tam İ mÜzakerelerİ nde ab tÜrkİye İlİŞkİler İ · 2018. 2. 8. · müzakere pozisyon...

İÇİNDEK

İLER

• Türkiye‐AB Katılım Müzakereleri

• AB Müktesebatı ve Fasıllar

• Katılım Müzakerelerinde Mevcut Durum ve Yaşanan Krizler

HED

EFLER

•Bu üniteyi çalıştıktan sonra;

•AB'ye aday ülkelerin katılım müzakerelerinin işleyişi hakkında bilgi sahibi olacaksınız.

•Katılım müzakerelerindeki fasılları öğreneceksiniz.

•Türkiye'nin AB ile olan müzakere sürecindeki son durumunu öğreneceksiniz.

TAM ÜYELİK MÜZAKERELERİ ÇERÇEVESİNDE AB‐TÜRKİYE

İLİŞKİLERİ

AVRUPA BİRLİĞİ VE TÜRKİYE İLİŞKİLERİ

Prof. Dr. Ömer Selçuk EMSEN Arş. Gör. Ziya Çağlar YURTTANÇIKMAZ

ÜNİTE

13

Tam Üyelik Müzakereleri Çerçevesinde AB‐Türkiye İlişkileri

Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 2

Türkiye, AB ile katılım müzakerelerine 3 Ekim

2005 tarihinde başlamıştır.

GİRİŞ 1963 yılında Ankara Anlaşması ile başlayan ve 40 yılı aşkın bir süredir

devam eden Türkiye’nin Avrupa Birliği (AB) yolculuğunda birçok sorun ve

olumsuzluklar söz konusu olmuştur. Gerek AB’de, gerekse Türkiye’de Türkiye’nin

tam üyeliğine karşı çevrelerin girişimleri ve Türkiye’nin ekonomik ve sosyal

kriterler açısından AB’den oldukça geri olması yaşanan bu olumsuzluklarda büyük

etken olmuştur. Ancak Türkiye söz konusu süreçte zor da olsa kararlı adımlarla

ilerlemiş ve Türkiye‐AB ilişkilerinde bir dönüm noktası olan 6 Ekim 2004 tarihli

İlerleme Raporu’nda tam üyelik müzakerelerine başlanılması yönünde tavsiye

kararı alınmıştır. 17 Aralık 2004’te yapılan Brüksel Zirvesi’nde ise Türkiye’nin siyasi

kriterleri karşıladığı ve 3 Ekim 2005 tarihinde katılım müzakerelerine başlanılması

kararlaştırılmıştır. 20 Ekim 2005 tarihinde açılan Bilim ve Araştırma faslı ilişkilerde

açılan ve tamamlanarak geçici olarak kapanan ilk fasıl olmuştur. Ancak, fasılların

açılmasından sonraki süreç istenildiği gibi yürümemiştir. Türkiye’nin Kıbrıs

konusunda AB ile yaşadığı sorunlar sonucunda Ek protokolün uygulanmaması ve

Güney Kıbrıs Rum Yönetimi ve Fransa başta olmak üzere AB üyesi çeşitli ülkelerin

ekonomik, siyasi, sosyal ve tarihî nedenlerle Türkiye’nin üyeliğine karşı olan

tavırları fasılların açılması önünde büyük engel teşkil etmektedir. Bu engeller

sonucunda ise fasıllar açılamamakta veya geciktirilerek süreç uzatılmaktadır.

Sürecin uzaması ise Türkiye tarafında AB üyeliğinin sorgulanmasına ve tam

üyelikten uzaklaşılmasına sebep olmaktadır. Bu nedenle gerek AB tarafında,

gerekse Türkiye tarafında üyelik için belirlenen şartlar siyasi çekişmelerden uzak

AB’nin genel yapısı ile uygun olarak düzenlenmesi gerekmektedir. Aksi hâlde AB‐

Türkiye ilişkileri hiçbir zaman tamamlanamayacak ve Türkiye için tam üyelik bir

hayal olmaktan öteye gidemeyecektir.

TÜRKİYE‐AB KATILIM MÜZAKERELERİ AB komisyonunun 6 Ekim 2004’te açıkladığı 2004 yılı İlerleme Raporu ve

Tavsiye Belgesinde Türkiye’nin üyelik müzakerelerine başlamak için gerekli olan

siyasi kriter ve şartları yerine getirdiği ve dolayısıyla Türkiye ile katılım

müzakerelerine başlanılabileceği belirtilmiştir. Aynı yıl Aralık ayında yapılan

Brüksel Zirvesi’nde ise Türkiye’nin Kopenhag siyasi kriterlerini sağladığı belirtilerek

Türkiye ile katılım müzakerelerine 3 Ekim 2005’te başlanılmasına karar verilmiştir.

Aynı gün, Türkiye‐AB katılım müzakerelerine ilişkin ilkeler, müzakere esasları,

usulleri ve müzakere başlıklarının belirlendiği Müzakere Çerçeve Belgesi (MÇB)

kabul edilmiştir. Bu belge ile müzakerelerde 3 temel bulunmaktadır. Bunlardan

ilki, Kopenhag siyasi kriterlerinde tam olarak uygulanması, siyasi reformların

artırılması ve içselleştirilmesidir. İkincisi, AB müktesebatının üstlenilmesi ve

uygulanmasıdır. Üçüncüsü ise, sivil toplumla olan ilişkilerin artırılmasıdır. Gerek AB

ülke kamuoyları, gerekse Türkiye kamuoyu katılım müzakereleri ve sonuçları

konusunda bilgilendirilmelidir. Hükûmetler Arası Katılım Konferansı (HAK)

müzakere sürecinde önemli politik kararların açıklandığı, üye devlet ve aday ülke

dışişleri bakanlarından oluşmaktadır. Fasılların açılıp kapanması HAK toplantıları

sonucunda açıklanır. Türkiye’nin AB üyeliği konusunda Brüksel Zirvesi’nde alınan



Türkiye‐AB arasında müzakereye açılan ilk fasıl, Bilim ve Araştırma

faslıdır.

kararlar incelendiğinde AB genişleme ve yeni üye alımlarında karşılaşılmayan

serbest dolaşım, yapısal politika ve tarım konularında bazı kısıtlamaların

olabileceği gibi özel kararların olduğu görülmektedir. Türkiye'nin Müzakere

Çerçeve Belgesi ile tam üyelik görüşmeleri 35 başlık (fasıl) altında ele alınmaktadır.

Tablo 13.1. Müzakere Çerçeve Belgesi İle Belirlenen Fasıllar

1 Malların Serbest Dolaşımı 19 Sosyal Politika ve İstihdam

2 İşçilerin Serbest Dolaşımı 20 İşletme ve Sanayi Politikası

3 İş Kurma Hakkı ve Hizmet Sunumu Serbestisi

21 Trans‐Avrupa Şebekeleri

4 Sermayenin Serbest Dolaşımı 22 Bölgesel Politika ve Yapısal Araçların Koordinasyonu

5 Kamu Alımları 23 Yargı ve Temel Haklar

6 Şirketler Hukuku 24 Adalet, Özgürlük ve Güvenlik

7 Fikri Mülkiyet Hukuku 25 Bilim ve Araştırma

8 Rekabet Politikası 26 Eğitim ve Kültür

9 Mali Hizmetler 27 Çevre

10 Bilgi Toplumu ve Medya 28 Tüketicinin ve Sağlığın Korunması

11 Tarım ve Kırsal Kalkınma 29 Gümrük Birliği

12 Gıda Güvenliği, Veterinerlik ve Bitki Sağlığı

30 Dış İlişkiler

13 Balıkçılık 31 Dış, Güvenlik ve Savunma Politikaları

14 Taşımacılık Politikası 32 Mali Kontrol

15 Enerji 33 Mali ve Bütçesel Hükümler

16 Vergilendirme 34 Kurumlar

17 Ekonomik ve Parasal Politika 35 Diğer

18 İstatistik

3 Ekim 2005 tarihinde başlayan müzakere süreci sonrasında, 20 Ekim

2005’te Bilim ve Araştırma faslı ile tarama sürecine başlanılmış ve bu süreç 13

Ekim 2006’da tamamlanmıştır. Bilim ve Araştırma faslı müzakereleri Haziran

2009’da ise geçici olarak kapatılmıştır. 11 Aralık 2006 tarihinde, Avrupa Genel İşler

ve Dış İlişkiler Konseyi, Türkiye’nin Ek Protokoldeki yükümlülüklerini yerine

getirmediğini belirterek Malların Serbest Dolaşımı, Yerleşme ve Hizmet Sunumu

Serbestisi, Mali Hizmetler, Tarım ve Kırsal Kalkınma, Balıkçılık, Ulaştırma Politikası,

