tahıl teknolojisi ve kalite kontrolü - akademik blog · pdf fileçelik silolar 4....

34
Tahıl Teknolojisi ve Kalite Kontrolü Dr. Oya Irmak Şahin-Cebeci 2015-2016 Ders Notları

Upload: hoangnhi

Post on 01-Feb-2018

260 views

Category:

Documents


15 download

TRANSCRIPT

Page 1: Tahıl Teknolojisi ve Kalite Kontrolü - Akademik Blog · PDF fileÇelik Silolar 4. Yatay(ufki) Depolar Ahşap Depolar ... Beton Silolar: Tamamen çakıl,kum, çimento,demir karışımındanyapılmışolup,

Tahıl Teknolojisi ve Kalite Kontrolü

Dr. Oya Irmak Şahin-Cebeci2015-2016 Ders Notları

Page 2: Tahıl Teknolojisi ve Kalite Kontrolü - Akademik Blog · PDF fileÇelik Silolar 4. Yatay(ufki) Depolar Ahşap Depolar ... Beton Silolar: Tamamen çakıl,kum, çimento,demir karışımındanyapılmışolup,

Tahılların Depolanması

2015-2016 Dr. Oya Irmak Şahin-Cebeci 2

Page 3: Tahıl Teknolojisi ve Kalite Kontrolü - Akademik Blog · PDF fileÇelik Silolar 4. Yatay(ufki) Depolar Ahşap Depolar ... Beton Silolar: Tamamen çakıl,kum, çimento,demir karışımındanyapılmışolup,

2015-2016 Dr. Oya Irmak Şahin-Cebeci 3

Ürünün muhafaza edileceği deponun özelliği ve tipi ürünün, fiziksel,kimyasal ve biyolojik özelliklerini korumasında yardımcı olacak biçimdeseçilir. Bu seçim meteorolojik şartlarla çok ilgilidir. Örneğin: nispi neminfazla olduğu bölge ve yörelerde, bünyesine çevre nemini daha fazlaalabilecek malzemelerden kaçınılır veya mecburiyet varsa duvarlar arasınanem almayı önleyici maddeler yerleştirilir. Aynı şekilde hava sıcaklığınınyüksek olduğu bölgelerde depo malzemelerinin sıcaklığı geç ileten yapımaddelerinden seçilmesi gerekir.

Page 4: Tahıl Teknolojisi ve Kalite Kontrolü - Akademik Blog · PDF fileÇelik Silolar 4. Yatay(ufki) Depolar Ahşap Depolar ... Beton Silolar: Tamamen çakıl,kum, çimento,demir karışımındanyapılmışolup,

Tahıl taneleri ısıyı geç iletir. Depolanan ürünün havayla temasta olan 20–25 cm’likyüzeyi ısı değişikliklerine uyum göstermeye çalışmakta, daha alttaki tabakalar iseaylarca mevcut sıcaklığını muhafaza etmektedir. Beton, kerpiç, tuğla, tahta gibiyapı malzemeleri ısıyı geç iletir. Bu malzemelerden yapılan depolara konulantaneler de ısıyı geç ilettiğinden hem ürün hem de depo ısı iletimi yönünden tambir uyum sağlayacaktır.

Özellikle gece ve gündüz arasındaki büyük sıcaklık farkları olan bölgelerde, yataydepo çatılarının büyük yapılması güneş ışıklarının duvarlara vurup, depoyuısıtmasını önler ve depo içindeki sıcaklık değişimine engel olur. Havalandırmapencerelerinin yerden yüksek ve çatıya yakın olması, hava dolaşımının idealolarak yapılmasını sağlar.

2015-2016 Dr. Oya Irmak Şahin-Cebeci 4

Page 5: Tahıl Teknolojisi ve Kalite Kontrolü - Akademik Blog · PDF fileÇelik Silolar 4. Yatay(ufki) Depolar Ahşap Depolar ... Beton Silolar: Tamamen çakıl,kum, çimento,demir karışımındanyapılmışolup,

