tat tourism journal 3/2014

ส�ำนกงำนกองทนสนบสนนกำรวจย(สกว.)เปนหนวยงำนหนงในเครอขำยองคกรบรหำรกำรวจยแหงชำต(คอบช.)ซงมหนำทในกำร

บรหำรจดกำรทนวจยดำนกำรบรหำรจดกำรกำรทองเทยวไดเลงเหนควำมส�ำคญของกำรพฒนำงำนวจยเพอใหสำมำรถขบเคลอนนโยบำย

ในกำรพฒนำกำรทองเทยวของประเทศในประเดนตำงๆอำทกำรรองรบกำรรวมกลมประชำคมอำเซยนกำรเสรมสรำงศกยภำพของชมชน

กำรคนหำ/พฒนำผลตภณฑทำงกำรทองเทยวใหมๆ เปนตนและไกลไปกวำนนสกว.ไดมองเหนถงควำมจ�ำเปนในกำรน�ำขอคนพบ/

ผลจำกกำรวจยไปเชอมตอกบภำคนโยบำยพรอมๆไปกบกำรใชประโยชนในเชงเศรษฐกจในขณะนมชดโครงกำรวจยหลำยชดทได

ด�ำเนนกำรไปแลวและบำงชดมผลกำรศกษำ/ขอคนพบทคอนขำงสมบรณหรอสำมำรถน�ำเสนอตอหนวยงำนทเกยวของและสำธำรณชนได

โดยในTAT Tourism Journalฉบบไตรมำส3/2557จะหยบยกผลงำนวจยทมควำมโดดเดนไดแกกำรยกระดบควำมปลอดภยในกำร

ทองเทยวของชำวตำงชำตตำมมำตรฐำนสำกลดงน

องคกร Make Road Safe ไดศกษาการเสยชวตของนกทองเทยว

อเมรกนในตางประเทศจากอบตเหตทางถนน พบวาการเสยชวต

ดงกลาวในประเทศไทยมากเปนอนดบสอง จงมความจ�าเปน

อยางมากทจะตองเพมมาตรฐานความปลอดภยดานการทองเทยว

เพอรองรบนกทองเทยวชาวตางชาตไดอยางมประสทธภาพ

ขอบเขตการวจยครอบคลมเรอง (1) การพฒนาแผนททระบ

จดอนตรายเพอการทองเทยวทางถนนทปลอดภย (2) การยกระดบ

ความปลอดภยในการทองเทยวของชาวตางชาตตามมาตรฐาน

สากลดวยการศกษาดานพฤตกรรมและความพงพอใจ (3) การ

ศกษาระบบทเออตอความปลอดภยเพอการทองเทยวทางถนน

อยางยงยน และ (4) การศกษาเพอยกระดบคณภาพการชวยเหลอ

และดแลรกษานกทองเทยวชาวตางชาตหลงประสบอบตเหต

ผลผลตของการวจยไดจดท�าแผนทความเสยงทางถนนของ

ประเทศ ซงสามารถบงบอกจดเสยงและจดล�าดบความเสยงในแตละ

จดได ซงขอมลดงกลาว มความส�าคญอยางมากในการก�าหนด

แนวทางในการเพมความปลอดภยใหแกนกทองเทยว อยางไรกตาม

สงทเปนปจจยทควบคมไดยากคอ ปจจยในดานของตวนกทองเทยว

เอง ไมวาจะเปนการเตรยมความพรอม/ศกษาขอมลกอนการ

ทองเทยว และพฤตกรรมของนกทองเทยวซงอาจถกก�าหนดโดย

มาตรฐานการเคารพกฎหมายในประเทศของนกทองเทยว

ปญหาทคนพบจากการวจย พบวา ยงมปญหาอยในหลาย ๆ ดาน

โดย 1) ดานการขนสง พบวา ผ ใหบรการดานการขนสงขาดทกษะ

ทางภาษาทจะสอสารกบนกทองเทยวตางชาต ยานพาหนะ

ยงไมเพยงพอ ปญหาความช�ารดทรดโทรมของถนนหนทาง ฯลฯ

2) ดานการจดการ พบวา ขาดระบบจดเกบขอมลสถตการเกด

อบตเหตของนกทองเทยวชาวตางชาตทดพอ มอปสรรคดานการ

สอสารของบคลากรในการเยยวยารกษานกทองเทยว ขาดแคลน

บคลากร เครองมอ และอปกรณในการรกษาพยาบาลนกทองเทยว

3) ดานโครงสรางพนฐาน พบวา นกทองเทยวไมสามารถสอสาร

และเขาใจกฎหมายและระเบยบทเกยวของ ท�าใหไมทราบสทธและ

หนาทของตนในเรองการฟองรองและการเอาประกนภย นอกจากน

กระบวนการทางกฎหมายหลงจากเกดอบตเหตยงมความลาชา

และไมตอเนอง

บรรณาธการยวดนรตนตระกล ผอ�ำนวยกำรกองวจยกำรตลำด

กองบรรณาธการออยทพยนธยำนนท ผอ�ำนวยกำรกองประชำสมพนธในประเทศวไลลกษณนอยพยคฆ ผอ�ำนวยกำรกองตดตำมและประเมนผลฐำปนยเกยรตไพบลย ผอ�ำนวยกำรกลมสำรสนเทศกำรตลำดจรญชนในธรรม ผอ�ำนวยกำรกลมฐำนขอมลกำรตลำดบษกรพรหมมำโนช ผอ�ำนวยกำรกองเผยแพรควำมรดำนกำรทองเทยวจรำบวทอง หวหนำงำนวชำกำรณฏฐรำอ�ำพลพรรณ พนกงำนวำงแผนสจตรำแยมงำมเหลอ พนกงำนบนทกขอมล

เจาของกำรทองเทยวแหงประเทศไทย

คณะทปรกษาธวชชยอรญญก ผวำกำรกำรทองเทยวแหงประเทศไทยจฑำพรเรงรณอำษำ รองผวำกำรดำนตลำดยโรปแอฟรกำ ตะวนออกกลำงและอเมรกำสวรรณชยฤทธรกษ ทปรกษำระดบ10วไลวรรณทวชศร รองผวำกำรดำนสนคำและธรกจทองเทยวอภชำตอนทรพงษพนธ รองผวำกำรดำนนโยบำยและแผนพงศธรเกษส�ำล รองผวำกำรดำนตลำดเอเชยและแปซฟกใตศกรยสทธวนช รองผวำกำรดำนสอสำรกำรตลำดสมรกค�ำพทธ รองผวำกำรดำนบรหำรอำนภำพธรรฐ รองผวำกำรดำนตลำดในประเทศมำนตยบญฉม ผอ�ำนวยกำรฝำยวำงแผน

| Tourism Talk•กลมLGBTกบกำรทองเทยวไทยในเวทกำรทองเทยวโลกงำนITB2014

| From the Cover •T-Popก�ำลง(จะ)มำ

| Tourism Situation•สถำนกำรณกำรทองเทยวไตรมำสท1ป2557

| Tourism Trend•เศรษฐกจกำรทองเทยว(TheVisitorEconomy) โดยPacificAsiaTravelAssociation(PATA)•The Korean Wave

| Tourism Seminar•สำระนำรจำกกำรสมมนำในงำนWTM2013•ถอดบทเรยนกำรทองเทยวไทยสมมมองทองเทยวโคลอมเบย ดนแดนแหงจนตนำกำรทมอยจรง(MagicalRealism)/ (ควำมจรงตำมจนตนำกำร)

C o n t e n t s

Tourism Authority of Thailand1600 New Phetchaburi Road, Makkasan, Ratchathewi,Bangkok 10400, Thailandtel: +66 2250 5500 ext. 2620-2fax: +66 2253 7468email: [email protected]: etatjournal.comebook: www.issuu.com/etatjournalwww.ebooks.in.th/etatjournaltwitter: @etatjournal

จลสำรฉบบนจดท�ำขนโดยใชกระดำษEPO(EcoPaqueOffset)และหมกพมพจำกน�ำมนถวเหลองทไมเปนอนตรำยตอสขภำพและเปนมตรตอสงแวดลอม

ตรำสญลกษณจำกเลมเดมอนญำตใหใชไดตำมสญญำอนญำตครเอทฟคอมมอนสแสดงทมำ-ไมใชเพอกำรคำ-อนญำตแบบเดยวกน3.0ประเทศไทย

Tourism Journal 3/2014จลสารวชาการการทองเทยวการทองเทยวแหงประเทศไทย1600 ถนนเพชรบรตดใหม แขวงมกกะสน เขตราชเทว กรงเทพฯ 10400โทรศพท : 0 2250 5500 ตอ 2620-2 โทรสาร : 0 2253 7468

|TourismResearch

6-11 26-39

58-61

12-19

20-25

•ขอเสนอยทธศำสตรตลำดลองสเตย:กำรศกษำภมหลงทำงวฒนธรรมและกำรใชชวตของกลมเปำหมำยใหมำกขน

40-57

|LowCarbonTourism•ขำยวฒนธรรม

| Pop Culture Tourism•ท�ำสกอยำงกบมวลมหำแฟนคลบศลปนไทยในตำงแดน KeepCalmandFollowT-Pop

|Tourism@AEC•ควำมรวมมอทำงดำนกำรทองเทยวของภมภำคอำเซยน

62-6566-69

70-73

ในชวงเวลำ3-4ปทผำนมำมงำนอย2งำนทเรำตดตำมอยอยำงตอเนองงำนหนงตดตำม

อยำงจรงจงเขำรวมทกปพรอมกบประกำศตววำเปนแฟนพนธแทงำนนจดในประเทศไทย

โดยศนยสรำงสรรคงำนออกแบบหรอTCDCชองำนCreativityUnfoldปลำสด

งำนนมชอเลนสนๆวำCU

อกงำนหนงตดตำมอยหำงๆไมประกำศกลำวำเปนแฟน เพรำะแค

แอบชอบแอบปลมตำมประสำคนบำเทรนดงำนนนคอCannesLions

InternationalFestivalofCreativityเทศกำลประกวดโฆษณำและควำมคด

สรำงสรรคทใหญทสดในโลกปนจดเปนปท61ระหวำงวนท15-21มถนำยน

2557ทเมองคำนสประเทศฝรงเศส

ปนมโอกำสไดมำรวมงำนคำนสไลออนสครงท61Themeของปนคอ

CreativityinActionตลอดระยะเวลำ7วนมกำรออกแบบกจกรรมทหลำกหลำยท�ำใหกำรใชเวลำในแตละวน

ทเขำงำนตองวำงแผนอยำงดระหวำงจดวำงเวลำในแตละวนเรำตองฮมเพลงไดอยำงเสยอยำงของพปอม

อสนสลบกบเพลงอยำกเกบเธอไวทงสองคนของทำทำยงตลอดเวลำ

งำนCUของTCDCมกลนอำยหลำยอยำงคลำยคำนสไลออนส(แตยงไงกยงเลกกวำมำกๆ)พลงสรำงสรรค

ของทงสองงำนคอสวนผสมทก�ำหนดขนจำกพลงของคนจดงำนและผเขำรวมงำนแมวำงำนCUจะไมม

หมดหมำยทกำรแจกรำงวลแตแคสรำงแรงบนดำลใจใหคนท�ำงำนแคนกท�ำใหชวตเรำสดชนขนแลวอยำงไร

กตำมส�ำหรบงำนคำนสไลออนสครงนเรำจะพยำยำมสรปควำมตำมทเรำสนใจใหฟงและอำนตอไปขอใหตดตำม

ส�ำหรบTATJournalไตรมำสนกองบ.ก.ตดสนใจน�ำเรองT-PopขนปกเพรำะเรำคดวำกระแสT-Pop

นำจะสกงอมหอมหวำนพอทจะน�ำมำพดถงแลวลองตดตำมอำนดเพรำะมหลำกหลำยแงมมเกยวกบเรองน

อำจไมใชสกงอมหอมหวำนแตกลำยเปนชงสกกอนหำมกวำกนไป

ตองขอจบดอๆแบบน เพรำะตองเขำฟงหวขอตอไปแลวตองรบเพรำะคนเยอะควยำวหวขอทเลอก

และก�ำลงจะเขำฟงคอIndependenceisGoodforEverybodyหวขอนส�ำหรบอนดอยำงเรำแทๆ

(ตอนเขยนบทบรรณำธกำรยงอยครงทำงของงำนคำนสไลออนส)

บทบรรณำธกำร

ยวด นรตนตระกลบรรณาธการหมำยเหต:ทนไมมบอลใหดทกคสเมองไทยกไมได

6 | Tourism Journal

T o u r i s m S i t u a t i o n

สถานการณการทองเทยวไตรมาสท 1

ป 2557เรอง : งานวเคราะหตลาดตางประเทศ กองกลยทธการตลาด

7|Tourism Journal


จ�ำนวน 6.60 ลำนคน (-6%) สรำงรำยได 3.1 แสนลำนบำท

(-4%) เมอเปรยบเทยบกบชวงเดยวกนของปทผานมา

ทกภมภำคลวนมกำรชะลอตว ยกเวน แอฟรกำ ยโรป

และอเมรกำ

จ�ำนวนนกทองเทยวสงสด 5 อนดบแรก ไดแก จน รสเซย

มาเลเซย ญปน และเกาหลใต สวนตลำดทมอตรำ

กำรเตบโตสงสด ไดแก ลาว บราซล อยปต

สวนตลำดทหดตวมำกทสด คอ ฮองกง คเวต และบรไน

สาเหตหลกของการชะลอตวจากการประกาศ

พ.ร.ก. ฉกเฉน ทมผลบงคบใชตงแตวนท 22 ม.ค. 2557

ทมผลใหรฐบาลของแตละประเทศประกาศค�าแนะน�า

นกทองเทยว (Travel Advisory) ในระดบทแตกตางกน

ภาพรวมนกทองเทยวตางชาตไตรมาสท 1 ป 2557

Africa

Middle East

Oceania

South Asia

The Americas

Europe

North East Asia

ASEAN

-25.00 -20.00 -15.00 -10.00 -5.00 +0.00 +5.00 +10.00 +15.00

+10.06

+0.09

-12.34

-5.26

-13.77

-20.09

-2.33

+6.64

อตรำกำรเตบโตของนกทองเทยวตำงชำต (รำยสญชำต)

ไตรมำสท 1 ป 2557 (แยกตำมรำยภมภำค)

สถานการณการทองเทยว

ตลาดตางประเทศ

ไตรมาสท 1 ป 2557

8 | Tourism Journal


แนวโนมยอดการจองตวโดยสารเครองบน ไตรมาสท 2 ป 2557

ภาพรวมยอดการจองตวโดยสารเครองบน

ลวงหนามาประเทศไทยยงคงชะลอตว (-6%)

ภมภำคทขยำยตว ไดแก ยโรปใต

ยโรปเหนอ อเมรกำใต แอฟรกำ และ

เอเชยตะวนออกเฉยงเหนอ ส�าหรบเอเชย

และแปซฟก ยโรปกลาง และ

ตะวนออกกลาง ยงมแนวโนมปรบตวลดลง

การเดนทางเขาทาอากาศยานไทย

ในชวงไตรมาสท 1 ทผานมา นกทองเทยว

เดนทางเขาทาอากาศยานภเกตมากทสด

รองลงมาคอ เกาะสมย และเชยงใหม

ยกเวนทาอากาศยานสวรรณภม

ทมปญหาจากสถานการณทางการเมอง

-50 -40 -30 -20 -10 +0 +10 +20 +30

Oceania, -9Africa, +8

NE Asia, +3

South AME, +19

Southern EU, +26

Northern EU, +16

ทมา : Forwardkeys ณ วนท 23 เมษายน 2557

South Asia, -24SE Asia, -38

MD East, -18

North AME, -8

Central/East EU, -32Western EU, -5

ภำพรวมยอดกำรจองตวโดยสำรเครองบน ชวงไตรมำสท 2 ป 2557 (-6%)

กำรเปรยบเทยบแนวโนมกบเปำหมำยจ�ำนวนนกทองเทยว ป 2014

Q1 Q2 Q3 Q4

จ�านวน : คน

Trend 2014

Target 2014

9,000,000

8,000,000

7,000,000

6,000,000

5,000,000

4,000,000

3,000,000

2,000,000

1,000,000

0

กำรเปรยบเทยบแนวโนมและเปำหมำยรำยไดจำกกำรทองเทยว ป 2014

Q1 Q2 Q3 Q4

(ลานบาท)

Trend 2014

Target 2014

450,000.0

400,000.0

350,000.0

300,000.0

250,000.0

200,000.0

150,000.0

100,000.0

50,000.0

0.0

Natio

nalit

y

Actu

al

9|Tourism Journal


คำดกำรณดชนควำมเชอมนผประกอบกำรไตรมำสท 2/2557

เทำกบ 98 เปนการคาดการณทต�าทสดนบตงแตป 2556

ในไตรมำสท 2/2557 คำดวำจะมนกทองเทยวตำงชำต 6.15

ลำนคน

เหตการณความไมสงบทางการเมองและประกาศ พ.ร.ก.

ฉกเฉน สงผลใหไทยสญเสยรายไดจากการทองเทยว

ในครงปแรกสงถง 8.2 หมนลานบาทจากทเคยคาดการณไว

และหากสถานการณมความรนแรงมากขน กอาจสงผล

ใหความเสยหายเพมขนอก

ดชนความเชอมนของผประกอบการ

ดชนควำมเชอมนของผประกอบกำรไตรมำสท 1/2557 เทำกบ 96

เปนไตรมาสแรกนบตงแตป 2556 ทผ ประกอบการประเมนความ

เชอมนต�ากวาระดบปกต แสดงใหเหนถงความกงวลทเพมขนของ

ผประกอบการ

ดชนควำมเชอมนกำรทองเทยวประเทศไทย ป 2553-2557

10 | Tourism Journal


จ�านวนผเยยมเยอนคนไทย 35.22 ลานคน-ครง รายไดจากคนไทย

รวม 113,361.14 ลานบาท

จ�านวนผเยยมเยอนสงสด 3 อนดบแรก ไดแก ภาคกลาง

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และภาคเหนอ

รายไดจากการทองเทยวสงสด 3 อนดบแรก ไดแก ภาคกลาง

ภาคเหนอ และภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

อตราการเขาพกเฉลย (OR) อยทรอยละ 65 โดยภาคใต

และภาคตะวนออก มอตราการเขาพกเฉลยสงกวาของทงประเทศ

หมายเหต :

จ�านวน รายได และอตราการเขาพก เปนตวเลขเบองตน

ภาคกลาง รวมกรงเทพฯ และภาคตะวนตก

สถานการณการทองเทยวตลาดในประเทศ ไตรมาสท 1 ป 2557

ภาพรวมการทองเทยวภายในประเทศ ไตรมาสท 1 ป 25571

รายไดจากการทองเทยวของคนไทย : ม.ค.-ม.ค. 2557ทงประเทศ 113,361.14 ลานบาท

ลำนบำท51,694

10,81422,837

14,505 13,512

60,00040,00020,000

0

ภาคกลา

ง

ภาคตะว

นออก

ภาคเหน

อภาค

ใต

ภาคตะว

นออกเฉ

ยงเหน

อ

อตราการเขาพกเฉลย (OR) : ม.ค.-ม.ค. 2557

(%)100

0

65 59 69 61 54 74

หมายเหต : อตราการเขาพกเฉลย รวมทงนกทองเทยวชาวไทยและตางชาต

ทงประเ

ทศ

ภาคกลา

ง

ภาคตะว

นออก

ภาคเหน

อภาค

ใต

ภาคตะว

นออกเฉ

ยงเหน

อ

11|Tourism Journal


สถานการณทองเทยวไตรมาสท 1 ป 2557

ในไตรมาสท 1/2557 มนกทองเทยวไทยรอยละ 65 เดนทางทองเทยวในประเทศ โดยเฉพาะกลมนกเรยน

และนกศกษา มสดสวนมากทสด2

พฤตกรรมการใชจายในชวงเทศกาลปใหม 25573 พบวา คนไทยทองเทยวในประเทศลดลงรอยละ 5 ใชจายเงน

เพอทองเทยวเฉลยคนละ 9,856.24 บาท ทงน ปจจยส�าคญทเกอหนนตอการไปเทยวตางประเทศของคนไทย4

ไดแก ความสะดวกดานวซา (2) การเตบโตของสายการบนตนทนต�าจากไทยไปตางประเทศ (3) การแขงขนดานราคา

ของแพคเกจทวร

ผลกระทบจากความไมสงบทางการเมอง ท�าใหนกทองเทยวชาวไทยสวนใหญ ลดจ�านวนการเทยวในประเทศลง

(รอยละ 41) สวนใหญเปนนกทองเทยวจากภาคเหนอและกรงเทพฯ และอกสวนหนงลดคาใชจายการเทยวลง

(รอยละ 17)1 เชนเดยวกบพฤตกรรมการใชจายของคนไทย 3/4 ซงพบวา ภาวะเศรษฐกจทชะลอตวและปญหา

การเมองในประเทศ สงผลใหคนไทยสวนใหญระมดระวงการใชจายในระยะน

แนวโนมสถานการณทองเทยวไตรมาสท 2 ป 2557

ในไตรมาสท 2/2557 นกทองเทยวชาวไทยรอยละ 50 มแผนการเดนทางทองเทยวในประเทศไทย จดหมายทไดรบ

ความนยมมากทสด ไดแก ภาคเหนอ ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และภาคกลาง2

จากผลการส�ารวจในหวขอ ‘จบกระแสเทยวไทยในวนหยดยาว’5 พบวา นกทองเทยวชาวไทยมแนวโนมเดนทางเพมขน

ในไตรมาสท 2 เนองจากมวนหยดเทศกาลและวนหยดนกขตฤกษคอนขางมาก อกทงสดสวนของนกทองเทยวชาวไทย

ทมาพกแรม มมากกวานกทองเทยวตางชาต คดเปนรอยละ 51 (เพมขนรอยละ 16)

อยางไรกตาม สมาคมไทยบรการทองเทยว คาดวาในชวงเทศกาลสงกรานต (10-16 เมษายน) มคนไทยไปเทยว

ตางประเทศประมาณ 2-2.5 แสนคน โดยคนไทยมแนวโนมเลอกแพคเกจทมราคาไมสงมากนก ซอทวรทมวนเดนทาง

นอยลง ทงน แพคเกจทวรราคาถกลงจากการแขงขนทดเดอดของผประกอบการ โดยเฉพาะเสนทางญปน

ทมา : 1ททท. ส�านกงานในประเทศ : ระบบรายงานสถานการณทองเทยวภายในประเทศ

2สภาอตสาหกรรมทองเทยวแหงประเทศไทย รวมกบจฬาลงกรณมหาวทยาลย และการทองเทยวแหงประเทศไทย : โครงการการรายงาน

และพยากรณสถานการณพฤตกรรมนกทองเทยวและความเชอมนของผประกอบการในอตสาหกรรมการทองเทยวของไทย 3

ศนยพยากรณเศรษฐกจและธรกจ มหาวทยาลยหอการคาไทย 4

ศนยวจยกสกรไทย 5

กองวจยการตลาด การทองเทยวแหงประเทศไทย : โครงการส�ารวจความคดเหนของประชาชนทมตอการเดนทางทองเทยว

รอยละของนกทองเทยวทมกำรเดนทำงและมแผนในกำรเดนทำงในประเทศ


T o u r i s m R e s e a r c h

ขอเสนอยทธศาสตรตลาดลองสเตย :

การศกษาภมหลง

ทางวฒนธรรม

และการใชชวต

ของกลมเปาหมาย

ใหมากขน1

เรอง : พนดา อนนตนาคม2 / เรยบเรยง : กองวจยการตลาด

1บทความนปรบปรงจากการนำาเสนอผลงานในงานเสวนาเรอง ‘ชาตพนธนพนธลองสเตย : คนญปนมาทำาอะไรทเชยงใหม’ ทรานหนงสอ Book Re:public เมอวนท 11 พฤษภาคม 2556 ถอดความเนอหาการเสวนาโดย กองวจยการตลาด ททท. และผศกษาไดนำามาเรยบเรยงโดยเพมเตมเนอหาบางสวน2อ.ดร.ประจำาคณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม


13|Tourism Journal


ความเปนมาของนโยบายลองสเตย กบความคาดหวงทางเศรษฐกจของไทย

บรบททนำามาสการใหบรการทองเทยวแบบลองสเตย (Longstay) ของไทย คอการทองเทยวแบบเดม ๆ ทเนน

สนคาและบรการประเภทหาดทรายชายทะเล หรอ Sea Sand Sun เรมถงจดอมตวภายหลงจากทมสวนสำาคญใน

การชวยพยงเศรษฐกจไทยจากวกฤตตมยำากง ประกอบกบการทโลกเรมไมมนคงจากภยกอการราย และสงคราม

ในประเทศอรกตงแตป 2001 เปนตนมา เหตการณดงกลาวสงผลกระทบใหจำานวนนกทองเทยวทเดนทางระหวาง

ประเทศลดลง

ประเทศไทยตองการเพมรายไดจากนกทองเทยว โดยการยดระยะเวลาใหนกทองเทยวพกนานขนและใชจาย

มากขน ในขณะเดยวกนกสงเสรมอตสาหกรรมทเชอมโยงกบการทองเทยว เชน ธรกจอสงหารมทรพย และธรกจ

การรกษาพยาบาลซงไดกลายเปนจดเรมตนของการทองเทยวเชงสขภาพ

ฝงประเทศญปนเองกประสบปญหาภาระดานการเงน จากการทตองจายสวสดการเปนจำานวนมากแก

ผสงอาย โดยผสงอายกลมนเกดหลงสงครามโลกครงท 2 ระหวางป 1947-1949 หรอทเรยกวากลม ‘เบบบมเมอร’

ซงเปนประชากรทเกดในชวงทรฐบาลญปนสงเสรมใหเพมจำานวนประชากร หลงจากทสญเสยประชากรในสงคราม

เปนจำานวนมาก

นอกจากปญหาการเพมจำานวนของผสงอายแลว อายเฉลยของคนญปนกมแนวโนมสงขนเรอยๆ โดยเฉพาะ

เพศหญง โดยมการคาดการณวาในป ค.ศ. 2050 ผหญงญปนจะมอายเฉลยสงถง 91 ป

เมอถงป 2007 ‘เบบบมเมอร’ มอายครบ 60 ป และเรมเกษยณอายการทำางาน ทำาใหบคลากรทม

ประสบการณและความเชยวชาญหายไปจากภาคธรกจเปนจำานวนมาก ในขณะทจำานวนเดกเกดใหมในญปน

มแนวโนมลดลงอยางมาก โดยเฉพาะในป 2003 จำานวนเดกเกดใหมตำาทสดในประวตศาสตรญปน ปรากฏการณ

ผสงอายมชวตยนยาว แตจำานวนเดกเกดใหมลดลงน ทำาใหฐานประชากรทจะตองจายเงนภาษเพอดแลผสงอาย

