Y Daith: Er mwyn ymuno â’r ‘Daith’ o Harlech, cychwynwch wrth y Castell a cherdded i fyny’r allt heibio Gwesty’r Llew. Ymhen milltir, wrthy capel, trowch i’r chwith am 0.5 milltir yna fforchio i’r dde, gan ddilyn arwyddbost Cwm Bychan. Ymhen milltir arall, byddwch yn ymuno â Rhan Ogleddol ‘Y Daith’ gan fynd i’r chwith. Mae’r llwybr yn mynd heibio Rhyd yr Eirin (A) ac yna’n croesi rhostiroedd uchel lle ceir golygfeydd godidog o’r tir a’r môr. Ymhen milltir, edrychwch i’r chwith i weld caer 2500-mlwydd-oed o gyfnod Oes yr Haearn ar Foel Goedog a chael cip ar Lyn Cwm Bychan islaw ar y dde. Gellir gweld Tinwen y Garn yma yn y Gwanwyn a’r Haf ynghyd â’r Bwncath a’r Hebog (B).

Ymhen 2 filltir arall mae’r ‘Daith’ yn troi i’r chwith (gwyliwch rhag colli’r tro) ac yn dilyn trac o gyfnod Oes yr Efydd (3000 i 4000 o flynyddoedd yn ôl) am filltir arall cyn troi i’r chwith. Yma, cerddwch oddeutu 200 llath i’r gogledd ddwyrain tuag at fryncyn Bryn Cader Faner a chladdfa ysblennydd o gyfnod Oes yr Efydd (C). Mae mwsoglau prin yn y gors ar ochr chwith y llwybr. Mae’r ‘Daith’ yn mynd heibio rhagor o gladdfeydd, safleoedd seremon ol ac aneddiadau o gyfnod Oes yr Efydd ac Oes yr Haearn wrth ostwng i’r gilffordd ac yn troi i’r chwith a’r chwith eto ar ôl y rhan igam-ogam. Mae’r goedwig dderw hon yn arbennig oherwydd y coed, y Gwybedog Brith, y tair rhywogaeth wahanol o gnocellau’r coed a’r ystlumod sy’n byw yma. Yn y llyn bach, Llyn

Tecwyn Isaf, ceir lilis a rhai o weision y neidr a mursennod mwyaf prin Cymru. Gwelir Dyfrgwn yma o bryd i’w gilydd.

Mae’r ‘Daith’ yn troi ar ei hunion i’r dde i fyny am Eglwys Llandecwyn ac yma ceir golygfa arbennig o hardd o’r Forfa, yr aber (D) a’r Wyddfa. Ymlaen i Lyn Tecwyn Uchaf (E) (sy’n gysylltiedig â chwedl enwog y wrach Dorti Ddu) cyn troi i’r chwith am y briffordd.

Y daith o chwith: Er mwyn cerdded Rhan Ogleddol y daith o chwith, sef Llandecwyn i Harlech neu Lanfair, dechreuwch drwy gerdded i fyny’r allt o’r groesffordd yn Llandecwyn tuag at gychwyn ‘Y Daith’ ymhen 200 llath ar y chwith.

Pellter: 12 Milltir | Hyd: 5 i 7 awr | Graddfa: Cymedrol | Tir: Cilffyrdd, traciau, llwybrau mynydd a chamfeydd | Map OS: 18

TAITH ARDUDWY Rhan Ogleddol – Harlech i Landecwynwww.taithardudwyway.com

DILYN

Y BWNCATH

© Partneriaeth Ardudwy Partnership 2010 | Lluniau gan J Baxter, D Newbould & D Rowley | Dylunio gan:

^

Cadwch gefn gwlad yn daclus, parchwch y tir, ewch ag ysbwriel adref gyda chi a chadwch eich ci ar dennyn yn enwedig o amgylch anifeiliaid fferm

Taith Ardudwy – Llwybr ucheldirol 24 milltir wedi’i arwyddo’n dda sy’n mynd o dde Abermaw i ogledd Llandecwyn. Ceir tair rhan i’r daith a thaflen ar gyfer bob un; De: Abermaw i Dal y Bont (8milltir) Canol: Tal y Bont i Harlech (13 milltir) Gogledd: Harlech i Landecwyn (12 milltir). Roedd Ardudwy yn dalaith ganoloesol. Mae’r ‘Daith’ yn croesi ffurfiannau daearegol y creigiau Cambrian, Cromen Harlech ac yn rhoi’r cyfle i chi flasu rhai o olygfeydd arfordirol a mynyddig mwyaf godidog Cymru. Mae’n ymweld â safleoedd cynhanesyddol ac yn rhoi’r cyfle i weld llystyfiant amrywiol ac adar prin yr ardal. Dylid nodi nad oes unrhyw gaffis na chyfleusterau ar hyd ‘Y Daith’.