Gümrük Birliği ve Dış İlişkiler fasıllarında müzakereleri askıya almıştır. Açılan

fasıllarda ise müzakerelerin kapatılmamasına karar vermiştir. AB Konseyi

Türkiye’ye Ek Protokol yükümlülüklerini yerine getirdiği takdirde bu 8 fasılda

tarama sonu raporlarının hazırlanarak, açılış kriterlerinin belirleneceğini

bildirmiştir.

Katılım müzakereleri; aday ülkenin AB müktesebatını benimsemesinin ne

kadar süreceğinin, gerekli düzenlemelerin, yürürlüğe konma şeklinin ve

uygulamanın nasıl yapılacağının belirlendiği süreçtir. Avrupa Komisyonu ve aday

ülke kamu kurum ve kuruluşları yetkilileri tarafından yürütülen tarama sürecinde

aday ülkenin müzakereler için hazırlanması ve katılım öncesi sürecin kısaltılması



Tarama sonu rapordaki

görüşlerin olumlu olması hâlinde ilgili faslın müzakereye

açılmasına karar verilir.

hedeflenir. Buradaki tarama sürecinde esas olarak, AB müktesebatı içindeki

mevzuat konusunda bilgi verilmeye, AB müktesebatı ve aday ülke mevzuatı

arasında bulunan farklılıkları belirlenerek uyum sürecinde karşılaşılacak muhtemel

sorunlar saptanmaya çalışılmaktadır. 17 Nisan 2007’de Türkiye’nin AB

müktesebatı uyum programı açıklanmıştır. Bu program ile katılım müzakereleri ile

belirlenen ve AB’ye uyum için gerekli döneminde yapılması gereken mevzuat

değişiklikleri konusunda 2007‐2013 dönemi için bir yol haritası oluşturulmuştur.

Müzakerelerde fasılların taraması tamamlandıktan sonra, komisyon

tarafından üye ülkelere "Tarama Sonu Raporu" adlı bir rapor sunulur. Rapordaki

değerlendirmeler ve önerilere göre faslın müzakerelere açılmasına karar verilir.

Komisyon raporları ile aday ülkece verilen bilgiler ışığında aday ülkenin müzakere

görüşmeleri için yeterliliği değerlendirilir ve sonuç olarak faslın müzakereye

açılmasına veya faslın açılması için tamamlanması gerekli açılış kriterlerinin yerine

getirilmesine karar verilir. Fasıllarla ilgili tarama sonu raporları komisyon

tarafından hazırlanır. Dolayısıyla komisyon tarama sonu raporunda ilgili fasıl için

açılış kriteri belirlememiş veya belirlenen kriterler aday ülke tarafından yerine

getirilmiş ise, komisyon tarafından ilgili fasıl bir değerlendirme raporu ile Konsey'e

sunulur. Konsey'deki üye ülkelerin tamamının komisyonun önerisini oybirliği ile

kabul etmesi gereklidir. Aksi durumda fasıl müzakerelere açılmaz. Bu süreç

fasılların kapanmasında da geçerlidir. Oybirliği ile açılmasına karar verilen fasıllar

için AB Dönem Başkanlığı Türkiye'ye resmî bir mektup gönderir ve Türkiye'den ilgili

fasıla ilişkin Müzakere Pozisyon Belgesi hazırlamasını ister. Avrupa Birliği Genel

Sekreterliğinin koordinasyonu altında konu ile ilgili kamu kurum ve kuruluşlarınca

hazırlanan Müzakere Pozisyon Belgesi ile ilgili AB Müktesebat başlığı için

Türkiye'nin uyum konusunda kat ettiği mesafe, uyum çalışmalarında izlenecek yol

ve süreç yer alır. Ayrıca gerekli olduğu durumlarda tam uyum konusunda üyelik

sonrası geçiş dönemi veya geçici istisna talepleri bulunabilir. Müzakere pozisyon

belgelerinin hazırlanmasında ilgili taraflar ve sivil toplum kuruluşlarından görüş

alınmasına çalışılır.

Avrupa komisyonu Türkiye'nin Müzakere Pozisyon Belgesini inceler ve aynı

başlıklar altında AB “Taslak Tutum Belgesi”ni hazırlar. Hazırlanan bu belge

Bakanlar Konseyine sunulur. AB Ortak Tutum Belgesinin Bakanlar Konseyi'nde

oybirliği ile kabul edilmesi gereklidir. Müzakere fasıllarının incelenmesinde aday

ülkenin müktesebat uyumu ve uygulama düzeyi yeterli görülürse, önce fasıl geçici

olarak kapanır (12 Haziran 2006’da açılan Bilim Araştırma faslı yine aynı tarihte

kapandığı açıklanmıştır). Aday ülkenin müktesebata uyumu ve uygulama düzeyine

göre faslın geçici olarak kapatılması yeterli görülmediğinde, komisyon

değerlendirmeleri dikkate alınır ve Konsey'de ilgili fasıla kapanış kriteri getirilir.

Kapanış kriteriyle ilgili olarak kriterin sağlandığına dair rapor Konsey'de oybirliği ile

kabul edilmelidir. Fasıllar ilk olarak geçici kapanır. Müzakere süreci sonunda ise

tüm fasıllar yeniden değerlendirilerek kesin olarak kapatılır. İşleyişin böyle

olmasının sebeplerinden ilki, müzakere sürecinin uzun sürmesi sonucu

müktesebatta oluşan önemli değişikliklere aday ülkenin uyumunun gerekliliğidir.

İkincisi ise geçici olarak kapanan fasıllarda aday ülke uyum düzeyinin zaman

içerisinde azalma olasılığıdır.



Kurumlar faslında aday

ülkenin AB organlarındaki temsil

gücü belirlenir.

34. fasıl olan Kurumlar ve 35. fasıl olan Diğer başlıklarının müzakeresinde

33 faslın tamamının önce geçici, sonra kesin olarak kapatılması sonucu, aday ülke

ve AB tarafı "Kurumlar" ve "Diğer" fasıllarının müzakeresine geçer. Diğer faslında

önceki 33 fasılda yer almayan hususlar değerlendirilir. Aday ülkelerin Avrupa

Kalkınma fonlarını kullanımı ve alacakları paylar, Avrupa Merkez Bankası ile ilgili

düzenlemeler, aday ülke korunma önlemleri, katılım öncesi alınan yapısal

fonlardan ne şekilde yararlanılacağı gibi hususlar değerlendirilir. Kurumlar faslında

ise aday ülkenin, komisyon, konsey veya parlamento gibi AB kurumlarındaki temsil

oranları kararlaştırılır. Bundan sonra tüm fasıllarda mutabakata ulaşılır ise aday

ülke için Katılım Antlaşması hazırlanır. Hazırlanan bu anlaşma Avrupa

Parlamentosu'nda basit çoğunluk ve Konsey'de oy birliği ile onaylanması gerekir.