ลดลง และทำาใหเงนบำานาญลดลงในทสด สวนทางกบคาครองชพในญปนทมแนวโนมสงขน

13|Tourism Journal



แตสงหนงทผเขยนเหนวาประเทศปลายทางใหความสนใจนอยมาก คอการให

ความสนใจตอบรบทดานวฒนธรรมของกลมเปาหมายหรอทางฝาย ‘Guest’ กลาวคอ

การมงเนนในดานของการตลาด ไมวาจะเปนการขายวฒนธรรมของฝาย ‘Host’ กด

หรอการนำาเสนอความเปนอยทสะดวกสบายเนน Facilities ทางดานวตถเพยงอยางเดยว

กด สงเหลาน อาจไมเพยงพอทจะจงใจผสงอายชาวญปนใหมาพำานกในประเทศไทย

มากขนหรอนานขนได3 การหนมาศกษาหรอใหความสนใจบรบทดานวฒนธรรมของ

ฝาย ‘Guest’ จงเปนยทธศาสตรททกภาคสวนควรหนมาใหความสนใจมากขน เพอการ

นำาเสนอ ‘สนคา’ ทตอบสนองตอกลมเปาหมายอยางแทจรง ซงในบทความน จะได

นำาเสนอภมหลงทางสงคมและวฒนธรรมของคนยค ‘เบบบมเมอร’ เพอเปนแนวทาง

ในการศกษาตอไป นอกจากน ถงแมวาคนกลมนจะเกษยณและไดไปพำานกระยะยาว

ตามประเทศตางๆ แลวตงแตป 2007 ตอเนองจนถงป 2012 (จงถอไดวากลมเปาหมาย

ของตลาดลองสเตยไดพนคนรนนไปแลว) กตาม แตประสบการณของคนรนนกยง

มผลอยมากตอสงคมและวฒนธรรมของญปนในรนตอมาทอายใกลเคยงกน

วถชวตครอบครวความเปนอย และเทพเจา3อยางของคนญปน รนเบบบมเมอร

มการตงขอสงเกตวา คนรนกอนเบบบมเมอรสามารถปรบตวอยกบชมชนไดด

กวารนเบบบมเมอร เนองจากสภาพสงคมในญป นหลงสงครามนนเปลยนแปลงไป

โดยประชากรในรนของเบบบมเมอรมจำานวนมาก ทำาใหคนรนนเกดมาพรอมกบการ

แขงขน ชนเรยนเปนปลากระปอง พออายเขาสชวงวยรนกเปนชวงเดยวกบทเศรษฐกจ

เจรญเตบโตมาก ทำาใหมการเคลอนยายประชากรเขาสเมองหลวงมากขน คนรนน

ถอเปนรนทสรางและฟนฟเศรษฐกจของญปน บางคนจบการศกษาแคระดบมธยมศกษา

ตอนปลาย แตกาวหนาในการทำางาน เพราะสงคมญปนเนนประสบการณ สวนเบบ-

บมเมอรทเรยนในมหาวทยาลยกจะเขาสขบวนการนกศกษาในชวงตานสงครามเวยดนาม

‘เทพเจา 3 อยาง’ ของเบบบมเมอร ไดแก โทรทศน เครองซกผา และตเยน

คนรนนเปนผนำาแฟชนและการบรโภค นยมวตถมากกวาคนรนกอน โดยเปนผลจาก

การนำาวฒนธรรมบรโภคแบบอเมรกนเขามาหลงจากการแพสงคราม

ครอบครวของเบบบมเมอรเรมจะมลกษณะเปนครอบครวเดยว ซงเปนครอบครว

แบบใหม จากอดตทพอตองเปนใหญ กลายเปนผชายจะตองฟงภรรยาและลกมากขน

ทอยอาศยมกจะอยบรเวณชานเมอง มการสรางแฟลต และอพารตเมนตเปนจำานวนมาก

คนรนนจงเคยชนกบการอยแฟลตหรออพารตเมนตของบรษทมากกวาการอยบานเดยว

เนอทกวางขวางแบบคนรนกอนสงคราม

นอกจากนยงมปรากฏการณทางวฒนธรรม

โดยเปนททราบกนดวา ผชายญปนจะออกไปทำางาน

สวนผหญงจะอยบาน เมอถงเวลาเกษยณอาย ประเทศ

ญป นจะมบำานาญของค สมรส แมบานกจะไดเงน

บำานาญดวยเพราะถอวาเปนผสนบสนนสาม อยางไร

กตาม ในวนทผชายเกษยณกลบมาอยบาน กจวตร

ประจำาวนของแตละฝายกเปลยนไป เกดปญหาในการ

ใชชวตรวมกน โดยเฉพาะการปรบตวของฝายชาย

ไมเฉพาะแตในครอบครว การปรบตวใหเขากบชมชน

กเปนเรองลำาบาก ผสงอายจงตองไปแสวงหาการดำารง

ชวตอยางเปนสขและราบรนหลงวยเกษยณ หรอ

‘Second Life’ นนเอง

รฐบาลญปนมความพยายามในการแกไขปญหา

หลายวธ เชน ชะลอการจายเงนบำานาญโดยการยด

เวลารบเงนออกไป ยดอายวยเกษยณจาก 60 ป เปน

65 ป รวมไปถงนโยบายลองสเตย ใหไปทองเทยว

แบบระยะยาวในตางประเทศ อนเปนโอกาสสำาหรบ

ประเทศปลายทางทมคาใชจายนอยกวาดำารงชวตอย

ในประเทศ ในการเสนอขายชวตแบบ ‘อยอยางราชา

ราคามตรภาพ’

3ควรกลาวดวยวาในกรณประเทศไทย ปญหาการออกวซาพำานกระยะยาว ทใหเวลาพำานกสนกวาประเทศคแขงกเปนอกปญหาหนงสำาหรบผสงอายกลมลองสเตย

15|Tourism Journal


เมอเบบบมเมอรมอายรน 40 ปตอนกลาง คนรนนกเรมเผชญกบภาวะเศรษฐกจ

ฟองสบแตก มการปรบคนงานออก และเมอมอายรน 50 ปตอนปลาย กเรมมการประเมน

การทำางานเพอคดคนออก และเรมมการจางงานแบบ Part-time มากขน เปนการลมสลาย

ของระบบ ‘จางงานตลอดชวต’ และ ‘เลอนขนตามความอาวโส’ ของญปนทมมาตงแต

หลงฟนตวจากสงคราม ความมนคงในชวตของคนเหลานเรมหายไป

ลองสเตย:ตอยอดนโยบายสงเสรม คนญปนสงวยไปยงตางประเทศ

ยอนกลบมากลาวถงนโยบายลองสเตย ความจรงคนญปนมการอพยพออกนอกประเทศ

มาเปนระยะเวลานานแลว โดยโครงการทเปนทร จกอยางกวางขวาง ไดแก ‘Silver

Columbia 92’ หรอโครงการลงทนทรฐผลกดนใหมการกอสราง Japan Town ในประเทศ

ตางๆ เชน สเปน ออสเตรเลย และนวซแลนด สำาหรบผเกษยณอาย ในป 1986 โครงการน

ถกวจารณจากสงคมญปนวาเหมอนตำานานเรองเอาคนแกไปทงทภเขา สวนตางประเทศ

กวจารณวา ‘สงออกรถยนตไมพอ สงออกคนแกดวยหรอ’

รฐบาลญปนจงไดจดตงองคกร Longstay Foundation ยทธศาสตรจาก ‘การยายถน’

เปน ‘การไปทองเทยวแบบพำานกระยะยาว’ จากทจะไปสราง ‘หม บ านคนญป น’

ในตางประเทศ กเปลยนเปนการสราง ‘พนทแลกเปลยนวฒนธรรม’

Longstay Foundation ไดจดกจกรรมทเกยวของกบลองสเตยมากมาย เชน

จดสมมนาเกยวกบการใชชวตในประเทศตางๆ รวมกบบรษทนำาเทยว จดโปรแกรมการ

ทดลองใชชวต พมพหนงสอคมอ จดงาน Longstay Fair และสำารวจความตองการของ

สมาชกในการไปใชชวตในตางประเทศ



ค�าจ�ากดความ‘ลองสเตย’ของญปน

Longstay Foundation ไดใหคำาจำากดความของ ‘ลองสเตย’ ไววา

n เปนการพำานกระยะยาวขน ไมใช ‘การยายถน’ หรอ ‘การอยถาวร’ แตเปนการไปพำานกอาศย

ในตางประเทศตงแต 2 สปดาหขนไป และสดทายจะกลบมาทญปน

n ครอบครองหรอเชาทพกในตางประเทศ โดยเปนหองเชาในอาคารทใชสำาหรบพกอาศยทมอปกรณจำาเปน

สำาหรบการดำารงชวตประจำาวนอยางเหมาะสม

n มวตถประสงคเพอการพกผอนหยอนใจ เชน เปนการใชเวลาวางในตางประเทศเพอการพกผอน

มการคบหาและรวมกจกรรมกบคนทองถน เชน เรยนภาษา รวมกจกรรมทางวฒนธรรม หรอเปนอาสาสมคร

n เปนการ ‘ใชชวตประจำาวน’ มากกวา ‘การทองเทยว’ โดยลองสเตยเปนการหาประสบการณท

‘เปนประจำาวน’ ในตางประเทศ

n มแหลงเงนทนทมาจากญปน โดยอาจจะเปนเงนบำานาญ หรอดอกเบยธนาคาร ไมไดเปนการทำางาน

เพอหารายไดในตางประเทศ แตใชเงนรายไดทมทมาจากประเทศญปนในการพำานกระยะยาว

ทงน เราอาจใหคำาจำากดความไดวา ‘ลองสเตย’ คอ การดำารงชวตอยดวยการทองเทยว

ค�าจ�ากดความ‘ลองสเตย’ในงานศกษาชนน

อยางไรกตาม ระหวางทำาการศกษาพบวา มผสงอายบางคนทตงใจมาลองสเตย

แตเมอรจกเพอนในเมองไทยทชวนใหไปทำางาน กเปลยนวซาเปนแบบทำางาน หรอ

ผสงอายทอยากกลบไปตายทบานเกด แตไมรจะกลบญปนเมอไหร จงไดใหคำาจำากดความ

ของ ‘ลองสเตย’ ในการศกษาวา

n เปนผทมอายตงแต 50 ปขนไป เกษยณอายจากการทำางานแลว รวมทงคสมรส

ดวย (ไมรวมคสมรสทเปนคนทองถน)

n มวตถประสงคในการพำานกคอ ‘การดำารงชวต หรอการอยอาศย (Living)’

ไมใช ‘การทองเทยว (Sightseeing)’ แบบนกทองเทยว (Tourist) ทวไป

17|Tourism Journal


n นอกจากน วตถประสงคในการพำานกไมไดเปนการทำางาน

หรอการหารายไดเพอยงชพ แมอาจมกจกรรมทกอใหเกดรายได

เปนบางครง

n Longstayer หมายถง ผพำานกชวคราวและผพำานกถาวร

โดยมระยะเวลาในการพำานกตงแต 1 เดอน (30 วนขนไป) โดย

หมายรวมถงผมาพำานกตามฤดกาลดวย

n ทพำานกอาศยไมใชโรงแรมหรอรสอรท แตเปนทพำานก

เชนเดยวกบคนทองถน เชน บานเชา คอนโดมเนยม หรออพารตเมนต

โดยอาจเปนเจาของกรรมสทธหรอผเชาอาศยกได

n การดำาเนนชวตประจำาวนไมแตกตางจากคนทองถนมากนก

เชน มการคบหาสมาคมกบคนทองถน สามารถสนทนาเปนภาษาทองถน

เกยวกบชวตประจำาวนงายๆ ได หรอมคสมรสเปนคนในทองถน

เชยงใหมในฐานะเปนสถานท ‘ลองสเตย’ของคนญปน

จากการสำารวจความคดเหนในงาน Longstay Fair เมอป 2012

ประเทศไทยจดเปนจดหมายปลายทางยอดนยมอนดบท 2 ในเรอง

การลองสเตย รองมาจากประเทศมาเลเซย

ในป 2005 ประเทศไทยเคยครองความนยมในอนดบท 4 และ 5

ของทวโลก แตเปนอนดบท 1 ในภมภาคเอเชยสำาหรบผสงอายของ

ประเทศญปน แตหลงเหตการณรฐประหารในป 2006 กตกจาก

อนดบท 1 ไป และเพงกลบเขาสความนยมอกครงในปทผานมา

ขอมลจากสถานทตญปนระบวา จงหวดเชยงใหมมชาวญปน

จำานวนมากเปนอนดบท 3 รองจากกรงเทพฯ และชลบร และขอมล

จากกงสลเชยงใหมระบวา ในจำานวน 9 จงหวดภาคเหนอ มชาวญปน

จำานวนกวา 3,300 คน และกวาครงหนงเปนผทมาลองสเตย (ขอมล

ณ เดอนมกราคม ป 2013)



จดสมมนาและสงตวแทนไปรวมงานสมมนาท เกยวกบ Longstay

ในเชยงใหม จดกจกรรมสานสมพนธระหวางสมาชก เชน กอลฟ

คาราโอเกะ เจรจาตอรองขอเรยกรองของกลมในเวทตางๆ เชน การ

ปรบปรงทางเทา ระบบขนสงคมนาคม เชน การตงราคาคาโดยสารของ

รถสลอรบจาง (รถแดง) ทแนนอน เปนตน

คนรนเบบบมเมอรมาอยเชยงใหมตงแตป 2007-2008

จากการสมภาษณชาวญปนทมาลองสเตย 14 กรณ ประกอบดวย

2 ครอบครว 7 คสามภรรยา และทอยตามลำาพงอก 5 ราย และ

ชาวไทยอก 9 กรณ เชน แมคารานอาหารตามสง พนกงานบรษท

นำาเทยว นกศกษา และไกด พบวาชาวญป นมาอยแบบคสาม

ภรรยามากทสดถงรอยละ 41 สถานภาพโสด รอยละ 38 เดนทาง

มาคนเดยวโดยทครอบครวยงอยทประเทศญปนรอยละ 13 และ

อยแบบพอแมลก รอยละ 4

สวนเหตผลหลกทเลอกมาพำานกระยะยาวในเชยงใหม เนองจาก

คาครองชพถกกวากรงเทพฯ อากาศเยนสบายกวา และใกล

ประเทศญปนทำาใหเดนทางสะดวก

ในเชยงใหมมการรวมตวของกลมลองสเตยหลายองคกร

เชน Chiang Mai Longstay Life Club (CLL Club) ซงเปน

กลมใหญทสด กอตงเมอป 2002 มสมาชกราว 150 คน (ขอมล

เดอนมถนายน ป 2012) โดยองคกรเหลานจะทำาหนาทเปน

ตวกลางประสานงานในการดำาเนนกจกรรมกบทองถน เชน

กจกรรมอาสาสมคร จดงานเทศกาลประจำาปลานนา-ญป น

รวมกบสถานกงสล ใหคำาแนะนำาปรกษาแกสมาชกและคสมรส

คนญปนมาท�าอะไรกนทเชยงใหม และคนเชยงใหมเหนอยางไร

จากการเกบขอมลภาคสนามสรปไดวา ผสงอายญปนมาลองสเตย

นนมาดวย 4 เหตผลหลก ไดแก หนหนาว หนความยากจน (เพราะอยท

ญปนตองประหยดมาก) หนความโดดเดยวเพอหาผหญง และหนจากความ

กดดนในสงคมญปน

ปจจบน นโยบายลองสเตยของไทยอาจตอบสนอง 2 โจทยแรก

แตโจทยสดทาย คอ การหนความกดดนในสงคมญปนนน การศกษาภมหลง

ทางวฒนธรรมจะมสวนชวยในการวางยทธศาสตรเพอตอบโจทยนไดมาก

และถอเปนทางเลอกใหมของการทำาการตลาดดงทไดกลาวแลว

สวนการทคนเชยงใหมเหนอยางไรนน ในระดบบคคล พบวา

คนเชยงใหมสวนใหญไมเหนวากลมลองสเตยมปญหา แตเหนเปนภาพ

นกทองเทยว ภาพคนญปนทมาอยอาศยในเชยงใหม เปนภาพคอนขางบวก

เมอเทยบกบนกทองเทยวประเทศอนๆ นอกจากน ยงไมรงเกยจทจะคบหา

เปนการสวนตวหรอมเพอนเปนชาวตางชาต โดยเฉพาะชาวญป นทม

ภาพลกษณวาเรยบรอยสภาพกวาฝรง

อกทงในบางรายการ ‘มเพอนเปนคนญป น’ ชวยเสรมสถานะ

ทงทางดานเศรษฐกจและสงคมได การทมชาวตางชาตรวมทงคนญปน

อยในชมชนเปนโอกาสมากกวาความเสยหาย เชน การฝกภาษา เพมรายได

จากการเปนลาม ไกด สอนภาษาไทย และการคาขายในพนททมคนญปน

อาศยอยเปนจำานวนมาก

แตทวา ในอกดานหนง สงทนาสนใจจากการศกษา ไดแก การท

คนเชยงใหมไมตอตานชาวญปน แตกงวลกบการท ‘คนกรงเทพฯ’ ยายถน

โดยชาวเชยงใหมบางคนบอกวา ‘คนกรงเทพฯ’ กนาจะตองม ‘วซา’

แมคาบอกวา ‘คนกรงเทพฯ’ ตอราคาของนาเกลยด ในขณะทการลงสนาม

ของผศกษาพบวา คนญปนเองกตอราคา (เชน หมปงไมละ 5 บาท ตอเหลอ

3 บาท)

19|Tourism Journal


ดงนน ในแงเศรษฐกจกบลองสเตย งานศกษาชนน ไปไมถงการคำานวณ

ตนทนในแงเศรษฐศาสตรวาประเทศไทยไดหรอเสยอยางไร (ไดคมเสยหรอไม)

เนองจากผสงอายญปนสวนใหญทเดนทางมาเพราะตองการประหยด ธรกจ

ทไดรบอานสงสโดยตรง คอ ผประกอบการทองเทยวและโรงพยาบาล และ

แรงงานในวงอตสาหกรรมดงกลาว ในขณะทชาวบานรานคาเลกๆ นอกวง

อตสาหกรรมการทองเทยว เชน แมคาหมปงคนดงกลาว ทอาจตองขายหมปง

ในราคาทถกกวา อาจไมไดอานสงสในแงเศรษฐศาสตรมากนก

อยางไรกตาม กลมลองสเตยอาจจะมสวนในการกระตนการแกไขปญหา

ภาครฐ เนองจากการเขามามพนทตอรองผานตวแทนของกลมดงทไดกลาวแลว

และเสยงของฝรงและญปนมกจะดงกวาเสยงของคนไทย และอาจจะไปถง

จดทวาเราควรจะปรบปรงบานเมองใหนาอยสำาหรบเรองเหลาน เพราะบานเมอง

ทนาอยสำาหรบตางชาตกนาจะเปนบานเมองทนาอยสำาหรบคนไทยดวย


F r o m t h e C o v e r

กำ�ลง(จ

ะ)ม�


21|Tourism Journal


เรอง : นวพล ธำ�รงรตนฤทธ

ทกวนนเวล�พดถงก�รสงออกวฒนธรรมถ�จะใหพดถงกรณก�รสงออก

วฒนธรรมคว�มบนเทงเก�หลอกกคงเรมจะน�เบอกนบ�งแลว ใชเปนกรณศกษ�

กนม�เกอบจะสบป และเอ�เข�จรงณ ตอนนกระแสของเก�หลแมจะไมไดถงกบ

ตกม�ตรฐ�นแตกเรมเจอจ�งไปบ�ง แตไมใชเปนเพร�ะพวกพเข�ตกตำ�ลง แตเปน

เพร�ะพวกเข�อยในชวงทกำ�ลงจะพชตโลก (ดวยก�รสงออกผกำ�กบเก�หลตวแม

ไปทำ�หนงในฮอลลวดถง 3 คน และพย�ย�มดนนกรองไปสร�งชอเสยงในอเมรก�

อย�งPSYกงนมสไตล)ซงคงตองใชเวล�กนอกสกพกกว�เก�หลใตจะส�ม�รถปกธง

ระดบโลกไดจรงๆ ซงถ�เข�ทำ�ไดสำ�เรจเมอไหร เดยวเร�กจะต�มไปศกษ�ตอนนน

(ตกลงเร�จะต�มเข�กนตลอดเลยใชมยฮ�)ตอนนจงปลอยเข�ไปกอน

21|Tourism Journal



และทตอนนปลอยเข�ไปกอนได เพร�ะมของใหมกำ�ลงจะม� นนคอสงทเรยกว�

T-Pop

ใชครบ T นนยอม�จ�กคำ�ว� THAI

T-Pop จงหม�ยถง วฒนธรรมคว�มบนเทงไทย ในคว�มหม�ยแบบทช�วโลกเข�ใจ !

นกเขยนบวทกนซะยงใหญ เขยนร�วกบพวกเร�ไดเปนเจ�สมทรแหงเอเชยกนไปแลว

มคำ�ยอภ�ษ�องกฤษเหมอน K-Pop, J-Pop ดวย ยงครบ ใจเยน มนยงไมไดยงใหญครบ

มนแคกำ�ลงจะม� แตมนยงไมม� ดงนน จงอย�เพงดใจ รองเฮกนไปกอน

(แตไหนๆ มนกกำ�ลงจะม� ทำ�ไมเร�ไมทำ�ใหมนม�กนจรงๆ ละครบ)

4. โตง-บรรจง ปสญธนะกล ผกำ�กบแหง ‘พม�ก...

พระโขนง‘ บอกกบผมม�สกพกแลวว� เข�กำ�ลงจะได

กำ�กบหนงจนทรเมคม�จ�กหนงของเข�เองทชอ

‘คนกอง’ (ตอนหนงในภ�พยนตรเรอง ‘ห�แพรง’

ทนำ�แสดงโดย ม�ช� วฒนพ�นช และ แกงหนมๆ

จ�กพม�ก...) โดยมผอำ�นวยก�รสร�งเปน โจว ซงฉอ

ทงหมดน อ�จจะเปนเพยงประสบก�รณสวนตว

หลวมๆ ทเกดขนในชวง 4-5 ปทผ�นม� ขน�ดผม

ไมไดตดต�มอย�งจรงจง แตข�วส�รเหล�นยงเดนท�ง

ม�ถงผมได แสดงว�กระแสลมแหง T-Pop นน

กไมใชกระแสอนแผวเบ� แตมนเรมตงเค�บ�งแลว

เพร�ะอย�งนอย เร�กไมเคยไดยนอะไรแบบนเมอ

10 ปกอนเชนกน

คว�มจรงเร�เรมเหนอะไรแบบนม�เปนเวล�

สกพกแลว ชวงหนงเรอง ‘รกแหงสย�ม’ โดงดงเมอ

ประม�ณ 7 ปกอน (ป 2550) เร�ไดเหนกระแสคว�ม

คลงไคลหนงเรองน ในประเทศจนและไตหวนเปน

อย�งม�ก นกแสดงหนม ม�รโอ เม�เรอ เปนทรจก

(และสงผลใหหนงเรองถดๆ ม�ของเข�อย�ง ‘สงเลกๆ

ทเรยกว�รก’ ข�ยดบข�ยดไปดวย) นอกจ�กนน

วงดนตร August ทเปนวงในหนงและสร�งขนม�เปน

วงจรงๆ มอลบมจรงๆ กเปนทนยม มแฟนคลบจรงๆ

จงๆ ย�มเดนท�งไปแสดงทเมองจน นนอ�จจะเปน

ข�วแรกๆ ทเร�เรมไดยนเกยวกบกระแสคว�มแรง

ของคว�มบนเทงไทยในต�งแดน

ตอจ�กนนไมน�น เร�กเรมไดยนข�วละครทว

ไทยไประเบดกระจ�ยต�มประเทศจนในชวงป 2553

คเคยงไปกบละครเก�หลและไตหวน จรงๆ เร�เรมกน

ตงแตป 2546 กบละครเรอง ‘เลอดขตตย�’ ของค�ย

เอกแซกท ทม ตก-เจษฎ�ภรณ และ ออม-พยด�

แสดงนำ� แตกไมมอะไรชดเจนเท�ชอเสยงของ ปอง-

ณวฒน ซงถอเปนซเปอรสต�รม�กๆ ในจน เพร�ะ

ละครทเข�เลนถกซอไปฉ�ยในจนอย�งตอเนอง ตงแต

ขอเรมจ�กเล�ประสบก�รณตวเองกอนเลกนอยถงคว�มรสกกำ�ลงม�ของกระแส

T-Pop แบบจรงๆ จงๆ

1. มวนหนงทผมตองเดนท�งไปยงเทศก�ลหนงทฮองกงเพอพ�หนงอสระของตวเอง

ไปเดนส�ยประกวด ทนน ผมกไดมโอก�สเจอเพอนผกำ�กบท�นอนๆ ในส�ยประกวด

ดวยกน โดยคนทนงใกลผมทสด คอ เพอนช�วไตหวน แรกๆ คยกนกไมมอะไร จ�กนน

กคยกนว� ปกตทประเทศตวเองทำ�ง�นอะไรกนบ�ง ผมตอบเข�ว� ผมเขยนบทหนงใหท

บรษท จทเอช เข�กผงะไปนดนง บอกว� โห! จทเอช เหรอ (สวนผมผงะกลบว� คณรจก

ไดไง คอปกตค�ยหนงต�งประเทศทไมใชฮอลลวด เร�จะไมรจกหรอจำ�กนไมคอยได

หรอกครบ แคจำ�ชอผกำ�กบไดนกถอว�เนรดม�กแลว) เข�ถ�มตอไปว� แลวคณเคยเขยน

เรองอะไรม� ผมตอบว� Bangkok Traffic Love Story (รถไฟฟ� ม�ห�นะเธอ) เท�นน

แหละครบ พเข�ต�ว�วม�ก รองครวญคร�งออกม� จนผมงงว� นเปนมตรไปมยเนย

ไมตองอวยกนขน�ดนกได เข�บอกว�หนงเรองนดงม�กทไตหวน และเข�กชนชอบม�กๆ

2. วนหนงผมกำ�ลงเดนท�งไปสน�มบนเพอกลบเมองไทยจ�กเทศก�ลหนงในไทเป

นองผดแลนงรถม�กบผม ดวยคว�มทระยะท�งมนไกล นองเข�จงพย�ย�มชวนคยม�กๆ

(แมว�ภ�ษ�องกฤษจะไมคอยด) สงแรกทเข�บอก คอ ‘ฉนชอบเรองฮอรโมนสฯ ม�กคะ’