• Gall y tywydd newid yn sydyn a gall y tir fod yn arw, yn greigiog a gwlyb; dylid gwisgo esgidiau addas a mynd â digon o ddillad cynnes a dillad dal dwr gyda chi • Ewch â DIGON O DDWR a bwyd gyda chi rhag ofn i chi gymryd mwy o amser na’r disgwyl i gwblhau’r daith

• Peidiwch â dibynnu ar ffonau symudol gan bod signal yn medru bod yn gyfyngedig• Ewch â chwmpawd a map OS Explorer 18 gyda chi a gwnewch yn siwr eich bod yn gwybod sut i’w defnyddio • Hysbyswch rhywun o fanylion eich taith a phryd byddwch yn ôl – rhowch wybod iddynt eich bod wedi gorffen y daith

PARATOWCH:

^

^^

The Route : To join ‘The Way’ from Harlech start at the Castle and go up the hill past The Lion Hotel. In 1 mile at the chapel turn left for 0.5 miles then fork right, signposted Cwm Bychan. In another mile you join the Northern Section of ‘The Way’ going left. The path passes Rhyd yr Eirin (A) and then crosses high moorland with spectacular views inland and towards the sea. After roughly 1 mile look left for the 2500 year old Iron Age Fort on Moel Goedog and a glimpse of Llyn Cwm Bychan way below to the right. Wheatears may be seen in spring and summer and also buzzards and peregrines (B).

After another 2 miles ‘The Way’ goes left (easy to miss) and follows a Bronze Age (3000 to 4000 years ago) trackway for a further mile before turning off left. From here take a detour of 200 yards to the north east to a knoll and Bryn Cader Faner, a spectacular Bronze Age burial site (C). In the bog on the left of the path are rare mosses. ‘The Way’ passes further Bronze and Iron Age burial, ceremonial and settlement sites as it descends to the lane and turns left and left again after the zig zags. These oak woods are special because of the trees, pied flycatchers, three species of woodpecker and bats. The small lake, Llyn Tecwyn Isaf, has lilies and contains some of Wales rarest dragonflies and damselflies. Otters are occasionaly seen.

‘The Way’ turns sharp right up to Llandecwyn Church and provides a stunning view of the Coastal Morfa, the estuary (D), and Snowdon. On to Llyn Tecwyn Uchaf (E) (which has the legend of Dorti the local witch), before heading left to the main road.

Reverse Route: For the reverse direction of the Northern Section, Llandecwyn to Harlech or Llanfair, start up the hill from the crossroads in Llandecwyn and in 200 yards ‘The Way’ starts on the left.

• Weather can change rapidly and terrain can be rough, rocky and wet; wear suitable footwear and take adequate warm clothing and waterproofs • Take PLENTY OF WATER and food supplies as the walk may take longer than expected

• Do not rely on mobile phones as signals are often limited• Take a compass and OS Explorer 18 map with you and be conversant with their use• Leave details of your route with someone and your return time - Advise when back

Distance: 12 Miles | Duration: 5 to 7 hours | Grade: Moderate | Terrain: Lanes, tracks, mountain paths and stiles | OS Map: 18

Please leave the countryside tidy, respect the land, take litter home and keep dogs on a lead especially near livestock

BE PREPARED:

ARDUDWY WAYNorthern Section – Harlech to Llandecwynwww.taithardudwyway.com

FOLL

O

W THE BUZZARD

Taith Ardudwy Way - A well signposted upland pathway of 24 miles from Barmouth in the south to Llandecwyn in the north. The route is divided into three Sections each with a leaflet;- Southern: Barmouth to Tal y Bont (8 miles) Central: Tal y Bont to Harlech (13 miles) Northern: Harlech to Llandecwyn (12 miles). Ardudwy was a medieval province. ‘The Way’ crosses the geological formation of Cambrian rocks, the Harlech Dome, and takes in some of the best coastal and mountain views in Wales. It visits prehistoric sites and offers the chance to see the varied vegetation and rare birds of the area. Please note there are no cafes or facilities along ‘The Way’.