Daha sonra hazırlanan bu anlaşma, Birlik üyesi devletler ve aday ülke tarafından

imzalanır. Katılım Antlaşması’nın imzalanmasını müteakip Birlik üyesi ülkeler ve

aday ülke ulusal mevzuatları çerçevesinde bu antlaşma onaylanır. Yani üye ülkeler

veya aday ülkeler Katılım Antlaşması’nı kendi parlamentolarında da

onaylayabilirler veya referanduma da götürebilirler.

AB MÜKTESEBATI VE FASILLAR Katılım Müzakerelerinde, AB Müktesebatının Türkiye'ye aktarılacak

yönleri, bu aktarımın süresi, nasıl yürürlüğe gireceği ve uygulanacağı

belirlenmektedir. AB Müktesebatına AB hukuku da denilebilir. AB'nin

kuruluşundan günümüze kadar olan antlaşmaları, aday ülkeler tarafından

imzalanan katılım antlaşmalarını, AB Konseyi, AB Komisyonu ve Avrupa

Toplulukları Adalet Divanı gibi çeşitli topluluk organları tarafından çıkarılan tüm

mevzuatı içermektedir. Bu müktesebat, Katılım Müzakereleri fasılları içinde 35

başlıkla sınıflandırılmıştır.

1) Malların Serbest Dolaşımı Faslı Malların serbest dolaşım faslı Avrupa Birliğinin en önemli

uygulamalarından biridir. Buna göre Birliğe üye ülkelerin AB pazarına sattıkları

sanayi ürünleri ile belli kurallar çerçevesinde AB’ye ithal edilen üçüncü ülke sanayi

ürünlerinde hiçbir sınırlama olmadan AB içinde serbest dolaşım hakkı

tanımaktadır.

2) İşgücünün Serbest Dolaşımı Faslı İş gücünün serbest dolaşımında AB üyesi ülkelerdeki çalışanların hiçbir

sınırlama olmaksızın AB pazarında çalışabileceği, sosyal yardım ve vergilendirme

konularında mevcut ülkedeki koşullardan o ülke vatandaşları gibi yaralanabileceği

ifade edilmektedir. Bu fasıl en önemli AB serbestilerinden biridir.

3) İş Kurma Hakkı ve Hizmet Sunumu Serbestisi Faslı İş Kurma Hakkı ve Hizmet Sunumu da AB’nin en önemli haklarından biri

olup serbest meslek sahiplerinin, sanatkârların ve ticaretle uğraşan kişilerin Birlik

içinde faaliyetlerini hiçbir kısıtlamaya tabi olmadan sunmalarına imkân



AB pazarındaki tüm üye ülke firmalarının eşit şartlarda ve kurallara uygun şekilde faaliyet göstermeleri rekabet faslı ile düzenlenmiştir.

tanımaktadır. Bu hak ile kişiler ve şirketler ilgili ülke mevzuatına tabi olarak

faaliyetlerini ülke vatandaşları ile eşit haklara sahip olarak yürütebilmektedirler.

4) Sermayenin Serbest Dolaşımı Faslı Sermayenin Serbest Dolaşımında AB üyesi ülkelerde sermaye

hareketlerinin önündeki tüm sınırlandırmalar kaldırılmış ve üye ülkelerin üçüncü

devletlerle olan sermaye hareketlerindeki kısıtlamalarda vergilendirme, denetim

ve kamu politikası gibi durumları dışında serbestleştirilmiştir. Böylece AB

genelinde açık, bütünleşmiş, rekabetçi ve etkin bir sermaye piyasası oluşturularak

finansal hizmetlerin geliştirilmesi ve büyütülmesi amaçlanmaktadır.

5) Kamu Alımları Faslı Kamu alımlarında AB üyesi ülkelerin tüm firmalarına karşı eşit şartlar,

açıklık ve serbest rekabet hakkı tanımaktadır. Ayrıca AB genelinde kamu

kuruluşlarınca yaptırılan hizmet alımlarında ve müteahhitlik hizmetlerinde ortak

usullerin belirlenmesi ile şikâyetlerin incelenmesinde uygulanacak esaslar bu fasıl

kapsamında düzenlenmektedir.

6) Şirketler Hukuku Faslı Şirketler Hukuku Mevzuatında, şirketlere ilişkin kurallar, tescil işlemleri,

birleşmeleri, bölünme durumları, şube açma ve ortaklık ilişkileri ve alacakların

tahsili konularında gerekli düzenlemeleri içermektedir. Muhasebe ve denetim

konusunda da özellikle sermaye şirketleri olan anonim ve limitet şirketlerin

bilançoları, finansal raporları ve denetim raporları gibi teknik şartlara ilişkin esaslar

düzenlenmektedir.

7) Fikrî Mülkiyet Hukuku Faslı Fikrî Mülkiyet hukukunda telif hakları ve sınai mülkiyet hakları olmak üzere

iki temel bölüm bulunur. Telif hakları; fen ve sosyal bilimler ile edebiyat, musiki,

güzel sanatlar gibi fikir ve sanat ürünlerine sahip olanların veya mirasçılarının

haklarını korur. Sınai mülkiyet hakları ise ticari marka, patent ve tasarım gibi ticari

fayda sağlayan ürünlerde üretici firma veya kişilerin haklarını korumaktadır.

8) Rekabet Politikası Faslı Rekabet Politikası faslı, üye devletlerde faaliyet gösteren firmaların eşit

şartlarda rekabet edebilmesi için gerekli düzenlemeleri kapsar. AB iç pazarında

rekabetin bozulmasına yol açacak her türlü girişim ve haksız rekabet AB

ekonomisini olumsuz etkileyeceğinden, bu gibi olumsuzlukları engelleyici kurallar

getirilerek AB pazarında rekabetin sağlıklı ve kalıcı bir şekilde işlemesi

amaçlanmıştır.

9) Mali Hizmetler Faslı Mali Hizmetler faslı bankacılık, sigortacılık ve sermaye piyasalarına ilişkin

düzenlemeleri kapsar. Mali hizmetler alanında AB mevzuatı incelendiğinde, bu



Tarım ve Kırsal

Kalkınma faslı ile AB’ye aday ülkelerin tarımsal yapılarının teknik ve

idari açıdan AB standartlarına

ulaştırılması hedeflenir.

sektörlere firmaların giriş ve çıkışında gerekli olan şartlar ve düzenlemeleri içerir.

Ayrıca hizmette bulunacak firmaların mali yeterlilikleri, yönetim kurulları ve

finansal denetimleri konuları belli kurallara bağlanmıştır. Böylece mali hizmet

piyasasında finansal hizmet sunan firmaların uygun ve güvenilir bir şekilde

denetimleri yapılabilmektedir. AB pazarında üye ülke firmaların hiçbir sınırlama

olmaksızın Birlik içinde finansal hizmet sunma hakkı sağlar. Tüketiciler de kendileri

için uygun finansal ürünleri daha kolay ve ucuza bulma imkânına kavuşurlar. Tek

pasaport uygulamasıyla da bir AB üyesi ülkeden mali hizmet faaliyetinde bulunma

izni alan firmanın diğer AB üyesi ülkelerde de hiçbir ilave izin almaksızın faaliyette

bulunabileceği belirtilmektedir.