ผมรสกเหวอม�ก คอสงแรกทคนเร�จะชกชวนช�วต�งประเทศคยนน จำ�เปนตองเปนสง

ทเดดม�กจรงๆ เชน จะชวนคนเยอรมนคย กตองพดเรองกำ�แพงเบอรลน ไสกรอก เบยร

ข�หม อะไรกต�ม แตสงทนองคนนชวนผมคย คอ ซรสฮอรโมนสฯ ผมกสอบถ�มเข�ว�

ไดดไดอย�งไร เข�กบอกว� YouTube ซงกมแฟนคลบทำ�ซบไตเตลภ�ษ�จนใหเรยบรอย

3. ผมไดข�วว� มวงดนตรช�วญปนชอวงหนม�น (Hanuman) ชอบคฟเวอรเพลงไทย

อย�งจรงจง ไมว�จะเปนเพลงของ Bodyslam, Big Ass และอนๆ อกม�กม�ย จนพวกเข�

ไดรบเชญม�เลนในง�น Fat Festival ทเมองไทย

23|Tourism Journal


‘พรงนกรกเธอ’ ไปจนถง ‘สงคร�มน�งฟ�’ จนพกหลงๆ เรมมก�รตดตอขอให ปอง-ณวฒน เดนท�งไปรวมง�นละคร

ในประเทศจนกนอย�งเปนกจจะ ลำ�ดบตอม�ในชวงปเดยวกน กเหนจะเปนหนงรกแนวหญงรกหญง

อย�ง ‘Yes or No อย�กรกกรกเลย’ ทนำ�แสดงโดย ออม-สช�ร และ ตน�-ศภน�ฎ ทแมว�

ในเมองไทย ตวหนงจะทำ�ไดดพอประม�ณ แตตดภ�พไปทประเทศจนนน ทงคมฐ�นแฟนคลบ

อย�งแขงแกรงจนถงปจจบน และแมว�หนงภ�ค 2 จะไมไดฉ�ยในจน แตกยงมแฟนคลบ

ช�วจนยอมบนม�ดในประเทศไทย (เวรฮ�รดคอรจรงๆ ฮะ) ถ�จะไมนบกนทเมองจนอย�งเดยว

เอ�เข�จรงฐ�นแฟนคลบหนงไทยอกแหงทเหนยวแนนกเหนจะเปนประเทศอนโดนเซย (แฟนหนง

อนโดนเซยชอบทวตเตอรม�คยกบ โตง-บรรจง และ ยง-ทรงยศ สขม�กอนนต (ผกำ�กบซรสฮอรโมนสฯ)

อยบอยๆ และทกครงทนกแสดงจ�กภ�พยนตรไทยเดนท�งไปทนน กจะมแฟนหนงม�ต�มกรดกนอย�ง

จรงจง) เรองภ�คดนตรอ�จจะไมโดดเดนนก แมว�เร�จะเคยเหนนกรองไทยหล�ยคนไปพชตตล�ดไตหวนและ

ญปนอย�ง China Dolls หรอ ป�ลมม แตนนกเปนเรองเมอน�น(ม�ก)ม�แลว ไดยนว�ปจจบน มกลมคนญปน

ทชนชอบเพลงไทยเปนพเศษแตกยงไมใชกลมใหญโตอะไรม�กนก

แมว�ดจะมแนวโนมทด แตกยงสงเกตไดว� เร�กยงคงไดรบรข�วส�รก�รทกองทพบนเทงไทยไปบกต�งแดน

ต�งๆ เปนกอนกระจดกระจ�ยไรระเบยบแบบน ไมส�ม�รถมองเหนเปนกอนชดเจน เปนคลน เปนลม เปนกระแส

แบบเหนๆ (ถงบอก มนแค ‘กำ�ลงจะ’ ม�) เร�ไมรสกว�พวกเร�ไปบกอย�งตอเนอง ไมรสกว�พวกเร�ไปบก

ไปเปนกองทพ เหมอนประเทศเร�แคสงกองกำ�ลงเปนคนๆ ไปเท�นน หรอกองกำ�ลงบ�งสวนกตองดนดนไปบกเอง

โดยทยงไมมคนคอยชวยเหลออย�งจรงจง (หรอตองไปถงฝงกอน ถงจะม�ชวยเหลออย�งจรงจง)

กระแส T-Pop ทเกดขนนน เกดขนม�ไดจ�กก�รค�ของบรษทแตละบรษท ไมไดเกดขนจ�กก�รชวยเหลอของ

ภ�ครฐเปนหลก ว�ง�ยๆ คอ สงทเกดขนม�ทกวนนไมไดเกดจ�กก�รว�งแผนม�กอนใดๆ ทงสน มนบงเอญฟลค

โชคดบมขนม�เท�นนเอง เร�ไมไดมแผนกอนหน�นน และเร�กไมไดมแผนหลงจ�กน ในขณะทเก�หลใตเข�มอง

คว�มบนเทงเปนสนค�สงออกอย�งจรงจง และมก�รว�งแผนเพอจะพชตภมภ�คและเอ�ชนะโลกอย�งซเรยส

(ขออภยทตองยกเก�หลใตม�เปนกรณศกษ�อกแลว ทงๆ ทกบอกตอนแรกว�ไมอย�กจะพดถงอก) จนถงตอนน

กยงไมมวแววว�จะมแผนก�รใดๆ เพอส�นตอกระแสทกำ�ลง (และยงคง) ม�อยในขณะน

เอ�เปนว�ลองคดเลนๆ สนกๆ ว� ถ�สมมตเร�จะทำ�ใหกระแส T-Pop ทอตส�หเกดขนม�แลวอย�ง

ไมไดตงใจ กล�ยเปนกระแสทตอเนองตอไปในอน�คตอย�งตงใจ เร�ว� เร�จะทำ�อะไรกนไดบ�ง

เร�ตองเรมจ�กคว�มคดพนฐ�นกอนว� คว�มบนเทงนนส�ม�รถเปนเรองซเรยสได ซงกแปลได

อกทว� คว�มบนเทงนนไมใชแคคว�มบนเทงผอนคล�ยคว�มเครยดจ�กชวตประจำ�วน คว�มบนเทง

คอวฒนธรรมแบบหนง และมนกส�ม�รถสงออกไปนอกประเทศได และส�ม�รถสร�งร�ยไดกลบ

เข�ม�ไดทงในระยะสน (คนต�งช�ตซอไปเผยแพร) และในระยะย�ว (คนด คนเสพช�วต�งช�ต

ซมซบวฒนธรรมคว�มบนเทงเข�ไปจนเกดผลต�งๆ ต�มม�ทหลง เชนทคนจนมแรงบนด�ลใจในก�ร

ม�เมองไทยเพอม�ห�ปอง-ณวฒน) ถ�ห�กเร�ยงคดว� คว�มบนเทงเปนแคคว�มบนเทง มนกจะเปน

แคคว�มบนเทง ถ�ห�กเร�คดว�มนส�ม�รถทำ�เงนได เร�กจะว�งแผนสงออกกนอย�งจรงจง และมน

กจะทำ�เงนได (เชน วฒนธรรมเก�หล) สงเหล�น เปนสงทบรษทผผลตคว�มบนเทงทงหล�ยนนรดอย

และต�งคนกต�งทำ�กนไป แตบ�งครงมนจะไปไดดกว�นน ถ�เร�ส�ม�รถสร�งใหมนเกดเปนคลน

หนกหนวงได ช�วโลกจะจดจำ� T-Pop ไดม�กขนท�มกล�งคว�มบนเทงอนๆ ทมอกม�กม�ย

จ�กหล�ยประเทศ

25|Tourism Journal


ถ�สงเกตดๆ มชวงหนงทซรสญปนเข�ม�ในบ�นเร�

(และเข�ม�กอนซรสเก�หล) แตมนอยไดเพยงชวระยะ

เวล�หนง เปนเพร�ะญปนสร�งคลนใหเกดไมทนกอนทคลน

เก�หลจะถ�โถมเข�ม�ไมหยด มนคงคล�ยๆ กบก�รอพเดท

สเตตสเฟซบค หรอเพจเฟซบค เร�มกจะจดจำ�คนทอพเดท

สงใหมๆ ม�ใหไดดกนอย�งตอเนอง และม�อย�งเปนระบบ

ซงถ�เร�ทำ�ตอเนองและเปนระบบไดจรงๆ มนกจะเกดสงท

เรยกว� แบรนด ทำ�ใหเร�ถกจดจำ�ไดง�ยขน แตถ�ม�เปน

กะปรบกะปรอย ม�กนทละคนสองคน มนกจะจมห�ยไป

อย�งน�เสยด�ย

ก�รทจะเลนเกมระดบโลกใหสำ�เรจไดนน กตอเมอ

ภ�ครฐใหก�รสนบสนนอย�งจรงจง กเหมอนทเร�นง

โปรโมตช�ง พระ วด ตมยำ�กงกนอยตลอดเวล� จนคน

ทงโลกจำ�ไดแลวว� บ�นเร�มอะไรเดน แตนคอ สงเดน สงใหม

ทยงไมไดรบก�รโปรโมตอย�งจรงจง และมนกมศกยภ�พ

ม�กเหลอเกน หล�ยครงหล�ยคร�วทคนทำ�ละครไทย

คนทำ�หนงไทย นกดนตรไทย ไดรบเชญใหไปแสดงง�นท

ต�งประเทศแตไมมค�เดนท�ง ก�รออกค�ตวเดนท�งเลกๆ

นอยๆ นกถอเปนจดเรมตนเลกๆ ง�ยๆ ทดในก�รสนบสนน

แลว คนต�งช�ตกจะไดเหนง�นใหมๆ จ�กประเทศเร�

ม�กขน เร�คงไมจำ�เปนตองบนไปศกษ�ดง�นต�งประเทศ

อะไรกนบอยขน�ดนน เร�บนไปดกนถม�กพอแลว ตอนน

ถงเวล�ทใหคนมคว�มส�ม�รถบนไปใหต�งประเทศดง�น

เร�ม�กกว�

สมมตเลนๆ ตอไปว� เร�จดกระแส T-Pop ตดกน

ขนม�จรงๆ ละก... เร�ควรจะมแผนรองรบสงทจะเกดขน

ต�มม�สกเลกนอย คล�ยๆ เร�ไดยนว� จะมคนม�ซอ

บตรคอนเสรตแบบลนหล�ม เร�กควรเตรยมแผนง�น

รองรบคนทม�แหออกนด�นหน�ง�น

ด�นละครทวหรอภ�พยนตร เอ�เข�จรงแบบเบสกสด

คอ ก�รเปดใหบรรด�ผคลงไคลเยยมชมโลเกชน ถ�ยทำ�หนง

ซงเดยวนกเปนของฮตเสยเหลอเกน ทเก�หลใตมก�รปกป�ย

อย�งจรงจง ถอเปนสถ�นททองเทยวอย�งเปนท�งก�ร

สำ�หรบคนทไมเคยม�เมองไทย กจะไดอย�กม�เมองไทย

มสงลอใจ หรอใครทเคยม�ไปแลว กอ�จจะอย�กกลบม�อกเพร�ะมสถ�นท

ทองเทยวใหมๆ และอ�จจะคดไปถงก�รรองรบก�รเผยแพรชนง�นใหคน

ต�งประเทศเข�ถงไดง�ยขน เชนอ�จจะเปนเวบไซตหรอแอพฯ บรก�ร

ละครไทยแบบครบทกตอน และมหนงไทยครบทกเรองในระบบ HD และม

ซบไตเตลภ�ษ�องกฤษ หรอภ�ษ�จนเรยบรอย เพอใหกระแสไหลเวยนตอเนอง

และตอนรบแฟนใหมๆ ทอ�จจะเพงรจก จะไดไมตองไปกดห�เอ�เองใน

YouTube เหนอย

สวนด�นภ�คดนตร แบบง�ยๆ คอ ก�รจดเทศก�ลดนตร ซงในวงก�ร

ดนตรรอบๆ ประเทศเร�ตอนน สงคโปรเอ�ไปกนหมดแลว เพร�ะเข�มเทศก�ล

ดนตรทเลอกศลปนระดบโลกม�ขนเวทได พ�นทำ�ใหช�วไทยหล�ยท�น

และช�วประเทศรอบๆ ใกลๆ แหบนกนไปดคอนเสรตทสงคโปรกนทกป

และหรอหล�ยๆ ครงบ�งศลปนกม�เปดคอนเสรตเดยวแบบ Live in Singapore

และไมยอมม�เมองไทย ทำ�ใหทกคนตองบนแหกนไปดทสงคโปรจนคนไทย

หล�ยคนรกสงคโปรไปแลว และดวยคว�มทบนไปไมไกลม�ก กคดเสยว�

ไปเทยวต�งจงหวด ง�ย สะดวก ปลอดภย สองส�มวนกลบ ซงถ�เร�จดบ�ง

เร�กส�ม�รถจดไปพรอมๆ กบก�รทใหมศลปนไทยเคยงคไปดวย หรอถ�ลอง

ไปท�งแนวสงออก ก�รจดสงคอนเสรตรวมศลปนไทยในต�งแดนกลวน

กระต นใหกระแสนนยงคงอย ตอไป เหมอนทคอนเสรตเก�หลเข�ม�

บ�นเร�บอยเหลอเกน ม�กนจนเหนหน�บอยกว�นกรองไทยบ�งคนเสยอก

แถมพกหลงยงม�เปนพรเซนเตอรโฆษณ�สนค�ไทยอกม�กม�ย คอ บกกน

ม�เยอะจนเร�รสกว� นกรองเก�หลเปนสวนหนงในชวตเร�ไปแลว เพร�ะ

ซมซบกนไปขน�ดนแลว เรยกไดว�เก�หลกนไทยย�วแนนอน (ดงนน เร�ควร

จะใชแนวคดนต�มเข�บ�ง)

แตเหนออนใดทงหมด ไมว�แผนง�นก�รโปรโมตหรอสนบสนนของเร�

จะดแคไหนกต�ม ถ�เนอง�นเร�ยงไมเวรก มนกจะดนไปไมได เร�ตองเรมพฒน�

คว�มบนเทงไทยใหแขงแกรง มเอกลกษณเปนของตวเอง หยดคว�มคด

ประเภท ‘กทำ�แบบเก�หลๆ ไปเลย’ ไดแลว เพร�ะไทยเร�จะเก�หลแคไหน

สดท�ยกจะไดเปนแค ของกอบเก�หล เพร�ะเก�หลทแทจรง ไทยจะกอบ

ยงไงกไมเหมอน แลวเร�จะกอบทำ�ไม สทำ�ใหมขนม�เองน�จะดกว� แจวกว�

และออรจนอลกว� เพร�ะสงทเร�จะทำ�คอ T-Pop ไมใช K-Pop

ซงกไดแตหวงว�กระแส T-Pop ทว�กำ�ลงจะม�นน จะม�ใหไดเหนจรงๆ

สกท ไมใชว�กำ�ลงจะม� แตสดท�ยกทำ�ไดแค ‘กำ�ลงจะม�’


T o u r i s m T r e n d

เรยบเรยง : จรา บวทอง1

(The Visitor Economy)

เศรษฐกจการทองเทยว

โดย Pacific Asia Travel Association (PATA)

27|Tourism Journal


1หวหนางานวชาการ งานวชาการ กองวจยการตลาด

2Nancy Cockerell. (2013). Issues & Trends, Volume 18, 1st Quarter. Pacific Asia Travel Association (PATA)

คาดการณนกทองเทยว

ระหวางป 2014 – 2018

สมาคมสงเสรมการทองเทยวภมภาคเอเชย-แปซฟก ( PATA) คาดการณ

แนวโนมนกทองเทยวตางชาตทเดนทางเขาสประเทศตางๆ ในแถบ

ภมภาคเอเชยแปซฟก ดงน

• นกทองเทยวเดนทางเขาสภมภาคน เพมขนจาก 521 ลานคน

เปน 670 ลานคน ในป 2018 หรอมอตราการเตบโตเพมขนโดยเฉลย

รอยละ 6.5

• นกทองเทยวรสเซยเดนทางเขาภมภาคเอเชยแปซฟกซงมจ�านวน

ต�ากวา 6 ลานคนในป 2013 แตคาดวาจะเพมขนเกน 10 ลานคน

เมอจบป 2016 ประเทศทนยมเดนทางเขาไปทองเทยว 3 อนดบแรก

ไดแก ประเทศไทย จน และกมพชา

• นอกจากน นกทองเทยวเกาหลยงมอตราการเดนทางเขามา

ในภมภาคอยางโดดเดน โดยคาดวา ปลายป 2016 จะมนกทองเทยวจาก

เกาหลเดนทางเขามาเกน 20 ลานคน แซงหนานกทองเทยวญปนไปได

เศรษฐกจการทองเทยว หรอ The Visitor Economy2

ความส�าคญของการทองเทยวทเหนไดอยางชดเจน คอ ผลทเกดขนตอเศรษฐกจ

อนไดแก การขยายตวของ GDP เกดการสรางงาน เพมมลคาการสงออกและมลคาภาษ

รวมทงการกระตนการลงทน การพฒนาสงอ�านวยความสะดวกตางๆ และการใชจายเงน

ของภาครฐ

ในปจจบน ความตองการเดนทางทองเทยวระหวางประเทศ ไดรบความนยมเพมขน

เปนอยางมากในชวง 10 ปทผานมา และมแนวโนมจะเพมสงขนเรอยๆ โดยเฉพาะอยางยง

ในภมภาคเอเชยแปซฟกซงถอวาเปนภมภาคทมแรงขบเคลอนในดานนมากทสด เศรษฐกจ

การทองเทยว (Visitor Economy) จงถอเปนเสาหลกในการพฒนาดานสงคมในภมภาค

หากจดการไดอยางถกตองและมความรบผดชอบ การทองเทยวจะเปนตวจกรส�าคญในการ

ขบเคลอนภาคเศรษฐกจและสงคม เปนตวเชอมใหเกดความสมพนธทางการคาระหวาง

ประเทศและความเขาใจระหวางวฒนธรรม



มาตรวดทมความหมายส�าหรบคนรนตอไป (Meaningful Metrics for the Next Generation)

• ความส�าคญของเศรษฐกจตอการเดนทางทองเทยวไดรบความสนใจและมการตระหนกถงความส�าคญเปน

ครงแรกในการประชม G20 Summit ในเดอนมถนายน 2012 ท ลอส คาบอส ประเทศเมกซโก

• ผน�าโลกในเวท G20 Summit ไดตกลงรวมกนทจะชวยประเทศทก�าลงพฒนาใหมการพฒนาการทองเทยว

อยางยงยนและเขมแขง โดยใชมาตรการทเหมาะสม รวมไปถงการกระตนใหเกดการเตบโตทเปนมตรตอสงแวดลอม

(inclusive Green Growth) โดยไดตระหนกถงบทบาทของการเดนทางและทองเทยว ทเปนตวขบเคลอนใหเกด

การสรางงาน การเตบโตทางเศรษฐกจและการพฒนา

• จากการวจยประจ�าปของ The World Travel & Tourism Council (WTTC) รวมกบ Oxford Economics

พบวา ในป 2012 Visitor Economy ในเขตเศรษฐกจเอเปค (Asia Pacific Economic Cooperation) คดเปน

รอยละ 8.4 ของ GDP ในภมภาค และสนบสนนงานทเกยวของกวา 123 ต�าแหนง หรอคดเปนรอยละ 8.5 ของ

การจางงานทงทางตรงและทางออมในอตสาหกรรม ซงถอเปนสงส�าคญตอเศรษฐกจภาคครวเรอนของผท�างาน

ครอบครวและชมชนในแหลงทองเทยว

ท�าความเขาใจกบ Visitor Economy

• John King ประธาน OAM, Australian Tourism Export Council (ATEC) และเปนสมาชกของคณะท�างาน

Visitor Economy ของรฐนวเซาทเวลส ป 2013 ไดอธบายวา Visitor Economy นน มความหมายและผลกระทบ

ทคอนขางกวาง โดยการทองเทยวจะเปนแกนหลกของ Visitor Economy ซงมความเกยวพนกบกจกรรมตางๆ

ทมากกวาโรงแรม บรษทน�าเทยว หรอแหลงทองเทยวตางๆ โดยสรป คอ มความหมายครอบคลมกวางกวา

‘การทองเทยวและกจกรรม’ เพราะมขอบเขตของธรกจตางๆ ทมขอบเขตกวาง กอใหเกดประโยชนทงทางตรงและ

ทางออมตอกจกรรมเชงเศรษฐกจทจดหาสนคาและบรการ

• สวน Taleb Rifai เลขาธการใหญ องคการการทองเทยวโลกแหงสหประชาชาต (UNWTO) ไดกลาวถง

Visitor Economy วาเปนสงทใหประโยชนในหลายๆ แงมมของชวตเรา ทงเศรษฐกจ ความกาวหนาทางสงคม

การสรางงาน การลดความยากจน และการอนรกษสงแวดลอม ประโยชนเหลานตองถอเปนความส�าคญในระดบสงสด

Tourism Industry Versus Tourism/Visitor Economy ตามหลกการของ World Travel & Tourism Council (WTTC)

1. อตสาหกรรมทองเทยว (Tourism Industry)

Tourism Industry หมายถง ภาคสวนทงหมดทใหบรการเกยวของโดยตรงกบนกทองเทยว ซงกอใหเกดผลกระทบ

ทางเศรษฐกจโดยตรง เชน สายการบน ผประกอบการคมนาคมขนสง โรงแรม แหลงทองเทยว สถานทจด

การประชมและผจดงาน (Organizer) ผประกอบการทองเทยว และบรษทน�าเทยว รวมไปถงกจกรรมตางๆ ของ

รานอาหารและอตสาหกรรมพกผอนสนทนาการตางๆ ทเกยวกบนกทองเทยวโดยตรง

สวนในความหมายของบญชประชาชาตดานการทองเทยว (Tourism Satellite Account) นน การทองเทยว

จะมการกระทบโดยตรงไปยง GDP และการจางงาน โดยผลกระทบทเกดโดยตรง (Direct Contribution/Impact)

มดงน

29|Tourism Journal




• รายไดทางการทองเทยวจากนกทองเทยวตางชาต (Visitor

Exports หรอ International Tourism Receipts) คอ คาใชจายของ

นกทองเทยวในประเทศทนกทองเทยวตางชาตเดนทางเขาไปทองเทยว

ทงจากการเดนทางเพอธรกจและเพอพกผอน โดยรวมการใชจาย

ดานคมนาคมดวย

• รายไดทางการทองเทยวจากนกทองเทยวในประเทศ (Domestic

Tourism Expenditure) เปนการใชจายในประเทศของนกทองเทยว

ซงอาศยอยในประเทศนนๆ ทงจากการเดนทางเพอธรกจและเพอพกผอน

• คาใชจายของภาครฐ ในการสนบสนนบรการตางๆ ดานการ

ทองเทยว

• การบรโภคภายในประเทศดานการทองเทยว ซงรวมรายได

ทงหมดทเกดขนในประเทศโดยอตสาหกรรมหรอภาคสวนทจดการโดยตรง

กบนกทองเทยว

2. เศรษฐกจการทองเทยว (Visitor/Tourism Economy)

ส�าหรบ Visitor Economy นน จะรวมผลกระทบโดยตรงทมตอ

การทองเทยวทงหมดทกลาวไปดานบน และรวมผลกระทบทกวางขน

โดยผนวกผลกระทบทางออมเขาไปดวย

ผลกระทบทางออม หรอ Indirect/Induced Impacts ไดรวม GDP

และการจางงานทมการสนบสนน โดย

• การลงทนในสนทรพยถาวร/การลงทนทใหผลระยะยาว (Capital

Investment) เปนการลงทนทส�าคญของกจกรรมตางๆ ทงในปจจบนและ

อนาคต ซงอาจจะรวมถงการลงทนในอตสาหกรรมอนๆ ทใหผลประโยชน

ทางการทองเทยว เชน ทพกใหมๆ อปกรณทเกยวกบการขนถายผโดยสาร

สงอ�านวยความสะดวกทเกยวกบรานอาหารและกจกรรมพกผอน

สนทนาการทใชส�าหรบการทองเทยวโดยเฉพาะ

• คาใชจายของภาครฐในองครวม (Government Collective

Expenditure) โดยจะเปนผใชจายแทนชมชน เชน การสงเสรมการตลาด

การทองเทยว การบน การบรหารจดการ บรการรกษาความปลอดภย

บรการดแลความปลอดภยของรสอรท บรการท�าความสะอาดของรสอรท

และอนๆ

• ผลกระทบหวงโซอปทาน (Supply Chain Effects) เชน การซอสนคา

และบรการในประเทศ โดยผาน Supply Chain ทงระบบ หรอการซอสนคา

และบรการโดยภาคสวนตางๆ ทตดตอโดยตรงกบนกทองเทยว การซอ

อาหารและบรการท�าความสะอาดของโรงแรม การซอเชอเพลงและ

บรการอาหารของสายการบน และบรการดานเทคโนโลยสารสนเทศของ

บรษทน�าเทยว

เพอใหเหนภาพความส�าคญของเศรษฐกจการทองเทยวอยางชดเจน

WTTC ไดยกตวอยาง Visitor Economy ทมผลตอการกระจายตวไปยง

GDP ในประเทศ APEC ดงน

The Visitor Economy’s Total Contribution to APEC GDP and Employment, 2012

Direct

Indirect/Induced

Direct

Indirect

Induced

Total

Jobs (000s)

45,042

52,572

24,127

122,741

% Share

36.7

42.8

20.5

100

GDP (US$bn)

1,107

1,638

705

3,450

% Share

32.1

47.5

20.4

100

32%

68%

Visitor Economy’s Contribution to GDP in APEC Countries

31|Tourism Journal


จะเหนไดวา ผลกระทบโดยตรงจากเศรษฐกจการทองเทยว หรอ Visitor Economy ตอ GDP คดเปน

เพยงรอยละ 32 ในขณะทผลกระทบทางออม คดเปนรอยละ 68 ทงน ในสวนของผลกระทบทางออม สามารถ

แบงออกไดเปน Indirect Impacts (รอยละ 48) ซงประกอบดวยสวนทเปน Supply Chain รอยละ 30 การลงทน

รอยละ 10 และการใชจายของภาครฐรอยละ 7.5 และ Induced Impacts (รอยละ 20 ) ซงหมายถงการน�ารายได

ทไดจากการท�างานในภาคทองเทยวไปใชจายตอไป

ขอบเขตของ Visitor Economy

ผลกระทบจากการเดนทางทองเทยว จะเหนไดวาแทรกซมเขาไปในภาคเศรษฐกจของเรา

อยางชดเจน ตามธรรมชาตแลว อตสาหกรรมนจะกระตนใหเกดความรวมมอกนระหวาง

ชมชน นกทองเทยว รฐบาล ผจดหาสนคา/บรการในพนท และธรกจตางๆ โดยผานหวงโซ

อปทาน ในขณะเดยวกนกกระตนใหเกดการลงทนไปดวย จากการประมาณการพบวา จะม

คนทอยในประเทศ APEC มงานท�าถง 123 ลานคนจากงานทเกยวเนองกบการเดนทางและ

การทองเทยว โดย 45 ลานคนเปนคนทท�างานในแวดวงทองเทยวโดยตรง คนทงหมดเหลาน

จะใชจายเงนสวนหนงทเปนรายไดของตนเองในการซอสนคาและบรการตางๆ จากทกภาคสวน

ของระบบเศรษฐกจ

การวจยของ WTTC คาดวา เศรษฐกจการทองเทยวคดเปนรอยละ 9 ของ GDP โลก

ซงมากกวา GDP ในหมวดอตสาหกรรมยานยนต (รอยละ 8.5) และนอยกวาภาคธนาคาร

(รอยละ 11) เพยงเลกนอย

การเดนทางเพอธรกจและการเดนทางเพอพกผอน (Business and Leisure Travel)

