TARAYANVEDÜZENLEYEN:AYHAN

TARİH:OCAK-2006

EMAİL:matrixx2030@hotmail.com

AZİZNESİNAZİZNESİNİNAZİZNESİN'DEN

SEÇTİKLERİ

SİZİNMEMLEKETTEEŞEK

YOKMU?

ÖNSÖZ

MilliyetYayıncılık,yayınvedağıtımişlerindeyenibiratılımagirişti.Yayımladığıkitapları,çoksayıda,rotatiftevegazetekâğıdınabasmakvetelifhakkınıdayinebuölçüleriçindeödeyerekucuzfiyatlaçokkitapsatmakyöntemi.Öncekiörneklerbuyönteminbaşarılıolduğunugösterdi.NitekimDemirtaşCeyhun'un160sayfalıkbirmonografikitabı,30binliragibiTürkiye'degörülmemişbirucuzlukta,yineTürkiye'degörülmemişsayıda(200.000)satarakbirkitapsatışrekorukırdı.DuyguAsena'nınkitabıda,bildiğimegöreaynıyöntemlesatışrekorukırmışkitaplardandı.

MilliyetYayınlarıYönetmeniYalvaçUral,aynıyöntemleyayımlanmaküzerebendenbirkitabımıistedi.

BüyüksayıdasatışlaryapacakhangitürkitabımıMilliyetYayınları'navermemindahauygunolacağınıdüşündüm.

Kitapimzalarımda,sayılarıoldukçakalabalıkkimiokurlarımınbanasorduklarıortaklaşasorularvardı:

-Ençokhangikitabınızıseviyorsunuz?

Busorununaltındagizlibirokurkurnazlığıyatar.Böylesoruyöneltenlerinpekçoğubenimhiçbirkitabımıokumamışolanlardır.Ensevdiğimkitabımı,yanikendimceeniyivegüzelkitabımıokuyupyazarolarakbenibeğenecekleryadabeğenmeyecekler.Beğenmezlersebaşkakitabımıokumaktanartıkkurtulacaklardır.

Aynısoruylabaşkayazarlardakarşılaşır.Onlarınyanıtlarıaşağıyukarışöyleolur:

-Bütünkitaplarımıseverim.Sevmeseydim,yazmazdım;değilmiefendim?

Okurdabunu-aydınyadayarıaydınbirokursa-genellikle,incelikliolarakşöyleyanıtlar?

-Çoktabiiefendim,hereserinizsizinbirçocuğunuzsayılır,insan,çocuklarınıbirbirindenayırtedemezki...Çokhaklısınız.

Kurnazokurunbukurnazcasorusunakurnazyazarınkurnazcaverdiğiyanıtınaltındagizlenmiş

amadışavurulmamışgerçekanlamşudur:"Benimbütünkitaplarımgüzeldir.Hepsinialsam,seniniçinde,benimiçindeçokiyiolur."

Butürsorularıbenimyanıtlamamgerçektençokzor.Bugünedek(Nisan1995)110kitabıyayımlanmışbiryazarım.Heryapıtbirçocuksayılıyorsaşimdilik110çocukbabasıyım.Buçocuklarımıniçindesakatdoğanlar,gerizekalılardaolabilir.

"Ensevdiğiniz,sizceengüzelyapıtınızhangisi?"diyesorankurnazo-kuranasılanlatmalıyımki,herhangibiriiçinçokgüzelbirkitap,başkaherhangibiriiçindeençirkin,enkötükitaptır.Budurumdailkkarşılaştığımbirokura,engüzel,ensevdiğim,enbeğendiğimkitabımşudurdiyenasılsalıkverebilirim?Amabiryanıtdavermemgerekiyor,işteozamankendimeözgübirkurnazlıklaşöylederim:

-Ensevdiğim,enbeğendiğim,engüzelkitabım,enkalınveenpahalıolanıdır.

MilliyetYayıncılıkiçinbirkitaphazırlamayıtasarlarkeniştebütünbunlarıdüşündüm.Çoksayıdabasılacakveçoksayıdaokunmasıiçinçokucuzasatılacakolankitabımıniçindenelerolmalıdır?110

kitabımıniçindenevarsa,bunlarınhepsiolmalıdır.Ama110kitabın160sayfayasığdırılmasıolanaksızolduğunagörebu110kitaptan160sayfayasığabilecekbirseçkiyapabilirim.İşte"AzizNesin'inAzizNesin'denSeçtikleri"adlıseçkikitabıböyleceortayaçıktı.Buseçkidekilerbenimenbeğendiğim,engüzel,ensevdiğimyapıtlarımmı?Böylebirsavdabulunamam.Amabuseçkidekiler,ensevdiklerimdenveokurlarımındasevecekleriniumduklarımdanbirdemettir.

Bugünedekyayınlanmışkitaplarımıntürlerivesayısışöyledir?

Şiir

Taşlama

GülmeceÖyküsü

GülmeceOlmayanÖyküler

Roman

Oyun

ÇocukKitapları

Anı

Köşeyazdarıvebaşyazılar

Yazılar

Konuşmalar(söyleşiler)

Mektuplar-5

Buseçkiyebukitaplardakiyazılarımdanbeğeneceğiniziumduklarımıderleyipaldım.Yanılıpyamılmadığımasiz,okurlarım,kararverebilirsiniz.

Enkalınvedolayısıylaenpahalıvebanaençokparakazandıracakkitabımınyerine"yükteağır,pahadahafif"olanbuseçkiyisunuyorum.İ-çinde110kitabımdanbirikidamlabulacaksınız.Azverencandan,çokverencanından...

Teşvikiye(28Mart1995)

OGECEYİYAZMAK

Öncedensöyleyeyimki,buyazıbiröyküdeğildir.Hiçbişeykatmadan,hiçbişeyçıkarmadan,hiçbişeydeğiştirmedenogeceyiolduğugibi,bütündüşündüklerimle,bütünduygularım,duyarlıklarım,hattaduygusallıklarımlaanlatmakistiyorum.Üstündenotu-zaltıgüngeçti.Bilmiyorumolduğugibiyazabilecekmiyim.Amayazmayaçalışacağım.

Biröyküdeğilsenedirbuyazı?Biranlatı,belkibiranı:Birö-lümyolculuğugecesininbirikisaatsürenduyarlıkları...

1991yılınınsongünüve1991yılını1992yılınabağlayanilkgece...

Benimiçinheryılınsongünü,hergünkündençokdahayorucuoluyor.Çünküogün,hergünküişlerimeekolarakNesinVakfı'ndakiçocuklarımaveVakfınçalışanlarınageceverilmeküzerearmağanlarhazırlamalıyım.Buöyledışardansanıldığıgibipekdekolayiş

değildir.Şuişisongünebırakmayayım,öncedenarmağanlarıyavaşyavaşhazırlayayımdiyedüşünürümherzamandabitürlüyapamamyine.

Otuzçocuğumvar,çalışanlarla,konuklarlayılbaşıgecesikırk,kırkbeşkişioluruz.

Hepsineayrıayrıarmağanlarvermeliyim,çocuklarımaüç,dörtbeşarmağanvermemgerekir.

Yaşlanküçüko-lanlarınarmağansayılançoktur,armağanlarıbüyüklerinkikadardeğerlideğilsede...Buarmağanlar,büyüklüklerinevebiçimlerinegöreayrıayrıkutularakonulacak,paketlenecek,süslüverenklikağıtlarasarılacak,kordelalarlayadaorenkliparlak-nedeniyoradına-bağlarlabağlanacakfiyongyaparak...

Armağanlarınpaketlenmesiiçinbütünyılboyboykutular,zarflar,güzeltorbalar,renkrenkçiçeklikâğıtlar,yaldızlıkâğıtlar,süslüipler,cicilibiciliveparlakbağlarbiriktiririm.

Bunlarınhiçbiriyenideğildir.HepsideyabanayaVakfagönderilmişşeylerinpaketlemegereçleriolduğuiçinöncedenkullanılmıştır.Bizonlarıyılbaşıgecesiarmağanlarınambalajıolarakkullandıktansonrada

11

atmayız.Üçüncü,dördüncü,beşincikezkullanılmak,sonundakaloriferocağındayakılmaküzeresaklarız.Doğrusunusöylememizgerekirse,bizimelimizegeçenherhangibişeyinbizdençekeceğivardırveelimizdenkurtulmasıhiçdekolaydeğildir.

Armağanlarıdayılboyuncabiriktiririm.Kimisiniyurtdışıgezilerimdenalıpgetirmişimdir,kimisinideyurtiçigezilerimden...Ara-dabiristanbul'dagezerkensatıcılardanalırım.Biçoğunudaokurlarımyadayabancıkonuklarımgetirmişlerdir.Buarmağanlar,çocuklaradoğumgünlerinde,bayramlarda,endeğerliolanlarıdayılbaşlarındaverilir.

Armağanolaraknelermivar?Nelerneleryokki...Renkrenkiriliufaklıbalonlar,düdüklübalonlar,cicilibicilizıpzıplar,fırtfırtlıdüdükler,hacıyatmazlar,küçükmetalarabalar,kurula-rakişleyentürlütaşıtlar(araba,otobüs,kamyon,itfaiyearabası,cankurtaran,polisarabası),değişikbiçimdemaskeler,eltoplan,a-yaktopları,türlüboyalar,renklihamurlar(plastik),boyamadefterleri,puldefterleri,albümler,ağızmuzikaları,pergeltakımları,saatler,değişikboydabebekayılar,köpekler,filler,bebekler,yatırıncauyuyanvekarnınabasıncaağlayanbebekler,renklikalemler,satrançtakımları,örgükazaklar,kızlaratürlütakılar,okveokatmahedefleri,anıdefterleri,dolmakalemler,çoğuAvrupa'dangönderilmişkutulariçindeyapma-takmaoyuncaklar,büyükleriçinmekaniktakımlar,deriçantalar,ajandalar,eşarplar,kemerler,ciltlidefterler...

Öncekiyılbaşıgecelerinihazırlarkendahadaçokyorulurdum.Çünkü,yılbaşıgecesinigeçirdiğimizçinilisalonudabendüzenler,süsler,hazırlardım.BeşonyılınıVakıftageçirmiş

olançocuklarımıçinilisalonunyılbaşıiçinnasıldüzenleneceğiniöğrendiler,buişionlaryapıyor.Salonuntavanında,avizedenavizeyekâğıtfenerler,balonlar,serpantinler,süslüyaldızlıkâğıtlar,kreponkâğıtlarındansüslerasılır.Bizdeküçükküçükkâğıtlardanherulusunbay-raklarıvardır,bubayraklaripedizilmiştir.Tavanikiyanlıveboydanboyabubayraklarladonanır.

YönetmenimizRuşenUlusoyyılbaşıyiyecekleriniveiçkilerimiziikigünöncedenalıphazırlatmıştır:Hertürlükuruyemiş,çerezler,yılbaşıçörekleri,pastalar,çukulatalar,yemişler...

Yemeklerden,hindisöğüşveiçpilav,russalatası,zeytinyağlıdolmavesarma,çerkestavuğu,börektürlüsalatalar,dahanelerneler..Yılbaşıgeceleri,bendenbaşkaherkesNesinVakfı'nda,büyüğümüzküçü-12

ğümüzşarapiçer.Benvebirikikişidaharakıiçeriz.

Çinilisalonunsahneyebenzeyenyükseltisindeilkokulluveortaokullupandomimyaparlar,oyunlarçıkarırlar,gitarçalıpşarkılarsöylerler.

Yılbaşıarmağanlarısözdekuraylaçekilerekverilir.Nasılbirrastlantıdırki,kuradaherkesegereksindiğibirarmağandüşer.Örneğinbirgümüşkolyeyadabiraltınküpehiçbirzamanbiroğlanadüşmez.Burastlantıdabenimgözboyamacılığımınpayıbüyüktür.

Sonrakumarabaşlarız.Benbütünyılbüyükbirkutuiçindebozukparabiriktiririm.Bubozukparalarıherbirinebeşerbinliradanaşağıolmamaküzeredağıtırımçocuklaravebizimleolanlara.Kumaratombaladanbaşlarız.Kartelalarsatılır.Tadınıçıkaraçıkaratorbadantombalasayılarınıbençekerim.Diyelimtorbadan34müçıktı;benöncebir

"otuuuz..."diyebağırır,kartelasındaotuzlusayıolanlarıcoşkulandırır,sonra"dööört..."

derim.Birgürültü,birşamata,çığlık...Televizyonaçıktıramabakanyokturosıra.Sonraatyarışıoynarız.Sonrabirkoybeşaloynarız.Sonraruletoynarız,bizimruletten...

Hergecesaat21.30'dakendiliklerindenyataklarınaçekilenküçükler,yılbaşıgecesi24'edekbizimledir.Geceyansmdayeniyılıkutladıktansonrakendiliklerindentekertekeryatakodalarınaçekilirler.Saat02.00'deortaokullularındaçoğuyatmışolur.Hiçkimseçocuklarınhiçbirinehiçbirzaman"Haydiyatağa!"demez.ÇünküNesinVakfı'ndabaşkalarınınkoyduğuizlencevekuralyoktur.Herkesinkendiaklıvar.Herkeskendikuralınıkendikoyar,kendiizlencesinikendiyapar.Küçüklerde,kendikurallarınıkendileriyapmayaalıştırılır.

işte31Aralık1991Salıgünüsabahıda,benheryılsonugünündeolduğugibi,gecedağıtılacakarmağanlarıhazırlamaklauğraşıyordumki...Ahbubenimyüreğim...Yenibiryürekbunalımı...Sonbeş-altıyıldır,herüç-dörtaydabirgeliyorbaşıma.Ağırağırvücudumunbütüngücüçekiliyor,sankicanımbendenayrılıpgidiyor.Gözlerimgölgeleniyor,bulanık,puslugörmeyebaşlıyorum.Yüreğiminatışıdurduduracak...Buböyleyarımsaatkadarsürüyor.Kimileyinuçakta,takside,toplantıda,kimileyinevimdedurupdururkenböyleoluyorum.Herkezindeölümegittiğimisanıyorum.Çokdakötübirölümbiçimisayılmaz.

Çünküinsanölümü,ananyaşayarakölümegidiyor.Isordildenilenilaçtan,küçükbirhapıdi-13

liminaltınakoyarsam,buyürekbunalımınıdahaçabukatlatıyorum.Nevarki,yüreğimeiyigelenbuilaç,göztansiyonumazararlı.Buyüzdenolabildinceazalmayaçalışıyorumbuilacı...

31Aralıksabahıdaböylebiryürekbunalımınıatlattım.Herneolursaolsunyaşamsürüyorvehepsürecek.Yineişler,işler,işler,yazılar,yanıtlanacakmektuplar,okunacakgazeteler,dergiler,kitaplar,tutulacaknotlar...Çocuklarınarmağanlarınınasılolsaakşamadoğrudahazırlarım.

Benhepböyleyaparım,ancakbirgündeyapılabilecekbirişi,nasılolsabirikisaateyaparımdiyegeriyeatarım,sonradayetişti-remem.

Çocuklarınarmağanlarınıpaketlemeyesaat16dolaylarındabaşlamıştım.Dönoyanadönbuyana,koşorayakoşburaya,saat19'daişibitirmiştimamabendebitmiştim.Büyükçocuklarımıçağırdım,armağanlarıtorbalaradoldurtupyıkıldım.Yooo,buöncekilerebenzemiyor.Bukeztamam...

"OGeceyiYazmak"diyebaşladığımyazı,burayadekyazdıklarımdeğil,bundansonrayazacaklarım.

Yığılıyorumkanapeye...Yüreğimdeöylebirsancı,öylebirsancı...Kıvranıyorum,ikibüklümoluyorum,doğruluyorum,sırtüstüuzanıyorum,yandönüyorum,yüzükoyunyatıyorum...Sankiyüreğimdeeskibiryaravarmışda,oyaraşimdiyenidenbıçaklanı-yormuş,bıçaklaoyuluyormuşgibi...Bugünedekgeçirdiğimyürekbunalımlarına,yürekteklemelerinehiçdebenzemiyorbu...Ortadakibüyükmasaüstündeisordilkutusuvar.

Benimüstündekıvrandığımkanapeylemasaarasıikimetreancakvar.Amakalkamıyorum,uzanıpalamıyorummasadanisordili.Acılardayanılırgibideğil,dayanılırgibiolmayanacılaradayanıyorum,dayanmamake-limdeolmadığıiçin...Öylebitkinimki...

Bukeztamam,diyorumkendikendime.işteölümbeniteslima-lıyor.Hayır,ölüm,beniteslimalamaz,ancakesiralabilir.Teslimolma!..Ölümseniaslada....Çokbellikiesiralacak.

Teslimolmadanesiredilmeninbileonuruvar.

İyicebastıgeceninkaranlığı...

Ahçocuklar,şimdiyukarda,alacaklarıarmağanlarınsevincivecoşkusuiçindedirler.Tamdaölünecekzamanıbulmuşum...Koşuşmalarını,ayaksesleriniduyuyorum.Nesaçma!

Yılbaşıeğ-

14

lencesindensonraölemezmiydim?

Bedenimdencanımınçekildiğiniduyumsuyorum.Demek,öleceğim.Yukardanbirisigelsedemasadakişuisordiliverse...

Artıkkimseyardımedemez...Ondakikamısürer,yarımsaatmı...Tüh,yılbaşışöleniçocuklarazehirolacak...

Yazıkki,nasılöldüğümüyazamayacağım.Ençokiştebunaü-zülüyorum.Biryazarbütünyaşadıklannıyazsabileölümünüyazamaz.Oysaölüm,yaşamınenönemliolayıdır.

Yaşamımınenö-nemliolayınıyazamadangidiyorum.

Malaparteaklımageliyor.

Sanırımheryazar-amahasyazarlar-ölümünkendisiniesiraldığızamanı,ozamankiduygulannı,duyarlıklannı,düşündükleriniyazmakister,amabununolanağıyoktur.Tekyazılamayacakolanbudur.Gerçektenheryazaristermibunu,dünyayasonsesinibırakmayı?

istemeyenlerdevardırbelki...

Malaparte'yibununiçinanımsadım.Onunölümeteslimoluşuyadaölümünonualışıuzunsürünce,yanıbaşınabirsesalmaaygıtıkoydurmuş.Sonsoluğunuverinceyedekkonuşmuş,duygularını,öksürmelerini,inlemelerini,belkiağlamalarını,ahlarını,hepsinisaptamış,sonsoluğunadek...

Ayakseslerigeliyor.Buayaksesleriküçüklerdenbirinin...Kapımaçılıyor.

-Dedeeee...Yemekhazır,senibekliyoruz.

Hakkı'nınsesibu!Sesağzından,topnamlusundanmermifırlargibiçıkar.

-Sizbaşlayın,bendegeliyorum.

Ah,iştebunlarıyazamayacağım.Nasılöldüğümüyazama-mak,ölmektençokdahaacıgeliyor.

Sonra?Bennedensizbirinsanım.Donumgeliyoraklıma.Sonbirayiçindeüstüsteüçkezağırsoğukalgınlığıgeçirdim.Tamiyiolurkendahaağırbirgrip...Yıkanmakyüzündenolduğunusöylemişlerdi.Bendebirhaftadıryıkanmadım.Yıkanmayıncada...Fa-nelamıdeğiştirdimde,donumudeğiştirmemiştim...Neolacakşimdi?Yukarıçıkıpyatakodamdantemiziççamaşırıalamamki...Kirlidonumla...

Yinebirayaksesi...Budaküçüklerdenbiri...

-Dedeeee...

15

Seçkin'insesibu...

•Herkesoturdusofraya,hadi!...

•Benbirazsonragelirim,sizbaşlayın...

Vasiyetimidüşünüyorum.Nediyebugünedekvasiyetimiyazmadım?Çoköncelerdenyazmalıydım.Zamanzamandatasarlıyordum.Ölümünhiçgelemeyeceğiuzaklıklardaolduğunusanıyordumdaondanyazmadım.Başkabirzamanölemezmiydim?Otuzçocuksofrabaşındabenibeklerken..Şuyılbaşıgecesinigeçirsey-dimyadaiki-üçgünönceolsaydı.

-Dedeee...

BukezSemagelmiş.Ondankurtulmakzordur.

-Hastayımkızım,RuşenAmca'yıçağırırmısın?

Vakfımızınyönetmenigeliyor.Işığıaçıyor.Beniöylegörüncetelaşlanıyor.Masanınüstündekiisordilkutusunuistiyorum.Diliminaltınaikiisordilbirdenkoyuyorum.RuşenBeyhemenÇatalca'danbirhekimçağırmayıöneriyor.Samatya'dakiSosyalSigortaHastanesi'negitmemizikisaatsürer.Dayanamam.Üstelikyılbaşıgecesininengüzelsaatindehastaneninnöbetçihekimitelefonedipuzmanhekimievindençağıracak...Ölmekiçinenkötüzamanbu...•SizçıkınyukarıyaRuşenBey...Başlayınyemeğe...

•Çocuklar,sizolmayıncabaşlamıyorlar...

Boğazımdüğümleniyor,sesimtitriyor.

•Pekipeki...Çıkınsiz...Işığısöndürünlütfen...Azsonragelirim.

Odenliçokyapılmamış,yarıdakalmışişlerimvarki...Neçokişlerimkaldıgeriye...Dünyayaborçluölüyorum.Kimvarkidünyayaborçluölmeyen?

Borçludeğil,alacaklıölenlerbilevar...ÖrneğinEinstein...ÖrneğinShakespeare...

Geriyebıraktığımişleriminhiçolmazsabirbölümünüvasiyetimdeyazmalıydım.

Vasiyetimeyazacağımenönemlişey,şucenazetörenidenilenrezillik,ikiyüzlülük...Teksözcükletiksiniyorum,iğreniyorumşucenazetörenisahteciliğinden...

Nasılsancılarsaplanıyoryüreğime,birpaslıkörbıçaksokulupsokulupçıkarılıyormuş

gibi...Böyledüşkünveacılızamanımdayapayalnızolmakisterim,Vakıftaçocuklarımınyanında

olmamalıydım.

16

Vasiyetimiyazabilseydim,birincimaddesi"Cenazetöreniistemiyorum."olacaktı,sonra

"Ölümilanıdaistemiyorumgazetelerde..."diyeyazacaktımvasiyetime.Heryere,herişeolduğugibivasiyetimiyazmayadageçkalıpyetişemedim.

Ölüncenasılolsacenazetörenindenhaberimolmayacakama,ölmemdenazöncekişuanımdabunubiliyorveyapılacakolancenazetörenininsahteciliğiniduyumsuyorumya...Neçokinsancenazetörenimekatılıp"Songörevimiziyapıyoruz"diyerahatlayacak,sondanöncekihiçbirgöreviniyapmayanlar...Neyapmalıyımbanacenazetöreniyapılmamasıiçin?

Ah,bütünbunlarıyazmalıydımvasiyetimde...Birisordildahaalsammı?Sancılargittikçesıklaşıyorveartıyor.BencesediminDevlethastanelerindenbirineverilip,tıpöğrencilerininkadavramüstündedersgörerekcesedimdenyararlanmalarınıistiyorum.Özelliklebunuçokistiyorum.Vasiyetimeyazmakisterdim.Neyimvarsa,neyimolmuşsa,neleryapıpü-retebilmişsem,herşeyimdenherkessonunadekyararlansın,hiçbi-şeyimziyanolmasın,boşagitmesinistiyorum.Bendenartakalansonvarlığımcesedimdir,ondandayararlanılabildiğinceyararlanılsın.Amabenimsevgilihekimdostumbudüşüncemehepkarşıçıkar,nedeniniaçıkçasöylemeden...Nedeninidüşünüyorum.Belkiduygusallıktır.

Vasiyetimiyazabilseydim,üçüncümaddesişumezarkonusuo-lacaktı.Düşüncelerimsaltbanaözgü,genellenmesiniistemiyorum.Başkalarıisteklerincemezaryaptırsınlar,amabenmezarımolsunistemiyorum.İnsanınölümündensonraruhununvarlığınainanmıyorumkimezarıanlamlıvegereklibulayım.

Üzerindetıpöğrencilerinindersgördüktensonrakadavranın,hiçcenazetöreniyapılmadanNesinVakfı'nınbahçesininherhangibiryerinegömülmesiniveoyeretaşgibitümsekgibiherhangibirişaretkonulmamasınıistiyorum.Çiçekfilandakonulmasın.Göremeyeceğim,koklayamayacağımçiçeklerincesedimingömüldüğütopraküstündeçürümülerineacırım.O

çiçekler,verilenlerisevin-dirmeli.BenigömerlerkenNesinVakfı'nınhiçbirçocuğuoralardabulunmamalı,onlaruzaklaştırılmalı.Öyleağlama,üzünç,söylevfilandaistemiyorum.

Gömüldüğümyerzamanlaunutulsun,bahçedeherhangibiryer...Toprağagömülencesedimdenartıkdoğa,doğalvarlıklaryararlansın.

17

"Sonistek"şiiriminsonunu-sancılarsaplanıyor-anımsıyorum:

"Ölünceyaşamalıyımdefneyapraklarında

Sakınolaki

Silahlardadeğil"

Vasiyetimideyazamadığımagöre,ölümümdensonrabumezarkonusununbirsorunyaratmasındankorkuyorum.Türkiye'demezarlıklardinleregöreayrılmıştır.Dinsizleriçinmezaryeriyok.BenseMüslümanların"yatacakyeriyok"dediklerindenim.

Vasiyetimiyazabilseydim,yazmamgerekenbirönemlimaddede...Çokönemli.

Vasiyetimiyazamadanölürsem-kiöylegörünüyor-kadınlarımiçinyazdıklarım,onlannmektupları,fotoğraflarımız,benimnotlarım...Sevdiğim,çoksevdiğim,benisevdiklerineinandığımkadınlarım...Benidüşkırıklıklarınauğratanlar...Beniseviyormuşgibigörünenler...

Kitaplığımdaayrıdolaplardadosyalariçindeduruyorbütünosevibelgeleri.Neçok,neçok...

Onlarbenimendeğerlizenginliklerim:ihaneteuğramışlıklarım,aldatılmalarım,acılarım,inandıklarım,sevgilerim,yürekçarpıntılarım,bulutoluşum,yağmuroluşum,yeloluşum...

Budosyalarınhiçbiriölümümdensonra,bendengeriyekalmamalı.Ah,bunlarıvasiyetimiyazıpbelirtmeliydim.Dosyalarınkimileri,hangikadınımiçinseonageriverilecektiyadaadresinepostalanacaktı.Pekçoğudayakılacak...Heleüçkadınımvarki,onlaradeğinbütünbelgeleri,eskiyapıbirküçüksandığakoyupkendilerinegönderilmesiniistiyordum,sedefişliyadakakmalı,oymalı,işlemeligüzelsandıklar...Yazacaktımbütünbunlarıvasiyetime...O

dosyalardakurutulmuşçiçekler,yapraklarvar,şiirleriminhammaddelerivar,kâğıtpeçetelereyazılmışnotlarvar,tiyatrobiletleri,konserçağrılıkları...Birçoğuyakılacak.

Bütünbudosyalardanromanlar,oyunlar,anılarçıkacaktı.Dahaöncekendimyakamazdımbununiçin.Kıyamazdımdayakmaya...Kendimiyakmakgibiolurdubu.Onlarcanlıymış,benimcanımdanparçalarmışgibigeliyorbana.

Yüreğiminsızısıyavaşyavaşdiniyor.

RuşenBeygeliyoryine.

-Nasılsınız?

-îyileşiyorum.

-Çocuklarhâlâsizibekliyor.

18

-Geliyorum,geliyorum...Sizçıkınyukarı.

Sandalyeleretutunatutuna,duvarlaradayanadayanakalkıyorum.Kapıdançıkıyorum,sonrakoridorkapısından...Merdivenbasamaklarınıezberebilirim.

Öncealtıbasamak,küçükbirsahanlık,üçbasamak,sonraonbasamak...Benibudurumda,tırabzanatutunarak,duradurabasamaklarıçıktığımıçocuklarımıngörmesiniistemiyorum.Çinilisalonagirincedikvediridurmaya,dinçyürümeyeçalışıyorumvegülümsüyorum.Yerimiboşbırakmışlar.Oturuyorum.Hepsiningözleribende...Bağırıyorum:

-Hanişaraplarıkoymamışsınızbardaklara...

Çocuklarınuğultusu,bardak,tabak,çatalbıçakşıngırtısıbaşlıyor.

RuşenBey'lebenrakıiçeceğiz.

Bardaklarhavayakalkıyor.Soframızdayokyok...

Rakıyıiçmiyorum,içemiyorum,içermişgibiyapıyorum.Yemekdeyiyemiyorum,yermişgibiyapıyorum.

Salonunyükseltisindeçocuklarpandomimyapıyorlar.Çıkardıklarıoyunlardanbiri,Vakıfyönetiminiağıreleştiriyor.Haftadabirsabahkahvaltıolarakçorbaveriliyor.Çorbayısevmediklerinibizepandomimleanlatıyorlar.Anladık,anladık:Bundansonrasabahkahvaltılarındaçorbaverilemeyecek.Sanatyoluylaeleştiriçokhoşumagidiyor.

Şarkılarsöylüyorlar.

Sevinç,kahkahalar,gülüşmeler...

Armağanlarısözdekurayladağıtıyoruz.Herkesaldığıarmağanıhavayakaldırıpgösteriyor.Çalışmaodamda,yılboyuncabiriktirdiğimbozukparalarındoluolduğukutuyugetirtiyorum.Paralarherkeseeşitçedağıtılıyor.Şimditombalaçekilecek.Buyılbaşıilkkezbuişibenyapamayacağım.

Televizyondabirdansözgöbekatıyor.Pekbakanyok.

Gülümsüyorum,çocuklarayatmakzorundaolduğumu,dinlenmemgerektiğinisöylüyorum.îlkkezyılbaşınıngeceyansıonlarlabirlikteolamayacağım.

Canımıdişimetakarakdikyürümeyeçalışıyorum.Yatakodamagiriyorumvekendimiyatağımabırakıyorum.

Yüreksancımdindi.Amadünyayısırtımdataşımışvealtındaezilmişgibiyim.

Ölümdendönüşümüdüşünüyorum.Nekadariçin?Kimbilir...

19

Çocuklarımınsalondangelenkahkahalarını,gülüşleriniduyarakuyuyorum.

***

Ölmedim.Öleceğimisandığımogecekiduygularımı,düşüncelerimi,elimdengeldiğinceolduğugibiyazmayaçalıştım.

Ölmedimama,ogecekiyürekbunalımımbanaölümünuyarışıydı.Ölümbanavasiyetimiyazabilmemiçinizinvermişti.Ameliyatoluncayadekhepsiniyazmayayinezamanımyok,amavasiyetimeenönemlidileklerimiyazdım.

Ameliyatmasasındansağlıklıkalkacağımıumuyorum.Ameliyatmasasınayatanhangiinsanböyleummazki.Ölümyineizinverirse,dünyayaborçluolduğumyazılarımıyazmayaçalışacağım.Biliyorumolanaksızlığınıamayinededünyayaborçluölmekistemiyorum.

İştegördünüz,buyazıbiröyküdeğil,uyarıiçinölümünbeniziyaretettiğiogeceninanlatısı...

Teşvikiye-7Mart1992

20

TÜLSÜ'YUSEVMEK

SevgiliV.D.

"SeniSeviyorumTülsü"yazılıtelgrafımıalınca,budanedemekoluyor,Tülsüdekim,diyeçokşaşırmışsındır.

Aklıbaşındabirinsanınyapacağışeydeğildidoğrusu.Amaotelgrafıçekerkentamolarakaklımınbaşımdaolduğunusöyleyemem.Ogünbiruyurgezergibiydim.İstencimdışındaotelgrafıçektimsana.

Yabancısıolduğumdünyanınbusayılıkalabalıkkentindebirhaftadanberiilkogecebirbaşımakalmıştım.Yabancıbirkentteinsanınyalnızlığıdahabirkatmerleniyor.Yalnızlıktan,içindebulunduğumhavasankiyoğunlaşıpağdalandıvebenbuağdaiçindezorluklakımıldıyordum.Buruhhaliiçinde,bilincimiiçkideyitiripkendimiunutmaktanbaşkaumarımyoktu.Kaldığımotelindolaylarındakipahalırestoranlara,gazinolaragitmekistemedim.

Çünkü,kolalıinsanlar,kolalımasaörtüleri,kolalıkonuşmalardeğil,buruşukinsanlar,buruşukmasaörtüleri,buruşukkonuşmalararasındasaltkendimlebaşbaşakalmakistiyordum.

Yansokaklaradaldımçıktım;öylekibirzamansonraobüyükkentiniçindekendimiyitirdim.Yabancısıolduğumbüyükkentlerdekendimikalabalığınakışınabırakıpyitirmeyiseviyorum.Nasılolsabirtaksiyebinipoteledönebilirdim.

Gönlümcebikaçiçkiliyerbuldum.Kimisininkapısındangirip,kimisinindumanlıpencerecamındanbaktım.Tekbaşımakalabileceğimboşmasasıolanbiryerbuldum.Birtekmasakalmıştıboş.Vestiyeryoluüzerindeolduğundanboşkalmışolacaktı.Hoşumagitti.Konuşmalarınuğultusundabilealkolkokusuvardı.Yabancılığımıyüzümeçarpanhiçbişeyyoktu.Hizmetedenüçkadınvardı.BunlardanAkdenizesmerliğindekikadınmasamagelipisteğimisordu.Karışıkpeynirlesalata,beyazşarapsöyledim.İstediklerimigetirenAkdenizesmerliğindekikadın,küçükbircamvazoiçindebirtekkırmızıkaranfilgetirmekinceliğinidegösterdi.Teşekkür

22

ettim.Otekkaranfil,göziçinolanoirilerdendeğil,amayanıkkokusuolanküçükkaranfillerdendi.Bütünkokusunuiçimeçekipbitirmekistergibikokladım,içiyor,yavaş

yavaşkendimegeliyordum.Yüzümkapıyadönüktü.Kapınınaçıldığınıgörmemiştima-ma,kapınıngirişindeduranoadamıgörmüştüm.Benimyaşımdabiriydi.Öyledikilmiş,oturacağıboşmasa

aranıyordubakışlarıyla.Gözünebenikestirmişolacak,yanımageldi,

•Müsaadeederseniz,bendeoturabilirmiyim?dedi.

İsteksizcesine,

•Elbet,buyrun...dedim.

Yalnızlığımıbölüşmekistemiyordum,heleböylebiriyle...Canımsıkılmıştı.Teşekküredipoturdukarşıma.OAkdenizesmerikadından,tıpkıbenimgibi,karışıkpeynir,salata,beyazşarapistedi.

Benimyaptığımgibikaranfiliderinderinkokladıktansonra,

-Benbuküçük,kokulukaranfilleri,ogösterişliirilerindendahaçokseverim,dedi,herkendinibeğenmişgibigösterişlibiçimlerivardıramakokulanyok..Oysabunlarheralçakgönüllügibi,kendiçığırtkanlığınıyapmaz,nasıldakokaryanıkyanık...

Doldurduğuşarapbardağınıkaldırıp,

-Şerefe!dedi.

Bardağımıonunkiyletokuşturupbende,

-Şerefe!dedim.

Artıksöyleşiaçılmışoldu.Bukentinyabancısıolduğunu,birhaftadanberiburadabulunduğunusöyledi.

-Bendeöyle...dedim.

Bukezincelikolsundiyebensözüaçmakgereğiniduyarak,neişyaptığınısordum.

•Tülsü'yüseviyorum,dedi.

Sorumuyanlışanlamışolmalıydı.

•işinizisormuştum,dedim.

•Bendesöyledim,dedi,benimişimTülsü'yüsevmek...

Şaştığımıaynmsaymcaaçıklamakgereğiniduydu:

-Dünyadasevmektenönemlibirişolurmu?BugünedekhepTülsü'yüsevdim,ölenedekdehepseveceğim.Enbüyükmutluluk,insanınsevdiğiişiyapmasıdır.Oysainsanlarınçoğunluğu,nerdeysehepsisevmediğiişiyapıyor.

23

Neişyaptığınısorarken,neişlegeçindiğiniöğrenmekistemiştim.

-işinisevmeknedemektir?diyesorupyinekendisiyanıtladı:Hergününyirmidörtsaati,uykundabilesevdiğinşeyidüşünmek...

Şaraplarımızıtüketmiştik.Birerşişedahagetirttik.Oyaştabiradamınsevgilisikimbilirnasılbişeydir!

•Yaşınızısorabilirmiyim?dedim.

•Benimyaşımdabirininsevmeyiyaşamınıntekişisaymasınısizdeherkesgibiyadırgıyorsunuz.Yetmişyaşımdayım...dedi.

•Aynıyaştayızdemek.

•Elbet,Tülsü'yüdemerakediyorsunuz,değilmi?Herkesmerakediyorçünkü,yetmişyaşındakiadamınsevgilisini...

•Yaşamınızıadadığınızbumutlukadınımerakediyorumdoğ

rusu.

Bardaklarımızıyinetokuşturupşerefeiçtik.

-Tülsü'yüilkgörüşümgerçekledüşarasıbirolay.ÇünküTülsü'yüilkgörüşümü,babamınsöylediklerindenanımsayabiliyorum.

Ozamandört-beşyaşımdafilanolmalıyım.Birakşamüstüydü.

Babamla,birarkadaşınındükkânıönündeoturuyorduk.Bozukkaldırımlıbiryokuştaydıdükkân.Önümüzdenbirkızgeçti,yadageçmiş...Uzunsaçlı,ondört-onbeşyaşındabirkız,yadabirkızmış..Benbirden"iştebukızlaevleneceğim!"dedim,yadademişim.Babambuolayıodenliçokyinelediki,onunanlatmalarından,olaygözümdesonradangerçekleşti,kızdasomutbirvarlıkoldu.Babamanlataanlata,anımsamadığımolayıyaşamışgibioldum.İşteTülsüozamangördüğümkızdır.

•Öyleyseşimdisekseniniaşmışolmalı...

-Neden?

•Sizdört-beşyaşınızdaykenoonbeşindeolduğunagöre...

•Tülsüyaşlanmıyorki...

•Sonragördünüzdemek?

•Heponuarayıpduruyorum.Benimbaşkaniçinbukentteolduğumusanıyorsunuz?Dünyanınbilmediğimbiryerinde,bilmediğimbiradresteyaşayan,benibekleyenbilmediğimbirkadındırTülsü.O'nubulacağınainanıyorum,heparıyorum.Buyüzdenbütündünyayıdolaşıpduruyorumya...

•ilkgördüğünüzdenberibirdahahiçgörmedinizmi?

24

•Gördüm.Benozamanotuzyaşındaydım.YineO'nuaramakiçinbüyükbirbaşkentteydim.Metromerdivenindeniniyordumki,birden,yanımdanyukarıçıkmaktaolanmetromerdivenindegördümTülsü'yü...Ancakyirmiyaşındavardı.Kestanerengisaçlarınıçokkısakestirmişti.Yürüyenmerdivende,yanımdangeçipgitti.

"Tülsü!"diyeseslenmekgeldiiçimden,amaolduğummerdivenkayıpinmiştiaşağıya.

•Başkagörmedinizmi?

•Gördümbirkaçkezdaha.Tunanehrikıyısındakiokenteilkgidişimdi.Kırkyaşımdaydımozaman.Tirendenyeniinmiştim.

Garçokkalabalıktı.Tirenebinenler,tirendeninenlertelaşlakoşuşuyorlardı,işteokargaşadabirisiyleçarpıştım.Başımıkaldırıpbaktımki,açıksansın,irimavigözlü,ancakyirmibeşindebirkız:Tülsü...Biranbirbirimizebakakaldık.Banaçarpıncaelindenpaketleridüşmüştü.Bavulumuyerebırakıp,paketlerinialıpverdim.

"Pardon"dedim.Odateşekküretti.Yanındakierkekkolunagiriptirenebindirdi.

Bukarşılaşmamızdanbeşaltıyılsonraydı,birUzakasyakentindeotobüstegördüm.Aynıotobüstedörtdurakbirliktegittik.

•Konuşmadınızmı?diyesordum.

•Nasılkonuşabilirdim?O'nundilinibilmiyordumki...birkezdeküçükbirkuzeyülkesininbaşkentindekibiruluslararasıtoplantıdagördümTülsü'yü.Aynımasadaçokkısabirsürekarşıkarşıyaoturduk.Yanındakizencidekocasıolacaktı.

•Kocasızencimiydi?

•Evet.Tülsüdezenciydi,olağanüstügüzelbirzenci.