10) Bilgi Toplumu ve Medya Faslı Hızla gelişen teknoloji, bilginin çok hızlı değişmesine, artmasına ve

yayılmasına olanak sağlamıştır. Bu ise toplumların gelişme süreçlerinin kısalmasına

ve rekabet ortamının yükselmesine yol açmıştır. Ülkelerde bu değişime ayak

uydurmak için toplumları bilgi ve teknolojiden gerek günlük hayatta, gerekse yeni

teknolojiler geliştirmede daha bilinçli hale getirmeye çalışmaktadırlar. Böylece

toplumsal rekabet gücünün artırılmasına paralel olarak kişi başına gelir ve refah

seviyesinin artırılacağı düşünülmektedir.

11) Tarım ve Kırsal Kalkınma Faslı Tarım ve Kırsal Kalkınma faslında, tarım sektöründe yer alan çiftçi ve

firmalara ürün geliştirmede, daha yüksek kalite ve ürün almada verilecek

destekler, yurt dışı ürünlerle rekabet konusunda kota düzenlemeleri, ithalata

yönelik kısıtlamalar ile ek tarife hususları ele alınmaktadır. Ayrıca tarımla kırsal

kesimin gelirlerini artırmaya, ihtiyaçlarını karşılamaya, gelir kaynaklarını

çeşitlendirmeye yönelik çeşitli plan ve programlar ile teknik ve mali destekler

faslın kapsamında yer almaktadır. Yararlanılan programlar ve verilecek destekler

çeşitli araçlar ile kontrol edilmekte, böylece politika amaçlarının

gerçekleştirilmesinde plan, uygulama ve denetim birlikte yürütülmektedir.

12) Gıda Güvenliği, Veterinerlik ve Bitki Sağlığı Faslı Fasıl, üç ana bölümden oluşur. Gıda Güvenliği faslında tüketicilerin

korunması, bilgilendirilmesi, hijyen kuralları, gıda güvenliğinde kullanılacak

mekanizmalar ve denetimlere ilişkin düzenlemeler yer alır. Veterinerlik konusu ise

hayvanların ve bunların ürünlerinin birlik içi ticaretini, hastalıkların kontrol ve

yayılmasının önlenmesinde alınacak tedbirleri, AB dışından gelen ürünlere yönelik

teknik ve idari düzenleme ve kontrolleri içermektedir. Bitki Sağlığında bitkisel

ürünlere zararlı olan hastalıklar mücadele, bitki ticaretinde bitki pasaportu

kullanılması, zirai mücadelede kullanılan ilaçları ruhsatlandırma, karantina

tedbirleri, bitkilerde bulunan ilaç kalıntıları, tohum kalitesi ve bu ürünlerin satış ve

pazarlanmasına yönelik kural ve düzenlemeler yer alır.



AB’nin enerji ihtiyacının

karşılanmasında kendine yeterli olması, enerji arzının güvenliği ve çevreye duyarlılık enerji faslının temel konularındadır.

13) Balıkçılık Faslı Balıkçılığın geliştirilmesine yönelik balık ve deniz ürünleri kaynaklarının

geliştirilmesi ve büyütülmesi, av filosunun yönetimi, balıkçılıkta denetim ve

kontrol, balıkçılıkla uğraşanlara yönelik yapısal düzenlemeler ve AB Balıkçılık

fonunun kullanımı, ortak pazarlama standartları, piyasada ortak düzenlemeler ve

üretici örgütlerinin yaygınlaştırılarak etkin bir hâle getirilmesine yönelik kurallar ve

uygulamalardan oluşmaktadır. Fasılda yapılan mevzuat değişiklikleri ile AB'ye su

ürünleri ihraç eden ülkelerde çeşitli standartlar belirlenerek balıkçılık

faaliyetlerinde etkin denetim ve geniş kapsamlı kurallar benimsenmiştir.

14) Taşımacılık Politikası Faslı Taşımacılık gerek bireysel açıdan insanlar için gerekse ticari açıdan firmalar

için büyük önem taşımaktadır. AB’nin Taşımacılık Politikası da güvenli, verimli ve

çevreye duyarlı taşıma hizmetlerinin teşvik edilerek geliştirilmesi ve

yaygınlaştırılmasıdır. Söz konusu bu fasıl ile

Kara yolları taşımacılığı

Demir yolları taşımacılığı

Deniz yolları taşımacılığı

Hava yolları taşımacılığı

İç su yolları taşımacılığı

konularında ayrıntılı düzenlemeler yapılmıştır. Taşımacılık faslı ile AB üyesi ülke

vatandaşlarına ve firmalara temiz, güvenli ve etkili taşımacılık hizmeti sunmak için

iç pazarın desteklenmesi ve AB vatandaşlarına serbestçe seyahat olanağı

sağlanması ile farklı taşımacılık türleri arasında denge kurulması, geleceğe yönelik

taşımacılık politikası uyarınca oluşabilecek sorunlara öncelikli olarak tedbir

alınması faslın temel amaçlarındandır.

15) Enerji Faslı Enerji konusunda elektrik ve doğal gaz piyasalarının işleyişlerini, enerji

verimliliği, yenilenebilir enerji kaynakları, nükleer enerji ve güvenliği, enerji arz

güvenliğinin sağlanması ile boru hatları ve AB ihtiyaçları doğrultusunda kaynak

çeşitliliğinin artırılması faslın içerdiği konulardır. AB enerji politikaları şu şekildedir:

‐ Birliğin kendi ihtiyaçlarını karşılaması ve etkin bir enerji piyasasının oluşmasında

rekabet gücü yüksek bir piyasa oluşturmak

‐ Enerji arz güvenliği sağlayarak uzun vadeli planlar hazırlamak

‐ AB’nin sürdürülebilir kalkınma hedefleri ile tutarlı ve çevreye duyarlı enerji

politikaları oluşturmak

AB enerji politikalarında bu üç amacı göz önünde bulundurarak hareket

etmektedir

16) Vergilendirme Faslı Vergilendirme faslı ile Birlik içinde dolaysız vergilerin yakınlaştırılması

(gelir ve kurumlar vergisinin yakınlaştırılması sonucu kişilerin ve firmaların Birlik içi

hangi ülkede olursa olsunlar vergisel açıdan aynı şartlarla karşılaşmaları), dolaylı



Trans‐Avrupa

şebekeleri faslı ile AB’nin ulaşım, enerji ve

telekomünikasyon hizmetlerinin

geliştirilmesi ve işler tutulması sağlanır.

vergilerin ise uyumlaştırılması (katma değer vergisi ve özel tüketim vergisinin aynı

olması, böylece birlik genelinde aynı ürüne aynı vergi alınmasının sağlanması),

gümrük vergileri ile benzer vergilerin kaldırılması, ortak gümrük tarifesi

uygulamasının yürürlüğe konması, çifte vergilendirmenin ve vergi kaçakçılığının

önlenmesi ile vergisel konularda idari yardımlaşmanın sağlanması faslın

kapsamında yer almaktadır.

17) Ekonomik ve Parasal Politika Faslı

Ekonomik ve para politika faslında üye ülkelerde Merkez Bankasının

bağımsızlığının sağlanması, kamunun Merkez Bankası tarafından doğrudan veya

dolaylı finanse edilmesinin yasaklanması ve kamu kesimine yönelik finansal

imtiyazların kaldırılması konularındaki düzenlemeler yer alır. Üyelik sürecindeki

devletlerin ekonomik ve parasal uyumun sağlanması için Birliğe katılım sonrasında

Euro para birimini kabul etmeleri ve dolaşıma sokmaları beklenmektedir.

18) İstatistik Faslı Bu fasıl ile AB istatistik sistemine uyumun sağlanması öncelikli hedeftir.