การตลาดการทองเทยวประกอบดวย 2 กล มตลาดหลก (Segment) คอ

กลมธรกจและพกผอน ซงครอบคลมไปถงวตถประสงคหลกในการเดนทาง ทงน

การเดนทางทองเทยวพกผอน ซงรวมไปถงการทองเทยวในวนหยด การเยยมเพอน

และญาต และการเดนทางโดยมจดประสงคสวนตวอนๆ เชน เพอการศกษา

การเรยน และสขภาพ จะเปนกลมตลาดหลกทมขนาดใหญทสดเมอค�านงถงจ�านวน

การเดนทางและขนาดคาใชจาย

ในป 2012 คาใชจายในการเดนทางทองเทยวพกผอนในกลมประเทศ

APEC ทงจากนกทองเทยวตางชาตและจากการเดนทางในประเทศ

เพมขนประมาณรอยละ 2 หรอ 1,746 ลานเหรยญสหรฐฯ คดเปน

รอยละ 75 ของคาใชจายในภมภาค ในขณะทการเดนทางเพอธรกจ

ซงกอใหเกดการใชจายรอยละ 25 มการขยายตวเพมขนรอยละ

1 หรอ 593 ลานเหรยญสหรฐฯ เมอเทยบกบชวงเดยวกนของป

2011 อยางไรกตาม แมจะมสดสวนทางการตลาดทนอยกวา

แตกไมควรละเลยกลมการเดนทางเพอธรกจ เนองจาก

มกลมศกยภาพหลายกลมยอยอยภายใน เชน การจดประชม

สมมนา นทรรศการ และสนบสนนการเดนทางเพอเปน

รางวลขององคกรตางๆ

33|Tourism Journal


คาใชจายทงการเดนทางเพอพกผอนและธรกจคาดวาจะเพมขน

ประมาณรอยละ 70 ในกลมประเทศ APEC ภายในทศวรรษหนา

(ในระดบโลกจะมการขยายตวเพยงรอยละ 50) โดยอตราการเตบโต

ทเพมขนสงจะพบในประเทศดาวรงในภมภาค เนองจากมเศรษฐกจท

เตบโตขน ประชากรมฐานะดขน และเศรษฐกจของประเทศเรมผสมผสาน

ไปในทศทางเดยวกนกบเศรษฐกจโลกมากขน ดงนน การประชม งานแสดง

สนคา และการเดนทางเพอธรกจตางๆ จะเปนสดสวนทส�าคญตออตรา

การเตบโตน

การเดนทางในประเทศและการเดนทางระหวางประเทศ (Domestic and International Travel)

แมจะมขอมลสนบสนนในระดบโลกและภมภาคไมมากนก แตสวนใหญ

จะระบไดวา การเดนทางในประเทศมขนาดมากกวาการเดนทางระหวาง

ประเทศถง 10 เทา ทงในแงของจ�านวนการเดนทางเขาและคาใชจาย

ในการทองเทยว ยกตวอยาง เชน การเดนทางออกนอกประเทศของ

นกทองเทยวจนมจ�านวน 83 ลานคน/ครง ในป 2012 ในขณะทการเดนทาง

ในประเทศมจ�านวน 3 พนลานคน/ครง คดเปน 1 ใน 36 เทานน เชนเดยวกบ

อนเดย ซงมจ�านวนนกทองเทยวเดนทางออก 14 ลานคน/ครง มนกทองเทยว

อนเดยเดนทางในประเทศ 850.9 ลานคน/ครง หรอคดเปน 1 ใน 60

ส�าหรบการใชจายเงนของนกทองเทยวตางชาต (Foreign Visitor

Spending) ในการทองเทยวในภมภาค APEC นน มการใชจายประมาณ

490,000 ลานเหรยญสหรฐฯ ในป 2012 คดเปนมลคาตอ GDP รอยละ 20

ในขณะทการเดนทางทองเทยวในประเทศ (Domestic Tourism) สรางมลคา

ใหกบ GDP ประมาณรอยละ 80 ทงน คาดวา ทงการเดนทางระหวางประเทศ

และการเดนทางในประเทศ จะมอตราการเตบโตเพมขนอยางรวดเรว

ในทศวรรษหนา

35|Tourism Journal


เรอง : วฒชย กฤษณะประกรกจ

The KoreanWave

ในชวงน PSY เพงกลบมาส กระแสอกครง

หลงจากความส�าเรจอยางถลมทลายเมอ2ปกอน

กบเพลงและเอมวGangnamStyleซงหลายคน

กคดว า นนคอจดพคทสด ไปแล วของคลน

วฒนธรรมเกาหลใตหรอTheKoreanWave

ท ไหลบาทวมทนสงคมรวมสมยของเรา

มาคราวน เขากลบมากบเพลงHangover

ทรวมฟเจอรงกบSnoopDoggจ�านวนคลกวว

ไตระดบขนสงอยางรวดเรวและเขายงคงสามารถ

เกาะตดอยบนหนาฟดของโซเชยลมเดยและพนท

ขาวสารเปนประจ�าทกวน


ถงแมวาตอนนทงโลกจะไมไดบาคลงเกาหลเหมอนกบชวงกอนๆ

ทเราเคยหายใจเขา-ออกพรอมกน เปน K-wave ไมวาจะเปนเพลงจาก

แรปเปอรตลกๆ ภาพเรยวขาออนของนกรองสาวๆ ภาพยนตรเขยาขวญ

ชนเยยม และวรรณกรรมเยาวชนดๆ แตมนกยงไมไดเลอนหายไป

เสยทงหมด นคอเรองเกนความคาดหมายและเปนสงทนาทงของคลน

ลกน

ในยคสมยทเรามเรองทอลกออฟเดอะทาวนกนเพยงแคไมเกน

ขามวน เรองราวสารพดสารพนไหลบาเขามาสความสนใจ จนตดตาม

และจดจ�ากนไมหวาดไมไหว ไมมเรองอะไรทเปนศนยกลางหนงเดยว

อกตอไปแลว K-wave ยงคงสอดแทรกตวเองอยในชวตประจ�าวนของ

เราได

K-wave หมายถง ปรากฏการณปอปคลเจอรจากเกาหลใต

แพรกระจายออกไปไดรบความนยมทวทงโลก เรมตนตงแตชวง

ทศวรรษ 1990 เปนตนมาจนถงปจจบน ค�าวา K-wave เรมใชโดย

สอมวลชนชาวจน อธบายปรากฏการณทเกดขนกบคนหนมสาวของ

พวกเขา ซงแนนอนวาสงนกมาเกดขนกบสงคมไทยเราไมตางกนเลย

ประเทศอตสาหกรรมใหม

ตอนทผมเดนทางไปประเทศเกาหลใตเปนครงแรก คอเมอเกอบ

สองทศวรรษกอน ตามค�าเชญของบรษทซมซงในประเทศไทย เพอเยยมชม

โรงงานผลตโทรศพทมอถอ ในตอนนน คนทงโลกยงรจกแตโนเกย

โมโตโรลา และซเมนส เทานนเอง ซมซงยงเปนแบรนดหนาใหมมากๆ

ในเมองไทย เราคนเคยเครองใชไฟฟาแบรนดดงจากประเทศญปน

มากกวา แมกระทง LG อกแบรนดดงจากเกาหล ในตอนนนเรายง

เรยกวา Goldstar กนอยเลย

เกาหลใตเพงจะร�ารวยมงคงขนมาในชวงเวลาประมาณนน

จากความส�าเรจในการปฏวตอตสาหกรรม พวกเขากลายเปนเสออกตว

แหงเอเชย ด�าเนนรอยตามเพอนบานอยาง ญปน ไตหวน และสงคโปร

ผลจากการสรางประเทศของคนรนพอแมในหลงยคสงคราม ท�าให

เกาหลใตในทศวรรษ 1980-1990 กลายเปนประเทศอตสาหกรรมใหม

หรอ NICS เปนประเทศทมขนาดเศรษฐกจใหญเปนอนดบท 11 ของโลก


ประชากรมรายไดตอหว 10,560 เหรยญสหรฐฯ ตอคนตอป

เรยกไดวาเปนหนงในกลมประเทศร�ารวย

โรงงานผลตโทรศพทมอถอของซมซง ทนสมย สะอาด

เรยบรอย และยงใหญตระการตาอยางไมนาเชอ เวลาทพดถง

โรงงานอตสาหกรรม และคนงานในสายการผลต เราจงมกจะ

จนตนาการไปถงภาพความแออด อากาศอบอาว กลามเนอ

เปนมดๆ หยาดเหงอ ความเหนดเหนอย เบอหนาย และ

ยากจน แตเมอเดนทางมาถงโรงงานอตสาหกรรมในประเทศ

พฒนาแลว สภาพภายนอกดสวยงามรมรนจนนาแปลกใจ

เพราะตอนนตรงกบชวงพกเทยงพอด ผมจงไดเหน

คนงานแตงชดเครองแบบสะอาดเอยมสชมพเหมอนกนหมด

พวกเขาเดนเขาไปในโรงอาหารอยางเปนระเบยบ เจาหนาท

คนหนงพดอธบายดวยภาษาองกฤษส�าเนยงเกาหลว า

พนกงานทกคน ทกระดบ จะตองมารบประทานอาหารใน

โรงอาหารนเหมอนกนหมด เพอความสมครสมานพรอมเพรยง

จงไมเวนแมแตพวกเราทเปนแขกผมาเยอน

กอนจะรบประทานอาหาร ผมเดนเขาไปลางมอในหองน�า

แลวกเหลอบไปเหนปายขนาดใหญตดไวทประตทางเขาหองน�า

เปนรปถายและชอของนกการคนหนง ผท�าหนาทรบผดชอบ

รกษาความสะอาดของหองน�าแหงน พรอมทงตวอกษรใหญๆ

ตดไววา ‘My Place’ จดอน ๆ ของโรงอาหาร กมปายท�านองน

ตดอยทวไปหมด เชน มปายขนาดใหญทตดไวตรงประต

ทางเขาโรงอาหาร เปนรปถายและรายชอของเจาหนาทโรงอาหาร

ประมาณ 10 กวาคน ไลตงแตโภชนากร แมครว ภารโรง ฯลฯ

สภาพในสายการผลตกไมตางไปจากในโรงอาหาร

ทกอยางถกจดไวเปนระเบยบ สะอาดตา มเครองจกรและ

คนงานยนเรยงเปนแนวแทน บนเครองจกรแตละเครอง

มรปถายและชอของพนกงานประจ�าเครองตดไวอกแลววา

‘My Machine’ ทกการเคลอนไหวของ

มนษยในสายการผลตนน สอดคลอง

และพรอมเพรยงแทบไมตางไปจาก

เครองจกรสชมพ ทกคนกลายเปน

สวนหนงของเครองจกรอตสาหกรรม

ไมนาแปลกใจเลย ทประเทศอตสาหกรรม

ทพฒนาแลวเหลานจะมความมงคงร�ารวย

เพราะพวกเขาเขาถงประสทธภาพสงสดในการ

ผลตสนคาทละจ�านวนมากๆ และเหมอนกน

ทงหมด

37|Tourism Journal


อตสาหกรรมทางวฒนธรรม

จ�าไดวาตอนทไปประเทศเกาหลใตครงนน ระหวางทก�าลงเดนชอปปงสนคาในตลาดนดทงแดมน

ผมถามไกดน�าเทยววา ภาพยนตรเกาหลเรองใดก�าลงไดรบความนยมสงสด

ไกดหยบแผนวซด Shiri ขนมาแนะน�า มนเปนหนงแอคชนทรลเลอร เกยวกบสายลบสาว

ชาวเกาหลเหนอลอบเขามากอการรายในเกาหลใต และจบลงดวยความเศราโศกซาบซงใจ อกไม

กเดอนหลงจากทกลบมาเมองไทย หนงเรอง Shiri กเขาฉายในโรงบานเรา ในชอวา ‘เดดหวใจ

ยอดจารชน’

Shiri เปนหนงจากเกาหลใตเรองท 2 ทเขาฉายในเมองไทย หลงจากเรองแรกคอ Yonggary

เปนหนงสตวประหลาดถลมเมอง คลายๆ กบกอตซลลา มนไมคอยท�าเงนและลาโรงไปเงยบๆ

จนกระทง Shiri เขาฉาย กท�าใหคนไทยเรมรวา ปอปคลเจอรจากเกาหลใตมความนาสนใจ

ไมนอย พระเอกหลอ นางเอกสวย เพลงประกอบไพเราะ ฉากแอคชนตมตาม ไมแพหนง

ฮอลลวดหรอฮองกง

ในชวงเวลานน วากนวากระทรวงวฒนธรรมและการทองเทยวของเกาหลใต ทมเงนกวา

50 พนลานวอน สนบสนนการถายท�าภาพยนตรสารคด ซอฟตแวรคอมพวเตอร เกมออนไลน

สงตพมพ ดนตร และขอมลทบอกเลาถงความนาหลงใหล ความมหศจรรยประเทศ ออกไป

เผยแพรสสายตาชาวโลก

แลวหลงจาก Shiri เปนตนมา K-wave ลกยกษกทวมทนเขามาในเมองไทย

ชองทางทจะเขาถงชวตประจ�าวนของผคนไดดทสดในยคนน คอ โทรทศน ไมตอง

แปลกใจทซรสจากเกาหลเรมฮตระเบดในบานเรา แตมนไมไดเรมจากเรอง แดจงกม

ทางชอง 3 หรอกนะ มนเรมตนกอนหนานนอก ทางชองไอทว กบซรสเรอง รกนชวนรนดร

และ เพลงรกในสายลมหนาว ในชวงเวลาทหนงชดจากฮองกงเรมเสอมความนยม และละครทวไทย

กยงคงวนเวยนนาเบอ ซรสเกาหลกลายเปนทางออกของผชมโทรทศน และมนท�าใหคนหนมสาว

เกาะหนาจออยกบบานไดอกครง

หนงเกาหลหลายเรองกลายเปนหนงทท�าสถตรายได และท�าสถตยนโรงฉายยาวนานอยาง

เปนปรากฏการณ ไมวาจะเปนเรอง Il Mare, My Sassy Girl หรอ The Classic ฯลฯ และเพง

จะมาเมอไมกปนเองทเพลงปอปจากเกาหล หรอทเราเรยกกนคนเคยวา K-pop กลายเปนพายหมน

กวาดเอาวยรนไทย เตนคฟเวอรตาม แตงหนาท�าผม และใสเสอผาแฟชนเหมอนกนไปหมด



สาวๆ ในเอมว K-wave ยนเรยงแถวกนเปนสบคน แตงตวเหมอนกน หนาตาคลายกนจนแทบจะ

แยกแยะไมออกวาใครเปนใคร แลวพวกเธอกเตนไปตามจงหวะทวงท�านองเดยวกน พรอมเพรยงกน

ภาพทปรากฏนนชางสมบรณจนนาแปลกใจ

ท�าใหผมนกยอนไปถงภาพทเหนในโรงงานผลตโทรศพทมอถอของซมซง เมอเกอบยสบปกอน

ททกการเคลอนไหวของมนษยและเครองจกรสอดคลองกลมกลนกลายเปนหนงเดยว นคอรปโฉมใหม

ของอตสาหกรรม มนคออตสาหกรรมวฒนธรรม ทกอยางถกปมออกมาอยางมประสทธภาพ

ประหยด จ�านวนมากๆ เพอการเขาถงผลก�าไรสงสด

ในยคหลงสหสวรรษเปนตนมา กระบวนทศนเกยวกบการพฒนาไดเปลยนแปลงไป

จากการผลตในโรงงานอตสาหกรรมอยางมประสทธภาพ ไปสการแสวงหามลคาเพมจากความคด

สรางสรรค ถอเปนโรงงานอตสาหกรรมแบบไรปลองควน ขายสนคาทเปนมนสมอง ไอเดย ความคด มจดศนยกลางอย ทมนษยและกจกรรมทมนษย

เปนตวขบดน ซงประเทศเกาหลใตกสามารถปรบตว

ใหสอดคลองกบกระบวนทศนใหมนไดอยางดเยยม

พลงของผคน ในประเทศ

เทยบกบเมอสบกวาปกอนแลว ความรบรเกยวกบ

เกาหลของเราไมไดเปนแบบทกวนน คงไมใชการพด

เกนจรง ถาจะบอกวา ณ วนาทน เกาหลคอโทรศพท

ทอยบนฝามอ คอโทรทศนทอยในบาน คอมพวเตอร

ทอย ในออฟฟศ เปนซรส ทดทกเสาร-อาทตย

เปนเพลงทเราหดรองและเตนตาม เปนหนงเรองโปรด

ตลอดกาล

เมอชองทางการเขาถงผชมไดเปลยนแปลง

ไปตามความเปลยนแปลงของเทคโนโลย ทกวนน

เราอยกบมลตสกรน มากกวาจะอยกบจอทวทงวน

เหมอนเมอกอน K-wave กเปลยนชองทางแทรกซม

จากจอหนง จอทว ในตอนนมนผานเขามาทางจอ

คอมพวเตอร แทบเลต และสมารทโฟนของเรา

มนกลายเปนคลปอะไรสกอยางทเราเพงกดแชรไป

ในโซเชยลมเดย เมอสกครนเอง

ท�าไมความเปลยนแปลงจงเกดขนไดอยาง

รวดเรวเชนน? ผมไดค�าตอบนมาจากนตยสาร

GM เราไดมโอกาสสมภาษณ คมรนโด นกเขยน

เบสตเซลเลอร และเปนอาจารยทปรกษาทโดงดง

ทสดในเกาหลใต เขาอธบายปรากฏการณนว า

มนเกดจากพลงของคนภายในชาต

“กอนอนเลยนะ คณตองท�าความเขาใจอยางหนง

วาการทวฒนธรรมใดจะแขงแกรงขนมาไดนน คนใน

ประเทศนนๆ ตอง Push มนขนมาดวยตวเองกอน

ถาคณไดไปเกาหลในชวงน คณจะไมแปลกใจเลย

ททกวนนคนเกาหลเวลานดเจอกน หรอวาจะใช

เรามทางเลอกไมมาก ถาคนเราไมขยน ประเทศกไปไมรอด เราจงไมเคยหมดความพยายามทจะสรางคนใหเปนทรพยากรทมคณภาพสงสด เพอใหชาวโลกยอมรบ คนนเองจะท�าใหเกดมลคาเพมทางเศรษฐกจในหลายมต

39|Tourism Journal


เวลาวางรวมกน พวกเขาจะพากนไปรองเพลง เตนร�า ดคอนเสรต ใชชวตอยในวฒนธรรม

K-pop เมอวฒนธรรมภายในประเทศตรงนแขงแกรงมาก กลายเปนชวตประจ�าวน วนหนง

มนจะกลายเปนสนคาสงออก โดยมพรเซนเตอรกคอทกคนในชาต มนกเลยมพลง” คมรนโด

ตอบค�าถามของ GM (ขอมลจากนตยสาร GM ฉบบพฤศจกายน 2012 เรองโดย มนตร บญสตย)

ดอยางกรณของหนง Shiri ออกฉายในชวงป 2000 ซงเปนชวงตนๆ ของปรากฏการณ

K-wave ขอมลจากวกพเดยระบวา มนเปดศกราชยคใหมใหแกภาพยนตรเกาหลอยางแทจรง

มผเขาชมภาพยนตรเรองนในโรงประมาณ 6 ลานคน ซงเปนจ�านวนมากทสดในประวตศาสตร

ภาพยนตรของเกาหล ท�าลายสถตภาพยนตรเรอง Titanic ซงเปนภาพยนตรฟอรมใหญของ

ฮอลลวดและของโลก (โดยมผชม 4.5 ลานคนในเกาหลใต)

เมอประสบความส�าเรจอยางถลมทลายในตลาดของบานตวเองแลว หลงจากนนจงคอย

ขยายออกไปสตลาดนอกประเทศได ขอมลระบวา มนเปนภาพยนตรเกาหลเรองแรกทเปดตว

ในอนดบ 1 เมอเขาฉายในฮองกงและญปน มผชมถง 1 ลานคนภายในชวงระยะเวลาทสนทสด

(ภายใน 10 วนนบจากวนเปดฉาย) เปนภาพยนตรของเกาหลทถกซอไปฉายในตางประเทศ

มากทสด และเปนทดงดดความสนใจของสอมวลชนตางประเทศอยางมาก

“เพราะประเทศเราไมมทรพยากรธรรมชาตทจะไปแขงขนกบใครเขาได พนทประเทศแหงแลง

พนทราบเพอการเกษตรมนอย เรามแตภเขาสง มฤดหนาวทยาวนาน ฤดรอนทสนมาก จะเพาะปลก

อะไรกไมทน เพราะฉะนน เรามทางเลอกไมมาก ถาคนเราไมขยน ประเทศกไปไมรอด เราจงไมเคย

หมดความพยายามทจะสรางคนใหเปนทรพยากรทมคณภาพสงสด เพอใหชาวโลกยอมรบ คนนเอง

จะท�าใหเกดมลคาเพมทางเศรษฐกจในหลายมต” คมรนโดกลาว

พลงบรโภคในประเทศทสงมากพอ กอใหเกดอตสาหกรรมสนคานนๆ ภายในประเทศขนมา

เหมอนกบในประเทศไทยทมอตสาหกรรมรถยนตแขงแกรงมากตลอดหลายสบปทผานมา เรามคาย

รถยนตยกษใหญจากทวโลกมากอตงโรงงาน มบรษทลกตามเขามา และมกจการผลตชนสวน Supply

Chain ตอเนองมากมาย กเพราะเรามความตองการซอรถยนตภายในประเทศ มการตดถนนใหมมากมาย

สรางสะพานขามแยก สรางทางดวน มเมองทขยายตวออกไปเรอยๆ ผคนตองการรถยนตสวนตวไวใช

เดนทางสญจร เนองจากเรายงไมมระบบขนสงมวลชนทดพอ

อตสาหกรรมทางวฒนธรรมของเรา ถาจะใหเตบโตยงใหญ และแพรกระจายออกไปไดเหมอนกบ

ของประเทศเกาหลใต กคงตองเรมตนจากตลาดภายในประเทศ การยอมรบของคนไทยทมตอสนคา

วฒนธรรมของตวเอง หนง เพลง วรรณกรรม ละคร ฯลฯ


T o u r i s m S e m i n a r

เรยบเรยง : โศรยา หอมชน1, ปญจพร ศรธารกล2

สาระนารจากการสมมนาในงาน

2013

41|Tourism Journal


Spatial

ในการจดงานสงเสรมการขายดานการทองเทยวWorldTravel

MartหรอWTM2013ระหวางวนท4-7พฤศจกายน2556

ณศนยการประชมExcelกรงลอนดอนสหราชอาณาจกรมการ

จดสมมนาในกลมความสนใจตางๆโดยมสาระส�าคญในหวขอตางๆ

ดงน

ดานเทคโนโลย(Technology)

GamingandGamificationinTourism:OpeningaNewTourismExperience

จากขอมลของ International Federation for IT and Travel & Tourism (IFITT) พบวา

l ปจจบน มเกมส�าหรบอปกรณสารสนเทศเกดขนเปนจ�านวนมาก และเกมเหลานไดถก

น�ามาใชเปนเครองมอทางธรกจและการตลาดของอตสาหกรรมทองเทยวดวยในลกษณะของเกมทเปน

Location-based ในขณะทเกมเหลานผเลนจะมความรสกเชนเดยวกบการไดทองเทยว เนองจาก

ไดหลกหนจากโลกความเปนจรงไปสโลกของเกมในชวงระยะเวลาหนง

l Augmented Reality (AR) Games เปนการผสมผสานระหวางสถานททองเทยวจรงและ

สถานททองเทยวเสมอนจรง นบวาเปนกระบวนทศนใหมของการสรางประสบการณในการทองเทยว

เชน เมอนกทองเทยวเดนทางมาถงจดหมายการทองเทยวกสามารถเลนเกมทเปน Location-based

ทใหทงความสนกสนานและขอมลทเกยวของกบแหลงทองเทยวนนๆ ดวย โดยองคประกอบของ

Location-based games มดงน

Social

ContextualGamePlayExperience

Cultural

Proximity

Psychological

Temporal

1 พนกงานการตลาด 7 ภมภาคอาเซยน เอเชยใต และแปซฟกใต

2 พนกงานวางแผน 4 งานวเคราะหตลาดตางประเทศ กองกลยทธการตลาด



l ประโยชนของ AR Games คอ ท�าใหเกดความทาทายและความรสกประสบความส�าเรจเมอ

เลนชนะ ไดรบความสนกสนานและไดอยในโลกของจนตนาการ (Fun & Fantasy) เปนกจกรรมในครอบครว

และชวยใหรจกเมองทไปทองเทยวมากขน ท�าใหเกดความสงสยใครรและความประหลาดใจ (Curiosity

and Surprise) เปนวธการเลาเรองของสถานททไปเยอนใหนาสนใจ และเกดปฏกรยาโตตอบ (inter-

active)

l ความเสยงหรอขอจ�ากดของการใช AR Games ไดแก คนทเดนผานไปมา สถานททองเทยว

แออด มเสยงรบกวนจากการจราจร การเลาเรองของสถานทตางๆ ตองท�าใหเหมาะกบรปแบบของเกม

สภาพอากาศ ขอจ�ากดทางเทคนค

l การออกแบบเกมมวตถประสงคหลกคอการใหความร แกผ เลน ไมใชวตถประสงคดาน

การตลาดแตกสามารถน�าไปบรณาการกนได อยางไรกด อาจมอปสรรคทคาใชจายส�าหรบการใชสญญาณ

อนเทอรเนต/Wi-Fi ทคอนขางสง

l ตวอยางของเกมทมการน�าเสนอในการสมมนาครงน เชน Visit Norway สรางเกม Holmenkollen

Ski Jump เพอโปรโมตประเทศนอรเวยในแงมมแหลงทองเทยวทสนกสนานและสรางจ�านวนผเขาชม

เวบไซต visitnorways.com มากขน ทงน สามารถเลนเกมนไดทงทางเวบไซต โทรศพทมอถอ และทาง

Facebook นอกจากนยงมเกม Mayor of Oslo on YouTube และเกม Haunted Planet

l การใช Gamification ส�าหรบผประกอบการ SMEs มจดมงหมายเพอใหไดรบขอมลทเปน

รายละเอยดของลกคามากขน เนองจากการใชเกมเปนสอชวยท�าใหเกดการมสวนรวมเพมขนถงรอยละ 65

l การออกแบบเกมเพอเสรมสรางประสบการณใหนกทองเทยว จะตองค�านงถงแกนเรอง (Theme)

