t088 pbdtk-thichkinhluan6 pbdtk... · 2016. 7. 15. · title: microsoft word - t088...

www.daitangkinh.org

LINH SÔN PHAÙP BAÛO ÑAÏI TAÏNG KINH

TAÄP 88

LUAÄN DI LAËC BOÀ TAÙT SÔÛ VAÁN KINH

SOÁ 1525 (QUYEÅN 1 9)

HOÄI VAÊN HOÙA GIAÙO DUÏC LINH SÔN ÑAØI BAÉC XUAÁT BAÛN

LINH SƠN PHÁP BẢO ĐẠI TẠNG KINH

www.daitangkinh.org

SOÁ 1525

LUAÄN DI LAËC BOÀ TAÙT SÔÛ VAÁN KINH Haùn dòch: Ñôøi Nguyeân Nguïy, Tam Taïng Phaùp sö Boà Ñeà Löu Chi.

Kinh: “Toâi nghe nhö vaäy: Moät thuôû noï Ñöùc Theá Toân an truù trong nuùi Kyø-xaø-quaät thuoäc thaønh Vöông Xaù, cuøng vôùi chuùng ñaïi Tyø-kheo goàm moät ngaøn hai traêm naêm möôi ngöôøi, vaø caùc Ñaïi Boà-taùt goàm moät vaïn ngöôøi ñeàu quy tuï. Luùc baáy giôø Ñaïi Boà-taùt Di laëc lieàn töø choã ngoài ñöùng daäy treäch y baøy vai phaûi, ñaàu goái phaûi quyø saùt ñaát, chaép tay höôùng veà Ñöùc Phaät thöa vôùi Ñöùc Phaät raèng: Thöa Ñöùc Theá Toân! Nay con muoán ñem moät soá phaùp thöa hoûi ñöùc Nhö lai ÖÙng Chaùnh Bieán Tri, khoâng bieát Ñöùc Theá Toân cho pheùp hay khoâng? Baáy giôø Ñöùc Theá Toân baûo vôùi ñaïi Boà-taùt Di laëc raèng: Naøy Di-laëc! Tuøy taâm nieäm cuûa oâng thöa hoûi Nhö lai ÖÙng Chaùnh Bieán Tri, Ta seõ giaûi thích roõ raøng cho oâng khieán cho taâm oâng ñöôïc hoan hyû.

Luùc baáy giôø Ñaïi Boà-taùt Di laëc baïch vôùi Ñöùc Phaät raèng: Thöa Ñöùc Theá Toân! Ñuùng nhö vaäy, con nguyeän vui loøng mong muoán laéng nghe. Thöa Ñöùc Theá Toân! Caùc ñaïi Boà-taùt cuoái cuøng thaønh töïu bao nhieâu phaùp, khoâng lui suït ñoái vôùi phaàn vò Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc; ôû trong phaùp thaéng tieán khoâng lui suït-khoâng chuyeån ñoåi, luùc thöïc haønh haïnh Boà-taùt laøm cho taát caû caùc ma oaùn ñoái ñòch phaûi haøng phuïc; bieát ñuùng nhö thaät veà töôùng töï Theå cuûa taát caû caùc phaùp, ñoái vôùi theá gian taâm khoâng heà meät moûi, bôûi vì taâm khoâng heà meät moûi cho neân khoâng döïa vaøo trí cuûa ngöôøi khaùc, nhanh choùng thaønh töïu phaàn vò Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc?

4 BOÄ THÍCH KINH LUAÄN 6

Luùc baáy giôø Ñöùc Theá Toân baûo vôùi ñaïi Boà-taùt Di laëc raèng: laønh thay laønh thay! Naøy Di laëc! Nay oâng môùi coù theå thöa hoûi Nhö lai veà nghóa saâu xa nhö vaäy. Ñöùc Phaät laïi baûo vôùi ñaïi Boà-taùt Di laëc raèng: Nay oâng neân nhaát taâm laéng nghe kyõ caøng, Ta seõ giaûi thích roõ raøng cho oâng veà nghóa saâu xa nhö vaäy.

Ngay luùc aáy Ñaïi Boà-taùt Di laëc thöa vôùi Ñöùc Phaät raèng: Thöa Ñöùc Theá Toân! Ñuùng nhö vaäy, con nguyeän vui loøng mong muoán ñöôïc nghe!

Ñöùc Phaät laïi baûo vôùi Ñaïi Boà-taùt Di laëc raèng: Naøy Di laëc! Neáu caùc ñaïi Boà-taùt cuoái cuøng thaønh töïu taùm phaùp, khoâng lui suït ñoái vôùi phaàn vò Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, ôû trong phaùp thaéng tieán khoâng lui suït-khoâng chuyeån ñoåi, luùc thöïc haønh haïnh Boà-taùt laøm cho taát caû caùc ma oaùn ñoái ñòch phaûi haøng phuïc, bieát ñuùng nhö thaät veà töôùng töï Theå cuûa taát caû caùc phaùp, ñoái vôùi caùc theá gian taâm khoâng heà meät moûi, bôûi vì taâm khoâng heà meät moûi cho neân khoâng döïa vaøo trí cuûa ngöôøi khaùc, nhanh choùng thaønh töïu phaàn vò Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Nhöõng gì laø taùm phaùp? Naøy Di laëc! Ñoù laø caùc Ñaïi Boà-taùt thaønh töïu taâm saâu xa, thaønh töïu taâm thöïc haønh, thaønh töïu taâm Boá thí, thaønh töïu taâm deã daøng, bieát roõ phöông tieän hoài höôùng, thaønh töïu taâm Ñaïi Töø, thaønh töïu taâm Ñaïi Bi, thaønh töïu phöông tieän deã daøng bieát roõ, thaønh töïu Baùt nhaõ Ba-la-maät. Naøy Di laëc! Theá naøo laø caùc Ñaïi Boà-taùt thaønh töïu taâm saâu xa? Naøy Di laëc! Neáu caùc Ñaïi Boà-taùt nghe ca ngôïi Ñöùc Phaät vaø cheâ bai Ñöùc Phaät, thì taâm hoï cuoái cuøng vaãn kieân coá baát ñoäng ñoái vôùi phaàn vò Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Nghe ca ngôïi giaùo phaùp vaø cheâ bai giaùo phaùp, thì taâm hoï cuoái cuøng vaãn kieân coá baát ñoäng ñoái vôùi phaàn vò Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Nghe ca ngôïi Taêng vaø cheâ bai Taêng, thì taâm hoï cuoái cuøng vaãn kieân coá baát ñoäng ñoái vôùi phaàn vò Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Naøy Di laëc! Nhö vaäy caùc ñaïi Boà-taùt cuoái cuøng ñöôïc thaønh töïu taâm saâu xa.

Naøy Di laëc! Theá naøo laø caùc Ñaïi Boà-taùt thaønh töïu taâm thöïc haønh? Naøy Di laëc! Neáu caùc Ñaïi Boà-taùt xa lìa saùt sinh, xa lìa troäm caép, xa lìa taø daâm, xa lìa noùi doái, xa lìa noùi hai löôõi, xa lìa noùi thoâ aùc, xa lìa noùi theâu deät. Naøy Di laëc! Nhö vaäy caùc Ñaïi Boà-taùt cuoái cuøng ñöôïc thaønh töïu taâm thöïc haønh. Naøy Di laëc! Theá naøo laø caùc Ñaïi Boà-taùt thaønh töïu taâm Boá thí? Naøy Di laëc! Neáu caùc Ñaïi Boà-taùt laø ngöôøi chuû luoân luoân xaû boû, laø ngöôøi chuû luoân luoân Boá thí, Boá thí caùc Sa moân vaø baø-la-moân cuøng nhöõng ngöôøi ngheøo khoù xin aên heøn haï, côm aùo giöôøng chieáu-tuøy beänh giuùp cho thuoác thang chöõa trò cho ñeán moïi vaät caàn thieát. Naøy Di laëc! Nhö vaäy caùc Ñaïi Boà-taùt cuoái cuøng thaønh töïu ñöôïc taâm Boá thí.

www.daitangkinh.org

SOÁ 1525 - LUAÄN DI LAËC BOÀ TAÙT SÔÛ VAÁN KINH 5

Naøy Di laëc! Theá naøo laø caùc Ñaïi Boà-taùt thaønh töïu taâm deã daøng bieát roõ phöông tieän hoài höôùng? Naøy Di laëc! Neáu caùc Ñaïi Boà-taùt ñaõ tu thieän caên, ñoù laø nghieäp thaân-khaåu-yù, thaûy ñeàu hoài höôùng cho phaàn vò Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Naøy Di laëc! Nhö vaäy caùc ñaïi Boà-taùt cuoái cuøng ñöôïc thaønh töïu taâm deã daøng bieát roõ phöông tieän hoài höôùng.

Naøy Di laëc! Theá naøo laø caùc Ñaïi Boà-taùt thaønh töïu taâm Ñaïi Töø? Naøy Di laëc! Neáu caùc Ñaïi Boà-taùt cuoái cuøng ñöôïc thaønh töïu thaân nghieäp Ñaïi Töø, cuoái cuøng ñöôïc thaønh töïu khaåu nghieäp Ñaïi Töø, cuoái cuøng ñöôïc thaønh töïu yù nghieäp Ñaïi Töø. Naøy Di laëc! Nhö vaäy caùc Ñaïi Boà-taùt cuoái cuøng ñöôïc thaønh töïu taâm Ñaïi Töø.

Naøy Di laëc! Theá naøo laø caùc Ñaïi Boà-taùt thaønh töïu taâm Ñaïi Bi? Naøy Di laëc! Neáu caùc Ñaïi Boà-taùt cuoái cuøng ñöôïc thaønh töïu thaân nghieäp khoâng theå cheâ traùch, cuoái cuøng ñöôïc thaønh töïu khaåu nghieäp khoâng theå cheâ traùch, cuoái cuøng ñöôïc thaønh töïu yù nghieäp khoâng theå cheâ traùch? Naøy Di laëc! Nhö vaäy caùc Ñaïi Boà-taùt cuoái cuøng ñöôïc thaønh taâm Ñaïi Bi.

Naøy Di laëc! Theá naøo laø caùc Ñaïi Boà-taùt thaønh töïu phöông tieän deã daøng bieát roõ? Naøy Di laëc! Neáu caùc Ñaïi Boà-taùt deã daøng bieát roõ Theá ñeá, deã daøng bieát roõ Ñeä nhaát nghóa ñeá, deã daøng bieát roõ Nhò ñeá. Naøy Di laëc! Nhö vaäy caùc Ñaïi Boà-taùt cuoái cuøng ñöôïc thaønh töïu phöông tieän deã daøng bieát roõ.

Naøy Di laëc! Theá naøo laø caùc Ñaïi Boà-taùt thaønh töïu Baùt nhaõ Ba-la- maät? Naøy Di laëc! Neáu caùc Ñaïi Boà-taùt hieåu bieát nhö vaäy: Döïa vaøo phaùp naøy maø coù phaùp naøy, döïa vaøo phaùp naøy maø phaùt sinh phaùp naøy, ñoù goïi laø Voâ minh duyeân haønh, Haønh duyeân thöùc, thöùc duyeân Danh saéc, Danh saéc duyeân luïc nhaäp, luïc nhaäp duyeân xuùc, xuùc duyeân thoï, thoï duyeân aùi, aùi duyeân thuû, thuû duyeân höõu, höõu duyeân sinh, sinh duyeân Laõo töû saàu bi khoå naõo. Nhö vaäy chæ coù nhieàu ñau khoå tuï taäp. Naøy Di laëc! Phaùp naøy khoâng coù cho neân phaùp naøy khoâng coù, phaùp naøy dieät di cho neân phaùp naøy dieät di, ñoù goïi laø Voâ minh dieät thì haønh dieät, haønh dieät thì thöùc dieät, thöùc dieät thì Danh saéc dieät, Danh saéc dieät thì luïc nhaäp dieät, luïc nhaäp dieät thì xuùc dieät, xuùc dieät thì thoï dieät, thoï dieät thì aùi dieät, aùi dieät thì thuû dieät, thuû dieät thì höõu dieät, höõu dieät thì sinh dieät, sinh dieät thì Laõo töû öu bi khoå naõo dieät. nhö vaäy chæ coù nhieàu ñau khoå tuï taäp dieät ñi. Naøy Di laëc! Nhö vaäy caùc Ñaïi Boà-taùt cuoái cuøng ñöôïc thaønh töïu Baùt nhaõ Ba-la-maät. Naøy Di laëc! Ñoù goïi laø caùc Ñaïi Boà-taùt cuoái cuøng thaønh töïu taùm phaùp, khoâng lui suït ñoái vôùi phaàn vò Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, ôû trong phaùp thaéng tieán khoâng lui suït-khoâng chuyeån ñoåi, luùc thöïc haønh haïnh Boà-taùt laøm cho taát caû caùc ma oaùn ñoái ñòch phaûi haønh phuïc, bieát ñuùng nhö thaät


veà töôùng töï Theå cuûa taát caû caùc phaùp, ñoái vôùi caùc theá gian taâm khoâng heà meät moûi, bôûi vì taâm khoâng heà meät moûi cho neân khoâng döïa vaøo trí cuûa ngöôøi khaùc, nhanh choùng thaønh töïu phaàn vò Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.

Ñöùc Phaät thuyeát kinh naøy xong, Ñaïi Boà-taùt Di laëc, vaø caùc Ñaïi Boà-taùt khaùc, cuøng vôùi Tyø-kheo-Tyø-kheo-ni, Öu-baø-taéc, Öu-baø-di, trôøi roàng-Daï-xoa, Caøn-thaùt-baø, A-tu-la, Ca-laàu-la, Khaån-na-la, Ma-haàu-la Laõo-ngöôøi vaø loaøi phi nhaân…, taát caû ñaïi chuùng nghe Ñöùc Phaät ñaõ thuyeát ñeàu raát hoan hyû, tin nhaän vaâng lôøi thöïc haønh.”

SOÁ 1525 - LUAÄN DI LAËC BOÀ TAÙT SÔÛ VAÁN KINH - Quyeån 1 7

www.daitangkinh.org

LUAÄN DI LAËC BOÀ-TAÙT SÔÛ VAÁN KINH

QUYEÅN 1

Quy maïng Ñöùc Di laëc Theá Toân! Hoûi: Vì sao Ñöùc Nhö lai thuyeát kinh naøy? Ñaùp: Boán caâu nhö xaû thí… laø neâu roõ ba loaïi coâng ñöùc cuûa töôùng Boá

thí-trì giôùi-tu haønh, laø phaùp chung cho caû Boà-taùt, ngoaïi ñaïo, Thanh vaên vaø Bích-chi-Phaät. Boán caâu nhö taâm saâu xa… laø neâu roõ ngay nôi boán phaùp aáy chæ coù haïnh Boà-taùt, khoâng phaûi laø haïnh chung cho ngoaïi ñaïo, Thanh vaên vaø Bích-chi-Phaät, vì vaäy cho neân Ñöùc Nhö lai thuyeát kinh naøy. Boá thí laø neâu roõ coâng ñöùc Boá thí; xa lìa saùt sinh… laø neâu roõ coâng ñöùc trì giôùi. Hai caâu veà Töø Bi… laø neâu roõ coâng ñöùc tu haønh. Nghóa naøy theá naøo? Bôûi vì nhöõng phaøm phu ngoaïi ñaïo xa rôøi thieän tri thöùc, khoâng nghe chaùnh phaùp, khoâng kheùo tö duy, khoâng thöïc haønh ñuùng nhö lôøi Phaät daïy, voïng chaáp thöôøng kieán… luoân luoân tích taäp nghieäp nhaân, caùc kieát söû cuøng döïa vaøo nhau coù söùc maïnh taêng theâm nhaân toá cuûa theá gian. Baùm chaët vaøo voïng chaáp quyeát ñònh thaønh töïu nhaân toá cuûa theá gian, rôøi boû caùch nhìn chaân lyù chính xaùc, cho neân khoâng coù taâm laøm lôïi ích cho ngöôøi khaùc. Bôûi vì tham ñaém duïc laïc cuûa theá gian, cho neân nhöõng ngoaïi ñaïo kia tuy coù chuûng töû thieän caên Boá thí…. Nhöng bò nghi hoái laøm cho nöôùc aùi töôùi thaám taâm thöùc, ôû trong ñaát cuûa naêm thuû uaån, bò ñaát Voâ minh che phuû, thôøi tieát hoøa hôïp maàm thöùc ñöôïc naûy sinh, theo thöù töï taêng tröôûng trôû thaønh quaû baùo theá gian. Coøn ngöôøi Thanh vaên vaø Bích-chi-Phaät, thaân caän thieän tri thöùc, thuaän theo ngöôøi ñaõ vöôït qua bieån sinh töû muoán vöôït qua bieån sinh töû, nhöng nghe noùi ñeán loãi laàm tai hoïa cuûa theá gian, laïi töï thaáy mình non keùm, nhaøm chaùn khoå ñau cuûa theá gian, vui thích nieàm vui cuûa Nieát-baøn, muoán rôøi boû theá gian maø chaïy theo mong caàu ñaïo lyù thoaùt ra, tuy khoâng giöõ laáy coâng ñöùc cuûa Boá thí…, maø cuõng khoâng rôøi boû coâng ñöùc cuûa Boá thí…, nhöng coù theå ñieàu phuïc phieàn naõo ñaït ñöôïc phaùp thuø thaéng treân cao. Vì yù nghó naøy, tuy laø tu taäp thieän phaùp Boà-taùt…,


nhöng bôûi vì khoâng coù boán phaùp, cho neân khoâng ñaït ñöôïc Ñaïi Boà-ñeà. Coøn ngöôøi Boà-taùt cuoái cuøng thaønh töïu ñaày ñuû taùm phaùp, kieán laäp ñaïi söï gaùnh vaùc traùch nhieäm quan troïng, thaân caän thieän tri thöùc chaân thaät, thaáy saâu saéc nhöõng loãi laàm tai hoïa cuûa theá gian, bieát Nieát-baøn tòch tònh, chæ vì chuùng sinh voán khoâng nhaøm chaùn theá gian khoå ñau. Baét ñaàu phaùt taâm Boà-ñeà khoâng maát ñi nhaân toá, cho neân thaønh töïu taâm saâu xa, xaû boû nieàm vui cuûa töï thaân laøm lôïi ích cho chuùng sinh. Coâng ñöùc tu haønh Boá thí ñeàu hoài höôùng quaû vò Ñaïi Boà-ñeà, döïa vaøo söùc maïnh phöông tieän taêng tröôûng coâng ñöùc vi dieäu cuûa Boá thí…, luoân luoân baûo veä töï thaân khoâng rôi vaøo phaïm vi cuûa Thanh vaên vaø Bích-chi-Phaät. Vì keát quaû cuoái cuøng laø thaønh töïu Baùt nhaõ Ba-la-maät, luoân luoân laøm coâng ñöùc thanh tònh nhö Boá thí…, khieán cho truù trong ñaïo Boà-taùt. Neâu roõ boán caâu nhö taâm saâu xa…, luoân luoân nhieáp thuû boán caâu nhö Boá thí…, laø phaùp khoâng gioáng nhau cuûa Boà-taùt coù naêng löïc ñaït ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí. Vì vaäy cho neân Nhö lai thuyeát veà kinh naøy.

Hoûi: Nhö Lai giaûng noùi kinh naøy, yù nghóa ñoù nhö theá naøo? Ñaùp: Vì ngaên ngöøa keû cho laø khoâng coù nhaân, nhaân ñieân ñaûo, ñeå

tuøy thuaän nhaân quaû chaân chaùnh, cho neân Ñöùc Nhö Lai giaûng noùi kinh naøy. Nghóa naøy theá naøo? Noùi khoâng lui suït ñoái vôùi Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc laø do thaønh töïu taâm saâu xa. Ñaây goïi laø nghóa gì? Khi caùc Ñaïi Boà-taùt nhaän thaáy phaùp giôùi, töùc laø ñaõ vónh vieãn lìa chöôùng ngaïi taâm Boà-ñeà, nghóa laø taát caû phieàn naõo, nhö thaân kieán vöôït qua ñòa Thanh vaên vaø Bích-chi-Phaät, ngoä nhaäp phaàn vò Boà-taùt, phaùt taâm Boà-ñeà ngay töø ñòa ban ñaàu ñeå khoâng maát nhaân toát laønh.

Vì chöùng ngoä ñöôïc taâm saâu xa, cho neân goïi laø khoâng lui suït ñoái vôùi phaàn vò Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.

Noùi khoâng thay ñoåi laø do chöùng ngoä ñöôïc phaùp thuø thaéng. Ñaây trình baøy nghóa gì? Ñaõ thaønh töïu haïnh boá thí. Ñaây coøn coù nghóa gì? Phaùt sinh taâm khoâng gaây toån haïi, laø nghieäp ñaïo caên baûn, nhieáp thuû thaéng haïnh cao nhaát. Vì vaäy khoâng thay ñoåi hay töø boû nghieäp ñaïo caên baûn laø tu haønh boá thí... haønh baát cöù ôû ñaâu ñeàu khoâng lui suït. Chính vì nghóa naøy, cho neân goïi laø khoâng thay ñoåi. Coøn noùi khi thöïc haønh haïnh cuûa Boà- taùt laø haøng phuïc moïi ma oaùn, laø do kheùo bieát phöông tieän hoài höôùng vôùi taâm ñaõ thaønh töïu. Ñaây trình baøy veà laø nghóa gì? Noùi giaûn löôïc coù boán loaïi ma, laø ma phieàn naõo, ma aám, ma cheát vaø ma trôøi. Chæ coù ma phieàn naõo laø caên baûn döïa vaøo ma phieàn naõo môùi coù ba loaïi ma kia. Vì sao? Vì taâm nieäm cuûa caùc phaøm phu ñeàu bò raøng buoäc do phieàn naõo vaø taâm bò phieàn naõo naøy troùi buoâïc, vui soáng ôû theá gian maø mong caàu thuù vui ôû


www.daitangkinh.org

coõi khaùc, cho neân môùi ñem phaùp boá thí... hoài höôùng veà coõi trôøi. Chính vì nghóa ñoù maø ma trôøi, ma aám, ma cheát coù choã raøng buoäc laøm cho leä thuoäc. Vì vaäy, Boà-taùt ñoaïn tuyeät taát caû phieàn naõo, nhö thaân kieán... Laïi coøn coù khaû naêng töø boû söï lo sôï khoâng theå sinh soáng noåi, saün saøng hy sinh moïi thuù vui cuûa mình ñeå ñem laïi lôïi ích cho chuùng sinh. Tu taäp Töø Bi boá thí thieän caên coâng ñöùc gom goùp ñöôïc ñeàu hoài höôùng veà Nhaát thieát trí, xa lìa moïi ma vaø neûo aùc. Vì vaäy goïi laø luùc thöïc haønh haïnh cuûa Boà-taùt haøng phuïc moïi ma oaùn. Caâu: “Taâm khoâng caûm thaáy moûi meät ñoái vôùi caùc theá gian laø vì taâm Ñaïi Töø, Ñaïi Bi ñaõ thaønh töïu”. Ñaây laø noùi nghóa gì? Chuùng sinh trong kieáp ngöôøi ñeàu bò muõi teân ngu baén vaøo taâm chòu bieát bao noãi khoå ñau phieàn naõo, cho neân Ñaïi Boà-taùt ñem taâm Ñaïi Bi giuùp hoï. Chính vì thaønh töïu taâm Ñaïi Bi cho neân thaáy lôïi ích cuûa chuùng sinh cuõng chính laø lôïi ích cuûa mình. Do ñoù Boà-taùt phaùt taâm Ñaïi Töø Ñaïi Bi, vì chæ coù taâm Ñaïi Töø Bi môùi coù khaû naêng ñem laïi lôïi ích cho chuùng sinh. Vì vaäy môùi goïi laø ñoái vôùi caùc theá gian taâm khoâng bieát moûi meät. Laïi noùi: “Bieát nhö thaät veà töôùng töï Theå cuûa moïi phaùp, laø vì phöông tieän ñöôïc thaønh töïu”. Caâu naøy laøm roõ nghóa gì? Vaø caâu bieát roõ töï töôùng ñoàng töôùng cuûa moïi phaùp. Caâu naøy coù nghóa gì? Kheùo bieát chaân lyù theá tuïc vaø kheùo bieát chaân lyù nghóa baäc nhaát ñeàu laø phöông tieän, cho neân Boà-taùt khoâng chaáp vaøo hai beân coù khoâng. Caâu naøy muoán noùi nghóa gì? Maëc duø ñaõ thaáy bieát moïi söï cuûa caûnh giôùi, nhöng tröôùc ñoù Boà-taùt vaãn phaûi quaùn saùt thöùc cuûa caûnh giôùi. Vì sao? Vì maõi khoâng töø boû chaân lyù nghóa baäc nhaát, baèng naêng löïc cuûa taâm saâu xa, cho neân Boà-taùt khoâng rôi vaøo beân chaáp Coù. Maëc duø luoân soáng vôùi chaân lyù nghóa baäc nhaát, nhöng Boà-taùt vaãn bieát nhöõng söï vieäc cuûa theá tuïc. Vì sao? Vì thöôøng thaáy roõ moïi hoaït ñoäng cuûa höõu vi, cho neân bieát laø khoâng rôøi boû taâm nieäm vaø lôøi noùi cuûa theá gian, vì vaäy khoâng rôi vaøo beân chaáp Khoâng. Chính vì coù khaû naêng kheùo bieát hai loaïi yù nghóa ñoù, cho neân goïi laø bieát nhö thaät veà töôùng töï Theå cuûa taát caû phaùp.

Caâu: “Vì taâm khoâng caûm thaáy moûi meät cho neân khoâng döïa vaøo trí cuûa ngöôøi khaùc maø nhanh choùng thaønh töïu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc” laø vì thaønh töïu Baùt-nhaõ Ba-la-maät. Ñoaïn naøy noùi roõ nghóa gì? Vì caùc Ñaïi Boà-taùt ñaõ duøng Baùt-nhaõ quaùn saùt phaùp höõu vi. Caâu naøy coù yù nghóa gì? Boà-taùt quaùn saùt caùc hoaït ñoäng cuûa höõu vi, thaáy khoâng coù ngöôøi, khoâng coù chuùng sinh, khoâng coù chuû, khoâng coù Töï Taïi, maø höõu vi toàn taïi laø do söùc maïnh cuûa nhaân cuøng laøm taêng tröôûng cho nhau. Töø nghieäp voán coù taïo ra moïi nghieäp, cuõng nhö nhaø aûo thuaät taïo ra ngöôøi aûo, vôùi nhöõng kyõ thuaät kheùo leùo laøm cho ngöôøi huyeãn ñi qua, ñi laïi, nhaûy


nhoùt khoâng bieát moûi meät. Vì vaäy goïi laø taâm khoâng caûm thaáy meät moûi. Laïi nöõa, taâm khoâng caûm thaáy meät moûi laø vì ñaõ töø boû töôùng chuùng sinh. Caâu naøy coù nghóa gì? Taát caû caùc hoaït ñoäng cuûa höõu vi ñeàu khoâng thaät, chæ coù ñuû caùc thöù nghieäp sai khieán phaûi nöông töïa laãn nhau vaø laøm theo quyeàn löïc cuûa chuùng. Do coù khaû naêng thaønh töïu moïi hoaït ñoäng cuûa höõu vi, cho neân Boà-taùt bieát roõ höõu vi thaät ra khoâng coù thaàn ngaõ, nhöng cuõng khoâng döïa vaøo trí cuûa ngöôøi khaùc, maø tuøy theo nhöõng gì mình ñaõ tu haønh, duøng Tinh tieán Ba-la-maät gia taêng thaønh töïu bieän taøi ñeå mau tôùi Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.

Vì caùc Ñaïi Boà-taùt caàu Nhaát thieát trí môùi chæ roõ söï xa lìa khoâng coù nhaân, nhaân ñieân ñaûo, maø tuøy thuaän vôùi nhaân quaû chaân chaùnh, cho neân Ñöùc Nhö Lai giaûng noùi kinh naøy.

Hoûi: Coù nghóa naøo khaùc khieán Ñöùc Nhö Lai giaûng noùi Tu-la-la naøy khoâng?

Ñaùp: Döïa vaøo baát ñònh tuï, Boà-taùt caàu ñònh tuï, thaønh töïu nhöõng haïnh gì ñeå ñöôïc tieán vaøo chaùnh ñònh tuï? Ñaây laø chæ roõ Boà-taùt tieán vaøo chaùnh ñònh tuï tu taäp nhaân haïnh chaân chaùnh. Vì vaäy Ñöùc Nhö Lai giaûng noùi Tu-la-la naøy.

Nghóa naøy laø gì? Khi chöa chöùng phaàn vò chính thöùc cuûa ñòa baäc nhaát, maëc duø ñaõ gom goùp caùc thieän caên trong Voâ löôïng kieáp, nhöng Boà- taùt vaãn chöa ñaït tôùi vò trí khoâng thoái chuyeån, chöa tôùi ñöôïc phaàn vò cuoái cuøng khoâng sôï haõi, taâm chöa ñöôïc yeân oån, thöôøng bò noãi ñau khoå phieàn muoän cuûa theá gian eùp ngaët, chöa ñöôïc naêng löïc cuûa taâm Töø Bi laø caên baûn cuûa taâm Boà-ñeà chöa coù ñöôïc söùc taêng thöôïng maïnh meõ.

Duøng trí ñaïo theá gian quaùn saùt möôøi hai nhaân duyeân, quaùn saùt nhö thaät moïi hoaït ñoäng cuûa höõu vi, döïa vaøo ñaïo theá gian quaùn saùt phaùp giôùi vaéng laëng yeân tónh, mong caàu ñaïi Nieát-baøn. Nhöng vì khoâng coù trí phöông tieän, cho neân rôi vaøo phaàn vò Thanh vaên vaø Bích-chi-Phaät.

Neáu Boà-taùt ñaõ bò rôi vaøo phaàn vò Thanh vaên vaø Bích-chi-Phaät, thì bôûi vì coù ba ñieàu sai laàm:

1. Bò luøi maát taát caû chuûng töû thieän caên cuûa Ñaïi thöøa. 2. Bò luøi maát caùi nhaân coù khaû naêng ban cho chuùng sinh moïi nguoàn

vui. 3. Luøi maát trí Nhaát thieát trí. Chính vì leõ ñoù, cho neân Ñöùc Nhö Lai ñaõ noùi trong kinh naøy: Naøy

Ca-dieáp! Ví nhö heát thaûy caùc trôøi ngöôøi nôi theá gian, duø ñaõ nhieàu phen trau gioài, laøm ñeïp vieân ngoïc löu ly giaû, nhöng vieän ngoïc löu ly giaû taïo ñoù khoâng theå naøo trôû thaønh ngoïc baùu löu ly thaät ñöôïc.


www.daitangkinh.org

Cuõng vaäy, naøy Ca-dieáp! Taát caû Thanh vaên tu giôùi-ñònh-tueä vaø taát caû coâng ñöùc cuûa haïnh ñaàu ñaø... nhöng roát cuoäc hoï vaãn khoâng theå naøo ñöôïc ngoài nôi ñaïo traøng maø thaønh töïu phaàn vò Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.

Naøy Ca-dieáp! Ví nhö trau gioài söûa chöõa vieân Ñaïi tyø löu ly thì tuøy yù coù theå nhaän ñöôïc Voâ löôïng traêm ngaøn vaïn öùc chaâu baùu. Cuõng vaäy, naøy Ca-dieáp! Nhôø tu haïnh Boà-taùt cho neân coù theå sinh ra taát caû Thanh vaên vaø Bích-chi-Phaät... cuøng taát caû trôøi-ngöôøi.

Vì döïa vaøo nghóa naøy, cho neân Ñöùc Nhö Lai ñaõ noùi trong kinh Baûo Tích: “Coù boán haïng Boà-taùt khoâng phaûi laø thieän tri thöùc:

1. Haïng ngöôøi chæ mong moûi ôû Thanh vaên, chæ muoán töï ñoä mình. 2. Haïng ngöôøi chæ mong moûi ôû Duyeân giaùc, chæ vui möøng vôùi vieâïc

nhoû nhoi. 3. Haïng ngöôøi chæ ham ñoïc nhöõng kinh saùch cuûa ngoaïi ñaïo nhö

Loä-Laõo-da... 4. Haïng ngöôøi chæ lo hoïc taäp, trau chuoát lôøi vaên cho trang nhaõ haáp

daãn. Heát thaûy nhöõng ai thaân caän vôùi boán haïng ngöôøi naøy chæ theâm lôïi

ích theá gian, chöù khoâng theâm lôïi ích veà phaùp.” Laïi coù moät ñoaïn trong kinh, Ñaïi ñöùc Ca-dieáp baïch Boà-taùt Vaên-

thuø-sö-lôïi: Coù haïng ngöôøi nguõ nghòch coù khaû naêng phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, tu taäp caùc coâng ñöùc, chöùng ngoä Ñaïi Boà-ñeà, maø A-la-haùn thì khoâng theå laøm noåi. Ví nhö moät ngöôøi, caùc caên ñeàu taøn pheá cho neân ñoái vôùi caûnh giôùi cuûa naêng duïc hoï khoâng coøn coù naêng löïc laøm ñöôïc ñieàu gì, cuõng khoâng theâm ñöôïc gì caû. Cuõng nhö vaäy, haøng Thanh vaên vaø Bích-chi-Phaät ñeàu laø nhöõng ngöôøi rôøi xa nhöõng kieát söû, nhöng ñoái vôùi taát caû phaùp Phaät, hoï khoâng theå laøm ñöôïc vieäc gì, khoâng theâm ñöôïc gì caû, hoï khoâng coù naêng löïc quaùn saùt phaùp Phaät nhö vaäy. Vì vaäy, thöa Boà-taùt Vaên-thuø-sö-lôïi! Taát caû phaøm phu ñeàn ñaùp coâng ôn cuûa Nhö Lai chöù khoâng phaûi laø haøng Thanh vaên? Vì sao? Vì haøng phaøm phu nghe noùi ñeán coâng ñöùc cuûa Phaät, vì hoï khoâng ñoaïn tuyeät chuûng töû cuûa Tam baûo, hoï coù khaû naêng phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Coøn haøng Thanh vaên tuy suoát ñôøi coù nghe caùc phaùp Phaät nhö möôøi löïc boán phaùp voâ uùy..., nhöng hoï khoâng coù khaû naêng phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc”.

Trong kinh Baùt Nhaõ Ba La Maät noùi: “Naøy caùc Thieân töû! Ngöôøi chöa phaùt phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, thì ngöôøi ñoù seõ phaùt taâm Ñaïi Boà-ñeà, coøn ngöôøi naøo ñaõ vaøo phaàn vò cuûa haøng Thanh vaên,


Bích-chi-Phaät thì khoâng theå phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Vì sao? Vì taát caû Thanh vaên, Bích-chi-Phaät ñeàu ñaõ ñoaïn tuyeät doøng chaûy sinh töû, cho neân khoâng theå thoï sinh trong theá gian ñeå phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Caùc Ñaïi Boà-taùt vì ñaõ nhaän thaáy ñöôïc chaân lyù thaät, cho neân phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, vaø ngay trong ñòa baäc nhaát, khoâng maát nhaân cho neân thaâu nhieáp ñöôïc taâm saâu xa, töø duøng Baùt nhaõ Ba-la-maät ñuùng nhö thaät maø thaâu nhieáp tu caùc giôùi haønh, khoâng ñaéng theo thaân maïng maø chæ vì lôïi ích cho chuùng sinh. Cho neân bieát, khi taäp trung tu haønh ñöôïc nhö vaäy, thì goïi laø Boà-taùt khoâng thoái chuyeån. Vì vaäy trong kinh Nhö Lai Thaäp Ñòa noùi: “Boà-taùt naûy sinh taâm nieäm nhö vaäy, ngay laäp töùc vöôït ñòa phaøm phu, böôùc vaøo ñòa Boà-taùt, sinh vaøo trong nhaø Phaät, laø doøng toäc cao quyù khoâng theå cheâ traùch. Ñaõ vöôït quaù taát caû ñaïo theá gian, kheùo an truù trong phaùp Boà-taùt, kheùo an truù vaøo chaùnh xöù Boà-taùt, böôùc vaøo trong phaùp Chaân nhö bình ñaúng cuûa ba ñôøi, chuûng töû Nhö Lai, chaéc chaén cuoái cuøng ñaït ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc”.

Boà-taùt an truù trong phaùp nhö vaäy, goïi laø Boà-taùt truù ñòa Hoan hyû. Duøng phaùp khoâng lay chuyeån, cho neân Boà-taùt vöôït qua ñöôïc naêm söï sôï haõi, ñoù laø sôï khoâng soáng noåi, sôï tieáng xaáu, sôï cheát, sôï phaûi rôi vaøo ñöôøng döõ vaø sôï oai ñöùc cuûa ñaïi chuùng. Boà-taùt ñeàu lìa khoûi nhöõng söï sôï haõi aáy. Vì sao? Vì caùc Boà-taùt naøy ñaõ töø boû moïi töôùng ngaõ. Vöôït qua phaàn vò phaøm phu thì söï vöôït qua aáy coù chín loaïi cho neân bieát!

1. Böôùc vaøo phaàn vò Boà-taùt laø ñaõ vöôït qua phaàn vò. Töø buoåi ñaàu ñaõ thaønh töïu taâm xuaát theá gian, nhö baét ñaàu truù trong thai gioáng nhö phaùp.

2. Sinh ôû nhaø Phaät laø ñaõ vöôït qua gia toäc. Bôûi vì ñaõ döïa vaøo phöông tieän Baùt nhaõ maø sinh, sinh trong nhaø gioáng nhö phaùp.

3. Doøng hoï toân quyù khoâng theå cheâ traùch laø ñaõ vöôït qua ñöôïc doøng hoï, duøng haïnh cuûa Ñaïi thöøa sinh con gioáng nhö phaùp.

4. Vöôït qua taát caû ñaïo theá gian laø ñaõ vöôït qua vaø rôøi khoûi, vì ñaïo theá gian khoâng coù khaû naêng thaâu nhieáp ñöôïc ñaïo xuaát theá gian maø sinh gioáng nhö phaùp.

5. Vaøo ñaïo xuaát theá gian laø ñaõ vöôït qua vaø tieán vaøo, vì ñaïo xuaát theá gian thaâu nhieáp ñöa vaøo ñaïo maø sinh gioáng nhö phaùp.

6. Kheùo an truù trong phaùp Boà-taùt laø vöôït qua chính mình, laáy Ñaïi Bi laøm Theå, laøm vieäc gì cho ngöôøi chính laø laøm cho mình, Töï Theå cuûa thaân laø gioáng nhö phaùp.

7. kheùo an truù vaøo chaùnh xöù cuûa Boà-taùt laø vöôït qua nôi choán khoâng töø boû theá gian maø Boà-taùt duøng phöông tieän khoâng nhieãm kheùo leùo an truù


www.daitangkinh.org

chính ñaùng, nôi sinh ra vaø an truù gioáng nhö phaùp. 8. Böôùc vaøo trong phaùp Chaân nhö bình ñaúng cuûa ba ñôøi laø vöôït qua

nghieäp haønh, vì Boà-taùt thuaän vôùi Khoâng vaø trí Thaùnh, sinh maïng gioáng nhö phaùp.

9. Chaéc chaén cuoái cuøng ñaït ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc laø söï vöôït qua cao nhaát khoâng ñoaïn maát chuûng töû Phaät, ñaït ñaïo Nieát-baøn cöùu caùnh thaønh töïu gioáng nhö phaùp. Nhö vaäy laø ñaõ chæ roõ phaøm phu sinh, vaø Boà-taùt ra vaøo thai khoâng gioáng nhau, bôûi vì moät beân coù nhieãm vaø moät beân khoâng nhieãm.

Nhö vaäy, theo thöù töï: Veà nhaø ôû khoâng gioáng nhau, doøng hoï khoâng gioáng nhau, vöôït ra khoâng gioáng nhau, tieán vaøo khoâng gioáng nhau, veà thaân töôùng khoâng gioáng nhau, choã cö truù khoâng gioáng nhau, nghieäp soáng khoâng gioáng nhau, thaønh töïu khoâng gioáng nhau.

Nhö vaäy Toân giaû Baø-taåu-baøn-ñaäu noùi cuoái cuøng laø thaønh töïu taâm. Trong khi ñoù, coù luaän sö khaùc laïi ñöa ra caùch giaûi thích khaùc thoâng qua baøi keä:

Boà-taùt Ma-ha-taùt, Phaùt sinh nhöõng taâm naøo; Thaáy theá gian hö voïng, Phaät noùi laø sô taâm?

Baøi keä naøy noùi roõ nghóa gì? Thaáy theá gian hö voïng, bôûi vì heát thaûy theá gian chæ do nhaân duyeân sinh chöù khoâng coù thaät theå. Nhö Boà-taùt Long Thoï noùi trong baøi keä:

Nhaân duyeân hoøa hôïp sinh, Phaùp kia khoâng thaät theå, Neáu ñaõ khoâng thaät theå, Laøm sao goïi coù phaùp?.

Thaùnh giaû Ñaïi Boà-taùt Voâ Taän YÙ ñaõ noùi trong kinh Voâ Taän YÙ: Trí phöông tieän quaùn saùt nhaân duyeân, bieát taát caû phaùp ñeàu döïa vaøo nhaân, döïa vaøo duyeân hoøa hôïp maø sinh. Neáu taát caû phaùp döïa vaøo nhaân duyeân- hoøa hôïp sinh thì heát thaûy phaùp seõ khoâng döïa vaøo ngaõ-nhaân-chuùng sinh- thoï maïng laâu. Neáu phaùp khoâng phaûi ngaõ-khoâng phaûi nhaân-khoâng phaûi thoï maïng laâu, thì phaùp ñoù khoâng theå keå laø thôøi quaù khöù-hieän taïi, hay vò lai. Neáu Boà-taùt coù khaû naêng quaùn saùt nhö vaäy, thì goïi laø Ñaïi Boà-taùt coù trí phöông tieän quaùn saùt nhaân duyeân hoøa hôïp.

Khoâng döïa vaøo ngaõ laø coù nghóa gì? Vì taát caû phaùp döïa vaøo caùc loaïi nhaân duyeân maø phaùt sinh, khoâng phaûi döïa vaøo ngaõ maø sinh ra, vì ngaõ khoâng coù thaät theå. Nhö caùc duyeân phaùt ra löûa, theå cuûa löûa coù söùc noùng,


maø söùc noùng ñoù khoâng coù thaät theå, nhöng nhaân duyeân hoøa hôïp goïi laø löûa coù söùc noùng. Nhö vaäy, khoâng xa rôøi thaân caên maø bieát beân ngoaøi laïi coù ngaõ thaät söï, bôûi vì ngaõ voán khoâng coù thaät theå.

Khoâng coù thaät theå vì gioáng vôùi hö khoâng, vì gioáng vôùi phaùp höõu vi. Neáu gioáng vôùi hö khoâng töùc laø khoâng coù vaät gì heát, neáu gioáng vôùi höõu vi töùc laø voâ thöôøng.

Ngaõ-nhaân-chuùng sinh-thoï maïng…, vì coù theå giaùo hoùa chuùng sinh maø duøng ñuû loaïi danh töø giaûng giaûi chöù khoâng coù ngaõ thaät söï.

Laïi nhö trong kinh, Boà-taùt Ñaïi Haûi Tueä noùi cho Thaùnh giaû Ñaïi Bi Tö Phaïm veà thaønh töïu taát caû phaùp Phaät, trong phaåm Vaán Ñaùp coù baøi keä:

Caùc phaùp nhaân duyeân sinh, Phaùp ñoù khoâng thaät theå, Neáu phaùp khoâng thaät theå, Phaùp ñoù thaät khoâng sinh. Boà-taùt bieát chuùng sinh, Ñuùng laø khoâng thaät teá, Döïa vaøo trí thaät teá, Bieát caùc phaùp giaû thaät.

Chính vì nghóa naøy, Boà-taùt bieát taát caû phaùp ñeàu do nhaân duyeân hoøa hôïp maø phaùt sinh. Chuùng sinh khoâng coù thaät theå. Neáu nhö vaäy thì taát caû taâm thöùc cuûa theá gian ñeàu laø söï phaân bieät hö voïng. Taâm cuûa Boà-taùt kia thaät teá bình ñaúng ñoái vôùi taát caû phaùp, haønh cuûa trí voâ ngaïi töùc laø taâm ban ñaàu. Vì vaäy goïi laø ba ñaàu phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, vì vaäy baøi keä noùi:

Khoâng thaáy phaøm ñòa aáy, Vì theå aáy voán khoâng, Cho neân chö Phaät noùi, Vöôït qua ñòa phaøm phu. Xa lìa phaùp Thaùnh nhaân, Nhieãm tröôùc caùc thaân kieán, ÔÛ trong caûnh naêm duïc, Neân goïi ngöôøi phaøm phu.

Baøi keä naøy noùi roõ veà nghóa gì? Ñòa laø ngöôøi phaøm phu sinh ôû nôi aáy, ñoù goïi laø ñòa vò cuûa phaøm phu. Ñaây laø nôi bò raøng buoäc do phieàn naõo trong ba coõi, nöông vaøo phieàn naõo maø sinh, cho neân goïi laø ñòa vò cuûa phaøm phu. Vì vaäy taâm ban ñaàu cuûa Boà-taùt nhaän thaáy ba coõi ñeàu Khoâng, khoâng khôûi töôùng vôùi moät phaùp naøo. Vì khoâng khôûi töôùng vôùi moät phaùp


www.daitangkinh.org

naøo, cho neân Boà-taùt khoâng mong muoán sinh ra taát caû moïi nôi, ngoaïi tröø taâm Töø Bi vì muoán giaùo hoùa caùc chuùng sinh, nhöng vaãn thöôøng quaùn saùt töï Theå vaéng laëng cuûa phaùp. Do nghóa naøy cho neân noùi Boà-taùt ñaõ vöôït qua ñòa vò cuûa phaøm phu, vì vaäy coù keä noùi:

Theå phaùp khoâng voán khoâng, Khoâng voán khoâng taïo taùc, Lìa taát caû caùc töôùng, Ngöôøi trí khoâng mong caàu.

Tieán vaøo phaàn vò Boà-taùt, keä noùi: Boà-ñeà ngay nôi khoâng, Phaät daïy beänh phieàn naõo, Thuoäc Bích-chi-Phaät ñòa, Vaø laáy ñòa Thanh vaên.

Boà-ñeà ngay nôi khoâng, hieåu bieát ñuùng nhö thaät veà chuùng sinh hö voïng thì goïi laø Boà-ñeà. Vì vaäy Thaùnh giaû Boà-taùt Voâ Taän YÙ, trong boán nieäm xöù ñaõ noùi: Caùc Ñaïi Boà-taùt luùc tu taäp quaùn saùt veà phaùp neáu thaáy taát caû phaùp ñeàu lìa Khoâng-Voâ töôùng-Voâ nguyeän-Voâ haønh-Voâ sinh-voâ khôûi vaø lìa möôøi hai nhaân duyeân, thì ñoù khoâng goïi laø hieåu nhö thaät. Neáu khoâng thaáy moät phaùp naøo rôøi xa Khoâng-Voâ töôùng-Voâ nguyeän-Voâ taùc- Voâ sinh-Voâ khôûi, vaø rôøi xa möôøi hai nhaân duyeân. Boà-taùt coù khaû naêng hieåu bieát nhö taát caû chuùng sinh ñeàu khoâng coù töï Theå chaân thaät, nhö vaäy, thì ñoù goïi laø hieåu ñuùng nhö thaät. Vì vaäy keä noùi: Boà-ñeà ngay nôi khoâng. Neáu Boà-taùt ôû ñòa baäc nhaát hieåu bieát taát caû caùc chuùng sinh ñeàu Khoâng, maø töø boû vieäc laøm lôïi ích cho taát caû chuùng sinh, vì vaäy nhaän laáy phaàn vò Thanh vaên vaø Bích-chi-Phaät, thì goïi laø Boà-taùt ñòa baäc nhaát, phaûi coøn ñoái trò vôùi phieàn naõo. Vì vaäy, baøi keä noùi: Phaät daïy beänh phieàn naõo, thuoäc Bích-chi-Phaät ñòa, vaø laáy ñòa Thanh vaên. Laïi coù keä noùi:

Bieát Khoâng lìa hai beân, Khoâng hai nhieãm-Nieát-baøn, Vì khoâng nhieãm-Nieát-baøn, Phaät daïy Boà-taùt vò.

Bieát Khoâng, lìa hai beân, nghóa naøy theá naøo? Nhö trong kinh Phaùp AÁn, Nhö Lai coù noùi:

- Naøy Xaù-lôïi-phaát! Phaùp khoâng khaùc nhau, thì goïi laø Khoâng. Toân giaû Xaù-lôïi-phaát noùi: - Baïch Theá Toân! Noùi Khoâng aáy thì coù nghóa laø gì? Phaät baûo Toân giaû Xaù-lôïi-phaát: - Noùi Khoâng aáy, laø chaúng phaûi coù theå noùi, chaúng phaûi khoâng theå


noùi. Neáu chaúng phaûi coù theå noùi, chaúng phaûi khoâng theå noùi thì ñieàu ñoù khoâng theå laøm roõ ra ñöôïc. Neáu khoâng theå laøm roõ ra ñöôïc thì ñieàu ñoù chaúng phaûi theá gian, chaúng phaûi xuaát theá gian. Vì chaúng phaûi theá gian, chaúng phaûi xuaát theá gian cho neân môùi goïi laø Khoâng. Ngöôøi naøo coù khaû naêng hieåu roõ Khoâng nhö vaäy, thì goïi laø lìa ñöôïc hai beân. Boà-taùt neáu lìa ñöôïc hai beân ñoù, thì khoâng rôi vaøo phieàn naõo, khoâng choïn laáy hai loaïi Nieát-baøn cuûa haøng Thanh vaên vaø Bích-chi-Phaät.

Ñöùc Phaät noùi chöùng beänh phieàn naõo laø vì giöõ laáy töôùng sai khaùc cuûa ñòa. Giöõ laáy töôùng sai khaùc cuûa ñòa nghóa laø giöõ laáy töôùng sai khaùc cuûa caùc ñòa Thanh vaên vaø Bích-chi-Phaät, cuõng goïi laø töø boû vieäc laøm lôïi ích cho chuùng sinh, vì choïn laáy nieàm vui Nieát-baøn voâ vi, ñoù laø lyù do gaây trôû ngaïi cho Boà-ñeà Phaät. Laïi coøn coù nghóa khaùc laø khoâng coù beänh phieàn naõo, vì Boà-taùt ñaõ lìa khoûi beänh phieàn naõo, vì Boà-taùt khoâng choïn laáy Nieát-baøn cuûa Nhò thöøa maø döïa vaøo naêng löïc cuûa baûn nguyeän, cho neân Boà-taùt khoâng töø boû vieäc laøm lôïi ích cho caùc chuùng sinh. Neáu nhö vaäy thì khoâng coøn chöùng beänh cuûa Nhò thöøa, khoâng coøn beänh phieàn naõo, nhö thaät tu haønh taát caû phaùp Khoâng, ñoù goïi laø caùc Ñaïi Boà-taùt böôùc vaøo phaàn vò Boà-taùt, vì coù naêng löïc xa rôøi taát caû phieàn naõo, lìa xa heát thaûy caùc phaùp ñoái trò.

Nhö vaäy Boà-taùt vì khoâng coù hai haønh vaø döïa vaøo söùc maïnh cuûa baûn nguyeän maø khoâng töø boû vieäc ñem laïi lôïi ích cho caùc chuùng sinh, khoâng rôi vaøo phaàn vò cuûa Thanh vaên vaø Bích-chi-Phaät, khoâng bò nhieãm vì phieàn naõo cuûa theá gian. Ñaây laø vieäc khoù laøm vaø thuø thaéng nhaát cuûa Ñaïi Boà-taùt, vì tuy khoâng thaáy taát caû chuùng sinh maø vaãn vì chuùng sinh tu haønh caùc haïnh. Vieäc laøm nhö vaäy khoâng theå nghó baøn, taát caû theá gian naøy khoâng ai coù theå hieåu bieát, laø vieäc laøm hieám coù baäc nhaát maø taát caû Thanh vaên vaø Bích-chi-Phaät khoâng coù khaû naêng nhaän thaáy.

Chính vì nghóa naøy, maø Ñaïi Boà-taùt Long Thoï trong luaän Taäp coâng ñöùc Boà ñeà noùi keä raèng:

Vieäc naøy hieám coù nhaát, Khoâng nghó baøn baäc nhaát, Boà-taùt vì tu haønh, Maø khoâng thaáy chuùng sinh.

Ñöùc Nhö Lai cuõng noùi vì muoán khen ngôïi coâng ñöùc coù ñuùng nhö thaät cuûa caùc Ñaïi Boà-taùt, nhö trong kinh noùi: “Ñaïi Boà-taùt coù boán loaïi coâng ñöùc chaân thaät. Nhöõng gì laø boán? Ñoù laø:

1. Coù khaû naêng tin töôûng-hieåu bieát lyù Khoâng, cuõng tin töôûng lyù nhaân quaû.


www.daitangkinh.org

2. Nhaän bieát taát caû caùc phaùp ñeàu khoâng coù Ngaõ, maø phaùt sinh taâm Ñaïi Bi ñoái vôùi chuùng sinh.

3. Raát vui vôùi Nieát-baøn maø thöôøng ñi trong sinh töû. 4. Moïi vieäc laøm boá thí ñeàu vì chuùng sinh, chöù khoâng mong caàu

ñöôïc quaû baùo ñaùp. Neáu nhö vaäy, thì Boà-taùt ñöôïc sinh trong nhaø Phaät”. Vì vaäy keä noùi:

Boà-taùt Ma-ha-taùt, Vì lìa moïi phieàn naõo, Thì chöùng vò Boà-taùt, Cho neân sinh nhaø Phaät.

Baøi keä naøy noùi roõ nghóa gì? Nhaø Phaät thì phaûi thöïc haønh nhöõng phaùp naøo ñeå ñöôïc sinh vaøo nhaø Nhö Lai? Nghóa laø xa lìa phieàn naõo, hieåu vaø thöïc haønh Khoâng, bieát roõ phaàn vò cuûa mình, coøn laøm moïi lôïi ích cho chuùng sinh, khoâng bò laàm loãi meâ hoaëc trong vieäc laøm. Laøm ñöôïc nhöõng phaùp nhö vì vaäy thì goïi laø Ñaïi Boà-taùt sinh trong nhaø Phaät. Ñieàu naøy noùi roõ nghóa gì? Keä noùi:

Phaät noùi nhaø Nhö Lai, Laø phöông tieän-Baùt nhaõ, Boà-taùt sinh nhaø naøy, Cho neân khoâng theå cheâ.

Nghóa naøy theá naøo? Noùi phöông tieän thì noùi goïn laø khoâng rôøi boû taát caû chuùng sinh. Noùi Baùt nhaõ laø khoâng giöõ laáy taát caû caùc phaùp. Hai phaùp naøy laø nhaø cuûa chö Phaät. Vì vaäy Ñaïi Boà-taùt döïa vaøo phöông tieän vaø Baùt nhaõ maø sinh vaøo ñoù, vì nhaø aáy ñöôïc thaâu nhieáp töø hai phaùp laø phöông tieän vaø Baùt nhaõ.

Vì muoán ñem laïi lôïi ích cho taát caû chuùng sinh maø Ñaïi Boà-taùt môùi sinh vaøo theá gian naøy, chöù thaät ra khoâng phaûi laø nghieäp phieàn naõo maø sinh.

Neáu nhö vaäy thì Ñaïi Boà-taùt khoâng theå cheâ traùch ngôø vöïc, taát caû caùc phaùp ñaùng chæ trích cuûa haøng trôøi-ngöôøi thaûy ñeàu xa lìa, maø sinh vaøo nhaø cao caû cuûa Phaät. Vì nghóa naøy, cho neân thuoäc doøng hoï toân quyù khoâng theå cheâ traùch ngôø vöïc. Vì vaäy, trong Tu-la-la, Ñöùc Nhö Lai vì Baø-la-moân maø noùi keä raèng:

Trôøi, ngöôøi, Caøn-thaùt-baø, Roàng, Daï-xoa, caùc chim, Caùc nghieäp gioáng nhö vaäy, Thaûy ñeàu ñaõ dieät heát. Phieàn naõo tan dieät heát,


Nhö hoa sen khoâng nhieãm, Neáu thöôøng bieát nhö vaäy, Khoâng nhieãm tröôùc caùc duïc.

Ñaïi Boà-taùt nhö vaäy thì goïi laø Phaät töû chaân chaùnh, khoâng phaûi laø ñöùa con khaùc laï nhö trôøi... vì vaäy keä noùi:

Boà-taùt bieát thaät teá, Vaø tu Ba-la-maät, Maø ñöôïc ñaïo voâ laäu, Vöôït ra ngoaøi theá gian.

Boà-taùt bieát thaät teá, caâu naøy noùi roõ veà nghóa gì? Noùi roõ veà taát caû caùc phaùp ñeàu vaéng laëng, vì vaäy Nhö Lai beøn noùi keä raèng:

Taát caû phaùp voâ theå, Thaät khoâng coù caùc söï, Vì khoâng sinh-khoâng dieät, Ñöôïc goïi laø thaät teá.

Nhö vaäy, vôùi Baùt nhaõ Ba-la-maät maø bieát thaät teá cuûa taát caû caùc phaùp laø khoâng coù Theå chaân thaät. Duøng Baùt nhaõ Ba-la-maät maø bieát thöïc haønh theo ñaïo lyù ñoaïn tröø, naêm Ba-la-maät coøn laïi thì bieát ñaïo lyù phöông tieän coâng ñöùc. Nhö vaäy, Ñaïi Boà-taùt duøng coâng ñöùc trí tueä naøy coù naêng löïc thaønh töïu Boà-ñeà cuûa Phaät coù naêng löïc tröø heát nhöõng phieàn naõo, coù naêng löïc laøm lôïi ích cho chuùng sinh.

Laïi nöõa, ngöôøi tu taäp caùc phaùp Ba-la-maät cuõng bieát nhö thaät teá. Bieát theá naøo? Bôûi vì khoâng thaáy coù ba phaùp laø ngöôøi cho-ngöôøi nhaän vaø ñoà vaät boá thí. Tu haønh thanh tònh caùc Ba-la-maät, Boà-taùt tu haønh thaät teá nhö vaäy, cho neân laø voâ laäu, chính vì voâ laäu cho neân Boà-taùt ñaõ vöôït ra khoûi taát caû caùc ñaïo cuûa theá gian. Vì vaäy keä noùi:

Phaân bieät haønh theá gian, Trong röøng raäm phieàn naõo, Laáy vò xuaát theá gian, Thì vaøo ñaïo xuaát theá.

Phaân bieät vieäc laøm cuûa theá gian, noùi goïn coù hai loaïi phaân bieät: 1. Phaân bieät thaät, nghóa laø saéc, laø töôùng coù theå thaáy nhö vaäy… 2. Phaân bieät thaéng, töùc laø trong maøu saéc ñoù coù maøu xanh-vaøng-ñoû-

traéng… Theá gian, laø naêm aám phieàn naõo. Röøng raäm laø hang saâu hieåm trôû,

ñen toái, vôùi nhöõng caûnh ñaùng sôï, khoâng theå quaùn saùt, khoù troâng thaáy vaø khoù nhaän bieát.

Nhö vaäy Ñaïi Boà-taùt ñaõ quan saùt phaân bieät töï Theå, phaân bieät thaéng


www.daitangkinh.org

vaø phaân bieät naêm aám, khoâng vöôùng maéc trong söï vieäc nhö tröôùc ñaây ñaõ noùi, daáy leân suy nghó nhö vaäy: Mình neân laøm sao khieán cho chuùng sinh hieåu? Vì vaäy keä noùi:

Bieát caùc phaùp nhö thaät, Thaät-thaéng-aám moät hai, Vieäc chuùng sinh khoâng thaáy, Laøm sao hoùa chuùng sinh? Boà-taùt Ma-ha-taùt, Tu haønh trí voâ laäu, Cuøng vieäc laøm coâng ñöùc, Höôùng ñeán ñaïo xuaát theá.

Vì vaäy Boà-taùt böôùc vaøo ñaïo xuaát theá gian. Hoûi: Kheùo an truù trong phaùp Boà-taùt laø gì?

Ñaùp: Keä noùi: Boà-taùt vaøo caùc ñòa, An truù trong phaùp mình, Nöông Thoâng vaø töï taïi, Giaùo hoùa moïi chuùng sinh.

Böôùc vaøo caùc ñòa Boà-taùt, nhö cuoái kinh noùi: “Kheùo bieát ñòa thì vieäc laøm trong moãi ñòa ñöôïc chuyeån bieán”.

Giaùo hoùa moïi chuùng sinh, nhö cuoái kinh noùi: “Ñöôïc moät traêm Tam-muoäi cho ñeán Voâ löôïng traêm ngaøn vaïn öùc na-do-tha kieáp khoâng theå ñeám bieát ñöôïc.”

Ñöôïc töï taïi, laø nhö noùi veà caùc loaïi coâng ñöùc vôùi thôøi gian nhö theá naøo, phaùp nhö theá naøo, Töï Taïi nhö theá naøo, thaønh töïu söï vieäc nhö theá naøo, thöïc haønh nhö theá naøo? Nhöõng haønh ñoäng naøo? Ñöôïc nhöõng Töï Taïi thì chuûng töû cuûa heát thaûy phaùp Phaät khoâng thoái chuyeån, laø nghóa thaønh töïu taát caû phaùp Phaät. Ñoù laø kheùo an truù trong phaùp cuûa Boà-taùt.

Hoûi: Theá naøo laø kheùo an truù trong chaùnh xöù cuûa Boà-taùt? Ñaùp: Keä noùi:

Moät luùc beân chö Phaät, Nghe giöõ-nghó-tu taäp, Thaønh töïu nghóa-haønh-giaûi Cuùng döôøng ngoâi Chaùnh giaùc, Boà-taùt Ma-ha-taùt, Tu haønh phaùp nhö vaäy, Thì goïi laø an truù, Trong chaùnh xöù Boà-taùt.


ñôøi?

Vì vaäy kinh noùi: “Kheùo an truù trong chaùnh xöù cuûa Boàâ-taùt”. Hoûi: Theá naøo laø böôùc vaøo trong phaùp Chaân nhö bình ñaúng ba

Ñaùp: Keä noùi:

Bieát Boà-ñeà, chö Phaät Vaø haønh Phaät Boà-taùt, Bieát Phaät ba ñôøi Khoâng Goïi laø yù kheùo nhaäp.

Nghóa naøy theá naøo? Nghóa laø bieát phaùp thaân cuûa taát caû chö Phaät ba ñôøi ñeàu bình ñaúng. Laïi coøn coù naêng löïc bieát taát caû chö Phaät ñeàu döïa vaøo saéc thaân, tu haønh taát caû coâng haïnh cuûa Phaät vaø Boà-taùt vaø bieát taát caû caùc phaùp trong quaù khöù-vò lai cuøng hieän taïi, taát caû ñeàu töø nhaân duyeân hoøa hôïp maø sinh ra chöù khoâng coù Theå taùnh chaân thaät.

YÙ kheùo nhaäp laø nhö tröôùc ñaây ñaõ noùi, caùc phaùp trong ba ñôøi ñeàu bình ñaúng khoâng hai. Ñuùng nhö thaät maø bieát moät vò, caùc vò khaùc nhau, khoâng theå phaù hoaïi söï hoøa nhaäp. Vì vaäy kinh noùi: Nhaäp vaøo trong phaùp Chaân nhö bình ñaúng cuûa ba ñôøi.”

Hoûi: Theá naøo laø trong chuûng töû Nhö lai chaéc chaén cuoái cuøng ñaït ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc?

Ñaùp: Keä noùi: Boà-taùt tònh phieàn naõo, Vaø tònh taâm chuùng sinh, Ñaày ñuû Ñaïi Töø bi, Chaéc chaén thaønh Boà-ñeà.

Boà-taùt tònh phieàn naõo laø gì? Bôûi vì luùc ôû ñòa baäc nhaát Boà-taùt ñaõ söûa trò caùc phieàn naõo nhö thaân kieán, khi ôû trong Kieán ñaïo thì thaûy ñieàu xa lìa. Vieäc naøy nhö vöøa noùi laø thaáy taát caû phaùp trong ba ñôøi ñeàu bình ñaúng, lôøi noùi ñoù nhö thaät. Thanh tònh taâm chuùng sinh, thì nhö ñoaïn kinh noùi: Trong khoaûng moät nieäm giaùo hoùa ñöôïc traêm chuùng sinh cho ñeán neáu duøng nguyeän löïc töï taïi thuø thaéng nhaát…”.

Döïa vaøo naêng löïc giaùo hoùa vaø thanh tònh ñöôïc moïi phieàn naõo maø chöùng ngoä, nhö ñoaïn kinh noùi:

Vì vaäy, tröôùc heát mình phaûi an truù trong phaùp thieän, cuõng khieán cho ngöôøi khaùc truù trong phaùp thieän. Taïi vì sao? Bôûi vì neáu nhö ngöôøi töï mình khoâng laøm ñieàu thieän cuõng khoâng coù ñuû thieän haïnh, maø noùi phaùp cho ngöôøi khaùc khieán hoï truù trong thieän phaùp, thì ñieàu naøy khoâng heà coù”. Chính vì Boà-taùt ñaõ thaønh töïu taâm Ñaïi Töø, Ñaïi Bi, cho neân trong ñoaïn kinh tröôùc ñaõ noùi: Taâm naøy laáy Ñaïi Bi laøm haøng ñaàu. Cho neân,


www.daitangkinh.org

Boà-taùt ñaõ töï tònh phieàn naõo vaø tònh cho taâm chuùng sinh ñaày ñuû taâm Ñaïi Töø Bi, goïi laø cuoái cuøng ñaït ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Bôûi vì chaéc chaén höôùng ñeán Ñaïi Boà-ñeà, cho neân keä noùi:

Phaät töû Kim Cang Taïng, Noùi möôøi phaùp sô taâm, Thì goïi Boà-ñeà Phaät, Cuoái cuøng thaønh Phaät ñaïo.

YÙ nghóa cuûa baøi keä naøy theá naøo? Thaùnh giaû, Ñaïi Boà-taùt Kim Cang Taïng noùi möôøi phaùp naøy laø taâm Boà-ñeà voâ laäu cuûa Boà-taùt ôû ñòa baäc nhaát. Chính vì möôøi loaïi taâm naøy maø goïi laø Boà-ñeà Phaät. Noùi cuoái cuøng ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Laïi keä noùi:

Ví nhö chuûng töû toát, Seõ sinh ra coïng-laù… Taâm Boà-ñeà nhö vaäy Khoâng khaùc phaùp chö Phaät.

Nghóa cuûa baøi keä naøy laø gì? Vì taâm ban ñaàu môùi chöùng ngoä caùc phaùp, ñoái vôùi taát caû phaùp cuûa Phaät ñeàu cho laø chuûng töû, laáy phaùp cuûa ñòa baäc nhaát vaø taát caû phaùp Phaät duøng ñeå laøm nhaân. Laïi keä noùi:

Taâm sô ñòa taêng tröôûng, Phaät noùi laø caùc ñòa, Boà-taùt tuyeät vôøi nhaát, Duï nhö traêng môùi moïc.

Ñaïi yù baøi keä naøy noùi roõ veà nghóa gì? Nhö trong kinh Vaên Thuø Sö Lôïi Vaán Boà ñeà, noùi keä raèng:

Ví nhö traêng môùi moïc, Taêng tröôûng thì traêng troøn, Nhö vaäy Hoan hyû ñòa, Taêng tröôûng chính laø Phaät.

Nghóa möôøi caâu nhö vaäy, luaän sö khaùc giaûi thích khoâng gioáng nhau, neân bieát! Vì vaäy Ñöùc Nhö Lai bôûi vì Boà-taùt baát ñònh tuï caàu ñònh tuï, cho neân thuyeát veà kinh naøy.



QUYEÅN 2

Hoûi: Khoâng thoái chuyeån laø sao? Ñaùp: Vì caùc Boà-taùt chöùng ñöôïc ñòa baäc nhaát, ñoù laø nhaân chaéc chaén, vaø maõi veà sau cho ñeán khi chöa ñöôïc thaønh Phaät, thöôøng duøng taâm saâu xa maø tu haønh nhö thaät, theo thöù töï taêng tröôûng taâm Boà-ñeà, vì phaùp ñaõ ñöôïc ñoái trò khoâng coù theå gaây chöôùng ngaïi, cho neân goïi laø khoâng thoái chuyeån.

Hoûi: Coøn coù nghóa naøo khaùc maø goïi laø khoâng thoái chuyeån Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc khoâng?

Ñaùp: Vì ñöôïc thaønh töïu nhaân khoâng thoái chuyeån, nghóa laø coù taùm loaïi phaùp nhö taâm saâu xa... vaû laïi, moïi phaùp traùi ngöôïc vôùi taâm khoâng thoái chuyeån, laø taát caû phieàn naõo nhö thaân kieán-tham... ñeàu bò töø boû xa lìa do söùc maïnh cuûa Kieán ñaïo. Phaùp chöa xa lìa ñöôïc laø taát caû phieàn naõo nhö thaân kieán…, töø voâ thæ ñeán nay, tuøy theo voâ trí sinh ra, khoâng coù khaû naêng xa lìa, giöõ laáy nhaân cuûa nieàm vui nhö ngaõ… maø lìa phöông tieän Baùt nhaõ, bò söï aùp böùc do phieàn naõo vaø khoå cuûa theá gian, töø boû vieäc laøm lôïi ích cho taát caû chuùng sinh maø choïn laáy caûnh giôùi Nieát-baøn.

Vì vaäy, khi ñaõ coù ñöôïc taâm Töø Bi saâu xa thì Boà-taùt lìa boû nhaân toá chaáp tröôùc vaøo nhöõng nieàm vui nhö ngaõ… Coù Baùt nhaõ laøm phöông tieän, tuy bò vaây ngaët trong khoå naõo cuûa theá gian, Boà-taùt vaãn khoâng töø boû moïi vieäc laøm lôïi ích cho chuùng sinh. Khi ñoaïn tröø nhöõng phieàn naõo caên baûn nhö thaân kieán, luùc ñoù Boà-taùt ñaït ñöôïc khoâng thoái chuyeån ñoái vôùi Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Vì vaäy Thaùnh giaû Voâ Taän YÙ môùi noùi: “Taâm Boà-taùt xa lìa taát caû nhöõng phieàn naõo sinh ra…”.

Hoûi: Neáu xa lìa caùc phieàn naõo nhö thaân kieán... goïi laø nhaân khoâng thoái chuyeån, thì Boà-taùt vaø Tu-ñaø-hoaøn ñeàu xa lìa phieàn naõo nhö thaân kieán..., sao Boà-taùt khoâng thoái chuyeån Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc maø Tu-ñaø-hoaøn... laïi thoái chuyeån?

Ñaùp: Vì taâm haønh khaùc nhau. Caâu naøy noùi roõ veà nghóa gì? Boà-taùt


www.daitangkinh.org

vaø Thanh vaên töø luùc phaùt taâm ñeán nay, caùc töôùng cuûa taâm haønh sai bieät hoaøn toaøn. Sai bieät theá naøo? Ngöôøi Thanh vaên khoâng coù khaû naêng tu hoïc nhaân toá laøm lôïi ích cho ngöôøi khaùc, vì vaäy rôøi boû vieäc laøm lôïi ích cho chuùng sinh maø töï caàu Nieát-baøn cho mình. Hoï thaáy chuùng sinh luoân bò ñoát chaùy do ngoïn löûa phieàn naõo nhö tham... trong ba coõi vaø coøn bò aùp böùc do söï voâ thöôøng, cho neân hoï chaùn ngaùn, muoán xa lìa ba coõi, nhö phaûi côûi boû caùi aùo ñang maëc bò ñoát chaùy. Quaùn saùt caùc haønh höõu vi cuûa naêm aám nhö voâ thöôøng... cho ñeán xa lìa kieát söû cuûa ba coõi. Sau ñoù moïi phieàn naõo nhö tham lam coøn laïi daàn daàn ít ñi thì môùi ra khoûi ba coõi.

Trong khi ñoù Boà-taùt chöùng ngoä ñöôïc taâm saâu xa maø luoân vui veû, laøm moïi lôïi ích cho taát caû theá gian, vì caùc chuùng sinh maø laøm lôïi ích. Maëc duø bò khoå naõo theá gian vaây ngaët, nhöng do thaønh töïu ñöôïc phöông tieän vaø naêng löïc trí tueä, tuy coù theå tu haønh nhö thaät ñaïo cuûa Thanh vaên, maø khoâng mong chöùng ñaïo cuûa Thanh vaên, vì tröôùc ñoù ñaõ ñoaïn tröø moïi chöôùng ngaïi vaø moïi phaùp giöõ laáy phaàn vò Thanh vaên.

Phaùp giöõ laáy phaàn vò Thanh vaên laø gì? Nghóa laø töø boû taâm Ñaïi Bi, khoâng coù khaû naêng laøm lôùn maïnh caùc haønh cuûa taâm Ñaïi Bi.

Neáu caùc Boà-taùt ñaõ chöùng ngoä ñöôïc taâm saâu xa... vaø tu haønh caùc phaùp phuï thuoäc... cuûa taâm Boà-ñeà, thì coù khaû naêng laøm thaønh nhaân toá chöùng ñöôïc quaû vò Boà-ñeà. Luùc ñoù, nhôø thaáy ñöôïc taát caû caùc phaùp, giuùp cho Boà- taùt coù khaû naêng laøm lôùn maïnh theâm taâm Boà-ñeà, vaän duïng phöông tieän suy tìm vieäc laøm lôïi ích cho taát caû chuùng sinh. Chính luùc ñoù, Boà-taùt nhaän thaáy ñuùng nhö thaät veà phaùp giôùi. Thaáy ñöôïc phaùp giôùi, cho neân laäp töùc xa lìa ñöôïc moïi phieàn naõo do Kieán ñaïo söûa trò, töùc laø chöùng ngoä ñöôïc taâm ñaïi Boà-ñeà roát raùo. Nhö trong kinh Thaäp Ñòa coù noùi: “Ñaïi Boà-taùt phaùt sinh taâm nhö vaäy, taâm naøy laáy Ñaïi Bi laøm ñaàu”. Boà-taùt ñoù chöùng ñöôïc Kieán ñaïo nhö vaäy roài lieàn vaän duïng phöông tieän suy tìm caùch laøm lôïi ích cho taát caû caùc chuùng sinh, kheùo hoïc taäp phaùp Ñaïi Bi vôùi taâm saâu xa..., xa lìa chaáp ngaõ vaø söï ham thích, cho neân khoâng bò löûa phieàn naõo ñoát chaùy. Ñoù laø nhaân khoâng gioáng nhau cuûa hai beân.

Ñaïi Boà-taùt tu haønh laø muoán laøm lôïi ích cho moïi ngöôøi, ngay khi Kieán ñaïo thì Boà-taùt ñaõ ñoaïn tröø taát caû phieàn naõo trong ba coõi, nhöng haøng Thanh vaên thì tröôùc khoâng tu taäp phöông tieän Töø Bi, cho neân khoâng coù vieäc laøm lôïi ích cho moïi ngöôøi. Hoï chæ ñoaïn tröø phieàn naõo daàn daàn, ñeán sau naøy chöùng ñöôïc phaàn vò A-la-haùn.

Chính vì nghóa naøy, cho neân trong kinh Ñaïi Haûi Tueä Boà-Taùt, coù ñoaïn noùi: “Tröôùc heát Boà-taùt ñaõ tu taäp thieän caên töông öng vôùi phieàn naõo, ñoù laø Ñaïi Bi Ba-la-maät... Caùc phaùp thieän naøy goïi laø phieàn naõo, chöù


khoâng phaûi laø phieàn naõo naøo khaùc. Döïa vaøo phieàn naõo ñoù maø truù trong theá gian ñeå giaùo hoùa chuùng sinh, vì ñieàu mong muoán cuoái cuøng cuûa mình chöa ñöôïc thoûa maõn.”

Do nghóa naøy, tuy Boà-taùt coøn phaûi xa lìa cuøng moät luùc taát caû phieàn naõo nhö thaân kieán... nhöng Boà-taùt vaãn khoâng bao giôø lui böôùc ñoái vôùi Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Thanh vaên thì thoái chuyeån, nhö trong kinh A Naäu Ñaïi Trì Thaùnh Giaû Long Vöông coù ñoaïn noùi: “Phaät baûo Long vöông: Phaàn vò maø Ñaïi Boà-taùt ñaõ chöùng ngoä, laø phaùp xuaát theá gian nhöng khoâng xa lìa theá gian. Naøy Long vöông! Coù phöông tieän Baùt nhaõ Thaùnh trí Tam-muoäi, ñoù goïi laø phaàn vò xuaát theá gian cuûa Boà-taùt.

Naøy Long vöông! Ví nhö Thanh vaên chöùng nhaäp phaàn vò Thanh vaên, thì goïi laø Tu-ñaø-hoaøn, khoâng rôi vaøo ñöôøng döõ. Naøy Long vöông! Boà-taùt cuõng vaäy, ngoä nhaäp phaàn vò Boà-taùt goïi laø khoâng thoái chuyeån, khoâng rôi vaøo ñöôøng aùc. Naøy Long vöông! Ngöôøi Thanh vaên khoâng ñoaïn tuyeät phieàn naõo, maø choïn laáy phaàn vò Thanh vaên, vaø vì hoï chöa thoaùt khoûi phieàn naõo, cho neân chæ chöùng ñöôïc phaàn vò ban ñaàu. Naøy Long vöông! Ñaïi Boà-taùt ñaõ vöôït leân treân phaàn vò Thanh vaên maø chöùng ngoä phaàn vò Boà-taùt, cho neân khoâng choïn laáy phaàn vò nhoû nhoi cuûa Thanh vaên, maø choïn laáy, phaàn vò ñaïi Boà-ñeà nôi ñaïo traøng. Vì nghóa naøy, cho neân Thanh vaên thì coù haïn löôïng, maø Boà-taùt thì khoâng haïn löôïng.

Naøy Long vöông! Ví nhö coù hai ngöôøi ñeàu töø treân nuùi cao rôi xuoáng, moät ngöôøi thì khoûe maïnh ñaày söùc löïc, tröôùc ñoù ñaõ töøng taäp luyeän hoïc hoûi nhöõng kyõ naêng duøng trí phöông tieän treøo ngöôïc leân ñænh nuùi. Coøn ngöôøi kia theå löïc yeáu keùm, tröôùc ñaây khoâng heà luyeän taäp, hoïc hoûi nhöõng kyõ naêng vaø khoâng coù trí phöông tieän, khi rôi xuoáng chaân nuùi khoâng coù khaû naêng treøo leân ñöôïc.

Naøy Long vöông! Nhö vaäy Ñaïi Boà-taùt quaùn saùt taát caû caùc phaùp ñeàu laø khoâng-Voâ töôùng-Voâ nguyeän-Voâ vi. Boà-taùt döïa vaøo naêng löïc Baùt nhaõ ñeå quaùn saùt chuùng sinh, vaø truù treân ñænh nuùi Nhaát thieát chuûng trí”.

Laïi coù kinh noùi: “Naøy Ñaïi ñöùc Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt ñaõ ñoaïn tuyeät Voâ löôïng phieàn naõo nhö thaân kieán... nhöng khoâng choïn laáy phaàn vò nhoû beù cuûa Thanh vaên, maø choïn laáy phaàn vò ñaïi Boà-ñeà cuûa chö Phaät. Khi quaùn saùt taát caû phaùp Phaät, Boà-taùt duøng taâm Ñaïi Töø Bi thöông xoùt taát caû chuùng sinh, tu haønh haïnh Boà-taùt, ñoaïn tuyeät taát caû phieàn naõo nhö thaân kieán... cho neân Boà-taùt khoâng nhaän laáy phaàn vò nhoû nhoi cuûa Thanh vaên, maø choïn laáy phaàn vò ñaïi Boà-ñeà cuûa chö Phaät.

Tu-boà-ñeà thöa vôùi Boà-taùt Vaên-thuø-sö-lôïi: Naøy Boà-taùt Vaên-thuø-sö- lôïi! Vieäc naøy hieám coù. Boà-taùt vôùi Ñaïi phöông tieän naøy, maëc duø ñaõ ñoaïn


www.daitangkinh.org

tuyeät taát caû phieàn naõo nhö thaân kieán... nhöng coù theå khoâng choïn laáy quaû vò nhoû beù cuûa Thanh vaên.

Boà-taùt Vaên-thuø-sö-lôïi noùi: Naøy Ñaïi ñöùc Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt coù ñaïi phöông tieän thaâu nhieáp moïi trí taùnh. Vì vaäy Boà-taùt tuy bieát nhö thaät veà taát caû phieàn naõo nhö thaân kieán... kia, nhöng Boà-taùt coù theå khoâng choïn laáy quaû vò nhoû beù cuûa Thanh vaên. Naøy Ñaïi ñöùc Tu-boà-ñeà! Ví nhö moät löïc só khoång loà caàm dao beùn chaët ñöùt caây Sa-la, thaân caây Sa-la kia vaãn ñöùng yeân khoâng ñoå. Ñaïi ñöùc Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt cuõng laïi nhö vaäy, vì coù trí taùnh cuûa Baùt nhaõ phöông tieän vó ñaïi, cho neân Boà-taùt ñaõ ñoaïn tuyeät ñöôïc taát caû phieàn naõo nhö thaân kieán... maø coù theå khoâng choïn laáy quaû vò nhoû beù cuûa Thanh vaên. Naøy Ñaïi ñöùc Tu-boà-ñeà! Vaøo moät luùc khaùc, thaân caây Sa-la laïi gaëp möa thaám nhuaàn, töùc thì trôû laïi sinh ra nhaùnh laù hoa quaû troïn veïn nhö cuõ ñeå cho chuùng sinh coù theå duøng. Naøy Ñaïi ñöùc Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt cuõng laïi nhö vaäy, ñöôïc thaám nhuaàn do nöôùc möa cuûa taâm Ñaïi Töø Bi, tuy ñaõ ñoaïn tuyeät taát caû phieàn naõo nhö thaân kieán... nhöng vaãn coøn vaøo laïi ba coõi duøng phöông tieän thò hieän sinh vaøo nhaø theá gian tuøy thuaän moïi nhu caàu caàn duøng cho chuùng sinh. Naøy Ñaïi ñöùc Tu- boà-ñeà! Vaøo moät thôøi gian sau naøy, caây Sa-la kia bò traän gioù to thoåi vaøo lay ñoäng laäp töùc ngaõ treân maët ñaát vaø khoâng coøn soáng laïi nöõa.

Naøy Ñaïi ñöùc Tu-boà-ñeà! Ñaïi Boà-taùt cuõng laïi nhö vaäy, seõ coù ngoïn gioù trí tueä vó ñaïi thoåi maïnh laøm cho Boà-taùt ôû taïi ñaïo traøng vónh vieãn khoâng sinh laïi nöõa”.

Vì vaäy, Ñaïi Boà-taùt töø khi phaùt taâm trôû veà sau, taát caû taâm haønh ñeàu khaùc vôùi Thanh vaên vaø Bích-chi-Phaät, aáy laø do caùc phaùp haønh vaø taâm cuûa caùc Ñaïi Boà-taùt xöa nay baát ñoàng. Neáu taát caû ñeàu gioáng nhau thì Thanh vaên laøm Boà-taùt vaø Boà-taùt laøm Thanh vaên ñöôïc sao!

Hoûi: Nhö ngöôøi Thanh vaên tröôùc heát laø ñoaïn tröø phieàn naõo ôû phaàn vò Kieán ñaïo, roài sau ñoù tu taäp daàn môùi ñoaïn tuyeät phieàn naõo ôû phaàn vò Tu ñaïo. Boà-taùt vì sao khoâng gioáng nhö Thanh vaên? Laïi hoûi: Nhö Boà-taùt choïn laáy ôû maõi trong voâ löôïng ñôøi kieáp ñeå tu taäp voâ löôïng thieän caên, haøng Tu-ñaø-hoaøn... vì sao khoâng choïn laáy ôû maõi trong voâ löôïng ñôøi kieáp, cuõng khoâng tu taäp voâ löôïng thieän caên?

Ñaùp: Tu-ñaø-hoaøn... thöôøng coù taâm öa ñoaïn tröø phieàn naõo, duøng voâ laäu ñoái trò cho saùng roõ laàn hoài, hoï sôï haõi ñoái vôùi caùc theá gian. Sinh taâm nhö vaäy, bieát ñeán bao giôø môùi lìa khoûi taát caû khoå ñau ñeå nhaäp Nieát-baøn voâ dö? Vì vaäy phieàn naõo coøn soùt laïi trong phaàn vò Tu ñaïo seõ heát daàn theo töï nhieân. Chính vì nghóa ñoù, cho neân Thanh vaên khoâng choïn laáy ôû maõi trong voâ löôïng ñôøi, cuõng khoâng tu taäp voâ löôïng thieän caên.


Boà-taùt töø voâ löôïng kieáp ñeán nay, luoân laøm lôïi ích cho moïi chuùng sinh. Vì taâm laøm lôïi ích cho moïi chuùng sinh nhö vaäy, cho neân Boà-taùt chöùng ñöôïc taâm nieäm roát raùo. Hôn nöõa, nhôø thaáy ñöôïc phaùp giôùi cam loä Chaân nhö, Boà-taùt quaùn saùt thaân cuûa taát caû chuùng sinh maø thaät söï khoâng khaùc vôùi ñieàu mình ñaõ mong caàu. Vì vaäy Boà-taùt nhaän thaáy taát caû phieàn naõo trong Tu ñaïo, coù theå gaây chöôùng ngaïi vieäc laøm lôïi ích cho chuùng sinh, laäp töùc ñoaïn tuyeät taát caû phieàn naõo ñoù trong Kieán ñaïo. Laïi nöõa, khi quaùn saùt lôïi ích cuûa taát caû chuùng sinh thì nieàm vui hôn haún nieàm vui cuûa Nieát-baøn, vì vaäy Boà-taùt choïn laáy ôû maõi trong voâ löôïng ñôøi kieáp taïi theá gian maø tu taäp taát caû caùc haïnh. Nghóa laø vôùi trí Nhaát thieát trí, Boà-taùt caûm thaáy saùng suoát khi tu taäp voâ löôïng thieän caên Boà-ñeà, seõ ñaït ñöôïc lôïi ích cuûa Ñaïi Boà-ñeà, cho neân Boà-taùt tu taäp voâ löôïng thieän caên.