•Yinekonuşmadınızmı?

•"Sizdeüçsayılıbültendenfazlavarmı?"diyesordubana.

Fazlayoktuama,kendiminkiniverdim.Teşekküretti.Yıllargeçiyor,benhepTülsü'yüarıyorum.

•AmabuluyorsunuzO'nu.

-Bulmakamanasıl...Biranlık.Birşimşekparıltısındagörürgibiancak.Birdenparlayıpsönüverenyalımdagörüyorum.Bulurbulmazyitiyoryine.Kavuşmakdeğilkibu...O'nakavuşmakiçinyeryuvarlağınıkaçkezdolandım.BirBalkanülkesininbaşkentindekibirsaraydagördümTülsü'yü.Dahaotuzundabiledeğildi.

Bensealtmışımıgeçmiştim.İkierkeğinarasında,mermerdenpar-25

maklığıngenişküpeştesineyanlamasınaoturmuştu.Elindekigenişkarınlıbardaktaalkırmızıbiriçkivardı.Ayaktaduranikierkeğinkonuşmalarınagüldükçe,kırmızıiçkiçalkalanıyordu.

Saçlarıkızıl,gözlerikoyusiyahtı.

Beşyılöncehiçummadığımbiryerde...HepummadığımyerlerdevezamanlardagörüyorumTülsü'yü.Birilçedekibirbankayagirmiştim,birdebaktım,azötedekibankamemuruylakonuşuyor.Gözleriyeşildi,saçlarınıtopuzyapmıştı.Hemençıktıbankadan,kapıdakiarabayabinipgitti.

Sonolarakgeçenyılgördüm,birAkdenizkentininbirkıyımotelinde.Yirmibaşındavaryok,incecikbirdal...Benodamınönündekiçardağıngölgesindekitapokuyordum.

"Affedersiniz,saatinizkaç?"sesinebaşımıkaldırdımki,karşımdaTülsü...Yanındabirdelikanlı.Denizdendahayeniçıkmışlar,sudamlalarıüstlerindetomurtomur.Saatisöyledim.

Teşekküretti.Yüreğimduracaksandım.Gittiler.Birdahagörmedimomotelde.

Şarabımızyinebitmişti.

•Birşişedahaiçermiyiz?diyesordum.

•îçelim...dedi.

-Akdenizesmerikadınbirşişedahagetirdi.

-KimeTülsü'yetutkunluğumuanlatsam,benimlealayediyor.

Tülsüoradaşuradadiye,beniordanorayagöndermeyekalkıyorlar.

Benideliyerinekoyupaşağılıyorlar.Tülsü'yetutkunluğumudinleyipdebenimlealayetmeyenilksizsiniz.

Büyükbiracımayla,

•Tülsü'yübuncasevmenizinnedeni?diyesordum.

•Nedenipekçok,dedi,bikezO'nuarayıpdabulamadıkça,bulduğumzamandakavuşamayınca,Tülsü'yetutkumdahaçokartıyor.Öylebirtutkuki,gittikçeharlanıpyalazlanıpbeniyakıyor,içimközköz...O'nahiçkavuşamadankendiyangınımdanküloluptükeneceğimibiliyorum.Tülsüöyleiyi,öyleiyiki...Nedeniyi?

YanılıpdakendileriniTülsüsanarakbirlikteolduğumötekikadınlargibibenimlekavgaetmedi,kavgafırsatlarıyaratmadı,benimleilişkilerindeçıkarcılıkgütmedi,neversemdahadaoburlaşanbirgözüdoymazdeğildi,seniseviyorumdiyenebeninekendinikandırdı,hiçikiyüzlülüketmedi,hiçbirgizlihesabıolmadı.Çünkübütünbunlannolabilmesiiçinpaylaşacağımızzamanımızolmadı26

ki...Tülsübenimiçinhepüçüncüboyutsuzanlık

yaşamolarakkalıyor,birşimşekparıltısısüresince

yaşayabiliyorumO'nu.BuyüzdenO'nuseviyorum,

hepseveceğim.Tülsü'yüsevmektenbaşkai-şimyok,

olmayacakda...

•Bağışlayın,dedim,geçiminizinasılsağlıyorsunuz?

Birakarı

nız,gelirinizmivar?

•Hiçbişeyimyok...dedi.

•Nasılyaşıyorsunuzöyleyse?

•Tülsü'yüdüşünmeme,sevmeme,aramamabiran

bileengel

olmayanişleryaparak;engelolmanıntersine,Tülsü'yü

sevmemö-

nemJiamayeterlideğil,Tülsü'yüsevdiğimibütün

dünyayadadu-

yurmalıyım.HerkesbilmelidirkibenTülsü'yü

seviyorum.Bunu

anlatamazsamyaşamımınanlamıkalmaz.Herinsanbu

dünyada

varolduğunukendinegörebiryolbulupbaşkalarına

kanıtlamak

zorundadır.Yoksaanlamıkalmayanyaşambirsaçmalık

olur.

Anlayamamıştım.Açıklamasıiçin,

•Nasılyani?diyesordum.

•Birinsanınyaşamaktaolduğunusaltkendisinin

bilmesiyet

mez;insantekbaşınadeğilki...Birinsanınbudünyadavaroldu

ğunu,yaşadığınıbaşkainsanlarındabilmesigerekirvebununice

çokinsanbilirseoinsanodenlidahaçokvardır.

Herkesinvarol

manedenibaşkabaşka;benimkiTülsü'yüsevmek.Ben

Tülsü'yü

severek,sevdiğimideherkeseduyurarakvar

olabiliyorumbudün

yada.

•Nasılyapıyorsunuzbunu?

•Herkeseanlatarakişte.Örneğinbugecesize

anlattım.Şimdi

sizbiliyorsunuzki,benTülsü'yüseviyorum.Buyüzden

debensi

ziniçinartıkvarım,benimyaşamaktaolduğumu

biliyorsunuz.

Herkesedebunuanlatmayaçalışıyorum.Eskiden

dağlara,boşkır

laraçıkıp,ormanlaragidipsesimçıkabildiğince

bağırıyordum:

"Tülsüseniseviyorum!"

Sesiminyankısınıdinlerdim.Hepaynıbiçimde

bağırmakgüzelolmadığından,hemsözcüklerin

yerlerinideğiştirerek,hemdeinceltipkahnlaştırarak

sesimideğiştiredeğiştirebağırmayabaşladım.

Ormanda,kırdahaykırdığıgibi,amaöteki

masalardakilerinduyamayacağıalçaksesleinceden

haykırdı:

27

"Tülsüseniseviyorum!

SeniseviyorumTülsü

SeviyorumseniTülsü!

Tülsüseviyorumseni!

SeviyorumTülsüseni

SeniTülsüseviyorum!"

SesimibütündünyayaduyurarakTülsü'yüsevdiğimiherkesinöğrenmesini,bunuherkesöğrenincede,yaşadığımı,varolduğumubütüninsanlarınbilmeleriniistiyorum.Bununiçinde,yollarda,a-lanlarda,kalabalıklardabaşladımşarkıgibisöylemeye:"Tülsüseniseviyorum!"

•Sesinizgüzelmidir?

•Hayır.Çokdaçirkinüstelik.Kulağımdahiçduyarlıdeğil.Yasizin?

•Benimdeöyle.

•Kulağımduyarlıolmadığı,sesimdeçirkinolduğuiçin,hersöyleşimayrısesle,ayrıbiçimdeoluyor.Dünyayıdolaşıyorumböyle.Hergittiğimyerinpostanesinden"SeniseviyorumTülsü"

diyeTülsü'yetelgrafçekiyorum.Paramagöre,birgündebeşaltıtelgrafçektiğimoluyor.

•ÖyleyseTülsü'nünadresinibiliyorsunuz.

•Hayırnerdenbilebilirim?Uydurmabiradresyazıptelgrafıgönderiyorum.

•Bulunmayınca,telgrafsizegerigeliyordur.

•Sanırım.Amabanadeğil.Çünkübenimadresimdeuydurma.Çokçakaldığımkimikentpostanelerindeartıkbenitanıyıpalayettikleriiçindeğişikpostanelerdençekiyorumtelgrafları.

Alayetsinler,amaöğrendilerkiartıkbenTülsü'yüsevmekteyim.Tülsü'yüsevdiğimnedenliçokbilinirse,bendeodenlivarım.

Oiçkiliyerdekimasalarboşalmayabaşlamıştı.Bizdegeceyan-sındansonrakalktık.

Yalpalayarakyürüyebiliyordukama,nekonuştuğumuzubilemeyecek,konuşulanlarıanlamayacakdenlidesarhoşdeğildik.

•DörtgündenberiöğledensonralarıbirikisaatKültürSarayıAlanı'ndayım,yannorayagelin...dedi.

•Neyapıyorsunuzorda?diyesordum.

28

-Orda"Tülsüseniseviyorum!..."diyehaykırıyorumsesimkısılanadek...

Hanineişyaptığımısormuştunuzya,iştebubenimişimoldu.Buişenasılbaşladığımıanlatayım.SontelgrafıdaçekmiştimogünTülsü'ye,hiçparamkalmamıştı.OyanabuyanadolaşıpdururkenKültürSarayıAlanı'nageldim.Gördünüzmübilmem,çokeğlencelibiryer.

Oradaherkeskendihünerini,zenaatini,marifetinigösteriyor.Kimisiköpekcambazlığıyapıyor,üçdörtküçükköpeğeakılalmayacakcambazlıklaryaptırıyor.Kimisitekbaşınaüçdörtçalgıçalıpkonserveriyor.Biriçalgıçalıpbirişarkısöyleyenikililerdevar.Kimisi,isteyeninhemenordakarikatürünüçiziyor.Birkızlabiroğlanpandomimyapıyor.Biradamkılıçyutupyineçıkarıyor.Camkırıklarıüstüneyatıpkarnınabeşkişiçıkaranbirivar.Birsakallı,yererenklitebeşirleresimçiziyor.Beşmaymununacambazlıklaryaptıranbirialkışlanıyor.Birisi,küçükbirkutusahnedekuklaoynatıyor.Dahanelerneler,kimlerkimlervarorda.Bunlarınbaşlarınakalabalıktoplanıpseyrediyor.Ençokilgigörendahakalabalıkoluyor.Numaravegösteribitince,okalabalıktanisteyenlerparaa-tıyorlargöstericininkutusunayadaönüne,bozukparalarbirikiyor.

Olağanüstübiryerorası,helebenimiçin...Tülsü'yüsevdiğimiilanedeceğimengüzelyer...Bendebiryere,hemdekıyıdabiryeredurupbaşladımhaykırmaya...Tülsü'yünasılveneçoksevdiğimihaykırahaykıraanlatıyordum.Hiçummamıştımbenimdebaşımatoplanacaklarını.Amaçokkişitoplandı.Kimialayediyor,kimibağırıyor,kimidedinliyordu.

Yorulanadekhaykırarakanlattım.Sustum.Paralaratmayabaşladılar.Öyleçokparaki...

HemenpostaneyekoşuptelgrafçektimTülsü'ye.Ogündenberihergünöğledensonralarıoalanagidiyorum.İstersenizyarınsizdegelin.

Birtaksiyebirliktebindiğimizi,şoföreotelinadınısöylediğimianımsıyorum,sonrasınıhiçbilmiyorum.Demek,sandığımdandahasarhoşmuşum.

Ertesisabahçokgeçuyandığımdadüngeceyibirdüşgibianımsıyordum.OgünöğledensonraKültürSarayıAlanı'nagittim.Gerçektendüngeceadamınanlattığıgibiolağanüstüeğlencelibiryerdi.Ağzındaateşyakan,yılanoynatan,büyükbirkafesiçindekigü-vercinlerinehavadataklaattıran,beşdakikadaportreçizen...Aralarındangeçipdolaştım.

Sonundaonubuldum.Alanınbirkıyıyerin-

29

deydi."SeviyorumseniTülsü!"diyehaykırışınıduymasamonubulmamkolayolmayacaktı.

Başıçokkalabalıktı,çepeçevreçevirmişlerdi.Bendekalabalığınarasınadaldım.Benigörmüşolabileceğinihiçsanmıyorum.Çünkübenorayagittiğimdegözlerikapalı,haykırmaktaydı.Bunaancakhaykırmakdenilebilir,birşarkıdeğildibu.Sesigerçektençirkindi,amacanıyanan,acıçekenbirinsangibihaykırıyor,bağırıyor,aradainliyordu.

Kalabalıktakadınlar,erkekler,yaşlılar,gençler,herkesimdeninsanvardı.Kimileriteypgetirmişler,onunhaykırmalarınısesbandınaalıyorlardı.Kendisinindedediğigibi,okalabalıkiçindealayedenler,bağıranlar,hattataşatanlarbilevardı.Amaöbürleri,taş

atanlarıönlüyorlardı.

Bendeyanımdabirteypgetiriphaykırmalarınısesbandınaalmadığımayandım.Amaertesigünteyplegelecektim.Bikaçkişio-nunhaykırmalarınıyazıyordu.Sonradanakıledipbendeyazmayabaşladım.Parçapürçükyazabildiklerineşunlar:

"Heeey,duyunartık,duyunveöğreninkiibenTülsü'yüseviyorum.Bunuduymayantekkişibilekalmasın,sağırlardaduysun,öğrensin,bilsin.Emziklikadınlarınsütdolumemeleriduysun...Sevişenlerinkaynayankanı,yenidoğanlarındamarlarındadolanantazekanıduysun.Sevenlerinbirbirineilkdeğenparmaklanduysun...îlköpüşdudaklarıduysun.

Duyumsuzlukağrılarınıkasıklarındaduyumsayanlarduysun..Vetarihvezamanvecoğrafyaduyupöğrensinkiben,Tülsü'yüseviyorum."

Haykırışında,sankidahacasözcüklerioluşmamışmağarainsanınıncanacısıvardı.

Yüzbinyılöncekiinsanda,yüzbinyılsonrakiinsanda,duyduğucanacısıylaişteböylebağırırolmalı.Okalabalıktanpekçoğu,adamındilinibilmiyor,amayinededikkatleonudinliyordu.Öyleysedinlediklerianlamdeğil,sesti;acıyı;özlemi,tutkuyudinliyorlardı.Aradakulaktırmalayan,aradayürekburkanbirses...Kimileyingürlercesine,kimileyinağlamaktankısılmışboğukbirsesle,kısıksesideçıkmayıncafısıldayarak,fısıldayamayın-cadudaklarınıkıpırdatarakanlatıyordu:"Tülsüseniseviyorum!"

Buncainsanınbuilkelhaykırmalaranedenilgiduyduğunudüşündüm.Yoksakadınolsunerkekolsun,gençolsun,yaşlıolsun,bunlarınhepside"Tülsüseniseviyorum!"diyehaykırmakistiyorlarda,buyürekliliğigösteremeyince,kendileriniböylehaykıranadamınyerinemikoyuyorlardı?Belkidebuadam,ağlayarak,inleye-

30

rek,haykırarak,hepimizinyerine,Tülsü'yüsevdiğiniilanediyordu.Yığılıpkaldı.Önüneparalarbıraktılar.Kalabalıkdağıldı.Bisü-reöylekaldı.Buyaptığınoyunmudiyedüşündüm.

Bualandakigöstericilerinhepsigibiodabiroyunmuoynuyordu?Birazsonratoparlanıpkalktı.Benigördü.Selamlaştık.Yerdenparalanaldı.

-HaydipostaneyegidipTülsü'yetelgrafçekelim...dedi.

Aynıgösteriyiyineleyipyinelemeyeceğinisordum.Hayır,ancakbikezyapabiliyordu.

-Hergünaynısözlerimisöylüyorsunuz?dedim.

-Hayır,dedi,benoyuncudeğilimki...Heranyaşamdeğişiyorçünkü,sesvesözdezamanagöredeğişiyor.

Birpostaneyegittik.Yaşındanumulmayandinçadımlarlabasamaklarıatlayarakçıktı.

Büyüksalondatelgrafınıyazmakiçinmasalardaboşyerarandı.

Benyanıbaşındaydım."SeniseviyorumTülsü"yazdığınıokudum.0uydurmaadresyazmaktaydı.Telgrafgişesindekibirmemurun,yanındakimemuraonugösteripalaylıalaylıbişeylersöylediğinigördüm.Demek,onuburdatanıyorlardı.Amatelgrafınıalmazlıketmediler.

Postanedençıktık.

•ŞimdikentinbaşkapostanelerindendeTülsü'yetelgrafçekipbukenttenayrılacağım...dedi.

•Nereyegideceksiniz?dedim.

•Bilemiyorum,dedi.Tülsü'yübulabileceğimiumduğumherhangibiryere.

Elsıkıştık,ayrıldık.Bisürearkasındanbaktım.Epiygittiktensonra,arkasındanbaktığımıanlamışgibiodadönüpbanabaktı,elsalladı.Bendeelsalladım.

Sonraopostaneyegirdim.Gişedenbirtelgrafkâğıdıalıp"SeniseviyorumTülsü"diyeyazdım.Kimegönderebilirdimbutelgrafı?

SevgiliV.D.birdensengeldinaklıma,seninadresiniyazdım,telgrafıverdimgişedekimemura.

"SeniseviyorumTülsü!"

Bişeyanlamamışsındırtelgrafımdanvekimbilirnasılşaşırmış-sındır.

Bayramoğlu19Haziran1984

31

ALTIBEKÇİATLIKARINCADA

Alaturkaprelüd

Yelleliyeeeeelelli....lellelliiiyellelliyeleliyeleli...yelelliiiye-leliii...

Yaaaaaryaaar...yelleliiiyeleliiiiyellelliiiii...lellellelliiii-i...

Gerikalmışülkedeprolog

Benimmemleketimdeancakzenginlerçocukluklannıyaşayabilirler.

Benimmemleketimdeancakzenginler,gençlikleriniyaşayabilirler.

Benimmemleketimdeancakzenginler,yaşlılıklarınıyaşayabilirler.

Benimmemleketimde...Yellelliyeleliiiii...Yellelliyaaaaryaaa-aa...

Monolog

Yaşayamadığımçocukluğumunözlemihâlâiçimdekıpırdaşır.

Çocukluğumuhiçyaşayamadım.Hiçbiroyuncağımolmadı,neoyuncaktirenlerim,otomobillerim,neleğendekisudaişleyenoyuncakvapurlar...

Mileoynayamadım,bitekzıpzıpımolmadı..Hiçuçurtmauçurtmadım.Hiççemberçevirmedim.Hiçsalonumolmadı.

Annemlebirzenginevinebayramziyaretinegitmiştik.Zenginçocuğununbidolu,bidolu,biçok,biçokoyuncaklarıvardı.Raylarüstündegidentireninetireninetireninetirenitirentir...dokunmakistedim.Elimiuzattım,Annemfısıldayarakpayladı:

-Şışşt,bozarsın!

Çektimelimi...

33

Koro

Çocukkeniçimdenhepderdimki:

Büyüyüncezenginolacağım,çok,çokzengin...Zenginoluncadaoyuncaklar,oyuncaklaralacağımkendime,bidolu,bidolu...biçok,biçok....üüüüü,dünyakadar.Öyleçokoyuncaklarımolacakkiii,oyuncaklarlarlarlar...

Kocamanadamlarınoyuncaklarlaoynamasınıayıplarlar.Onuniçinbenoyuncaklarımıbirodayadolduracağım.Çalışmadığım,işegitmediğimgünler,gecelerioyuncakodamagiripkapıyıarkadankilitleyeceğim;oyuncaklarımlaoynarkenkimsegörmesindealayetmesinbenimle...Tirenlerimolacakbidolu,kuracağım:Düüü-ütt!...Çih,çuf,çih,çuff,çihhçufff!..

Milelerim,cicozlarım,cinalilerim,gazozlarım...Renklibalonlarım,düdüklübalonlarım...

Kağıtfenerlerim,fırıldaklarım...

BenimmemleketimdeBüyükMilletMeclisi'ninkuruluşu23NisanÇocukBayramı'dır.

Birinciolay

ÇocukBayramıgünüevdeoturmaktancanımsıkıldı.Akşamadoğruçıktımevden.İskeleCaddesiüstündebirevdeoturandoktorarkadaşımagittim.Odasıkılmışevdeoturmaktan.

Genişcamlıpenceredensokağıseyrediyorduk.Aşağıdanarabalargeçiyordu.Birdenarabalar

arasındabirmavibalonçıktıortaya;balonzıplayazıplayakarşıyayakaldırımınadoğrugidiyordu.Yayakaldırımıtenhaydı.U-zaktanbirkunduraboyacısıgeliyordu:Otuzbeş,kırkyaşlarındabiradam,sarkıkbıyıklı,yalınayak,uzunsaçlarıdağınık,yırtıkpırtıkgömlekgiymiş...Boyacıylabalonarasındaaşağıyukarıkırkadımvar.Ağırağıryürürken,yerdeyuvarlananbalonugörünce,hemensırtındaasılıboyasandığınıçıkardı,yerekoydu,sonrakoşarakbalonagitti.Balonualdıyerden,baktı.Sonrayayakaldırımındabalonlaoynamayabaşladı.Amabalonlaayaktopuoynuyordu.Balonaaya-ıylavuruyor...Duvaraçarpanbalongerigeliyor.Havalandırıyorbalonu,sonrazıplayıpkafaatıyorbalona...Birşutdaha...birkafa...çalımatıyor.Balonpatlayıpsöndü.Patlakbalonualdı,boyasandığı-

34

nınyanınagitti.Sandığıomuzladı.Balonunpatlakparçalarınıağzındaşişirmeyeçalışarakyavaşyavaşgeçipgittiönümüzden...

Doktorgülüyordu,amanasıl,boğulacakgibigülüyor...Gözlerindenyaşlargeliyorgülmekten.

-Negülüyorsun?diyesoruyorum.

Cevapveremiyorgülmekten...Boğulacak,bayılacakdiyekorktum.

Koskocaman,bıyıklıadamınbalonlaoynamasınabendegülmüştümama,onunkadardeğil...Onungülmesinebakıpbendekendimitutamadım;ikimizkarşılıklıgülüşüyoruz:Hannah..Hah...Hih...hahhih...hahhah...hihi...hoho!...

İkinciolay

Doktoranlatıyor:

Bursa'da,hastanededoktordum.Nöbetçiolduğumbirgeceydi.Çokgeçyatmıştım.Dahagünyeniışırkenkaldırdılar.

•Nevar?

•AltıhastagetirdilerDoktorBey...

Giyinipgittimkoğuşa.Bekçielbiselialtıkişi,hiçarasızöğürüpduruyor.Uzunzamandıröğürüyorolmalılarki,dermanlarıkalmamış,altısıdabitik...

-Neyinizvar?diyorum.

Öğürmektencevapveremiyorlar.İlkinzehirlenmişolmalarıaklımageldi.Kalaysız,bakırkaptayemekyedilersezehirlenmişlerdir.Amazehirlenmeyedepekbenzemiyor,zehirlenmebelirtisiyok...Biröğürmedirgidiyor,kusmuyorlar...

Teskinediciiğnevurdum,altısıdakendindengeçti,uyuyakaldı.

Bekçilereneolduğunukimsebilmiyordu.Bircankurtaranarabasıylasabahakarşıpolislerhastaneyegetiripbırakmışlar.

Deliksizonbeşsaatuyuduktansonraiçlerindenbiriuyandı,ö-bürleridahageçuyandılar.

Bekçilerdenbirianlatıyor

Lunaparkvarya...HaniValikonağınıntamkarşısında...BenişteoLunapark'inolduğuyerlerinbekçisiyim...Üçyıloldubekçili-

35

ğegireli.

YazgeceleriLunaparkgeceyarılarındansonrayakadarçalışır,sonraiçerdekendiadamlarıvardır,yaniçalışanlar,onlarkendimallarınıbeklerler.Yaniyazınbenimişimdahakolaydır.

Amakışınöyledeğil...Kışınzor.ÇünkükışınişlemezLunapark.İçerdedebirsürüsalıncakvar,oyuncakvar,atlıkarıncavar,kayıksalınca-ğıvar,dönmedolapvar,pavyonvar.Herbişeyvar...Bunlarhepsizeteslim,öyleya...Çolukçocuktakımı,serseritakımı,ipsizsapsıztakımı,bıraksakdolarLunapark'asalıncaklarabinerler,atlıkarıncayabinerler,herşeyibozarlar.Bozmalarınıdabırak,küçükçocuklardoluyoriçeri,biridüşerallahkorusun,birkazaolur,ondansonrahesapver,albaşınabelayı...Yanikışınbenimişimdahazor...üstelikbölgem,Valikonağınıntakarşısı...KarakoldaLunapark'inhemenyanında.Oyüzdenötekibekçiarkadaşlargibikay-taramamda...

Yazınişimkolayolduktanbaşkakeyiflivedeeğlencelidir.ÇünküBey'im,lambalarışılışılyanar,dönmedolaplardöner,herkessalıncaklarabiner,oynargüler...Kadınıkızıvar,çocuğubüyüğüvar,iyidiryazın...Bizimmemleketteböyleeğlenceneyyok...Benimençokoatlıkarıncahoşumagider...Nasıldadönerfırfır...Pekkeyiflicanım.İçimden,şunabirbinsemderim...HeyAllahbinsemya,nasılbinsem?...Bizburanınbekçisiyiz...üstümüzderesmidevletelbisesi...Hemdeayıpcanımbuyaştansonra...Gelirdinelirimatlıkarıncanındibine,bakardururum...Şunabirbinsem?Yalnızbaşımakalsambineceğimde...amaötekibekçilerdedolarLunapark'ageceleri..."Yahu",derim,"sizinburdaişinizne?Gitsenizyakendimahallenize..."Giderler,aradanyarımsaatgeçmez,dönergelirlerLunapark'a.BubizimAptullahvarya,hastaneyebenimlegelenlerden,taayukarımahalleninbekçisidir,birgecedediki:"Yahu"dedi,"şufırfırdönencenabetebirdebizbinsek..."dedi.

BenonlarınhepsinindönmedolapiçinLunapark'ageldiklerinizatenbiliyorum.Yoksakış

gecesifırınkülhanındauyuklamakvarken,Lunapark'taişlerine?

BuLunaparkbendensorulur.Aptullah'a,"Ulanbıyıklarındanutan,sençocukmusundaatlıkarıncayabineceksin?"dedim.HemenordanAhmet,odabizimlehastaneyeyatanlardan,

"Canımbinsekneolurki..."dedi.Ötekilerde,"Birbinelimcanım..."diye36

tutturdular.Allah'ınbildiğinikuldannesaklamak,benonlardançokistiyorumatlıkarıncayabinmeyiama,hemutanıyorum,hemdeburanınbekçisiolarak,bana"Olmaz"demekdüşer...

ikincibekçianlatıyor

DoktorBey,bizsonundaLunaparkbekçisiArifikandırdık."Hadibinelim...Yalnızpolislergörürseyandık,"dedi.Bende,"Bineriz,bindiktensonrafırtfırtdüdüköttürürüzki,polislernöbette

olduğumuzubilsin,"dedim.Arifrazıgeldiama,bekçileratlıkarıncayabinmiş,diyeduyulurkorkusundan,"Arkadaşlar,bikezbineJim,amabirdahayok..."

dedi.Benhembinmekistiyorum,hemdekorkuyorum.Çünküdönmeyebaşladımı,gayetyüksekhavalanıyor.Bizatlıkarıncayabindik.Binmesinebindikya,yürütemiyoruz.Yahubumeretnasılgidecek?Yusufvar,birarkadaş,okadahuyanmadı,"Elleiteleyelim,"dedi.Arif,esasLunaparkbekçisiolduğundan,oyazınatlıkarıncaişlerkengörmüş,onuniçin,"Buelektrikleişler,birdüğmesiolacakya,nerdebulamamgecekaranlığında...Benyarıngündüzgözüyledüğmeyerinibulurum.Yarıngecebineriz."dedi.

Birbaşkabekçianlatıyor

OgecedeEmniyetMüdürü'nünteftişeçıkacağınıbenbiliyorum.AmaMüdürBeysabahakarşıteftişeçıkacak...Bazıbekçilersimitçifınnındauyuyorlardiyeşikayetlerolmuşda,MüdürBeybekçilerikollayacak...

Biz,atlıkarıncayabinip,ondansonrayerlerimizegideceğiz...MüdürBey'ingelmesinedahaçokvar;teftişeyetişiriz.Arif,"Benbunundüğmesiniöğrendim.Düğmeyebasıp,dönmeyebaşlarbaşlamazkoşupatlayacağım,"dedi.ilkinbizbindik.Arifdüğmeyebasmasıyladönmeyebaşladık.Arifdekoştu,demirkutulardanbirineatlayacakama,dönerkenatlayamadı,benimbindiğimkutuyatutundu.Elindenyakalayıpçekmesem,demireçarpıpyuvarlanacak...Çektimaldımiçeribunu...

Başladıkdönmeye...Birdekeyiflikihiçsorma...Döndükçedönüyorvedehızlanıyorvedehızlandıkçabizhavayayükseliyoruz...

Atlıkarıncayıbildinmi?ortadabirdemirdirek,direğeuzun37

zincirlebağlıdemirdentekneler.Dönmeyebaşladımı,zincirlerhavalanıyorvetekneleryükseliyor...Bizteknelerdeyükseldik,yükseldikçehızlıdönüyor,hızlıdöndükçeyükseliyor...

Bizimarkadaşlargülmeyebaşladıkıkırkıkır...YahuVali'nine-vikarşıda,karakolyanıbaşımızda,duyulacak...Velakinöylebirişki,gülmemekmümkündeğil,hepgülüyoruz...Gülüyoruz,fırfırdönüyoruzvehızlanahızlanayükseliyoruz.Bizamanböylecenehavadadöndük...

Başkabirbekçianlatıyor

DerkenBey...Öylehızlandıkkibiz,teknedenfırlayıpuçacağıznerdeyse...Benkorkudangülmeyiunutup,tekneyesıkıcayapıştım,başkaçareyok.Vebirdenaklımbaşımagelip,

"UlanArif,şununhızınıkes,uçacağızoğlumhavaya..."dedim.Arif,"Nasılhızıkesilir,nebileyimben?"demezmi?Tuu,hayAllahbelanıversin...Ulanaltıbekçihavadaaltışahinolmuşuçuyoruz."UlanArif,öyleysedurdurşunudainelim..."diyebağırdım.Arif,"Yahu,bunasıldurdurulur?"diyebağırmazmı?OcağınbatsınArif,ulanhavadakaldık,neolacakşimdi?Arkadaşlar,"Durdur..."diyebağırıyor.Arif,"Benişletmesiniöğrendim,durdurmasınıöğrenmedim,"diyor.Bey,bizimhalimizebak,havadakaldıkvedeuçargibivaziyette...

"UlanArif,bunundüğmesiaşağıdakaldıoğlum,bunudurdurmanınmümkünüyok..."Benimbaşımdönmeyevedegözlerimkararmayabaşladı.BenimarkamdanuçandemirkutudaAptullahvar.

Aptullah"Arkadaşlar,bununmakinesielektrikleişler,"dedi.Ulanelbetelektrikleişler,bununcanımızıkurtarmayafaydasıne?Demekherifdönerekuçmaktanaklınışaşırmış..."N'olacakelektrikleişlerse?"dedim."Yani"dedi,"birtekkurtuluşumuzvar,hepimizduaedelimkişehrinumumielektriğikesilsin,bucenabetdedursun.Yoksabizkıyametedekhavadadönüpduracağız..."demeyekalmadı,önümdenbişeyaşağıdüşüyor...

Amannedir?Öndekikusuyormuş...Benimdedönmektenmidembulanıyor,içimkabarıyor.

Artıktutamadımkendimi,içimdenevarsadışanverdim.Kushakus,kushakus...Bizhavadadönüpduruyoruz.Kimbağırdıfarkedemedim,arkadaşlardanbiri,"Hakkınızıhelaledin!"

dedi.Bendekelime-işehadetgetirmeyebaşladım.LafdeğilBey'im,38

belkibeşminareboyuhavadajethızıyladönmedeyiz...Allahdüşmanımınayağınıyerdenkesmesinvedehiçbirkulunaltındanyelesmesin;hiçbirbelayabenzemiyor.

Birisihemkusuyorhemde,"Haybumakineyiicatedenin..."diyesilmesıvamasövüyor.

Kimdirbilemedim,biriside,"Benzinleişleseydiya,benzinibiter,dururdu,bizdeinerdik..."

diyor...Bütüniçimdışımaçıktıkusmaktan.Çıkaracabişeykalmadığındaniçimde,barsağım,ciğerimsökülecek...

Arif,"Hepbirdenimdatdiyebağıralım..."dedi.Bakşuakılsıza...Ulan,karşıdaVali'ninkonağı,yanımızdakarakol...imdatdiyebağırılırmı?Susmusdediksede,Arif,"Imdaaat..."

diyebirnağraatmasıyla,sesidekesildi,galibabayılıpçöktütekneniniçine...onunarkasındanYusufdadüdüköttürmeyebaşladı,odayuvarlandıtekneniniçine...Karakoldandapolislerdışarıfırladı...VeLunapark'adoldularsada,bizhavadaolduğumuzdanvehavayabakmakakıllarınagelmediğinden,onlardadüdüköttürerekdönüpdolaşıpgittiler...Nekadarzamanuçtuk,nekadarzamanö-ğürdük,bilemiyorum,benkendimikaybetmişim,birdegözümüaçtımkihastanedeyim.Hâlâkendimihavadayımvedeuçmaktayımsanıyorum...

Doktor,sözünübağlıyor

SabahakarşıteftişeçıkanEmniyetMüdürümahallelerdehiçbirbekçiyibulamayıncaküplerebiner.Bulunmayanbekçilerinbağlıolduğukarakolagiderken,günışımaktadır;birdebakarki,karakolunyanındahavadabiracayipsesler...Kargasesideğil,a-ğaçkakansesideğil...Bunlarnekuşu,diyemeraklanır.Birdegörsünki,Lunapark'inatlıkarıncasıdönüpduruyor,kendindengeçmişaltıbekçidedurmadanöğürüyor.Kiminbaşısarkmış,kimininkolu,bacağı...

Epilog

Evegeldim.Bizimevdekilerinyüzündeacılıbirüzüntü....

39

•Neoldu,biliyormusun?

•Nevar?

•Karşıdakielektriktellerinebiruçurtmatakılmış...Birçocukağacatırmanıp,uçurtmayıalmakiçin,ağaçtanelektrikdireğinegeçerken..."Susun!"dedim.

Penceredenbaktım.Kuyruğuelektriktellerinedolanmışuçurtma,hâlârüzgârdapırpıredipduruyordu.

Koro

Çocukkeniçimdenhepderdimki:Uçurtmalarımolacakbüyüyünce.

Bidolu,bidolu...biçok,biçok...uçurtmalarlarlar...üüüü,dünyalarkadarlarlarlar...

Final

Benimmemleketimdeancakzenginleryaşayabilirler...Yellelliyelelelli,yelelelelniiii...

Yeeeeeeeleleli...

40

DENİZAYAKALTINDA

İstanbul'unüçbiryanıdeniz.Bukadardadeğil,istanbul'undenizi,istanbulkarasınınkoynunakolkolsokulmuş.Yinedeböyleyken,istanbul'dadenizegirmek,öbürdünyadacennetegirmektendahazor.istanbul'unbirbaşındanbirbaşınadenizkıyılarınıbirtakıminsanlarsatınalmışlar.Denizinsatınalınmasıakılalırişdeğildir.Denizisatınalanlar,duaedelimkihavayıdasatınalmamışlar.Denizlehavaarasındabüyükbirfarkyok;onudasatınalıpbizihavasızlıktanboğmadıklarınaşükür.Kavaklar'danÇekme-ce'ye,Şile'denPendik'ekadarşugüzelistanbulkıyılarındabedavagirilecekbirkanşlıkboşdenizkalmadığınabakarımda,denizinnasılsatınalındığınaşaşarım.

SekizyılAnadolu'dadolaştıktansonra,sonundaistanbul'adönüyoruz,diyeçolukçocukbizibirsevinçalmıştı.Buanlattığımonyılönce.istanbul'ageldik,hiçolmazsaistanbul'untadınıçıkaralım,denizkıyısındabirevtutalım,dedik.Nemümkün...Denizkıyısındabulamadık,denizeyakınbiryerolsundedik.Odaolmadı...Aman,dedik,hiçolmazsadenizgörenbiryerolsun.Uzaktandenizebakarızdagönlümüzgözümüzaçılır.Negezer...Denizeu-zaktanbilebakamıyoruz.Arataraderken,Cihangir'dedenizgörürbirapartmanvar,dediler.Apartmansahibi,dahabizekatıgöstermeden,

•Ikiyüzlira,dedi.

-Aman...

•Amanızamanıbu,isterseniz,ikioda,birhol...

•Hempahalı,hemküçük...

•Amadenizgörürbeyim.

Tekdenizigörelimdiye,ozamanınparasıylaikiodayaikiyüzepeki,dedik.Adambizekatıgöstermeyerazıoldu.Apartman,dikCihangiryamacınayapılmış.Kapıdangirince,birkatmerdivenleyerinaltınaindik.AllahAllah,bunasıliş...Bizimbildiğimizdenizgörmekiçinyukarıçıkıpbakılır.Böyleyerindibineinilmez.İş

41

bukadarladabitmezmiş.Birkatmerdivendahayerindibineinince,içimden,herhaldedenizi,dibindenyukarıdoğruseyredeceğiz,dedim.îkikatyerindibineindik.Kapkaranlıkbiryer.

Evsahibiçakmağınıçaktı.Elektrikdüğmesinibuldu,çevirdi.

-Tuh,cereyankesilmiş,dedi.

Çakmağınışığındakapıyıaçtı,içerigirdik.îçerigirince,bira-lacaakşamaydınlığıgördük.Apartmanbayırayapıldığından,biryanıyerindibindebiryanıyerüstündeydi.

•Sizikincikatdemiştiniz?...Diyeevsahibinesordum.

•Evet,dedi,bununaltındaikikatdahavardır.

Evindışarıyabakanüçpenceresivar.Dikkatleüçpenceredendebaktım,bikaçağaçladuvardanbaşkabişeygörünmüyor.Peki,deniznerde?

Kanma,

•Birdeseniyicebak.Bendenizmenizgöremiyorum,dedim.

Karım,

•Bennedenizgörüyorum,nededenizebenzerbirşey...dedi.

Evsahibine,

-Beyefendi,dedim,sizdenizgörürdemiştinizsanırım.Yoksaduvaradenizresmiasılıpdaonamıbakılacak?...

-Vay,nedemekmiş!...Evimdendenizgörünmüyormu?

Hani,nerdeyse,evimedenizgörmüyordedilerdiyebizievinehakarettenmahkemeyeverecek.

•Vallahi,affedersiniz,dedim,maksadımevinizikötülemekdeğil...Neben,nekarım,denizigörebildik.Belkibaşkalarınadenizgörünür.Bizegörünmedi.

_

•Sandalyegetirin!diyeyukarıyaseslendi.Hizmetçibirsandalyegetirdi.

Adamsandalyeninüstüneçıktı.Tıpkı,karayıgörüpde,"Kara!..."diyebağıranKristofKolomb'un

gemicisigibi,

-îştedeniz!...diyebağırdı.İştedeniz,tabakgibiayağınızınaltında.

Oindi,sandalyeyebençıktım.AllahAllah!...Görünürlerdedenizebenzerbişeyyok.

Adamahayalmigörünüyor,delimi,yoksadenizvar,denizvardiye,etkialtındabırakıpbizizorladenizigördüğümüzeinandıracakmı?

-Beyefendi,affedersiniz.Bendenizitanırım.İstanbul'dado-

42

ğupbüyüdüm.Penceredenbakıyorum,bikaçparçamaviliktenbaşkabişeyyok.Odagökyüzündeolduğunagörebulutolacak,dedim.Adam,

-Boyunuzkaç?diyesordu.

Başkazamanolsaboyumusöylemem.Boşbulunup,

•Birellisekiz,dedim.

•Tamaaaam...dedi,boşunadeğil...Bendebuadamnedendenizigörmüyor,gözlerineperdemiinmiş,diyordum.Şimdinedendenizigörmediğinizanlaşıldı.

•Nedengörmüyormuşum?

•Boyunuzyetişmiyordaondan...Denizigörmekiçin,enaşağıbiryetmişboyolmalı.Parmaklarınızüzerinekalkınbakalım.

Ayakparmaklarımınüstünedikilipbaktım,yinedenizyok.

-Zıplayınbirazcık,ozamangörürsünüz.