การเลาเรองและภาพรวมของเกมนนๆ เพอจะสงเสรมใหนกทองเทยวไดรบประสบการณทนาประทบใจ

ผลทเกดจากการเลนเกมคอ ความบนเทง การเรยนรการไดหลกหนจากโลกความเปนจรง ความตนเตน

ความทรงจ�า และความทาทายทเพมขน สามารถจงใจใหผเลนมสวนรวมกบแหลงทองเทยว เปดโลกทศน

สรางความตนเตนเราใจ ไมท�าใหดเหมอนเปนธรกจทจงใจสงเสรมดานการตลาดมากเกนไป

ประโยชนทไดรบจากการเลนเกม

1.ทาทาย

2.ตนเตนเราใจ

3.เลนไดทกเพศทกวย

4.สนกไปกบการคนหาสถานทตางๆใหเจอ

5.ผเลนไดรบรเกยวกบประวตความเปนมา ของสถานททองเทยวนนๆทคนเจอ

6.มการปฏสมพนธพดคยผกสมพนธกน ภายในครอบครว

ขอจ�ากดในการเลนเกม

1. เสยงรบกวนเชนเสยงรถยนตเสยงแตร

2.ความแออดในแหลงทองเทยวส�าคญ

3.สภาพอากาศแปรปรวน

4.แบตเตอรหมด

5.ตองใชอนเทอรเนตในการเลน

WTMTravelInnovationSummit

l ววฒนาการของดจตอลเทคโนโลยในการเดนทางเพอธรกจ (Digilution of Business Travel) เกดขนอยเสมอ เชน การเกดขนใหม

ของอปกรณสอสารเคลอนท การใช Door-to-Door Multimodal Search หรอระบบการคนหาทรวดเรว ยนระยะทางจากตนทาง

ถงปลายทาง ในขณะทผใชมการเคลอนท (Mobile) ตลอดเวลา ซงระบบนสามารถชวยในการวางแผนการเดนทางไดอยางครบวงจร

โดยไมจ�ากดชนดของยานพาหนะ ระดบราคา ระยะเวลาเดนทาง สามารถจองผาน VDO Call และ Screen Sharing ได

l มชองทางตางๆ เกดขนมากมายเพอใหสามารถเกบขอมลพฤตกรรมของผเดนทางไดมากขน รวมถงพฤตกรรมการใชจายระหวาง

การเดนทาง เชน Virtual Assistant ทจะเปนผชวยเสมอนในการดแลการเดนทางใหสะดวกราบรนตลอดเวลา มขอมลทจ�าเปนในการ

เดนทางใหเมอผเดนทางตองการ สามารถหาราคาคาโดยสารของพาหนะตางๆ ไดแบบ Real Time

43|Tourism Journal


l ในโลกปจจบน ลกคากลมใหมทมความส�าคญมากขน คอ ชาวเอเชย โดยเฉพาะ

ทอาศยอยในเมองใหญ ซงมประชากรหนาแนน ขณะเดยวกน เราตองตระหนกวา ทรพยากร

ในโลกมนอยลงทกขณะ

l นวตกรรมของ Thomas Cook ซงเปนบรษทน�าเทยวทใหญเปนอนดบ 2 ของโลก

คอการยดหลก 4Cs ไดแก Change, Customers, Collaboration และ Culture โดยการ

เปลยนแปลง (Change) ทตองท�า คอ การยกใหลกคาเปนหวใจส�าคญของธรกจ จ�าเปน

ตองฟงความตองการและความคดเหนของลกคา มการสรางแบรนดใหสอถงความ High Tech

& High Touch คอ มทงความทนสมยและความใสใจตอลกคา ในสวนของ Collaboration

จะตองสรางความเปนน�าหนงใจเดยวกนของทมงาน และตองสรางความเชอมนในแบรนด

วาเปนแบรนดท ‘เชอถอได มความเปนตวเอง และมนวตกรรมใหมๆ’

l อนาคตของ Online Travel Agent (OTA) ในทศนะของ Expedia ซงมเครอขาย

ใหบรการใน 170 ประเทศทวโลก เหนวาปจจบนมชองทางออนไลนทส�าคญ เชน Google,

Facebook, Trivago, TripAdvisor, Skyscanner มโทรศพทสมารทโฟนและแทบเลตทใช

แอพพลเคชนตางๆ ไดมากมาย แตสงเหลานกยงไมใชทงหมดของการทองเทยวในอนาคต

เพราะสงทจะเปลยนอนาคตของการทองเทยวทแทจรง คอ ผบรโภค (Consumer) เนองจาก

ผบรโภคจะมความตองการหรอขอก�าหนดเงอนไขตางๆ ทจะใหผประกอบการทองเทยว

หาหนทางหรอวธการทจะรองรบความตองการเหลานน เชน ลกคาหลายคนมความตองการ

ตางกน แตเดนทางในกลมเดยวกน บรษททวรจะตองจดโปรแกรมการเดนทางเดยวใหสามารถ

เชอมโยงสนคาทางการทองเทยวทตอบสนองลกคาทกคนได และตองสามารถใหขอมลแก

ลกคากอนการตดสนใจ ลกคาเองกจะมการหาขอมลจากหลายแหลง ดงนน รายการน�าเทยว

จะมความยดหยนสง เพอตอบสนองความตองการของลกคา

l การพฒนาเทคโนโลยสารสนเทศอาจแบงไดเปนยค Pre Dot-com, ยค Dot-com,

ยค Mobile Experience และยค Nowism ซงเปนยคปจจบน โดยไดมการคดนวตกรรม

ใหมๆ ขนตลอดเวลา จากทผใชนวตกรรมตองกมหนาท�างานดวยเครองคอมพวเตอร ปจจบน

มการสรางอปกรณทสามารถสวมใสไดเหมอนแวนตาหรอนาฬกาทสามารถใชสงขอมล

ตางๆ และใชเปนโทรศพทได โดยเรยกนวตกรรมเหลานวาเปน Multi-Device Wearable

Experience ตวอยางของนวตกรรมทจะวางตลาดในป 2014 น คอ Google Glass

ปจจบนคนจะใชสมารทโฟนควบคไปกบอปกรณอเลกทรอนกสอนๆ ดวย

อปกรณ

สมารทโฟน

พซ

แทบเลต

คนหาขอมล

65%

60%

4%

อนเทอรเนต

63%

58%

5%

ชอปปงออนไลน

65%

61%

4%

วางแผนการเดนทาง

47%

45%

3%

จดการการเงน

59%

56%

3%

โซเชยลเนตเวรก

66%

58%

8%

ดวดโอ

56%

48%

8%

ทมา:google/IPSOS2012



เปนการน�าเสนอขอมลการใชงานเครอขายสงคมออนไลน หรอ Social Media

ทท�าใหไดรบทราบขอมลของผใชโดยทางออม ซงพบวามการใช Instagram เพอโพสตรป

มากถง 3 หมนลานรปใน 1 ป โดยรปของสายการบนเปนสวนทเหนบอยทสด

ในบรรดาแบรนดของสนคาและบรการตางๆ นอกจากน ในการจดประชมสมมนา

ตางๆ ผจดสามารถเกบขอมลผเขารวมประชมผานทางโทรศพทมอถอและขอมล

ทไดจากพฤตกรรมการใชเครอขายสงคมออนไลนตางๆ ซงจะเปนขอมล Insight

ของพฤตกรรมผบรโภคทมคามาก เนองจากฐานขอมลทางเครอขายสงคมออนไลนน

ทรงพลงอยางมากในการมองเหน จดจ�าและคนหา (Social Data Superpowers)

l จากขอมลการใช Social Media พบวาผทแชรรปเปนเพศหญง (56%)

มากกวาเพศชาย (44%) และผใช Instagram มความใสใจตอแบรนดของสนคา

มากกวาคนทวไปถง 40 เทา ส�าหรบ Foursquare พบวา ผหญงมกจะเปนผตดสนใจ

ในการเดนทางและแชรรปมากกวาผชาย ซงหนวยงานสงเสรมการทองเทยวของ

ประเทศไทยหรอเมองตางๆ ควรใชวธการเกบขอมลเชนนใหเกดประโยชนทาง

การตลาดตอไปได

l ววฒนาการของเทคโนโลยสารสนเทศ ท�าใหมการลงโฆษณาดานการ

ทองเทยวมากขนในสอออนไลน แตขณะเดยวกน สอสงพมพกเปนชองทางส�าคญ

ทเขาถงคนไดมากถง 1,150 ลานคน ดงนน การโฆษณาแคมเปญตางๆ ใหม

ประสทธภาพ ควรใชชองทางทหลากหลาย และมการสรางอตลกษณใหกบสนคา

ของตน เพราะในปจจบน มอปกรณเทคโนโลยสารสนเทศเกดขนหลายประเภท

และผบรโภคแตละคนนยมใชอปกรณหลายประเภทในเวลาเดยวกนจนเปนปกต

SocialMedia’sDirtyLittleSecret

SocialMedia

l ปจจบนผใช Facebook สามารถแชรขอมล

กบเพอนในเครอขายสงคมออนไลนไดทกขนตอน ตงแต

การวาดฝน วางแผน ลงมอจอง แบงปนประสบการณ

และสะทอนกลบขอคดเหนตางๆ (Dream-Plan-Book-

Experience-Reflect) และปจจบนมการใชอปกรณ

สอสารเคลอนทมากกวา 874 ลานคนในแตละวน เฉลย

ใชงานวนละ 30 นาท

l แนวโนมการใชอนเทอรเนตผานอปกรณเคลอนท

มเพมมากขน และคาดวาภายในป 2016 รอยละ 45

ของประชากรโลกจะหนมาใช สมาร ทโฟน ดงนน

นกการตลาดจงนาจะเขาถงผบรโภคไดโดยผานรปแบบ

หรอ Platform ใหมๆ ไดมากขน เชน ใช Facebook

ในการท�าแผนทมมมองผบรโภคเพอใหสามารถก�าหนด

กลมเปาหมายไดดขน และเปนการน�าผบรโภคมาอยใน

หวใจของการวางแผนการเดนทาง โดยบรษทขนาดเลก

อาจเรมใช Facebook เปนเครองมอสอสารกบลกคา

เพอใหทราบกลมลกคาเปนอนดบแรก

l Facebook ไดมการเปดอบรมใหความรแก

ผใชงานทตองการเรยนรอยางลกซงเพอใหเกดประโยชน

สงสดทงในการพฒนาความจงรกภกดในตวสนคา/

บรการ และท�าใหเกดความรสกมสวนรวมของลกคา

(Engagement of Customer)

l แนวโนมเครอขายสงคมออนไลนยอดนยม

ไดแก TripAdvisor, Facebook, Twitter, Blogger ฯลฯ

l เครองมอท ใชกนบอย คอ โทรศพทมอถอ

สมารทโฟน คอมพวเตอร แทบเลต

l รอยละ 80 ของผใชแทบเลตจะใชงานแทบเลต

พรอมๆ กบดทวไปดวย

l รอยละ 70 ของผใชมารทโฟนจะเปดดเนอหา

ตางๆ หรอ Content ในมอถอ

l กรณศกษาของ Riviera ธรกจโรงแรมและ

รานอาหารในกรซ ผกเครองมอ Social Technology

ผานชองทางสงคมออนไลน เพอเขาถงกลมลกคาของ

โรงแรม ดงน

FacebookandTargeting:FindingthePeoplethatMattertoYou

WhatSocialMediaSuccessLooksLikeinTourism?

45|Tourism Journal


1. สรางพนทสวนตวในหนาเวบไซตของ

โรงแรมใหลกคาเขามาใชงาน เชน หองสนทนา

(Group Chat), การสรางกลมสวนตว (Private

Group) ในหนาเพจเฟซบคของโรงแรม และ

สรางปฏสมพนธกบกลมลกคา (Two-Way

Communication)

2. ใชเปนเครองมอในการโปรโมตทพก

รานคา และสงอ�านวยความสะดวกตางๆ ผาน

เนอหาหรอ Content ทสรางไวในเวบไซตของ

โรงแรม เชน Newsfeed, VDO, Insight Profile,

ฯลฯ

3. ใชแนวคด Enterprise 2.0 : Hotel,

Restaurant, Destination และ Community

และตองมการบรหารจดการความสมพนธกบ

ลกคาและพนธมตรทางธรกจ



ขอดของการใชเครอขายสงคมออนไลน (Social Media) l ลกคาสามารถมพนทของตนในการแสดงความ

คดเหน แชรประสบการณทได แนะน�าและวพากษวจารณ

การใหบรการได ขณะทธรกจสามารถรบร รบฟงค�าตชมของ

ลกคา และน�ามาปรบปรงการด�าเนนงานของธรกจตอไป

l ไมมขอจ�ากดเวลา/สถานท ในการเขาถงลกคา

l สรางสมพนธทดกบลกคาและพนธมตร

l สามารถใชดงดดความสนใจและสรางความแตกตาง

ของแบรนด

ขอจ�ากดในการใชเครองมอเครอขายสงคมออนไลน (Social Media) l ตองมค คา(B2B) ทด บางธรกจใชแลวประสบ

ความส�าเรจ บางธรกจอาจไมประสบความส�าเรจ

l ตองมระบบบรหารจดการหนาเวบไซตทดทงขอมล

ในสวนทสามารถเปดเผยได และเปดเผยไมได

l ตองมการจดการองคความรทด (Knowledge

Management) เชน การเกบขอมลลกคา สถต การตดตาม

และประเมนผล

โอกาสในการใชเครอขายสงคมออนไลน (Social Media) กบการทองเทยว l เหมาะกบการใชสงเสรมแหลงทองเทยวใหเปน

ทรจก โดยเฉพาะในพนทตลาดใหมๆ ทเรายงไมมความ

ช�านาญในการเจาะตลาด (Emerging Area) เขาถงกลม

นกทองเทยวไดงาย

l ท�าใหทราบขอมลพฤตกรรมของลกคาแตละกลม

เปาหมาย และน�าไปวางแผนการสงเสรมการขายไดตรงจด

l เพมชองทางในการสอสาร การสงเสรมการโฆษณา/

ประชาสมพนธภาพลกษณ แบรนด สนคาแหลงทองเทยว

ฯลฯ

l สรางความภกด สรางคณคา ลกคาไดแบงปน

ประสบการณทไดรบจากการเดนทางมาทองเทยว

Mobile Video and Travel l ตองใชเงนลงทนคอนขางสง แตคมคา ไมสนเปลอง

เวลา ความตงใจ พลงงาน และไดสรางแรงบนดาลใจใหมๆ

l Mobile Penetration พฤตกรรมผใช ไมใชมไวเพอ

ใชโทรฯ ออก-รบสาย สงขอความอยางเดยว แตใชดวดโอ

ดวย ประมาณ 10-15 วดโอ/สปดาห ผานเวบบนมอถอ

ยทบ คนทชอบทองเทยวกจะดคลปวดโอทองเทยวเปน

สวนใหญ

Aviation

RevenueRaiserorDamagingDuty

l การสมมนาหวขอน เปนการจดเวทแสดงความคดเหนตอ

ประเดนการเกบภาษการเดนทางทางอากาศของสหราชอาณาจกร

และผลกระทบทเกดขนตอการเตบโตของเศรษฐกจโลก โดยม

ผรวมอภปราย ไดแก Prof. Frank Ficherton จาก University of

Applied Sciences, Dr. Jonathan Gillham จาก PWC, Aoife

O’Leary จากกระทรวงคมนาคมและสงแวดลอม,Victoria Bacon

จาก ABTA (Association of British Travel Agents) มความเหน

ทขดแยงกนระหวางหนวยงานภาครฐทจดเกบภาษการเดนทาง

ทางอากาศ (Air Passenger Duty-APD) และหนวยงานทสงเสรม

การทองเทยว เนองจากการเกบภาษดงกลาว มผลกระทบมากตอ

การเดนทาง กอใหเกดคาใชจายทเพมขนคอนขางสง ยงประเทศ

จดหมายปลายทางระยะไกล ผเดนทางยงตองจายมากขน และ

ประเทศทเปนจดหมายปลายทางทองเทยวสวนใหญอยไกลจาก

ยโรป และเปนประเทศทตองพงพารายไดหลกจากการทองเทยว

จงอาจไดรบนกทองเทยวจากยโรปนอยลง หรอในอดตทยงไมม

การเกบ APD นกทองเทยวทเดนทางจากนวซแลนดมาองกฤษ

อาจเดนทางทองเทยวทก 2 ป แตเมอมการเกบภาษ APD อาจ

เปลยนเปนเทยวทก 4 ป เพราะราคาตวเครองบนแพงขนมาก

และอาจเปลยนจดหมายปลายทางไปยงประเทศอนทไมตองจาย

ภาษสวนน

47|Tourism Journal


l ประเทศอนๆ ในยโรปลวนมการเกบภาษการปลอยกาซ

คารบอนไดออกไซด ซงสงผลตอคาใชจายทงของผโดยสารและ

สายการบน ทงน คาดวาการเกบภาษเหลานตองมผลกระทบ

ตอการเดนทางเพอธรกจแนนอน

l การศกษาของบรษท PricewaterhouseCoopers ในเรอง

การเกบภาษการเดนทางทางอากาศ พบวารายไดจากการทองเทยว

ส�าคญตอสหราชอาณาจกร แตเทยบไมไดกบผลตภาพ (Produc-

tivity) ของประเทศ การเกบ APD สงถงรอยละ 13 ของสหราช

อาณาจกรนาจะเปนผลดตอเศรษฐกจของสหราชอาณาจกรเอง

เพราะขณะนดลการคาของประเทศสวนใหญมการน�าเขามากกวา

สงออก ประเดนคอ คนสหราชอาณาจกรทองเทยวและใชจาย

ในตางประเทศ 262 ลานคน/ครง ซงสนามบนฮทโธรวจะเปน Hub

ทใหญทสดในยโรป เศรษฐกจเตบโต คนเดนทางทองเทยวมาก

ท�าใหเกดชองทางในการเกบภาษ APD แตกลบไมมการคดถงการ

เกบภาษลกษณะนในการขนสงสนคา

l อกประเดนทเปนขอสงสย คอ การเกบ APD ไปแลวไดมการน�าไปด�าเนนการใด

เพอชดเชยดานผลกระทบสงแวดลอมจากการปลอยกาซคารบอนไดออกไซด เกดอะไร

ในเชงสงคมจากภาษนหรอไม ผประกอบการดานการบนไมคอยไดรบการสนบสนนดาน

งบประมาณจากภาครฐ แตตอนนกลบถกรฐน�ามาใชเปนชองทางในการหารายไดผาน

การเกบภาษ

l ในสหภาพยโรปมบางประเทศทคดคานการเกบภาษ APD เชน เนเธอรแลนด

และในปจจบน คนทเดนทางระยะไกลเขามายงสหราชอาณาจกร จะหลกเลยงการบนตรง

เขาลอนดอน แตจะไปใชสนามบนอนทไมมการเกบ APD กอน เชน ในตะวนออกกลาง

แลวบนตอเขาลอนดอน ซงจะท�าใหคาบตรโดยสารถกลงมาก หรออาจบนไปยงสนามบนอน

ในยโรปทยงไมมการเกบ APD แลวเดนทางตอมาลอนดอนโดยทางรถไฟ

l มการตงประเดนค�าถามวา ตอไปจะมการเกบภาษจากยานพาหนะอนๆ ทปลอย

คารบอนไดออกไซดดวยหรอไม และรวมถงการใชอปกรณ IT ตางๆ ทสงผลกระทบกบ

การใชพลงงานและการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดจะถกน�ามาคดภาษอกหรอไม


l สายการบนตนทนต�า (LCC) ก�าลงไดรบความนยมในทกภมภาค วทยากรรวมเสวนาหวขอน เปนผบรหารของ

สายการบนตนทนต�าทงสองทาน คอ Aer Lingus และ Air Malta ประเดนทนาสนใจ คอ สายการบนปกตหลายสาย

ตองเปดสายการบนตนทนต�าดวย เพอใหสรางรายไดมากขน เชน Lufthansa มสายการบน Germanwings เปน LCC

ทงน สายการบนจะคงอยไดตองอาศยความจงรกภกดของลกคา จงตองตดตอกบลกคาอยเสมอ

l สายการบนจะตองรจกเจรจาตอรองกบสนามบนในเรองการเกบภาษตางๆ ทไมเหมอนกนในแตละประเทศ

แมแตสนามบนในเมองเดยวกนกมระเบยบและการเจรจาตอรองตางกน สนามบนใหญๆ ทตองการใหม Traffic จาก

LCC แบบ Point-to-Point มากกตองลดขอจ�ากดลง ทงน การแขงขนขนอยกบการตดสนใจของลกคาโดยมราคา

เปนองคประกอบ

l สายการบน Aer Lingus ก�าหนดต�าแหนงของตนเองเปน Value Carrier ไมใช Legacy Service เหมอนเดม

ซงเปนสงทสายการบนตองตดสนใจวา จะก�าหนดต�าแหนงของตนเองอยางไร โดยลกษณะของ Aer Lingus มชองทาง

การจ�าหนายแบบ Multichannel Distribution ราคาแพงกวา Ryanair ทเปน LCC รายแรกๆ แตมความสะดวกมากกวา

และมเทยวบนใหบรการทงระยะใกลและระยะไกล

l ในขณะทการแขงขนของธรกจการบนสงขน และบางสายการบนตองปดตวไป ท�าใหผประกอบการธรกจการบน

ตองเรยนรจากความผดพลาดของคนอน และตดตามแนวโนมของพฤตกรรมของนกทองเทยวอยางตอเนอง เพอให

สามารถปรบทศทางการด�าเนนธรกจใหทนตอสถานการณและปรบเสนทางการบนใหตอบสนองตอความตองการ

ของผบรโภค เชน มการปรบเสนทางบนไปยงเมองในแอฟรกาเหนอทเปนจดหมายปลายทางใหมๆ ของนกทองเทยว

ในยโรปเพมขน

การลดชองวางระหวางการทองเทยวกบนโยบายการขนสงทางอากาศ l ผเขารวมประชมประกอบดวย : UNWTO, IATA, รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศ ตวแทนภาคธรกจ

ทองเทยว ตวแทนภาคธรกจการบน ฯลฯ (รวมทงหมด 15 ประเทศ)

l UNWTO เผยการทองเทยวในชวงหลายทศวรรษทผานมา มนกทองเทยวทวโลกจากจ�านวน 25 ลานคน

ในป 1950 เปน 1 พนลานคน ในป 2012 เปนผลมาจากความกาวหนาในการขนสงทางอากาศทเพมขน

l ชนชนกลางมความมงคงเพมขน โดยเฉพาะประเทศอตสาหกรรมเกดใหม และการขยายตวทางดานเทคโนโลย

ยคโลกาภวตน ชวยใหเกดการขยายตวของอตสาหกรรมการบนและการขยายตวของการทองเทยว นอกจากน UNWTO

คาดการณนกทองเทยวทวโลกจะแตะ 1.8 พนลานคนในป 2030


AirlinesinTransition

HowtoBridgetheGapBetweenTourismandAviationPolicies(UNWTO&WTMMinisters’Summit)

49|Tourism Journal




มการพจารณาประเดนส�าคญตางๆ เพอแกไขปญหาดงกลาว ดงตอไปน 1. การแกไขเรองกรอบนโยบายการขนสงทางอากาศ

และการทองเทยว มใชเพยงแคภมภาคใดภมภาคหนงเรมท�า

แตตองปรบใหสอดคลองกน ท�าใหเปนรปแบบเดยวกนทวโลก

ยโรป อเมรกา แอฟรกา ตะวนออกกลาง เอเชยและแปซฟก

โดยใชความรวมมอความสมพนธระหวางประเทศ การน�าระบบ

เทคโนโลยสารสนเทศเขามาชวยในการด�าเนนงาน โดยแบง

ออกเปน 3 สวน

1.1) นโยบายของรฐ เชน นโยบายการเปดนานฟาเสร

1.2) ลกคา

1.3) ความรวมมอของภาครฐและภาคเอกชน

ผประกอบการ/ธรกจสายการบน

2. การก�าหนดกรอบการจดเกบภาษการเดนทาง

ทางอากาศและการทองเทยว (Single Framework) เชน

2.1) ระบบ e-Visa

2.2) ระบบการตรวจคนเขาเมอง

2.3) ระบบการรกษาความปลอดภย

3. การอ�านวยความสะดวกตางๆ ใหกบนกทองเทยวท

เดนทางทางอากาศ

3.1) การพฒนาขดความสามารถ โครงสรางพนฐาน

ของทาอากาศยาน เชน รนเวย การบรหารจดการเวลาตงแต

ผโดยสารเหยยบสนามบน อาคารผโดยสาร รถรบ-สงผโดยสาร

ระหวางอาคารผโดยสาร (Terminal)

3.2) การผานพธการตรวจคนเขาเมอง

3.3) การคมนาคมขนสงระหวางสนามบน-เมอง

l ความทาทาย

n รปแบบการเกบภาษอากรยงมขอจ�ากดในการก�ากบ

ดแล ตองมการท�าขอตกลงความรวมมอระหวางประเทศ เพอ

ใหเกดการพฒนาอยางยงยนทงในอตสาหกรรมการทองเทยว

และอตสาหกรรมการขนสงทางอากาศ

n สรางสมดลในทกภมภาค เนองจากมผลกระทบ

จากเสยงคดคานของนานาประเทศเรองการจดเกบภาษ

การขนสงทางอากาศทเพมสงขนเรอยๆ โดยเฉพาะนโยบายใน

บางประเทศทมการเรยกเกบภาษโดยสารทางอากาศเพมขน

ทกป เชน สหราชอาณาจกร เยอรมน แครบเบยน เปนตน

n ความยงยากในกระบวนการขอวซา

n การดแลความปลอดภยในชวตและทรพยสนของ

นกทองเทยว

WTMResponsibleTourism

RoundTableonTravel&TourismandCarbonPollution

l อตสาหกรรมการทองเทยวและการทองเทยวเรมใหความส�าคญ

กบการแกไขปญหาการปลอยกาซเรอนกระจก การมสวนรวมรบผดชอบ

ตอปญหาโลกรอน สภาพภมอากาศทแปรปรวนในประเทศสหราชอาณาจกร

ในปน สงผลกระทบตอการทองเทยว นกทองเทยว ชมชน สภาพแวดลอม

ในสถานททองเทยว อากาศรอนจดเนองจากอณหภมทสงขนมากในชวงฤดรอน

หรอหมะบนภเขา/ลานสกในสกรสอรท มปรมาณเบาบางลงในชวงฤดหนาว

l WTM เชญผน�าในอตสาหกรรมการเดนทางและการทองเทยว

เขารวมอภปรายโตะกลมเพอหารอเกยวกบการปลกจตส�านกตอสภาวะ

โลกรอน อะไรคอสงทอตสาหกรรมการทองเทยวจะท�าไดในการชวยลด

ปญหามลพษและความทาทาย และวธการปรบตวใหเขากบการเปลยนแปลง

ของสภาพภมอากาศทก�าลงเกดขนทวโลก

l ระดบการปลอยกาซคารบอนไดออกไซด (CO2) ในอตสาหกรรม

การขนสงทางอากาศและการทองเทยวตอระดบการปลอยกาซพษทวโลก

n ภาคการขนสงทางอากาศ คดเปน 40%

n ภาคการทองเทยว คดเปน 2%

n อนๆ 58%

l ตวแทนจาก TUI Travel ใหความเหนวา การแสดงความรบผดชอบ

ตอสงคมไมไดเปนเพยงแคเรองของการท�าในสงทถกตองเพยงอยางเดยว

แตมนชวยเพมขดความสามารถทางการแขงขนใหกบธรกจดวย

l เครอโรงแรมประเภท Luxury สรางการรบรวาโรงแรมมวธการจดการ

กบการรบผดชอบตอสงคม/ชมชน ท�าใหแขกทมาพกรสกและมสวนรวม

ในการดแลสงแวดลอมรวมกน เชน

n สอสารกบลกคา “We want our guests to enjoy our luxury

without guilt.”