Hoûi: Boà-taùt neáu thaáy phieàn naõo trong Tu ñaïo coù theå gaây chöôùng ngaïi ñeán vieäc laøm lôïi ích cho cuûa chuùng sinh, bôûi vì nghóa naøy maø phaûi ñoaïn tröø chuùng ngay trong Kieán ñaïo. Nghóa naøy theá naøo? Coù phaûi laø trong Kieán ñaïo khoâng duøng trí theá gian ñieàu phuïc phieàn naõo cuûa Tu ñaïo?

Ñaùp: Xa lìa moïi phieàn naõo thì goïi laø nhaân khoâng thoái chuyeån. Neáu xa lìa ñaïo voâ laäu maø nhaän thaáy caùc phaùp vaø xa lìa ñaïo voâ laäu maø ñoaïn tuyeät ñöôïc taát caû phieàn naõo, thì ñoù laø chuyeän khoù khaên. Taïi sao ñaïo lyù theá gian khoâng ñieàu phuïc ñöôïc phieàn naõo cuûa Tu ñaïo, neáu gioáng vôùi ñaïo theá gian thì khoâng coù söùc nhö vaäy. Vì vaäy khoâng coù theå noùi laø khoâng thoái chuyeån. Tuy nhieân, Boà-taùt naøy ngay luùc Kieán ñaïo ñaõ vónh vieãn ñoaïn tuyeät taát caû phaùp ñoái trò, chöùng ñöôïc taâm Ñaïi Bi bình ñaúng, phaùt sinh taâm ñaïi Boà-ñeà roát raùo, goïi laø Boà-taùt khoâng thoái chuyeån.

Neân bieát vì vaäy maø Boà-taùt ñaõ thaáy ñuùng nhö thaät veà phaùp thaønh töïu moïi phöông tieän, khoâng nhaän laáy quaû vò cuûa Thanh vaên vaø Bích- chi-Phaät. Boà-taùt thaáy bieát ñuùng nhö thaät moïi loãi laàm, tai hoïa cuûa taát caû theá gian, vì muoán ñem laïi lôïi ích cho taát caû chuùng sinh maø laøm moïi vieäc cuûa theá gian, khoâng töø boû theá gian, khoâng heà bò hoen oá do loãi laàm tai hoïa cuûa theá gian, vì vaäy Thaùnh giaû Vaên-thuø-sö-lôïi baûo vôùi Thieân töû: Ñaïi Boà-taùt khoâng truù höõu vi, khoâng truù voâ vi, cho neân Boà-taùt ñöôïc goïi laø ruoäng phöôùc. Vì sao? Vì Boà-taùt xa lìa phaùp höõu vi, khoâng truù phaùp voâ vi. Vì bieát höõu vi coù loãi, voâ vi khoâng coù loãi, vì bieát taát caû loãi laàm cho neân Boà-taùt khoâng truù höõu vi, bieát phaùp voâ vi, nhöng khoâng truù voâ vi. Naøy caùc Thieân töû! Ví nhö ñaïi löïc só baén teân vaøo hö khoâng. Muõi teân khoâng dính vaøo ñaâu nhöng khoâng rôi xuoáng ñaát. Naøy caùc Thieân töû! Vieäc ñoù thaät laø khoù nhöng vaãn coøn caùi khoù hôn nöõa.


www.daitangkinh.org

Thieân töû thöa vôùi Boà-taùt Vaên-thuø-sö-lôïi: Ñuùng laø vieäc nhö vaäy hieám coù vaø raát khoù, laïi khoâng coù caùi khoù hôn. Vaên-thuø-sö-lôïi baûo Thieân töû: Moïi vieäc Ñaïi Boà-taùt laøm coøn khoù hôn moïi thöù ñoù. Vì Ñaïi Boà-taùt khoâng töø boû höõu vi maø chöùng voâ vi, khoâng rôi vaøo höõu vi maø coù theå giaùo hoùa keû bò rôi vaøo höõu vi.

Hoûi: Kinh Nhö Lai noùi: Neáu ngöôøi Thanh vaên thuoäc veà ñònh cuoái cuøng, xa lìa ba kieát, chöùng Tu-ñaø-hoaøn, khoâng rôi vaøo ñöôøng döõ, baûy laàn trôû laïi coõi ngöôøi-trôøi, vónh vieãn xa lìa moïi thoáng khoå, thì cuoái cuøng chöùng ñöôïc ñaïo A-la-haùn. Boà-taùt cuõng ñoaïn tröø ba kieát nhö vaäy, vì nghóa gì khoâng gioáng vôùi Thanh vaên, maø Boà-taùt truù Voâ löôïng ñôøi?

Ñaùp: Nghóa ñoù khoâng ñuùng. Taïi sao? Noùi ñònh cuoái cuøng laø döïa vaøo kinh cuûa haøng Thanh vaên maø noùi. Ñaïi Boà-taùt döïa vaøo Voâ löôïng vieäc laøm, döïa vaøo mong caàu Nhaát thieát chuûng trí, thanh tònh ñaïo xuaát theá gian coù naêng löïc thanh tònh ñöôïc Nhaát thieát trí. Trong kinh Ñaïi thöøa noùi: Vì nghóa ñoù cho neân Boà-taùt nhaän ôû laïi trong Voâ löôïng ñôøi kieáp.

Hoûi: Nghóa naøy khoâng ñuùng. Taïi sao? Neáu ôû ñòa baäc nhaát, Ñaïi Boà- taùt ñaõ xa lìa heát moïi phaùp ñoái trò, cuoái cuøng ñaït ñöôïc khoâng thoái chuyeån ñaïo Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Bôûi vì nghóa gì maø trong kinh Vaên Thuø Sö Lôïi Vaán Boà Ñeà noùi: Boà-taùt phaùt taâm laàn ñaàu coù theå vöôït qua phaàn vò cuûa Thanh vaên. Phaùt taâm laàn thöù hai coù naêng löïc vöôït qua phaàn vò cuûa Bích-chi-Phaät. Phaùt taâm laàn thöù ba laø khoâng lui suït maø vöôït qua phaàn vò baát ñònh. Phaùt taâm laàn thöù tö laø Nhaát sinh boå xöù an truù trong phaàn vò cuûa ñònh.

Ñaùp: Kinh aáy laø döïa vaøo söï chöùng ñöôïc ñòa Thaéng tieán, döïa trong xa lìa maø xa lìa moïi phaùp ñoái trò, döïa vaøo ñòa cuûa caùc ñòa treân maø noùi laø vöôït qua phaàn vò baát ñònh. Vì vaäy, nhöõng gì ñaõ noùi ôû kinh naøy khoâng traùi vôùi kinh kia. Nghóa naøy theá naøo? Nhö phaùp ñoái trò Sô thieàn, ñieàu naøy trình baøy veà nghóa gì? Nhö thieàn vò lai cuûa ngöôøi Tieåu thöøa laø ñoaïn tröø nhaân baát ñònh vaø phieàn naõo trong Tu ñaïo ôû coõi Duïc, cho ñeán thieàn thöù tö cuõng noùi laø ñoaïn tuyeät phieàn naõo trong Tu ñaïo. Bôûi vì phaùp ñoái trò xa lìa trong xa lìa laø hôn heát maø khoâng traùi ngöôïc vôùi nhau. Vì sao? Vì ñoái trò caùc nhaân. Ñaïi Boà-taùt cuõng laïi nhö vaäy, ñoaïn tuyeät heát thaûy nhaân lui suït traùi ngöôïc vôùi taâm Boà-ñeà trong ñòa baäc nhaát, nghóa laø ñoaïn taát caû phieàn naõo nhö thaân kieán... Vì tu haønh maø thaønh töïu ñöôïc taâm saâu xa, cuoái cuøng nhôø ñoù maø xa lìa nhaân lui suït cuûa taâm Boà-ñeà, cho ñeán ñòa thöù taùm, phaùp ñoái trò laø ñöôïc thaéng tieán ñeán xa lìa hôn heát moïi xa lìa. Ñoù goïi laø vöôït qua phaàn vò baát ñònh, an truù trong phaàn vò cuûa ñònh. Vì duøng caùc phaùp ñoái trò, duøng nhaân cuûa ñònh, cho neân noùi nghóa vöôït qua phaàn vò baát ñònh


thì khoâng traùi ngöôïc nhau. Laïi nöõa, noùi vöôït qua phaàn vò baát ñònh, vì taâm chöa ñoaïn tuyeät

vôùi mong caàu ñaïi Nieát-baøn Boà-ñeà cuûa Phaät, maø phaùt khôûi nhöõng haønh ñoäng coù coâng duïng laøm cho moûi meät, thì goïi laø nhaân cuûa baát ñònh. Vì vaäy töø ñòa thöù taùm trôû leân môùi noùi laø vöôït qua phaàn vò baát ñònh. Nghóa naøy theá naøo? Nhö xöù sôû kia ñaõ vöôït qua moïi ñau khoå... Noùi roõ veà nghóa gì? Nhö trong Tieåu thöøa nhaøm chaùn muoán vöôït qua noãi thoáng khoå cuûa coõi Duïc. Trong chaùn ngaùn muoán vöôït qua khoå cuûa coõi Duïc nhöng phaàn vò Sô thieàn chöa vöôït qua nhaân khoå nhö thöùc..., vì chöa vöôït qua nhöõng phaùp ñoái trò, cho neân trong kinh Nhö Lai noùi: Vöôït qua noãi khoå trong thieàn thöù hai. Nhö trong kinh noùi: Coäi reã ñau buoàn dieät ôû nôi naøo? Ñöùc Phaät noùi: Dieät trong sô thieàn. Laïi hoûi: Coäi reã khoå ñau dieät ôû nôi naøo? Phaät noùi: Dieät trong thieàn thöù hai. Laïi hoûi: Coäi reã vui möøng dieät ôû nôi naøo? Phaät noùi: Dieät trong thieàn thöù ba. Laïi hoûi: Coäi reã vui möøng dieät ôû nôi naøo? Phaät noùi: Dieät trong thieàn thöù tö”. Nhö vaäy vöôït qua moïi coäi reã cuûa saéc... Luùc nhaøm chaùn sô thieàn, thì vöôït qua moïi töôùng cuûa taát caû saéc, nhöng nhaøm chaùn laø nhaân vöôït qua trong thieàn thöù tö, cho neân noùi vöôït qua thieàn thöù tö. Ñaïi Boà-taùt cuõng laïi nhö vaäy, ôû trong ñòa baäc nhaát ñaõ vöôït qua phaàn vò baát ñònh. Töø ñòa thöù hai trôû leân, cho ñeán baûy ñòa veà sau, taâm mong caàu ñaïi Nieát-baøn Boà-ñeà Phaät chöa ñoaïn tuyeät, maø phaùt khôûi nhaân duïng coâng moûi meät trong vieäc laøm, goïi laø baát ñònh ñòa. Vì vaäy taâm cuûa Thanh vaên kia chöa ñaày ñuû nhaân baát ñònh.

Noùi vöôït qua phaàn vò baát ñònh trong taùm ñòa thì khoâng heà traùi ngöôïc nhau. Laïi nöõa, cuoái cuøng ñöôïc taâm Boà-ñeà, laø vì nhaân duyeân ñöôïc hoøa hôïp ñaày ñuû.

Noùi Boà-taùt môùi phaùt taâm laø ñaõ vöôït qua phaàn vò Thanh vaên, thì Ñöùc Nhö Lai cuõng ñaõ giaûng noùi trong kinh Phaùp AÁn: “Naøy Di-laëc! Phaùt taâm Boà-ñeà coù baûy loaïi nhaân. Nhöõng gì laø baûy? Ñoù laø:

1. Do chö Phaät giaùo hoùa maø phaùt taâm Boà-ñeà. 2. Thaáy chaùnh phaùp saép dieät maø phaùt taâm Boà-ñeà. 3. Ñoái vôùi caùc chuùng sinh phaùt khôûi Ñaïi Töø Bi maø phaùt taâm Boà-

ñeà. 4. Do Boà-taùt giaùo hoùa maø phaùt taâm Boà-ñeà. 5. Nhôø vaøo boá thí maø phaùt taâm Boà-ñeà. 6. Nhôø hoïc hoûi vôùi ngöôøi khaùc maø phaùt taâm Boà-ñeà. 7. Nghe ngöôøi ta noùi ñeán ba möôi hai töôùng toát vaø taùm möôi veû

ñeïp cuûa Nhö Lai, maø phaùt taâm Boà-ñeà. Naøy Di-laëc! Do chö Phaät giaùo hoùa maø phaùt taâm Boà-ñeà, thaáy chaùnh


www.daitangkinh.org

phaùp saép dieät maø phaùt taâm Boà-ñeà, ñoái vôùi caùc chuùng sinh phaùt khôûi Ñaïi Töø Bi maø phaùt taâm Boà-ñeà, ba caùch phaùt taâm naøy coù theå baûo veä chaùnh phaùp, nhanh choùng thaønh töïu phaàn vò Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Boán caùch phaùt taâm coøn laïi khoâng phaûi laø nhöõng caùch phaùt taâm chaân thaät cuûa Boà-taùt khoâng theå baûo veä, duy trì chaùnh phaùp cuûa chö Phaät vaø sôùm thaønh töïu phaàn vò Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Ñieàu naøy noùi roõ nghóa gì? Neáu Boà-taùt ñaõ thaønh töïu taâm saâu xa, thì cuoái cuøng khoâng lui suït, coù ñöôïc taâm Ñaïi Bi vaø naêng löïc ñaïi duõng maõnh. Vì taát caû chuùng sinh trong caùc theá gian ñeàu bò muõi teân ngu si baén truùng, maø Boà-taùt quan saùt ñöôïc roài phaùt taâm Ñaïi Töø Bi, thaâu nhieáp caùc thieän caên, tích tuï laïi vaø laøm cho thieän caên phaùt trieån lôùn maïnh, cho neân noùi Boà-taùt môùi phaùt taâm laø ñaõ vöôït qua phaàn vò Thanh vaên. Phaùt taâm laàn thöù hai laø vöôït leân treân phaàn vò Bích-chi-Phaät. Ngöôøi Bích-chi-Phaät hôn haún ngöôøi Thanh vaên, hoaøn toaøn khoâng vì ngöôøi khaùc maø hoaøn toaøn vì mình caàu mong tòch dieät Nieát-baøn. Neáu Boà-taùt môùi quaùn saùt phaùp taùnh cho ñeán khi quaùn saùt phaùp Nhaãn voâ sinh, thì chöa vöôït leân treân ñaïo baát ñònh, maø voán coù phaùt sinh taâm nieäm thaûy ñeàu coù khaû naêng vöôït qua phaàn vò cuûa Thanh vaên vaø Bích-chi-Phaät.

Noùi Boà-taùt phaùt taâm laàn thöù hai thì vöôït leân treân phaàn vò Bích- chi-Phaät, vaø phaùt taâm laàn thöù ba thì vöôït leân treân phaàn vò baát ñònh. Vì ôû trong ñòa baäc nhaát xa rôøi nhaân cuûa baát ñònh vaø ñaït ñöôïc nhaân cuûa ñònh. Vì heát thaûy söï phaùt taâm ñeàu vöôït leân treân phaàn vò baát ñònh.

Noùi Boà-taùt phaùt taâm laàn thöù ba thì vöôït leân treân phaàn vò baát ñònh vaø phaùt taâm laàn thöù tö thì an truù trong phaàn vò cuûa ñònh. Töø ñòa thöù hai trôû leân xa lìa heát thaûy phaùp ñoái trò, cho neân cuoái cuøng an truù trong phaàn vò cuûa ñònh. Noùi Boà-taùt phaùt taâm laàn thöù tö an truù trong phaàn vò cuûa ñònh laø vaäy.

Khoâng thoái chuyeån ñoái vôùi Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, nghóa laø Boà-taùt xa lìa ñöôïc caùc phaùp traùi ngöôïc khi phaùt taâm Boà-ñeà, goïi laø Boà-taùt khoâng thoái chuyeån. Nhö trong kinh Baûo Nöõ noùi: Naøy Baûo Nöõ! Ñaïi Boà-taùt coù ba möôi hai con ñöôøng haàm hoá trôû ngaïi, laø phaùp traùi ngöôïc ñoái vôùi vieäc phaùt taâm Boà-ñeà. Ba möôi hai phaùp ñoù laø:

1. Mong caàu Thanh vaên thöøa. 2. Mong caàu Bích-chi-Phaät thöøa. 3. Mong caàu xöù sôû cuûa Ñeá thích, Phaïm thieân. 4. Döïa vaøo nhöõng nôi sinh thanh tònh môùi coù theå tu taäp phaïm haïnh. 5. Chuù troïng vaøo moät ñöùc haïnh voán coù maø noùi laø cuûa mình. 6. Neáu ñöôïc taøi saûn quyù giaù thì sinh taâm keo kieät, tham lam, luyeán


tieác. tònh.

7. Duøng taâm ñoái ñaõi thieân vò maø boá thí cho chuùng sinh. 8. Khinh deã lôøi raên caám. 9. Thöïc haønh tinh chuyeân maø taâm khoâng nghó ñeán ñaïo. 10. Söï vieäc noùng giaän cho laø danh tieáng 11. Taâm nieäm buoâng lung. 12. Dong ruoåi, phieâu baït. 13. Khoâng mong caàu hieåu bieát roäng. 14. Khoâng xeùt vieäc mình laøm. 15. Töï cao, töï ñaïi. 16. Haønh ñoäng cuûa thaân-mieäng-taâm khoâng coù theå laøm cho thanh

17. Khoâng baûo veä chaùnh phaùp. 18. Phaûn boäi coâng ôn cuûa thaày. 19. Khoâng rôøi boû ñieàu aùc. 20. Rôøi xa phaùp quan troïng kieân coá. 21. Hoïc theo nhöõng baïn beø xaáu aùc. 22. Thuaän theo caùc loaïi aám. 23. Khoâng chòu khoù giuùp ñaïo. 24. YÙ nieäm khoâng coù caên baûn cuûa thieän. 25. Ñaõ phaùt yù ñaïo nhöng khoâng coù phöông tieän quyeàn bieán. 26. Khoâng duøng taâm aân caàn maø hoûi han than vaõn Tam baûo. 27. Oaùn gheùt caùc Boà-taùt. 28. Ñoái vôùi phaùp chöa ñöôïc nghe maø nghe roài thì phæ baùng. 29. Khoâng hieåu roõ söï vieäc. 30. Luyeän taäp thöïc haønh theo saùch vôû theá gian. 31. Khoâng baèng loøng khuyeân baûo giaùo hoùa caùc loaøi chuùng sinh. 32. Chaùn ngaùn ñoái vôùi sinh töû.” Laïi nöõa, sôû dó khoâng thuït luøi-khoâng thay ñoåi, laø vì caùc Boà-taùt hoaøn

toaøn thoï trì phaùp khoâng thoái chuyeån. Nhö trong kinh Sa Laõo La Long Vöông coù noùi: “Naøy Long vöông! Ñaïi Boà-taùt ñaõ thaønh töïu roát raùo taùm loaïi phaùp, ñöôïc goïi laø haøng Boà-taùt khoâng thuït luøi-khoâng thay ñoåi. Nhöõng gì laø taùm? Ñoù laø tu haønh ñuùng nhö phaùp:

1. Suy xeùt loãi mình, khoâng suy xeùt loãi ngöôøi. 2. Thaäm chí khoâng vì thaân maïng cuûa mình maø gaây ra ñieàu tai haïi

ñoái vôùi ngöôøi khaùc. 3. Neáu coù ñöôïc lôïi döôõng thì taâm khoâng töï cao. Neáu bò maát lôïi

döôõng thì taâm cuõng khoâng maëc caûm töï ti.


www.daitangkinh.org

4. Ñoái vôùi moïi chuùng sinh, phaùt sinh yù töôûng mình laø ruoäng phöôùc, khoâng naûy sinh taâm nieäm xaáu aùc.

5. Taøi saûn vaät duïng voán coù ñeàu giuùp cho taát caû chuùng sinh cuøng söû duïng.

6. ÔÛ trong caùc phaùp khoâng muoán rieâng mình hieåu bieát khieán cho ngöôøi khaùc khoâng bieát.

7. Thaáy ngöôøi khaùc coù ñöôïc nieàm vui thì taâm caûm thaáy hoan hyû, chöù khoâng vì nieàm vui cuûa mình maø sinh taâm hoan hyû.

8. Taâm luoân bình ñaúng vôùi ñieàu ñaùng meán vaø khoâng ñaùng meán. Ñuû taùm phaùp naøy, thì Boà-taùt khoâng lui suït, khoâng ñoåi thay ñoái vôùi

Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Hoûi: Cho neân noùi veà töôùng khoâng thay ñoåi. Theá naøo laø töôùng khoâng

thay ñoåi? Ñaùp: Ñuùng laø ñieàu maø toâi ñònh noùi thì oâng laïi hoûi. Boà-taùt thaønh töïu

töôùng khoâng thay ñoåi, thì Nhö lai noùi nhieàu trong taát caû caùc kinh, neân bieát! Nhö trong kinh Trí AÁn Tam Muoäi coù ñoaïn noùi: “Naøy Di-laëc! Coù naêm phaùp goïi laø töôùng cuûa Boà-taùt hoaøn toaøn khoâng thay ñoåi ñoái vôùi Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Ñoù laø:

1. Khôûi taâm bình ñaúng ñoái vôùi moïi chuùng sinh 2. Khoâng sinh taâm ganh gheùt ñoái vôùi lôïi döôõng cuûa ngöôøi khaùc. 3. Cho duø ñuïng ñeán maïng soáng cuûa mình, vaãn khoâng noùi moïi loãi

laàm xaáu xa cuûa Phaùp sö Tyø-kheo. 4. Suoát ñôøi khoâng tham ñaém moïi ñieàu nhö cuùng döôøng-cung kính-

khen ngôïi ... 5. Cuoái cuøng ñaït ñöôïc phaùp saâu xa vaø trí nhaãn nhuïc. Naøy Di-laëc! Laïi coù naêm phaùp goïi laø Boà-taùt khoâng thay ñoåi. Ñoù

laø: 1. Khoâng thaáy thaân maïng mình 2. Khoâng thaáy thaân maïng ngöôøi khaùc 3. Taâm khoâng phaân bieät noùi sai laïc veà phaùp giôùi. 4. Khoâng chaáp Boà-ñeà. 5. Khoâng duøng töôùng ñeå thaáy Nhö Lai. Vaû laïi, trong kinh Baùt Nhaõ Ba-la-maät noùi nhieàu veà töôùng khoâng

thay ñoåi, nhö kinh aáy noùi neân bieát! Hoûi: Theá naøo laø ñöôïc phaùp khaùc vôùi taâm Boà-ñeà? Nhaân khoâng

thoái chuyeån taâm Boà-ñeà khaùc vôùi Boà-ñeà Phaät, maø goïi laø taâm khoâng thoái chuyeån ñoái vôùi Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc?

Ñaùp: Vì coù ñöôïc nhaân quyeát ñònh. ÔÛ ñaây noùi roõ nghóa gì? Vì Boà-taùt


ôû ñòa baäc nhaát ñaõ thaønh töïu nhaân cuoái cuøng. Vì döïa vaøo nhaân cuoái cuøng naøy maø chöùng ñaïi Boà-ñeà, cho neân goïi laø nhaát ñònh khoâng thoái chuyeån Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.

Noùi Voâ thöôïng laø bôûi vì hôn haún taát caû phaùp höõu vi. Noùi Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc laø vì xa lìa taát caû taäp khí phieàn naõo vaø

caùc phaùp baát thieän ôû khaép moïi nôi, noù khoâng coù gì chöôùng ngaïi. Vì nhaän bieát ñuùng nhö thaät veà taát caû chuûng loaïi cuûa taát caû phaùp, cho neân noùi laø Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.

Hoûi: Neân noùi veà coâng ñöùc khoâng lui suït, khoâng thay ñoåi. Theá naøo laø coâng ñöùc khoâng lui suït, khoâng thay ñoåi?

Ñaùp: Veà coâng ñöùc khoâng lui suït, khoâng chuyeån ñoåi, Ñöùc Nhö Lai ñaõ giaûng noùi roäng ôû moïi nôi trong kinh, cho neân bieát. Nhö trong kinh Thaäp Ñòa noùi: Naøy caùc Phaät töû! Neáu coù chuùng sinh tích taäp thieän caên saâu daøy, kheùo tích taäp nhöõng thieän haïnh kheùo tích taäp nhöõng haønh coâng ñöùc, kheùo cuùng döôøng chö Phaät, kheùo tích taäp nhöõng phaùp thieän, kheùo baûo veä haøng thieän trí thöùc, kheùo laøm cho taâm thanh tònh, tieán vaøo taâm saâu roäng, tuyeät ñoái tin töôûng vaø vui vôùi phaùp Ñaïi thöøa, hieän roõ taâm Ñaïi Töø Bi. Chuùng sinh nhö vaäy môùi coù theå phaùt taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.”

Tích taäp thieän caên saâu daøy laø töø khi môùi phaùt taâm cho ñeán sau naøy, Boà-taùt coù theå vöôït leân treân taùnh cuûa Thanh vaên vaø Bích-chi-Phaät. Vì vaäy coù theå duøng laøm chuûng töû cho phaàn vò Boà-taùt khoâng lui suït, khoâng thay ñoåi.

Thieän caên nhö tham... khoâng phaûi laø chuûng töû chaân chaùnh maø laø do töø laâu ñaõ tu taäp voâ löôïng nhöõng vieäc laøm coâng ñöùc, cho neân noùi laø tích taäp thieän caên saâu daøy. Kheùo tích taäp nhöõng thieän haïnh, laø noùi Boà-taùt ñaõ tu caùc haïnh chaân chaùnh, goïi laø tu nhöõng thieän haïnh, haïnh vaø tu sinh khôûi khaùc nhau veà teân goïi nhöõng nghóa thì nhö nhau.

Laïi noùi haønh, laø thanh tònh nghieäp thaân-mieäng-yù, töï sinh soáng vôùi ñôøi soáng chaân chaùnh, vì caùc Boà-taùt ñeàu xa rôøi taâm gaây toån haïi, maø thaønh töïu moïi vieäc laøm, ñem laïi lôïi ích cho taát caû chuùng sinh. Taát caû Thanh vaên vaø Bích-chi-Phaät... ñeàu khoâng theå vöôït qua ñöôïc bieån caû trí tueä, maø Boà-taùt thì coù naêng löïc vöôït qua ñöôïc, cho neân noùi Boà-taùt kheùo tích taäp nhöõng thieän haïnh. Kheùo tích taäp nhöõng haønh coâng ñöùc, laø duøng caùc haïnh boá thí-nhaãn nhuïc-khoâng phoùng tuùng... boán nhieáp phaùp-boán Voâ löôïng laøm nhaân giaùo hoùa chuùng sinh, chuûng töû caùc phaùp ñaõ taêng tröôûng, ñaõ ñöôïc tích taäp ñuùng ñaén, cho neân noùi laø kheùo tích taäp nhöõng haønh coâng ñöùc.


www.daitangkinh.org

Kheùo cuùng döôøng chö Phaät, nghóa laø Boà-taùt duøng söùc cuûa nhaân laøm taêng tröôûng lôïi ích cho ngöôøi khaùc, cuõng chính laø söï nghieäp cuûa mình, Boà-taùt caûm thaáy haân hoan Voâ löôïng moãi khi cuùng döôøng, moãi khi cung kính, hay khi nghe chaùnh phaùp... töø ñôøi naøy sang ñôøi khaùc, Boà-taùt luoân cuùng döôøng cung kính chö Phaät, cho neân noùi laø kheùo cuùng döôøng chö Phaät.

Kheùo tích taäp nhöõng phaùp thieän, laø vì caùc Boà-taùt coù Voâ löôïng moân, tích taäp caùc vieäc laøm nhö boá thí... tu taäp caùc phaùp thieän, nhaän laáy Boà-ñeà vó ñaïi, thaønh töïu taâm moät vò hoài höôùng chaân chaùnh, coù theå thaønh töïu phaùp khoâng thoái chuyeån, cho neân noùi laø kheùo tích taäp nhöõng phaùp thieän.

Thieän tri thöùc kheùo gia hoä, nghóa laø Phaät, Nhö Lai chính laø baäc thieän tri thöùc, luoân luoân gia hoä Boà-taùt, giuùp cho söï phaùt taâm ñöôïc taêng tröôûng, an truù khoâng lui suït, khoâng thay ñoåi trong chaùnh phaùp, cho neân noùi laø thieän tri thöùc kheùo gia hoä.

Kheùo laøm cho taâm thanh tònh, laø vì Boà-taùt khoâng mong caàu nieàm vui cho mình, chæ chuyeân taâm moät vò ñem laïi lôïi ích cho ngöôøi khaùc. Maõi maõi Boà-taùt khoâng bò hoen oá do caùc thöù phieàn naõo nhö töï aùi... cho neân môùi noùi laø kheùo laøm cho taâm thanh tònh.

Tieán vaøo taâm saâu roäng laø taäp trung nhôù nghó roäng raõi, toát ñeïp trong phaùp Ñaïi thöøa maø thaønh töïu nhaân cuoái cuøng, cho neân noùi laø tieán vaøo taâm saâu roäng.

Tuyeät ñoái tin töôûng vaø vui vôùi phaùp Ñaïi thöøa, laø khi phaùt taâm Ñaïi thöøa maø khoâng khieáp nhöôïc, khoâng sôï haõi taát caû moïi noãi thoáng khoå cuûa theá gian. Thaáy caùc chuùng sinh mong caàu Tieåu thöøa, Boà-taùt phaùt sinh taâm Ñaïi Töø Bi, muoán ban nieàm vui cho taát caû chuùng sinh, bieát nôi choán cuûa Nhaát thieát chuûng trí, Boà-taùt duøng naêng löïc phöông tieän giuùp chuùng sinh ñaït ñöôïc, cho neân noùi laø tuyeät ñoái tin töôûng vaø vui vôùi phaùp Ñaïi thöøa. Boà-taùt hieän roõ taâm Ñaïi Töø Bi laø vì nhaän thaáy chuùng sinh bò aùp böùc do moïi ñau khoå cuûa söï soáng cheát, khoâng nhaø-khoâng beán vaø khoâng ai cöùu ñoä..., Boà-taùt phaù tan moïi khoå ñau phieàn naõo ñoù giuùp hoï, thöïc haønh boá thí, boá thí roäng lôùn vaø boá thí caû nhöõng gì khoù boá thí nhaát. Duøng söùc maïnh cuûa phöông tieän, Boà-taùt ñi vaøo nhöõng nôi khoå ñeå theå hieän loøng Töø Bi. Noùi loøng töø laø vì Boà-taùt môùi phaùt taâm, naêng löïc coøn keùm, chæ nguyeän thöông xoùt taát caû chuùng sinh cho neân goïi laø töø.

Coøn loøng Bi laø Boà-taùt tu haønh vì taát caû chuùng sinh. Chæ cho chuùng sinh tu haønh nhö Boà-taùt ñeå thoaùt khoûi khoå naïn. ÔÛ trong phaùp thuø thaéng maø phaùt taâm toái thöôïng nhö vaäy, cho neân goïi laø bi, noùi laø hieän roõ taâm


Ñaïi Töø Bi ñoái vôùi taát caû chuùng sinh. Laïi noùi khoâng thoái chuyeån, Ñaïi Boà-taùt coù taùm phaùp, coù khaû naêng

thaønh töïu phaàn vò khoâng thoái chuyeån. Ñoù laø: 1. Taâm Ñaïi Bi. 2. Taâm an truù. 3. Trí tueä 4. Phöông tieän. 5. Khoâng buoâng lung. 6. Phaùt taâm tinh tieán. 7. Kheùo truù nieäm. 8. Gaëp thieän tri thöùc.

Boà-taùt môùi phaùt taâm caàn phaûi nhanh choùng tu haønh taùm phaùp naøy, nhö cöùu löûa chaùy treân ñaàu, roài sau ñoù môùi tu taäp caùc haïnh khaùc. Ngoaøi caùc phaùp khoâng thoái chuyeån, Boà-taùt cuõng döïa theo taùm phaùp naøy maø tu taäp. Ngoaøi ra, coøn coù taát caû coâng ñöùc khoâng lui suït khoâng thay ñoåi. Taát caû caùc coâng ñöùc khoâng thoái chuyeån ñoù ñaõ ñöôïc noùi roäng raõi khaép caùc kinh, cho neân bieát.

Hoûi: Chæ noùi khoâng lui suït ñoái vôùi Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc laø ñuû, sao laïi coøn noùi khoâng chuyeån ñoåi? Vì ñaõ coù theå khoâng lui suït, töùc laø khoâng thay ñoåi roài?

Ñaùp: Vì ñaït ñöôïc nhaân khoâng lui suït thì cuoái cuøng thaønh töïu taâm saâu xa, cho neân goïi laø khoâng lui suït. Noùi khoâng thay ñoåi laø vì döïa vaøo taâm nieäm saâu xa khoâng lui suït, phaùt sinh taâm nieäm vôùi vieäc laøm toát ñeïp hôn, tieán boä hôn, cho neân goïi laø khoâng thay ñoåi.

Hoûi: Neáu vaäy thì khoâng lui suït vaø khoâng thay ñoåi laïi khoâng coù nghóa gì sai khaùc. Vì sao khoâng thay ñoåi ñoái vôùi khoâng lui suït maø laïi toát ñeïp hôn?

Ñaùp: Noùi khoâng lui suït laø döïa vaøo taâm khoâng gaây toån haïi, laø caên baûn nghieäp ñaïo, khôûi söï laøm lôïi ích cho moïi ngöôøi, chöùng ñöôïc nghóa toát ñeïp hôn heát. Noùi khoâng thay ñoåi laø bôûi vì tu haønh thaønh töïu. Noùi khoâng lui suït laø noùi ñeán söï ñoaïn tuyeät vónh vieãn taát caû phieàn naõo caên baûn nhö thaân kieán..., coù theå laøm chöôùng ngaïi ñeán phaùp thuø thaéng.

Noùi khoâng thay ñoåi laø vì ñoaïn dieät ñöôïc caên baûn Voâ minh trong phaàn vò Tu ñaïo. Coøn noùi khoâng lui suït laø vì kheùo tích taäp ñaày ñuû caùc coâng ñöùc.

Noùi khoâng thay ñoåi laø kheùo tích taäp ñaày ñuû trí tueä. Coøn noùi khoâng lui suït laø bôûi vì thaønh töïu phöông tieän.

Noùi khoâng thay ñoåi laø noùi veà thaønh töïu Baùt-nhaõ. Coøn noùi khoâng lui


www.daitangkinh.org

suït laø vöôït leân treân nhaân cuûa phaàn vò Thanh vaên vaø Bích-chi-Phaät. Noùi khoâng thay ñoåi laø vì Boà-taùt kheùo tích taäp ñöôïc caùc thieän caên

Boà-ñeà. Coøn noùi khoâng lui suït laø noùi veà thaønh töïu naêng löïc vó ñaïi. Noùi khoâng thay ñoåi laø noùi veà thaønh töïu tu haønh. Coøn noùi khoâng lui

suït laø noùi veà ñaày ñuû nhaân ñeå thaønh töïu möôøi löïc. Noùi khoâng thay ñoåi laø noùi veà ñaày ñuû nhaân thaønh töïu boán phaùp voâ

uùy haõi. Coøn noùi khoâng lui suït laø döïa vaøo baïch phaùp nhö Boá thí Ba-la- maät... laøm lôïi ích cho chuùng sinh.

Noùi khoâng thay ñoåi laø ñem caùc thieän caên maø boá thí... laø vì chuùng sinh maø hoài höôùng ñaïi Boà-ñeà, vì laøm lôïi ích cho caùc chuùng sinh maø luoân vui thích. Coøn noùi. khoâng lui suït laø noùi veà chöùng ñöôïc ñòa baäc nhaát, khoâng laøm maát nhaân cuûa taâm Boà-ñeà, maø ñöôïc thaønh töïu taâm saâu xa ...

Noùi khoâng thay ñoåi laø töø ñòa thöù hai trôû leân thuoäc veà söï khôûi taâm xaây döïng möôøi thieän nghieäp ñaïo, khaùc vôùi möôøi thieän nghieäp ñaïo cuûa Boà-taùt khi tu haønh boá thí... Cöù nhö vaäy maø luoân taêng tröôûng.

Hoûi: Phaùp thaéng tieán thì, nghóa naøy theá naøo? Ñaùp: Vì taâm Töø Bi vaø vieäc Boà-taùt laøm cöù ngaøy caøng lôùn daàn.

Tröôùc heát laø ñöôïc phaùp thieän thanh tònh sau ñoù tieán trieån toát ñeïp ñeán baäc trung bình vaø baäc cao. Vì nghóa ñoù cho neân goïi laø phaùp thaéng tinh tieán.

Haøng phuïc taát caû caùc ma oaùn thuø, bôûi vì ñeø beïp ma, haøng phuïc oaùn, haøng phuïc giaëc thuø, cho neân noùi laø haøng phuïc heát thaûy caùc ma oaùn thuø. Nghóa naøy theá naøo? Vì Boà-taùt ñeø beïp moïi ma phieàn naõo, Thieân ma luoân rình raäp ñeå tìm kieám moät ít loãi laàm, noùi laø haøng phuïc taát caû caùc ma. Vì ñaït ñöôïc naêng löïc cuûa Vaên-Tö-Tu tueä, laøm lôïi ích cho chuùng sinh, cho neân oaùn thuø caøng khoâng theå gaây trôû ngaïi ñöôïc, cho neân noùi laø haøng phuïc heát thaûy caùc oaùn. Heát thaûy ngoaïi ñaïo luaän sö ñeàu khoâng coù khaû naêng beû gaõy hay haøng phuïc, cho neân noùi laø haøng phuïc heát thaûy giaëc thuø. Vì vaäy cho neân môùi noùi laø haøng phuïc heát thaûy ma oaùn, giaëc thuø.

Vaû laïi, nhôø coù naêng löïc Baùt nhaõ ñoaïn tröø ñöôïc ma phieàn naõo, cho neân noùi laø haøng phuïc taát caû caùc ma. Nhôø söùc phöông tieän maø Boà-taùt coù theå tu taäp thieän caên Boà-ñeà, vöôït leân treân Nieát-baøn oaùn thuø maø Nhò thöøa ñaõ chöùng ñöôïc, cho neân môùi noùi laø haøng phuïc taát caû caùc keû thuø ma oaùn.

Hôn nöõa, vì thaønh töïu caùc phaùp veà taâm saâu xa, laïi vöôït qua nhaân cuûa ñaïo ma, cho neân noùi laø haøng phuïc taát caû caùc ma, taâm mong caàu quaû vò Nhaát thieát trí khoâng bao giôø döùt, laø phaùp khuaát phuïc ñoái trò ñòch thuû khieán chuùng meät moûi. Taâm mong caàu quaû vò Nhaát thieát trí ñaõ ñoaïn tuyeät, laø khi phaùp khuaát phuïc ñaõ khieán ñòch thuû phaûi meät moûi, cho neân


noùi laø haøng phuïc taát caû ñòch thuû. Vaû laïi, vì ñöôïc möôøi loaïi Töï Taïi maø Boà-taùt coù khaû naêng haøng phuïc

taát caû boán ma, chö aám... cho neân noùi laø haøng phuïc taát caû caùc ma. Vì an truù chaùnh ñònh tuï, vöôït leân treân phaàn vò Thanh vaên vaø Bích-

chi-Phaät maø Boà-taùt khoâng mong, cho neân goïi laø haøng phuïc keû thuø oaùn. Laïi coù khaû naêng kheùo bieát söï nghieäp cuûa caùc ma, cho neân noùi laø

haøng phuïc taát caû ma. Ñöôïc caùc thieän nghieäp thanh tònh cuûa caùc Boà-taùt, coù khaû naêng vöôït leân treân taát caû nhaân cuûa caùc ñaïo aùc, cho neân noùi laø haøng phuïc taát caû keû thuø oaùn.

Laïi coù khaû naêng kheùo gìn giöõ caùc phaùp ñoái trò... ñoái vôùi caùc ma oaùn thuø, vì vaäy goïi laø haøng phuïc taát caû caùc ma thuø oaùn. Nhö trong kinh Phaät noùi: Naøy Long vöông! Ñaïi Boà-taùt vì thaønh töïu taùm phaùp cho neân coù theå ñeø beïp caùc ma thuø oaùn. Taùm phaùp ñoù laø:

1. Bieát phaùp naêm aám nhö huyeãn hoùa. 2. Xa rôøi taát caû phieàn naõo nhö thaân kieán... vì bieát nhö thaät veà nghóa

Khoâng. 3. Bieát nhö thaät veà taát caû caùc haønh höõu vi voán khoâng sinh maø sinh

ra caùc theá gian. 4. Thöôøng giaùo hoùa chuùng sinh vì thöôøng khoâng rôøi boû taâm Boà-

ñeà. 5. Taâm luoân tu haønh tinh tieán vöõng chaéc, nhöng vaãn thöôøng sôï haõi

ba coõi. 6. Ngoä nhaäp vôùi phaùp khoâng ñaùng ngoä nhaäp maø haèng mong caàu trí

cao thöôïng bôûi vì chuùng sinh. 7. Thöôøng tu taäp coâng ñöùc maø vaãn tin töôûng vì töôùng voâ thöôøng. 8. Thöôøng tu taäp coâng ñöùc trí tueä, nhöng khoâng mong caàu trí cuûa

Thanh vaên vaø Bích-chi-Phaät. Hoûi: Cho neân noùi veà vieäc laøm cuûa Boà-taùt. Theá naøo laø vieäc laøm cuûa

Boà-taùt? Ñaùp: Vieäc laøm cuûa Boà-taùt, laø Boà-taùt ñaõ nhaän thaáy saâu xa veà lôïi

ích cuûa Nieát-baøn vaø nhöõng loãi laàm tai haïi cuûa theá gian, cho neân phaùt khôûi taâm Ñaïi Töø Bi, maø thaâu nhieáp vaøo trí tueä phöông tieän, thöôøng laøm lôïi ích cho chuùng sinh maø tu haønh, vì vaäy goïi laø thöïc haønh haïnh cuûa Boà-taùt.

Bieát nhö thaät veà töôùng vaø töï Theå cuûa taát caû caùc phaùp, laø bieát taát caû phaùp, ñuùng nhö thaät veà töôùng cuûa noù. Töôùng cuûa töï Theå goïi laø töôùng, nhö töôùng cuûa töôùng töï Theå cuûa moïi phaùp, Boà-taùt bieát ñuùng nhö thaät.

Hoûi: Caàn phaûi noùi nhö vaäy: Bieát töôùng cuûa taát caû caùc phaùp chöù


www.daitangkinh.org

khoâng cho neân noùi laø bieát töôùng töï Theå cuûa taát caû caùc phaùp? Ñaùp: Vì chöùng minh phaùp ñöôïc thaáy vaø phaùp coù theå thaáy laø khoâng

hai, cho neân noùi laø bieát nhö thaät veà töôùng töï Theå cuûa taát caû caùc phaùp. Nghóa naøy theá naøo? Vì chöùng minh töôùng töï Theå cuûa caùc phaùp laø khoâng lìa caùc phaùp maø laïi coù töôùng.

Hoûi: Neáu vaäy thì cho neân noùi nhö vaäy: bieát theå cuûa caùc phaùp chöù khoâng cho neân noùi laø bieát töôùng cuûa phaùp?

Ñaùp: Khoâng phaûi theá! Neáu noùi nhö vaäy thì khoâng traùnh khoûi loãi laàm vöøa noùi. Ñaây laø noùi roõ veà nghóa gì? Nhö töôùng cuûa caùc phaùp lìa caùc phaùp maø laïi coù töï Theå, thì e raèng choïn laáy nhö vaäy chæ vì che chôû cho loãi laàm kia. Noùi caùch khaùc, ñaây laø chöùng toû nghóa gì? Töùc laø töôùng cuûa töï Theå taùch rôøi töï Theå thì khoâng coù töôùng naøo nöõa, töï Theå vaø töôùng tuy teân khaùc maø nghóa chæ laø moät. Vì vaäy noùi laø bieát nhö thaät veà töôùng töï Theå cuûa taát caû caùc phaùp, khoâng gioáng nhö vaán naïn tröôùc ñaây ñaõ noùi:

Hoûi: Vì sao goïi laø töôùng cuûa töï Theå? Ñaùp: Neáu bieát nhö thaät veà taát caû nhaân duyeân cuûa caùc phaùp, maø coù

töôùng cuûa töï Theå khoâng thaät. Ñaây laø chöùng minh veà nghóa gì? Vì caùc Boà-taùt luoân tuøy thuaän trí tueä xuaát theá gian, coù theå bieát nhö thaät veà Theå cuûa caùc phaùp ñoù. Coù khaû naêng bieát nhö thaät veà Theå cuûa caùc phaùp, laø vì thaáy taát caû caùc haønh cuûa höõu vi ñeàu döïa vaøo nhaân duyeân maø coù chöù khoâng thöôøng coøn khoâng ñoaïn dieät. Chính vì nghóa naøy cho neân khoâng vöôùng vaøo söï chaáp tröôùc hö voïng veà ñoaïn thöôøng, coù vaø khoâng coù ñeàu nhö nhau maø thaønh töïu Trung ñaïo. Thaáy bieát ñuùng nhö thaät veà caùc haønh höõu vi ñeàu hö voïng khoâng thaät, bôûi vì ñaït ñöôïc taâm thanh tònh maø bieát caùc haønh cuûa höõu vi ñeàu do phaân bieät hö voïng, cho neân lìa xa nhaân caáu tröôïc nhö phaù giôùi…, ñaày ñuû giôùi haïnh thanh tònh, ngay caû khi chöa thaønh Phaät veà sau vaãn tu taäp thieän caên, laøm nhaân mang laïi yeân vui cho taát caû chuùng sinh, khieán cho hoï ñaït ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí.


LUAÄN KINH DI LAËC BOÀ TAÙT SÔÛ VAÁN

QUYEÅN 3

Hoûi: Ñoái vôùi caùc theá gian, taâm khoâng thaáy meät moûi laø sao? Ñaùp: Luùc coøn phaàn vò Kieán ñaïo, ñaõ xa lìa nhaân meät moûi nhö thaân

kieán... Caâu noùi naøy noùi roõ nghóa gì? Vì caùc phaøm phu chaáp laáy töôùng ngaõ, bò böùc naõo do ñuû loaïi khoå ñau trong sinh töû, maø naûy sinh taâm moûi meät trong theá gian, Boà-taùt khi thaáy theå cuûa caùc phaùp, ñeàu xa lìa moïi vöôùng maéc veà töôùng ngaõ. Vì vaäy ñoái vôùi theá gian. Caùc vò taâm Boà-taùt khoâng thaáy meät moûi. Sôû dó ñoái vôùi caùc theá gian, taâm Boà-taùt khoâng thaáy meät moûi, laø vì Boà-taùt ñaõ xa lìa ñöôïc naêm söï sôï haõi. Vieäc naøy coù nghóa laø gì? Bôûi vì chuùng sinh ôû theá gian chöa lìa boû naêm söï sôï haõi, nhö sôï khoâng theå soáng noåi..., khieán taâm hoï thaáy meät moûi ñoái vôùi caùc theá gian. Boà-taùt ñaõ xa lìa naêm ñieàu sôï haõi aáy..., ñaõ xa lìa töôùng ngaõ... ñaõ tu taäp coâng ñöùc, trí tueä ñaày ñuû. Vì vaäy Boà-taùt thaáy taâm mình khoâng meät moûi ñoái vôùi caùc theá gian. Laïi coù ñöôïc moät vò taâm laøm lôïi ích cho moïi ngöôøi, cho neân taâm khoâng meät moûi. Vieäc naøy coù yù nghóa gì? Bôûi vì caùc Boà-taùt döïa vaøo taâm Töø Bi maø laøm lôïi ích cho moïi ngöôøi, vôùi taâm saâu xa kheùo tu taäp, gioáng nhö nöôùc trong bieån caû cuøng chung moät vò maën. Boà-taùt cuõng vaäy, laø moät vò taâm laøm lôïi ích cho moïi ngöôøi. Vì caùc Boà-taùt laøm lôïi ích cho moïi ngöôøi, cuõng chính laø laøm lôïi ích cho mình. Vì lôïi ích cuûa chuùng sinh maø tu taäp vaø laøm caùc vieäc, cho neân taâm Boà-taùt khoâng thaáy moûi meät ñoái vôùi caùc theá gian. Taâm cuûa Boà-taùt laïi luoân ñöôïc an truù, cho neân taâm khoâng caûm thaáy moûi meät ñoái vôùi caùc theá gian. Vieäc naøy coù yù nghóa gì? Vì caùc Boà-taùt ñoái vôùi caùc neûo aùc nhö, ñòa nguïc daây ñen, ñòa nguïc hôïp laïi, ñòa nguïc keâu la, ñòa nguïc Ña-ba-na, ñòa nguïc Ba-ña-ba-ba, ñòa nguïc A-tyø, ñia nguïc Cöùu cöùu la, ñòa nguïc töû thi, ñòa nguïc röøng dao, ñòa nguïc röøng göôm, ñòa nguïc böûa xeû, ñòa nguïc An-phuø-ñaø, ñòa nguïc A-ba-na, ñòa nguïc A-tra-tra, ñòa nguïc Öu-baùt-la, ñòa nguïc Caâu-vaät-ñaàu, ñòa nguïc Höông, ñòa nguïc Phaân-ñaø-lôïi, ñòa nguïc Ba-ñaàu-ma, vôùi moïi thöù laïnh-noùng cam


www.daitangkinh.org

chòu moïi khoå naõo, vaø caû neûo suùc sinh-ngaï quyû trong nguïc Neâ-leâ, A-tu- la, ngöôøi-trôøi, cuøng gieát haïi laãn nhau, cuøng dong ruoåi tìm kieám loâi keùo caáu xeù aên thòt laãn nhau, hoaëc coøn soáng soùt, hoaëc ñaõ thaùo chaïy, khôûi leân taâm nieäm ngaõ maïn, ganh gheùt, giaän hôøn, aân aùi bieät ly, oaùn gheùt laïi gaëp nhau, Laõo-beänh-cheát-lo buoàn khoå naõo. Vôùi nhöõng ñau khoå nhö vaäy, duø thaáy-nghe nhöng Boà-taùt vaãn khoâng xa rôøi vieäc laøm ñem laïi lôïi ích cho chuùng sinh. Taâm Boà-taùt hoaøn toaøn khoâng lui-khoâng chuyeån, hoaøn toaøn an truù vaøo taâm ñaïi Boà-ñeà, ñoù goïi laø Boà-taùt ñoái vôùi caùc theá gian maø taâm khoâng heà moûi meät.

Khoâng moûi meät laø vì theä nguyeän kieân coá. Ñieàu naøy coù nghóa gì? Vì caùc Boà-taùt döïa vaøo taâm Töø Bi bình ñaúng vó ñaïi laøm lôïi ích cho chuùng sinh, cuoái cuøng ñaït ñöôïc taâm saâu xa laáy ñoù laøm caên baûn cho moïi vieäc laøm. Vì kheùo bieát taâm kieân coá, laïi tuøy thuaän vôùi nhöõng theä nguyeän laøm lôïi ích cho chuùng sinh, cho neân Boà-taùt ñoái vôùi caùc theá gian maø taâm khoâng caûm thaáy moûi meät.

Hoûi: Taâm nguyeän kieân coá cuûa Ñaïi Boà-taùt laø gì? Ñaùp: Coù naêm phaùp goïi laø theä nguyeän vöõng chaéc cuûa Boà-taùt. Ñoù

laø: 1. Thöøa Thanh vaên khoâng lay chuyeån ñöôïc Boà-taùt. 2. Thöøa Bích-chi-Phaät khoâng lay chuyeån ñöôïc Boà-taùt. 3. Caùc lyù luaän cuûa ngoaïi ñaïo khoâng lay chuyeån ñöôïc Boà-taùt. 4. Taát caû caùc loaøi ma khoâng lay chuyeån ñöôïc Boà-taùt. 5. Khoâng vì khoâng nhaân-khoâng duyeân maø töï nhieân lay chuyeån

ñöôïc Boà-taùt. Vì vaäy noùi taâm Boà-taùt khoâng caûm thaáy moûi meät ñoái vôùi moïi theá gian.

Laïi coù naêm phaùp, ñoái vôùi caùc theá gian maø taâm Boà-taùt khoâng caûm thaáy meät moûi:

1. Thaáy suy toån hay lôïi ích maø taâm khoâng lo buoàn hay vui möøng. 2. Moïi vieäc laøm ñaõ hoaøn taát vì bieát nhö thaät veà ñaïo. 3. Bieát nhö thaät veà ñaïo quaû. 4. Chính mình ñaït ñöôïc vaéng laëng. 5. Coù taâm loaïi boû khoå ñau phieàn naõo cho moïi chuùng sinh. Vì vaäy

Boà-taùt ñoái vôùi theá gian maø taâm khoâng thaáy moûi meät. Laïi khoâng moûi meät, vì coù ñöôïc taâm Ñaïi Töø-taâm Ñaïi Bi. Ñaây noùi roõ

nghóa gì? Vì caùc Boà-taùt ñaõ thaønh töïu ñöôïc taâm Ñaïi Bi, thaáy moïi chuùng sinh ñang bò ñaém chìm trong vuõng buøn cuûa cuoäc soáng raát khoán khoå... ñang bò Voâ minh laøm cho muø loøa, bò buoäc raøng do tham aùi maø khoâng coù nôi naøo quay veà. Boà-taùt vì thaønh töïu naêng löïc cuûa taâm Töø Bi vaø laáy trí


tueä laøm haøng ñaàu, sieâng naêng tu haønh tinh tieán, cho neân cöùu vôùt ñöôïc noãi ñau khoå cuûa chuùng sinh, vì moïi chuùng sinh maø saün saøng chòu nhöõng nghieäp khoå naõo trong theá gian. Vì vaäy, Boà-taùt ñoái vôùi caùc theá gian maø taâm khoâng bieát moûi meät.

Laïi coù naêm phaùp, bieát Boà-taùt coù taâm Ñaïi Töø Bi: 1. Cho chuùng sinh söï oån ñònh vaø nieàm vui, cho taát caû tieàn cuûa nuoâi

maïng soáng maø khoâng heà luyeán tieác. 2. Khoâng tieác thaân maïng mình. 3. Khoâng caàn baûo veä, luyeán tieác maïng soáng cuûa mình. 4. Tu taäp taát caû caùc haïnh, baát keå thôøi gian giôø giaác. 5. Thöông yeâu bình ñaúng, khoâng phaân bieät keû thaân, ngöôøi thuø. Vì

theá Boà-taùt khoâng caûm thaáy taâm mình moûi meät ñoái vôùi caùc theá gian. Laïi khoâng moûi meät laø vì Boà-taùt coù theå chòu ñöïng ñöôïc taát caû moïi

khoå naõo. Caâu noùi naøy coù nghóa gì? Bôûi vì caùc Boà-taùt coù theå döïa vaøo duyeân löïc cho neân taâm caùc Ngaøi luoân duõng maõnh, traûi qua voâ soá kieáp, coù theå chòu ñöïng moïi söï khoå ñau phieàn naõo. Bôûi vì coù naêng löïc chòu ñöïng ñöôïc taát caû khoå naõo, cho neân taâm Boà-taùt ñoái vôùi theá gian khoâng caûm thaáy moûi meät.

Coù naêm phaùp coù khaû naêng chòu ñöïng moïi khoå naõo cuûa theá gian: 1. Tin töôûng caùc phaùp ñeàu Voâ ngaõ. 2. Tin töôûng caùc phaùp ñeàu Khoâng. 3. Quaùn saùt phaùp theá gian. 4. Quaùn saùt caùc nghieäp quaû. 5. Quaùn saùt caùc nghieäp ñaõ heát, Boà-taùt vì moïi chuùng sinh maø nhaän

chòu bieát bao khoå ñau phieàn muoän trong Voâ löôïng kieáp. Laïi khoâng moûi meät laø do taâm saâu xa luoân mong caàu Boà-ñeà Phaät.

Caâu naøy coù nghóa gì? Vì Boà-taùt luoân duøng taâm saâu xa vui vôùi caûnh Nieát- baøn maø mong caàu Boà-ñeà Phaät. Do naêng löïc vöõng chaéc vaø taêng tröôûng, cho neân Boà-taùt ñaõ vì taát caû chuùng sinh maø gieo troàng chuûng töû thieän caên laøm nhaân duyeân Boà-ñeà baèng caùch thöïc haønh caùc vieäc theá gian. Vì vaäy Boà-taùt khoâng thaáy taâm meät moûi ñoái vôùi caùc theá gian.

Laïi coù naêm phaùp maø Boà-taùt luoân mong caàu Boà-ñeà voâ thöôïng: 1. Khoâng gioáng vôùi trí cuûa Thöøa khaùc, maø hôn haún caùc thöøa khaùc. 2. Laø baäc toái thöôïng ñöùng ñaàu trong theá gian. 3. Töï ñoä mình. 4. Hoùa ñoä ngöôøi khaùc. 5. Ñaày ñuû taát caû taïng coâng ñöùc. Laïi khoâng meät moûi, laø vì giaùo hoùa cho caùc chuùng sinh. Caâu naøy coù


www.daitangkinh.org

nghóa gì? Maõi maõi Boà-taùt luoân vì caùc chuùng sinh, coù khaû naêng giaùo hoùa trong caùc theá gian, tuøy thuaän maø giaùo hoùa, ñoaïn tröø moïi khoå naõo cuûa chuùng sinh trong theá gian, tuy ñang bò moïi muõi teân khoå sôû ñaéng cay baén tôùi, nhöng ñoái vôùi theá gian maø taâm Boà-taùt khoâng heà bieát meät moûi.

Giaùo hoùa chuùng sinh laø quaùn saùt taâm chuùng sinh, tuøy thuaän moïi chuùng sinh, ñoái vôùi phaùp naêm thöøa ngöôøi naøo neân tieáp nhaän thì giaùo hoùa, Boà-taùt seõ truyeàn trao cho hoï. Naêm Thöøa ñoù laø:

1. Thöøa ÖÙng Chaùnh Bieán Tri. 2. Thöøa Bích-chi-Phaät. 3. Thöøa Thanh vaên. 4. Thöøa trôøi 5. Thöøa ngöôøi. Laïi khoâng meät moûi laø vì maïnh meõ duõng caûm khoâng sôï haõi. Caâu

naøy coù nghóa gì? Vì döïa vaøo naêng löïc trí tueä, döïa vaøo söùc duõng caûm khoâng sôï haõi, cho neân Boà-taùt tuy bò baén do muõi teân cay ñaéng cuûa theá gian, nhöng ñoái vôùi theá gian Boà-taùt vaãn khoâng naûy sinh taâm moûi meät.

Coù naêm phaùp bieát ñöôïc Boà-taùt duõng caûm khoâng sôï haõi: 1. Ñoái vôùi moïi vieäc suy hao hö hoûng maø taâm Boà-taùt khoâng lo

laéng. 2. Thaønh töïu taát caû caùc phaùp lôïi ích nhöng taâm Boà-taùt khoâng vui

möøng. 3. Duø nhaän moïi khoå ñau phieàn naõo nhöng taâm vaãn khoâng ñau

buoàn. 4. Duø nhaän nieàm vui toát ñeïp nhöng Boà-taùt khoâng laáy laøm vui. 5. Hai traïng thaùi giaän-möøng khoâng theå bieát ñöôïc. Ñoù goïi laø Boà-taùt

duõng caûm maïnh meõ khoâng sôï haõi, cho neân bieát. Laïi khoâng moûi meät laø vì Boà-taùt khoâng ñaém theo thaân maïng. Caâu

naøy coù nghóa gì? Vì ñaém vaøo thaân maïng maø ngöôøi theá gian luoân bò truùng muõi teân ñau khoå cuûa sinh töû, nhaøm chaùn theá gian maø naûy sinh taâm nieäm moûi meät. Boà-taùt vui vôùi söï nghieäp lôïi ích cho caùc chuùng sinh, bieát nhö thaät veà thaân maïng cho neân Boà-taùt xaû boû maø khoâng tham ñaém, chæ vì muoán ñem laïi lôïi ích cho taát caû chuùng sinh. Vì vaäy, Boà-taùt ñoái vôùi caùc theá gian maø taâm khoâng moûi meät. Boà-taùt coù theå bieát ñöôïc naêm phaùp cho neân khoâng dính maéc vaøo thaân mình:

1. Bieát thaân mình khoâng ñeán töø ñôøi quaù khöù. 2. Bieát thaân khoâng höôùng veà ñôøi vò lai. 3. Bieát thaân mình khoâng phaûi laø phaùp vöõng chaéc. 4. Bieát thaân mình, khoâng thaät coù thaàn ngaõ.


5. Bieát thaân mình khoâng thaät coù ngaõ sôû. Vì vaäy maø Boà-taùt khoâng ñaém theo töï thaân. Boà-taùt coù khaû naêng bieát

naêm phaùp cho neân khoâng tham ñaém thaân maïng: 1. Soáng döïa vaøo trí tueä chöù khoâng theo caùch soáng baát chaùnh. 2. Sôï taát caû caùc phaùp baát thieän. 3. Quaùn saùt töø voâ thæ ñeán nay chöa töøng coù ai khoâng cheát. 4. Cuøng chung moät coõi soáng höõu laäu vôùi taát caû caùc chuùng sinh. 5. Khoâng theå baûo toàn maïng soáng laâu daøi. Laïi khoâng meät moûi, laø vì khoâng ñaém say nieàm vui cuûa mình. Caâu

naøy coù nghóa gì? Bôûi vì caùc chuùng sinh vì ñam meâ nieàm vui cuûa mình, maø phaûi chòu ñöïng moïi thoáng khoå naûy sinh taâm meät moûi. Boà-taùt xaû boû nieàm vui cuûa rieâng mình, cöùu vôùt noãi ñau khoå cuûa chuùng sinh, vì vaäy ñoái vôùi caùc theá gian, taâm nieäm Boà-taùt khoâng caûm thaáy meät moûi.

Boà-taùt bieát nhö thaät veà naêm phaùp khoâng mong caàu nieàm vui rieâng mình:

1. Nhaän bieát nieàm vui nhö boït nöôùc. 2. Nhaän bieát khi nieàm vui taøn hoaïi thì seõ ñau khoå. 3. Coù ñöôïc phöông tieän theá gian, vì caùc Boà-taùt döïa vaøo thieän tri

thöùc, laéng nghe chaùnh phaùp, laéng loøng tö duy ñeå laøm caên baûn, ñaït ñöôïc phöông tieän xuaát theá cho mình vaø cho chuùng sinh.

4. Khoâng döïa vaøo trí cuûa ngöôøi khaùc. 5. Döïa vaøo trí löïc cuûa mình Laïi khoâng moûi meät laø vì Boà-taùt luoân nhaän thaáy taát caû caùc thieän

phaùp ñeàu hieän roõ tröôùc maët. Caâu naøy coù nghóa gì? Vì caùc Boà-taùt döïa vaøo naêng löïc tröôïng phu maø ñaït ñöôïc quaû baùo, vì caùc thieän phaùp ñeàu döïa vaøo naêng löïc tröôïng phu. Nhöõng söï vieäc trong Voâ löôïng kieáp, Boà-taùt ñang thaáy nhö moät giaác chieâm bao. Trong ñôøi vò lai, Boà-taùt khoâng döïa vaøo naêng löïc ngöôøi khaùc, chæ döïa vaøo söùc tröôïng phu cuûa chính mình ñeå tu taäp caùc thieän phaùp daáy leân tö duy nhö vaäy: Nhaát thieát chuûng trí khoâng phaûi laø ngöôøi khaùc coù theå cho mình, maø döïa vaøo naêng löïc cuûa mình coù ñöôïc. Boà-taùt nhaän bieát nhö vaäy, cho neân khoâng döïa vaøo ngöôøi khaùc, töï phaùt taâm tinh tieán tu taäp caùc haïnh, nhanh choùng ñaït ñöôïc quaû vò Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Nhö Ñöùc Phaät baûo Toân giaû A-nan: “Chæ coù tinh tieán Ba-la-maät môùi coù khaû naêng chöùng ñaéc Boà-ñeà”. Vì vaäy, Boà-taùt ñoái vôùi caùc theá gian maø taâm khoâng caûm thaáy moûi meät.

Laïi khoâng moûi meät laø vì chöùng ngoä trí töï nhieân. Caâu naøy coù nghóa gì? Bôûi vì caùc Boà-taùt ñaõ vöôït qua nhaân cuûa söï döïa vaøo moûi meät, cho neân thaønh töïu taâm khoâng moûi meät. Boà-taùt kheùo nhaän bieát taát caû caùc


www.daitangkinh.org

phaùp nhaân duyeân, döïa vaøo phaùp naøy phaùt sinh phaùp kia vaø taêng tröôûng daàn theo thöù töï, nhö caùc baäc thang. Boà-taùt döïa vaøo caên baûn Baùt nhaõ maø thaønh töïu tinh tieán. Vì vaäy, Boà-taùt nhanh choùng chöùng ngoä phaàn vò Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.

Vaû laïi, caùc caâu nhö khoâng lui suït-khoâng thay ñoåi…, trong taát caû caùc kinh khaùc ñaõ noùi roäng, neân bieát!

Laïi coøn coù nghóa noùi veà khoâng lui suït laø vì thaønh töïu ñöôïc phaùp cuûa taâm saâu xa. Khoâng lui suït laø vì ñöôïc thaønh töïu vieäc thöïc haønh taâm Xaû. Noùi khoâng thay ñoåi laø vì ñöôïc thaønh töïu phaùp cuûa taâm saâu xa. Haøng phuïc taát caû caùc ma thuø oaùn, laø vì Boà-taùt ñaõ thaønh töïu taâm kheùo nhaän bieát phöông tieän hoài höôùng.

Nhaän bieát nhö thaät veà töôùng töï Theå cuûa taát caû caùc phaùp laø vì ñaõ thaønh töïu söï kheùo nhaän bieát phöông tieän. Ñoái vôùi caùc theá gian, taâm Boà-taùt khoâng thaáy moûi meät, vì ñaõ thaønh töïu taâm Ñaïi Töø Ñaïi Bi. Vì taâm khoâng bieát moûi meät cho neân khoâng döïa vaøo trí cuûa ngöôøi khaùc, maø Boà-taùt nhanh choùng thaønh töïu vò Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, vì ñaõ thaønh töïu Baùt nhaõ Ba-la-maät. Vì vaäy Ñöùc Phaät baûo Boà-taùt Di-laëc: “Boà-taùt ñaõ hoaøn toaøn thaønh töïu taùm phaùp, khoâng thoái chuyeån ñoái vôùi Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc...”.

Hoûi: Vì sao Ñöùc Nhö Lai chæ noùi coù taùm phaùp, khoâng nhieàu khoâng ít?

Ñaùp: Ñaây khoâng phaûi laø caâu hoûi chính ñaùng. Vì sao? Neáu Nhö Lai coù noùi nhieàu hay ít hôn, thì ñaâu caàn thieát ñeå ñaët thaønh caâu hoûi. Tuy nhieân, khoâng phaûi khoâng coù nhaân duyeân laøm cho Phaät-Theá Toân noùi veà taùm phaùp naøy. Vì taùm phaùp naøy thaønh töïu ñaày ñuû cho nhaân Boà-ñeà. Caâu ñoù coù nghóa gì? Töø söï thaønh töïu taâm saâu xa cho ñeán Baùt-nhaõ Ba-la-maät, phaûi thaønh töïu hoaøn toaøn taùm phaùp naøy, Boà-taùt môùi ñaày ñuû coâng ñöùc, trí tueä, nhanh choùng thaønh töïu Nhaát thieát chuûng trí. Vì taùm phaùp naøy ñaày ñuû thì thaønh töïu nhaân cuûa Boà-ñeà Phaät, cho neân Ñöùc Nhö Lai chæ noùi taùm phaùp naøy maø khoâng nhieàu khoâng ít.

Sôû dó Ñöùc Nhö Lai chæ noùi taùm phaùp naøy laø vì taùm phaùp naøy thaâu nhieáp ñaïo Boà-taùt. Ñieàu naøy chöùng toû nghóa gì? Noùi goïn, Boà-taùt coù hai ñaïo:

- Ñaïo phöông tieän sai bieät. - Ñaïo trí tueä. Caùc caâu nhö thaønh töïu taâm saâu xa cho ñeán phöông tieän... laø chæ roõ

veà ñaïo phöông tieän sai bieät. Thaønh töïu Baùt nhaõ Ba-la-maät, laø chæ roõ veà ñaïo trí tueä. Vì vaäy trong


kinh Vaên Thuø Sö Lôïi Vaán Boà Ñeà, Boà-taùt Vaên-thuø-sö-lôïi noùi: “Naøy caùc Thieân töû! Noùi goïn veà ñaïo Boà-taùt Ma-ha-taùt thì coù hai, ñoù laø noùi goïn veà ñaïo nhanh choùng ñaït ñöôïc vò Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Hai ñaïo ñoù laø:

1. Ñaïo phöông tieän. 2. Ñaïo trí tueä. - Ñaïo phöông tieän, laø bieát thaâu nhieáp caùc thieän phaùp. - Ñaïo trí tueä laø trí nhaän bieát nhö thaät veà caùc phaùp. Phöông tieän: laø quaùn saùt moïi chuùng sinh. Trí tueä: laø trí xa rôøi caùc phaùp. Phöông tieän laø nhaän bieát caùc phaùp töông öng. Trí tueä laø trí nhaän

bieát caùc phaùp khoâng töông öng. Phöông tieän laø quaùn saùt caùc nhaân cuûa ñaïo. Trí tueä laø trí dieät tröø caùc

nhaân cuûa ñaïo. Phöông tieän laø nhaän bieát söï khaùc nhau cuûa caùc phaùp. Trí tueä laø trí

nhaän bieát caùc phaùp khoâng heà khaùc nhau. Phöông tieän laø trang nghieâm coõi Phaät. Trí tueä laø trí trang nghieâm

coõi Phaät bình ñaúng, khoâng sai bieät. Phöông tieän laø ñi vaøo caùc caên taùnh cuûa chuùng sinh maø haønh. Trí

tueä laø trí khoâng thaáy chuùng sinh. Phöông tieän laø con ñöôøng daãn ñeán ñaïo traøng. Trí tueä laø trí coù khaû

naêng chöùng ngoä taát caû phaùp Boà-ñeà Phaät. Chính vì nghóa naøy, cho neân Ñöùc Nhö Lai chæ noùi coù taùm phaùp chöù

khoâng nhieàu hôn hay ít hôn. Sôû dó Ñöùc Nhö Lai chæ noùi taùm phaùp laø vì muoán thaâu nhieáp caû trôï

ñaïo vaø ñoaïn ñaïo. Vieäc naøy coù nghóa gì? Chính trong kinh aáy ñaõ noùi: “Laïi nöõa, naøy Thieân töû! Caùc Ñaïi Boà-taùt laïi coù hai ñaïo, noùi goïn laø caùc Ñaïi Boà-taùt do hai ñaïo naøy maø nhanh choùng chöùng ngoä Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Hai ñaïo ñoù laø: 1. Ñaïo hoã trôï; 2. Ñaïo ñoaïn.

Ñaïo hoã trôï laø naêm phaùp Ba-la-maät. Ñaïo ñoaïn laø Baùt-nhaõ Ba-la- maät.

Töø taâm saâu xa cho ñeán phöông tieän duøng laøm ñaïo hoã trôï, thaâu nhieáp naêm Ba-la-maät, thaønh töïu taâm Xaû laø goàm trong Boá thí Ba-la-maät, thaønh töïu taâm haïnh laø goàm trong Trì giôùi Ba-la-maät, thaønh töïu taâm saâu xa thaâu nhieáp Nhaãn nhuïc Ba-la-maät, thaønh töïu taâm kheùo bieát phöông tieän hoài höôùng vaø thaønh töïu kheùo bieát phöông tieän, goàm trong Tinh tieán Ba-la-maät, thaønh töïu taâm Ñaïi Töø vaø thaønh töïu taâm Ñaïi Bi thaâu nhieáp Thieàn Ba-la-maät, thaønh töïu Baùt-nhaõ Ba-la-maät thaâu nhieáp ñaïo ñoaïn.


www.daitangkinh.org

Nhö vaäy, ñaïo coù trôû ngaïi, ñaïo khoâng trôû ngaïi, höõu laäu, voâ laäu... ñeàu coù theå hieåu moät caùch töông töï nhö vaäy, cho neân bieát.

Vaû laïi, thaâu nhieáp ñaïo höõu löôïng vaø ñaïo Voâ löôïng. Nhö trong kinh kia noùi: “Laïi noùi goïn coù hai loaïi ñaïo:

1. Ñaïo höõu löôïng. 2. Ñaïo Voâ löôïng”. Ñaïo höõu löôïng laø phaân bieäït choïn laáy töôùng. Ñaïo Voâ löôïng laø phaân

bieät khoâng choïn laáy töôùng. Baûy caâu; töø Taâm saâu xa cho ñeán phöông tieän… laø phaân bieät choïn

laáy töôùng thaâu nhieáp trong ñaïo höõu löôïng, cho neân bieát. Nhö vaäy thaønh töïu Baùt-nhaõ Ba-la-maät laø phaân bieät khoâng choïn laáy

töôùng, thaâu nhieáp trong ñaïo Voâ löôïng, cho neân bieát. Nhö vaäy, boán gia, boán nhieáp, boán Voâ löôïng, ba möôi baûy phaåm, taát

caû coâng ñöùc cuûa caùc Ñaïi Boà-taùt tuøy theo nghóa töông öng vôùi taùm phaùp, ñeàu thaâu nhieáp trong ñoù caû, cho neân bieát nhö vaäy.

Hoûi: Neân noùi veà nghóa cuûa taâm saâu xa. Theá naøo nghóa cuûa taâm saâu xa?

Ñaùp: Nghóa cuûa taâm saâu xa laø taâm thaät söï khoâng truù, chaúng phaûi laø taâm töông öng. Töôùng sai khaùc cuûa söû maïn töông öng vôùi naêm aám maø khôûi nghieäp tu haønh laøm taêng tröôûng nhaân quaû, traùi ngöôïc vôùi nhaân cuûa taâm saâu xa, traùi ngöôïc vôùi quaû cuûa Nieát-baøn. Taâm saâu xa lìa tu haønh caên thieän, chaúng phaûi laø taâm töông öng. Haønh thuoäc veà tuï aám, Theå tuøy thuaän quaû Nieát-baøn, cuõng nhö döïa vaøo Vaên tueä maø phaùt sinh nhöõng tueä khaùc, ñoù goïi laø taâm saâu xa.

Vaû laïi, taâm saâu xa laø taâm truù trong choác laùt, lìa khoûi taâm töông öng. Theå haønh cuûa thieän caên, döïa vaøo haønh maø khôûi haïnh, gioáng nhö doøng nöôùc cuoàn cuoän chaûy, tuaàn töï naûy sinh caùc phaùp, ñoù goïi laø taâm saâu xa.

Taâm saâu xa laø döïa vaøo chuûng töû maø phaùt sinh, gioáng nhö caùc loaïi söõa, taát caû phaùp thieän tuøy thuaän nhaân duyeân tu haønh phaùp thieän thì goïi laø taâm saâu xa.

Taâm saâu xa ví nhö vaät bò cuoán laïi ñaõ laâu, tuy taïm thôøi keùo duoãi ra nhöng buoâng rôøi vaãn trôû ngaïi nhö cuõ. Taâm saâu xa cuõng vaäy, tuøy theo nhaân voán coù maø taïo ra caùc phaùp, roài trôû aïi tieáp tuïc nhö cuõ, khoâng theå noùi noù laø moät-khoâng theå noùi laø khaùc, ñoù laø taâm saâu xa.

Taâm saâu xa laø tu hoïc phaùp thieän, goïi laø taâm saâu xa. Taâm saâu xa laø taâm tu haønh taát caû caùc phaùp cuûa thieän caên vaø thaønh töïu, phaùp Ñaïi Nieát- baøn khoâng maát, khoâng theâm, khoâng bôùt, ñoù goïi laø taâm saâu xa.


Hoûi: Nhö trong kinh Tyø Ma La Kieát Lôïi Trí Sôû Thuyeát coù noùi: “Ñaïi Boà-taùt tu taäp Voâ löôïng coâng haïnh thì coù Voâ löôïng taâm”. Taâm saâu xa naøy laø khôûi haïnh gì?

Ñaùp: Taâm saâu xa naøy ñeàu coù khaû naêng phaùt khôûi caàu Boà-ñeà Phaät, taát caû caùc haïnh ñoù goïi laø taâm saâu xa. Vì sao? Vì taâm saâu xa naøy phaùt sinh taát caû caùc nhaân Boà-ñeà, ñeàu coù khaû naêng taêng tröôûng söùc maïnh cuûa caùc coâng ñöùc. Ví nhö trì giôùi vaäy. Ñaây noùi roõ nghóa gì? Nhö ngöôøi trì giôùi ñaït ñöôïc thieän caên trì giôùi, Voâ löôïng söï khaùc nhau cuûa taát caû phaùp thieän, ñeàu goïi laø trì giôùi, maø ba nghieäp thaân-mieäng-yù ñeàu ñöôïc thaønh töïu, cuõng goïi laø trì giôùi. Vì sao? Vì nghieäp thaân-mieäng-yù laøm caên baûn cho caùc phaùp thieän. Taâm saâu xa cuõng vaäy, laáy taát caû caùc thieän haïnh laøm caên baûn cho nhaãn Boà ñeà Phaät. Vì vaäy trong kinh Laõo Da Sôn Ñaûnh, “Thieân töû Nguyeät Tònh Quang Ñöùc hoûi Boà-taùt Vaên-thuø-sö-lôïi: Taâm thanh tònh vaø saâu xa cuûa caùc Ñaïi Boà-taùt laáy gì laøm goác? Boà-taùt Vaên-thuø-sö-lôïi traû lôøi: Naøy Thieân töû! Taâm thanh tònh saâu xa cuûa caùc Ñaïi Boà-taùt laáy taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc laøm goác”. Vì nghóa ñoù cho neân trong kinh naøy ñaõ noùi ñeán taâm saâu xa.

Laáy taâm Boà-ñeà laøm goác, nhö trong kinh Kim Cang Maät Tích ñaõ noùi.

Vôùi coâng ñöùc cuûa taâm saâu xa, caùc Ñaïi Boà-taùt khoâng löøa doái theá gian, vaäy cho neân noùi ñoù laø nhaân Boà-ñeà, cho neân bieát nhö vaäy.

Hoûi: Vì nghóa gì maø coù theå noùi Boà-taùt ñaõ thaønh töïu taâm saâu xa? Ñaùp: Vì taát caû phaùp ñoái trò khoâng theå lay chuyeån ñöôïc taâm saâu xa.

Ñaây noùi roõ nghóa gì? Nghóa laø moïi khoå naõo khoâng theå lay chuyeån ñöôïc, vaø taát caû Boà-taùt ñeàu mong caàu taâm Boà-ñeà. Chính luùc ñoù, Boà-taùt coù theå goïi laø thaønh töïu taâm saâu xa, cho neân bieát nhö vaäy.

Thaân khaùc cuûa caùc Boà-taùt vôùi taâm vui möøng, coù söùc haøng phuïc taâm vui möøng cuûa töï thaân. Caâu naøy coù nghóa gì? Vì Boà-taùt ñoù töï caàu taâm vui möøng, ñeå mang laïi nieàm vui cho ngöôøi khaùc maø haøng phuïc taâm saâu xa. Luùc ñoù Boà-taùt coù theå goïi laø thaønh töïu taâm saâu xa, cho neân bieát. Laïi nöõa, thaønh töïu taâm saâu xa bôûi vì ñaït ñeán nôi cuoái cuøng. Caâu naøy noùi veà nghóa gì? Vì döïa vaøo taâm saâu xa vôùi phaùp baäc thaáp-vöøa vaø cao theo thöù töï maø ñöôïc taêng tröôûng, cho ñeán hoaøn toaøn vöõng chaéc, goïi laø thaønh töïu taâm saâu xa, cho neân bieát.

Thaønh töïu taâm saâu xa, bôûi vì phaùt sinh taâm khoù xaû maø coù theå xaû. Caâu naøy coù nghóa gì? Neáu caùc Boà-taùt tu haïnh boá thí maø laïi khoù thöïc haønh boá thí, luùc naøy taâm saâu xa seõ phaùt khôûi tu haønh vôùi taâm bình ñaúng thaønh töïu haïnh boá thí. Chính khi ñoù Boà-taùt ñöôïc goïi laø thaønh töïu taâm


www.daitangkinh.org

saâu xa, cho neân bieát. Nhö trong kinh Thaùnh Giaû Voâ Taän YÙ coù noùi: Vì Ñaàu-ñaø laø vieäc laøm raát khoù xaû maø coù theå xaû, thì goïi laø thaønh töïu taâm saâu xa, neân bieát.

Thaønh töïu taâm saâu xa laø vì coù khaû naêng haøng phuïc taâm keo kieät, ganh gheùt... Caâu naøy coù nghóa gì? Vì caùc Boà-taùt ñaõ hoaøn toaøn thaønh töïu taâm saâu xa, cho neân coù khaû naêng haøng phuïc caùc phaùp traùi ngöôïc vôùi ñaïo Boà-ñeà nhö taùnh keo kieät, ganh gheùt... Luùc ñoù Boà-taùt goïi laø thaønh töïu taâm saâu xa, cho neân bieát. Nhö trong kinh Thaùnh Giaû Voâ Taän YÙ coù noùi: Ñaïi ñöùc Xaù-lôïi-phaát! Caùc Boà-taùt coù taâm saâu xa, bôûi vì taâm nieäm ganh gheùt ñaõ haøng phuïc vaø giaùo hoùa chuùng sinh keo kieät, ganh gheùt…” Nhö vaäy goïi laø thaønh töïu taâm saâu xa, cho neân bieát.

Thaønh töïu taâm saâu xa, laø vì nhaân quaû khoâng cuøng taän. Caâu naøy coù nghóa gì? Vì nhaân quaû trong taâm saâu xa cuûa caùc Boà-taùt laø khoâng cuøng taän, chính luùc ñoù ñöôïc goïi laø Boà-taùt meàm moûng, cho neân bieát.

Nhaân khoâng cuøng taän, laø vì söï tu haønh roäng lôùn Voâ löôïng voâ bieân. Quaû khoâng cuøng taän, laø taát caû phaùp Phaät ñeàu Voâ löôïng voâ bieân, khoâng ñoaïn tuyeät vôùi nhaân cuûa Tam baûo.

Trong kinh Voâ Taän YÙ coù ñoaïn noùi: “Boà-taùt, tu haønh boá thí vôùi taâm saâu xa... bôûi vì Boà-taùt coù theå xaû thí taát caû vaät caàn duøng, ñoù goïi laø Boà-taùt thaønh töïu taâm tu haønh.

Laïi noùi: “Ñaïi ñöùc Xaù-lôïi-phaát! Vôùi möôøi löïc-boán phaùp voâ uùy vaø möôøi taùm phaùp baát coäng cuûa chö Phaät Nhö Lai, noùi goïn cho ñeán taát caû caùc phaùp Phaät ñeàu khoâng theå cuøng taän, cho neân taâm saâu xa khoâng theå cuøng taän.” Bôûi vì quaû tu haønh khoâng theå cuøng taän, cho neân noùi Boà-taùt thaønh töïu taâm saâu xa.

Thaønh töïu taâm saâu xa, laø döïa vaøo kinh naøy noùi, cho neân bieát. Trong kinh naøy noùi: “Naøy Di-laëc! Neáu Ñaïi Boà-taùt nghe ngöôøi naøo ca ngôïi Phaät hay cheâ bai Phaät, taâm Boà-taùt hoaøn toaøn vöõng chaéc, khoâng lay ñoäng ñoái vôùi quaû Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Nhö vaäy, neáu nghe ngöôøi naøo ca ngôïi Phaùp-Taêng, hay cheâ bai Phaùp-Taêng cuõng laïi nhö vaäy.

Boà-taùt thaáy bieát nhö thaät veà möôøi hai nhaân duyeân nhö vaäy, töùc laø bieát Phaùp thaân cuûa chö Phaät Nhö Lai, thaønh töïu taâm kieân coá ñoái vôùi Tam baûo. Bôûi vì ñaït ñöôïc trí voâ laäu, cho neân taâm hoaøn toaøn saâu xa. Taát caû ngoaïi ñaïo, caùc ma thuø oaùn khoâng theå laøm cho lui böôùc, vì vaäy Boà-taùt thaønh töïu taâm saâu xa.

Hoûi: Vì nghóa gì maø tröôùc heát noùi veà taâm saâu xa, sau ñoù noùi veà vieäc tu haønh?

Ñaùp: Vì söï tu haønh cuûa Boà-taùt laø nhaân cuûa trí chöùng ngoä. Caâu naøy


coù nghóa gì? Taâm tu haønh coù khaû naêng laøm nhaân chöùng ngoä cho taâm saâu xa. Khi taâm Ñaïi Töø, Ñaïi Bi khôûi leân thì taâm naøy chính laø taâm baûo veä, duy trì phaàn vò Phaät, cho neân bieát nhö vaäy.

Nhöng taâm saâu xa kia thì khoâng theå troâng thaáy ñöôïc, bôûi vì döïa vaøo taâm saâu xa, caùc thöùc nhö nhaõn nhó… ôû trong caûnh giôùi khoâng coù theå phaùt khôûi nhöõng taâm gaây toån haïi, vì laøm lôïi ích cho ngöôøi khaùc maø xa lìa nhöõng haønh nghieäp nhö gieát haïi…, neâu roõ veà taâm cuûa Boà-taùt. Vì yù nghóa naøy cho neân tröôùc heát noùi veà taâm saâu xa, sau ñoù noùi ñeán vieäc tu haønh, cho neân bieát.

Laïi coøn chæ roõ nghóa thöù töï. Caâu naøy coù nghóa gì? Vì taát caû caùc phaùp caàn phaûi phaùt sinh theo thöù töï nhö vaäy, cho neân tröôùc noùi veà taâm saâu xa, sau noùi ñeán vieäc tu haønh.

Hoûi: Theá naøo laø nghóa tu haønh? Ñaùp: Vì lôïi ích cuûa ngöôøi khaùc maø phaùt sinh nghieäp cuûa thaân-

mieäng-yù vôùi taâm nieäm saâu xa khoâng gaây toån haïi nuoâi döôõng vieâc laøm lôïi mình vaø lôïi ngöôøi, ñoù goïi laø tu haønh.

