Tarımda Modern Sulama Yöntemleri ve

Yaşamın Özü

SU

Prof.Dr. Senih YAZGAN, U.Ü. Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi

Su BütçesiSu BütçesiKüresel Küresel

% 97,5 Tuzlu su % 97,5 Tuzlu su

% 2.5 Tatlı su % 2.5 Tatlı su

Tatlı Su Tatlı Su % 87 Erişilemez (buzullar)% 87 Erişilemez (buzullar)

% 13 Erişilebilir % 13 Erişilebilir

“Su Bir Ülkenin Özlemidir”

Turgut UYAR

SU:YAŞAMIN ÖZÜ

Suyun gıda güvenliği için önemi

Kişi başına LKişi başına L//güngün MinimMinimumum

MaksimuMaksimumm

KaliteKalite

İçmeİçme 22 44 ******

EvselEvsel 4040 400400 ****

Gıda Gıda

(Evapotranspira(Evapotranspirasysyonon))

10001000 50005000 **

Kişi başına su gereksinimi (litre/gün)

2.5244.081

8.039

6.127

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1950 1975 2000 2025

Gelişmekte olan ülkeler

Az gelişmiş ülkeler

Gelişmiş ülkeler

Artan Dünya Nüfusu

(Birim: milyar)

Artan Su Kullanımı

Temiz ve Tatlı Suyun Kullanım Alanları

Ülkemizde hala en büyük su kullanıcısı “TARIM”dır

Bir otomobil üretimi için 300-400 ton

Bir ton çelik üretimi için 240 ton

Bir varil ham petrolün rafine edilmesi için 7 ton

Bir kg baskılı ve boyalı kumaş üretimi için 200 Litre

Bir kişinin asgari banyo yapması için 50-60 Litre

Üç dakika diş fırçalamak için 4-5 Litre

Günlük tuvalet gereksinimi için 25 Litre

Bulaşık veya çamaşır makinesinin bir yıkaması için 200 L

Bir hektar alanın sulanması için 10 500 ton

Suya gereksinim vardır

Üretirken tüketmekle kalmayıp çıktılarıyla da kat ve kat kirletiyoruz

Samanlı köyü drenaj kanalına tahliye edilen tekstil atığı

Türkiye de kişi başına su tüketimi dünya ortalamasının altındadır

Türkiye kişi başına yıllık su tüketimi dünya ortalamasının

çok altındadır

25/01/05

Beklenen olaylar

Bölgemizde çeltik tarımı yapılmakta ve bu tarım biçimi ile yoğun su

tüketilmektedir

Çeltik tarımındaki bir diğer önemli sorun ise anız yakmadır

Çeltik sapının kağıt sanayinde yada tarımda malç olarak kullanım olanakları mevcut

Ülkemizde ve özelliklede yöremizde birçok sulama sistemi ekonomik ömrünü tamamlamış

konumdadır

Kimi yerlerde yerlerde, yüksek harcamalarla enerji kırıcıları

yapılmakta ve su tarım alanlarına getirilip, yüzey sulama

uygulamalarına yönlendirilmektedir.

Bitkiler tarafından kullanılan su % 45

İletim kayıpları % 15

Tarla uygulama kayıpları % 25

Dağıtım kayıpları % 15

Toplam Su kayıpları% 55

SULAMADA SU KAYIPLARI

Kapalı sistemlerle

Su iletim kaybı hemen hemen hiç yoktur

Ölçülü su verme olanağı vardır

TeknikTeknik Beklenen Su Beklenen Su TasarrufuTasarrufu

Su ölçülmesiSu ölçülmesi % % 0 – 150 – 15

Gelişmiş TeknolojiGelişmiş Teknoloji % % 10 – 3010 – 30

Gelişmiş su yönetimiGelişmiş su yönetimi % % 10 – 4010 – 40

SU TASARRUFU

TTüürkrkiiyyee yarı kurakyarı kurak bir ülkedir bir ülkedir::Yağış zamana ve bölgelere bağlı olarak Yağış zamana ve bölgelere bağlı olarak

değişim göstermektedir.değişim göstermektedir.

Son yıllarda görülen yağışların yetersizliği ve kurak periyotların uzunluğu ise bitkisel yetiştiricilikte sulamanın önemini daha da arttırmıştır.

Sulamadan beklenen yararın elde edilmesi büyük ölçüde su uygulama randımanı yüksek yöntemlerin kullanılmasıyla mümkündür.Bu yöntemleri;

1.Damla sulama yöntemi

2.Ağaç altı mikro yağmurlama sulama yöntemi olarak sayabiliriz.