2015-2016 Dr. Oya Irmak Şahin-Cebeci 5

1. Hermetik Depolar

2. Toprak Üstü Yığınlar

Muşambalı Yığınlar

Samanlı Yığınlar

Polietilenli Yığınlar

Çuvallı Havuz

Maydü’ler

3. Dikey (şakuli) Depolar

veya Silolar

Ahşap Silolar

Beton Silolar

Çelik Silolar

4. Yatay(ufki) Depolar

Ahşap Depolar

Kargir Depolar

Betonarme Depolar

Çelik Depolar

o Fransa tipi çelik hangar

o İngiliz tipi çelik hangar

o Quancet tipi çelik hangar

o Butler çelik hangar

Depo Çeşitleri

Page 6: Tahıl Teknolojisi ve Kalite Kontrolü - Akademik Blog · PDF fileÇelik Silolar 4. Yatay(ufki) Depolar Ahşap Depolar ... Beton Silolar: Tamamen çakıl,kum, çimento,demir karışımındanyapılmışolup,

Hermetik Depolar

Ürünün oksijensiz ortamda depolanma şeklidir. Kısmen ülkemizde

uygulanmakta olup özellikle üreticilerimiz bahçe veya evlerinin

bodrumlarında kazdıkları 2-3 metre derinliğinde, 1-2 metre enindeki

kuyulara ürünlerini koyup saklamaktadırlar. Bu şekildeki depolamada

kuyunun su almaması için gerekli tedbirler alınır.

2015-2016 Dr. Oya Irmak Şahin-Cebeci 6

Page 7: Tahıl Teknolojisi ve Kalite Kontrolü - Akademik Blog · PDF fileÇelik Silolar 4. Yatay(ufki) Depolar Ahşap Depolar ... Beton Silolar: Tamamen çakıl,kum, çimento,demir karışımındanyapılmışolup,

Toprak Üstü Yığınlar

Muşambalı Yığınlar: Yığın altında saman veya polietilen, yığın üstüne 8x8m ebatlı

muşambaların örtüldüğü yığınlardır.

Samanlı Yığınlar: Yığın altına 15-20 cm kalınlığında, yığın üstüne yine 15-20 cm

yüksekliğinde toprağın konulduğu yığınlardır.

Polietilenli Yığınlar: Yığın altına ve üstüne polietilen kapatılıp, üstteki polietilenin

üzerine tekrar 10-20 cm kalınlığında toprağın konulduğu yığınlardır. Bazı bölgelerimizde

(özellikle Trakya’da) yığın altına polietilen yerine saman konulabilmektedir.

2015-2016 Dr. Oya Irmak Şahin-Cebeci 7

Page 8: Tahıl Teknolojisi ve Kalite Kontrolü - Akademik Blog · PDF fileÇelik Silolar 4. Yatay(ufki) Depolar Ahşap Depolar ... Beton Silolar: Tamamen çakıl,kum, çimento,demir karışımındanyapılmışolup,

Çuvallı Havuz: Açık yığın sahalarında, arazi ve ihtiyaç durumuna göre yeteri büyüklükte

hazırlanır. Altta çift kat polietilen serilir. Sonra da çuvallar analı-kuzulu olmak üzere

dizilir. İstifler arasındaki boşluğa tahıl doldurulur. Rüzgârlı ve yağmurlu havalardan

sonra mutlaka kontrol edilir.

Maydü’ler: Modern açık yığın depolama üniteleri olup, yığın altı sıkıştırılmış zemin,

parke, taş veya asfalttır. Altta özel örtüsü veya polietilen de serilebilmektedir. Yığın

üzeri yine özel plastik örtüyle kapatılmaktadır. Oval veya dairesel kesitli olabilmekte ve

2,500 - 5.000 10.000 tonluk veya daha değişik tonajlarda yapılabilmektedir.

2015-2016 Dr. Oya Irmak Şahin-Cebeci 8

Page 9: Tahıl Teknolojisi ve Kalite Kontrolü - Akademik Blog · PDF fileÇelik Silolar 4. Yatay(ufki) Depolar Ahşap Depolar ... Beton Silolar: Tamamen çakıl,kum, çimento,demir karışımındanyapılmışolup,

Dikey(şakuli) Depolar veya Silolar

Ahşap Silolar: İnşaat malzemelerinin büyük bir kısmı ahşaptır. Ahşap oluşu nedeniyle ısıyı

geç iletir. Yapı itibariyle gerek yangın tehlikesine hassas oluşu, gerekse haşere barınmasına

müsait olması yönünden muhafazaya elverişli değildir. Bundan dolayı fazla tercih

edilmemektedir.