Hoûi: Theá naøo laø Boà-taùt thaønh töïu vieäc tu haønh? Ñaùp: Vì Boà-taùt khoâng cuøng chung vôùi ngoaïi ñaïo, Thanh vaên vaø

Bích-chi-Phaät. Caâu naøy coù nghóa gì? Vì mong caàu khoaùi laïc theá gian maø caùc ngoaïi ñaïo tu taäp nghieäp ñaïo thieän, vì tham ñaém nieàm vui vaø quaû baùo cuûa theá gian maø tu taäp caùc haïnh thaønh töïu quaû baùo theá gian. Bôûi vì thaønh töïu quaû baùo theá gian cho neân hoï khoâng coù theå thaønh töïu tu haønh ñöôïc. Laïi nöõa, vì Thanh vaên vaø Bích-chi-Phaät... ñeàu mong caàu nieàm vui Nieát-baøn maø tu taäp nghieäp ñaïo thieän, töø boû taâm Ñaïi Bi cho neân chæ thaønh töïu phaàn vò Nieát-baøn Tieåu thöøa. Ñoái vôùi phaàn vò Boà-taùt, thì haøng Thanh vaên kia khoâng ñöôïc goïi laø thaønh töïu söï tu haønh. Boà-taùt ñaõ vöôït leân treân taát caû theá gian, nhaän thaáy moïi loãi laàm cuûa caùc theá gian, thaäm chí khoâng ñaém theo nhöõng quaû baùo yeân vui cuûa Chuyeån luaân Thaùnh vöông. Tuy coù khaû naêng chöùng ñöôïc Nieát-baøn cuûa Tieåu thöøa, nhöng vì döïa vaøo taâm duõng maõnh Töø Bi vó ñaïi, cho neân Boà-taùt töø boû nieàm vui Nieát-baøn maø mong caàu Boà-ñeà Phaät. Tu haønh möôøi thieän nghieäp vì cöùu ñoä taát caû caùc chuùng sinh, thaâu nhieáp nhöõng ñaïi nguyeän thuø thaéng, taâm Boà-taùt chæ vì Nhaát thieát chuûng trí, laáy möôøi thieän nghieäp ñaïo cuoái cuøng, cho neân Boà-taùt khoâng ñoàng vôùi taát caû ngoaïi ñaïo, Thanh vaên vaø Bích- chi-Phaät... khi tu haønh möôøi thieän nghieäp ñaïo. Vì vaäy, goïi laø thaønh töïu vieäc tu haønh.

Thaønh töïu vieäc tu haønh, laø thoï trì vaø laøm taêng thöôïng möôøi thieän nghieäp ñaïo. Caâu naøy coù nghóa gì? Vì söï tu haønh cuûa Boà-taùt vöôït leân treân


www.daitangkinh.org

möôøi thieän nghieäp ñaïo cuûa Thanh vaên vaø Bích-chi-Phaät... Vì vaäy goïi laø thaønh töïu söï tu haønh.

Caùc Ñaïi Boà-taùt coù naêm phaùp hôn haún möôøi thieän nghieäp ñaïo cuûa Thanh vaên. Ñoù laø:

1. Chuyeân taâm tu haønh. 2. Thöôøng tu haønh. 3. Töï thaân ñöôïc yeân oån. 4. Vì söï yeân oån cho thaân ngöôøi khaùc. 5. Kheùo thanh tònh.

Chuyeân taâm tu haønh laø taâm hoaøn toaøn khoâng xa lìa moät vò. Thöôøng tu haønh laø khoâng ñoaïn tuyeät, khoâng ngöøng nghæ. Vì söï yeân oån cuûa töï thaân, laø töï thaân ñaït ñöôïc söï yeân oån cuûa trôøi-ngöôøi vaø ñaïi Boà-ñeà. Vì söï yeân oån cuûa thaân ngöôøi khaùc, laø mang laïi söï yeân oån taát caû chuùng sinh, cuoái cuøng hoài höôùng ñaïi Boà-ñeà, vì cöùu giuùp voâ soá chuùng sinh vöôït qua ñau khoå.

Kheùo thanh tònh, laø khoâng phaù, khoâng nhaéc nhôû, khoâng nhieãm oâ, khoâng bò leä thuoäc, kheùo cöùu caùnh, khoâng aên, ñöôïc ngöôøi trí khen ngôïi.

Phaù, laø moät phaàn tu söûa-moät phaàn khoâng tu söûa, cho neân goïi laø phaù. Vì vaäy Boà-taùt tu söûa ñaày ñuû, goïi laø khoâng phaù.

Nhaéc nhôû, laø chính mình khoâng tu haønh, khoâng khuyeân baûo ngöôøi khaùc tu haønh, cho neân goïi laø nhaéc nhôû. Boà-taùt luoân töï mình tu haønh cuõng khuyeân baûo ngöôøi khaùc tu haønh, cho neân goïi laø khoâng tra xeùt.

Nhieãm oâ laø chính mình khoâng tu haønh, khoâng baøy cho ngöôøi khaùc tu haønh, thaáy ngöôøi khaùc tu haønh maø taâm tuøy hyû, cho neân goïi laø nhieãm oâ. Boà-taùt tu haønh ñaày ñuû goïi laø khoâng nhieãm oâ.

Leä thuoäc, laø phaûi döïa vaøo trí cuûa ngöôøi khaùc môùi coù theå tu haønh, cho neân goïi laø leä thuoäc. Boà-taùt khoâng döïa vaøo trí cuûa ngöôøi khaùc maø vaãn coù theå tu haønh, cho neân goïi laø khoâng bò leä thuoäc.

Kheùo cöùu caùnh laø taäp trung nhôù nghó roát raùo veà taâm duïc, taäp trung nhôù nghó roát raùo veà taâm aùi, taäp trung nhôù nghó roát raùo veà taâm cung kính, taäp trung nhôù nghó roát raùo veà taâm tin töôûng, taäp trung nhôù nghó roát raùo veà taâm lo sôï, taäp trung nhôù nghó roát raùo veà taâm voâ thöôøng. Vì nghóa naøy cho neân goïi laø kheùo cöùu caùnh.

AÊn, laø quay laïi töôùng veà choïn laáy caùi coù, coù tieàn cuûa giuùp cho söï soáng, cho neân goïi laø aên. Boà-taùt khoâng choïn laáy caùi coù, cho neân goïi laø khoâng aên.

Ngöôøi trí khoâng khen ngôïi, laø hoài höôùng veà theá gian trong thöøa Thanh vaên vaø Bích-chi-Phaät, töø Ñaïi thöøa maø quay veà thöøa Thanh vaên vaø


Bích-chi-Phaät, goïi laø ñieàu maø ngöôøi trí khoâng ca ngôïi. Boà-taùt khoâng hoài höôùng veà theá gian trong thöøa Thanh vaên vaø Bích-chi-Phaät, töø Ñaïi thöøa Boà-taùt khoâng hoài höôùng veà thöøa Thanh vaên vaø Bích-chi-Phaät. Nhö vaäy goïi laø ngöôøi trí ngôïi khen.

Thaønh töïu söï tu haønh, laø vöôït ra ngoaøi taát caû caùc theá gian. Caâu naøy coù nghóa gì? Coù nghóa laø caùc Boà-taùt tu haønh möôøi thieän nghieäp ñaïo, hôn haún caùc theá gian, vì vaäy goïi laø thaønh töïu söï tu haønh, cho neân bieát nhö vaäy.

Boà-taùt coù naêm phaùp ñeå tu haønh möôøi thieän nghieäp ñaïo, coù theå vöôït leân treân taát caû theá gian:

1. Nguyeän. 2. Yeân oån. 3. Taâm saâu xa. 4. Kheùo thanh tònh. 5. Phöông tieän.

Nguyeän, laø moïi söï phaùt nguyeän cuûa Ñaïi Boà-taùt thì taát caû phaøm phu, Thanh vaên vaø Bích-chi-Phaät ñeàu khoâng theå phaùt nguyeän nhö vaäy. Bôûi vì Boà-taùt döïa vaøo lôøi phaùt nguyeän tu haønh möôøi thieän nghieäp ñaïo thì coù khaû naêng vöôït qua taát caû theá gian, nhö trong kinh cuûa Ñaïi thöøa, kinh Voâ Caáu Ñöùc Nöõ Sôû Thuyeát coù noùi: “Naøy Toân giaû Muïc-kieàn-lieân! Caùc Ñaïi Boà-taùt töø luùc môùi phaùt taâm cho ñeán khi ngoài ñaïo traøng thöôøng vì taát caû theá gian trôøi-ngöôøi maø laøm ruoäng phöôùc, hôn haún caùc Thanh vaên vaø Bích-chi-Phaät.”

Yeân oån, laø bôûi vì caùc Boà-taùt tuy bò söï böùc naõo vì khoå ñau voâ cuøng, saâu naëng cuûa taát caû theá gian maø khoâng coù theå thay ñoåi, vaãn giöõ laáy taâm caàu Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Vì Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc cho neân Boà-taùt chuyeân taâm tu haønh möôøi thieän nghieäp ñaïo. Boà-taùt döïa vaøo taâm yeân oån maø tu haønh möôøi thieän nghieäp ñaïo, thì coù khaû naêng vöôït qua khoûi taát caû theá gian.

Taâm saâu xa laø do söï tu haønh toái thaéng, bôûi vì caùc Boà-taùt vôùi taâm yeâu thöông chuùng sinh raát saâu saéc maø tu haønh möôøi thieän nghieäp ñaïo. Boà-taùt döïa vaøo taâm saâu xa maø tu haønh möôøi thieän nghieäp ñaïo, thì coù khaû naêng vöôït ra ngoaøi taát caû theá gian.

Thanh tònh laø töø ñòa thöù hai trôû leân thì goïi Boà-taùt thanh tònh. Vì sao? Vì caùc Ñaïi Boà-taùt coù ba loaïi thanh tònh ñeå tu haønh möôøi thieän nghieäp ñaïo. Boà-taùt döïa vaøo söï thanh tònh maø tu haønh möôøi thieän nghieäp ñaïo, thì coù khaû naêng vöôït ra ngoaøi taát caû theá gian.

Phöông tieän, laø Boà-taùt ôû trong phaùp nhö theá naøo, duøng phöông tieän


www.daitangkinh.org

nhö theá naøo maø tu haønh möôøi thieän nghieäp ñaïo? Boà-taùt coù ñuû phöông tieän, coøn chuùng sinh theá gian ñeàu khoâng coù phöông tieän nhö vaäy. Boà-taùt döïa vaøo naêng löïc phöông tieän maø tu haønh möôøi thieän nghieäp ñaïo, thì coù khaû naêng vöôït ra ngoaøi taát caû theá gian.

Thaønh töïu söï tu haønh laø do thôøi gian... Voâ löôïng. Caâu naøy coù nghóa gì? Vì caùc Boà-taùt ñaõ soáng trong Voâ löôïng kieáp, ñaõ tu haønh möôøi thieän nghieäp ñaïo vaø Voâ löôïng haïnh... vì vaäy Boà-taùt thaønh töïu vieäc tu haønh.

Caùc Boà-taùt laïi coù naêm phaùp maø tu haønh Voâ löôïng möôøi thieän nghieäp ñaïo. Ñoù laø:

1. Voâ löôïng ñôøi. 2. Voâ löôïng phaùp thieän. 3. Voâ löôïng quaùn. 4. Voâ löôïng taän. 5. Voâ löôïng hoài höôùng.

Voâ löôïng ñôøi laø vì caùc Boà-taùt ñaõ traûi qua Voâ löôïng ñôøi tu haønh möôøi thieän nghieäp ñaïo, vì vaäy Boà-taùt ñaõ tu haønh möôøi thieän nghieäp ñaïo trong Voâ löôïng thôøi gian.

Voâ löôïng phaùp thieän, laø vì caùc Boà-taùt tu haønh Voâ löôïng phaùp thieän, vì phaùp thieän kia laø Voâ löôïng, cho neân Boà-taùt ñaõ khôûi söï tu haønh Voâ löôïng nghieäp ñaïo thieän. Nhö trong kinh Nhö Lai Thanh Tònh Tyø Ni Ñaïi Thöøa coù noùi: “Naøy Ca-dieáp! Nhö trong boán bieån roäng chöùa ñaày söõa töôi, ñuû duøng cho taát caû chuùng sinh. Ñaïi Boà-taùt tu taäp taát caû thieän caên höõu vi cuõng laïi nhö vaäy. Bôûi vì caùc Boà-taùt hoài höôùng choïn laáy trí voâ laäu aáy, coù naêng löïc giuùp cho taát caû chuùng sinh ñöôïc söû duïng”.

Caùc Boà-taùt hoài höôùng ñeàu nhaän laáy trí voâ laäu kia ñeå coù theå cuøng vôùi chuùng sinh maø thoï duïng.

Voâ löôïng quaùn saùt laø vì Voâ löôïng chuùng sinh maø quaùn saùt, caùc Boà- taùt khoâng phaûi vì chuùng sinh coù soá löôïng maø tu haønh möôøi thieän nghieäp ñaïo, khoâng daáy leân yù nieäm nhö vaäy. Mình vì bao nhieâu chuùng sinh maø tu taäp thieän caên, hay khoâng vì bao nhieâu chuùng sinh maø tu taäp thieän caên. Vì caùc Boà-taùt ñeàu quaùn taát caû chuùng sinh ñeå tu taäp thieän caên, cho neân Boà-taùt ñöôïc Voâ löôïng thieän nghieäp.

Voâ löôïng taän, nhö trong kinh Nhö Lai Thanh Tònh Tyø Ni coù noùi: “Naøy caùc Thieân töû! Ví nhö Tröôûng giaû coù Voâ löôïng cuûa caûi, laø ngöôøi Ñaïi Xaû, laø ngöôøi thöïc haønh taâm Ñaïi Töø, laø ngöôøi thöïc haønh taâm Ñaïi Bi, laø ngöôøi chuû buoân vó ñaïi, vì thöông xoùt taát caû caùc chuùng sinh maø laøm ngöôøi tu haønh vôùi taâm khoâng thoái chuyeån, khôûi taâm nhö vaäy: Mình coù theå ban cho taát caû chuùng sinh kia Voâ löôïng voâ bieân nieàm vui yeân oån.


Naøy caùc Thieân töû! Ñaïi Boà-taùt cuõng laïi nhö vaäy. Bôûi vì truù trong taâm saâu xa laøm cho caùc chuùng sinh ñöôïc truù trong taâm yeân oån maø phaùt khôûi taâm ñaïi tinh tieán vaø tö duy nhö vaäy: Mình neân giaùo hoùa Voâ löôïng voâ bieân chuùng sinh ñang bò khoå naõo, ñeàu ñöôïc an laønh trong nieàm vui cuûa caûnh Nieát-baøn. Vì vaäy Boà-taùt tu haønh Voâ löôïng taän.

Voâ löôïng hoài höôùng, laø nhö trong ñòa thöù nhaát phaùt khôûi Voâ löôïng nguyeän haïnh goàm möôøi caâu cuøng taän, Boà-taùt ñaõ duøng möôøi caâu cuøng taän Voâ löôïng ñoù ñeå tu haønh möôøi thieän nghieäp ñaïo, cuõng laïi Voâ löôïng. Vì do döïa vaøo hoài höôùng Voâ löôïng tröôùc ñaây, cho neân Ñaïi Boà-taùt tu haønh taát caû nghieäp ñaïo thieän vaø keát quaû cuõng laïi Voâ löôïng, ñoù goïi laø Voâ löôïng hoài höôùng. Thaønh töïu söï tu haønh laø vì chaân thaät. Caâu naøy coù nghóa gì? Vì caùc Ñaïi Boà-taùt ñaõ tu haønh chaân thaät vaø hy höõu ñoái vôùi möôøi thieän nghieäp ñaïo, vì vaäy Boà-taùt thaønh töïu söï tu haønh. Boà-taùt coù naêm phaùp thaønh töïu hieám coù:

1. Phaùt taâm duõng maõnh vó ñaïi. 2. Tinh tieán. 3. Kieân coá. 4. Tueä. 5. Keát quaû.

Phaùt taâm duõng maõnh vó ñaïi laø; Phaùt taâm coù theå ñaït ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Giaû söû coù ngöôøi hoaëc duøng ngoùn tay keïp chaët, hoaëc moät loùng tay, coù theå naâng ba ngaøn ñaïi thieân theá giôùi ñöùng vöõng traûi qua Voâ löôïng kieáp, thì vieäc naøy khoâng phaûi laø khoù. Phaùt taâm coù theå ñaït ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc thì vieäc naøy thaät laø khoù. Vì vaäy Boà-taùt tu haønh nghieäp ñaïo thieän laø söï thaønh töïu hieám coù.

Tinh tieán Boà-taùt daáy leân tö duy nhö vaäy: Chuùng sinh coù theå phaùt taâm duõng maõnh vó ñaïi, chòu khoù tinh tieán Voâ löôïng voâ bieân thì vaãn coøn ít khoâng ñaùng noùi ñeán, neáu ngöôøi naøo coù khaû naêng tinh tieán mong caàu Boà-ñeà thì thaät laø hieám coù. Vì vaäy neáu Boà-taùt muoán caàu Voâ löôïng coâng ñöùc hieám coù baäc nhaát, thì döïa vaøo söï tinh tieán vó ñaïi maø tu taäp nghieäp ñaïo thieän, cho neân Boà-taùt tu haønh nghieäp ñaïo thieän laø söï thaønh töïu hieám coù.

Kieân coá, laø vì caùc Boà-taùt phaùt taâm ñaïi tinh tieán maø tu haønh nghieäp ñaïo thieän, truù trong naêng löïc kieân coá hieám coù baäc nhaát, coù theå tieán ñeán taän cuøng cuûa söï tinh tieán. Vì vaäy Boà-taùt tu haønh nghieäp ñaïo thieän laø söï thaønh töïu hieám coù.

Tueä Boà-taùt daáy leân tö duy nhö vaäy: Caùc phaùp duõng maõnh-tinh tieán vaø kieân coá... ñeàu döïa vaøo caên baûn cuûa Baùt-nhaõ maø coù ñöôïc, vì vaäy Baùt-


www.daitangkinh.org

nhaõ laø phaùp hy höõu. Taïi sao? Vì döïa vaøo Baùt-nhaõ maø coù ñöôïc söï duõng maõnh, tinh tieán vaø kieân coá, cho neân Boà-taùt tö duy nhö vaäy: “Mình döïa vaøo phaùp Baùt-nhaõ hieám coù ñeå tu haønh nghieäp ñaïo thieän”ù. Vì theá Boà-taùt thaønh töïu taâm Baùt-nhaõ.

Keát quaû, bôûi vì döïa vaøo söï tu haønh nghieäp ñaïo thieän... maø coù theå sinh ra keát quaû, chöùng ñöôïc Voâ löôïng voâ bieân taát caû phaùp Phaät. Vì vaäy noùi Boà-taùt thaønh töïu phaùp hieám coù.

Laïi nöõa, thaønh töïu tu haønh laø do phöông tieän thaâu nhieáp. Caâu naøy coù nghóa gì? Vì caùc Boà-taùt döïa vaøo söùc maïnh cuûa phöông tieän maø thaâu nhieáp heát thaûy, bôûi vì, vieäc tu haønh nghieäp ñaïo thieän khoâng gioáng vôùi söï tu haønh nghieäp ñaïo thieän cuûa Thanh vaên vaø Bích-chi-Phaät. Vì vaäy Boà-taùt thaønh töïu söï tu haønh.

Boà-taùt coù naêm phaùp thaâu nhieáp phöông tieän, neân bieát! Ñoù laø: 1. Trí thôøi gian-nôi choán. 2. Trí quay laïi hoøa nhaäp. 3. Trí hoøa hôïp. 4. Trí vöøa yù. 5. Trí thöù töï.

Trí thôøi gian-nôi choán, laø theo thôøi gian nhö theá naøo neân noùi phaùp nhö vaäy, theo nôi choán nhö theá naøo neân noùi phaùp nhö vaäy. Tuy theo thôøi gian nhö theá naøo neân giaùo hoùa chuùng sinh nhö vaäy, tuøy theo nôi choán nhö theá naøo neân giaùo hoùa chuùng sinh nhö vaäy. Boà-taùt ñeàu nhaän bieát nhö thaät veà taát caû vieäc ñoù, duøng trí theo thôøi gian nhö vaäy, nôi choán nhö vaäy, giaùo hoùa chuùng sinh nhö vaäy vaø nhö vaäy, ñoù goïi laø trí thôøi gian-nôi choán.

Trí quay laïi hoøa nhaäp laø Boà-taùt ñaõ bieát nhö thaät veà taát caû chuùng sinh ôû trong phaùp ngoaïi ñaïo thích hôïp quay laïi nhö vaäy, nhaän bieát nhö thaät ôû trong phaùp Phaät phaûi hoøa nhaäp nhö vaäy.

Bieát nhö thaät veà quay laïi nhö vaäy, bieát nhö thaät veà söï thieát laäp trong nieàm an laïc, bieát nhö thaät veà thieát laäp trong phaùp Phaät nhö vaäy khoâng coøn quay laïi choïn laáy phaùp cuûa ngoaïi ñaïo, nôi aáy khoâng phaûi laø quaùn möôøi hai nhaân duyeân maø laø quaùn veà söï quay laïi, ñoù goïi laø trí quay laïi hoøa nhaäp.

Trí hoøa hôïp laø tuøy theo caùc chuùng sinh duøng nhöõng phaùp moân nhö theá naøo vaø theá naøo deã daøng phuø hôïp vôùi nhau. Boà-taùt nhaän bieát nhöõng phaùp moân aáy, döïa vaøo nhöõng phaùp moân aáy phuø hôïp vôùi nhöõng chuùng sinh aáy, nhö nieàm tin-nhö naêng löïc vaø nhö phaàn giaùo hoùa, ñoù goïi laø trí hoøa hôïp.


Trí vöøa yù laø Boà-taùt nhaän bieát yù ñònh cuûa chuùng sinh, nhaän bieát nieàm tin cuûa chuùng sinh, nhaän bieát mong caàu cuûa chuùng sinh. Nhaän bieát chuùng sinh nhö vaäy Boà-taùt tieán vaøo vieäc tu haønh cuûa chuùng sinh, hoøa nhaäp nieàm tin, hoøa nhaäp mong caàu, hoøa nhaäp vôùi moïi ngoân ngöõ. Tuøy thuaän vôùi chuùng sinh cho neân Boà-taùt phaùt khôûi söï nghieäp coù theå giaùo hoùa, phaùt khôûi khoâng quay laïi nhö vaäy, ñoù goïi laø trí vöøa yù.

Trí thöù töï, laø Boà-taùt bieát nghieäp cuûa chuùng sinh, theo thöù töï maø hieåu-laàn löôït maø hieåu, ñoù laø trong thöøa Thanh vaên thì noùi ñeán quaû baùo cuûa boá thí-trì giôùi seõ sinh vaøo haøng trôøi ngöôøi, noùi ñeán loãi laàm cuûa caùc ham muoán, noùi ñeán loãi laàm nhieãm tröôùc cuûa ñôøi soáng taïi gia, noùi ñeán lôïi ích cuûa ñôøi soáng xuaát gia…

Laïi noùi ñeán khoå-taäp-dieät-ñaïo, tieáp ñeán noùi veà phaàn vò cuûa Tu-ñaø- hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm, A-la-haùn, tieáp ñeán noùi veà söï giaûi thoaùt khoâng theå huûy hoaïi tieáp ñeán noùi veà söï voâ ngaïi. ÔÛ trong thöøa Bích-chi- Phaät noùi ñeán loãi laàm cuûa söï tích tröõ vaø lôïi ích cuûa söï phaân chia söû duïng, noùi ñeán loãi laàm cuûa taïi gia vaø lôïi ích cuûa xuaát gia, noùi ñeán loãi laàm cuûa hyù luaän vaø lôïi ích cuûa cuûa vaéng laëng, noùi ñeán loãi laàm cuûa tuï laïc vaø lôïi ích cuûa A-lan-nhaõ, noùi ñeán loãi laàm cuûa nhieàu ham muoán-khoâng bieát vöøa ñuû vaø lôïi ích cuûa ít haøm muoán-bieát vöøa ñuû. Noùi ñeán söï phoøng hoä caùc caên moân, bieát haïn löôïng ñoái vôùi aên uoáng töø ñaàu hoâm cho ñeán raïng saùng hoâm sau luoân tinh tieán sieâng naêng tu haønh. Noùi ñeán loãi laàm cuûa söï nhôù nghó töôûng töôïng trong phaùp quaùn saùt, thích choán troáng traûi nhaøn nhaõ. Noùi ñeán söï toân troïng giôùi caám, toân troïng Tam-muoäi, vaø toân troïng Baùt-nhaõ, khoâng bò quôû traùch hay ca ngôïi veà lôïi ích rieâng mình, khen ngôïi phaùp saâu xa, khoâng phaûi ngöôøi khaùc bieát ñöôïc…

ÔÛ trong phaùp Ñaïi thöøa, theo thöù töï giaûi thích (Öu-ba-ñeà-xaù) veà boá thí-trì giôùi-nhaãn nhuïc-tinh tieán, thieàn ñònh vaø trí tueä, tieáp ñeán noùi veà Thaät, Xaû, Tueä Dieät. Ñoù goïi laø trí thöù töï.

Laïi noùi veà söï thaønh töïu tu haønh, laø phaùt taâm Boà ñeà noùi möôøi caâu veà nguyeän möôøi caâu veà Taâm. Möôøi caâu veà xa lìa phaùp thoái chuyeån tu haønh theo phaùp khoâng thoái chuyeån, ca ngôïi tinh tieán kieân coá, ca ngôïi taâm kieân coá, ca ngôïi trí an truù, ñoù goïi laø Boà-taùt thaønh töïu söï tu haønh.

Thaønh töïu tu haønh laø khen ngôïi phaùp an truù cuûa ñòa, khen ngôïi phaùp luoân luoân cöùu caùnh cuûa ñòa, noùi saâu vaøo phaùp lui suït cuûa ñòa, ca ngôïi veà phaùp thanh tònh cuûa ñòa, ca ngôïi veà phaùp coù theå tieán leân cuûa ñòa ca ngôïi veà phaùp coù theå ñaït ñöôïc trong thôøi gian an truù cuûa ñòa. Noùi veà phaùp lui suït cuûa ñòa ca ngôïi veà phaùp ñaéc quaû cuûa ñòa ca ngôïi veà phaùp ñaéc quaû nhôø taäp khí cuûa ñòa. Ñoù goïi laø Boà-taùt thaønh töïu söï tu haønh.


www.daitangkinh.org

Thaønh töïu tu haønh, laø noùi veà caùc ñòa, ñoù laø ñòa Hoan hyû, ñòa Ly caáu, ñòa Minh, ñòa Dieäm, ñòa Nan thaéng, ñòa Hieän tieàn, ñòa Vieãn haønh, ñòa Baát ñoäng, ñòa Thieän tueä vaø ñòa Phaùp vaân. Ñoù goïi laø Boà-taùt thaønh töïu söï tu haønh.

Thaønh töïu tu haønh, laø bôûi vì caùc Boà-taùt vôùi taâm saâu xa thaâu nhieáp caùc phaùp maàu nhieäm toát ñeïp. Ñaây noùi roõ veà nghóa gì? Vôùi taâm saâu xa cuûa Boà-taùt thaâu nhieáp caùc phaùp thuø thaéng vì khoâng ñoaïn tuyeät Tam baûo, vì giaùo hoùa chuùng sinh maø thöïc haønh haïnh Boà-ñeà, vì Nhaát thieát chuûng trí maø tu taäp nghieäp ñaïo thieän. Vì vaäy Boà-taùt thaønh töïu söï tu haønh vôùi thieän nghieäp ñaïo.

Boà-taùt coù naêm phaùp thaâu nhieáp caùc phaùp thuø thaéng. Ñoù laø: 1. Vì muoán ñeàn ñaùp coâng ôn cuûa chö Phaät. 2. Vì chính mình cho neân khieán dieäu phaùp thöôøng truù. 3. Cuùng döôøng chö Phaät. 4. Vì muoán laøm lôïi ích cho Voâ löôïng chuùng sinh. 5. Vì khoù ñöôïc phaùp maàu nhieäm.

Phaùp aáy laïi coù naêm phaùp cho neân goïi laø thaâu nhieáp phaùp dieäu. Ñoù laø:

1. Töï mình tu haønh ñuùng nhö thaät. 2. Daïy cho ngöôøi khaùc tu haønh ñuùng nhö thaät. 3. Haøng phuïc söï phaù hoaïi aùc ñoäc cuûa caùc ma. 4. Töø boû A-ba-ñeà-xaù baát thieän. 5. Thaâu nhieáp Ñaïi A-ba-ñeà-xaù.

Naøy caùc Tyø-kheo! Ñoù goïi laø Boà-taùt thaønh töïu söï tu haønh. Laïi nöõa, thaønh töïu tu haønh, bôûi vì ñaõ taïo ra nghieäp khoâng theå cheâ

bai quôû traùch. Ñaây noùi roõ nghóa gì? Vì moïi vieäc maø caùc Boà-taùt laøm laø duy trì vöõng chaéc söï tu haønh nghieäp ñaïo thieän... ñeàu khoâng theå cheâ bai quôû traùch. Ñoù goïi laø Boà-taùt thaønh töïu söï tu haønh.

Coù naêm phaùp giuùp cho caùc nghieäp thaønh töïu khoâng theå cheâ traùch. Ñoù laø:

1. Laøm nhöõng ñieàu gì thì coù theå thaønh töïu taát caû. 2. Coù theå ñaït ñöôïc quaû to lôùn. 3. Khoâng traùi vôùi phaùp thieän. 4. Tuøy thuaän phaùp thanh tònh. 5. Ñöùc haïnh xöùng vôùi danh tieáng.

Ñoù goïi laø Boà-taùt thaønh töïu söï tu haønh.



QUYEÅN 4

Thaønh töïu tu haønh laø phaùt khôûi moïi vieäc tu haønh thanh tònh. Caâu naøy coù nghóa gì? Vì caùc Boà-taùt ñaõ thöïc hieän taát caû möôøi thieän nghieäp ñaïo thanh tònh. Ñoù goïi laø Boà-taùt thaønh töïu söï tu haønh. Nhö trong kinh Thaäp Ñòa coù noùi: “Boà-taùt naøy laïi tö duy saâu xa: Thöïc haønh möôøi baát thieän nghieäp ñaïo, caùc nhaân duyeân seõ tích taäp laïi, thì rôi vaøo caùc coõi ñòa nguïc-suùc sinh vaø ngaï quyû. Thöïc haønh möôøi thieän nghieäp ñaïo, caùc nhaân duyeân seõ tích taäp laïi, thì sinh trong loaøi ngöôøi, cho ñeán sinh leân coõi trôøi Höõu Ñaûnh”. Laïi nöõa, möôøi thieän nghieäp ñaïo treân ñaây ñöôïc hoøa hôïp vôùi taát caû caùc trí tueä quaùn saùt, nhöng vì tu haønh vôùi taâm nieäm heïp hoøi, nhaøm chaùn, sôï ba coõi, xa lìa taâm Ñaïi Bi, theo ngöôøi khaùc nghe tieáng maø thoâng ñaït. Do nghe tieáng vaø yù nhaän hieåu maø thaønh töïu thöøa Thanh vaên”.

Laïi nöõa, möôøi thieän nghieäp ñaïo thanh tònh treân ñaây laø khoâng nghe theo ngöôøi khaùc maø töï mình bieát, roài khoâng coù ñuû phöông tieän cuûa taâm Ñaïi Bi maø coù theå thoâng ñaït phaùp nhaân duyeân saâu xa, cho neân thaønh töïu thöøa Bích-chi-Phaät.

Laïi nöõa, treân möôøi thieän nghieäp ñaïo thanh tònh ñaày ñuû vôùi taâm Boà- taùt roäng lôùn Voâ löôïng, vì caùc chuùng sinh maø khôûi taâm thöông xoùt, duøng phöông tieän thaâu nhieáp kheùo phaùt theä nguyeän roäng lôùn, khoâng boû rôi taát caû chuùng sinh, quaùn saùt trí Phaät roäng lôùn, ñòa thanh tònh cuûa Boà-taùt, thanh tònh Ba-la-maät, ngoä nhaäp haïnh saâu roäng. Laïi nöõa, treân möôøi thieän nghieäp ñaïo laø taát caû möôøi löïc thanh tònh, laø tích taäp taát caû phaùp Phaät laøm cho ñöôïc thaønh töïu. Vì vaäy mình phaûi bình ñaúng thöïc haønh möôøi thieän nghieäp ñaïo, tu haønh vôùi taát caû chuûng loaïi, laøm cho chuùng sinh ñöôïc thanh tònh ñaày ñuû. Ñoù goïi laø Boà-taùt thaønh töïu söï tu haønh.

Thaønh töïu tu haønh bôûi vì lôïi ích cho taát caû chuùng sinh maø tu haønh möôøi thieän nghieäp ñaïo. Caâu naøy coù nghóa gì? Bôûi vì caùc Boà-taùt khoâng ñaém theo nieàm vui cuûa mình tu haønh möôøi thieän nghieäp ñaïo laøm lôïi


www.daitangkinh.org

ích cho chuùng sinh mình coù theå laøm lôïi ích cho chuùng sinh, vì taâm Töø Bi chöù khoâng phaûi chæ vì lôïi ích cuûa mình coù theå laøm lôïi ích cho mình roài laïi coù theå khieán cho ngöôøi khaùc truù trong möôøi thieän nghieäp ñaïo. Vì vaäy Boà-taùt thaønh töïu söï tu haønh. Chính vì nghóa naøy cho neân trong kinh Thaäp Ñòa ñaõ noùi: “Vì vaäy mình neân tröôùc tieân an truù trong phaùp thieän, cuõng khieán cho ngöôøi khaùc truù trong phaùp thieän”. Cho neân thaønh töïu söï tu haønh.

Laïi nhö trong kinh Thaäp Ñòa noùi: “Boà-taùt laïi phaûi ôû trong taát caû chuùng sinh, phaùt sinh taâm yeân oån, taâm meàm moûng, taâm Töø Bi, taâm thöông xoùt, taâm lôïi ích, taâm giöõ gìn baûo veä, taâm ngaõ, taâm bình ñaúng, taâm sö, taâm Theá Toân. Boà-taùt laïi suy nghó nhö vaäy: Nhöõng chuùng sinh naøy rôi vaøo taø kieán, nghó aùc vaø taâm nieäm ñoäc aùc, hoï ñi laïc vaøo röøng raäm cuûa ñöôøng aùc, mình caàn phaûi khieán cho nhöõng chuùng sinh ñoù ñi theo con ñöôøng chaân thaät, an truù trong phaùp nhö thaät cuûa ñaïo lyù chaùnh kieán…”. Vì vaäy goïi laø thaønh töïu söï tu haønh.

Thaønh töïu tu haønh, laø tu haønh thieän nghieäp ñaïo ñeán cuoái cuøng khoâng cuøng taän. Caâu naøy coù nghóa gì? Caùc Boà-taùt vì khoâng ñoaïn tuyeät Tam baûo maø tu haønh khoâng giaùn ñoaïn, thöôøng tu haønh nghieäp ñaïo thieän khoâng cuøng taän, cho neân goïi laø thaønh töïu söï tu haønh. Nhö trong kinh Voâ Taän YÙ noùi: Naøy Ñaïi ñöùc Xaù-lôïi-phaát! Trì giôùi Ba-la-maät ñoái vôùi caùc Ñaïi Boà-taùt laø khoâng cuøng taän, vì thöôøng xuyeân tu haønh. Vì sao? Vì giôùi phaùp cuûa phaøm phu laø thuoäc veà söï thoï sinh, cho neân coù taän cuøng, vì vaäy möôøi ñieàu thieän trong loaøi ngöôøi cuøng taän maø coù cuøng taän. Phöôùc baùo vaø coâng ñöùc cuûa caùc loaøi trôøi ôû coõi Duïc cuøng taän maø coù cuøng taän. Caùc loaøi trôøi ôû coõi Saéc bôûi vì Voâ löôïng thieàn cuøng taän maø coù cuøng taän. Trôøi ôû coõi Voâ saéc vì choïn laáy chöùng nhaäp caùc ñònh cuøng taän maø coù cuøng taän. Tieân nhaân vaø ngoaïi ñaïo voán coù caùc giôùi lui maát thaàn thoâng, cuøng taän maø coù cuøng taän. Taát caû giôùi hoïc-voâ hoïc cuûa Thanh vaên vì chöùng nhaäp giôùi haïn cuøng taän cuûa Nieát-baøn maø coù cuøng taän. Giôùi cuûa Bích-chi-Phaät khoâng coù taâm Bi vó ñaïi cuøng taän maø coù cuøng taän.

Naøy Xaù-lôïi-phaát! Giôùi thanh tònh cuûa Boà-taùt ñeàu khoâng coù cuøng taän. Vì sao? Vì giôùi Boà-taùt vöôït ra ngoaøi taát caû caùc giôùi, nhö gieo troàng khoâng theå taän thì keát quaû cuõng khoâng cuøng taän. Vì chuûng töû Boà-ñeà khoâng theå cuøng taän, cho neân giôùi caám cuûa Nhö Lai cuõng khoâng coù cuøng taän.

Thaønh töïu tu haønh laø xa lìa caáu tröôùc cuûa phieàn naõo kieán. Caâu naøy coù nghóa gì? Vì möôøi thieän nghieäp ñaïo cuûa caùc Boà-taùt rôøi xa veát baån cuûa ngaõ kieán, luùc ñoù goïi laø nghieäp ñaïo thanh tònh, vì vaäy Boà-taùt thaønh töïu söï


tu haønh, chính trong kinh kia noùi: “Giôùi thanh tònh coù nghóa laø khoâng hyù luaän chaáp tröôùc ngaõ töôùng…” vì vaäy goïi laø thaønh töïu söï tu haønh.

Thaønh töïu tu haønh, laø thaønh töïu taát caû caùc loaïi thanh tònh. Caâu naøy coù nghóa gì? Vì caùc Boà-taùt tu haønh taát caû chuûng loaïi, taát caû quyeán thuoäc thanh tònh cuûa möôøi thieän nghieäp ñaïo. Luùc ñoù, Boà-taùt goïi laø thaønh töïu söï tu haønh möôøi thieän nghieäp ñaïo, cho neân bieát. Nhö trong kinh Voâ Taän YÙ noùi: “Chæ coù Xaù-lôïi-phaát laø giöõ caùc giôùi Boà-taùt vôùi saùu möôi saùu ñieàu thanh tònh, söï tu söûa cuõng khoâng theå cuøng taän. Saùu möôi saùu ñieàu aáy laø:

1. Ñoái vôùi chuùng sinh khaùc, khoâng khôûi taâm. 2. Ñoái vôùi taøi vaät cuûa ngöôøi khaùc, khoâng sinh taâm troäm caép. 3. Ñoái vôùi vôï vaø con gaùi cuûa ngöôøi khaùc, tuyeät ñoái khoâng nhìn vôùi

yù baát chính. 4. Khoâng löøa doái ñoái vôùi moïi chuùng sinh. 5. Ñaàu tieân laø khoâng noùi hai lôøi, bieát döøng ñuùng luùc ñoái vôùi quyeán

thuoäc cuûa mình. 6. Khoâng noùi lôøi thoâ aùc maø nhaãn nhòn vôùi haïng loã maõng. 7. Khoâng noùi lôøi theâu deät maø thöôøng xuyeân noùi kheùo leùo. 8. Ñoái vôùi nieàm vui cuûa ngöôøi khaùc khoâng tham lam-ganh gheùt. 9. Ñaàu tieân laø khoâng giaän döõ, maø nhaãn nhuïc vôùi lôøi noùi hung döõ. 10. Chaùnh kieán khoâng taø vaïy nhö caùc ñaïo khaùc. 11. Tin töôûng saâu xa ñoái vôùi Phaät vì taâm khoâng caáu tröôïc. 12. Tin töôûng tuøy thuaän ñoái vôùi phaùp vì caùc phaùp ñeàu laø phaùp

thieän. 13. Tin töôûng cung kính ñoái vôùi Taêng vì toân troïng Thaùnh chuùng. 14. Raïp laïy saùt ñaát vì chí thaønh nghó ñeán Phaät. 15. Raïp laïy saùt ñaát vì nhôù nghó chaùnh phaùp. 16. Naêm chi theå daäp saùt ñaát vì toân kính Taêng. 17. Kieân quyeát giöõ gìn giôùi caám taát caû khoâng vi phaïm, cho ñeán giôùi

caám nhoû cuõng khoâng buoâng boû. 18. Giöõ giôùi khoâng thieáu soùt vì khoâng döïa vaøo thöøa khaùc. 19. Giöõ giôùi khoâng xuyeân thuûng vì xa lìa ñieàu aùc phaùt sinh. 20. Giöõ gìn khoâng sai laàm vì khoâng laãn taïp caùc kieát söû. 21. Giöõ giôùi khoâng nhieãm oâ vì chuyeân chuù taêng tröôûng phaùp

thieän. 22. Giöõ gìn saâu xa naøy vì tuøy yù hoài höôùng ñöôïc Töï Taïi. 23. Giöõ gìn ca ngôïi vì ngöôøi trí khoâng quôû traùch. 24. Giöõ giôùi thuaàn thieän vì bieát chaùnh nieäm.


www.daitangkinh.org

tieác.

25. Giöõõ giôùi khoâng bò quôû traùch vì taát caû caùc giôùi khoâng taûn maát. 26. Giöõõ giôùi toát laønh vaø vöõng chaéc vì ngaên giöõ caùc caên. 27. Giöõõ giôùi noåi tieáng vì ñöôïc chö Phaät nghó ñeán. 28. Giöõõ giôùi bieát vöøa ñuû vì khoâng coù gì khoâng chaùn ngaùn. 29. Giöõõ giôùi ít ham muoán vì ñoaïn tuyeät söï tham lam vaø luyeán

30. Giöõõ giôùi taùnh thanh tònh vì thaân taâm tòch dieät. 31. Giöõõ giôùi A-lan-nhaõ vì xa lìa oàn aøo naùo nhieät. 32. Giöõõ giôùi duy trì chuûng töû cuûa Thaùnh vì khoâng mong caàu yù nieäm

naøo khaùc. 33. Giöõõ giôùi oai nghi vì taát caû thieän caên ñöôïc Töï Taïi. 34. Giöõõ giôùi ñuùng lôøi Phaät ñaõ noùi vì moïi ngöôøi ñeàu hoan hyû. 35. Giöõõ giôùi taâm Töø vì baûo veä chuùng sinh. 36. Giöõõ giôùi taâm Bi vì coù theå chòu ñöïng moïi thoáng khoå. 37. Giöõõ giôùi taâm Hyû vì khoâng löôøi bieáng. 38. Giöõõ giôùi taâm Xaû vì xa lìa söï yeâu meán-giaän döõ. 39. Giöõõ giôùi töï tænh bieát vì taâm kheùo phaân bieät. 40. Giöõõ giôùi vì khoâng tìm toøi, khuyeát ñieåm cuûa moïi ngöôøi vì gìn

giöõ taâm cuûa ngöôøi khaùc. 41. Giöõõ giôùi kheùo thaâu nhieáp vì kheùo giöõ gìn. 42. Giöõõ giôùi tueä thí vì giaùo hoùa chuùng sinh. 43. Giöõõ giôùi nhaãn nhuïc vì taâm khoâng giaän döõ laøm trôû ngaïi. 44. Giöõõ giôùi tinh tieán vì khoâng lui suït trôû laïi. 45. Giöõõ giôùi thieàn ñònh vì nuoâi lôùn caùc chi thieàn ñònh. 46. Giöõõ giôùi trí tueä vì thieän caên ña vaên khoâng bieát chaùn ñuû. 47. Giöõõ giôùi ña vaên vì söï hoïc roäng vöõng chaéc. 48. Giöõõ giôùi thaân caän thieän tri thöùc vì hoã trôï thaønh töïu Boà-ñeà. 49. Giöõõ giôùi xa rôøi aùc tri thöùc vì xa lìa con ñöôøng aùc. 50. Giöõõ giôùi khoâng tieác thaân vì quaùn saùt töôùng voâ thöôøng. 51. Giöõõ giôùi khoâng tieác maïng vì naêng tu haønh thieän caên. 52. Giöõõ giôùi khoâng hoái tieác vì taâm thanh tònh. 53. Giöõõ giôùi khoâng soáng baát chaùnh vì taâm nieäm vaø haønh ñoäng ñeàu

thanh tònh. 54. Giöõõ giôùi khoâng lo buoàn vì hoaøn caûnh thanh tònh. 55. Giöõõ giôùi khoâng ñoát chaùy vì tu haønh nghieäp thieän. 56. Giöõõ giôùi khoâng ngaïo maïn vì taâm haï mình khieâm toán khoâng

kieâu caêng. 57. Giöõõ giôùi khoâng daâm vì xa lìa moïi duïc voïng.


58. Giöõõ giôùi khoâng töï cao vì taâm bình ñaúng ngay thaúng. 59. Giöõõ giôùi nhu hoøa vì khoâng xuùc phaïm ñeán ngöôøi khaùc. 60. Giöõõ giôùi ñieàu phuïc vì khoâng naõo haïi ñeán ngöôøi. 61. Giöõõ giôùi tòch dieät vì taâm khoâng caáu ueá. 62. Giöõõ giôùi vôùi lôøi leõ hoøa thuaän vì thöïc haønh nhö lôøi noùi. 63. Giöõõ giôùi giaùo hoùa chuùng sinh vì khoâng xa lìa nhieáp nhaùp. 64. Giöõõ giôùi ñeå baûo veä chaùnh phaùp vì khoâng traùi vôùi nhö thaät. 65. Giöõõ giôùi thaønh töïu ñuùng nhö baøi tuïng vì taâm bình ñaúng ñoái vôùi

caùc chuùng sinh 66. Giöõõ giôùi thaân caän Ñöùc Phaät vì tieán vaøoTam-muoäi ñaày ñuû taát caû

phaùp cuûa chö Phaät”. Vì vaäy goïi laø thaønh töïu söï tu haønh. Thaønh töïu tu haønh, laø bôûi vì thaønh töïu quaû vò khoâng cuøng chung.

Ñaây laø noùi roõ nghóa gì? Vì caùc Boà-taùt thaønh töïu tu haønh thì möôøi thieän nghieäp ñaïo thaâu nhieáp taâm Boà-ñeà. Vì nghóa naøy cho neân khi Boà-taùt chöùng ñöôïc Boà-ñeà thì trôû thaønh phaàn vò khoâng chung. Vì vaäy goïi laø thaønh töïu söï tu haønh, cho neân bieát. Nhö trong kinh Thaùnh Giaû Sa Laõo La Long Vöông noùi: “Naøy Long vöông! Ngöôøi naøo xa rôøi söï gieát haïi chuùng sinh coù ñöôïc möôøi phaùp thanh tònh, xa lìa saùt sinh thì taát caû thieän caên ñeàu hoài höôùng phaàn vò Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Khi ngöôøi ñoù chöùng ñöôïc Boà-ñeà thì taâm Töï Taïi vaø caûm ñöôïc thoï maïng Voâ löôïng...”

Hoûi: Cho neân noùi veà nghóa nghieäp ñaïo. Theá naøo laø nghóa nghieäp ñaïo?

Ñaùp: Thöù töï seõ noùi, noùi nhö theá naøo? Vì taïo taùc, cho neân goïi laø töôùng cuûa nghieäp, ngay nôi nghieäp goïi laø ñaïo, laø con ñöôøng coù theå daãn tôùi ñòa nguïc, cho neân goïi laø nghieäp ñaïo. Baûy nghieäp cuûa thaân-mieäng töùc laø töôùng cuûa töï Theå, goïi laø nghieäp ñaïo. Ba nghieäp coøn laïi laø yù thöùc töông öng vôùi taâm. Chính nhöõng nghieäp ñoù coù theå laøm con ñöôøng cho neân goïi laø nghieäp ñaïo. Caâu naøy coù nghóa gì? Chæ coù taâm laø nghieäp, baûy nghieäp cuûa taâm ñoù phaùt sinh cuøng moät luùc goïi laø ñaïo. Ba nghieäp coøn laïi cuøng töông öng cho neân goïi laø nghieäp ñaïo.

Hoûi: Neáu chính nghieäp goïi laø ñaïo, thì taát caû nghieäp coù theå daãn ñeán ñòa nguïc... vì sao ba nghieäp coøn laïi chaúng phaûi laø nghieäp ñaïo?

Ñaùp: Vôùi baûy nghieäp kia, thì ba nghieäp naøy coù theå laøm caên baûn cho baûy nghieäp kia, vì töông öng vôùi nhau, maø khoâng coù theå nhö nghieäp kia cho neân khoâng goïi laø nghieäp ñaïo.

Hoûi: Taát caû caùc haønh aùc nhö muøi vò ngon, uoáng röôïu, aên thòt, vung tay ñaùnh ñaäp, cöôøi côït ñuøa giôõn nhö vaäy... Taát caû caùc haønh thieän nhö cöû


www.daitangkinh.org

chæ leã baùi, cuùng döôøng, cung kính, töø boû vieäc uoáng röôïu nhö vaäy... vì sao khoâng cho laø nghieäp ñaïo?

Ñaùp: Xa lìa haønh ñoäng uoáng röôïu... chæ laø nghieäp cuûa taâm, maø nghieäp cuûa taâm thì coù theå phaùt sinh baûy nghieäp haønh ñoäng khoâng phaûi laø nghieäp cuûa thaân vaø mieäng, cho neân khoâng phaûi laø nghieäp ñaïo. Ngöôïc laïi, neáu taïo ra nghieäp töông öng vôùi taâm thì cuõng laø nghieäp ñaïo.

Hoûi: Neáu nhöõng nghieäp ñoù coù theå taïo ra ñaïo cho neân goïi laø nghieäp ñaïo, thì töôùng nhö vaäy cuõng giuùp hieåu laø nghieäp ñaïo. Taát caû phaùp ñoái vôùi taâm ñeàu phaûi goïi laø nghieäp ñaïo. Neáu vaäy thì vì sao chæ noùi möôøi loaïi nghieäp ñaïo, maø khoâng noùi laø Voâ löôïng ñaïo nghieäâp?

Ñaùp: Vì chuù troïng ñieàu hôn haún. Caâu naøy coù nghóa gì? Vì moïi haønh vi aùc hay thieän trong möôøi nghieäp ñaïo laø raát quan troïng, coøn moïi haønh ñoäng khaùc khoâng phaûi laø quan troïng, cho neân khoâng theå noùi laø Voâ löôïng.

Hoûi: Nghóa naøy khoâng ñuùng. Vì sao? Bôûi vì nghieäp laø baát ñònh. Caâu naøy coù nghóa gì? Vì phöông tieän coù xa gaàn laø quan troïng, coøn chính nghieäp thì khoâng quan troïng, vì vaäy khoâng ñoàng yù chæ noùi möôøi nghieäp laø nghieäp ñaïo, maø khoâng noùi laø Voâ löôïng.

Ñaùp: Nghóa naøy khoâng phaûi vaäy. Vì sao? Vì möôøi nghieäp ña soá laø quan troïng, coøn phöông tieän gaàn, xa ña phaàn ñeàu xem nheï. Haàu heát chuùng sinh ôû theá gian ñeàu sôï möôøi nghieäp, chöù khoâng sôï phöông tieän gaàn xa. Hôn nöõa, möôøi nghieäp ñaïo coù theå gaây ra söï böùc baùch khoå naõo saâu naëng, coøn nhöõng nghieäp khaùc thì khoâng theå. Vì vaäy oâng noùi nghieäp laø baát ñònh, thì nghóa naøy cuõng ñaõ giaûi ñaùp roài. Vaû laïi tröôùc ñaây oâng noùi: Taát caû phaùp ñoái vôùi taâm ñeàu phaûi goïi laø nghieäp ñaïo. Nghóa naøy khoâng phaûi vaäy? Vì sao? Vì baûy nghieäp luoân luoân raát quan troïng, ba nghieäp cuûa yù thöùc thì cuõng nheï-cuõng naëng, uoáng röôïu... thì khoâng nhö vaäy. Vì nghóa naøy cho neân chæ noùi möôøi nghieäp kia goïi laø nghieäp ñaïo maø khoâng noùi caùc nghieäp khaùc goïi laø nghieäp ñaïo.

Hoûi: Noùi töø boû söï gieát haïi chuùng sinh, neân noùi veà nhöõng töôùng cuûa söï gieát haïi chuùng sinh...?

Ñaùp: Gieát haïi chuùng sinh coù taùm caùch: 1. Taâm coá tình. 2. Ngöôøi khaùc. 3. Töôùng cuûa chuùng sinh quyeát ñònh hay khoâng quyeát ñònh. 4. Taâm ngôø vöïc. 5. Phaùt sinh phöông tieän huûy boû maïng soáng.


6. Haønh vi gaây taïo. 7. Töôùng khoâng tröïc tieáp gaây taïo. 8. Töôùng hoaøn toaøn khoâng taïo. Nhöõng töôùng naøy goïi laø nghieäp cuûa

thaân gieát haïi chuùng sinh. Nghieäp cuûa thaân-mieäng-yù goïi laø saùt sinh, bôûi vì taâm coá tình.

Hoûi: Coù ngöôøi noùi, taâm khoâng taïo ra nghieäp saùt sinh maø trôû thaønh toäi saùt sinh, nhö chaïm vaøo löûa. Caâu naøy coù nghóa gì? Nhö löûa coù theå ñoát chaùy, neáu coá taâm hay khoâng coá taâm tieáp xuùc thì ñeàu coù theå bò ñoát chaùy. Gieát haïi chuùng sinh cuõng vaäy, hoaëc coá taâm gieát haïi hay khoâng coá taâm gieát haïi, ñeàu maéc phaûi toäi baùo saùt sinh ?

Ñaùp: Khoâng phaûi theá. Vì sao? Neáu khoâng coá taâm gieát haïi maø maéc phaûi toäi baùo thì A-la-haùn khoâng chöùng Nieát-baøn. Ñieàu naøy coù nghóa gì? Vì A-la-haùn ñoaïn tuyeät nhaân cuûa theá gian. Coù taâm khoâng gaây taïo neân nghieäp maø gieát haïi chuùng sinh, nhö vaäy cuõng phaûi sinh trôû laïi trong theá gian, nhöng thaät ra khoâng phaûi theá. Vì nghóa naøy, cho neân khoâng coá taâm gieát haïi thì khoâng maéc phaûi toäi baùo. Vaû laïi, noùi nhö löûa thì nghóa ñoù khoâng ñuùng. Vì sao? Vì trong nghieäp aùc khoâng coù taâm aùc ngaên caùch. Caâu ñoù coù nghóa gì? Gioáng nhö löûa kia, cuûi vaø than ñeàu ngaên caùch tieáp xuùc maø khoâng ñoát chaùy. Nhö vaäy trong nghieäp aùc khoâng coù taâm aùc ngaên caùch, maëc duø vaãn coøn gieát haïi chuùng sinh nhöng khoâng theå mang laáy quaû baùo. Vì vaäy nghóa cuûa ví duï löûa laø khoâng töông öng.

Hoûi: Vì sao ngöôøi cheát phaûi chòu khoå, maø ngöôøi saùt sinh khoâng maéc phaûi toäi baùo?

Ñaùp: Vì do taâm khoâng tan raõ. Vaû laïi, nghóa naøy khoâng phaûi vaäy. Vì sao? Vì xa lìa söï böùc naõo cuûa chuùng sinh coù toäi, xa lìa söï lôïi ích cuûa chuùng sinh coù phöôùc, nhö ñoaïn tuyeät thieän caên, Töø Bi, voâ traùnh, ñònh dieät taän... ñeàu vöøa maéc toäi, vöøa ñöôïc phöôùc.

Hoûi: Vì sao goïi laø ngöôøi khaùc? Ñaùp: Vì khoâng phaûi thaân maïng cuûa mình. Hoûi: Vì sao töï saùt mình khoâng maéc toäi baùo? Ñaùp: Vì khoâng theå gieát maø gieát ñöôïc. Caâu naøy coù nghóa gì? Neáu coù

ngöôøi khaùc laø ngöôøi coù theå gieát. Ngöôøi coù theå gieát cheát maïng soáng thì maéc toäi saùt sinh, coøn keû töï saùt thì khoâng coù tình huoáng coù theå gieát haïi, töùc laø khoâng coù keû gieát haïi, vì khoâng coù ngöôøi gieát haïi, cho neân töï ñoaïn thaân mình, khoâng maéc phaûi quaû baùo aùc.

Vaû laïi, naêm aám trong quaù khöù khoâng coù söï noái tieáp vôùi naêm aám saùt sinh naøy... Vì vaäy, keû töï saùt khoâng maéc phaûi toäi saùt haïi.

Hoûi: Keû töï saùt mình, khôûi söï baèng taâm nieäm gieát haïi, laø caét ñöùt


www.daitangkinh.org

maïng caên cuûa con ngöôøi, hoï ñaõ phaù hoaïi naêm aám maø rôøi boû coõi ngöôøi, thì thaønh töïu nghieäp gieát haïi.Taïi sao hoï khoâng phaïm toäi saùt sinh vaø khoâng chòu quaû baùo?

Ñaùp: Neáu theá thì ngöôøi A-la-haùn phaûi maéc toäi gieát haïi. Caâu naøy coù nghóa gì? Vì söï cheát cuûa La-haùn laø töï saùt, laø caét ñöùt maïng soáng cuûa mình, A-la-haùn kia cuõng phaûi maéc toäi ñoaïn maïng soáng, nhöng hoï vaãn khoâng coù toäi. Vì sao? Vì A-la-haùn xa lìa taâm giaän döõ... Vì vaäy keû töï saùt khoâng maéc phaûi toäi saùt sinh.

Laïi nöõa, töôùng cuûa chuùng sinh laø ñònh hay khoâng ñònh, nghóa laø töôùng cuûa chuùng sinh ñònh, töôùng cuûa chuùng sinh baát ñònh, thì nhöõng töôùng aáy cuûa chuùng sinh goïi laø töôùng cuûa chuùng sinh ñònh vaø baát ñònh.

Laïi nöõa, neáu laø ñònh töôùng cuûa chuùng sinh thì coù haøng traêm ngaøn söï taïo ra quyeát ñònh gieát cheát moät maïng ngöôøi naøo ñoù trong taâm mình, ñoù goïi laø ñònh, hoaëc gieát ngöôøi ñoù ñeå trôû thaønh toäi gieát haïi, hoaëc gieát moät ngöôøi khaùc maø khoâng maéc toäi gieát haïi. Khoâng ñònh coù nghóa laø vì buoâng boû taát caû tuøy theo söï gieát haïi maø phaûi toäi, do ôû ñoù khoâng xa rôøi töôùng chuùng sinh.

Nghi ngôø nghóa laø taâm ngôø vöïc saùt sinh cuõng phaïm toäi gieát haïi, vì keû aáy ñaõ rôøi boû chuùng sinh. Taâm nieäm tuy ngôø vöïc nhöng vì töø boû taâm Töø Bi maø saùt haïi chuùng sinh, cho neân phaïm toäi saùt sinh.

Laäp phöông tieän huûy boû maïng soáng. Caâu naøy coù nghóa gì? Neáu ngöôøi gieát haïi khôûi taâm baát thieän, quyeát ñònh muoán gieát cheát chuùng sinh, ñoù khoâng phaûi laø taâm Töø Bi, maø laø taâm khoâng ngaên ngöøa toäi coá saùt. Hoï coá yù gieát haïi, tìm caùch gieát haïi, ñaây goïi laø khôûi (khôûi ñoäng).

Laïi nöõa, coù haønh ñoäng, khoâng haønh ñoäng, hoaøn toaøn khoâng haønh ñoäng. Haønh ñoäng laø nhöõng vieäc taïo toäi, khoâng haønh ñoäng laø khoâng taïo toäi. Khoâng taïo toäi vaø haønh ñoäng taïo toäi kia cuøng khôûi ñoäng, thì duø taâm nieäm taïo ra nghieäp gieát haïi ñaõ dieät, nhöng phaùp thieän, voâ kyù vaãn noái tieáp nhau maõi khoâng ñoaïn tuyeät.

Hoûi: Theá naøo laø khoâng gaây cho neân toäi maø goïi laø nghieäp (haønh ñoäng)?

Ñaùp: Vì coù khaû naêng taïo nhaân-taïo quaû cho vieäc taïo toäi (taùc nhaân). Caâu naøy coù nghóa gì? Vì moïi nôi ñeàu noùi trong nhaân coù quaû vaø trong quaû coù nhaân.

Nhö trong kinh, Nhö Lai coù noùi: Coù theå troâng thaáy, coù theå va chaïm tieáp xuùc thì goïi laø saéc. Khoâng taïo ra laø voâ taùc, taïo ra caùi môùi laø ñoái töôïng, töø caùi khoâng theå troâng thaáy, khoâng theå tieáp xuùc, maø taïo ra caùi coù theå troâng thaáy, coù theå tieáp xuùc. Vì ngöôøi kia khoâng taïo toäi, cho neân noùi


laø coù theå troâng thaáy, coù theå tieáp xuùc. Nhö vaäy nôi ñoù, neáu söï kieän thaân ñaõ döïa keà vaøo thaân ñeå gieát cheát söï soáng baèng dao, gaäy... thì goïi laø taùc baát taùc, ñeàu ñöôïc goïi laø nghieäp cuûa thaân.

Laïi nhö ngöôøi Töï Taïi ra khaåu leänh gieát ngöôøi Tieân, vì coù loøng giaän döõ muoán gieát haïi chuùng sinh, söù giaû nhaän saéc leänh, döïa vaøo khaåu leänh cuûa ngöôøi Töï Taïi maø gieát haïi ngöôøi Tín Tieân Daï-xoa. Do loøng giaän döõ maø ngöôøi Tieân gieát haïi chuùng sinh. Ngöôøi Töï Taïi kia vaø ngöôøi Tieân cuøng taïo ra nhaân (taùc nhaân) gieát cheát söï soáng cuûa Daï-xoa. Khi söù giaû ñaõ gieát Daï-xoa thì ngöôøi Töï Taïi kia vaø caû ngöôøi Tieân ñeàu ñaõ thaønh töïu thaân khoâng taïo nghieäp.

Laïi nhö ngöôøi thoï giôùi, khi saép thoï giôùi, thaân hoaït ñoäng mieäng noùi, ñeán giôø nhaän laõnh giôùi phaùp thì ñöùng yeân laëng, thaân mieäng khoâng hoaït ñoäng. Sau khi laøm phaùp yeát-ma xong, ngöôøi thoï giôùi kia môùi ñöôïc thaønh töïu nghieäp thaân khoâng taïo taùc. Söï kieän naøy cuõng nhö vaäy. Laïi nhö nghieäp mieäng, nhöng mieäng thì khoâng noùi, chæ bieåu loä baèng cöû chæ, chæ gaät ñaàu, nhaùy maét, nhöôùng chaân maøy, ñöa tay leân, qua söï kieän trong khi thoï giôùi, cuõng ñöôïc thaønh töïu nghieäp mieäng khoâng taïo taùc. Ñaùp laïi, thaân taïo ra nghieäp, nhöng thaân laïi khoâng hoaït ñoäng, mieäng noùi leân nhöõng phöông tieän taïo nghieäp cuûa thaân. Luùc söï kieän ñoù ñöôïc hoaøn thaønh, thì cuõng ñöôïc thaønh töïu nghieäp thaân khoâng taïo taùc.

Coù ngöôøi noùi: Mieäng vaø yù cuõng ñöôïc thaønh töïu nghieäp saùt sinh. Nghieäp saùt sinh naøy laø nghieäp cuûa yù vaø mieäng, chöù khoâng phaûi laø nghieäp cuûa thaân. Duø coù lôøi noùi naøy, nhöng nghóa ñoù khoâng phaûi vaäy. Vì sao? Vì neáu chính khi mieäng noùi thì taâm ñaõ nhôù nghó, ñaõ trôû thaønh saùt sinh. Coù theå laø nghieäp cuûa mieäng, laø nghieäp cuûa yù. Caâu naøy coù nghóa gì? Neáu mieäng vaø yù laø theå cuûa nghieäp saùt, thì ngöôøi Töï Taïi ra leänh gieát chuùng sinh kia, taâm cuûa tieân nhaân cuõng nhôù nghó ñeán söï gieát cheát chuùng sinh kia, töùc laø khi vöøa nhôù ñeán leänh sai khieán cuûa mình thì maïng soáng cuûa chuùng sinh kia leõ ra phaûi chaám döùt. Nhöng söï kieän naøy khoâng nhö vaäy, vì leõ keû bò sai khieán kia tin töôûng ôû Tieân nhaân, coøn luùc naøy thì nghieäp cuûa thaân Daï-xoa ñaõ thaønh laø vieäc phaûi saùt sinh. Neáu khoâng nhö vaäy thì khi ngöôøi Töï Taïi kia mieäng noùi gieát ñi vaø luùc Tieân nhaân noï taâm noåi giaän, thì leõ ra phaûi trôû thaønh saùt sinh maø thaät ra khoâng thaønh.

Laïi coøn coù loãi laø ñaèng khaùc, vì ngöôøi Töï Taïi kia tuy mieäng ñaõ ra leänh saùt sinh, trong khi keû ñöôïc sai khieán chöa kòp gieát haïi. Ngöôøi Töï Taïi kia ñöôïc chöùng ngoä Kieán ñaïo. Sau khi söù giaû nhaän leänh môùi saùt sinh. Neáu mieäng vöøa ra leänh gieát xong maø gaây taïo saùt sinh, thì khi chöùng ngoä phaàn vò Kieán ñaïo roài, sau ñoù môùi laø saùt sinh, nhöng nghóa naøy


www.daitangkinh.org

khoâng phaûi vaäy, vì ñaõ ñöôïc xa rôøi nhaân saùt sinh kia vaø taâm aùc phaù giôùi... Vì vaäy, khoâng do hai nghieäp mieäng vaø yù laøm Theå cho saùt sinh. Vì sao? Vì nghieäp thì khoâng sai bieät. Caâu naøy coù nghóa gì? Vì töôùng cuûa thieän nghieäp-baát thieän vaø voâ kyù... moãi thöù ñeàu khaùc nhau. Vì töôùng khoâng sai bieät nhö vaäy cho neân nghieäp cuûa thaân-mieäng-yù cuõng khoâng sai bieät. Nhöng do phöông tieän xa gaàn maø nghieäp saùt sinh cuûa thaân-mieäng-yù ñaõ thaønh, thì söï kieän naøy khoâng ngaên ngöøa ñöôïc.

Hoûi: Mieäng noùi gieát haïi, thì nghieäp saùt ñaõ thaønh hay chöa? Ñaùp: Chöa thaønh. Vì sao? Vì vöôït quaù thôøi gian. Caâu naøy coù nghóa

gì? Do nhöõng thôøi gian naøo? Nhöõng phöông tieän naøo? ÔÛ ñaâu? Khi ngöôøi kia gieát haïi ñaõ vöôït qua thôøi gian vaø nôi choán... maø ngöôøi Töï Taïi ñaõ noùi.

Ngöôøi gieát haïi thì maéc toäi, ngöôøi baûo gieát khoâng coù toäi, nghieäp cuûa thaân laø döïa vaøo thaân ñeå taïo nghieäp, goïi laø töï nghieäp ( nghieäp cuûa thaân). Caâu naøy coù nghóa gì? Döïa vaøo thaân ñeå taïo nghieäp, tuøy nghieäp maø thaân ñaõ taïo ra, goïi laø thaân nghieäp.

Hoûi: Khoâng coù maïng coù theå gieát. Gieát theá naøo laø maéc toäi saùt sinh?

Ñaùp: Duø khoâng coù thaân maïng thaät, maø caét ñöùt töï Theå hoøa hôïp, vaãn goïi laø saùt sinh. Nhö chaët caây röøng, daäp taét tim ñeøn... Neáu coù caùi ngaõ linh thieâng thì caùi ngaõ linh thieâng aáy phaûi thöôøng coøn, khoâng coù nghóa saùt sinh.

Hoûi: Gaây toån haïi caùc aám naøo goïi laø gieát? Haïi trong quaù khöù, haïi trong vò lai, haïi trong hieän taïi. Neáu gieát haïi trong quaù khöù, thì quaù khöù ñaõ dieät, neáu gieát haïi trong vò lai thì vò lai chöa ñeán, neáu gieát haïi ngay trong hieän taïi thì trong saùt na khoâng döøng laïi?

Ñaùp: Coù ngöôøi noùi, truù ôû ñôøi hieän taïi thì bò hoaïi dieät, coøn ñôøi vò lai thì töï Theå naêm aám hoøa hôïp. Laïi coù ngöôøi noùi: Hö haïi caû ñôøi vò lai vaø hieän taïi. Caâu naøy coù nghóa gì? Vì dao, gaäy chæ coù theå gaây saùt haïi naêm aám ôû ngay ñaây. Ñoù laø gieát.

Laïi coù ngöôøi noùi: Naêm aám töï dieät chöù khoâng phaûi laø nhaân duyeân dieät.

Ngöôøi thì noùi: Hieän taïi chæ laøm hö hoûng Saéc aám trong naêm aám, vì dao-gaäy... coù theå caét ñöùt, coù theå va chaïm, coøn boán aám kia thì khoâng theå caét ñöùt vaø va chaïm.

Coù ngöôøi laïi noùi: Gieát haïi caû naêm aám. Boán aám kia maëc duø töï noù khoâng theå va chaïm, nhöng laïi soáng, döïa vaøo Saéc aám, maø Saéc aám ñaõ hö hoûng thì boán aám kia cuõng hö hoûng theo, ví nhö chieác bình ñaõ beå thì nöôùc


hay söõa cuõng chaûy tuoät maát. Coù ngöôøi laïi noùi: Chæ gieát haïi aám voâ kyù, vì trong aám voâ kyù dao-

gaäy coù theå va chaïm, khoâng coù söï va chaïm, thì aám coù hai loaïi, taát caû nghieäp coù ba loaïi, nhö tröôùc ñaây ñaõ noùi, cho neân bieát nhö vaäy.

Hoûi: Trong kinh, Nhö Lai coù noùi: Coù hai loaïi nghieäp: Moät laø nghieäp sinh khôûi. Hai laø nghieäp taïïo ra. Hai nghieäp naøy neáu noùi roäng thì coù ba loaïi, laø nghieäp thaân-mieäng vaø yù. Söï khaùc nhau cuûa ba nghieäp naøy nhö vaäy naøo? Töø nöông töïa maø noùi, hay laø töø Theå maø noùi, hay laø töø phaùt sinh maø noùi?

Neáu töø choã nöông töïa maø noùi töùc laø moät nghieäp, nhöng moïi nghieäp ñeàu nöông töïa vaøo thaân. Neáu töø Theå maø noùi töùc laø moät nghieäp, taát caû moïi nghieäp ñeàu chæ coù khaåu nghieäp. Neáu töø phaùt sinh maø noùi töùc laø moät nghieäp, nhöng moïi nghieäp töø taâm phaùt sinh.

Ñaùp: Döïa vaøo ba thöù töï coù ba loaïi nghieäp. Caâu naøy nghóa gì? Do taâm suy nghóa töùc laø nghieäp cuûa taâm. Döïa vaøo nghieäp cuûa taâm ñoù maø phaùt sinh nghieäp cuûa thaân-mieäng. Vì nöông vaøo taâm, cho neân phaùt sinh nghieäp cuûa thaân vaø mieäng. Theo thöù töï nhö vaäy, cho neân bieát. Coù taïo nghieäp hay khoâng taïo nghieäp, cho neân bieát. Söï sai khaùc cuûa nghieäp thaân vaø mieäng, cho neân bieát. Laïi nöõa, thaân taïo ra nghieäp laø döïa vaøo oai nghi, döïa vaøo thaân ñeå taïo ra hình töôùng cuûa moãi cöû chæ oai nghi kia, ñoù goïi laø nghieäp do thaân taïo ra.

Hoûi: Vì thaân coù ñi laïi, coù haønh ñoäng, coù vaän chuyeån, cho neân goïi laø thaân nghieäp. Neáu khoâng ñi, khoâng laïi thì khoâng goïi laø nghieäp?

Ñaùp: Neáu noùi coù ñi laïi laø nghieäp cuûa thaân, thì vieäc naøy khoâng phaûi vaäy. Vì sao ? Vì taát caû phaùp höõu vi ñeàu chuyeån bieán trong töøng saùt na khoâng döøng laïi. Saùt na khoâng döøng laïi ñoù seõ dieät ôû choã naøo? Ñaõ khoâng ñi-khoâng ñeán thì taïi sao laïi noùi laø ñi laïi, haønh ñoäng, vaän chuyeån, goïi laø nghieäp cuûa thaân?

Hoûi: Nghóa naøy khoâng phaûi vaäy. Vì sao? Neáu taát caû phaùp luoân xeâ dòch, moät saùt na cuõng khoâng ngöøng, coù theå noùi nhö vaäy, cuõng nhaän thaáy coù phaùp döøng laïi trong saùt na chöù khoâng phaûi laø khoâng döøng laïi, taïi sao laïi noùi khoâng ñi-khoâng ñeán?

Ñaùp: Nghóa naøy khoâng phaûi vaäy. Vì sao? Vì phaùp höõu vi hoaøn toaøn khoâng ñöùng laïi (an truù). Ñaây laø noùi roõ nghóa gì? Vì taát caû caùc phaùp höõu vi kia ñeàu khoâng nhaân-khoâng duyeân, töï nhieân maø dieät. Ñaây laïi laø nghóa gì? Vì phaùp coù theå taïo ra thì coù nhaân duyeân maø dieät. Phaùp töùc laø khoâng coù vaät, neáu khoâng coù vaät thì phaùp kia khoâng coù taïo ra. Vì phaùp höõu vi khoâng nhaân, khoâng duyeân, maø dieät maát moät caùch töï nhieân. Neáu chính


www.daitangkinh.org

luùc phaùp sinh maø khoâng dieät, thì veà sau cuõng khoâng cho neân dieät. Neáu khoâng dieät thì nhaát ñònh laø thaät. Neáu nhaát ñònh laø thaät, thì khoâng cho neân thay ñoåi. Neáu nhö vaäy thì khoâng cho neân theo nhaân duyeân dieät kia maø dieät.

Hoûi: Toâi nhaän thaáy coù phaùp ñaõ töø nhaân duyeân maø dieät, nhö cuûi… laø caùc phaùp ñeàu töø nhaân duyeân cuûa löûa... maø taøn ruïi. Trong moïi löôïng thì löôïng hieän thaáy laø hôn haún. Vì nghóa naøy cho neân taát caû phaùp ñeàu dieät töø caùc nhaân duyeân?

Ñaùp: Laøm sao bieát ñöôïc cuûi… laø caùc phaùp ñeàu döïa vaøo caùc nhaân duyeân cuûa löûa maø taøn ruïi? Toâi ñaõ noùi khoâng nhaân maø töï nhieân dieät. Cho neân suy nghó veà nghóa naøy! Hoûi: Vì nhaân cuûa löûa maø caùc phaùp nhö cuûi… dieät, cho neân khoâng troâng thaáy phaûi khoâng? Hay laø vì khoâng coù nhaân duyeân, maø töï nhieân dieät cho neân khoâng troâng thaáy? Nghóa naøy theá naøo? Nhaân duyeân voán noái tieáp nhau dieät, ngoaøi ra laïi khoâng naûy sinh, cho neân khoâng troâng thaáy. Nhaân duyeân dieät khoâng phaûi nhö gioù thoåi laøm taét ñeøn, tay chaám döùt tieáng chuoâng. Söï nhaän bieát nhöõng hieän töôïng nhö vaäy naøy laø söï nhaän thöùc cuûa trí so saùnh chaêng.

Ñaùp: Toâi ñaõ noùi khoâng phaûi laø söï kieän khoâng coù theå taïo ra. Ñaây laø noùi roõ nghóa gì? Neáu coù moät phaùp töø nhaân duyeân maø dieät thì leõ ra taát caû phaùp cuõng ñeàu dieät töø nhaân duyeân, khoâng coù phaùp naøo khoâng phaûi töø nhaân duyeân maø dieät, gioáng nhö phaùp sinh thì taát caû ñeàu töø nhaân duyeân maø phaùt sinh, khoâng coù phaùp sinh naøo khoâng töø nhaân duyeân. Chaúng haïn nhö taâm-aâm thanh vaø ngoïn löûa, khoâng phaûi laø nhaân duyeân maø dieät, vì chuùng khoâng chôø ñôïi nhaân duyeân môùi dieät.

Hoûi: Nghóa naøy khoâng nhö vaäy. Vì sao? Vì taâm nieäm sau naûy sinh thì taâm nieäm tröôùc dieät ñi, tieáng sau phaùt ra thì tieáng tröôùc im maát, vì phaùp tröôùc chöa kòp ñôïi chôø phaùp sau, vì vaäy bieát ñöôïc chuùng ñeàu töø nhaân duyeân maø dieät chaêng?

Ñaùp: Nghóa naøy khoâng nhö vaäy. Vì sao? Vì taâm nieäm vaø aâm thanh kia khoâng chôø ñôïi nhau. Ñaây laø noùi roõ nghóa gì? Vì coù söï ngôø vöïc cho neân môùi bieát vaø bieát moät caùch quyeát ñònh. Hai phaùp ñoù khoâng cuøng luùc khoå-vui-tham-giaän cuõng ñeàu nhö vaäy. Laïi nöõa, vì taâm nieäm vaø aâm thanh tröôùc thì nhanh, taâm nieäm-aâm thanh sau laïi chaäm, vaäy thì laøm sao taâm nieäm-aâm thanh khoâng nhanh maø coù theå gaây toån haïi cho taâm nieäm, aâm thanh nhanh kia ñöôïc? Vì vaäy, phaùp dieät maát khoâng töø nhaân duyeân.

Hoûi: Maëc duø chieác ñeøn vaø ngoïn löûa trong töøng nieäm khoâng döøng laïi, vì phaùp khoâng coù nhaân döøng laïi maø coù dieät vaø dieät khoâng phaûi laø phaùp. Döïa vaøo phaùp dieät kia maø coù söï taét maát ôû chieác ñeøn vaø ngoïn löûa.


Vì vaäy, phaûi döïa vaøo nhaân duyeân maø dieät chaêng? Ñaùp: Nghóa naøy khoâng nhö vaäy. Vì sao? Vì phaùp laø khoâng coù vaät

thì taïi sao laïi coù theå laøm nhaân cho söï dieät. Laïi nöõa, phaùp laø nhaân duyeân sinh chöù khoâng phaûi laø phaùp saùt na khoâng döøng laïi, trong töøng saùt na taâm thì saùt na taâm hoaøn toaøn khoâng theå laøm nhaân cho sinh vaø laøm nhaân cho dieät.

Nhö vaäy, taát caû caùc phaùp höõu vi ñeàu khoâng töø nhaân duyeân maø dieät, cho neân bieát.

Nhö ñaõ giaûi ñaùp, neáu döïa vaøo löûa... coù theå laøm nhaân cho cuûi... bò taøn ruïi, nhö vaäy thì nhaân phaùt sinh töùc laø nhaân toá cuûa söï dieät. Ñaây noùi roõ nghóa gì? Döïa vaøo nhöõng ngoïn löûa naøo phaùt sinh caùc saéc naøo? Töùc laø ngoïn löûa kia coù theå taïo ra söï naáu chín loaïic aên raát toát, söï nung chín ñoù laøm nhaân cho traïng thaùi dieät. Vì vaäy cho neân ngay nôi nhaân cuûa söï sinh laø nhaân cuûa söï dieät, khoâng coøn coù nhaân naøo khaùc. Nhöng nghóa naøy khoâng nhö vaäy. Laøm sao chæ moät phaùp maø coù theå vöøa laøm cho phaùp soáng ñoäng, laïi vöøa coù theå khieán phaùp tieâu maát. Vaû laïi, caùc nhaân toá sai bieät nhö vaäy trong moãi söï khaùc bieät cuûa ngoïn löûa, ñeàu do söï phaân bieät hö voïng cuûa yù thöùc, nhö nhaân cuûa tro, nöôùc uoáng, röôïu ñaéng, söông, maët trôøi, ñaát, nöôùc, löûa, gaïo coù theå sinh ra söï naáu chín khaùc nhau, caùc maøu saéc cuûa söï naáu chín khaùc nhau ôû nôi ñoù laøm sao phaân bieät ñöôïc.

Hoûi: Khoâng nhö vaäy. Vì sao? Vì löûa ñun nöôùc, nöôùc do löûa maø caïn, vaäy löûa laø nhaân cuûa söï caïn khoâ chaêng?

Ñaùp: Nhö tröôùc ñaây ñaõ giaûi thích, laøm theá naøo bieát ñöôïc nöôùc laø do löûa maø caïn chöù khoâng phaûi töï nhieân maø caïn.

Hoûi: Neáu vaäy thì löûa laø do caùi gì taïo ra? Ñaùp: Giôùi haïn löûa ñöôïc môû roäng hôn, döïa vaøo naêng löïc cuûa löûa maø

naêng löïc cuûa nöôùc suy yeáu daàn, cho ñeán thôøi gian sau naøy. Theå cuûa nöôùc noái tieáp nhau ñoaïn tuyeät khoâng phaùt sinh, nhöõng ngoïn löûa taïo ra khoâng phaûi nhöõng ngoïn löûa dieät ñi. Vì vaäy taát caû phaùp höõu vi töï nhieân maø dieät, khoâng nhaân duyeân dieät, phaùp dieät ñoù saùt na khoâng ngöøng, cho neân dieät ngay. Thaønh töïu caùc phaùp khoâng döøng laïi trong saùt na nhö vaäy. Vì saùt na khoâng döøng laïi, cho neân phaùp naøy khoâng ñi ñeán choã kia.

Hoûi: Toâi vaãn troâng thaáy phaùp naøy ôû nôi khaùc. Neáu phaùp naøy khoâng di chuyeån ñeán nôi khaùc thì laøm sao bieát ñöôïc ôû choã khaùc coù maø troâng thaáy vaø nhaän thöùc ñöôïc mình ñang ôû moät nôi khaùc?

Ñaùp: Nhö coû vaø ngoïn löûa, cho neân khoâng ñi. Vì vaäy, thaân oai nghi goïi laø thaân taùc phaùp. Nghóa naøy ñaõ thaønh laäp chöù khoâng phaûi cho laø thaân khaùc, coù thaät phaùp rieâng bieät. Nhö moät phöông sinh ra maøu saéc goïi laø


www.daitangkinh.org

saéc daøi, döïa vaøo saéc daøi aáy laïi troâng thaáy maøu saéc khaùc goïi laø saéc ngaén. Döïa vaøo boán phöông, cho neân troâng thaáy maøu saéc cuûa boán phöông, döïa vaøo moät vaät hình troøn, cho neân goïi laø saéc troøn.

Nhö vaäy, caùc maøu saéc daøi-ngaén-vuoâng-troøn-cao-thaáp, ví nhö gaùnh moät hoøm löûa ñi thaúng khoâng döøng laïi-khoâng taét maát, seõ troâng thaáy ngoïn löûa noái tieáp nhau taïo thaønh moät ñöôøng löûa chaïy daøi, maø goïi laø löûa hình daøi. Ngoïn löûa aáy tieáp tuïc ñi voøng quanh khoâng döøng laïi-khoâng taét maát thì goïi laø löûa hình troøn, tuøy theo moïi caùch chuyeån ñoåi maø thaáy ñuû loaïi hình daùng khaùc nhau cuûa ngoïn löûa.

Nhö vaäy, lìa ngoïn löûa thì khoâng coù söï khaùc bieät veà phaùp hình töôùng coù thaät. Neáu lìa ngoïn löûa, thì ngoaøi phaùp coù hình töôùng seõ coù hai töôùng so saùnh nhau. Nhaõn caên thì thaáy daøi maø thaân caên tieáp xuùc thì ngaén. Vì moät saéc ñöa vaøo chöù khoâng phaûi laø hai caên thaáy, gioáng nhö phaùp tieáp xuùc daøi ngaén… trong saéc nhö vaäy neân bieát.

Phaùp tieáp xuùc chæ coù taâm chöù khoâng phaûi laø caên hieän taïi coù theå naém baét, coù theå bieát ñöôïc. Nhö troâng thaáy hình daùng ngoïn löûa ñoù, naûy sinh söï nhôù nghó vaø nhaän bieát trong söï caûm xuùc-va chaïm; nhö ngöûi muøi thôm cuûa hoa, gôïi leân yù nieäm trong maøu saéc; phaùp naøy thuaän theo nhö theá, döïa vaøo phaùp khaùc roài nhôù nghó moät phaùp khaùc maø khoâng coù moät phaùp naøo xuùc chaïm. Thaät ra, coù phaùp döïa vaøo caûm xuùc va chaïm maø coù ñöôïc phaùp khaùc trong oai nghi. Vì vaäy khoâng coù phaùp chaân thaät cuûa thaân oai nghi.

Hoûi: Nghóa naøy khoâng nhö vaäy. Vì sao? Vì nhö trong ñeâm toái lôø môø, töø xa thaáy hình daùng böùc töôïng hoaëc daøi hay ngaén, söï vieäc naøy phaûi laø thaät chaêng?

Ñaùp: Chæ troâng thaáy maøu saéc lôø môø maø hö voïng phaân bieät caùc maøu saéc, hình daùng daøi ngaén... khaùc naøo nhö con kieán troâng thaáy mình ñang ñi, thaáy vaây boïc chung quanh. Söï vieäc naøy cuõng nhö vaäy. Caùi khaùc cuûa thaân oai nghi laïi khoâng coù phaùp thaät, chæ coù oai nghi cuûa thaân môùi ñöôïc goïi laø taùc phaùp (phaùp taïo taùc), chöù khoâng rôøi ngoaøi thaân maø coù taùc phaùp rieâng bieät. Tröôùc ñaây noùi veà taâm tö duy, laø söï nhaän thöùc trong taâm phaân bieät veà ngaõ nhö vaäy, taùc laø nhö vaäy, coù theå sinh ra nghieäp thaân vaø mieäng, goïi laø nghieäp cuûa taâm. Neáu thaân ñaõ gaây taïo thì goïi laø nghieäp cuûa thaân. Neáu mieäng ñaõ gaây taïo thì goïi laø nghieäp cuûa mieäng, khoâng coù phaùp thaät naøo khaùc bieät vôùi ba nghieäp.

Hoûi: Khaùc vôùi nghieäp thaân vaø mieäng, thaät coù phaùp khaùc bieät. Vì sao? Vì coù ba loaïi saéc khoâng caáu ueá ñöôïc taêng tröôûng, khoâng taïo ra nghieäp ñaïo... Caâu naøy coù nghóa gì? Trong kinh Nhö Lai coù noùi: “Saéc


thaâu nhieáp ba loaïi laø: 1. Saéc coù theå troâng thaáy, coù theå trôû ngaïi. 2. Coù saéc khoâng theå troâng thaáy, coù theå gaây trôû ngaïi. 3. Coù saéc khoâng theå troâng thaáy, khoâng theå gaây trôû ngaïi”. Saéc khoâng caáu ueá, nghóa laø saéc voâ laäu. Saéc khoâng caáu ueá laø sao?

