tarih bilimine-giris

20
TARİH BİLİMİNE GİRİŞ TARİH BİLİMİNE GİRİŞ TARİHİN TANIMI TARİHİN TANIMI Tarih geçmiş zamanlarda yaşayan insan topluluklarının Tarih geçmiş zamanlarda yaşayan insan topluluklarının ;birbirleriyle olan ilişkilerini belgelere dayanarak,neden- ;birbirleriyle olan ilişkilerini belgelere dayanarak,neden- sonuç ilişkisi içersinde ,objektif olarak,yer ve zaman sonuç ilişkisi içersinde ,objektif olarak,yer ve zaman göstererek anlatan sosyal bir bilimdir. göstererek anlatan sosyal bir bilimdir. TARİHİN KONUSU NEDİR? TARİHİN KONUSU NEDİR? Geçmiş zamanda yaşayan insan topluluklarının her türlü Geçmiş zamanda yaşayan insan topluluklarının her türlü faaliyetidir faaliyetidir . . TARİH ANLATIMINDA YER VE ZAMANIN ÖNEMİ TARİH ANLATIMINDA YER VE ZAMANIN ÖNEMİ NEDİR? NEDİR? 1)Yer ve zamanın belirtilmesiyle olayın GERÇEK olup 1)Yer ve zamanın belirtilmesiyle olayın GERÇEK olup olmadığını anlarız. olmadığını anlarız. 2)Olayın geçtiği yer ile olayın meydana geldiği zaman dilimi 2)Olayın geçtiği yer ile olayın meydana geldiği zaman dilimi o olayın sebep ve sonuçlarını belirlememizde gereklidir. o olayın sebep ve sonuçlarını belirlememizde gereklidir. Çünkü o yerin iklimi, yaşam şartları, madenleri, o zaman Çünkü o yerin iklimi, yaşam şartları, madenleri, o zaman içindeki nüfusu, o zaman içindeki toplumsal değerler içindeki nüfusu, o zaman içindeki toplumsal değerler .

Upload: ahmet-pinar

Post on 08-Jul-2015

761 views

Category:

Devices & Hardware


2 download

TRANSCRIPT

Page 1: Tarih bilimine-giris

TARİH BİLİMİNE GİRİŞTARİH BİLİMİNE GİRİŞ TARİHİN TANIMITARİHİN TANIMI

Tarih geçmiş zamanlarda yaşayan insan topluluklarının Tarih geçmiş zamanlarda yaşayan insan topluluklarının ;birbirleriyle olan ilişkilerini belgelere dayanarak,neden-;birbirleriyle olan ilişkilerini belgelere dayanarak,neden-sonuç ilişkisi içersinde ,objektif olarak,yer ve zaman sonuç ilişkisi içersinde ,objektif olarak,yer ve zaman göstererek anlatan sosyal bir bilimdir.göstererek anlatan sosyal bir bilimdir.

TARİHİN KONUSU NEDİR?TARİHİN KONUSU NEDİR? Geçmiş zamanda yaşayan insan topluluklarının her türlü Geçmiş zamanda yaşayan insan topluluklarının her türlü

faaliyetidirfaaliyetidir..

TARİH ANLATIMINDA YER VE ZAMANIN ÖNEMİ TARİH ANLATIMINDA YER VE ZAMANIN ÖNEMİ NEDİR?NEDİR?

1)Yer ve zamanın belirtilmesiyle olayın GERÇEK olup 1)Yer ve zamanın belirtilmesiyle olayın GERÇEK olup olmadığını anlarız.olmadığını anlarız.

2)Olayın geçtiği yer ile olayın meydana geldiği zaman dilimi 2)Olayın geçtiği yer ile olayın meydana geldiği zaman dilimi o olayın sebep ve sonuçlarını belirlememizde gereklidir. o olayın sebep ve sonuçlarını belirlememizde gereklidir. Çünkü o yerin iklimi, yaşam şartları, madenleri, o zaman Çünkü o yerin iklimi, yaşam şartları, madenleri, o zaman içindeki nüfusu, o zaman içindeki toplumsal değerler içindeki nüfusu, o zaman içindeki toplumsal değerler olayın meydana geliş sebeplerini oluşturabilirlerolayın meydana geliş sebeplerini oluşturabilirler..