© Partneriaeth Ardudwy Partnership 2010 | Photographs J Baxter, D Newbould & D Rowley | Design by: © Partneriaeth Ardudwy Partnership 2010 | Photographs J Baxter, D Newbould & D Rowley | Design by:

ALLW

EDD

/ KE

Y

1Tr

ywyd

d y

llwyb

r gyd

a’r p

ellte

r a g

erdd

wyd

m

ewn

mill

tiroe

dd /

The

foot

path

rout

e w

ith d

ista

nce

wal

ked

in m

iles

Cyfe

irbw

ynt T

aith

Ard

udw

y /

Ardu

dwy

Way

way

mar

ker

Llw

ybr a

rall

(ddi

m o

reid

rwyd

d yn

haw

l tra

mw

y) /

Oth

er p

ath

(not

nec

essa

rily

a rig

ht o

f way

)

Lôn

gerb

ydau

a p

hont

/ M

otor

road

with

brid

ge

Cast

ell /

Cas

tle

Wal

/ W

all

Adei

lad

arw

yddo

caol

/ Si

gni�

cant

bui

ldin

g

Giâ

t / G

ate

Adfa

il /

Ruin

Rhei

l�or

dd a

gor

saf

/ Rai

lway

and

stat

ion

Claw

dd n

eu �

ens

/ Hed

ge o

r fen

ce

Carn

/ Ca

irn

Gw

ersy

llfa

/ Cam

ping

site

Trae

thlin

/ Sh

orel

ine

Eglw

ys /

Chur

ch

GCa

mfa

/ St

ileS

Arw

yddb

ost

/ Sig

npos

tP

Nan

t neu

afo

n gy

da c

hyfe

iriad

llif

y dŵ

r /

Stre

am o

r riv

er w

ith d

irect

ion

of �

ow

Llyn

/ Po

nd

Gw

eddi

llion

cyl

ch m

eini

/Re

mai

ns o

f sto

ne c

ircle

Cart

ogra

phy

by /

Map

io g

an L

aure

nce

Mai

n

Cylc

h M

eini

/ S

tone

circ

le

G/N

Ab

erm

awB

arm

out

h

DeheuolSouthern

CanologCentral

GogleddolNorthern

Tal y

Bo

nt

Dyf

fryn

Ard

udw

y

Llan

bed

r

Llan

fair

Har

lech

A49

6

Llan

dec

wyn A49

6

Tals

arna

u

Map

Exp

lore

r O

L 18

yr

Aro

lwg

Ord

nans

( cyf

.gri

d S

H 6

1258

1 )

Ord

nanc

e Su

rcey

Exp

lore

r O

L 18

( Gri

d r

ef. S

H 6

1258

1 )

MIL

LTIR

/ M

ILE

SG

rad

dfa

/ S

cale

01/

21

MIL

LTIR

/ M

ILE

S

Troedfedd / Feet 1400

1200

1000 800

600

400

200 0

HA

RLE

CH

PR

OFF

EIL

GR

AD

DIA

NT

/ G

RA

DIE

NT

PR

OFI

LE

BRY

N C

AD

ER

FA

NE

RLL

AN

DE

CW

YN

01

23

45

67

89

1011

12

Map

Exp

lore

r O

L 18

yr

Aro

lwg

Ord

nans

( cyf

.gri

d S

H 6

1258

1 )

Ord

nanc

e Su

rcey

Exp

lore

r O

L 18

( Gri

d r

ef. S

H 6

1258

1 )

MIL

LTIR

/ M

ILE

SG

rad

dfa

/ S

cale

MIL

LTIR

/ M

ILE

S

Troedfedd / Feet

01/

21

01

23

45

67

8

1400

1200

1000 80

060

040

020

0 0

AB

ER

MA

W /

BA

RM

OU

TH

PR

OFF

EIL

GR

AD

DIA

NT

/ G

RA

DIE

NT

PR

OFI

LE

CE

RR

IG A

RTH

UR

TAL

Y B

ON

TY

mw

adia

d /

Dis

clai

mer

Mae

cer

dd

wyr

yn

gyf

rifo

l am

eu

dio

gel

wch

eu

huna

in.

Wal

kers

are

resp

ons

ible

for

thei

r o

wn

safe

ty.

Lla

nfai

r

Tals

arna

u

GG

GSS

S

S

SS G

G

GG

G

G

GG

SS

S

S

PPG

GPPS

G

G

GG

G

GG

G

G GG

S

01

2

3

4

5

6

78

9

1011

12

A

B

C

D

EG

/N

^

^

CY

CH

WY

NST

ART

HA

RLE

CH

DIW

ED

DE

ND

LLA

ND

EC

WY

N

BW

SB

US

TRE

NTR

AIN

BW

SB

US

TRE

NTR

AINA 4

96

A 4

96

Rhy

d y

r E

irin

Mo

el y

Ger

dd

i

Bry

n C

ader

Fan

er

Y G

yrn

Twm

pat

h Ll

osg

Bur

nt M

oun

d

Cae

rwyc

h

Llyn

Te

cwyn

Isaf

Llyn

Tec

wyn

Uch

af

O G

ano

l y D

aith

Fr

om

the

Cen

tral

Sec

tio

n

© D

.Ro

wle

y

© J

.Bax

ter

© D

.New

bo

uld