Saéc khoâng caáu ueá coù nghóa laø phaùp voâ laäu. Phaùp voâ laäu laø gì? Nghóa laø ñoái vôùi thôøi gian quaù khöù-vò lai-hieän taïi khoâng naûy sinh taâm nieäm giaän döõ, yeâu meán trong saéc, cho ñeán khoâng naûy sinh giaän döõ-yeâu meán trong thöùc. Vì nghóa naøy, cho neân goïi laø phaùp voâ laäu. Neáu nhö vaäy thì xa rôøi phaùp khoâng taïo taùc, ôû choã naøo coù Saéc khoâng theå troâng thaáy, khoâng theå gaây trôû ngaïi. Vì laø voâ laäu cho neân bieát coù phaùp khoâng taïo taùc xa rôøi söùc taêng tröôûng cuûa nghieäp thaân-mieäng vaø yù. Trong kinh, Nhö Lai coù noùi: Ngöôøi coù ñöùc tin laø nhöõng thieän nam, thieän nöõ tu haønh baûy loaïi coâng ñöùc, suoát ngaøy ñeâm thöôøng xuyeân sinh coâng ñöùc vaø nuoâi lôùn coâng ñöùc, trong moïi cöû chæ ñi-ñöùng-nguû-thöùc... “Neáu rôøi xa nghieäp cuûa thaân- mieäng thì khoâng coù “khoâng taïo taùc”, taïi sao phaùp cuûa taâm khaùc maø coù theå ñöôïc taêng tröôûng? Vì vaäy neân bieát, rôøi xa nghieäp cuûa thaân-mieäng maø coù phaùp “khoâng taïo taùc”. Laïi nöõa, chính mình khoâng taïo ra nghieäp maø khieán cho ngöôøi khaùc taïo cho neân nghieäp. Neáu khoâng coù “khoâng taïo taùc” thì nghieäp naøy laøm theá naøo ñöôïc hoaøn thaønh? Hôn nöõa, khoâng phaûi chæ sai khieán ngöôøi ta taïo ra nghieäp thì coù theå goïi laø thaønh töïu taïo nghieäp, vì nghieäp ñoù chöa thaønh hình, laïi coøn coù loãi laø ñaèng khaùc. Maëc duø gaây taïo nghieäp nhöng chöa coù thöïc theå thaønh töïu, vì trong kinh, Nhö Lai coù noùi: “Caùc Tyø-kheo ngoaïi nhaäp coù möôøi moät loaïi nhaäp khoâng thaâu nhieáp cho neân khoâng theå troâng thaáy, khoâng theå trôû ngaïi, nhöng khoâng noùi laø khoâng phaûi saéc”. Ñaây laø vì nghóa gì maø Nhö Lai laïi noùi theá? Vì Ñöùc Nhö Lai nhaän thaáy saéc “khoâng taïo taùc” bao goàm trong phaùp cuûa nhaäp cho neân môùi noùi nhö vaäy.

Laïi coøn coù ngöôøi ñöa ra vaán naïn: Neáu khoâng coù phaùp “khoâng taïo taùc” thì cuõng seõ khoâng coù taùm Thaùnh ñaïo, vì khoâng coù lôøi noùi chaân chaùnh vaø nghieäp chaân chaùnh, keå caû thì soáng chaân chaùnh trong ñònh, cho neân bieát raèng nhaát ñònh coù phaùp “khoâng taïo taùc”.

Laïi coù ngöôøi chaát vaán: Neáu khoâng coù phaùp “khoâng taïo taùc”, xa lìa Ba-la-ñeà-moäc-xoa thì cuõng seõ khoâng coù giôùi “khoâng taïo taùc”, vì thoï giôùi xong roài sau ñoù vaãn khoâng coù taïo taùc. Nhö trong luùc nguû vaø nhöõng ngöôøi hay queân vì beänh ñau ñaàu... thì cuõng goïi laø Tyø-kheo, Tyø-kheo-ni. Vì vaäy cho neân bieát nhaát ñònh coù phaùp “khoâng taïo taùc”.

Laïi coù kinh maø trong ñoù Nhö Lai ñaõ noùi veà: Xa lìa chieác caàu phaù


www.daitangkinh.org

giôùi. Neáu khoâng coù phaùp “khoâng taïo taùc” thì sao laïi noùi xa lìa chieác caàu phaù giôùi. Vì vaäy cho neân bieát coù phaùp “khoâng taïo taùc”.

Ñaùp: Caâu vaán naïn naøy voâ cuøng phöùc taïp. Maëc duø ñaõ duøng raát nhieàu lôøi leõ ñeå dieãn ñaït, nhöng veà yù nghóa ñeàu khoâng nhö vaäy. Vì sao? Vì tröôùc ñaây tuy oâng daãn chöùng ba loaïi saéc ñaõ noùi trong kinh Nhö Lai, oâng laïi khoâng hieåu noåi yù cuûa kinh Nhö Lai, nghóa naøy theá naøo? Taát caû naêng löïc thieàn ñònh cuûa Thaùnh nhaân, nhaän thaáy saéc cuûa caûnh giôùi Tam-muoäi, döïa vaøo naêng löïc Tam-muoäi maø phaùt sinh saéc ñoù. Vì saéc ñoù khoâng phaûi laø caûnh giôùi (ñoái töôïng tröïc tieáp) cuûa nhaõn caên, cho neân khoâng theå trong thaáy. Ngoaøi ra, taát caû söï vaät ñaõ khoâng coù khaû naêng caûn trôû cho neân khoâng theå ngaên ngaïi.

Hoûi: Neáu noùi khoâng phaûi laø caûnh giôùi cuûa nhaõn caên, cho neân khoâng theå gaây chöôùng ngaïi thì taïi sao goïi laø saéc?

Ñaùp: OÂng ñaõ xa lìa taâm vaø yù veà coù saéc “khoâng taïo taùc”. Vì sao coù theå goïi laø saéc “khoâng taïo taùc”? Laïi traû lôøi tieáp: Saéc naøy môùi thaät laø saéc Tam-muoäi cuûa Thaùnh trí, thuoäc caûnh giôùi voâ laäu, khoâng gioáng vôùi saéc höõu laäu cuûa theá gian.

Noùi saéc voâ laäu laø döïa vaøo saéc cuûa naêng löïc thieàn ñònh Tam-muoäi kia, ñöôïc goïïi laø voâ caáu. Thaùnh nhaân ñaõ ôû trong voâ laäu Tam-muoäi maø noùi phaùp voâ laäu.

Laïi coù ngöôøi noùi: Saéc cuûa A-la-haùn vaø saéc beân ngoaøi, ñeàu goïi laø voâ laäu, vì ñaõ xa lìa phaùp höõu laäu.

“Toâi khoâng chaáp nhaän nghóa naøy”. Laïi taêng tröôûng coâng ñöùc, nghóa laø sao? Vì phaùp nhö vaäy. Thí chuû

boá thí bao nhieâu vaät caàn duøng nhö vaäy, thöôøng thöôøng seõ coù baáy nhieâu söï thoï duïng nhö vaäy.

Thoï duïng nhö vaäy, töùc laø döïa vaøo naêng löïc coâng ñöùc cuûa ngöôøi thoï duïng, tuy thí chuû coù taâm nieäm khaùc nhöng vaãn döïa vaøo boån taâm, baûn theå lieân tuïc tu taäp moät caùch tæ mæ chín chaén, thì ngaøy caøng trôû cho neân toát ñeïp. Vì chuyeån bieán toát ñeïp, cho neân seõ ñöôïc thaønh töïu raát nhieàu hieäu quaû phöôùc ñöùc trong ñôøi sau.

Caên cöù vaøo nghóa naøy, cho neân Ñöùc Nhö Lai noùi: Phaùt sinh nhieàu coâng ñöùc laøm cho coâng ñöùc taêng tröôûng, chaúng lìa taâm-lìa saéc maø coù ñöôïc phaùp “khoâng taïo taùc”.

Hoûi: Theá naøo laø thaân-taâm khaùc döïa vaøo thaân-taâm khaùc maø lieân tuïc chuyeån bieán vi teá taêng tröôûng phöôùc ñöùc trong thaân-taâm khaùc?

Ñaùp: Thaân taâm khaùc döïa vaøo thaân-taâm khaùc laø theá naøo? Coù phaùp khoâng taïo taùc trong thaân-taâm khaùc, phaûi khoâng? Traû lôøi tieáp: Nhöng


nghóa naøy khoâng nhö vaäy. Toâi döïa vaøo nghieäp cuûa thaân-taâm vaø nghieäp cuûa mieäng maø coù ñöôïc coâng ñöùc thieän-aùc. Döïa vaøo boån taâm, taïo ra boån taâm khoâng queân maát Theå vaãn lieân tuïc, beänh ñieân ñaàu, nguû nghæ... thöôøng xuyeân ñöôïc taêng tröôûng, khoâng taïo nghieäp laø chính mình khoâng taïo nghieäp maø laïi khieán ngöôøi khaùc taïo nghieäp, thì laøm sao hoaøn thaønh ñöôïc nghieäp ñaïo. Ñaây laø noùi roõ nghó gì? Vì döïa vaøo keû sai khieán (söù giaû) maø nghó ra caùch gieát haïi chuùng sinh kia. Vì vaäy tính chaát vaãn lieân tuïc, tæ mæ trong con ngöôøi söù giaû caøng chuyeån bieán naûy sinh thoâ baïo. Vì nghóa naøy, cho neân coù theå phaùt sinh raát nhieàu loãi laàm trong ñôøi vò lai. Laïi nöõa, cuõng khoâng chæ laø keû bò sai khieán taïo ra vieäc aùc, maø keû töï taïo ra ñieàu aùc vaø vieäc taïo ra ñieàu aùc ñaõ keát thuùc, cuõng naûy sinh khaù nhieàu loãi laàm trong ñôøi mai sau. Vì vaäy ôû trong ñôøi vò lai thaân theå vaãn chuyeån bieán phaùt sinh lieân tuïc, goïi laø nghieäp ñaïo. Bôûi vì ñaõ roõ veà nghóa cuûa quaû trong nhaân, cho neân xa lìa chieác caàu phaù giôùi. Hoâm nay, vì oâng coù beänh ñieân ñaàu cho neân môùi noùi nhö vaäy phaûi khoâng? Neáu thaät söï coù beänh ñau ñaàu, loaïn naõo, thì nhanh choùng tìm Nhaân traàn vaø Töû toâ uoáng ñeå chöõa laønh, chöù khoâng cho neân noùi nhöõng lôøi phi phaùp.

Hoûi: Vì sao theâm cho toâi coù phaùp “khoâng taïo taùc” maø oâng töï laäp luaän laø töø taâm phaùt sinh boån theå töông tuïc vi teá chín chaén, môùi coù ñöôïc phaùp taêng tröôûng?

Ñaùp: Toâi khoâng theâm cho oâng coù phaùp “khoâng taïo taùc”, nhöng phaùp maø oâng ñaõ noùi khoâng coù nghóa nhö vaäy. Ñaây noùi roõ nghóa gì? Chính vì döïa vaøo taâm maø thöïc haønh vieäc cuûa thaân-mieäng, cho neân khi coâng vieäc ñaõ laøm xong, thì thaønh töïu nghieäp ñaïo, laø oâng ñaõ coù phaùp xa lìa taâm-thaân-mieäng. ÔÛ trong phaùp Phaät, khoâng coù nghóa nhö vaäy. Caùc phaùp theá taùnh-thôøi-phöông... cuûa vi traàn thì Ni-kieàn-töû cho laø chuùng coù beân ngoaøi taâm.

Caùc phaùp khoâng coù taâm nieäm thieän-aùc nhö vaäy, thì trí giaû khoâng chaáp nhaän, vì vaäy khoâng thaønh laäp vieäc xa lìa saéc-taâm, ngoaøi thaân-taâm maø coù phaùp “khoâng taïo taùc”.


www.daitangkinh.org


QUYEÅN 5

Töø boû troäm caép: Troäm caép coù chín loaïi: 1. Vaät ngöôøi khaùc ñang giöõ gìn. 2. Nghó ñeán vaät aáy. 3. Taâm ngôø vöïc. 4. Nhaän bieát khoâng theo. 5. Muoán cöôùp ñoaït. 6. Bieát vaät cuûa ngöôøi khaùc maø sinh taâm cho laø cuûa mình. 7. Taïo taùc 8. Töôùng khoâng taïo taùc. 9. Khoâng coù töôùng taïo taùc. Nhöõng loaïi naøy goïi laø nghieäp troäm caép cuûa thaân. - Vaät ngöôøi khaùc ñang gìn giöõ; ñaây laø noùi roõ vieäc troäm laáy vaät

ngöôøi khaùc ñang gìn giöõ. - Nghó ñeán ñoà aáy, nghóa laø neáu khoâng naûy sinh yù töôûng laø cuûa

mình, khoâng noùi laø ñoà vaät cuûa mình, thì goïi laø nghó ñeán vaät aáy. - Taâm ngôø vöïc; neáu nhö taâm coù ngôø vöïc vaät naøy laø cuûa mình hay

cuûa ngöôøi khaùc, maø vaät ñoù vaãn laø cuûa ngöôøi khaùc. - Bieát maø khoâng theo, laø bieát vaät cuûa ngöôøi khaùc, naûy sinh taâm

nieäm theo ngöôøi khaùc vôùi tö töôûng ñoù laø vaät cuûa mình. - Muoán cöôùp ñoaït, laø phaùt sinh taâm nieäm gaây toån haïi. - Bieát vaät cuûa ngöôøi khaùc maø sinh taâm cho laø cuûa mình. Hoaëc thaáy

khoâng khaùc laï, hoaëc laáy vaät ôû choã toái, hoaëc laáy voäi vaøng, hoaëc laáy vaät khaùc, hoaëc ñaõ laáy vaät cuûa ngöôøi roài cho laø cuûa mình.

- Veà taïo taùc, töôùng khoâng taïo taùc vaø khoâng coù töôùng taïo taùc, nhö ñaõ noùi trong phaàn saùt sinh ôû tröôùc. Nghieäp ñaïo thaønh hay khoâng thaønh tuøy thuoäc vaøo nghóa töông öng ñeå giaûi thích, cho neân bieát.

Töø boû taø daâm; Taø daâm coù taùm loaïi:


1. Ngöôøi con gaùi ñöôïc baûo hoä. 2. Töôûng nghó ngöôøi ñoù. 3. Taâm hoaøi nghi. 4. Ñaïo vaø phi ñaïo. 5. Khoâng giöõ gìn. 6. Phi ñaïo vaø phi thôøi. 7. Taïo taùc. 8. Töôùng khoâng taïo taùc.

Nhöõng loaïi naøy goïi laø nghieäp taø daâm cuûa thaân. - Ngöôøi con gaùi ñöôïc baûo hoä; laø ngöôøi con gaùi ñöôïc cha meï gìn

giöõ, baûo veä nhö vaäy... - Töôûng nghó ngöôøi ñoù; laø bieát ngöôøi con gaùi kia ñaõ ñöôïc cha meï

coù yù töôûng che chôû chöù khoâng phaûi laø khoâng coù yù töôûng che chôû. - Taâm ngôø vöïc; nhö naûy sinh taâm ngôø vöïc, coâ naøy hay coâ khaùc,

cha meï gìn giöõ hay khoâng gìn giöõ; coâ gaùi naøy cuûa mình hay laø coâ khaùc. Nhöng ngöôøi con gaùi ñoù ñaõ ñöôïc cha meï gìn giöõ. Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi con gaùi ñaõ ñöôïc söï baûo hoä cuûa cha meï, thì moïi vieäc nghi ngôø ñoù ñeàu laø taø daâm.

- Ñaïo vaø phi ñaïo; ñaïo laø coù choã aáy, phi ñaïo nghóa laø khoâng phaûi choã aáy. Baát hoä laø ngöôøi kia khoâng giöõ gìn ngöôøi con gaùi. Phi ñaïo vaø phi thôøi cuõng goïi laø taø daâm (töùc daâm duïc khoâng phaûi thôøi, khoâng phaûi choã aâm ñaïo).

- Khoâng phaûi giöõ gìn; laø ngöôøi con gaùi töï giöõ laáy mình hay ngöôøi con gaùi khoâng töï giöõ laáy mình, haønh daâm traùi choã cuûa hoï cuõng laø taø daâm.

Laïi nöõa, ngöôøi con gaùi khoâng ñöôïc giöõ gìn, nghóa laø taát caû ngöôøi con gaùi maø khoâng bieát giöõ gìn..., ñeàu goïi laø taø daâm.

- Taïo taùc vaø töôùng khoâng taïo taùc, thì nhö ñaõ noùi trong phaàn saùt sinh ôû tröôùc, cho neân bieát.

- Töôùng khoâng taïo taùc laø phaùp khoâng taïo taùc, trong vieäc taø daâm noù khoâng nhö vaäy. Vì ñieàu xaáu töï gaây taïo, cho neân nhö ngöôøi beänh phaûi uoáng thuoác. Vì uoáng thuoác, cho neân khoûi beänh taät, hoùa ra khoâng coù beänh. Ngöôøi beänh thì ñöôïc laønh, nhöng beänh cuûa thaày thuoác thì khoâng laønh.

Töø boû noùi doái: Noùi doái coù baûy loaïi: 1. Chuyeän troâng thaáy... 2. Vieäc loän ngöôïc vaø khoâng loän ngöôïc. 3. Taâm nghi ngôø.


www.daitangkinh.org

4. Phaùt sinh tö töôûng che giaáu. 5. Taïo taùc. 6. Töôùng khoâng taïo taùc. 7. Khoâng coù töôùng taïo taùc.

Nhöõng loaïi naøy goïi laø nghieäp noùi doái cuûa mieäng. - Chuyeän thaáy... nghóa laø thaáy-nghe-bieát ôû trong nhöõng vieäc loän

ngöôïc hay khoâng loän ngöôïc. - Vieäc loän ngöôïc laø nghe chuyeän cuûa ngöôøi kia nhö vaäy, khoâng loän

ngöôïc laø y nhö vieäc cuûa ngöôøi kia maø noùi. - Taâm nghi ngôø, laø naûy sinh ngôø vöïc; laø nhö vaäy, laø khoâng nhö vaäy,

laø luoân luoân nhö vaäy, laø luoân luoân khoâng nhö vaäy - Phaùt sinh tö töôûng che giaáu, laø coá yù che giaáu söï thaät, laøm chuyeän

khaùc laï roài noùi theo chuyeän khaùc laï ñoù. - Taïo taùc vaø töôùng khoâng taïo taùc-khoâng coù töôùng taïo taùc, nhö tröôùc

ñaõ noùi trong phaàn saùt sinh. Coù ngöôøi noùi: Töôùng cuûa thaân vaø cöû chæ ñöùng yeân laëng trong luùc

boá taùt ñeàu coù töôùng khoâng taïo taùc cuûa noùi doái trôû thaønh nghieäp cuûa thaân vaø yù vì cho laø noùi doái. Maëc duø coù noùi nhöõng lôøi naøy, nhöng veà nghóa thì khoâng nhö vaäy. Vì sao? Vì nghieäp khaùc vôùi töôùng.

Khaùc vôùi töôùng laø vì nghieäp cuûa thaân-mieäng-yù khaùc vôùi töôùng. Vì vaäy nghieäp cuûa mieäng khoâng phaûi laø Theå cuûa nghieäp thaân vaø yù, nhöng vaãn döïa vaøo nghieäp voán coù cuûa mieäng, ñieàu maø theá gian thöôøng duøng. Nhöng khi nghieäp mieäng vaø nghieäp thaân ñaõ bieåu loä tröôùc maét, duø noùi laø khoâng taïo ra nghieäp mieäng, nhöng nghieäp mieäng vaãn coù teân goïi. Hoaëc trong boá taùt, Tyø-kheo duø khoâng noùi vaãn trôû thaønh nghieäp cuûa mieäng. Vì sao? Vì vaãn döïa vaøo nghieäp mieäng maø ñaët ra phaùp cheá ngöï. Tröôùc heát phaûi chaáp nhaän lôøi noùi naøy: “Mình ôû trong phaùp Phaät khoâng taïo ra phaùp nhö vaäy, taïo ra phaùp nhö vaäy, maø ngöôøi kia tröôùc coù taâm quan troïng nhöng veà sau laïi khoâng noùi, maø chæ ñöùng yeân laëng. Ngöôøi ñoù ñaõ rôøi boû taâm quan troïng ban ñaàu maø hoï coù, Vì vaäy, coù theå hoaøn thaønh nghieäp noùi doái cuûa mieäng”.

Töø boû noùi hai lôøi. Noùi hai lôøi coù baûy loaïi: 1. Gôïi leân yù nghó baát thieän. 2. Thaät söï noùi doái. 3. Taâm phaù hoaïi. 4. Tröôùc coá yù phaù hoaïi khoâng hoøa hôïp. 5. Taïo taùc. 6. Töôùng khoâng taïo taùc.


naõo.

7. Khoâng coù töôùng taïo taùc. Nhöõng loaïi naøy goïi laø nghieäp noùi hai lôøi cuûa mieäng. - YÙ nghó baát thieän laø nghieäp baát thieän töông öng vôùi taâm phieàn

- Thaät söï noùi doái, laø bieát roõ ngöôøi khaùc, bieát roõ caùi xaáu trong taâm

ngöôøi khaùc, hoaëc noùi thaät-hoaëc noùi doái ñeå laøm hoûng taâm cuûa ngöôøi khaùc, phaù hoaïi taâm ngöôøi khaùc.

- Tröôùc coá yù phaù hoaïi khoâng hoøa hôïp, nghóa laø yù thì gôïi leân ñieàu aùc, coøn thaân töï noåi leân phaùp aùc, ñoù goïi laø noùi hai lôøi.

- Taïo taùc, töôùng khoâng taïo taùc-khoâng coù töôùng taïo taùc, nhö ñaõ noùi trong phaàn saùt sinh tröôùc ñaây.

Coù ngöôøi noùi: Phaù hoaïi voâ taùc trong nghieäp noùi hai lôøi, khoâng gì naëng hôn laø phaù hoaïi Taêng baèng noùi hai lôøi. Nhöng ôû beân Nhö Lai maø noùi thì vaãn khoâng phaù hoaïi ñöôïc, vaäy thì khoâng thaønh nghieäp aùc phaù hoaïi Taêng.

Nhö vaäy, nghieäp khoâng phaù hoaïi laø khoâng noùi hai lôøi. Töø boû lôøi noùi hung döõ. Lôøi noùi hung döõ coù baûy loaïi:

1. Döïa vaøo yù nghó baát thieän. 2. Khôûi taâm gaây raéc roái. 3. Döïa vaøo taâm roái loaïn. 4. Noùi vôùi ngöôøi baèng lôøi leõ hung döõ. 5. Taïo taùc. 6. Töôùng khoâng taïo taùc. 7. Khoâng coù töôùng taïo taùc.

Nhöõng loaïi naøy ñöôïc goïi laø nghieäp lôøi noùi hung döõ cuûa mieäng. - Döïa vaøo yù nghó baát thieän, laø mieäng thoát ra lôøi noùi aùc khieán cho

ngöôøi nghe coù theå naûy sinh khoå ñau, phieàn muoän. - Khôûi taâm gaây raéc roái, laø taâm nieäm chæ noåi leân söï naõo loaïn gaây raéc

roái chöù khoâng heà khôûi taâm yeân oån. Neáu coù taâm yeân oån thì duø coù noùi lôøi hung döõ, cuõng khoâng coù toäi gaây naõo loaïn raéc roái.

- Döïa vaøo taâm roái loaïn laø khôûi taâm nhö vaäy maø tuøy luùc gaây roái loaïn cho ngöôøi nghe. Gaây loaïn laø khoâng laøm roái loaïn baèng taâm noùi aùc.

- Töôùng taïo taùc vaø töôùng khoâng taïo taùc-khoâng coù töôùng taïo taùc, nhö ñaõ noùi trong phaàn saùt sinh ôû tröôùc.

Töø boû lôøi noùi theâu deät: Noùi theâu deät coù baûy loaïi: 1. Döïa vaøo yù nghó baát thieän. 2. Lôøi noùi khoâng coù nghóa. 3. Phi thôøi.


www.daitangkinh.org

4. Töông öng vôùi phaùp aùc. 5. Taïo taùc. 6. Töôùng khoâng taïo taùc. 7. Khoâng coù töôùng taïo taùc.

Nhöõng ñieàu naøy truøm khaép lôøi noùi hung döõ, goïi laø nghieäp noùi theâu deät cuûa mieäng.

- Döïa vaøo yù nghó baát thieän, laø döïa vaøo phaàn vò Tu ñaïo ôû coõi Duïc, coù lôøi noùi töông öng vôùi taâm phieàn naõo, cho neân goïi laø noùi theâu deät.

- Lôøi noùi voâ nghóa, laø rôøi xa nghóa chaân thaät. - Phi thôøi, laø lôøi noùi tuy coù nghóa nhöng noùi khoâng phaûi luùc, cuõng

trôû thaønh lôøi noùi theâu deät. Laïi noùi coù luùc, ví nhö ngöôøi töï do aên noùi ôû giöõa ñaïi chuùng, cuõng trôû thaønh lôøi noùi theâu deät.

- Töông öng vôùi phaùp aùc, laø moïi lôøi noùi ñuøa côït, phi phaùp, ca vuõ... taát caû ñeàu khoâng töông öng vôùi phaùp thieän, ñeàu laø noùi theâu deät.

- Taïo taùc, töôùng khoâng taïo taùc-khoâng coù töôùng taïo taùc, nhö ñaõ noùi trong phaàn saùt sinh tröôùc ñaây.

Tham, laø bò raøng buoäc do taâm nieäm yeâu thích, muoán coù ñöôïc tieàn baïc taøi saûn cuûa ngöôøi khaùc. Taâm tham aùi raøng buoäc chaéc chaén maø mong muoán ñöôïc töï taïi nhö ngöôøi khaùc, ñoù goïi laø töôùng tham, neân bieát!

Saân, laø khôûi leân taâm aùc ñoái vôùi chuùng sinh khaùc muoán ñaùnh ñaäp- gieát haïi..., ngöôïc vôùi taâm Ñaïi Töø Bi, ñoù goïi laø saân.

Chuùng sinh, laø xa lìa vieäc chaúng phaûi chuùng sinh. Ngöôøi khaùc laø xa lìa vieäc cuûa chính mình. Noùi saân ñoái vôùi chuùng sinh khaùc, laø khôûi leân taâm ñoäc aùc ñoái vôùi chuùng sinh khaùc.

Taâm haïi laø khoâng coù taâm Töø. Ñaùnh laø khoâng coù taâm Bi vì muoán gieát cheát keû ñoù vaø ñaùnh ñaäp laø duøng roi-gaäy-ñaát ñaù... coù khaû naêng gaây khoå naõo ñeàu goïi laø ñaùnh. Traùi vôùi taâm Töø Bi, muoán gieát cheát ngöôøi khaùc laø traùi vôùi taâm Töø, ñaùnh ngöôøi laø traùi vôùi taâm Bi, nhöõng haønh ñoäng nhö vaäy goïi laø töôùng saân, neân bieát.

Taø kieán laø thaáy khoâng coù söï ban cho trong phaùp boá thí... Ñaây laø noùi roõ nghóa gì? ÔÛ trong Boá thí thaáy khoâng coù Boá thí, ôû trong ban cho thaáy khoâng coù ban cho, ôû trong buoâng xaû thaáy khoâng coù buoâng xaû. Nhöõng caùch nhìn nhö vaäy goïi laø taø kieán.

Hoûi: Taïi sao nhö vaäy goïi laø taø kieán? Vaû laïi, ba caâu laø Boá thí-ban cho vaø buoâng xaû coù gì sai bieät?

Ñaùp: Boá thí; taâm chaân chaùnh thì ruoäng phöôùc vaø khoâng phaûi ruoäng phöôùc ñeàu boá thí caû. Ban cho cuõng laø taâm chaân chaùnh maø ban cho ruoäng phöôùc maø khoâng phaûi ruoäng phöôùc.


Buoâng xaû, laø chæ vôùi taâm chaân chaùnh maø Boá thí ban cho ruoäng phöôùc. Laïi noùi: Thaáy khoâng coù Boá thí, bôûi vì nhaän thaáy söï Boá thí khoâng thanh tònh. Laïi noùi: Thaáy khoâng coù ban cho bôûi vì baøi baùng ngöôøi Boá thí khoâng coù coâng ñöùc. Laïi noùi: Thaáy khoâng coù buoâng xaû, bôûi vì baøi baùng ngöôøi tieáp nhaän khoâng coù coâng ñöùc.

Nhöõng caùch nhìn khoâng chính ñaùng nhö vaäy ñeàu laø töôùng cuûa con ngöôøi keo kieät.

Bôûi vì thaáy nhöõng ngöôøi giaøu coù thì keo kieät tham tieác, maø ngöôøi ngheøo thì coù theå Boá thí, cho neân ngöôøi naøy ñaõ khôûi taâm nhö vaäy: Neáu thaät söï coù Boá thí cho, thì ngöôøi keo kieät khoâng ñaùng giaøu coù. Vì sao? Vì ñôøi tröôùc hoï ñaõ quen thoùi keo kieät buûn xæn khaù laâu.

Laïi naûy sinh taâm nghi ngôø, laø ngöôøi coù theå Boá thí naøy khoâng ñaùng ngheøo khoù. Vì sao? Vì ñôøi tröôùc hoï ñaõ quen boá thí trong thôøi gian khaù laâu. Duø ngöôøi ñoù coù naûy sinh taø kieán nhö vaäy, nhöng maø yù nghóa thì khoâng nhö vaäy.

Hoûi: Neáu vaäy thì nghóa naøy laø sao? Ñaùp: Ngöôøi giaøu kia duø trong kieáp quaù khöù ñaõ quen taùnh keo kieät,

nhöng boãng nhieân gaëp ñöôïc ruoäng phöôùc thanh tònh, ñaõ laøm vieäc boá thí chuùt ít trong ruoäng phöôùc ñoù, cho neân hoï caûm ñöôïc quaû baùo Laõou coù trong ñôøi naøy, nhöng vì thoùi quen maø taùnh keo kieät vaãn khoâng boû.

Ngöôøi ngheøo coù theå boá thí; ñieàu naøy theá naøo? Ngöôøi ngheøo kia trong ñôøi quaù khöù, vì khoâng coù loøng tin töôûng ñoái vôùi khoâng phaûi ruoäng phöôùc, vì khoâng heát loøng, vì muoán ñöôïc tieáng khen, vì mong caàu quaû baùo, vì mong muoán ñöôïc ngöôøi toân troïng, cho neân ngöôøi ñoù môùi boá thí. Chính vì nghóa ñoù, cho neân khoâng caûm ñöôïc quaû baùo Laõou coù. Vì ñaõ töøng quen boá thí töø tröôùc, cho neân ñôøi naøy cuõng coù theå buoâng boû.

Khoâng coù haønh ñoäng toát laønh-haønh ñoäng hung aùc; laø döïa vaøo töï thaân thaáy thöôøng-voâ thöôøng, maø phaùt sinh hình töôùng loãi laàm.

Khoâng coù quaû baùo cuûa haønh nghieäp toát-xaáu, ngöôøi kia thaáy coù keû laøm ñieàu thieän maø nhaän chòu ñau khoå, keû laøm ñieàu aùc maø ñöôïc höôûng nieàm vui, cho neân ngöôøi aáy naûy sinh taâm nieäm nhö vaäy: Quaû baùo khoå vui coù moät caùch töï nhieân chöù khoâng phaûi töø nhaân duyeân.

Khoâng coù ñôøi naøy-ñôøi khaùc, nghóa laø ngöôøi kia vôùi taâm nieäm thaáy ñôøi naøy seõ hoaïi dieät, maø hoï khoâng thaáy ñôøi sau seõ ñeán, cho neân hoï nghó thaàm seõ khoâng coù ñôøi sau. Ngöôøi kia laïi naûy sinh taâm nieäm naøy: Thaät khoâng coù ngaõ, vì neáu coù ngaõ thì theá gian seõ khoâng coù chuùng sinh hoùa sinh. Bôûi vì hoï khoâng quaùn saùt möôøi hai nhaân duyeân.

Laïi sinh taâm ngôø vöïc cho laø taát caû nam nöõ vì nieàm vui cuûa mình


www.daitangkinh.org

maø laøm chuyeän daâm duïc, chöù khoâng vì naûy sinh töø ngaõ, maø ngaõ döïa vaøo nghieäp cuûa mình vaø sinh tröôûng trong ñoù. Nhö chuùng sinh loaøi thaáp sinh (sinh trong moâi tröôøng aåm thaáp) nöông vaøo nôi naøo coù ñaát aåm öôùt thì sinh soâi naûy nôû. Ñaát aåm öôùt khoâng phaûi laø cha meï cuûa chuùng sinh ñoù, ngaõ cuõng nhö vaäy.

Hoï laïi thaáy A-la-haùn caàu laïnh, caàu noùng, caàu thöùc aên-thöùc uoáng... roài cho laø theá gian khoâng coù A-la-haùn. Vì sao? Vì A-la-haùn coøn coù taâm nieäm yeâu thích. Ngöôøi ñoù töï mình khoâng coøn naêng löïc tu haønh, cho neân hoï khoâng theå ñoaïn tuyeät ñöôïc moïi phieàn naõo, roài cho laø theá gian khoâng coù A-la-haùn.

Hoûi: Neân noùi veà nghóa töø boû saùt sinh. Vì nghóa naøo maø coù theå goïi laø töø boû? Vì coù söï vieäc coù theå gieát maø ñöôïc goïi laø töø boû, hay laø vì khoâng coù söï vieäc coù theå gieát maø goïi laø töø boû? Neáu coù söï gieát maø baûo laø töø boû thì nghóa khoâng thaønh. Vì sao? Vì quaû cuûa thoùi quen taïo ra ñaõ thaønh hình, sao laïi noùi töø boû caùc söï saùt sinh ñöôïc? Neáu khoâng coù söï vieäc coù theå gieát maø goïi laø töø boû, thì khoâng coù phöôùc cuûa vieäc töø boû saùt sinh. Nhö khoâng coù söøng thoû ñeå coù theå caét ñöùt, thì cuõng khoâng coù nghóa töø boû vieäc caét ñöùt. Laïi noùi töø boû saùt sinh, goïi laø vieäc khoâng saùt sinh, cuõng nhö khoâng buoâng boû vieäc thaâu nhieáp chuùng sinh!

Ñaùp: Vì ñaõ thoï phaùp khoâng gieát haïi, döïa vaøo taâm thoï phaùp voán coù maø coù naêng löïc. Vì vaäy, khoâng taïo ra vieäc aùc saùt sinh kia, bôûi vì ñaõ thoï phaùp töø boû saùt sinh, vaø cuõng vì phaùt sinh phaùp thieän cho neân töø boû saùt sinh, chöù khoâng töø boû vieäc thaâu nhieáp chuùng sinh.

Hoûi: Coù theå saùt sinh maø töø boû saùt sinh, hay laø khoâng theå saùt sinh maø töø boû saùt sinh, hay laø coù theå saùt sinh cuõng khoâng theå saùt sinh maø töø boû saùt sinh?

Ñaùp: Coù theå saùt sinh cuõng khoâng theå saùt sinh maø töø boû saùt sinh. Vì sao? Vì taâm aùc khôûi leân khoâng ngöøng nghæ, cho neân goïi laø töø boû saùt sinh. Ñaây laø noùi roõ nghóa gì? Neáu coøn coù theå gieát haïi chuùng sinh maø töø boû saùt sinh, hay khoâng theå gieát haïi chuùng sinh maø khoâng töø boû lónh vöïc saùt sinh, thì nghóa töø boû khoâng thaønh. Ñaây laïi coù nghóa gì? Bôûi vì töø boû toäi loãi coù theå gieát haïi chuùng sinh thì thaønh phöôùc thieän khoâng theå gieát haïi chuùng sinh. Chính vì nghóa naøy cho neân ñoái vôùi ñoái vôùi coù theå gieát haïi chuùng sinh vaø beân caïnh khoâng theå gieát haïi chuùng sinh seõ trôû thaønh phöôùc thieän vì töø boû saùt sinh. Neáu khoâng nhö vaäy thì khoâng coù theå noùi laø töø boû vieäc saùt sinh, khoâng trôû thaønh buoâng boû vieäc saùt sinh, khoâng nhaän chòu söï vieäc saùt sinh, seõ ñaït ñöôïc töø boû vieäc saùt sinh. Neáu khoâng nhö vaäy thì khoâng nhaän chòu caàn phaûi töø boû, maø nhaän chòu tuøy theo thì


khoâng töø boû. Hoûi: Phaûi döïa vaøo aám-giôùi-nhaäp trong hieän taïi coù theå töø boû saùt

sinh, chöù khoâng phaûi trong quaù khöù-vò lai? Ñaùp: Neáu hoûi vaø ñaùp nhö tröôùc ñaây thì khoâng thaønh töïu veà nghóa

töø boû saùt sinh. Hoûi: Neân noùi veà töø boû saùt sinh... coù bao nhieâu loaïi töø boû? Ñaùp: Coù ba loaïi töø boû: 1. Thaønh laäp. 2. Döïa vaøo. 3. Phaùt sinh. Döïa vaøo vaø thaønh laäp, saùt sinh vaø lôøi noùi hung döõ döïa vaøo chuùng

sinh, vì taâm saân haän maø hình thaønh. Troäm caép, taø daâm laø döïa vaøo tieàn cuûa hoã trôï cho ñôøi soáng, vì taâm tham lam maø hình thaønh. Noùi doái, noùi hai lôøi vaø noùi lôøi theâu deät ñeàu döïa vaøo danh töï, ñeàu vì taâm tham lam maø hình thaønh. Taø kieán döïa vaøo saéc, vì taâm ngu si maø hình thaønh. Khôûi leân möôøi baát thieän nghieäp ñaïo, taát caû ñeàu töø tham lam-giaän döõ vaø si meâ gaây ra.

Döïa vaøo taâm tham lam maø khôûi leân haønh ñoäng saùt sinh, taâm tham lam maø saùt sinh, hoaëc vì ham da-thòt-gaân-xöông-raêng-söøng vaø tieàn baïc- taøi saûn... maø gieát cheát maïng soáng chuùng sinh, hoaëc vì mình, vì nhöõng gì maø mình yeâu thích, moãi thöù ñeàu coù ñuû ba vieäc maø saùt sinh.

Döïa vaøo taâm giaän döõ maø khôûi leân saùt sinh, nghóa laø vì taâm giaän döõ cho neân gieát keû thuø oaùn vaø gieát ngöôøi yeâu thöông cuûa keû thuø, ñoù goïi laø döïa vaøo taâm giaän döõ maø khôûi leân saùt sinh. Döïa vaøo taâm si meâ maø khôûi leân saùt sinh, nhö coù ngöôøi noùi: Gieát raén rít... tuy gieát maø khoâng coù toäi. Vì sao? Vì sinh vaät ñoù gaây cho neân moïi khoå naõo cho chuùng sinh”.

Laïi coù ngöôøi noùi: Neáu gieát nai-deâ-traâu... thì khoâng coù toäi baùo. Vì sao? Vì chuùng sinh naøy do nghieäp maø caûm nhö vaäy.

Laïi coù nhöõng ngöôøi ôû nöôùc Ba-la-tö noùi: Gieát cha meï Laõo yeáu vaø ngöôøi beänh naëng thì khoâng coù toäi baùo”. Taát caû nhöõng vieäc nhö vaäy goïi laø döïa vaøo taâm si meâ maø khôûi leân saùt sinh.

Döïa vaøo taâm tham lam maø khôûi leân aên troäm. Vì caàn nhöõng cuûa caûi nhö vaäy, cho neân môùi laáy nhöõng vaät duïng nhö vaäy, hoaëc laáy cho mình, hoaëc vì ngöôøi khaùc, hoaëc vì söï uoáng aên. Ñoù goïi laø döïa vaøo taâm tham lam maø khôûi leân troäm caép.

Döïa vaøo taâm giaän döõ maø khôûi leân troäm caép, nghóa laø vì taâm nieäm giaän döõ ngöôøi ta vaø ñoái vôùi nhöõng gì maø ngöôøi tay yeâu quyù, coá tình troäm caép taát caû vaät cuûa hoï. Ñoù goïi laø döïa vaøo taâm giaän döõ maø khôûi leân troäm


www.daitangkinh.org

caép. Döïa vaøo taâm si meâ maø khôûi leân troäm caép, nhö Baø-la-moân noùi: Heát

thaûy moïi vaät treân traùi ñaát naøy ñeàu laø sôû höõu cuûa moät mình ta. Vì sao? Vì quoác vöông kia tröôùc ñaây ñaõ cho ta, nhöng vì ta khoâng coù naêng löïc, cho neân ñaõ bò doøng hoï khaùc cöôùp ñoaït heát moïi söï thoï duïng cuûa ta. Vì vaäy, nay ta laáy töùc laø laáy vaät cuûa mình, khoâng goïi laø troäm caép. Ngöôøi ngu si kia vì naûy sinh taâm nieäm ñoù, cho neân môùi coù söï aên troäm naøy. Ñoù goïi laø döïa vaøo taâm ngu si, maø khôûi leân troäm caép.

Döïa vaøo taâm tham lam maø khôûi leân taø daâm, nghóa laø ñoái vôùi chuùng sinh khôûi leân taâm tham lam oâ nhieãm, khoâng tu haønh nhö thaät, ñoù goïi laø döïa vaøo taâm tham lam maø khôûi leân taø daâm.

Döïa vaøo taâm giaän döõ maø khôûi leân taø daâm, nghóa laø ñoái vôùi ngöôøi con gaùi, hoaëc ñöôïc söï baûo veä cuûa ngöôøi khaùc, hoaëc töï gìn giöõ, hoaëc ngöôøi khaùc gìn giöõ tieàn cuûa nuoâi soáng, döïa vaøo taâm giaän giöõ cho neân khôûi leân söï tu haønh khoâng nhö thaät. Nhö beân caïnh ngöôøi vôï cuûa keû thuø vaø beân caïnh ngöôøi thieáp maø keû thuø yeâu meán, ñoù goïi laø döïa vaøo taâm giaän giöõ maø khôûi leân taø daâm.

Döïa vaøo taâm si meâ maø khôûi leân taø daâm, nghóa laø nhö coù ngöôøi noùi: Ví nhö coái giaõ gaïo-hoa thôm-quaû chín-ñoà aên thöùc uoáng-nöôùc soâng vaø ñöôøng ñi…, nhöõng ngöôøi nöõ nhö vaäy taø daâm khoâng coù toäi. Laïi nhö ôû Ba-la-tö coù ngöôøi taø daâm vôùi meï... ñoù goïi laø döïa vaøo taâm si meâ maø khôûi leân taø daâm.

Noùi doái döïa vaøo taâm tham lam maø phaùt sinh, döïa vaøo taâm tham lam khôûi leân maø taâm giaän döõ phaùt sinh, döïa vaøo taâm giaän döõ khôûi leân maø taâm si meâ phaùt sinh, döïa vaøo taâm si meâ khôûi leân nhö vaäy maø noùi hai lôøi-noùi lôøi hung döõ-noùi lôøi theâu deät cuõng ñeàu nhö vaäy. Neân bieát raèng tham lam döïa vaøo taâm tham lam maø khôûi leân döïa vaøo kieát tham lam maø phaùt sinh thöù töï hai taâm hieän tieàn nhö vaäy goïi laø döïa vaøo taâm tham lam maø khôûi leân. Döïa vaøo kieát giaän döõ maø phaùt sinh goïi laø döïa vaøo taâm giaän döõ maø khôûi leân. Döïa vaøo kieát si meâ maø phaùt sinh goïi laø döïa vaøo taâm si meâ maø khôûi leân. Nhö tham lam-giaän döõ vaø taø kieán, cuõng ñeàu nhö vaäy, neân bieát!

Hoûi: Vì sao khoâng noùi ñeán taïo taùc vaø töôùng, khoâng taïo taùc-khoâng coù töôùng taïo taùc, quyeát ñònh trong nghieäp naøo coù, trong nghieäp naøo khoâng?

Ñaùp: Chæ tröø taø daâm, trong saùu nghieäp ñaïo coøn laïi ñeàu thuoäc veà baát ñònh. Nghóa naøy nhö vaäy naøo? Neáu chính mình taïo taùc thì thaønh töïu vieäc taïo ra nghieäp vaø khoâng taïo ra nghieäp. Neáu khieán ngöôøi khaùc laøm thì chæ


coù khoâng taïo taùc chöù khoâng coù theå coù taïo taùc. ÔÛ trong taø daâm quyeát ñònh coù taïo taùc, chöù khoâng theå naøo coù söï khoâng taïo taùc. Vì sao? Vì nghieäp taø daâm naøy laø hoaøn toaøn töï taïo taùc, chöù khoâng coù khieán ngöôøi khaùc taïo taùc, vì vaäy kinh noùi: “Coù theå coù nghieäp chaúng phaûi laø thaân taïo taùc, maø nhaát ñònh thaønh töïu toäi saùt sinh chaêng? Ñaùp: Coù, mieäng khieán ngöôøi khaùc laøm thì thaønh töïu toäi saùt. Laïi hoûi: Coù theå coù nghieäp chaúng phaûi laø mieäng taïo taùc, maø nhaát ñònh thaønh töïu toäi noùi doái chaêng? Ñaùp: Coù,

vì thaân nghieäp taïo taùc maø thaønh töïu toäi noùi doái cuûa nghieäp mieäng. Laïi hoûi: Coù theå coù nghieäp chaêng phaûi laø thaân taïo taùc, nghieäp chaúng phaûi laø mieäng taïo taùc, maø nhaát ñònh thaønh töïu nghieäp cuûa thaân-mieäng chaêng?

Ñaùp: Coù. Vì döïa vaøo taâm nieäm giaän döõ cuûa ngöôøi Tieân, vì trong thieän nghieäp taïo chæ coù saéc thaân cuûa coõi Duïc laø hoaøn toaøn coù taïo taùc vaø khoâng coù taïo taùc thieàn vaø giôùi voâ laäu khoâng coù giôùi voâ taùc. Vì sao? Vì döïa vaøo taâm maø thieàn trung gian thì baát ñònh. Neáu taâm saâu xa, taâm hoaøn toaøn cung kính taïo cho neân nghieäp cuûa thaân-mieäng, thì thaønh töïu taùc nghieäp vaø voâ taùc nghieäp taùc. Neáu kieát söû saâu daøy, taâm phaùt sinh nghieäp cuûa thaân mieäng, thì cuõng thaønh töïu taùc nghieäp vaø voâ taùc nghieäp. Neáu khoâng phaûi laø taâm saâu xa, khoâng phaûi laø taâm hoaøn toaøn cung kính taïo ra nghieäp thaân-mieäng, thì chæ coù taùc nghieäp, khoâng coù voâ taùc nghieäp. Neáu khoâng phaûi laø kieát söû saâu daøy maø taâm phaùt khôûi nghieäp thaân-mieäng, thì cuõng chæ coù taùc nghieäp chöù khoâng coù voâ taùc nghieäp, nhöng phöông tieän taùc nghieäp cuûa taâm trôû laïi aên naên thì chæ coù taùc nghieäp maø khoâng coù voâ taùc nghieäp”

Hoûi: Trong nghieäp ñaïo, caùi gì laø quyeán thuoäc tröôùc? Caùi gì laø quyeán thuoäc sau?

Ñaùp: Neáu khôûi leân phöông tieän saùt sinh. Nhö ngöôøi ñoà teå baét deâ, hoaëc ñem vaät mua daãn ñeán nôi gieát moå, baét ñaàu haï xuoáng moät nhaùt dao, hoaëc hai- ba nhaùt dao, maïng deâ chöa chaám döùt maø voán coù nghieäp aùc goïi laø quyeán thuoäc tröôùc. Tuøy vaøo nhaùt dao naøo aán xuoáng chaám döùt maïng soáng cuûa con deâ, ngay luùc nghó ñeán ñieàu ñoù thì ñaõ coù taùc nghieäp vaø voâ taùc nghieäp, nhöõng haønh ñoäng naøy ñeàu goïi laø nghieäp ñaïo caên baûn. Haønh nghieäp cuûa thaân thöïc hieän gaây ra tieáp theo sau, ñoù goïi laø nghieäp quyeán thuoäc sau cuûa saùt sinh. Cho ñeán noùi lôøi theâu deät cuõng ñeàu nhö vaäy, neân bieát! Ngoaøi ra trong tham lam-giaän döõ-taø kieán, thì khoâng coù quyeán thuoäc tröôùc, vì khi taâm môùi khôûi leân laäp töùc ñaõ thaønh töïu nghieäp ñaïo caên baûn. Coøn thaân-mieäng-yù trong möôøi baát thieän nghieäp ñaïo, taát caû ñeàu coù quyeán thuoäc tröôùc sau. Nghóa naøy theá naøo? Nhö ngöôøi khôûi taâm muoán gieát chuùng sinh naøy, nhaân ñoù laïi muoán gieát luoân chuùng sinh kia.


www.daitangkinh.org

Nhö muoán ñeán trôøi maø saùt haïi chuùng sinh, lieàn cöôùp ñoaït vaät duïng cuûa ngöôøi khaùc maø muoán gieát ngöôøi aáy, laïi daâm vôùi vôï cuûa hoï. Naûy sinh taâm nieäm nhö vaäy, trôû laïi xuùi giuïc vôï cuûa ngöôøi ñoù töï gieát choàng mình, laïi duøng ñuû loaïi leõ gaây, roái loaïn phaù hoaïi thaân thuoäc cuûa ngöôøi aáy. Khoâng luùc naøo chaân thaät, luoân sinh taâm tham ñaém cuûa caûi vaät duïng cuûa ngöôøi ta, laïi sinh taâm giaän döõ vôùi ngöôøi ta, vì gieát haïi ngöôøi aáy cho neân phaùt sinh taø kieán nhö vaäy, laøm cho taø kieán taêng tröôûng maø gieát haïi ngöôøi kia, laïi coøn muoán gieát caû vôï con ngöôøi ta nöõa.

Nhö vaäy theo thöù töï, ñaày ñuû möôøi baát thieän nghieäp ñaïo. Nhöõng nghieäp nhö vaäy goïi laø quyeán thuoäc tröôùc. Taát caû möôøi baát thieän nghieäp ñaïo cuõng ñeàu nhö vaäy, cho neân bieát.

Vaû laïi, töø boû thieän nghieäp ñaïo chaúng phaûi laø phöông tieän tu haønh thieän nghieäp ñaïo, vì phöông tieän naøy laø xa rôøi caên baûn vaø xa rôøi phöông tieän. Noùi phöông tieän, nhö Sa-di kia muoán thoï Ñaïi giôùi, phaûi ñích thaân ñeán giôùi tröôøng leã döôùi chaân chuùng Taêng, xin Hoøa thöôïng thoï trì ba y, baét ñaàu taùc baïch, taùc baïch laàn baäc nhaát, roài taùc baïch laàn thöù hai. Nhöõng haønh ñoäng nhö vaäy ñeàu goïi laø quyeán thuoäc tröôùc.

Töø laàn taùc baïch thöù ba cho ñeán khi laøm phaùp Yeát ma xong laø ñaõ baét ñaàu taùc nghieäp, vaø luùc nghó ñeán ñieàu aáy thì khôûi leân voâ taùc nghieäp. Nhöõng haønh ñoäng naøy ñeàu goïi laø nghieäp ñaïo caên baûn.

Sau ñaây, noùi ñeán boán phaùp nöông töïa, cho ñeán khoâng rôøi boû thieän haïnh maø mình tieáp nhaän, thaân-mieäng taùc nghieäp vaø voâ taùc nghieäp nhö vaäy, ñeàu goïi laø quyeán thuoäc sau.

Hoûi: Cho neân noùi veà baát thieän nghieäp ñaïo. ÔÛ trong naêm ñaïo thì ñaïo naøo ñaày ñuû, ñaïo naøo khoâng ñaày ñuû vaø trong ñaïo naøo nhieàu, trong ñaïo naøo ít?

Ñaùp: Ñòa nguïc coù naêm baát thieän nghieäp ñaïo, ñoù laø noùi hai lôøi, noùi theâu deät, tham lam, giaän döõ vaø taø kieán. Nghóa naøy nhö vaäy naøo? Vì khoâng gieát haïi ngöôøi khaùc cho neân khoâng coù saùt sinh, khoâng coù ñieàu gì khaùc ñeå taâm gìn giöõ vì vaäy khoâng coù aên troäm, khoâng coù ngöôøi con gaùi giöõ gìn cho neân khoâng coù taø daâm, khoâng coù taâm ngay thaúng cho neân khoâng coù noùi doái, thöôøng khoâng coù töôùng chaùnh nieäm cho neân khoâng coù taâm phaù hoaïi vaø khoâng coù noùi lôøi hung döõ: Vì thöôøng phaù hoaïi cho neân döïa vaøo khoå ñau phieàn naõo vaây ngaët maø coù noùi hai lôøi. Coù noùi phi thôøi, cho neân coù lôøi noùi theâu deät: Vì tham lam-giaän döõ-taø kieán ñeàu coù ñuû caû, cho neân goïi laø coù, nhöng khoâng phaûi laø coù trong hieän taïi. Chính vì nghóa naøy cho neân moät choã thì noùi coù, moät choã khaùc thì noùi laø khoâng. Nhö Uaát-ñôn-vieät veà phía Baéc khoâng coù saùu loaïi tröôùc, chæ coù boán loaïi


sau. Vì maïng soáng ñaõ nhaát ñònh cho neân hoï khoâng coù saùt sinh. Vì khoâng coù söï giöõ gìn cho neân khoâng coù aên troäm. Vì khoâng coù ngöôøi con gaùi giöõ gìn cho neân khoâng coù taø daâm. Ngöôøi ôû coõi aáy luùc muoán daâm duïc, muoán vui veû thì naém tay ngöôøi con gaùi daãn ñeán döôùi taùn caây, neáu caây uoán caønh xuoáng che phuû ngöôøi aáy thì ñoù laø haønh daâm. Neáu muoán daâm duïc, vaø muoán vui veû, maø nhaùnh caây khoâng cong xuoáng che phuû thì ngöôøi kia caûm thaáy hoå theïn lieàn buoâng ra maø rôøi xa.

Vì khoâng coù taâm löøa doái ngöôøi khaùc cho neân khoâng coù noùi doái. Vì thöôøng ñònh taâm cho neân khoâng coù noùi hai lôøi. Vì thöôøng noùi lôøi dòu daøng meàm moûng cho neân khoâng coù noùi lôøi hung aùc. Vì coù ca vuõ cho neân coù noùi lôøi theâu deät. Coøn laïi laø nghieäp cuûa yù, bôûi vì hoaøn toaøn coù maø khoâng phaûi laø hieän coù. Laïi nöõa, tröø ra Uaát-ñôn-vieät thì ba coõi coøn laïi ñeàu thoï nhaän möôøi nghieäp ñaïo. Uaát-ñôn-vieät phía Baéc cuõng xa lìa baát thieän nghieäp ñaïo. Trong coõi suùc sinh, ngaï quyû vaø caùc trôøi ôû coõi Duïc, cuõng xa lìa thoï nhaän möôøi nghieäp ñaïo. Caùc trôøi trong coõi Duïc xa lìa vaø khoâng thoï giôùi baát thieän nghieäp ñaïo, maëc duø trôøi khoâng gieát haïi trôøi, nhöng trôøi cuõng gieát haïi chuùng sinh thuoäc ñöôøng khaùc.

Laïi coù ngöôøi noùi: Trong coõi trôøi cuõng coù caûnh chaët tay chaân... nhöng töùc khaéc chaân tay ñeàu moïc laïi nhö cuõ. Neáu chaët ñaàu, hoaëc khoaûng giöõa thaân mình, thì cheát khoâng soáng laïi. Cuõng coù baát thieän nghieäp ñaïo gieát haïi ngöôøi khaùc vaø aên troäm vaät duïng cuûa ngöôøi khaùc. Trong coõi trôøi Saéc-Voâ saéc, khoâng coù baát thieän nghieäp ñaïo.

Hoûi: Baát thieän nghieäp ñaïo ôû trong caùc ñaïo thì moãi ñaïo coù bao nhieâu loaïi?

Ñaùp: Ñòa nguïc, Baéc Uaát-ñôn-vieät khoâng coù tham lam, giaän döõ, cuõng khoâng coù taø kieán. Vì hoaøn toaøn coù maø khoâng phaûi laø hieän coù, ba coõi coøn laïi vaø caùc trôøi coõi Duïc töø boû thoï phaùp maø coù thoï phaùp. Caùc trôøi coõi Duïc cuõng coù thoï phaùp thieän voâ laäu, cho neân bieát.

Suùc sinh, ngaï quyû cuõng khoâng coù thoï phaùp, caùc trôøi trong coõi Saéc ñeàu coù thoï phaùp, vì thaâu nhieáp thieän phaùp hieän ñang thoï nhaän vaû laïi coõi aáy coù Thaùnh nhaân sinh ra, coù döïa vaøo thieän nghieäp ñaïo voâ laäu. Trong coõi Voâ saéc chæ coù taâm nghieäp ñaïo, vì thaønh töïu nghieäp khoâng phaûi laø hieän höõu. Trôøi trong coõi Saéc, tuy raèng vaãn coù thaønh töïu maø khoâng phaûi laø hieän höõu, heát thaûy Thaùnh nhaân sinh ra ôû ñoù ñeàu hieän höõu, vì hoï döïa vaøo söùc giöõ giôùi voâ laäu.

Hoûi: Neân noùi veà quaû cuûa möôøi baát thieän nghieäp ñaïo vaø nhaân tuøy thuaän.

Ñaùp: Coù ba loaïi quaû:


www.daitangkinh.org

1. Quaû cuûa quaû baùo. 2. Quaû cuûa taäp khí. 3. Quaû cuûa taêng thöôïng.

Moãi nghieäp ñaïo ñeàu coù ba loaïi. Nghóa naøy theá naøo? Ñaày ñuû möôøi baát thieän nghieäp ñaïo baäc thaáp, trung bình vaø baäc cao ñeàu sinh trong ñòa nguïc, ñoù goïi laø quaû cuûa quaû baùo.

Quaû cuûa taäp khí laø töø ñòa nguïc ruùt lui, sinh vaøo trong loaøi ngöôøi. Vì döïa vaøo haønh ñoäng saùt sinh cho neân coù quaû baùo bò gieát, vì aên troäm cho neân chòu quaû baùo trong ñôøi soáng khoâng coù tieàn baïc cuûa caûi, vì taø daâm cho neân khoâng coù theå gìn giöõ vôï mình, vì noùi doái cho neân maéc quaû baùo bò ngöôøi khaùc cheâ bai, vì noùi hai lôøi cho neân maéc quaû baùo quyeán thuoäc bò ngöôøi ta phaù hoaïi, vì noùi hung döõ cho neân khoâng nghe ñöôïc aâm thanh eâm ñeïp, vì noùi theâu deät theâm bôùt cho neân khoâng ai tin mình, vì tröôùc kia tham lam cho neân taâm tham lam maïnh meõ hôn, vì tröôùc kia giaän döõ cho neân taâm giaän döõ caøng theâm maõnh lieät, vì döïa vaøo taø kieán cho neân taâm nieäm caøng muø quaùng ngu muoäi theâm. Taát caû nhö vaäy goïi laø quaû cuûa taäp khí.

Quaû taêng thöôïng laø döïa vaøo möôøi baát thieän nghieäp ñaïo ñoù, maø taát caû söï vaät beân ngoaøi khoâng coù khí theá, ñoù laø ñaát ñai goã, gheà cao thaáp, chim chuoät nhieàu, möa gioù thaát thöôøng, gai goùc raäm raïp, buïi baëm muø mòt, muøi hoâi xoâng leân, coù nhieàu raén rít, ít thoùc luùa-nguõ coác thieáu, ít hoa traùi-hoa traùi thieáu huït vaø quaû ñaéng chaùt. Taát caû moïi thöù nhö vaäy goïi laø quaû taêng thöôïng.

Laïi coù quaû töông töï, vì gieát haïi cho neân nhaän chòu moïi söï khoå ñau cuøng chuùng sinh ñaõ bò haïi, bôûi vì khoå ñau aáy cho neân sinh trong ñòa nguïc nhaän chòu ñuû loaïi khoå ñau. Vì ñoaïn maát maïng soáng loaøi khaùc cho neân ñôøi sau sinh trong loaøi ngöôøi phaûi chòu quaû baùo cheát yeåu. Vì ñoaïn maát söï tieáp xuùc aám aùp cuûa loaøi khaùc, cho neân taát caû ñoà vaät beân ngoaøi cung caáp cho ñôøi soáng khoâng coøn coù theá maïnh toát ñeïp.

Nhö vaäy, taát caû möôøi nghieäp ñaïo naøy, tuøy theo nghóa töông öùng maø giaûi thích, cho neân bieát.

Cöôùp ñoaït cuûa ngöôøi, taø daâm vôï ngöôøi, tuy khoâng gaây cho neân noãi ñau buoàn traàm troïng cho ngöôøi khaùc, nhöng vì taâm phaù hoaïi cho neân phaûi nhaän chòu toäi baùo, tuy khoâng phaù hoaïi-khoâng giaän döõ-khoâng noùi lôøi hung aùc, nhöng vì taâm nieäm gian aùc cho neân maéc toäi.

Hoûi: Ngöôøi coá taâm phaùt khôûi laøm moïi vieäc aùc laø quyeát ñònh thaønh töïu nghieäp aùc-nghieäp baát thieän vaø chaéc chaén nhaän quaû ñau khoå trong ñöôøng aùc kia, hay laø khoâng quyeát ñònh thaønh töïu nghieäp aùc vaø khoâng


chaéc chaén nhaän quaû baùo ñau khoå trong ñöôøng aùc. Neáu moïi nghieäp aùc ñaõ gaây taïo ñeàu nhaát ñònh phaûi nhaän quaû thì nhöõng toäi-nghieäp trong ñöôøng döõ ñeàu khoâng theå vöôït qua ñöôïc. Ñieàu naøy noùi roõ nghóa gì? Vì hoaøn toaøn thaønh töïu toäi nghieäp cuûa aùc ñaïo thì phaûi rôi vaøo ñöôøng aùc...

Tröø ra nghieäp naêm nghòch, töø voâ thæ ñeán nay ñaõ quen gaây taïo caùc nghieäp thì phaûi nhaän laáy toäi loãi trong ñöôøng aùc.

Ñaõ quyeát ñònh hoaøn toaøn nghóa laø moïi ñöôøng aùc khoâng theå vöôït qua ñöôïc, nhöng khoâng tu taäp phaïm haïnh, laïi traùi ngöôïc vôùi kinh phaùp. Trong kinh, Nhö Lai coù noùi: “Coù ngöôøi tu taäp baát thieän nghieäp ñaïo ñaõ maéc phaûi toäi baùo seõ nhaän chòu ñòa nguïc, ngöôøi aáy nhaän chòu ngay trong thaân hieän taïi…”. Neáu quaû baùo cuûa toäi naêm nghòch kia, hoaøn toaøn phaûi nhaän chòu trong ñòa nguïc, thì taïi sao laïi noùi nghieäp toäi trong ñöôøng döõ coù theå xoay chuyeån ñöôïc? Taïi sao laïi noùi caùc toäi trong ñöôøng döõ ñeàu nhaän chòu ngay trong ñôøi soáng hieän taïi? Vaû laïi, coù loãi laàm nhö toäi nghieäp trong ñöôøng aùc cuûa ñòa nguïc nhaän chòu trong thaân hieän taïi neáu nhö vaäy thì luaät nhaân quaû seõ trôû cho neân phöùc taïp laãn loän. Vì sao? Vì thôøi gian vaø quaû baùo naëng nheï ñeàu khoâng nhaát ñònh.

Ñaùp: Coù ngöôøi noùi, nhaän chòu toäi baùo ñòa nguïc ngay trong ñôøi soáng hieän taïi, vì ngöôøi naøy thaáy ñöôïc thaät ñeá, cho neân trong thaân ñôøi naøy nhaän chòu moät ít toäi baùo, nhöng nghóa naøy khoâng nhö vaäy. Vì sao? Vì nghieäp khoâng töï taïi. Ñaây laø noùi nghóa gì? Vì taát caû nghieäp toäi, vaø nghieäp phöôùc ñaõ gaây taïo khoâng coù naêng löïc Töï Taïi, maø tuøy thuoäc vaøo caùc nhaân duyeân naøo ñaõ hoøa hôïp, döïa vaøo nhaân duyeân ñoù maø trong thaân naøy phaûi chòu quaû cuûa caùc toäi hay trong thaân ñôøi sau phaûi chòu. Vieäc nhaän quaû baùo ñôøi naøy coù nhieàu yù nghóa cao vöôït. Neáu nghieäp ñöôïc quaû baùo vui thì seõ ñöôïc nhaän quaû baùo vui. Coøn maéc quaû khoå thì seõ nhaän quaû baùo khoå. Ñoù laø döïa vaøo nghieäp khoâng nhaát ñònh, maø noùi nhö vaäy. Vì cuõng döïa vaøo nghieäp töông töï khoâng nhaát ñònh maø noùi nhö vaäy, vaø cuõng khoâng phaûi döïa vaøo quaû baùo nhaát ñònh. Vì sao? Vì seõ khoâng ñöôïc phaàn giaûi thoaùt. Vì A-la-haùn thoï giôùi Ba-la-ñeà-moäc-xoa, giôùi thieàn ñònh vaø giôùi voâ laäu, cho ñeán khi maïng soáng chöa chaám döùt thì vaãn giöõ giôùi Ba-la-ñeà- moäc-xoa. Neáu coù quaû baùo thì khoâng ñöôïc giaûi thoaùt. Vì vaäy trong hieän taïi nhaän chòu quaû baùo cuûa nghieäp laø khoâng nhaát ñònh.

Hoûi: Neáu nhö vaäy, thì caùc nghieäp khoâng nhaát ñònh, cuõng traùi vôùi Tu-ña-la, Vì sao? Vì trong Tu-ña-la Nhö Lai ñaõ noùi: “Taïo nghieäp do thoùi quen maø khoâng nhaän chòu quaû baùo thì khoâng coù chuyeän ñoù”. Nhöõng nghieäp do thoùi quen kia ñeàu hoaøn toaøn nhaän chòu quaû baùo nhaát ñònh hoaëc trong thaân ñôøi naøy, hoaëc trong thaân ñôøi sau chaêng?


www.daitangkinh.org

Ñaùp: Nghóa naøy khoâng nhö vaäy, Vì sao? Vì caùc nhaân duyeân chöa hoøa hôïp, cho neân chöa nhaän chòu quaû baùo. Nghóa naøy theá naøo? Thoùi quen laøm caùc nghieäp, tuy thaät söï coù theå nhaän chòu quaû baùo trong ñôøi naøy, nhöng hieän taïi khoâng nhaän chòu. Vì sao? Vì caùc nhaân duyeân chöa hoøa hôïp. Vieäc naøy coù nghóa gì? Gioáng nhö haït gioáng, döïa vaøo caùc nhaân duyeân nhö ñaát... hoøa hôïp môùi coù theå naûy maàm, vieäc naøy cuõng nhö vaäy. Nghieäp döïa vaøo Thöùc, maø toàn taïi, nhaân duyeân hoøa hôïp thì chuûng töû cuûa Thöùc baát tònh coù theå naûy sinh caùc maàm nhö Danh saéc... Ñaây noùi veà nghóa gì? Neáu döïa vaøo tu haønh nhö thaät, tuøy thuaän Baùt-nhaõ nhö thaät vaø bieát nhö thaät veà haønh cuûa höõu vi, khi ñoaïn tröø caùc phieàn naõo, döïa vaøo naêng löïc cuûa Thaùnh ñaïo maø tu taäp caùc coâng ñöùc, thì coù khaû naêng sinh maàm cuûa caên thieän. Luùc ñoù, tuy coù nhaän chòu nghieäp cuûa ñôøi sau, nhöng bôûi vì khoâng coù beø baïn phieàn naõo, cho neân khoâng coù theå nhaän chòu quaû baùo cuûa ñôøi sau. Vì ñoaïn tröø caùc phieàn naõo, tuy raèng khoâng nhaän chòu quaû baùo cuûa thaân sau, nhöng vaãn coøn döïa vaøo baát thieän nghieäp ñaïo kia, cho neân chæ nhaän chòu moät ít quaû baùo cuûa thoùi quen trong thaân ñôøi naøy, chöù khoâng nhaän chòu hoaøn toaøn quaû baùo trong ñöôøng aùc, nhö trong Tu-ña-la Nhö Lai ñaõ noùi: Phaûi nhaän chòu nhö vaäy.

Phaûi nhaän chòu nhö vaäy. Caâu noùi naøy cuûa Nhö Lai chöùng minh nghóa gì? Coù nghóa laø: Tuy coù nhaän chòu moät ít noãi vui möøng, tuy coù nhaän chòu moät ít lo laéng buoàn phieàn, nhöng thieän nghieäp-baát thieän laäp töùc nhaän chòu heát, thaäm chí nhaän chòu moät chuùt beänh khoå ñau ñaàu... Ñaây laø nhaän chòu toäi nhoû vôùi quaû töông töï aáy. Tröôùc ñaây noùi laø traùi vôùi Tu- la-la, thì nghóa naøy khoâng nhö vaäy. Vì sao? Vì döïa vaøo quaû baùo khoâng nhaát ñònh vaø döïa vaøo nghieäp chöa ñoái trò ñeå maø ñoái trò, cho neân Ñöùc Nhö Lai môùi noùi nhö vaäy trong Tu-la-la. Neáu hoaøn toaøn quyeát ñònh taâm taïo nghieäp nhöng khoâng nhaän quaû baùo, thì khoâng coù chuyeän ñoù. Ñaây laø noùi roõ veà nghóa gì? Tuy baäc A-la-haùn ñoaïn tröø heát nghieäp quaû cuûa ñôøi soáng, keå caû quaû baùo toäi phöôùc cuûa thaân sau, nhöng vaãn nhaän chòu nhaân duyeân quaû baùo trong thaân naøy vaø khoâng coøn hoøa hôïp nöõa. Neáu nhö vaäy thì A-la-haùn kia döïa vaøo nghieäp ñaïo naøy coù theå khoâng nhaäp Nieát-baøn. Chính vì nghóa naøy, cho neân bieát oâng khoâng hieåu yù cuûa Ñöùc Nhö Lai noùi trong Tu-la-la.

Hoûi: Neân noùi veà giôùi thanh tònh vaø khoâng thanh tònh. Theá naøo laø giôùi thanh tònh vaø theá naøo laø giôùi khoâng thanh tònh?

Ñaùp: Coù chung giôùi thanh tònh. Caùc Thanh vaên vaø Bích-chi-Phaät vaø Boà-taùt cuøng tu taäp naêm giôùi phaùp thanh tònh, cho neân bieát. Naêm giôùi phaùp ñoù laø:


1. Caên baûn thanh tònh. 2. Quyeán thuoäc thanh tònh. 3. Giaùc quaùn baát loaïn. 4. Thaâu nhieáp yù nieäm. 5. Hoài höôùng Nieát-baøn.

Caên baûn thanh tònh, laø xa lìa toäi loãi cuûa nghieäp ñaïo caên baûn. Quyeán thuoäc thanh tònh laø xa lìa moïi phöông tieän, haønh ñoäng nhö

saùt sinh... Giaùc quaùn baát loaïn, laø hieåu roõ taát caû caùc aùc haønh maø xa lìa söï ham

muoán gieát haïi vaø giaän döõ… Thaâu nhieáp yù nieäm laø thaâu nhieáp caùc yù nieäm nhö nieäm Phaät-nieäm

Phaùp-nieäm Taêng… Hoài höôùng Nieát-baøn, laø vì Nieát-baøn maø hoä giôùi, chöù khoâng vì söï

soáng vaø tieàn cuûa ôû theá gian. Ñaây laø phaàn ít giôùi gioáng nhau. Giôùi thuø thaéng cuûa caùc Ñaïi Boà-taùt laø döïa vaøo luùc môùi phaùt taâm

Boà-ñeà, khoâng gaây toån haïi, maø baét ñaàu giôùi tuï cho ñeán taùm ñòa, qua Voâ löôïng thôøi gian tu taäp taát caû giôùi tuï, ñem taâm laøm lôïi ích cho ngöôøi khaùc maø hoài höôùng veà trí Nhaát thieát trí, xa rôøi taát caû taäp khí ñaït ñöôïc Ñaïi Nieát-baøn. Caùc Ñaïi Boà-taùt naøy ñeàu kheùo thanh tònh taát caû giôùi, cho neân bieát. Ngoaøi ra, phöông tieän döïa vaøo thaày daïy maø trì giôùi… ñeàu khoâng thanh tònh.

Hoûi: Giöõ giôùi coù bao nhieâu caùch? Ñaùp: Noùi goïn thì coù moät caùch giöõ giôùi, laø nöông vaøo taâm khoâng

gaây toån haïi, taâm khoâng ñieân ñaûo maø phaùt khôûi nghieäp cuûa thaân-mieäng. Laïi coù hai caùch giöõ giôùi:

1. Thoï giôùi. 2. Giôùi phaùp.

Laïi coù ba caùch: 1. Hoïc. 2. Voâ hoïc. 3. Phi hoïc phi voâ hoïc.

Laïi coù boán caùch: 1. Thoï giôùi Ba-la-ñeà-moäc-xoa. 2. Giôùi thieàn ñònh. 3. Giôùi voâ laäu. 4. Giôùi xa lìa phieàn naõo.

Giôùi Ba-la-ñeà-moäc-xoa, laø thoï giôùi ñeå raên daïy theá gian, nhö giôùi maø baûy chuùng ñaõ laõnh thoï.


www.daitangkinh.org

Giôùi thieàn ñònh, laø giôùi höõu laäu ñaõ chuyeån bieán vaø giôùi voâ laäu ñaõ chuyeån bieán.

Giôùi voâ laäu laø giôùi hoïc-voâ hoïc. Giôùi xa lìa phieàn naõo, laø döïa vaøo söï nhaøm chaùn ham muoán do ñaïo

trung gian maø chuyeån bieán. Söï giöõ giôùi, phaù giôùi cuûa ngöôøi kia cuøng vôùi naêng löïc cuûa hoï phaùt khôûi ñoái trò phieàn naõo laø nhaân duyeân cuûa phaù giôùi.

Noùi höõu laäu, laø döïa vaøo giôùi thieàn ñònh maø noùi. Noùi voâ laäu, laø döïa vaøo giôùi voâ laäu ñònh maø noùi.

Laïi coù naêm loaïi: Giôùi cuûa coõi Duïc, coõi Saéc, coõi Voâ saéc, giôùi taïo taùc, khoâng taïo taùc vaø voâ laäu khoâng taïo taùc.

Laïi coù saùu loaïi khoâng tham... giôùi taïo taùc coù ba loaïi khaùc nhau, khoâng taïo taùc cuõng coù ba loaïi khaùc nhau.

Laïi coù baûy loaïi; laø töø boû saùt sinh cho ñeán noùi lôøi theâu deät, chính baûy loaïi naøy döïa vaøo söï khaùc bieät cuûa taïo taùc vaø khoâng taïo taùc maø thaønh möôøi boán loaïi. Chính baûy loaïi naøy döïa vaøo khoâng tham... maø coù hai möôi moát loaïi. Chính baûy loaïi naøy döïa vaøo söï khaùc bieät cuûa taïo taùc vaø khoâng taïo taùc, maø coù boán möôi loaïi. Döïa vaøo söï sai bieät laàn löôït trong töøng saùt na maø coù Voâ löôïng loaïi.

Hoûi: Quaû cuûa giôùi laø gì? Ñaùp: Quaû cuûa giôùi laø giôùi höõu laäu ñònh vaø giôùi voâ laäu ñònh. Caûnh

giôùi ñoàng loaïi kia döïa vaøo caûnh giôùi ñoàng loaïi, töùc laø töông öng vôùi quaû, neân bieát.

Giôùi voâ laäu, laø vì xa lìa phieàn naõo, coù hai loaïi quaû baùo. Caùc Ñaïi Boà-taùt vì Nhaát thieát trí maø giöõ giôùi, nhaän laáy phaàn vò Boà-ñeà Phaät. Töø boû saùt sinh... thöïc haønh möôøi thieän nghieäp ñaïo, caûm ñöôïc quaû baùo toát ñeïp. Ñöùc Nhö Lai ñaõ giaûng noùi roäng raõi trong caùc kinh. Trong taát caû caùc kinh ñeàu coù noùi ñieàu naøy, cho neân bieát. Nhö trong kinh Sa Laõo La Long Vöông Sôû Vaán, Ñöùc Nhö Lai ñaõ noùi: “Naøy Long vöông! Thieän nam, thieän nöõ naøo töø boû söï gieát haïi chuùng sinh thì caûm ñöôïc möôøi phaùp maùt meû xa lìa phieàn naõo noùng böùc”. Möôøi phaùp ñoù laø:

1. Giuùp cho taát caû chuùng sinh söï khoâng sôï haõi. 2. An truù trong nieäm Ñaïi Bi. 3. Ñoaïn tröø taäp khí tai hoïa cuûa caùc phieàn naõo. 4. Nhaän ñöôïc quaû baùo khoâng coù beänh taät. 5. Gieo troàng chuûng töû tröôøng thoï. 6. Ñöôïc caùc loaøi Phi nhaân luoân luoân baûo veä. 7. Nguû thöùc ñeàu yeân oån.


8. Khoâng thaáy aùc moäng, töø boû taâm oaùn haän. 9. Khoâng sôï taát caû ngoaïi ñaïo. 10. Cheát ñöôïc sinh leân coõi trôøi. Ñoù goïi laø möôøi phaùp maùt meû xa lìa phieàn naõo noùng böùc. Naøy

Long vöông! Neáu ngöôøi naøo ñem thieän caên khoâng gieát haïi chuùng sinh hoài höôùng phaàn vò Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, thì ngöôøi ñoù khi chöùng ñöôïc Boà-ñeà, taâm seõ ñöôïc Töï Taïi, cho neân maïng soáng laâu Voâ löôïng.” Cho ñeán trong ñaïo Chaùnh kieán ñeàu caàn phaûi giaûi thích roäng ra, nhö trong taát caû caùc kinh, neân bieát.


www.daitangkinh.org


QUYEÅN 6

Thaønh töïu taâm Xaû. Hoûi: Vì nghóa gì tröôùc noùi giöõ giôùi, sau ñoù môùi noùi ñeán thaønh töïu

taâm Xaû? Ñaùp: Vì thaáy ñöôïc naêng löïc laøm lôïi ích cho moïi ngöôøi. Caâu naøy coù

nghóa gì? Vì Boà-taùt giöõ giôùi, nhôø vaøo söï giöõ giôùi naøy maø ñöôïc sinh vaøo ñöôøng thieän. Maëc duø thaønh töïu taâm Xaû, nhöng khoâng ñaày ñuû cuûa caûi ñeå nuoâi soáng. Neáu vaäy, thì Boà-taùt khoâng coù theå lôïi ích cho ngöôøi khaùc, vaø Boà-taùt seõ khoâng theå naøo thaønh töïu ñöôïc taát caû caùc coâng ñöùc khaùc. Vì sao? Vì laøm lôïi ích cho ngöôøi khaùc laø thaâu nhieáp theá gian, nhöng Boà-taùt kia laøm ñem lôïi ích cho moïi ngöôøi maø buoâng boû heát taøi saûn cuûa caûi, thì khoâng coù theå thaønh töïu. Chính vì nghóa naøy, maø döïa vaøo vieäc laøm lôïi ích cho ngöôøi khaùc ñeå noùi ñeán vieäc giöõ giôùi tröôùc, sau ñoù môùi noùi ñeán thaønh töïu taâm Xaû.

Vaû laïi, coøn coù nghóa laø giöõ giôùi vaø taâm Xaû cuøng nöông vaøo nhau vaø laøm lôïi ích cho nhau, vì söï giöõ giôùi ñoù coù theå giuùp ích cho taâm Xaû, taâm Xaû cuõng coù theå laøm lôïi ích cho vieäc giöõ giôùi. Chính vì nghóa naøy cho neân noùi veà giöõ giôùi tröôùc, sau môùi noùi ñeán taâm Xaû. Laïi nöõa, vì töø boû giöõ giôùi cho neân sinh vaøo ñöôøng döõ, taâm Xaû khoâng coù theå giöõ ñöôïc quaû baùo, nhö quaû baùo töông öùng thì tröôùc maét coù theå khoâng caûm ñöôïc ñaày ñuû. Nhöng neáu ngöôøi giöõ giôùi sinh trong ñöôøng thieän thì taâm Xaû coù theå nhaän ñöôïc quaû baùo, nhö quaû baùo töông öùng tröôùc maét ñöôïc ñaày ñuû. Chính vì nghóa naøy, maø giöõ giôùi coù theå laøm lôïi ích cho taâm Xaû vaø taâm Xaû cuõng coù theå laøm lôïi ích cho söï giöõ giôùi. Bôûi vì ngöôøi giöõ giôùi luoân ñöôïc sinh vaøo ñöôøng thieän, nhöng cuoäc soáng khoâng coù tieàn cuûa thì raát deã bò ngheøo khoå vaây ngaët, cho neân duø coù ñöôïc sinh vaøo ñöôøng thieän maø nhö laø sinh vaøo ñöôøng aùc. Trong khi ñoù, neáu thaønh töïu taâm Xaû, thì sinh vaøo ñöôøng thieän, laø nhaân toá laøm vieäc lôïi mình vaø lôïi ngöôøi. Vì vaäy boá


thí coù theå laøm lôïi ích cho giöõ giôùi. Theo nghóa thöù töï tu haønh thì ñaây laø noùi veà nghóa gì? Vì muoán

laøm lôïi ích chuùng sinh, cho neân Boà-taùt tu haønh. Do ñoù, theo thöù töï maø tu haønh nhö vaäy, neáu muoán ñöôïc coâng ñöùc phaùt sinh töø lôøi noùi vaø naêng löïc cuûa mình, thì tröôùc heát phaûi tu vaøo söï giöõ giôùi. Sau ñoù döïa vaøo taâm khoâng gaây toån haïi, khôûi leân taâm Ñaïi Töø Bi, ñem laïi lôïi ích cho moïi ngöôøi baèng phaùp thí vaø giuùp cho cuûa caûi tieàn baïc nuoâi döôõng ñôøi soáng cuûa nhöõng chuùng sinh coù theå thaâu nhieáp ñeå giaùo hoùa.

Laïi nöõa, vieäc boá thí... laø phaùp coù khaû naêng trang nghieâm cho giôùi. Caâu naøy coù nghóa gì? Caùc Ñaïi Boà-taùt khi haønh boá thí... ñaõ duøng phaùp ñeå trang nghieâm cho vieäc trì giôùi, cho neân coù khaû naêng thaønh töïu caùc loaïi quaû baùo toát ñeïp. Nhö trong kinh Sa Laõo La Long Vöông Sôû Vaán, Nhö Lai noùi: “Naøy Long vöông! Ñaïi Boà-taùt töø boû saùt sinh cho neân coù khaû naêng laøm vieäc boá thí, thì ñöôïc thaønh töïu söï Laõou sang vôùi nhieàu tieàn cuûa, khoâng gì coù theå phaù hoaïi vaø ñöôïc soáng laâu, laøm caùc vieäc cuûa Boà-taùt laøm, traùnh khoûi moïi vieäc aùc gaây khoå naõo cho caùc theá gian.

Nhöõng vieäc nhö vaäy... naøy Long vöông! Möôøi thieän nghieäp ñaïo cuõng laïi nhö vaäy. Boá thí seõ trang nghieâm cho möôøi thieän nghieäp ñaïo vaø thaønh töïu lôïi ích vó ñaïi. Giöõ giôùi trang nghieâm cho möôøi thieän nghieäp ñaïo, thaønh töïu heát thaûy nguyeän cuûa phaùp Phaät. Nhaãn nhuïc trang nghieâm möôøi thieän nghieäp ñaïo, thaønh töïu ba möôi hai töôùng toát, taùm möôi veû ñeïp vaø aâm thanh maàu nhieäm cuûa Phaät. Tinh tieán trang nghieâm cho möôøi thieän nghieäp ñaïo, thaønh töïu phaùp Phaät vaø haøng phuïc taát caû caùc ma oaùn thuø. Tö duy trang nghieâm cho möôøi thieän nghieäp ñaïo, thaønh töïu Vaên tueä-Tö tueä vaø Tö tueä luoân ñöôïc kieân coá thanh tònh. Baùt nhaõ trang nghieâm cho möôøi thieän nghieäp ñaïo, thaønh töïu söï xa lìa moïi taø kieán. Taâm Töø trang nghieâm cho möôøi thieän nghieäp ñaïo, thaønh töïu taâm khoâng gieát haïi taát caû chuùng sinh. Taâm Bi trang nghieâm cho möôøi thieän nghieäp ñaïo, thaønh töïu taâm khoâng rôøi boû taát caû chuùng sinh. Taâm Hyû trang nghieâm cho möôøi thieän nghieäp ñaïo, thaønh töïu taâm tu haønh phaùp Phaät khoâng heøn yeáu. Taâm Xaû trang nghieâm cho möôøi thieän nghieäp ñaïo, thaønh töïu taâm xa lìa yeâu-gheùt. Boán nhieáp phaùp trang nghieâm cho möôøi thieän nghieäp ñaïo, thaønh töïu taâm giaùo hoùa taát caû chuùng sinh.”

Hoûi: YÙ nghóa cuûa Xaû laø theá naøo? Ñaùp: Nghóa laø ñoái trò loøng lam, tham ñaém vaøo naêm aám vaø nhöõng

cuûa caûi rieâng tö, phaùt sinh taâm Töø Bi, thaâu nhieáp nhöõng vieäc laøm ñem laïi lôïi ích cho heát thaûy moïi ngöôøi, nhöng khoâng tham ñaém caùc phaùp nhaân quaû giöõ gìn chaéc chaén söï tu haønh, goïi laø nghóa cuûa Xaû.


www.daitangkinh.org

Xaû?