Page 2: Tarih bilimine-giris

Tanım:Tanım: Tarih, insan topluluklarının geçmişteki Tarih, insan topluluklarının geçmişteki yaşayışlarını,uğraşlarını, birbiriyle olan ilişkilerini, yer ve zaman yaşayışlarını,uğraşlarını, birbiriyle olan ilişkilerini, yer ve zaman göstererek neden-sonuç ilişkileri içerisinde inceleyen bir bilimdir. göstererek neden-sonuç ilişkileri içerisinde inceleyen bir bilimdir. Durum: Durum: İslamiyet’in hızlı İslamiyet’in hızlı yayılmasında diğer din ve inançlara karşı gösterilen hoşgörünün yayılmasında diğer din ve inançlara karşı gösterilen hoşgörünün payı büyüktür. Avrupa’da ve Asya’da ezilmiş ve horlanmış insanlar payı büyüktür. Avrupa’da ve Asya’da ezilmiş ve horlanmış insanlar Müslümanları kurtarıcı olarak karşıladılarMüslümanları kurtarıcı olarak karşıladılar. .

Yukarıda verilen durumda tarihin tanımında yer alan Yukarıda verilen durumda tarihin tanımında yer alan öğelerden hangisine öğelerden hangisine değinilmemiştirdeğinilmemiştir??

A) İnsan ilişkileri A) İnsan ilişkileri

B) Neden-sonuç ilişkileriB) Neden-sonuç ilişkileri

C) YerC) Yer

D) İnsan topluluklarının yaşayışlarıD) İnsan topluluklarının yaşayışları

E) ZamanE) Zaman

1996-ÖSS

Page 3: Tarih bilimine-giris

Bütün olaylar bir zincirin halkalari gibi birbirine bağlidir. her olay kendisinden Bütün olaylar bir zincirin halkalari gibi birbirine bağlidir. her olay kendisinden önceki olayın SONUCU, kendisinden sonraki olayın SEBEBİ'dir. Önceki olayı önceki olayın SONUCU, kendisinden sonraki olayın SEBEBİ'dir. Önceki olayı bilmezsek, sonraki olayı kavrayamayız.bilmezsek, sonraki olayı kavrayamayız.

OLAY:OLAY: İnsanları ilgilendiren sosyal, ekonomik, kültürel, dini ve benzeri alanlarda İnsanları ilgilendiren sosyal, ekonomik, kültürel, dini ve benzeri alanlarda

meydana gelen oluşumlardır.meydana gelen oluşumlardır.

OLGU: OLGU: Oluşum süreci içinde ya da başka bir şeyin belirt isi olarak gözlemlenmiş Oluşum süreci içinde ya da başka bir şeyin belirt isi olarak gözlemlenmiş

olaylardan ibarett ir . Örnek: Anadolu'nun Türkler tarafından fethi olaylardan ibarett ir . Örnek: Anadolu'nun Türkler tarafından fethi OLAY'dır. Anadolu'nun Türkleşmesi OLGU'dur. OLAY'dır. Anadolu'nun Türkleşmesi OLGU'dur.

SEBEP-SONUÇ İLİŞKİSİNİN ÖNEMİ NEDİR?SEBEP-SONUÇ İLİŞKİSİNİN ÖNEMİ NEDİR?

TARİH FELSEFESİ NEDİR?: Tarihi tecrübeleri günümüz meselelerinin çözümü için yeniden yorumlamaya Tarih

Felsefesi denir.

Page 4: Tarih bilimine-giris

Birbir ini izleyen iki tarihsel olaydan bir inin, ötekinin Birbir ini izleyen iki tarihsel olaydan bir inin, ötekinin nedeni sayılıp sayılamayacağını ortaya çıkarmak için nedeni sayılıp sayılamayacağını ortaya çıkarmak için neye bakılmalıdır?neye bakılmalıdır?