n โรงแรมส�าหรบคนพการ

n น�าขยะ ของเหลอใชจากการประกอบอาหารไปท�าเปนปย

51|Tourism Journal


l ทประชมเสนอวา “มาตรการการเกบภาษ Carbon Tax ควร

ท�าเปนในลกษณะกองทนเพอลดความขดแยงและลดแรงกดดนจากการ

ตอตานมาตรการดงกลาว ซงปจจบนกวา 70% เปนคาภาษทเรยกเกบ

สวนทเหลออก 30% ควรเปนจตส�านกของแตละบคคลทจะชวยกนรกษา

สงแวดลอม”

l ยกตวอยาง TUI เนเธอรแลนดชนะรางวล Overall Responsible

Tourism Awards จากแคมเปญ รณรงคหยดการคาประเวณเดกของ

ประเทศบราซล โดยใชพนทในสนามบนดตช ตดโปสเตอรเนนภาพความ

รนแรงของปญหาโสเภณ ไมใชโปรโมตโรงแรมทพกเหมอนทวๆ ไป

นอกจากนเดกๆ ประมาณ 150 คน ยงไดรบโอกาสฝกอบรมทกษะดาน

การทองเทยวเพอใชไปประกอบอาชพ และในครงหนงนนก�าลงท�างาน

ในสาขาทองเทยวแทนทจะไปเปนโสเภณ ซงเปนการแสดงถงความรบผดชอบ

ตอสงคมในรปแบบหนง แตถาจะใหยงยนจ�าเปนจะตองมความรวมมอจาก

ทกภาคสวนในอตสาหกรรมทองเทยว

l การสมมนาในหวขอน เปนการน�าเสนอตวอยางการจดการทองเทยว

แบบมความรบผดชอบตอชมชนทองถน โดยมการน�าเสนอการทองเทยว

ชมชนทท�าใหเกดมลคาทางเศรษฐกจในแหลงทองเทยวและเกดรปแบบ

ธรกจใหมๆ ในชมชน เชน CGH Earth Experience Hotels ในแควน

Kerala ประเทศอนเดย มการจดการทองเทยวไปชมหมบานเครองเทศ

สวนมะพราวกลางทะเลสาบ ลองเรอชมสวนเครองเทศรมฝ งทะเล

ชมหมบานชาวประมง โดยผสนใจสามารถเขาชมขอมลเพมเตมไดท

www.earthcallingonline.com

l Village Ways Partnership เปนองคกรทท�างานเพอสงคม

ในการสรางบรรษทการทองเทยวของหมบานในประเทศก�าลงพฒนา

เปนลกษณะของ Community Based Tourism โดยจะหาตนทนมา

จดสรางเกสตเฮาสในหมบานทมความพรอมรองรบนกทองเทยว มบรษท

น�าเทยวทเปนพนธมตรจดหาลกคา ท�าใหคนในชมชนมงานท�า มรายได

เพมขนจากธรกจทองเทยว ผทสนใจสามารถหาขอมลเพมเตมไดจาก

www.villagewayspartnership.com วตถประสงคหลกขององคกรคอ

เพอใหความร ฝกฝน และสนบสนนหมบานและชมชนเลกๆ ใหสามารถ

เลยงตวเองได องคกรนมคคาอยในสหราชอาณาจกร ฝรงเศส และอนเดย

l Kalahari Desert เปนแหลงทองเทยวแบบทะเลทรายในแอฟรกาใต

ทมการจดการทองเทยวชมชนโดยบรษท Transfrontier Parks Destina-

tions (TFPD) ซงกอตงโดย Mr. Glynn O’Leary เพอด�าเนนการรวมกบชมชน

ในการพฒนาทพก เพอรองรบนกทองเทยวในพนทนใหมมาตรฐานและ

ขายได และชวยหาเงนทนมาพฒนาโครงสรางพนฐานดานการทองเทยว

ของชมชน โดยแนวคดของบรษทคอ “Commercial success is social

success.” บรษทสามารถสรางรายไดใหแกภมภาคนถงปละ 14 ลานแรนด

โดยรอยละ 47 เปนผลประโยชนเขาบรษท จดมงหมาย คอ ใหมการเตบโต

อยางยงยนในเศรษฐกจชมชน

ResponsibleTourismApproachestoMaximisingLocalEconomicDevelopment

53|Tourism Journal


l การเปนเจาของกจการและการด�าเนนการตลาดดานการทองเทยวและบรการตองตระหนกถง

การเปลยนแปลงของสภาพภมอากาศโลกดวย ทงน ในปจจบนมกจการเชงสงคมทเปนธรกจรปแบบใหมเพอ

พฒนาการทองเทยว วทยากรในหวขอนเปนอาจารยอาวโสในสาขาวชาดานบรหารจดการและการตลาดในธรกจ

ทองเทยวและบรการของมหาวทยาลย Oxford Brookes และเปนหวหนาโครงการมอบรางวล Social Entrepreneur

Awards ของมหาวทยาลยทจะใหทนสนบสนนแกนกศกษาและทมงานของมหาวทยาลยในการด�าเนนกจการเพอ

สงคม และเหนวาควรมการเปลยนแปลงอยางจรงจงในอตสาหกรรมทองเทยวและบรการ โดยในปจจบนกจการ

เชงสงคมเตบโตอยางรวดเรวในสหราชอาณาจกร ทงน ยงสามารถพบเหนไดบนสอออนไลนดวย

l การเดนทางทางอากาศเปนตนเหตประการหนงของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศโลก โดยเกดการ

ปลอยกาซคารบอนไดออกไซดจากเครองบน โดยในแตละปมการเดนทางของเทยวบนทวโลกถง 380 ลานเทยว

ผทเดนทางจงมสวนในการรบผดชอบถงรอยละ 21 ปจจบนน เรมมการจดโครงการ ‘Fly Smart’ เพอระบปรมาณ

การปลอยกาซคารบอนไดออกไซดในการเดนทางโดยเครองบนแตละเทยวของ British Airways และ Virgin

Atlantic

l Sustainable Aviation (SA) เปนองคกรทกอตงขนเมอป 2005 เหมอนสมาคมสายการบนในสหราช

อาณาจกร มวตถประสงค คอ ตองการลดการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดของสายการบน โดยมการด�าเนนการ

ผานนวตกรรมของเครองยนต การผลตเครองบนใหม และการก�าหนดนโยบายของสายการบนถงป 2050 ทจะลด

การปลอยกาซคารบอนไดออกไซด โดยเรงใหมการใชเชอเพลงแบบยงยนในหมสมาชก ตวอยางเชน โครงการ

A380

l ในการเชอมโยงชองวางระหวางการเดนทางทางอากาศทปลอยกาซคารบอนไดออกไซดกบความใสใจของ

ผเดนทาง พบวา แตละเทยวบนมการปลดปลอยกาซคารบอนไดออกไซดไมเทากน สงทปฏบตไดและการตระหนก

ในเรองนอาจมแตกตางกน โดยผเดนทางรอยละ 21 ตองการเดนทางดวยเทยวบนทเปนมตรตอสงแวดลอม

ขณะทผโดยสารรอยละ 57 เลอกราคาทถกกวาโดยใชเชอเพลงอยางมประสทธภาพ ขณะทตองช�าระคาโดยสาร

สงกวาราคาทถกทสดรอยละ 19

l ดานการบนมการพฒนาดานปฏบตการและนวตกรรมการผลตอากาศยานเพอเพมประสทธภาพในการบน

เชน Airbus แตละรนมการลดการเผาผลาญเชอเพลงทยงยน โดยมโครงการทดลองท�าการบนดวยเชอเพลง

ทเปนมตรตอสงแวดลอมไดผลส�าเรจถงกวา 1,700 เทยวบน และมการจดท�า Road Map ในการพฒนาการใช

เชอเพลงในการบนอยางยงยน

l สมาคม Sustainable Aviation ยงมมาตรการเชงตลาด (Market Based Measures) โดยไดสนบสนน

Emission Trading วาเปนกลไกทมประสทธภาพในการใชจายเพอลดการปลดปลอยกาซคารบอนไดออกไซด และ

ตระหนกถงการน�ามาตรการ Emission Trading Scheme มาใชในสหภาพยโรป รวมทงการตอบโตของประเทศ

ทไมไดเปนสมาชกสหภาพยโรป ทงน SA ยงมงเนนการพฒนามาตรการเชงการตลาดภายในป 2016 เพอสนบสนนการ

เตบโตของ Carbon Neutral หรอการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดเปนศนยตงแตป 2020 โดยอตสาหกรรมการบน

จะสนบสนนการพฒนามาตรการเชงการตลาดทวโลกโดยผานองคกรการขนสงทางอากาศระหวางประเทศ

l Thomas Cook มตวแทนจ�าหนายรายการน�าเทยวมากกวา 2,500 แหง และมโรงแรมทบรหารจดการเอง

มากกวา 50 แหง ลกคาของบรษทพกอยในโรงแรมกวา 20,000 แหงทวโลก จงนบวาบรษทมอทธพลตอ Supply

Chain ดานการทองเทยวทงทางตรงและทางออม

l ในสวนของโรงแรมทบรษทใชบรการหรออยภายใตการบรหารจดการของบรษท ควรจะมใบรบรองความ

ยงยนของระบบการจดการ และจ�าเปนตองมปจจยพนฐานทสามารถวดได โดยผประกอบการโรงแรมตองจด

ล�าดบความส�าคญของความเสยง และมการจดหาแหลงพลงงานทดแทน เชน แผงพลงงานแสงอาทตย พลงงาน

หมนเวยน เปนตน

ResponsibleTourismPractitioner:Decarbonising



เขยนโดย : ดร. แกวตา มวงเกษม และ ดร. วไลลกษณ นอยพยคฆ

ในชวงเวลาแหงการเรยนรและไดส�ารวจประเทศโคลอมเบยตามค�าเชญของรฐบาลโคลอมเบย ภายใตการรวมมอ

ระหวางประเทศดานการทองเทยว ไทย-โคลอมเบย โดยส�านกงานความรวมมอเพอการพฒนาระหวางประเทศ (TICA)

เปนผประสาน และด�าเนนการในครงน ทางรฐบาลโคลอมเบยมความตองการใหประเทศไทยเปนตนแบบของการ

พฒนาการทองเทยวดานการตลาดและการพฒนาอยางยงยน โดยไดเชญผเชยวชาญจากการทองเทยวแหงประเทศไทย

และวทยาลยนานาชาต มหาวทยาลยมหดล รวมบรรยายและจดท�า Workshop ใหแกทมงานทก�าหนดกลยทธการทองเทยว

จากส�านกงานสงเสรมการทองเทยว การลงทน และการสงออก (Proexport) และกลมผประกอบการธรกจทองเทยว

จากเมองทองเทยว Santa Marta ซงเปนเมองชายหาด ตดทะเลแครบเบยน ทผสมผสานธรรมชาตอนสวยงาม กบเมองเกาแก

ทสดในลาตนอเมรกาทคลาสสกไวไดอยางนาหลงใหล

ความสดของประเทศโคลอมเบย จะเปนตวแปรหลกทท�าใหนกทองเทยวอยากเขาไปสมผส แตกระนน ปญหาเรอง

ภาพลกษณทสงผลใหชาวโลกมองประเทศนตดลบกยงคงเปนประเดนทตองแกไขเชนกน จากการไดรวมวเคราะหกบ

ทมโคลอมเบย โดยทาง ททท. ไดน�าเสนอการวางแผนการตลาด การใชเทคนคสงเสรมการทองเทยวทหลากหลาย

ยาวนานกวา 54 ป ท�าให ททท. มบทเรยนทสามารถบอกกลาวกบกลมประเทศทตองการเปดประเทศเพอการทองเทยว

อยหลายเรองเชนกน โดยทาง ททท. ไดน�าเสนอเกยวกบนโยบายการทองเทยวในการสงเสรมการตลาดของประเทศไทย

โครงสรางองคกร สนคาทองเทยวทหลากหลาย การตลาดแบบดจตอล (Digital Marketing) การทองเทยวเชงนเวศ

การทองเทยวเพอสขภาพ ทไทยจดอยในประเทศตนต�ารบของสนคา

ทองเทยวเหลาน ในสวนของวทยาลยนานาชาต มหาวทยาลยมหดล

ไดน�าเสนอเรอง การประเมนโคลอมเบยในการสรางตราสนคา หรอทเรยกวา

Destination Branding และทศทางของประเทศทางดานการทองเทยว

รวมถงการประเมนจดเดนเหนอคแขงในแถบเดยวกน เชน เปร บราซล

เปนตน การใหมมมองโดยถอดบทเรยนจากประเทศไทย ในการพฒนา

การทองเทยวอยางยงยน ทใหเหนภาพถงโอกาสและอปสรรคของประเทศไทย

ทสงผลกระทบตอการสรางแหลงทองเทยว ทชอวา การทองเทยว

อยางยงยน หรอแมกระทงการเตรยมตวตอวกฤต ไมวาจะเปนภยธรรมชาต

หรอจากฝมอมนษยเองกตาม

ดวยเหตผลทเราผานเรองราวตางๆ มามากมาย จนหลายประเทศ

หนมาสนใจประเทศไทยเปนกรณศกษา ไมวาจะเปนเรองภาพลกษณ

การเมอง การกอการราย ภยธรรมชาต การรกษาความเปนไทย ทท�าให

ประเทศไทยมแผนการจดการทสามารถเปนแนวทางใหประเทศอนๆ ได

ในครงน ทางทมของประเทศไทยไดท�า Workshop โดยขอสรปขอคดเหน

และแนวคดเพอเปนโจทยการบานแกโคลอมเบย ในการพฒนาการทองเทยว

อยางยงยน ดงตอไปน

ถอดบทเรยน การทองเทยวไทย สมมมองทองเทยวโคลอมเบย

ดนแดนแหงจนตนาการทมอยจรง (Magical Realism) / (ความจรงตามจนตนาการ)

55|Tourism Journal


จดแขงทไมเหมอนใคร

ประเทศโคลอมเบย ม

1. ทรพยากรธรรมชาตทสมบรณ และเออตอการสรางภาพลกษณ

ในเชงยงยน โคลอมเบยมมรดกโลก (World Heritage Sites) ทางธรรมชาต

และวฒนธรรม 7 แหง มความหลากหลายทางชวภาพทหนาแนนใน

ระดบโลก ชายหาดสองฝงมหาสมทรทงแอตแลนตกและแปซฟก

2. การบรหารจดการแหลงทองเทยวทางธรรมชาต อยางใน

อทยานแหงชาตทมการน�าวสดทเปนธรรมชาต และเปนเอกลกษณ

พนเมองมาเปนองคประกอบ ซงมความกลมกลนกบธรรมชาต

3. การแยกขยะทมใหเหนไดเกอบทกท

4. การบรณะเมองเกาใหดมชวตชวานาหลงใหล

5 การน�าอาหารพนเมองมาดดแปลงใหดทนสมยและแปลกใหม

การใชศลปะเพอน�ามาซงการออกแบบทลงตวกบคนในทองถนได

เปนอยางด โดยรวมแลว ถอวาโคลอมเบยสามารถน�าจดนมาขายใน

เชงนเวศหรออยางยงยนไดเชนกน


6. การทองเทยวภายในประเทศ (Domestic Tourism) มการพฒนา

โครงสรางพนฐานทางการทองเทยวไดดในระดบหนง โดยทประชาชน

โคลอมเบยมรายไดเฉลยสงกวาคนไทยเปนเทาตว ท�าใหการทองเทยว

ในประเทศสามารถดงดดเงนตราใหหมนเวยนภายในไดเปนอยางด

เนองจากโคลอมเบยมการท�าเหมองแร ทอง และมรกตเปนสนคาเศรษฐกจ

ของประเทศ อยางไรกตาม รฐบาลอาจเนนการสงเสรมตางประเทศ

มากกวา จนอาจลมไปวากลมนมความหมายเพยงใด อกเรองทเปนจดแขง

ของประเทศนกคอ

7. การมจ�านวนนกลงทนทมก�าลงมากพอทตองการจะลงทนใน

ธรกจทองเทยว แตอาจขาดความรและความเขาใจในการประกอบธรกจ

ใหประสบความส�าเรจโดยเฉพาะการตลาดเพอหาลกคา อยางสดทายกคอ

8. ผคนทเปนมตร มน�าใจ อาจมคนกลาวไวเมอนกถงประเทศนวา

ประเทศทมผหญงสวยตดอนดบโลกต�าแหนงนางงามจกรวาล จงท�าให

เมอไดเขาไปสมผสอยในบรรยากาศของประเทศ อาจท�าใหลมเรองของ

ภาพลกษณดานลบออกไปไดอยางสนเชง

จดออน

จดออน ททางเราไดท�าการวเคราะห

1. เรองของภาพลกษณของประเทศ ทคนสวนใหญจะนกถงภาพ

ดานลบ เชน เรองยาเสพตด สงครามกลางเมอง เปนตน ซงอาจเปน

สงส�าคญอนดบตนๆ ในการแกไข โดยน�าสงทเปนจดเดนมาน�าเสนอ

ซงเปนเรองระยะยาวทตองเรมวางแผนกอน

2. เรองภาษา คนท�างานดานทองเทยวสวนใหญ ไมสามารถสอสาร

ดวยภาษาองกฤษไดดนก จงท�าใหยากตอนกทองเทยวในการเดนทาง

ดวยตนเองโดยปราศจากความกงวล นอกเสยจากจะเจาะกลมนกทองเทยว

ทใชภาษาสเปนเปนหลก


3. การจดการขยะ อาจเหนไดวาเกอบทกทมการแยกขยะ แตใน

ทางปฏบต มกจะไมงายอยางทคด

4. และทส�าคญ รฐบาลเพงเรมใหความส�าคญกบการทองเทยว

แตยงไมเตมรปแบบนก จงท�าใหในทางปฏบตอาจตดขดอยบาง

5. ก�าลงคนเพอการขบเคลอนการทองเทยวยงขาดแคลน เนองจาก

ยงคงมหลกสตรดานการทองเทยวคอนขางนอย และคนโคลอมเบยมโอกาส

ในการท�าอาชพอนทไดเงนมากกวา

6. การมสวนรวมของกลมผมสวนไดสวนเสย หรอแมแตเพยงแค

เปดรบฟงความคดเหน จงเปนเรองส�าคญเชนกน เนองจากในขณะท�า

Workshop ทกคนเหมอนไดมโอกาสระบายออกทางความคด จงท�าให

เหนวา ทางรฐบาลจ�าเปนตองหาเวลาเพอการแสดงออกใหแกคนกลมน

ในการพฒนาการทองเทยวอยางยงยน เพราะเรองนเปนเรองละเอยดออน

ไมสามารถแยกสวนกนท�าใหประสบความส�าเรจได

7. การก�าหนดทศทางและวางต�าแหนงทางการตลาด (Positioning)

จะท�าใหโคลอมเบยโดดเดนเหนอบรรดาคแขงในแถบอเมรกาใต ทงน

ตองหาจดขายทเปนเอกลกษณ (Unique Selling Point) และภาพลกษณ

ทางการตลาดทชดเจน จากการใช Tagline: Colombia is Magical Realism

ทอาจฟงดเขาใจยาก โดยเนนองกบทวงท�านองการเขยนแนว ‘Magical

Realism’ ของ Gabriel Garcia Márquez นกเขยนชาวโคลอมเบย ทมชอเสยง

จนไดรบรางวลโนเบล เปนเกยรตแกประเทศ และน�าเสนอมมมองคน

อารมณศลปน ทมองประเทศตนเอง เหมอนอยในนวนยายทเกดขนจรง

บนโลกใบน ซงเปนเรองทนาสนใจมาก แตอาจไดเพยงมมมองของคน

ในชาตและนกทองเทยวทใชภาษาสเปนทเขาถงงานเขยนของนกเขยนคนน

ในทางกลบกน การวางต�าแหนงทางการตลาดส�าหรบตลาดตางประเทศ

อาจท�าใหคนสวนใหญสงสยถงทมา และมองภาพไดไมชดเจนพอทจะเขาถง

จดเดนของประเทศนนนเอง

57|Tourism Journal


8. การนยามค�าวา แกนแทของโคลอมเบย โดยมสวนประกอบของความเปน

วฒนธรรม ประเพณ ชนเผา ซงน�ามาสประสบการณการทองเทยวทนกทองเทยว

ในปจจบนตองการ การขาดจดเชอมโยงในการน�าเสนอเรองราว ทมาใหนาสนใจ

มความส�าคญเชนกน ซงทางโคลอมเบยเหนตวอยางจาก ททท. แลวอาจตกใจได

เพราะประเทศไทยท�าสงนไดดมาก จนโคลอมเบยขอจดทกรายละเอยดเพอน�าไปพฒนา

9. เรองการอบรมพนกงานดานการใหบรการ หรอทกษะดานการบรการในการ

ตอนรบ ซงเปนดานแรกของการมาเยอนประเทศ เชน การบรการทสนามบน โรงแรม

เปนตน สงเหลาน อาจกลาวไดวาเปนเรองของประสบการณ และการใหความส�าคญ

เรองการบรการ คนโคลอมเบยมความเปนธรรมชาตสง ทงหนาตา รอยยม และความ

ตงใจใหบรการ แตจ�าเปนตองไดรบการแนะน�าเพอเสรมสรางใหยงเดนกวาใครๆ

ในภมภาค

10. การใหความส�าคญเรองการวจย การเกบขอมลสถต เพอน�ามาพฒนาและ

วางแผนทางการตลาด ซงทาง ททท. ไดเนนเรองนเปนส�าคญ เพอใหเหนวา แนวโนม

และกระแสของนกทองเทยว เปนอกสงหนงในการพฒนาดานการทองเทยว

11. ในขณะน โคลอมเบยมนกทองเทยวตางชาตเดนทางเขามาจ�านวน 3.7 ลานคน

สรางงานกวา 1 ลานงาน แตยงไมไดมการจดตงองคการสงเสรมการทองเทยว

เพอดแลการทองเทยวโดยเฉพาะ มเพยงส�านกงาน Proexport ดแลอย โดยยงมภารกจ

ดานการสงเสรมการสงออกและการลงทนดวย อาจจะท�าใหการจดสรรงบประมาณ

และก�าลงคนไมเพยงพอกบการเตบโตอยางรวดเรวของการทองเทยว โดยเฉพาะ

หลงจากทประเทศบราซลเปนเจาภาพการแขงขนฟตบอลโลกในกลางป พ.ศ. 2557

ทจะสงผลใหคนทวโลกหนมาสนใจอเมรกาใตเพมขน

สรป

การพฒนาประเทศเพอการทองเทยวนน มใชจะเนนผลทางเศรษฐกจแตเพยง

อยางเดยว โดยใชการตลาดเปนตวน�าเพอดงดดนกทองเทยวใหสนใจเดนทางมายง

ประเทศตนเพมขน แตยงควรทจะใชการตลาดเปนเครองมอเพอใหคนในชาตดแลรกษา

ทรพยากรทองเทยวทเปนสมบตทางธรรมชาตและวฒนธรรมดวย ดงนน จงจ�าเปน

ทจะตองค�านงถงการพฒนาการทองเทยวอยางมคณภาพและยงยน ทงน การวาง

กฎระเบยบ เพอใหแหลงทองเทยวมการพฒนาทงเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม

ตามแนวทางยงยน ไมใชเรองงาย แตกไมยากหากทกฝายเขาใจทศทาง และก�าหนด

ตวชวดทท�าใหมองเหนภาพในอนาคตรวมกนอยางชดเจน อาจเหนอยหนอยหากไมได

วางแผนเพอการทองเทยวอยางยงยนตงแตเรมตนเปดประเทศเพอรบนกทองเทยว

ตางชาต เพราะปญหาการสรางสมดลดานเศรษฐกจไมใหเปนตวแปรทใหญเกนไป

หรอการใสใจคณภาพชวตสงคม รวมถงสมดลดานสงแวดลอมทเปนปญหาหนกใจ

ในเกอบทกประเทศทวโลก เมอโคลอมเบยเปดประเทศเพอการทองเทยวแลว

จงรกษา ความมหศจรรยล�าคาทมอยจรง อยาปลอยใหเปนเพยงแคมเปญทางการตลาด

ทเดนสวนทางกบความเปนจรงในทางปฏบตเลย ขออวยพรให Magical Realism

จงยงยน และท�าใหโลกรวา โคลอมเบย สวย มหศจรรย และนาคนหาเพยงใด

ทายน .ขอขอบคณการทองเทยวแหงประเทศไทย ทท�างานหนกเพอใหมของด

เปนกรณศกษาใหเปนทชนชมของหลายประเทศ เชนกน ขอเปนก�าลงใจใหทมงาน

ทกทานผานพนอปสรรคของการท�าการตลาดเพอเสรมสรางภาพลกษณของประเทศไทย

ดวยความจรงใจ


T o u r i s m T a l k

เรยบเรยง : วรพล สขศรพานช1

กลม LGBT กบการทองเทยวไทยในเวทการทองเทยวโลก

งาน

1พนกงานวางแผน 4 งานตดตามและประเมนผลตลาดตางประเทศ กองตดตามและประเมนผล

59|Tourism Journal


รจกกบผสนบสนนอยางเปนทางการของกลม LGBT ในงาน ITB 2014

ในปน tomontour.com ซงเปนผประกอบการทองเทยวของเยอรมน ท�าธรกจใหขอมลขาวสารการทองเทยว แชรประสบการณ ผลตสอสงพมพ

ไดเปนผสนบสนนอยางเปนทางการ (Official Partner) ของกลม LGBT ในงาน ITB 2014 รวมทงมการจดสมมนาในหวขอ Global Gay Tourism และ