Hoûi: Neân noùi veà nghóa thaønh töïu Xaû. Theá naøo laø Boà-taùt thaønh töïu Ñaùp: Boà-taùt xa lìa nhöõng vieäc laøm daãn ñeán vui veû cuûa mình, goïi laø

thaønh töïu Xaû. Nghóa naøy nhö vaäy naøo? Ngöôøi ngoaïi ñaïo chæ mong caàu töï vui cho neân hoï boá thí. Ngöôøi ngoaïi ñaïo ñoù duø boá thí roäng, töø boû töï vui ñi nöõa, nhöng hoï bò raøng buoäc do taâm nieäm cuûa caûnh giôùi aùi, cho neân quaû baùo cuûa hoï raát moûng manh. Laïi coù haøng Thanh vaên vaø Bích-chi-Phaät, maëc duø khoâng mong caàu quaû baùo yeân vui cuûa theá gian, nhöng taâm hoï hoaøn toaøn nhaän laáy Nieát-baøn, töø boû vieäc laøm lôïi ích cho chuùng sinh, chæ choïn laáy nieàm vui Nieát-baøn. Vì vaäy coâng ñöùc nghieäp ñaïo boá thí cuûa hoï ít vì moïi ngöôøi maø hoaøn toaøn vì mình, hoaøn toaøn nghó ñeán thaønh töïu quaû baùo lôïi ích cho rieâng mình. Coøn Ñaïi Boà-taùt thì vöôït leân treân taát caû theá gian, chæ vì laøm lôïi ích cho moïi ngöôøi maø phaùt sinh taâm kieân coá vôùi naêng löïc vó ñaïi, khôûi leân loøng Ñaïi Bi, aùp duïng phöông phaùp nhu hoøa meàm moûng cho neân vieäc boá thí hoaøn toaøn thaønh töïu toái thaéng.

Thaønh töïu haïnh Xaû coù saùu loaïi nhaân. Ñoù laø: 1. Töø boû thuù vui cuûa rieâng mình. 2. Quaùn saùt khoâng thaáy chuùng sinh. 3. Mong caàu Voâ löôïng phaùp Phaät. 4. Thaâu nhieáp an truù Voâ löôïng ñôøi kieáp. 5. Tu taäp Voâ löôïng caùc thieän caên. 6. Khoâng ñoaïn maát Tam baûo, vì coù khaû naêng thaønh töïu Voâ löôïng

quaû baùo. Ñoù goïi laø nghóa thaønh töïu haïnh Xaû cuûa Boà-taùt. Vì ñem laïi lôïi ích cho moïi ngöôøi vôùi taâm nieäm moät vò. Caâu naøy coù

nghóa gì? Chuùng sinh ôû theá gian ña soá vì mình maø töø boû vieäc laøm lôïi ích cho moïi ngöôøi. Vì mong caàu nieàm vui cho mình, vì muoán ñöôïc söï baùo ñaùp ngay trong hieän taïi, vì mong ñöôïc höôûng quaû baùo trong vò lai, cho neân hoï môùi boá thí cho ngöôøi nhöõng phaåm vaät.

Caùc Ñaïi Boà-taùt thì laøm lôïi ích cho moïi ngöôøi, chuyeân taâm moät vò, nhaän thaáy caùc chuùng sinh ñeàu ngheøo, khoâng coù tieàn cuûa, taøi saûn vaø phaùp Baùt-nhaõ... Vì nghóa naøy, cho neân Boà-taùt khoâng tham ñaém nhaân quaû, chæ döïa vaøo taøi thí-phaùp thí, ôû ñôøi hieän taïi vaø ñôøi vò lai, ñeàu coù khaû naêng ban cho chuùng sinh lôïi ích to lôùn. Vì vaäy Ñaïi Boà-taùt thaønh töïu ñöôïc taâm Xaû.

Laïi nöõa, vì Xaû coù nghóa laø tuøy thuaän. Ñaây laø trình baøy veà nghóa gì? Nhöõng vieäc nhö Boá thí… laø tuøy thuaän thaâu nhieáp haønh cuûa chuùng sinh, thì coù theå thaâu nhieáp taát caû chuùng sinh laøm söï vieäc lôïi ích to lôùn. Tuy laøm vieäc söï vieäc lôïi ích cho ngöôøi khaùc, maø nhöõng ngoaïi ñaïo-Thanh vaên


vaø Bích-chi-Phaät… rôøi boû lôïi ích cuûa taát caû chuùng sinh, chæ vì thaønh töïu lôïi ích cuûa rieâng mình.

Döïa vaøo taâm Ñaïi Töø Bi maø Ñaïi Boà-taùt phaùt khôûi coâng haïnh laøm lôïi ích yeân vui cho chuùng sinh, nhö Boà-taùt ñaõ haèng mong muoán ñöôïc thaønh töïu nhö vaäy. Chính vì nghóa naøy cho neân goïi laø thaønh töïu taâm Xaû.

Laïi nöõa, döïa vaøo vieäc chöùng ñöôïc Boà-ñeà Phaät maø phaùt sinh taâm Xaû. Ñaây laø noùi roõ veà nghóa gì? Vì trao nieàm vui cho taát caû chuùng sinh vaø töï mong caàu Boà-ñeà Phaät maø Ñaïi Boà-taùt phaùt sinh taâm Xaû. Nhaän thaáy chuùng sinh lôùp lôùp rôi vaøo ñöôøng aùc, cho neân Boà-taùt töï nghó: Mình seõ giuùp cho chuùng sinh xa lìa khoå naõo ngay ñôøi naøy vaø caû nhöõng ñôøi sau. Vì vaäy Boà-taùt suoát ñeâm ngaøy luoân laøm lôïi ích cho chuùng sinh, cho neân goïi laø thaønh töïu taâm Xaû.

Laïi nöõa, vì coù khaû naêng thaâu nhieáp moïi quaû baùo. Ñaây noùi veà nghóa gì? Boà-taùt boá thí laø laøm lôïi ích cho moïi ngöôøi ngay baây giôø vaø caû mai sau. Boà-taùt thaâu nhieáp moïi chuùng sinh laø muoán cho hoï ñöôïc moïi quaû baùo toát. Ñoù goïi laø Boà-taùt ñaõ thaønh töïu taâm Xaû. Nhö trong kinh Voâ Taän YÙ coù noùi: “Ai xin thöùc aên uoáng thì cho thöùc aên uoáng”. Vì maïng soáng, vì yeân vui, vì bieän taøi, vì saéc, keå caû vì naêng löïc, nhöõng mong caàu nhö vaäy... Boà-taùt ñeàu coù theå thí cho taát caû. Boà-taùt vì xa lìa caàu tieàn baïc cung caáp cho ñôøi soáng baèng caùc loaïi taø maïng. Ñaây laø noùi veà nghóa naøo? Tham lam mong caàu ñöôïc tieàn cuûa ñeå cung phuïng cho söï soáng laø ñieàu traùi ngöôïc vôùi Boá thí Ba-la-maät cuûa caùc Boà-taùt. Moïi loái soáng taø maïng thì Boà-taùt ñeàu xa lìa, nhö trong kinh Voâ Taän YÙ coù noùi: “Ñaïi Boà-taùt khoâng soáng theo caùch soáng ñieân ñaûo ñeå cho taø maïng böùc baùch mong caàu cuûa boá thí nhö tieàn baïc cung phuïng cho ñôøi soáng”.

Hoûi: Cho neân noùi vaø Xaû thanh tònh vaø khoâng thanh tònh. Theá naøo laø thanh tònh? Theá naøo laø khoâng thanh tònh?

Ñaùp: Ñaïi Boà-taùt döïa vaøo taâm thanh tònh cuûa mình maø boá thí thanh tònh. Nhö trong kinh Nhö Lai coù noùi: Coù boán caùch boá thí thanh tònh, laø coù boá thí maø thí chuû thanh tònh chöù khoâng phaûi laø ôû ngöôøi nhaän. ÔÛ trong boán caùch boá thí ñeàu nhö vaäy. Ngöôøi thí chuû thanh tònh chöù khoâng phaûi laø ngöôøi nhaän cuûa boá thí kia thanh tònh. Ñoù goïi laø Ñaïi Boà-taùt boá thí thanh tònh.

Töø ngöôøi cho vaø ngöôøi nhaän ñeàu thanh tònh, cuõng goïi laø caùch boá thí thanh tònh cuûa Boà-taùt. Vì sao? Vì Boà-taùt boá thí cho ngöôøi nhöõng phaåm vaät maø khoâng mong caàu quaû baùo, töùc laø coù khaû naêng boá thí cho heát thaûy chuùng sinh.

Ngöôøi boá thí maø caàu ñöôïc quaû baùo boá thí, ngöôøi ñoù ñoái vôùi ngöôøi


www.daitangkinh.org

nhaän chæ ñöôïc moät phaàn thanh tònh. Coøn Boà-taùt vì xa lìa quaû baùo, cho neân baát cöù khi naøo thaân taâm cuûa Boà-taùt cuõng ñeàu thanh tònh. Vì taâm thanh tònh cho neân boá thí thanh tònh.

Vì xa lìa boãng nhieân maø boá thí. Ñieàu naøy coù nghóa gì? Vì trong kinh Nhö Lai coù noùi: “Cho coù chín caùch:

1. Vì gaëp maø cho. 2. Sôï maø cho. 3. Traû ôn maø cho. 4. Cho vì mong caàu ñöôïc traû ôn. 5. Cho vì baét chöôùc theo cha meï. 6. Cho vì ñöôïc sinh leân coõi trôøi. 7. Cho ñeå ñöôïc tieáng khen. 8. Cho vì trang nghieâm taâm. 9. Cho vì phaùp quyeán thuoäc, cho vì coâng ñöùc tu haønh, vì nghóa cao

thöôïng. - Gaëp maø cho, laø vì gaëp ñöôïc ruoäng phöôùc, ñeå caàu mong ñöôïc

nhieàu quaû baùo. Laïi nöõa, cho vì ñöôïc gaëp coøn coù nghóa laø gaàn quyeán thuoäc, goïi laø gaëp maø boá thí.

- Sôï maø cho, laø vì nhaän thaáy taát caû söï vaät ñeàu voâ thöôøng, muïc naùt, hö hoûng, thaø ñem boá thí cho ngöôøi söû duïng.

- Traû ôn maø cho, laø traû ôn cho nhau; ngöôøi ñoù tröôùc ñaây ñaõ cho mình, nay mình cho neân cho laïi.

- Cho vì mong caàu ñöôïc traû ôn, laø ñeå caàu mong sau naøy mình seõ ñöôïc ngöôøi ta traû ôn.

- Cho vì baét chöôùc theo cha meï, coù nghóa laø baùm vaøo coâng phu tu haønh trong quaù khöù maø khôûi taâm nhö vaäy: Cha meï mình thöôøng tu haønh boá thí raát tinh tieán, mình cuõng cho neân thöïc haønh boá thí nhö vaäy.

- Cho vì ñöôïc sinh leân coõi trôøi, laø vì mong caàu ñöôïc caûnh giôùi naêm duïc ôû coõi trôøi.

- Cho vì tieáng ñoàn veà mình, laø ñeå cho caùc Sa-moân, Baø-la-moân ôû khaép boán phöông ñeàu hay bieát tieáng taêm mình, maø cho.

Baûy caùch cho nhö vaäy ñeàu bò ngöôøi trí quôû traùch, bôûi vì khoâng thanh tònh.

Ngöôøi Thanh vaên vaø Bích-chi-Phaät ñeàu xa lìa nieàm vui theá gian ñeå mong caàu nieàm vui Nieát-baøn cho neân hoï boá thí, nhö vaäy cuõng khoâng phaûi thanh tònh.

Ñaïi Boà-taùt khoâng tham ñaém nieàm vui cuûa mình maø taâm chæ mong caàu Boà-ñeà Phaät cho neân boá thí söï boá thí nhö vaäy laø thanh tònh toái thaéng


trong moïi caùch boá thí. Ñoù goïi laø Boà-taùt boá thí thanh tònh. Boà-taùt bieát nhö thaät veà Theå cuûa moïi haønh höõu vi. Caâu naøy coù

nghóa gì? Phaøm phu baùm chaéc vaøo ngaõ töôùng hö voïng hyù luaän vôùi taâm ñieân ñaûo, hoï chæ mong caàu nieàm vui trong caûnh giôùi naêm duïc. Vì xa lìa maét tueä, vì ñaõ bò hoen oá do caùc phieàn naõo dô baån nhö aùi aân... cho neân Xaû khoâng thanh tònh, coøn Ñaïi Boà-taùt ñaõ hieåu roõ nhö thaät veà Theå cuûa moïi haønh höõu vi laø hö voïng khoâng thaät. Vì vaäy Boà-taùt ñaõ xa lìa moïi töôùng chaáp ngaõ vaø coøn coù khaû naêng xa lìa naêm ñieàu sôï haõi, khoâng thaáy trong ngoaøi coù nhöõng vaät duïng coù theå cho.

Khoâng theå buoâng boû, laø vì coøn bò raøng buoäc, do taâm mong caàu lôïi ích, do keû khaùc ñem ñeán. Coù khaû naêng xa lìa phaùp dô baån maø töï mong caàu nieàmvui cho mình. Vì nghóa naøy cho neân goïi laø Xaû thanh tònh.

Duøng phaùp Khoâng quaùn ñeå quaùn saùt söï phaùt sinh boá thí. Caâu naøy coù nghóa gì? Caùc Boà-taùt duøng Khoâng quaùn ñeå quaùn saùt bình ñaúng caùc phaùp boá thí... vì nghóa naøy, cho neân goïi laø Xaû thanh tònh. Nhö trong kinh Voâ Taän YÙ, Nhö Lai noùi: “Duøng Khoâng quaùn ñeå quaùn saùt vieäc phaùt sinh boá thí”. Vì nghóa naøy, cho neân boá thí laø khoâng theå cuøng taän nhö vaäy...

Hoûi: Neân noùi ñeán töôùng khaùc nhau cuûa boá thí? Ñaùp: Noùi goïn thì chæ coù moät caùch boá thí, nghóa laø taâm khoâng tham

lam, töông öng vôùi taâm boá thí. Laïi coù hai loaïi: Thaáy coù ngöôøi nhaän, khoâng thaáy coù ngöôøi nhaän.

Khoâng thaáy coù ngöôøi nhaän cuûa boá thí, laø nhö ñeå moät vaät trong löûa hay giöõa soâng Haèng.

Coøn nhaän thaáy coù thí chuû, laø coù ngöôøi cho vaø coù cuûa cho. Caùch cho baäc nhaát cuõng coù hai loaïi: nghóa laø oâ nhieãm vaø khoâng oâ nhieãm.

OÂ nhieãm, nghóa laø theo pheùp nhaø ñöôïc saép ñaët thöùc uoáng aên, vaø ngöôøi daâm nöõ söûa soaïn thaät töôm taát caùc phaåm vaät ñeå boá thí. Ñoù goïi laø boá thí oâ nhieãm.

Boá thí khoâng oâ nhieãm, nghóa laø boá thí cho nhöõng ngöôøi ngheøo khoå, coâ ñoäc... goïi laø boá thí khoâng oâ nhieãm. Laïi coù hai caùch cho, nghóa laø cho phaùp vaø cho cuûa tieàn nuoâi soáng.

Cho phaùp, nghóa laø xa lìa taâm nieäm cuùng döôøng, cung kính... Theo quy taéc trong giaùo phaùp, phaûi coù tö töôûng xa lìa taâm aùi vaø taâm ñieân ñaûo maø noùi Tu-ña-la... Ñoù goïi laø thí phaùp.

Laïi coù ba caùch cho, töùc laø hai caùch cho naøy coäng theâm caùch cho tinh thaàn khoâng sôï haõi.

Cho khoâng sôï haõi laø nhö noùi lôøi theá naøy: “OÂng ñöøng sôï, oâng ñöøng sôï”. Cho söï khoâng sôï haõi, laø nhaän thaáy caùc chuùng sinh maéc ñuû moïi thöù


www.daitangkinh.org

sôï haõi, maø ban cho hoï tinh thaàn duõng caûm khoâng sôï haõi. Nghóa naøy theá naøo? Nghóa laø nhaän thaáy ngöôøi khaùc hoát hoaûng sôï haõi, ngay luùc naøy, luoân ban cho hoï taâm khoâng sôï haõi, vaø noùi vôùi hoï lôøi naøy: “OÂng ñöøng sôï! OÂng khoâng phaûi sôï chi caû. Toâi seõ vì oâng maø tìm phöông caùch nhö vaäy naøy, nhö vaäy naøy. Tuøy caùch naøo thích hôïp, toâi seõ trao cho oâng caùch cuoái cuøng khoâng coøn sôï haõi nöõa”. Ñoù goïi laø boá thí khoâng sôï haõi.

Ngöôøi sôï haõi nhö keû ngheøo naøn cô cöïc, phaûi chòu noãi buoàn phieàn khoán khoå, söï sôï haõi naøy cuõng laïi nhö vaäy, phaûi giuùp cho hoï phaùp ñoái trò laø khoâng sôï haõi.

Laïi coù boán caùch cho, ñoù laø ba caùch cho vöøa noùi, coäng vôùi caùch cho vó ñaïi.

Noùi caùch cho vó ñaïi, laø thoï trì naêm giôùi. Ñaây laø phaùp thí thaät vó ñaïi maø Ñöùc Nhö Lai ñaõ noùi, vì noù coù khaû naêng thaâu nhieáp Voâ löôïng chuùng sinh, thaønh töïu söï yeân vui cho Voâ löôïng chuùng sinh, chöù ñem tieàn cuûa hoã trôï söï soáng vaø caùc thöùc uoáng aên ñeå boá thí, thì khoâng theå laøm lôïi ích cho chuùng sinh moät caùch roäng khaép. Ngöôøi thoï trì naêm giôùi coù khaû naêng laøm lôïi ích, suoát ñôøi thoï trì naêm giôùi, thì trong moãi yù nieäm nuoâi lôùn theâm coâng ñöùc, vì nöông vaøo taâm caên baûn kia, maø coù khaû naêng taïo cho neân söï tích tuï caùc coâng ñöùc, maõi cho ñeán khi maïng caên khoâng coøn nöõa.

Laïi coù boán caùch cho, boán caùch cho naøy noùi goïn thaønh hai: 1. Khoâng saïch. 2. Saïch.

Trong khoâng saïch coù hai loaïi khaùc nhau: 1. Cho vì sôï haõi. 2. Cho vì mong caàu ñöôïc traû ôn.

Vì nghóa gì goïi laø khoâng saïch? Ví nhö thöûa ruoäng ôû theá gian, vì che laáp bôûi choâng gai vaø coû daïi, cho neân goïi laø khoâng saïch. Ñaây cuõng nhö vaäy, vì sôï haõi maø mong caàu ñöôïc traû ôn, cho neân goïi laø cho khoâng saïch.

Söï cho saïch cuõng coù hai loaïi khaùc bieät: 1. Cho vôùi taâm cung kính toân troïng. 2. Cho vôùi loøng Töø Bi.

Tröø boán caùch cho naøy ra coøn coù caùch cho toát ñeïp cao thöôïng hôn heát, nhö baøi keä noùi:

Thaáp caàu coù söï soáng Thaáp quaù sôï maø cho, Ngöôøi trí cho kính troïng, Trí hôn cho Töø Bi.


Laïi coù boán caùch cho: 1. Cho laø vì lôïi ích cuûa mình chöù khoâng phaûi vì lôïi ích cuûa moïi

ngöôøi. 2. Vì lôïi ích cuûa moïi ngöôøi maø cho chöù khoâng phaûi vì lôïi ích cuûa

mình. 3. Cho vì caû hai ñeàu lôïi ích. 4. Cho vì caû hai ñeàu khoâng lôïi ích. Cho laø vì lôïi ích cuûa mình chöù khoâng phaûi vì lôïi ích cuûa moïi ngöôøi,

coù nghóa laø phaøm phu-Thaùnh nhaân, khi phaûi ñieàu phuïc xa rôøi phieàn naõo, hoaëc coù ngöôøi khoâng phaûi laø ñieàu phuïc xa rôøi phieàn naõo, coù luùc thí cho chö Phaät Nhö Lai, coù luùc thí cho hình töôïng-chuøa thaùp, ñoù goïi laø vì lôïi ích cuûa chính mình maø cho, chöù khoâng phaûi vì lôïi ích cuûa moïi ngöôøi.

Cho laø vì lôïi ích cuûa moïi ngöôøi chöù khoâng phaûi vì lôïi ích cuûa mình, nghóa laø A-la-haùn, A-na-haøm... ngoaïi tröø vì quaû baùo trong hieän taïi maø thí cho chuùng sinh. Ñoù goïi laø vì lôïi ích cuûa moïi ngöôøi maø cho chöù khoâng phaûi vì lôïi ích cuûa mình.

Cho vì caû hai ñeàu ñöôïc lôïi ích, nghóa laø cho vì phaøm phu ñaõ deïp boû phieàn naõo, hoaëc vì phaøm phu chöa deïp boû phieàn naõo, ñoù goïi laø cho vì caû hai ñeàu lôïi ích.

Cho vì caû hai ñeàu khoâng lôïi ích, ngoaïi tröø vì quaû baùo trong hieän taïi, nghóa laø A-la-haùn, A-na-haøm... vì chuøa thaùp maø boá thí, ñoù goïi laø cho vì caû hai ñeàu khoâng lôïi ích.

Laïi coù caùch noùi goïn: Caùc Ñaïi Boà-taùt coù boán caùch cho maø heát thaûy ñeàu coù khaû naêng thaâu nhieáp moïi thieän caên. Ñoù laø:

Cho vôùi taâm bình ñaúng. Cho vì ñoái trò. Cho vì hoài höôùng ñaïi Boà-ñeà. Cho vì döïa vaøo tòch dieät.

Laøm ñaày ñuû nhö vaäy thì caùc Ñaïi Boà-taùt ñaõ thöïc haønh Boá thí Ba-la- maät. Boá thí laø nhö vaäy, cho neân bieát.

Hoûi: Cho neân noùi veà quaû baùo cuûa boá thí. Theá naøo laø quaû baùo boá thí?

Ñaùp: Noùi goïn thì boá thí coù moät quaû baùo, ñoù laø thoï duïng. Laïi coù hai loaïi quaû baùo, ñoù laø nhaän cuûa trong hieän taïi vaø nhaän cuûa

trong vò lai. Laïi coù ba loaïi quaû baùo, töùc laø hai loaïi naøy coäng theâm Baùt nhaõ. Laïi coù boán loaïi quaû baùo: 1. Coù quaû baùo maø khoâng coù thoï duïng.


www.daitangkinh.org

2. Coù thoï duïng maø khoâng coù quaû baùo. 3. Coù quaû baùo cuõng coù thoï duïng. 4. Khoâng coù quaû baùo cuõng khoâng coù thoï duïng. - Coù quaû baùo nhöng khoâng coù thoï duïng, laø cho maø khoâng chí taâm,

khoâng töï tay cho, cho vôùi taâm khinh thöôøng. Ngöôøi aáy vôùi caùch cho nhö vaäy, tuy caûm ñöôïc Voâ löôïng quaû baùo

nhöng khoâng coù theå thoï duïng, nhö Thieân chuû Xaù Veä, tuy coù ñöôïc Voâ löôïng caùc thöù chaâu ngoïc quyù baùu, nhöng khoâng coù theå thoï duïng.

- Coù thoï duïng nhöng khoâng coù quaû baùo, laø mình khoâng cho nhöng thaáy ngöôøi ta laøm vieäc boá thí laïi sinh taâm tuøy hyû. Chính vì nghóa naøy cho neân tuy ñöôïc thoï duïng, nhöng töï mình khoâng coù quaû baùo. Nhö vaät cuûa Thieân töû thì taát caû Sa-moân vaø Baø-la-moân... tuy coù ñöôïc aùo côm vaø söï thoï duïng, nhöng töï mình khoâng coù quaû baùo.

Laïi nhö boán binh chuûng cuûa Chuyeån luaân Thaùnh vöông, tuy coù ñöôïc aùo côm nhöng khoâng coù ñöôïc quaû baùo.

- Coù quaû baùo cuõng coù thoï duïng, laø thaät taâm cho, khoâng cho vôùi taâm nieäm khinh bæ, nhö Tröôûng giaû Thoï Ñeà Laõo...

- Khoâng coù quaû baùo cuõng khoâng coù thoï duïng, nghóa laø boá thí xong thì nhaân boá thí lieàn maát heát taát caû, hoaëc laøm trôû ngaïi cho Thaùnh ñaïo xuaát theá, gioáng nhö Thaùnh nhaân xa lìa phieàn naõo.

Laïi coù naêm loaïi quaû baùo, ñoù laø ñöôïc maïng soáng, saéc ñeïp, naêng löïc, khoaùi laïc, bieän taøi... Nhö trong kinh Nhö Lai coù noùi: “Nhôø aên maø coù ñöôïc maïng soáng vì vaäy cho thöùc aên töùc laø cho maïng soáng. Vì nhaân duyeân naøy maø ñôøi sau caûm ñöôïc maïng soáng laâu daøi. Nhö vaäy cho saéc ñeïp, cho naêng löïc, cho nieàm vui, cho bieän taøi... ñeàu cuõng nhö vaäy.

Laïi coù naêm loaïi quaû baùo toát ñeïp: Laø thí cho cha, meï, ngöôøi beänh, phaùp sö, Boà-taùt, thì caûm ñöôïc quaû baùo toát ñeïp. Coâng ôn cha meï sinh thaønh vaø nuoâi lôùn thaân maïng mình, vì vaäy thí cho cha meï seõ ñöôïc quaû baùo toát ñeïp.

Ngöôøi beänh laø keû coâ ñoäc ñaùng thöông xoùt. Chính vì nghóa naøy, cho neân phaùt taâm Töø Bi boá thí cho ngöôøi beänh thì ñöôïc quaû baùo toát ñeïp.

Ñoái vôùi ngöôøi noùi phaùp, coù naêng löïc sinh ra Phaùp thaân vaø nuoâi lôùn theâm Phaùp thaân, chæ daãn haønh vi thieän-aùc; ngay thaúng-khoâng phaûi ngay thaúng, ñieân ñaûo-khoâng phaûi ñieân ñaûo, vì vaäy ngöôøi boá thí seõ ñöôïc quaû baùo toát ñeïp.

Caùc Boà-taùt ñeàu coù theå dìu daét vaø ñem ñeán cho chuùng sinh nhieàu lôïi ích vôùi taâm vui veû, khoâng coù nhaân duyeân maø coù khaû naêng phaùt sinh taâm Töø Bi, giöõ laáy nhaân cuûa Tam baûo khoâng laøm cho ñoaïn tuyeät. Chính


vì nghóa naøy, cho neân ngöôøi boá thí cho Boà-taùt thì caûm ñöôïc nhieàu quaû baùo toát ñeïp.

Laïi coù naêm loaïi quaû baùo caûm ñöôïc ngay trong thaân hieän taïi: 1. Nhaäp Tam-muoäi Töø. 2. Nhaäp Tam-muoäi Voâ traùnh. 3. Nhaäp ñònh dieät taän. 4. Kieán ñaïo. 5. Phaàn vò A-la-haùn.

Neáu ngöôøi naøo Boá thí thì caûm ñöôïc quaû baùo. Nhaäp ñònh Ñaïi Töø, laø coù naêng löïc phaùt taâm ban cho Voâ löôïng chuùng sinh nieàm vui söôùng yeân oån. Vì ban nieàm vui cho Voâ löôïng chuùng sinh, cho neân goïi laø taâm Töø. Duøng taâm Töø naøy maø hun ñuùc trau doài töï Theå. Vì vaäy, luùc ban ñaàu phaùt khôûi Tam-muoäi taâm Töø, thì ngöôøi boá thí caûm ñöôïc quaû baùo trong hieän taïi.

Nhaäp Tam-muoäi Voâ traùnh, ñeàu coù khaû naêng phoøng veä caùc taâm phieàn naõo cuûa taát caû chuùng sinh. Duøng taâm thaâu nhieáp laøm moïi lôïi ích cho chuùng sinh maø hun ñuùc tu taäp töï Theå, vì vaäy, ngay töø ban ñaàu phaùt khôûi Tam-muoäi voâ traùnh, thì ngöôøi boá thí caûm ñöôïc quaû baùo trong hieän taïi.

Nhaäp ñònh dieät taän, laø coù khaû naêng thaâu nhieáp Voâ löôïng coâng ñöùc, laáy Voâ löôïng coâng ñöùc ñeå hun ñuùc, tu taäp töï Theå, vì Tam-muoäi naøy gioáng nhö Nieát-baøn, vì vaäy ngay töø ban ñaàu phaùt khôûi Tam-muoäi dieät taän, thì ngöôøi boá thí caûm ñöôïc quaû baùo trong hieän taïi.

Kieán ñaïo laø xa lìa phieàn naõo trong phaàn vò Kieán ñaïo, duøng naêng löïc cuûa Thaùnh ñaïo maø hun ñuùc tu taäp töï Theå. Chính vì nghóa naøy, cho neân ngay töø ban ñaàu phaùt khôûi Kieán ñaïo, thì ngöôøi boá thí caûm ñöôïc quaû baùo trong hieän taïi.

Quaû baùo A-la-haùn, laø xa lìa taát caû phieàn naõo cuûa phaàn vò Tu ñaïo, taâm ñöôïc töï taïi, vì vaäy, ngay töø ban ñaàu phaùt khôûi quaû baùo cuûa A-la- haùn, thì ngöôøi boá thí caûm ñöôïc quaû baùo trong hieän taïi.

Quaû baùo boá thí cuûa Ñaïi Boà-taùt, nhö kinh Voâ Taän YÙ vaø trong taát caû caùc kinh khaùc ñeàu ñaõ noùi roäng, cho neân bieát.

Caùc Ñaïi Boà-taùt... tu taäp vaø thöïc haønh boá thí, luoân hôn haún taát caû söï boá thí cuûa ngöôøi khaùc, vì Boà-taùt xa rôøi vieäc choïn laáy nieàm vui rieâng mình vì mong muoán ñem laïi lôïi ích cho taát caû chuùng sinh maø laøm vieäc boá thí.

Noùi goïn, Boà-taùt vì mong caàu hai phaùp maø thöïc haønh boá thí: 1. Vì mong caàu coù ñöôïc cuoäc soáng Laõou sang vaø coù raát nhieàu tieàn


www.daitangkinh.org

cuûa. 2. Vì mong caàu ñöôïc thaønh töïu Ba-la-maät. Boà-taùt khôûi taâm nhö vaäy: Neáu mình khoâng coù nhieàu cuûa caûi tieàn

baïc, thì tuy mình voán coù taâm boá thí nhöng laïi khoâng coù cuûa caûi taøi saûn ñeå boá thí, thì khoâng laøm ñaày ñuû vieäc boá thí. Vì vaäy, Boà-taùt môùi phaùt taâm muoán thaønh töïu cuoäc soáng Laõou sang vaø nhieàu tieàn cuûa ñeå boá thí cho chuùng sinh.

Döïa vaøo phaùp boá thí, Boà-taùt cho moät caùch bình ñaúng, khoâng phaân bieät keû oaùn ngöôøi thaân, moïi ngöôøi ñeàu nhaän ñöôïc lôïi ích nhö nhau. Boà- taùt thaáy boá thí theo caùch naøy thaønh töïu ñöôïc Voâ löôïng phöôùc ñöùc. Noùi goïn thì coù hai möôi laêm loaïi:

1. Coù khaû naêng thaâu nhieáp taát caû thuø oaùn. 2. Luoân luoân cung caáp giuùp cho taát caû chuùng sinh nhöõng vaät duïng

nhö côm aùo... 3. Taâm nieäm khoâng heøn yeáu. 4. Nhöõng ngöôøi thaân khoâng öùc hieáp. 5. Thöôøng ñöôïc moïi ngöôøi cung kính, tin töôûng vaø toân troïng. 6. Taát caû quyeán thuoäc ñeàu tin nhaän lôøi Boà-taùt noùi. 7. Luùc ñi vaøo ñaïi chuùng maø taâm khoâng run sôï. 8. Taát caû keû thuø oaùn khoâng coù theå gaây toån haïi. 9. Thaân thuoäc caûm thaáy hoan hyû. 10. Quaû baùo trong hieän taïi thì ñôøi soáng vaät chaát thöôøng coù chöù

khoâng thieáu thoán. 11. Thöôøng ñöôïc moïi ngöôøi ñeán caàu xin. 12. Moïi vieäc mình laøm ñeàu ñöôïc thaønh töïu. 13. Nhöõng ngöôøi xung quanh mình ñeàu coù loøng kính meán. 14. Nhöõng keû khoâng kính meán ñeàu rôøi xa. 15. Heát thaûy thaønh töïu veà lôïi ích cuûa theá gian vaø xuaát theá gian ñeàu

thuø thaéng, thöôøng ñöôïc taát caû baø con meán moä. 16. Neáu khoâng ñem laïi lôïi ích cho taát caû moïi ngöôøi thaân thuoäc thì

Boà-taùt luoân thaáy aâu lo phieàn muoän. 17. Ngaên ngöøa heát thaûy moïi ñieàu aùc. 18. Töï mình khieán cho an truù trong caùc phaùp thieän. 19. Thaáy thaàn thoâng cuûa ngöôøi khaùc maø taâm Boà-taùt khoâng haân

hoan, suøng baùi. 20. Luoân luoân ca ngôïi taát caû coâng ñöùc. 21. Che giaáu taát caû loãi laàm cuûa ngöôøi khaùc. 22. Töø boû heát nhöõng gì traùi vôùi töôùng tröôïng phu.


23. Thaønh töïu taát caû caùc töôùng ñaïi tröôïng phu. 24. Khoâng coù ngöôøi ngheøo khoå thaáp keùm aên xin naøo thaáy Boà-taùt

laø thí chuû. 25. Moïi vieäc mong caàu ñeàu ñaày ñuû nhö taâm nguyeän. Vì vaäy, Ñaïi Boà-taùt thaáy phaùp boá thí saâu xa naøy coù Voâ löôïng coâng

ñöùc nhö vaäy... vaø vì muoán ñem laïi lôïi ích cho taát caû chuùng sinh, maø töï mình coù theå thaønh töïu naêng löïc nhö vaäy.

Tin töôûng vui veû boá thí, bôûi vì döïa vaøo nieàm tin vui veû khi thöïc haønh boá thí, cho neân coù theå ñaày ñuû Boá thí Ba-la-maät.

Hoûi: Töø taâm nieäm thuø thaéng maø thaønh töïu quaû baùo boá thí thanh tònh, hay laø töø ruoäng phöôùc toát ñeïp maø thaønh töïu quaû baùo boá thí thanh tònh?

Ñaùp: Coù ngöôøi noùi: Töø taâm nieäm thuø thaéng maø thaønh töïu quaû baùo boá thí thanh tònh. Vì sao? Vì hieän taïi troâng thaáy laøm vieäc boá thí laø moät maø quaû baùo coù nhieàu khaùc bieät, cuõng nhö chuûng töû vaäy. Nghóa naøy theá naøo? Cuõng nhö haït gioáng vaø ñaát... laø moät, nhöng döïa vaøo haït gioáng vaø maø thaáy coù quaû toát ñeïp. Nhöõng vaät ñeå Boá thí nhö vaäy cuõng laø moät, maø döïa vaøo taâm nieäm thuø thaéng, thaäm chí boá thí cho caùc loaøi suùc sinh... vôùi taâm löïc thuø thaéng thì cuõng caûm ñöôïc quaû baùo cuûa haøng ngöôøi trôøi, quaû baùo cuûa Chuyeån luaân Thaùnh vöông, Thanh vaên vaø Bích-chi-Phaät vaø Boà-ñeà Phaät. Chính vì nghóa naøy maø döïa vaøo taâm thuø thaéng thì caûm ñöôïc quaû baùo thuø thaéng.

Vì vaäy coù theå bieát taâm thuø thaéng laø quan troïng. Ñaây laïi coù nghóa gì? Neáu söï boá thí laø quan troïng, döïa vaøo söï Boá thí maø thaønh töïu quaû baùo boá thí thanh tònh, xa lìa söï boá thí quan troïng maø duøng taâm Töø Bi thí cho suùc sinh, thí cho ruoäng phöôùc, nhö boá thí cho Phaät thì khoâng theå thaønh töïu quaû baùo boá thí thanh tònh. Nhöng neáu xa lìa nhöõng taâm nieäm vui veû, toát ñeïp, toân troïng... maø boá thí cho Ñöùc Nhö Lai, thì seõ ñöôïc thaønh töïu quaû baùo cuûa söï boá thí thanh tònh maø thaät söï laø khoâng thaønh töïu. Chính vì nghóa naøy cho neân thaønh töïu quaû baùo boá thí thanh tònh, taâm laø nhaân thuø thaéng, maø söï boá thí ruoäng phöôùc coù khaû naêng naûy sinh taâm nieäm toát ñeïp.

Döïa vaøo nghóa naøy cho neân trong kinh Ñöùc Nhö Lai ñaõ ca ngôïi veà ruoäng phöôùc.

Laïi coù ngöôøi noùi: Döïa vaøo ruoäng phöôùc toát ñeïp, döïa vaøo söï boá thí quan troïng maø thaønh töïu quaû baùo thanh tònh. Vì sao? Vì nghe noùi boá thí nhöng khoâng bieát ruoäng phöôùc caûm ñöôïc quaû baùo toát ñeïp? Vieäc naøy coù nghóa gì? Vì khoâng bieát ñöôïc coâng ñöùc ruoäng phöôùc cuûa chö Phaät Boá thí


www.daitangkinh.org

chö Phaät caûm ñöôïc quaû baùo toát ñeïp. Nhö coù con khæ thí maät cho Ñöùc Nhö Lai vaø Baø-tö-tra-ca-thi-ca... Laïi nhö ngöôøi nöõ vôùi taâm nieäm yeâu thöông ñem caùc côø phöôùn, loïng baùu vaø traøng hoa töôi ñeïp…, maø taâm voán coù thaät söï muoán cuùng döôøng thaùp cuûa ñöùa treû, nhöng thöïc söï laø cuùng döôøng thaùp cuûa Bích-chi-Phaät, nhöng noùi ñoù laø thaùp cuûa ñöùa treû. Caûm ñöôïc Voâ löôïng phöôùc laø töø Bích-chi-Phaät, chöù khoâng töø taâm nieäm ban ñaàu ñeán beân ñöùa treû maø caûm ñöôïc phöôùc. Vì nghóa naøy, töø ruoäng phöôùc toát ñeïp vaø töø söï boá thí quan troïng maø caûm ñöôïc quaû baùo toát ñeïp, chöù khoâng do taâm maø ñöôïc. Vì vaäy bieát töï boá thí ruoäng phöôùc laø quan troïng.

Laïi coù ngöôøi noùi: Khoâng bieát ruoäng phöôùc, khoâng coù ruoäng phöôùc, thì khoâng thaønh töïu ñöôïc quaû baùo boá thí thanh tònh. Nhö coù moät ngöôøi thí cho Ni-kieàn-töû maø sinh yù töôûng laø A-la-haùn, khoâng thaønh töïu ñöôïc quaû baùo thanh tònh.

Laïi coù ngöôøi noùi: Taâm-ruoäng phöôùc vaø söï Boá thí, caû ba loaïi cuøng hoøa hôïp. Ñaây laø noùi roõ nghóa gì? Neáu ngöôøi boá thí töø söï toân troïng maø khôûi taâm boá thí, bieát ruoäng phöôùc... coù Voâ löôïng coâng ñöùc, vaø may maén gaëp ñöôïc ruoäng phöôùc cuûa chö Phaät-Nhö Lai, hoaëc ñoâi khi gaëp ñeä töû cuûa Nhö Lai, vôùi taâm toân troïng maø khôûi taâm boá thí, nhöõng vaät ñaùng Boá thí ñeàu laø söï vieäc khoù boû maø coù theå boû ñeå Boá thí. Ba loaïi hoøa hôïp môùi thaønh töïu ñöôïc quaû baùo thanh tònh, maø taâm laø quan troïng. Bôûi vì nghóa naøy, cho neân trong ba loaïi naøy chæ rieâng taâm laø quan troïng, laø toát ñeïp hôn caû. Taâm laø ngöôøi chuû coù theå buoâng boû, laø ngöôøi chuû coù theå boá thí.

Hoûi: Chuû buoâng boû vaø chuû Boá thí coù gì khaùc bieät? Ñaùp: Coù ngöôøi ñeán caàu xin, ñem vaät cuûa ngöôøi khaùc maø cho laø chuû

coù theå Boá thí, coøn ñem vaät duïng cuûa mình maø cho laø chuû coù theå buoâng boû. Laïi coù ngöôøi ñeán xin, ñem vaät duïng cuûa mình maø cho cuõng laø chuû coù theå Boá thí. Neáu coù ngöôøi khôûi taâm caàu xin vaät quyù troïng, nhöng hoï im laëng khoâng noùi ra maø mình laïi bieát ñöôïc lieàn cho, laø chuû coù theå buoâng boû. Laïi vaøo luùc Boá thí vaät duïng maø taâm keo kieät lieân tuïc khôûi leân ngaên caùch laø chuû coù theå Boá thí. Neáu khoâng coù taâm keo kieät lieân tuïc khôûi leân thì ñoù laø chuû coù theå buoâng boû. Vaû laïi, tuy Boá thí vaät duïng cho ngöôøi maø vì taâm keo kieät, cho neân töï caàu quaû baùo cuûa mình, laø chuû coù theå Boá thí. Neáu Boà-taùt vaät duïng cho ngöôøi khoâng vì taâm keo kieät maø chæ caàu cuûa quaû baùo cuûa mình, thì ñoù laø chuû coù theå buoâng boû. Vaû laïi, töø boû nhöõng taâm nieäm vui möøng... maø thöïc haønh boá thí, laø chuû coù theå Boá thí. Cuøng vôùi taâm hoan hyû suoát trong ba thôøi gian, maø taâm Boá thí khoâng heà hoái tieác, laø chuû coù theå buoâng boû.

Neáu Boá thí maø caàu quaû baùo toát ñeïp ôû vò lai, thì ñoù laø chuû coù theå Boá


thí. Töø boû quaû baùo theá gian, chæ mong caàu phaàn vò Nieát-baøn laø chuû coù theå buoâng boû. Neáu Boá thí maø mong caàu quaû baùo trong hieän taïi-vò lai vaø phaàn vò Nieát-baøn laø chuû coù theå Boá thí. Neáu phaùt taâm mong caàu phaàn vò ñaïi Boà-ñeà, chæ coù taâm Ñaïi Bi boá thí cho chuùng sinh, laø chuû coù theå buoâng boû. Tieáp theo noùi veà thaønh töïu kheùo bieát phöông tieän hoài höôùng.

Hoûi: Taïi sao noùi ñeán kheùo bieát phöông tieän hoài höôùng sau khi noùi veà giöõ giôùi vaø boá thí?

Ñaùp: Vì muoán chæ roõ coâng ñöùc cuûa ñaïo khaùc. Nghóa naøy theá naøo? Ngöôøi ngoaïi ñaïo... thì mong caàu nieàm vui cho mình, coøn ngöôøi tu haønh giöõ giôùi boá thí ñeàu vì hoài höôùng cho ba coõi.

Ngöôøi Thanh vaên vaø Bích-chi-Phaät..., cuõng vì chính mình mong caàu nieàm vui Nieát-baøn, maø tu taäp giöõ giôùi-boá thí ñeå hoài höôùng Nieát- baøn.

Caùc Ñaïi Boà-taùt ñem laïi lôïi ích cho chuùng sinh, mong caàu ñaïi Nieát- baøn, duøng taâm Töø Bi moät vò bình ñaúng ban vui cho chuùng sinh, vui vôùi tu haønh giöõ giôùi-boá thí maø hoài höôùng quaû vò Ñaïi Boà-ñeà voâ thöôïng. Vì giöõ giôùi-boá thí... thì cuõng gioáng vôùi ngoaïi ñaïo-Thanh vaên vaø Bích-chi-Phaät. Vì vaäy, Ñöùc Nhö Lai chæ roõ coâng ñöùc thuø thaéng roài noùi phaùp hoài höôùng tieáp sau khi noùi veà giöõ giôùi vaø boá thí.

Sau ñaây laø noùi ñeán kheùo bieát phöông tieän hoài höôùng. Tu taäp-giöõ giôùi vaø boá thí vôùi taâm nieäm tham ñaém duïc laïc trong quaû baùo cuûa theá gian, thì khoù coù theå ñeà phoøng. Vì vaäy, sau khi noùi veà giöõ giôùi vaø boá thí, Ñöùc Nhö Lai tieáp tuïc noùi ñeán kheùo bieát phöông tieän hoài höôùng.

Vieäc naøy coù nghóa gì? Vì giöõ giôùi-boá thí... khoâng phaûi laø thöïc haønh Tam-muoäi, chæ nhaän ñöôïc quaû baùo cuûa caûnh giôùi saéc thanh tònh, maàu nhieäm... trong haøng trôøi, ngöôøi ôû coõi Duïc, maø caûnh giôùi cuûa saéc maàu nhieäm thanh tònh ñoù, duø ñaõ ñem taâm phoøng ngöøa moïi phieàn naõo nhö tham ñaém... nhöng vaãn khoâng theå lìa khoûi chuùng ñöôïc. Vì sao? Vì taäp khí tham aùi ñaõ ngaám saâu vaøo con ngöôøi töø voâ thæ trong quaù khöù ñeán nay, ñaém vaøo caûnh giôùi ñoù baèng taâm choïn laáy nhöõng caûnh giôùi cuûa saéc... kia, cho neân khoâng deã gì phoøng veä. Nhöng khi caùc Boà-taùt coøn tu haønh phaùp phöông tieän, thì luùc ñoù, tuy Boà-taùt vaãn chöa xa lìa phieàn naõo nhö tham ñaém... nhöng vì Boà-taùt tu taäp giöõ giôùi-boá thí, cho neân caùc phieàn naõo tham ñaém... khoâng theå laøm hoen oá taâm cuûa Boà-taùt.

Laïi vì ñoaïn tröø nghi ngôø cho neân sau khi Ñöùc Nhö Lai noùi veà giöõ giôùi vaø boá thí, tieáp theo môùi noùi ñeán Boà-taùt kheùo bieát phöông tieän hoài höôùng. Ñaây laø chæ roõ nghóa gì?

Trong theá gian coù ngöôøi ngôø vöïc laø Boà-taùt khoâng xa lìa phieàn naõo


www.daitangkinh.org

maø vaãn tu taäp giöõ giôùi vaø boá thí... vì caên taùnh khoân lanh cho neân quaùn saùt bieát taát caû phaùp höõu vi ñeàu laø Khoå-Khoâng-Voâ thöôøng, coøn luùc tu taäp, giöõ giôùi vaø boá thí, thì caùc phieàn naõo nhö tham ñaém... coù laøm hoen oá Boà- taùt hay khoâng laøm hoen oá Boà-taùt? Vì ñoaïn tröø nghi ngôø cho ñeán khoâng aáy maø noùi ñeán ñieàu naøy. Boà-taùt luùc baáy giôø vì muoán lôïi ích cho taát caû chuùng sinh, maø töø boû moïi lôïi ích cuûa rieâng mình, cho ñeán khoâng mong caàu quaû baùo vui söôùng cuûa ñòa vò. Chuyeån luaân Thaùnh vöông. Chæ muoán ñem nieàm vui cho ñeán taát caû chuùng sinh, maø Boà-taùt mong caàu Boà-ñeà Phaät: Coù bao nhieâu thieän caên, Boà-taùt ñeàu hoài höôùng Nieát-baøn. Chính vì nghóa naøy, tuy chöa lìa khoûi theá gian, nhöng Boà-taùt khoâng bò oâ nhieãm do nhöõng loãi laàm tai haïi maø taát caû theá gian maéc phaûi.

Döïa vaøo giôùi thanh tònh cho neân hoài höôùng thanh tònh. Ñaây laø laøm roõ nghóa gì? Vì döïa vaøo naêng löïc giöõ giôùi thanh tònh, cho neân Boà-taùt coù theå buoâng boû, nhôø naêng löïc buoâng boû cho neân caùc phaùp maø Boà-taùt ñaõ mong caàu ñeàu hoaøn toaøn thaønh töïu. Vì vaäy, Ñöùc Nhö Lai sau khi noùi veà giöõ giôùi-boá thí, tieáp tuïc noùi ñeán phöông tieän hoài höôùng. Trong kinh Nhö Lai coù noùi: “Ngöôøi giöõ giôùi neáu ñaõ mong muoán ñieàu gì, ñaõ thöïc hieän ñieàu gì, thì cuõng ñeàu ñöôïc thaønh töïu. Vì sao? Vì Boà-taùt luoân giöõ giôùi thanh tònh.”



QUYEÅN 7

Hoûi: Cho neân noùi veà nghóa cuûa hoài höôùng vaø noùi ñeán nghóa cuûa phöông tieän. Theá naøo laø nghóa hoài höôùng? Theá naøo laø nghóa phöông tieän?

Ñaùp: Neáu ñem moïi thieän caên coâng ñöùc coù ñöôïc ôû nôi khaùc, maø höôùng veà Boà-ñeà Phaät, thì goïi laø hoài höôùng. Laïi döïa vaøo Boà-ñeà Phaät, phaùt taâm tu haønh Voâ löôïng phaùp moân, ôû trong taát caû thôøi gian-taát caû nôi choán ñeàu tích taäp caùc thieän caên. Vì muoán chöùng ngoä ñöôïc Nhaát thieát chuûng trí, maø döïa vaøo caûnh giôùi Baùt nhaõ cuûa Theá ñeá, vaän duïng phöông tieän hoài höôùng khieán cho taát caû ñeàu chuyeån ñeán Nhaát thieát chuûng trí. Vieäc naøy coù nghóa gì? Vì caùc Boà-taùt ñeàu döïa vaøo caûnh giôùi Baùt nhaõ cuûa Theá ñeá, bieát nhaân gioáng nhö quaû, tu nhaân höõu löôïng vôùi taâm nieäm saâu xa, thaønh töïu nhöõng coâng ñöùc veà ñaïo baát coäng cuûa Boà-taùt, taêng tröôûng phaùp thuø thaéng ñöa vaøo trong Voâ löôïng quaû baùo. Vì vaäy goïi laø phöông tieän hoài höôùng.

Laïi cuøng hoài höôùng thuø thaéng, ñaây laø noùi roõ nghóa gì? Noùi goïn laø Ñaïi Boà-taùt coù hai caùch hoài höôùng. Ñoù laø:

- Cuøng hoài höôùng. - Thaéng hoài höôùng. Cuøng hoài höôùng; taát caû thieän caên ñeàu hoài höôùng veà trí Nhaát thieát

trí. Thaéng hoài höôùng; nhö trong kinh Voâ Taän YÙ ôû phaàn quaû Boá thí coù

noùi: “Caàn aên thì cho aên ñeå coù ñuû maïng soáng, bieän taøi, saéc ñeïp, naêng löïc, nieàm vui. Caàn uoáng thì cho uoáng, ñeå töø boû moïi khaùt aùi. Nhö vaäy Boá thí y phuïc thì ñöôïc saéc ñeïp, Boá thí phöông tieän chuyeân chôû thì ñöôïc nieàm vui, Boá thí ñeøn thì maét ñöôïc saùng, Boá thí aâm nhaïc thì ñöôïc thieân nhó thanh tònh. Nhö vaäy, cho ñeán Boá thí caû tuûy naõo, thì ñöôïc thaân kim cang kieân coá, khoâng tan raõ...


www.daitangkinh.org

Laïi nöõa, cuøng hoài höôùng laø ban nieàm vui cho taát caû chuùng sinh. Thaéng hoài höôùng laø ñoái vôùi ngöôøi chöa phaùt sinh tín taâm thì khieán cho phaùt sinh tín taâm. Neáu ngöôøi coù phaù giôùi thì khieán cho coù theå trì giôùi. Neáu ngöôøi khoâng coù vaên tueä thì khieán cho coù ñöôïc vaên tueä. Neáu ngöôøi coù löôøi nhaùc thì khieán cho coù theå tinh tieán. Neáu ngöôøi coù hay queân thì khieán cho ñöôïc nhôù maõi. Neáu ngöôøi taâm taùn loaïn thì khieán cho coù theå thieàn ñònh. Neáu ngöôøi khoâng coù trí tueä thì khieán cho ñöôïc trí tueä. Neáu ngöôøi coù keo kieät tieác nuoái thì khieán cho thaønh töïu taâm buoâng xaû.

Vaû laïi, cuøng hoài höôùng laø laøm cho ñaày ñuû saùu phaùp Ba-la-maät. Thaéng hoài höôùng laø vì töø boû moïi vieäc beân ngoaøi. Vì khieán cho taát caû chuùng sinh coù ñöôïc cuoäc soáng Laõou sang vôùi ñaày ñuû cuûa caûi, cho neân Boà-taùt xaû taát caû nhöõng phaàn tay chaân cuøng vôùi caùc caên, vì muoán laøm cho taát caû chuùng sinh ñeàu ñaày ñuû caùc caên vaø tay chaân...

Vôùi caùc phöông tieän hoài höôùng nhö vaäy..., ñaõ ñöôïc noùi roäng trong caùc kinh, cho neân bieát.

Laïi nöõa, Boà-taùt vì muoán thanh tònh caùc coõi nöôùc cuûa chö Phaät cho neân hoài höôùng. Nghóa naøy theá naøo? Boà-taùt vì muoán laøm thanh tònh coù boán nghóa, ñoái vôùi boá thí vaø caùc phaùp thieän ñeàu hoài höôùng veà Boà-ñeà Phaät. Boán nghóa aáy laø:

1. Vì muoán thanh tònh coõi nöôùc cuûa chö Phaät. 2. Vì muoán thanh tònh taâm Boà-ñeà. 3. Vì muoán giaùo hoùa taâm cuûa chuùng sinh ñöôïc thuaàn thuïc thanh

tònh. 4. Vì muoán thanh tònh taát caû phaùp Phaät. Nhöng Boà-taùt hoaøn toaøn

khoâng vì ñaït ñöôïc quaû vò ôû theá gian maø hoài höôùng, khoâng vì caàu mong nieàm vui cho rieâng mình, maø hoài höôùng, khoâng vì choïn laáy quaû vò Thanh vaên vaø Bích-chi-Phaät maø hoài höôùng. Vaû laïi, Boá thí bình ñaúng xa lìa moïi nhaân maø hoài höôùng, vì caùc Boà-taùt choïn laáy nhaân cuûa Nhaát thieát chuûng trí, cho neân Boà-taùt kheùo bieát phöông tieän hoài höôùng.

Boà-taùt coù boán söï vieäc laøm tieâu tan heát coâng ñöùc boá thí: 1. Khoâng hoài höôùng Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. 2. Mong caàu sinh vaøo coõi trôøi, ngöôøi ôû theá gian. 3. Khoâng coù phöông tieän hoài höôùng. 4. Gaàn guõi aùc tri thöùc. Nhö vaäy caùc thieän caên coù ñöôïc töø nhöõng vieäc Boá thí cuûa Boà-taùt

ñeàu maát heát. Neáu Boà-taùt thöïc haønh boá thí... Nhö ba loaïi phaùp thöôøng hieän tieàn,

thì luùc aáy, coâng ñöùc boá thí... cuûa Boà-taùt ñeàu xa lìa nhaân toá laøm cho maát


heát, coù khaû naêng thaønh töïu Nhaát thieát chuûng trí. Ba phaùp ñoù laø: 1. Taâm Boà-ñeà chaùnh bieán tri. 2. Thöông xoùt chuùng sinh. 3. Khoâng traùi vôùi lôøi Nhö Lai daïy.

Laïi duøng ñeå thaâu nhieáp caùc phöông tieän. Ñaây laø noùi roõ nghóa gì? Duø chæ thaâu nhieáp moät thieän caên nhoû nhöng caùc Boà-taùt cuõng coù theå thaønh töïu ñöôïc quaû to lôùn. Ñoù laø vì chuùng sinh ôû theá gian laøm vieäc boá thí, hoï chæ choïn laáy quaû baùo cuûa coõi trôøi vaø ngöôøi. Coøn caùc Ñaïi Boà-taùt thì ñem coâng ñöùc boá thí ñoù ñeå nhaän laáy Boà-ñeà Phaät. Chính vì nghóa naøy cho neân Boà-taùt thaønh töïu phöông tieän hoài höôùng. Nhö trong kinh Nhö Lai Phöông Tieän noùi: “Naøy Thieän nam! Ñaïi Boà-taùt duøng trí phöông tieän, thaäm chí nhòn aên moät böõa ñeå thí cho moät ngöôøi, thì coù theå boá thí ñaày ñuû cho moïi chuùng sinh. Vì sao? Vì Boà-taùt coù trí tueä phöông tieän, duøng moät böõa aên, thaäm chí ñem thí cho suùc sinh, maø taâm Boà-taùt luoân nhôù nghó ñeán taát caû chuùng sinh, ñem thieän caên aáy ñeàu nguyeän hoài höôùng veà Nhaát thieát chuûng trí. Boà-taùt boá thí cho taát caû chuùng sinh vì hai vieäc:

1. Mong caàu phaàn vò Nhaát thieát trí. 2. Hoài höôùng ñaïi Boà-ñeà.

Laïi nöõa, naøy Thieän nam! Ñaïi Boà-taùt duøng söùc phöông tieän maø boá thí, luùc boá thí ñeàu vaän duïng ñaày ñuû saùu phaùp Ba-la-maät. Vì sao? Vì khi nhìn thaáy keû aên xin, caùc Ñaïi Boà-taùt töï nhieáp phuïc taâm keo kieät-ganh gheùt, nuoâi lôùn taâm Ñaïi Xaû, maø thaønh töïu ñöôïc Boá thí Ba-la-maät. Laïi nöõa, caùc Boà-taùt vì töï thaân trì giôùi maø boá thí cho ngöôøi trì giôùi, taát caû nhöõng ngöôøi phaù giôùi thì Boà-taùt khieán cho hoï thaønh töïu trì giôùi, ñoù goïi laø Trì giôùi Ba-la-maät cuûa Ñaïi Boà-taùt.

Laïi nöõa, Boà-taùt thöïc haønh boá thí vôùi taâm Töø, taâm khoâng giaän vaø taâm ñònh, ñoù goïi laø Nhaãn nhuïc Ba-la-maät cuûa Ñaïi Boà-taùt. Laïi nöõa, Boà- taùt boá thí vôùi nghieäp thaân-mieäng-yù theo phaùp Khö-ñaø-ni, Boà-xaø-ni... vôùi ñuû moïi caùch thöùc trong vieäc uoáng aên-ñi laïi-tôùi lui-ngôi nghæ, ñoù goïi laø Tinh tieán Ba-la-maät cuûa Ñaïi Boà-taùt.

Vaø khi boá thí, caùc Boà-taùt ñeàu chuyeân taâm nhaát nieäm hoan hyû khoâng taùn loaïn, khoâng mong caàu vieäc gì khaùc, ñoù goïi laø Thieàn Ba-la-maät cuûa Ñaïi Boà-taùt.

Vaø khi boá thí, caùc Boà-taùt ñeàu quaùn saùt phaùp töôùng; ai coù theå Boá thí vaø ai coù theå thoï nhaän cuûa boá thí, ai thoï nhaän quaû baùo? Boà-taùt quaùn saùt nhö vaäy vaø khoâng thaáy moät phaùp naøo, vì khoâng thaáy moät phaùp naøo cho neân ai laø ngöôøi Boá thí-ai laø ngöôøi thoï nhaän-ai thoï nhaän quaû baùo ñeàu khoâng. Ñoù goïi laø Baùt nhaõ Ba-la-maät cuûa Ñaïi Boà-taùt. Nhöõng phöông tieän


www.daitangkinh.org

nhö vaäy... ñeàu laø phöông tieän hoài höôùng ñaõ ñöôïc noùi roõ trong kinh Nhö lai phöông tieän, neân bieát.

Hoûi: Cho neân noùi veà hoài höôùng thanh tònh vaø khoâng thanh tònh. Nhö trong boá thí coù thanh tònh vaø khoâng thanh tònh, thì trong hoài höôùng naøy cuõng coù thanh tònh vaø khoâng thanh tònh nhö vaäy. Vaäy theá naøo laø thanh tònh? Vaø theá naøo laø khoâng thanh tònh?

Ñaùp: Nhaân vaø quaû tu haønh ñaõ ñöôïc noùi roäng trong taát caû caùc kinh, neân bieát! Tieáp theo noùi veà thaønh töïu taâm Töø.

Hoûi: Vì sao Ñöùc Nhö Lai noùi veà kheùo bieát phöông tieän hoài höôùng, tieáp ñeán môùi noùi veà thaønh töïu taâm Töø?

Ñaùp: Vì giöõ giôùi vaø boá thí laø thuoäc veà taâm taùn loaïn, do ñoù bao nhieâu coâng ñöùc tu taäp nghieäp ñaïo, nhaát ñònh caûm ñöôïc quaû baùo ôû coõi Duïc, Boà-taùt thì duøng phöông tieän hoài höôùng maø thaâu nhieáp moïi quaû baùo ñaõ quyeát ñònh cuûa coõi Duïc, chuyeån trôû laïi ñeå caàu Ñaïi Boà-ñeà laø chæ roõ quaû ñoù chöù khoâng nhaát ñònh laø chæ roõ naêng löïc kheùo tu taäp ñaïo Boà-taùt.

Laïi nöõa, trì giôùi-boá thí laø coâng ñöùc Tu ñaïo cuûa taâm Tam-muoäi, quyeát ñònh caûm ñöôïc quaû baùo ôû phaàn vò thieàn ñònh. Boà-taùt duøng phöông tieän hoài höôùng ñeå thaâu nhieáp moïi quaû baùo quyeát ñònh ôû phaàn vò thieàn, chuyeån trôû laïi ñeå caàu Ñaïi Boà-ñeà laø chæ roõ quaû ñoù chöù khoâng nhaát ñònh chæ roõ naêng löïc kheùo tu taäp ñaïo Boà-taùt. Vì vaäy, Ñöùc Nhö Lai noùi laø phöông tieän hoài höôùng.

Tieáp theo, noùi veà thaønh töïu taâm Töø thì caâu naøy coù nghóa gì? Vì caùc phaøm phu khoâng bieát nhö thaät veà phaùp giôùi chaân thaät, cho neân töø voâ thæ ñeán nay ñaõ tu taäp maø khoâng coù trí. Vì khoâng coù trí cho neân hoï khoâng coù khaû naêng lìa khoûi caùc phaùp ngaõ vaø ngaõ sôû. Bôûi vì chaáp sai laàm veà ngaõ vaø ngaõ sôû laøm caûnh giôùi cuûa saéc maø bò taâm aùi troùi chaët. Vì vaäy, taâm thöôøng caàu quaû baùo ôû theá gian vaø gaây ra raát nhieàu ñieàu aùc, töï nhieân thaønh töïu quaû baùo theá gian, cho neân tu haønh giöõ giôùi-boá thí nhaát ñònh thaønh töïu quaû baùo gioáng nhö caûnh giôùi ñoù. Nhöng taâm Boà-taùt thaáy ñöôïc moïi loãi laàm tai haïi cuûa theá gian, thaáy ñöôïc lôïi ích yeân vui cuûa Nieát-baøn, kheùo coù naêng löïc hieåu bieát veà phaùp giôùi chaân thaät, kheùo bieát nhaân duyeân cuûa caùc haønh höõu vi, taâm Boà-taùt chæ vì Boà-ñeà Voâ thöôïng maø tu taäp giöõ giôùi- boá thí..., vì muoán cöùu ñoä taát caû chuùng sinh phoùng tuùng rôi vaøo hieåm naïn cuûa theá gian. Boà-taùt trì giôùi-boá thí, tuy khoâng nhaän laáy quaû baùo cuûa theá gian, nhöng vì chuùng sinh maø Boà-taùt tu taäp taát caû caùc haïnh, chöù khoâng vì choïn laáy quaû baùo cuûa chính mình laøm taêng tröôûng naêng löïc coâng ñöùc to lôùn töø söï tu taäp, ñeå taâm coù khaû naêng thaâu nhieáp caùc phöông tieän hoài höôùng vaø tuøy thuaän thaønh töïu quaû baùo ôû nhöõng nôi mong caàu.


Hoûi: Neân noùi veà boán Voâ löôïng. Theá naøo laø Boà-taùt thaønh töïu boán Voâ löôïng? Theá naøo laø thaønh? Theá naøo laø bieän taøi cuûa theá gian? Theá naøo laø Theå? Theá naøo laø töôùng? Theá naøo laø choã khaùc nhau cuûa caùc ñòa? Döïa vaøo nôi naøo? Quan saùt caûnh giôùi naøo? Quan saùt phaùp naøo? Theá naøo laø töông öng? Theá naøo laø chöùng ñaéc? Theá naøo laø nghóa thaønh töïu?

Ñaùp: Theá naøo laø Boà-taùt thaønh töïu boán Voâ löôïng? Bôûi vì boán Voâ löôïng aáy khaùc vôùi ngoaïi ñaïo... Vieäc naøy coù nghóa gì? Caùc chuùng ngoaïi ñaïo maëc duø cuõng tu haønh boán haïnh Voâ löôïng, nhöng vì taâm aùi ñaém tröôùc moïi nôi, cho neân hoï chæ thaønh töïu quaû baùo ôû coõi Saéc.

Laïi nöõa, ngöôøi Thanh vaên vaø Bích-chi-Phaät thì taát caû thieän caên ñeàu vì chính mình. Taâm hoï luoân caàu söï an vui cho töï thaân, cho neân hoï choïn laáy Nieát-baøn. Vì sôï söï noùng böùc cuûa phieàn naõo, cho neân hoï ñieàu phuïc caùc kieát söû. Hoï tu haønh Voâ löôïng maø khoâng phaûi laø vì chuùng sinh. Coøn caùc Ñaïi Boà-taùt... taâm hoï thöôøng vì taát caû chuùng sinh maø tu haønh caùc haïnh, laàn löôït ban cho taát caû chuùng sinh, duøng taâm Töø Bi phaùt khôûi giöõ giôùi-boá thí..., vì muoán laøm lôïi ích cho taát caû chuùng sinh, tuy bò söï böùc baùch khoå naõo vì nhöõng tai hoïa loãi laàm xaáu aùc cuûa theá gian, nhöng Boà- taùt vaãn khoâng töø boû caùc chuùng sinh. Vì muoán dieät tröø moïi khoå ñau phieàn naõo cho taát caû chuùng sinh, khieán hoï hoaøn toaøn ñoaïn tuyeät moïi khoå naõo, Boà-taùt quaùn saùt Voâ löôïng thaân cuûa moïi chuùng sinh, trong moãi thaân coù Voâ löôïng söï khaùc bieät cuûa moïi noãi khoå ñau phieàn muoän.

Hôn nöõa, Boà-taùt bieát nhö thaät veà taát caû caùc phöông tieän, vì muoán cöùu vôùt chuùng sinh ra khoûi Voâ löôïng khoå naõo kia. Boà-taùt traûi qua Voâ löôïng thôøi gian, tuy nhaän thaáy caûnh giôùi Nieát-baøn nhöng quaùn saùt Voâ löôïng chuùng sinh ñeå bieát ñöôïc ai coù theå thaønh töïu Voâ löôïng phaùp Phaät. Chính vì nghóa naøy cho neân goïi laø Boà-taùt thaønh töïu Voâ löôïng. Laïi vì nhaän laáy quaû baùo khaép nôi, ñaây laø trình baøy veà nghóa gì?

Vì caùc Ñaïi Boà-taùt tu haønh bình ñaúng Voâ löôïng voâ bieân haïnh nhö taâm Töø Voâ löôïng... cho neân Boà-taùt thaønh töïu Voâ löôïng. Nhö trong kinh Voâ Taän YÙ: “Thaùnh giaû Voâ Taän YÙ baûo Toân giaû Xaù-lôïi-phaát: Ñaïi ñöùc Xaù- lôïi-phaát! Boà-taùt tu taäp taâm Töø cuõng khoâng theå cuøng taän. Vì sao? Vì taâm Töø cuûa Boà-taùt laø Voâ löôïng voâ bieân.

Tu taäp taâm Töø, laø theá giôùi chuùng sinh khoâng coù giôùi haïn, cho neân Boà-taùt tu taäp taâm Töø laø phaùt taâm che phuû khaép nôi. Naøy Xaù-lôïi-phaát! Ví nhö hö khoâng, khoâng nôi naøo khoâng che khaép, taâm Töø cuûa Boà-taùt naøy cuõng laïi nhö vaäy, taát caû chuùng sinh ñeàu ñöôïc che phuû khaép nôi. Naøy Xaù-lôïi-phaát! Theá giôùi chuùng sinh laø Voâ löôïng voâ bieân, khoâng theå cuøng taän, Boà-taùt tu taäp taâm Töø cuõng laïi nhö vaäy, cuõng Voâ löôïng voâ bieân


www.daitangkinh.org

khoâng theå cuøng taän. Vì hö khoâng voâ taän, cho neân theá giôùi chuùng sinh voâ taän. Vì chuùng sinh voâ taän, cho neân Boà-taùt tu taäp taâm Töø cuõng khoâng theå cuøng taän...”.

Laïi nöõa, vì ñem laïi söï yeân oån vaø coâng ñöùc cho ngöôøi maø Boà-taùt phaùt taâm tu haønh. Vieäc naøy coù nghóa gì? Ñaïi Boà-taùt tu taäp boán Voâ löôïng khoâng phaûi vì chính mình, maø vì taát caû chuùng sinh, vì taâm hoaøn toaøn muoán ñem laïi söï yeân oån vaø coâng ñöùc cho taát caû chuùng sinh cho neân Boà-taùt thaønh töïu. Nhö trong kinh Voâ Taän YÙ noùi: “Boà-taùt Voâ Taän YÙ baûo Toân giaû Xaù-lôïi-phaát: Ñaïi ñöùc Xaù-lôïi-phaát! Taâm Töø naøy coù khaû naêng töï hoä trì. Taâm Töø naøy cuõng coù theå laøm lôïi ích cho chuùng sinh. Taâm Töø naøy khoâng tranh caõi. Taâm Töø naøy coù khaû naêng ñoaïn heát thaûy söï giaän döõ, hieàm khích vaø thuø haän…”

Theá naøo laø haønh? Ñoù goïi laø coù söï chaùn ngaùn? ÔÛ ñaây laøm roõ nghóa gì? Döïa vaøo söï chaùn ngaùn coù ñöôïc. Boán Voâ löôïng, coù ôû phaàn vò Sô thieàn aáy voán coù Voâ löôïng caûm ñöôïc töø söï chaùn ngaùn cuûa coõi Duïc, nhö vaäy, cho ñeán trong thieàn thöù tö voán coù Voâ löôïng söï caûm ñöôïc töø söï chaùn ngaùn ôû thieàn thöù ba, sau ñoù vaøo luùc phaùt khôûi phöông tieän thì veà sau môùi hieän roõ tröôùc maét.

Hoûi: Nhöõng gì goïi laø Voâ löôïng maø laáy laøm phöông tieän tu haønh? Ñaùp: Taâm Töø döïa vaøo söï thaân thieát maø phaùt sinh. Caâu naøy coù

nghóa gì? Boà-taùt muoán tu haønh boán Voâ löôïng, thì taâm ñoái vôùi taát caû chuùng sinh coù ba loaïi phaân bieät: Phaàn thaân thieát, phaàn oaùn thuø, phaàn chaúng thaân thieát-chaúng oaùn thuø. ÔÛ trong phaàn thaân thieát laïi laøm thaønh ba phaàn, laøm ba phaàn roài trong ba phaàn ñoù, ñoái vôùi baäc thaân thieát nhaát maø khôûi taâm vui veû an oån cuøng vôùi baäc thaân thieát nhaát, ñoù laø cha meï vaø nhöõng sö taêng ñöôïc toân troïng khaùc. Vì töø voâ thæ ñeán nay taâm ñaõ quen vôùi nhöõng ñieàu aùc, cho neân khoù coù theå bình ñaúng, vì vaäy phaûi phaân bieät maø baùo aân nhö vaäy. ÔÛ trong phaàn thaân thieát khoâng coù khaû naêng bình ñaúng maø laàn löôït chuyeån ñoåi nhôø tu taäp, môùi coù theå bình ñaúng. Neáu taâm nhö trong baäc thaân thieát nhaát maø taêng leân, hoaëc an truù bình ñaúng trong phaàn oaùn thuø, nhö taâm vui veû cuøng vôùi cha meï khoâng khaùc, thì luùc aáy goïi laø thaønh töïu taâm Töø, Taâm Bi-Hyû vaø Xaû cuõng laïi nhö vaäy bieát. Nhöng Xaû Voâ löôïng thì töø trong phaàn chaúng thaân thieát-chaúng oaùn thuø maø phaùt khôûi môùi thaønh töïu.

Caùc Ñaïi Boà-taùt khoâng lìa boû phieàn naõo, tu taäp ôû phaàn vò thieàn vôùi phöông tieän Voâ löôïng. Neáu ñoaïn phieàn naõo, thì thaâu nhieáp Voâ löôïng cuûa sô thieàn, nhö vaäy boán Voâ löôïng theo thöù töï seõ thaønh töïu, cho neân bieát.


Noùi ñeán boán Voâ löôïng, thì coù ba loaïi: Quaùn veà chuùng sinh, quaùn veà phaùp, quaùn veà khoâng.

Khi môùi phaùt taâm Boà-ñeà, Boà-taùt chöa bieát töôùng chuùng sinh, cuõng gioáng nhö quaùn Voâ löôïng cuûa Thanh vaên vaø Bích-chi-Phaät vaø ngoaïi ñaïo, ñoù goïi laø Voâ löôïng quaùn chuùng sinh. Caùc Boà-taùt ngay nôi quaùn chuùng sinh nhö vaäy, theo thöù töï daàn daàn taêng tröôûng ñeán choã cao hôn heát, bieát nhö thaät veà töôùng cuûa chuùng sinh maø tu haønh caùc haïnh Boà-taùt, nhöng cuõng chöa bieát veà töôùng cuûa heát thaûy caùc phaùp höõu vi, chæ döïa vaøo giaû danh chuùng sinh vaø caùc haønh höõu vi maø khôûi leân söï hyù luaän veà töôùng cuûa chuùng sinh, lieàn choïn laáy caùc haønh höõu vi naøy cho laø chuùng sinh, goïi laø Voâ löôïng quaùn caùc phaùp.

Caùc Boà-taùt coù theå bieát nhö thaät veà töôùng cuûa haønh höõu vi maø ñaït ñöôïc phaùp Nhaãn voâ sinh. Thuaän theo taâm töø veà sau tieáp tuïc phaùt sinh Baùt nhaõ quaùn saùt bình ñaúng, goïi laø taâm Töø, laø Voâ löôïng, voâ quaùn, nhö Giaùc phaàn cuøng taâm Töø töông öng. Ñaây laø noùi roõ nghóa gì? Nhö taâm Töø, veà sau tieáp tuïc phaùt sinh Traïch phaùp giaùc phaàn maø goïi laø Töø.

Sau Töø Voâ löôïng nhö vaäy, tieáp tuïc ñöôïc Baùt nhaõ quaùn saùt bình ñaúng, goïi laø töø Voâ löôïng, ñoù goïi laø Voâ löôïng voâ quaùn.

Vì ban cho ngöôøi khaùc nieàm vui baèng taâm Töø, maø caùc Ñaïi Boà-taùt phaùt khôûi taát caû caùc haïnh. Ñaây laø coù nghóa gì? Vì caùc Ñaïi Boà-taùt ñaõ phaùt khôûi caùc haïnh, taát caû ñeàu töø taâm Töø maø sinh ra. Vì laøm lôïi ích vaø laøm cho chuùng sinh khaùc ñöôïc yeân oån, vì ñaït ñöôïc phaùp Nhaãn voâ sinh, maø Baùt nhaõ cuûa Ñaïi Boà-taùt thuaän theo taâm Töø phaùt sinh, mang laïi nieàm vui yeân oån cho taát caû chuùng sinh, gioáng nhö taâm Töø cho neân noùi laø Töø.

Phaùp cuûa caûnh giôùi Theá ñeá vaø phaùp cuûa caûnh giôùi Ñeä Nhaát nghóa ñeá laàn löôït cuøng döïa vaøo nhau taêng tröôûng phaùt sinh söùc maïnh, coù theå tu haønh roäng ra maø thaønh töïu Voâ quaùn, goïi laø kheùo thanh tònh, goïi laø taâm Töø.

Theá naøo goïi laø caûnh giôùi cuûa Theá ñeá laøm nhaân cho Baùt nhaõ? Bôûi vì caùc Boà-taùt thaáy theå cuûa caùc phaùp, döïa vaøo taâm Töø Bi maø quaùn saùt chuùng sinh, khieán cho moïi vieäc laøm khoâng rôi vaøo ñòa Thanh vaên vaø Bích-chi-Phaät. Vì nghóa naøy cho neân khoâng töø boû chuùng sinh maø laøm moïi chuyeän, ñoù goïi laø caûnh giôùi cuûa theá ñeá vaø caùc phaùp nhö Töø Bi laøm nhaân cho Baùt nhaõ.

Theá naøo goïi laø caûnh giôùi cuûa Ñeä nhaát nghóa ñeá vaø Baùt nhaõ laøm nhaân cho caùc phaùp Töø Bi ñaúng trong caûnh giôùi cuûa Theá ñeá. Vì caùc Boà- taùt muoán laøm thanh tònh caùc phaùp Töø Bi cuûa Theá ñeá, vì bieát döïa vaøo haønh töôùng cuûa chuùng sinh maø khôûi nhöõng phaân bieät, Boà-taùt quaùn saùt


www.daitangkinh.org

nhöõng phieàn naõo nhieãm treân haønh töôùng cuûa chuùng sinh. Vì bieát nhö thaät veà phieàn naõo phaùt sinh töø haønh töôùng cuûa chuùng sinh, cho neân Boà- taùt ñaõ lìa xa taát caû moïi phieàn naõo, bieát chuùng laø nhaân khoâng thanh tònh cuûa taâm Töø... Ñoù goïi laø Baùt nhaõ coù khaû naêng laøm nhaân cho phaùp cuûa caûnh giôùi Theá ñeá. Caùc Boà-taùt ñeàu tu haønh phöông tieän Baùt nhaõ nhö vaäy ñeå tu taäp roäng raõi caùc haïnh, cho neân thaønh töïu phaùp Nhaãn voâ sinh. Luùc ñoù, Boà-taùt quaùn veà khoâng coù, nhöng khoâng rôøi boû nhaân cuûa moïi vieäc maø Boà-taùt laøm vì chuùng sinh. Taâm Töø hoaøn toaøn thanh tònh coù teân goïi laø taâm Töø, goïi laø taâm Töø ñoù goïi laø Voâ quaùn.

Theá naøo laø bieän taøi theá gian? Giaûi thích veà danh töø Voâ löôïng kia bôûi vì coù khaû naêng quaùn saùt voâ bieân chuùng sinh, cho neân goïi laø Voâ löôïng.

Theå laø gì? Theå cuûa taâm Töø Bi laø thieän caên khoâng giaän. Vì sao? Vì noù laø phaùp ñoái trò vôùi giaän. Laïi coøn ñoái trò vôùi phaïm vi coù theå noåi giaän thì goïi laø Töø, ñoái trò vôùi phaïm vi khoâng theå saân giaän thì goïi laø Bi. Laïi ñoái trò vôùi taâm khôûi leân söï töø boû chuùng sinh thì goïi laø Töø, ñoái trò vôùi taâm ñaùnh ñaäp chuùng sinh thì goïi laø Bi.

Ñoù laø vì mong caàu coâng ñöùc cho neân coù theå sinh ra Voâ löôïng, vì khoâng tìm toøi loãi laàm cho neân coù theå sinh ra Voâ löôïng. Vì sao? Vì caùc Boà-taùt cho ñeán nhöõng ngöôøi ñoaïn maát thieän caên, neáu mong caàu coâng ñöùc thì thaáy quaû baùo cuûa nghieäp thanh tònh, cho ñeán beân caïnh A-la- haùn, neáu tìm loãi laàm thì thaáy quaû baùo cuûa nghieäp aùc. Vì sao? Vì thaáy trong hieän thaân cuûa A-la-haùn nhaän chòu quaû baùo do nghieäp baát thieän maø khoâng thaáy ôû quaù khöù coù nhöõng nghieäp coøn laïi khoâng cuøng taän. Nghóa laø thaân naøy cuûa A-la-haùn taïo ra ñieàu aùc. Vì nghóa naøy cho neân ñoái vôùi A-la-haùn khoâng coù theå phaùt sinh taâm Töø Bi Voâ löôïng.

Theå cuûa taâm Hyû laø caên taùnh vui möøng. Theå cuûa taâm Xaû laø thieän caên khoâng tham lam.

Hoûi: Neáu nhö vaäy thì khoâng phaûi laø phaùp ñoái trò vôùi tham duïc vaø caùc caên nhö haïi...

Ñaùp: Khoâng nhö vaäy. Vì khoâng giaän laø phaùp töông öng vôùi thieän caên, cho neân môùi noùi nhö vaäy.

Hoûi: Neáu taâm Xaû coù khaû naêng ñoái trò phaùp vôùi tham, thì quaùn baát tònh cuõng ñoái trò vôùi phaùp tham chaêng?

Ñaùp: OÂng bieát nhöõng phaùp tham naøo maø taâm Xaû coù khaû naêng ñoái trò khoâng? Vaø nhöõng phaùp tham naøo maø quaùn baát tònh coù theå ñoái trò khoâng?

Hoûi: Khoâng bieát.


Ñaùp: OÂng coù nghe noùi; taùnh tham saéc ñeïp thì phaùp quaùn baát tònh coù theå ñoaïn tröø, taùnh tham daâm, thì taâm Xaû coù theå ñoaïn tröø. Boán Voâ löôïng naøy cuøng chung vôùi taâm laàn löôït laøm Theå cho naêm aám.

Theá naøo laø töôùng? Töôùng ban cho chuùng sinh nieàm vui vaø sinh, laøm cho chuùng sinh ñöôïc yeân oån, ñoù goïi laø töôùng cuûa taâm Töø. Töôùng cöùu vôùt chuùng sinh ñau khoå vaø töôùng ñoaïn dieät-töôùng vaéng laëng maø thöông xoùt chuùng sinh, ñoù goïi laø töôùng cuûa taâm Bi. Töôùng xa lìa taâm nieäm khoâng vui laø phaùp ñoái trò vôùi taùnh ganh gheùt ñoù goïi laø töôùng cuûa taâm Hyû. Töôùng rôøi boû yeâu meán vaø khoâng yeâu meán laø phaùp traùi ngöôïc vôùi nhaân laøm vieäc lôïi ích cho taát caû chuùng sinh, töï nhieân buoâng xaû tuøy yù ñoù goïi laø töôùng cuûa taâm Xaû. Theá naøo laø söï khaùc nhau cuûa ñòa? Tröø ra Hyû Voâ löôïng, coøn laïi ba Voâ löôïng thuoäc veà trong saùu ñòa, cho neân bieát. Saùu ñòa ñoù laø thieàn vò lai-thieàn trung gian vaø boán thieàn caên baûn, ñoù goïi laø saùu ñòa.

Sô thieàn vaø nhò thieàn coù Hyû Voâ löôïng, ba loaïi Voâ löôïng coøn laïi ñeàu coù maët khaép trong boán thieàn, vì hyû Voâ löôïng laáy hyû caên laøm Theå.

Döïa vaøo nôi naøo? Döïa vaøo coõi Duïc, boán Voâ löôïng phaùt sinh ngay trong coõi Duïc chöù khoâng phaûi laø nôi khaùc. Vì sao? Vì chuùng sinh ôû coõi Duïc coù nhieàu noãi khoå ñau phieàn naõo. Thaáy chuùng sinh ñau khoå maø Boà- taùt khôûi taâm ban cho nieàm vui. Thaáy chuùng sinh ñau khoå, maø Boà-taùt phaùt taâm cöùu vôùt noãi khoå. Bôûi vì ôû coõi Saéc-Voâ saéc khoâng coù khoå naõo. Ñoù cuõng laø phaùp ñoái trò vôùi söï naõo haïi. Ñaây laø noùi roõ nghóa gì? Vì boán Voâ löôïng laø phaùp ñoái trò vôùi söï naõo haïi... Chính vì nghóa naøy cho neân trong kinh noùi: Tu haønh taâm Töø ôû baäc thaáp-trung bình vaø cao, thì thaønh töïu taâm lìa boû söï naõo haïi. Tu haønh taâm Bi ôû baäc thaáp, vöøa vaø cao, thì thaønh töïu söï buoâng boû taâm noùng giaän. Tu haønh taâm hyû ôû baäc thaáp, vöøa vaø cao, thì thaønh taâm lìa boû söï khoâng vui thích. Tu haønh taâm Xaû ôû baäc thaáp-vöøa vaø cao, thì thaønh töuï taâm lìa boû nhöõng phaùp nhö tham duïc naõo haïi. Rieâng ôû coõi Saéc-Voâ saéc hoaøn toaøn khoâng coù söï tham duïc-naõo haïi... Chính vì nghóa naøy, cho neân ôû trong coõi Duïc chöù khoâng phaûi laø coõi Saéc-Voâ Saéc, tuy ôû coõi Duïc chæ coù ba coõi thieân haï, maø khoâng coù coõi Uaát-ñôn-vieät.

Quaùn saùt theo caûnh giôùi naøo? Nghóa laø quaùn Töø laø cho vui, quaùn Bi laø cöùu vôùt khoå ñau, quaùn Hyû laø caûnh giôùi cuûa hoan hyû, quaùn Xaû laø caûnh giôùi cuûa buoâng boû.

Quaùn saùt theo phaùp naøo? Quaùn saùt veà thaân naêm aám cuûa chuùng sinh trong coõi Duïc, hoaëc quaùn saùt hai aám. Neáu cuøng taâm… cuøng loaïi thì ñoù laø naêm aám. Neáu khoâng cuøng taâm-cuøng loaïi, thì ñoù laø hai aám. Hoaëc quaùn


www.daitangkinh.org

saùt chuùng sinh khoâng coù taâm, hoaëc quaùn saùt chuùng sinh coù moät aám, hoaëc quaùn saùt chuùng sinh coù hai aám.

Hoûi: Coù kinh noùi: Töø Bi Hyû Xaû truøm khaép moät phöông trong hö khoâng phaùp giôùi, nhö vaäy cho ñeán truøm khaép caû möôøi phöông theá giôùi. Trong naøy chæ noùi quaùn saùt chuùng sinh, nghóa ñoù theá naøo?

Ñaùp: Truøm khaép möôøi phöông, laø quaùn saùt heát thaûy chuùng sinh truù ôû heát thaûy theá giôùi. Noùi bao truøm khaép möôøi phöông theá giôùi, khoâng coù nghóa laø vaät bao truøm khaép caû maët ñaát. Noùi truøm khaép laø chæ roõ veà nghóa döïa vaøo coõi voán coù chuùng sinh cö nguï. Vaû laïi Voâ löôïng ôû phaàn vò Sô thieàn quaùn veà chuùng sinh coõi Duïc Voâ löôïng ôû phaàn vò Nhò thieàn quaùn veà coõi Duïc vaø Sô thieàn. Nhö vaäy cho ñeán Voâ löôïng ôû phaàn vò Töù thieàn, quaùn veà coõi Duïc cho ñeán Tam thieàn. Laïi nöõa, Voâ löôïng ôû phaàn vò Sô thieàn quaùn veà coõi Duïc vaø Sô thieàn. Nhö vaäy cho ñeán Voâ löôïng ôû phaàn vò Töù thieàn quaùn veà coõi Duïc cho ñeán Töù thieàn. Laïi nöõa, quaùn saùt taâm Töø ôû coõi Duïc cho ñeán Tam thieàn. Taïi vì sao? Bôûi vì quaùn saùt taâm Töø laø caûnh giôùi vui veû.