Beton Silolar: Tamamen çakıl, kum, çimento, demir karışımından yapılmış olup, silo içinde

muhtelif tonajlarda kuyular bulunmaktadır. Ürün mekanik olarak siloya alınır. Temizleme,

ilaçlama, aktarma, transfer faaliyetleri yine mekanik olarak yapılır. Zaman personel ve işten

tasarruf sağlar. Ürün muhafazası için ideal depolardır. Yapı malzemesi ısıyı geç iletir.

2015-2016 Dr. Oya Irmak Şahin-Cebeci 9

Page 10: Tahıl Teknolojisi ve Kalite Kontrolü - Akademik Blog · PDF fileÇelik Silolar 4. Yatay(ufki) Depolar Ahşap Depolar ... Beton Silolar: Tamamen çakıl,kum, çimento,demir karışımındanyapılmışolup,

Çelik Silolar: Temel hariç tüm aksamı çelik saçlardan yapılmıştır. Silo içinde

ürünün konacağı muhtelif tonajlarda çelik tanklar bulunur. Bu silolarda alım,

temizleme, transfer, ilaçlama, yükleme gibi manipülasyonlar mekaniktir. Beton

siloya nazaran ürün muhafazası için daha az elverişlidir. Isıyı çabuk iletir.

2015-2016 Dr. Oya Irmak Şahin-Cebeci 10

Page 11: Tahıl Teknolojisi ve Kalite Kontrolü - Akademik Blog · PDF fileÇelik Silolar 4. Yatay(ufki) Depolar Ahşap Depolar ... Beton Silolar: Tamamen çakıl,kum, çimento,demir karışımındanyapılmışolup,

Yatay(ufki) Depolar

Ahşap Depolar: İnşaat malzemelerinin tamamına yakını ahşaptır. Yapı itibariyle gerekyangın tehlikesine hassas oluşu, gerekse haşere barınmasına müsait olması yönündenmuhafazaya elverişli değildir. Bundan dolayı fazla tercih edilmemektedir.

Kargir Depolar: Temel ve duvarları taş ve tuğla, çatısı kiremit kaplıdır. Ahşap depolaranazaran muhafaza için daha elverişlidir. Deponun içinde boks denilen bölmelerbulunabilir. Bu depolar mekanik değildir.

Betonarme Depolar: İnşaat tarzı tamamen betonarme olup, yangına karşı en aztehlikeli, muhafaza yönünden uygun olan depolardır. Bazı tiplerinin içinde bölmelerimevcuttur. Düz ve yarı mekanik tipleri mevcuttur.

2015-2016 Dr. Oya Irmak Şahin-Cebeci 11

Page 12: Tahıl Teknolojisi ve Kalite Kontrolü - Akademik Blog · PDF fileÇelik Silolar 4. Yatay(ufki) Depolar Ahşap Depolar ... Beton Silolar: Tamamen çakıl,kum, çimento,demir karışımındanyapılmışolup,

Çelik Depolar

Bu depolara genellikle hangar denilmektedir. Tabanı beton, yan duvarları ve çatısı saçtan yapılmıştır. Depo içinde bölme yoktur. Genellikle tek cins mal depolanabilir. Mekanik değildirler.

o Fransız tipi çelik hangar

o İngiliz tipi çelik hangar

o Quancet tipi çelik hangar

o Butler çelik hangar

2015-2016 Dr. Oya Irmak Şahin-Cebeci 12

Page 13: Tahıl Teknolojisi ve Kalite Kontrolü - Akademik Blog · PDF fileÇelik Silolar 4. Yatay(ufki) Depolar Ahşap Depolar ... Beton Silolar: Tamamen çakıl,kum, çimento,demir karışımındanyapılmışolup,

Depo donanımları depo tiplerine göre değişiklik göstermektedir. Silolarda:

Araçtaki ürünün boşaltıldığı tremi (huni)

Tremideki ürünü alıp silo baskülüne ve oradan silo kuyusuna götüren konveyörler(götürücüler)

Silo baskülü (bazı silolarda olmayabilir)

Ürünün depodan boşaltılması esnasında, ürünü silo kuyusundan alıp silo baskülüneve oradan ihraç tankına götüren alt konveyörler

Silo kuyusundaki ürünün boşaltımı esnasında araçlara yüklemeden öncebiriktirildiği ihraç tankı

Silo kuyusu içerisindeki ürünü havalandırma işine yarayan havalandırma fanı vardır.