Ülkenin çeşitli kaynaklardan sağladığı istatistiki verilerin toplanması ve sunumunda

AB’nin tanım, yöntem, sınıflama ve yayımlama standartlarına uygun olunması ve

tüm AB üye ve aday ülkeleriyle karşılaştırmaya uygun hâle getirilmesi amaçlanır.

19) Sosyal Politika ve İstihdam Faslı İşsizliğin azaltılması ve istihdamın artırılması, çalışma koşullarının

iyileştirilmesi, toplumun tüm kesimlerine yönelik sosyal güvence sisteminin

oluşturulması, sürdürülebilir kalkınma ve buna bağlı istihdam yapısı için insan

kaynakları yönetiminin geliştirilmesi, yoksullukla mücadele ve yoksulluğun

azaltılması ile kadınlara yönelik iş fırsatları sağlanması bu faslın kapsamındadır.

20) İşletmeler ve Sanayi Politikası Faslı AB’nin rekabet gücünün artırılmasını ve birlik içinde ve dışında diğer

firmalarla ve sanayi kuruluşlarıyla ile rekabet edebilirliğin artırılması hedeflenir. Bu

amacın sağlanmasına yönelik olarak maliyetleri azaltma, verimliliği artırma ve

üretimde etkinlik temel politika argümanları konumundadır.

21) Trans‐Avrupa Ağları Faslı Trans Avrupa Ağları ulaştırma, enerji ve telekomünikasyon konularından

oluşmaktadır. Ulaştırma alanında amaç gerek AB içinde, gerekse AB’ye komşu

ülkeler arasında kişilerin, malların ve hizmetlerin transferinde kolaylık sağlamaya

yönelik bir ulaştırma altyapısı oluşturmaktır. Enerji alanında ise AB’nin enerji

ihtiyaçlarının sağlanmasında ve çeşitliliğinin artırılmasında Hazar, Orta Doğu ve

Kuzey Afrika bölgelerinden yararlanılmasını ve bu kaynakların AB pazarına

ulaştırılması hedeflenir. Bu çerçevede enerji yataklarının keşfi ve kaynakların

çıkarılması, petrol ve doğalgaz boru hatları inşası, üye ülkeler arasında elektrik

iletim hatları bağlantılarının yenilenmesi ve verimliliğinin artırılarak işlerliğinin



AB‐Türkiye üyelik

müzakerelerinde açılan ilk fasıl 12 Haziran

2006’da açılan Bilim ve Araştırma faslı iken,

açılan son fasıl Bölgesel Politikalar ve Yapısal

Araçların Koordinasyonu faslıdır.

artırılması amaçlanmaktadır. Telekomünikasyon alanında ise AB genelinde birleşik

ve yaygın bir telekomünikasyon ağı oluşturularak birlik geneli iletişim seviyesinin

yükseltilmesi amaçlanmaktadır.

22) Bölgesel Politika ve Yapısal Araçların Koordinasyonu Faslı Birlik içinde bölgeler arasında var olan sosyo‐ekonomik farklılıkları

azaltarak Birlik genelinde dengeli büyüme hedefi faslın temel amacıdır. Bu amaçla,

AB yapısal fonları kullanılmaktadır. Söz konusu yapısal fonlar, ilgili mevzuat

hükümleri uyarınca Birlik üyesi ülkelerde bölgesel dengesizliklerin giderilmesinde

bir finansal araç olarak kullanılmaktadır.

23) Yargı ve Temel Haklar Faslı AB politikalarının birlik genelini özgür, güvenli ve adaletin üstünlüğüne

dayalı bir alan olarak korumayı, genişletmeyi ve geliştirmeyi amaçlamaktadır.

24) Adalet, Özgürlük ve Güvenlik Faslı AB politikaları Birlik genelindeki adalet sistemi çerçevesinde sınır kontrolü,

vize işlemleri, dış göç, sığınmacılar, emniyet kuvvetleri, organize suçlar,

uyuşturucu ve terörle mücadele, gümrük alanında iş birliği ve adli alanda iş birliği

yapılarak AB geneli ortak kural ve kaideler çerçevesinde politika geliştirilmesini

amaçlar.

25) Bilim ve Araştırma Faslı AB üyesi devletlerin, Birliğin Ar‐Ge hedefleri doğrultusunda yaptıkları

çalışmaları destekleme ve yönlendirme konusundaki düzenlemeleri içerir. Bu

kapsamda yapılan çalışmalar ve Avrupa araştırma alanına üye ülkelerin

entegrasyonu büyük önem taşımaktadır.

26) Eğitim ve Kültür Faslı Eğitim ve kültür alanı üye ülkelerin sorumluluğunda olmakla birlikte, AB

müktesebatına göre göçmen ailelerin çocuklarının eğitimi ve AB adalet divanının

aldığı karar uyarınca üye ülkelerin vatandaşlarına karşı ayrımcılık gözetilmemesi

faslın temel konusudur.

Bireysel Etkinlik • Türkiye'nin içinde bulunduğu ve AB'nin gerek enerji

politikası çerçevesinde, gerekse Trans‐Avrupa ağları kapsamında yürütülen projeler hangileridir?



Tüketicinin ve

sağlığının korunması faslı ile tüketici hakları

ve insan sağlığı konularında

düzenleyici önlemler yer alır.

27) Çevre Faslı AB’nin çevre politikasına göre çevre temizliğinin sağlanması, kirliliği azaltıcı

önlemlerin uygulanması, doğal çevrenin ve doğal kaynakların ekolojik dengeyi

koruyarak kullanmaları ve böylece sürdürülebilir kalkınmanın sağlanması temel

amaçlardandır. Ayrıca çevrenin korumasında enerji ve ulaştırma gibi sektörlerle

entegrasyonun sağlanması amaçlanmıştır.

28) Tüketicinin ve Sağlığın Korunması Faslı Tüketicinin ve Sağlığın Korunması faslı tüketicinin korunmasını ve halk

sağlığı konularını içermektedir. Tüketicinin korunmasına ilişkin olarak hatalı

ürünlerin, tüketiciyi yanıltan reklamların yayınlarının durdurulması, tüketici

kredileri konusunda bilinçlendirme ve yasal prosedürün geliştirilmesi, kapıdan

satışlar ve mesafeli satışlar gibi tüketici ilgilendiren birçok konuda düzenleme

getirmektedir. Tüketici sağlığının korunmasında ise teknik mevzuat ile belirlenen

güvenlik şartlarını taşımayan ve dolayısıyla tüketici sağlığını tehdit eden ürünlerin

piyasaya sunulmaması konusunda gerekli düzenleme ve önlemleri kapsar. Halk

sağlığında ise bulaşıcı hastalıklar, kan ve kan ürünleri, organ, doku ve hücre nakli,

tütün ve alkol ürünlerinin kullanımı sonucu oluşan zararlar, elektromanyetik

alanların insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri, dengeli beslenme ve zihin sağlığı

alanlarında kapsamaktadır. Bu alt tüketicinin korunması yönelik birçok karar

bulunmaktadır.

29) Gümrük Birliği Faslı AB gümrük alanına ilişkin olarak Birlik içine ve dışına mal giriş ve çıkışında

gümrük sınırlarının kontrol altında tutulmasını ve Birliğin gümrüklerden girecek

yasa dışı mal girişlerine karşı korunmasını içermektedir. Avrupa Topluluğu Gümrük

Kodu ve uygulama esasları bu konudaki temel belgelerdir. Türkiye’nin AB ile olan

Gümrük Birliği ilişkisinde yükümlülükleri Gümrük Birliği anlaşmasını düzenleyen

1/95 sayılı Ortaklık Konseyi Kararı kapsamında işletilmektedir.