Gay ITB Party เพอสรางเครอขายทางธรกจ มการพดคยแลกเปลยนประสบการณ ในคหา tomontour.com ไดมการพดคยสนๆ กบผประกอบการ

รายนถงมมมองตอการทองเทยวไทย ดงน

บทบาทของ tomontour.com คออะไร

ผ บรหาร Diversity Tourism UG (tomontour.com) Tom Dedek (Owner) Thomas BÖmkes (Managing Director / LGBT

Consultant ITB Berlin) และ Edwin Seth Brown (Sales ITB Berlin) สรปสนๆ วา tomontour.com เปนหนวยธรกจของ Diversity Tourism

UG มบทบาทเปนผประสานงานในสวนของ LGBT ในงาน ITB 2014 จดคหา จดกจกรรมตางๆ และปารตสรางเครอขายทางธรกจ พรอมทงสราง

พฒนาการตางๆ ในงาน ITB

งาน International Tourismus Borse (ITB) 2014 จดขนระหวางวนท 5-9 มนาคม 2557

ณ กรงเบอรลน สหพนธสาธารณรฐเยอรมน โดยมผประกอบการการทองเทยว

มาจากทวทกมมโลก กลม LGBT (Lesbian, Gay, Bisexual, Transgender) ทเขารวมงาน

ITB 2014 ครงน มคหาขนาดใหญ (Gay & Lesbian Travel Pavilion) อยใน

โซนของ Caribbean Hall 3.1 ประกอบดวย ตวแทนของบรษทนำาเทยวทจดการ

ทองเทยวเฉพาะกลมจากประเทศตางๆ รวมทงสนคาและบรการทางการทองเทยว

และมการจดสมมนาใน Gay & Lesbian Travel Pavilion โดยใชสญลกษณสชมพ

ดานในประกอบดวยคหาตวแทนธรกจ การทองเทยวของประเทศเมกซโก มายอรกา

สเปน ญปน สโลเวเนย ออสเตรย บราซล อารเจนตนา สาธารณรฐเชก แกรนด

คานาเรย แคนาดา เยอรมน และ กรซ นอกจากน ยงมคหาของสมาคม IGLTA

(The International Gay & Lesbian Travel Association) ซงมสมาชกในดาน

การทองเทยวเฉพาะกลมมารวมในคหาน เชน Florida, Fort Lauderdale, Key West,

World Rainbow Hotels (UK) เปนตน

¨



LGBT ในประเทศไทยเปนอยางไรในความคดเหน ของ tomontour.com

ส�าหรบ LGBT ในไทย มมมองการทองเทยวของกลมน ยงไมสามารถด�าเนนการ

ไดเตมท เคยมการเสนอใหกลมธรกจน มสวนรวมในการจดงานกจกรรมการทองเทยว

ตางๆ ในไทย แตผบรหารมองวาไมสามารถท�าได แมวาจะเปนการสนบสนนเบองหลง

กตาม ทางผประกอบการเคยมการตดตอหนวยงานธรกจทพทยาและภเกต ซงกม

ผลตอบรบทด โดยเลงเหนวา กลม LGBT ประเทศไทย มศกยภาพในการทองเทยว

เปนอยางมาก

มขอเสนอแนะใดบางทอยากจะแนะน�าในเรองของ LGBT ในประเทศไทย

ขอเสนอแนะ คอ ควรมการจดท�าคมอการทองเทยวประเทศไทยส�าหรบกลม

LGBT แบบเปนทางการ เพราะจะเหนไดวา ปจจบนมคมอการทองเทยวทบางธรกจจดท�า

ขนมาเอง ซงอาจมขอมลทไมครบถวน หรอไมสามารถใชในการทองเทยวไดตาม

ความตองการ นอกจากนน ควรจดประเภทสนคาทางการทองเทยวของกลม LGBT

ใหชดเจน ทงสนคาและบรการทางการทองเทยว จากนนท�าการสงเสรมการขายรวมกบ

ใหขอมลแหลงทองเทยว และประสานงานกบกลม LGBT ตางๆ ทมในประเทศ

แหลงทองเทยวใดในประเทศไทยทนาสนใจส�าหรบ กลมน

แหลงทองเทยวในประเทศไทยทจดวาเปนทสนใจของกลม LGBT คอ แหลงทองเทยว

ทางทะเล แหลงชอปปงสนคาตางๆ แหลงทองเทยวทางศลปวฒนธรรม และแหลง

ทองเทยวยามค�าคน (Nightlife)

พดคยกบผประกอบการ LGBT ประเทศอนๆ

LGBT จากประเทศจน : Liu Ping ซงเปนเจาของ

กจการบรษทน�าเทยว ชอ Journey of Soul จาก

กรงปกกง ประเทศจน เปดเผยวา โดยสวนตวแลว

จะส�ารวจเสนทางการทองเทยว และท�าวจยทกครง

กอนทจะจดเสนทางการทองเทยวทจะเสนอขาย จากนน

จะพานกทองเทยว LGBT ไปตามเสนทางการทองเทยว

ทจดไว แจกเอกสารทเปนขอมลเพมเตมเกยวกบขอมล

และแหลงทองเทยวเฉพาะกลมทนกทองเทยวอาจสนใจ

เดนทางไปเอง เชน แหลงทองเทยวยามค�าคน หรอ

แหลงพบปะชาวเกย เปนตน โดยทวไปแลว นกทองเทยว

ชาวจนตางกรจกประเทศไทยเปนอยางด และพอจะ

ทราบขอมลการทองเทยวของประเทศไทยอยบาง แต

ยงมผประกอบการในไทยเพยงไมกรายทประสานงาน

กบกลม LGBT จากประเทศจน

กลม LGBT จากประเทศจนจะสนใจแหลงทองเทยว

ทางทะเล แตจะเนนไปในแนว Leisure และ Romantic

นอกจากน ยงสนใจแหลงชอปปงสนคา อาหารไทย

การแสดงโชวตางๆ เชน ทฟฟานโชว คาบาเรตโชว

และการนวดแผนไทย เปนตน

LGBT จากประเทศอสราเอล : ผประกอบการจาก

Tel Aviv คอ Russell Lord กลาววา ควรจดตงเปน

เหมอนหนวยงานทประสานงานการทองเทยวจาก

ตวแทนผประกอบการการทองเทยว (Tourist Agency)

ของกลม LGBT จากทวทกมมโลก พรอมทงโดยสวนตว

ร สกถงความอบอ น และมตรภาพในการตอนรบ

นกทองเทยวทดของคนไทย และไดกลาวเพมเตมถง

สถานททองเทยวของไทยทเปนทนยมคอ แหลงชอปปง

สนคา คลบตางๆ และแหลงทองเทยวทางทะเล

LGBT จากประเทศญปน : ผประกอบการธรกจจาก

โรงแรมแกรนดเวย ทเมองเกยวโต (Hotel Granvia

Kyoto) เสนอขายแพคเกจ การจดงานแตงงานส�าหรบ

กลม LGBT ซงประกอบไปดวย การจดงานแตงงานตาม

ประเพณของญปน มชดแตงงานแบบชาวญปน จดดอกไม

ประดบงาน และพธแตงงานทางศาสนาพทธ นกายเซน

ทวดชนโกอน (Shunkoin Temple) ซงเปนวดทม

ความส�าคญทางประวตศาสตร บรรยากาศแสดงความ

เปนญปน ทส�าคญคอเปนวดแรกของประเทศญปน

ทประกาศวา ยอมจดพธแตงงานใหกบคแตงงานทเปน

เพศเดยวกนได

61|Tourism Journal


ความนาสนใจอนๆ

ในบรเวณของ Gay & Lesbian Travel Pavilion ยงประกอบ

ไปดวย คหาของหนงสอ Spartacus ซงเปนคมอการทองเทยว

ของ LGBT และคหาของผประกอบการจากประเทศตางๆ เชน

l ประเทศเมกซโก มารวมคหานเปนครงแรก ไดจดท�า

สงพมพ เปนหนงสอค มอการทองเทยวของกล ม LGBT ใน

ประเทศเมกซโก

l ประเทศออสเตรย เนนกรงเวยนนา มการถายรปกบ

นางแบบและแจกเปนทระลก พรอมทงแจกเอกสารการทองเทยว

ภายใตสโลแกน ‘Vienna Now or Never’

l ประเทศอารเจนตนา คหาดเรยบงาย ตกแตงดวยรป

กจกรรมการทองเทยวของกลม LGBT

l ประเทศสาธารณรฐเชก แจกเอกสารการทองเทยวของ

กรงปราก

l แกรนด คานาเรย น�าเสนอประสบการณการทองเทยว

อธบายโดยภาพประกอบ สโลแกน ‘Gay Friendly’

l ประเทศบราซล ไดน�าเสนอภาพการจดงาน LGBT

ครงยงใหญ และใชสโลแกน ‘Sensational’

งาน Gay ITB Party ณ โรงแรม Golden Tulip สามารถจดไดวา

เปนงาน Gay Networking Party ทมการประสานงานจากผสนบสนนจาก

หนวยงานตางๆ โดยเฉพาะอยางยง tomontour.com โดยจดบรรยากาศ

ปารต เปนแนว Florida วตถประสงคในเรองความบนเทง และท�าความรจก

กบเครอขายทางธรกจ

ภายในงานจะมตวแทนจากผ ประกอบการจากหลากหลายธรกจ

และจากหลายๆ ประเทศ โดยสวนใหญจะเปนโซนจากยโรป อเมรกา และ

มดานเอเชยนอยมาก การจดงานท�าใหผประกอบการไดท�าความรจก พดคย

แลกนามบตร ซงการสนทนาในงานเปนแบบไมเปนทางการ โดยมบรการ

ของวางและเครองดม ในครงนมผเขารวมงานจ�านวนไมมาก ประมาณไมเกน

100 ราย ผประกอบการทพบสวนใหญเปนธรกจดานสอสารมวลชน เชน

นตยสาร ผ สอขาว สวนทเหลอเปนผ ประกอบการธรกจน�าเทยว และ

ผประกอบการดานโรงแรมทพก

จากการสนทนากบผรวมงานน ไดใหขอมลเกยวกบการทองเทยวของ

ประเทศไทย หรอใหตดตอกลบมาไดในกรณทตองการขอมลเพมเตม

สวนผลทไดรบ คอ ไดท�าความรจกกบผประกอบการธรกจทเกยวของกบ

กลม LGBT เพมขน และมขอมลเพมเตมวา ผเขารวมงานเหลานแทบจะ

ทกรายรจกประเทศไทย และสวนใหญเคยมาทองเทยวประเทศไทยแลว

รวมทงสามารถรจกแหลงทองเทยวเฉพาะกลมเปนอยางด ส�าหรบกลมทไมเคย

มาเทยวประเทศไทย กแสดงความสนใจทจะมาทองเทยวในอนาคต


L o w C a r b o n T o u r i s m

ทกวนน เราคงรกนนะครบวาโลกปจจบนขบเคลอนไปดวย

ภาวะเศรษฐกจแบบตลาดเสรจนกระทงกอใหเกดมาตรฐานการใช

ชวตแบบหนงทแพรหลายไปทวโลก

วถชวตแบบทวามชอเรยกหลากหลายบางคนกเรยกวาเปน

วถชวตแบบตะวนตกบางคนกบอกวาเปนวถชวตแบบโลกาภวตน

บางคนบอกวาเปนวถชวตแบบตลาดเสรบางคนเหนวาเปนวถชวต

ทถกท�าใหเปนอเมรกนโดยมสหรฐอเมรกาเปนหวหอกแตถา

เรยกโดยรวมๆผมคดวาเราเรยกไดวาคอวถชวตแบบ‘คนเมอง’

(มผตงชอเรยกคนกลมนแบบลอๆชอทางวทยาศาสตรวาHomo

Urbanus)ซงนบวนกจะยงเพมมากขนเรอยๆ

ทกวนนคนทวโลกราว3.5พนลานคนอาศยอยในเมองกนแลว

และเมอถงป2050สหประชาชาตเชอวาคนจะยายเขามาอาศยอย

ในเมองเพมขนอกราว2.5-3พนลานคนซงแปลวาเราจะมมนษย

สายพนธ‘คนเมอง’เพมขนอกมากมายมหาศาล

ขายวฒนธรรมเรอง :โตมรศขปรชา

ทรพยสนสวนบคคลของแรงงานในวถการผลตของเขาคอรากฐานของอตสาหกรรมขนาดเลกอตสาหกรรมขนาดเลก

คอเงอนไขจ�าเปนตอพฒนาการของการผลตทางสงคมและของปจเจกภาพอนเปนเสรของตวแรงงานเอง

ตอนหนงจากCapital

โดยคารลมารกซ

ค�าถามกคอแลวการเกด‘คนเมอง’มากมายอยางนจะม

ผลอะไรกบสงคมของเราหรอ

ในอดตการอาศยอยในชนบทของเราท�าใหวถชวตของเรา

เปนแบบหนงมนษยยคกอนประวตศาสตรมวถชวตแบบลาหา

ของปาคนเหลานจงตองตระเวนไปตามทตางๆทมความอดม

สมบรณโดยไมไดลงหลกปกฐานถาทไหนเกดความขาดแคลน

กจะตองยายถนฐานไปเรอยๆมนษยอกกลมหนงเปนกลมทรจก

ท�าการเกษตรซงถอตนวาเปนกลมคนท‘กาวหนา’กวาคนกลม

แรกจะเหนไดจากชอ‘อารยน’ซงชวาหระลาลเนรหบอกวา

ค�าวา ‘อารยน’หรอ‘อารย’นนมรากศพทเดมมาจากค�าวา

‘ไถ’เพราะชาวอารยนนนท�างานเพาะปลกเปนกสกรและเหน

วาเกษตรกรรมเปนอาชพอนประเสรฐ

แตไมวาจะเปนคนกลมไหนเราจะเหนไดวามนษยนน‘ใช

แรงงาน’ในการดนรนตอสเพอเอาชวตรอดมาเปนเวลานบแสน

63|Tourism Journal


นบหมนปเราเพงจะมา‘นงโตะ’ท�างานกนในเวลาไมถงรอยปมานเอง

ภายใตวถชวตแบบใหมคอวถแบบคนเมอง

วถแบบคนเมองของเมองตางๆทวโลกนนมอะไรหลายอยาง

คลายคลงกนไมนอยตวอยางเชนเมอมนษยกลายพนธมาเปนคนเมอง

แลวเรา‘นง’มากกวากจกรรมอนๆทงหมดในองกฤษมการรณรงค

ใหมทเรยกวาSittingistheNewSmokingเพอรณรงคใหคนหนมา

อยในอรยาบถอนๆนอกเหนอไปจากการนงกนมากขนเพราะในปจจบน

พบวาคนองกฤษอยใน‘ทานง’นานทสดในแตละวนนานเสยยงกวา

อยใน‘ทานอน’เสยอกเพราะเราท�าทงนงท�างานนงขบรถนงดทวฯลฯ

แตตวรางกายของเราเองนนคนเคยกบการจดการระบบตางๆในยามท

เราเดนหรอวงมาตลอดววฒนาการของเราดงนนเมอจๆ เราหนมา‘นง’

มากทสดตามแบบวถคนเมองกท�าใหเกดปญหาตางๆกบรางกายขนมา

เราจะเหนวาดวยวถคนเมองทวโลกไมวาจะเปนลอนดอนนวยอรก

ปกกงโตเกยวหรอแมกระทงคนกรงเทพฯเองท�าใหเราตอง‘นง’

กนนานขนทงสนนเปนเพยงแนวโนมเดยวคอเรองอรยาบถของ

เราในแตละวนนอกเหนอจากนแลวยงมอกหลายแงมม

โดยเฉพาะเรองทเกยวพนกบวธคดวธบรโภควธ

ทองเทยวและแมกระทงวธเสพและสรางวฒนธรรม

ของเรา

คนเมองมแนวโน มทจะสร างและเสพ

สงเดยวกน ยงในยคทขอมลหลงไหลถายเทได

งายและรวดเรวดวยแลวคนเมองทอยหางไกลกน

กกลบใกลชดกนมากขนในยคหนงเราอาจวด

ความเปนเมองไดจากเบอรเกอรแบรนดหนง

ถงขนทTheEconomist เคยใชเบอรเกอร

ขนาดใหญทสดของแบรนดนนมาท�าเปนดชนชวด

เศรษฐกจของแตละเมองไดวาเมองไหนมเศรษฐกจท

เหนอกวาหรอดอยกวากนโดยดจากราคาของเบอรเกอร

แตในโลกปจจบนน เราจะเหนไดวาไมไดมแคเบอรเกอร

เทานนทแพรไปทวโลกณขณะนถาเราเดนเขาไปในยานชอปปง

ของเมองใหญๆทวโลกเราจะพบสนคาท‘เหมอนกนไปหมด’วางขาย

อย เกลอนตลาดตงแตกาแฟแบรนดดงแบรนดเสอผาจากญป น

เยอรมนหรอองกฤษเครองส�าอางกระเปารองเทาและอนๆอก

มากมายทเมอพงทะลขนไปเปน‘แบรนดระดบโลก’ไดแลวกท�าให

แบรนดเหลานกลายมาเปนดชนชวดความเปนเมองแตละเมองไป

ประมาณวาเมองไหนไมมแบรนดเหลานกถอวายงมความเปนเมอง

ทไมสมบรณ

แมแตในระดบภมภาคของสงคมไทยเองเราจะเหนกระททตงขนมา

เพอ ‘เปรยบเทยบ’กนอยเนองๆวา เมองนน ‘เจรญ’กวาเมองน

หรอเปลาโดยดชนชวดความเจรญทวา กมกพงเปาไปทการผดเกด

ของศนยการคาประมาณวาเมองนนมศนยการคานหรอยงแลวถาม

กตองลงลกไปเปรยบเทยบกนอกวาแลวมแบรนดอะไรบางมแตแบรนด

ราคาถกหรอเปลาถาเปนแบบนนกแปลวายงอยในระดบความเจรญ

ทต�ากวาเปนตน

ทจรงแลว เรองแบบนคอการพยายามสราง ‘ดชน’ เพอชวด

‘ความเปนเมอง’ของแตละทองทนนเองแตทนาประหลาดใจกคอ

แมมความแตกตางหลากหลายเรองพนท ตงแตจงหวดในภมภาค

ไปจนถงเมองใหญระดบทวปหรอเมองหลวงโลกเรากลบน�า‘กรอบ’

ทมมาตรฐานเดยวกนมาวด

นนคอมาตรฐานของ‘วถคนเมอง’ในแบบทปราศจากความหลากหลาย

และดเหมอนคนจ�านวนหนง(ทอาจเปนจ�านวนไมนอย)กภาคภมใจ

เสยดวยทจะไดเปน‘คนเมอง’ในแบบเดยวกบคนเมองอนๆโดยทอดทง

ความหลากหลายของตวเองไป!

วถคนเมองไมไดเกดขนลอยๆของมนเองแตมนตงวางอยบนระบบ

เศรษฐกจแบบใหมทเปนระบบตลาดซงปญหาของระบบตลาดเปนใหญ

นนเปนเหมอนค�ากลาวโบราณทวา‘ในพาราสาวตถใครไมมปรานใคร’

หรอ‘ใครมอยาวสาวไดสาวเอา’นนคอระบบตลาดอาจเรมตนดวย

ความเทาเทยมเสมอภาคพอสมควรแตเมอเวลาผานไป

ความแตกตาง(หรอความเหลอมล�า)ทเกดขนแมเพยง

เลกนอยกจะชวยใหเกดการ ‘ถางกวาง’ ใหคนท

ไดเปรยบเลกนอยคอยๆไดเปรยบมากขนเรอยๆ

จนในทสดกเกดการครอบง�าทางเศรษฐกจขน

เรามกจะมองวาการครอบง�าทางเศรษฐกจ

เปนสงทแยกขาดออกจากการครอบง�าทาง

วฒนธรรมและมกจะมองวาการครอบง�า

ทงสองแบบเกดขนโดยสงคมทหางกน เชน

สหรฐอเมรกาครอบง�าสงคมไทยในทางเศรษฐกจ

และวฒนธรรมแตทจรงแลวกลไกในการ

ครอบง�าไมไดท�างานแบบเครองจกรคอไมได

เปนไปแบบแยกสวนหรอตรงไปตรงมาอยางนน

การครอบง�าทงทางเศรษฐกจและวฒนธรรมสามารถ

เกดขนไดทงตอเนองกนตดขาดจากกนในบางชวงสนบสนน

สงเสรมกนหรอขดแยงกนในบางชวงกไดทส�าคญกคอไมจ�าเปน

ตองเกดขนกบสองสงคมทมความแตกตางกนมากๆ(เชนสหรฐอเมรกา

กบไทย)แตสามารถเกดขนไดกบกลมคนทอยในสงคมเดยวกนเอง

ซงมกเปนไปอยางแนบเนยนกวา

ในสงคมทระบบชนชนถกฝงรากลกนนการครอบง�าทางเศรษฐกจ

จะสงอทธพลตอการครอบง�าทางวฒนธรรมไดอยางแนบเนยนมาก

มกไมเกดการตอตานขดขนใดๆขนมาเพราะคนทมฐานะทางเศรษฐกจ

ดกวามกจะมความเปนอยทดกวามความเขมแขงทางฐานะการเงน

มากกวาและทส�าคญกคอคนทมลกษณะเชนนไดกจะตองเปนกลมคน

ทม‘อ�านาจเหนอ’หรอม‘อ�านาจน�า’ในสงคมซงไมใชอ�านาจในแบบ

เผดจการตรงไปตรงมาแตเปนอ�านาจทเยายวนใจท�าใหคนอนๆอยาก

มอ�านาจแบบเดยวกนโดยในเวลาเดยวกนระบบตลาดและเสรนยม

กบอก(หรอหลอก)เราวา-ใครๆกสามารถมอ�านาจนนไดเพยงแต

จะสราง‘วถบรโภค’ใหเหมอนกนกบผมอ�านาจนนเทานน



แตทยอนแยงกคอ-ทสดแลวผทมอ�านาจน�าในตลาดมกกลายเปนผไดรบผลประโยชน

ในทายทสดเสมอ

ตวอยางทนาสนใจคอการกอก�าเนดขนของ‘การผอน’ซงโดยเนอแทของมน

กคอการ‘ปลอยเงนก’นนเองในอดตเราตองเกบเงนซอบานซอรถเพอใหไดเงนกอน

กอนแลวคอยน�าเงนกอนนนไปซอแตเมอเกดระบบเงนผอนขนเราไมตองเสยเวลา

เกบเงนอกตอไปแตสามารถไดของนนมา‘ใชกอน’โดยน�าเงนในอนาคตไปซอระบบ

เงนผอนทเกดขนกเหมอนการกเงนซงผขายจ�านวนมากกยนดเพราะระบบเงนผอนนน

ท�าใหผขายมรายไดเพมขนในระยะยาวจากดอกเบย(นอกเหนอไปจากก�าไรตอหนวย

สนคานนๆ)ระบบการผอน(หรอการก)จงเปนวถทเขาครอบง�าและบบบงคบใหผคน

ในสงคมตองสมาทานจ�ายอมและตกเปนทาสของผทมอ�านาจเหนอในทางเศรษฐกจ

ซงไดสราง‘แบบจ�าลอง’ของ‘ชวตทด’ทสามารถ‘มไดทนท’(ผานการผอน)โดยใช

กลไกตลาดและการโฆษณาประชาสมพนธตางๆ

การครอบง�าทางเศรษฐกจจงน�าไปสการครอบง�าทางวฒนธรรม

ไดอยางแนบเนยนลกซงและไมร ตวจนกระทงกลายเปน

‘กระบวนการภายใน’หรอเปนสงพนฐาน(ByDefault)ของชวต

ไปแลวเงยหนาขนมาอกทเรากคดวาเราตองเสพสงนนๆในฐานะ

ทมนเปนสงจ�าเปนของชวตไปแลว

แตแนนอนโลกยอมไมหยดนงอยกบท เมอเกดการกดข

(Oppression)ในแบบทแนบเนยนและมองไมเหนโดยอาศยกลไก

ตลาดเสรทลกลามไปในหลายมตโดยปราศจากการควบคมคดงาง

ดวยหลกการอนๆ(เชนหลกศลธรรมการตรวจสอบความชอบธรรม

โปรงใสฯลฯ)ในทสดกยอมเกดการตอตานขนดวย

ในระดบโลกการครอบง�าทางเศรษฐกจและวฒนธรรมเปน

ประเดนใหญเพราะวถคนเมอง(สวนใหญตองบอกวาเปนแบบ

ตะวนตก)กลายเปน‘มาตรฐาน’ในการด�ารงชวตไปแลวทวโลก

วถชวตแบบนสงผลตอพลวตทงทางการเมองและทางวฒนธรรม

ในระดบนานาชาตค�าถามกคอตรง‘รอยตอ’ระหวางเศรษฐกจ

กบวฒนธรรมนนควรมการดแลจดการอยางไรบางไหมเพอให

วฒนธรรมเลกวฒนธรรมนอยสามารถลกขนมา‘ส’กบวฒนธรรมใหญๆได

ตวอยางของการตอตานขดขนทเหนไดชดเจนมาก คอวฒนธรรมของญปน

ซงแมในดานหนงจะถก‘บงคบ’ใหตองเปดประเทศเพอรบเอาวฒนธรรมตะวนตกเขามา

เปนการบงคบโดยใชอเมรกาน�าเรอรบมาปดปากอาวในศตวรรษท19เพอใหญปน

เปดประเทศคาขายกบตนซงแปลวาเปนการบงคบกนทางตรงแตญปนกสามารถ

‘ดดแปลง’มรดกทางวฒนธรรมทตนตองรบจากสหรฐอเมรกาใหกลายมาเปน‘สมบต’

ของตวเองไดอยางนาทง ไมวาจะเปนดนตรอยางดนตรแจสทญป นเปลยนใหม

เอกลกษณเฉพาะจนกลายเปนตระกลดนตรแจสญปนหรอแมกระทงอาหารและ

เครองดมตางๆเชนวสกการท�าชสฯลฯญปนก‘รบ’เอาวฒนธรรมตางๆเหลานน

(ซงถกสงผานมาพรอมกบการครอบง�าทางเศรษฐกจคอการบงคบใหตองเปดประเทศ

คาขาย)มาดดแปลง(ซงกคอรปแบบหนงของการตอตานขดขน)ใหกลายมามวธคด

และรสนยมในแบบของตวเองซงพดไดวาเปนตนแบบของการรบมอกบ‘อ�านาจ’

ทแขงกราวดวยอ�านาจอนออนนม(SoftPower)และใชเปนหวใจหลกในการสรางชาต

ขนใหมหลงสงครามโลกครงท2

สงทญปนท�ากคอการใชอดมการณชาตนยมทางเศรษฐกจมาผสมกบการยอมรบ

ความหลากหลายทางวฒนธรรม เพราะฉะนนตรง ‘รอยตอ’(Interface)ของ

การครอบง�าทางเศรษฐกจและการครอบง�าทางวฒนธรรมจงเกดวธคดทงในแบบท

ทะนถนอมมรดกทางวฒนธรรมของตวเองเอาไว(เชน

การแสดงแบบโบราณตางๆการใหความส�าคญกบ

การปลกขาวและการบรโภคขาวซงเปนการแขงขนตอ

อาหารตะวนตกทชดเจนมาก)และการเปดกวางยอมรบ

วฒนธรรมใหมๆไมใชเพอจะวงเขาไปหลงใหลใฝฝน

แตเพอน�าสงเหลานนมาผสมผสานกบรากเดมของตวเอง

จนกระทงเกดเปนของใหมขนมา

อกตวอยางหนงทมการใช ‘อ�านาจอนออนนม’

(SoftPower)ในแบบชดเจนมากกคอเกาหลใตซง

หลายคนชนชมวาเปนประเทศ ‘สงออก’วฒนธรรม

ทประสบความส�าเรจทสดประเทศหนงแตการสงออก

วฒนธรรมของตวเองนไมไดเกดขนมาลอยๆเกาหลใตนน

อยตรง‘รอยตอ’ของมหาอ�านาจไมวาจะเปนจนหรอ

ญปนดงนนการสถาปนาวฒนธรรมของตวเองใหเขมแขง

จงเปนเรองยากมากเพราะอยใกลชดกบมหาอ�านาจ

สองแหงทมลกษณะของวฒนธรรมคลบคลายกน

แตกระนนในชวงปลายทศวรรษเกาศนยเกาหลใต

กท�าส�าเรจถงขนทนกหนงสอพมพจากปกกงตองขนานนาม

การ ‘สงออก’ทางวฒนธรรมของเกาหลใตวาเปน

KoreanWaveกนเลยทเดยวโดยในภาษาจนนนเรยก

ปรากฏการณทเกดขนใหมนวาHánliúแปลวาFlowof

Koreaหรอการไหลบา(ทางวฒนธรรม)ของเกาหล

ทงหมดนเกดขนทงโดยบงเอญและไมบงเอญ!