2015-2016 Dr. Oya Irmak Şahin-Cebeci 13

Page 14: Tahıl Teknolojisi ve Kalite Kontrolü - Akademik Blog · PDF fileÇelik Silolar 4. Yatay(ufki) Depolar Ahşap Depolar ... Beton Silolar: Tamamen çakıl,kum, çimento,demir karışımındanyapılmışolup,

Mekanize ufki depolar ve yarı mekanik depolarda ürünü depo içerisine boşaltangötürücüler ve depo içerisinde homojen bir şekilde stoklanmasını sağlayanhareketli bir bant mevcuttur.

Bu depolardaki ürünün araçlara yüklenmesi ve diğer yatay depolarda ürünündepoya alınması ve depodan çıkarılmasında elevatörler kullanılmaktadır.

Depoya giren ürün ve depodan çıkan ürünün depo defterlerine kaydı yapılır;deponun tasfiyesi sonunda ise aradaki farka bakılarak ürünün noksanlığı ya dafazlalığı hesaplanır.

2015-2016 Dr. Oya Irmak Şahin-Cebeci 14

Page 15: Tahıl Teknolojisi ve Kalite Kontrolü - Akademik Blog · PDF fileÇelik Silolar 4. Yatay(ufki) Depolar Ahşap Depolar ... Beton Silolar: Tamamen çakıl,kum, çimento,demir karışımındanyapılmışolup,

Tahılları Depolama Amacı

Tahılları depolamanın amacı; ürünün depolandıktan, tüketime

verilinceye kadar bir kıymet kaybına uğramadan en iyi şekilde

saklanmasıdır. Bu amacı sağlamak için de özellikle iklim şartları, ürün

cinsi, ulaşım imkânları ve kullanışlılık gibi pek çok şart göz önüne

alınarak maksada uygun ve ekonomik depo seçilmelidir.

2015-2016 Dr. Oya Irmak Şahin-Cebeci 15

Page 16: Tahıl Teknolojisi ve Kalite Kontrolü - Akademik Blog · PDF fileÇelik Silolar 4. Yatay(ufki) Depolar Ahşap Depolar ... Beton Silolar: Tamamen çakıl,kum, çimento,demir karışımındanyapılmışolup,

Ürünün bünyesinde meydana gelen kötü değişimlere ve gıda değerini

azaltan fiziki ve kimyevi değişikliklere arıza denir. Arıza ürünün

bünyesinde değişimler meydana getirir. Üründe arızayı doğuran olay

ürün bünyesindeki nişasta ve azotlu maddelerin uygun sıcaklık ve

rutubet ortamında mikroorganizmalar tarafından parçalanmasıdır ki bu

olaya fermantasyon denir. Bunun sonucunda tahılın bileşimi değişir ve

gıda değeri olmayan maddeler kalır.

2015-2016 Dr. Oya Irmak Şahin-Cebeci 16

Page 17: Tahıl Teknolojisi ve Kalite Kontrolü - Akademik Blog · PDF fileÇelik Silolar 4. Yatay(ufki) Depolar Ahşap Depolar ... Beton Silolar: Tamamen çakıl,kum, çimento,demir karışımındanyapılmışolup,

Koku: Gerek ürün bünyesindeki protein ve karbonhidratların parçalanması,gerekse mikroorganizmaların faaliyeti sonucu meydana gelen fermantasyonsonrası ekşi-tatlı, alkol kokuları ile kükürt kokuları oluşabilir. Bu kokular ürünesindiğinde telafisi mümkün olmaz.

Kızışma: Tahıl tanelerinin canlı bir varlık olması hayatiyetini devam ettirmek içinteneffüs faaliyetini sürdürür. Bu faaliyet esnasında havadan oksijen alır ve tanebünyesindeki karbonhidratlarla reaksiyona girme sonucunda su buharı,karbondioksit ve enerji açığa çıkarır. Ortaya çıkan su buharı ve ısı taneninteneffüsünü daha da arttırarak neticede tane ısısı arzu edilmeyen dereceye(örneğin 70-80°C) çıkabilir. Bunun ileriki aşamasında kızışma meydana gelir.