30) Dış İlişkiler Faslı AB’nin üçüncü ülkelerle, uluslararası örgüt ve birliklerle olan ekonomik ve

ticari ilişkilerini düzenler. Ayrıca uluslararası düzeyde iş birliği ve yardım

konusunda AB politikaları çerçevesindeki düzenlemeleri kapsar.

31) Dış, Güvenlik ve Savunma Politikaları Faslı Ortak Dış ve Güvenlik Politikası ile Avrupa Güvenlik ve Savunma Politikası,

uluslararası anlaşmalara, yasalara ve siyasi belgelere dayanmaktadır. Üye

Devletlerin, Ortak Dış ve Güvenlik Politikası ile Avrupa Güvenlik ve Savunma

Politikasına uyumları ve AB’nin aldığı ekonomik, siyasi ve askerî kararlara uymaları

beklenmektedir.

32) Mali Kontrol Faslı



Kurumlar ve Diğer

fasıllarının müzakerelerine önceki

33 adet faslın tamamının önce geçici sonra kesin olarak

kapatılmasından sonra geçilir.

Mali Kontrol faslında dört temel alan bulunur: Kamu İç Mali Kontrolü

(KİMK), Dış Denetim, AB Mali Çıkarlarının Korunması ve Euro'nun Sahteciliğe Karşı

Korunması. KİMK’nın ilgi alanı kamunun kaynaklarının etkin, ekonomik ve verimli

kullanılmasını sağlamaktır. KİMK kavramı yönetsel hesap verebilirlik, bağımsız iç

denetim ve iç denetim sistemlerinin merkez ile uyumlaştırılmasını kapsamaktadır.

Dış Denetim ile aday ülkenin, Uluslararası Yüksek Denetim Kurumları Örgütü

(INTOSAI) tarafından yüksek denetim kurumlarının işlevsel, kurumsal ve mali

yönden bağımsızlığı konusunda uluslararası kuralları benimsemesi ve uygulaması

amaçlanır. AB Mali Çıkarlarının Korunması kapsamında ise üye ülkeler arasındaki

idari iş birliği konusu yer alır. Üye ülkelerin karşılaşabilecekleri usulsüzlük ve

yolsuzluk gibi bütün şüpheli vakalarda Komisyonla iş birliği yapma ve iletişim

kurmaları beklenmektedir. Euro'nun sahteciliğe karşı korunması konusunda ise

Euro’ya benzeyen madenî paraların kullanıma sokulmamasını, finansal

kurumlardan sahte banknot ve madenî Eurolar konusunda gerekli özenin

gösterilerek piyasadan çekilmelerini ve Euro sahteciliğine karşı yasal ve kurumsal

düzenlemelerin geliştirilmesini içermektedir.

33) Mali ve Bütçesel Hükümler Faslı AB bütçesi için ihtiyaç duyulan mali kaynaklar için gerekli kuralları kapsar.

Bu kaynaklar; gümrük vergilerinden, tarımsal vergilerden ve şeker vergilerinden

elde edilen geleneksel kaynaklar ile üye devletlerin katkıları (gayrisafi millî

hâsılanın büyüklüğüne bağlı olarak değişmektedir) ve KDV gelirlerinin bir

kısmından oluşmaktadır.

34) Kurumlar Faslı Kurumlar faslı yukarıda belirtilen 33 fasıl dışında kurumsal yapının tesis

edilebilirliğini amaçlamaktadır. Zamana ve mekâna bağlı olarak ortaya çıkacak

kurumsal yapılarda uyumu hedefler.

35) Diğer Konular Faslı Bu fasıl da zamana bağlı olarak ortaya çıkması muhtemel gelişmelere

paralel olarak yapılması gerekli olacak düzenlemeleri içerir.

Tartışma • Türkiye'nin AB ile yaptığı tam üyelik müzakerelerinde sizce

hangi fasılların tamamlanma ve kabul edilme süreci Türkiye açısından zor olur?

• Düşüncelerinizi sistemde ilgili ünite başlığı altında yer alan “tartışma forumu” bölümünde paylaşabilirsiniz.



AB’ye üye olan her yeni ülke, Türkiye’nin üyelik sürecini ve görüşmesi devam eden fasılların

kapanmasını zorlaştırmaktadır.

KATILIM MÜZAKERELERİNDE MEVCUT DURUM VE

YAŞANAN KRİZLER Türkiye ile AB ilişkilerinde katılım müzakerelerinin başladığı 3 Ekim 2005

tarihi, müzakere usul ve esaslarının belirlendiği Müzakere Çerçeve Belgesi’nin de

kabul edildiği tarihtir. Müzakereler tarama toplantıları ile başlamaktadır. Türkiye

ilk tarama toplantısını 20 Ekim 2005'te Bilim ve Araştırma faslı için yapmıştır. Bilim

Araştırma faslı dâhil olmakla birlikte bu güne kadar toplam 14 Fasıl müzakerelere

açılmıştır. Şimdiye kadar bu kadar az faslın açılmasında özellikle Kıbrıs konusunda

yaşanan olumsuzluklar ve anlaşmazlık önemli bir yer tutmaktadır.

Müzakerelere Açılan Fasıllar (25) Bilim ve Araştırma Faslı ‐ 12 Haziran 2006

(20) İşletme ve Sanayi Politikası Faslı ‐29 Mart 2007

(18) İstatistik Faslı ‐ 26 Haziran 2007

(32) Mali Kontrol Faslı ‐ 26 Haziran 2007

(21) Trans Avrupa Ağları Faslı ‐ 19 Aralık 2007

(28) Tüketicinin ve Sağlığın Korunması Faslı ‐ 19 Aralık 2007

(6) Şirketler Hukuku Faslı ‐ 12 Haziran 2008

(7) Fikri Mülkiyet Hukuku Faslı ‐ 12 Haziran 2008

(4) Sermayenin Serbest Dolaşımı Faslı ‐ 19 Aralık 2008

(10) Bilgi Toplumu ve Medya Faslı ‐ 19 Aralık 2008

(16) Vergilendirme Faslı ‐ 30 Haziran 2009

(27) Çevre Faslı ‐ 21 Aralık 2009

(12) Gıda Güv. Veteriner. ve Bitki Sağ. Faslı ‐ 30 Haziran 2010

(22) Bölgesel Pol. ve Yap. Araç. Koor. Faslı ‐ 25 Haziran 2013 tarihinde

toplanan Genel İşler Konseyi (GİK), 22. faslın açılmasına karar vermiştir.

Fasılların açılmasında gerekli kriterler sadece ekonomik, idari ve teknik

olmayıp bazı durumlarda siyasi engeller de ortay çıkabilmektedir. Bu engeller,

fasılların müzakereye açılmasında engel oluşturduğu gibi, müzakereye açılan

fasılların da geçici olarak kapatılmasına yol açmaktadır. Eğitim ve Kültür faslı ile

Ekonomik ve Parasal Politika faslı, herhangi bir teknik veya idari açılış kriteri

Tartışma • AB'nin ve AB üyesi bazı ülkelerin Türkiye ile olan

müzakerelerde müzakereye açılmasını engelledikleri fasıllarla ilgili olarak neler düşünüyorsunuz? Sizce bu fasılların açılmamaında AB haklı mı, yoksa haksız mı?

• Düşüncelerinizi sistemde ilgili ünite başlığı altında yer alan “tartışma forumu” bölümünde paylaşabilirsiniz.



Üyelik müzakerelerinde fasılların açılmasında özellikle Kıbrıs konusu ve bazı AB ülkelerinin olumsuz tavırları yeni fasılların açılmasını engellemektedir.

bulunmamasına ve müzakere pozisyon belgesinin sunulmasına karşılık, bazı AB

üyesi ülkeleri tarafından AB haksız yere açılması engellenmektedir.