แรกทเดยว สงทไดรบความนยมกอนคอสงท

เรยกวาKDramaหรอละครเกาหลซงไดรบความนยม

ในจนกอนตามดวยในแถบเอเชยตะวนออกเฉยงใต

ถดจากนนจงเรมเกดกระแสดนตรปอปเกาหล(ทเรยกวา

K-pop)ซงมแรงหนนสงในจงหวะทพอดกนกบการเกดขน

ของสอสงคมออนไลนอยางYouTubeท�าใหKorean

65|Tourism Journal


Waveกวาดกระหน�าไปทวโลกโดยเฉพาะในหมวยรน

ตงแตแถบลาตนอเมรกาไปจนถงอนเดยทางตะวนออก

เฉยงเหนอตะวนออกกลางแอฟรกาเหนอและทไมตอง

พดถงกคอในบานเรา

การเกดขนของKoreanWaveนท�าใหรฐบาลเกาหล

ใชวฒนธรรมของตวเองเปนสนคาสงออกเพอขยายพรมแดน

ของอ�านาจอนออนนม(SoftPower)ใหกนความกวาง

ออกไปอกไมใชแคเรองรายการโทรทศนหรอดนตร

แตรวมไปถงแฟชนอาหารและเรองอนๆดวย

ค�าวาSoftPowerเปนค�าทJosephNyeแหง

มหาวทยาลยฮารวารดตงขนเพออธบายถงความสามารถ

ในการดงดดใหเกดความรวมมอ(แทนทจะเปนการบงคบ

การใชก�าลงหรอแมกระทงการจายเงนซอความนยม)

ซงมผลใหเกดการเปลยนแปลงทางสงคมและความเหน

สาธารณะรวมถงคานยมตางๆในสงคมได โดยใช

ชองทางทมกจะ‘มองเหนไดยาก’(TransparentChannels)

โดยแบงออกเปน3สวน คออ�านาจทางวฒนธรรม

อ�านาจทางการเมองและอ�านาจทางนโยบายตาง

ประเทศซงNyeใชค�าวาSoftPowerในฐานะท

มหาอ�านาจคอยๆ เปลยนตวเองจากการใชอ�านาจ

แขงกราวมาเปนอ�านาจอนออนนมแตในทางวฒนธรรม

เราจะเหนวาหลายชาตทตกอยในฐานะต�าตอยกวาทาง

อ�านาจ(เชนเกาหลใตหรอญปนในตวอยางขางตน)

เลอกใชอ�านาจแบบSoftPowerเลยตงแตตนเพอรบมอ

กบHardPowerและในหลายกรณกไดผล

ในสงคมไทยผมมขอสงเกตวาเรามกจะรสกวา

การ ‘ขายวฒนธรรม’ คอการขายเพอน�าเอา ‘เงน’

เขาประเทศเพราะฉะนนเราจงมกคดจะขายวฒนธรรม

กนแบบตรงไปตรงมาท�าใหเกดวธขายทแขงๆ เชน

การสราง‘ภาพ’ผานงานโฆษณาการทองเทยวหลายชน

ซงท�าใหสงคมไทยดเปนสงคมในอดมคต เตมไปดวยความงดงามเหมอนอยใน

สรวงสวรรคอนนาทงและน�าเอา ‘รปแบบเดยว’ไป ‘ครอบง�า’สงคมทงหมด

ใหดเหมอนมวฒนธรรมใหญเปนหนงเดยวกนซงแสดงใหเหนวาผมอ�านาจน�าในสงคม

ไทยยงไมไดใชSoftPowerแมกระทงในการสอสารกบคนรวมสงคมพดอกอยางหนง

กคอมลกษณะของการ‘บงคบ’ใหคนไทยตองมลกษณะทวา(เชนตองตอนรบ

นกทองเทยวดจญาตมตรเพอใหเศรษฐกจไทยเขมแขงดงทเคยโฆษณากนในยคหนง)

และมลกษณะของการ‘ลวงตา’นกทองเทยวดวย‘ภาพ’ทไมไดมอยจรงอนเปนวถ

ทแสดงใหเหนถงเชอและรองรอยของHardPowerทท�าทงบงคบและโฆษณาชวนเชอ

ทจรงแลวการกอเกดขนของSoftPowerนนสามารถยอนกลบไปไดถงค�าพด

ของคารลมารกซทยนยนใหเรา‘ใสใจ’ใน‘วถการผลต’ของคนเลกคนนอย

ในสงคมอยางทเขาบอกไววา

ทรพยสนสวนบคคลของแรงงานในวถการผลตของเขาคอรากฐานของ

อตสาหกรรมขนาดเลกอตสาหกรรมขนาดเลกคอเงอนไขจ�าเปนตอพฒนาการของ

การผลตทางสงคมและของปจเจกภาพอนเปนเสรของตวแรงงานเอง

พดอกอยางหนงกคอถาคนเลกคนนอยมทรพยสนและอ�านาจอยในมอของ

ตวเองพวกเขากจะม ‘ความสข’ในอนทจะสรางงานขนมาและท�าใหสงคมม

‘ผลตภาพ’ทเกดจากน�าเนอเดมแทของความตองการจะผลตไมใชถกบงคบโบยต

ใหตองท�างาน(ในยคปจจบนอาจไมไดโบยตโดยใชแสเฆยนแตโบยตผานวถตางๆ

รวมถงวถคนเมองและระบบเงนผอนดวย)ซงจะสงผลใหเกดความแปลกแยกกบสง

ทเขาผลตขนมาผลกคอคนเหลานจะไมมความสขในชวตและเมอคนทเปนฐานราก

ใหกบการผลต(ไมวาจะในทางเศรษฐกจหรอวฒนธรรม)ไมมความสขเสยแลว

เรากจะไดสงคมทไมมความสข เพราะถกจดการโดยวธคดแบบHardPower

อยตลอดเวลา

สงคมทไมมความสขจะสงออกวฒนธรรมทมความสขไดอยางไรกนเลา?


P o p C u l t u r e T o u r i s m

ทำ�สกอย�งกบมวลมห�แฟนคลบศลปนไทยในต�งแดน

Keep Calm and

Follow T-POP

เรอง : กองบรรณาธการ


67|Tourism Journal


กองบรรณาธการ ไดจดท�าสรปสาระส�าคญการสมมนาของวทยากรทง 3 ทานโดยสงเขป ดงน

มวลมหาแฟนคลบมาจากไหน

ในสาขาภาพยนตร ภาพยนตรไทยทเรมไปฉายในประเทศเพอนบานจะมแนวเดยว คอ แนวสยองขวญ เชน

นางนาก และ ชตเตอรกดตดวญญาณ ในอดตจะไปเฉพาะในประเทศเพอนบานใกลๆ แตหลงจากทมหนงสยองขวญ

ค�าวา Thai Horror เรมดง หนงผทดง คนจะไมคลงไคลดารา แตจะชอบและนยมเกยวกบพลอตเรอง

ในเวลาตอมา ภาพยนตรทเรมสรางสสนเปนเรองแรกๆ คอ รกแหงสยาม ซงในประเทศจน แมภาพยนตร

เรองนจะไมไดฉายอยางถกตองในโรงหนง กยงไดรบความนยมมาก หลงจาก รกแหงสยาม ภาพยนตรไทยทสราง

ชอเสยง คอ กวนมนโฮ และ สงเลกๆ ทเรยกวารก โดยเฉพาะเรองสงเลกๆ ทเรยกวารก จะมคนทคลงมารโอ

เมาเรอ มากๆ และอกเรอง คอ Suck Seed หวยขนเทพ จากทง 3 เรอง จะเกดกลมคนทบาหนงไทยมากๆ โดยเฉพาะ

ทอนโดนเซย ทงๆ ทไปฉายในเครอทเลกมาก กระแสความชอบท�าใหเกดเวบไซต และเดนทางมาเมองไทยเพอถายรป

หนาบรษท GTH

ดาราไทยทมแฟนคลบมากมาย เชน ปอง-ณวฒน มารโอ เมาเรอ ตนา (จากหนงเรอง Yes or No) แฟนคลบ

ทเกดขนเกดจากตวงาน ตวหนง และเกดจากความบงเอญ แฟนคลบเกดขนโดยอตโนมต ไมมการสนบสนน

อยางเปนระบบและตอเนอง

ตวอยางละครเรองสงครามนางฟาทฉายในประเทศจน มการรรนละครเรองนเกน 20 ครง หรอหนงเรอง

สงเลกๆ ทเรยกวารก ไดเขาฉายในโรงหนงอยางถกตองเปน 100 โรง อตสาหกรรมบนเทงควรเปนอตสาหกรรม

หลกในการท�าใหประเทศไทยกาวไปขางหนา ภาพยนตร คอ การสอสารผานอารมณ ซงมลกษณะทเปนสากลมากๆ

เมอวนท 8 มถน�ยน 2557 ก�รทองเทยวแหงประเทศไทย จดสมมน� เปดมมมอง ทองเทยวไทย ภ�ยใต Theme ‘ทองเทยวไทย ใจเยนไวและมองไปข�งหน�’ ก�รสมมน�ในวนนน มหวขอ ‘ทำ�สกอย�งกบมวลมห�แฟนคลบศลปนไทยในต�งแดน (Keep Calm and Follow T-Pop)’ โดยมวทย�กร 3 ท�น คอ คณบรรจง ปสญธนะกล ผกำ�กบภ�พยนตรเรองกวนมนโฮ และ พม�ก...พระโขนง คณรสสคนธ กองเกต ครสอนก�รแสดงจ�กค�ยหนง GTH และคณณฤด ครสธ�นนทร จ�กบรษท ยเรก� คอนซลตง จำ�กด

67|Tourism Journal



กรณศกษาจากตางประเทศ

ในตางประเทศ เชน เกาหล จะมการท�างานอยางเปนระบบ

มการสงงานในทกขนตอน โดยก�าหนดเปนเปาหมายนโยบายของ

ประเทศ ยกตวอยาง เชน ก�าหนดนโยบายใหประเทศเกาหลเปน

Hub ของอตสาหกรรมบนเทง ตวอยางในอดตทนาจะใชเปนกรณ

อางองได คอ สหรฐอเมรกา ใช เจมส ดน เพอโปรโมตกางเกงยนส

และพนทเปาหมายคอญปน วตถประสงคคอตองการใหญปน

ถอดกโมโน และเปลยนมานงยนส กลยทธนคอกลยทธในการใช

อตสาหกรรมบนเทง และสหรฐอเมรกาท�าไดส�าเรจ

ในกรณเกาหล มการวางแผนเกยวกบอตสาหกรรมบนเทง

มาเปนสบป เดกเกาหลหนาไมสวย เกาหลจงสงแพทยไปเรยน

ดานศลยกรรมโดยตรง เพอมาปดจดออน และจดแขงของเกาหล

คอ คน ซงมวนยและมมาตรฐาน มการพฒนาตวเองสงมาก

สถาบนทฝกนกรองเกาหล ฝกเพยง 1 เพลงใชเวลาฝก 6 เดอน

ทงรอง เตน ในขณะทประเทศไทย 10 เพลงใชเวลาเพยงเดอนเดยว

จดแขงประเทศไทย

จดแขงประเทศไทยมมาก เชน หนงผ ความงมงาย และความตลกแบบไทย หรอ Thai Humor ตวอยาง

ทชดเจนคอภาพยนตรโฆษณาของ ธนญชย ศรศรวชย ซงดงมาก หนงทธนญชยก�ากบ เชน งานโฆษณาของ

ไทยประกนชวต ทญปนเอาไปออก ถงขนวาเอาไปเปดเพอดวาใครรองไหเรวกวา

สงทเกาหลออนมาก คอ มการผลกดนทแรงมาก แต Content ยงไมถง แตส�าหรบไทย Content แขงแรงมาก

แตยงไมมการผลกดนอยางเปนระบบและบรณาการ สงส�าคญอกเรองคอการใหความร ทงคนท�าและคนด

ตองยกระดบไปดวยกน ท�าใหคนไทยเหนคณคาของคนไทยเปนเรองส�าคญมาก อยางกรณทญปน หนงโฆษณา

จะไมมการอนญาตใหนกแสดงตางชาตมาแสดงเปนตวเอก แตส�าหรบของไทย เราใชลกครง ใชนกแสดงตางชาต

เราท�าทกอยางทใหเราเกลยดตวเองมากทสด กรณสผว กพยายามสงสญญาณวาตองผวขาว

จดส�าคญทสด คอ การก�าหนดกลยทธจากฝายนโยบาย ใหคนไทยเคารพความเปนไทย เคารพตวของเราเอง

เคารพในสงทเราเปน ทงเรองความตลกและหนาตาผวพรรณ อกประเดนหนงคอใหคนไทยเปนคนรจรง รลก

69|Tourism Journal


การใชประโยชนจากมวลมหาแฟนคลบ

ประเทศแถบ South East Asia หนงเรอง พมาก...พระโขนง

ดงมากในประเทศเวยดนาม พมา กมพชา ฉาย 2-3 เดอน ดงนน จงเกด

ค�าถามวา ท�าอยางไรจะพฒนาใหเปนทรพยสนของประเทศไทย กรณ

บานพมากทอมพวา นาจะเกบเปนสถานททองเทยว แตถาเกบไว จะเกด

คาใชจายทตามมาอกมาก เนองจากเปนททเชาจากชาวบาน สดทายก

ตองรอไป และชาวตางชาตกมาถามวา ฉากนอยทไหน

หากจะใชหนงเรอง พมาก...พระโขนง ผกโยงกบการทองเทยว

อมพวา มความเปนไปไดทจะเสนอแพคเกจเทยวอมพวาตามรอยพมาก

และสามารถจะสราง Story อนๆ ตามมา

ภาพ Dark ในไทย ท�าไงด

หนงเรอง Bangkok Dangerous จะฉายภาพ เผยแพรภาพมม Dark นน เราปฏเสธไมได เปน

Perception ทชาวตางชาตมตอประเทศไทย ซงจะเกยวของกบโสเภณและยาเสพตด ไทยปฏเสธไมได

ประเดนทจะขอชวนคดคอผชมทดหนงเรอง Hang Over ดแลวอยากมาเทยวเมองไทยหรอไม อยาไปแคร

เรองภาพลกษณ แตสงทตองท�าคอการท�าใหมนถกตอง

กรณ Lady GAGA เทยวเมองไทยและกลาวถงโรเลกซปลอม หรอ Rihanna พดเรองเซกซโชว

ตอนมาภเกต เรองเหลานเปนเรองจรง ปฏเสธไมได สงทตองแกคอแกทภายในของไทย โดยปรบปรง

ใหถกตอง ไมตองสนใจเรอง Perception

อนาคตหนงไทย

ไมตองหวงถงการเทยบเทาเกาหล แตหวงเพยงใหรฐบาล

สามารถก�าจดแผนผ ถาด�าเนนการได ประเทศไทยนาจะมหนงไทย

ทมคณภาพดๆ จ�านวนมาก

71|Tourism Journal


เรยบเรยงโดย : วรมน ทรพยศรสญจย1

ความรวมมอทางดานการทองเทยวของภมภาคอาเซยน

นบถอยหลงเขาสการรวมประชาคมอาเซยนในป

2558 หนวยงานภาครฐและผ ประกอบการเอกชน

ในทกภาคอตสาหกรรมตางเรงเตรยมพรอมในการ

ทจะกาวเขาส ประตแหงโอกาสทก�าลงจะเปดขน

ในอกไมชาน ส�าหรบทางภาคการทองเทยวเองกเชนกน

กลมประเทศอาเซยนถอเปนดาวเดนทางดานการเตบโต

ของการทองเทยว โดยตอนรบนกทองเทยวตางชาต

จากทวโลกจ�านวน 98 ลานคนในป 2556 ซงองคการ

การทองเทยวโลกแหงสหประชาชาต (UNWTO) รายงาน

วาภมภาคอาเซยนมการเตบโตของนกทองเทยว

สงทสดถงกวารอยละ 10 ทงน ประเทศอาเซยน

ไดสนบสนนความรวมมอกนอยางตอเนองในการท

จะสงเสรมการทองเทยวใหเปนจดหมายปลายทาง

เดยวกน (Single Tourist Destination) กลาวคอ

นกทองเทยวไมเพยงแคเดนทางมาทองเทยวประเทศใด

ประเทศหนงเทานน แตยงทองเทยวเชอมโยงไปส

ประเทศอนในภมภาคอาเซยนอกดวย

ทามกลางความเตบโตอนโดดเดนของจ�านวน

นกทองเทยว ประเทศอาเซยนยงไดเลงเหนถงความส�าคญ

ของการพฒนาการทองเทยวอยางยงยน การน�าเสนอ

สนคาและบรการทมคณภาพมาตรฐานผานการตลาด

ทสรางสรรค การอ�านวยความสะดวกในการเดนทาง

และการเชอมโยงการคมนาคมในอาเซยน จงไดมการ

จดตงคณะท�างานในดานตางๆ ขนเพอด�าเนนการให

บรรลวตถประสงค ไดแก

1พนกงานการตลาด 4 งานความรวมมอระหวางประเทศ กองตลาดอาเซยน เอเชยใต และแปซฟกใต



ดานบคลากร

อาเซยนไดด�าเนนการจดท�าขอตกลงรวม วาดวยการยอมรบคณสมบต

บคลากรวชาชพการทองเทยวอาเซยน (ASEAN MRA) เพออ�านวย

ความสะดวกในการเคลอนยายบคลากรวชาชพ การทองเทยวภายในกลม

ประเทศอาเซยน โดยในเบองตนอยในระหวางด�าเนนการ 6 สาขา ไดแก

House Keeping, Front Office, Food Production, Food & Beverage,

Travel Agencies และ Tour Operation จ�านวน 32 ต�าแหนงงาน

ในปจจบน ไดมการเตรยมพรอมมาตรฐานสมรรถนะรวมส�าหรบบคลากร

วชาชพทางดาน House Keeping, Front Office, Food Production และ

Food & Beverage เรยบรอยแลว โดยเตรยมจดการอบรมและทดสอบ

บคลากรเพอขนทะเบยนบคลากรวชาชพการทองเทยวอาเซยนในล�าดบ

ตอไป

ดานมาตรฐานการทองเทยว

เพอใหอาเซยนเปนจดหมายปลายทางในการทองเทยวทมคณภาพ

อนเปนสวนส�าคญของการสรางประสบการณทองเทยวทดแกนกทองเทยว

การก�าหนดจดท�ามาตรฐานทประเทศอาเซยนใหการยอมรบรวมกน

จงจ�าเปนส�าหรบการพฒนาการทองเทยวอยางยงยน ทงนอาเซยนได

อยระหวางการจดท�ามาตรฐานใน 6 สาขา ไดแก โฮมสเตย โรงแรม

สเขยว บรการสปา หองน�าสาธารณะ เมองทองเทยวสะอาด การทองเทยว

เชงชมชน

ดานพฒนาสนคาทองเทยว

สนคาทองเทยวทอาเซยนเหนพองรวมกนวามศกยภาพทจะน�ามา

เปนจดขายของการทองเทยวในระดบภมภาค ไดแก การทองเทยวเชง

ธรรมชาต การทองเทยวเชงวฒนธรรม/มรดก การทองเทยวเชงนเวศ

การทองเทยวทางน�า และการทองเทยวเชงสขภาพ โดยจะน�าสนคาและ

บรการมาจดกลมเปนแพคเกจทรวมประเทศอาเซยนตงแต 2-3 ประเทศ

ขนไป เพอเสนอขายการทองเทยวแบบเชอมโยง เชน การน�าเสนอโปรแกรม

การทองเทยวทเชอมโยงอทยานประวตศาสตรพระนครศรอยธยา

ของประเทศไทย นครวดของประเทศกมพชา และบโรพทโธของประเทศ

อนโดนเซย ส�าหรบการทองเทยววฒนธรรม/มรดก เปนตน

73|Tourism Journal


ดานการตลาดและการสอสาร

อาเซยนไดมการสงเสรมตลาดการทองเทยวอาเซยน ภายใตแบรนด

Southeast Asia - Feel the Warmth ซงน�าเสนอจดขายของอาเซยน

ดวยการตอนรบทอบอน โดยมกจกรรมด�าเนนการทมงเนนการสงเสรม

สนคาทหลากหลายเพอเขาถงกลมเปาหมายทแตกตางกนของอาเซยน

ซงประกอบดวย

การสงเสรมตลาดกลม Mass Tourism โดยเฉพาะอนเดยและจน การทองเทยวเชงประสบการณและสรางสรรค การทองเทยวเชงผจญภย การทองเทยวเชงธรกจ การทองเทยวของกลมผสงวยและลองสเตย

โดยไดประชาสมพนธสนคาทองเทยวอาเซยนผานบทความ รปภาพ

และสอประชาสมพนธตางๆ ตลอดจนการสงเสรมตลาดผานชองทาง

ออนไลนผานเวบไซต www.aseantourism.travel, Facebook รวมถง

www.dongnanya.travel, Sinaweibo ส�าหรบตลาดจน และ Mobile

Application รวมทงรวมมอกบ ASEANTA ในการจดงาน ASEAN

Tourism Forum ซงประกอบดวยการประชม งานสมมนาและงานสงเสรม

การขาย (TRAVEX) เปนประจ�าทกป นอกจากน ยงรวมมอกบพนธมตร

ในการสงเสรมตลาด เชน PATA (Pacific Asia Travel Association)

ในการจดท�าโฆษณาแหลงทองเทยวอาเซยนออกอากาศผาน Travel

Channel, การรวมมอกบ ASEAN Tripper Magazine และ Digital

Innovation Asia เปนตน รวมทงเตรยมจดโครงการ ASEAN for ASEAN

เพอสงเสรมใหเกดการเดนทางทองเทยวภายในภมภาค (Intra - ASEAN

Travel)

นอกจากน อาเซยนยงไดจดตงศนยสงเสรมการทองเทยวอาเซยน

(ASEAN Promotional Chapter for Tourism: APCT) ณ ประเทศ

ออสเตรเลยและอนเดย รวมทงประสานความรวมมอกบประเทศภาค

อนๆ ไดแก จน เกาหล ญปน ในการจดกจกรรมสงเสรมการทองเทยว

ในอาเซยน

การเขาสประชาคมอาเซยนในป 2558 เปนเพยง Milestone หลกหนง

เทานน อาเซยนก�าลงเดนหนาเพอเตรยมพฒนาแผนยทธศาสตรการ

ทองเทยวภายหลงป 2558 เพอสรางใหภมภาคอาเซยนกาวสการเปนแหลง

ทองเทยวระดบโลก โดยเปนจดหมายปลายทางทางการทองเทยวทมคณภาพ

น�าเสนอประสบการณทองเทยวทแตกตาง หลากหลาย และใหความส�าคญ

กบการพฒนาการทองเทยวในทกดานอยางยงยนและมความรบผดชอบ

ทงน กเพอผลประโยชนสงสดในการสรางความเปนอยทดใหแกพลเมอง

อาเซยนนนเอง

ของการทองเทยวแหงประเทศไทย

รายชอ

รายงานวจย

ขอมลเพมเตม [email protected] หรอ http://tourismlibrary.tat.or.th

2553

2554

2555การส�ารวจทศนคตและความพงพอใจในการเดนทางทองเทยว

ของคนไทยในพนททมศกยภาพในการสงออก (เชยงใหม พษณโลก ขอนแกน นครราชสมา นครสวรรค กาญจนบร ชลบร ลพบร สงขลา

และสราษฎรธาน)

การศกษาสถานการณและแนวโนมดานการตลาดส�าหรบการทองเทยวกลมด�าน�า

การศกษาสถานการณและแนวโนมดานการตลาดส�าหรบการทองเทยว กลม Honeymoon & Wedding

การส�ารวจทศนคตและความพงพอใจนกทองเทยวตางชาตกลมตลาดหลก และกลมตลาดเกดใหม ระยะท 2 (มาเลเซย ฟลปปนส เกาหลใต เดนมารก อตาล เนเธอรแลนด นอรเวย สวเดน สวตเซอรแลนด แคนาดา ออสเตรเลย

และอสราเอล)

การส�ารวจมมมองของชาวไทยตอการทองเทยวเพอการจดแบงกลมฐานลกคา

การศกษาสถานการณและโอกาสการสงเสรมตลาดการทองเทยวกลมนเวศและผจญภย (Eco & Adventure Tourism)

การส�ารวจการรบรของนกทองเทยวเพอการวางแผนเชงรกในการเจาะกลมลกคาใหม (ส�าหรบตลาดยโรป)

การศกษาภาพลกษณดานการทองเทยว ของประเทศไทยในสายตาของนกทองเทยวตางชาต

การศกษาแนวทางการสงเสรมการทองเทยวในกลมนกทองเทยว

ตางประเทศทเดนทางซ�า

การศกษา ศกยภาพและขนาดของตลาดนกทองเทยวกลมสขภาพ กลมกอลฟ

กลมการแตงงานและฮนนมน และกลมการทองเทยว

เชงนเวศ (Golf, Honeymoon & Wedding)