2015-2016 Dr. Oya Irmak Şahin-Cebeci 17

Page 18: Tahıl Teknolojisi ve Kalite Kontrolü - Akademik Blog · PDF fileÇelik Silolar 4. Yatay(ufki) Depolar Ahşap Depolar ... Beton Silolar: Tamamen çakıl,kum, çimento,demir karışımındanyapılmışolup,

Küflenme: Tahıl tanelerindeki rutubetin ve ortam sıcaklığının yükselmesi halindetaneler üzerinde küf mantarları faaliyete geçerek kısa sürede gelişir. Kolonileroluşturarak tanelerdeki nişasta ve proteinleri parçalar. Küfler tanede kimyasaldeğişikliklere neden olur ve ürünler gerek insan gerek hayvanlar tarafındankullanılamaz hale gelir.

Çimlenme: Su ve sıcaklık bir araya geldiğinde tohum su çekerek şişer ve tahıl filizvermeye başlar. Çimlenme adı verilen bu olayda tahılın gıda değeri tamamen yokolur ve besin olarak kullanılamaz hale gelir.

Haşereleşme: Ürünün depoda ambar zararlılarının faaliyetleri sonucu tahripedilmesidir.

2015-2016 Dr. Oya Irmak Şahin-Cebeci 18

Page 19: Tahıl Teknolojisi ve Kalite Kontrolü - Akademik Blog · PDF fileÇelik Silolar 4. Yatay(ufki) Depolar Ahşap Depolar ... Beton Silolar: Tamamen çakıl,kum, çimento,demir karışımındanyapılmışolup,

Çürüme: Kızışma olayının ilerlemiş safhası olup taneyi meydana getirenmaddelerin tamamen parçalanması ve gıda özelliğini yitirmesidir. Çürüyenüründen ancak gübre olarak istifade edilebilir.

Tutukluk: Kızışma olayında tanede rutubet arttığından, artan rutubet taneyiyumuşatır ve yumuşama sonucu taneler birbirine yapışarak, tazyikin tesiriyle deyer yer kitleleşme dediğimiz olay, yani tutukluk meydana gelir.

Yanma: Ürün ısısının 70 dereceye yükselmesi sonucu tanelerin kömürleşmesiolayıdır.

2015-2016 Dr. Oya Irmak Şahin-Cebeci 19

Page 20: Tahıl Teknolojisi ve Kalite Kontrolü - Akademik Blog · PDF fileÇelik Silolar 4. Yatay(ufki) Depolar Ahşap Depolar ... Beton Silolar: Tamamen çakıl,kum, çimento,demir karışımındanyapılmışolup,

Depolamayı etkileyen etmenler

1. Ürünün sıcaklık ve rutubeti

2. Ürünün arasındaki havanın sıcaklığı ve nispi nemi

3. Çevrenin sıcaklık ve nispi nemi

4. Atmosfer gazları

5. Depo tipi ve yapısı

6. Üründeki yabancı madde ve ot tohumları

7. Ürünün depolanma süresi, şekli ve amacı

8. Ambar ve hangarların gerekli teknik bakımı

9. Ambar ve hangarların dezenfeksiyon işlemleri, ambar zararlıları (böcekler, akarlar, mikroorganizmalar, kemirgenler)

10. Ambar ve hangarlarda, ürünün stokta iken veya hareketi sırasında temas ettiği tüm araç gereç ve yerlerin temizliği

2015-2016 Dr. Oya Irmak Şahin-Cebeci 20

Page 21: Tahıl Teknolojisi ve Kalite Kontrolü - Akademik Blog · PDF fileÇelik Silolar 4. Yatay(ufki) Depolar Ahşap Depolar ... Beton Silolar: Tamamen çakıl,kum, çimento,demir karışımındanyapılmışolup,

1. TAHILLARI DÖKME YIĞIN OLARAK DEPOLAMA

Yatay depolarda tahıllar genellikle dökme halde muhafaza edilir.Depoda dökme olarak muhafaza edilen ürünlerin üst yüzeyleri mutlakatesviye edilmiş olmalıdır.

Tahıllarda; çuval, saç, duvar vb. maddelerle yapılan barikat içerisine,herhangi bir depo içerisine veya arazide düz bir zemin üzerine ürünündökülerek yığın şeklinde depolama yöntemidir.

2015-2016 Dr. Oya Irmak Şahin-Cebeci 21

Page 22: Tahıl Teknolojisi ve Kalite Kontrolü - Akademik Blog · PDF fileÇelik Silolar 4. Yatay(ufki) Depolar Ahşap Depolar ... Beton Silolar: Tamamen çakıl,kum, çimento,demir karışımındanyapılmışolup,

Avantaj ve Dezavantajları

Dökme olarak depolama birim alanda daha fazla ürün depolamamızısağlamaktadır. Ayrıca ürünün tamamını görme şansımız olduğundanmuayene ve ıslah çalışmaları daha kolay olmaktadır. Çuvallı depolamayanazaran ürünün çuvala doldurma-boşaltma işçilik masrafı ve süreyönünden tasarrufludur.