Laïi nöõa, caên taùnh vui veû phaùt sinh töø coõi Duïc cho ñeán Taâm thieàn. Quaùn saùt taâm Bi töø coõi Duïc cho ñeán Sô thieàn. Vì sao? Vì quaùn saùt

taâm Bi laø caûnh giôùi ñau khoå, vì chuùng sinh trong coõi Duïc mang nhieàu söï khoå naõo. Nguoàn goác ñau khoå phaùt sinh töø coõi Duïc cho ñeán Sô thieàn.

Quaùn saùt taâm hyû töø coõi Duïc cho ñeán Nhò thieàn. Vì sao? Vì taâm Hyû aáy coù töôùng duõng maõnh vui veû. Vaû laïi, nguoàn goác hoan hyû phaùt sinh töø coõi Duïc cho ñeán Tam thieàn.

Quaùn saùt taâm Xaû töø coõi Duïc cho ñeán Töù thieàn. Vì sao? Vì quaùn saùt buoâng boû laø töôùng buoâng boû. Vaû laïi, nguoàn goác buoâng xaû phaùt sinh töø coõi Duïc cho ñeán Töù thieàn. Coù ngöôøi noùi: Taát caû Voâ löôïng chæ quaùn saùt chuùng sinh ôû coõi Duïc.

Theá naøo goïi laø töông öng? Phaàn vò Sô thieàn vaø Nhò thieàn töông öng vôùi Hyû caên vaø xaû caên. Phaàn vò Tam thieàn töông öng vôùi Laïc caên vaø Xaû caên. Phaàn vò thieàn vò lai-thieàn trung gian vaø Töù thieàn ñeàu töông öng vôùi xaû caên.

Theá naøo laø chöùng ñaéc? Neáu ngöôøi sinh ôû Tam thieàn vaø Töù thieàn thì chöùng ñöôïc ba loaïi Voâ löôïng, tröø Hyû Voâ löôïng. Vì sao? Vì töø Tam thieàn trôû leân khoâng coù Hyû caên. Laïi nöõa, ngöôøi sinh ôû coõi Duïc rôøi xa phieàn naõo, vaø ngöôøi sinh ôû Sô thieàn-Nhò thieàn thì chöùng ñöôïc boán loaïi Voâ löôïng. Nhö trong kinh Nhö Lai coù noùi: “Töø Voâ löôïng laø ñeán coõi Bieán tònh, vaø laáy ñoù laøm giôùi haïn. Bi Voâ löôïng laø ñeán coõi hö khoâng vaø laáy ñoù laøm giôùi haïn. Hyû Voâ löôïng laø leân ñeán Thöùc xöù vaø laáy ñoù laøm giôùi haïn. Xaû Voâ


löôïng laø ñeán Voâ sôû höõu xöù vaø laáy ñoù laøm giôùi haïn. Vì sao? Vì caên baûn Sô thieàn thaâu nhieáp. Ñaây laø noùi roõ nghóa gì? Vì Voâ löôïng baét ñaàu töø Voâ bieân hö khoâng xöù vaø laáy ñoù laøm giôùi haïn cho neân noùi nhö vaäy”.

Coù ngöôøi noùi: Thaùnh Ñaïo ôû nôi aáy laáy danh töø Voâ löôïng ñeå noùi. Vì sao? Vì chuùng sinh coù theå giaùo hoùa coù caên taùnh nhö vaäy, nhôø nghe danh töø Voâ löôïng maø tieán vaøo Thaùnh ñaïo.

Laïi, coù ngöôøi noùi: Döïa vaøo Giaùc phaàn ñoái trò kia maø Boà-ñeà phaàn”. Caâu noùi ñoù coù nghóa gì? Vì Giaùc phaàn ñoái trò vôùi Tam thieàn, ngay nôi Giaùc phaàn aáy laáy teân cuûa Töø maø noùi. Nhö vaäy cho ñeán Voâ sôû höõu xöù thì döïa vaøo phaùp ñoái trò aáy vaø laáy teân cuûa Xaû maø noùi.

Laïi coù ngöôøi noùi: Voâ löôïng laø phaùp töông töï”. Caâu noùi naøy coù ng- hóa gì? Duøng taâm Töø quaùn veà nieàm vui maø thoï nhaän nieàm vui, cho ñeán trong Tam thieàn duøng taâm Bi quaùn veà ñau khoå, maø Voâ bieân hö khoâng xöù traùi ngöôïc cuøng vôùi saéc. Duøng taâm Hyû quaùn veà khoâng coù nieàm vui maø Voâ bieân thöùc xöù thì truù trong thöùc Hyû. Duøng taâm Xaû quaùn veà buoâng boû maø Voâ sôû höõu xöù buoâng boû thì khoâng coù gì buoâng boû cho neân goïi laø Xaû.

Hôn nöõa, trong Tu-ña-la khaùc noùi: “Ñaïi ñöùc Xaù-lôïi-phaát! Boà-taùt môùi phaùt taâm duøng boán Voâ löôïng quaùn saùt chuùng sinh, goïi laø chuùng sinh quaùn. Ñaïi Boà-taùt tu haønh caùc haïnh Boà-taùt, quaùn saùt vieäc laøm cuûa mình cho neân goïi laø phaùp quaùn. Ñaïi Boà-taùt ñaõ chöùng ñöôïc phaùp Nhaãn voâ sinh raát saâu, cho neân goïi laø voâ quaùn.”

Hoûi: Boán Voâ löôïng laø quaùn veà chuùng sinh, taïi sao laïi noùi laø quaùn veà phaùp, quaùn veà khoâng coù?

Ñaùp: Vì taát caû caùc haïnh ñeàu laøm lôïi ích cho heát thaûy chuùng sinh, ñeàu laø phaùp töông töï vôùi taâm Töø. Caâu naøy coù nghóa gì? Ñaïi Boà-taùt vì caùc chuùng sinh maø tu taäp heát thaûy caùc haïnh, ñeàu laáy Baùt nhaõ laøm goác, vì vaäy Baùt nhaõ laáy taâm Töø maø ñaët teân. Vì töôùng cuûa taâm Töø luoân luoân mang laïi nieàm vui cho moïi ngöôøi.

Nhö vaäy, Boà-taùt töø boû nieàm vui cuûa rieâng mình, Baùt nhaõ Ba-la-maät laø töôùng mang laïi nieàm vui cho ngöôøi khaùc. Cho neân Baùt nhaõ laáy taâm Töø maø ñaët teân. Do ñoù, quaùn veà phaùp vaø quaùn veà khoâng coù ñeàu laø Töø Bi Baùt nhaõ.

Laïi coù ngöôøi noùi: Taâm Töø quaùn veà khoâng coù laáy Töø maø ñaët teân. Ñaây laø noùi roõ nghóa gì? Caùc Boà-taùt quaùn saùt chuùng sinh, laïi vì chín mình maø tìm caàu phöông tieän xa lìa phieàn naõo vaø quaùn saùt caùc haønh höõu vi. Khi ñaït ñöôïc taâm Voâ löôïng saâu saéc, chính laø ñaït ñöôïc naêng löïc Baùt nhaõ roát raùo. Boà-taùt nghó theá naøy: Nhöõng chuùng sinh naøy bò voâ trí che laáp, maø


www.daitangkinh.org

khoâng coù theå thaáy bieát nhö thaät veà phaùp giôùi, mình neân khieán cho caùc chuùng sinh kia, daàn daàn theo thöù töï coù theå tieán vaøo chaùnh ñaïo.

Hôn nöõa, trong Tu-la-la khaùc coù noùi: “Phaät baûo caùc Tyø-kheo: Baûy naêm Ta tu haønh taâm Töø trong quaù khöù, traûi qua quaù trình thaønh-hoaïi cuûa theá giôùi, baûy laàn khoâng sinh trôû laïi theá giôùi naøy, cho ñeán ñöôïc laøm Chuyeån luaân Thaùnh vöông trong Voâ löôïng traêm ngaøn vaïn kieáp…”

Hoûi: Neáu noùi quaû baùo maø boán Voâ löôïng coù ñöôïc, khoâng phaûi laø ôû coõi Duïc, thì taïi sao trong kinh Nhö Lai laïi noùi laø ñöôïc quaû baùo do tu haønh Voâ löôïng, cho ñeán ñöôïc laøm Chuyeån luaân Thaùnh vöông trong Voâ löôïng traêm ngaøn vaïn kieáp?

Ñaùp: Vì trong kinh ñoù döïa vaøo Voâ löôïng cuûa ba phaàn vò maø noùi nhö vaäy. Nghóa naøy theá naøo? Coù quaû baùo Voâ löôïng cuûa phaàn vò coõi Duïc laøm Chuyeån luaân Thaùnh vöông. Coù quaû baùo Voâ löôïng cuûa phaàn vò Sô thieàn laøm Phaïm Thieân Vöông. Coù quaû baùo Voâ löôïng cuûa phaàn vò Nhò thieàn laø ñöôïc sinh leân coõi trôøi Thieåu Quang.

Laïi ôû coõi Duïc khôûi taâm Tam-ma-baït-ñeà, voán coù quaû baùo laø ñöôïc laøm vua Ñeá thích vaø vua Chuyeån luaân. Thieàn ôû phaàn vò caên baûn voán coù quaû baùo laøm Phaïm Thieân Vöông vaø sinh leân coõi trôøi Thieåu Quang.

Trong Tu-ña-la khaùc coù noùi: Phaät baûo: Naøy Tyø-kheo! Trong ñôøi quaù khöù, ngoaïi ñaïo coù ngöôøi thaày teân laø Thieän Nhaõn. Haøng ngoaïi ñaïo kia goïi thaày Thieän Nhaõn laø Theá Toân. Theá Toân Thieän Nhaõn chöùng ñöôïc thaàn thoâng, xa rôøi phieàn naõo nôi coõi Duïc. Naøy caùc Tyø-kheo! Thieän Nhaõn Theá Toân, thaày cuûa ngoaïi ñaïo kia coù Voâ löôïng Thanh vaên, coøn ñeä töû thì coù Voâ löôïng traêm, Voâ löôïng ngaøn, Voâ löôïng vaïn, Voâ löôïng traêm ngaøn vaïn. Naøy caùc Tyø-kheo! Thieän Nhaõn Theá Toân-thaày cuûa ngoaïi ñaïo kia voán coù Thanh vaên giöõ giôùi ñaày ñuû. Ngöôøi ngoaïi ñaïo kia tu taäp boán phaïm haïnh, xa rôøi phieàn naõo cuûa coõi Duïc, thì ñöôïc sinh leân coõi Phaïm Thieân Theá. Naøy caùc Tyø-kheo! Thieän Nhaõn Theá Toân-thaày cuûa ngoaïi ñaïo kia voán coù nhieàu ñeä töû khoâng theå tu taäp ñaày ñuû boán phaïm haïnh, trong soá ñeä töû ñoù, hoaëc cho ñeán ngöôøi sinh leân coõi trôøi Tha-hoùa-töï-taïi, coù ngöôøi sinh trong loaøi ngöôøi.

Baáy giôø, Thieän Nhaõn Theá Toân-thaày cuûa ngoaïi ñaïo kia sinh taâm nhö vaäy: Nay Ta khoâng bieát phaûi laøm theá naøo ñeå ñeä töû mình ñi ñeán moät nôi, sinh soáng ôû moät nôi. Daáy leân tö duy nhö vaäy: Ta ñaõ döïa vaøo taâm Töø tu taäp thieàn thöù hai, sinh leân coõi trôøi Thieåu Quang. Naøy caùc Tyø-kheo! Thieän Nhaõn Theá Toân-thaày cuûa ngoaïi ñaïo kia tu taäp taâm Töø vó ñaïi, tieán vaøo thieàn thöù hai, vaø sinh leân thieàn thöù ba...”

Hoûi: Neáu caùc Ñaïi Boà-taùt... laøm lôïi ích cho ngöôøi khaùc maø khôûi taâm


bình ñaúng ñoái vôùi caùc chuùng sinh, thì taïo sao töï naûy sinh taâm toát ñeïp- taâm Töø maø tu taäp thieàn thöù hai vaø sinh leân coõi trôøi Thieåu Quang, nhöng khoâng noùi phaùp cho ñeä töû sinh leân coõi trôøi Thieåu Quang?

Laïi coù keû hoûi: Thieän Nhaõn Theá Toân-thaày cuûa ngoaïi ñaïo kia, coù phaùp ñaõ noùi toát ñeïp hôn phaùp cuûa Phaät. Vì sao? Vì hoï ñeàu ñöôïc sinh leân treân ñöôøng thieän, trong khi ñoù, Thanh vaên cuûa Nhö Lai coù ngöôøi bò rôi vaøo ñöôøng aùc?

Ñaùp: Ñieàu naøy khoâng coù gì sai traùi. Vì sao? Vì Boà-taùt quaùn xeùt caên cô maø noùi phaùp. Ñaây laø noùi roõ nghóa gì? Vì nhöõng ngoaïi ñaïo, Baø- la-moân kia luoân luoân suy nghó, ñaàu tieân hoï cho coõi Phaïm Thieân laø nôi cuoái cuøng, tuøy thuaän vôùi taâm vui thích maø sinh coõi ñoù, khoâng coù theå tu haønh boán Voâ löôïng ñeå ñöôïc sinh leân thieàn thöù hai. Chính vì nghóa naøy, kheùo bieát roõ taâm ñeä töû mình, cho neân Boà-taùt khoâng noùi phaùp cho hoï tu boán Voâ löôïng ñeå sinh leân thieàn thöù hai.

Laïi bôûi, vì khoâng coù naêng löïc. Ñaây laø noùi veà nghóa gì? Coù ngöôøi noùi: Ngoaïi tröø Ñöùc Phaät xuaát theá khoâng coù ngoaïi ñaïo naøo coù khaû naêng tu ñuû hai thieàn Voâ löôïng ñeå sinh leân thieàn thöù hai, chæ tröø caùc Boà-taùt vôùi naêng löïc vó ñaïi.

Laïi noùi: Phaùp cuûa ngoaïi ñaïo cao hôn phaùp cuûa Phaät. Nghóa naøy khoâng ñuùng. Vì sao? Vì ngoaïi ñaïo choïn laáy quaû baùo theá gian.

Laïi bôûi vì thôøi tieát. Ñaây laø noùi roõ nghóa gì? Coù thôøi gian nhö vaäy, coù nhieàu chuùng sinh sinh vaøo ñöôøng thieän, huoáng laø laïi coù Voâ löôïng chuùng sinh tu haønh Voâ löôïng.

Laïi noùi: Ñeä töû cuûa Nhö Lai coù ngöôøi rôi vaøo ñöôøng aùc thì ñieàu ñoù khoâng phaûi loãi ôû Nhö Lai.

Laïi trong Tu-ña-la khaùc coù noùi: “Coù ba loaïi haïnh: Phaïm haïnh, Thieân haïnh, Thaùnh haïnh”.

Phaïm haïnh laø boán Voâ löôïng. Thieân haïnh laø boán thieàn. Thaùnh haïnh laø ba möôi baûy phaùp phaàn Boà-ñeà.

Hoûi: Vì nghóa gì maø noùi boán Voâ löôïng goïi laø Phaïm haïnh? Ñaùp: Vì boán Voâ löôïng laø nhaân cuûa Phaïm Thieân, laïi vì coù theå chöùng

ñöôïc trong thaân cuûa ngöôøi tu haønh, laïi vì ñoái trò vôùi phi Phaïm haïnh. Hoûi: Vì sao caùc thieän caên ôû trong coõi Saéc chæ noùi Voâ löôïng thì cho

laø vieäc phöôùc? Ñaùp: Vì laøm lôïi ích cho keû khaùc. Ñaây laø noùi roõ nghóa gì? Ña soá

ngöôøi theá gian ñeàu naûy sinh hình töôùng coâng ñöùc trong lôïi ích cuûa ngöôøi khaùc, vì trong lôïi ích khaùc khoâng sinh nhieàu coâng ñöùc nhö vaäy.

Hoûi: Trong Tu-ña-la khaùc laïi coù noùi: Coù boán haïng ngöôøi coù theå


www.daitangkinh.org

sinh coâng ñöùc cuûa Phaïm Thieân. Ñoù laø: 1. Nôi theá gian naøy nôi naøo chöa coù thaùp thì xaây thaùp ôû ñoù. 2. Gieo troàng vöôøn röøng ñeå boá thí Taêng boán phöông. 3. Hoøa hôïp laïi tröôùc söï phaù Taêng. 4. Coù theå naûy sinh boán taâm Voâ löôïng”. Neáu tu boán taâm Voâ löôïng thì ñöôïc quaû baùo sinh leân coõi Phaïm

Thieân, coù theå noùi laø ñaõ thaønh töïu quaû baùo cuûa Phaïm Thieân. Ba loaïi ñöôïc quaû baùo Phaïm Thieân nhö xaây thaùp... Nghóa naøy theá naøo?

Ñaùp: Döïa vaøo phaïm haïnh maø noùi cho neân khoâng coù loãi. Ñaây laø noùi roõ nghóa gì? Chaúng phaûi xaây thaùp... thì thaønh töïu quaû baùo Phaïm Thieân. Neáu coù ngöôøi döïa vaøo phaïm haïnh Nhö Lai maø xaây thaùp ñeå thôø Xaù-lôïi, thì ngöôøi ñoù coù theå sinh coâng ñöùc cuûa phaïm haïnh.

Laïi coù ngöôøi döïa vaøo tu taäp phaïm haïnh, boá thí vöôøn röøng cho Taêng, ngöôøi Boá thí nhö vaäy, seõ ñöôïc thaønh töïu phöôùc cuûa phaïm haïnh.

Laïi nöõa, döïa vaøo Thaùnh ñaïo tu taäp phaïm haïnh, hoøa hôïp söï phaù Taêng caûm ñöôïc quaû baùo cuûa Phaïm Thieân. Laïi coøn vì phaùp töông töï kia. Ñaây laø noùi roõ nghóa gì? Ba loaïi thaønh töïu töø haïnh nhö xaây döïng thaùp... seõ ñöôïc quaû baùo coâng ñöùc cuûa Phaïm Thieân khoâng phaûi luoân luoân nhö nhau. Quaû baùo boán Voâ löôïng maø coâng ñöùc kia chæ coù moät phaàn ít nghóa töông töï. Nhö ngöôøi thaønh töïu boán taâm Voâ löôïng, thì ngöôøi ñoù ñaõ vì söï tieáp nhaän dìu daét chuùng sinh maø thaønh töïu Voâ löôïng coâng ñöùc lôïi ích. Ñaây cuõng nhö vaäy. Neáu ngöôøi naøo ôû trong theá gian naøy, nôi chöa coù thaùp thì xaây thaùp thôø Xaù-lôïi, Boá thí vöôøn röøng cho Taêng, hoøa hôïp söï phaù Taêng, ngöôøi ñoù coù theå thaønh töïu Voâ löôïng phöùôc ñöùc. Vì vaäy cho neân noùi: Tu taäp boán Voâ löôïng ôû ba caùch nhö xaây thaùp... ñeàu coù nghóa töông töï.

Hoûi: Löôïng cuûa coâng ñöùc phaïm haïnh ñöôïc bao nhieâu? Ñaùp: Coù ngöôøi noùi: Tuøy thuoäc vaøo nhöõng nghieäp naøo maø ñöôïc laøm

Chuyeån luaân Thaùnh vöông ñöùng, ñaàu boán chaâu thieân haï vaø coù theá löïc töï taïi, thì löôïng cuûa coâng ñöùc phaïm haïnh cuõng nhö vaäy.

Laïi coù ngöôøi noùi: Tuøy thuoäc vaøo nhöõng nghieäp naøo maø ñöôïc laøm Ñeá thích vöông vôùi theá löïc Töï Taïi thì löôïng cuûa coâng ñöùc phaïm haïnh cuõng nhö vaäy.

Laïi coù ngöôøi noùi: Tuøy thuoäc vaøo nhöõng nghieäp naøo maø ñöôïc laøm Ma vöông vôùi theá löïc Töï Taïi trong coõi Duïc, thì löôïng cuûa coâng ñöùc phaïm haïnh cuõng nhö vaäy.

Laïi coù ngöôøi noùi: Tuøy thuoäc vaøo nhöõng nghieäp naøo maø ñöôïc sinh vaøo coõi Phaïm Thieân, thì löôïng coâng ñöùc cuûa phaïm haïnh cuõng nhö vaäy.


Laïi coù ngöôøi noùi: Phaïm Thieân thænh Phaät thuyeát phaùp taïi cung trôøi, nhôø ñoù maø ñöôïc phöôùc baùo, thì löôïng coâng ñöùc cuûa phaïm haïnh cuõng nhö vaäy.

Hoûi: Ngoaøi ra coøn coù nhieàu Tu-ña-la, trong ñoù Ñöùc Nhö Lai ñaõ noùi: “Neáu coù ngöôøi coù theå thaønh töïu taâm Töø thì coâng ñöùc cuûa ngöôøi aáy, löûa khoâng theå ñoát chaùy, nöôùc khoâng theå cuoán troâi, dao khoâng theå caét ñöùt, thuoác ñoäc khoâng theå haõm haïi ñöôïc, soáng laâu khoâng cheát yeåu”. Vì nghóa gì maø noùi nhö vaäy?

Ñaùp: Heát thaûy caûnh giôùi cuûa chö Phaät Nhö Lai laø khoâng theå nghó baøn, taát caû thieàn ñònh cuõng khoâng theå nghó baøn, taát caû caùc nghieäp cuõng khoâng theå nghó baøn.

Laïi coù ngöôøi noùi: Neáu ngöôøi naøo coù khaû naêng ñem laïi cho voâ löôïng chuùng sinh Voâ löôïng söï yeân oån, bôûi vì ñieàu naøy cho neân noùi nhaân duyeân beân ngoaøi khoâng coù theå laøm toån haïi ngöôøi aáy.

Ngöôøi ñoù laïi nhôù nghó ñeán boán ñaïi cuûa coõi Saéc. Ñaây laø noùi veà nghóa gì? Bôûi vì ngöôøi ôû coõi aáy tu taäp taâm Töø nhaäp vaøo taâm Töø, cho neân döïa vaøo coõi Saéc, ñöôïc thaønh töïu thaân boán ñaïi cuûa coõi Saéc. Vì nghóa naøy, cho neân caùc nhaân duyeân beân ngoaøi khoâng theå naøo gaây toån thöông ñöôïc.

Hoûi: Vì yù nghóa gì maø trong Tu-la-la naøy chæ noùi tu taäp taâm Töø, taâm Bi ñöôïc nhieàu coâng ñöùc nhöng khoâng noùi ñeán taâm Hyû vaø taâm Xaû?

Ñaùp: Vì tu haønh thì phaàn nhieàu chuù troïng ñeán vieäc ñem laïi lôïi ích cho moïi ngöôøi. Caâu ñoù coù nghóa gì? Vì tu taäp taâm Töø Bi laø ban cho nieàm vui-cöùu giuùp ñau khoå. Döïa vaøo Töø Bi maø phaùt taâm tu haønh veà Xaû-boá thí... caûm ñöôïc Voâ löôïng phöôùc, nhöng Hyû-Xaû thì khoâng coù theå nhö vaäy. YÙ nghóa naøy theá naøo? Bôûi vì taâm Hyû aáy troâng thaáy nhöõng chuùng sinh khaùc, maø töï mình tu taäp thieän nghieäp, töï mình nhaän ñöôïc nieàm vui, chính ngöôøi ñoù sinh ra Hyû. Vì vaäy cho neân Hyû vaø Xaû cuõng nhö vaäy. Bôûi vì chuùng sinh kia trong töï taâm mình phaân bieät veà taâm giaän hôøn-taâm yeâu thöông vaø taâm khoâng gaây toån haïi, cho neân goïi laø xaû. Vì yù nghóa naøy, cho neân taâm Hyû vaø Xaû thì phöôùc ít, maø taâm Töø Bi thì ñöôïc phöôùc nhieàu. Taâm Töø Bi laø thaønh töïu coâng haïnh ban cho moïi ngöôøi Voâ löôïng söï yeân vui lôïi ích, chöù söï thaønh töïu naøy khoâng do taâm Hyû vaø taâm Xaû. Vì ñoái trò vôùi söï giaän döõ thì goïi laø taâm Töø, thieän caên khoâng giaän döõ laáy Töø laøm Theå, duøng nghóa toái thaéng ñoái trò vôùi söï giaän döõ. Vì sao? Vì taâm giaän döõ cho neân rôøi boû moïi chuùng sinh, ngöôïc vôùi vieäc laøm lôïi ích cho taát caû chuùng sinh. Vì vaäy Boà-taùt vì muoán ñem laïi lôïi ích cho taát caû caùc chuùng sinh maø cöï tuyeät nhöõng vieäc laøm khoâng lôïi ích. Vì vaäy, trong kinh naøy noùi ñeán söï tu haønh ñöôïc ñoái trò baèng taâm Töø Bi…


www.daitangkinh.org

Phaùt taâm Boà-ñeà, tu taäp caùc thieän haïnh ñeàu laáy taâm Töø Bi laøm caên baûn. Caâu naøy coù nghóa gì? Chính laø noùi ñeán taâm khoâng thoái chuyeån trong Tu-la-la naøy, thaønh töïu nhaân cho phaùt taâm Boà-ñeà. Taâm Boà-ñeà cuûa Boà-taùt luùc baét ñaàu saép naûy sinh laø döïa vaøo taâm Töø Bi ñeå laøm caên baûn, thì coù theå tu taäp Voâ löôïng coâng ñöùc, chöù khoâng phaûi laø taâm hyû vaø taâm Xaû... Chính vì nghóa naøy, cho neân trong kinh chæ noùi taâm Töø Bi phaùt sinh nhieàu coâng ñöùc, maø khoâng noùi laø taâm Hyû vaø taâm Xaû. Vì vaäy trong kinh Thaäp Ñòa coù noùi: “Boà-taùt aáy phaùt taâm Boà-ñeà, taâm naøy laáy Ñaïi Bi laøm caên baûn…” Bôûi vì cuoái cuøng thaønh töïu nghieäp thaân-mieäng-yù Ñaïi Töø vaø Ñaïi Bi. Nghieäp thaân-mieäng-yù Tam-muoäi naøy döïa vaøo taâm Töø Bi maø phaùt sinh töông öng vôùi ban cho nieàm vui goïi laø taâm. Bôûi vì thaáy noùi ñeán quaû trong nhaân cuûa theá gian, ví nhö theá gian noùi ñeán keát quaû trong nhaân toá ban ñaàu thöïc hieän moät böùc tranh. Thaønh töïu nghieäp cuûa thaân-mieäng- yù khoâng laøm naõo haïi, duøng taâm Bi ñoái trò taâm naõo haïi ñeå khoâng phaùt sinh caùc nghieäp thaân-mieäng-yù laøm, naõo loaïn ngöôøi khaùc.



QUYEÅN 8

Thaønh töïu söï kheùo bieát phöông tieän. Hoûi: Vì nghóa gì sau khi noùi veà Voâ löôïng, tieáp theo môùi noùi veà

thaønh töïu söï kheùo bieát phöông tieän? Ñaùp: Vì muoán chæ roõ caùch duøng naêng löïc phöông tieän thaâu nhieáp

maø tu taäp boán haïnh Voâ löôïng tuøy thuaän taâm mình maø caûm nhaän quaû baùo, nhö noùi tuøy thuaän boán Ñaïi. Ñaây laø chöùng minh veà nghóa gì? Noùi goïn, Boà-taùt coù hai loaïi phöông tieän kheùo leùo laøm lôïi ích maø heát thaûy ngoaïi ñaïo ñeàu khoâng coù. Ñoù laø phöông tieän kheùo leùo Ñeä nhaát nghóa ñeá. Hoï tu haønh Voâ löôïng maø bò taâm aùi thaám nhuaàn cho neân caûm ñöôïc quaû ôû coõi Saéc. Nhöõng ngöôøi Thanh vaên vaø Bích-chi-Phaät, vì taâm nieäm choïn laáy Nieát-baøn, chaáp cho laø thieän caên cuoái cuøng, maø töø boû vieäc laøm lôïi ích cho taát caû chuùng sinh, töø boû Theá ñeá maø taïo ra caùc nghieäp, hoï luoân chuù taâm vì lôïi ích cuûa mình, khoâng coù theå tu taäp nhö thaät veà boán Voâ löôïng, khoâng coù khaû naêng ñoaïn tuyeät hoaøn toaøn moïi phieàn naõo, hoï chæ coù theå khuaát phuïc taát caû phieàn naõo. Coøn caùc Ñaïi Boà-taùt thì coù khaû naêng bieát nhö thaät veà hai phaùp höõu vi vaø voâ vi, quaùn saùt chuùng sinh khoâng boû phaùp höõu vi, tuy bieát nhö thaät veà tòch tónh voâ vi, nhöng vì thaønh töïu taát caû phaùp Phaät cho neân Boà-taùt khoâng rôi vaøo phaùp höõu vi, ñem moïi vieäc mình laøm vaø tu taäp laøm lôïi ích cho chuùng sinh, vì nhaän bieát nhö thaät veà töï töôùng vaø ñoàng töôùng. Vì khoâng theå chöùng ñöôïc thieàn ñònh baèng taâm Töï Taïi, cho neân chæ ñöôïc quaû baùo thanh tònh cuûa coõi Saéc. Taâm yeâu thích cuûa hoï khoâng theå thaám nhuaàn vaøo vieäc laøm cuûa boán Voâ löôïng, maø taâm tuøy thuaän cho neân thaønh töïu quaû baùo, nhö tuøy thuaän vaøo boán Ñaïi. Vieäc naøy coù nghóa gì? Nhö töôùng cuûa boán Ñaïi khoâng phaûi laø thaønh töïu töø Ñeä nhaát nghóa ñeá, nhö ngöôøi thieàn ñònh do naêng löïc cuûa taâm tuøy thuaän maø coù theå rôøi boû töï töôùng cuûa boán Ñaïi. Ñaây cuõng nhö vaäy. Tuy laø thaønh töïu töôùng cuûa phaùp höõu vi, nhöng vì caùc Boà-taùt ñaõ thanh tònh caùc coâng ñöùc giöõ


www.daitangkinh.org

giôùi, ñaõ tu taäp boán Voâ löôïng vôùi naêng löïc cuûa taâm tuøy thuaän thaønh töïu quaû baùo, nhöng khoâng tuøy thuaän boán taâm Voâ löôïng. Chính vì nghóa naøy, cho neân Nhö Lai ñaõ noùi trong kinh Thaùnh Giaû Tö Ích Phaïm Thieân Sôû Vaán: “Caùc Boà-taùt Ma-ha-taùt... thaønh töïu boán phaùp, tu haønh boán thieàn, sinh trong coõi Duïc. Boán phaùp ñoù laø:

1. Ñöôïc taâm Töï Taïi. 2. Ñaày ñuû naêng löïc cuûa caùc thieän caên. 3. Quaùn saùt taát caû chuùng sinh. 4. Tu haønh phöông tieän Baùt nhaõ”.

Vì vaäy chæ roõ phöông tieän thaâu nhieáp Voâ löôïng tu haønh tuøy taâm nhaän quaû baùo. Vì leõ ñoù cho neân Ñöùc Nhö Lai noùi phaùp phöông tieän sau khi ñaõ noùi veà boán Voâ löôïng.

Hoûi: Cho neân noùi veà yù nghóa phöông tieän. Theá naøo laø yù nghóa phöông tieän?

Ñaùp: Tieáp theo noùi veà yù nghóa cuûa phöông tieän, coù hai loaïi: 1. YÙ nghóa mong caàu ñieàu khaùc laï. 2. YÙ nghóa khoâng boû caû hai.

Taâm tu taäp caùc haïnh vaø trí tueä quaùn saùt goïi laø phöông tieän. Caâu naøy coù nghóa gì? Veà nghóa mong caàu ñieàu khaùc laï, thì caùc Boà-taùt... khoâng phaûi vì mong caàu chöùng ngoä ñöôïc phaàn vò cuûa Thaùnh ñaïo hieän tieàn, cuõng khoâng phaûi vì taâm chaùn ngaùn khoå ñau phieàn naõo cuûa theá gian, maø muoán töø boû theá gian, chæ vì laøm lôïi ích cho taát caû chuùng sinh vaø vì chính mình ñöôïc ñaïi Boà-ñeà. Giaùo hoùa chuùng sinh laø phöông tieän, laø caùch chöùng ñaïo Boà-ñeà. Ñem vieäc laøm thanh tònh Ñaïi Bi... maø chöùng phaùp Boà-ñeà, vöôït leân treân phaàn vò tu chöùng cuûa Thanh vaên vaø Bích-chi-Phaät. Caùc phaùp laø choã ñoái trò vôùi coâng ñöùc... Boà-taùt ñaõ chöùng ngoä Thaùnh ñaïo hieän tieàn, goïi laø nghóa mong caàu khaùc laï.

Nghóa khoâng boû caû hai, nghóa laø taâm Boà-taùt khoâng töø boû Theá ñeá vaø Ñeä nhaát nghóa ñeá. Ñieàu naøy coù nghóa gì? Vì thaáy roõ taát caû phaùp höõu vi ñeàu laø voâ thöôøng, cho neân Boà-taùt quaùn saùt chuùng sinh maø khoâng töø boû moïi phaùp höõu vi, khoâng xa lìa phaùp höõu vi, khoâng töø boû phaùp voâ vi. Nhö vaäy, Ñaïi Boà-taùt thöïc haønh Baùt nhaõ laø nhaân cuûa khoâng thoái chuyeån, cho neân noùi laø phöông tieän. Nhö Thaùnh giaû Vaên-thuø-sö-lôïi ñaõ noùi trong kinh: Naøy Thieân töû! Vôùi trí Baùt nhaõ maø Ñaïi Boà-taùt bieát roõ caùc Ñaïi Boà- taùt khoâng phaûi haønh ñoäng vôùi trí höõu vi, khoâng rôi vaøo trí voâ vi. Ñaïi Boà-taùt nhö vaäy ñöôïc goïi laø Boà-taùt khoâng sôï haõi. Laïi nöõa, naøy Thieân töû! Neáu caùc Boà-taùt quaùn saùt chuùng sinh maø khoâng töø boû caùc haïnh höõu vi, vaø quaùn saùt caùc phaùp cuûa chö Phaät maø khoâng rôi vaøo haønh voâ vi, thì Ñaïi


Boà-taùt nhö vaäy ñöôïc goïi laø Boà-taùt khoâng sôï haõi…” Laïi nöõa, nghóa cuûa moïi söï mong caàu tuøy thuaän taâm, coù khaû naêng

thaønh töïu vieäc laøm xöùng hôïp vôùi taâm mong caàu, goïi laø phöông tieän. Hoaøn toaøn ñaày ñuû trí cuõng goïi laø phöông tieän.

Hoûi: Kheùo nhaän bieát Theá ñeá, nhöõng caâu nhö vaäy noùi veà nhöõng nghóa naøo?

Ñaùp: Kheùo bieát Theá ñeá, laø kheùo bieát töï töôùng. Kheùo bieát Ñeä nhaát nghóa ñeá, laø kheùo bieát ñoàng töôùng. Kheùo bieát caû hai nghóa, laø kheùo bieát töï töôùng vaø ñoàng töôùng

Hoûi: Chæ noùi kheùo bieát Theá ñeá vaø kheùo bieát Ñeä nhaát nghóa ñeá laø ñuû roài. Vì sao coøn noùi laø kheùo bieát caû hai nghóa?

Ñaùp: Vì Ñöùc Nhö Lai muoán chæ roõ nghóa bieát phöông tieän thuø thaéng cuûa Boà-taùt, cho neân laïi noùi laø kheùo bieát caû hai nghóa. YÙ naøy laøm roõ nghóa gì? Ngoaïi ñaïo xa lìa trí Baùt nhaõ nhö thaät, hoï chæ coù trí theá gian maø khoâng coù trí xuaát theá gian. Thanh vaên vaø Bích-chi-Phaät ñeàu töø boû trí theá gian, chæ coù trí Nieát-baøn chöù khoâng coù trí theá gian. Ñaïi Boà-taùt vì muoán laøm lôïi ích cho taát caû chuùng sinh, maø mong caàu phaùp maàu nhieäm, ôû trong Theá ñeá vaø Ñeä nhaát nghóa ñeá maø tu haønh trí phöông tieän. Vì muoán chæ roõ trí phöông tieän thuø thaéng cuûa Boà-taùt, cho neân Ñöùc Nhö Lai laïi noùi laø kheùo bieát caû hai nghóa. Thaønh töïu Baùt nhaõ Ba-la-maät.

Hoûi: Vì sao noùi veà nghóa phöông tieän xong Ñöùc Nhö Lai tieáp tuïc noùi ñeán thaønh töïu Baùt nhaõ Ba-la-maät?

Ñaùp: Vì Ñöùc Nhö Lai muoán chæ roõ Baùt nhaõ laø phöông tieän thaâu nhieáp.

Laïi nöõa, Ñöùc Nhö Lai muoán chæ roõ yù nghóa cuûa phaàn vò maø caùc Boà-taùt ñaõ chöùng ngoä, vì vaäy sau khi noùi veà nghóa phöông tieän, Ñöùc Nhö Lai tieáp tuïc noùi ñeán thaønh töïu Baùt nhaõ Ba-la-maät. Vieäc naøy coù nghóa gì? Vì quaùn xeùt coù theå thaønh töïu phaùp phaàn Boà-ñeà nhôø thieän caên thanh tònh Boà-taùt mong muoán thaáy ñöôïc Theå cuûa phaùp Chaân nhö, maø chöa coù theå thaáy ñöôïc thaät trí cuûa Chaân nhö, tröôùc tieân quaùn saùt vöôït qua khoûi phaàn vò cuûa Thanh vaên vaø Bích-chi-Phaät nhôø vaøo phaùp ñoái trò, quaùn saùt Ñaïi Töø Bi…, thaønh töïu nhöõng ñaïi Töø Bi caên baûn, sau ñoù seõ thaáy ñöôïc phaùp Chaân nhö kia. Chính vì nghóa naøy maø thaáy phaùp Chaân nhö khoâng rôi vaøo phaàn vò cuûa Thanh vaên vaø Bích-chi-Phaät. Vì vaäy Ñöùc Nhö lai chæ roõ nghóa tu haønh theo thöù töï, tröôùc tieân noùi veà phöông tieän vaø tieáp theo noùi ñeán thaønh töïu Baùt nhaõ Ba-la-maät.

Hoûi: Thaønh töïu Baùt nhaõ Ba-la-maät, cho neân noùi veà nghóa Baùt nhaõ, veà thaáy bieát nhö thaät, goïi laø Baùt nhaõ, veà caûnh giôùi naêng quaùn vaø sôû quaùn


www.daitangkinh.org

goïi laø Baùt nhaõ, veà bieát nhö thaät choã saâu-caïn-soá löôïng goïi laø Baùt nhaõ. OÂng noùi roõ veà nhöõng nghóa naøy?

Ñaùp: Ñaõ ñeán ñöôïc bôø beân kia, ñoù laø nghóa Ba-la-maät. Chö Phaät - Nhö Lai ñeàu ñaõ qua ñeán bôø beân kia cho neân goïi laø Ba-la-maät. Boà-taùt ñòa baäc nhaát ñaõ ñeán nôi cuoái cuøng ôû bôø beân kia cho neân goïi laø Ba-la- maät. Cuoái cuøng caùc Boà-taùt ñaõ tu haønh ñeán ñöôïc bôø beân kia cho neân goïi laø Ba-la-maät. Trong kinh Nhö Lai noùi: “Tuøy thuaän coâng haïnh Baùt nhaõ goïi laø Ba-la-maät, vì nôi ñoù chöa quyeát ñònh veà nghóa cuûa bôø beân kia”. Trong kinh Voâ Taän YÙ Sôû Vaán, Nhö Lai coù noùi: “Thöïc haønh ñaày ñuû caùc haïnh cuûa Boà-taùt thì goïi laø nghóa Ba-la-maät. Trí saâu xa-ñaày ñuû goïi laø nghóa Ba-la-maät...”

Hoûi: Cho neân noùi veà nghóa Baùt nhaõ Ba-la-maät, nghóa cuûa Baùt nhaõ Ba-la-maät laø theá naøo?

Ñaùp: Mong caàu Boà-ñeà Phaät vôùi taâm Ñaïi Töø Bi thaâu nhieáp maø phaùt khôûi trí tueä phöông tieän, coù khaû naêng bieát nhö thaät veà taát caû caùc phaùp vôùi nghóa thuø thaéng cuûa ñoàng töôùng vaø bieät töôùng, goïi laø nghóa cuûa Baùt nhaõ Ba-la-maät.

Hoûi: Neân noùi veà nghóa thaønh töïu. Theá naøo goïi laø nghóa thaønh töïu?

Ñaùp: Nghóa cöùu caùnh laø nghóa thaønh töïu. Xa lìa taát caû phaøm phu goïi laø nghóa cuoái cuøng cuûa Baùt nhaõ Ba-la-maät. Döïa vaøo Baùt nhaõ Ba-la- maät maø xa rôøi theá gian ñaït ñöôïc nghóa cuoái cuøng, goïi laø thaønh töïu Baùt nhaõ Ba-la-maät. Caâu naøy coù nghóa gì? Döïa vaøo Baùt nhaõ Ba-la-maät, tôùi ñöôïc choã cuoái cuøng khoâng sôï haõi.

Hoûi: Neáu nhö vaäy thì khi Boà-taùt vöøa chöùng ñöôïc ñòa baäc nhaát lieàn ñöôïc goïi laø cuoái cuøng thaønh töïu Baùt nhaõ Ba-la-maät sao?

Ñaùp: Boà-taùt döïa vaøo phaàn vò thöù töï, cho neân bieát. Ñaây laø noùi roõ nghóa gì? Boà-taùt töø ñòa baäc nhaát cho ñeán luùc chöùng ñöôïc Boà-ñeà Phaät, vì coù ñöôïc phaùp ñoái trò hieän tieàn. Bôûi vì coù ñöôïc phaùp ñoái trò vaø phöông tieän Baùt nhaõ thaâu nhieáp phöông tieän ôû ñòa baäc nhaát, töø boû taát caû aùc ñaïo vaø xa lìa phaàn vò cuûa Thanh vaên vaø Bích-chi-Phaät. Nhö vaäy, caùc ñòa coøn laïi tuøy töøng phaàn töông öùng maø phaân xöû, cho neân bieát nhö vaäy.

Coù khaû naêng bieát nhö vaäy cho neân Boà-taùt tuøy thuaän trí Baùt nhaõ nhö thaät, quaùn saùt caùc haønh höõu vi, do naêng löïc khaùc döïa vaøo nhau maø coù chöù khoâng coù töï theå.

Hoûi: Döïa vaøo phaùp naøy maø coù phaùp naøy, döïa vaøo phaùp naøy maø sinh phaùp naøy, nhöng noùi truøng laép nhö vaäy thì coù nghóa thuø thaéng gì?

Ñaùp: Vì muoán chæ roõ nghóa cuûa hai loaïi nhaân cho neân noùi laø hai


loaïi. Caâu naøy noùi roõ nghóa gì? Caùc haønh höõu vi sinh ra töø nhaân, coù hai loaïi:

1. Nhaân tröôùc sinh. 2. Nhaân cuøng sinh.

Nhaân tröôùc sinh laø khi nhaõn thöùc saép phaùt sinh taùc duïng thì tröôùc heát laø sinh yù thöùc, gioáng nhö tuøy thuaän taâm tröôùc khoâng dieät maø khoâng tieáp nhaän taâm sau. Chuû yeáu laø taâm tröôùc dieät thì taâm sau môùi ñöôïc naûy sinh. Nhöng ôû ñaây taâm tröôùc ñaõ dieät maø noù vaãn laøm nhaân cho taâm sau, cho neân goïi laø nhaân tröôùc sinh.

Nhaân cuøng sinh laø khi caùc Thöùc töông öng, ñoù laø caùc phaùp nhö Thoï… vaø taâm khoâng töông öng vôùi phaùp, maø cuøng phaùp kia sinh ra, caùc phaùp nhö nhaõn… coù khaû naêng laøm nhaân duyeân, döïa vaøo phaùp kia maø coù theå sinh ra phaùp kia, khi phaùp kia sinh ra laïi coù khaû naêng laøm nhaân cho nhau, goïi laø nhaân cuøng sinh.

Laïi döïa vaøo phaùp naøy thì noùi laø nhaân tröôùc sinh, sinh ra phaùp naøy thì noùi laø nhaân cuøng sinh.

Hoûi: Noùi laø döïa vaøo phaùp naøy maø sinh ra phaùp naøy, nghóa naøy khoâng nhö vaäy. Vì sao? Vì phaùp cuøng sinh maø khoâng coù nhaân coá ñònh, khoâng coù söï khaùc bieät veà nhaân vaø quaû. Söï kieän naøy noùi roõ nghóa gì? Phaùp cuøng sinh, maø phaùp naøy laø nhaân, vaø phaùp naøy cuõng laø quaû, khoâng coù söï sai bieät veà nhaân coá ñònh nhö vaäy, thì khoâng theå noùi phaùp naøy laø nhaân, phaùp naøy laø quaû ñöôïc. Vaäy thì khoâng coù nhaân coá ñònh, khoâng coù söï sai bieät giöõa nhaân vaø quaû chaêng?

Ñaùp: Vì troâng thaáy cho neân môùi noùi. Caâu naøy noùi roõ nghóa gì? Gioáng troâng thaáy phaùp cuøng sinh trong theá gian, nhöng moät phaùp laø nhaân, moät phaùp khoâng phaûi laø nhaân. Cuõng nhö ngoïn ñeøn vaø tim ñeøn, ñeàu phaùt ra aùnh saùng, maø ngoïn ñeøn vaø tim ñeøn naøy coù theå laøm nhaân soi saùng, nhöng söï chieáu saùng thì khoâng coù theå laøm nhaân cho ngoïn ñeøn, tim ñeøn. Vì sao? Vì söï chieáu saùng naøy tuøy thuaän ngoïn ñeøn vaø tim ñeøn. Caâu naøy coù nghóa gì? Vì nhaän thaáy söï chieáu saùng laø thuaän theo tim ñeøn, chöù khoâng phaûi tim ñeøn thuaän theo söï chieáu saùng. Roõ raøng thaáy tim ñeøn coù theâm coù bôùt nhö vaäy, söï chieáu saùng cuõng coù theâm coù bôùt nhö vaäy, maø tim ñeøn taét thì söï chieáu saùng cuûa ñeøn cuõng taét theo. Laïi nöõa, neáu luùc dôøi tim ñeøn ñi moät choã khaùc thì söï chieáu saùng cuõng ñi theo. Nhö vaäy caùc phaùp cuøng sinh nhö nhaõn thöùc... ñeàu döïa vaøo maét-thaân... nhôø vaøo thaân- maét... maø phaùt sinh nhaõn thöùc, khoâng phaûi nhôø vaøo nhaõn thöùc... sinh ra maét-thaân...

Laïi döïa vaøo phaùp naøy, caùc Boà-taùt... quaùn saùt nhö vaäy: Luùc tröôùc,


www.daitangkinh.org

phaùp sinh ra khoâng coù gì taïo taùc, maø chæ laø caùc nhaân duyeân cuøng nhau hoøa hôïp maø sinh ra, vì coù phaùp naøy maø sinh ra caùc phaùp naøy.

Caùc Boà-taùt laïi naûy sinh taâm nieäm nhö vaäy: Nhaân ñaõ voâ thöôøng thì laøm theá naøo maø coù theå sinh ra phaùp naøy. Vì vaäy Boà-taùt laïi naûy sinh taâm nieäm nhö vaäy: Vì döïa vaøo phaùp naøy maø sinh ra phaùp naøy, chöù khoâng phaûi tröôùc ñaây coù phaùp roài thôøi gian sau naøy môùi sinh ra phaùp. Neáu tröôùc kia ñaõ coù roài, luùc sau naøy môùi sinh, thì chính laø phaùp thöôøng coøn. Chính vì nghóa naøy, ngay khi phaùp sinh ra ñaõ coù nhaân duyeân hoøa hôïp. Khoâng coù moät phaùp naøo laø thaät söï coá ñònh, thì khoâng coù phaùp thaät söï coá ñònh chieáu saùng caûnh giôùi nhaõn thöùc. Chính vì nghóa naøy, cho neân khi phaùp naøy sinh, thì nhaát ñònh khoâng töø choã kia maø ñeán. Vaû laïi, bôûi vì chính laø cuøng nhaân duyeân maø dieät maát. Neáu phaùp chính laø cuøng nhaân duyeân maø dieät maát, luùc xa lìa caùc nhaân duyeân thì yù nieäm khoâng coøn toàn taïi. Chính vì nghóa naøy, cho neân khi phaùp naøy dieät maát, noù khoâng rôøi khoûi choã naøy maø ñaõ ñi ñeán nôi khaùc. Laïi döïa vaøo phaùp naøy maø sinh phaùp naøy, nghóa laø döïa vaøo nhöõng nhaân duyeân hoøa hôïp aáy, sinh ra nhöõng phaùp aáy, troâng thaáy nhöõng phaùp aáy, chæ roõ phaùp aáy do nhaân duyeân maø sinh chöù chaúng phaûi laø khoâng coù nhaân duyeân.

Laïi döïa vaøo phaùp naøy maø sinh ra phaùp naøy, laø nhôø vaøo quaùn saùt vaø nhôù nghó. Laïi döïa vaøo phaùp naøy maø sinh ra phaùp naøy laø chæ roõ phaàn Voâ minh vaø Haønh ôû quaù khöù. Ñaây laø xaùc minh nghóa gì? Vì döïa vaøo Voâ minh vaø Haønh trong quaù khöù, coù ñöôïc taùm phaàn nhö thöùc... trong hieän taïi, laø chæ roõ phaàn “höõu” trong hieän taïi.

Laïi döïa vaøo phaùp naøy maø sinh ra phaùp naøy, laø chæ roõ phaàn Höõu trong hieän taïi. Ñaây laø xaùc minh nghóa gì? Döïa vaøo phaàn Höõu trong hieän taïi, chæ roõ nhanh veà phaàn Höõu-Sinh vaø Laõo töû.

Laïi döïa vaøo phaùp naøy maø sinh ra phaùp naøy, laø duøng Voâ minh-AÙi- Thuû maø chæ roõ loái moøn phieàn naõo. Döïa vaøo loái moøn cuûa phieàn naõo naøy maø sinh ra nghieäp ñaïo Haønh vaø Höõu.

Laïi döïa vaøo phaùp naøy maø sinh ra phaùp naøy, laø döïa vaøo nghieäp ñaïo maø sinh ra chi Höõu khaùc, nghóa laø nhöõng loái moøn cuûa khoå...

Laïi döïa vaøo phaùp naøy maø sinh ra phaùp naøy, laø döïa vaøo Voâ minh- Haønh vaø AÙi-Thuû-Höõu laøm nhaân cho Taäp ñeá, sinh ra baûy phaàn khaùc goïi laø Khoå ñeá.

Laïi döïa vaøo phaùp naøy maø sinh ra phaùp naøy, töùc laø döïa vaøo phaùp cuûa baûy phaàn Khoå ñeá, sinh ra naêm phaàn nhö Voâ minh… cuûa Taäp ñeá.

Laïi döïa vaøo phaùp naøy maø sinh ra phaùp naøy, nhö trong kinh Nhö lai ñaõ noùi: “Döïa vaøo Voâ minh-Haønh maø sinh ra thöùc...”. Trong kinh khaùc


cuõng coù noùi: “Döïa vaøo nhaân duyeân cuûa Haønh sinh ra Voâ minh”. Ñaây laø xaùc minh nghóa gì? Vì khi sinh caùc töôùng, caùc phaùp nhö Voâ minh... töông öng vôùi taâm, vaø taâm khoâng töông öng vôùi phaùp, nghieäp cuûa thaân-mieäng- yù ñeàu cuøng sinh, chöù khoâng phaûi ñeán thôøi gian sau môùi sinh.

Laïi döïa vaøo phaùp naøy maø sinh ra phaùp naøy, laø ngay luùc vöøa naûy sinh yù nieäm, thì Voâ minh ñaõ che môø taâm trí, cuøng chung thôøi gian maø sinh ra, khoâng phaûi laø sinh tröôùc.

Hoûi: Noùi nhaân duyeân Voâ minh laø nhaân duyeân ban ñaàu, neáu nhö vaäy thì möôøi hai nhaân duyeân laø coù choã baét ñaàu. Vì sao? Vì tröôùc Voâ minh laïi khoâng thaáy noùi laø coù nhaân duyeân naøo khaùc. Vaäy ôû trong caùc phaùp höõu vi cuûa theá gian, laáy Voâ minh aáy laøm ñaàu tieân chaêng?

Ñaùp: Vì Sinh-phieàn naõo vaø nghieäp thay nhau cuøng laøm nhaân duyeân. Nghóa naøy theá naøo? Töø Sinh maø sinh ra phieàn naõo, töø phieàn naõo maø sinh ra nghieäp, töø nghieäp maø sinh ra sinh. Nhö vaäy töø voâ thæ voøng quanh cöù phaùt sinh maõi. Chính vì nghóa naøy cho neân theá gian khoâng coù choã baét ñaàu.

Hoûi: Trôøi Töï Taïi... ñaõ taïo ra. Caâu noùi naøy coù nghóa gì? Coù phaûi töø trôøi Töï Taïi vaø nhöõng haït buïi nhoû maø sinh ra theá gian? Chính vì nghóa naøy cho neân theá gian coù choã baét ñaàu?

Ñaùp: Nghóa naøy khoâng phaûi vaäy. Vì sao? Vì phaùp laø thöôøng coøn thì khoâng theå sinh ra theá gian. Khoâng thaáy phaùp naøo sinh ra töø trôøi Töï Taïi vaø nhöõng haït buïi nhoû caû, chæ thaáy caùc phaùp ñeàu sinh ra töø trong nhaân duyeân voâ thöôøng. Bôûi vì khoâng thaáy phaùp naøo sinh ra töø trong phaùp thöôøng coøn, maø thaáy caùc phaùp ñeàu sinh ra töø trong nhaân duyeân voâ thöôøng. Nhöng trong phaùp cuûa oâng, thì trôøi Töï Taïi... ñeàu laø thöôøng coøn. Chính vì nghóa naøy, cho neân trôøi Töï Taïi... cuûa oâng khoâng theå sinh ra phaùp. Laïi nöõa, vì troâng thaáy ngay ôû ñaây töø moïi nhaân khaùc nhau maø sinh ra ñuû moïi quaû. Vì sao? Vì thaáy caùc gioáng voi-ngöïa-traâu-deâ-löøa-laïc ñaø cho ñeán moïi ngöôøi-caùc trôøi... ñeàu coù söï khaùc bieät. Vì vaäy cho neân caùc phaùp khoâng phaûi do Töï Taïi... taïo ra.

Hoûi: Khoâng phaûi töø nhaân duyeân maø sinh ra taát caû phaùp. Vì sao? Vì nhaän thaáy caùc thöù choâng gai vaø con coâng ñeàu coù nhieàu söï khaùc nhau, cho neân bieát khoâng phaûi töø nhaân duyeân Voâ minh maø coù theá gian sinh ra. Ñaây laø laøm roõ nghóa gì? Khoâng coù nhaân duyeân maø coù theá gian sinh ra. Vì sao? Vì toâi nhaän thaáy nhöõng loaïi choâng gai vaø con coâng..., khoâng phaûi laø töø nhaân duyeân maø coù söï khaùc bieät. Nhö vaäy thì theá gian khoâng phaûi laø Voâ minh sinh ra?

Ñaùp: Nghóa naøy khoâng nhö vaäy. Vì sao? Vì toâi hieän troâng thaáy quaû


www.daitangkinh.org

töø nhaân maø sinh ra, chöù khoâng phaûi laø khoâng coù nhaân maø sinh ra, gioáng nhö chuûng töû laø do ñaát-nöôùc-thôøi tieát vaø söùc noùng hoøa hôïp, laøm cho haït gioáng ñöôïc naûy maàm, chöù khoâng phaûi laø taùch rôøi caùc thöù nhaân duyeân naøy maø haït gioáng naûy maàm.

Neáu taùch khoûi nhaân maø khoâng coù nhaân maø coù vaïn vaät sinh ra thì nghóa naøy khoâng ñuùng. Vì sao? Vì thaáy söï khaùc bieät trong phaùp khaùc ñoái vôùi söï khaùc bieät cuûa phaùp khaùc, duøng trí so saùnh maø bieát ñöôïc theá gian cuõng theá. Chöa töøng thaáy coù phaùp naøo taùch rôøi nhaân maø khoâng coù nhaân maø coù phaùp sinh ra. Vì nghóa naøy, cho neân bieát ñöôïc caùc phaùp ñeàu töø nhaân maø sinh ra quaû. Vì vaäy, taát caû caùc phaùp trong theá gian chaúng phaûi laø khoâng coù nhaân maø sinh ra ñöôïc, nhö vaäy seõ phaïm phaûi nhieàu loãi. Neáu vaäy thì khoâng theå sinh ra caùc thöù quaû vaø töø caùc thöù nhaân maø sinh ra caùc thöù quaû, khoâng lìa caùc thöù nhaân maø sinh ra caùc thöù quaû. Nhöng oâng noùi quaû khoâng nhaân maø coù, neáu nhö vaäy thì vaïn vaät caàn phaûi nhö nhau vaø theá gian khoâng cho neân sinh ra caùc thöù quaû. Vì toâi troâng thaáy ngay ñaây töø caùc thöù nhaân maø sinh ra caùc thöù quaû. Chính vì nghóa naøy, cho neân khoâng coù phaùp naøo khoâng coù nhaân maø sinh ra. Vaû laïi, coù caùch traû lôøi: Neáu heát thaûy moïi vaät khoâng coù nhaân maø sinh ra, thì thuaän theo trong moät vaät seõ coù taát caû phaùp sinh ra. Khoâng nhö vaäy thuaän theo trong taát caû söï vaät moãi vaät ñeàu coù taát caû vaät sinh ra, nhöng nghóa naøy thì khoâng nhö vaäy. Vì nghóa naøy cho neân chaúng phaûi laø khoâng coù nhaân quaû. Vaû laïi, coù caùch traû lôøi khaùc: Phaûi khoâng coù söï ñoåi thay. Nghóa naøy theá naøo? Neáu vaïn vaät ñeàu khoâng töø nhaân maø sinh ra thì seõ khoâng bieán ñoåi gioáng nhö hö khoâng. Nhöng nghóa naøy khoâng nhö vaäy. Vì sao? Vì söï thay ñoåi. Söï thay ñoåi nhö vaäy naøo? Tröôùc khoâng, sau coù, ñaõ coù roài laïi khoâng, sinh khaùc maø dieät khaùc. Khoâng thaáy quaû nhö vaäy trong phaùp khoâng coù nhaân, vì phaùp luoân chuyeån bieán. Vì vaäy caùc phaùp töø nhaân maø sinh ra, chöù khoâng phaûi laø khoâng coù nhaân maø sinh ra.

Laïi nöõa, vöôït leân treân taát caû nghieäp ñaõ gaây taïo, vì ñeàu laø Khoâng. Vieäc naøy coù nghóa gì? Neáu khoâng coù nhaân maø sinh ra taát caû vaïn vaät thì moïi nghieäp ñaõ taïo ra ñeàu roãng khoâng, chaúng coù ích lôïi gì, maø thaät ra thì khoâng thaáy coù vieäc gì nhö vaäy. Vì vaäy cho neân khoâng phaûi khoâng coù nhaân maø coù quaû.

Hoûi: Toâi thaáy töø trí sinh ra trí. Vieäc naøy coù nghóa gì? Hieän taïi thaáy vaïn vaät beân ngoaøi thì chuûng töû trong phaùp höõu vi laøm nhaân, chöù khoâng phaûi laø nhaân cuûa quaù khöù. Nhö vaäy, hieän taïi thaáy beân trong phaùp höõu vi, do caùc nhaân toá ñoû traéng... hoøa hôïp laïi maø sinh ra, chöù khoâng phaûi laø nhaân cuûa quaù khöù.


Ñaùp: Nghóa naøy khoâng nhö vaäy. Vì sao? Vì trí hieän taïi ñöôïc sinh ra töø trí quaù khöù. Söï vieäc naøy coù nghóa gì? Vì nhaän thaáy trí sinh ra töø nhaân cuûa trí quaù khöù maø coù, chöù khoâng phaûi laø khoâng coù trí maø phaùt sinh. Neáu trí naøy khoâng sinh ra töø trí kieáp tröôùc, caàn ra phaûi töø khoái ñaát hay caây ñaù... maø sinh ra, cuõng khoâng phaûi töø caùi gì khaùc laïi noái tieáp nhau maø sinh. Vì sao? Vì neáu töø caùi khaùc noái tieáp nhau maø sinh ra trí, thì cha meï cuõng phaûi coù theå sinh ra trí cho con. Vì theá, cho neân toâi bieát trí cuûa caùc chuùng sinh trong baøo thai kia ñeàu sinh ra töø söï noái tieáp nhau. Ñieàu naøy laøm roõ nghóa gì? Bôûi vì trí ñaõ coù töø tröôùc trong thai laïi coù theâm trí. Trí trong thai kia khoâng xa rôøi noái tieáp nhau cuûa trí tröôùc maø sinh ra. Vì vaäy trí coù nhaân cuûa ñôøi quaù khöù.

Hoûi: Nghóa naøy khoâng ñuùng. Vì sao? Nhö töø nhieàu duyeân keùo caây laáy löûa-coâng ngöôøi vaø phaàn traâu hoøa hôïp, tröôùc khoâng coù löûa nhöng coù theå phaùt sinh ra löûa. Trí cuõng nhö vaäy, tröôùc kia khoâng coù trí nhöng nhaân duyeân hoøa hôïp maø coù theå sinh ra trí?

Ñaùp: Nghóa naøy khoâng nhö vaäy. Vì sao? Vì thaáy ñöôïc phaùp khaùc laø do trí so saùnh maø bieát ñöôïc. Ñieàu naøy coù nghóa gì? Vì thaáy trong nhöõng phaùp naøo sinh ra phaùp töông töï vôùi phaùp kia coù theå sinh ra phaùp chöù khoâng phaûi laø thaáy trong söï phaùt sinh khaùc laï khoâng coù töông töï. Cho neân gieo luùa. Löûa cuõng nhö vaäy, vì troâng thaáy löûa phaùt ra töø trong söï coï caây vaø phaân traâu, tuy khoâng thaáy maø caàu coù löûa töø trong söï coï caây cuøng vôùi phaân traâu. Nhö vaäy vì thaáy töø trí maø sinh ra trí, tuy khoâng thaáy trí nhöng vaãn bieát trí laø töø trí quaù khöù maø phaùt sinh. Vì vaäy nhö tröôùc oâng coù noùi, khoâng coù löûa maø coù theå sinh ra löûa, tröôùc khoâng coù trí maø coù theå sinh ra trí. Noùi: taát caû vaïn vaät chæ töø nhaân hieän taïi maø sinh ra, chöù khoâng töø nhaân quaù khöù maø sinh ra. Nghóa naøy khoâng nhö vaäy. Bôûi vì nghóa naøy laø töø nghieäp phieàn naõo maø sinh ra phaùp theá gian, ñieàu naøy laøm sao bieát? Luaän thuyeát cuûa baäc Thaùnh vaø cuûa ngöôøi theá gian ñeàu noùi veà nghóa naøy. Laøm theá naøo töø boû phieàn naõo? Taát caû Thaùnh nhaân, chö Phaät Nhö Lai vaø nhöõng ngöôøi Thanh vaên... ñeä töû Phaät, nhöõng vò ñoù noùi nhö vaäy: Töø nghieäp phieàn naõo laøm nhaân maø sinh ra theá gian. Noùi laø nhö vaäy: Neáu ngöôøi tham lam ñaém tröôùc maø thaân laøm ñieàu aùc-mieäng laøm ñieàu aùc-yù laøm ñieàu aùc, thì ngöôøi ñoù döïa vaøo nhaân duyeân cuûa ñieàu aùc, luùc thaân naøy hoaïi roài sinh trong ñöôøng aùc. Taát caû caùc luaän cuõng noùi nhö vaäy: Töø nghieäp maø coù söï sinh. Vì vaäy kinh noùi: Töø saùng suoát ñi vaøo saùng suoát, töø boùng toái ñi vaøo boùng toái. Ngöôøi theá gian cuõng ñeàu noùi nhö vaäy: Töø nghieäp maø coù söï sinh. Laïi noùi nhö vaäy: Vì sôï taát caû nhöõng nôi sinh ra khoâng vui söôùng, cho neân xa rôøi taát caû caùc loaïi aùc haïnh; vì mong


www.daitangkinh.org

caàu taát caû nhöõng nôi sinh ra ñöôïc vui söôùng cho neân tu haønh taát caû caùc loaïi thieän haïnh. Chính vì nghóa naøy cho neân döïa vaøo caùc Thaùnh nhaân, döïa vaøo taát caû boä luaän vaø döïa vaøo ngöôøi theá gian, maø toâi nhaän bieát nhö vaäy. Töø nhaân cuûa nghieäp maø sinh ra theá gian, chöù khoâng phaûi laø khoâng coù nhaân maø sinh ra.

Hoûi: Bôûi vì nieäm khoâng döøng laïi thì laøm sao coù theå sinh ra quaû? Vieäc naøy coù nghóa gì? Nghieäp phieàn naõo chuyeån bieán lieân tuïc trong töøng saùt na, caùc nghieäp phieàn naõo naøy dieät maát trong töøng saùt na. Vì vaäy khoâng phaûi töø caùc nghieäp phieàn naõo maø sinh ra theá gian.

Ñaùp: Toâi thaáy nhaân dieät maát maø coù theå sinh ra quaû. Vieäc naøy coù nghóa gì? Vì thaáy nhaân dieät döïa vaøo nhaân dieät aáy maø coù theå sinh ra quaû. Nhö trong traùi Ma-ña-long Laõo coù muøi röôïu, nhöng trong haït naûy maàm moïc ra thaân nhaùnh-laù vaø hoa... ñeàu khoâng ngöûi thaáy muøi röôïu, maø döïa vaøo haït caây aáy naûy maàm moïc ra thaân-nhaùnh-laù… noái tieáp nhau, maõi ñeán thôøi gian sau môùi thaáy töø trong traùi. Vò röôïu voán coù trong quaû Ma-ña- long Laõo aáy, chöù khoâng phaûi laø ngay nôi nhaân cuûa noù cuõng khoâng phaûi laø nhaân naøo khaùc. Nhö vaäy, troâng thaáy nhaân vaø quaû töø beân ngoaøi hoøa hôïp maø sinh ra. Vôùi phaùp nhö vaäy vaø trí so saùnh nhö vaäy maø bieát, nhaân dieät roài döïa vaøo nhaân dieät aáy maø coù theá gian sinh ra, chöù khoâng phaûi laø khoâng coù nhaân maø sinh, cuõng khoâng phaûi laø nhaân naøo khaùc maø sinh.

Hoûi: Neáu chaúng phaûi laø khoâng nhaân, chaúng phaûi laø nhaân ñieân ñaûo maø sinh ra theá gian, maø döïa vaøo nghieäp phieàn naõo maø coù theá gian, thì vieäc naøy laøm sao bieát ñöôïc?

Ñaùp: Khoâng bieát sinh ra laø tai hoïa cuûa nhöõng nghieäp haønh ñaõ taïo taùc. Vieäc naøy coù nghóa gì? Vì khoâng sinh ra laø tai hoïa, cho neân ngöôøi theá gian ñaém say caûnh giôùi naêm duïc vôùi taát caû nhöõng vieäc khoâng ích lôïi, vì sinh ra trong theá gian laø nôi ñaày daãy moïi ñieàu khoâng lôïi ích, cho neân hoï tu haønh vì ñöôïc quaû baùo cuûa theá gian, vaø moïi vieäc do nghieäp laøm ra khoâng phaûi laø vieäc laøm ñoaïn saïch phieàn naõo. Ñaây laø coù nghóa gì? Trong khaép theá gian phaøm phu ngu si khoâng coù trí tueä cho neân khoâng theå quaùn saùt. Vì Voâ minh che môø taâm trí, cho neân môùi nhaän thaáy coù coâng ñöùc phaùt sinh trong Voâ löôïng traêm ngaøn noãi khoå ñau phieàn naõo, vì caàu ñöôïc thoï höôûng quaû baùo yeân vui trong ñôøi vò lai maø ra söùc mong caàu, ra söùc laøm vieäc coâng ñöùc, tu haønh moïi vieäc nhö giöõ giôùi-boá thí...

Laïi coù ngöôøi vì taâm ñieân ñaûo, ñaém vaøo caûnh giôùi naêm duïc cuûa ñôøi hieän taïi, thaáy mình khoâng coù phöôùc ñöùc trong ñôøi vò lai, cho neân tu haønh nhöõng haïnh khoâng coù phöôùc ñöùc nhö nghieäp saùt sinh…

Laïi coøn coù ngöôøi ñaém trong nieàm vui Tam-muoäi, yeâu quyù thieàn-


chaáp laáy thieàn-kieâu maïn vì thieàn-nghi ngôø vì thieàn-taêng thöôïng vì thieàn…, tu haønh taát caû caùc haønh thaàn thoâng, vì vaäy ôû trong ba coõi aáy sinh ra chöù khoâng ñoaïn tröø-khoâng chaám döùt, töø sinh ra laïi khôûi leân taát caû phieàn naõo, töø phieàn naõo maø khôûi leân taát caû nghieäp. Nhö vaäy maø theá gian töø voâ thæ ñeán nay khoâng bao giôø ñoaïn döùt ñöôïc.

Hoûi: Neáu töø taát caû phieàn naõo maø sinh ra caùc haønh cuûa theá gian thì taïi sao trong kinh naøy Ñöùc Nhö Lai chæ noùi töø Voâ minh maø sinh ra theá gian?

Ñaùp: Tuy noùi Voâ minh, nhöng thaâu nhieáp ñöôïc taát caû phieàn naõo tham lam... Vieäc naøy coù nghóa gì? Tuy Voâ minh nhöng bao goàm taát caû moïi loãi laàm nhö tham lam... ñieàu naøy laøm theá naøo bieát ñöôïc? Vì con ngöôøi ngu si maø noåi taâm tham, bôûi vì khoâng coù trí cho neân phaùt sinh taát caû phieàn naõo nhö tham lam... chaúng phaûi laø khoâng coù nhaân maø phaùt sinh. Nhö trong kinh noùi: Nhaân duyeân Voâ minh khôûi leân loãi laàm tham lam, khôûi leân loãi laàm giaän döõ, khôûi leân loãi laàm toái taêm. Vì vaäy noùi caên baûn voâ minh aáy thaâu nhieáp ñöôïc nhöõng loãi laàm cuûa taát caû moïi phieàn naõo. Gioáng nhö ôû theá gian, vua ñeán vua ñi thì caùc quan vaø caùc binh só cuõng ñeán cuõng ñi.

Hoûi: Vì nghóa gì trong phaàn quaù khöù chæ noùi Voâ minh chöù khoâng noùi AÙi? Coøn trong phaàn vò lai chæ noùi AÙi maø khoâng noùi Voâ minh?

Ñaùp: Vì caûnh giôùi roäng lôùn. Ñaây laø noùi roõ nghóa gì? Vì Voâ minh truøm khaép taát caû caûnh giôùi, coøn AÙi thì khoâng nhö vaäy. Ñaây laø vì nghóa gì? Vì Voâ minh truøm khaép taát caû moïi nôi maø AÙi thì khoâng truøm khaép.

Laïi vì duyeân vaøo höõu vi-voâ vi. Ñaây laø nghóa gì? Bôûi vì Voâ minh kia duyeân vôùi phaùp höõu vi vaø voâ vi. AÙi thì khoâng nhö vaäy, maø chæ duyeân nôi phaùp höõu vi.

Laïi vì duyeân vaøo phaàn vò gioáng vaø khoâng gioáng. Ñaây laø nghóa gì? Bôûi vì Voâ minh duyeân vôùi phaàn vò gioáng vaø khoâng gioáng. AÙi thì khoâng nhö vaäy, maø chæ duyeân vôùi phaàn vò gioáng nhau.

Laïi vì töông öng vôùi taát caû phieàn naõo. Ñaây laø nghóa gì? Bôûi vì Voâ minh vaø taát caû phieàn naõo ñeàu cuøng töông öng vôùi nhau. AÙi thì khoâng nhö vaäy, maø chæ coù keû ngu si môùi phaùt sinh chöù khoâng phaûi laø ngöôøi trí phaùt sinh.

Laïi laø nhaân khoâng ñoaïn tuyeät cuûa taát caû khoå ñau. Ñaây laø nghóa gì? Bôûi vì Voâ minh laáy taát caû moïi noãi khoå ñau laøm caên baûn. Chính vì nghóa naøy, ôû trong phaàn ñaàu chæ noùi ñeán Voâ minh, döïa vaøo ñoù maø trong phaàn phieàn naõo thöù hai, môùi chæ roõ AÙi. Vì vaäy trong phaàn vò lai kia chæ noùi ñeán AÙi maø khoâng noùi ñeán Voâ minh.


www.daitangkinh.org

Hoûi: Vì nghóa gì maø caùc nghieäp thaâu nhieáp trong ñôøi quaù khöù tuøy thuoäc vaøo phieàn naõo naøo coù theå laøm nhaân cho nhau, caùc phieàn naõo aáy, duøng teân goïi cuûa Voâ minh ñeå noùi ñeán? Caùc nghieäp thaâu nhieáp trong ñôøi hieän taïi, tuøy thuoäc vaøo phieàn naõo naøo coù theå laøm nhaân cho nhau, caùc phieàn naõo aáy duøng ñeán goïi cuûa AÙi vaø Thuû ñeå noùi ñeán.

Ñaùp: Bôûi vì khoâng phaûi laø hieän taïi ñang thaáy maø ñang thaáy hieän taïi. Ñaây laø nghóa gì? Heát thaûy phieàn naõo coù trong ñôøi quaù khöù, vì caùch xa cho neân khoâng theå troâng thaáy hieän taïi. Vì vaäy söï khaùc nhau cuûa phieàn naõo trong quaù khöù kia, khoâng theå chæ roõ vì töôùng môø toái cuûa noù khoâng theå naøo dieãn taû ñöôïc, cho neân ñeàu laáy Voâ minh maø goïi teân. Nhöõng phieàn naõo thaâu nhieáp cuûa ñôøi hieän taïi thì coù theå ñang thaáy hieän taïi, nhöõng phieàn naõo aáy sai bieät coù theå noùi ñöôïc coù theå chæ roõ ñaây laø AÙi Thuû-ñaây laø Duïc Thuû vaø ñaây laø Kieán thuû…Vì vaäy moïi phieàn naõo coù trong hieän taïi ñeàu laáy AÙi vaø Thuû maø goïi teân.

Hoûi: Lôøi noùi naøy laø lôøi noùi vi dieäu. Vì döïa vaøo nghieäp-phieàn naõo maø coù sinh töû ôû theá gian, chöù khoâng phaûi laø nhôø vaøo trôøi Töï taïi vaø caùt buïi… Nhöng möôøi hai chi höõu nhö Voâ minh ... thì nghóa aáy theá naøo?

Ñaùp: Khoâng bieát nhö thaät veà söï vieäc trong ba ñôøi thì goïi laø Voâ minh. Voâ minh chuyeån bieán daáy khôûi daãn ñeán nhaân cuûa ñôøi sau, goàm coù nghieäp phöôùc-nghieäp toäi vaø nghieäp baát ñoäng…, thì goïi laø Haønh. Döïa vaøo Haønh laøm nhaân maø coù phaùt sinh phaàn nhieãm cuûa yù thì goïi laø Thöùc. Vì Thöùc kia toàn taïi cho neân goïi laø Danh saéc. Nôi nöông töïa cuûa Thöùc thanh tònh aáy, goïi laø Luïc nhaäp. Ba söï vieäc cuûa caên-thöùc vaø caûnh giôùi hoøa hôïp, höôùng ñeán phaùp thuoäc phaïm vi cuûa yù thì goïi laø Xuùc. Döïa vaøo Xuùc maø phaùt sinh yeâu thích vaø khoâng yeâu thích, hai yù nieäm caûm thoï traùi ngöôïc nhau, thì goïi laø Thoï. Thaáy ñaém theo Thoï cuøng tích taäp vui thích, goïi laø AÙi. Döïa vaøo AÙi maø mong caàu coù luùc maát-coù luùc ñöôïc, ngaõ döïa vaøo vui vôùi caùc phieàn naõo vaø tuøy thuaän phieàn naõo, thì goïi laø Thuû. Thuû luoân luoân chuyeån bieán maø phaùt khôûi daãn ñeán nghieäp thaân-mieäng-yù laøm nhaân cho ñôøi sau, thì goïi laø Höõu. Döïa vaøo haønh cuûa Höõu daãn ñeán thaân ñôøi sau, thì goïi laø Sinh. Döïa vaøo Sinh maø thaân coù taêng tröôûng-chín muoài vaø bieán hoaïi, thì goïi laø Laõo. Thaân coù ñöôïc tröôùc ñaây bò huûy hoaïi, thì goïi laø Töû. Söï vieäc xa lìa vaø khoâng xa lìa, yeâu thích vaø khoâng yeâu thích, mong caàu cung caáp nuoâi döôõng ñeàu töø phaïm vi cuûa yù maø sinh ra, ñoát chaùy taâm tö cuûa mình thì goïi laø Öu. Döïa vaøo taâm tö oâm aáp buoàn lo noùi ñeán coâng ñöùc yeâu quyù, trong taâm saàu muoän chaát chöùa ñuû loaïi ngoân töø ñau thöông, goïi laø khoùc næ non. Döïa vaøo Saéc-Thöùc-Thaân cuøng töông öng vôùi yù, khoâng coù gì yeâu thích maø phaûi nhaän laáy, thì goïi laø Khoå. Chæ coù yù thöùc vaø thaân


töông öng vôùi phaïm vi cuûa yù, thì goïi laø Saàu. Ñoái vôùi hai loaïi caûnh giôùi yeâu thích vaø khoâng yeâu thích, hoaëc coù mong caàu maø coù-hoaëc khoâng mong caàu maø coù, caàu tieàn cuûa sinh hoaït maø nhaän chòu caùc loaïi khoå ñau, taâm tö böùc naõo thì goïi laø ñieåm cuøng cöïc cuûa cuoäc ñôøi.

Hoûi: Voâ minh duyeân haønh. Theá naøo goïi laø haønh? Ñaùp: Döïa vaøo söï dung naïp baïn beø ñoàng haønh, khôûi leân söï quan saùt

tuøy thuaän cuøng sinh, laø nghóa cuûa haønh. Hoûi: Cho neân giaûi thích veà danh töø nhaân duyeân. Sao goïi laø nhaân

duyeân? Ñaùp: Coù theå thaønh töïu quaû ñoù goïi laø nhaân. Döïa vaøo phaùp naøy maø

coù theå laøm saùng toû phaùp kia, nhôø vaøo phaùp naøy maø coù theå sinh ra phaùp kia, ñoù goïi laø duyeân.

Hoûi: Vì sao chæ noùi Voâ minh duyeân haønh, maø khoâng noùi laø Voâ minh nhaân Haønh?

Ñaùp: Vì thaâu nhieáp taát caû caùc nhaân duyeân. Neáu noùi Voâ minh nhaân Haønh, thì chæ thaâu nhieáp nhaân cuûa nhaân duyeân maø khoâng bao goàm heát nhaân duyeân. Vì vaäy, khoâng noùi Voâ minh nhaân Haønh. Vì boán nhaân duyeân nhö Voâ minh... cuøng coù theå laøm nhaân duyeân, cho Haønh, vì vaäy chæ döïa vaøo teân goïi cuûa nhaân duyeân maø noùi bôûi vì coù theå thaâu nhieáp caû boán nhaân duyeân.

Hoûi: Haønh cuõng coù khaû naêng laøm nhaân duyeân cho Voâ minh. Neáu nhö vaäy thì vì sao chæ noùi Voâ minh duyeân Haønh maø khoâng noùi laø Haønh duyeân Voâ minh?

Ñaùp: Vì coù hai nghóa quyeát ñònh vaø khoâng quyeát ñònh. Ñieàu naøy coù nghóa gì? Bôûi vì nhaân cuûa Voâ minh nhaát ñònh duyeân vôùi Haønh, maø khoâng phaûi laø haønh nghieäp nhaát ñònh duyeân vôùi Voâ minh. Vì sao bieát ñöôïc nhö vaäy? Vì A-la-haùn tuy coøn coù nghieäp, nhöng maø khoâng coù Voâ minh, cho neân khoâng phaûi laø nghieäp nhaát ñònh laøm duyeân cho Voâ minh. Vì vaäy cho neân khoâng noùi Haønh duyeân Voâ minh.

Hôn nöõa, döïa vaøo nhaân duyeân Voâ minh maø coù nghieäp, bôûi vì nghóa naøy maø döïa vaøo nhaân duyeân maø coù nghieäp. Neáu nhö vaäy thì chæ döïa vaøo nhaân duyeân Voâ minh maø coù nghieäp, khoâng cho neân naøo xa lìa Voâ minh maø coù nghieäp, nhöng thaät ra thì xa lìa Voâ minh vaãn coù nghieäp. Vì vaäy noùi laø döïa vaøo Voâ minh duyeân haønh, chöù khoâng noùi laø döïa vaøo Haønh duyeân Voâ minh.

Hoûi: Vì nghóa gì maø ñaõ nhaän chòu quaû baùo cuûa nghieäp nhöng duøng teân goïi cuûa Haønh ñeå noùi, chöa nhaän chòu quaû baùo cuûa nghieäp thì goïi laø höõu?


www.daitangkinh.org

Ñaùp: Chöa nhaän chòu quaû baùo cuûa nghieäp thì chæ coù phaàn höõu vi, vì vaäy noùi laø Höõu, vì cuoái cuøng laø Höõu, vì ñôøi vò lai cuoái cuøng seõ caûm ñöôïc quaû. Theå cuûa nghieäp tuy dieät maø cuoái cuøng laø Höõu, vì nhaát ñònh coù theå mang laïi quaû baùo trong ñôøi vò lai, vì vaäy goïi laø Höõu. Laáy Höõu maø goïi teân, vì ñaõ nhaän chòu quaû baùo cuûa nghieäp. Ñaõ nhaän chòu phaàn höõu vi cho neân noùi laø Haønh. Vì coù theå nhaän chòu quaû baùo cho neân goïi laø Höõu, laáy Höõu laøm teân goïi.

Veà nghóa cuûa Höõu. Vì sao goïi laø Höõu? Vì döïa vaøo phaùp naøy coù khaû naêng phaùt sinh cho neân goïi laø Höõu. Ñaây laø nghóa gì? Tuøy thuoäc vaøo nhöõng nghieäp naøo maø cuoái cuøng coù theå sinh ra quaû baùo trong ñôøi vò lai, cho neân laáy Höõu goïi laø teân. Tuøy thuoäc caùc nghieäp naøo khoâng phaûi laø hoaøn toaøn coù trong ñôøi vò lai, nhö nghieäp cuûa Öông-cuø-ly-ma-la... vì chöa töøng coù, cho neân goïi teân laø Haønh. Vì vaäy trong kinh noùi: Haønh duyeân theo quaû cuûa nghieäp, laáy Thöùc maø goïi teân chöù khoâng laáy Sinh ñeå goïi teân. Vì sao? Vì nghieäp cuûa haønh kia khoâng phaûi laø cuoái cuøng sinh ra chi Höõu. Ñaây laø noùi nghóa gì? Vì quaû baùo cuûa nghieäp maø thaân ñang nhaän chòu trong hieän taïi, thì duyeân cuûa haønh nghieäp kia coù khaû naêng sinh ra chi thöùc, maø khoâng coù khaû naêng sinh ra chi Sinh kia.

Laïi bôûi vì thaáy coù naêng löïc vaø khoâng coù naêng löïc. Nghóa naøy theá naøo? Vì sao goïi laø Haønh coù theå hoaøn taát moïi vieäc. Sinh trong ñôøi quaù khöù ñaõ taïo ra caùc nghieäp, nhaän thaáy noù coù naêng löïc, maø coù theå taïo thaønh quaû baùo, cho neân nghieäp ñoù goïi teân laø haønh. Caùc nghieäp ñaõ laøm trong ñôøi naøy chöa nhaän thaáy söùc maïnh cuûa noù, vì chöa thaønh töïu quaû quaû baùo cuûa nghieäp ñoù ôû ñôøi vò lai, cho neân nghieäp ñoù khoâng coù theå goïi laø Haønh, maø laáy Höõu ñeå goïi teân.

Hoûi: Vì nghóa gì maø goïi laø baát ñoäng? Ñaùp: Vì phaïm vi khaùc thì khoâng theå mang laïi quaû baùo, cho neân

goïi laø baát ñoäng. Vieäc naøy coù nghóa gì? Nhö nghieäp cuûa coõi Duïc ôû trong phaïm vi khaùc coù theå mang laïi quaû baùo. Tuøy nhöõng thieän vaø caên nghieäp ñaïo theá naøo maø sinh trong loaøi ngöôøi, töùc laø thieän nghieäp kia döïa vaøo taâm mong muoán, cho ñeán sinh leân coõi trôøi Tha-hoùa-töï-taïi. Nhö Ñöùc Nhö lai döïa vaøo kinh coâng ñöùc sinh noùi: Laïi tuøy theo nhöõng aùc nghieäp baát thieän nhö theá naøo caàn phaûi sinh vaøo ñòa nguïc. Nhaän chòu quaû baùo töùc laø döïa vaøo nghieäp aáy maø nhaän chòu khoå baùo trong loaøi ngöôøi.

Nhö Ñöùc Nhö lai döïa vaøo kinh Dieâm Duï noùi: Nghieäp cuûa Saéc-Voâ Saéc khoâng nhaát ñònh nhö vaäy. Nghóa naøy theá naøo? Nghieäp cuûa phaàn vò Sô thieàn khoâng sinh ñeán Nhò thieàn, nghieäp cuûa phaàn vò Nhò thieàn khoâng sinh vaøo Sô thieàn. Nhö vaäy nhöõng phaàn vò khaùc ñeàu nhö vaäy, neân bieát.