Denizigöreceğimdiyehababamsandalyeninüstündezıpzıpzıplıyorum.Nerdeysebaşımtavanadeğecek.Yinedenizebenzerbişeyyok.

Evsahibi,

-Masagetirin!diyebağırdı,balkondakiküçükmasayı...

Masageldi.Adammasanınüstünesandalyeyikoydu.Sandalyeninüstünedebençıktım.

-Şimdinegörüyorsun?diyesordu.

Benosevinçleazkalsın,canbazgibiçıktığımsandalyedenyuvarlanıyordum.

•Gördüüüüm,gördüm!diyebağırdım.

•Negördünüz?

-Denizigördüm,denizi...

Karım,

•Aşkolsun,dedi,hayatınıtehlikeyekoyupmasanınüstündekisandalyeyeçıktınama,ensonundadadenizigördün.Tebrikederim.Denizinneresigörünüyor?Marmaratarafımı,Boğaztarafımı?

•Hangitarafındeniziolduğunuanlıyamadım.Şöylebirkarış

kadarbirdenizgördüm.

Evsahibibusözümealındı:

-İstanbulluyum,diyorsunuz;sonradadahadenizitanımıyorsu-

43

nuz.SizingördüğünüzdenizKızkulesi'ninikiyüzmetrekadarbatısıyla,Sarayburnuarasındakalır.

Evsahibinin,kapıcının,karımınyardımıylasandalyedenindim.

•Ooooh,amaniçimaçıldı,dedim,denizhavasıbaşkaoluyor.

Karımçokşişmanolduğuiçin,

•Bensandalyeyeçıkıpgöremem,dedi.

-Masa,sandalyeişizor,dedim.Artıkburayataşınıncaözelbirtertibatyaparız.Çıkmkgibibirşey...

Karım,

•insandenizi,evindeyattığıyerdengörmeli...dedi.

Evsahibi,

•Yattığınızyerdendedenizgörünürdedi.

•Nasıl?Masanın,sandalyeninüstünemiyatılacak?

•Hayır.Sizdenöncekikiracılar,yattıklarıyerdendeniziçokrahatseyrediyorlardı.Hanidenizaltılarınperiskobuvardırya,öy\ebirperiskoptertibatıyapacaksınız.Ozamanyereyatın,bacaklarınızıduvaradikin,rahatdeniziseyredin.

•Periskopmudediniz?Bualetbulunurmu?

•Ricaederim.Uzunzamanİstanbul'danaynkaldığınızbelli.

Şimdiİstanbulevlerininyüzdeseksenindeperiskopvar.Periskopbireviçinengereklieşya.Akşamevinizeyorgunargıngeldinizmi,periskoptandeniziseyredersiniz,içinizaçılır.

•Beyefendi,bueveyazıkediyorsunuz.

Evsahibişaşırdı?

•Neden?

•Bukataydaikiyüzdeğil,enazgündeikiyüzliragetirir.

•Negibi?

-Negibiolacak."Çokgüzeldenizmanzarasıseyretmekisteyenlerefırsat.Saatiikibuçuklira"diyegazetelereilanverin.Kapıdabiletkesmeyeyetişemezsiniz.

Azkalsınadamladöğüşecektik.Hemendışançıktık.Merdivendekarım,

-Denizibirkerecikdebengörebilseydim,burayakadargelmişken...dedi.

44

SEYÎSATI

Bizimkuşağımız,Türktarihininenönemlibirdöneminiyaşamakmutluluğunaerdi,yadamutsuzluğunauğradı.Bu,çokpartilidemokrasidöneminegirişimizdir.(Başyazıgibikurubirbaşlangıç.Böyledehikayeolurmu?)

îşbu"SeyisAtı"adlıhikaye,işteböyleçokkuruvesıkıcıbirönsözlebaşlar.Çünkühikayeninyazan,politikacılanmızınpekço-ğuileseyisatlanarasındasıkıbenzerliklerolduğunainanmaktadır.(Vicdanhürriyetivarsa,inancımasaygıgöstermekzorundasınız;sizeacıyorum.)

Çokpartilidönemegirdiğimiz1945'tenbuyanagördüğümpo-litikacılan,ikiyeayırabilirim:Bayağıatabenzeyenlerle,seyisatmabenzeyenler.(Bişeyciklerdemem,dilerim,politikacılarınelinedüşesin...)

Bildiğinizgibiadınaatdenileninsanoğlununilkyoldaşıbusoyluhayvan,binicisininisteğinegöreyürür.Oysaseyisatlanöyledeğil.Önündekiatkoşarsa,seyisatıdakoşar,durursaseyisatıdadurur.Sonrabuseyisatları,nalınınizindengideceğiatıdaseçmez;yeterkiönündeherhangibiratolsun;al,doru,kula,kır,baklakın,demirkır,nedondaolursaolsun,isterakıtma'lı,isterseki'li,isteruyuntusütçübeygiri,isterhaliskanarapatı,biratolsundaönünde,nasılolursaolsun...

istersenizşimdilikpolitikacılannyakasınıbırakalımda,seyisatınındizginlerinielealalım.

HarpOkulu'nageçince,birikibinicilikdersi,bikaçbinicilikdersi,bikaçbiniciliktalimindensonra,sözümonaatbinmeyiöğrenmişsayılıyorduk.Biz,istanbul"Harbiye"sininsonöğrencileriydik.

Gününbirinde"tatbikatvar!"dediler.Bizi,ikitaburaayırdılar.Taburlardanbiri"Kırmızıkuvvet",öbürü"Mavikuvvet"oldu.BuKırmızı-Maviçarpışmasınıhiçbirzamananlayamamışımdır.

45

Çünkü,herneolursaolsun,tatbikatınsonundamavikuvvetilledeyendirilir.Oysa,mavi,güzelbirrenktir.Acırım,mavininyenilmesine...(Burasıhikayeninenşiirliyendir,dalgageçmeyinricaederim.)

(Hikayeninikincibasımınaektir.Eskidenmanevraveaskeritatbikatlarda,harpoyunlarında,bizkırmızıolurduk,düşmandamaviolurdu.Söylenilendoğruysa1972'densonrarenklerideğiştirmişiz:Bizimkuvvetlermavi,düşmankuvvetlerikırmızıolmuş.)Hiçbirtatbikattamavilerinyendiğigörülmemiştir.Çünkü,mavidüşmandır.Benolsam,düşmanıyeşilyapardım.(Nasılbeğendinizmi,burdaideolojivar,çaktınıztabii...)Evet,mavidüşmandır.Düşmanıngörevideyenilmektir.Evdekihesabınçarşıyauyduğu,yalnızbukırmızı-maviçarpışmasındagörülür.(Efendi,senbuhikayeyiuzattın.

Anlatacaksan,anlatşuseyisatını!)

Başüstüne,anlatayım.Benkırmızıkuvvetlerdendim.Hepimize,biryanıkırmızı,biryanımavibirerbezşeritverdiler.Bubezşeritleri,şapkalarımızaçepeçevresarıpiğneledik.Bizkırmızıkuvvettenolduğumuzdanşapkalanmızdakiişaretbezimizinkırmızısıdışadönüktü.

Beni,KırmızıKuvvetkomutanınınatlıhabercisiyaptılar.Bu,herkesinarayıpdabulamadığıbirödevdi.Arkadaşlarım,omuzlarındatüfek,teçhizat,yayançalışacaklar,atlayacaklar,sıçrayacaklar,koşacaklar,saldıracaklar,çekilecekler,benseatüstünde...İşinhiçdeböyleolmadığını,seyisatınabininceanladım.Seyisatınabinmektense,değilatlamak,sıçramak,kuşolupuçmak,balıkolupyüzmek,çokdahakolaymış.

Şehirdışınaçıktık."Hürriyet-iEbediye"tepesininilerlerine,a-çıkaraziyegeldik.(Zorunluaçıklama:Oralarıeskidenaçıklıktı;insanınaz,şeytanınçokolduğuyerlerdi.)Mavivekırmızıkuvvetler,yerlerinialdı.Ben,KırmızıKuvvetkomutanınınarkasınday-dım.İkimizdeatüstündeolduğumuzdanorayakadarhiçbiraksaklıkolmadı.Akımdakiatıkendimsürüyorumsanıyordum.Oysa,benimbindiğimseyisatı,Binbaşı'nınatınauyargidermiş.

Gerçekhayattadaböyleolmazmı?Olaylargönlümüzegöregidince,onlarıbizböyleyürütüyoruz,sanırız.İnsanoğlununmutlulukbudalalı-ıişte...Amaolaylarbizimisteklerimizekarşıtçıkınca,acıgerçek

46

kafamızadankeder.(Dikkat:Kıssadanhisse.Budahikayeninfelsefesi.İyimi?)KırmızıKuvvetkomutanıolanBinbaşı,benimçoksevdiğim,Avrupa'lardabinicilikyarışlarındaaltınmadalyalar,kupalarkazanmışünlübirsüvariydi.Üstelikdesertmisert...

Yani,şapkasınınkokartindançizmesininökçedemirinekadartambirbinbaşı.Bikaçbinkişininyüzdüğü,güneşlendiğibirplajdabuadamımayoluolarakherkimgörse,

-iştebirBinbaşı!...der.

Durupduruyorduk.Altımdakiatbirdenhopladı.Beneyerinüstünden,atınboynunadüştüm.Hemenhayvanınkulaklarınayapıştım.Buhayvananeoldu?Dizginleriçekmedim,baldırlamadım,gemikasmadım.Benhiçbişeyyapmadımama,önümdekiBinbaşı,atınımahmuzlamış.Onunatıkoşunca,

benimseyisatıdururmu?...Amanboşbulunmayagelmez...

At,benisıçratıpduruyor,iyikiusturuplusıçrattıdaboynundanhoplayıpapışımatınsağrısındayükseldi,kendimiyineeyerinüstündebuldum.Evet,eyerdeyimamaeyerinüstündebitürlüduramıyorum.Atbenisıçratıpsağrısınao-turtuyor,sıçratıpboynununüstüneatıyor;biröne,birgeri,birsağa,birsola...Bununeniyisi,düşüpdekurtulmakama,ozamandakomutanhabercisizkalacak.Bağırsam,ayıp...Dizgineasılıyorum,eyerinönhanesineyapışıyorum.Derkendizginlerelimdenkurtulmadımı...Eyvah!..Birelimleatınyelesineyapıştım,yatıpabandımsırtına...Mevzilenenbölüklerdenbirinindeönünegeldik.Burdaattandüşersem,arkadaşlararezilolmakvar.Artıkemeklio-luncayakadaralayederler...Atayalvarıyorum:

-Yavrum...Gözünüseveyim...Yavaşulan,yavaştannamussuz...Çüş,çüşbe!..N'olursun...

insafsızseyisatımerhametegelmeyince:

-Allah!diyorum.Allah'ım,Allah'ımbenişuncaarkadaşareziletme!..

Allah'ayalvarmaktanbaşkahiçbirçaremkalmamış;dizgineldençıkmış,attainsafkalmamış,başkaneyapılır?...Atabinmemişolanlarbuzorluğuanlayamazlar.Oturakyerimibitürlüe-ğerinüstündetutamıyorum.Atbenibiniciyerinekoymuyorki...Samançuvalıgibioyanabuyanafırlatıyor.Yinevicdanlıhay-vanmış,kaldınpyereçarpmıyor.Tamkayıpkayıpdüşecekken,

47

birdenhoplatıpbenieyerinüstüneoturtuyor.

Felaketinbüyüğü,Binbaşıatınıdurduruncaoldu.Çünküonunatıdurunca,benimseyisatıda,ikiönayağınıileridikip,çakılmışkazıkgibibirdenbirezınkdiyekakıldı.Benartıkkendivücudumasahipolamadım,atınüstündenhavalandım.Hani,sporfilmlerivardır,rölantifilmçevrilirdeatlet,yavaşyavaşhavayauçarya,işteöyle...Benuçtum,hayvanınboynununüstünden,önümdekiBinbaşı'nınatınınarkaayaklarıdibinedüştüm.(Sizşimdibeni,buanlattıklarımabakarak,hamhalatbirisanırsınız.Değilvalla...İnanmazsanızarkadaşlarımasorun.Benozaman,okulunpiramittakı-mındaydım.Arkadaşlarımınkurduğubeşkatlıpiramidintepesinehopdiyefırlarda,ordayaamudakalkar,yadaatletfanelamdanbayrakçıkarırdım.Beğendinizmi?)

ilkişim,düştüğümükimsegördümüdiyeyanımayöremebakmakoldu.Görenyok,gülmüyorlar...Yerdenfırlayıp,atındizginlerineyapıştım.Başladımhayvanısevipokşayıpyalvarmaya:

-Oohbenimcanım...N'olur,yavaş...

Atladımsırtına.Binbaşıbölükkomutanıylakonuştu,sonraatınısürdü.Onunatıfırlayınca,artıkbenimkinitutma...Benimseyişatıdaokgibifırladı.Bukezdizginkayışlarınayapışmışımki,kolumkopardakayışelimdençıkmaz.Dizginitutmakkolay,oturakyerimieyerinüstündetutamıyorum.Atbeniçalkalayaçalkalayaiçimidışımaçıkardı.

Öldüm,bittim.ÖbürbölüğünönündeBinbaşıatımyinedurdurunca,benimkidezınkdiyedurdu.Bütünçabamboşagitti,benyinekendimiatınüstündetutamadım.Havalandım,yereoturdum.Buna,oturmademekdoğrudeğil.Çünküinsanlarbaşlarınınüstündeoturmazlar.

İnsanınoturmaorganıbaşıdeğil,başkayeridir.Dizginkayışlarınıelimdenbırakmadığımdan,sankiyereatlamışgibiyaptım,atınüstünesıçradım...

-BüyükAllahbeniutandırma!

Binbaşıatısürdü.Bukezdörtnal,uçuyoruz.Enrahatıdörtnal.Çünküdörtnalda,benimgibiacemibiniciçalkalanmıyor.İhtiyatbölüğününönünegelince,Binbaşıbirdenatınıyinedurdurdu.Benyineuçtumki,buseferkiuçuş,Hazret-iİsauçuşu...Allah'ınısevenbenitutmasın.Benuçauça,doğruca...Nereyebiliyormusunuz?Önümde,atüstündeduranBinbaşı'nınsırtına...Yeryüzündebirinsaniçinbundanbüyükbirterslikolamaz.Şimdi,Binbaşı'nın

48

atıüstündeikikişiydik:Binbaşıvehabercisi...Belalariçinde,yinedeinsanoğlubiravuntubulabilmeli.Binbaşı'nınarkasınadüştüm,yaönünedüşseydim...Binbaşıbaşımçevirip:

-One?diyebağırdı.

Kendimiyereattım.

-Efendim...diyebaşlayıpbişeylerkekeledim.İyikiBinbaşıüstelemedi.

Kendiatımasıçradım.Binbaşıbanabeşincibölüğesöylenecekbiremirverdi.Atıbeşincibölüğünolduğuyeresüreceğim.Baldırla-dım,gitmez.Topuklarımıkarnınavurdum,gitmez.

ÖnümdekiBinbaşı'nınatıyürümeyincebenimseyisatıkıpırdamıyor.Binbaşıatınıbaşkayeresürüncebenimkidearkasındanyürüdü.Binbaşısert,

•Bensananededim?dedi.

Sesimiçıkarmadım.

•Bensana"Beşincibölüğegit..."demedimmi?

Yinesesimiçıkarmadım.

•Neduruyorsun?

Benmiduruyorum,atduruyor.AmabunuBinbaşı'yanasılanlatırsın?

Binbaşıkızdı:

-Çekil,çekil!.,diyebağırdı.Seningibihaberciistemiyorum,defol!..

Nasıldefolayım,anlamıyorumki...Binbaşı'nınatınınarkasındanbenimattırıstırısgidiyor.Hayvanınbaşınıçevirmekiçindizginlerenasılvargücümleasılıyorum,atoğluatbanamısındemiyor.

•Gitoğlum,gitbaşımdan...Gitbe...Belamısınyahu?...Defol...

•Efendim...atgitmiyor...bengideceğimama...at...buhayvan...

Binbaşı'nınkızgınsuratıyumuşadı.Güldüğünübellietmemekiçin,başınıçevirdi.

-inattan!dedi.

Attanineceğimsıradakarşıdanikiatlıkopmuşbizedoğrugeliyor.Benimat,oikiatıgörüncedahadururmu?Birparladı,haydioikiatınarkasından...nasılbirfelaket,nasılbirbela...Benimartıkbütünçabam,attandüşmemek.Öyleuçuyoruzkidüşersemparça49

parçaolacağım.Evet,sonundadüştümde...Hembukez,solayağımıdaüzengidemirindençıkaramadığımdan,yerdesürükleniyorum.Ölebilirdim.Ölmedimse,öndegidenikiatındurmalarından,onlardurunca,benimseyisatımdadurdu.Sürüklenesürükleneölmektenkurtuldum.Pantolonumunsoldizkapağıboydanboyayırtılmış,dizimdenşakırşakırkanlarakıyor.

Attaninensubaylar,atlarınıseyiseverdiler.Bendeatımaatladım.Yineatım,kulaklarıdüşük,yürümeyebaşladı.Ödümpatlıyor,sağdansoldankoşanbiratçıkacakdiye...Çünkübenimkideonlannardınatakılacak.Öyledeoldu.Benimatım,ogünö-nündekoşanhangiatgördüyse,onunardınatakıldı.Benoseyisatınınsırtında,tatbikatalanındaordanoraya,ordanorayagittimgeldim.Akımdakiat,beniordanorayakoşturuyordu.NasılolduysadüşmanolanMavikuvvetleriniçinedüştüm.Hemenşap-kamdakiişaretbezinitersçevirip,mavisinidışagetirerekesirolmaktankurtuldum.

Yinebaşkaatınarkasındanrüzgârgibikoşanatım,azkalsınbenibirağacındalınaasılıbırakacaktı.Dal,başımdanşapkayısıyırıpattı.Şapkasızdakaldım.Yüzüm,çarpandallardançizikiçinde...

Vesonunda,dörtnaluçanatım,yineböylekarşıdankoşanbiratlaçarpıştı.Gözümdeşimşeklerçaktı,birsürekendimegelemedim.Kendimegeldiğimzaman,yineatüstündeydim,amabeyazbiratın...Anlaşılanoçarpışmada,nasılolmuşsabizatlandeğişmişiz.Çarpışıncabenatımınüstündenfırlayıp,öbüratınüstüneçıkmışım.Banaçarpanınvebenimindiğimatınneolduğunubilmiyorum.

Akımdakibeyazat,iyibirattı.İstediğimyeregötürebiliyor-dum.Demek,seyisatıdeğil!..

Yanımıyönümüşaşırmışım,dağbayırgidiyorum.Amaperişanım.Sağayağımdakitozlukyok,düşmüş.Birbirliğiniçinedaldım.BirYüzbaşı:

-Burayagel!dedi.

Attanindim.Selamverdim.Amabaşımdaşapkayok.Sağayağımdatozlukyok.Kayışdadüşmüş,pantalonbelimdensarkmış.Pantalonunsoldiziboydanboyayırtık,kaniçinde...

Yüzümünçiziklerindenkanakıyor.

Yüzbaşı:

50

-Bune?dedi,neoldusana?

Nediyeyim?Yüzbaşı'nınarkasındabütünarkadaşlar...Üzüntümüanlayabilmeniziçin,benimozamankiniyetimibilmelisiniz.Bengeneralolacağım,general...

•Efendim,dedim,düşmaniçinedüştüm.Esiredeceklerdi.Kaçarkenböyleoldumişte...

•Seninişinne?

•Haberciyim.SizeBinbaşı'nmemrinigetirdim.

Binbaşı'nınverdiğiemrisöyledim.Amakimebiliyormusunuz?Mavikuvvetlere.Çünkübenkırmızıkuvvetlerdendim.Kırmızıkuvvetkomutanınınemrini,şaşkınlıktanMavikuvvetleresöylemiştim.

Buyanlışlıktansonra,bütünişler,birlikler,emirlerbirbirinekarıştı.AmasonundaherzamankigibiKırmızıkuvvet,yanibizgalipgeldik.

Şimdi,nedenbitakımpolitikacılarıseyisatınabenzettiğimianlamışsınızdır.Çünkübunlar,kendikendilerineyürüyemezler,ko-şamazlar;illeönlerinde,gölgelerindengidecekleribaşkabirpolitikacıbulunacak...

51

DONLAŞAKAOLMAZ

Bilirsiniz;yatılıokullarda"bekâr"var,"evci"var.Evciler,cumartesigecelerievlerindekalırlar,bekârlardabütündersyılıgeceleriniokuldageçirirler.

SüvariSelahattin,benimgibibekârlardan.Birpazarakşamı,koğuştaherzamankigibiyıkanmışçamaşırlarımızdağıtılıyor.

Koğuşkıdemlisi:

-Herkesçamaşırınıgelipalsın!diyebağırdı.

Kirliçamaşırlarımızıverip,yıkanmışçamaşırlarımızıalıyoruz.Çamaşırlarkarışmasındiye,herkeskendiçamaşırınayaboyasvçıkmazkalemlenumarasınıyazıyor,yasiyahiplikleadınıişliyor.

Herkesinsinirlendiğibirişvardırya...BuSüvariSelahattin'indesinirinegideniş,çamaşıranumarayazmak.Yazmaz.Sırtındankirlileriçıkarır,atar.Yıkanmışçamaşırlardağıtılırkendeyerindenkalkmaz.Herkeskendiişaretliçamaşırınıalınca,

-Geriyekalanlardabenim!diyegider,hernekalmışsa,onlarıtoparlaralır.

Çapaçullukişte,başkahiçbişeydeğil.

Kimileyin,yıkanmışçamaşırdağıtımında,geriyeçamaşırartmadığıiçin,bişeyalamaz.

Kimileyindeelikoluçamaşırladöner.Amabunlarkendisininmi,değilmi,belirsiz.Birsürü,işaretsizçamaşır...

Toparladığıçamaşırlarabakar,şaşar:

-Yahubenimböylegömleğimyoktube!...

Opazarakşamı,yıkanmışçamaşırlardağıtılırkenyineensonogitti.Eliboşdöndü.

•Mendilbilekalmamış!dedi.

•Temizçamaşırınyokmu?

•Varama,yalnızdonyok...

•Bensanabirdonvereyim...dedim.

•Seninkibanaolmaz...dedi.

52

Busüvariliktededonlapantolonçokönemli.Donvepantolonısmarlamayapılmışgibi,süvarininbacaklarınısıkısıkısaracak.Binicilerbilir,donlapantolonbacağaoturmazsa,iyiatbinilemez.heleosüratliatgidişinde,kaynakyaparkenbolgelendonunpaçalarısıyrılır,sıyrılır,kıvnlır,toparlanır,yukançıkar,tomtopakbişeyolur.Budabiniciyitedirgineder.Nekadaruğraşıppantolonununüstündendonunpaçalarınıaşağıçeksen,oyinetoparlanır,yukançıkar.Dondarolsa,sıkar,bololsatomtopakbüzülür.Onuniçinsüvarinindonu,pantolonutamölçüsündeolacak.

Selahattindüşünmeyebaşladı.Ertesigünde,birgeneralteftişegelip,süvarilerimanejtalimindegörecek.Asılüzüntüsübundan...Selahattinmesleğinedetutkun.Donyüzündenbirbaşansızlığauğramakistemiyor.

Birliktedüşündük,taşındık.Aklıma,Cemalgeldi.Cemal,tamSelahattin'inboyundapoşunda,ikisininçamaşırıbirbirineuyar.Selahattin:

•Cemalvermez...dedi.

•Yahubirdondanneçıkar,birgünlüğünedonverecek...

Cemaldedünyanınentitizçocuğu.Gündebelkiyirmikezeliniyıkar.Gıcırgıcırçamaşırlarındabiteklekeyok.Üstelikdecimrimicimri...Evet,kendidonunubaşkasınavermez.

•Neyapacaksın?

•Vallabilmem,felaket...

Bunlannbirdebinicilikhocalanvar,Yarbay,çoksinirlibira-dam.SınıfarkadaşlançoktangeneralolanbusinirliYarbay,atdiye,binicilikdiyeölüyor.Binicilikyüzünden,vücudundaikiüçyerindenkırılmamıştekkemiğiyok.Bacak,kol,kaburga,bütünkemiklerikınk.

Yürürkenbilebukınkkemikleriçıtırçıtırçıtırdar.Yarbay'ınbütünmerakıatterbiyesi...

Altındakiatarumbaoynatır.Atlabirkonuşmadığıkalmış.

BuYarbay,teftişegelenGeneral'eöğrencilerininbütünhünerlerinigösterecek.Başarılıöğrencisiolduğuiçin,Selahattin'ideçokseviyor.

•Neyapacağız?

•Cemal'denisterizbikez...

Selahattin,hemYarbay'ıGeneral'ekarşımahcupetmekten,hemdekendisiYarbay'amahcupolmaktankorkuyor.

53

Cemal'egidipsöyledik.Cemal:

•Kardeşim,dondaverilirmiyahu?dedi.

•Neolurbe?

•Neoluruvarmı?Seningiydiğindonu,sonrabenneyapayım?

Dayanamadım:

•Mendilyap...dedim.

•Vallaolmaz.Darılmayınçocuklar.Başkaşeyolsavereyim.Amadonumuveremem...

•Yahu,birteftişlikbe....

•Olmazkardeşim.Terletirbe...Atabinecekbirader.Terdenneolurdon...

•Yıkatırsın...

•Çıkarmıkardeşim,süvariteri...

•Satöyleyse...Kaçparaysaverelim.

Satamıyorda.Arkadaşınakullanılmışdonsatıyor,diyeadıçıkacak.

•Darılmayın,donumuveremem.Başkaşeyolsa...

Cemal'insuratınabaktım:

•Amasenzararlıçıkarsın...dedim.

Galibanedemekistediğimianladı.

Sonderste,herkesderslikteyken,bizSelahattin'lekoğuşagittik.Cemal'indolabınıaçtık.

Çamaşırlarıbohçadaduruyor.Bohçayıaçtık.Bitekdonvar.Başkahiçbişeyyok.Lastiklideğil,beldendüğmelidon.DonualdıSelahattin.Birkağıda,biratbaşıresmiyaptım.Altınada"Altınnalçetesi"yazdım.Kâğıdıbohçayakoydum.

Güzellikleolmazsaböyleolur!

Ertesigünbaktım,Cemalhiçoralıdeğil.Demekdolabındandonunualdığımızdanhaberiyok,bohçasınıaçmamış.

SüvarilersabaherkendenAyazağa'yagittiler.Kapalımanejdeteftişverecekler.Bizpiyadelerde"Hürriyet-iEbediye"tepesinetatbikatagittik.

Akşamokuladöndük.Süvarilerdahagelmemiş.Bizyemekhanedeykensüvarilergeldi.

Birazsonra,yemekhaneninöbürbaşındabirkapışmaoldu.Selahattin'insesiniduydum:

-Söyle,kimindonuydu?...

Cemal'inkafasınafasulyekaravanasınıgeçirmiş,bağırıyor:

-Söylekimindonuydu?...

54

Cemal'ielindenzorlaaldık.

-Neolduyahu?

Selahattinanlattı:

•Odüğmelidonusabahleyinayağımagiydim.AtbinipAyaza-

ğa'yagittik.Yoldafarketmedim.Manejegirdik.Generaldegeldi.

Yarbaybarutgibi...Süratliylegiderken,donunpaçalarıtoparlanmayabaşladı.HayAllah...Tomtopoldubirader,bacaklarımınarasınagirdi.Yarbaybiziattanatlatmadımı?İndik,atlaryanımızdadörtnalageçerkensıçrayarakatbineceğiz.Benattanaşağısıçrarkendonunbelindekidüğmelerkopmazmı!Donindibacaklarımakardeşim...Benimatyanımageldi.Sıçrayacağımüstüne,bacaklarımıaçamıyorumki...Herkesatbindi,gitti.Benkaldım.HırsındanYarbay'ınkemikleriçıtırdamayabaşladı.Atlarmanejyerinibirdahadönüpyanımageldi.Birhamleettim,bacağımıaçamam.Bacaklarımadolanıpsarılmışolandonubitürlüyukarıçekemiyorumkikardeşim...Reziloldum.Baktımolmayacak,atınyanımdanü-

çüncügeçişinde,bacaklarımıaçmadankendimitopgibifırlattım.

Gelgeldim,bacaklarımıaçamadığımdanatınüstündeduramadım,üstündenaşıp,öbüryanadüştüm.Gözümbenimatta.Atbirdahayanımdangeçerken,kendimibirdahafırlattım,hopöbüryana...

Kendimifırlatıpatıyorum.Parçalanacağım.Generalacıdı:

•NeoluyorbudelikanlıyaYarbay'ım?dedi.

Benvargücümlebacaklarımıhavadamakaslayınca,donkorkunçbircayırtıçıkararakikiyeayrıldı.Bendeeyerinüstüneoturdum.Bukezde,eyerüstündeinipkalktıkçadonbüzülür,büzülür,yukarısıyrılır.Donunağıdakalmadığındandahabetertopakoluyor.

Çıldıracağımarkadaşlar.Bereketversin,pantolonumuncebiherzamandeliktirde,elimideliktensokup,donuparçaparçakoparmayabaşladım.Donuparçaparçakoparıpparçalancebimedolduruyordum.Bacağımınarasındakalansonparçayıçıkarmaki-çinelimisoktum.

ArkamdanNecmi:

•Neyapıyorsun?dedi.

•Neyapıyorum?

•Dönüpbaksana!...

Birdebaktım,manejyeri,konfetiserpilmişgibibeyazbezparçalarıyladolmuş.Havadabezparçalanuçuşuyor.Bendeakılmıkalmışkardeşim.Kopardığımdonparçalannıcebimekoyuyorum

55

diye,havayaserpiyormuşum.Reziloldum.Cemalöteden:

-Tabi,dedi,donumuçalacağınızıanlamıştım.Bendebütünçamaşırlarımıkaldırdımdolaptan.PatatesNecmi'nindonunubohçayakoydum.

PatatesNecmi,Selahattin'inikiiriliğindeydi.PatatesNecmibunuduyarduymaz:

-Vay,benimdonummu?diyebağırdı.

Sonraüçübirbirininüstüneatılıpboğuşmayabaşladılar.Bizdearkadaşlıkgörevimiziyerinegetirip,hepbirağızdan.

-Vur!Vur!Vur!...diyebağınyorduk.

GARBAAÇILANPENCERE

Bizartıkbunaalıştık;tanınmışbirgazeteci,biryazar,birpolitikacıyla,biryönetmenlebirliktebirgeziyeçıkmışsa,uğradıklarıyerlerdeopolitikacı,oyönetmennutukçekmişse,gezidönüşündeyazarherkeseşöyleder:

-0nutkubenhazırlamıştım.

Öylenutuklardinlemişizdirki,sonradansöylenilenlereinanmakgerekirse,onutku,beş

kişi,onkişiyazmışolduklarınıiddiaetmişlerdir.Hiçdeğilse,yazılmışolannutkudüzeltmişlerdir.Böylece,bizdekisiyasinutuklarınçoğununnedensaçmasapanolduğudahaiyianlaşılır.

Onuniçinpolitikacılargeziyeçıkarlarken,eniyisi,dalkavuklarınagüvenselerbile,yanlarınagazeteciyazarlardanhiçbirinialmamalıdırlar.Çünkübunlar,onbinlercekişiönündepolitikacınıncoşkuylaoracıktaezberesöyleyiverdiğinutkubile,

-Benyazmıştım!diyesonradanövünürler.

Oradabulunanlardandahakırkınavarmamışbirgazeteci,

-Bendeçoknutukyazmıştımzamanında,dedi,yazdığımnutuklarlamilletvekiliseçtirdiklerinibilevardır,ilknutkumuondo-kuzyaşımdaykenMüftüiçinyazmıştım.

Bugiriştensonranutukhikayesinianlatmayabaşladı:

-Bizimorasıküçükyer,taşraili...Küçükyerdebüyükgörünmekkolayoluyor.Bendedahaliseninonuncusınıfındayken,ilintekgazetesinebaşyazılaryazmayabaşlamıştım.Herkes"Kalemikuvvetlimaşallah"diyordu.

Liseyibitirdiğimyıldı.Bizimiledemiryoluulaştı.îlktrengelecek.Herkestebirhazırlık,birhazırlık...

MüftüEfendibizimuzaktanakrabamızolur.Banabirhabergönderdi:"Amanbirnutukyazsın,treningeldiğigünokuyacağım..."

MüftüEfendiçoksayılanbirbilginkişi.Çocukluğumuzdanberibüyük,küçükhepböyleduymuşuz.Bizegöre,MüftüEfendi'ninbilmediğihiçbişeyyok.Gencimiz,yaşlımızbunainanmışız.Sanı-57

rım,MüftüEfendiozamanyetmişinigeçkindi.Bembeyazuzunsakalıvardı.Evindenpekseyrekçıkardı.Böyleceağzındandökülenherhece,ayrıbirdeğerkazanırdı.Bizonunçokderinbilgisini,bususuşundançıkarıyorduk.

Ençokbildiğitarih,bizimilintarihiydi.Bütünilsınırlaniçindegeçmişolaylarıbilirdi.Şuevdekimleryaşamış,neleryapmışlar,eskiyangınları,Bizanslılarzamanını,islamordusununbukentizaptını,herşeyi,herşeyibilirdi.

BütünkenthalkıMüftüEfendi'yleovunurduk.Vali,BelediyeBaşkanıfilan,bunlarınhepsiMüftüEfendi'dençoksonragelirdi.Büyüklerdenbirişehrimizegelse,hemenziyaretinegider,MüftüEfendi'nineliniöperdi.

iştebudenliönemlikişiolanMüftüEfendi'nin,şehrimizeilktreningelişigünüyapılacaktörendebirnutuksöylemesigerekiyordu.Odabuçokönemlinutkuyazmagörevinibanavermişti.Buişinağırlığıaltındaezildim.Oyaşta,istanbul,Ankaragibibüyükşehirleribiledahagörmemişim,ilktreningelişindenelersöylemeningerekliolduğunubilmiyordum.

Bütünbilgim,okuduğumbikaçkitaptan,gazetevedergiyazılarındangeliyor.Çoksıkıçalışaraküçgünde,birnutukhazırladım.MüftüEfendi'yeamcamlagönderdim.

Treninilkgelişigünübüyüktörenyapıldı.Bütünşehirhalkıistasyonayığıldı.Lokomotifgeldi.Kurbanlarkesildi.ÖnceValibirnutuksöyledi,arkadanMüftüEfendi...Ben,MüftüEfendi'dendahaheyecanlıydım.Nutkunhâlâaklımdakalanparçalarıaşağıyukarışunlar:

"Tren,garbaaçılanbirpenceredir.Bupenceredenziyagirecek,yalnızziyadeğilbaşkaşeylerdegirecek.Medeniyet,tekerleklerinÜstünebinerekbizekadargeldi.Tekerleknedemektir?Tekerlek,medeniyetinayağıdır.Tekerlekolmasaydı,dünyadahiçbirimizolamazdık.Bizbugüntekerleklerinsayesindeilerliyoruz.Şutünele,şudağlarıniçineaçılmış

deliklerebakınız.Şugördüğünüzdeliktennelerdoğacakneler.Nurluistikbalbizimdir.

Bubirhazinedir.Elinegeçirdiğinbuhazineyiiyikullanhemşehri!İyikullanırsan,çokparakazanırsın,zenginolursun,itibarınartar.

Tekerlekler,raylarüzerindekayacak,tşlereskisigibizordeğil.Herseferisenizenginedecekhemşehri!Kaçseferolursaokadarkârlısın.

İşyolaçılıncayakadardı.Birkereyolaçıldıya,artıkbütünhemşehrilerimizbuyolunüstündenkolaylıklagidipgelecektir.Mallarımızındeğeriartacaktır.Sendemalınındeğerini,kadrinibil!..

Cumhuriyetsayesindeönümüzegelenbumalınkıymetinibilelim;binerken,üstünebasarken,içinegirerkentitremeliyiz.Dikkatlibinmezsekbozulur,sonrabizdenbaşkalarıkullanamaz.Elin,yabancınınmalıdeğilkihorkullanalım.Kendimalımız,bütünhem-

şehrilerimizin.Hepimizinortakmalımız.."

Ondokuzyaşında,taşralisesiniyenibitirmişbirgençbaşkaneyazabilir,işteböyleşeyler...

MüftüEfendi'ninnutku,umulandandaçokalkışlandı.Öbürnutuklannhiçbiri,Müftü'nünnutkununetkisiniyapmadı.Alkışkıyamet...Herkes"BizimMüftügerçektenderinhoca..."

demeyebaşladı.Doğrusu,MüftüEfendidenutkuhemiyiezberlemiş,hemdegüzel,heyecanlısöyledi.

Ogündensonra,neredebirtören,birtoplantıolsa,MüftüEfendiyinutuksöylemeyeçağırdılar.MüftüEfendidehergittiğiyerdeheponutkutekrarlayıpdurdu.Yalnıznutkuniçinden"tren"kelimesiniçıkarıyor,gerikalanlarınıolduğugibisöylüyordu.Nutukherkeseodenligüzelgeldiki,hiçbirimiznutkutekrartekrardinlemektenbıkıpusanmıyorduk.

CumhuriyetBayramı'nda,birkerestefabrikasınınaçılışında,büyüklerdenbirininşehregelişinde,hepbunutuksöylendi.

Ziyaadındabirakrabamızvar,babasıçokzengin.Bunlaristanbul'danbirgelingetirdiler.

Görülmemiş,duyulmamışbirdüğünyapıldı.Düğünziyafetine;şehrinbütünilerigelenleriçağrıldı.Bizdegittik.Aileçokmutaassıp,amasonderecemutaassıp...Kadınlarlaerkeklerayrıodalardayemekyiyoruz.Nedeolsagelinistanbulluolduğundan,yemektensonrakadınerkekhepbira-rayatoplanıldı.MüftüEfendi'yekonuşmasıiçinricaedildi.Doğrusu,MüftüEfendikonuşmakistemedi.Amaöylezorladılarki,adamcağızkonuşmakzorundakaldı.

Ayağakalktı,başladıkonuşmaya:

59

"Muhteremhemşehrilerim!

Yenikurulanbuyuva,garbaaçılanbirpenceredir."

Dahanutkunbaşındabirhoşnutsuzlukmırıltısıbaşladı.Aileninpencereye,helegarbaaçılanpencereyebenzetilmesi,bizimmutaassıpçevremizininsanlarınısinirlendirdi.MüftüEfendigelinigöstererekdevametti:

"Bupenceredenziyagirecek,yalnızziyadeğil,başkaşeylerdegirecek..."

Zatenistanbul'dankızaldığıiçinyayılandedikodulardansinirliolandamatZiya'nmkaşı,gözüoynamayabaşladı.Ziya'nmellerititriyordu.MüftüEfendidevametti:

"Medeniyet,nurgibimedeniyet,tekerleklerinüstünebinerekbizekadargeldi.

Onuhepimizkucaklayıpbağrımızabasacağız.Çünküohepimizindir."

Sinirli,kızgınöksürüklerlenutukkesiliyordu.

"İştekarşınızdatekerlek!Tekerleknedemektir?Tekerlekolmasaydı,dünyadahiçbirimizolamazdık.Tekerlekmedeniyettir.Bizbugüntekerleğe,medeniyetintekerleğinekavuştuk."

DamatZiyaeliniarkacebineattı.Bircinayetolabilirdi.BugerginhavadaMüftüEfendi,nutkunadevametti:

"Şutünelebakınız!Budeliktennelerdoğacak,neler!Nurluistikbalbizimdir."

Yeryeryükselenmırıltıları,herzamankigibibaşarısınınsesligösterisisananMüftüEfendi,damatZiya'yadönerekşöylededi:

"Bubirhazinedir!Elinegeçirdiğinbuhazineyiiyikullanhemşehri!İyikullanırsançokparakazanırsın,zenginolursun,memleketteitibarınartar.İşlereskisigibizordeğilartık.Herseferisenizenginedecek.Kaçseferolursaokadarkârlısıngençhemşehri!..."

60

Arkadaşları,damadınelinitutmasalar,kandökülecekti.Kayınpeder,MüftüEfendi'ninkulağınabişeylersöyledi.MüftüEfendi,başınısalladı,nutkunadevametti:

"İş,birkereyolaçılıncayakadardır.Yolaçıldıya,herkesrahatrahatgidipgelecek.

