Tantos cabaliños lindos

Título orixinal: All the Pretty Horses

Copyright © 1992 by Cormac McCarthy© da tradución: Eva Almazán, 2013© desta edición: Kalandraka Editora, 2013Italia, 37 - 36162 PontevedraTel.: 986 860 276faktoria@faktoriakdelibros.comwww.faktoriakdelibros.com

Faktoría K de libros é un selo editorial de Kalandraka

Ilustración e deseño de portada: Marc TaegerCorrección: Carme PereiroDirectores de colección: Xosé Ballesteros e Silvia Pérez Tato

Primeira edición: marzo, 2013ISBN: 978-84-15250-44-9DL: PO 61-2013 Reservados todos os dereitos

«Esta obra recibiu unha axuda da Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria,

Secretaría Xeral de Cultura, na convocatoria de axudas para a tradución do ano 2012.»

Tantos cabaliños lindos

Cormac McCarthy

Traducido por Eva Almazán

7

I

A luz da candea e a imaxe da luz da candea reflectida no espellocolgado entre as dúas fiestras retorceuse e endereitouse cando entrouna sala e outra vez cando pechou a porta. Tirou o sombreiro e ache-gouse amodo. As táboas do piso renxéronlle baixo as botas. Co traxenegro quedou detido no vidro escuro en que os lirios se inclinabanmoi pálidos desde a fina cintura do floreiro de cristal tallado. Aolongo do corredor frío ás súas costas pendían os retratos de devan-ceiros que apenas coñecía todos encadrados en vitrinas e apenas alu-mados sobre os paneis estreitos da parede. Baixou a vista para observaro cabo acanalado da candea. Gravou a pegada do polgar na cera quenteempozada na chapa de carballo. Finalmente mirou para o rostro tanconsumido e mirrado entre as pregas do pano funerario, o bigote ama-relecido, as pálpebras finas coma o papel. Aquilo non era durmir.Aquilo non era durmir.

Fóra estaba escuro e ía frío e non había vento. Ao lonxe bruou unbecerro. Seguiu alí parado co sombreiro na man. Nunca na vida leva-ches ese peiteado, dixo.

Dentro da casa non se oía nada agás o tictac do reloxo da repisada cheminea no salón de diante. Saíu e pechou a porta.

Escuridade e frío e ausencia de vento e unha vea estreita e gris axurdir no bordo oriental do mundo. Saíu á pradaría e detívose alí ter-mando do sombreiro coma un suplicante perante a escuridade que oscubría a todos e alí quedou moito tempo.

Cando se virou para marchar sentiu o tren. Parou e agardou porel. Percibíao nas plantas dos pés. Chegaba furando o espazo desdeo leste igual ca un satélite xarelo do sol inminente a ouvear e bramarao lonxe e a longa luz dos faros dianteiros a abrirse paso por entre os

8

matos enmarañados de mesquite e a crear a partir da noite o valadoinfindo ao longo da serventía de rectitude absoluta e a volvela engulirarame e estaca milla tras milla para dentro da escuridade ata queo fume da caldeira se dispersou devagar sobre o horizonte tenue enovo e o son empezou a chegar atrasado e el seguía a agarrar o som-breiro con ambas as mans no tremor terreiro que pasaba e quedou aobservalo ata que marchou. Logo deu volta e volveu entrar na casa.

Ela levantou a vista da cociña ao el entrar e miroulle o traxe de arribaabaixo. Buenos días, guapo, dixo.

Colgou o sombreiro nunha percha de onda a porta entre chuvas-queiros e abrigos de manta e pezas soltas de arreos e achegouse á co-ciña e colleu o café e levouno á mesa. Ela abriu o forno e tirou unhabandexa de bolos doces que fixera e puxo un nun prato e acercoulloe pousoullo diante xunto cun coitelo para a manteiga e tocoulle a calugacoa man antes de volver á cociña.

Grazas por prender a candea, dixo el.¿Cómo?La candela. La vela.No fui yo, dixo ela.¿La señora?Claro.¿Ya se levantó?Antes que yo.Tomou o café. Fóra empezaba a facerse unha luz borrosa e Arturo

subía cara á casa.