Türkiye‐AB ilişkilerinde ilerlemenin gecikmesinde en önemli engellerden biri 2004

yılında AB’nin şimdiye kadar yaptığı en büyük genişlemeyi yani o tarihte ilave 10

ülkeyi üye olarak kabul etmesinin yarattığı kalabalıklaşma endişesi yatmaktadır.

AB’ye yeni üyelerin katılımı Ankara Anlaşması’nın tekrar düzenlenmesini gerekli

kılmıştır. Bu çerçevede Türkiye, AB Dönem Başkanlığı ve Avrupa Komisyonu

arasında 29 Temmuz 2005 tarihinde imzalanan ek protokol ile Türkiye’nin Ankara

anlaşması yeni ülkeleri kapsayacak şekilde güncellenmiştir. Türkiye’nin üyeliği için

artık 15 ülke onayı yerine 25 ülke onayı gerekli olmuştur. Ayrıca yeni alınan

üyelerden GKRY ile Kıbrıs konusunda yaşanan sorunlar, durumu içinden çıkılmaz

bir hâle getirmiştir. Türkiye ise ek protokolün imzalanmasının GKRY’yi kesinlikle

tanıma anlamına gelmeyeceğini açık bir şekilde belirtmiştir. AB Konseyi ise gerek

GKRY tarafından, gerekse birtakım AB üyesi ülkelerin baskıları sonucu Aralık

2006’da Türkiye’nin Ankara Anlaşması’na eklenen ek protokol yükümlülüklerini

yerine getirmediğini bildirmiştir. Özellikle GKRY’ye hava ve deniz limanlarının

açılmaması bahane edilerek sekiz fasılda müzakerelerin açılamayacağını, açılan

fasılların da geçici olarak kapatılamayacağını bildirmiştir. 15 Aralık 2006’da ise AB

komisyonunun önerisi ile sekiz müzakere faslı askıya alınmıştır. Kararın gerekçesi

olarak ise Türkiye’nin havaalanları ve limanlarını GKRY açmaması gösterilmiştir.

Tablo 13.2 Çeşitli Nedenler Müzakereye Açılmayan Fasıllar

Türkiye’nin EK Protokolü

Uygulamadığı İçin

Açılmayan Fasıllar

(1)Malların Serbest Dolaşımı Faslı

(13)Balıkçılık Faslı

(3)İş Kurma Hakkı ve Hizmet Sunumu Ser. Faslı

(14)Ulaştırma Faslı

(9)Mali Hizmetler Faslı

(30)Dış İlişkiler Faslı

(11)Tarım ve Kırsal Kalkınma Faslı

(29)Gümrük Birliği Faslı

Fransa’nın Açılmasını

Veto Edeceğini Açıkladığı

Fasıllar

(11)Tarım ve Kırsal Kalkınma Faslı

(17)Ekonomik ve Parasal Politika Faslı

(22)Bölgesel Pol. ve Yap. Araç. Eşgüdümü Faslı

(33) Mali ve Bütçesel Hükümler Faslı

(34)Kurumlar Faslı

Güney Kıbrıs Rum

Yönetimi Tarafından Veto

Edileceği Açıklanan

Fasıllar

(2)İşçilerin Serbest Dolaşımı Faslı

(15)Enerji Faslı

(23)Yargı ve Temel Haklar Faslı

(24)Adalet, Özgürlük ve Güvenlik Faslı

(26)Eğitim ve Kültür Faslı

(31)Ortak Dış Güvenlik ve Savunma Pol. Faslı

Fransa’nın özellikle kendi ülkesinde tarım kesiminin ağırlığı ve AB’den tarım ve

bölgesel kalkınma ile ilgili olarak aldığı yüksek paylar düşünüldüğünde, Türkiye ile



ilgili olarak veto ettiği fasılların ağırlıklı olarak tanımsal fasıllardan oluştuğu

görülmektedir. Yukarıdaki tablolar incelendiğinde, Ek Protokolün uygulanmaması

nedeniyle açılamayan 8 fasıl, Fransa'nın açılmasına izin vermediği 5 fasıl ve

GKRY'nin engelleyeceğini açıkladığı 6 fasıl bulunduğu kabul edildiğinde,

Türkiye’nin teknik açılış kriterlerini yerine getirmesi durumunda, Kamu Alımları‐5,

Rekabet Politikası‐8 ve Sosyal Politika‐İstihdam‐19 fasıllarını müzakereye

açabilecektir.

2013 yılı Haziran ayında yaşanan Gezi Parkı olayları Türkiye‐AB ilişkilerinde

başka bir krize sebep olmuştur. Bu durum 22. faslın müzakerelere açılma ihtimalini

de zora sokmuştur. Brüksel’de toplanan AB Daimi Temsilciler Komitesi, Almanya

başta olmak üzere bazı üye devletlerin de destekleri sonucu faslın açılması

konusunda mutabakat sağlanamamıştır. İtalya ise faslın açılması gerektiğini, aksi

takdirde ilişkilerde oldukça sorunlu bir döneme girileceği belirtilmiştir. Türkiye ile

AB arasında 3 yıldır hiçbir faslın açılmaması da sorunun oldukça ciddi boyutta

olduğunun bir göstergesi olarak kabul edilmektedir.

Ödev •Türkiye'nin AB ile yürüttüğü tam üyelik müzakerelerinde

açılan ve tamamlanarak geçici olarak kapatılan fasıllarda Türkiye'nin mevcut durumunu inceleyiniz.

•Hazırladığınız ödevi sistemde ilgili ünite başlığı altında yer alan “ödev” bölümüne yükleyebilirsiniz.



Özet

•Türkiye‐AB ilişkileri 50 yılı aşkın bir süredir devam etmekte olmasına rağmen istenilen düzeye bir türlü ulaşmamıştır. 3 Ekim 2005 tarihinde başlanılan tam üyelik müzakereleri de istenildiği gibi hızlı ilerlememektedir. Türkiye'den sonra Birliğe üyelik müracatında bulunan birçok ülke üye olmuş ve çok sayıda ülke ise müzakerelerde Türkiye'den daha ileri düzeye ulaşmıştır.

• Müzakerelerde ilk açılan fasıl, 12 Haziran 2006'da açılan Bilim ve Araştırma faslıdır. Bu fasıl aynı zamanda kapanan tek fasıl özelliğini de taşımaktadır. Daha sonra açılan fasıllarda ise tarama süreçleri devam etmekte veya kapanış kriterleri getirilmiş bulunmaktadır. Kapanış kriterlerinden bazıları teknik ve idari kriterler olmasına karşılık, bazı kriterlerin siyasi nitelikte olması, mevcut açılan fasıllarda ilerlemenin yavaşlamasına yol açmaktadır.

• Müzakerelerde tarımdan tüketici haklarına, gümrüklerden ekonomi ve para poltikalarına kadar pek çok konuda mevcut aday ülkenin durumu incelenir ve raporlarlar hazırlanır. Söz konusu bu 35 fasıldan 33 fasıl önce geçici ardından nihai olarak kapatıldıktan sonra son iki fasıl olan "34 Diğer" ve "35 Kurumlar" fasıllarına geçilir. Bu son iki fasıldan "Diğer " faslında 33 fasıl kapsamında olmayan hususlar değerlendirilirken "kurumlar" faslında ise aday ülkenin Birlik içindeki kurumlardaki oy hakkı belirlenir.