Arkadaş,cumhuriyetimizinsayesindesahipolduğumuzbukıymetlimalındeğerinibilelim;binerken,üstünebasarken,içinegirerkentitremeliyiz.Dikkatlibinmezsek,çabucakbozulur,başkalarıistifadeedemez,yabancınınmalıdeğilki,horkullanalım.Kendimalımız/.."

Arkadaşlarıdışarıçıkardıklarıiçin,damatMüftüEfendi'ninsözlerininsonunuduymamıştı.

Nutuktansonrabirsoğukhavaesti.MüftüEfendi,nedenalkışlanmadığınaçokşaştı.Ziyafetdağıldı.

ÜçgünsonradaZiya,İstanbul'dangetirdiğigüzelgelinigerigönderdi.Boşandılar.

61

NASILYAZIYORMUŞUM?

Birmektupaldım,yalnızbanadeğil,birçokyazarlaragönderilmiş.Şöylebaşlıyormektup:

"Bilirsiniz,okurlar,yazılanveyapıtlarıötesinde,yazarlarımerakederler."

Mektubuyazanbana,"Bilirsiniz"diyorama,doğrusuyabilmiyorum;gerçektenokurlar,yazarları"yazılarınınveyapıtlarınınö-tesinde"merakederlermi?

Mektubuokuyalım:

"Okurlarınençokmerakettikleriözelliklerdenbiride,yazarlarınyazılarınınasıl,hangiortamdayazdıklarıdır."

Haaa,şimdianlargibioluyorumokurlarınneyimerakettiklerini.Doğrudur,okurlarbunlarımerakederler.Çünkü,anormal,olağanüstü,sürprizli,şaşırtıcıdurumlarbekler,dahadoğrusuiçlerindenböyleolmasınıisterler.

Şimdimektuptakisorularageçelimvecevaplarımızıverelim.

Soru-Hangiortamdayazarsınız?

Cevap-"Buortam,yazacağımyazıtürünegöredeğişir.Çokciddibiryazıyazacaksam,odamınkapısınıvepencerelerinisımsıkıkapatırım.Masamdabiriskeletkafasıvardır.Masalambamı,buiskeletkafasınıaydınlatacakbiçimegetiririm.Konuüstündeyoğunlaşa-bilmemiçin,evdeölüsessizliğiolmasıgerekir.Buderinsessizliki-çindesürekliolarak,biyandandamüzikçalınmalıdır.Brahms,Bach,Bethoven'in,yaniadlarınınbaşında"B"olanüçbüyük

"B"le-rineserlerinidinlerim.Dikkatiminuyanıkolmasıiçinodanınısısıo-naltıdereceyigeçmemelidir.Bununiçinyazaylarındaciddiyazılaryazamam,yazmayakalkarsam,sıcaktanyazılarımmizahiolur.

Millieserlerideyinebuatmosferiçindeyazarım.Yalnız,yazımınmilliolmasıiçin,masamdabuzlurakıylasakızleblebisibulunmalıdır.Yazıyıyazarkenzorageldikçerakıiçerekkafamıbulurum.Yazımınevrenselbirdüzeyeulaşmasıiçin,viskiylevotkayıkarıştırıpyaptığımveadınıkoegzistanskoyduğumiçkideniçerim.

62

"

Romantikvelirikyazılaryazmakiçindağbaşlanndayadadenizvegölkıyılarındakiotellereçekilirim.Buralarınısessizlikiçindeğil,otelodalarınınanahtardeliklerindeniçerdekilerinigözetlemekiçinseçerim.Böylecehemsosyalhayatıyakındanincelemişolurum,hemdegördüğümmanzaralardanheyecanduyarım.Çünküyazar,birheyecanadamıdır.

Mizahyazılanımdahamamdayadahayvanpazarlarınayakın,çokgürültülüyerlerdeyazmayıyeğlerim.

Çalışmaisteğikazanmakiçinistanbulbitirimlerininarasınakarışırım.Birzamankumarhanelerde,meyhanelerdedolaşırım,oralardanaldığımesinisabahçıkahvelerinde,mevsimyazsa,köprüaltıdubalarındadefterimenotederim.Yılda,birkaçhafta,kimseyehabervermedenserserihayatıyaşarım."

işteböyleyadabunabenzersaçmalıklaranlatırsam,gerçektendeokurlarınmerakınıgiderir,ilgileriniçekerim.Yazımasasındaçalışırken,kucağımabirsansıngüzelalmazsam,yazamadığımısöylesem...Hayır,bununyalanolduğunuanlarvebanainanmazlar.Amabunu,başkalangizligizliyazarsa,okurlarinanırveçokilginçbulurlar.Yalnızyazarlarıdeğil,genelliklebütünsanatçıları,yayarıdeliyadatamdeligörmekeğilimivardır.Kimisanatçılardayapmacıkyollarladeliliğeözenerekokurlarınilgisinitırnaklarlar.

Birşairtanıyorum,birişhanında,emlakkomisyonculannınkiniandıranoldukçalüksbiryazıhanetutmuştu.Masasındahepyandoluiçkişişeleribulundururvegelenleredurmadaniçiyormuşizlenimivermekisterdi.Oysaiçmezdi,amakapıaralanırkenhemeneliniiçkibardağınaatardı.

Birşair,engüzelşiirlerini,Beyazıtkulesinintepesinde,kendiniaşağıatıpöldürmekbunalımlarıiçindeyazdığınısöylerse,okurlar,şairinbudeliceisteğiyle,şiirlerindendahaçokilgilenirler.

Sanınm,yeryüzündeünlerienyaygınressamVanGogh,Goga-in,ToulouseLautrec'tir.

Saltsanatlanndandeğilbu,delilikleri,sa-katlıklan,sanatlannmönündegitmiştir.

Dünyaedebiyat,sanat,felsefetarihininkırkelliünlüadıvardırki,hiçbireserleriniokumadıklanhaldepekçokkişionlannhomoseksüelolduklannıbilirveaktifmi,pasifmihomoseksüelolduklarıeserlerindendahaçokmerakedilir.

Şaşırtıcıdavranışlanyla,okurlardakibumerakıgıdıklamayaça-63

hşanyazarlardavardır.Kendilerindegerçektendeğervesanatgücüvarsa,bilerekyaptıklarısaçmalıklar,değerlerinintanınmasınayardımcıolur;yok,değersizseler,ortalıktamaskara,alaykonusuolurlar.

OrhanVeli,bununiçinsakalbırakmıştır.(OzamanTürkiye'degençlerinsakalbırakmasınaalışılmamıştı.)Sizbuna,hiçolmazsabiçimdetoplumkurallarınabaşkaldırmakdadiyebilirsiniz.BirgeceOrhanVeli,konukkaldığıPendik'teressamHaşmetAkal'ınevinde,nasıledipdeşiirlerineyaygınlıksağlayacağınısabahadekdüşünmüş,sonrauçaklaİstanbul'unüstüneşiirleriniyağdırmayakararvermiş.Uçaknasılkiralanacak,paranasılbulunacak?

İkiüçgünsonrahemenbütüngazetevedergilerde,Orhan'ın"Rakışişesindebalıkolsam"

dizesiylealayediliyordu.Bualaylaryüzündenartıkuçağagerekkalmamıştır.Alaylar,tekuçakdeğil,uçakfilolarındanİstanbul'ayağdırılacakşiirlerinetkisiniyapmıştır.OrhanVeli,gerçektendeğerlişairolmasaydı,alaykonusuolarakkalır,maskaraolurdu.SonralarıOrhan'ınşiiriylealanedenler,alaykonusuolmuşlardır.

Benbuolayı,Bükreş'teRomenyazarlarındanbirkaçkişiyeanlatınca,onlardabanaşuolayıanlattılar.Şimdiadınıhatırlayamadığımbirgençşair,üstüstebirkaçkitapçıkarmış,amahiçbirilgigörmemiş,tekeleştiriyazılmamış.Birgüngazeteler,gençşairinintiharettiğiniyazmışlar.Bütüneleştirmenlerkollarısıvamış,gazeteler,dergileroşairinövgüleriyledolmuş.

Kitaplanüstüstebirkaçbasımyapmış.İkiüçaysonraonaövgüyazaneleştirmenlerdenbiri,intiharettibilinenşairibirmeyhanedegörüncedeliyedönmüş."Bualçaklıktır!","Peki,şairölmedenönceeleştirmenlerinsusmalarınedir?"BuRomenşairidedeğerliolduğundan,hiçdemaskaraolmamış.

Okurların,gerçektenhangiortamdayazdığımıgerçekyüzüyleöğrenmekistediklerinisanmıyorum.Amasormuşsunuz,anlatayım.Ortammortamdiyebişeyyok,nedemekortam?

HiçbirTürkyazarı,yazıyazmasıiçinuygunbirortamarayacakdurumagelmemiştir.Nerde,neresini,nasılbulursak,ordayazmakzorundayız.Yalnızsonyıllarda,bazısenaryoyazarlarını,filmyapımcılarıgürültüsüzotelleregötürmeyebaşladılar.Buoldukçalüksotellerdekapanıyor,onbeşyirmigünyiyipiçipsenaryoyazıyorlar.Buyazarlar,burahatortamiçindedahaiyisenaryoyazamayacaklarını

64

biliyorlar.Ama,filmcilikparalıişolduğundan,şuölümlüdünyadabeşongünrahatetmekyazarındahakkıdeğilmi?Buotellerdeyazılmışsenaryolardansanatdeğeriolanfilmyapıldığıgörülmedi.Busenaryolar,rahatotellerdedeğilde,DolmabahçeSarayı'ndayazılsaydı,çokmudahaiyifilmleryapılacaktı?

Bengenellikleyazılarımıevimde,tıklımtıklımkitapladoluo-damdayazarım.Bunudakarım,"HangiTürkyazarınınseninkigibiözelodasıvar?Hâlâdayakınıyorsun..."diyesıksıkbaşımavurur.Yazıyabaşlarım,kapıziliçalınır.Birisiaçacakdiyebirzamanbeklerim.Kimseaçmayınca,zilbelasındankurtulmakiçinkalkarkapıyıaçarım.Apartmankapıcısıgelir,bakkalınçırağı,manavınçırağıgelir,sucu,sütçü,hizmetçi,dilenci,ayaksatıcıları,hayırku-rumlarınınmakbuzlaparatoplayangezginciadamlarıgelir.Onlarınkapızilleriveonlarakapıyıaçmalarımarasındazihnimitoparlamayaçalışıp,kaldığımyerdenyazmayauğraşırım.

Sonrakahvaltıederiz.Yineodamaçekilirim.Okulagitmediklerigünseikioğlumunpatırtılarıbaşlar,onlarıtürlüyollabarıştırmaya,yatıştırmayaçalışırım.Gazetecigelir.Cinayet,rezalet,sefalethaberleriyledolugazeteleriokuyuncasinirlerimbozulur.Yineyazmayaçalışırım.

Sonratanımadığımbiryadabirkaçkişigelir.Bunlaryardımyadahiçbirzamanödenmeyecekborçisteyenlerolduğugibi,dertlerini-dökmeye,hiçaklımınermediğiişleridanışmayagelenlerdir.Kendiyazılarımıyayınlatacakyerbulamazken,bugelenleriçinderomanlarını,piyeslerini,şiiryadahikayeleriniokuyanlar,okumamiçinbırakanlar,bunlarıbiryerdeyayınlatmamıisteyenlervardır.Aradaalacaklılarımdagelirelbet...Evdekilerinherbiri,kendihavasındabiryereçekipgittiğiiçin,çokzamanöğleyemeğimikendimhazırlar,tekbaşımayerim.Öğledensonrapekuzaktanşöylebirtanıdığımyadahiçhatırlayamadığımkişilergelir.Sankibaşkabişeyya-pabilirmişimgibi"Galibaçalışıyordunuz"derler,"Siziişinizdena-lakoyduk"diyerek,enazındanbirsaatoturuplaklakederler.Yineziller...Yinegelengiden...Akşamolur.Akşamyemeği...Yinepatırtıgürültü...Yinegelengiden...

Geceyansındansonrarahattır.Başkayapacakkimseolmadığıiçin,çayımıkendimyaparım.

Karımınsıksık,başkahiçbirTürkyazarınınsahipolmadığınıbaşımakaktığıodamaçekilirim.

Oooh.Tamçalışmazamanı,saatiki,üç...Allahkahretsin,ozamandauykumgelir.

65

işteböyle,aradavakitbulabilirsem,yazıdayazarım.

Soru-Nasılyazarsınız?

Cevap-Busorununcevabınıdaokurlarmerakediyorlarmış.Öyleyse...Anadandoğmasoyunur,öyleyazarım.Çokmeraklıdeğilmi?

Birçokünlüyazarlargibi,odamdagidipgelipvoltaatarak,ayağımıılıksuyasokarak,yatarakyazmam.Ben,yazarkenamudakalkarım,bacaklarımıensemdengeçirdiktensonrayazmayabaşlarım.Kan,benicoşkulandırır.İnsankanıiçemediğimiçin,yazmayabaşlamadanönce,buzdolabındakisürahidenbirkadehtavşankanıiçmeyealışmışımdır.Birkadehkaniçmedikçeaklımbaşımagelmez.

Gerçekböyleolsaydı,okurlariçinçokilginçolacaktı.Oysaben,herhanginormalinsannasılyazarsaöyleyazarım,başkatürlüyazılabileceğidehiçaklımagelmez.Önümekağıdı,elimekalemialır,başlarımyazmaya.

Çokyazmaktan,sağelimdeonyediyıldanberi"yazarkrampı"denilenbirhastalıkvardır.

Başkaherişikolaylıklayapansağelim,yazıyazarken,biriçdirençlekarşıkoyar.Onuniçindaktilodayazmayıyeğlerim.Sandalyeninüstündebağdaşkurupyazdığım,belkiokurlarailginçgelebilir.Çocukluğumda,yoksulevimizdehepbağdaşkurarakoturduğumiçin,bualışkanlıkozamandankalmadır.Bağdaşkurmada,boyumunkısalığınındaetkisivarsanırım.

Sandalyedeotururken,ayağımyererahatdayanamadığıiçin,sağayağımıaltımaalır,öyleotururum.Eh,yinedeoldukçaacaipsayılabilir.

Soru-Yazmakiçinkendinizinasılhazırlarsınız?

Cevap-Bakınız,buçokönemli...Yazmayabaşlamadanönce,müthişsinirbunalımlarıgeçiririm.Evdekilerebağırır,çağırırım.Sinirdentepinirim.Yalnıztırnaklarımıdeğil,kalemimidekemiririm.Kırılacakbazıeşyalarıatıpkırdığımolur.Budurumageldimmi,

"Aman,esingeldi,yazacak...Susun!"derler,evdetısçıkmaz...

Hadicanım,sizde...Nerdeböyleşeyler?Nerdeee?Sanatçılar,büyükeserlerinivermedenönceyadaverirlerkensinirliolurlar-mış...Püff...

Hayatımdaenbüyüközlemlerimdenbirinedir,bilirmisiniz?Bendebirazcık,amapekazıcıknazlanayım,numaradanolsunsi-nirliymişgibiyapayım,hanioyaratmaöncesinumaralaragireyim

66

de,karşımdakilerdehatıriçin,bunayalnızbeşdakikacıkkatlansınlar...

Nerde?..Hepbununtersiolmuştur.Nezamankendimiçinönemlisaydığım,biryazıyaoturacakolsam,terslikyaişte,benimyapmamgerekenşeylerinyüzkatınıbanabaşkalarıyapar.

Soru-Konumusizibulur,sizmikonuyubulursunuz?

Cevap-Meraklıokurlaracababunanasılbircevapbeklerler?Konu,kapıyıçalar,"Bengeldim"derse,bunubeğenirlermi?Yoksaortaçağıngezginaptaldervişlerigibi,dağ,bayırdolaşıpkonua-ranmmıdiyeyim?

Doğruu,bunlarınikisideolur.Yenilerinihiçeklemeden,notlandosyalarımdabirikmişkonularımı,bundansonradahayüzyılyaşasamvedurmadançalışıpyazsamyinedebitiremem.Biryazarınenbüyükdramı,ölümündensonrageridebıraktığıkonulan,yanmyazılan,kendisindenbaşkahiçkimseninyazamayacağıdır.

Nekendiliğindengelenkonulan,nearayıpbulduğumkonulanyazanm.

Çünkü,herikisiiçindezamanvegeçimparasınınolmasıgerekir.Benşöyleyapanm:Enzorunlugeçimiçingerekliparayıkazanayımdiyeotururummasama,başlanmyazmaya,iştebu...

Soru-Yazar,elverişliyazmaortamınıkendisimihazırlar,yoksabuortamındoğmasınımıbekler?

Cevap-Elverişliyazmaortamınedemek?Hayatımdahiçböylebirortamgörmedim,nasılolduğunudabilmem.Yazılarımınpekçoğunucezaevikoğuşlannda,cezaevihücrelerindeyazdım,a-cababuralanelverişliortammısayılır?Eğeröyleysebuortamlanbenhazırlamadım.Buelverişliortamındoğmasınıbeklemeyekalkarsak,hohooo,bizdeğilbizdensonrakilerdedahaçokbeklerler.

Soru-Yazmakiçingününhangibölümünü(gece-gündüz)yadasaatleriniseçersiniz?

Cevap-Geceleri,hemdesabahakarşı,özellikledeayçıktığıgeceleriseçerim.Çünkü,ölügeceninbusaatlerindeiçindecanavarlaruyanır.Benibudurumdabirdengörenlerinsöylediğinegöre,yüzümünbiçimibiledeğişir,ellerimpençeleşirmiş...Gündüzinsan,gececanavaryani...

HangiTürkyazan,yazıyazmazamanınıseçmehakkınasahiptirki?Gece,gündüz,hangisaatolursaolsun,birolanakbuluncayazmayaçalışınm.

Soru-Biryapıtınortayaçıkması,"doğum-doğurma"olarak67

nitelendirilirse,bu"doğum-doğurma"yinasılyaparsınız?

Cevap-Hiçbelliolmaz...Kimileyinsezaryenledoğururum,kimileyindokuzdoğururum,kimileyindeışığıgörendışanfırlar...Birbakmışsın,iyicekısırlaşmışım,hiçdoğurmam...Bu

"doğurmak"nitelendirmesinihiçsevmedimya,bireserinyaratılmasınadoğurmakdiyorsanızneyapalım...Doğurgansayılırım,amadoğurganlığımdandeğil,zoragelmemdençokdoğurmam...isteristemezdoğuracaksın;yaşamkoşullan,geçimzorladoğurtturuyor,yu-murtlatıyorbile.

68

PARLEVUFRANSIZCA

Fransızcadançevirdiğimromanıkitapçıyabıraktım,parasınıdaaldım.Beyazıt'adoğruyürümeyebaşladım.Önümde,dalgalanadalgalana,akargibibirkadıngidiyor,insanınönündeherzamanbirkadıngidebilir.Amaböylebirkadınolursa,işteozamaninsan,önündegideninkadınolduğununfarkınavanr.Kiminleolsaistediğinebahsegirerimki,bukadınFransız;saçınınucundaniskarpininökçesinekadarPariskokuyor.Boynundakibeyazpuvanlımavieşarp,gelipgeçenleriçağınrgibirüzgârdapırpırkanatçırpıyor.

Bendememişmiydim,bukadınFransızdiye?Nasıldaanlamışımama...Caddedekitrafikpolisinegitti.Söyledikleriniduyuyordum.

•EsküzemuvaMösyöL'ajan...ParlevuFranse?

Polisşaşırdı.

•Hıı?Efendim

•ParlevuFranse?

Trafikpolisibişeyleryapmak,bişeylersöylemekistiyorama,elindenhiçbişeygelmediğiiçinde,neyapacağınıbilmeden,telaşlıtelaşlıboyunaelinikolunuoynatıyor.GençFransızkadınınayardımetmekiçinçırpınıyor.

Tüh,şuişebak...Turistturistdeyipdururken,turistayağımızakadargelmiş,amaonundadilini,derdinianlayamıyoruz.Polisin,Fransızkadınayardımiçinçırpınmasındanturizmişiniiyicebenimsediğibelli.Umarsızkalanpolis,yoldangeçenlere,

-Heeeyyurttaşlar,içinizdebirFransızcabilenyokmuyahu?

diyeseslendi.

Aldıranolmadı.Yalnızbiryaşlıcaadam,

-Valla,bilsemn'olacakyardımederdim,amabilmiyorum...dedi.

Sonraekledi:

-Çocukken"donnemuva"filandiyebişeyleröğrenmiştikama,

"donnemuvaönbeze"mineydi...

69

Trafikpolisi,Fransızkadınınailledeyardımetmekistiyordu.Kadınaeliyle,gel,işaretiyaptı.Polislekadınkarşıyayakaldırımınaçıktılar.Ordanüçokulçocuğugeçiyor,onbeş

onaltıyaşlarında...Polis,çocuklardanbirininkolunututup,

-Oğlum,parlevuFranse?diyesordu.

Oğlan,şöylebirduraksadıktansonra,yardımistercesinearkadaşlarınabaktı.PolisinyanTürkçe,yarıfransızcasözleriöğrencilerişaşırmıştı.Polis,ötekiçocuğadöndü:

•ParlevuFranseoğlum?

Öğrenci,

•Noamca...dedi.

Üçüncüöğrenci,

•Viyamaamca,konuşamamki...dedi

Fransızkadın,

-Paruilfoaile...diyesözebaşladıysada,kadınlapolisinçevresinibirdençevirenmeraklıkalabalığıngürültüsünden,kadınınsözleriboğuldu.

Kalabalıktanbiri,

-ingilizceolsakolay,dedi,benIngilizceninelenikasınıkonuşurum...

Birideona,

•Ingilizceyiherkesbilir...dedi.

Kalabalıktankonuşanlararttı.

•Yahu,kadınpeksıkışmışgibi...Sakınhelayısormasın...

•Yazıkkadıncağızabe...

•Yardımedelimzavallıya...

TürkçeyiFransızmışgibikonuşursakadınınanlayacağınısananbirdelikanlışöylededi:

•Madam...Pardon...Yanisenarıyorburdahela?

Birisi,

•Helademeyabancıkadınaayıpolur,deyipdüzeltti.

•Tuvaletmadam,tuvalet...Seninvartuvalet?

Trafikpolisiyineöğrencileredöndü:

-Tüh,birdeöğrenciolacaksınız.Yazıklarolsun,birparlevu'yakarşılafedemediniz.

Çocuklardanbiri,şaşkınlıktanolacak,kadınasordu:

-ParlevuFranse?

70

Kadıngülümseyerekkonuştu?

-Vıy...Natürelman...Uelamüzed'arkoloji?

Polisbukonuşmadanöylememnunolmuştuki,çocuğucoşkuyladesteklemeyeçalıştı:

-Hadioğlum,susma!Cevapver.BirazdahaparlevuFransızca!Parleoğlum,parle!Hadi!

•Amcakonuşamam,yalnızokurum...

Arkadaşıbuöğrenciyeyükleniyor:

•HaniFransızcadanbirdedokuzaldın,konuşdagörelim...

•Gramersorsabilirim.Baksanaparlevudiyor.

Fransızkadınsorupsoracağınapişmanolmuştu,amabikezsormuşbulunmuştu.Kendisineyardımiçinçırpınanbuncainsanıbırakıpordangidemiyordu.

Polis,kalabalığadoğruyalvarırcasınasesleniyor:

•Yahu,içinizdebitekparlevuFransızcayokmube?

Birsesyükseliyor:

•Vıyama,komsikomsa...

Birisieleştiriyor:

•Onakomsikomsadenmez.

•Vayefendim,yanedenirmiş?

•Önpödenir,önpö...

•Haönpö,hakomsikomsa...OkadariyiFransızcabiliyorsan,gelsenkonuş!

•Pratikyok,pratik....Kitapolsa,çatırçatırçevireyimsana...

•Beyhaklı...Çokhaklısınızbeyefendi.Çünküefendimtradük-siyonbaşka,parlevubaşka...

Öğrencilerdenbiri,arkadaşınıyüreklendiriyor:

•Vallayisenistesenkonuşursunhadikonuşbe...

Öbüröğrenciuyarıyor:

•Bedemeyahu,kadınçakardaayıpolur.

•Fransızkadınbe'denneanlasınbe?

•Oğlum,beherdildebe'dir.Be'ninaynFransızcasıyokki...

Turisteyardımedememektencanıçoksıkılanpolisöğrencilereçıkışıyor:

-Bukadaröğrencisiniz,içinizdenbirideşukadının

karşıbirlafedemedi.

Fransızcasınavındandokuzalanöğrenciutanautana,

71

-Regüliyefiillerisorsun,baknasılsöylüyorum,sugibi...dedi.

Tedirginolmayabaşlayanturistkadın,anlasınlardiyetanetanekonuştu:

-Pardon...MösyöL'ajan,jemereaileomüzed'arkolojiEnsiköopaledöTopkapi?

Polis,çalışkanöğrenciyesordu:

•Nediyor?

•Topkapidiyor.

Biryaşlıadam,

•YanibukadıntaaaFransa'danTopkapı'yamıgelmiş?..

-Turistdeğilmibeyim,sizene,isterTopkapi'yagideristerAhırkapı'ya...

•Orasıöylede,neyapacakmışTopkapı'dadiyemerakettim.

Çoküzgünolanpolisbirdahakalabalığaseslendi:

•İçinizdeikikelimeFransızcabilenyokmuyahu?

Bastonunadayanmışduranbiryaşlı,

.-Benimaklımdabikaçkelimekalmışeskidenama,bukadınasöylenmezki...dedi.Polis,

-Söylebişeylerde,nesöylersensöyle!dedi.

-Efendim,benbunuotuzküsurseneönceŞehzadebaşı'ndabirtuluattiyatrosundaduymuştum.Taaozamandanaklımdakalmış:

"Jevuzemjevuzedötumonkör...Ahmonamur..."

BirkahkahaatanFransızkadın,

-

JevuremersiMösyö...Meil...diyederdinianlatmayaçalıştı.

Kimseneyegüldüğünübilmiyor,amaherkeskahkahadankınlıyordu.

Polisinsonumuduyineöğrencilerde.

-Hadibeoğlum,bundasıkılacaknevar?

Elliyaşlarındagösterenbiradam.

•Şimdikiçocuklarhaylazdiyor,bizimzamanımızda,benortamektepteyken,vallahiPiyerLoti'yitercümeederdim.DeğilböyleparlevuFransızcafilan,bülbülgibikonuşurdukbeyim.

•Vallahidoğru...BenkaçkereFransızcahocasınınbileyanlışınıçıkarmıştımda,herifkızıpbenisınıftabırakmıştı.

Birdelikanlıyanaklarınışişiripelinikapalıdudaklarınakoyaraköyleincebirsesçıkardıki,bualaylıseseherkesgüldü.Ama

72

konuşanadamhiçbozuntuyavermedensözünüsürdürdü:

•BuzamandainsanınaklındaFransızcamıkalır,vallahisabahneyediğimibilehatırlamıyorum.

•Kadındadakabahatvarya...

•Neden?

•Brekadın,yabancıbirmemleketegeliyorsun,ikiüçkelimeöğrenbe...Değilmiama...

•Çokdoğru.Yanibizolsak,kaşlagözle,işaretmişaretleazbu-

çukgenederdimizianlatırız.Buyabancılardahiçişyok..

•Yahu,çokayıpoldube...

•Hiçolmazsakadınabirkahveısmarlasak.

•Birkahveyleolurmuhiç...Benyemekbileısmarlarımama,kadınanasılanlatacağızbunu?

Öğrenci,

-Yemekdemekmanjedemek...dedi.

Birkadın,

-Mancayıherkesbiliyoroğlum,salon-salamancaordangeliyorişte...dedi.

Fransızkadın,kalabalıktankendineyolaçmayaçalışırkenpolis,dolmuşarabasınayolcuçağırandeynekçilergibi,

-Hanibirkişi,parlevuFransebirkişi?.,diyekalabalığaseslenipbakındı.

Biröğrencibirden,

•Vıy!diyebağırdı.

Arkadaşı,

•Vıydemekkolay,geldeşimdikonuşbakalım...dedi.

Çocuklar,aralarındafiskoslakonuşmayabaşladılar:

•Avuvarfiilininendikatifprezanınasıldıulan?

•Jave,tüave,ilave,nuzavon,vuzaveil...zavemi,sonmu?

•Değilbe,senindediğinpassesempl...

-

Birkerebuparlevufiili,negatifmi,yoksaregülyemi?

Kalabalığıyarıpgitmekisteyenkadınapolisilledeyardımetmekistediğiiçin,kadınınelinitutmuş,söyleniyordu:

•Madam,pardon...ünmünit...Çocuklarşimdikonuşacak...

Çocuklara,

•Hadibeoğlum,gayretbiraz...

Biröğrenci,

73

•BirkerebununbaşınaJösüvigelecek...dedi.

•Jösüvigelecekama,ondansonra?

•Ondansonrasüje,ensonradaverb...

Fransızkadınyinebişeylersöyledi:

-JövurömersimösyöL'ajan.JöviyendöşanzeL'idesivuvulelesonladisküisyon...

Öğrencilerdenbiride,

-Vıymadam,jösüiparleFranse...dedi.

Kalabalıktanbiralkışkoptu.Kadınlaçocuğunkonuştuğunusanmışlardı,yadaiçlerindenöyleolmasınıistemişlerdi.Kalabalıkaçıldı,Fransızkadıngeçipgitti.

Anlıyorum,şimdiiçinizden,banasoruyorsunuzdur:

-MademsenFransızcadanromançeviriyorsun,nedenkadınlakonuşmadın?

BenFransızcabilmemki...ÖyleysenasılmıFransızcadanromançeviriyorum?EskiTürkçezamanındaFransızcadançevrilmişbiçokromanvar.BenişteeskiTürkçebasılıFransızcadançevrilmişromanlarıyeniTürkçeyleyenidenyazar,Fransızcadançevirdimdiyeyayınevlerinesatarım.Bana"ParlevuFranse?"diyesormakkiminaklınagelir?

ALIRSINIZCENNETİ

•"Dinsizinhakkındanimansızgelir"sözüyanlış...diyordu.

Şairarkadaşıma,

•Neden?diyesordum.

-Yanlış,dedi,yanlışlığıtecrübeylesabit...Buatalarsözünüşöyledüzeltmeli:"Dinsizinhakkındangelsegelseimanıçokkuvvetliolangelir."

Böylekonuşanşairarkadaşımınadınıduymamışsınızdır.iyi,güzelşiiryazarama,şiirlerinikıskandığındanmınedir,bugüzelliklerinpaylaşılmasınıistemediğiiçinhiçkitapçıkarmamıştır.

Karadenizillerindenbirindekendihalindeyaşar.Kırkyıldabirİstanbul'a,Ankara'yauğrar.Başındaşiirinkavakyelleriesmeyegörsün,kaparkoyuverirkendini,alırbaşınıgurbetlereçıkar.Peköylebellibiriş-güçtuttuğudayokturkökünekibritsuyuekmemeküzere,yavaştanyavaştanbabasınınparacıklarınıyer.

Bututumuylabencehayırlıevlattır.Nevarkibabasiylehiçbirkonudaanlaşamaz.

Çünkübabası,onyedinciyüzyılınkoyuvedoğuluortaçağındayaşarken,oğluçağınınilerigörüşlübiraydınıdır.Babasıabdest-sizyerebasmaz,oğlukafayıçekmedenyatağagirmez.Nevarkibabaoğularasındakibuanlaşmazlıkçoksessizgeçer,hiçbirzamanaralarındaçatışmaolmaz.Babanınyenilecekparasıoldukçadabuböylecesürüpgidecek,"Sünnet-işerifüzeresakalbırakmışhocaefendiyle,içkiyedüşkünkalender-meşreboğluarasındahiçbirgeçimsizlikolmıyacaktır.

Şairarkadaşım,

-Babamınsofrasıkendigibidüşünenlereaçıktır,dedi,bizimevdenhacılar,hocalarhiçeksikolmaz.SemtimizdeKırıkAlidenilenbirbelalıtüredi.Çocukluğunubilirim,birmahalledebüyüdük.SonrabuKırıkAliortadankayboldu,onbeş-yirmiyılgörünmedi.Buzamaniçindeoradaburadadolanadolanaserserilikstajınıyapmış...

Birbelalı,birazılıolmuşkibaşedilircinsindendeğil.Çarşıyıpaza-75

rıharacakesti.Yalnızbizimsemtindeğil,bütünvilayetinhuzurunukaçırdı.Kadınakızasarkıntılıkbunda,kumardakavgabunda,içipiçipçıngarçıkarmakbunda,türlürezillik...

Allahkorusun,öylebirbelalıki,şerrinelanet,polis,candarmadabaşedemiyor.Yoldakendihalindegidene"Vay,yanbaktın!"diyerekbıçaklasaldırır.Dediklerinegöre,herçeşidindensabıkasıikiyüzüaşmış.

Babam,"İşte"diyor,"insanlarımızHakyolundanayrıldıklarıi-çin,Cenab-ıAllahbubelayıcezadiyebaşımızamusallateyledi."

Buradancehennemolupgitsin,diyeparatoplayıpkendisineverdiler,gitmedi."Dinsizinhakkındanimansızgelir"deyip,dahaazılıserserileraradılar.Bizimoralarda,belkiduymuşsunuzdur,kiralıkkatillervardır:Adamlarıngeçimibuyüzden...Onlardanbika-çınıkiraladılar.Bizimserserininkarşısındahiçbiridikiştutturamadı.Gecesabahlarakadarkaranlıksokaklardavuruştular,tabancaseslerindenuyuyamadık.Profesyonelkatilleri,bizimkiönünekatıpkovalamış...Yanineettiksebitürlühakkındangelemedik...

Bigünbabamçağırdıbeni,

-BugeceBekirHocamisafirimizdir.Gayetderinbirhocadır.Yemektesendebulunacaksındedi.

Bizimevehacıhocaçokgelirama,babambana"Birlikteyemekyiyelim"demez.

Sonradanişiannemdenöğrendim.Babambenimgidişimibeğenmediğiiçin,sonundaKırıkAligibibirbelalıolacağımdankorkmuş.BekirHoca'yıbeniyolagetirsin,içkiden,başıboşluktanvazgeçirsindiyeçağırıyormuş;BekirHocabanaö-ğütmüverecek,duamıedecek,herneyse...

BekirHocageldi:Aksakallı,mübarekbirzat.Ulubirdina-damı.Akşamyemeğinehepbirlikteoturduk.Ogünramazandeğilama,BekirHocayinedeoruçluymuş.iftarbozmazamanıyemeğegirişildi.Benakşamlarıyemekyemem,yalnıziçerim,yıllardırböyle...

Çorbadanikikaşıkalıpbirbahaneyledışarıçıktım,odamdavotkayıçekipyinesofrayadöndüm.Ağzımkokmasındiyerakıdeğilde,oakşamlıkvotkaiçiyorum.Neyaparsınız,babahatırı...Bikaçkezvotkaiçmekiçingidegeleyemekbitti.BekirHocaduayabaşladı.Hocanınduasıyemektenuzunsürdü.Duadansonradayüzümedoğrubikaçkezüfürdü.

BekirHoca'yıherkestanırmışoysa...Onugörmeye,duasınıalmayamisafirlergeldi.Ertesigündebizimmüftü,BekirHoca'dan

76

camideva'zetmesiniricaetti.Böylebüyük,ulu,derinbirhocaburayagelmişkenva'zındanyararlanılacak.

Babambırakmadığıiçinbitürlüyanlanndanayrılamıyorum.

-Öğlenamazına,sendebizimlecamiyegel!dedi.

Babasözüdür,dinledik.BekirHoca'nınva'zedeceğiniduyancumanamazıkılmakiçincamiyedolmuş.Camininiçindeyerkalmadığındansoncemaatyeridedoluda,içerisığmayanlaravludahasırüstündenamazkıldı.NamazdansonraBekirHocava'zabaşladı.

Va'zındananladımki,gerçektenderinhocaymış.

Cumanamazınagelmeyenkadınlarda,va'zıdinlemekiçincamiyedoldular.ilkağlama,kadınlardanduyuldu.Sonrayayıldı,BekirHoca'nınva'zınaherkesağlamayabaşladı.Hocaefendi,irigöv-desiyle,sedefkakmalıkürsüyeçıkıpoturdu.Başladıanlatmaya...

Va'zınsonuçokgüzeldi.BekirHocadiyorduki:

"Orucuneyitutmazsınız,rakıyı,şarabıiçersiniz,sarhoşgezersiniz.Ondansonradacennetegitmekistersiniz.Naaa!...alırsınızcenneti!

Namazniyazyok.Kumardersençok.Sonradacennetistersiniz.Naaasize...Alırsınızcenneti.

Namahremebakarsınız,haramauçkurçözersiniz,zilzurnagezersiniz,sonradacennetiistersiniz.Naaa!...Alırsınızcenneti!.."

BekirHoca"Naaasizecennet!Alırsınızcenneti!.."dedikçe,cemaatingözlerindensicimsicimyaşlardökülüyordu.Hayatımda"Naaasize,alırsınızcenneti!"sözününbukadaretkinolabileceğinihiçdüşünmemiştim.Kendimitutamayıpbendeağlamayabaşladım,artıköbürlerindenağlamaduygusubanadamıbulaştı,yoksaBekirHoca'nınva'zımıçokdokundu,bilemiyorum.BekirHoca"Naaa,alırsınız..."dedikçe,bendeöbürlerigibi,hüngürhüngürağlıyordum.

Vaazdansonra,ağlamaktankızarmışgözleriyumrukyumruko-lanlarbirbirgelipBekirHoca'nıneliniöptüler.Bendeiçimdenbirdaharakı,şarapiçmeyetövbeettim,amaakşamadoğrubaktımolacakgibideğil...İçimden"Helebuakşamdasonolarakiçeyimde,yannbirdahatövbeederim"dedim.

Babam,

-Buakşamdayemeğibirlikteyiyelim!dedi.Aklımabirkurnazlıkgeldi.Babama,

77

-Müsaadeedersen,BekirHocaefendiamcambuakşamdabenimmisafirimolsunda,dışarıdaonunlayiyelim...dedim.

Bekirhocabunuduyunca"Bak,oğlanadamoluyor"gibilerdenbabamagözkırptı.Babamdamemnundu,

-Peki,dedi,BekirHocarazıgelirseâlâ...

BekirHoca,

•Benöyleherlokantadayemem,dedi,birMüslümanlokantasıvarmı?

•HacıRaşit'inlokantasıvar...dedim.

HerakşamiçtiğimlokantanınsahibiRaşit,gerçektenhacıidi.Tabelasında"LezzetLokantası-HacıRaşitEroğlu"yazılı.

BekirHoca'nınbizimevdenasılyemekyediğinigördüğümi-çin,neolurneolmazdiye,yanımaçokçaparaaldım.AkşamHacıRaşit'inlokantasınagittik.BekirHocayineoruçluydu.

İftarsaatindebesmeleçekipbiryudumsuylaorucunubozduktansonraçorbayagirişti.Bensözümonabirızgaraköfteyedim.Garsona,

-Kompostogetirdiyeelimleiçinevotkakoymasınıişaretederekgözkırptım.Votkalıkompostogeldi,kaşığıçaldım.BekirHocaçorbaiçiyor,benkomposto...BekirHocabirçorbadahaiçti.

Benkendimebirkompostodahaısmarladım,ikinciçorbayıiçtiktensonrahoca,taskebabıistedi.Benüçüncükompostoyuiçiyorum.Yavaşyavaşkafamıbulmayabaşlamıştımki,KınkAliyanındaüçkopuklalokantadaniçerigirdi.Eyvah,şimdibirrezaletçıkaracak.KırıkAli'ningirdiğiyerdeçıngarçıkarmadığıgörülmemiş.

KınkAli,BekirHoca'yıgörünce,birdenkoşuphocanınelinevarmazmı!BekirHoca'nıneliniöpüp,

-DuansayesindeHocaefendiinşallahbizimgibigünahkârlardaHakyolunagirer...dedi.

Bekirhoca,busözlerdençokduygulanıp,

-Berhudarolevlat,buyur,otur...dedi.

KınkAliileyanındakiüçserseri,lokantayaiçmeyegeldiklerindenBekirHoca'nınyanındaoturmakistemedilersedehocaonlanzorlabizimmasayaoturttu.Benosıradavotkakanştınlmışdördüncükompostoyukaşıklıyordum.BekirHocadakarnıyankyemekteydi.

BekirHocaonlara,

-Sizneyiyeceksiniz?dedi.