A) Sonrakinin nedenlerinin, öncekinin sonuçları arasında olup A) Sonrakinin nedenlerinin, öncekinin sonuçları arasında olup olmadığına olmadığına

B) iki olayda da ayni kişilerin etkin olup olmadığınaB) iki olayda da ayni kişilerin etkin olup olmadığına

C) iki olayın da ayni yerde geçip geçmediğineC) iki olayın da ayni yerde geçip geçmediğine

D) iki olayın konuları arasında bir benzerlik olup olmadığınaD) iki olayın konuları arasında bir benzerlik olup olmadığına

E) Olayların sonuçları arasındaki benzerliğeE) Olayların sonuçları arasındaki benzerliğe

1982-ÖSS

Page 5: Tarih bilimine-giris

TARİHİNTASNİFİ(SINIFLANDIRILMASI)TARİHİNTASNİFİ(SINIFLANDIRILMASI) 1)- Zamana Göre Sınıf landırma1)- Zamana Göre Sınıf landırma :: (Örnek: Ortaçağ tarihi,15. yüzyıl tarihi gibi. ..) (Örnek: Ortaçağ tarihi,15. yüzyıl tarihi gibi. ..)

2)- Mekana(Yer) Göre sınıf landırma2)- Mekana(Yer) Göre sınıf landırma :: (Örnek:Türkiye Tarihi,Avrupa tarihi gibi. ..) (Örnek:Türkiye Tarihi,Avrupa tarihi gibi. ..)

3)- Konuya Göre Sınıflandırma:3)- Konuya Göre Sınıflandırma: (Örnek: Tıp Tarihi, Sanat tarihi gibi. ..) (Örnek: Tıp Tarihi, Sanat tarihi gibi. ..)

TARİHİ NEDEN SINIFLANDIRIYORUZ? TARİHİ NEDEN SINIFLANDIRIYORUZ? Tarihi Zamana, Mekana ve Konuya göre Tarihi Zamana, Mekana ve Konuya göre

sınıf landırmamızın nedeni sınıf landırmamızın nedeni öğrenmeyi,öğretmeyi,araştırmayı kolaylaştırmakdır.öğrenmeyi,öğretmeyi,araştırmayı kolaylaştırmakdır.

Page 6: Tarih bilimine-giris

TARİHİN YÖNTEMİ

KANAK(BELGE) ARAMATASN F,TAHL Lİ İ

TENK TİSENTEZ

(B RLE T RME)İ Ş İ

TARİHİN YÖNTEMİTARİHİN YÖNTEMİ (METODOLOJİSİ (METODOLOJİSİ ))

Page 7: Tarih bilimine-giris

Tarihi olayları araştıran bir tarihçi sırasıyla aşağıdaki yöntemleri Tarihi olayları araştıran bir tarihçi sırasıyla aşağıdaki yöntemleri uygular. uygular.

I)KAYNAK ARAMAI)KAYNAK ARAMA:: Önce olayla ilgili kaynaklar aranır. Kaynaklar 2'ye ayrılır:Önce olayla ilgili kaynaklar aranır. Kaynaklar 2'ye ayrılır: AA - Ana Kaynaklar(Bir inci el kaynaklar):- Ana Kaynaklar(Bir inci el kaynaklar): Olayın geçtiği döneme ait kaynaklardır.Olayın geçtiği döneme ait kaynaklardır. B-B- İkinci El Kaynaklar: İkinci El Kaynaklar: Ana kaynaklardan yararlanılarak hazırlanan kaynaklardır. Ayrıca kaynakları Ana kaynaklardan yararlanılarak hazırlanan kaynaklardır. Ayrıca kaynakları

YAZILI ve YAZISIZ kaynaklar diye de ikiye ayırabiliriz:YAZILI ve YAZISIZ kaynaklar diye de ikiye ayırabiliriz: 1- Yazılı Kaynaklar: 1- Yazılı Kaynaklar: Kitabeler, fermanlar, kanunlar, mahkeme kayıtları, Kitabeler, fermanlar, kanunlar, mahkeme kayıtları,

noterlik yazıları, gazeteler, dergiler vb...noterlik yazıları, gazeteler, dergiler vb... 2- Yazısız(Sözlü) Kaynaklar: 2- Yazısız(Sözlü) Kaynaklar: Evler, kaleler, tapınaklar, heykeller, Evler, kaleler, tapınaklar, heykeller,