Viu o pai no funeral. Só ao outro lado do sendeiro de grava pró-ximo ao valado. Nun momento saíu á rúa e foi ata o coche. Logo vol-veu. Desde media mañá pegaba nortada e había picas de neve no airecon po suspendido e as mulleres estaban sentadas a termar do som-breiro. Puxeran un toldo por encima da fosa pero o temporal viña delado e non valeu para nada. A lona vibraba e sacudíase e as palabrasdo predicador perdíanse no vento. Cando terminou e os despidentes

9

se ergueron para marchar as cadeiras de lona que estiveran ocupandosaíron voando a rolos polo medio das tumbas.

Ao serán enselou o cabalo e marchou da casa rumbo ao oeste. Acal-mara moito o vento e ía moito frío e o sol era unha elipse sanguíneabaixo as veas nubosas e sanguíneas que tiña ante si. Cabalgou pola súaruta predilecta, por onde o ramal occidental do camiño comanche velloque baixaba do país dos kiowa desde o norte pasaba pola zona máisoeste do rancho e se vía o vestixio vago del a descender cara ao sur polapradaría baixa que se estendía entre o brazo norte e o brazo medio dorío Concho. Á hora que sempre prefería cando as sombras eran longase o camiño secular adquiría forma perante el á luz rosa e nesgada comaun soño do pasado en que os ponis pintados e os xinetes daquela naciónperdida baixaban do norte coa cara pintada de xiz e a melena trenzadae cada un deles armado para a guerra que era a súa vida e as mulleres eos nenos e as mulleres cos nenos na teta todos xuramentados con san-gue e redimibles soamente con sangue. Cando o vento pegaba do nortechegaban a sentirse, os cabalos e o alento dos cabalos e os cascos doscabalos calzados con coiro en bruto e o chocallo das lanzas e o arrastreconstante das varas das zorras pola area coma a pasaxe dunha serpeenorme e os rapaciños espidos en cabalos salvaxes desenvoltos comaxinetes circenses e aburando os cabalos salvaxes por diante e os cansa trotar coa lingua a doután e escravos de a pé a seguilos seminús econ cargas dolorosas e por riba de todos o ton baixo da salmodia deviaxe que entoaban os xinetes ao cabalgaren, nación e espectro de na-ción a pasar en coral suave por aquel deserto mineral ata a escuridadecarrexando perdida para toda a historia e toda a lembranza coma ungraal a suma das súas vidas seculares e transitorias e violentas.

Cabalgaba co sol a cobrearlle a cara e o vento vermello a soprardo poñente. Virou cara ao sur polo camiño vello de guerra e subiu aocotarelo dun promontorio pequeno e desmontou e soltou as rendase afastouse e detívose en pé coma un home que chegou á fin de algo.

Había unha caveira vella de cabalo no mato e encrequenouse e apa-ñouna e xirouna nas mans. Fráxil e crebadiza. Branqueada ata parecer

10

papel. Quedou encrequenado á luz longa a termar dela, os dentes dehistorieta cómica soltos nos alvéolos. As suturas craniais coma unhasoldadura crebada das placas óseas. O chorro abafado de area contidana bóveda cerebral cando a xirou.

O que lle gustaba dos cabalos era o que lle gustaba dos homes, osangue e a calor do sangue que os percorría. Toda a súa veneración etodo o seu afecto e todas as querenzas da súa vida eran para os de co-razón ardente e sempre o serían e nunca cambiaría.

Volveu cabalgando na escuridade. O cabalo apertou o paso.Os restos da luz do día abríanse en abano sobre a chaira tras del e re-tirábanse de novo polos bordos do mundo nun azul arrefecente desombra e luscofusco e fresco e uns cantos rechouchíos finais de paxa-ros recluídos na escuridade e o mato aramento. Volveu atravesar asenda vella e el tiña que enfilar o poni pola chaira e de retorno á casapero os guerreiros habían de seguir a cabalgar naquela escuridade enque deviñeran, pasando cun chocallo de ferramentas de guerra da idadede pedra carentes de toda substancia e cantaruxando baixiño envolvi-dos en sangue e morriña rumbo ao sur polas chairas en dirección aMéxico.