Birbirlerinebaktılar.KırıkAliistemiyeistemiye,

78

-Çorbaiçelim,dedi.

KırıkAliakşamlanhiççorbaiçmişdeğil.BekirHocakarnıyarıktansonrayoğurtluıspanak,sonraköfteyedi.Ondansonradapilavistedi.Pilavıyerken,

•Seniniçtiğinnedir,hoşafmı,diyebanasordu.

•Evet,Bekirefendiamca,hoşaf...dedim.

Garsona,

•Buhoşaftanbanadagetir!diyeseslendi,

getirilenkompostodanüçkaşıkaldıktansonra,

•Oooh,pekdegüzelmiş.Birhoşlezzetivar...deyince,garsonunonadavotkalıkompostogetirdiğinianladım.BekirHocaağzınışapırdatarakkompostoyuiçtiktensonra,garsona,

•Evlat,birhoşafdahagetir,peknefisolmuş.dedi.

Hemenmutfağakoşup,içinevotkakoymamalarınısöyledim.Votkasızkompostogeldi.

BekirHocabirkaşıkalıpyüzünüburuşturdu,garsonuçağırıp,

-Budeminkindendeğil,dedi,bunugötüroğlum.Deminkihoşaftangetir!

Artıkolanolmuştu.BekirHoca'yavotkalıkompostogeldi.Pilavlaüçkâsevotkalıkompostoiçtiktensonraarkadanbörekistedi.

-Börekkurugitmiyor,birhoşafdahagetirsinler...dedi.

KırıkAli,

-Hocam,bugüncamideva'zetmişsiniz,bilipgelemedik.Velakinbaşkalarındanduyduk.Bizgünahkârlar...derken,BekirHocasözüalıp,

-İnşallahhidayeteerişirsiniz...dedi.

Garsondanbirhoşafdahaistedi,içerken,

-Ooooh,aşçıbaşınınölmüşlerinincanınadeğsin,pekleziz,peknefis...Hiçböylehoşafiçmemiştim...diyordu.

Yavaşyavaşgözleridönmeye,baygınbaygınbakmayabaşladı.Peltekpeltekkonuşuyor,dilidolanıyordu.

-Birhoşafdahagetirevlat!diyegarsonaseslendi.

Sekizincikompostoyuiçiyordu.BaktımBekirHocaiyicesar-hoşlamış.Onuidareedebilmekiçinbenvotkalıkompostodanvazgeçtim.KırıkAliileüçkopukarkadaşının,rakıiçemedikleriiçincanlansıkılıyor,amcaHoca'yadabişeysöyliyemiyorlardı.Çorba-79

lanndanbirikikaşıkalıpdurmuşlardı.KırıkAli,cıgarapaketiniBekirHoca'yauzattı.

-Hocam,buyurmazmısınız?dedi.

BekirHocadilidolanarak,

-Bencıgaraiçmem,velakinburadaiçmekvacipoldu.Anladımki,banahürmetinizdensizlerdeiçmiyeceksiniz.Onuniçintellendirelimbakalımda,sizderahatrahatiçin...dedi.

Cıgarayıtellendirince,

-Hoşafpekgüzelmiş,birtanedahagetirsinler!dedi.

Nediyeceğimişaşırdım.Birkâsedahaiçersebüsbütünsarhoş-layacak,yollardayıkılacaktı."BekirHoca'yiiçirtipbaştançıkarmış"diyeadımçıkarsa,babambenievealmaz,birdahaburalardaduramam...

Garsonunkulağına,

-Birdahahoşafistersekalmadıdersin...dedim.

BekirHocahemvotkalıkompostoyukaşıklıyor,hemva'zedi-yordu:

-Şarabıiçersiniz,rakıyıiçersiniz,kötüyolagider,zinaedersiniz,günahagirersiniz,sonradacennetistersiniz...Naaa!Alırsınızcenneti!...Irzehlinekemgözlebakarsınız,helaleharam,doğruişehilekatarsınız,sonradacennetararsınız.Naaa,alırsınızcenneti!..

KırıkAli'yebaktım,BekirHoca'nınkarşısındabüzülmüşdebüzülmüş,teşbihböceğinedönmüş...BekirHoca,

•Buhoşaftangetiroğlum!diyebağırdı.

Garson,

•Kalmadıhocaefendi,dedi.

Demesiylekızılcakıyametkoptu.BekirHocayumruğunumasayavuruncasıçrayantabaklançanakları,kaşıklarıyeresavurup,allahkorusun,

-Haaaayt!...diyebirnağrasavurduki,lokantayıdolduranmüş

terilerinellerindençatallar,kadehlerdüştü.

BekirHoca,

•Hoşafisterim!...Yoknedemek?BekirHocahoşafisterdeyokmudenir,brezındıklar!.,diyekükreyincebaktımhocagövdesiyleileriatılmış,masalarıdeviripkocalokantayıdümdüzedecek,

•AmanBekirefendiamca,heledur,heledur!...Sentekhoşafiste,şimdiyaratırız!.,diyesakalınıokşayaokşayayerineoturttum.

80

Önünekâseylekompostoyukoşuşturduk.BekirHocakaşığıfırlatıpattı,kâseyiağzınadikti.

Kompostosulansakallarındanensesine,göğsünesüzülürken,

•Oooh.L.Canacankatıyor.Çokşükür!.,diyerekgeğirdi.

•Doldurbirdaha!diyebağırdı.

Sakallanaslanyelesinedönmüştü.NasılolduysabirdenKırıkAli'yedöndü.

Senkimsinbakayım,adınne?

•Ali...

•Hı...Yoksasen?Alidenilen...Öylemi?...

KınkAliboynunubüktü.BekirHocakükredi:

•UlanKınkAli...Kınkolmasannelazımgelirmiş,ulanit!..

-Eyvah!ŞimdiKırıkAlibirazarsa,hocamocademez,sakalındantuttuğugibibunudoğramdoğramdoğrar.

BekirHocanağrasavururgibiseslendi:

-Ulanoğlumbumasaya,bakanyokmu?Heeeeeey!..Doldurşunu!..

BekirHocapusulayışaşırdı.Benimkorkum,olanlanbabamınduymasından.BekirHocabirkâsedahavotkalıkompostoyuiçincegözlerifırfırdönmeyebaşladı.HocanınsarhoşluğununfarkındaolmayanKınkAli,

-Müsaadenolursakalkalımhocaefendi,bizeizinver!dedi.

Varademiyeydi.BekirHoca'dırbu,yakasınabiryapışmasıylaKınkAli'yisandalyeyeçökertti:

-SenmisinulanbumilletemedetAllahdedirten?Banabak...

Benkırıkmınkdinlemem...Benadamın...

Hocabarbarbağınyor.Karşımasadaoturanlardanbiri,demekBekirHoca'yıtanımazmış.

-Sakalındanutan,ayıptıryahu!demesinmi!

Vayvayvay...Hocabirazdı,zaptolunurgibideğil.BeşonkişibirdenHocanınönündeduramıyoruz.KırıkAli'yigörsen,BekirHoca'nınelineayağınavarmış,yalvanyor:

-Amanhocam,etmehocam,eylemehocam...

BekirHocagöbeğineçarpanıdeviriyor.Maşallahkoçbaşıgibigöbeğivar.

KınkAliileonunüçkopuğu,ikigarson,birdeben,BekirHoca'yıgüçbelalokantadansokağaçıkardık.Hocabiroyanayıkılı-81

yor,birbuyanasallanıyor.Kolunagirmesekdüşecek...

•UlanKırık!

•BuyurHocam!

•Bumemleketinenazılıkabadayısısenmisin?

•Sayendehaddimizolmıyarak...

•Ulanbenkabadayıların...

•YaparsınHocam...

•Buralardameyhaneyokmu?

•Hocam,biziimtihandangeçiriyorsunbesbelli...Yanımızdsenvarken...

•Düşönüme,çabukmeyhaneyigöster!..

Demesiyle,boşluğunabirdirsekatıp,KırıkAli'yibeşmetreilerisavurdu.KırıkAli,

•ŞuradaHocam!dedi.

•Düşönüme!..

Meyhanedengirdik...BekirHoca,yergökinletenbirnağrasavurup,

-Brekafirler!diyehaykırdı,yarınkıyametgününehesapvereceksiniz?Buzıkkımıiçersiniz,birdecennetistersiniz.Naaa!..Alırsınızcenneti!!

Yalvaryakardüşmüşüzelineeteğine:

-Etmehocam...Amanhocam!..

Meyhanedekilerhocayısakalındansürükleyeceklerama,KınkAli'ninkorkusundansesleriniçıkaramıyorlar.Hoca'yızorlabirmasayaoturttuk.Bizbuhallebabamınevinegidersek,babambenievlatlıktanreddeder.Olduolacakdedim,BekirHoca'yıiyiceiçiripsızdırmakdasallasırtevegötürüpbabamaduyurmadanyatağaatmalı.

•Bekirefendiamca,hoşafiçermisin?

•Gelsin!..

Meyhanedehoşafdayokmuş,vişnesuyuvarmış.Birşişevişnesuyunavotkayı,likörübocaedipverdik.Hocabirdikiştebitirdi.

•BirdahaHoca?

•Gelsin...

Dayadıkönüne...OnudaiçinceBekirHoca,parmaklarınımasayavurarakbirtürkütutturdu;yanık,gevrekbirsesivar.KınkAlikulağımaeğilipyavaşça,82

•Arkadaş,dedi.Bundakihal,hocalıkhalideğil.Hiçbeğenmedim.Neiştirbu?

•SormaKınk,biriştiroldu.Amanzomedipsızdırmanınyolu...

KınkAli,esrarıdoldurupbircıgarasardı,

•BuyurHocam!dedi.

Hoca,

•içmem!dedi.

KınkAli,

-Huzurunuzdabizimiçmemizsaygısızlıkvedecaizdeğil,dedi;hicapederiz.SentüttürkiHocam,bizedeizinçıksın.

BekirHocaesrarlıcıgarayıaldı.Benhemencıgarasınıateşledim.Hocaesrarı,likörü,votkayıçekiyor,miniminitürkülermınl-danıyor.Velakinuyumak,sızmakşöyledursun,içtikçeazıyor.Ogeceonuniçtiğivotkakadarsuyubirmandaiçemez.

-Ulanbenadamın...diyebağırdıkçaKınkAli,

•Eyvallahhocam...diyor.

Esrar,Hoca'yaiyicedokunupda,

•Buranınavratpazannere?diyebağırmazmı!

•Amanhocaburadaöyleyerbulunmaz...

-Yıkıl...Dürzüler!..Sizbizihocakisvesindegörüpdeyolyordambilmezmisandınız?Düşünönüme...Bizebugecehafiftensedalargelir,içimizenurdoğdu.

KınkAlisavuşacakolduysada,BekirHocafarkedipkolundantuttu:

-Bumemleketinkârhanesineresi?..

Kurtuluşyok,çıktıkyola.Hocabaşladıtürküye.

-Sizdesöyleyin!dedi.

UydukHocaya...Herkesbizebakar,rezillik...Dediğiyerevardık.KadınlarKınkAli'yigörüncekorkudantitreyerek,

-Buyurağam...dediler.

BekirHocabunlanyandançokçıplakgörmesiyle,

-Tuuusize!.,diyegürledi,breAllah'tankorkmazlar!Türlümenhiyatıişler,fuhuşyapar,günahiçinde

yüzer,sonradacennetiistersiniz.Naaa!..Alırsınızcenneti.

Kadınlarkorktularbüsbütün.Hocayıbirkoltuğayıktık.

-Bekirefendiamcahoşafiçermisiniz?

83

-Gelsin!...

Bukezbirşişevişneligazozabirşişedesafispirtoyukatıpverdik.Birdikişteiçti,

•Elhamdülillah...dedi.

•ÇabukHocaefendiyebirkahveyapın!.

KırıkAli,kahveniniçinebirtopakafyonukoyduki,hocaiçipuyuşsun...Neuyuşması,Hocaafyonlukahveyiiçincebirazdıki,bıçağıgörencamusbileböyleolmaz.KırıkAlipekşaştı,

-Arkadaş,butopakafyonbirbölükeşkıyaaskeriniuyutur,buneiş?..Allanınbirhikmeti...dedi.

BekirHoca,evsahibikadınıçağırıp,

•Boyunuzcagünahişlersinizhatun!dedi.

Kadın,

•Allahaffetsin,işlerizHocam,dedi.

•Pekinasılişlersiniz?

Kadınutandı.Sustu.BekirHocabirdahagürledi:

•Söylen,nasılişlersiniz?

•Erkekgelir,muhabbetederiz.

•Edindegörelim!..İşlediğinizgünahıgörmemizgerek...

Kadınınbiridefaldıeline,birişarkıyaoturdu,biridebirazdahasoyunupçiftetelliyebaşladı.Hoca'yabirkâsehoşafsunuldu.BekirHoca'dırbu.

-Yar,yar...Medethey!diyeortayafırlamazmı!

BekirHoca,oirigövdesiylegöbekattıkça,evintavanı,döşemesisallanıyor.Oyuncukadındacoştu.

•AmanHocamyavaştan,polislerbasacak!.

•Polislerinde...

•Duyulurhocam...

•Duyanlarında...

Hocayakâseyle,bardakla,maşrapaylavotkalı,alkollühoşafsunuluyor.BekirHocabunlarıbirdikiştebitirip,yenidenoyunagiriyor.

•Hocambirkahve?

•Gelsin...

•Afyonlukahveyidayıyoruz.

•Hocambircıgara?

•Gelsin...

Esrarlıcıgarayıdayıyoruz.

84•Hocamhoşaf?

•Gelsin...

Votkalı,ispirtolu,likörlüşurubu,şerbetidayıyoruz.Uyuşupkalacağınabüsbütünazıtıyor.

Artıkazgınlığınınnereyevardığınıanlatamam...

Günışırkenevdençıktık,amaBekirHocasusmaz.

-Heheeeyt!..diyenağralarvurdukçapencereleriaçanlarbizebakıyor.Bekçiler,polislervarsada,KırıkAli'yigörünceköşebaş-

.lannasinipkendilerinigizleyerekbizigörmezdengeliyorlar.

Bizimevevarırken,BekirHocaartıkiyiceazdı,KırıkAli'yea-naavratgirişti.KırıkAliyalvarır:

-KurbanınolsunKırık,etmeHocam...

BekirHocasözanlargibideğil.DerkenKırıkAli'nintepesia-tıpdahışımgibibıçağıçekmezmi!Vaybreaman,senoBekirHo-ca'yıbirgörsenarkadaş,herifbıçağıgörünce,birejderhakesilipdeogöbeğiilebıçağınsivrisineyürümesinmi?

KırıkAli'yidersen,

-Benböylebirnamussuzgörmedim,imdat!.,diyekaçmayabaşladı.

BekirHocabunuayağındanyakalayıncaçaldıyere,vurduyere,bindihümüğüne...

-Ulanbenseniöldürsemnelazımgelir?..Memleketbirmikroptantemizlenir!diyebağırıpbiniyortepesine,

BıçağıdakaptıKırıkAli'ninelinden.

•Ulanbenşimdibunuseninnerenesoksam?

•Etmehocam,eylemehocam...Ocağınadüştük...

KırıkAlinasılsabununaltındansıyrılıp,tabanlarıyağladı,üçkopuğudaarkasından...

Kaçıpkurtuldular.

BekirHoca'nıngöğsükalaycıkörüğügibiinipkalkıyor.

Hoca'yıevesoktum,arkasındaniteleyerekodadaniçeritıkıp,öyleceyatağaattım.Döşeğedüşüncesesikesildişükür.îkigünöyleceuyuyakaldı,ikigün,ikigecehorultusumahalleyituttu.

KırıkAli'yegelince...MemleketititretmişbirKırıkAliolupda,elingününiçindebirBekirHocadandayakyemesiyle,arkadaşlarına,

-Artıkbizegurbetgöründü,bumemleketharam...BizHocayasaygımızdaniçmedik.Yoksaikikadehpatlatsaydıkbuişböyleol-

85

mazdıya...Hoca,içkininkuvvetinebizikötüyedüşürdü.Raconumuzçokkötübozuldu.Eyvallah...demiş,gitmiş.Gidişogidiş...

Olanbitenrezilliğibabamaduyurmadık.Ertesigünöğleyedoğru,

-KalkamadığınabakılırsaBekirHocayahasta,yaistihareyevardı,amangürültüetmeyin...diyebabamevdeçıtçıkartmadı.

BekirHocaikigünsonrauyandı,yüzününrenginurukaçmış...

•MahallemizinyaşhlangelipBekirHoca'ya,

•KırıkAlikaçmışsayendehocam,birbeladankurtulduk...dediler.

BekirHoca,sakalınısıvazladı,

-Bizonuimankuvvetinekaçırdık...dedi.

BekirHocadünyanınduasınıaldı.

Ogünbugünbabambenimtutumumubeğenmezse,

-AcepBekirHoca'yıbirçağırsakmıki...der.

Bendekorkumdan,oakşamyemeğinievde,babamlasofradayerim.

Benimbildiğimbudurarkadaş,hiçbirzamandinsizinhakkındanimansızgelemez.Yedidüvel'inbaşedemediğiKırıkAli'nin,birBekirHocaimankuvvetine,hakkındangeldi.

86

SİZİNMEMLEKETTEEŞEKYOKMU?

Dişiağrıyorgibibireliyüzünde,başınısağasolasallayasallayaiçerigirdi.Biyandaneliniyanağınavuruyor,biyandanda,

-Tuhrezilolduk,rezilolduk...diyipduruyordu.

Oysaçokkibarbiradamdır.Kapıdangirergirmez,dahaselambilevermeden"Tuh,rezilolduk..."diyedövünmesinepekşaştım.

•Hoşgeldiniz,dedim,buyrun...Oturunricaederim...

•Rezilolduk,rezil...

•Nasılsınız?

•Dahanasılolalım;nasılolacağımızkaldımı,reziloldukişte...

Tuuu!....

Başınabirfelaketgeldisandım,belkideailesindenyanabirfelaket.

•Yerindibinegeçtik,ikiparalık,ikiparalıkolduk.

•Neden,neolduda?...

•Dahaneolsun,birkartuyuzeşeğiadamaikibinbeşyüzlirayasattılar.

Birazgeriçekilip,dikkatleyüzünebaktım:Yoksaçıldırmışmıydı?Korktuğumusaklayacakdeğilim.Karımıçağırmayabahaneolsundiye,

•Birkahveiçermisiniz?dedim.

•Bırakşimdikahveyi,dedi,rezilolduk...Birnalsızkarteşekikibinbeşyüzliraedermi?

•Hiçeşekalıpsatmadığımdanbilemeyeceğim...

•Canım,bendeeşekcambazıdeğilimama,bireşeğinikibinbeşyüzliraetmeyeceğinibilirim...

•Sinirlerinizmibozuksizin?

•Bozukya...Benimsinirimbozulmasındakiminbozulsun?

Sizhiçikibinbeşyüzliraedeneşekgördünüzmü?

•Aşağıyukarıyirmiyıldançokoldu,hiçeşekgörmedim...

87

•Bensizebireşeğinikibinbeşyüzliraedipetmeyeceğinisoruyorum.

•Nediyeyimbilmemki...Marifetlibireşekse,belkiokadareder...

•Nemarifeticanımefendim,eşekbu..Nutukatacakdeğilya...

Basbayağıeşekişte...Üstelik,hemuyuz,hemdekart...Adamaikibinbeşyüzlirayasattılar.Enkötüsüdenebiliyormusunuz,busatışabenaletoldum.

•Yaaaa...Nasıloldubuiş?

•Bendeonuanlatmayageldim...istanbulÜniversitesi'nden,Amerika'nındavetlisiolarakkarımlagitmiştikya...Biliyorsunuz,Amerika'dabiryılkalmıştık.

•Biliyorum.

•Amerika'dabirprofesörletanıştım,dostolduk...Banaçokyardımetti.Çokiyiliğioldu.Türkiye'yedönüncedemektuplaş

mayadevamettik...Türkdostu,Türkler'içoksevenbiradam...

Birmektubunda,birarkadaşınınTürkiye'yegeleceğini,buarkadaşınınantikahalıuzmanıolduğunu,halıüzerinehazırlayacağıbirkitapiçinTürkiye'deincelemevearaştırmalardabulunacağınıyazdıvebumektubundabuarkadaşınayardımedipedemeyeceğimisoruyordu.

Bende,halıuzmanıolanarkadaşı,üniversitenintatilolduğuaylardaTürkiye'yegelirse,kendisinememnunluklaelimdengelenyardımıyapacağımıcevabımdabildirdim.HalıuzmanıdaönceHindistan'a,İran'agidiporalardaincelemevearaştırmalaryaptıktansonraTürkiye'yegeleceğiiçin,zamanbanadauygundüşüyordu.

Halıuzmanıtemmuzayındageldi.Amerikalıprofesörarkadaşımdan,benimadresimi,telefonnumaramıalmışgelirken.Kaldığıoteldenbirgünbanatelefonetti.Bendekalkıpotelegittim.Cingibibiradam.AlmanasıllıbirAmerikalı.Galibayahudilikdevar,belkiAlmanyahudisidesonradanAmerikalıolmuş.

Dahaöncedolaştığıyerlerdendörtbüyükbavuldolusuhalı,kilim,heybegetirmiş.

Bavullarınıaçıpantikalarınıgösterdi.Bunlar,çokeskihali,kilim,heybeparçalarıydı...

Topladığıparçalardançokmemnungörünüyordu.Bunların,değeriölçülemeyecekbirhazineolduğunusöylüyordu.Hele,ancaküçkarışeninde,beşonka-88

nşboyundabireskihalıparçasıvardı,bununenazındanotuzbindolardeğeriolduğunusöylüyordu.Amaobunu,birİranlıköylüdenbirdolarasatınaldığınıövünerekanlatıyordu.

Üstelikİranlıyoksulköylü,birdolarkarşılığıolandinarlarınıelinealıncaşaşırmışda,sevincindendualaretmiş.

Oeskihalıparçasınınnedenbukadarçokparaettiğinisordum."Çünkü"dedi,"buhalınınher

santimetrekaresindenseksenilmikvar.Bubirşaheserdir."Adetaşehvetlibiristekledurmadanhalıüstünebilgiveriyordu.Şimdiyekadarençok,santimetrekaresindeyüzilmikolanbitekhalıvarmışyeryüzünde,odabilmemhangimüzedeymiş,birduvarhalısıymış.

Birkeçegösterdi,"Bunuellisentealdım"dedi,keyfindenkurnazkurnazgülüyordu."Bukeçedeenazbeşbindolareder"dedi.

"Nasılbukadarucuzaalabiliyorsunuzbukıymetlieşyaları?"dedim.

"Kırkyıldırbuişleuğraşıyorum"dedi,"bizimdekendimizegöreusullerimizvardır."

Sonraöyleusulleranlattıki,şaşkınlıktanağzımaçıkkaldı.Halıalbümüyle,halıüstüneüçkitapyayınlamış.Dünyadakienzenginbikaçhalıkoleksiyonundanbirinedeosahipmiş.

Anadolugezisineçıktık.İlil,ilçeilçedolaşıyorduk.Camilerdeki,kendincedeğerlibulduğuhalılannrenklifotoğraflarınıçekiyor,durmadannotlaralıyordu.Bikaçkişideneskiheybeler,halılar,keçeler,kilimlerdesatınaldı.Söylediğinegöreburdaaldıkları,Hindistan'da,Afganistan'da,ÇinTürkmenistan'ında,İran'daaldıklarınınyanındahiçkalırmış.

"ÇokdeğerliTürkhalılarıdavardıra-ma,hiçrastlamıyoruz"dedi.

Arkeolojikkazılaryapılanbirbölgeyegeldiik.BirAmerikan,birdeAlmanarkeolojiheyeti,beşonkilometrearaylakampkurmuşlar,kazıyapıyorlar.Yerinaltınıüstünegetirmişler,dağlantepelerihallaçpamuğugibiatmışlar.Tepelerunufakolmuş,topraktiftiğiatılmış.

Kazıyapılanyer,aşağıyukanbirkasabagenişliğinde.Biçokçadırlarkurulmuş.Buralarda,İsa'danönceonuncuyüzyıldangünümüzekadarbikaçuygarlık,toprağınaltındaüstüsteymiş.

Yerinaltındanbirdeğil,bikaçşehirçıkarmışlar,saraylar,mezarlarfilan...

Çokilginçbiryerolduğuiçin,tarihevearkeolojiyemeraklıtu-89

ristarabalarıburalardaciritatıyor.Herikiüçkilometredebir,beşonturisterastlanıyor.

Kazıyapılanyerlerindolaylarındakiköylülerdeburayadolmuşlar,yeraltındanbulupçıkardıklarıtarihi,arkeolojikçanakçömlekparçalarınıturistleresatıyorlar.Turistlerbunlarıkapışıyor.Köylüçocuklarbileyolboylarınadizilmişler,turistlere,yeraltındançıkardıklarıhalkaları,yazılıtaşlan,kırıkvazoparçalarınısatıyorlar.Küçükküçükyalınayakkızlaroğlanlar"Vandalır","Tuudalır..."diyeçığrışarakturistlerinüstlerinekoşuyorlar.

Nasılolsaburalarakadargelmişken,bendehatıraolsundiyebişeyalayımdedim.Ancakonyaşındagörünensarısaçlıbirkızınelindebirvazokulpu,yanındakioğlanınelindedeadamkafasıbiçimindeküçükbirmavitaşvardı.Bumavitaşınbiryüzüktaşıolabileceğinidüşündüm.

-Kaçayavrumonlar?...dedim.

Kızvazokulpunakırklira,oğlandainsankafasıbiçimindekimavitaşaonbeşliraistedi.

Bildiğimdendeğilya,ucuzalayımdiye,

-Pahalı...dedim.

Kızlaoğlan,büyükbiradamgibianlatmayabaşladılar.Hiçpahalıolurmuymuş!

Babasıgünlercetoprağıkazmışda,yerinbeşmetrealtındabulmuşlaronları.

Alacaktım.AmahalıuzmanıAmerikalıarkadaşım,bunlarınnetarihi,nearkeolojikdeğerleriolduğunuanlattıktansonraDoğu'dagezipdolaştığıheryerdedurumunaynıolduğunusöyledi:"Oralardadatıpkıböyleişte.Turistlerinuğrağıolankazıyerlerindeköylüler,kadınıerkeği,çolukçocukturistlerinönlerinikeserler.Ellerinenegeçmişse,antikadiyeyuttururlar."

Bukurnazköylüler,eskieserleriöylesineustalıklataklitederlermişki,ünlüarkeologlarbilealdanır,oraköylülerindenyüksekfiyatlabunlarısatınalıpkazıklanırlarmış.HattabirAmerikalıturiste,tüylerinitıraşettikleribirçobanköpeğileşini,kralmumyasıdiyeyuttururlarmış.Budalaverelerianlatırkenkıhkıhdiyeseslerçıkararakkurnazkurnazgülüyordu.Amasahteciköylülerinyaptıklarıbutakliteşyadayabanaatılırşeylerdeğilmiş

yani,büyükhüner,ustalıkişiymiş.Meselademinçocuğunelindegördüğünüz,90

insankafasıbiçimindekiküçücükmavitaş...Kolaymı,böylebirişyapmak...

Kiraladığımızciptegidiyorduk.Havadaçoksıcak...Yolüstündeikiüçkavakağacıbirdekuyugördük.Gölgedeyemeklerimiziyiyecektik.Kavağıngölgesineuzanmışyaşlıbirköylüuyukluyordu.Köylününazötesindedebireşekoturuyordu.

Yaşlıköylüyleselamlaştık,konuşmayabaşladık.KöylününsözleriniIngilizceyeçeviripAmerikalı'yaaktanyordum.

•Buradakiköylerdeneyetişirdahaçok?

•Hiçdebişeyyetişmez...dedi.Eskidenekimbiçimvardı,tahılyetişirdi.Amabukazılarbaşlayalıberi,varbiryirmisenedir,köylüiyicetembelleşti,hiçbişeyekmezoldugayri...

Amerikalı,

•Aynenbaşkayerlerdeböyle,dedi.

Yaşlıadama,

•Pekineylegeçinirköylü?diyesordum.

-Yerinaltındançanakçömlekkırığı,taşmaşparçalançıkartmakmodaolduğundanberi,köylülerişiboşladılar,kazmayıkapankazdıtoprağı,nebulduysa,neçıkardıysa,buralaradoluşanecnebileresattıboyuna...

Amerikalı,

-Aynen,başkayerlerdeolduğugibi...dedi.

Köylü,

-Bizimburainsanlarıçokbiralçaktırlar,dedi,memleketinbütünhazineleriniyokfiyatınasattılarecnebiyeye...Topraklarınaltındaöyletaşdirekler,mezarlarçıktıki,bunlandeğerinibulupsa-taymışız,dahaböyleonTürkiyeyenidenkurulurmuş.Buseninecnebiyedediğindekimler?Hepsihırsız...Toprağınaltındançıkanantikalarıçalıpçalıpkaçırdılar...Burdankaçırdıklarınıgötürüpkendimemleketlerinekocakocaşehirlerkurmuşlaryenidenonlarla...Kimisikendikazıpçıkardı,kimisiköylününçıkardığını,kandınpelindenbedavayaaldı...

Amerikalı,

•Aynen,başkayerlerdedeböyleolmuştur...dedi.

•Artık,dedi,toprağınaltındadaçıkaracakbirbokkalmadı...

Varsadakulakasma,hükümetgözünüaçtıgayrı,kimseyebişeykaptırmıyor.Buecnebiyeeğergeneçalıyorsa,hükümettençahyor-91

dur.Ulaki,hükümetkendisisatıyordurdeğertıyatına...Amerikalı,

•Evet,dedi,aynenbaşkayerlerdedeböyleolmuştur.

•Öyleyseköylülerşimdinasılgeçiniyor?

•Sonra...Buralardaaltıköyvardır.Evlerinegit,birçulçaputparçasıbilebulamazsın,nebardak,nedesti,neçanak...Hepsininevitamtakır...

•Neden?

•Nedenolacak,buturistleresatıyorlar.Evlerdebirkıymıkkalmadı.Hernelerivarsahepsiniantikayaçeviripsatıyorlar.Toprağınaltındaçürütüp,paslandırıp,bozukantikayaçeviriyorlar.Bizimburainsanınınahlakıiyicebozuldubey.Geçengün,bacakkadarbiroğlan,birdebaktım,benimeşeğinboynundanboncuklarıçalıyor.Boncuklançalıpdatoprağagömecek,anladınmı,sonratopraktançıkarıpantikadiyeyutturacak...Evlerdegelinlikkızlarhepantikacıkesildi,parmakkadarbirtaşelinegeçiren,kesipoyup,olmadıkhünerçıkarıyorortaya...Eşeknalındanmadalya,eskiparayapıyorlar.

Amerikalı,

-Bensizesöylemiştimya,dedi,başkayerlerdedeaynenböyledir.

Yaşlıköylüye,

•Sennasılgeçiniyorsun,neişyapıyorsun?dedim.

•Beneşekalıpsatarım...dedi.

Bunusöylerkende,kuyudansuçekip,kuyuyalağındaeşeğinesuverdi.EşeksuiçerkenAmerikalıbirdenfırladıeşeğinyanınagitti.Bizköylüylekonuşuyorduk.

•Eşekticaretiylegeçinebiliyormusun?

•Hamdolsun...Beşsenedirbuişlegeçinirim,şükürlerolsun...

•Nekazanırsınmesela?

•Hiçbelliolmaz..Eşeğinegöre...

•Bireşeğinekadarzamandasatabilirsin?...

•Hiçbelliolmaz...Bazıbakarsın,üçay,beşayeşeksatılmaz,elindekalır...bazıdabakarsınbirgündebeşeşekbirdensatılmış...

Amerikalıyanımageldi.Pekheyecanlıydı.

-Aman,dedi,aman...Eşeğinüstündebirhalıparçasıvar,gördünmü?

ingilizcekonuştuğuiçinköylüanlamıyordu.Eşeğinsırtındaeskipüskü,çamurdanbirçulvardı...

•Şupisbezmi?dedim.

•Aman,dedi,bubirharika,birşaheser...Demindenberisizburdakonuşurken,benohalıyıinceliyordum.Renklerde,desendeharika,işçilikfevkalade....Santimetrekaresindetamyüzyirmiilmikvar.Dünyadaböylebişeygörülmemiş,emsalsizbişey...

•Satınalacakmısınız?dedim.

•Evet,ama...dedi,köylühalıyıalacağımıanlamasın...Benbunlarıçokiyibilirim.Atacaklarıeski,yırtıkçarığısatınalmayakalksan,demekbununkıymetivarmış,demekantikaymışdiyedünyanınparasınıisterler.İstedikleribişeydeğil,nekadarparaversengözleridoymaz,fiyatıyükseltirlerboyuna...Onuniçinköylüyeçaktırmayalım...

Osıradayaşlıköylü,

•Nedangırdıyorgavur,fanfingediyorsunuz...dedi.

•Hiç,dedim,buralarınıçoksevmişde...

-Sevileceknesivarburalarının,kelkıraçtepelerişte...

Amerikalı,

•Bensizeucuzasatınalmametodlanmvardemiştimya,bakınşimdibirmetodkullanacağım.,dedi.

•Nasıl?

•Halıyaistekliolmayacağız,eşeğisatınalacağız.Tabiibuköylühalınınkıymetinibilemediğinden,bizeşeğialıncaeskiçuludaeşeğinsırtındabırakacak...Bizsonrahalıyıalır,azilerdeeşeğisalıveririz.Sizşimdibenimeşeğisatınalmakistediğimisöyleyinköylüye...

Köylüye,

•Seneşeksatıyordundeğilmi?dedim.

•Hee,eşeksatıyorum...dedi.

•Meselabueşeğikaçasatarsın?

•Alıcısınagöre...

-Bizalıcıolsak...

Güldü.

•Benimledalgamıgeçiyorsunuz?Sizingibibeytakımıeşeğin'idecek?

•Neyapacaksınsencanım...Alalımbizbueşeği.Kaçavereceksin?

93

•Alıcısınagöre,dedikya...Senmialacaksın,yoksabugavurmu?•Oalacak...

•Nemillettenoherif?

•Amerikalı...

•Hımmmm...Yabancıdeğelmiş,bizdensayılır...Yahu,bugayetlekartbireşektir,söyleona,bueşekişineyaramaz.

Amerikalıyasöyledim.

•Amançokiyi,demekucuzaverecek...dedi.

•Kartolsun,razıo...

•Amerikalı'yaayıpolurcanım,sonraherifmemleketinegiderdeTürklerbenikazıkladı,der.

Amerikalı'yasöyledim.

-Türkköylüsüçoksaf,çokdoğruinsan...dedi,başkayerlerdeolsahemensatarlardı.Mademkiobukadariyikalplibiradam,bendeonaçokparavereceğim.

Köylüye,

•Amerikalırazı...dedim.

•İyiamaBey,bueşekAmerika'yavarmadanyoldaölür.Hemidebueşekuyuzdurgayetle,herbiryanıvıcıkuyuz...

•Sananecanım,istiyoradam...

•AllahAllah...Yahu,bukancıkeşekdeğelkibirişineyarasın..Neyapacakbuuyuzkarteşeği?

•Nenegereksenin?...Senalacağınparayabak...Kaçaveriyorsunşimdibueşeği?

Köylü,

-Çokmerakettim,dedi,helebirsoroAmerikalıefendiye,onunmemleketindehiçeşekyokmuymuş...

•Sizinmemleketteeşekyokmu,diyesoruyor.

Amerikalıbirazdüşündüktensonra,

•Varama,dedi,böylesiyokmuş,deyiniz...

Köylüyesöyledim.

•Hımmmm....DemekAmerikaneşeğinibeğenmiyordaTürk

eşeğinemeraklı.Ehneyapalım,bendengünahgitti...Beneşeğirherbikusurunusaydım.Şimdiecnebiyedenbirherifinhatırınıkıracakdeğilizya,biruyuzeşekiçin...Satalımöyleyse...

•Kaça?

94

•Siziniçinonbineolur...

•Nee?Delimisinsenyahu,çıldırdınmı?EnhalisArapcinsikoşuatıikiüçbinlira...

-Öyleyseeşeğinidecek,koşuatıalsınenhalisinden...

Amerikalı'yaadamınonbinliraistediğinisöyleyince,

-Bendemedimmi,dedi,alıcıoldunmu,bunlarböyledirişte...

Demekkıymetiyüksekmişdiyeçokparaisterler.Yahalıyıalmayakalksaydık,yüzbinliraisterdi.Şimdibenbueşeğeonbinliraveririm.Ama,vermeyekalksam,ellibinister...Onuniçinsıkıpazarlıketmeli..

Köylüye,

•Doğrusöylededim,senbueşeğikaçaaldın?

•Bendeyalanyok,dedi,bakşimdiabdestliyim,yalansöyleyecekdeğilimya...Benbueşeği,derisindençarıklıkçıkarmakiçinbeşlirayaaldım.Nasılolsabugünyarıngeberir,bendederisiniyüzerim...Başkadabirişeyaramaz...

•insafyahu...Beşlirayaaldığıneşeği,nasılonbinlirayasatmayakalkıyorsun?

•Canımbizsatıcıolmadık,sizalıcıoldunuz..Kartdedim,olsundiyoradam.Uyuzdedim,razı..Kancıkdeğildedim,geneistiyor.Yarınaçıkmazölürdedim,iyidiyorgene...Heleazdahaunutacaktım,topaldabueşek,ardayağıaksarbunun...

•Olsun..

•Gördünmü?Demekbirkıymeti,birkerametivarbueşeğinbenimanlayamadığım.YoksabuAmerikalıgavuru,nediyeuyuzvedekartvedeerkekvedetopalbireşeğialmayakalksın...Değilmi?Onbin...Aşağıkurtarmaz...Veremem...

Amerikalı'ya,

-Aşağıinmiyor,verelimmionbini?...dedim.

İkisaatpazarlıkettik.Aradabirvazgeçmişgibigörünüpyürüdük.Ohiçaldırmadı.Dönüpgeldikyanına...

•Döneceğinizibiliyordumbensizin...dedi.

•Nerdenbiliyorsun?dedim.

-Bilinmezmicanım?Böylebirkelepireşekdüşürmüşsünüz,kaçıracakdeğilsinizya...

Cipinşoförüne,cipigötürüp,ilerdeyolüstündebizibeklemesinisöyledim.Eşeğiordabaşıboşbırakıpcipebinecektik.

95

Neyseefendim,çekişeçekişepazarlıktansonraikibinbeşyüzlirayauyuştuk.Paralansaydıkeline.Köylüde,sırtındakiçulualıpeşeğinyularınıelimizeverdi.

-Haydihayrınıgörün!dedi.

Sonradaekledi:

-Herhalucuzgittibizimkartuyuzeşekya,neyse...Malınhayı-nmgörün.

Amerikalı'nıngözleriaçılmış,köylününelindekihalıparçasınabakıyordu.Şimdineolacak?

-Amanbellietmeyelim,dedi,eşeğialıpbirazgidelim,sonrahiçumursamazdangelipdönelim,"Amaneşeğinbeliüşür,şuçuluverdeüstüneörtelim"diyelim...Adam,asılhalıparçasınıistediğimizisakınanlamasın...

Eşeğiipindentutupyürüdük.Yürüdükdedimselafıngelişi,birazzoryürüdük...

Amerikalıarkadaniter,enöndençekerim,eşekyinedeyürümezbitürlü...Karteşekteyürüyecekdermankalmamış...Halıyıköylününelindenkurtarsakbir,eşeğibırakıpsavuşacağız...

Eşeğiitekaka,yirmiotuzadımaçıldık,köylüarkamızdanseslenerekseğirtti:

-Durun,durun,eşeğinşeyikalmış...

Aman!Adamçulukendiliğindengetiriyordiyebirsevindiki...Adamkoşupgeldi,tepeyiaştı:

-Yahu,dedi,eşeğinkazıkdemiriniunuttunuz.Amerika'yagötürüncebueşeğinbağınınereyeçakacaksınız?Düşünmezsiniz:Hiçkazıksızeşekalınırmı?Acemiolduğunuznasıldabelli...

Ucuhalkalıdemirkazığıdaaldıkelinden...Amerikalıbana:

-Hadisırası,şimdidehalıyıiste...Amanbellietme..."Şupisçuludaveriver"de...

Köylüye,

•Bueşekçokzayıf,hastalıklıda...Üşüyecekyazık,dedim.Senhayvanınüstüneeskibirçulörtmüştün,opisçuluverdeüstüneatalım...