silah, eşyalar, destanlar, efsaneler, fıkralar, atasözleri örf ve adetler vb... silah, eşyalar, destanlar, efsaneler, fıkralar, atasözleri örf ve adetler vb... II) II) VERİLERİ TASNİF,TAHLİL VE TENKİT ETMEVERİLERİ TASNİF,TAHLİL VE TENKİT ETMEa)- a)- Tasnif(Sınıf landırma):Tasnif(Sınıf landırma): Elde edilen bilgiler zamana, mekana ve Elde edilen bilgiler zamana, mekana ve

konuya göre tasnif edilir.konuya göre tasnif edilir. b)- b)- Tahli l(Analiz=İnceleme)Tahli l(Analiz=İnceleme) : : Eldeki belgelerin kaynak ve Eldeki belgelerin kaynak ve

bilgi yönünden yeterli olup olmadığını tespitine tahlil denir.bilgi yönünden yeterli olup olmadığını tespitine tahlil denir.

Page 8: Tarih bilimine-giris

c) c) Tenkit(Eleştiri):Tenkit(Eleştiri): Elde edilen bilgilerin işe yarayıp Elde edilen bilgilerin işe yarayıp yaramadığı, hangi bilgilerin kullanılacağı belirlenir. yaramadığı, hangi bilgilerin kullanılacağı belirlenir.

3) SENTEZ(BİRLEŞTİRME)Kaynaklardan elde edilen bilgiler düzenlenerek yazılması safhasıdır.

Page 9: Tarih bilimine-giris

Aşağıdakilerden hangisi tarihi olayların Aşağıdakilerden hangisi tarihi olayların araştırı lmasında başvurulan yollardan araştırı lmasında başvurulan yollardan bir i olamaz?biri olamaz?

A)Kronoloji ve coğrafyadan yararlanmaA)Kronoloji ve coğrafyadan yararlanmaB)Kaynak taraması yapmaB)Kaynak taraması yapmaC)Buluntuları incelemeC)Buluntuları incelemeD)Deney yapmaD)Deney yapmaE)Olaylar arasında ilişki kurmaE)Olaylar arasında ilişki kurma

(1988-ÖSS)

Page 10: Tarih bilimine-giris

Bir tarihi olayda rolü olanların katkılarının Bir tarihi olayda rolü olanların katkılarının doğru olarak değerlendiri le- bilmesi için doğru olarak değerlendiri le- bilmesi için aşağıdakilerden hangisinin göz önünde aşağıdakilerden hangisinin göz önünde tutulması gerekir?tutulması gerekir?

A) Olayın geçtiği zamandaki koşullarınA) Olayın geçtiği zamandaki koşullarınB) Başka olaylarla benzerliklerinB) Başka olaylarla benzerliklerinC) Olayla ilgili değişik yorumlarınC) Olayla ilgili değişik yorumlarınD) Olaydan sonra kaç yıl geçmiş olduğununD) Olaydan sonra kaç yıl geçmiş olduğununE) Eleştirinin yapıldığı günün koşullarınınE) Eleştirinin yapıldığı günün koşullarının

(1986 - ÖSS)

Page 11: Tarih bilimine-giris

TARİHE YARDIMCI OLAN TARİHE YARDIMCI OLAN BİLİMLERBİLİMLER

1) 1) COĞRAFYACOĞRAFYA: Tarih olayın geçtiği YER'in fiziki ve : Tarih olayın geçtiği YER'in fiziki ve beşeri özelliklerini coğrafyadan öğrenir. beşeri özelliklerini coğrafyadan öğrenir.

2) 2) ARKEOLOJİ(Kazı Bilimi):ARKEOLOJİ(Kazı Bilimi): Toprağın ve suyun Toprağın ve suyun altında altında kalmış olan tarihi eserleri ortaya çıkarır. kalmış olan tarihi eserleri ortaya çıkarır.

3) 3) KRONOLOJİ(Takvim Bilgisi):KRONOLOJİ(Takvim Bilgisi): Tarihi olayların Tarihi olayların zamanlarını zamanlarını belirleyerek, meydana geliş belirleyerek, meydana geliş sıralarını düzenler. sıralarını düzenler.