2015-2016 Dr. Oya Irmak Şahin-Cebeci 22

Page 23: Tahıl Teknolojisi ve Kalite Kontrolü - Akademik Blog · PDF fileÇelik Silolar 4. Yatay(ufki) Depolar Ahşap Depolar ... Beton Silolar: Tamamen çakıl,kum, çimento,demir karışımındanyapılmışolup,

2. TOPRAK ALTINDA DEPOLAMA

Toprak altında depolama, tahıllar için günümüz teknolojisinde mecburkalınmadıkça tercih edilmemektedir.

Amaç: Tüm depolama yöntemlerinde olduğu gibi ürünün tüketime verilinceyekadar değer kaybetmeden saklanmasıdır. Tahılların çok olduğu hasat zamanıile piyasada bol olduğu zamanlarda yeterli depolama ünitesi bulunmamasıhallerinde kısa süreli olmak şartı ile tercih edilebilir. Altına ve üzerine sap-saman, polietilen, muşamba vs. örtü maddeleri serilip üzerinin topraklaörtülerek havasız ortamda saklaması sağlanır.

2015-2016 Dr. Oya Irmak Şahin-Cebeci 23

Page 24: Tahıl Teknolojisi ve Kalite Kontrolü - Akademik Blog · PDF fileÇelik Silolar 4. Yatay(ufki) Depolar Ahşap Depolar ... Beton Silolar: Tamamen çakıl,kum, çimento,demir karışımındanyapılmışolup,

3. TAHILLARI ÇUVALLARLA DEPOLAMA

Depolara konulacak bazı ürünler önce çuvallara doldurulur. Özellikle dökmeolarak stoklanması sakıncalı ürünlerin (çeltik , pirinç, un, bakliyat vb.) uzun süredepolanması için uygun özellikteki çuvallarda depolaması uygundur.

Amaç: Dökme olarak stoklanması sakıncalı ürünlerin uygun depolanmasıdır.

Kullanılan çuvallar çeşitli ebatlarda olmakla birlikte plastikten imal edilensentetik polipropilen çuvallar ve ketenden imal edilen jüt çuvallardan ibarettir.Genellikle çuvallar kemirgenlere karşı çok hassas ve dayanıksızdırlar. Bundandolayı kemirgenlere karşı gerekli önlemler alınmalıdır.

2015-2016 Dr. Oya Irmak Şahin-Cebeci 24

Page 25: Tahıl Teknolojisi ve Kalite Kontrolü - Akademik Blog · PDF fileÇelik Silolar 4. Yatay(ufki) Depolar Ahşap Depolar ... Beton Silolar: Tamamen çakıl,kum, çimento,demir karışımındanyapılmışolup,

Avantaj ve Dezavantajları

Her çuvaldan numune alma imkanı vardır. Ama ürünler çuval içerisindeolduğundan muayenede zorluklar çekilmektedir. Bu depolama şeklindeçuvalları sayma imkanımız vardır. Dökme depolamaya nazaran birimalanda daha az ürün depolanmaktadır. Depo içerisine almada ya dadepodan tahliyede işçilik ve zaman bakımından daha masraflıdır. Çuvallıürünlerin haşerelere karşı ilaçlanması uzun zaman alır. Bunun yanında,çuvallar kemirgenlerin tahribatına maruz kalabilirler.

2015-2016 Dr. Oya Irmak Şahin-Cebeci 25

Page 26: Tahıl Teknolojisi ve Kalite Kontrolü - Akademik Blog · PDF fileÇelik Silolar 4. Yatay(ufki) Depolar Ahşap Depolar ... Beton Silolar: Tamamen çakıl,kum, çimento,demir karışımındanyapılmışolup,

4. TAHILLARI AMBARDA VE HANGARDADEPOLAMA

Depolamanın amacı: ürünün depolandıktan, tüketime verilinceye kadar birkıymet kaybına uğramadan en iyi şekilde saklanmasıdır. Bu amacı sağlamak içinde özellikle iklim şartları, ürün cinsi, ulaşım imkânları ve kullanışlılık gibi pek çokşart göz önüne alınarak maksada uygun ve ekonomik depo yapımıdüşünülmelidir.

