taşlama ve taşlama tezgahları
TRANSCRIPT
MAK-204
Üretim Yöntemleri-II
Taşlama ve Taşlama Tezgahı
(8.Hafta)
Kubilay ASLANTAŞAfyon Kocatepe Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi
Makine Eğt. Bölümü
Taşlama Đşleminin Tanımı:
Belirli bir formda imal edilmiş sert aşındırıcı taneler içeren kesici
(Zımpara taşı) ile iş parçası üzerinden çok noktadan talaş kaldırma
işlemidir.
Talaş kaldırma (Taşlama) esnasında
zımpara taşı kendi ekseni etrafında
oldukça yüksek devirlerde dönme
hareketi yapar.
Kesme işlemi zımpara taşı ile iş
parçası arasındaki sürtünmenin bir
sonucu olarak meydana gelir.
Taşlama tezgahının kısımları
Taş koruyucusu
Đş tablası
Đş parçası
Gövde
Sütun
Taş başlığı sevk yatağı
Tabla otomatik ilerleme mekanizması
Video
Taşlama tezgahının kısımları
Đş parçası motoru
Đş parçası
Silindirik taş
Đş tablası
Soğutma suyu
Tabla hareket tamburu
Silindirik taşhareket tamburu
Soğutma suyu sirkülasyon ünitesi
Düşey milli düzlem yüzey taşlama tezgahı
Taşlama Türleri
Silindirik Taşlama Delik Taşlama
Düzlem Yüzey Taşlama
Yapıştırıcı bağ
Boşluk
AşındırıcıTane
Tanekırılması
Aşınan kısım
Taş yüzeyiBağkırılması
Mikro çatlaklar
Zımpara Taşının Fiziksel Modeli
Zımpara Taşının Temel Elemanları
%54 Zımpara tanesi (Aşındırıcı tane)
%26 Birleştirme maddesi (Aşındırıcı taneleri
bir arada tutmak için)
%20 Boşluk
Zımpara Taşlarının Bilenmesi
Taşın gözeneklerinin dolması veya aşındırıcı tanelerin taş
bünyesinden kopmayıp aşınması sonucu talaş kaldıramaz hale
gelmesine körlenme denir.
Taşa yeniden talaş kaldırabilme özelliğinin kazandırılması için bileme
işleminin yapılması gerekir.
Bileme tırtılları
Zımpara Taşlarının Bilenmesi
Bileme işlemi için kullanılan aparat sabitlenir.
Sanki iş parçası üzerinden talaşkaldırır gibi taşlama işlemi yapılır.
Kullanılan bileme aparatı taştan daha sert olduğu için taşyüzeyinden talaş kaldırır
Düzlem yüzey taşlama tezgahında taşın
ilenmesi
Taşlama yüzeyi
•Silindirik ve düzlem yüzey taşlama işlemlerinde kullanılmaktadır.
•Taşlama tezgahı ve taşlanacak parçaların boyutlarına göre standartlaştırılmıştır.
•Taş tezgaha flanş yardımıyla bağlanır. Körlendiğinde alın yüzeyden bilenir.
Zımpara Taşı Çeşitleri
1- Silindirik zımpara taşları
•Freze bıçakları, raybalar, kılavuzlar, matkap uçları vb gibi kesici takımların bilenmesinde kullanılır.
•Hem tek yüzeyden hem de çift yüzeyden taşlama yapabilen taşlardır.
Zımpara Taşı Çeşitleri
2- Alet bileme taşları
Taşlama yüzeyi
•Belirli bir geometrinin taşlanma işlemi için tasarlanmış zımpara taşlarıdır.
•Bu taşlar kullanıcı tarafından uygun profilde sık sık bilenir veya düzeltilir.
Zımpara Taşı Çeşitleri
3- Profil zımpara taşları
Zımpara Taşı Çeşitleri
4- Saplı zımpara taşları
•Bu tür zımpara taşlarının bağlanması için taş gövdesine çelik saplar yerleştirilmiştir.
•Daha çok kalıp atölyelerinde ve hacim kalıplarının taşlanması işleminde kullanılır.
•Bu tür taşlar el taşlama makinelerinde de kullanılmaktadır.
Zımpara Taşı Çeşitleri
Doğal Zımpara Taşları
Yapay Zımpara Taşları
Doğal korund
Kuvars
Doğal elmas
Silisyum Karbit
Alüminyum Oksit
Elmas zımpara taşları
Bor-Karbit
Berilyum Oksit
Zımpara Taşlarının Đmalatı
•Đmal edilecek taşın türüne uygun karışım sağlanır.