•Türkiye ile yapılan müzakerelerde şimdiye kadar sadece 14 fasıl açılmıştır. Müzakerlerin tamamlanması için ise 35 fasılın tamamlanması gerekmektedir. Ancak, bu 35 faslın tamamlanması hiç de kolay gözükmemektedir. Özellikle Kıbrıs konusunda GKRY'nin uzlaşmaz tavrı ve Fransa ile Almanya gibi bazı AB üyesi devletlerin Türkiye'nin tam üyeliğene olan olumsuz tavırları müzakerelerin istenildiği gibi ilerlemesini engellemektedir.



Değerlendirme

sorularını sistemde ilgili ünite başlığı altında yer alan “bölüm sonu testi” kısmında etkileşimli

olarak cevaplayabilirsiniz.

DEĞERLENDİRME SORULARI 1. Türkiye‐AB ilişkilerinde bir dönüm noktası olan ve Türkiye’nin tam üyelik

müzakerelerine başladığı tarih aşağıdakilerden hangisidir?

a) 13 Ekim 1999

b) 24 Nisan 2004

c) 17 Aralık 2004

d) 3 Ekim 2005

e) 17 Nisan 2007

2. Aşağıdaki fasıllardan hangisi Türkiye’nin AB’ye katılım müzakerelerinde

görüşmeye açılan ilk fasıldır?

a) Bilim ve Araştırma faslı

b) İstatistik faslı

c) Mali Kontrol faslı

d) Şirketler Hukuku faslı

e) Fikrî Mülkiyet Hakkı faslı

3. Katılım müzakereleri sürecinin işleyişi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi

yanlıştır?

a) Müzakerelerde aday ülkenin AB müktesebatını ne kadar sürede ve

hangi düzenlemeler ile kabul edip yürürlüğe koyacağı belirlenir.

b) Tarama süreci Avrupa Komisyonu ve aday ülke bürokratları

tarafından yürütülür.

c) Tarama sürecinde, AB mevzuatı hakkında bilgi verilir ve bu mevzuat

ile aday ülke mevzuatı arasındaki farklılıklar belirlenir.

d) Fasıllara ilişkin tarama sonu raporundaki değerlendirme ve

önerilere göre ilgili faslın müzakereye açılıp açılmamasına karar

verilir.

e) Komisyon tarafından hazırlanan değerlendirme raporunun

Konsey'de oy çokluğu ile kabul edilmesi sonucu faslın açılmasına

karar verilir.

4. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye‐AB katılım müzakerelerin esaslarını ve

usullerini belirleyen Müzakere Çerçeve Belgesi kapsamında yer alan

temel unsurlardan biri değildir?

a) Maastricht kriterlerindeki ekonomik hedeflere ulaşılması

b) Kopenhag siyasi kriterlerinin yerine getirilmesi

c) Siyasi reformların derinleştirilmesi

d) AB müktesebatının kabul edilerek uygulanması

e) AB ve Türkiye kamuoylarına yönelik olarak iletişim stratejisi

yürütülmesi



5. Aşağıdakilerden hangisi Gıda Güvenliği, Veterinerlik ve Bitki Sağlığı faslı

ile ilgili yanlıştır?

a) Gıda Güvenliği faslında tüketicilerin korunması ve

bilgilendirilmesine ilişkin düzenlemeler yer alır.

b) Canlı hayvanların ve bunların ürünlerinin birlik içi ticaretine ilişkin

düzenlemeler bu fasıl kapsamındadır.

c) Bitkilerde bulunan ilaç kalıntılarının olması gereken düzey ve tohum

kalitesine yönelik kural ve düzenlemeler bulunur.

d) Deniz ürünleri kaynaklarının geliştirilmesi, büyütülmesi ve

balıkçılıkta denetim faslın kapsamındadır.

e) Fasılda hayvan hastalıklarının kontrol ve yayılasının önlenmesinde

alınacak tedbirlere değinilmiştir.

6. Aşağıdaki fasıllardan hangisinde AB ile komşu ülkeler arasında mal ve

hizmet transferlerini kolaylaştırma ve AB’nin ihtiyaç duyduğu enerji

arzını güvenilir bir şekilde sağlama hedefi yer alır?

a) Taşımacılık Politikası faslı

b) Enerji faslı

c) Trans‐Avrupa Ağları faslı

d) Gümrük Birliği faslı

e) Dış İlişkiler faslı

7. AB politikaları uyarınca Birlik geneli sınır kontrolü, dış göç, organize

suçlar, uyuşturucu ve terörle mücadele konularındaki düzenlemeler

hangi fasıl kapsamındadır?

a) Dış, Güvenlik ve Savunma Politikası

b) Sosyal Politika ve İstihdam faslı

c) Yargı ve Temel Haklar faslı

d) Bilgi Toplumu ve Medya faslı

e) Adalet, Özgürlük ve Güvenlik faslı

8. Aşağıdakilerden hangisi Mali Kontrol faslının kapsamında bulunan temel

politikalardan biri değildir?

a) Kamu İç Mali Kontrolü

b) Dış Denetim

c) AB Bütçesi

d) AB Mali Çıkarlarının Korunması

e) Euro’nun Sahteciliğe Karşı korunması



9. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’nin Ek Protokolden kaynaklanan

yükümlülüklerini uygulamadığı için açılmayan fasıllardan biridir?

a) Sermayenin Serbest Dolaşımı faslı

b) Malların Serbest Dolaşımı faslı

c) Vergilendirme faslı

d) Çevre faslı

e) İşletmeler ve Sanayi Politikası faslı

10. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’nin gerek Ek Protokolü uygulamaması

nedeniyle, gerekse Fransa’nın ve GKRY’nin veto edeceğini açıkladığı

fasıllar nedeniyle tüm şartları sağladığında müzakereye açabileceği

fasıllardan biridir?

a) Gümrük Birliği faslı

b) Rekabet Politikası faslı

c) Yargı ve Temel haklar

d) Eğitim ve Kültür faslı

e) Taşımacılık politikası faslı

CEVAP ANAHTARI

1.D, 2.A, 3.E, 4.A, 5.D, 6.C, 7.E, 8.C, 9.B, 10.B



YARARLANILAN VE BAŞVURULABİLECEK DİĞER KAYNAKLAR

Bilici, N. (2007), “Türkiye‐Avrupa Birliği İlişkileri‐Genel bilgiler, İktisadi ve Mali

Konular, Vergilendirme”, Seçkin Yayınları, 3. Baskı, Ankara.

Dura, Cihan ve Hayriye Atik (2007), Avrupa Birliği, Gümrük Birliği ve Türkiye, Nobel

Yayınevi, Ankara.

Güran, Nevzat (2002), Uluslararası Ekonomik Bütünleşme ve Avrupa Birliği, Anadolu Matbaacılık, İzmir.

Karluk, R. (2007) Avrupa Birliği ve Türkiye, Beta Basım, 9. Baskı, İstanbul.

Köse, İsmail (2001), Tarihsel Süreçte Türkiye Avrupa Birliği İlişkileri ve Türkiye’nin

Avrupa Birliği stratejisinin Dinamikleri, Karedeniz Teknik Üniversitesi Sosyal

Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Trabzon

Seyidoğlu, Halil (2009), Uluslararası İktisat, Güzem Can Yayınları, İstanbul.

İktisadi kalkınma Vakfı, http://www.ikv.org.tr

Türkiye Cumhuriyeti Avrupa Birliği Bakanlığı, http://www.abgs.gov.tr

Türkiye Cumhuriyeti Dış İşleri Bakanlığı, www.mfa.gov.tr

tam İ mÜzakerelerİ nde ab tÜrkİye İlİŞkİler İ · 2018. 2. 8. · müzakere pozisyon...

Documents