A casa construíuse en mil oitocentos setenta e dous. Setenta e seteanos despois o seu avó aínda foi o primeiro home en morrer nela.Aqueloutros que se expuxeran en velorio naquel corredor foran trans-portados ata alí nunha rella ou envolvidos nunha lona de carreta ouentregados dentro dunha caixa de piñeiro bruto cun carreteiro chan-tado na porta cun albará de carga na man. Iso os que chegaran, quenon foran todos. A maioría dábanse por mortos en virtude do rumor.Un recorte amarelecido de xornal. Unha carta. Un telegrama. O ran-cho orixinal tiña dous mil trescentos acres segundo o catastro deMeusebach sobre a asignación de terras de Fisher-Miller e a casa ori-xinal era un alboio sen dividir de paus e canas. Iso foi en mil oitocen-tos sesenta e seis. Ese mesmo ano leváronse as primeiras cabezas degando a través do que aínda era o condado de Béxar e cruzando o ex-

11

tremo norte do rancho e seguindo rumbo a Fort Sumner e Denver.Cinco anos despois o seu bisavó mandou seiscentos becerros polamesma ruta e cos cartos construíu a casa e para entón o rancho xatiña dezaoito mil acres. En mil oitocentos oitenta e tres tenderon oprimeiro arame de pugas. Para o oitenta e seis xa non quedaban bú-falos. Ese mesmo inverno houbo unha gran mortaldade de reses. Nooitenta e nove baleirouse Fort Concho.

O seu avó era o máis vello de oito homes e o único que pasou dosvinte e cinco anos. Os máis morreron afogados, de disparos, do coucedun cabalo. Pereceron en incendios. Polo visto o único que temíanera morrer encamados. Aos dous últimos matáronos en Porto Ricoen mil oitocentos noventa e oito e ese ano o avó casou e levou a mullerpara o rancho e debeu saír e quedar a mirar a súa facenda e a cavilarpor longo sobre os camiños do Señor e as leis da primoxenitura. Dealí a doce anos, cando o andazo de gripe lle levou a muller, aínda nontiveran fillos. Un ano despois casou coa irmá máis vella da finada ede alí a outro ano naceu a nai do rapaz e aí xa acabaron os nacementos.O apelido Grady quedou enterrado co vello ese día que a nortadabotou a rodar as cadeiras de xardín pola herba seca do cemiterio.O rapaz apelidábase Cole. John Grady Cole.

Encontrouse co pai no vestíbulo do Saint Angelus e subiron porChadbourne Street ata a cafetería Eagle e sentaron nun reservado dofondo. Algúns das outras mesas calaron ao eles entrar. Uns poucoshomes saudaron o pai cunha inclinación de cabeza e un polo nome.

A camareira chamáballe corazón a todo o mundo. Apuntoulles aencomenda e flirteou con el. O pai tirou o tabaco e prendeu un ci-garro e pousou o paquete na mesa e puxo enriba del o chisqueiroZippo da Terceira de Infantería e recostouse no asento e fumou emirou para el. El contoulle que o tío Ed Alison fora onda o predicadordespois do funeral e lle dera a man, e que quedaran os dous alí ter-mando do sombreiro e escorando trinta graos no vento coma cómicosde revista mentres a lona se sacudía e ruxía todo ao redor e os empre-

12

gados da funeraria andaban ás carreiras polo camposanto detrás dascadeiras de exterior, e que se inclinara cara ao predicador e lle dixera aberros que era boa cousa que o enterramento xa quedase feito da mañá,porque tal como se vía a cousa tiña traza de acabar en verdadeiro fu-racán antes da noite.

O pai riu en silencio. Logo pasou a tusir. Bebeu un grolo de augae quedou sentado a fumar e a darlle á cabeza.

Cando volveu de alí do norte do estado contoume o Buddy queun día deixou de pegar o vento e as pitas caeron todas.

A camareira levoulles os cafés. Aquí tes, corazón, dixo. Tráiovosa encomenda nun minutiño.

Marchou para San Antonio, esa, dixo o rapaz.Non lle chames esa.A mamá.Xa o sei.Tomaron café.Que pensas facer?Con que?Con todo.Pode ir onde lle pete.O rapaz mirouno. Non sei quen che manda fumar iso, dixo.O pai engruñou os beizos e repenicou cos dedos na mesa e alzou

a vista. O día que veña e che pregunte o que debo ou non debo facerdaquela saberás que tes idade para dicirmo, dixo.