•Karıştırıcı vasıtasıyla homojen bir yapı elde edilemeye çalışılır.
•Fırında kurutma işlemi yapılır
•Kırılma işlemi ile yapı içerisindeki unsurların boyutları küçültülür.
•Değirmende öğütme işlemi ile yapılarak, son boyut elde edilmişolur
•Son kurutma ve eleme işlemi ile preslenmeye hazır hale gelir.
Zımpara Taşlarının Markalanması
Alüminyum Oksit zımpara taşlarının markalanması
Zımpara Taşlarının Markalanması
Elmas zımpara taşlarının markalanması
Zımpara Taşlarının Bağlanması
Taşlamada Talaş Oluşumu
Bir zımpara taşının yüzeyinden alınan bu fotoğrafta aşındırıcı taneleri ve taşlar arasından boşluğu net olarak görmek mümkün.
Negatif talaş açısına sahip bir aşındırıcı tanenin iş parçasıüzerinden talaş kaldırması ve kayma açısının oluşumu
A: Talaş B: Đş parçası C: Aşındırıcı tane
Taşlamada Talaş Oluşumu
TalaşSırt
Oluk
Đş parçası
Aşındırıcı tane
Đş parçası
Talaş
Aşındırıcı tane bir pulluk misali işparçası üzerinden talaş kaldırma işlemi yapmaktadır Negatif talaş açısına sahip bir
aşındırıcı tanenin iş parçasıüzerinden talaş kaldırması ve kayma açısının oluşumu
Silindirik Taşlama
Silindirik dış yüzeyler taşlanırken iş parçası kendi etrafında dönmeli.
Ayrıca ya iş parçası yada taşa iş parçası eksenine paralel hareket etmelidir.
Tablanın sağa-sola hareket hızı taş genişliğinin 2/3’ü kadar olmalıdır.
Taş her kurs sonunda iş parçasından taş genişliğinin 1/3 veya 1/4’ükadar çıkmalıdır.
Düzlem Yüzey Taşlama
Düzlem yüzey taşlama işleminde taş işparçasından bir miktar dışarı çıkmalıdır.
Tezgah tablasına ait kurs uzunluğu ayarlama mandalları kullanılarak yapılır
Taş aynı zamanda iş parçasının genişliğinden de bir miktar dışarıçıkmalıdır.
Delik Taşlama
Delik taşlamada kullanılan zımpara taşları silindirik dış yüzey taşlamada kullanılan zımpara taşlarından biraz farklıdır.
Seçilecek taş çapı delik çapının 2/3 kadar olmalıdır.
Taş iş parçasından taşgenişliğinin 1/4 kadar çıkmalıdır.
Delik Taşlama
Kör deliklerde bu oran 1/10b kadar olması tavsiye edilir.
(1/4)b
(1/10)b
Konik Yüzeylerin Taşlanması
1- Taş başlığına açı verme metodu
Bu teknikte zımpara taşının bağlı bulunduğu başlığa açı verilir.
Bu yöntem başlığın eski konumuna yeniden ayarlamak açısından biraz zahmetlidir.
Konik Yüzeylerin Taşlanması
2- Đş başlığına açı verme metodu
Đş başlığına 0°°°°-90°°°° arasında istenilen açı verilmek suretiyle dış ve iç
yüzeyler konik taşlanabilir.
Dalma Taşlama
Zımpara taşı iş parçasına tek
yönlü hareket eder.
Đş parçası sağa-sola hareket
etmez ama dönme hareketine
devam eder.
Kaldırılmak istenilen talaş
miktarı elde edilinceye kadar
taşın iş parçasına girmesi
sağlanır.
Puntasız Taşlama
Punta deliği açılmamış veya açılması imkansız olan iş parçalarının
taşlanması işleminde kullanılır.
Taşlardan biri taşlama
işlemi yaparken, diğeri iş
parçasını kendi ekseni
doğrultusunda ilerletir.
Bu taşa sevk taşı denir
Puntasız Taşlama
Çalışan iki taş arasında çevre hızı farkı oluşur.
Taşlama taşı kendi çevre hızına yakın bir hızda iş parçasının döndürür.
Sevk taşı tarafından iş parçasının çevre hızı bir miktar azaltılır.