Vì vaäy ñöùc Phaät noùi: Nghieäp cuûa Saéc-Voâ Saéc goïi laø baát ñoäng. Vaû laïi, nhöõng Caùi-Chöôùng voán khoâng coù theå lay ñoäng noåi, cho neân goïi laø baát ñoäng, nhö ngoïn ñeøn ñaët trong caên nhaø kín ñaùo.


www.daitangkinh.org


QUYEÅN 9

Hoûi: Haønh laáy hai nhaân duyeân Danh saéc vaø Thöùc maø noùi laø quan troïng, thì coù gì toát ñeïp?

Ñaùp: Ban ñaàu thaùc thai thì Thöùc vaø haønh laøm nhaân duyeân, vì Haønh vaø Thöùc laø nghóa coù theå laøm chuûng töû. Chuûng töû ñaõ gieo troàng thì Danh saéc laøm nhaân duyeân maø coù theå hoøa hôïp thaønh töïu caùc vieäc. Laáy hai nhaân duyeân ñeå naém giöõ söï thaønh töïu vaø nöông töïa maø coù theå quaùn saùt tieáp nhaän caûnh giôùi. Hôn nöõa, nhaân duyeân cuûa Haønh maø goïi laø nghieäp. Vì vaäy trong kinh noùi: Nhaân cuûa caùc nghieäp thì coù theå sinh ra nhaân. Nhaân duyeân cuûa Danh saéc thì goïi laø AÙi. Vì vaäy trong kinh noùi: AÙi kia laøm duyeân vì coù theå sinh ra duyeân, laáy hai nhaân duyeân döïa vaøo caûnh giôùi maø truù vaøo caûnh giôùi.

Vaû laïi, nhaân duyeân cuûa Haønh baét ñaàu sinh taâm maø ñöôïc teân goïi. Nhaân duyeân cuûa Danh saéc, Luïc nhaäp chöa thaønh töïu thì Luïc nhaäp coù ñöôïc teân goïi. Vaû laïi, nhaân duyeân cuûa Haønh döïa vaøo moät moân haønh. Nghóa naøy theá naøo? Nhaân duyeân cuûa Haønh kia chæ döïa vaøo moân haønh. Nhaân duyeân Danh saéc döïa vaøo hai moân haønh. Ñaây laø coù nghóa gì? Danh saéc döïa vaøo hai moân laø thaân caên vaø yù caên maø haønh ñoäng, laáy hai nhaân duyeân döïa vaøo saùu moân haønh.

Laïi nöõa, nhaân duyeân cuûa Haønh chæ ôû trong ñöôøng döõ vì döïa vaøo nghieäp toäi coù theå thaâu nhieáp toàn taïi. Nhö trong kinh noùi: Caùc chuùng sinh kia ôû trong ñöôøng döõ cho ñeán khi nghieäp aùc chöa heát thì khoâng cheát vaø chæ khi naøo nghieäp ñaõ heát saïch môùi cheát. Nhaân duyeân cuûa Danh saéc loaøi ngöôøi vaø loaøi trôøi trong coõi Duïc vaø coõi Saéc laø nhö vaäy, vì nôi ñoù coù hai vieäc Danh saéc, trong coõi Voâ saéc thì khoâng coù hai nhaân duyeân.

Hoûi: Theo nhö trong kinh duï veà caùi thaønh kia vaø trong kinh Ñaïi Nhaân Duyeân Ñaúng, Ñöùc Nhö Lai ñaõ noùi: Döïa vaøo Danh saéc nhaân duyeân vôùi Thöùc. Vì sao ôû trong kinh naøy laïi noùi: Döïa vaøo Thöùc nhaân duyeân vôùi


Danh saéc chaêng? Ñaùp: Nhaân duyeân Danh saéc döïa vaøo Thöùc maø coù. Ñaây laø coù nghóa

gì? Vì thaät coù Thöùc, Danh saéc vaø thöùc cuøng thay phieân laøm nhaân laãn nhau, nhöng döïa vaøo hieän höõu cuûa Thöùc maø coù Danh saéc hieän höõu, ví nhö nöông töïa vaø nôi nöông töïa, cho neân coù söï nöông töïa. Ñaây laø nghóa gì? Ví nhö vua vaø quan cuøng thay ñoåi nöông töïa laãn nhau, nhöng vua laø hôn heát, vì luùc vua ñi thì quan cuõng ñi theo. Ñaây cuõng nhö vaäy, Thöùc vaø Danh saéc cuøng thay nhau nöông töïa, nhöng Thöùc thì cao hôn. Vì vaäy, döïa vaøo Thöùc maø coù Danh saéc. Neáu nhaân duyeân cuûa Thöùc khoâng thaùc vaøo thai meï thì caùc taâm soá phaùp khoâng hieän höõu ñöôïc. Vì Thöùc ñaõ thaùc vaøo thai, cho neân taâm soá phaùp cuõng ñeàu ñi theo. Laïi bôûi vì taâm caên baûn maø thaønh Ca-la-la, hai saéc toá ñoû-traéng hoøa hôïp, thì coù theå trôû thaønh Ca- la-la, laø trôû thaønh chuùng sinh. Taâm thöùc laø nhaân caên baûn cuûa Ca-la-la aáy. Nhö trong phaùp moân Ñaïi Nhaân Duyeân noùi: “Phaät baûo A-nan! Neáu taâm thöùc ñoù khoâng thaùc vaøo thai meï, thì Ca-la-la vaø Danh saéc kia cuõng khoâng thaønh töïu. Vì vaäy thöùc laø chuûng töû cuûa caùc khoå, laø muoán chæ roõ veà nghóa caên baûn, cho neân chæ noùi laø Thöùc duyeân Danh saéc maø khoâng noùi Danh saéc nhaân duyeân vôùi thöùc.

Hoûi: Coù ngöôøi noùi möôøi hai nhaân duyeân ñeàu coù quan heä ñeán thôøi tieát. Ngöôøi kia döïa vaøo nghóa laø Thöùc nhaân duyeân Danh saéc thì khoâng thaønh. Vì sao? Vì khoâng coù nhaân duyeân. Vieäc naøy coù nghóa gì? Vì Thöùc ñaõ dieät veà sau môùi coù theå laøm nhaân duyeân cuûa Danh saéc, hay laø Thöùc khoâng dieät maø coù theå laøm nhaân duyeân maø Danh saéc? Neáu nhö Thöùc dieät roài maø laøm nhaân duyeân cuûa Danh saéc, thì voâ nghóa. Vì sao? Vì chuûng töû dieät ñi thì khoâng coù theå laøm nhaân duyeân cho maàm non phaùt sinh.

Laïi coøn vaáp phaûi loãi laàm, vì Theå trung gian cuûa chuùng sinh bò caét ñöùt. Neáu Thöùc khoâng dieät maø coù theå laøm nhaân duyeân cho Danh saéc, thì moät thaân chuùng sinh, ôû trong moät nieäm coù ñeán hai Thöùc. Chính vì nghóa naøy, cho neân thöùc khoâng theå laøm nhaân duyeân cho Danh saéc?

Ñaùp: Noái tieáp nhau khoâng ñoaïn khoâng tuyeät, nhaân duyeân nhö Theå aùnh löûa cuûa caây ñeøn noái tieáp nhau khoâng giaùn ñoaïn. Vieäc naøy coù nghóa gì? AÙnh saùng cuûa ngoïn löûa noái tieáp nhau khoâng giaùn ñoaïn maø luoân luoân coù taùc duïng, chöù khoâng phaûi laø aùnh löûa tröôùc taét maø aùnh löûa sau chaùy leân. Neáu aùnh löûa tröôùc taét maø töø aùnh löûa chaùy leân, vaäy thì dieät roài veà sau laïi sinh. Laïi coøn coù loãi, laø luùc aùnh löûa sau chaùy leân nhöng khoâng coù nhaân maø laïi chaùy. Laïi coøn coù loãi, laø neáu khoâng coù nhaân maø vaãn chaùy thì phaûi luoân luoân chaùy. Vaû laïi, cuõng khoâng phaûi laø ngoïn löûa tröôùc chaùy roài döøng laïi, sau ñoù ngoïn löûa khaùc môùi chaùy. Neáu ngoïn löûa tröôùc döøng


www.daitangkinh.org

laïi, ngoïn löûa sau môùi chaùy, thì ngoïn löûa tröôùc phaûi coù yù nieäm thöù hai toàn taïi. Nhöng trong phaùp Phaät thì khoâng coù nghóa nhö vaäy. Laïi coøn coù loãi, laø ngoïn löûa tröôùc ñaõ chaùy nhöng khoâng coù nhaân maø chaùy. Laïi coøn coù loãi nöõa laø ngoïn löûa caàn phaûi taêng maïnh hôn. Laïi coøn coù loãi, laø caàn phaûi coù nhieàu ngoïn löûa cuøng chaùy moät löôït. Vaû laïi, cuõng khoâng phaûi laø chính ngoïn löûa tröôùc döøng laïi maø ngoïn löûa khaùc laïi chaùy. Vì sao? Vì khoâng coù söï tieáp nhaän, hieän töôïng naøy coù nghóa theá naøo? Tuøy thuoäc vaøo ngoïn löûa tröôùc ñang chaùy. Vì nhöõng nôi naøo, nhöõng nhaân duyeân naøo? Chính laø nôi phaùt sinh cuûa ngoïn löûa, chính laø nhaân duyeân cuûa ngoïn löûa, chính laø ngoïn löûa tröôùc chaùy leân, chính laø luùc cuøng chaám döùt. Vì vaäy coù theå tieáp nhaän ngoïn löûa khaùc vaø nhaân duyeân khaùc. Laïi coøn coù loãi, laø ngoïn löûa tröôùc taét, ngoïn löûa sau chaùy, khoâng töø nhaân duyeân khoâng coù löûa maø chaùy, nghóa naøy khoâng hôïp lyù. Vì sao tim ñeøn chaùy saùng? Vì tröôùc sau theo thöù töï khoâng ñoaïn khoâng tuyeät maø noái tieáp nhau chaùy maõi. Thöùc-Danh saéc... cuõng nhö vaäy, theo thöù töï sinh-dieät maø coù theå laøm thaønh nhaân quaû, cho neân bieát. Chính vì nghóa naøy, cho neân döïa vaøo nhaân duyeân cuûa Thöùc coù theå sinh ra Danh saéc, nghóa nhaân quaû ñöôïc thaønh laäp.

Hoûi: Nhaân duyeân cuûa Danh saéc coù luïc nhaäp, laø do nhöõng nhaân naøo?

Ñaùp: Do nhaân cuûa Danh saéc kia. Vì sao? Vì nhaân duyeân naêm nhaäp thanh tònh cuûa saéc, vì nhaân duyeân yù nhaäp thanh tònh cuûa danh, maø goïi laø nhaân duyeân luïc nhaäp cuûa Danh saéc. Hoûi: Neáu duøng Danh saéc duyeân vôùi Luïc nhaäp thì nghóa naøy khoâng thaønh. Vì sao? Vì tuy coù Danh saéc nhöng khoâng coù Danh saéc. Ñieàu naøy coù nghóa gì? Khi Ca-la-la tuy coù Danh saéc, nhöng khoâng coù luïc nhaäp... Vì nghóa naøy, maø nghóa naøy thì khoâng thaønh. Hôn nöõa, sôû dó nghóa naøy khoâng thaønh, laø vì chuùng sinh coù ngöôøi muø, ñieác... Vieäc naøy coù nghóa gì? Neáu Danh saéc coù theå laøm nhaân cuûa luïc nhaäp, thì khoâng cho neân coù chuùng sinh ñieác vaø muø, taát caû ñeàu phaûi coù nguyeân veïn caùc caên.

Ñaùp: Nghóa naøy khoâng nhö vaäy. Vì sao? Vì khoâng rôøi Danh saéc maø thaønh luïc nhaäp, cuõng nhö maây vaø möa. YÙ naøy laø nghóa gì? Ví nhö oâng noùi trôøi möa, neáu tröôùc ñoù ñaõ coù maây, sau ñoù môùi coù möa, thì ñöông nhieân khoâng phaûi laø rôøi maây maø cuõng coù möa, luùc coù maây nhöng vaãn khoâng coù möa. Luïc nhaäp cuõng nhö vaäy, neáu coù Danh saéc thì coù luïc nhaäp, chaúng phaûi lìa xa Danh saéc maø laïi coù Danh saéc nhöng khoâng coù luïc nhaäp.

Hoûi: Vì nghóa gì maø coù Danh saéc nhöng khoâng coù luïc nhaäp? Ñaùp: Vì caùc nhaân duyeân khoâng ñaày ñuû. Caâu naøy coù nghóa gì? Cuõng


nhö nhaõn thöùc coù maét nhö thaät, nhöng vì caùc nhaân duyeân khoâng ñaày ñuû, cho neân khoâng thaønh nhaõn thöùc. Laïi nöõa, nhö thaät coù chuûng töû, nhöng vì caùc nhaân duyeân khoâng hoøa hôïp cho neân khoâng theå thaønh söï naûy maàm, vieäc naøy cuõng nhö vaäy. Vì nhaân duyeân trong thôøi kyø Ca-la-la... khoâng troïn veïn, cho neân caùc nhaäp (caùc traàn) cuûa maét... cuõng khoâng ñaày ñuû.

Hoûi: Caùc nhaân duyeân kia khoâng ñaày ñuû nhö vaäy naøo? Ñaùp: Vì nghieäp phieàn naõo vaø Danh saéc, hoøa hôïp thuaàn thuïc cho

neân thaønh töïu. Hoûi: Laøm sao bieát ñöôïc phieàn naõo cuõng laø nhaân duyeân cuûa luïc

nhaäp? Ñaùp: Vì A-la-haùn khoâng coøn sinh trôû laïi. Vieäc naøy coù nghóa gì? Vì

duø coøn coù nghieäp nhöng A-la-haùn khoâng coù phieàn naõo cho neân khoâng sinh, vì khoâng sinh cho neân khoâng coù luïc nhaäp, vì vaäy bieát ñöôïc phieàn naõo cuõng chính laø nghieäp nhaân saâu xa cuûa luïc nhaäp, vaø cuõng chính laø nhaân duyeân cuûa luïc nhaäp kia. Vì sao? Vì coù söï muø loøa... Vì vaäy duø thaät söï coù phieàn naõo, nhöng coøn phaûi tuøy thuoäc vaøo söï sinh cuûa töøng chuûng loaïi ñuû saùu thöù nghieäp coù muø-ñieác... Vì vaäy bieát nghieäp cuõng laø nhaân cuûa luïc nhaäp.

Laïi vì möôøi hai nhaäp coù nhieàu thöù. Vieäc naøy coù nghóa gì? Vì nhaäp coù nhieàu thöù cuøng thay ñoåi khoâng gioáng nhau chæ trong moät thaân theå cuûa moät chuùng sinh maø coù nhieàu thöù khaùc nhau, huoáng laø trong thaân cuûa ñuû thöù chuùng sinh coù caùc nghieäp khaùc nhau, theá löïc-nhaø cöûa-saéc ñeïp-maïng soáng ñeàu khaùc nhau. Taát caû söï khaùc bieät veà theá löïc-nhaø cöûa-saéc ñeïp... nhö vaäy ñeàu döïa vaøo nghieäp. Chính vì nghóa naøy, cho neân nghieäp kia cuõng laø nhaân duyeân cuûa luïc nhaäp, Danh saéc cuõng laø nhaân duyeân cuûa luïc nhaäp, vì Luïc nhaäp kia döïa vaøo chuûng töû. Vieäc naøy coù nghóa gì? Vì tuy coøn coù nghieäp phieàn naõo... maø chuûng töû cuûa Danh saéc naûy sinh ôû Luïc nhaäp, khoâng lìa Danh saéc maø coù theå sinh ra Luïc nhaäp, nhö khoâng lìa chuûng töû maø coù theå moïc ra maàm. Vì vaäy coù theå bieát nhaân gaàn cuûa Danh saéc naûy sinh luïc nhaäp, cuõng döïa vaøo nghieäp kia maø sinh ra luïc nhaäp. Vì sao? Vì tuy coù nghieäp maø nhö khoâng coù nghieäp. Vieäc naøy coù nghóa gì? Vì maëc duø vaãn coù nghieäp phieàn naõo..., nhöng Danh saéc kia khoâng thaønh töïu ñaày ñuû, nhö trong thôøi gian Ca-la-la.., khoâng coù nhaõn... nhaäp, nhöng döïa vaøo Danh saéc ñoù maø thaønh töïu luïc nhaäp, ví nhö môùi baét ñaàu keát haït, thì chung quy coù theå trôû thaønh quaû. Vì vaäy coù theå bieát Danh saéc-nghieäp phieàn naõo... ñaõ ñöôïc thuaàn thuïc maø coù theå laøm nhaân duyeân cuûa luïc nhaäp kia.

Hoûi: OÂng noùi nhaân duyeân coøn khoâng ñaày ñuû. Vì sao? Vì trong ñoù


www.daitangkinh.org

khoâng noùi ñeán nhaân duyeân beân ngoaøi. Vieäc naøy coù nghóa gì? Vì chæ tröø caùc duyeân nhö Thanh nhaäp Danh saéc... cuøng phaùt sinh luïc nhaäp. Neáu nhö vaäy thì chæ noùi nhaân duyeân Luïc nhaäp khoâng ñaày ñuû maø noùi nhaân duyeân cuûa Danh saéc, ñaây laø loãi laàm?

Ñaùp: Vieäc naøy khoâng caàn phaûi noùi. Vì sao? Vì nhaän thaáy hai choã. Ñieàu naøy coù nghóa gì? Vì nhaän thaáy hai choã ngoaïi nhaäp kia. Vì döïa vaøo chuùng sinh thaâu nhieáp hay döïa vaøo khoâng phaûi laø chuùng sinh thaâu nhieáp? Ñaây laïi coù nghóa gì? ÔÛ ñaây chæ döïa vaøo thöù töï cuûa chuùng sinh maø noùi veà möôøi hai nhaân duyeân, chöù khoâng döïa vaøo phi chuùng sinh maø noùi veà möôøi hai nhaân duyeân. Vì vaäy chæ döïa vaøo chuùng sinh ñaõ thaâu nhieáp maø noùi, chöù khoâng döïa vaøo caùi phi chuùng sinh maø noùi. Do nghóa naøy, cho neân ôû ñaây chæ döïa vaøo nhaân duyeân beân trong maø chuùng sinh thaâu nhieáp ñeå noùi, chöù khoâng phaûi döïa vaøo nhaân duyeân beân ngoaøi kia maø noùi.

Hoûi: Neáu vaäy thì khoâng cho neân noùi veà Danh saéc. Ñieàu naøy coù nghóa gì? Neáu nhö vaäy thì trong chi Höõu thuoäc Danh saéc khoâng neân noùi veà Danh saéc, vì saéc thaáy ôû hai nôi?

Ñaùp: Thaät söï nhö lôøi chaát vaán. Tuy nhieân, neáu ôû choã kia khoâng noùi Danh saéc, chæ noùi duøng Danh duyeân Luïc nhaäp. Nhö vaäy, khoâng noùi naêm loaïi saéc nhaäp, saéc cuõng thanh tònh trong Luïc nhaäp kia, chöù khoâng phaûi chæ coù Danh saéc nhaäp thanh tònh. Vieäc naøy coù nghóa gì? Cho neân noùi laø coù theå thaáy duyeân nhaäp saéc... Vì vaäy, choã kia cuõng noùi laø saéc. Vì vaäy cho neân noùi Thöùc nhaân duyeân Danh saéc vaø duyeân yù nhaäp nhö vaäy... Ba thôøi gian nhö vaäy khoâng coù phaân bieät. Vì vaäy, Ñöùc Nhö Lai noùi ôû trong naøy, thì goïi laø noùi chính xaùc.

Hoûi: Taïi sao khoâng noùi nhaân duyeân ngoaïi nhaäp? Ñaùp: Noùi veà maét… thì chính laø noùi veà thaønh töïu. Ñieàu naøy coù nghóa

gì? Trong kinh naøy noùi veà Theå cuûa chuùng sinh thaønh töïu ñaày ñuû. Vieäc naøy laïi coù nghóa gì? Coù nghóa laø tuøy thuoäc vaøo nhöõng vò trí naøo, caùc nhaäp cuûa maét... seõ ôû vò trí ñoù, taát nhieân coù saéc ngoaïi nhaäp... Vì sao? Vì khoâng theå xa lìa caûnh giôùi cuûa saéc... maø coù nhaõn thöùc... Chính vì nghóa naøy cho neân caùc nhaäp cuûa maét... ñaõ thaâu nhieáp caùc saéc ngoaïi nhaäp... Vì vaäy, khoâng noùi rieâng veà caùc ngoaïi nhaäp. Laïi bôûi vì döïa vaøo noäi nhaäp maø ñöôïc teân goïi. Ñaây laø coù nghóa gì? Vì döïa vaøo noäi nhaäp, cho neân ñöôïc goïi laø chuùng sinh, chöù khoâng phaûi laø döïa vaøo ngoaïi nhaäp. Chính vì nghóa naøy cho neân chæ noùi noäi nhaäp maø khoâng noùi ngoaïi nhaäp.

Hoûi: Vì sao goïi laø Xuùc? Ñaùp: Höôùng ñeán goïi laø Xuùc.


Hoûi: Nghóa naøy theá naøo? Ñaùp: Phaùp traùi ngöôïc vôùi Thöùc ôû trong caûnh giôùi cuûa nieäm, vì nhaõn

thöùc… ôû trong caùc caûnh giôùi cuûa caùc saéc kia coù söï traùi ngöôïc nhau giöõa hai beân, ñoù goïi laø Xuùc. Laïi coù Xuùc tieáp caän höôùng veà hoøa hôïp vaøo moät nôi, teân goïi khaùc nhau maø nghóa nhö nhau. Vaû lai hoøa hôïp sinh ra phaùp trong phaàn vò cuûa yù cho neân goïi laø Xuùc.

Hoûi: Noùi veà nhaân duyeân cuûa Xuùc coøn khoâng ñaày ñuû, vì ba loaïi phaùp hoøa hôïp nhaân duyeân maø sinh ra Xuùc. Ñaây laø coù nghóa gì? Vì coù ba phaùp hoøa hôïp vôùi nhau maø sinh ra Xuùc. Ñöùc Phaät ñaõ noùi nhö vaäy. ÔÛ ñaây chæ noùi nhaân duyeân luïc nhaäp maø sinh ra Xuùc, vì vaäy trong naøy khoâng noùi ñaày ñuû veà nhaân duyeân sinh ra Xuùc, laø moät söï loãi laàm chaêng?

Ñaùp: Vì noùi nhaân duyeân beân trong thaâu nhieáp ñöôïc duyeân beân ngoaøi, ví nhö tieáng troáng. Ñaây laø coù nghóa gì? Nhö coù ngöôøi voã trong boïng caây nhòp nhaøng seõ phaùt ra tieáng, chæ noùi ñoù laø tieáng troáng. Ba phaùp nhö vaäy hoøa hôïp maø sinh ra Xuùc. Tuy noùi laø döïa vaøo beân trong, nhöng thaâu nhieáp ñöôïc caû beân ngoaøi, vì vaäy khoâng coù loãi. Vaû laïi, khoâng ñoàng nghóa vôùi söï naûy maàm cuûa chuûng töû. Nghóa naøy theá naøo? Nhö duø coù thôøi tieát-ñaát-nöôùc... hoøa hôïp, coù theå laøm nhaân duyeân cho söï naûy maàm nhöng noùi haït gioáng goïi laø nhaân toát ñeïp, haït gioáng coù theå naûy maàm laø nhaân duyeân toát ñeïp cuûa maàm. Ñaây laø maàm luùa teû, ñaây laø maàm luùa maïch, chöù khoâng noùi laø cuøng nhaân; Xuùc cuõng coù nghóa baát ñoàng nhö vaäy, duø coù ba phaùp hoøa hôïp môùi naûy sinh, nhöng chæ noùi noäi nhaäp maø khoâng noùi laø cuøng nhaân.

Vì nhaân hôn haún. Nghóa naøy theá naøo? Tuy coù ba phaùp hoøa hôïp maø sinh ra Xuùc, nhöng vì döïa vaøo caên coù khaû naêng naûy sinh maø noùi laø nhaân noäi taïi, vì döïa vaøo söï hôn haún kia, döïa vaøo caên kia, cho neân caùc Thöùc coù theå naûy sinh, vì nhöõng keû muø-ñieác... khoâng coù Thöùc... vì caùc phaùp nhö saéc ... laø caûnh giôùi cuûa Thöùc, cho neân döïa vaøo ba phaùp hoøa hôïp cuûa caên maø coù theå sinh ra phaùp kia. Tuy ba phaùp sinh ra Xuùc, nhöng caên laø hôn haún, cho neân Ñöùc Nhö Lai chæ noùi phaùp hôn haún, nhö noùi Luïc nhaäp. Laïi nöõa, tuy noùi Luïc nhaäp, nhöng thaâu nhieáp ñöôïc ba phaùp hoøa hôïp thì môùi trôû thaønh Xuùc. Vì ñaõ goïi laø nhaäp, töùc laø noùi saùu thöùc. Vì thöùc tuøy theo nhau cho neân noùi nhaäp (thöùc) nhö maét... töùc laø thaâu nhieáp Xuùc nhaäp nhö saéc... Vì sao? Vì thöùc (nhaäp) khoâng lìa saéc... maø coù ñöôïc thöùc (nhaäp) cuûa maét... Chính vì nghóa naøy, ôû ñaây noùi luïc nhaäp cuõng nhö vaäy.

Hoûi: Luïc nhaäp duyeân Xuùc, ñaây laø nhaân naøo? Ñaùp: Ngöôøi muø... khoâng coù maét... nhöng vaãn coù caûm xuùc vôùi ngöôøi

khaùc. Ñaây laø coù nghóa gì? Vì coù caên maét... laø coù söï caûm xuùc maét... neáu


www.daitangkinh.org

lìa xa caên maét... thì khoâng coù söï caûm xuùc cuûa maét... Nhö ngöôøi muø... chæ coù yù thöùc. Luïc nhaäp duyeân xuùc ôû ñaây cuõng nhö vaäy.

Hoûi: Döïa vaøo Xuùc duyeân Thoï, ñaây laø nhaân naøo? Ñaùp: Caûnh giôùi vaø caûm nhaän nieàm vui coù hoøa hôïp thì môùi coù söï

caûm nhaän nieàm vui... Nghóa naøy theá naøo? Nhö ngöôøi bò beänh phong nhieät, vì böïc töùc söï noùng nöïc, cho neân mong tìm nôi coù tuyeát rôi hoaëc coù söï che maùt cuûa ngoïc ma-ni...

Laïi coù ngöôøi vì thôøi tuyeát laïnh leõo laøm cho khoå naõo, maø mong tìm löûa söôûi cho aám, mong coù aùo aám vaø taát caû söï va chaïm aám aùp nhö nöôùc noùng...

Hoûi: Xuùc duyeân Thoï, nghóa naøy khoâng nhö vaäy. Vì sao? Vì cuøng vôùi söï caûm xuùc naûy sinh. Nghóa naøy theá naøo? Xuùc cuøng naûy sinh vôùi Thoï. Chính vì nghóa naøy, cho neân Xuùc duyeân Thoï, nghóa naøy khoâng ñuùng. Ví nhö hai chieác söøng cuøng moïc moät löôït, söøng beân phaûi khoâng laøm nhaân duyeân cho söøng beân traùi, söøng beân traùi khoâng laøm nhaân duyeân cho söøng beân phaûi. Ñaây cuõng nhö vaäy, vì vaäy phaûi döïa vaøo nhaân duyeân khaùc maø sinh ra, chöù khoâng phaûi laø nhaân duyeân cuûa Xuùc. Vaû laïi, neáu cuøng sinh, maø Xuùc coù khaû naêng laøm nhaân duyeân cho Thoï, thì vì nghóa naøy maø Thoï khoâng theå cuøng Xuùc laøm nhaân duyeân, vì Thoï laø nhaân töông öng Xuùc sinh ra.

Ñaùp: Tuy laø cuøng naûy sinh nhöng moâït phaùp laø nhaân, moät phaùp khoâng phaûi laø nhaân. Nghóa naøy theá naøo? Coù hai loaïi phaùp, tuy raèng cuøng naûy sinh nhöng coù moät phaùp coù khaû naêng laøm nhaân cho phaùp kia, chöù khoâng phaûi laø phaùp thöù hai laøm nhaân cho phaùp kia. Nhö aùnh saùng vaø ngoïn löûa tuy laø cuøng sinh ra, nhöng ngoïn löûa laø nhaân cuûa aùnh saùng chöù aùnh saùng khoâng phaûi laø nhaân cuûa ngoïn löûa. Laïi nöõa, ví nhö maët trôøi vaø aùnh saùng laø hai phaùp cuøng sinh, nhöng maët trôøi chæ coù khaû naêng laøm nhaân cho aùnh saùng chöù aùnh saùng khoâng theå laøm nhaân cho maët trôøi.

Laïi nöõa, nhö thaân cuøng sinh ra caùi boùng cuûa thaân, thaân laøm nhaân cho boùng chöù boùng khoâng laøm nhaân cho thaân.

Xuùc cuõng nhö vaäy, tuy cuøng phaùt sinh vôùi Thoï, nhöng Xuùc laøm nhaân cho Thoï maø Thoï khoâng theå laøm nhaân cho Xuùc.

Noãi hoaøi nghi naøy ñaõ chaám döùt. Ngoaøi ra coøn coù nghóa khaùc , laø khoâng phaûi theo thöù töï laøm nhaân duyeân cuøng phaùt sinh vôùi xuùc trong phaùp naøy cuûa toâi. Chính vì nghóa naøy, cho neân khoâng phaûi laø thoï vaø Xuùc ñeàu naûy sinh nhaát thôøi trong phaùp naøy cuûa toâi vaø naûy sinh theá naøo? Döïa vaøo thôøi gian quaù khöù maø Thoï laøm nhaân cho thôøi gian sau, vaø thöù töï laøm nhaân cho duyeân sinh. Laøm theá naøo bieát ñöôïc? Vì noùi moät nhaân. Ñaây laø


coù nghóa gì? Vì noùi döïa vaøo nhaân duyeân cuûa Xuùc maø sinh ra Thoï, chöù khoâng noùi laø döïa vaøo nhaân duyeân cuûa Thoï maø sinh ra Xuùc. Ñaây laø coù nghóa laø gì? Neáu hai phaùp naøy ñeàu cuøng phaùt sinh thì cho neân noùi laø duyeân, töùc laø chuùng laøm nhaân laãn nhau. Chính vì nghóa naøy cho neân noùi laø duyeân theo thöù töï, chöù khoâng noùi laø nhaát thôøi.

Hoûi: Döïa vaøo Thoï duyeân AÙi, thì ñaây laø nhaân gì? Ñaùp: Vì Thoï laøm nhaân cho moïi ham muoán vui möøng maø sinh ra

AÙi. Hoûi: Neáu nhö vaäy thì khoå khoâng cho neân sinh ra chaêng? Ñaùp: Vì mong caàu rôøi xa. Hoûi: Ngöôøi mong caàu caûm nhaän nieàm vui laø thaáy nieàm vui cho

neân mong caàu khoâng caàn phaûi mong caàu ñau khoå bôûi vì khoâng caàn duøng chaêng?

Ñaùp: Tuy khoâng tìm caàu söï ñau khoå nhöng cuõng coù AÙi, vì khoâng muoán thoï nhaän noãi ñau kia. Mong muoán xa lìa noãi ñau khoå, ñoù chính laø AÙi. Vì vaäy caûm nhaän noãi ñau khoå cuõng laø nhaân duyeân cuûa AÙi. Laïi nöõa, söï caûm nhaän nieàm vui cuõng laø nhaân duyeân cuûa duïc aùi. Nhaän laáy ñau khoå, xa lìa nhaân duyeân höõu aùi, ñaây laø coù nghóa gì? Nhö ngöôøi ñang ñau khoå döïa vaøo söï böùc baùch cuûa khoå maø khoâng hay bieát, vì khoâng coù theá löïc cho neân thaân maïng phaûi bò gieát haïi. Duø khoâng tìm khoå, duø khoâng mong caàu nieàm vui, maø vaãn coù nhaân duyeân cuûa AÙi.

Laïi nöõa, ngöôøi muø quaùng döïa vaøo Voâ minh, maø chuoát laáy noãi khoå ñau, nhö keû khaùt nöôùc trong ñeâm toái quôø quaïng uoáng phaûi nöôùc laãn phaân. Ñaây cuõng nhö vaäy.

Hoûi: Caûnh giôùi saéc... ñeàu laø duyeân cuûa AÙi. Vì sao chæ noùi Thoï laø duyeân cuûa AÙi?

Ñaùp: Vì caûm nhaän nieàm vui maø mong caàu saéc... kia. Ñaây laø coù nghóa theá naøo? Cuoäc soáng vôùi caûm nhaän nhöõng nieàm vui taát nhieân seõ coù nhieàu baïn beø. Chính vì nghóa naøy cho neân ñoái vôùi caùc phaùp saéc... ñeàu sinh taâm yeâu thích. Söï thoï nhaän laø nhaân hôn haún chöù khoâng phaûi laø saéc- höông... Vì vaäy chæ noùi thoï laøm nhaân cho AÙi maø khoâng noùi ñeán saéc....

Hoûi: Thuû coù nghóa gì? Ñaùp: Nhaän laáy-gaàn guõi-nhieãm-baùm dính, ñeàu goïi laø Thuû. Mong

caàu ôû chi Höõu vaø taát caû nhöõng vöôùng maéc ñoái vôùi cuûa caûi rieâng trong ñôøi soáng... Laïi thích öùng vôùi söï oâ nhieãm vöôùng maéc khoâng rôøi boû nhau, goïi laø Thuû. Thuû naøy coù boán loaïi: Duïc thuû, kieán thuû, giôùi thuû vaø ngaõ thuû.

Duïc thuû laø tham laáy coâng ñöùc cuûa caûnh giôùi naêm duïc. Giôùi thuû laø bôûi vì giöõ giôùi maø oâm laáy ba loaïi chaáp.


www.daitangkinh.org

Kieán thuû laø thaân kieán vaø ngaõ kieán. Vaû laïi, chaáp tröôùc vaøo ngaõ, goïi laø ngaõ thuû. Ngöôøi kia ñaém theo ngaõ

vì ngaõ maø mong caàu nieàm vui. Vì vaäy caàu mong caûnh giôùi cuûa naêm duïc kia caàu mong nieàm vui cuûa chö Thieân. Hoaëc choïn laáy mong thaáy ñöôïc chö Thieân maø thöïc haønh caùc phaùp khoå haïnh nhö vaäy, ñoù goïi laø kieán thuû. Neáu ñaõ caàu ñöôïc caûnh giôùi cuûa naêm duïc, tham ñaém vaøo phaùp aáy, thì goïi laø duïc thuû. Ñaém vaøo caûnh giôùi duïc laïc cuûa ñôøi vò lai cho neân khoâng coù theå xa lìa caûnh giôùi cuûa naêm duïc, giöõ giôùi nhö vaäy, thì goïi laø giôùi thuû. Laïi ñaém vaøo thaân mình, tuøy thuaän vôùi hai beân thì goïi laø kieán thuû. Nghóa laø theá naøo? Neáu rôi vaøo beân ñoaïn thì coá chaáp giöõ laáy caûnh giôùi naêm duïc, ñoù goïi laø duïc thuû. Neáu rôi vaøo beân thöôøng thì tham ñaém naêm duïc, laáy laøm nôi sinh toát ñeïp, giöõ giôùi nhö vaäy thì goïi laø thuû.

Hoûi: AÙi laøm duyeân cho Thuû, ñaây laø nhaân naøo? Ñaùp: Vì khoâng thoaû maõn AÙi, cho neân söï mong caàu cöù taêng theâm,

nhö uoáng nöôùc muoái laïi caøng khaùt theâm. Laïi döïa vaøo AÙi cho neân coù boán loaïi Thuû. Nghóa naøy theá naøo? Vì döïa vaøo duyeân AÙi, cho neân mong caàu caûnh giôùi naêm duïc trong hieän taïi. Nhö kinh noùi: Döïa vaøo nhaân duyeân cuûa AÙi maø mong caàu moïi duïc voïng, ñoù goïi laø duïc thuû.

Laïi döïa vaøo AÙi cho neân mong caàu caûnh giôùi naêm duïc trong ñôøi vò lai. Vì söï yeâu thích aáy maø khôûi leân söï giöõ giôùi, maø goïi laø giôùi thuû. Vì ngöôøi ñoù chæ mong caàu caûnh giôùi naêm duïc, neáu ñaõ caàu ñöôïc caûnh giôùi naêm duïc, thì khoâng muoán rôøi boû, maø caàu mong ôû caùc trôøi, choïn ngaøy toát thôø töï cuùng teá, ñeàu laø nhöõng mong muoán cuûa ngaõ. Ñaém theo ngaõ nhö vaäy goïi laø ngaõ thuû, ñoù goïi laø döïa vaøo nhaân duyeân AÙi höôùng veà Thuû.

Hoûi: Nhöõng AÙi naøo duyeân nhöõng Thuû naøo? Ñaùp: Caùc duïc aùi-duïc thuû-höõu aùi-naêng thuû-giôùi thuû-ngaõ thuû ñeàu lìa

aùi-naêng thuû vaø kieán thuû cuûa chi Höõu. Laïi nöõa, ngaõ aùi vaø kieán thuû cuûa chuùng sinh naûy sinh ra AÙi-giôùi thuû-thoï aùi-duïc thuû, ñoái vôùi taát caû thuû tham ñaém vaøo kieán thuû. Duïc thuø vaø giôùi thuû trong boán thuû laø hai thuû thuoäc veà AÙi, hai thuû coøn laïi thuoäc veà caên baûn voâ minh.

Hoûi: Theá naøo laø nghóa cuûa Höõu? Ñaùp: Höõu naøy coù khaû naêng phaùt sinh. Döïa vaøo khaû naêng phaùt sinh

naøy maø sieâng tu khaû naêng aáy. Döïa vaøo phaùp naøy maø coù khaû naêng phaùt sinh phaùp khaùc cho neân goïi laø Höõu.

Hoûi: Döïa vaøo Höõu duyeân Sinh, ñaây laø nhaân naøo? Ñaùp: Döïa vaøo nghieäp cuûa Höõu maø Sinh, nhö tröôùc ñaây ñaõ noùi. Döïa

vaøo Haønh coù Thöùc, ôû ñaây cuõng vaäy, caàn phaûi noùi ñaày ñuû. Hoûi: Phieàn naõo cuõng laø nhaân duyeân cuûa chi Sinh, nhö kinh noùi:


Nhaân cuûa AÙi coù khaû naêng phaùt sinh. Vì sao chæ noùi Höõu laø nhaân duyeân cuûa Sinh maø khoâng noùi duyeân Thuû?

Ñaùp: Vì döïa vaøo nhaân phaùt sinh hôn haún cho neân noùi nhö vaäy. Nghóa naøy theá naøo? Trong naøy chæ noùi nhaân hôn haún cuûa phaùp sinh. Vaäy theá naøo laø hôn haún? Ñaây laø ñòa nguïc, ñaây laø con ngöôøi, vaø ñaây laø trôøi, nhöõng thaân nghieäp nhö vaäy... laø nhaân gaàn, maø khoâng phaûi laø phieàn naõo. Nhöõng nhaân kia laïi coù nhaân ñaõ sinh, sinh trong ñoàng loaïi, moãi caùi ñeàu coù söï khaùc nhau, nghóa laø taát caû ñeàu khaùc bieät veà saéc löïc, veà nhaø cöûa, soáng laâu, cheát yeåu, coù beänh, khoâng beänh, tieâu duøng cuûa caûi trong ñôøi soáng. Caùc nghieäp trong naøy cuõng vaäy, cho neân bieát ñoù laø nhaân gaàn chöù khoâng phaûi phieàn naõo, laø vì noùi nhaân duyeân Höõu, Sinh höõu chöù khoâng phaûi laø nhaân duyeân Thuû.

Hoûi: Neáu Höõu coù khaû naêng laøm nhaân duyeân cho Sinh, thì taïi sao noùi Höõu laø nhaân duyeân Sinh maø khoâng noùi laø nhaân duyeân Sinh vôùi Höõu?

Ñaùp: Vì Höõu ñònh vaø baát ñònh. Nghóa naøy theá naøo? Vì coù chi Höõu taát nhieân phaûi coù chi Sinh, nhöng coù chi Sinh thì khoâng caàn phaûi coù chi Höõu. Gioáng nhö döïa vaøo ñeá thöù hai kia, cho neân phaûi coù ñeá thöù nhaát, nhöng khoâng caàn phaûi nhôø coù ñeá thöù nhaát môùi coù ñeá thöù hai. Neáu khoâng nhö vaäy thì cuoái cuøng seõ khoâng coù nhaân duyeân giaûi thoaùt. Vì vaäy, noùi döïa vaøo nhaân duyeân cuûa chi Höõu thì phaûi coù chi Sinh chöù khoâng phaûi Sinh duyeân Höõu.

Hoûi: Laõo laø nghóa gì? Ñaùp: Da nhaên, theå löïc suùt keùm goïi laø laõo. Coù ngöôøi noùi: Goïi laø

laõo vì coù söï thay ñoåi khaùc ñi. Nghóa naøy khoâng thaønh. Vì sao? Vì khoâng döøng laïi, vì haønh cuûa höõu vi khoâng döøng laïi trong saùt na. Neáu haønh cuûa höõu vi trong moãi yù nieäm khoâng heà döøng laïi, thì sao laïi noùi laø ñoåi thay maø goïi laø laõo? Laïi coøn coù loãi, neáu phaùp coù thay ñoåi thì caàn phaûi döøng laïi trong saùt na thöù hai. Neáu phaùp döøng laïi trong saùt na thöù hai thì khoâng phaûi laø nghóa cuûa phaùp Phaät. Laïi coøn coù loãi noùi thay ñoåi khaùc ñi laø phuû nhaän thaät theå. Neáu ngay trong phaùp tröôùc coù söï ñoåi thay khaùc ñi thì phaùp aáy caàn phaûi xaû boû baûn theå. Coøn neáu nhö phaùp ñoù khoâng thay ñoåi khaùc ñi, thì khoâng coù theå noùi laø coù ñoåi thay, coù khaùc bieät. Coøn neáu phaùp khoâng boû rôi baûn theå cuûa noù thì cuõng khoâng coù theå noùi laø coù söï ñoåi khaùc maø goïi laø laõo. Vì vaäy khoâng coù theå noùi laø coù chuyeån bieán maø goïi laø laõo. Tröôùc coù noùi töôùng laõo, ñoù laø nghóa cuûa laõo.

Hoûi: Taâm-taâm soá phaùp, laøm sao bieát ñöôïc laø laõo? Ñaùp: Vì nhaän thaáy taâm phaùp döïa vaøo phaùp khaùc, coù nghóa laø caùc


www.daitangkinh.org

caên maø boán ñaïi suùt giaûm roõ reät, söï nhôù nghó moûng manh-queân soùt-laàm laãn, ñoái vôùi caùc phaùp moân ñaõ coù-ñaõ nghe, khoâng nhaän thaáy roõ ñöôïc caûnh giôùi khoù troâng thaáy. Vôùi nhöõng traïng thaùi nhö vaäy, thì bieát laø taâm coù laõo.

Hoûi: Töû coù nghóa gì? Ñaùp: Cheát laø töø boû maïng soáng cuoái cuøng, tieâu maát haún tröôùc khi ñi

ñeán moät theá giôùi khaùc... Ñoù goïi laø töû. Nhö vaäy thì töû naøy vaø laõo vöøa noùi treân, keát hôïp caû hai hieän töôïng naøy cho neân goïi laø chi laõo töû.

Laïi coøn coù ngöôøi noùi: Sau khi caùc caên vaø boán ñaïi... suùt keùm raát tinh teá khoù phaân bieät, ñoù goïi laø laõo, bò tan vôõ goïi laø töû, nhö taùn caây taøn taï daàn. Laïi nöõa, boán ñaïi bò phaù hoaïi goïi laø laõo, tieâu tan heát goïi laø töû, nhö chieác xe cuõ kyõ hö muïc raõ rôøi tan naùt. Laïi nöõa, ñoái vôùi naêm aám tuøy thuaän dieät maát, ñoù goïi laø laõo, hieän töôïng dieät goïi laø töû, nhö ngoâi nhaø cuõ ñaõ muïc heát.

Hoûi: Sinh duyeân laõo töû coù nghóa gì? Ñaùp: Vì phaùp kia ñaõ tan raõ maø coù ñöôïc phaùp naøy. Neáu khoâng coù

phaùp kia thì cuõng khoâng coù phaùp naøy. Nghóa naøy theá naøo? Nhö môùi ñaàu, naén chieác bình, thôøi gian sau bình seõ cuõ. Laïi nöõa, tröôùc naén chieác bình, thôøi gian sau chieác bình seõ bò vôõ naùt. Ñaây cuõng nhö vaäy. Coù chuùng sinh sinh ra veà sau coù giaø cheát, chöù khoâng phaûi laø khoâng sinh ra. Vì vaäy laø döïa vaøo sinh duyeân laõo töû.

Hoûi: Neáu trong moät nieäm Sinh maø laäp töùc cheát ñi, thì trong ñoù laøm sao coù Sinh duyeân laõo töû?

Ñaùp: Maïng dieät maát. Nghóa naøy theá naøo? Nôi kia coù maïng ruùt giaûm hieän tieàn thì maïng naêm aám dieät maát, ñoù goïi laø laõo. Gioáng nhö côn möa coù maây cho neân möa, khoâng coù maây thì khoâng coù möa, cuõng coù luùc coù maây maø khoâng coù möa. Phaïm vi naøy cuõng nhö vaäy.

Hoûi: Vì sao trong ba phaùp töôùng höõu vi moät choã chæ noùi söï soáng laø chi Sinh, moät choã laïi noùi laõo vaø laáy laøm chi laõo?

Ñaùp: Vì nghóa tuøy thuaän. Luùc phaùp saép sinh thì Sinh luoân luoân tuøy thuaän, khi phaùp saép dieät thì chi laõo tuøy thuaän. Laïi nöõa, chi laõo töû tuøy thuaän phaùp hoaïi, chi Sinh vaø laõo töû kia traùi ngöôïc vôùi nhau, hai phaùp Laõo töû cuøng thay phieân nhau tuøy thuaän.

Noùi tuøy thuaän, vì tuøy thuaän vôùi söï phaù hoaïi cho neân goïi laø laõo töû cuõng nhö vaäy. Vì vaäy laõo töû hôïp thaønh moät chi, Sinh laø chi rieâng.

Hoûi: Vì sao khoâng noùi söï aâu lo... laø chi? Ñaùp: Vì khoâng bao phuû khaép trong taát caû caùc chuùng sinh. Nghóa

naøy theá naøo? Caùc phaùp aâu lo... khoâng bao phuû khaép trong ba coõi, chính


vì nghóa naøy cho neân khoâng noùi laø chi. Hoûi: Voâ minh dieät thì haønh dieät coù theo thöù töï naøo khoâng? Ñaùp: Nhö Lai noùi theo thöù töï laø möôøi hai phaân nhaân duyeân nhö

Voâ minh... coù theå sinh ra chi Höõu. Vì moïi chuùng sinh khoâng coù theå nhaän bieát ñöôïc möôøi hai nhaân duyeân cho neân rôi vaøo Ñoaïn kieán. Ñöùc Nhö Lai ñaõ noùi theo thöù töï laø Voâ minh dieät, thì nhöõng Chi khaùc cuõng ñeàu dieät. Vì moïi chuùng sinh khoâng theå thaáy bieát nhaân duyeân Voâ minh, cho neân rôi vaøo Thöôøng kieán. Vaû laïi, nhö tröôùc ñaây ñaõ noùi, theá naøo laø theá gian coù? Vì khoâng thaáy bieát möôøi hai nhaân duyeân, cho neân rôi vaøo voâ bieân? Chính vì nghóa naøy cho neân Ñöùc Nhö Lai môùi noùi: Theá naøo laø theá gian maát? Vì khoâng thaáy bieát caùc phaùp laø gì cho neân rôi vaøo coù bieân. Chính vì nghóa naøy, cho neân Ñöùc Nhö Lai noùi tieáp nhö trong kinh Nhö Lai Ca Chieân Dieân. Vaû laïi, ñaõ noùi ñeán thaân kieán-Taäp ñeá-Ñaïo ñeá, maø chöa noùi ñeán thaân kieán-Khoå ñeá-Dieät ñeá, vì vaäy caàn phaûi noùi. Laïi nöõa, ñaõ noùi ñeán Nhieãm ñeá maø chöa noùi ñeán Tònh ñeá.

Laïi nöõa, ñaõ noùi ñeán chaân lyù cuûa söï raøng buoäc, nhöng chöa noùi ñeán chaân lyù cuûa söï giaûi thoaùt. Nay caàn phaûi noùi ñeán, cho neân Nhö Lai noùi Voâ minh dieät thì Haønh cuõng dieät.

Hoûi: Caùc nhaân duyeân naøy coù bao nhieâu thöù? Ñaùp: Noùi goïn coù boán loaïi. Ñoù laø:

1. Coù thôøi gian cuûa möôøi hai nhaân duyeân. 2. Saùt na. 3. Thöù töï. 4. Khoâng ñoaïn tuyeät.

Thôøi gian laø ñeán luùc, goïi laø luùc nhaân duyeân. Nghóa naøy theá naøo? Thôøi Voâ minh laø thôøi quaù khöù. Sinh phieàn naõo laø thôøi cuûa Voâ minh. Noùi thôøi gian cuûa Haønh, laø noùi nghieäp thuoäc thôøi gian quaù khöù, ñoù goïi laø thôøi gian cuûa Haønh.

Noùi thôøi gian Thöùc, laø taâm thaùc sinh, cuøng sinh vôùi quyeán thuoäc, ñoù goïi laø thôøi gian cuûa Thöùc.

Thôøi gian Danh saéc laø khi tinh huyeát chöa hoøa hôïp thaønh, töùc Ca- la-la An-phuø-ñaø, Tyø-ni-kieân-chi... Trong thôøi gian nhö vaäy chöa sinh ra caùc caên, naêm tình, vaø luïc nhaäp chöa ñaày ñuû. Theå cuûa söï phaùt sinh trong thôøi gian aáy thì goïi laø Danh saéc.

Thôøi gian luïc nhaäp ñaõ sinh ra caùc caên ñaày ñuû nhö maét... caùc cô quan cuûa luïc nhaäp chöa coù khaû theå coù söùc löïc laøm choã nöông töïa cho taâm, taâm soá phaùp, ñoù goïi laø thôøi gian luïc nhaäp.

Noùi thôøi gian Xuùc laø thôøi gian tuøy thuoäc vaøo caùc caên coù theå laøm


www.daitangkinh.org

choã nöông töïa cho taâm-taâm soá phaùp kia, nhöng chöa coù theå thöïc hieän phaân bieät khoå-vui, cuõng chöa coù theå laøm moïi vieäc toát, xaáu, chöa coù haønh ñoäng hôn haún, ñoù goïi laø thôøi gian Xuùc.

Noùi thôøi gian Thoï, laø thôøi gian bieát caûm nhaän khoå, vui, phaân bieät ñöôïc noãi khoå, nieàm vui, goàm caû nhöõng vieäc toát xaáu, vui möøng, aên uoáng, chöa coù söï yeâu thích aùi duïc, chöa ñuû söùc tieáp nhaän tieàn cuûa rieâng cho söï soáng, ñaây laø thôøi gian Thoï.

Noùi thôøi gian AÙi, laø haønh ñoäng yeâu thích-ham muoán, coù tieàn cuûa cung phuïng cho ñôøi soáng, nhöng chöa theå phaân bieät coù khoâng, ñaây goïi laø thôøi gian aùi.

Noùi thôøi gian Thuû laø bieát phaân bieät coù, khoâng, khôûi leân söï mong caàu nhö vaäy, ñoù goïi laø thôøi gian Thuû.

Noùi thôøi gian Höõu, laø mong caàu caûnh giôùi naêm duïc ôû ñôøi naøy, vaø trong ñôøi vò lai, cho neân dong ruoåi tìm kieám möu caàu cho ñôøi soáng töông lai, baét ñaàu gaây ra moïi thöù nghieäp, ñoù goïi laø thôøi gian höõu.

Noùi thôøi gian Sinh, laø kieáp soáng naøy ñaõ luøi vaøo dó vaõng, töùc laø seõ ñöôïc kyù thaùc vaøo nôi sinh cuûa ñôøi kieáp sau, ñoù goïi laø thôøi gian Sinh.

Thôøi gian Laõo töû laø töø ñaây veà sau, caùc caên seõ bò phaù hoaïi daàn, goïi laø thôøi gian Laõo töû.

Noùi Saùt na nghóa laø caùc chi nhö Danh saéc... goïi laø Saùt na (Khoaûnh khaéc), vì trong moät yù nieäm ñeàu coù ñuû taát caû möôøi hai chi. Nghóa naøy theá naøo? Nhö moät ngöôøi döïa vaøo taâm tham lam maø gieát haïi chuùng sinh. Choã döïa ñoù ñaõ coù söï meâ laàm ngu si... goïi laø Voâ minh. Choã döïa ñoù ñaõ coù taâm nieäm töông öng vôùi söï lo nghó, goïi laø Haønh. Choã döïa ñoù ñaõ coù yù thöùc töông öng vôùi phaùp, goïi laø Thöùc. Choã döïa ñoù ñaõ coù phaùp töôùng naûy sinh cuøng vôùi Thöùc. Boán Ñaïi vaø söï nöông döïa vaøo boán Ñaïi maø naûy sinh boán Traàn, caùc phaùp dieãn ra nhö vaäy goïi laø Saéc. Choã döïa ñoù ñaõ coù Nhaäp döïa vaøo, taïo ra nghieäp maø chaúng lìa ñöôïc Nhaäp, goïi laø Luïc nhaäp. Choã döïa ñaõ coù caùc phaùp ñoái xöùng töông öng vôùi nhau, goïi laø Xuùc. Choã döïa ñoù ñaõ coù söï töông öng vôùi nhöõng caûm giaùc, goïi laø Thoï. Choã döïa ñoù ñaõ coù söï töông öng vôùi taâm tham duïc, goïi laø AÙi. Choã döïa ñoù ñaõ coù taâm nieäm khoâng buoâng boû aùi, goïi laø Thuû. Choã döïa ñoù ñaõ coù nghieäp thaân-mieäng-yù, goïi laø Höõu. Choã döïa ñoù ñaõ coù caùc phaùp khôûi leân thay theá caùc phaùp ñoù, goïi laø Sinh. Choã döïa ñoù caùc phaùp ñaõ coù ñoåi khaùc, goïi laø Laõo. Choã döïa ñoù caùc phaùp ñaõ coù taûn dieät, goïi laø Töû.

Coù thöù töï laø nghóa voâ thæ. Nghóa naøy theá naøo? Vì nhaân quaû kia khoâng ñoaïn tuyeät. Chính vì nghóa naøy cho neân khoâng bieát ñieåm khôûi ñaàu cuûa nhaân quaû ñoù.


Khoâng ñoaïn tuyeät vì moãi nhaân cuûa nhaân kia khoâng ñoaïn tuyeät. Nghóa naøy theá naøo? Laø nghóa töø xa ñeán. Hôn nöõa, khoâng phaûi chæ coù möôøi hai chi höõu coù khaû naêng naûy sinh nhaân duyeân, vì taát caû caùc phaùp höõu vi kia ñeàu goïi laø nhaân duyeân.

Hoûi: Caùc phaùp nhö taâm saâu xa... coù thöù töï naøo? Ñaùp: Vì thaønh töïu taát caû coâng ñöùc thuø thaéng, vì khoâng ñaùnh maát

taâm Boà-ñeà trong taát caû caùc phaùp, vì laøm caên baûn. Nghóa naøy theá naøo? ÔÛ trong coâng ñöùc tu haønh cuûa caùc Ñaïi Boà-taùt, noùi taâm saâu xa kia duøng laøm caên baûn, bôûi vì caùc Boà-taùt ñeàu thaønh töïu taâm saâu xa, vaø laáy laøm nhaân ñeå khoâng ñaùnh maát taâm Boà-ñeà. Nhö taâm saâu xa, caùc haønh cuõng nhö vaäy.

Töï nhieân tu haønh chæ vì muoán ñem laïi lôïi ích cho taát caû chuùng sinh. Vì vaäy Ñöùc Nhö Lai vì muoán chæ roõ nghóa theo thöù töï nhö thaät tu haønh, cho neân sau khi noùi veà taâm saâu xa, thì tieáp theo Ngaøi noùi veà hoaït ñoäng cuûa taâm. Laïi bôûi vì Boà-taùt thaønh töïu thaâm taâm vaø haønh taâm, roài sau ñoù tu haønh ñem laïi lôïi ích cho moïi ngöôøi. Vì muoán chæ roõ nghóa thuø thaéng nhö vaäy cho neân Ñöùc Nhö Lai noùi ñeán thaønh töïu taâm Xaû sau khi noùi veà vieäc tu haønh. Laïi bôûi vì Boà-taùt tu haønh nhö thaät veà giöõ giôùi-boá thí ... vaø nguyeän ñem phaùp toát ñeïp ñoù hoài höôùng. Döïa vaøo nghóa nhö vaäy chæ roõ söï tu haønh trôï ñaïo Boà-taùt. Vì vaäy, tieáp theo noùi veà thaønh töïu hoài höôùng. Vaû laïi, töø giöõ giôùi cho ñeán hoài höôùng ñeàu khoâng phaûi laø thieän caên nhaát ñònh, tieáp theo laø muoán chæ roõ phaùp Tam-muoäi thuø thaéng, muoán laøm cho chuùng sinh an truù trong nhöõng caên thieän nhö Töø Bi... Chính vì nghóa naøy cho neân Ñöùc Nhö Lai noùi veà thaønh töïu taâm Ñaïi Töø Bi... sau khi noùi phaùp hoài höôùng. Ñöùc Nhö Lai ñaõ an trí phaùp yeân vui maàu nhieäm nhaát ñònh ñoái vôùi Boà-ñeà, vì muoán xa lìa taâm nieäm tham ñaém kia, cho neân sau khi noùi veà taâm Töø Bi thì tieáp theo môùi noùi ñeán phaùp phöông tieän. Vì coù phöông tieän cho neân coù trí tueä saùng suoát thaáy roõ caùc phaùp. Chính vì nghóa naøy cho neân Boà-taùt khoâng rôi vaøo phaàn vò Thanh vaên vaø Bích-chi-Phaät, maø ñi vaøo phaàn vò Boà-taùt.

Vì vaäy, Ñöùc Nhö Lai noùi ñeán thaønh töïu Baùt nhaõ Ba-la-maät sau khi noùi veà phaùp phöông tieän.

Hôn nöõa, noùi goïn töø thaønh töïu taâm saâu xa cho ñeán phöông tieän, laø chæ roõ söï thaønh töïu coâng ñöùc hoã trôï cho ñaïo.

Cuoái cuøng thaønh töïu Baùt nhaõ Ba-la-maät laø chæ roõ thaønh töïu trí tueä trôï ñaïo.

Laïi nöõa, töø thaønh töïu taâm saâu xa cho ñeán phöông tieän laø chæ roõ thaønh töïu coâng ñöùc Boà-ñeà ñaïo. Thaønh töïu cuoái cuøng laø Baùt nhaõ Ba-la- maät, töùc laø chæ roõ thaønh töïu ñaïo trí tueä Boà-ñeà.


www.daitangkinh.org

Vaû laïi, töø thaønh töïu taâm saâu xa cho ñeán hoài höôùng laø chæ roõ thaønh töïu thaân Giôùi. Hai phaùp Töø-Bi laø chæ roõ thaønh töïu thaân Ñònh, phöông tieän Baùt nhaõ laø chæ roõ thaønh töïu thaân tueä. Laïi nöõa, thaønh töïu taâm saâu xa töùc laø chæ roõ thaønh töïu taâm ngay thaúng. Baûy caâu coøn laïi laø chæ roõ thaønh töïu söï tu haønh.

Hôn nöõa, thaønh töïu taâm saâu xa vaø thaønh töïu taâm haønh laø chæ roõ nhaø giôùi. Thaønh töïu taâm Xaû vaø thaønh töïu hoài höôùng laø chæ roõ nhaø boá thí. Thaønh töïu taâm Ñaïi Töø vaø thaønh töïu taâm Ñaïi Bi laø chæ roõ nhaø dieät. Thaønh töïu phöông tieän vaø thaønh töïu Baùt nhaõ laø chæ roõ nhaø trí. Nhö vaäy, taát caû caùc phaùp coù trôû ngaïi hay khoâng trôû ngaïi, thì trong taát caû caùc Tu-la-la khaùc ñaõ noùi roäng, cho neân bieát.

Tu-la-la naøy laø döïa vaøo nghóa giôùi hoïc cuûa caùc Ñaïi Boà-taùt maø noùi.

Nhö vaäy, vôùi taùm vaïn boán ngaøn Voâ löôïng voâ bieân caùc phaùp moân... cuûa caùc Ñaïi Boà-taùt, ñeàu thuaän theo töông töï bieát roõ.

www.daitangkinh.org


TAÄP 88

BAÛO KEÁ ÖU

KINH TÖÙ PHAÙP BA ÑEÀ XAÙ

SOÁ 1526


www.daitangkinh.org

GHI NHAÄN VEÀ VIEÄC PHIEÂN DÒCH KINH BÖÛU KEÁ TÖÙ PHAÙP

ÖU BA ÑEÀ XAÙ

Kinh Böûu Keá laø moät taäp trong Ñaïi taäp. Toâng chæ cuûa kinh naøy laø boán phaùp voâ cuøng saâu xa vi dieäu. Boà-taùt Thieân Thaân ñaõ löôïc neâu baøy veà phaùp moân ñoù, cho neân goïi laø Öu Ba Ñeà Xaù.

Vôùi haïnh löïc töï taïi cuûa baäc Thaùnh, Boà-taùt ñaõ taïo kinh naøy trong moät hoaøn caûnh raát toát ñeïp veà xöù sôû, con ngöôøi vaø thôøi gian.

Hoâm nay laø ngaøy muøng moät thaùng chín, thuoäc ngaøy Canh ngoï, naêm Taân daäu, nieân hieäu Höng Hoøa thöù ba, caùc vò:

1. Tam taïng Phaùp sö Tyø Muïc Trí Tieân, gioøng vua Saùt ñeá lôïi, ngöôøi nöôùc OÂ Tröôøng.

2. Cuø Ñaøm Löu Chi, gioøng Baø-la-moân, ngöôøi nöôùc Trung Thieân Truùc.

3. Ñaïi só Hoä phaùp laø Phieâu Kî ñaïi töôùng quaân nhaø Nguïy. 4. Cao Troïng Maät, ngöôøi Boät Haûi, Ngöï söû trung uùy, Khai phuû nghi

ñoàng Tam ty. 5. Sa-moân Ñaøm Laâm, laø ngöôøi yeâu thích chaùnh phaùp. Caû ñaïo tuïc ñeàu nöông nhôø nhau ôû chuøa Kim Hoa, trong thaønh

Nghieäp, dòch ra Haùn vaên goàm 4.999 chöõ.

-----------------------

www.daitangkinh.org

SOÁ 1526

BAÛO KEÁ KINH TÖÙ PHAÙP ÖU BA ÑEÀ XAÙ

Taùc giaû: Boà-taùt Thieân Thaân. Haùn dòch: Ñôøi Nguyeân Nguïy, Ñaïi sö Tyø Muïc Trí Tieân.

Toâi nghe nhö vaäy: Moät thôøi, Ñöùc Baø-giaø-baø ñang ôû trong nuùi Kyø-xaø-quaät, thuoäc thaønh

Vöông-xaù, cuøng vôùi chuùng Ñaïi Tyø-kheo Taêng vaø chuùng Ñaïi Boà-taùt hoäi ñuû.

Baáy giôø, Ñöùc Theá Toân baûo Boà-taùt Böûu Keá: Naøy Thieän nam! Boà-taùt coù boán thöù phaùt khôûi tinh tieán, khoâng xa

lìa boá thí. Ñoù laø: 1. Phaùt khôûi tinh tieán vôùi ñaày ñuû taát caû chuùng sinh. 2. Phaùt khôûi tinh tieán vôùi ñaày ñuû taát caû phaùp Phaät. 3. Phaùt khôûi tinh tieán vôùi töôùng cöùu caùnh tuøy hình haûo. 4. Phaùt khôûi tinh tieán vôùi theá giôùi Phaät thanh tònh. Boán thöù phaùt khôûi tinh tieán nhö theá, ñöôïc neâu baøy ñaày ñuû nôi kinh

naøy. Boán thöù chaùnh phaùp cuûa Boà-taùt nhö theá ñaõ ñöôïc giaûng noùi, chöùng

minh caùc vieäc laøm vò tha cuûa Boà-taùt ñöôïc thaâu nhieáp trong kinh Ñaïi thöøa.

Nay ôû ñaây, xin ñem ra giaûi thích. Do yù nghóa naøo maø Boà-taùt kia coù ñaày ñuû dieäu löïc lôùn lao khoâng

theå suy löôøng, luoân sieâng naêng tinh tieán khoâng caáu ueá, khoâng ñoäng, tinh


tieán moät caùch vöõng chaéc baäc nhaát? Ñöùc Theá Toân noùi keä: Ñaáng Phaùp Vöông Maâu Ni Theá Toân, Tinh tieán khoâng theå suy löôøng ñöôïc, Sieâng naêng baát ñoäng-khoâng caáu nhieãm, Söùc maïnh tinh tieán toát ñeïp nhaát, Thuyeát giaûng veà Tu-ña-la naøy, Laøm lôïi ích cho nhöõng nôi naøo?

Laïi nöõa, do nghóa gì goïi laø Theá Toân? Laøm lôïi ích gì ôû kinh thaønh Vöông-xaù? Vì yù nghóa gì maø Ñöùc Theá Toân baûo vôùi Boà-taùt Böûu Keá? Taïi sao Boà-taùt coù teân laø Böûu Keá? Naøy Thieän nam! Boà-taùt coù boán thöù phaùt khôûi tinh tieán, khoâng xa lìa boá thí. Boà-taùt nhö theá laø thuoäc veà gioøng hoï naøo? Nhöõng nghóa naøy caàn phaûi giaûi thích.

Taïi sao phaùt khôûi boán loaïi tinh tieán khoâng nhieàu, khoâng ít? Boá thí laø sao? Coù bao nhieâu thöù boá thí? Phaùt khôûi tinh tieán ñaày ñuû chuùng sinh laø gì? Nhöõng ñieàu naøy caàn ñöôïc giaûi thích.

Chuùng sinh laø gì? Laø coù hay laø khoâng? Chuùng sinh neáu coù maø taát caû caùc phaùp ñeàu noùi lìa chuùng sinh, thì laøm theá naøo ñeå traùnh khoûi? Chuùng sinh neáu khoâng nhöng noùi ñaày ñuû taát caû chuùng sinh thì khoâng töông öng. Boà-taùt boá thí laø ñang coù ñaày ñuû taát caû chuùng sinh hay laø khoâng ñaày ñuû? Neáu ñeàu ñaày ñuû thì vì nhaân duyeân gì, taát caû chuùng sinh khoâng hay, khoâng bieát? Nhö Ñöùc Theá Toân ñaõ noùi, lôøi noùi treân vôùi Long vöông: “Neáu boán phaùp cuûa Ta ñaõ chaáp giöõ veà chuùng sinh, thì taát caû caùc chuùng sinh kia ñeàu phaûi bieát phaùp Ta ñaõ giaûng noùi. Neáu khoâng ñaày ñuû thì töï maâu thuaãn vôùi lôøi giaûng noùi cuûa Ta trong Tu-ña-la”.

Neáu noùi phaùt khôûi tinh tieán vôùi ñaày ñuû taát caû phaùp Phaät, thì Nhö Lai giaûng noùi nhöõng gì goïi laø phaùp Phaät?

Laïi nöõa, Boà-taùt boá thí nhö theá naøo? Neáu ñaõ ñaày ñuû taát caû phaùp Phaät nhö theá, thì caàn gì phaûi giaûng noùi saùu phaùp Ba-la-maät? Neáu söï boá thí ñoù ñaày ñuû nhö theá, töùc laø khoâng coù naêm Ba-la-maät. Neáu coù saùu thì töï maâu thuaãn vôùi lôøi Phaät ñaõ noùi trong Tu-ña-la?

Neáu noùi töôùng cöùu caùnh, tuøy hình haûo, phaùt khôûi töôùng tinh tieán tuøy hình haûo thì veà nghóa naøy caàn phaûi giaûng noùi töôùng toát ñeïp laø gì? Laïi nöõa, veà nghóa naøy Ñöùc Theá Toân ñaõ giaûng noùi roài. Neáu Ñöùc Theá Toân noùi töôùng toát ñeïp hoaøn toaøn, phaùt khôûi tinh tieán veà Thi la Ba-la-maät, thì Phaät ñaõ giaûng noùi nhö vaäy. Neáu coù Boà-taùt naøo hy voïng muoán ñöôïc töông öùng vôùi tuøy hình haûo maø boá thí, thì phaûi bieát raèng Boà-taùt ñoù laø Boà-taùt chaáp tröôùc.

Vì yù nghóa gì ôû ñaây thì tuøy thuaän noùi Thi la Ba-la-maät, coøn nôi kia

SOÁ 1526 - BAÛO KEÁ KINH TÖÙ PHAÙP ÖU BA ÑEÀ XAÙ 159

www.daitangkinh.org

thì laïi ngaên chaën nhaân duyeân nhö theá? Veà nghóa naøy caàn phaûi noùi roõ. Neáu noùi phaùt khôûi tinh tieán vôùi theá giôùi Phaät thanh tònh, thì coù bao

nhieâu thöù theá giôùi thanh tònh vaø khoâng thanh tònh cuûa chö Phaät? Nghóa naøy caàn noùi roõ.

Laïi nöõa, theá giôùi naøy laø theá giôùi cuûa Phaät Theá Toân Thích-ca Maâu- ni, laø thanh tònh hay khoâng thanh tònh? Neáu theá giôùi naøy ñeàu laø thanh tònh thì maâu thuaãn vôùi lôøi Nhö Lai ñaõ noùi veà caûnh giôùi trang nghieâm trong kinh A-Di-Ñaø: “Nay Ta ñaõ ra khoûi ñôøi döõ goàm ñuû naêm thöù oâ tröôïc, chöùng ñaéc ñaïo quaû Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc”.

Neáu khoâng thanh tònh, thì vì sao trong kinh naøy laïi noùi Boà-taùt coù boán thöù phaùt khôûi tinh tieán, khoâng xa lìa boá thí. Veà nghóa aáy caàn noùi roõ.

Noùi toùm laïi, phaùt khôûi tinh tieán vôùi ñaày ñuû taát caû chuùng sinh nhö theá laø sao? Cho ñeán phaùt khôûi tinh tieán theá giôùi Phaät thanh tònh laø sao? Ñöùc Theá Toân ñaõ noùi vaán ñeà naøy ñeàu laø khoù laõnh hoäi.

Söï thanh tònh khoâng nhô vaøo baäc nhaát nhö theá, nhö ñaõ vaán naïn trong Tu-ña-la naøy, nay seõ giaûng noùi.

Phaùp ñaõ noùi ôû ñaây, veà yù nghóa laø theá naøo? Do nghóa naøo maø phaùp kia khoâng coù chöôùng ngaïi, khoâng theå löôïng töông öùng vôùi tueä thuø thaéng khoâng caáu ueá, khoâng theå nghó baøn vôùi thaân-mieäng-yù toát ñeïp, laø Tu-ña-la thöù nhaát, ñöôïc caùc haøng Trôøi, Ngöôøi, A-tu-la cuùng döôøng, haønh hoùa thuø thaéng, tòch tónh, khoâng theå tö duy, luaän baøn, laø phaùp saùng suoát khoâng gì saùnh, khoâng ai baèng maø Nhö Lai ñaõ giaûng noùi kinh naøy baèng keä:

Khoâng chöôùng ngaïi roäng lôùn voâ bieân, Tueä thuø thaéng vöôït leân ba coõi, Thaân khoâng theå naøo nghó baøn ñöôïc, Mieäng vaø yù cuõng laïi nhö vaäy. Caùc haøngTrôøi ngöôøi, A-tu-la, Taát caû moïi ngöôøi ñeàu cuùng döôøng, Nghóa gì cho neân thuyeát kinh naøy, Haønh Voâ thöôïng lìa xa caáu nhieãm?. Chaùnh giaùo Ñöùc Phaät ñaõ thuyeát ra, Coâng haïnh tòch tónh ñöùng thöù nhaát, Coù aùnh saùng khoâng theå nghó baøn, Khoâng coù gì coù theå saùnh ñöôïc.

Nay xin noùi veà nghóa naøy, vì coù ngöôøi hoaøi nghi maø phaù tröø nghi, ñem laïi lôïi ích. Trong ñaïi hoäi naøy coù Trôøi, Ngöôøi, coù caû A-tu-la hoaëc roàng, Daï-xoa, Cöu-baøn-traø, nghe Phaät Theá Toân giaûng noùi kinh naøy cho


Boà-taùt. Töø caùc thöù ngoïc baùu, thöùc aên uoáng, xe coä, y phuïc trang nghieâm,

hoaëc ngöïa, hoaëc voi, nôi choán tu ñaïo, vöôøn röøng vui chôi, thaønh aáp, thoân xoùm ñoâng ngöôøi ñang ôû, hoaëc ñem caû ñaát ñai, vôï con, caùc boä phaän nhö tay chaân, tim, da, thòt, maùu, xöông tuûy trong toaøn thaân theå ñeå boá thí. Tuy nhieân, vöøa nghe Ñöùc Nhö Lai giaûng noùi xong, hoï voäi sinh ngôø vöïc trong taâm: “Boà-taùt phaùt khôûi tinh tieán ñöôïc bao laâu roài vôùi nhöõng vieäc boá thí khoù laøm nhö theá?” Ñöùc Nhö Lai quaùn xeùt bieát ñang coù nhöõng thaéc maéc ñoù, nhaèm döùt boû moái nghi ngôø aáy, neân Phaät giaûng noùi kinh naøy: “Naøy Thieän nam! Boán thöù phaùt khôûi tinh tieán, khoâng xa lìa boá thí cuûa Boà-taùt laø phaùp ñöôïc taát caû ngöôøi trí ñeà caäp ñeán, khoâng phaûi cho Boà-taùt bieáng treã trong vieäc boá thí. Theá neân, vôùi boán thöù phaùt khôûi tinh tieán ñaõ laøm ñöôïc lôïi ích nhö theá”.

Laïi nöõa, vì lôïi ích naøo maø Nhö Lai noùi ñeán boá thí thanh tònh cuûa Ñaøn Ba-la-maät?

Coù ngöôøi naøo nhôù nghó, muoán nghe Ñöùc Phaät giaûng noùi haïnh thí thanh tònh nôi Ñaøn Ba-la-maät, vöøa nghe xong laø ñöôïc lôïi ích.

Ngöôøi naøo muoán nghe Ta giaûng noùi kinh naøy? Ngöôøi ñoù laø caùc Boà-taùt nhö Böûu Keá.

Caùc chuùng Boà-taùt Ñaïi Thaùnh nhö theá ñeàu hieän dieän ñaày ñuû, ñaõ kheùo öùng hieän treân theá giôùi roài quang laâm ñeán ñaïi hoäi naøy, ñem caùc thöù thaéng dieäu cuùng döôøng Ñöùc Theá Toân.

Sau khi cuùng döôøng, Boà-taùt hoûi: “Baïch Theá Toân! Con chöa bieát Boà-taùt coù bao nhieâu haïnh thanh tònh? Kính xin Ñöùc Theá Toân giaûng noùi, nay con muoán ñöôïc nghe”.

Ñöùc Theá Toân noùi: “Naøy Thieän nam! Boà-taùt coù ñuû boán haïnh thanh tònh, ñoù laø:

1. Haïnh thanh tinh Ba-la-maät. 2. Haïnh thanh tònh phaùp phaàn Boà-ñeà. 3. Haïnh thanh tònh thaàn thoâng, trí tueä cöùu caùnh. 4. Haïnh thanh tònh thuaàn thuïc chuùng sinh”. Haïnh thanh tònh boá thí Ba-la-maät laø gì? Ñöùc Nhö Lai giaûng noùi theá

naøo? Ñöùc Theá Toân giaûng noùi boán thöù phaùt khôûi tinh tieán cuûa Boà-taùt

khoâng xa lìa boá thí, ñaït ñöôïc lôïi ích nhö theá. Laïi nöõa, söï lôïi ích cuûa nghóa naøy laø gì? ÔÛ ñaây, nay toâi noùi roõ veà lôïi

ích cho mình vaø ñem laïi lôïi ích cho moïi ngöôøi. Vì khoâng bieát laø nhaân lôïi ích cho mình vaø cho ngöôøi, neân Ñöùc Nhö Lai baûo cho bieát nhaân toá lôïi


www.daitangkinh.org

ích cho mình vaø cho ngöôøi ñoù, do ñoù Ngaøi giaûng noùi Tu-ña-la naøy. Taïi sao taát caû ngöôøi trí ñeàu chæ roõ veà boán thöù phaùt khôûi tinh tieán, boá thí naøy? Vì coù ngöôøi ñaõ phaùt taâm Boà-ñeà roài, ngöôøi ñoù ñaõ laøm ñaày ñuû lôïi ích cho mình vaø cho ngöôøi, khoâng chæ laø söï nhôù nghó trong taâm.

Töôùng toát cöùu caùnh phaùt khôûi tinh tieán, ñaày ñuû phaùp Phaät phaùt khôûi tinh tieán, vì theá cho neân boá thí seõ ñöôïc lôïi ích troïn veïn cho mình.

Chuùng sinh phaùt khôûi tinh tieán, theá giôùi Phaät thanh tònh phaùt khôûi tinh tieán, theá neân Boà-taùt boá thí seõ laøm ñöôïc lôïi ích cho moïi ngöôøi, lôïi ích laø nhö theá.

Laïi nöõa, coøn coù choã lôïi ích naøo? Nay seõ giaûng noùi veà nghóa naøy. Neáu coù Boà-taùt khoâng hoïc taäp trí boá thí, thì Ñöùc Nhö Lai seõ baûo Boà-taùt ñoù hoïc trí boá thí. Nhö theá laø laøm lôïi ích cho Nhaát thieát trí, cho neân Ñöùc Nhö Lai môùi chæ roõ.

Neáu coù Boà-taùt khoâng hoïc trí boá thí nhöng cuõng haønh thí thì goïi laø boá thí, khoâng phaûi laø Ba-la-maät. Nhö giaûng noùi Ñaøn Ba-la-maät, trong ñoù Ñöùc Theá Toân daïy, neáu ngöôøi naøo traûi qua Haèng haø sa soá kieáp tu haønh boá thí maø khoâng hoïc hoûi trí boá thí, thì Boà-taùt nhö theá chæ ñöôïc goïi laø boá thí chöù khoâng phaûi laø Ba-la-maät.

Laïi coøn lôïi ích naøo nöõa? Veà nghóa naøy nay seõ noùi. Neáu coù Boà-taùt muoán haønh boá thí ít maø ñöôïc quaû baùo nhieàu thì duøng phöông tieän gì? Ngöôøi Nhaát thieát trí laø baäc voâ hoïc, nhöng kheùo vaän duïng phöông tieän. Hoïc vôùi ngöôøi khoâng hoïc ñoù, vì lôïi ích maø giaûng noùi cho hoï kinh naøy. Ngöôøi Nhaát thieát trí ñem boán thöù aáy chæ roõ cho hoï, duøng phöông tieän boá thí ít maø ñöôïc quaû baùo nhieàu, nhö kheùo duøng phöông tieän nôi Tu-ña-la ñeå giaûng noùi, töùc laø kheùo duøng phöông tieän cho neân Boà-taùt boá thí ít, maø haønh hoùa saâu roäng laøm voâ löôïng lôïi ích nhö theá.

Coøn coù lôïi ích naøo nöõa? Veà nghóa naøy, nay seõ noùi: Neáu coù Boà-taùt xa lìa trí nguyeän, thì Ñöùc Nhö Lai khieán trí nguyeän cuûa Boà-taùt aáy hoøa hôïp, seõ ñöôïc lôïi ích nhö theá, baäc Nhaát thieát trí chæ roõ: Boà-taùt khoâng phaùt nguyeän thì khoâng boá thí. Laïi nguyeän nhö theá naøy: Hoâm nay toâi ñaõ haønh boá thí ñaày ñuû vôùi caùc thöïc phaåm, nguyeän nôi ñôøi vò lai, toâi seõ duøng phaùp voâ thöôïng ñeå boá thí vôùi ñaày ñuû möôøi löïc, boán phaùp voâ uùy vaø phaùp baát coäng, phaùp Phaät vôùi töôùng tuøy hình haûo nhö theá, ñeàu ñöôïc chöùng ñaéc. Toâi seõ kheùo laøm thanh tònh theá giôùi cuûa Phaät, lôïi ích laø nhö theá.

Ngoaøi ra coøn lôïi ích gì nöõa? Veà nghóa naøy nay seõ noùi ñeán. Boà-taùt mong boán thöù ñaày ñuû, khoâng hoïc nhaân boá thí, chæ hoïc nhaân laøm lôïi ích. Baäc Nhaát thieát trí chæ roõ: Neáu oâng muoán caàu ñaït boán thöù ñaày ñuû, neân thöïc haønh boán thöù phaùt khôûi tinh tieán haønh boá thí. Boán thöù ñoù laø:


1. Chuùng Taêng ñaày ñuû. 2. Trí ñaày ñuû. 3. Thaân ñaày ñuû. 4. Theá giôùi Phaät ñaày ñuû.

Nhaát thieát trí chæ roõ: Neáu oâng muoán caàu ñaït boán thöù ñaày ñuû, neân thöïc haønh boán thöù phaùt khôûi tinh tieán, laøm vieäc boá thí. Neáu noùi ñaày ñuû taát caû chuùng sinh maø phaùt khôûi tinh tieán thì seõ ñöôïc chuùng Taêng ñaày ñuû. Neáu noùi ñaày ñuû taát caû phaùp Phaät, maø phaùt khôûi tinh tieán thì seõ ñöôïc Trí ñaày ñuû. Neáu noùi töôùng cöùu caùnh tuøy hình haûo maø phaùt khôûi tinh tieán, thì seõ ñöôïc Thaân ñaày ñuû; neáu noùi theá giôùi thanh tònh cuûa Phaät maø phaùt khôûi tinh tieán, thì seõ ñöôïc Theá giôùi Phaät ñaày ñuû.

Lôïi ích nhö theá laø lôïi ích cho mình vaø cho ngöôøi, cho neân Nhö Lai giaûng noùi kinh naøy.

Laïi nöõa, do nghóa naøo goïi laø Theá Toân? Laøm nhöõng lôïi ích gì nôi kinh thaønh Vöông-xaù? Hai vaán naïn naøy, nhö trong phaàn Taâm Boà-ñeà Öu -ba-ñeà-xaù ñaõ giaûng noùi, neân bieát.

Vì sao Boà-taùt ñöôïc goïi laø Böûu Keá? Nay seõ giaûng noùi veà nghóa ñoù. Vì caên thieän ñaõ troïn veïn nhö theá, traûi qua voâ soá voâ löôïng traêm ngaøn A- taêng-kyø kieáp, neân Boà-taùt ñaõ ñöôïc nhuïc keá baèng ngoïc baùu, traûi roäng caû ba ngaøn ñaïi thieân theá giôùi, trong ñoù ñaày ñuû baûy thöù chaâu baùu, cho neân, vò Thaùnh ñoù coù teân laø Böûu Keá. Ví nhö duøng tay caàm kim cöông, neân goïi laø kim cöông thuû (tay kim cöông). Vì trong nhuïc keá nhö theá coù ngoïc baùu, cho neân goïi laø Böûu Keá. Ba ñieàu kheùo ñaày ñuû, Öu-ba-ñeà-xaù (giaûi thích) nhö ñaõ noùi trong kinh, neân bieát.

Vì leõ gì maø phaùt khôûi boán thöù tinh tieán, khoâng nhieàu khoâng ít? Nghóa ñoù nay seõ noùi. Vì nhaân suy töôûng, nhôù nghó ñeán boán thöù phaùt khôûi tinh tieán aáy, nhôù töôûng ñeán lôïi ích ñaày ñuû vaø cöùu caùnh. Boán thöù ñoù coù vaät gì khieán suy töôûng, nhôù nghó ñeán lôïi ích? Nay ôû ñaây toâi seõ giaûng noùi veà lôïi ích cuûa mình vaø ngöôøi. Boán thöù ñoù khoâng caàn nhieàu, cuõng khoâng ñöôïc ít. Laïi suy töôûng, nhôù nghó ñeán lôïi ích roát raùo thì khoâng ñöôïc noùi laø ít.

Ñöùc Nhö Lai ñaõ noùi boán thöù phaùt khôûi tinh tieán nhö theá. Ví nhö ngöôøi ñaøn oâng coù hai chaân thì ñi ñöôïc, laïi khoâng duøng nhieàu, nhöng moät chaân thì khoâng ñi ñöôïc. Ñaây cuõng nhö theá.

Boá thí laø gì? Coù bao nhieâu thöù boá thí? Hai caâu hoûi naøy, vaø ba ñieàu kheùo ñaày ñuû, Öu-ba-ñeà-xaù ñaõ giaûng noùi trong kinh kia, neân bieát.

Chuùng sinh laø gì? Laø coù hay laø khoâng? Öu-ba-ñeà-xaù trong phaàn taâm Boà-ñeà ñaõ giaûng noùi ôû kinh kia, neân bieát. Boà-taùt boá thí laø ñang ñaày


www.daitangkinh.org

ñuû taát caû chuùng sinh hay laø khoâng ñaày ñuû? Nghóa ñoù nay seõ noùi. Boà-taùt ñaày ñuû, theá naøo laø ñaày ñuû? Ñoái vôùi heát thaûy muoân loaøi, taâm Boà-taùt ñeàu bình ñaúng, buoâng boû taát caû vaät, boá thí roäng khaép, ñaày ñuû theä nguyeän vôùi taát caû chuùng sinh. Boà-taùt laøm theá naøo buoâng boû taát caû vaät ñaõ coù, taát caû cuûa caûi trong ngöôøi, nguyeän cho taát caû chuùng sinh ñeàu ñöôïc giaûi thoaùt, taâm ñöôïc thanh tònh. Thí cho ngöôøi ñeán caàu xin, nhö vaät cuûa mình, töø vaät mình töôûng cho ñeán xem taát caû chuùng sinh vôùi taâm bình ñaúng.

Neáu Boà-taùt boá thí, xa lìa ngaõ chaáp, thí cho aùo côm môùi laø boá thí ñaày ñuû cho taát caû chuùng sinh. Neáu chuùng sinh khoâng nhaän laáy cuûa boá thí thì ñieàu ñoù khoâng phaûi loãi ôû Boà-taùt.