•Yooo,dedi,çuluveremem...Sizbendeneşeğialdınız,çuludeğil...

•Evet,eşeğialdık...Çuludaüstüneörtelim.Zateneski,pis...

Paradaetmez.

96•Evet,eskivedepis...Vedeparaetmez...Amaveremem.

•Neye?

•Veremembeyim...Babayadigarıbirçuldur,verilmez...Atadandededenkalmabirhatıra...Veremem...

Amerikalı'ya"Vermiyor,babadankalmayadigarmış"dedim."Neişineyararmışsanki,sorbakalım"dedi.

-Bupisçulparçasıneişeyararsanki...dedim...

Köylübirdenciddileşti:

•Nedemekneişimeyarar,şimdibirbaşkauyuzeşekalıpsırtınakoyacağım.Kısmetimvarsa,sizingibibirmeraklısınıbulur,Allahınizniyleonudasatarım.Buçulbanauğurgetirir,uğur...Bensizekazığıdaüstebedavadanverdim.Onabişeydedimmi?

•Canımçuladabikaçkuruşveripalalım,örtelimhayvana...

•Ammayaptın.Sonrabeneşeklerinasılsatacağım?...Beşyıldırkartuyuzeşeklerihepbuçulsayesindesatıyorum...Hadigülegüle...Vannmalınhayrınıgörün...

Amerikalı'nınyüreğineinecekdiyekorktum.Kolunagirdim.Köylübikaçadımaçıldıktansonrauzaktanseslendi:

-Eşeğibırakacaksanız,zahmetedipuzağagötürüpbırakmayındahiçmideğil,yorulmayayım...

Eşeğioradabırakıp,cipinolduğuyerekadaryürüdük.Amerikalıhalıuzmanı,

-Başkayerlerdeiştebuyoktu,hiçbaşımagelmemişti,dedi,hepsiaynen,amabubaşkanumara...

Cipebindik.Kazıkhâlâelindeydi.Onuelindenatmıyordu.

•Neyapacaksınızbudemirkazığı?dedim.

•Hatıraolarakbukazığı,halıkoleksiyonumakoyacağım,dedi,kıymetlibirkazık,ikibinbeşyüzeçokucuzaldık...

•Yaaaa,reziloldukâleme,rezil....Tuuuh...

"Rezilolduk"diyediyeelinibaşınavurupduruyordu.

97

İSTİKBALİMOLMASA

Beyefendiciğim,haltercümemiyazılıolarakarzetmiştim.Dahateferruatlımıolsun,buyurdunuz?Başüstüne,arzedeyimefendim.Nasıl?Enküçükteferruatakadar...

Emredersiniz...Anladım,taküçüklüktenbaşlayarak...Evet,evet,haltercümesideğilde,hatıratımınakletmemiemirbuyuruyorsunuz.Başüstüne...Hiçbişeysaklamadan...Tabii...Onaneşüphe...Bütünmahremnoktalarınakadar...Evet,evet,teferruatlı...Başüstünebeyim,başüstüneefendim...

BendenizKanlıca'dadoğmuşum.Okadargeriyegitmeyeyimmi,pekiefendim,dahaberidenbaşlayayım.Eveet,başımdangeçenbüyükvemühimvakaları...Anladımefendimiz.

Beyefendi,başımdangeçenilkbüyükvakaNumune-iTerakkimektebindeykenarkadaşlarlaolankavgamdır.Mademkidoğrusunuistiyorsunuz,hayatımdahatırlayabildiğimilkmühimhadiseMinüskülMehmet'tenyediğimdayaktır.Yooo,benodayağıyemezdim,yemezdimama,oMinüskülMehmetduaetsinnöbetç:öğretmenineyoksa...Ufaktefek,cılızmiliz,sıskabişeyolduğundanMinüsküllakabınıtakmıştık.

Aşağıyukarı,durunbakayım,evetevet,altmışseneyigeçmiş.Bendenizsıramdadalmış

dersçalışırken,ensemdebirtokatpatladıki,hâlâbugünkügibihatırlıyorum,gözlerimdenateşfışkırdi.Birdedöndüm,buMinüskülMehmet...Bendahasesimiçrkarmadan"Nevuruyorsunbe!"diyerekbirtokatdasuratımaaş,ketmesinmi?Amanetokatbeyefendi,osıskaneresindençıkanyorotokadı?..."Kimvuruyor?"dedim,demeyekalmadı,"Seıvuruyorsunya..."diyerekbirtokatdahapatlattı.Bütünsınıfdkahkahaylagülüyor."Kendinegelkardeşim,benimsanavurduğumyok,"derken,burnumabiryumrukindirmesiylebendeni*affedersiniz,kıçüstüyereoturdum.Burnumdankanboşanıyo:Mehmet

"Vurmasanabe...Şikayetederimvalla!"deyipbenden:98

zitekmelemeyebaşladı.Birdearkadaşolacaklar,hepsigülüyorbana...Onlara"Arkadaşlar,benbunavuruyormuyum,sizsöyleyin!"dedim,MinüskülMehmet"Vuruyorsunya..."diyeyılışaraktekme

yumruktokatgirişti.

Efendim,bendeonavuracağımama,vuramıyorum,ziramuallimHalitBeyvar...HalitBeyolmasa,benonunpastırmasınıçıkarırdım.Ahneyapayımkimuallimbeyvar,olmasa,vallahibillahibenoMinüskül'üayağımınaltınaalırdaçiğneeerçiğneronunoktayapardımya,neyapayımkimuallimbeyvar,olmasa,benonuöldürürdümvallahi...Baktımolmayacak,sınıftanbahçeyekaçtımdaMinüskülMehmet'inelindenkurtuldum.AhmuallimHalitBeyolmasaydı,ozamangörürdüo...

Efendim,hayatımdakihatırlayabildiğimikincimühimvakamahalledekiçayırlıktaarkadaşlarlatopoynarkenbaşımdangeçti.Geçmişgün,onbeşonaltıyaşlarımdavaryokum.O

zamanlara-yaktopuoyunuistanbul'ayeniyenigirmişti.Bendenizkarşıkaleyegolattım,atınca,affedersiniz,MalakHakkıdediğimizbirçocukvardı,huzurunuzdasöylemeyehicapederim,bendenize"hassi!"dedi."Sensin"dedim,dememlebuMalakHakkıüstümeatıldı.

Benvuramıyorumki...Bizdeaileterbiyesivar,bizaileterbiyesialmışız.MalakHakkıvuruyordavuruyor,ağzımburnumçarşambapazarınadöndü.Benonabilirdimyapacağımıamaaileterbiyesi...Vallahibenonuordapestilgibiezerdim,amaaileterbiyesiolmasa...

Kim,ben,bendeniz?Aileterbiyesiolmasa,yerdimonu...

Hatırlayabildiğimbaşımdangeçmişmühimbirvakada,yirmiyaşlarındadelikanlılardık,bigünkahvedetavlaoynarkenoldu.Tavlaoynadığımız,adınıunuttum,arkadaşbirdenbiretavlayıkaldırıpkafamageçirmezmi...Gözlerimdenyıldızlarçıktı,neyeuğradığımışaşırdım,beyefendi.Bendeonavuracağım,vuracağıma-ma,ahpederolmasa...Bizdepederesaygıbüyük.Duaetsinpedere,yoksabenonuoradaçiğçiğyerdim.Ahpederolmasa,yoksapedervar...Pederinkulağınagiderdiyehiçsesimiçıkarmadım,eczaneyegidipbaşımısardırdım.

Sonraefendim,hiçunutmam,birSonbahargünüydü.Malumyagençlik,ozamanbirkızlamuaşakamızvar.Ailesindenisteteceğimdeevleneceğiz.Birakşamüzerikırlardageziniyoruz.Üstümdedekalınbirpaltovar.Bizdalmışgezinirkençalılannarkasındanhop99

diyeecişbücüşbiradamçıkıpdakızıelimdenalmayakalkmazmı?Bizadamakızkaptırırmıyızbeyfendü...Herifidegörsenizüfür-semuçacak,başladıkkavgaya...Fakatbendenizinsırtındagayeta-ğırvebolpaltovar...Paltodanvuramıyorumkiherife...Ahpaltoolmasa,ozamangörüro,amaneyapayımkipaltovar.Körolsunpaltonungözü!Herifkızızorlaaldı,çalılıklarasürüklüyor.Kızbendenize'Tuhsana,sennebiçimerkeksin!.."diyebirdeutanmadanbağırmazmı?Sankisırtımdakikocapaltoyugörmüyormuşgibi...Bendekıza

"Paltoolmasaydı...Benonuneyapardımama"dedim.

Sonraefendim,gelzamangitzaman,evlendim.Pederde,sizlereömür,vefatetmişti.Hepbirevdeoturuyoruz,annemaltkatta,bizhanımlaüstkattayız.Geçmişzaman,şimdisebebiniunuttum,dahaevliliğimizinikinciayımı,üçüncüayımıne,bizimrefikabirdenhernedensetehevvürekapılıpdaüstümüzeyürümezmi!..Elinenegeçersekafamafırlatıyor.Fırlatacakbişeykalmayınca,is-pençhorozugibitepemebinipsaçımıbaşımıyolmaya,tırmıklamaya,ısırmayabaşladı.Bişeydeğil,aşağıkattaannemduyacak.Alttarafıkadın,beyfendi,elimintersiylevursam,yıkılacak.Ahannemolmasa,benbilirdimonayapılacakşeyiama,annemvar...Anneminyüzündenhiçsesimiçıkarmadım.Biray

kadartedavidensonraayrıldık.

Derkenefendim,yaşotuz,otuzbeş...Birgeceyansıbirtıkırtıylayataktanfırladımki,odayahırsızgirmiş,dolabıkarıştırıyor.Bilsem,uyurgibiyapardım,hırsızolduğunubilirmiyim,bikeresıçramışbulundum.Adambenimuyandığımıgörünceüstümesaldırmazmı!..

Tamişteyavuzhırsız,evetevet,evsahibinibastınyor.Herifidegörseniz,birsıkımhkcamvar.Sizolsanızneyapardınız?Vurursunuz...Bendevuracağımama,yaelimdekalırsa,yaölürse...Sonrakanun?Ahkanunolmasa...Herifseniyorganınaltındaboğacak."İmdat!"diyebağırdıkçabastınyor.Boğulmuşgibiyaptımda,herifdeevdenevarneyokaldıgitti.Duaetsinkanuna!Yoksabenonuayağımınaltınaalır,leşinisererdim.

Sonraikincibirkereevlendim.BirişiçinAnkara'yagidecektim,tirenikaçırdım.Geceevedöndüm.Kanmuyanmasındiyea-yaklanmınucunabasarakyatakodasınagirdim.Mademherşeyiaçıkaçıkanlatdediniz,bendebişeysaklamadananlatacağım.

Baktım,yataktabiracaiphareketlervar.Yalnızhareketolsaiyi,100

ayıptırsöylemesi,fısırfısırdakonuşuyorlar:"Canım,şekerim,yavrum,hayatım..."

Birdentepemattı.Namusbubeyefendi,başkaşeyebenzermi?...Hementabancayıçekip,dandandan...ikisinidetemizleyeceğim...Tabancamı?

Üstümdetabancayoktabii,taşımambeyfen-di...Olsun...Erkeknamusuiçinyaşar.Dandandan...Namusumutemizleyeceğim,gelgeldim,geceninbirvakti,konukomşuneoluyordiyeuyanıpkalkacak...Ahkonukomşuolmasa!...Benonlarınikisinideoracıktaeşşekcennetinegöndermezmiydim,yoksakomşularvar...Duaetsinlerkomşulara.Hiçbirşeyolmamışgibi,ayaklarımınucunabasarakdışarıçıktım.

Boşanacaktımbeyfendi,evet,iyitahminbuyurdunuz,velakintamboşayacaktım,çocukoldu.Arkadanbirdaha...

Yazlığataşınmıştık.Birgecegenekarımı,affedersiniz...Evetöyle...

Uygunsuzvaziyette...Evetannemyok...Evinetrafındadakonukomşuyok,yokamaçocuklarvar.Ahçocuklarolmasa...Benbunlarıbastırınca,sankionlarbanabaskınyapmışgibiherifüstümeyürümezmi,hemdeçırılçıplak...

"Efendi,giyindegel!"diyorum,anlarmıkudurmuş...Ahçıplakolmasa...

ElimorasınaburasınadeğiyorBeyfendi...Hemherifsaldırıyor,hemdekarım.Çocuklarolmasabilirdimyapacağımı...Nemiyapardım,ayrılırdımtabii...A-maneylersinizki,çocuklarvardaboynumeğri...Birhaftaistira-hatleişigeçiştirdik,sineyeçektik.Duaetsinlerçocuklara...Yoksabenonlarınikisinidetepelerdimya...

Birmühimvakadadairedegeçmiştir.Müdürdençekmediğimkalmadı.

Artıkohalegeldiki,banaherkesiniçindehakarete,hattaküfretmeyebaşladı.

Dayanılırgibideğil...Şikayetedeceğim,fakatAllahkorkusuvar,adamekmeğindenolacak...Allahkorkusuolmasa...Bigündememurarkadaşlarıniçindetuuudiyesuratımatü-kürmezmi?..Neyaparsın...Hicapdiyebişeyvar,hicapolmasa...Artıkohalegeldiki,nerdeysemüdürüboğupöldüreceğim.Öldüreceğimama,odabenişikayetedipiştenattıracak,hanedeevlad-üayalvar...Ahefendimah,körolasıhanedeevlad-üayalolmasa...

Yoksabendururmuydum...

Bigündedairede,karşımaeshab-ımesalihtenbirkadıngelmiş,yanındadabeşyaşlarındakadarbirçocuk...Kadın,nasılolduysabişeyekızıpmürekkephokkasınıkafamafırlatmazmı...HeyAlla-101

hım...Onlarikikişi,benbirkişi...İkikişiolmasalarbilirimyapacağımı...Sonradakadınolmasagörürdügününü...

Neyseefendim,emekliyeayrıldımdakurtuldumşükür...ÇocuklardanküçüğüAlmanya'da,büyüğükızdır,çoktanevlendi.Hanımdavefatetti.Şimdiyalnızım...

Başkamı?Başkabaşka?...Başkamühimvaka?Haaa,evet...

Geçenlerdekiracıhiçyoktanüstümeyürüdü,kafamaayakkabıfırlattı.Bakınızhâlâalnımdaiziduruyor...Ahihtiyarlık...Eskidenolsa,yanındabırakırmıydım...

Yaşımmı?Yetmişüçefendim...Şimdizatıalinizegelirken,affedersinizbiredepsizintaarruzunauğradım.Nedenmi,bilirmiyimbeyfendi...Edepsizlikişte...Otobüstegidiyorduk,"Çekilkarımınarkasından"diye,suratımabiryumrukindirmezmi?...Bakınhâlâyerivar,kızarıkdeğilmi?...

Nemiyaptım?Neyapılırbeyfendiciğim,benimistikbalimvar...

İstikbalimolmasabenonuoradasağlambırakırmıydım...Vallahibillahialırdımayağımınaltınadagebertirdim.Yoksaistikbal...

İstikbalimolmasa,görürdügününü...

İştebukadarbeyfendi...

ULUSALKONUKSEVERLİK

Birtaşrailindekitapçıdır.Başlangıçtamektuplaşıyorduk.Mektuplarındananladığımagöreilericibirgençti.Herilkyazgelişindebenikitapçılıkyaptığıil'eçağırıyordu,işleriminçokluğunu,yorgunluğumuilerisürerekgelemeyeceğimiyazıyordum.Obeniçağırmaktanvazgeçmemişti.Okurlarımınbenimletanışmaktanpeksevineceklerini,benibekledikleriniyazıyordu.Doğrusu,hiçgörmediğimoil'egitmeyi,oradabirikigünkalmayıbendeçokistiyordum.Amaişleriminçokluğundanzamanbulamıyordum.

Birilkyazgünügençkitapçıistanbul'agelmiş.Telefondasoruyordu:Evimdeziyaretedebilirmiymiş...

Terslikişte,çokçetrefilbiryazıüzerindeçalışıyordum,hiçzamanımyoktu.Amabiryazarınzamansızlığınıokurlarınaanlatmasızordur.

Nezamangeridöneceğimisordum,ikigünöncegeldiğini,buakşamuçakladöneceğinisöyledi.Demek,onundazamanıyoktu.Kendisinievdebeklediğimisöyledim.

Üçdörtyıldanberimektuplaştığımızgençveilericikitapçı,çokgeçmedenevimdeydi.Eliboşgelmemiş,birkutuiçindebölgesininyetiştirdiğiünlüyemiştengetirmişti,incelikgösteripçokzamanımıalmayacağınısöylediama,yinekonuşmamız,çayiçmemizbirsaatigeçti.Tatlıbiryerelağızlakonuşuyordu.Kendikendiniyetiştirmişbirtaşraaydınıydı.Buinsanlarıseverimamauzaktan...Hersevdiğiminsanabirikisaatimiayırırsam,yazarlığavedaetmemgerekirki,sonyıllardaolandabudur.Okurlarakitaplarımıimzalamakiçintaşrailindekikitapçıdükkanınagelmemi,otaşrailindebirikigünkonuğuolmamıistiyorveüsteliyordu.

Oradadinleneceğimisöylüyordu.Dinlenmek!iştebenikandıranbusözoldu.

Otaşrailinegidiştarihimisaptadık.Gençkitapçıdabendensözalmanınsevinciylegitti.

Sözverdiğimtarihteotaşrailininhavaalanındaydım.Gençkitapçıbirarkadaşıylabirliktebenikarşıladı.Arabasıylayoladüzüldük.

103

Uçak,geçsaatteolduğuiçinoil'egeceleyinvarmıştım.Bugeçsaattedoğruotelegötürüleceğimisanıyordum.Akşamyemeğibileistemiyordumama,böyleçağrılardaiçkilişölendenkurtulmakzordu.

Bunubildiğimiçinyemekyemedenyatıpdinlenmekistedimsedealdığımyanıtşuoldu:"Yooo..yemekyemedenyatılırmıymış!"

"Konuk,evsahibinineşeğidir"atasözünüanımsadım.Değilmiki,konukluğukabuletmiştim,öyleyseevsahibininricayumuşaklığınasarılmışbuyruklarınıyerinegetirmekzorundaydım.

Kalacağımotelegidipönceçantamıbırakacağımı,elimiyüzümüyıkayacağımı,sonrabelkideotelinrestoranındayemekyiyeceğimizisanıyordum.Oysaarabamızönceboşyerlerdengeçip,ışıklımağazalar,büyükyapılararasından,aydınlıkcaddelerdendegeçtiktensonrabirkaranlıkbatağınagömüldük.Perdelerisıkısıkıyakapalıpencerelerdentektüksızanışıklargörünüyordu.Anladığımagörebenikonukedecekleriotelbakımsızbirsemtteydi.

Araba,bikaççukuragiripçıktıktansonrabirbüyükkaraltıö-nündedurdu.Bubüyükkaraltı,kalacağımotelolmalıydı.Arabadanindik.

Kapıdanhiçbirışıkyoktu.Evsahibim,kapıdakiziliçaldı.Kapıaçıldı.

İçerisiniçıplakbirampulaydınlatıyordu.Kapıağzındaköylügiyimlibirkadınlaçocuklarıbizikarşıladı.Kadının,birikarnındaolmaküzeredörtçocuğuvardı.Karnındakidoğmaki-çinsayılıgünleribekliyordu.

Çocuklardanbirikucağındaydı.Birininelindentutmuştu.Enbüyükçocukannesinineteğineyapışmıştı.

-Buyrun!

Geldiğimizyerinoteldeğil,bikaçyıldırüsteleyerekbeniçağırangençkitapçınıneviolduğunusonundaanlamıştım.Kapıdangirerken,

•Geceninbusaatinderahatsızetmeyeyim...dedim.

•Nerahatsızlığı...Estağfurullah...Buyrun,buyrun...

Burasıentipüftenbirapartımanınaltkatıydı.

Gençkitapçı,üççocukanası,birdeyedisekizaylıkgebekarısınasordu:

-SofrahazırmıHanım?

Kadınbana,hoşgeldinizdeyipelimisıktıktansonra,kocasınasofranınakşamdanberihazırolduğunusöyledi.

Girdiğimizodada,yemekmasasıgerçektenhazırdı,elbetrakışişeside...Masanınaltınasofrabeziyayılmıştı.Arabadabizimle104

gelenöbürkişinindeüççocuklukadınınkardeşiolduğunuevegelinceöğrenmiştim.

İkicanlıkadınınbuncahazırlığındansonrakarnımtokdiyeyemekmasasınaoturmamakçiğlikolurdu.Nasılolsayemektensonraotelegideceğimegörebirikisaatbusıkıntıyakatlanabilirdim.

Yerelyemekler,mezelergerçektençoknefisti.Karnındakinisaymazsak,üççocuklaokadınınoncayemeğinasılyaptığınaşaşmıştım.Başkabirodayaalınanyadakapatılançocuklarınhuysuzlukları,yaramazlıklarısayılmazsa,yemektekisöyleşipeksıcakde-ğildiysedepekdesoğukgeçmedi.Birayaköncecanımıoteleatmakistediğimiçin,

•Müsaadenizle...Eh,artıkbengideyim...dedim.

Evsahibimşaşkınlıktanaçılmışgözleriylesordu:

•Nereye?

•Otele.Beniotelebırakmayacakmısınız?dedim.

ikisideyalvarırgibibirşeylersöyledilerama,nedediklerini,nedemekistedikleriniuzunzamananlayamadım.Yerlidiyalektleşöylebişeylersöylüyorlardı:

-Senbeniöldüresendahaeyiağabey...Benireziledeceksenmelmekete...Benionparalıkedeceksen...İstanbul'danbirkonuğugelmişdeevindeağırlayamamışdedirteceksen...Oykurbanolamağabey...Böylebirkonuğunuçağırmış,getirtmişde,sonrabaşındanotelodalarınaatmışdedirtmebana.Olmazağabey,olmaz!Benibednamedersinki,melmekettebirdiledüştükmü,çolukçocukyedigöbekkurtulamayızbulekeden...Senbuevdenotelegidersenbenyakendimivurupöldürmeliyim,yakendimigurbetillereatmalıyım.Etmeağabey,beniperperişanetmeağabey...

Başlangıçtanedediğinianlayamamıştım.Sonrasonraanlargibioldum.Benimgeceevindeyatmamıistiyor,otelegitmemiistemiyordu.

Kendianlatımıylabeni"otelköşelerine"bırakmakistemiyordu.

Nesöyleyeceğimizişaşırdım.Oşaşkınlıkla,

-Sizirahatsızetmekistemem,oteldekalmamdahauygun...dedim.

,-Estağfurullah...Nerahatsızlığı,hangirahatsızlık?...Sizyabancımısınızkisizdenrahatsızolak?

Teşekkürettim.Amaevdekalamayacaktım.

105

-Biliyorumrahatsızolmayacağınızı...Amasizirahatsızedeceğimkorkusuylabenrahatsızolurum.

Nedesemboş...Bukezherkesinayrıayrıhuyuolduğunu,örneğinbenim,ayıptırsöylemesi,geceleripijamasızyatmakgibibirhuyumolduğunu,bunedenleoteldeyatmayıyeğlediğimisöyledim.

Yanıtıhazırdı:

-İsterdonlayat,isterdonsuz..Keyfinbilir...

Nedesem,evsahibininelindenkurtuluşumyoktu.Sonundaogeceyievdegeçirmeyerazıolmuştum.Sabaholahayırola.Ertesisabah,biryolunubulupcanımıoteleatacaktım.

Evdeyatacağımgüvencesinialanevsahibim,maksadınınbenirahatettirmekolduğunusöylüyordu.Doğrusu,benirahatettirmekistediğindehiçkuşkumyoktu,amabukoşullardakibirevde,oteldendaharahatetmiyeceğimidebiliyordum.

Yolyorgunluğumuilerisürerekerkenyatmakistediğimisöyledim.Erkendediğim,geceninbirbuçuğüydu.Yatmakistediğimisöylemesem,belkideboş

sözlerlesabahıedecektim.

Yatakodasıneresiyseorayagideceğimisanıyordum.Yatakodasıyemekyediğimizodaymış.

Yemekmasasınınüstündekileribirbirdışarıçıkardılar.Masayıodanınbirköşesineçektiler.Kadınmasanınaltınaserilisofrabezinitoplayıpdışarıçıkardı.Sonraikierkek,dışardanikişiltegetiripüstüstekoydular.Dahasonrayastıkları,çarşafı,battaniyeyi,yorganıgetirdiler.Yatakhazırdı.

-Allahrahatlıkversin!deyipçekildiler.

Bisüreeviniçinidinledim,helanınboşalmasınıbekledim.Tamsessizlikolupelayakçekilincedışançıktım.Gürültüetmemeki-çinayaklarımınucunabasarakyürüyordum.Karanlıkkoridordae-lektrikdüğmesinibulmamzoroldu.

Birdenayaklanmabişeydolandı.Oşeyherneyseondankurtulmakisterkenazkaldıyuvarlanıyordum.Ayaklarımınarasındadolanankedininüstünebasmışım.Kedicanacısıylaöylebağırmıştıki,uyuyanlarınhepsiuyanmışolmalıydı.Helayagirdim,dahadoğrusuhelaolduğunusandığımbiryeregirdim.

Kokusunabakılırsagirdiğimyerhelaolmalıydı,amagörünümüküçükbirambar,depogibibiryerdi.Ordaüstüsteyığılmışbirsandık,büyükçebirsepet,birbisiklet,ciltleridağılmış

106

kitaplar,biriküçükbiribüyükleğen,bikaççiftayakkabı,boşşişelervedahabunlargibibisürüıvırzıvıreşyavardı.Bütünbuıvırzıvırarasındahelaöylebiryeregizlenmiştiki,bitürlübulamıyordum.Elimdengelseapdestetmektenvazgeçecektim,amabuolanaksızdı.

Affedersiniz,çokdasıkışmıştım.îzleyeizleyekokununyoğunlaştığıyeregiderek,kutuların,gazeteyığınıvekirliçamaşırlarınarasınavealtınagizlenmiştuvaletibulmayıbaşardım.

Klozetkırıktı,amaçoksıkıştığımdanbenimgözümkırıkmırıkgörecekgibideğildi.

Rezervuannzinciriyerineuçkurgibibişeybağlanmıştı.Ucundantutupçektim.Çekmeklebirlikte,evzangırdayaraktemelindensarsılmayabaşladı.Gerçekbirdepremoluyordu.Neyapacağımı,nereyekaçacağımıbilemedim.Neysekisarsıntıuzunsürmedi.Sarsıntıvegürültüdinmişti.Oncasarsıntıya,gürültüyekarşındepodanbirdamlasuakmamıştı.

Şaşkınlıklahelanınkapısınıaçıncauzundonlanylayataklarındanfırlamışikierkeğikarşımdabuldum.Kitapçı,

•Ah,dedi,sizesöylemeyiunuttuk,buhelanınsudeposuçalış

maz,sifonuçekincehepböylegürültülüseslerçıkarır.

•Saltgürültülüseslerdeğil,sarsıntıdaoldu.Bendepremoluyorsanmıştım.

tkiuzundonluadam,banahelanınnasıltemizleneceğiniöğretti.Yerdebirkovaduruyordu.Kovanıniçindebiroturakvardı.Oturak,kovadançıkarılacak,kovayamusluktansudolduruluphelayadökülecekti.

Konukseverevsahibine,

-Sizçokhaklısınız,dedim,herevinkendineözgükullanımbiçimivardır.Bunlarısizesorupöğrenmeliydim.Suçbenim.

ikiuzundonluadamyatakodalannagiderkenbişeyiaynmsa-dım.Buikiadamaynıodadayatıyor,kadınlaüççocuğuaynbiro-dadayatıyordu.Çünkü,bulunduğumuzkatta,mutfakvehelakapılarıylaüçodakapısındanbaşkakapıyoktu.

Onlarodalannagirincebendeyüzümüyıkamakiçinlavaboyuaramayabaşladım.Lavaboaramaklakolaykolaybulunacakbiryerdedeğildi,olakirastgele...Şansımvarmış,uzuncabiraramadansonraelimlavabonunmusluğunaçarptı.Çokşükür,elimiyüzümüyıkamakiçinmusluğubulmuştum.Amamusluğunçevirgeni

107

iplesıkısıkıyabağlanmıştı.Birzamanmusluğunasılaçacağımdiyedüşündüm,amabiryolunu

bulamadım.Musluğunçevirgeniiplebağlıykenbilemusluktansudamlıyordu.

Yavaşçamusluğunçe-virgeniniçevirdim.Musluktanbirdensuboşandı,şarılşarılsuakıyordu.Musluğukapatmayaçalıştıkçadahaçoksufışkınyordu.Neyapacağımışaşırmıştım.

Öylecebırakıpyatmayıdüşündümama,musluktanakansulavabodantaşıpyereyayılıyordu.

Bikaçsaati-çindebütünevsuiçindekalabilirdi.Kendikendimesövüpsayıyordum,nediyebuadamınsözüneuyupdaevdekalmıştım,nediyebiroteldeyatmakiçindirenmemiştim!

Birzamanmusluklaboğuştumsadaboşuna...Üstümbaşımsırılsıklamolmuştu.Sonundaevsahibiniuyandırmaktanbaşkaumarbulamadım,ikiseslihorultunungeldiğiodanınkapısınıtıklattım.Yanıt,ikiayrısestenikihorultuydu.

Neolursaolsunevdenkaçıpgitmeyidüşünmedimdeğil.Amageceninbusabahayakınsaatindebilmediğimbirilinkaranlıksokaklarındanereyegider,otelinasılbulurdum...

Kapıyadahahızlıvurmayabaşladım.Biriinceveıslıklı,öbürügemizinciriboşanırgibigürültülühorultudanbaşkayanıtyoktu.Kapıyıaçıpgitmektenbaşkaumaryoktu.Öyleyaptımikierkekbiryataktakoyunkoyunahorluyordu.Yarımsaatkadardürtüpdürtelediktensonrauyandırabildim.Kitapçıtelaşvecoşkuiçindeneolduğunusordu.Merakedilecekbişeyolmadığını,ancakmusluktantaşansuyunevibastığını,çokuğraştımsadasuyukesmeyibaşaramadığımısöyledim.Belkion-onbeşdakikakadar,kimolduğumu,nedediğimianlamayaçalıştıktansonrakitapçıylaakrabasıdonpaçayataktankalkıpönümedüştüler.

Helanındöşemesiayak-bileklerinekadarsudolmuştu,ikiadambirdenmusluğunüstüneatıldı.iplebağlımusluklaaralarındadehşetlibirsavaşımbaşlamıştı.Busavaşımsonunda,eskiipiçözüpmusluğubaşkabiriplebağlayarakmusluktanakansuyudurdurmayıbaşardılar.

Amabukezde,musluktanbirbekçiköpeğigibihırıltıyükselmeyebaşladı,ikia-dam,yerdegöllenmişsuyuakıtmayaçalışırkenbiyandandabeniyatağımagöndermeyeçalışıyordu.

-Sizhaydiuyuyun...Yatın!

işteböyle,herevinbirözelliğiolduğunubanaaçıklamayaçalışıyorlardı.Musluköyleşiddetlihırıltılarçıkarıyorduki,buhınltı-108

lararasındayatıpuyumamolanaksızdı.Hırıldayanmuslukbenzinmotorugibiaradabirpatpatpatlıyordu.Bugürültüyetavandangelenbirgürültüdahaeklendi.

Kitapçı,önemlibişeyolmadığını,üstkattaoturanlarınmusluğunhırıltısınınkesilmesiiçintavanasopaylavurduklarını,komşuluktaböyleşeylerinolabileceğini,kendilerinindahabunungibinegürülütlere,hırıltılarakatlandığınısöylüyordu.

Buaradakitapçınınkarısınınsesiduyuldu.Yattığıodadan,

-Vanayıkapatın!Vanayıkapatın!diyesesleniyordu.

Hiçkuşkusuzböyledurumlardayapılmasıgerekenendoğruişvanayıkapatmaktıamadahaönce

vananınyerinibulmakgerekiyordu.Uzunbiraramadansonrabulunanvanayıkapatınca,hırıltıda,akansudakesilmişti.

Ogeceevsahibiüçüncükezallahrahatlıkversindiyerekbeniyatağımagönderdi.Çokuykumvardıamaodevingengeceninyorgunluğundansinirlerimbozulduğuiçinuyuyamıyordum.

Tamdalargibiolurken,ozamanadekhiçduymadığımbirgıcırtıylauyanıyordum.

Yattığımyerdeuzunzamanbugıcırtınınnesesiolabileceğinidüşündüm.Boğazlananbirbüyükbaşhayvanınyürekparalayansesi,kağnıtekerlekleriningıcırtısı,birsopanınviyolayaylarıüstündeçıkardığıses,dahabunlargibibişeyolabilirdi.Tamuykuyadalargibiolurkenbuseslesıçrıyordum.Sonundabirsesin,yattığımodakapısınınçıkardığıgıcırtısınıntıpkısıolduğunuanladım.Bütünkapılaraçılıpkapandıkçaboğazlananhayvansesleriçıkararakgıcırdıyordu.Neysekisabahadoğruhelayagidişgelişdurmuş,bendedalargibiolmuştumki,birkedimiyavlamasıylasıçradım.Birkedihemkapıyıdışardantırmıklıyor,hemsüreklimiyavlı-yordu.Buazöncehelayagiderkenayaklarımadolanankediolmalıydı.Benimyattığımodadauyumayaalışıkolmalıydıki,odayagirmekiçinkapıyıtırmalayıpduruyordu.

Kedi,inadındanvazgeçerdiyeuzunsürebekledim.Sonundakedinininadınayenilipkapıyıaçtım.Kapıyıaçaraçmazkediyatağasıçradı.Buyataktayatmayaalışıkolmalıydı.Amabenkediylekoyunkoyunayatmayaalışıkdeğildim.Yatağıkediyebırakıpbisüresandalyedeoturdumsadasonundadayanamayıpkedininkoynunagirmekzorundakaldım.Kedibuyatağaalışıkolmalıydıki,durumundanhiçbirşikayetbelirtisigöstermedenkoynumaiyicesokularakkıvrılıpyattı.Amabeşon

109

dakikasonrakedininpirelerivücudumuistilaettiğindenharthartkaşınmayabaşlamıştım.

Lambayıyakıpiççamaşırlarımdapireavınabaşladım.Sonunda,neyapsamiçindençıkaramadığımyatağıkediyeteslimederekyançıplakdurumdasandalyeyetünedim.Perdeyiaralayıpbaktım,havayavaşyavaşaydınlanmayabaşlıyordu.Başımıdirseğimedayayıpuyumayaçalışırkençocukcıvıltılarıylauyandım.Evinüççocuğundanyaşlandörtbeş

gösterenikiafacanodamadalmıştı.Üçüncüsü,yaşıküçükolduğundananasınınkoynundauyuyorolmalıydı.Odamagirençocuklardanbiri,niçindongömleksandalyeyetünemişveniçinyatağagirmemişolduğumusordu.Yataktakedininyattığınısöyledim.Küçüğü,kahkahalaratarakkediylebirlikteyatağasığmıyormuyumdiyesordu.

-Bakişteböyle!diyeyatağagirerek,kediyleyatağınnasılbölüşüleceğinigösterdi.

Sinirlerimbozulmuştu.Çocuklarınçocukolduklannıunutup,

-Defolupodanızagitsenize!diyebağırdım.Odalarınınburasıolduğunu,hersabahhersaatteannelerininkoynundançıkıpbuodadakediylebirlikteyatanbabalannınkoynunagirdiklerinisöylediler.

Buevdeolupbitenherşeyiazçokanlıyordumdabütüngeceo-danıniçindeciritatanfarelere,kedininniçinsesçıkarmadığınıhiçanlamıyordum.Bunudaçocuklardanöğrendim.

Kediylefarelerbiraradabüyüdüklerindenbirbirlerinealışıkmışlar.Hattageçenyılkedienciklemişde,kendienikleriniemzirirkenfareyavrularınıdaemziriyormuş.Kedinineniklerini,pazaryerindekikasapdükkanlarınınolduğuyerebırakmışlar.

Çocuklarıodadanveyataktançıkaramayacağımıanlayıncaüstümübaşımıgiyindim,odanıniçindegezinmeyebaşladım.Gecekideneyimdensonrahelaaralığındakimusluktayüzümüyıkamaktankorktuğumiçinböylebirgirişimdebilebulunmadım.Amavapurdüdüğü,fabrikanınişbaşıdüdüğü,tirendüdüğüveazgınköpekhırlamasıgibiseslerdenmusluğunbikaçkezaçılıpkapandığım,helasifonununçekildiğinianladım.

Havaiyiceaydınlanmıştı,amabenoevdehepkaranlıktakalmayıyeğlerdim.Çünkühavanınaydınlanmasıylabirliktekarasineklerortayaçıktı.Odenliçoksinekvardıki,sineklerdenkendimikorumamolasıdeğildi.Sineklerburnuma,gözüme,kulağıma,ağzımaveözellikledudaklanmakonuyordu.Sineklerdenkorunmak

110

içinkendikendimişamarlamayabaşlayıncayataktakiikikardeşingülüşmeleribüsbütünsinirlerimibozdu.

-Güleceknevar?diyebağırdım.

Busertçıkışım,çocuklarındahaçokgülmelerinenedenoldu.

Birazsonraçocuklaryataktatepişirlerkenkavgayabaşladılar.Boşunaonlarıayırmayaçalıştım.Neysekiosıradakapıtıklatıldı.

-Buyrun!dedim.

Çocuklarınbabasıgünaydındiyerekgirdi.Ağlaşançocuklarınıazarlayarakodadankoğdu.

Niyetimilkuçaklahemenİstanbul'adönmekti.Neyazıkkiilkuçaküçgünsonraydı.

Azsonrakitapçınınakrabasıdageldi.İkierkekyeryatağınıderleyiptoparlayıpdışarıçıkardı.

Üççocukannesikadındaçocuklarıylabirliktegeldi.

Kitapçı,gecerahatuyuyupuyumadığımısordu.Konukolmanıngereğiolarakgeceyiçokrahatgeçirdiğimisöyledim.

Evsahibim,

^

-Tabiicanım,dedi,evbaşkaotelbaşka...

•Hiçotelleevbirolurmu...diyeekledi.

Kitapçı,

•Burasizinbüyükkentlergibideğil...dedi.

•Negibi?diyesordum.

Burdasaygınkonuklarıoteleatmakçokayıpsayılırmış.

Kadın,masayıodanınortasınagetiripkahvaltısofrasınıhazırladı.

İkinci,üçüncügecekikonukluğumilkgecedenfarklıdeğildi.Ancakşuvarki,üçüncügeceuykusuzluktanmı,yoksabuevinyaşamınaalıştığımiçinminedirbilmem,sızıpkalmış,tulumgibiuyumuştum.

Üçüncügünüoildenayrılıyordum.Uçağabeniuğurlarkenkitapçıveakrabası,

-Bunusaymıyoruz...Sıksıkgelin,yinebuyrum...Bekleriz!diyorlardı.

Odenliiyiniyetliinsanlardıki,konukseverliklerineteşekküre-derek,aralarındaunutulmazzamanlaryaşadığımısöylemekleyetindim.

111

SINIRÜSTÜNDEKİEV

Evetaşındığımızınikincigünüydü.Sağyanımızdabirkomşuvar.Yolönlerindengeçiyor.

Pencereninönüneoturmuşbiryaşlıa-dam,

-Buevitutmasaydınıziyiolurdu,dedi.

ihtiyarasertsertbaktım:

-Bizimbildiğimizbirkiracıbirevetaşındımı,konukomşu

"gülegüleoturun"agelirler.Taşınmasaydınıziyiolurdu,nedemek?Komşuyaböylemisöylenir?

ihtiyaroralıbileolmadan,

•Bendensöylemesi,dedi,oevehırsızgirerdeondansöyledim.

Bizimevehırsızgirerdeöbürlerinegirmezmi?

Cansıkıntısıylacigaraalmakiçinköşedekibakkalagirdim.

•Nesözünübilmezadamlarvar,dedim.

Bakkal,

•Hayrola?dedi.

-Bizimevinyanındabirbunakoturuyor.Evlerininönündengeçerken"Sizinevehırsızgirer.

Taşınmasaydınıziyiolurdu"demesinmi?

Bakkal,

-Doğrusöylemiş,dedi,taşınmasaydınıziyiolurdu.Oevehırsızgirer.