4) 4) PALEOGRAFYAPALEOGRAFYA: Eski yazıların okunmasını : Eski yazıların okunmasını sağlayan sağlayan bilim dalıdır. bilim dalıdır.

5) 5) EPİGRAFYA(Kitabeler Bilimi):EPİGRAFYA(Kitabeler Bilimi): Taş, mermer gibi Taş, mermer gibi sert sert cisimler üzerine yazılan yazıları inceler. cisimler üzerine yazılan yazıları inceler.

6) 6) SOSYOLOJİ (Toplum Bilimi):SOSYOLOJİ (Toplum Bilimi): Sosyal olayları inceler. Sosyal olayları inceler. 7) 7) ANTROPOLOJİANTROPOLOJİ: Toplumların ırk yapılarını inceler.: Toplumların ırk yapılarını inceler. 8) 8) FİLOLOJİ:(Dil Bilimi):FİLOLOJİ:(Dil Bilimi): Dilleri ve diller Dilleri ve diller arasındaki arasındaki

bağları inceler. bağları inceler.

Page 12: Tarih bilimine-giris

9) 9) ETNOGRAFYAETNOGRAFYA: Örf,adet, gelenek ve : Örf,adet, gelenek ve görenekleri görenekleri inceler. inceler.

10) 10) DİPLOMATİK:DİPLOMATİK: Günümüze kadar gelmiş Günümüze kadar gelmiş olan resmi olan resmi belgeleri, fermanları vb. belgeleri, fermanları vb. inceler. inceler.

11) 11) HERALDİK (Mühür bilimi):HERALDİK (Mühür bilimi): Resmi belgelerdeki mühür, Resmi belgelerdeki mühür, arma ve özel arma ve özel işaretleri inceler. işaretleri inceler.

12) 12) NÜMİZMATİK(Paralar bilimi):NÜMİZMATİK(Paralar bilimi): Eski Paraları Eski Paraları inceler.inceler. 13) 13) ETNOLOJİETNOLOJİ:: Birden fazla toplumun kültürünü inceler. Birden fazla toplumun kültürünü inceler. 14) 14) ASTRONOMİASTRONOMİ: : Takvimlerin meydana gelişleri hakkında Takvimlerin meydana gelişleri hakkında

inceleme yapar. inceleme yapar. 15) 15) KARBON 14 YÖNTEMİKARBON 14 YÖNTEMİ: : Bulunan bir eserin yaşının Bulunan bir eserin yaşının

hesaplanması için kullanılır. hesaplanması için kullanılır.

Page 13: Tarih bilimine-giris

Ön Asya'da yapılan bir kazıda bulunan M.Ö. 4000 yılına Ön Asya'da yapılan bir kazıda bulunan M.Ö. 4000 yılına ait bazı eserlerin, Orta Asya'da bulunan M.Ö. 5000 yılına ait ait bazı eserlerin, Orta Asya'da bulunan M.Ö. 5000 yılına ait

eserlere benzediği görülmüştür.eserlere benzediği görülmüştür.Aşağıdakilerden hangisinin ortaya konması,Aşağıdakilerden hangisinin ortaya konması, bu uygarlığın Orta Asya uygarlığından bu uygarlığın Orta Asya uygarlığından etkilendiğine bir kanıt olabil ir?etkilendiğine bir kanıt olabil ir?A) Bulunan eserlerin ayni tarih devrine ait olduğununA) Bulunan eserlerin ayni tarih devrine ait olduğununB) Ön Asya uygarlığını yaratanların Orta Asya'dan geldiklerininB) Ön Asya uygarlığını yaratanların Orta Asya'dan geldiklerininC) Orta Asya uygarlığının ileri bir uygarlık olduğununC) Orta Asya uygarlığının ileri bir uygarlık olduğununD) Ön Asya uygarlığının başka uygarlıkları etkilemediğininD) Ön Asya uygarlığının başka uygarlıkları etkilemediğininE) Ön Asya'da bulunan eserlerin daha çeşitli olduğununE) Ön Asya'da bulunan eserlerin daha çeşitli olduğunun