Ambar tahılların depolanıp saklandığı büyük kapalı yerlerdir. Hangarlara görekapasiteleri azdır yani daha küçüklerdir.

Hangar: Üstleri ağaç, demir vb. den sütunlar üzerine tutturulmuş bir çatı ileörtülü ve zemini taş veya beton ile döşeli olup tahılları depolamaya vemuhafazaya yarayan yerlerdir.

2015-2016 Dr. Oya Irmak Şahin-Cebeci 26

Page 27: Tahıl Teknolojisi ve Kalite Kontrolü - Akademik Blog · PDF fileÇelik Silolar 4. Yatay(ufki) Depolar Ahşap Depolar ... Beton Silolar: Tamamen çakıl,kum, çimento,demir karışımındanyapılmışolup,

Tahıl Ambar ve Hangarlarının Taşıması Gereken Özellikler

Binaların dış duvarlarıyla iç bölmeleri malın basıncına dayanacaksağlamlıkta olmalıdır. Tabanı beton, ahşap, taş döşemeli ve malın ağırlığıile çöküntü yapmayacak derecede sağlam olmalıdır.

Çatılar sağlam, yağmur ve kar sularını içeriye sızdırmayacak durumdaolmalıdır.

Zemini yoldan ve çevrenin toprak düzeyinden yüksek, su toplayanyerlere ve sel yataklarına uzak olmalıdır.

Duvar bölme iç yüzeyleri düz ve sıvalı olmalıdır.

2015-2016 Dr. Oya Irmak Şahin-Cebeci 27

Page 28: Tahıl Teknolojisi ve Kalite Kontrolü - Akademik Blog · PDF fileÇelik Silolar 4. Yatay(ufki) Depolar Ahşap Depolar ... Beton Silolar: Tamamen çakıl,kum, çimento,demir karışımındanyapılmışolup,

Rutubetsiz, kapı ve pencereleri kapandığında havanın girmeyeceği; dışhava sıcaklığındaki değişikliklerin deponun içini çok az etkileyeceğiyapıya sahip olmalıdır.

İçinde yanıcı ve patlayıcı maddeler bulunan bina ve tesislerden en azetkileneceği yapıya sahip olmalıdır.

İşyerine mümkün olduğu kadar yakın; giriş ve çıkış kapıları nakilvasıtalarının yanaşabilmesine ve yükleme boşaltmaya elverişli durumdaolmalıdır.

2015-2016 Dr. Oya Irmak Şahin-Cebeci 28

Page 29: Tahıl Teknolojisi ve Kalite Kontrolü - Akademik Blog · PDF fileÇelik Silolar 4. Yatay(ufki) Depolar Ahşap Depolar ... Beton Silolar: Tamamen çakıl,kum, çimento,demir karışımındanyapılmışolup,

Deponun içinde veya zararı dokunacak kadar yakın diğer binalara ait suve lağım tesisatı bulunmamalıdır.

Binaya sinmiş, giderilmesi güç ve imkansız, saklanacak ürünler içinzararlı kokular olmamalıdır.

Deponun bulunduğu yer sirkülasyona müsait olmalıdır.

Ambar zararlılarına karşı, temizlik ve dezenfeksiyonu yapılmış olmalıdır.

2015-2016 Dr. Oya Irmak Şahin-Cebeci 29

Page 30: Tahıl Teknolojisi ve Kalite Kontrolü - Akademik Blog · PDF fileÇelik Silolar 4. Yatay(ufki) Depolar Ahşap Depolar ... Beton Silolar: Tamamen çakıl,kum, çimento,demir karışımındanyapılmışolup,

İyi ve uzun süreli bir depolama için stoklayacağımız ürünün rutubeti çokönemlidir.

Depolamada en çok karşılaşılan problemlerden biri haşereleşmedir.Ürünün ya da ambar/hangarın şartlara uygun olmaması durumundahaşereleşmeden kaynaklanan arızalar meydana gelebilir.