Damla sulama yönteminde yalnızca Damla sulama yönteminde yalnızca bitki kök bölgesi ıslatıldığından bitki kök bölgesi ıslatıldığından uygulanan sudan ve verilen uygulanan sudan ve verilen gübrelerden büyük ölçüde tasarruf gübrelerden büyük ölçüde tasarruf edilir. edilir.

Ayrıca bu yöntemde sulama kolay Ayrıca bu yöntemde sulama kolay yapıldığından kök bölgesinde hiç su yapıldığından kök bölgesinde hiç su stresi yaratılamadığından kaliteli ve bol stresi yaratılamadığından kaliteli ve bol ürün alınabilmektedir.ürün alınabilmektedir.

Ağaç altı mikro yağmurlama yönteminde ise damla sulama yöntemindeki benzer yararlarelde edilebildiği gibi kullanımı çoğunlukla meyve ağaçlarıdır.

Drip in-line

Drip in-line

AKIM HATTI

NEM

EĞRİSİ

DERİNE SIZMA

ISLANAN DERİNLİK

KURU YÜZEYDAMLATICI

LATERAL ARALIĞI

DÜŞÜK DEBİ YÜKSEK DEBİ

Damlatıcı

Islanan kök bölgesi

Sulamadan beklenen yararın elde edilmesi büyük ölçüde su uygulama randımanı yüksek yöntemlerin kullanılmasıyla mümkündür.Bu yöntemleri;

1.Damla sulama yöntemi

2.Ağaç altı mikro yağmurlama sulama yöntemi olarak sayabiliriz.

Damla sulama yönteminde yalnızca Damla sulama yönteminde yalnızca bitki kök bölgesi ıslatıldığından uygulanan bitki kök bölgesi ıslatıldığından uygulanan sudan ve verilen gübrelerden büyük ölçüde sudan ve verilen gübrelerden büyük ölçüde tasarruf edilir. tasarruf edilir.

Ayrıca bu yöntemde sulama kolay Ayrıca bu yöntemde sulama kolay yapıldığından kök bölgesinde hiç su stresi yapıldığından kök bölgesinde hiç su stresi yaratılamadan bir yetiştiricilik yaratılamadan bir yetiştiricilik yapılabilmekte, dolayısıyla kaliteli ve bol yapılabilmekte, dolayısıyla kaliteli ve bol ürün alınabilmektedir.ürün alınabilmektedir.

Sulamayla yalnızca bitki su gereksiniminin karşılanmaz,

•bitki ortamının serinletilmesi,

•gübrelerin bitkinin alabileceği

forma dönüştürülmesi,

•besin maddelerinin bitki gövdesinde taşınması,

•taban taşının yumuşatılması ve

•dondan koruma yararları da vardır.

Sulamadan beklenen yararın sağlanabilmesi;

iklim, toprak ve bitki koşullarına uygun sulama yönteminin seçilmesi,

seçilen yönteme ilişkin sistemin iyi planlanması,

sulama aralığının ve her sulamada uygulanacak sulama suyu miktarının doğrulukla belirlenmesine bağlıdır.

Sulama aralığı ve her sulamada uygulanacak sulama suyu miktarının doğrulukla belirlenmesi sonucunda; kaliteli,dayanıklı her şeyden önemlisi ticari değeri yüksek olan ürün elde edilebilir.

Peki bu iki bilinmeyen nasıl belirlenecek?????

Bu iki en önemli soruya en iyi cevabı bitki vermektedir. Diğer bir ifade ile bitkinin fenolojik gelişiminin iyi bilinmesi ve bu dönemlerdeki ihtiyaçlarının ayrı olduğunun bilinmesidir.

Çok genel bir ifade ile bölgemizde bitkinin su gereksinimi ilk bahar dönemlerinde 4-6 mm/gün iken bu değer sıcaklığın arttığı temmuz ve ağustos aylarında 6-8 mm/gün ile en yüksek değerine ulaşmaktadır.

Bu değerler ne kadarlık bir sulama süresine karşılık geldiği ise; aşağıdaki gibi hesaplanabilir.

Bir ağacın taç izdüşümü = 8 m2

Bu izdüşüme düşen damlatıcı sayısı da =6 adet

Damlatıcı debisi = 4 L/h ise

7 gün sulama aralığında toplam su ihtiyacı =

7x6mm =42 mm

42 mm lik su 8 m2 alanda = 336 L

Ağaç başına damlatıcıdan verilen su miktarı =

6 adet damlatıcıx4 L/h =24 L

Toplam sulama süresi 336/24=14 saattir.

TEŞEKKÜRLER