Perdón.Fanche falta cartos?Non.Observou o rapaz. Vaiche ir ben, dixo.A camareira levoulles a comida, pratos de porcelana grosa con

bisté con prebe e patacas e feixóns.Agora vos traio o pan.O pai someteu o pano da mesa na camisa.Quen me preocupa non son eu, dixo o rapaz. Iso podo dicilo?O pai colleu o coitelo e cortou o bisté. Si, dixo. Iso pódelo dicir.

13

A camareira levoulles a cesta de boliños e pousouna na mesa emarchou. Comeron. O pai non moito. De alí a un pouco afastou oprato co polgar e botou a man para coller outro cigarro e deulle unhaspetadiñas contra o chisqueiro e levouno á boca e acendeuno.

Ti di o que che pete. Que carallo. Pódesme poñer a feder porfumar se che apetece.

O rapaz non respondeu.Xa sabes que eu non quería, verdade?Si, xa sei.Coidas ben do Rosco?Está sen montar.Por que non imos sábado?Pois imos.Se tes máis que facer non fai falta.Non teño máis que facer.O pai fumou, el mirouno.Se non che apetece non fai falta, dixo.Apetéceme.Podedes cargar ti e o Arturo e recollerme na vila?Si.A que hora?A que hora te levantas?Xa hei estar en pé.Pasamos ás oito.Xa hei estar en pé.O rapaz asentiu. Comeu. O pai mirou en volta. Seica aquí hai que

poñer unha instancia para que che traian un café, dixo.

Rawlins e el desenselaran os cabalos e viráranos na escuridade eestaban deitados nas mantas de montar e as selas usábanas de almo-fada. Era unha noite fría e rasa e as faíscas que saltaban da cacharelavoaban candentes e vermellas por entre as estrelas. Chegáballes oruído dos camións desde a autoestrada e distinguían as luces da vilareflectidas no deserto quince millas máis ao norte.

14

Que pensas facer? dixo Rawlins.Non sei. Nada.Non sei o que esperabas. O tipo lévache dous anos. Ten coche de

seu e todo.Non vale nada. Nunca valeu.Ela que dixo?Nada. Que ía dicir? Non hai nada que dicir.Pois non sei o que esperabas.Non esperaba nada.Vas ir sábado?Non.Rawlins sacou un cigarro do peto da camisa e soergueuse e colleu

un chamizo do lume e prendeu o cigarro. Fumou en silencio. Eu nonlle daba o gusto de saber que me amola, dixo.

Sacudiu a cinsa do cabo do pito contra o taco da bota.Non paga a pena. Coma todas as mulleres.El tardou en responder. Ao cabo dixo: Pagan tal.Cando volveu estrillou o cabalo co rascón e gardouno e foi para a

casa e entrou na cociña. Luisa deitárase e a casa estaba queda. Puxoa man na cafeteira para ver como estaba e baixou un tanque e en-cheuno e saíu ao corredor.

Entrou no gabinete do avó e foi ao escritorio e prendeu a lámpadae sentou na vella cadeira xiratoria de carballo. Na mesa había un ca-lendario pequeno de latón montado nun soporte rotatorio que cam-biaba a data ao inclinalo. Seguía a marcar o trece de setembro. Uncinseiro. Un calcapapeis de cristal. Un secante que poñía Forraxes eSubministracións Palmer. A fotografía de graduación do instituto danai nun cadro pequeno de prata.

A sala cheiraba a fume rancio de puro. Inclinouse e apagou a lám-pada pequena e dourada e quedou ás escuras. Pola fiestra dianteira víaa pradaría estrelada en declive cara ao norte. As cruces negras dospostes telegráficos vellos xunguidos entre as constelacións de leste aoeste. O avó dicía que os comanches cortaban os cables e os volvían

15

empatar con pelo de cabalo. Recostouse no respaldo e puxo os péscruzados encima da mesa. Alustros secos polo norte, a corenta millasde distancia. O reloxo deu as once no salón de diante, ao outro ladodo corredor.

Ela baixou as escaleiras e parouse no limiar do gabinete e premeuo interruptor da parede. Ía en bata e tiña os brazos apertados contra opeito, os cóbados nas palmas. El botoulle unha ollada e volveu mirarpola fiestra.

Que fas? dixo ela.Estar.Quedou alí parada en bata moito tempo. Logo deu volta e desan-

dou o corredor e volveu subir as escaleiras. Cando oíu que pechaba aporta el ergueuse e apagou a luz.