(1983 -ÖSS)

Page 14: Tarih bilimine-giris

TARİHİ OLAYLARI İNCELERKEN DİKKAT TARİHİ OLAYLARI İNCELERKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN KURALLAREDİLMESİ GEREKEN KURALLAR

1.1. Olay objektif olarak incelenmeli.Olay objektif olarak incelenmeli.2.2. Olayın üzerinden belli bir süre geçmeli (Olayları Olayın üzerinden belli bir süre geçmeli (Olayları

meydana getiren kişilerin hayatta olmaması meydana getiren kişilerin hayatta olmaması gerekir).gerekir).

3.3. Olay değerlendirilirken, olayların yaşandığı dönemin Olay değerlendirilirken, olayların yaşandığı dönemin koşulları dikkate alınmalı.koşulları dikkate alınmalı.

4.4. Geçmişteki olaylar günümüzün değer yargılarına Geçmişteki olaylar günümüzün değer yargılarına göre değerlendirilmemeli. göre değerlendirilmemeli.

5.5. Olaylar arasında neden-sonuç ilişkisi kurulmalı. Olaylar arasında neden-sonuç ilişkisi kurulmalı. 6.6. Olayın meydana geldiği yer ve zaman belirtilmeli.Olayın meydana geldiği yer ve zaman belirtilmeli.7.7. Olay incelenirken değişik kaynaklardan Olay incelenirken değişik kaynaklardan

yararlanılmalı.yararlanılmalı.

Page 15: Tarih bilimine-giris

TARİH BİLİMİNİN GEÇİRDİĞİ AŞAMALARTARİH BİLİMİNİN GEÇİRDİĞİ AŞAMALAR1)Hikayeci1)Hikayeci (Nakilci) (Nakilci) TarihTarih

Yer ve zaman belirtilir, fakat neden-sonuç üzerinde Yer ve zaman belirtilir, fakat neden-sonuç üzerinde durulmaz. durulmaz. Olaylar efsanelerle dolu, masal türü bilgiler içerir. Olaylar efsanelerle dolu, masal türü bilgiler içerir. Hikayeci tarih çeşidi M.Ö.L.Yüzyılda Herodot’la başlar. Hikayeci tarih çeşidi M.Ö.L.Yüzyılda Herodot’la başlar.

2)Kronik (2)Kronik (Yıllık) Yıllık) TarihTarihOlaylar arasında bağlantı kurulmadan her yılın olayları Olaylar arasında bağlantı kurulmadan her yılın olayları sırasıyla yazılır. sırasıyla yazılır. Hititler’ de ki Anallar bu tarih çeşidine örnektir. Hititler’ de ki Anallar bu tarih çeşidine örnektir.

3) Öğretici 3) Öğretici (Pragmatik-Akılcı-Faydacı) (Pragmatik-Akılcı-Faydacı) TarihTarihOkuyucuya ahlaki ve milli duyguları aşılama, geçmiş Okuyucuya ahlaki ve milli duyguları aşılama, geçmiş olaylardan ders alınmasını sağlamak için yazılan tarih olaylardan ders alınmasını sağlamak için yazılan tarih çeşididir. çeşididir. Olayların anlatımında his ve heyecan ön plandadır. Olayların anlatımında his ve heyecan ön plandadır. Olaylarda kişiler kahramanlaştırılır. Olaylarda kişiler kahramanlaştırılır. XIX. Yüzyıla kadar bu türde tarihi eserler yazılmıştır. XIX. Yüzyıla kadar bu türde tarihi eserler yazılmıştır. (Homeros; İlyada ve Odesa) (Homeros; İlyada ve Odesa)

Page 16: Tarih bilimine-giris

4)4)Sosyal Tarih:Sosyal Tarih: Olayların duygusal yanlarını almayarak toplumun her türlü Olayların duygusal yanlarını almayarak toplumun her türlü faaliyetlerini inceleyen tarih çeşididir. faaliyetlerini inceleyen tarih çeşididir.