Bitekkelimesöylemedendışarıçıktım.Ogünakşamakadarcanımsıkıldı.Gece,solyanımızdakikomşularoturmayageldiler.Geceyarısınadoğrutamgiderlerken,komşumuz,

-Burasıiyievdirama,hırsızgirer,dedi.

Bunlarıkapıdançıkarkensöylediğiiçin"nedenbuevehırsızgiriyordasizinevlerinizegirmiyor?"diyesoramadım.Karım,canımınsıkıldığınıgörünce,güldü:

-Ayol,anlamıyormusun,dedi,şimdikiracılarevdençıkarmanınbinyolunubulmuşlar.Demek,biryoludabu.Evehırsızgiriyordiyekorkutupbizievdençıkaracaklar.Evinkirasıucuzolduğundan112

yakendileritaşınacaklar,yadabirtanıdıklarınıgetirecekler.

Aklımyattıama,yinedegecegözümüuykututmadı.Hırsızı,randevuvermişgibi,hageldi,hagelecekdiyebekliyordum.Derkenuyuyakalmışım.Birtıkırtıilefırladım.

Fırlamamlayastığınaltındakitabancayıalıp,

•Kıpırdama,yoksayakarım!.,diyekaranlığadoğrubağırmambiroldu.Eveyenitaşındığımızdan,elektrikdüğmesinibirtürlübulamıyorum.Elektrikdüğmesinibulacağımdiyekendimioduvardanbuduvaraçarpıyorum.Derkenayaklanmabirşeytakıldı,şangırtıylakendimiyerdebuldum.Hırsızçelmetaktıdiyeazkalsıntabancadakikurşunlanherifinkarnınadolduracaktımama,yuvarlanırkentabancabiryanagitmiş,bendebiryana...Karanlığıniçinden,•Hah,hah,hah!.,diyeinsanıntüylerinidikendikenedenbirkahkahayükseldi.

•Ulan,bizkorkunçyerlifilmmiçeviriyoruz,erkeksenkarşımaçıkalçak!diyebağırdım.

•Herhaldeelektrikdüğmesinianyordunuz.Kapınınsağındadır.

Yenikiracılarelektrikdüğmesinibulmakiçinhepböylezorlukçekerler.

Seskaranlıktangeliyordu.

-Benadamıneyapanm,senbenibiliyormusun?diyebağırdım.

Karanlıktagörmediğimadam,

-Bilmiyorum,dedi.Müsaadeedersenizelektriğiaçıpsizeyardımedeyim.

Çıt,diyeelektrikdüğmesininsesiduyuldu,odaaydınlandı.Benyeredüşüncemasanınaltınagirmişim,karımdakaryolanınaltına.Karşımdadimdik,benimikiboyumdabiradamvardı.Ayağakalksam,herifikorkutamayacağım.Yattığımyerdenneolduğumuanlamazdiye,sesimikalınlaştınp,

•Senkimsin?diyesordum.

•Hırsızım.

•Banabak,benyutmam,senhırsızdeğilsin.Bizihırsızımdiyekorkutupevdenuğratacaksın.Baksanasenbenimgözüme...

Adam,

-Hırsızmıyım,değilmiyim,şimdigörürsün,dedi.

113

Babasınınevigibiheryanıkarıştırıp,işinegelenlerialmayabaşladı.Hemdebiryandansöylenipduruyordu:

•Demeksizburasınıyatakodasıyaptınız.Sizdenöncekikiracılar,burasınıoturmaodasıyapmışlardı.Dahaöncekilerdeöyle...

•Banabak,dedim,senhırsızlıkediyorsunamasonrabensenişikayetederim.

İşindenbaşınıkaldırmadan,

•Babanakadargitşikayetet,birdebendenselamsöyle...dedi.

•Amabenkarakolagidenekadarsenkaçarsın.

•Kaçmam.

•Vallahikaçarsın.Evdenevarneyoktoplarkaçarsın.Onuni-

çin,bensenibağlayıp,karakolahabervermeyegideceğim.

•Imdaaaat!...diyebirçığlıkattı,karım.

Mahallelidebizimkapınınönündehazırmıymışne,birdeniçeridoldular.Komşularhiçaldırışetmeden,

•Aaaa...Bueveyinehırsızgirmiş...diyorlardı.

Bazısıda,

•Bakalımhangisi?diyebirbirlerinesoruyorlardı.

Bizimkomşulanniçindehırsızlatanışanlar,halhatırsoranlarbilevardı.Hırsızkılıkıpırdamadanhababamöteyiberiyikaldırıyor.

-Konukomşu,yardımedindeşuhırsızıbağlayalım.Gidipkarakolahabervereceğim,dedim.

İçlerindenbiri,

-Vallahisizbilirsinizama,boşunazahmetediyorsunuzsanırım,dedi.

Biznebiçimbiryeretaşınmışız,şaşırdım.Kanmçamaşıriplerinigetirdi.Hırsızdahiçkarşıkoymadı.Adamıbirgüzelbağlayıp,birodayakoyduk.Üzerindenkapıyıkilitledim.

Hemenkarakolakoştuk.Kanmolanıbitenikomisereanlattı.Komiserevinyerinisordu,söyledik.

-Haaaa...Oevmi?dedi.

•Evet,oev,dedim.

•Bizoevekarışamayız,dedi.Bizimbölgemizindışında.

•Peki,bizneyapacağız?Zavallıadamıboşuboşunamıbağladık?•Birüstyanınızdakievdeotursaydınız,bizimbölgemizegirerdi.Ozamanbizkanşırdık.

114

Kanm,

-Üstyandakievboşdeğildi,neyapalım...dedi.

Bizimev,ikikarakolunemniyetbölgelerinintamsınınnday-mış.Komiser,

-Sizinevededi"

"karakolbakar,dedi.

Söylediklerikarakoldauzak.Bizorayagidenekadarsabaholdu.Oradakilereanlattık.

Evimizinyerinisordular.Söyledik.Birpolis,

•Haa...Oevmi?dedi.

•Evetoev,dedim.

•Biraltındakievolsaydı,bizbakardık.Sizinevbizimbölgemizindışındakalır.

Kanm,

-Vah,vah,dedi,adamıdasımsıkıbağlamıştık...

-Bizimevhangibölgeyegirer?diyesordum.

*.

Polis,

-Sizinevjandarmanınbölgesinegirer.Orayapoliskarışmaz.

Sizjandarmakarakolunagideceksiniz,dedi.

Yolaçıktık.Kanm,

-Amanönceevegidipşuhırsızabirbakalım,dedi,adamöldümükaldımı?

Öyleya...İstermisin,birdehırsız,sıkıbağlanmaktankanıdönmesindeölsün.Hırsızıtutalımderken,birdekatilolupçıkalım.Evegittik.Hırsızbağladığımızgibiduruyordu.

•Nasılsın?dedim.

•İyiyimama,karnımacıktı,dedi.

Kanmhırsızayemekçıkardı.Tersliğebakın,evdebamyavarmış.Hırsızdabamyayemezmiş.Kanmkasaptanbiftekaldı,hemenpişiriphırsızınönünekoydu.Bizhırsızışikayetiçinjandarmakarakolunagittik.Olanıbitenianlattık.Jandarmakomutanı,evinyerinisordu,bizdesöyledik.

-Haaa...Oevmi?dedi.

Bizimevideherkesbiliyordu.Jandarmakomutanı,

•Sizinevejandarmakarışmaz,poliskarışır,dedi.

•Amanefendim,dedim,nasılolur.Polisegidiyoruz,jandarmakanşır,diyor,jandarmayagidiyoruz,poliskanşır,diyor.Bubizimeveelbetbirkansangörüşenolacak.

115

Jandarmakomutanıbirharitaçıkardı.

•Bakın,dedi,sizharitadananlarmısınız?Bu140rakımlıtesviyemünhanisi.Burasıdasuterazisi.Burasıda208rakımlıtepe.iş

tejandarmanınbölgesiburadangeçiyor.Eğersizinoturduğunuzev,ikimetredahakuzeybatıyayapılsaydı,ozamanjandarmanınbölgesinegirerdi.

•Canımikimetreiçinmi?Bakıverinneolur?

•Nemiolur?Onunneolacağınısizdeğil,bizbiliriz.(Haritadangösterdi).Bakınsizinevburadaişte.Jandarmailepolisbölgesiniayıransınırınüstünde.Anladınızmı?Bizimbölgeyeevinizinbahçesindenikibuçukmetrekadargiriyorama,hırsızlıkbahçedeolmamış.

Yinepolisegitmektenbaşkayolyoktu.Karım,

-Amanbirkereevegiriphırsızabakalım,dedi,Allahkorusunbirölürse,başımızderdegirer.

Evegittik,hırsıza,

•Nasıl?dedim.

•Yanıyorum,çabukbirsu...dedi.

Suyuiçtiktensonra:

•Bakınsöylüyorum,dedi.Benimhürriyetimikısıtlıyorsunuz.

Bunahakkınızyok.Buradanbirkurtulursamsizidavaederim.

•Peki,neyapalımkardeşim,dedim,bizimevinkiminbölgesinegirdiğibellideğilki,seniorayaşikayetedelim.Böylecenabetyereevyapılırmıcanım?Tamsınırınüstüneyapmışlar.

•Eeeee...dedi,bensöylemedimmi?Sizbenisalıverin,yoksahürriyetimikısıtlamaksuçundansizimahkemelerdesürümsürümsüründürürüm.

•Akşamakadarmüsaadeet,dedim,polisebirkeredahagidelimde...

•Gitmesinegit.Amabizbuişikaçzamandırbiliyoruz.Öncesizinevinhangibölgeyegirdiğinekararverilecek.Yahutbölgelerinsınırlandeğiştirilecek.Ozamanakadarheheey...

Birdahapolisegittik.Birharitadakomiserçıkardı.

•Bakın,dedi,jandarmabölgesininsınınburası.Bahçejandarmada...Evinbirkısmıbizde,birkısmıjandarmada.

•Yatakodasısizinbölgedekalıyor.Hırsızlıkdayatakodasındaoldu,dedim.

116

-Evetamatesbitilazım,dedi,hemsonrabuhırsızyatakodasınauçarakgirmediya,bahçedengirdi.Bahçejandarmanın...Bu,yenibirişdeğil.Müzakerehalinde.Bakalımsizinevihangibölgeyeverirlersebizdeonagöreişlemyapacağız.

Evedönüyorduk.Sağımızdakievinpenceresindenyineoihtiyarseslendi:

•Geçmişolsun,evinizehırsızgirmiş.

•Girdi,dedim.

•Oevdehiçbirkiracıoturmazdaonuniçinokadarucuzaveriyorlar.Evsahibi,kendioturamıyor,kiracıbulamıyor.Eviniyıktırıp,ikimetreiçerialacaktı.Ozamantambölgeyegiriyor.Sonrasizibuluncakirayavermiş.

İhtiyarınkarısı,

-Suçsizindeğil,evsahibinin,dedi.Evyaptırırkensuyu,elektriği,havagazını,manzarayıdüşünüyorlarda,hangibölgeyegirdiğinihiçhesaplamıyorlar,insanhiçböylesınırüstündeevyaptırırmı?

Biryıllıkdakirayıpeşinverdiğimizdenevdençıkamazdık.Evegirdik.Hırsızkarşımızageçti,oturdu.

Birlikteakşamyemeğinideyedik.Sonra.

-BanaşimdilikAllahaısmarladık,genegelirim,dedi.

Şimdidörtbeşhırsızevimizingediklisioldu.Mahalledeonlarıherkestanıyor.Hattaonlarlaişbirliğideyaptık.Başka,yabancıhırsızlardadadanmasındiyeelbirliğiileevimizikoruyoruz.Bakalım,neolacak?Yakonturatımızbitenekadar,evdealtıhırsız,ikidebizsekizkişioturacağızyadabizimevibirbölgeyesokacaklar.Ozamandahırsızlarıbulabilirsek,bölgemizekarışankarakolaşikayetedeceğiz.Birbirimizepekdealıştık,şikayetdea-yıpolacakya...Çünküevinbirtakımmasraflarınıdaonlargörüyor.

117

FİLHAMDİNASILYAKALANDI

İstanbulEmniyetMüdürlüğünden,bütüntaşravilayetleriEmniyetMüdürlüklerineşutelgrafçekilmişti:

"Otuzbeşyaşında,uzunboylu,ikiyüzkiloağırlığında,kumral,üçdişieksik,üstçenedebirazıdişidolgulu,altsolköpekdişialtınkaplama,çizgilikahverengielbiseli,saçlarıoldukçadökülmüş,ablakçehreli,kahverengigözlü"FilHamdi"adındaazılısabıkalıbirdolandırıcı,üçgünüçgeceiçindeoturduklarınöbetkulübesinibüyükdikkatlebekledikleriiçinuykusuzkalanikipolismemurumuzun,yoldagiderlerkenuyuklamalarınıfırsatbilerekellerindenkaçmıştır.Yaptığımıztahkikat,takibatvetetkikatsonunda,FilHamdi'ninkaçtığıkesinolarakanlaşılmıştır.Vilayetimizvevilayetinizdekikazakarakollarındanbirineuğradığıveyabirpolismemurunayol,adressorduğutakdirde,kendisinelütfenmeraklayolunubeklediğimizi,bizidahafazlaintizardabırakmayarak,münasip,boşbirzamanındaİstanbulEmniyetMüdürlüğünegelerekteslimolmasınıricaettiğimizisöyleyin.AzılısabıkalıFilHamdi'ninfotoğrafıilişiktir."

Taşravilayetlerindenbirininistasyonundaikipolismemurukonuşuyor:

•Ramazan,kardeşim,şusalepiçenherifmutlakaFilHamdi...

•Hm...Benziyor...Resmiçıkarbakalım.

Birresimçıkanr,arkadaşınagösterir.

•OdeğilbeRamazan.Oseninresmin!

•Hm..Bayramdaçektirmiştim.Nasıl?

•İyiama,acıkgülseydinbe!..ŞuFilHamdi'ninresminibul.

Ramazancebindenbirsürüresimçıkarır,karıştırır.

•Bubenimoğlanınresmi...Buaskerlikhatırası.BukimdiMahmut?

•Omu?Şeyolacak...EroinkaçakçısıDumanAli...

118

-BudaotelfaresiSuphi...Resimlerbirbirinekarışmış.BulşuFilibeRamazan!

Mahmut'laRamazanresimlerikarıştırırlar,FilHamdi'ninresminiararlar.

•ÇabukolMahmut...Herifsalebiiçti,kaçacak...

•Bak,nasılbakıyoretrafına?

•Buldum,şuresimolacak.Tamam,takendisi!

Şüphelendikleriadamınyanınagiderler.

•Hemşerim,şöyledursana...

Birresime,birdeadamınyüzünebakarlar.

•Birdeyandurbakayım.

•A-ah,benzemiyorbeRamazan.

•BirkeredekomiserbeygörsünMahmut.Belkiobenzetir.

•Hemşerim,haydiyürü...Karakolakadargideceksin.

Başkabirtaşravilayetininpazaryerindeikimemurkonuşuyor:

•AyıpoldubeŞükrükardeşim.Akşamakadarfırdolandık,şuFilHamdi'yiyakalayamadık.

•Şuadamolmasın?

•Belkideodur.Soralım.

Adamınyanınagiderler.

•Bayım,seninadınne?

•Mustafa...

Birbirininkulağına:

•Mustafadiyor.

•Hamdidiyecekdeğilya...Adınısaklıyor.

•Aklısırabizikandıracak.

•Bayım,birazgelirmisiniz?

***

Birtaşravilayetininkahvesindeikimemurkonuşuyor?

•DünbenüçtaneFilHamdiyakaladım,komiserhiçbirinibeğenmedi.

•Şubizimkomiserdeammamüşkülpesenthaaaa...

•Hişşt!...Yavaşkonuş,çaktırma.Şuçayiçenadamayangözlebak!

119

-Obe...Takendisi!...

•Ama,gelenevraktaşişmandiyeyazıyordu.Buzayıf,iskeletgibiherif...

•Zayıflamıştırbirader,kaçakgezmekkolaymı?

•Öyleya...Amabuesmer.FilHamdikumralmış.

•Dağdabayırdagezmektenrengiatmıştır.

•Haklısın.Yalnızbiraderbununsıksiyahsaçlarıvar.EvraktaFilHamdi'ninsaçlarıdökülmüşdiyeyazıyordu.

•Ehartıkokadarcıkdaolur.Heriftanınmamakiçinbelkiperukatakmıştır.

•Neduruyoruz?Yakalayalım.

Adamayaklaşırlar.

•Adınnesenin?

•Hamdi...

Birbirlerinemanalımanalıbakıpgülerler.

•Yürübakalımkarakola...Haydi!

•Nevar?Neoldu?

•Fazlasorma!Karakoldaöğrenirsin.

***

Birtaşravilayetinin,bütüntaşravilayetlerindeolduğugibi,birikikilometrelikasfaltıüzerindeikipolisyoldangeçenbiradamıyakalarlar.

•Açağzını!

•Ağzımdabirşeyyokkibenim.

•Madembirşeyyok,açarsın.

Adamağzınıaçar.İkisibirdenadamındişlerinebakarlar.Polisinbiriöbürünesorar:

-Baksanaşuevraka,kaçdişiyoktu?

Öbürüevrakıokur:

-"Üçdişieksik,üstçenedebirazıdişidolgulu,altsolçenedeköpekdişialtınkaplama..."

Polismemuru,adamındişlerinisayar:

•Bir,iki,üç...Dört...Oynamabe!Şaşırttın.Bir,iki,üç,dört,beş...Yirmidört...Yirmidörtdişivar.

•Yirmidörtmü?Kaçtaneeksik?Seninkaçdişineksik,biliyormusun?

120

•Sekiz...

•Çektirmiştir.Delilleriortadankaldırmakiçindişleriniçektirmiştir.

•Benimdişlerimtakmadır.Ağzımdahiçkendidişimyok...

Hattadörttanesidemısıryerkenkırıldı.

•Evraktatakmaolupolmadığınıyazıyormuydu?

•Yazmıyor.Unutmuşlardır.Bucanımbu...Takendisi...Köpekdişinebaksanaaltınkaplama...Bayım,gelbizimleberaber.

•Nereye?

•Karakola!...Yürü...

TaşravilayetleriEmniyetMüdürlüklerindenİstanbulEmniyetMüdürlüğünegündeyüzlercetelgrafgeliyordu:

"Falanfalantarihli,filanfilansayılıtelgrafacevaptır:Vilayetimizdahilindeondörttaneçizgilikahverengielbiseli,sekiztaneköpekdişialtınkaplamalıolmaküzereondörtFilHamdiyakalanmıştır.Bumiktarınisteğeyeterolupolmadığının,araştırmağadevamedipetmeyeceğimizinemirbuyurulmasınısaygıilericaederim."

***

"Falanfalantarihli,filanfilansayılıyüksektelgrafınızacevaptır:Vilayetimizdahilinde180kiloile220kiloarasındaikidüzineFilHamdiyakalanmışolup,aradakikilofarkının,kantarlarınayarsızlığındanilerigeldiğini,hepsinindegözlerininkahverengiolduğunagöre,FilHamdi

olduklarındaenufakbirşüpheyeyerkalmadığını,yakalananFilHamdi'lersevkedilmişolup,gözdenkaçmışolanlarvarsa,onlarındabüyükdikkatlearandığınıvepeyderpeysevkedileceğinisaygıilearzederim."

İstanbulEmniyetMüdürlüğünden,TaşraEmniyetMüdürlüklerinegönderilentelgraf:

"Koyacakbütünyerlerdolmuşolduğundan,şimdilikeldekiFilHamdileryetergörülmüştür.İkincibiremrekadarFilHamdi'lerin

121

yakalanmasınavearanmasınaaraverilmesiniteşekkürlerimlericaederim."

NOT:FiraredenFilHamdiyakalanmıştır.

122

YİYİNALLAŞKINA

Bizimbiryeğenimizvar.Dahadoğrusubizdeyeğençokda,iştebuonlardanbiri...Haniinsanınısısıtermometreyleölçülürya,iştebunungibiinsanlarınaçıkgözlüğününbirölçeğiolsadaaçıkgözlükölçülse,bizimbuyeğendünyadabirinciyegelir.Köyünüçsınıflıilkokulunubitirdiktensonrabirdahaokulamokulagitmeyenyeğen,kırküniversitebitirmişicebindençıkarır.KurbanolduğumAllahımbubizimyeğeneöylebirakılvermiş,hemdesonradansokmadeğil,anadandoğmabirakıl...

Türkiye'ninişsizlerordusuekmekkapısıolaraktandahaAla-manya'yıkeşfetmektençokönceleri,bubizimyeğenAlamanya'yagitti.OnyılkadarsonraAlamanya'dandöndüki,öylebirdeğişmiş,öylebirdeğişmiş,bizbunutanıyamadıkda,halisAlamansandık.AlamancanınenkibarcasınıöğrenmişveTürkçesiazbişeybozulmuş.KimiTürkçesözleriunutmuş."Aaaa,nasılderler?..."diyekekeleyekekeleyekonuşuyor.KendidemesinebakılırsayeğeninokibarAlamancasmıAlamanınayaktakımındanolanlarbileanlayamazlarmış.Alamancasınaaşkolsunda,birdebirhuyedinmiş,hersözünbaşında,ortasındavesonunda"Ahzooo..."

deyipduruyor.Bizimyeğen"AhzoooF'suzkonuşamıyor.

Dayanamadımsordum:

-Yeğen,ikidebir"Ahzoo,ahzooo..."demektesin.Bu"Ahzoo"nedemeyegelir?

Bu"Ahzooo"nunnedemeyegeldiğiniAlamanlardabilmezmiş,çünkühiçbirşeydemeyegelmezmiş.AmaAlamanlar"Ahzo-oo"suzkonuşamazlarmış.Alaman,ahzoodemezsedilikilitlenir,konuşamazmış.BirinsanınhalisAlamanolupolmdığı"Ahzoo..."çekipçekmemesindenbilinilmiş.Bizimyeğen"Ahzooo"danbaşkaikidebir"Yaahyaah..."

çekiyor.

Yeğen,oilkgelişindensonra,iki-üçyıldabir,Türkiye'yegelir,bizimevdekonukkalır.

Alamanya'dayaşayalıyirmibeşyılıgeçti.Alamanya'danhergelişinde,bizimçokkalabalıkolan

akrabalara

123

türlüarmağanlaryağdırdığınabakılırsaçokkazançlıbirişyapıyorolmalı.Neişyaptığınısordum.Alamanya'yadahayenigittiğizamanlarda,birişbulupçalışmasıgerekirmiş.Amasonraları,TürklerişçiolaraktanAlamanya'yadoluşmayabaşlayıncaartıkbirişbulupçalışmasıgerekmiyormuş.

•Yaniyeğen,seninhiçbirişinyokmuorada?

•Ahzooo...Yokgibibişeyişte...Yah!

•Bizburdabuncaçalışıpgenezorlayaşıyoruzda,senordaiş

siznasılgeçinipyaşıyorsun?

•Ahzooo...Alamanya'daçalışanokadarçokTürkvarki,benimçalışmamahiçgerekkalmıyor.Yaah!...

Anlamadımya,sözüuzatmakdaistemedim.Benimanlamadığımıgörünce,

-Ahzoo,çalışarakparakazanmayakalksaydım,bukadarparamolurmuydu?dedi.

Bak,budadoğru.

GününbirindebizimAlamanya'dakiyeğendenbirmektupaldım.Türkiye'deAlmanlarlaortakbirişkurmakistiyormuş.Çokkazançlı,milyarlıkbirişmiş.Banabiriyilikyapmakistediğinden,benidebuişeortakyapacakmış.Soruyordumektubunda:"Sendeböylekazançlıbirişeortakolmakistermisin?"

Yanıtladımmektubunu:"ilkinişnasılbiriştir?Sonrabenimgibizorgeçinenbiriböylemilyarlıkişeneyleortakolacakki?"

Alamanya'dangeldiyeğen.Dediğinegöre,çokbüyükAlamanişadamlarıylaanlaşmış.O

işadamlarıyakındaİstanbul'agelecekmiş.Onlarıbenimletanıştıracakmış.Kuracağımızişinnasılbirişolduğunagelince,işadamlarıiçinşuişyadabuişönemlideğilmiş,işadamlarıiçinparakazanılacakbişeyolsunda,n'olursaolsun-muş;nasılvenerdenkazandırsakazanılsınmış.Arada"Ahzoo"larve"yah!"lerçekerekanlatıyorbizimyeğen.Bunlaröyleyamani-şadamlarıymışki,hayvanfışkısındaninsandışkısınadek,karıpazarlamasındantut,aksakallaraerkeklikgücüverenmacuna,tohumlagölbalığıyetiştirmektenturizme,kargaetindenyapılmakeklikkonservesinedekaklagelengelmeyensayısızişyaparlar-mış.Bunlarçölortasındaanadandoğmacıbılbeşkişigörse,odonsuzlardanbileparakazanmanınbiryolunubulurlarmış.Dünyanınheryerindedekollanvarmış.

124

Yeğenindedikleribanaazbirazkarışıkgeldiğinden,sordum:

-iyidedindeyeğen,düzişlerebileketvuranbubizimhükümet,bukarışıkişlereneder?

Yeğenanlatıyor.Bunlarınhünerişuymuşki,enkötü,enpisişibileöyleallarpullar,öyleambalajlar,öyleyaldızlar,öylepazarlar-Iarmış,öylesunarlarmışki,bizbuhünerleribilmediğimizdeninciyiçakılavealtınıbokadönderirken,bunlarbokualtınaveçakılıinciyeçevirir,ilkinhükümetingözünüboyarlarmış.Hünersunuşbiçiminde,ambalajda,reklamda,pazarlamadaymış.

Yeğensözünüşöylebağlıyor:

-Nedenonlardahiçbişeyyokkenherbişeyvarda,bizdeherbi-

şeyvarkenhiçbişeyyok...Ahzooo...iştebundan.Yah!

Benimdeaklımıyatırdıbuişe.Hemparakoymayacağımagörebenimnezararımolurki...

Şimdisırageldi,Alamanişadamlarınıburdaağırlamaya.

-Ahzooo...BuAlamanlarayemektenyanakulakasma.

Alamanmutfağındandomuzetiylepatatesiçıkardınmı,geriyetenceretabaktan,çatalbıçaktanbaşkabişeykalmazmış.iştebuyüzdenbuişadamlarınıbizimeveyemeğeçağırmalıymışız.Çünküişadamları,enönemli,enbüyükişleribileyemektekonuşurlarmış.Bunaişyemeğiderlermiş.Bunlarabizimevdebirakşamişyemeğivermeliymişizki,bizimdolmaları,sarmaları,mantıları,börekleri,baklavalarıyiyinceakıllanşaşsın..."Yah!"diyesözünübağlıyorbizimyeğen.Yeğeninönerisineanamlakarımdündengönüllü.Çünkü,kendidemelerinegöre,ikisideyemekpişirmedebirinciyegeliyor.Hemdedoğrudur,karımoklavaylabiryufkaaçar,yufkanınbiryanındanbaktınmı,tülperdedenbakargibi,öteyanıgörürsün.Buyufkaylasuböreğiyapınca,ikikilosuböreğiyersinde,ikiyüzgramyedimsanırsın;öylehafif...Helebaklavaağzındaerir,yedinmiyemedinmianlayamazsın.Anamınsafranlıvetavuksuyunapilavıüzerinepilavolamaz.

Neyseefendim,ortakolacağımızAlamanişadamlarındantelgrafgeldibizimyeğene.

Uçaklaüçkişigeleceklermiş.Başkayerdedeişleriolduğundanburdabirgeceikigünkalıpuçacaklarmışgene.Oteldeyerlerinideayırtmışlar.Bizekalıyor,bizimevdebirakşamyemeğivermek.Buyemekdeençokbir,bilemedin,ikisaatsürmeliymiş.BuzamaniçindebizAlamanlaraçekicigelecekişlerönerecekmişiz.

125

•Negibiişleryeğen?

•Ahzoo...Senorasınıbanabırak.Öyleişlerönereceğimki,akıllanduracak.Yah!

Ağzındanlafalmakiçinkaçamaklıbiçimdeneişlerönereceğinisordum.Vaybubizimyeğendekiakıl..Efendim,bubizimkentimizdesokakitiçokmuş.Belediyeöldürtmeklebaşedemiyormuş.Alamanlarabirfabrikakurdurtabilirse,toplanacaksokakitlerininderisinden,kadıneldiveni,mantoyakası,kürk,kuyruklarındandakadınlariçinkürklüşapka,anahtarlık,süseşyalarıyapılırmışvesokakitlerininetlerivekemiklerideatılmaz,bunlardakurulacakyemfabrikasındamakinedengeçirilipkurutulur,kümeshayvanlarıyemiolurmuş.

Sokakkedilerindendeaynıbiçimdeyararlanıhrmış."Yaah!"

Dahaneönerilervarbizimyeğende.Bildiğibiryerdebirkaplıcavarmış,okaplıcanınçamuruekzamaya,yaraya,derihastalıklarınabirebirmiş.BuAlamanlarakadınlaragüzellikkremiolarakbuçamuruönerecekmiş,bunlarçamuruniçinegüzelkokularkoyupöyleambalajlarlarmışki,çamurungramınıbinliradansatarmışız.

Belediyeyleanlaşıpkentinçöplerinibedavadantoplayıpbuçöplerledenizinortasındaözelbiradakurmakdaönerileninarasında.Buözeladadakumarhanevebaşkahanelergibikârgetirenturistikişleryapmak..."Yaaah..."

Karımlaanam,dahatelgrafıngeldiğigünkollansıvadılar.Güzelyemeklerpişirmektebirbiriyleyarıştalar.Pişirecekleriyemekleridearalarındabölüşmüşler.Çorbayıanam,köfteyikarım,mantıyıkarım,zeytinyağlısarmayıkarım,böreğianam,baklavayıkarımyapacak...

Aralarındaişbölümüyapmışlar.

Yeğendiyorki:

-Mesariftenyanahiççekinme.Açkesininağzını.Kazgelecekyerdentavukesirgenmez,demişler.Yaaah...

Herneolacaksa,bubirikisaatlikişyemeğisırasındaolacakmış.Banaortaklıkhissesiyüzdebirverilse,genemilyonlartutar-mış.

Bizimkeseneki,ağzınıaçsakneçıkar...Açtıkağzını,boşalttıkkeseyi.Yetmedi.Borcadagirdik.Dahadoğrusuborcabattık.Bakkalına,kasabına,manavına,sütçüsüne,bütünmahalleesnafınaborçlandık.Hiçönemiyok,milyonlargelecekya...

126

Sonundagüngeldiçattı.Yeğen,üçAlmanişadamınıhavaalanındakarşılamayagitti.Onlarıilkinoteleyerleştirecek.Birazgezdirecek.Akşamdabizimeveişyemeğinegetirecek.Benevdebeklemekteyim.Anamlakarımhâlâmutfaktançıkamıyorlar.Bunlardeliyahu!Buncayemekbirbölükaskereyeterbe!Kendileriyetmezmişgibikomşukadınlardandayardımcılarçağırmışlar.

Sanırsınki,düğünsofralarıkurulacak.

EvimizAlamanişadamlarınagöredeğilsedegenedekötüsayılmaz.Nevarki,sofratakımındaneksiklerimizvarmış.Oeksikleridekonukomşudantoparlayıptamamladık.Akşamsaatyedidegelecekler.

Yediyibeşgeçearabakapınınönündedurdu.Benkoşupkapıdankarşıladımkonuklan.Buyrun,buyrun,buyrun...Yeğen,benimdediklerimionlaraçeviriyor."Ahzoo,sofrayaoturalımdahemenişkonuşmasınageçelim..."dediyeğen.

Yemekodasınageçtik.Alamanlansofrayayerleştirdik.

Anam,tabaklaraçorbalarıdağıtırkenyeğenişkonuşmasınabaşlamışbile.

DiyormuşkiAlamanlara"Bizimburdadahainsanelideğmemişçokzenginiş

kaynaklanvar,öncedediğimgibi..."

Yeğen,sonradanbanadediğinegöre,bunlandemesinededide,anamınikramındansözününarkasınıgetiremediki...Benimanamherzamanböyledir.

Anamtabaklarakepçekepçeçorbadolduruyor.AlamanlarelleriyleveAlamancaolaraktandilleriyle"Amanyeter"diyorlarsada,anamındinlediğiyok.YeğeninsözünüağzınatıkıpbaşladıbizimTürkusulüikrama:

-Yeyinyeyin...Afiyetolsun...Bunadüğünçorbasıderler,bildinmi?Bizimmemleketinçorbasıdedinmi,yaylaçorbasıbir,buiki...Yeyinallaşkına...Dibuyrun...

Konuşurkenikidebiryeğenedönüp,

-Dediklerimieksiksizçevirkianlasınlar...diyeonuuyanyor.

Zavallıyeğen,birikiçeviripsonraanama,

•Teyze,heleazbirazizinverki,bizdeiştenkonuşalım...Diyorsada,anamısusturmakolasıdeğil.AlamanlarlaTürkçekonuş

mayadabaşladı:

•Beğendin,hemi?Dedimsanagüzeldirdiye...Durhele,birkepçedahakoyayım...

Alamanlarikielleriyletabaklannıkorumayaçalışıyorlarsada,anamaradanyolbulupçorbadolukepçeyitabaklannaboşaltıyor.

127

Tambizimyeğensözüalıyor,anambaşlıyor:

-Buyrunallaşkına...Yabancıyabancıdurmayınöyle...Çekinmeyin,yeyin,yeyin...(Yeğene)Söyledeyesinler...Burayabancıyerdeğil,kendievinizbilin...

Alamanlargerçektenmibeğendiler,anamınüstlemelerinemidayanamadılar,herneyse,çorbalarıbitirdiler.Anam,

-Azdahaisterlermisorhele...dediyeğene.

Ozamanben,

•Ana,buyemekahbaplıkyemeğideğil,burdaişkonuşacağız.

Bırakkiiştenkonuşalım...derkenbukeznöbetikarımaldı.Değiş

tirdiğitabaklarakendiyaptığısalçalıköftelerikoymayabaşladı,çenesideaçıldı:

•Buyrunallasen...Tuzuazsakoyun,ahatuzluksurda...biberlikdeişte...Surdadakırmızıtozbiberle

pulbibervar...Bunabizbasmaköftederiz...Kimyonuazsakoyun...Herhalsizinyemeklerebenzemezama,gayetlezzetligelirbize...İnsanıbesler...Yabancıyabancıdurmayınöyle...

Karımınçenesihiçdurmuyorki,şuişkonusundaikisözkonuşalım.HayAllahbelanıverekan..Karımsolukalacakolsa,anamkapıyorlafı:

-Salatadandabuyrun..Tabağınızamıkoyayım...Burdasöğüş

domates,burdadaçobansalatası...Karışıksalatadaburda...Yeyincanım,yeyin...Sumu,ayranmı?Sıkmameyvasuyudavar...

Alamanlarköfteleribeğenmişolacaklarki,tabaklarındakilerisilipsüpürdüler.Anamlakarımhamleedipboştabaklarayenidenköftedoldurmayakalktılar.ÜçAlman,köftekoydurtmamakiçintabaklarınınüstüneyatargibieğildiler.

-Tabaklarınızıdeğiştireyim...Vallahisizbişeyyemediniz.Yazık,açkaldınız...Ekmekbuyrun...Şukâsedekinebizsumakderiz...Serpinserpinyemeğe...İştahaçar...Mideyedegayetiyigelir.

BenartıkAlamankonuklandaunutup,

-Susulankan,sus!Suski,ikiçiftsözedelim.Herifleryanngidiyor...diyebağırdım.

Kanm,

-Onasılşey,konuğaikramgerekmezmi?Sustumsustumiş

te....dediysedebukezanamtabaklarakarnıyanklarıdoldururkenaldısözü:

128

-Okadarcıkolurmuymuş...Dahaneler...Amandur,birkarnıyarıkdahakoyayım...Yooo,vallahiolmaz.Yemezsenizgücenirim.

Kırkyıldabir,evimizekonukgeldiniz...Yeyinallaşkına..(Yeğene)Söyledediklerimideyesinler...

BaşaçıkamayacaklanmanlayanAlamanlar,sonundateslimoldular.Tabaklankarnıyankladoldu.

-Tabağınızabirazsalatakoyayım...Hangisinden?..Buturprendesi,çokşifalıdır...Budakırmızıturp...Burasısizinevinizsayılır.Çekinmeyin...

Yemektenbaşkahiçbirşeykonuşmayafırsatvermiyorlar.

-Ana,suskibiraziştenkonuşalım.Buheriflerburayaişkonuş

masınageldiler,yemekdebahanesi...

Anamısusturmanınolanağıyok.Soluklanmakiçinsusacakolsa,sözükarımkapıyor.AmaAlamanlariyiceaptallaşmışlar.A-vurtlarıyemekledoludoluykenkendilerineuzatılanayranları,meyvesulannıiçiyorlar.

-içiç...Bastınr.Birkarnıyankdahaistermisin?Çekinme...

Karımsuböreğiniortadakitepsidenalarakdağıtmayabaşladı.

Tabaklanöyledolduruyorki"öksüzdoyuran"dediklerinden...Bi-yandandaanlatıyor:

-Çarşıdanalmadeğilhaa,kendielimleyaptım..Çokhafiftir.

Bakböyleişte...insanınağzındaerir.Hiçdokunmaz...Birtanedahaalmazsanızvallahidanlınm...Siziniçinözelyaptım...

Alamanlarsankiçokanlarlarmışgibi,suböreğiniçokyemeninyönteminianlatıyor:

-ikilokmasuböreğiyemeli,üstüneüçyudumayraniçmeli.iş

teozamanbütüngündurmadansuböreğiyesen,yedinmiyemedinmianlamazsın.Amasizalmadınız...Lütfen...Birazdaha...Bakınşukenanndandakoyayımbiraz,dahapişkindir.

Bukezgelinkaynanabirbirleriniövmeyebaşladılar:

-Geliniminsuböreğiüstünesuböreğiyoktur.

Yeğendayanamayıp,

-Yemektenbaşkabişeykonuşamayacakmıyızyahu?diyebağırdı.

Kanm,sankiyeğeninsorusunayanıtmışgibi,

-Dahaarkadamantıvar...dedi.

Saatebaktım,sofrayaoturalıbirbuçuksaatolmuş.Anamlakan-129

\

mınkonuklarayemekikramındanzamanbulupdabizimdahaiştenmistenkonuştuğumuzyok.Yemeklafındanfırsatvermiyorlarki...

•N'olur,birazdapilakidenalın...Avallahiolmaz,ikikaşıkolsunpilakidenyedirmedenbırakmam...

•Aaa,ayolkuşkadarbişeyyediniz...

•Dolmadanalmayacakmısınız...Buyrun,buyrun...Limondaburda...Yeyin,yeyinallasen...

•Vallahiaçkaldınız...Hiçolmazsasafranlıpilavdanbuyrun...

İkikaşıkdaha?

Neyeğen,neben,nedeAlmanlarağzımızıaçabiliyoruz.Anambiyandan,karımbiyandanikramlaredereküçAlamamtıkabasadoyuruyorlar.Evet,tastamamöyle;tıkabasa...NerdeyseAlamanla-nsırtüstüyereyatırıpağızlarınazorladolmalarıtıkacaklar.

•Tabağımızıdeğiştireyim...Lütfen...

•Vallahiaçkaldınız...

•Neolur,misafirgibidurmayınöyle...

Ah,bütüneşeklikbende...Yahubennasılbilmem,bizimgeleneğimizegörekonukağırlamanınböyleolduğunuda,buAlaman-lanişkonuşmasıiçineveçağırırım.

Karılarınyemekikramındanbizisofralarımızdakimnezaman,nekonuşabilmişki,Alamanlarkonuşsun...

Ondanal,bundandabuyur,vallahiaçkaldınız,Allahaşkınızayeyinyeyin,yabancıgibidurmayın,çekinmeyin,burakendieviniz,biberistermisiniz,azdahapilav...filanderken,sıragelditatlılara.KanmdiyorkiAlamanlara:

-Bununadısarığıburmadır,içicevizli...Tatlılarınşahısayılır.

Herkesyapamaz...Buyrunbuyrun...

OüçAlamanınenşişmanolanı,içidövülmüşcevizdolusarığıburmayıısırırkenboncukboncukterlerdökmeyebaşladı.Benimgörüşümekalırsa,Alamanlaryememektedirenirlerse,bizimkadınlardöğedöğebunlarayedirecekler;iyisimiyemeyikazançlıbulmuşlar.Artıkbedenlerindeyemekalacakboşyerkalmamışolmalıki,ağızlarınaaldıklarılokmayıyermiş,çiğnermişgibiyaparakgeveliyorlar.