Aínda quedaban os poucos días cálidos do final e despois de xantarás veces o pai e el acomodábanse no mobiliario de vimbio branco docuarto do hotel coa fiestra aberta e as cortinas finas de gancho a in-charse para o interior coa brisa e tomaban café e o pai engadía unchisco de whisky no tanque del e bebíao a groliños mentres fumabae contemplaba a rúa. Aparcados pola rúa adiante había automóbilesde prospectores petroleiros que parecían que viñan dunha zona deguerra.

Se tiveses cartos compraríalo? dixo o rapaz.Xa os tiven e non o comprei.Refíreste á liquidación do exército?Non. Despois diso.Canto foi o que máis gañaches nunca?Non che fai ningunha falta sabelo, que te vezas.Por que non traio o taboleiro de xadrez algunha tarde?Porque non teño paciencia para xogar.Pois para xogar ao póker si que a tes.Iso é distinto.Que ten de distinto?Os cartos, ten de distinto.

16

Quedaron en silencio.Segue a haber unha chea de diñeiro soterrado por aí adiante, dixo

o pai. O número un de I. C. Clark que saíu o ano pasado era un bopozo.

Bebeu un grolo de café. Alongou a man e acadou o tabaco da mesae prendeu un cigarro e mirou para o rapaz e volveu mirar para a rúa.Ao cabo dixo:

Gañei vinte e seis mil dólares en vinte e dúas horas de partida. Noúltimo bote había catro mil, con tres xogadores. Dous rapaces deHouston. Gañei eu a man cun trío de raíñas que me chegaron de en-trada.

Xirou a cabeza e mirou para o rapaz. O rapaz estaba sentado cotanque diante a medio camiño da boca. Xirouse e volveu mirar polafiestra. Non me queda un centavo, dixo.

Ti que cres que debía facer?Non creo que teñas moito que facerlle.Has falar ti con ela?Eu non podo falar con ela.Podías.A última conversa que tivemos foi en San Diego California en mil

novecentos corenta e dous. Non é culpa dela. Eu non son o que eradaquela. Gustaríame pensar que si. E mais non.

Por dentro si. Por dentro es.O pai tusiu. Bebeu café. Por dentro, dixo.Quedaron calados moito tempo.Anda a actuar nunha obra ou non sei que.Si. Ben o sei.O rapaz acadou o sombreiro do piso e púxoo no xeonllo. Mellor

vou indo, dixo.Ti xa sabes que eu tiña o vello en moitísima estimanza, va que si?O rapaz mirou pola fiestra. Si, dixo.Agora non te me poñas a chorar.Non estou a chorar.

17

Mellor.El nunca perdeu a esperanza, dixo o rapaz. Foi el quen me dicía

que non a perdese. Dicía que non iamos facer funeral ningún ata ter-mos algo que enterrar, aínda que fosen as chapas de identificación.Xa estaban a organizalo todo para doar a túa roupa.

O pai sorriu. Pois ben puideron, dixo. O único que me serve sonas botas.

El sempre pensou que iades volver todos.Si, xa o sei.O rapaz ergueuse e puxo o sombreiro. Mellor vou volvendo, dixo.Metíase en pelexas por ela. Mesmo de vello. Con calquera que di-

xese algo dela. Conque o oíse... Poñíase en evidencia e todo.Mellor vou indo.Pois nada.Baixou os pés do peitoril da fiestra. Baixo contigo. Teño que coller

o xornal.Pararon no vestíbulo azulexado mentres o pai repasaba os titulares.Como se vai divorciar Shirley Temple? dixo.Levantou a vista. Incipiente luscofusco invernal nas rúas. Ao mellor

vou cortar o pelo, dixo.Mirou para o rapaz.Sei como te sentes. Tamén eu me sinto así.O rapaz asentiu. O pai volveu mirar o xornal e pregouno.A Santa Biblia di que os manseliños han herdar a terra e supoño

que será certo. Non che son librepensador ningún, pero vouche dicirunha cousa. Nin moito menos estou convencido de que sexa tan boarranxo.

Mirou para o rapaz. Sacou a chave do peto da chaqueta e entre-goulla.

Volve subir. No armario hai unha cousa para ti.O rapaz colleu a chave. Que cousa? dixo.Unha cousiña que che comprei. Pensaba regalarcha no Nadal pero

xa estou farto de tropezar con ela.