5)Bilimsel (5)Bilimsel (Neden-nasılcı/araştırmacı) Neden-nasılcı/araştırmacı) Tarih:Tarih:Olayların neden ve sonuçlarını inceleyerek, aralarında Olayların neden ve sonuçlarını inceleyerek, aralarında bağlantı kurmaya çalışan tarih çeşididir. bağlantı kurmaya çalışan tarih çeşididir. Olaylar ince ayrıntılarına kadar incelenir. Olaylar ince ayrıntılarına kadar incelenir. XIX. Yüzyılda gelişmeye başlamıştır. XIX. Yüzyılda gelişmeye başlamıştır. Tarih çeşidinin son aşamasıdır. Tarih çeşidinin son aşamasıdır.

Page 17: Tarih bilimine-giris

TAKVİM BİLİMİTAKVİM BİLİMİİnsanların zaman ölçüsü olarak kullandığı, tarihi olayların İnsanların zaman ölçüsü olarak kullandığı, tarihi olayların oluş süresini gösteren çizelgelere takvim denir.oluş süresini gösteren çizelgelere takvim denir. DÜZENLENİŞ ESASINA GÖRE TAKVİMLERDÜZENLENİŞ ESASINA GÖRE TAKVİMLER

1- 1- Güneş Yılı TakvimleriGüneş Yılı TakvimleriDünyanın güneş etrafında bir kez dönmesi sırasında geçen Dünyanın güneş etrafında bir kez dönmesi sırasında geçen süreden yararlanarak elde edilen takvimlerdir.süreden yararlanarak elde edilen takvimlerdir.Güneş yılı 354 gün ve 6 saattir.Güneş yılı 354 gün ve 6 saattir.Güneş yılı takvimini ilk kez Mısırlılar kullanmıştır.Güneş yılı takvimini ilk kez Mısırlılar kullanmıştır.

2- 2- Ay Yılı TakvimiAy Yılı TakvimiAy’ ın dünya etrafında 12 kez dönmesi ile elde edilen Ay’ ın dünya etrafında 12 kez dönmesi ile elde edilen takvimlerdir. takvimlerdir. Ay yılı 354 gündür.Ay yılı 354 gündür.Güneş yılı ile ay yılı arsında 11 günlük bir fark vardır. Bu Güneş yılı ile ay yılı arsında 11 günlük bir fark vardır. Bu nedenle ay yılı 33 yılda bir güneş yılına göre 1 yıl ileri gider. nedenle ay yılı 33 yılda bir güneş yılına göre 1 yıl ileri gider. Ay yılı takvimini ilk kez Sümerler kullanmıştır Ay yılı takvimini ilk kez Sümerler kullanmıştır

Page 18: Tarih bilimine-giris

TÜRKLER’ İN KULLANDIĞI TAKVİMLERTÜRKLER’ İN KULLANDIĞI TAKVİMLER 1)1)12 Hayvanlı Takvim12 Hayvanlı Takvim ::

Güneş yılı esasına göre düzenlenmiştir. Güneş yılı esasına göre düzenlenmiştir. Yıllar hayvanlar adı ile anılmıştır. Yıllar hayvanlar adı ile anılmıştır. İslamiyetten önceki Türkler tarafından kullanılmıştır. İslamiyetten önceki Türkler tarafından kullanılmıştır. Bir yıl 365 gün ve 5 saattir. Bir yıl 365 gün ve 5 saattir. Moğollar, Çinliler, Tiberliler ve Hintliler bu takvimiMoğollar, Çinliler, Tiberliler ve Hintliler bu takvimi

kullanmıştır.kullanmıştır. 2) 2) Hicri Takvimi:Hicri Takvimi:

Ay yılı esasına göre düzenlenmiştir. Ay yılı esasına göre düzenlenmiştir. Mekke’ de Medine’ ye yapılan hicret yılı (622) başlangıç Mekke’ de Medine’ ye yapılan hicret yılı (622) başlangıç olarak alınmıştır.olarak alınmıştır.İlk kez Hz. Ömer zamanında kullanılmıştır. İlk kez Hz. Ömer zamanında kullanılmıştır. Türkler İslamiyeti kabul edince Hicri Takvim’i Türkler İslamiyeti kabul edince Hicri Takvim’i kullanmışlardır. kullanmışlardır. 26 Aralık 1925’te çıkan bir kanunla, 1 Ocak 1926’ da Hicri 26 Aralık 1925’te çıkan bir kanunla, 1 Ocak 1926’ da Hicri Takvim’in resmi işlerde kullanılması sona erdirilmiş ve Takvim’in resmi işlerde kullanılması sona erdirilmiş ve Miladi Takvim’e geçilmiştir. Miladi Takvim’e geçilmiştir.