Saatebaktım,yemeğeoturalıikibuçuksaatolmuş.BundansonraAlamanlaristeselerdekonuşamazlar.Konuşmayıbırak,solunduklarınenimet...Kolangevşetirgibi,Alamanlannbiri,deliğini

130

üçüncükezaçıppantalonkemerinigevşetiyor.Alamanlannbiriningözlerikaymışgitmiş,yemeğinağırlığındanuyuduuyuyacak...Anamhâlâ,

•Elimleyaptım...Baklavadanyemedendünyadabırakmam...

Buyrun,yeyin,yeyin..deyipduruyor.

•Heyyeğen,dedim,buyemekboşagitti.Heriflerdeyarınbur-danayrılıyor.N'eyleyeceğizşimdi?

Yeğen,

-Ahzooo,dedi,bunlaryarınakşamgeçsaatteuçağabinecekler.Yarınöğleyemeğinibirrestorandabirlikteyerizde,ozamankonuşuruzişkonusunu...Yah!

Yeğenböylederken,oboncukboncukterdökenşişmanAla-manınbaşı,oturduğusandalyedesağakaykıldı.Suratıdapatlıcanmorundöndü.Ben,

•Eyvah,Alamanınbirieldengidiyor...derken,anambirbardaksıkmavişnesuyunu,

•içiç,devadır,iyigelir...diyerek,herifinkitlidişlerininarasındanağzınaboşaltmıyormu!Alaman,artıkkımıldayamadığındanmı,yoksaağzınadayananbardaktakiniilaçmısandığından,yazgısınarazıolupobirbardakvişnesuyunuiçtiysede,artıkiçindeboş

yerkalmadığındanolacak,bardağınsonunadoğrupüskürdüvepüskürmesiylegökgürlergibigeğirinceanam,

-Afiyet,şeker,balolsun...Bak,yaradıyaradı...dedi.

Karım,

•Kahveleriniznasılolsun?diyesorarkenAlamanlardanbirikalktı.Yeğenebişeylersöyledi.OgeğirensuratımorarmışAlamanterlerinisiliyor.ÜçüncüAlamanvitrinlerdekimankenlergibidonukduruyor,sanırsıncansız.Yeğenleben,buAlamamkollarındantutupkaldırdıksada,bellikiadamyediğiyemeklerinağırlığınıta-

şıyamadığındanyürüyemiyor,ikiyandankollarınagiripyürüttük.

Merdivendeninmelerikolayolmadı.Giderlerken,yeğenAlamanlardansözaldıki,yarınbirrestorandakiöğleyemeğindeişüzerinekonuşalım.Alamanlankapıdanuğurlarkenbileanamlakarımhâlâdillerdöküyor:

•Bunusaymayız...Genebuyrun,yemeğebekleriz...

•Vallahiaçkaldınız...

•Neyedinizki...Hiç...

131

Yeğen,otellerinegötürmekiçinAlamanlarıbirarabayabindirdi;kendideonlarlagitti.

Bendeevdeaçtımağzımıyumdumgözümü.Anamlakanmademediğimibırakmadım.Amaonlaryaptıklarınınhiçdeayırdındadeğiller.

Anam,

-N'olmuşki,diyor,konukdedinizgetirdiniz.Elingaripyabancılarınıağırlamamışolurmu?Sonrabizimiçinarkamızdannedemezler...

Karımda,

-Biztöremizneyseonuyaptık,diyor,oncakuğraşıpdidinipyemekler,tatlılaryaptıkda,teşekküredipbirelinizesağlıkbiledemediniz.Birdeafurtafıredipduruyorsun...Alamanlarkırkyılda-bir,Türkevinekonukgelmişler,adamlarıaçmıgönderseydik.

Buyüzdenanamla,karımlaküsüştük.

Ertesigünyeğenleöğleyemeğiiçinbirrestoranagötürmekü-zerekaldıklarıotelegittiğimizdeAlamanlarıbulamadık.Alaman-lardanbirinigeceyarısındansonracankurtaranarabasıylailkyardımhastanesinezoryetiştirmişler.Birininde,hastaneyegidecekmecalibileyokmuşda,acilservistenekipgelipoteldemidesiniyıkamışlar.ÜçüncüAlamanortalardayok.Onunnerdeveneolduğuhiçbellideğil.

Yeğen,

-Ahzoo,buişyattı...Yah!dedi.

Bendeondanalışmışolacağım,onungibi,

-Yah!dedim.

DünyaakıllısıyeğendeAlamanya'yadönmüşolmalıki,ogündensonraonudagöremedim.

Evet,milyonlarkazanacağımızişyattıama,bizdehiçolmazsaüçAlamana,Türkgeleneğineuygunkonukseverliğinnasılolduğunugösterdik.Neolduysabanaoldu.

Alamanlaraziyafetiçingirdiğimborçlarıaltıaydazorödedim.

Moskova(RossiaOteli,12-549)8Mart1988

132

DUBAKALIN'OLECAK

Boğaziçi'ninKaradenizBoğazınayakınAnadoluyakasında,denizkıyısıüstündebirçayevi...Oçayevininhemenbütünmüşterileri,heposemtininsanlarıolduklarındanveorayasıksıkgeldiklerindenbirbirlerinitanırlar.Çoğudaemeklidir.Emeklioluncakonuşmalarıdoğalolarakçoğunluklageçimsıkıntısı,pahalılık,süreklizamlarvebenzerikonularüstüneoluyor.

Osabahdayineherzamankigibiönceevdertlerindenbaşlayıpülkeninsorunlarındankonuşmayageçtiler.Hükümetenflasyonuyüzdeotuzdatutacağınasözvermişti,oysayüzdeseksenibuldu.Yüzdeseksen,ha?Peki,neolacak?Alamanya'yaAvustralya'laraişçigönderdik,yineyetmedi.ŞimdideSovyetlerBirliği'neişçigönderilecekmiş.Gitmeyeistekliişçileröyleyığılmışlarki,sırakapmakiçinbirbirleriniezmişler.AllahAllah!...Yahu,komünistRusya'yabileişçigöndereceklerha?Paranınkomünisti,faşisti,diniimanıolurmuarkadaş,paraparadır,gelsindenerdengelirsegelsin.Benkomünistinparasınıalıpcamiyaptırdıktan,kurankursuaçtıktansonrabirgünahıyokki...Üsteliksevabıbilevar.

Peki,bununsonunereyevaracakbirader?Allahsonumuzuhay-reylesin!

Efendim,memleketinbütüngeliri,aldığımızdışborçlarınyıllıkfaiziniödemeyebileyetmiyormuş.Demeyahu...Amerika'danaldığımızborçlarla,salteskiborçlarınfaizinibilezorödüyormuşuz.AllahAllah...Bugidişinsonunereyevarırdostum?

Ayemefdiyeuluslararasıbirkuruluşvaryahani...Evet,işteouluslararasıparafonumune...Uluslararasıdemek,nedemek?A-merikademek...İştebizimkendimemleketimizdenereyene

yapacağımıza,neyinasılyapacağımıza,fabrikamıza,limanımıza,yolumuza,herşeyimize,herbişeyimizeişteokararverirmiş...Yokyahu...Bakbunubilmiyordum...Peki,buböylegiderseneolur...

Hergün,herakşamhepbukonularkonuşulur...Herkonuşmadaaynısözlereşaşarlar!Yokyahu!..Allahallah!..

133

Çayevindekiemeklilerbirbirlerinehepyanıtsızkalacakaynısoruyusorarlar:

•Peki,n'olacakböyle?Bekleyelimgörelim.Bakalım,n'olacak?•Bununsonunereyevarırböyle?Hepmerakediyoruz.Durbakalım,n'olacak?

•Bugidişinsonunereyevarır?Hayırlısı...Durbakalım,n'olacak?

Osabahdayinehiçbıkıpusanılmadanaynıkonularkonuşulduveçayevindekiherkesbirbirine"Durbakalım,n'olacak?

Osabahdayinehiçbıkıpusanılmadanaynıkonularkonuşulduveçayevindekiherkesbirbirine"Durbakalım,n'olacak?"dedi.

Güngörmüş,dönemgeçirmiş,eskiTophaneAskeriSanayiMektebi'ndenyetmişe,yetmişiniçokaşkınbireskiişçiemeklisi,

-Durbakalım,n'olacakdeyipduruyorsunuzda,banabirakrabamızınbaşınagelenlerianımsattınız...dedi.

Başlaronayöneldi.Akrabasınınbaşınagelenimeraklasordular.Builgiyibekleyenişçiemeklisideşöyleanlattı.

HanihükümetimizdardakalıpdünyacennetiBoğaziçi'ninengüzeltepelerini,korularını,yerlerinipetrolzenginiAraplarasatıyorduya...îşteosırabirArapzenginiçıktıortaya,Şeyhmi,prensmi,yoksahepsibirdenmi,öylebişey...AdıdaEbul-FatıkEl-Mış-kî.Boğaziçi'ninseyrinedoyumolmaztepelerindenbirinibişeyyaptıracak.DerkenbuEbul-Fatık,birTürkkızıylaevlenmesevdasınadüşmüş.HangiTürkkızıolduğubellideğil,yeterkiTürkkızıolsun...ElbetArapölçülerindegüzeldeolacak.

Ebul-Fatıkiçinsatınalacağıtepeyiarayıpbulankomisyoncular,bukezdeonakızaramayabaşlamışlar.Ebul-Fatık'ınkızdaaradığıkoşullarvar:Gençolacak,güzelolacak,kızoğlankızveelineerkekelideğmemişolacakvegayetlesafolacak.Buzamandaİstanbul'daböylekızbulmakkolaymı?Ebul-Fatık'daparaçook,illedearadığınıbulacak.Aracılar,ısmarlanankızıarayadursunlar,E-bul-FatıkdabiyandançatpatTürkçeöğreniyorki,evleneceğikızla"Yat,kalk,uzan,dön"falanfilangibikendisinegerekliolanbikaçsözkonuşabilsin.

Ebul-Fatık'açokkızgöstermişler.Araphinoğluhin,öyleherkızıdabeğenmiyor.Sütbeyaztenli,lahmacunbedenli,kalçalarıenli

134

birlokumolacak.SonundabulunankızlardanbiriniçokbeğenmişEbul-Fatık.

İştebizEbul-Fatık'ıbuilişkiyletanıdık.Çünkü,Ebul-Fatık'ınayılıpbayılarakbeğendiğikız,bizimhanımınuzakbirakrabasınınkızı...Kız,tamdaEbul-Fatık'ınistediğigibi;onyediyaşında,kurankursundayetişmiş,akçapakça,yandançarklıkalçalar...Saflığınagelince,aptaldanbirparmakyukardasaf...

Ebul-Fatık'ıdabirgörseniz,korkudandudağınızuçuklar.Kızınbabasındançokyaşlı,tnsankılığındakibuçirkinlikanıtınıgörenbiriöyleşaşmışki,ikielinigökyüzünekaldırıp"HeykurbanolduğumAllah,sennelerekaadirdeğilsin..."diyeşaşkınlığınıbelirtmiş,üstelikmemleketindeüçmü,beşmi-

kesinsayısısaptanamadı-karısıolduğundanbukızıhükümetnikahıyladeğil,imamnikahıylaalacak.Herneyseefendim,buEbul-Fatık,kızlaevlendi.

Safkız,çokyoksulbiraileninçocuğuolduğundan,evlenipdeolükse,ogörkemekavuşuncaçokmutluoldu.Kocasınınadı"Ebul-Fatıkel-Mışkî"uzunolduğundan,kızınailesionakısacaFatıkBeydiyor.HemdeFatıkBeydeyince,ArabınadıazbuçukTürkçeleş-mişoluyor.Kızın,kendindenaltıyaş

küçükbiroğlankardeşivar,kızıntersinecinmicin...O,FatıkAmcadiyemediğindenFıtıkAmcademeyebaşladı.FıtıkAmcaaşağı,FıtıkAmcayukarı...

Bizdehanımlaikikezevlerinegittik.Boğaz'intepesindekioköşkyapılanadek,Nişantaşı'ndalüksbirdairesatınalmış,daireyidekızınüstüneyapmış.

BizFıtıkAmcayıordatanıdık.

Gelzaman,gitzaman...Bundansonraolanları,bana,benimhanımanlattı.

Oda,FıtıkAmcanıngençkarısındanduymuş.Çünkükadınolupbitenlerisafsafherönünegeleneanlatıyormuş.

FıtıkAmcanıngüzelveküçükkarısısokaktahepçarşaflıgeziyor.FıtıkAmcaçokkıskançolduğundan,gencecikkarısınınkadınakrabalarıylabilesıkgörüşmesiniistemiyor.İyiama,FıtıkAmcanınevdeolmadığızamanlarkızıncanısıkılıyor.KıskançFıtıkAmca,biyandandakarısınıevehapsedenkocaizlenimivermekistemiyorçevresine.Karısınagüvenenbirkocagörünümünde...iştebuyüzden,kendisininevdebulunmayacağıikigünkarısınaalışverişiçin,çokuzaklaragitmemekkoşuluyla,sokağaçıkabileceğinisöylüyor.Gençkadınbunaçokseviniyor,amasokaktaneyapsıntekbaşına?

Sinemayagidipgidemeyeceğinisoruyor.FıtıkAmcau-zunuzundüşünüyor.

Kararvermekkolaydeğil.Gitme,desekan-

135

sınabaskıyapmışsayılacak.Gitdemeyedeiçielvermiyor.Birliktegitmelerihiçuygundeğil.Sonundaşöylediyor:

-Avet...Müsaidevar...Velakinavveldenbengörecek,bilaharasen..

FıtıkAmca,odolaylardakisinemalardaoynayanbütünfilmleriseyredip"Hazret-iÖmer'inAdaleti"adlıyerlifimiuygunbulupkarısınaofilmigörebileceğinisöylüyor.Necmiye...

Gençkadınınadı.Gidiyorsinemaya...FıtıkAmcanıniçipırpır...Ertesiakşamerkendenevedönüyor.Oh,çokşükürNecmiyeevde...

•Necmiyaa?

•Efendim.

•Neyaptınbenyokken?

Necmiyeyanayakılaanlatmayagirişiyor!

-Ah,sorma...

Nasılsormasın,meraktançatlıyor.

•NeolduNacmiya?

•Öylebişeygeldikibaşıma,şaştımşaştımkaldım.

•Negeldibaşında?

Necmiyesafsafanlatıyor!

•Seninsöylediğinsinemayagitmeküzereçarşaflandım.

•Şokgüzel.

•Çıktımsokağa.

•Avet?

•Yoldagiderkenbirherifsokulduyanıma?

•Birherif?

-Evet...Bengidiyorum,odayanımdagidiyor.Bengidiyorum,odagidiyor.Durbakalım,neolacak,diyemerakettim.

FıtıkAmcaçokbozulurama,karısınabellietmemeyeçalışarakodaçokşaşmışgörünür!

•Allahallah...Bandaşokmerakettim.Dubakalin'olecak?

•Bengidiyorum,ogidiyor...Bööyleyanımda.Dibimdenayrılmıyor.Durbakalım,n'olacakdiyorumiçimden...

•Fasuphanellah...Dubakalîn'olecak?

•Biletalıyorumosenindediğinsinemaya...Aaa,adamdabiletalıyor.Bensinemayagirdim,adamdagirmezmi?

BukezFıtıkAmcaatikdavranıpkarısındanöncesordu:

-Veminelgaraip...Dubakalîn'olecak?Sonra?

136

•Sonra,benbirkoltuğaoturdum.Odayanımdakiboşkoltuğaoturmazmı?

•Hayret!Dubakalîn'olecak?

•Işıklarsöndü,filmbaşladı.

•Eeee?AnlatNacmiyaa?

•Oherifelinibacağımaatmazmı?

•Nediyorsun,velacaip...

•Çarşafımıneteğininaltındanelinisokmazmı?Aaa!Şaştımkaldım...

•Neyapacak?

•Bilmem.Bendeonumerakediyorumya...Durbakalım,n'olacakdiyebekliyorum.

•Vallahibandaberakettimyahu...Dubakalîn'olecak?

•Sonraoheriforamıburamıkarıştırmayabaşladı.Doğrusuçokmerakettim.Senolsanmeraketmezmisin?

FıtıkAmcanıngözlerindenateşlersaçılıyorama,karısıodenlisafki,kızsa,hiçyakışıkalmayacağıiçinodakansınauyupsoruyor!

•Nacmiya,dubakalîn'olecak?

•Sonra"Hazret-îÖmer'inadaleti"bitti.Lambalaryandı.Benkalktım,odakalkmazmı?

-Oharifda?

•Evet...

•Velacaipveminelgaraip...Dubakalîn'olecak?

•Çıktımsinemadan,odaçıktı.Benyürüyorum,odayanımdayürüyor.

•AmanNacmiya,vallahişokmarakettim.Dubakalîn'olecak?

•Bendemerakediyorum.Benköşeyisaptım.

•Harifdasaptımıı?

•Saptı.

•AnlatsabukNacmiya,şokmaraklı.

•Bizimapartımanınkapısındangirdim,herifdegirdi.Durbakalım,n'olacakdiyemerakiçindeyim.

FıtıkAmcateriçinde...

-Sonra?

-Bizimkataçıktım,herifdeçıktı.

-Vayherifvay!...

137

•Çantamdananahtarıçıkarıpbizimdaireninkapısınıaçtım,girdimiçeri,odagirmezmi?

•Harifdayallahiçeri...

•Evet...

•Dubakalîn'olecak...AmananlatsabukNacmiya...

•Evegelinceyatakodasınagiripelbetsoyundum.Odasoyunmazmı?

•NidiyorsunNacmiya...Dubakalîn'olecak?

•Soyununcayatağagirdim.Olurşeydeğil,odabenimleyatağagirmezmi?

FıtıkAmcakızgındemirledağlanmışgibihaykırır:

•Ayvaaah!Dubakalîn'olecak?

•Bendeyataktaneolacakdiyemerakediyorum.

•AmanNacmiya,vallahimeraktanşatlayacakban...Söylesabuk,neolduNacmiya?

•Hiçcanım...Bişeydeğilmiş,bendeboşuboşunameraketmişim.

BoncukboncukterdöküyorduFıtıkAmca.

•Yokyahu..Peki,neolduNacmiya?Neyaptı?

•Aynenseninhergeceyaptığını..

BeynindenvurulmuşadönenFıtıkAmcaneyapsınşimdi?Karısıodenlisafki,başınakötübişeygeldiğindenbilehaberiyokki...Bağırıpçağırsaolmaz.Döğseolmaz.Kovsaolmaz.

Erkekliğetozkondurmamak,yiğitliğekremsürmemekiçinFıtıkAmcaşöyleder:

-AmaaanNacmiyaa,bandamühimbişeyzannettim.Dubakalîn'olecak,dubakalîn'olecakdiyeboşunameraketmişim.Velakinhiçmühimdeğil.

Olayıanlatanyaşlıişçiemeklisi,

-İşteböylearkadaşlar,diyesözübağladı,bütünbuolupbitenikadınsafsafherönünegeleneanlatıyormuş.Bizimhanımdakendisindendinlemiş.

Titreyenelindekikahvefincanınımasayakoyanbirmemure-meklisi,

-Yani,hiçanlayamadım,dedi,senşimdibuolayınediyeanlattın?Kelmana?

işçiemeklisi,

138

-Hergünburdalaflayıplaflayıpdasonunda"Durbakalım,n'olacak?","Durbakalımn'olacak?"diyemerakedipsoruyorsunuzya,dedi,iştesizimeraktankurtarmakiçinneolacağınıanlattım.

-Çayevindekilerdenbirkahkahakoptu.İşçiemeklisiekledi:

-Velakinhiçmühimdeğil.

Vakıf-12Mart1987

139

KAZANTÖRENİ

Biri-Buyurunefendim,ricaederim,böylebuyurun!Bizimgazetecilerekarşısonderecedeşeyimizvardır.Yaaa...

Başkabiri-Tebrikederimbeyefendi.

Ikincisi-Teşekkürederim.Amaanlayamadım,neyitebrikediyorsunuz?

Başkabiri-Yenikazanınızı...

•Haaaa...Evet,evet...Kazanıdeğilmi?Kazansızolmuyorbeyefendi...Kazançokmühim...

•Büfeyebuyursanıza...Biraperatif...ValiBeydeteşrifedecekler.Neredeyse,biryerdençıkargelirler.

Üçüncü-Zâhâl'mizlebiryerdentanışıyoruz,amanereden?

Başkaüçüncü?Simanızbanadahiçyabancıgelmiyor.Sizibiryerdengözümısırıyor.

Durunbakayım,sizmezbahayayeniyapılankapınınaçılıştörenineteşrifetmişmiydiniz?

•Maalesef...Efendim,törenleriaynıgünegetiriyorlar,yetişemiyoruz.Bendenizogün,camfabrikasınayenibirbacailavesidolayısıyleyapılantörenegitmiştim.

•Ahbeyefendi,benotörenemaalesefgelemedim.Arkadaşlarsöylediler,birÇerkestavuğuvarmış,anlataanlatabitiremediler.Efendim,insanhertarafabirdenyetişemiyor.

•Durun,durun...Sizişimdiçıkardım,sizJaponya'dansatınalınangeminin...

•Tamam,geminindavetinegelmiştim.Bendesizihatırladım.

Hattaogünhepkremalıturtayiyordunuzda,dikkatimiçekmiştiniz.•Evet,evet...Pekseverimkremalıturtayı.Efendim,dahaevvelşeydekiziyafettebirazfazlacakaçırdığımdan,ocanımetlereelsüremedim.

Dahabaşkabiri-Bukoyduklarınekazanıymış?Dahadahabaşkaim-Vallahibilmem...

Kazanişte...Çamaşırkazanıdeğilherhalde...

140

•Üzerinizeafiyet,midemdençokmuztaribim.Hazımsızlıkbaş

ladı...

•Bendenizdeöyleyimbeyefendi.Sonzamanlardaherkesmidesindenşikayetçi.Saribirhastalıkoldu.Benyanımdakarbonattaşıyorum.İstersenizbiravuçvereyim,yutun.

•Ah,teşekkürederim.Bundansonraöyleyapmalı.Bendeyanımdabulundurayım.Öö-Ööööö...

•Yaradıbeyefendi...Geğirmekiyidir.

•Öö-Ööööö-Üüüüü...Amanhindikızartmasıpeknefisolmuş.

Buyursanıza!...

•Teşekkürederim,benbörekleritercihederim.

İçlerindenbiri-Buşişmanzatkim?

İçlerindenöbürâ'-Hangisi?Viskiiçenmi?

•Hayıröbürü.

•Hanimuzuısırıyor,omu?

•Öteki...

•Soğuketyiyorhani?...

•Onunarkasında,elinimayonezlilevreğeuzatmış...

•Haaa...Bilmem,hepgörürümama...

Biradam-Maksattörenmörendeğil...Bütünbuziyafetlerfilanhepgörüşmemizevesile...

Adamınfoiri-Tabii,onaneşüphe...Buziyafetlerdeolmasa,gö-rüşemeyeceğizvallahi...

Efendim,eskiden,bendenizçocukken,pedermerhum,bendenizielimdentutar,hergünbirtekkeyegötürürdü.PazartesileriÜsküdar'abirRufaidergâhınagiderdik.SahgünleriKasımpaşa'dakiNakş-ibendîtekkesine,çarşambaları,Çü-rüklük'tekiKadiritekkesine,Perşembeleri,Mevlânakapı'dakiMevlevîhaneye...HerAllanıngünübirtekkeye...Evet,evet...Bizdeöyle...Oradalokmaederdik.Ganiganiyemekler...Bakırsinilerdolar,dolarboşalırdı.

•Maksatyemekdeğil,muhabbet..

•Elbetteee...Ciğerdenalmıyorsunuz...

•Bendenizdolmayabayılırımda...Güzeldeyapmışlar.

•Burasınefabrikasıbeyefendi?

•Vallahiiyicebilemiyorumama,galiba...makinelerefilanbakılırsa,birmakinefabrikasıolacak.

•Maşallahçokbüyükbirfabrika...

141

•Efendim,nedeolsamedeniyetilerliyortabii...Tavsiyeederim,uskumrudolmalarıpekgüzel...

•Mersi.Buradançıkıncaşeydekitörenegideceğimde..

•Ozamanakadarhazmolurbeyefendi.Törenmidediniz?Bendegeleyimbari...

•Aaaaa...Tabii...Buyurun...

•Efendim,insantakipedemiyor,bazıtörenlerikaçırıyoruznedeolsa...

•Maalesef...Geçenlerdegazeteler,Amerikabizeatomtesisatıverecekmişdiyeyazdı.Sakınburasıyeniatomfabrikamızolmasın...

•Şuradakazanmazandiyelafediyorlar.

-Kazanmalı,kazanmalıbeyefendi,çalışıpkazanmaklazım.

BirmjöAz-Kurdelakesilmeyecekmi?

Başkabirinsan-\&\iBeyefendiyibekliyorlar.

•Bufabrikanınsahibikimbeyefendi?

•Amerikalılarınolacak...

•Hiçzannetmem.Amerikalılarböyleziyafetmiyafetvermezleradama...Fabrikabizimolmasınabizimya,acabaTekelIdaresi'ninmi,SularIdaresi'ninmi?

•Ammayaptınız.Fabrikadasuyapılırmı?Nefabrikasıburası?

•Kazanfabrikası...

•ÖyleyseTekel'indir.Herhalderakıkazanları...Şuadamıhertörendegörürüm.

•Şubaştakilerkim?...

•Davetlimebuslar...Yarınşeydekiaçılıştöreninegelmiyormusunuz?

•Tabii...Gitmesemayıpolur.Bademlerbayat,farkındamısınız?

Bir^/-Memleketinkalkınmasıherşeydenevvelfabrikalaradayanırbirader...

İkincibiri-Keşkehergünbirfabrikaaçılsa...İstakozlarpekgüzelmiş....

•Sizİstakozu,dünkütörendeverilenziyafetteyiyecektiniz.Buküçükkim?Mahdummu?Allahbağışlasın.

•Cümleninkini...

•Aloğlum,bakelmamıistersin,portakalmı?Pastamı?Alyavrum...

142

•Şişşşt!..Beyefendigeldi...

-Kimo?

•Bilmem...Fabrikanınsahibigaliba...YoksaBakanmı?

•Umummüdürolmasın...Şey...Bendenizzatiâlinizibukadarzamandırtanırım,hertörende,herşölendebuluşuruzda,sormasıayıpolmasınama,zatiâlinizinneişyaptığınıbilmem...

•Bendenizmi?...Şey...Beyefendiaçışnutkunabaşlıyorgaliba...

-Muhteremvatandaşlar!..Bugün(çatalbıçaksesleri)açılıştöreniniyaptığımızTezgâhtarağaElektriksantralımızındördüncükazanınınyerinekonmasımünasebetiyle,hepinizitebrikederim.Bukazanı,Amerika'danhiçbiryardımgörmeden,kendikendimizeyerinekoyduk.Macarmillitakımını3-1

yenenazmimiz,enerjimiz,heyecanımızburdadakendinigöstermiş,kazanıntamocağınüstünekonulmasında,üçAmerikalımütehassıs,ikimühendis,dörtustabaşındanbaşkahiçbiryabancıkuvvetelüzumgösterilmeksi-zin,kazan-ımezkûr,mahall-imahsusunakendikuvvetlerimiztarafından

vazedilmiştir.

Ancakkazanyerinekonulduktansonra,içindekisuyunbitürlükaynamadığınınsebebiaraştırılınca,ocağınaltımetrekadarkazandangeridekaldığıgörülmüştür.Kazanağırolduğundan,altınaayrıbirocakyapılmasınateknisyenlerlüzumgörmüşlerdir.Bukazan,YakınDoğu,OrtaDoğuveBalkanlarınenbüyükkazanıdır.Aynızamandakalaylıdırvebakırdır.Kalaylıvebakırolmaklaberaberyalnızikiyerindendeliğiolup,budelikler,hiçbirAmerikanyardımınalüzumgörülmedenkenditarafımızdanüstüpü,eczalıpamukvekarasakızlatıkanmıştır.Deliklerdenakansularkazanınaltındakiocağısöndürmeyecekkadarcüz'ibirhalegetirilmiştir.EğerTerkossulankesilmemişolsaydı,şimdigözünüzünönünde,tecrübesiniyapardık.

Bukazan,KabakçıMustafaisyanındaYeniçerilerinkaldırdığıkazanolup,oradanSadrazamKırkayakHalilPaşa'nınkonağınagötürülmüşvebukonaktauzunzamanaşurekazanıolarakkullanılmıştır.Sonradanyandançarklıarabavapurununkazanıolarakuzunyıllarvazifegörmüştür.Kazanındokuzkulpuvardır.Bizonayenibirkulpuydurarakfabrikayakoyduk.Bukazanın...

Öi'raı-Birader,bukazanuzunsürer,bengidiyorum.

143

Başkabiri-Bende...Yannşeydekitörendebuluşalım.

•Olur,eyvallah...

•Gülegüle...

•Bukazan...

"ATA'MİZİNDEYİZ!"

Atam,hâlâyaşıyorsak:Edepsizliksayesinde!Altıokusoruyorsan,Politikadehlizinde!

Helepartinsendensonra,Devrimlerintavizinde!Vasfedeyimhalimizi,Kalemimeverizinde!

Yobazlarlagericiler,Onlarbizdendahazinde!"Atam,Atam..."derleramaBiradınızvarsizinde...

Halkçılıkladevletçilik:Anlatamam,çokhazinde.Çoktanberisahteciler,Ağırçekerhervezinde!

Tekumutvar,odayalnız,Amerikandövizinde!

SormaAta'm,halımızı,Halmikaldıanlatacak.,îştegeldikdizindeyiz!Yatayataçokyorulduk,Tatilyaptık,izindeyiz!

Sanayidehenüzdaha,Caferiçinlazımdiye,Amerikanbezindeyiz!GeçeceğizAvrupa'yıAmaşimdiizindeyiz!

***

Hocamızvar,hacımızvar,Uçankuşaborcumuzvar,Eloğlununağzındayız!Amabizizorbulurlar,

Bahar,yaz,kışizindeyiz!

Evet,doğrusöylemişsin:"Türkmilletiçalışkandır!"Bizdesenintezindeyiz!Dinlenmektenyoruldukda,Onuniçinizindeyiz!

Zindekuvvetdiyesözvar,Kimsebilmezadresini,Ahzindeyiz,vahzindeyiz!Bugündeğil,buyıldeğil,Çoktanberiizindeyiz!

ilerledikAta'möyle,Şimdigörsentanımazsın:Amerikantarzındayız!Araşandabulamazsın,Otuzyıldırizindeyiz!

147

EFERÜMOĞLUMEHMET!

EferümoğlumEhmet,Varlığınhalkarahmet!Sakınhiççekmezahmet,Allahversinafiyet!

EferümoğlumEhmet,Senbuyoldadevamet!

Birtutupbinatmalı,Kaymağabalkatmalı!Gıkdesemuhalefet,Anasınısatmalı.

EferümoğlumEhmet,Senbuyoldadevamet!

Kimdersedemokrasi,Saymalıonuasi,KırılmalıkafasıBöyleolursiyasi!

EferümoğlumEhmet,Senbuyoldadevamet!

Hertedbirialmalı,İktidardakalmalı,HergünbaşkahavadanYemborusuçalmalı.

EferümoğlumEhmet,Senbuyoldadevamet!

***

Verhesabıfarkiyle,Çıkyüzününakıyle,Kendineetmezahmet,îsbatmisbathakkiyle.

EferümoğlumEhmet,Senbuyoldadevamet!

***

Baba,oğul,kız,dayı,Çekiversincartayı,Sensağsın,benselamet,Atlatırsakvartayı.

EferümoğlumEhmet,Senbuyoldadevamet!

149

ELİMDENGELENBUDUR...

Dünbeşealdığınmal,yarınbinbeşyüzeder,

Yükselttikmemleketi,bunutarihböyleder.

Kırmadıkgönülhatır,

Eldennegeliyorsaonuyaptıkbirader!

BabamınadıHıdır,

Elimdengelenbudur!

Şimdiyanardağgibiindifaediyoruz,Sanmayınvazifedenistifaediyoruz.Böylekalbimizpırpır,Onyıldayüzmilyonlaiktifaediyoruz.

BabamınadıHıdır,Elimdengelenbudur!

***

Önümüzdeharitadolaştıkkapıkapı,

Kimseyeşekerdiyeyutturamadıkşapı,

Döküldüksapırsapır,

Ortayeregelmedieğrikaşığınsapı,

BabamınadıHıdır,

Elimdengelenbudur!

***

Uğraştıkticaretle,Eskimo'yabuzsattık.

iktisadıgörbizde,Bahr-ıLut'atuzsattık

Altınlaroldubakır.

Dışardanbuğdayalıp,dışanyamuzsattık.

BabamınadıHıdır,

Elimdengelenbudur!

Naylonsutyengetirttik,kalmadıeldedöviz,

Öylefındıkkırdıkki,kalmadıfındık,ceviz.

Bütçeoldutamtakır,

Buçürükkoltuklardanelerçektikbilseniz,

BabamınadıHıdır,

Elimdengelenbudur!

*#*

Gayretimizledoldu"Vatansathı"naylonla,Kaldıseçmenlerimizbirgömleklebirdonla!

Oynasınşakırşakır!..Yükselttikmemleketiiktisadibalonla!BabamınadıHıdır,Elimdengelenbudur!***

Yuvarlandığımızyer,inişmiyoksadikmi?

Nekadarnumaramızvarsagöstermedikmi?

Attıksabirkaçkıtır,

"Susmahürriyeti"nesankibirşeydedikmi?

BabamınadıHıdır,

Elimdengelenbudur!

***

Bizdekiplanlarınrastlanmazbenzerine

İstatistikrakamlarkonuştusözyerine,

işliyortıkırtıkır,

Soldasıfıroldukdatüydiktiküzerine,

BabamınadıHıdır,

Elimdengelenbudur!

151

BİRDEĞİLİKİ

Herşeyibiliyorbuherif,

Bilmediğişeyyok.

Dindenimandantut,

Yalancıdolmanınyapılışınadek.

Bilmekledekalmadı,Eşşekyerinekoyupmilleti,Öğrettiherşeyi.Örneğinnasılabdestedilir,GusülabdestialmakiçinNehaltedilir.

Birkendisivarherşeyibilen,Başkabilenyoksanıyor.Herkeskendinibirboksanır.Amabuherif,Kendiniikiboksanıyor.

Çapa-NörolojiKliniği5Aralık1983

ZATIDEVLETLERİ

Ölümünüzdenonyadayirmiyıl,

Hadidiyelimelliyılsonra,

Kimselerbilmeyecekadınızısanınızı,

Hattatorunlarınızbile...

Buyüzdenkaygılanmayınhiç,

Sizebiriyilikyapmaktıramacım.

Sıksıkadınızıandımkitabımdaki,

Sonsuzadekbütündünya,

Ağızdolususövüpsayacaksize.

Sevinin,artıkölümsüzleştiniz.

Bendeniyilikbudurzat-ıdevletinize.

NesinVakfı-19Haziran1988

153

BİRÇOCUĞUNSORUSU

•Baba!

•Evetoğlum.

•Düngeceuyuyamadımhiç...

•Nedenoğlum?

•Varsayımlarkurdum,

Düşünüpdurdum.

•Düşünmeninyararıvar.

Amadeğilinsanınuykusukaçacakkadar.Herşeyinbirkararıolmalı,Herkonudaolmalısınorta

karar.Herşeygibidüşünmeninde,Azıkarar,çoğuzarar!Filesoflardemişlerki:"însandüşünenhayvan!"Neydiuykunukaçıran?

-Dinöğretmenimizdemiştikiderste

Müslümanlarölürsesavaşta,

Şehitolurmuş.

Şehitlergiderkencennete,

Düşmanlarıdadoğrucehenneme!

-Öyledirelbette!

Yaralanıpdaölmezsegazi,

Ölürseşehit!

•YaniMüslümansainsan,

Ölsedekazançlı,ölmesede...

•Onaneşüphe!

•Bendebunudüşündümdüngece.

IraklılardaMüslüman,Türklerde...

•Evetoğlum,elhamdülillah...

•Allahallah!..

•Nevarbundaşaşacak?

•Körfez'desavaşolduya,

Türkiye'denkalkanuçaklar

154

Iraklınıntepesineindi.

TürkaskerleriyleIrakaskerleri,

Savaşsalarneolacaktı?

Hangisişehitolup

Gidecekticennete?

Iraklımı,Türkmü?

iştebunudüşündümbütüngece.

-Budanedemek?

Hiçbirzaman,

SavaşmazikiMüslüman.

-YaKuveyt'leIrak?

YaIrak'laIran?

iştehepsideMüslüman.

Herikiyandan

Öldüonbinlerceinsan...

Hangisigitticennete*

Hangisicehenneme?

-Sus!Tövbede...

Benimdekarıştırdınkafamı.Düşündediksedeğilokadar...Herşeyinbirsınınvar.

Dedimya,aşırısızarar...

•Amamerakediyorum,

Cennetehangisigidecek?

•Susulaneşekoğlueşek!

Osenincennetdediğinyer,

İnönüstadyumudeğil...

Cennet,Allah'ınbahçesi,

Nebaşıvar,nesonu.

AlıriçinebütünMüslümanları,Yeterkişehitolupaksınkanları.

-Baba,amainsan...

-Susdedim,ulan!..

Başlanmbabanınşarapçanağından!Düşünoğlumdedikdehaltettik.Boşunamıdemiş

atalanmız:"Düşündüşün,bokturişin!"

155

Cennetekimgirecekmiş!Bırakgirengirsin,çıkançıksın,iranlısıTuranlısı,KuveytlisiIraklısı...YeterkiMüslümanolsun!

Mülheim(HotelFriederike-14)23Şubat1991

•Amababa...

•Susdedim,şimdipatlatırım.

BanaakılverAllahım...

•Peki,hangisigirecekcennete?

•Susulanoğlum,sus!

Sanamıkaldıkarışmak,

YüceAllah'ınişine?

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ

7

BİRANI

OGECEYİYAZMAK

("MaçinliKız"adlıkitaptan)11

GÜLMECEOLMAYANBİRÖYKÜ

TÜLSÜ'YÜSEVMEK

("YetmişYaşımMerhaba"adlıkitaptan)22

GÜLMECEÖYKÜLERİ

ALTIBEKÇİATLIKARINCADA

("NamusGazı"adlıkitapta")33

DENİZAYAKALTINDA

("MahalleninKısmeti"adlıkitaptan)41

SEYİSATI

("BirKoltukNasılDevrilir"adlıkitaptan)45

DONLAŞAKAOLMAZ

("BirKoltukNasılDevrilir"adlıkitaptan)52

GARBAAÇILANPENCERE

("AhBizEşekler"adlıkitaptan)57

NASILYAZIYORMUŞUM

("DelilerBoşandı"adlıkitaptan)62

PARLEVUFRANSIZCA

("İnsanlarUyanıyor"adlıkitaptan)69

ALIRSINIZCENNETİ

("BizAdamOlmayız"adlıkitaptan)75

SİZİNMEMLEKETTE

EŞEKYOKMU?

("RıfatBeyNedenKaşınıyor"adlıkitaptan)İSTİKBALİMOLMASA

("ihtilaliNasılYaptık?"adlıkitaptan)ULUSALKONUKSEVERLİK

("ttKuyruğu"adlıkitaptan)103

SINIRÜSTÜNDEKİEV

("FilHamdi"adlıkitaptan)112

FİLHAMDINASILYAKALANDI?

("FilHamdi"adlıkitaptan)118

YİYİNALLAŞKINA

("NahKalkınırız"adlıkitaptan)123

DUBAKALIN'OLECAK

("NahKalkınırız"adlıkitaptan)133

KAZANTÖRENİ

("KazanTöreni"adlıkitaptan)140

TAŞLAMALAR

"ATA'MİZİNDEYİZ

("Azizname"adlıTaşlamakitabından)146

EFERUMOĞLUMEHMET!

("Azizname"adlıTaşlamakitabından)148

ELİMDENGELENBUDUR

("Azizname"adlıTaşlamakitabından)150

BİRDEĞİLiKi.....

("Hazret-iDangalak"adlıkitabından)152

ZAT-IDEVLETLERİ

153

BİRÇOCUĞUNSORUSU

154

157