2015-2016 Dr. Oya Irmak Şahin-Cebeci 30

Page 31: Tahıl Teknolojisi ve Kalite Kontrolü - Akademik Blog · PDF fileÇelik Silolar 4. Yatay(ufki) Depolar Ahşap Depolar ... Beton Silolar: Tamamen çakıl,kum, çimento,demir karışımındanyapılmışolup,

5. TAHILLARI SİLOLARDA DEPOLAMA

1. Ahşap Silolar ve Özellikleri

İnşaat malzemelerinin büyük bir kısmı ahşaptır. Yapı itibariyle gerek yangıntehlikesine hassas oluşu, gerekse haşere barınmasına müsait olması yönündenmuhafazaya elverişli değildir. Bundan dolayı fazla tercih edilmemektedir.

2. Beton Silolar ve Özellikleri

Tamamen çakıl, kum, çimento, demir karışımından yapılmış olup, silo içindemuhtelif tonajlarda kuyular bulunmaktadır. Ürün mekanik olarak siloya alınır.Temizleme, ilaçlama aktarma, transfer faaliyetleri yine mekanik olarak yapılır.Zaman personel ve işten tasarruf sağlar. Ürün muhafazası için ideal depolardır.

2015-2016 Dr. Oya Irmak Şahin-Cebeci 31

Page 32: Tahıl Teknolojisi ve Kalite Kontrolü - Akademik Blog · PDF fileÇelik Silolar 4. Yatay(ufki) Depolar Ahşap Depolar ... Beton Silolar: Tamamen çakıl,kum, çimento,demir karışımındanyapılmışolup,

3. Çelik silolar ve özellikleri

Temel hariç tüm aksamı çelik saçlardan yapılmıştır. Siloiçinde ürünün konacağı muhtelif tonajlarda çelik tanklarbulunur. Bu silolarda alım, temizleme, transfer, ilaçlama,yükleme gibi manipülasyonlar mekaniktir. Beton siloyanazaran ürün muhafazası için daha az elverişlidir.

2015-2016 Dr. Oya Irmak Şahin-Cebeci 32

Page 33: Tahıl Teknolojisi ve Kalite Kontrolü - Akademik Blog · PDF fileÇelik Silolar 4. Yatay(ufki) Depolar Ahşap Depolar ... Beton Silolar: Tamamen çakıl,kum, çimento,demir karışımındanyapılmışolup,

Siloların Temizlik ve Bakımı

Ahşap silolarda temizlik: Tahta ve kalastan olması nedeniyle temizlikleri biraz güçtür vebüyük özen gerektirir. Ahşap kısım tamamen elden geçirilerek depolanmış ürün artıkları vetozlar çıkarılır.

Beton silolarda temizlik: Beton siloların üst kapaklarında girme olanağının olması ve biroranda dar çaplı olmaları nedeniyle temizlenebilmeleri mümkündür. Bunun dışında sökülüpaçılabilen götürücüler, elekler ve bunun gibi tüm aksamların üründe hareket olmadığızamanlarda temizlenmesi, kuyu altlarının daima temiz tutulması ve toplanacak artıkların,tozların yakılması gerekir.

Çelik silolarda temizlik: Çelik silo tanklarının iç yüzeyleri temizlenememektedir. Geçmiştebazı uygulamalar yapılmış ama iyi sonuç alınamamıştır. Bu nedenle kuyu altlarının vesökülebilen aksamların iyice temizlenmesiyle amaca bir noktada ulaşılmaktadır.

2015-2016 Dr. Oya Irmak Şahin-Cebeci 33

Page 34: Tahıl Teknolojisi ve Kalite Kontrolü - Akademik Blog · PDF fileÇelik Silolar 4. Yatay(ufki) Depolar Ahşap Depolar ... Beton Silolar: Tamamen çakıl,kum, çimento,demir karışımındanyapılmışolup,

Tahılları Silolarda Depolama

Betonarme ve çelik silolarda öncelikle buğday, arpa, çavdar ve yulafdökme olarak depolanarak muhafaza edilir. Mısır ürünü ise rutubetmiktarı %14’ün altında olmak şartıyla dökme olarak depolanabilir. Depoimkanlarının kısıtlı olması halinde bakliyat (nohut ve mercimek) silolardadepolanabilir.

Tahıl gerek silo içerisinde, gerekse taşıyıcılar vasıtasıyla taşınırken, dışortamdan izole edildiğinden, gerekli hijyen koşulları kısmenkendiliğinden oluşmuş olur. İhtiyaç durumunda, siloya aktarılacak olantahıla fümigasyon yapılabilir.

2015-2016 Dr. Oya Irmak Şahin-Cebeci 34