Böylece taşın iş parçasından talaş kaldırması sağlanmış olur.
Sevk taşının çevre hızı 0.2-4.5m/sn dir.
Taşlama taşının çevre hızı 30-35m/sn arasındadır.
Sevk Taşı
Taşlama taşı
Sevk kızağı
Baskısilindiri
Destek silindiri
Taş mili
Sevk silindiri
Vidaların Taşlanması
TaşlamaTaşları
a) Tek profilli disk ile taşlama
b) Çok profilli disk ile taşlama
Dişlilerin Taşlanması
Dişlilerin taşlanmasında
1- Dişlinin evolvent profiline uygun profil taş kullanılarak
2- Tabak taş kullanılarak yapılır.
Đş Parçası Bağlama Yöntemleri
1- Đki Punta Arasında
2- Üç Ayaklı Ayna
3- Sıkma Pensi
Tezgah mengenesi
Mıknatıslı mengene
Mıknatıslı Ayna
Küçük çaplı silindirik parçalarıbağlarken pens kul
Đş Parçası Bağlama Aparatları
Silindirik Taşlamada Kesme Hızı
)sn/m(60*1000
n*D*V sπ=
Zımpara Taşının Çapı
Zımpara Taşının Devir Sayısı
Kesme Hızı
Taşlama da Soğutma Sıvısı Kullanımı
Yanlış
Doğru
Taşlama Taşlarının Dengelenmesi
Taşlama taşları tezgaha bağlanmadan önce dengelenmelidir.
Bunun nedeni yüksek devirlerde dönme sırasında meydana gelebilecek merkezkaç kuvvetlerini en aza indirmektir.
Dengeleme işlemi özel dengeleme sehpalarıyla yaplır.
Universal Alet Bileme Tezgahı
Universal Alet Bileme Tezgahı
Takım bilemedeki amaç; kesme
için gerekli olan takım
geometrisinin yeniden
oluşturulmasıdır.
Bileme Đşleminin Amacı
Boşluk açısının doğru olarak seçilmesiçok önemlidir. Eğer boşluk açısı yetersizolursa dişler kazıyarak kesme yapar, buna karşın boşluk açısı çok fazlaolursa dişler çok çabuk aşınır vegürültülü çalışmaya neden olur.
Kesici ağzın hemen arkasında dar bir
şerit halinde bilenmiş olan yüzeye zırh
denir. Boşluk açısına göre bilenmiş
olan bu kısmın genişliği kesicinin
ölçüsüne ve tipine göre 0.75 mm ile
1.5 mm arasında değişir.
Zırh Genişliği
Universal Alet Bileme Tezgahı
Freze çakılarının ve raybaların bilenmesinde taşın dönüş yönü, aşağıdaki
şekillerde olduğu gibi ya kesici ağza doğru veya bunun tersi olur.
Taş ve freze eksenleri arasındaki H yüksekliği, boşluk açısı ve taş
çapı ile orantılı olarak değişmektedir.
Silindirik Taşla Bileme
Düz kanallı, sivri dişli bir freze çakısının silindirik taşla bilenmesini
görüyorsunuz. Burada, kesicinin sırtını esas boşluk açısına uygun
olarak bilemek için taş ekseni Şekilde de görüldüğü gibi iş ekseninden
H kadar kaçırılır.
Silindirik Taşla Bileme
Çanak Taşla Bileme
Düz kanallı, sivri dişli freze çakılarının bilenmesinde bir başka yöntem
olarak çanak taş kullanılır. Çanak taş kullanmanın avantajı, bilenen dişin
sırtında bir düzlem yüzey oluşturması ve büyük açıların daha rahat
bilenebilmesidir.
Helis kanallı frezelerin bilenmesinin düz kanallı frezelerin
bilenmesinden ayrılan en önemli yanı; düz kanallı frezeler bilenirken
dayamanın tablaya bağlanmasına karşın helis frezeler bilenirken
dayama başlığına veya sabit bir yere bağlanır
Helisel Freze Çakılarının Bilenmesi
Matkap Bileme Aparatı
Matkap uçlarının bilenmesinde özel matkap bağlama aparatlarıkullanılır.
Bu aparatlar vasıtasıyla
matkaba verilen uç açıları
kolaylıkla ayarlanabilmektedir.
Universal Đş Başlığı
Uygulama Örnekleri
Düzlem Yüzey Taşlama (Video)
Düzlem Yüzey Taşlama (Video)