Page 19: Tarih bilimine-giris

3)3) Celâli Takvim: Celâli Takvim:Güneş yılı esasına göre düzenlenmiştir. Güneş yılı esasına göre düzenlenmiştir. Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah tarafından Ömer Hayyam’a Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah tarafından Ömer Hayyam’a eski İran takvimi örnek alınarak düzenlenmiştir. eski İran takvimi örnek alınarak düzenlenmiştir. Miladi 1079, Hicri 471 yılı başlangıç kabul edilmiştir. Miladi 1079, Hicri 471 yılı başlangıç kabul edilmiştir. İran-Selçuklu arasındaki mezhep farkından dolayı bir süre İran-Selçuklu arasındaki mezhep farkından dolayı bir süre sonra bu takvim terkedilmiştirsonra bu takvim terkedilmiştir..

Bu takvimi B.Selç.Devlt.ve Babür Bu takvimi B.Selç.Devlt.ve Babür 4)4) Rumi Takvim: Rumi Takvim:

Güneş yılı esasına göre düzenlenmiştir. Güneş yılı esasına göre düzenlenmiştir. Osmanlılar Mali işlerde kullanmak için Eski Bizans takvimi Osmanlılar Mali işlerde kullanmak için Eski Bizans takvimi örnek alınarak düzenlenmiştir. Miladi 1676 yılında örnek alınarak düzenlenmiştir. Miladi 1676 yılında kullanılmaya başlanmıştır. 1839’ dan itibaren her alanda kullanılmaya başlanmıştır. 1839’ dan itibaren her alanda kullanılmıştır. kullanılmıştır. Miladi takvim ile arasında 584 yıllık fark vardır. Miladi takvim ile arasında 584 yıllık fark vardır. Yılbaşı Mart’ tır. Yılbaşı Mart’ tır. Cumhuriyet döneminde yalnız mali işlerde yararlanmak için Cumhuriyet döneminde yalnız mali işlerde yararlanmak için kullanılmış, 1 Ocak 1982’ de tamamen yürürlükten kullanılmış, 1 Ocak 1982’ de tamamen yürürlükten kaldırılmıştır. kaldırılmıştır.

Page 20: Tarih bilimine-giris

5)5) Miladi Takvim:Miladi Takvim:Güneş yılı esasına göre düzenlenmiştir. Güneş yılı esasına göre düzenlenmiştir. Takvimi ilk kez Mısırlılar icad etmiştir. Takvimi ilk kez Mısırlılar icad etmiştir. İyonyalılar, Yunanlılar ve Romalılar takvimi geliştirmiştir. İyonyalılar, Yunanlılar ve Romalılar takvimi geliştirmiştir. Son düzenlemeyi Papa XIII. Gregor yapmış ve 6 saatlik farkı Son düzenlemeyi Papa XIII. Gregor yapmış ve 6 saatlik farkı da eklemiştir. ;(1582), Papa Gregor’ dan dolayı bu takvime da eklemiştir. ;(1582), Papa Gregor’ dan dolayı bu takvime Gregoryen Takvimi de denir. Gregoryen Takvimi de denir. Miladi takvim Hz. İsa’ nın doğumunu başlangıç olarak alır. Miladi takvim Hz. İsa’ nın doğumunu başlangıç olarak alır. Türkiye Cumhuriyeti 26 Aralık 1925 tarihinde Miladi Takvim’ Türkiye Cumhuriyeti 26 Aralık 1925 tarihinde Miladi Takvim’ i kullanmak için kanun çıkarmış ve 1 Ocak 1926’ da kullanmaya i kullanmak için kanun çıkarmış ve 1 Ocak 1926’ da kullanmaya başlamıştır başlamıştır