Boà-taùt thí cho taát caû ngöôøi aên xin, cuõng nhö Long vöông. Ví nhö Long vöông ñoái vôùi taát caû ngöôøi caàu xin, ñeàu cho moät caùch bình ñaúng. Neáu ngöôøi naøo khoâng nhaän thì khoâng phaûi laø loãi do Long vöông. Nhö Long vöông noåi leân ñaùm maây daøy ñaëc roäng lôùn che khaép caû hö khoâng, truùt xuoáng traän möa bình ñaúng, nhöõng ñaùm coû thuoác, caây röøng ñeàu sinh soâi naûy nôû nhanh choùng, caùc choán ao hoà ñeàu ngaäp traøn. ÔÛ choã naøo cao khoâng tieáp nhaän ñöôïc nöôùc möa, ñieàu ñoù khoâng phaûi laø loãi ôû Long vöông. Cuõng nhö theá, Boà-taùt bình ñaúng haønh thí ñeán khaép taát caû ngöôøi aên xin. Neáu coù ngöôøi naøo khoâng daùm tôùi nhaän laõnh thì khoâng phaûi loãi ôû Boà-taùt, vì Boà-taùt ñaõ ñaùp öùng nguyeän voïng cuûa taát caû chuùng sinh.

Khi boá thí, Boà-taùt phaùt nguyeän nhö theá naøy: “Ta vì muoán laøm thoûa maõn nieàm an laïc voâ thöôïng cho taát caû chuùng sinh, neân nguyeän ñem moïi vaät duïng ban cho taát caû nôi choán sinh soáng, thöôøng xuyeân taïo moïi ñaày ñuû cho taát caû chuùng sinh”. Theá neân, Boà-taùt phaùt nguyeän boá thí cho taát caû nôi sinh soáng ñeàu ñöôïc giaøu coù an vui. Chính vì dieäu löïc cuûa phaùt nguyeän, dieäu löïc boá thí huaân taäp maø Boà-taùt ñaõ thöïc haønh moïi vieäc boá thí töø ñôøi naøy sang ñôøi khaùc, töø xöù sôû naøy sang xöù sôû khaùc cho voâ löôïng chuùng sinh ñeàu ñaày ñuû hoaøn toaøn. Xa lìa moïi ñieàu baát thieän nhö gieát haïi caùc loaøi, laø Boà-taùt ñaõ thí cho phaùp khoâng sôï haõi, khieán taát caû chuùng sinh thaûy ñeàu thoï nhaän haønh trì. Nhö Ñöùc Theá Toân ñaõ noùi: Vì ñình chæ söï gieát haïi caùc loaøi, ñoù laø boá thí söï khoâng sôï haõi, khoâng oaùn gheùt cho taát caû chuùng sinh.

Vì boá thí nhö theá, laø chæ cho chuùng sinh bieát caûnh giôùi Nieát-baøn roát raùo, voâ löôïng chuùng sinh ñeàu an truù trong Nieát-baøn dieäu laïc. Vì thoï nhaän lôøi Phaät truyeàn trao xong, cho neân Boà-taùt veà sau töï choïn laáy Nieát-baøn.

Vôùi nhaân duyeân tröø boû heát ñau khoå ñaït ñöôïc an laïc, nhö theá laø Boà- taùt ñaõ laøm ñaày ñuû cho taát caû chuùng sinh.

Phaùp cuûa Phaät laø gì? Veà nghóa naøy nay seõ noùi.


Phaùp thaân döïa vaøo möôøi löïc, boán phaùp voâ sôû uùy vaø möôøi taùm phaùp baát coäng cuûa Phaät. Vì taát caû caùc phaùp ñoù ñeàu chæ coù Phaät môùi nhaän bieát, cho neân goïi laø phaùp cuûa Phaät, nhö Thaùnh giaû Vaên-thuø-sö-lôïi ñaõ noùi keä:

Chaùnh giaùc khoâng theå nghó baøn ñöôïc, Nhö Lai khoâng theå suy löôøng ñöôïc, Caùc haøng Thanh vaên vaø Duyeân giaùc, Voán khoâng theå naøo suy löôøng ñöôïc. Huoáng laø taát caû caùc chuùng sanh, Ai coù naêng löïc bieát Nhö Lai, Phaøm phu thöïc haønh luoân hyù luaän, Nhö Lai khoâng bao giôø hyù luaän. Chæ rieâng Phaät coù theå bieát Phaät, Nöông döïa coâng haïnh cuûa phaùp Phaät, Thaân-taâm vaø trí ñeàu töï nhieân, Tröø Ñöùc Phaät ra khoâng ai hieåu.

Laïi nöõa, theá naøo laø Boà-taùt boá thí ñaày ñuû taát caû phaùp Phaät? Nhö theá thì caàn gì phaûi giaûng noùi saùu phaùp Ba-la-maät. Veà nghóa ñoù nay seõ noùi ñeán. Thaät coù saùu thöù, do yù gì chæ noùi veà boá thí? Nghóa naøy nay seõ neâu roõ.

Ñaây laø yù noùi Boà-taùt kheùo duøng phöông tieän. Nhö Boà-taùt kheùo duøng phöông tieän boá thí thì coù theå haønh trì ñaày ñuû saùu Ba-la-maät. Nhö kheùo duøng phöông tieän trong kinh giaûng noùi veà nhöõng ñieàu UÙc-giaø-la neâu hoûi. Boà-taùt taïi gia boá thí ñaày ñuû saùu Ba-la-maät. Theá naøo laø ñaày ñuû? Nghóa laø Boà-taùt coù nhieàu cuûa caûi vaät baùu ai ñeán xin, ñeàu thí cho vôùi taâm khoâng phaân bieät. Nhö theá goïi laø Boá thí Ba-la-maät. Döïa vaøo taâm Boà-ñeà ñeå tu haønh boá thí, nhö theá goïi laø Trì giôùi Ba-la-maät. Ñoái vôùi ngöôøi caàu xin, khoâng giaän döõ, khoâng loaïn ñoäng, nhö theá goïi laø Nhaãn nhuïc Ba-la-maät. Neáu boá thí cho ngöôøi khaùc, ta seõ coøn gì ñeå duøng? Khoâng coù taâm nieäm nhö theá, coù ñöôïc naêng löïc nhö theá, goïi laø Tinh tieán Ba-la-maät. Nhö coù ngöôøi caàu xin, neáu boá thí khoâng toû veû böïc doïc, töï taâm khoâng hoái tieác, luoân caûm thaáy roän leân trong loøng nhöõng yù nghó vui möøng toát laønh, nhö theá goïi laø Thieàn ñònh Ba-la-maät. Neáu boá thí roài, ñoái vôùi taát caû phaùp, taâm khoâng thuû ñaéc, khoâng hy voïng seõ ñöôïc quaû baùo. Vôùi trí tueä thoâng saùng, khoâng vöôùng maéc moät chuùt chaáp tröôùc nôi giaùo phaùp maø caûm thaáy hoan hyû, hoaøn toaøn vôùi taâm trong saùng, khoâng tham ñaém nhö theá, chæ mong caàu quaû vò Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, nhö theá goïi laø Baùt nhaõ Ba-la-maät.

Noùi toùm laïi, ñeàu ñaày ñuû taát caû saùu phaùp Ba-la-maät nhö theá trong


www.daitangkinh.org

haïnh boá thí. Hôn nöõa, nhö trong kinh Ñaïi thöøa, Ñöùc Theá Toân ñaõ töøng giaûng

noùi voâ löôïng söï ñaày ñuû nôi saùu Ba-la-maät. Nhö vaäy, taát caû ñeàu bao quaùt trong kinh naøy.

An truù nôi ñòa Ñaïi thöøa, caùc Boà-taùt ñeàu coù moät yù nieäm nhö theá. Boà-taùt kia an truù nôi ñòa Ñaïi thöøa vôùi yù nieäm cuûa caùc Boà-taùt, luoân boá thí ñaày ñuû taát caû phaùp Phaät.

Hôn nöõa, vì ñoái trò ñeå giaùo hoùa caùc chuùng sinh cho neân Ñöùc Theá Toân giaûng noùi phaùp. Hoaëc coù chuùng sinh phaûi duøng moân boá thí ñeå giaûng noùi ñaày ñuû taát caû phaùp Phaät cho hoï. Hoaëc coù chuùng sinh phaûi duøng caùc moân khaùc, cho ñeán duøng moân trí tueä.

Laïi nöõa, chæ roõ veà theä nguyeän cuûa Boà-taùt laø Boà-taùt luoân ñaùp öùng yù muoán cuûa ngöôøi caàu xin, vaø phaùt nguyeän nhö theá naøy: Nhö ta ñaõ ñaùp öùng moïi yù muoán cuûa ngöôøi caàu xin, ta seõ ñem caên thieän naøy nguyeän ñaït ñaày ñuû taát caû phaùp Phaät. Noùi nhö theá thì seõ khoâng coù loãi.

Töôùng toát laø gì? Veà nghóa ñoù nay seõ giaûng noùi. Coù ba möôi hai töôùng. Nghóa laø: Tay, chaân ñeàu coù daáu vaân baùnh xe ngay thaúng, baèng phaúng. Tay chaân ñeàu meàm maïi. Keõ giöõa hai ngoùn tay-chaân ñeàu coù maøng löôùi moûng nhö tô luïa. Coù baûy choã baèng phaúng, ñaày ñaën. Ngoùn tay daøi, thaân roäng lôùn ngay ngaén. Coå trong nhö mình con soø khoâng coù loâng. Ñuøi veá nhö ñuøi veá cuûa Nai nhaân ni. Caùnh tay baèng thaúng, aâm maõ vöông taøng, da maøu vaøng, toùc ñeïp, ôû moãi loã cuûa moãi sôïi loâng trong chaân maøy ñeàu coù haøo quang traéng, göông maët saùng rôõ. Vai nhö vai sö töû, tröôùc sau ñeàu troøn tròa. Löng Phaät ngay ngaén, phaúng, laø thöôïng vò trong caùc muøi vò. Thaân theå Phaät troøn ñaày nhö Ni-caâu-ñaø. Phía treân coå cao troøn, cuoáng löôõi cuûa Phaät roäng daøi, noùi tieáng Phaïm nhieäm maàu. Maù töôi nhuaän, raêng traéng baèng ñeàu khít, goàm boán möôi chieác, maét trong treûo xanh bieác nhö maét ngöu vöông.

Taùm möôi töôùng toát ñeïp: Mu baøn chaân noõn naø trôn nhaün, ngoùn tay troøn coù hoa tay, maïch tay khoâng loä ra, maét caù-goùt chaân ñeàu baèng phaúng, ñoát xöông raén chaéc saùt sao, meùp döôùi ñoâi baøn chaân baèng phaúng coù chæ vaét ngang, ngay ngaén-saâu nhaün-mòn maøng, löôõi noùi theo trình töï maïch laïc, saéc moâi ñoû töôi ñeïp, trong nhö quaû Taàn-baø, khoâng cao, khoâng thaáp, löôõi ñoû-meàm, moûng nhö löôõi cuûa voi chuùa traéng. Tieáng noùi cuûa Phaät nhö saám vang trong maây, aâm thanh toát ñeïp nhö tieáng noùi cuûa Boà-taùt Vaên-thuø.

Ñaày ñuû caùc töôùng toát: Hai caùnh tay ngang baèng, thaân theå saïch seõ, xieâm y cuõng theá, toaøn thaân ñeàu meàm maïi, caùc boä phaän ñeàu caân ñoái, moãi


boä phaän cuûa thaân theå ñeàu khít khao, tuøy theo choã roäng heïp, caùch ngoài cuûa Phaät raát troøn ñaày, löôõi ngay thaúng, luaän ñaøm vôùi lôøi leõ raát ñeïp vaø coù thöù lôùp. Löôõi baèng, ñeàu saâu, noùi nhöõng ñieàu bí maät cuûa tieân vöông, phoå bieán nhöõng ñieàu thanh tònh toát laønh baäc nhaát, raát ñaùng öa thích, lìa toái taêm nhö aùnh chôùp saùng vôùi haøo quang soi khaép. Böôùc ñi cuûa Phaät luoân xoay veà beân phaûi nhö böôùc ñi cuûa Sö töû, Ngöu vöông, Long vöông. Löôõi khoâng daøi-ngaén maø laø troøn ñeïp. Hai hoâng khoâng loä ra, chöùng toû ñaõ töø boû duïc voïng xaáu xa. Thaân Phaät khoâng coù noát ruoài ñen, khoâng chuùt veát baån baùm beân ngoaøi, troøn tròa, nhanh nheïn. Ñoâi chaân khoâng cao, luoân saïch, khoâng nhô, mæm cöôøi maø thong thaû, maét nhö chieác laù xanh ôû Baø-la-gia, luùc Phaät cöôøi, vò trí chaân maøy-maët nhö phaùp ñeàu theo trình töï nhòp nhaøng vôùi nhau, chaân maøy ngay ngaén khoâng cong, loâng maøy khoâng ít-khoâng nhieàu, hoaøn toaøn xa lìa moïi loãi laàm, khoâng ai coù theå daùm cheâ bai.

Caùc caên ñeàu toát ñeïp hôn heát. Veû hoan hyû baäc nhaát luoân bieåu loä giöõa vöøng traùn roäng cuûa Phaät. Göông maët vaø traùn Phaät ñeàu baèng phaúng ñaày ñaën, nhö treân toaøn thaân Phaät, khoâng traéng khoâng ñen, luoân toûa ra muøi thôm, khoâng raén chaéc-khoâng veát baån, maïch laïc, khít khao.

Vôùi veû ñeïp vi dieäu thuø thaéng coù Nan-ñeà toaøn baït-ñaø-ma-na, vôùi thaân hình caân ñoái thích hôïp vaø toùc xoay theo chieàu töø phaûi sang traùi, khoâng roái.

Vì sao ôû ñaây, Ñöùc Phaät baûo cho bieát töôùng toát cöùu caùnh laø Trì giôùi Ba-la-maät, nhöng ôû choã kia laïi ngaên nghóa naøy?

Nay noùi veà nghieäp ban ñaàu cuûa Boà-taùt laø nhôù nghó töôùng toát ñeïp vôùi hy voïng muoán cho mình coù ñöôïc. Vì nhaèm ñem laïi lôïi ích cho Boà- taùt, cho neân Ñöùc Phaät duøng phöông tieän ñeå chæ roõ. Boà-taùt tu haønh chöa laâu, neân coøn aùi moä töôùng toát maø rôøi boû lôïi ích. Taâm xoùt thöông boá thí luoân töông öng vôùi lôïi ích, ngöôøi nhö vaäy thì neân ngaên ngöøa.

Laïi nöõa, neáu ngöôøi naøo tham ñaém saéc thaân maàu nhieäm, cuøng töôùng toát troïn veïn roài luoân hy voïng nhôù nghó, Boà-taùt neân vì ngöôøi ñoù maø ngaên ngöøa.

Neáu coù chuùng sinh thaønh töïu ñaày ñuû lôïi ích cho ngöôøi ñoù, thì Boà- taùt chæ caàn baûo: ÔÛ ñaây coù chuùng sinh troâng thaáy thaân cuûa Nhö Lai vôùi töôùng toát trang nghieâm, vì phaùt taâm Boà-ñeà neân noùi nhö theá, nhö trong Tu-ña-la Chuyeån Nöõ Thaân ñaõ giaûng noùi.

Hôn nöõa, ñoái vôùi ngöôøi chöa phaùt taâm Boà-ñeà, vì muoán ñem laïi lôïi ích cho hoï thì neân chæ daïy.

Laïi nöõa, ñoái vôùi ngöôøi töø laâu ñaõ phaùt taâm Boà-ñeà, vì lôïi ích töông öng vôùi Khoâng, cho neân ngaên ngöøa. Vaû laïi, vì muoán cho hoï ñöôïc phöôùc


www.daitangkinh.org

ñöùc cuï theå vaø ñaày ñuû lôïi ích, cho neân Boà-taùt chæ baûo hoï veà trí vieân maõn, vì muoán ñaày ñuû lôïi ích cho neân ngaên ngöøa.

Vaû laïi, coù ngöôøi mong caàu töôùng tuøy hình haûo ñaày ñuû hoaøn toaøn cuûa Theá Toân maø ngaên ngöøa quan nieäm vöôùng chaáp, tham ñaém cuûa hoï.

Laïi nöõa, vì loãi laàm tham ñaém nôi hyû laïc vaø lôïi ích cuûa caûnh vaéng laëng yeân tónh, vì vaäy ngaên ngöøa cho hoï.

Vôùi nhöõng nhaân duyeân nhö theá, trong kinh naøy khoâng ngaên caám. Theá giôùi cuûa chö Phaät coù bao nhieâu thöù thanh tònh, coù bao nhieâu

thöù khoâng thanh tònh? Nghóa ñoù khoâng noùi. Söï khoâng thanh tònh kia, toùm taét coù hai thöù: 1. Töôùng chuùng sinh. 2. Töôùng haønh ñoäng. Töôùng chuùng sinh nghóa laø lôøi noùi loãi laàm cuûa chuùng sinh. Töôùng haønh ñoäng nghóa laø loãi laàm cuûa haønh ñoäng, töùc laø haønh

ñoäng aùc vaø loãi laàm cuûa caùc chuùng sinh kia, do chuùng sinh döïa vaøo moïi thöù kieán chaáp giaû doái.

Haønh ñoäng loãi laàm cuûa chuùng sinh. Nhöõng loãi laàm sa vaøo haàm hoá, thung luõng, choâng gai ôû ñòa ñieåm gian nan, hieåm trôû nhö theá, ña soá nhöõng thöù caàn duøng nhö: uoáng, aên, y phuïc, cuûa baùu ñeàu thieáu thoán.

Coâng ñöùc cuûa chuùng sinh töông ñoái nhö theá, cho neân laøm coâng ñöùc ñeå cho theá giôùi thanh tònh. ÔÛ theá giôùi ñoù, coøn coù voâ löôïng dieäu löïc theä nguyeän töï taïi cuûa Boà-taùt, neân bieát nhö theá.

Vì theá giôùi cuûa chö Phaät coù voâ bieân coâng ñöùc, cho neân söï phaùt khôûi tinh tieán ôû ñaây cuõng voâ bieân. Nhöõng coâng ñöùc nhö theá khoâng theå keå heát.

Laïi nöõa, theá giôùi thanh tònh cuûa chö Phaät naøy laø chæ noùi moät phaàn ít. Ngoaøi ra coøn nhieàu nöõa, neân bieát. Nhö Ñöùc Theá Toân giaûng noùi: “Coù möôøi hai thöù Traøng (nôi choán tuï hoäi) caùc coâng ñöùc hoøa hôïp tuï hoäi, nôi ñoù ñeàu ñöôïc giaùc ngoä thanh tònh, thaønh töïu theá giôùi Phaät”. Möôøi hai Traøng ñoù laø:

1. Traøng kieáp soá: Hoøa hôïp tuï hoäi hoaøn thaønh do traøng coâng ñöùc troïn veïn ñaày ñuû.

2. Traøng thôøi gian: Hoøa hôïp tuï hoäi, chöùng ñaéc, khoâng ñeå thôøi gian troâi qua maø duøng vaøo tu taäp chaùnh phaùp.

3. Traøng chuùng sinh: Hoøa hôïp tuï hoäi coù ñöôïc laø do trí phaùp. 4. Traøng theá giôùi: Hoøa hôïp tuï hoäi ñöôïc laø do kheùo laøm thanh tònh. 5. Traøng ñieàu ngöï chuùng sinh: Hoøa hôïp tuï hoäi ñöôïc laø do khoâng

boù buoäc.


6. Traøng thöøa: Hoøa hôïp tuï hoäi ñöôïc laø do haønh trì moät haïnh. 7. Traøng Ñaø-la-ni: Hoøa hôïp tuï hoäi chöùng ngoä ñöôïc laø do khoâng coù

vaät gì khaùc. 8. Traøng phaùp Phaät: Hoøa hôïp tuï hoäi, chöùng ñaït vì khoâng coù phaùp

cuûa taát caû ngoaïi ñaïo. 9. Traøng coâng ñöùc: Hoøa hôïp tuï hoäi, chöùng ñaït vì khoâng löøa doái. 10. Traøng taâm ngay thaúng-saâu xa: Hoøa hôïp tuï hoäi, chöùng ñaéc vì

baûn taùnh thanh tònh, soáng trong saïch vaø choã ôû cuûa chuùng sinh trong saïch.

11. Traøng Thaùnh: Hoøa hôïp tuï hoäi, chöùng ñaït vì khoâng xa lìa ruoäng phöôùc.

12. Traøng Ñaïo: Hoøa hôïp tuï hoäi, chöùng ñaéc vì tieáp theo Phaät tröôùc maø söï haønh hoùa ñaït tôùi.

Laïi nöõa, theá giôùi cuûa Phaät Theá Toân Thích-ca Maâu-ni naøy laø thanh tònh, hay khoâng thanh tònh? Nay noùi veà söï thanh tònh. Vì leõ gì bieát laø thanh tònh? Vì taâm cuûa Theá Toân ñaõ kheùo thanh tònh.

Neáu gaëp phaûi ngöôøi vì taâm khoâng thanh tònh thì hoï thaáy theá giôùi cuûa Phaät naøy khoâng thanh tònh, laø do yù nghó cuûa hoï. Ñöùc Theá Toân noùi: “Nay Ta ñaõ ra khoûi theá giôùi xaáu aùc ñuû naêm thöù oâ tröôïc vaø ñaõ chöùng ngoä Boà-ñeà voâ thöôïng”. Nhö trong Tu-ña-la Voâ Caáu Xöùng (Kinh Duy Ma) ñaõ noùi: “Boà-taùt muoán laøm thanh tònh theá giôùi Phaät, tröôùc heát phaûi laøm thanh tònh taâm mình. Tuøy thuoäc ôû taâm mình thanh tònh thì theá giôùi Phaät seõ thanh tònh”. Baáy giôø, vaâng theo oai thaàn cuûa Phaät, Tueä maïng Xaù-lôïi- phaát lieàn suy nghó, nghi hoaëc: “Neáu taâm Boà-taùt thanh tònh, thì theá giôùi Phaät thanh tònh, hieän nay Ñöùc Theá Toân Thích-ca Maâu-ni cuûa ta, khi coøn laøm Boà-taùt, taâm yù cuûa Ngaøi haù khoâng thanh tònh, taïi sao theá giôùi cuûa Phaät laïi khoâng thanh tònh nhö theá?”

Luùc aáy, vì nhaän bieát yù nghó cuûa Tueä maïng Xaù-lôïi-phaát, neân Phaät môùi hoûi: “Naøy Xaù-lôïi-phaát! YÙ thaày theá naøo? Thaày ñöøng nghó nhö vaäy, vì maët trôøi, maët traêng haù khoâng thanh tònh chaêng? Nhöng sao ngöôøi muø khoâng troâng thaáy?”

Tueä maïng Xaù-lôïi-phaát thöa: “Khoâng phaûi vaäy, baïch Theá Toân! Vì ñoù laø do loãi cuûa ngöôøi muø, chöù khoâng phaûi laø loãi do maët trôøi-maët traêng”.

Phaät baûo: “Naøy Xaù-lôïi-phaát! Chuùng sinh cuõng nhö vaäy. Vì caùi toäi laø khoâng coù trí cho neân khoâng troâng thaáy theá giôùi thanh tònh cuûa Nhö Lai, chöù khoâng phaûi laø loãi ôû Nhö Lai. Naøy Xaù-lôïi-phaát! Theá giôùi naøy cuûa ta thöôøng xuyeân töï thanh tònh, nhöng thaày khoâng nhìn thaáy”.


www.daitangkinh.org

Khi ñoù, Phaïm vöông Loa Keá noùi vôùi Tueä maïng Xaù-lôïi-phaát: “Thöa Ñaïi ñöùc Xaù-lôïi-phaát! Xin Ñaïi ñöùc chôù baûo theá giôùi cuûa Phaät ñaây laø khoâng thanh tònh. Theá giôùi cuûa Phaät Thích-ca Maâu-ni ñaây laø thanh tònh”.

Tueä maïng Xaù-lôïi-phaát hoûi Phaïm vöông: “Taïi sao theá giôùi cuûa Phaät ñaây thanh tònh?”

Phaïm vöông ñaùp: “Naøy Ñaïi ñöùc Xaù-lôïi-phaát! Ví nhö cung ñieän trang nghieâm toát ñeïp kyø dieäu cuûa trôøi Tha-hoùa-töï-taïi, toâi nhaän thaáy theá giôùi thanh tònh cuûa Ñöùc Theá Toân Thích-ca Maâu-ni vôùi coâng ñöùc trang nghieâm, cuõng laïi nhö theá”.

Tueä maïng Xaù-lôïi-phaát laïi hoûi Phaïm vöông: “Nay toâi chæ troâng thaáy theá giôùi cuûa Ñöùc Phaät naøy toaøn laø goø noång, haàm hoá, gai goác, gaïch caùt, caùc nuùi ñaát ñaù ñaày daãy moïi thöù caáu ueá, xaáu aùc”.

Phaïm vöông Loa Keá noùi: “Ñaïi ñöùc Xaù-lôïi-phaát! Vì taâm cuûa nhaân giaû nghó nhö theá, neân thaáy coù goø ñaát, haàm hoá cuøng nhöõng vaät caáu ueá. Vì nhaân giaû tin laø khoâng thanh tònh, neân nhìn thaáy theá giôùi cuûa Ñöùc Phaät ñaây khoâng thanh tònh. Laïi nöõa, Ñaïi ñöùc Xaù-lôïi-phaát! Neáu ngöôøi naøo coù theå ñoái vôùi taát caû chuùng sinh, taâm ñeàu bình ñaúng, taâm saâu xa vaø thanh tònh, thì ngöôøi ñoù seõ troâng thaáy theá giôùi cuûa Phaät ñaây ñeàu thanh tònh”.

Baáy giôø, Ñöùc Theá Toân beøn aán ngoùn chaân xuoáng ñaát, töùc thì hieän ra caû ba ngaøn ñaïi thieân theá giôùi ñeàu ñöôïc trang nghieâm röïc rôõ baèng voâ löôïng traêm ngaøn coâng ñöùc vôùi ñaày ñuû caùc thöù chaâu baùu khoâng theå keå heát. Nhö theá giôùi Phaät ñöôïc trang nghieâm baèng baûy thöù chaâu baùu vôùi voâ löôïng coâng ñöùc thuø thaéng, nhieäm maàu, ba ngaøn ñaïi thieân theá giôùi naøy cuõng y nhö vaäy. Taát caû ñaïi chuùng ñeàu troâng thaáy vaø khen ngôïi laø söï kieän chöa töøng coù, ai naáy cuõng ñeàu thaáy mình ñang ngoài treân hoa sen baùu.

Luùc naøy, Ñöùc Theá Toân baûo Tueä maïng Xaù-lôïi-phaát: “Naøy Xaù-lôïi- phaát! Nay thaày ñaõ nhìn thaáy theá giôùi Phaät cuûa Ta vôùi ñaày ñuû voâ löôïng coâng ñöùc thuø thaéng trang nghieâm chöa?”

Tueä maïng Xaù-lôïi-phaát baïch: “Baïch Theá Toân! Con ñaõ troâng thaáy. Con voán khoâng ñöôïc troâng thaáy, khoâng ñöôïc nghe, hoâm nay con môùi ñöôïc troâng thaáy theá giôùi thanh tònh trang nghieâm khoâng theå nghó baøn cuûa Theá Toân”.

Phaät noùi: “Naøy Xaù-lôïi-phaát! Theá giôùi Phaät cuûa Ta thanh tònh nhö theá, do chuùng sinh thaáp keùm neân thaáy khoâng thanh tònh thoâi. Naøy Xaù- lôïi-phaát! Ví nhö chö Thieân tuy coù cuøng moät duïng cuï ñöïng thöùc aên baèng ngoïc baùu, nhöng tuøy thuoäc vaøo nghieäp löïc cuûa hoï maø phaàn côm khoâng ñoàng nhau. Nhö theá, naøy Xaù-lôïi-phaát! Chuùng sinh cuøng sinh trong moät


theá giôùi Phaät, neáu taâm ngöôøi naøo thanh tònh thì seõ troâng thaáy theá giôùi cuûa Theá Toân thanh tònh. Hoâm nay, Ta ñem kinh naøy ñeå löôøng xeùt, neân noùi laø thanh tònh”.

Noùi toùm laïi, Phaùt khôûi tinh tieán vôùi ñaày ñuû chuùng sinh laø Nhö Lai chæ roõ taâm cuûa taát caû chuùng sinh ñeàu bình ñaúng. Phaùt khôûi tinh tieán vôùi ñaày ñuû phaùp Phaät laø töï chöùng ngoä moät caùch saùng toû.

Phaùt khôûi tinh tieán vôùi töôùng toát cöùu caùnh, ñaây laø töø Nhö Lai hieän roõ. Phoå Hieàn döïa vaøo theá giôùi thanh tònh, phaùt khôûi tinh tieán laø chæ roõ taát caû chuùng sinh ñeàu ñöôïc an laïc sung maõn.

Laïi nöõa, coøn coù nghóa: 1. Nhö ngöôøi beänh hoaïn nhaøm chaùn. 2. Nhö nghe noùi ñeán thuoác chöõa beänh. 3. Nhö ngöôøi mong ñöôïc thuoác. 4. Nhö nhaø cöûa ngöôøi beänh ñang ôû. Laïi coøn chæ roõ: 1. Laø dieäu löïc cuûa taâm Ñaïi Bi. 2. Chæ roõ dieäu löïc cuûa trí tueä. 3. Dieäu löïc cuûa thaân-taâm. 4. Dieäu löïc cuûa söï tu taäp taâm ngay thaúng, taâm saâu xa, chæ roõ nhö

theá. Laïi coøn coù nghóa: 1. Noùi roõ laø khoâng rôøi boû taát caû chuùng sinh. 2. Chöùng ñaéc taát caû phaùp Phaät nhö möôøi löïc, boán phaùp voâ sôû uùy,

möôøi phaùp baát coäng cuûa Phaät. 3. Chöùng ñöôïc thaân, hieån baøy khoâng coù gì ñaùng cheâ traùch. 4. Ñöôïc töông öùng vôùi theá giôùi cuûa Phaät laø Ñaáng Phaùp vöông voâ

thöôïng. Laïi coøn coù nghóa: 1. Phaùt khôûi tinh tieán vôùi ñaày ñuû chuùng sinh laø Ñaøn Ba-la-maät, Tyø

leâ gia Ba-la-maät vì ñöôïc Phaät chæ roõ. 2. Phaùt khôûi tinh tieán vôùi ñaày ñuû phaùp Phaät laø Baùt nhaõ Ba-la-maät,

laø Trí Ba-la-maät. 3. Phaùt khôûi tinh tieán vôùi töôùng toát roát raùo laø Nhaãn nhuïc Ba-la-maät,

Phöông tieän Ba-la-maät. 4. Phaùt khôûi tinh tieán vôùi theá giôùi Phaät thanh tònh laø Thi Ba-la-maät,

Thieàn Ba-la-maät, chæ roõ nhö theá.

www.daitangkinh.org

LINH SÔN PHAÙP BAÛO ÑAÏI TAÏNG KINH TAÄP 88

LUAÄN NIEÁT BAØN SOÁ 1527


www.daitangkinh.org

SOÁ 1527

LUAÄN NIEÁT BAØN Taùc giaû: Boà-taùt Baø Taåu Baøn Ñaäu. Haùn dòch: Ñôøi Nguyeân Nguïy, Sa-moân Ñaït Ma Boà Ñeà.

Ñaûnh leã baäc Chaùnh giaùc thanh tònh, Truù trì phaùp cam loà vi dieäu, Cuõng leã laïy kho taøng quyù baùu, Töï taùnh thanh tònh khoâng nghó baøn, Caùc phaùp moân cöùu ñoä theá gian, Thaúng thaén höôùng veà ñaïo chaân thaät, Vaø caùc baäc nhö hoïc maø hoïc, Chöùng ñöôïc thaät nghóa ñuùng nhö phaùp, Thöông xoùt chuùng sinh maõi meâ môø, Ñem Ñaïi Bi truyeàn khaép theá gian.

1. Töø “Nhö vaäy” cho ñeán “Maùu tuoân chaûy loang loå treân ñaát”, goïi laø Phaàn trôû laïi thò hieän thaàn thoâng khoâng theå nghó baøn.

2. Hai phaåm Thuaàn-ñaø than khoùc, goïi laø Phaàn thaønh töïu chuûng taùnh döùt tröø chaáp tröôùc.

3. Töø “ Ba laàn baûo cho bieát” ñeán heát phaåm Ñaïi chuùng thöa hoûi, goïi laø Phaàn neâu roõ nghóa thaät cuûa chaùnh phaùp.

4. “Naêm haïnh, möôøi coâng ñöùc”, goïi laø Phaàn phöông tieän tu thaønh.

5. Phaåm Sö töû hoáng, goïi laø Phaàn xa lìa moïi söï phoùng daät ñaït chöùng nhaäp.


6. Phaåm Ca-dieáp, goïi laø Phaàn Töø quang kheùo leùo truù trì. 7. Phaåm Kieàu-traàn-nhö, goïi laø Phaàn hieån baøy töôùng. Theá naøo laø ñöôïc soáng laâu daøi vôùi thaân kim cang baát hoaïi? Boà-taùt

Ca-dieáp vì muoán cho chuùng sinh ñeàu cuøng ñöôïc nghe cho neân hoûi. Ñaïi yù caâu ñaùp: Vì Ta tu taäp ba nghieäp neân ñöôïc soáng laâu. Theá naøo laø thaân kim cang baát hoaïi? Hoûi: Taát caû chuùng sinh ñeàu laø thaân tan hoaïi thì laøm sao coù theå baát

hoaïi? Ñaùp: Nhö choã tu haønh ôû tröôùc cho neân ñaït ñöôïc baát hoaïi. Hoûi: Theá naøo laø dieäu löïc kieân coá? Ñaùp: Vì taâm khoâng coù phaân bieät cho neân ñöôïc kieân coá. Vì khoâng

ñeán khoâng ñi cho neân soáng laâu. Vì khoâng theå neâu baøy cho neân baát hoaïi. Vì khoâng löu ñoäng cho neân kieân coá.

Hoûi: Theá naøo laø ñöôïc soáng laâu? Ñaùp: Vì thaân kim cang baát hoaïi cho neân ñöôïc soáng laâu. Hoûi: Theá naøo laø baát hoaïi? Ñaùp: Vì coù ñöôïc dieäu löïc kieân coá cho neân baát hoaïi. Boà-taùt Ca-dieáp vì chuùng sinh cho neân khoâng phaûi chæ hoûi moät laàn

maø coù theå hieåu roõ. Vì giaûi ñaùp veà phaùp töôùng khoâng cuøng taän cho neân hoûi: Nguyeän Phaät môû baøy choã saâu xa bí maät roäng ra ñeå moïi chuùng sinh ñeàu hieåu.

Hoûi: Theá naøo laø bí maät vi dieäu? Ñaùp: Ngoaøi thaân coù Phaät cuõng khoâng bí maät. Trong thaân coù Phaät

cuõng khoâng phaûi laø bí maät. Khoâng phaûi coù, khoâng phaûi khoâng, cuõng khoâng phaûi laø bí maät. Vì chuùng sinh laø Phaät, cho neân bí maät saâu xa.

Hoûi: Taïi sao noùi chuùng sinh laø Phaät? Ñaùp: Chuùng sinh khoâng phaûi laø coù, khoâng phaûi laø khoâng, khoâng

phaûi laø khoâng coù, khoâng phaûi laø khoâng khoâng, cho neân chuùng sinh laø Phaät.

Phaät.

Hoûi: Theá naøo laø ñöôïc roäng lôùn? Ñaùp: Vì laøm choã nöông döïa cho chuùng sinh. Hoûi: Vì sao maø goïi laø roäng lôùn? Ñaùp: Laø khoâng coù töôùng thöùc cho neân khoâng gì khoâng coù phaûi laø Khoâng coù haïnh naøo laø khoâng trong saïch, khoâng coâng ñöùc naøo laø

khoâng vieân maõn, cho neân noùi laø laøm choã nöông töïa cho chuùng sinh. Nhaän thaáy Ñöùc Thích-ca laøm nôi nöông töïa, khoâng goïi laø nöông

töïa, töùc laø giaûi nghóa theo Tieåu thöøa. Vì taâm Töø cho neân khuyeân baûo

SOÁ 1527 - LUAÄN NIEÁT BAØN 175

www.daitangkinh.org

chuùng sinh nöông töïa. Thaät söï khoâng phaûi laø A-la-haùn. Bình ñaúng vôùi A-la-haùn laø xöa

baûo töø cung vua sinh ra ñöôïc A-la-haùn. Nay laïi noùi Vöông cung khoâng phaûi laø sinh, Song laâm khoâng phaûi laø dieät, thì theá naøo khoâng phaûi laø La- haùn, nhö cuøng La-haùn bình ñaúng.

Boà-taùt Ca-dieáp chöa nhôø Phaät chæ daïy, khoâng hoûi veà boán nôi nöông töïa, chæ hoûi Nhö Lai: Neáu Vöông cung khoâng phaûi laø sinh, Song laâm khoâng phaûi laø dieät maø töï nhieân ñöôïc giôùi, khoâng do boán quaû, thaät söï khoâng phaûi laø A-la-haùn, laøm sao Ñöùc Nhö Lai laïi gioáng vôùi A-la-haùn?

Giaûi thích: Neáu Nhö Lai thaät laø A-la-haùn, thì boán nôi nöông töïa coù theå ñoàng vôùi A-la-haùn. Nhöng thaät ra Ñöùc Phaät khoâng phaûi laø A-la-haùn, cho neân ñaâu coù theå noùi nhö cuøng vôùi A-la-haùn nhö nhau.

Thaân Thích-ca coù hai danh hieäu: 1. Danh hieäu laø ÖÙng Lai. 2. Danh hieäu laø Boà-taùt thöïc haønh. Noùi ÖÙng laø töø theá giôùi Lieân Hoa Taïng, laø Phaät Ñaïi Trang Nghieâm,

laøm Thaùi töû, öùng hieän sinh ôû cung vua vaø nhaäp dieät taïi Song laâm. Ñaây laø phaùp dieäu duïng cuûa Boà-taùt. Phaät chaân thaät thöù nhaát laø: Phaät khoâng töø ñaâu ñeán thì laøm gì laïi gioáng vôùi A-la-haùn.

Phaät coù hai danh hieäu: 1. Chaân Phaät hoùa gioáng vôùi A-la-haùn cuûa Thanh vaên. Nhöng Phaät

thaät söï khoâng phaûi laø Thanh vaên thì laøm sao laïi gioáng vôùi boán Thanh vaên.

Giaûi thích nhö tröôùc ñaây laø thaät coù A-la-haùn, thì coù theå noùi Ta cuøng vôùi A-la-haùn nhö nhau. Nhöng tröôùc khoâng heà coù La-haùn maø noùi laø La- haùn, ñoù laø thaân Ta töï taïo ra thì laøm sao laïi gioáng vôùi La-haùn ñöôïc?

Laïi giaûi thích: Thaân Thích-ca goïi laø A-la-haùn, thuoäc taùnh ñòa Boà- taùt thì laøm sao gioáng vôùi La-haùn?

2. Boà-taùt thöïc haønh: ÖÙng Lai cuõng coù theå hoùa laøm Phaät. Thích-ca thaät laø A-la-haùn, neân coù theå noùi laø nhö nhau. Thích-ca khoâng töøng laø A- la-haùn, thì laøm sao nhö nhau? Theá neân chæ coù chaùnh taùnh Boà-taùt ñòa môùi laø A-la-haùn. A-la-haùn-Boà-taùt naøy thaät söï khoâng phaûi laø Phaät, thì laøm sao La-haùn laïi gioáng vôùi Phaät? Thích-ca thaät söï laø A-la-haùn thì coù theå noùi laø nhö nhau, nhöng Thích-ca khoâng töøng laø La-haùn thì laøm sao laïi nhö nhau? Theá neân, chaùnh Boà-taùt thöïc haønh môùi laø A-la-haùn.

Vì theá cho neân öùng sinh ôû cung vua vaø thò tòch taïi Song laâm, ñeàu laø dieäu duïng maø Boà-taùt öùng hieän taïo thaønh. Vì töø tröôùc thaät söï khoâng coù A-la-haùn maø laø do hoùa hieän cho neân chuùng sinh chöùng ñaéc A-la-haùn, Ta


taïo ra A-la-haùn. Hoùa thaân cuûa Boà-taùt ôû theá giôùi Lieân Hoa Taïng vôùi Ta khoâng khaùc.

Theá neân, thaät söï khoâng phaûi laø A-la-haùn, nhö gioáng vôùi A-la-haùn. Neáu Ta thaät söï laø A-la-haùn, thì Boà-taùt coù theå nhö nhau vôùi Ta, roài chaáp Ta laø A-la-haùn, ñaây khoâng phaûi laø phaùp töôùng hoùa thoâng cuûa Boà-taùt, ñeàu laø do söï hieåu bieát khoâng thaät veà boán nôi nöông töïa.

Ñòa Hoan hyû laø nôi nöông töïa ban ñaàu, saùu ñòa laø nôi nöông töïa thöù hai, taùm ñòa laø nôi nöông töïa thöù ba, ñòa Phaùp vaân laø nôi nöông töïa thöù tö.

Hoùa Thanh vaên, Thanh vaên laø giaû laäp, ñoaïn dieät, khoâng töøng laø A-la-haùn thì laøm sao ta gioáng vôùi A-la-haùn?

Boà-taùt goïi laø phaùp Phaät, cuõng goïi laø Phaät duyeân. Hoûi: Theá naøo laø phaùp Phaät? Ñaùp: Vì töø trong phaùp sinh ra vaø thöïc haønh phaùp, vì ñöôïc troâng

thaáy cho neân goïi laø phaùp Phaät. Hoûi: Theá naøo laø Phaät duyeân? Ñaùp: Vì coù duyeân troâng thaáy cho neân goïi laø Phaät duyeân. Hoûi: Theo yù cuûa Boà-taùt Ca-dieáp, neáu töï hieåu thì khoâng caàn phaûi

hoûi nhö theá. Neáu khoâng töøng nghe, khoâng töøng thaáy thì laøm sao laïi hoûi nhö theá?

Ñaùp: Boà-taùt Ca-dieáp laø möôøi hai ñoàng töû, ñaõ ñöôïc Ñöùc Nhö Lai duøng oai thaàn, dieäu löïc ñeå gia hoä, giaùo hoùa cho neân coù theå hoûi. Boà-taùt Ca-dieáp ñaõ hoûi, chính laø Nieát-baøn, laïi khoâng khaùc vôùi ngoaïi ñaïo.

Hoûi: Laøm theá naøo bieát ñöôïc Thieân ma gaây trôû ngaïi cho nhieàu ngöôøi?

Ñaùp: Ñeå giaûi ñaùp caâu hoûi naøy, Boà-taùt Ca-dieáp chính thöùc hoûi thaân Nhö Lai, khoâng hoûi veà vieäc seõ xaûy ra trong vò lai thì vì leõ gì maø bieát ñöôïc? Do thaân chuùng sinh voán töï khoâng tin töôûng, laøm sao coù ma töø beân ngoaøi ñeán ñeå gaây trôû ngaïi? Nay Ñöùc Nhö Lai vöøa thaønh Phaät nôi coäi caây Boà-ñeà vaø chaùnh phaùp saép höng thònh, ñaùm Ma vöông run sôï maát heát ñoà chuùng cho neân gaây trôû ngaïi.

Theá naøo laø caùc taâm ñieàu ngöï, hoan hyû noùi chaân ñeá? Hoûi: Ñieàu ngöï laø gì? Ñaùp: Vì phaøm phu chuùng sinh khoâng bieát gì caû, nghe noùi Ñaïi thöøa

thì bieát Ñaïi thöøa, nghe noùi Tieåu thöøa thì bieát Tieåu thöøa, nghe noùi khoå laø khoå, nghe noùi ñeán an vui cho laø vui.

Hoûi: Ñieàu ngöï laø gì? Ñaùp: Khoâng phaûi khoå noùi laø khoå, khoâng phaûi vui noùi laø vui, khoâng


www.daitangkinh.org

phaûi thöôøng noùi laø thöôøng. Ngaøy xöa noùi Tieåu thöøa, nay noùi Ñaïi thöøa, cuõng khoâng goïi laø taâm hoan hyû khi noùi chaân ñeá, khoâng goïi laø ñieàu ngöï. Nay noùi voâ thöôøng khoâng phaûi laø voâ thöôøng, khoå vui khoâng phaûi laø khoå vui, khoâng ñeán-khoâng ñi, ñoù laø noùi chaân ñeá.

Chaùnh thieän thaønh töïu ñaày ñuû ñeå dieãn noùi boán thöù ñieân ñaûo. Chaùnh thieän thaønh töïu ñaày ñuû laø Boà-taùt thöïc haønh boán taâm voâ

löôïng vaø möôøi Ba-la-maät, khoâng phaùp naøo laø khoâng bình ñaúng. Ñoù goïi laø ñieàu thieän ñuùng ñaén trong töôùng. Vieäc laøm cuûa Boà-taùt laø laøm ñieàu chaùnh thieän.

Thanh vaên vì phaân bieät coù kia-ñaây, cho neân khoâng ñöôïc goïi laø chaùnh thieän. Boà-taùt khoâng coøn phaân bieät ngöôøi kia-ngöôøi naøy, cho neân goïi laø chaùnh thieän.

Chaùnh thieän thöù hai laø xöa kia giaùo huaán khoâng chính thöùc, Thanh vaên khoâng thaønh töïu ñaày ñuû, coøn ngaøy nay dieäu lyù cuûa Nieát-baøn laø chaân chaùnh.

Khoâng ñeán-khoâng ñi-khoâng sinh-khoâng dieät, goïi laø chaùnh thieän thaønh töïu ñaày ñuû.

Thöù hai laø töø ñòa Hoan hyû môû leân ñeán ñòa Phaùp vaân, goïi laø thaønh töïu ñaày ñuû.

Dieãn noùi boán thöù ñieân ñaûo, laø ngöôøi Thanh vaên noùi: “Ta laø thöôøng- laïc-ngaõ-tònh”. Phaät noùi: “Khoå-khoâng-voâ thöôøng laø ñieân ñaûo”. Caùi khoå- khoâng-voâ thöôøng cuûa Thanh vaên vaø thöôøng-laïc-ngaõ-tònh cuûa Phaät cuõng laø ñieân ñaûo. Thöôøng-laïc-ngaõ- tònh cuûa Phaät vaø khoå-khoâng-voâ thöôøng cuûa chuùng sinh cuõng laø ñieân ñaûo.

Nhö vaäy Nhö Lai noùi boán thöù ñieân ñaûo laø gì? Laø Phaät giaûng noùi cho Thanh vaên. Noùi ñuùng ñaén boán thöù ñieân ñaûo laø khoâng ñieân ñaûo, laïi khoâng coù phaùp ngoaïi ñaïo naøo laø ñieân ñaûo hay khoâng ñieân ñaûo, ñoù goïi laø taâm hoan hyû khi giaûng noùi chaân ñeá. Kinh noùi: “Giaûng noùi phaùp khoâng coù cuõng khoâng phaûi khoâng coù, ñoù laø chaân ñeá”.

Hoûi: Theá naøo laø caùc Boà-taùt coù theå troâng thaáy taùnh khoù troâng thaáy?

Ñaùp: Boà-taùt Ca-dieáp hoûi coù hai yù: 1. Muoán khieán cho taát caû chuùng sinh ñeàu nhaän bieát mình coù Phaät

taùnh.

Lai.

2. Khoâng muoán khieán cho nhaän thaáy Phaät taùnh. Hoûi: Vì sao khoâng muoán khieán chuùng sinh bieát vaø thaáy? Ñaùp: Vì muoán cho chuùng sinh coù theå hieåu saâu Phaät taùnh cuûa Nhö


Hoûi: Vì leõ gì Phaät taùnh goïi laø saâu xa? Ñaùp: Vì Phaät taùnh khoâng phaûi laø caùi coù theå laøm, coù theå taïo neân, coù

theå tu taäp, coù theå chöùng ñaéc cho neân goïi laø saâu. Thanh vaên vì nhoû heïp khoâng tôùi choã roát cuøng, cho neân khoâng theå nhaän thaáy. Boà-taùt thöïc haønh Töø bi, cöùu giuùp roäng khaép, khoâng mong caàu troâng thaáy Phaät taùnh, maø chæ vì chuùng sinh. Chuùng sinh vì bò raøng buoäc, cho neân goïi laø khoù troâng thaáy.

Caùch giaûi thích thöù hai: Phaät taùnh khoâng phaûi laø phaùp coù theå troâng thaáy, khoâng phaûi laø chuû theå vaø ñoái töôïng cuûa thaáy-bieát-tu, cho neân goïi laø taùnh khoù coù theå troâng thaáy.

Hoûi: Theá naøo laø hieåu nghóa cuûa ñuû chöõ (Maõn töï) vaø nöûa chöõ (Baùn töï)?

Ñaùp: Nöûa chöõ laø giaùo lyù daïy tu taäp daàn daàn. Ñuû chöõ laø Nieát-baøn, vì giaùo hoùa ñaày ñuû cho neân goïi laø ñuû chöõ. Bao goàm heát coâng ñöùc nôi quaû cuûa Phaät giaùo hoùa, goïi laø ñuû chöõ. Vì giaùo phaùp cuûa Thanh vaên-Duyeân giaùc khoâng ñaày ñuû, cho neân goïi laø nöûa chöõ. Nieát-baøn goïi laø Ñoán giaùo cuõng goïi laø Tieäm giaùo.

Nay luaän veà hai ñeá cuûa Nieát-baøn laø ñuû trong töông ñoái. Caên cöù theo thöïc haønh thì coù ñuû vaø khoâng ñuû, cho neân goïi laø Tieäm giaùo. Nhöng caên cöù theo lyù thì khoâng coù vieân maõn hay khoâng vieân maõn, vì vaäy Nieát- baøn goïi laø Tieäm giaùo, so saùnh vôùi nöûa chöõ.

Nieát-baøn goïi laø Ñoán giaùo. Laïi nöõa thöù hai, noùi ñuû-nöûa laø do voïng töôûng cuûa chuùng sinh. Veà lyù thì khoâng phaûi laø ñuû hay khoâng ñuû, vì vaäy noùi Nieát-baøn laø Tieäm giaùo.

Theá naøo laø caùc Boà-taùt coù theå nhaän thaáy taùnh khoù thaáy? Hoaëc laø chæ thaáy phaùp?

Laïi noùi: Hieåu theá naøo veà nghóa ñuû chöõ vaø nöûa chöõ? Nay laïi khoâng coù nhaän thaáy vaø khoâng nhaän thaáy.

Hoûi: Theá naøo laø cuøng vôùi haïnh cuûa Thaùnh? Ñaùp: Nhö chim Sa-la-sa, Nhö Lai khi coøn ôû cung vua, laáy vôï coù

con. Hoaëc khi xuaát gia thì gioáng vôùi Thanh vaên. Ví nhö chim Sa-la-sa cuøng chung moät ñaøn thì khoâng theå phaân bieät ñöôïc. Baäc Thaùnh laø Nhö Lai cuøng vôùi taát caû chuùng sinh ñoàng tu-ñoàng haønh, cho neân noùi theá naøo laø cuøng tu haønh vôùi baäc Thaùnh, nhö chim Sa-la-sa.

Caùch giaûi thích thöù hai: Saéc laø Thaùnh nhaân. Saéc-taâm cuûa Thanh vaên laø Thaùnh nhaân. Thaùnh nhaân cuûa Boà-taùt khoâng phaûi laø taâm-saéc. Vì ngöôøi naøo noùi coù taâm saéc, ngöôøi ñoù khoâng phaûi laø Thaùnh nhaân. Hình saéc cuûa Thaùnh nhaân nôi Thanh vaên laø chung. Thaùnh nhaân cuûa Boà-taùt


www.daitangkinh.org

khoâng coù söï nhaän thöùc cuûa taâm veà maøu saéc xanh-vaøng-ñoû-traéng. Veà lyù thì cuøng coù taâm thöùc phaøm phu. Tuy nhieân, Thaùnh nhaân khoâng coù taâm thöùc, cho neân noùi laø Thaùnh nhaân.

Noùi chim Sa-la-sa laø teân goïi chung. Ví nhö Ñöùc Nhö Lai cuøng chung vôùi taát caû chuùng sinh, khoâng theå phaân bieät.

Ca-laân-ñeà laø duï cho Nieát-baøn khaùc vôùi taát caû chuùng sinh, laø trôû laïi vôùi yù nghóa cuûa Thanh vaên. Boà-taùt nhaän bieát: Nhö Lai vaø taát caû chuùng sinh ñeàu khoâng khaùc bieät, cho neân goïi laø chung.

Giaûi thích coù töôùng taùch rôøi. Khi Nhö Lai chöa ra ñôøi thì coù phaøm- Thaùnh taùch rôøi nhau. Sau khi Nhö Lai xuaát theá, thì taát caû chuùng sinh khoâng taùch rôøi nhau, ñoù laø theo yù nghóa cuûa Thanh vaên.

Boà-taùt khoâng taùch rôøi nhau. Ñöùc Nhö Lai khoâng ra ñôøi, vaãn khoâng taùch rôøi nhau. Khi Nhö Lai ra ñôøi cuõng khoâng taùch rôøi nhau. Kieán giaûi veà Theá ñeá thì khoâng coù khoå-khoâng-voâ thöôøng. Ñeä nhaát nghóa ñeá thì khoâng coù thöôøng-laïc-ngaõ-tònh.

Coù ngöôøi noùi: Khoâng coù Theá ñeá maø coù thöôøng-laïc-ngaõ-tònh laø kieán giaûi veà nghóa lyù noâng caïn.

Coù ngöôøi noùi: Coù Theá ñeá naøy, maø khoâng coù Ñeä nhaát nghóa ñeá naøy; cuõng coù cuõng khoâng coù Theá ñeá naøy; khoâng phaûi coù-khoâng phaûi khoâng coù Ñeä nhaát nghóa ñeá naøy. Khoâng phaûi coù-khoâng phaûi khoâng, laïi khoâng coù phaùp cuûa ngoaïi ñaïo cho neân goïi laø haønh cuøng chung vôùi Thaùnh.

Ca-laân-ñeà, maët trôøi, maët traêng, sao Thaùi baïch, sao Tinh, sao Tueá. Hoûi: Theá naøo goïi laø maët trôøi-maët traêng? Ñaùp: Maët trôøi-maët traêng ôû ñaây laø duï cho phaøm phu troâng thaáy maët

trôøi-maët traêng coù moïc-laën, nhöng Thaùnh nhaân thì khoâng töøng thaáy coù moïc-laën.

Thöù hai laø ngöôøi Thanh vaên troâng thaáy coù Phaät giaùng sinh ôû cung vua vaø nhaäp dieät taïi Sa la song thoï (Song laâm). Boà-taùt khoâng töøng troâng thaáy Nhö Lai giaùng sinh ôû cung vua vaø nhaäp Nieát-baøn ôû Song laâm.

Thöù ba vì maët trôøi-maët traêng laën, neân sao Tinh-Tueá-Thaùi baïch moïc, ngöôøi ñôøi cho laø ñieàu laï. Ñöùc Nhö Lai nhaäp Nieát-baøn, Thanh vaên- Duyeân giaùc xuaát hieän. Vì phaùp cuûa Thanh vaên khaùc vôùi phaùp cuûa Nhö Lai, cho neân noùi laø sao moïc.

Chuùng sinh voïng thaáy coù maët trôøi-maët traêng-sao Tinh-sao Tueá coù moïc-laën, nhöng thaät ra khoâng coù söï moïc vaø laën, chuùng sinh nhaän thaáy Nhö Lai coù sinh dieät, nhöng Nhö Lai thaät söï khoâng sinh-khoâng dieät.

Hoûi: Taïi sao chöa phaùt taâm maø goïi laø Boà-taùt? Ñaùp: Thanh vaên coù phaùt taâm vaø khoâng phaùt taâm. Duyeân giaùc cuõng


coù phaùt taâm vaø khoâng phaùt taâm. Boà-taùt cuõng coù phaùt taâm vaø khoâng phaùt taâm. Ñaây laø ba haïng Boà-taùt goïi laø phaùt taâm.

Hoûi: Theá naøo laø phaùt taâm? Ñaùp: Quaû vò khaùc coù theå ñaït ñöôïc goïi laø phaùt taâm. Ñöùc Nhö Lai ngay töø ban ñaàu môùi giaùo hoùa chuùng sinh coù phaùt

taâm vaø khoâng phaùt taâm. Nhö xöa kia Phaät daïy coù phaùt taâm vaø khoâng phaùt taâm.

Hoûi: Vì sao khoâng goïi laø phaùt taâm? Ñaùp: Vì nhaän thaáy coù söï sai bieät nôi Ñöùc Phaät khaùc coù theå chöùng

ngoä, coù theå mong caàu, cho neân khoâng goïi laø phaùt taâm. Hoûi: Sao goïi laø phaùt? Ñaùp: Nay noùi veà lyù. Nieát-baøn voâ töôùng do huaân taäp, cho neân khieán

taát caû ñeàu phaùt taâm, goïi laø phaùt. Khoâng coù Thanh vaên-Duyeân giaùc vaø Boà-taùt coù phaùt taâm hay khoâng phaùt taâm.

Noùi chöa phaùt taâm maø goïi laø Boà-taùt, vì Nieát-baøn bình ñaúng soi saùng heát thaûy. Taát caû nhöõng ai chöa phaùt taâm, ñeàu ñöôïc goïi laø Boà-taùt.

Hoûi: Vì sao Boà-taùt Ca-dieáp laïi hoûi chöa phaùt taâm maø goïi laø Boà- taùt?

Ñaùp: Ngöôøi phaùt taâm, ñöôïc troâng thaáy maët trôøi, maët traêng; keû khoâng phaùt taâm, khoâng nhìn thaáy maët trôøi, maët traêng.

Phaùt taâm thöù hai laø thaáy thöôøng truï, ai khoâng phaùt taâm thì khoâng thaáy.

Tröôùc kia Ñöùc Nhö Lai ra ñôøi coù phaùt taâm vaø khoâng phaùt taâm. Ngöôøi naøo coù phaùt taâm thì troâng thaáy Nhö Lai, ai khoâng phaùt taâm thì khoâng thaáy.

Nay vì Nieát-baøn bình ñaúng soi saùng, cho neân phaùt taâm cuõng laø phaùt maø cuõng laø khoâng phaùt.

Hoûi: Theá naøo laø ñöôïc phaùp khoâng sôï haõi ñoái vôùi ñaïi chuùng? Ñaùp: Boà-taùt xuaát hieän ôû theá gian laø vì taâm Töø Bi bình ñaúng, vì

khoâng laøm hö hoaïi töôùng chuùng sinh, cho neân noùi laø khoâng sôï gì heát. Boà-taùt khoâng sôï, chuùng sinh cuõng khoâng sôï.

Hoûi: Theá naøo laø chuùng sinh khoâng sôï haõi? Ñaùp: Vì Boà-taùt xuaát hieän nôi theá gian, khoâng gaây hö hoaïi töôùng

chuùng sinh, cho neân chuùng sinh cuõng khoâng sôï haõi. Nhö Lai ra ñôøi vì boán taâm voâ löôïng laø: Töø-Bi-Hyû-Xaû bình ñaúng khoâng khaùc nhau, cho neân khoâng coù thieân ma, ngoaïi ñaïo, cho ñeán Nhaát-xieån-ñeà. Nhö töôûng nghó veà moät ñöùa con duy nhaát khoâng sôï haõi gì.

Hoûi: Vì sao chuùng sinh khoâng sôï haõi?


www.daitangkinh.org

Ñaùp: Vì taát caû chuùng sinh xem Nhö Lai nhö cha meï, cho neân khoâng sôï haõi.

Hoûi: Sao goïi laø xieån ñeà? Ñaùp: Laø khoâng bieát Phaät, khoâng bieát ñaïo trong-ngoaøi, goïi laø Nhaát-

xieån-ñeà. Hoûi: Nhaát-xieån-ñeà khoâng nhaän bieát trong-ngoaøi, coù khaùc gì vôùi

Boà-taùt? Ñaùp: Boà-taùt vì khoâng nhaän bieát trong-ngoaøi cho neân khoâng gieát

haïi chuùng sinh, coøn Nhaát-xieån-ñeà vì khoâng nhaän bieát cho neân laøm ñieàu saùt sinh. Cuõng nhö vaøng Dieâm-phuø khoâng theå noùi laø coù tyø veát. Phaûi hieåu ñaây laø nghóa chuùng hoøa hôïp.

Vaøng Dieâm-phuø-ñaøn coù boán loaïi: Xanh-vaøng-ñoû-vaøng roøng. Maøu xanh duï cho ngoaïi ñaïo, maøu vaøng thí duï cho chuùng Thanh vaên-Duyeân giaùc, maøu ñoû duï cho saùu Ba-la-maät cuûa Boà-taùt. Maøu vaøng roøng duï cho Nhö Lai.

Vaøng Dieâm-phuø cuõng coù boán loaïi maøu saéc laø: Xanh-vaøng-ñoû- traéng.

Thöù hai, nhöõng vaät ñeïp trong theá gian duø raát ñoan nghieâm, nhöng vaãn coøn choã khieám khuyeát. Vaøng Dieâm-phuø khoâng nhö caùc vaät aáy, vì khoâng theå noùi veà tyø veát cuûa noù, duï cho Nhö Lai chöùng ñaéc Nieát-baøn, cuõng coù ñuû caùc thöù ngoaïi ñaïo, Thanh vaên, saùu Ba-la-maät cuûa Boà-taùt. Cuõng nhö vaøng Dieâm-phuø-ñaøn, khoâng theå noùi veà tyø veát cuûa noù. Vaøng Töû ma coù ñuû maøu saéc, duï cho Nieát-baøn coù ñuû Thieân ma, ngoaïi ñaïo, Thanh vaên, Duyeân giaùc, Boà-taùt vôùi saùu Ba-la-maät. Taïi sao theá? Vì ngoaøi Nieát-baøn naøy, laïi khoâng coøn coù phaùp naøo khaùc. Vaøng Töû ma coù ñaày ñuû taát caû.

Caùc maøu saéc khoâng theå noùi. Vì coù Thanh vaên, Duyeân giaùc, saùu Ba- la-maät vaø caùc ngoaïi ñaïo cho neân khoâng theå noùi. Lyù cuûa Nieát-baøn, khoâng phaûi laø phaùp xanh-vaøng-ñoû-traéng, maø cuõng xanh-vaøng-ñoû-traéng.

Noùi khoâng theå noùi, laø neáu coù caùc maøu xanh-vaøng-ñoû-traéng ñeå coù theå noùi veà tyø veát cuûa chuùng, nhöng vì caùc maøu xanh-vaøng-ñoû-traéng naøy khoâng heà coù, cho neân khoâng theå noùi.

Theá naøo laø soáng trong cuoäc ñôøi oâ tröôïc maø khoâng bò caáu nhieãm nhö hoa sen? Ñôøi oâ tröôïc laø ñaày daãy naêm thöù oâ tröôïc. Ñoù laø oâ tröôïc, cuûa kieáp oâ tröôïc cuûa phieàn naõo.

Ñöùc Thích-ca ñaõ xuaát hieän trong coõi ñôøi naêm tröôïc. Sinh ôû cung vua, coù vôï con. Taát caû taøi saûn vaät duïng, vaøng baïc chaâu baùu ñeàu goïi laø oâ tröôïc, nhöng Nhö Lai khoâng bò caáu nhieãm, cho neân goïi laø ôû trong ñôøi oâ tröôïc maø khoâng bò caáu nhieãm nhö hoa sen.


Phaùp cuûa thöøa thöù hai-thöù ba, goïi laø vaån ñuïc. Nay bôûi vì Nieát-baøn aáy khoâng bò caáu nhieãm bôûi ba Thöøa, cho neân goïi laø khoâng caáu ueá.

Theá naøo laø ôû trong phieàn naõo maø phieàn naõo khoâng theå laøm caáu nhieãm? Nhö y só trò lieäu moïi chöùng beänh, nhöng khoâng bò beänh laây nhieãm. Döïa vaøo Nhö Lai, Boà-taùt Ca-dieáp yù hoûi veà chín möôi taùm söû phieàn naõo trong ba coõi. Ñöùc Nhö Lai xuaát hieän ôû theá gian, nhöng khoâng bò caáu nhieãm. Taát caû chuùng sinh bò caáu nhieãm do chín möôi taùm söû phieàn naõo trong ba coõi.

Thöù hai, Thanh vaên-Duyeân giaùc vaø saùu Ba-la-maät, vì coøn chaáp coù phieàn naõo coù theå ñoaïn tröø vaø quaû vò Phaät coù theå chöùng ñaéc, cho neân coøn bò phieàm naõo laøm caáu nhieãm. Boà-taùt möôøi ñòa, tu haønh ñaïi trí tueä thoâng ñaït cho neân khoâng bò phieàn naõo laøm caáu ueá. Ñaïi Boà-taùt thöù tö vì coøn mong caàu nôi quaû vò, cho neân cuõng bò phieàn naõo laøm nhieãm oâ.

Nieát-baøn hoâm nay khoâng phaûi laø Nieát-baøn do nhaân quaû maø coù ñöôïc, cho neân khoâng bò nhieãm oâ. Giaùo phaùp thöù naêm cuûa boán ñeá cho ñeán Phaùp hoa, Baùt nhaõ Ba-la-maät, cuõng bò oâ nhieãm do phieàn naõo. Nay vôùi lyù Nieát-baøn naøy, khoâng coù löu ñoäng, khoâng coù ñöôïc-maát, khoâng coù khôûi-dieät, cho neân khoâng bò nhieãm oâ, nhö löông y chöõa trò moïi chöùng beänh, nhöng khoâng bò nhieãm beänh.

Ñöùc Nhö Lai ra ñôøi, baét ñaàu töø ba phaùp quy y, naêm giôùi, cho ñeán giôùi Boà-taùt, trong thôøi gian haønh hoùa ngaén nguûi ñoù, duøng Tieäm giaùo chöõa trò moïi caên beänh cho chuùng sinh, khi bieát phieàn naõo thì khoâng bò laøm cho nhieãm beänh. Chuùng sinh khoâng bieát phieàn naõo, cho neân luoân bò chuùng laøm cho nhieãm beänh.

Giaùo phaùp theo trình töï thöù hai, cuõng goïi laø trò beänh cuûa chuùng sinh.

Thöù ba goïi laø giaùo phaùp duøng löïc thaàn thoâng bieán hoùa cuûa thaân, taát caû ñeàu ñöôïc haøng phuïc, cuõng goïi laø trò beänh cuûa chuùng sinh.

Thöù tö, luùc naøy noùi veà Nieát-baøn laø nhaèm chöõa moïi trôû ngaïi cuûa “Bieät giaùo” neâu tröôùc, cuõng goïi laø trò lieäu moïi chöùng beänh.

Theá naøo goïi laø trôû ngaïi? Taát caû chuùng sinh chöa phaùt taâm, goïi laø trôû ngaïi. Troâng thaáy thaân Phaät cao moät tröôïng saùu khieán cho phaùt taâm, laïi hieåu chaúng phaûi laø moät tröôïng saùu khieán cho phaùt taâm. Nhöng Nieát- baøn bình ñaúng soi saùng khieán cho phaùt taâm, vì vaäy goïi laø trò lieäu moïi chöùng beänh.

Trong bieån caû sinh töû? Theá naøo laø laøm Thuyeàn sö? Ba coõi goïi laø sinh töû, Ñöùc Nhö Lai ra ñôøi cuõng goïi laø sinh töû.

Vì sao goïi laø sinh töû? Phaùp cuûa Nhö Lai coù naêng löïc cöùu ñoä chuùng


www.daitangkinh.org

sinh, vì khieán cho khoâng coøn sinh töû vì vaäy goïi laø laøm Thuyeàn sö trong bieån caû sinh töû.

Thöù hai, thaân moät tröôïng saùu laø noùi veà phaùp thöù töï, cho ñeán Phaùp hoa, cuõng goïi laø phaùp sinh töû.

Hieän taïi, noùi Nieát-baøn khoâng ñeán-khoâng ñi-khoâng sinh-khoâng dieät, maø tröôùc vaãn laø giaùo phaùp ñoä thoaùt sinh töû cho neân goïi laø Thuyeàn sö. Ñaàu tieân laø giaûng giaûi veà thaân moät tröôïng saùu cuûa Phaät khoâng sinh töû vaø giaùo laø khoâng sinh dieät.

Thöù hai, thaân moät tröôïng saùu cuûa Phaät vaø giaùo cuõng sinh töû, Nieát- baøn khoâng coù sinh dieät.

Thöù ba, Ñöùc Phaät ñaõ dieät ñoä roài, ai coù naêng löïc cöùu ñoä sinh töû? Chæ coù Ñaïi Boà-taùt môùi coù theå laøm ñöôïc.

Thöù tö, Boà-taùt cuõng khoâng coù naêng löïc cöùu ñoä. Dieäu lyù Ñaïi Nieát- baøn môùi coù theå ñoä thoaùt sinh töû duï cho Thuyeàn sö nôi theá gian kheùo toû veà phöông tieän cho neân bieát roõ gian nan cuûa bieån. Cuõng vaäy, ñoái vôùi bieån caû phieàn naõo trong ba coõi laøm chieác thuyeàn, Nhö Lai laø vò Thuyeàn sö duøng caùc loaïi phöông tieän, thuyeát ra giaùo phaùp ba Thöøa. Thuyeàn sö ôû theá gian laø neâu roõ veà nhaân quaû cuûa chuùng sanh treân thuyeàn. Nhö Lai vôùi phöông tieän thuyeát veà phaùp ba Thöøa, thuyeát veà nhaân qua. Noùi ra khoûi ba coõi vì ba coõi vaãn coøn laø sinh töû, vì vaäy duøng ba coõi sanh töû laøm con thuyeàn.

Thöù nhaát laø giaùo hoùa theo thöù töï, bôûi vì sinh töû maø cöùu ñoä chuùng sinh, cho neân goïi laø Thuyeàn sö. Kinh Phaùp Hoa duøng vaïn haïnh laøm Thuyeàn sö. Nay Nieát-baøn laáy khoâng coøn sinh töû laøm thuyeàn.

Taïi sao neâu roõ do beänh maø nhieãm oâ? Bôûi vì coøn trong bieån caû sinh töû. Laøm Thuyeàn sö nhö theá naøo? Tröôùc laø xua tan moïi phieàn naõo.

Laïi nöõa, laøm Thuyeàn sö trong bieån caû phieàn naõo laø ñöa chuùng sinh ñeán bôø beân kia.

Xaû boû sinh töû nhö theá naøo? Nhö raén loät boû da cuõ. Boà-taùt Ca-dieáp hoûi: Nhö Lai xuaát hieän giöõa choán sinh töû, nay noùi nhaäp Nieát-baøn, Ta khoâng coøn sinh töû, nhö raén ñaõ loät boû da cuõ khoâng coøn sinh dieät. Theo thöù töï thì thaân tröôïng saùu ñaõ noùi laø phaùp sinh töû, nay laïi noùi Nieát-baøn khoâng dieät. Neáu ñem giaùo phaùp thöù töï ôû tröôùc so vôùi giaùo phaùp naøy thì khoâng hôïp lyù, nhö raén ñaõ loät boû da cuõ, khoâng ích lôïi khoâng coù coâng ñöùc. Nay Nieát-baøn khoâng sinh khoâng dieät cuõng khoâng phaù boû giaùo phaùp.

Thöù hai laø taát caû chuùng sinh, thaäm chí coù lôøi noùi hay khoâng coù lôøi noùi, coù hình theå chuûng loaïi ñeàu coù teân goïi troáng roãng, chæ coù Nieát-baøn môùi laø ñaïo lyù chaân thaät.


Quaùn saùt Tam baûo nhö theá naøo? Cuõng nhö caây Thieân yù, Tam baûo goïi laø pheùp taéc.

Ñöùc Nhö Lai xuaát theá thò hieän coù Tam baûo, do coù Tam baûo môùi coù phaùp laõnh thoï ba quy y vaø naêm giôùi, coù ngöôøi ñöôïc ñaïo mau leï, coù ngöôøi tuøy yù tu taäp, tuøy yù ñöôïc chöùng ñaéc.

Ñöùc Nhö Lai cuõng goïi laø Nhö yù Tam baûo, cuõng goïi laø Nhö Lai Nhö yù-chuùng sinh Nhö yù. Theá naøo laø chuùng sinh Nhö yù? Chuùng sinh tuøy yù laõnh thoï ba phaùp quy y vaø naêm giôùi, cho ñeán giôùi Boà-taùt ñeàu ñöôïc quaû baùo toát ñeïp, cho neân goïi laø Nhö yù chuùng sinh. Nhö Lai Nhö yù, nghóa laø tuøy thuaän ôû caên cô caûm nhaän cuûa chuùng sinh cho neân goïi laø Nhö yù.

Nay noùi Nieát-baøn Nhö yù, vì taát caû söï khoå-vui-laønh-döõ ñeàu laø ñaïo lyù, cho neân goïi laø Nhö yù. Vì vaäy noùi quaùn saùt Tam baûo cuõng nhö caây Thieân yù. Duï cho coõi Tha-hoùa-töï-taïi coù moät loaïi caây luoân luoân thuaän theo yù thích cuûa chö Thieân, goïi laø caây Nhö yù. Vì chö Thieân ñaõ haønh hoùa laâu xa cho neân caûm ñöôïc caây naøy.

Tam baûo cuõng nhö vaäy, vì chuùng sinh tu haønh trong thôøi gian laâu daøi, caûm ñöôïc töôùng thaân moät tröôïng saùu cho neân goïi Tam baûo cuõng nhö caây Thieân yù.

Neáu ba Thöøa laø voâ taùnh thì laøm sao coù theå giaûng noùi veà ba Thöøa? Khoâng phaûi Ñöùc Nhö Lai chæ thuyeát veà moät phaùp, maø thuyeát veà ba Thöøa laø vì tuøy thuaän caên cô chuùng sinh. Nhö Lai chæ noùi moät loaïi aâm thanh tuøy theo chuûng loaïi maø hieåu. Nhö Lai thuyeát veà phaùp ba Thöøa khoâng goïi laø thuyeát giaûng, maø tuøy theo caên cô cuûa chuùng sinh cho neân coù tieåu, coù ñaïi. Nhö Lai tuy thuyeát veà ba Thöøa, nhöng ñoù khoâng phaûi laø baûn yù cuûa Nhö Lai. Vaäy baûn yù cuûa Nhö Lai laø gì? Ñoù chính laø Nieát-baøn (Giaûi thoaùt).

YÙ cuûa Boà-taùt Ca-dieáp muoán hoûi Nhö Lai: Neáu ba Thöøa laø voâ taùnh, thì taïi sao laïi ñöôïc noùi ñeán? Ñöùc Nhö Lai ñaùp: Taát caû chö Phaät ñeàu khoâng noùi phaùp ba Thöøa cho chuùng sinh, vì töôùng chaân thaät cuûa Nieát- baøn naøy thì tieåu khoâng phaûi laø tieåu vaø ñaïi khoâng phaûi laø ñaïi. Phaûi bieát giaùo lyù cuûa ba Thöøa chæ laø moät töôùng, khoâng coù ñaïi-tieåu.

Thöù ba laø noùi lyù xöù cuûa Nieát-baøn, khoâng noùi ñaïi, khoâng noùi tieåu, vì trí cuûa chuùng sinh khaùc nhau cho neân giaùo lyù coù khaùc nhau, nhöng chaân lyù thì khoâng coù söï khaùc bieät veà ñaïi-tieåu coù theå noùi laø ñaïi-tieåu.

Söï khaùc bieät xöa nay, chính laø khoâng coù gì sai bieät laïi khoâng coù gì khaùc nhau.

Gioáng nhö nieàm vui chöa naûy sinh thì sao goïi laø caûm nhaän nieàm vui? Boà-taùt Ca-dieáp hoûi: Vì chuùng sinh khoâng bieát vui laø gì, laøm sao laïi noùi laø caûm nhaän nieàm vui? Phaøm phu chæ coù khoå maø khoâng coù vui, Boà-


www.daitangkinh.org

taùt chæ coù vui chöù khoâng coù khoå, vì sao coù nieàm vui? Vì Boà-taùt vôùi trí thoâng ñaït ñeán quaû cho neân bieát vui, chuùng sinh

khoâng coù trí nhaän bieát cho neân phaûi khoå. Boà-taùt nhaän bieát veà quaû. Noùi Boà-taùt vui khoâng phaûi laø vui, chuùng sinh khoå khoâng phaûi laø

khoå, vì ñoù ñeàu laø hö voïng. Nieát-baøn khoâng khoå khoâng vui, goïi laø nieàm an laïc lôùn lao, cho neân nieàm an laïc aáy chöa sinh, laøm sao goïi laø caûm nhaän nieàm vui? Hoûi raèng:

Ñöùc Nhö Lai noùi phaùp nôi röøng Sa la, vì sao khoâng thuaàn nhaát? Giöõ giôùi ñöôïc phöôùc, giöõ giôùi khoâng ñöôïc phöôùc, giôùi cuûa ngoaïi ñaïo laø ñuùng, giôùi cuûa Phaät laø sai chaêng? YÙ cuûa Phaät giaûi ñaùp laø giaùo phaùp xen laãn tröôùc ñaây vaãn laø Nieát-baøn naøy chöù khoâng coù Nieát-baøn cuûa ngoaïi ñaïo.

Vì sao caùc Boà-taùt laïi ñöôïc goïi laø chuùng baát hoaïi? 1. Vì Boà-taùt hieåu roõ Thanh vaên-Duyeân giaùc vaø saùu Ba-la-maät cuûa

Boà-taùt, cho ñeán ngoaïi ñaïo, coù kia-ñaây, coù chöùng ñaéc, cho neân goïi laø chuùng bò hoaïi.

2. Boà-taùt tu taäp thaâm dieäu theo giaùo lyù saâu xa, nhaän bieát caên taùnh cuûa chuùng sinh, töôùng baát hoaïi cuûa chuùng sinh voán goïi laø hö hoaïi. Boà- taùt voán laø baát hoaïi maø luoân luoân huûy hoaïi, khoâng luoân luoân huûy hoaïi thì khoâng phaûi laø Boà-taùt. Coù naêng löïc thöïc haønh theo phaùp nhö vaäy khoâng traùi vôùi phaùp töôùng, cho neân goïi laø chuùng baát hoaïi.

3. Boà-taùt bieát Nieát-baøn khoâng coù maøu saéc xanh-vaøng-ñoû-traéng, khoâng coù kia-ñaây, cho neân goïi laø chuùng baát hoaïi.

4. Baát hoaïi laø lyù cuûa Nieát-baøn voán khoâng ñaéc-khoâng chöùng-khoâng taïo-khoâng taùc, cho neân ñöôïc goïi laø chuùng baát hoaïi.

5. Chaân lyù khoâng laøm hö hoaïi chuùng sinh, chuùng sinh cuõng khoâng laøm hö hoaïi chaân lyù. Taïi sao nhö vaäy? Vì chuùng sinh laø chaân lyù, ngoaøi chaân lyù laïi khoâng coù chuùng sinh naøo, cho neân goïi laø chuùng baát hoaïi.

Theá naøo laø muø baåm sinh maø laøm ñoâi maét daãn ñöôøng? Boà-taùt Ca- dieáp hoûi: Theá naøo laø laøm ñoâi maét daãn ñöôøng? Theo caùch giaûi thích tröôùc veà giaùo phaùp cuûa Thanh vaên-Duyeân giaùc vaø saùu Ba-la-maät, tuøy theo töôùng cuûa giaùo phaùp ñoù maø hieåu, cho neân goïi laø muø baåm sinh.

Ñöùc Nhö Lai ñaõ giaûng giaûi thaät roõ veà saùu Ba-la-maät cuûa Thanh vaên, Duyeân giaùc, neáu töøng coù sôû ñaéc thì khoâng theå môû baøy. Phaùp naøy ñaõ töøng coù cho neân môû baøy, ví nhö ngöôøi muø voán khoâng bieát ñöôïc caùc maøu xanh-vaøng-ñoû-traéng, neáu coù ngöôøi baûo haõy thay ñoåi söï meâ muoäi veà saéc xanh-vaøng-ñoû-traéng, hoaëc noùi vôùi ngöôøi muø theo caùch hieåu cuûa hoï laø khoâng coù maøu saéc xanh-vaøng-ñoû-traéng naøo heát, goïi laø neâu ví duï


laøm thoâng suoát. Ñoái vôùi ngöôøi ba Thöøa, laøm saùng toû coù nhaân-coù quaû, khaùc nhau veà

coù chöùng ñaéc-khoâng chöùng ñaéc. Nay noùi Nieát-baøn, hoaëc coù ngöôøi noùi chuyeån bieán söï meâ muoäi

veà coù daøi-coù ngaén, coù chöùng ngoä-khoâng chöùng ngoä; hoaëc noùi Nieát-baøn khoâng coù caùc maøu xanh-vaøng-ñoû-traéng, vì Nieát-baøn khoâng ñaéc-khoâng chöùng-khoâng daøi-khoâng ngaén, goïi laø môû baøy veà nhaân. Coøn veà thaân Nhö Lai cao moät tröôïng saùu do tu ñaïo-giöõ giôùi-boá thí, khoâng phaûi laø nhaân, bôûi vì Phaät taùnh khoâng chöùng ñaéc-khoâng tu taäp, thì goïi laø nhaân.

Taát caû chuùng sinh thaáy ngöôøi ba Thöøa cho laø phaùp. Ngöôøi ba Thöøa aáy goïi laø ngöôøi muø baåm sinh. Khoâng phaûi chæ coù ngöôøi ba Thöøa, maø taát caû chuùng sinh cuõng laø nhöõng ngöôøi muø baåm sinh.

Phaùp khoâng phaûi coù theå troâng thaáy hay khoâng theå troâng thaáy, coù theå môû baøy hay khoâng theå môû baøy, coù theå ñaït ñeán hay khoâng theå ñaït ñeán. Vì ñem giaùo lyù ñeå so saùnh maø noùi caùi lyù muø baåm sinh, chöù khoâng noùi coù muø baåm sinh hay khoâng coù muø baåm sinh. Vì vaäy noùi laø muø baåm sinh hay khoâng muø baåm sinh, cuõng khoâng traùi vôùi phaùp töôùng.

Neáu coù hai loaïi naøy thì coù theå noùi khoâng heà coù vaø khoâng heà khoâng coù, taïi sao noùi raèng coù khoâng phaûi laø coù, khoâng coù khoâng khoâng phaûi laø khoâng coù, môû baøy khoâng phaûi laø môû baøy, taát caû khoâng traùi vôùi giaùo lyù cho neân noùi laø môû baøy.

Theá naøo laø thò hieän coù nhieàu ñaàu? Ngöôõng mong Ñaïi Tieân noùi! Boà-taùt Ca-dieáp yù hoûi, trong laàn giaùo huaán ñaàu tieân, Nhö Lai noùi ñuû loaïi nhieàu ñaàu, nay vì sao kinh Nieát-baøn naøy chæ noùi coù moät chöù khoâng coù hai? Ñöùc Nhö Lai ñaùp:

Khoâng phaûi Ta coù nhieàu ñaàu, maø chuùng sinh töø thuôû xa xöa haønh ñoäng coù nhieàu caên, vì vaäy Ta noùi coù nhieàu ñaàu. Vì vaäy noùi laø thò hieän nhieàu ñaàu.

Thöù hai laø nhieàu phaùp. Vì sao goïi laø nhieàu? Phaùp töôùng nhö vaäy cho neân thò hieän coù nhieàu ñaàu.

Thöù ba laø coù nhieàu lyù do maø thuyeát. Phaùp naøy neáu coù thì coù theå goïi laø noùi nhieàu, nhöng vì phaùp naøy khoâng heà coù, cho neân khoâng noùi laø nhieàu.

Thöù tö laø töôùng cuûa lyù Nieát-baøn nhö theá, khoâng phaûi laø nhieàu hay khoâng nhieàu.

Thöù naêm laø chaân lyù, thì nguoàn goác khoâng phaûi laø phaùp coù hay phaùp khoâng coù, vì vaäy noùi hay khoâng noùi cuõng khoâng coù gì trôû ngaïi.

www.daitangkinh.org


LUAÄN NIEÁT BAØN KINH BOÅN HÖÕU KIM VOÂ

KEÄ SOÁ 1528


www.daitangkinh.org

SOÁ 1528

LUAÄN NIEÁT BAØN KINH BOÅN HÖÕU KIM VOÂ KEÄ

Taùc giaû: Boà-taùt Thieân Thaân. Haùn dòch: Ñôøi Traàn, Tam Taïng Chaân Ñeá.

Nghóa ba ñôøi cuûa kinh Nieát-Baøn. Ñeå giaûi ñaùp veà nghi vaán cuûa Thuaàn-ñaø, luaän naøy noùi: Nhieàu ñeä töû

Phaät ñaõ thaønh thuïc, rieâng Thuaàn-ñaø chöa thaønh thuïc. Vì Thuaàn-ñaø chöa ñöôïc thaønh thuïc, cho neân Ñöùc Phaät hieån baøy, chæ roõ veà Ñaïi Baùt Nieát- baøn, ñoàng thôøi giaûng noùi veà kinh Ñaïi Baùt Nieát-baøn.

Sau khi thoï nhaän ñaïi coâng ñöùc, Thuaàn-ñaø ñöôïc thaønh thuïc, ñi ñeán thaønh Caâu-thi-na.

Hoûi: Vaäy taïi sao Thuaàn-ñaø laïi naûy sinh taâm nieäm ngôø vöïc? Ñaùp: Coù hai nhaân duyeân: 1. Vì oâng chæ thaáy töôùng chung chöù chöa thaáy ñöôïc töôùng rieâng,

cho neân sinh taâm hoaøi nghi. 2. Vì oâng chæ thaáy töôùng rieâng maø khoâng thaáy ñöôïc töôùng chung,

cho neân khôûi taâm nghi ngôø. Ví nhö töø xa troâng thaáy caây truïi khoâng caønh maø nghi ngôø khoâng bieát ñoù laø ngöôøi hay laø goác caây. Nhöng, neáu nhìn thaáy coù chim quaï tuï taäp phía treân, phía döôùi coù höôu nai ñi qua, thì bieát vaät kia laø caây truïi chöù khoâng phaûi laø ngöôøi. Neáu troâng thaáy tay caàm chieác aùo giô cao leân thì bieát laø ngöôøi chöù khoâng phaûi goác caây.

Vì chæ troâng thaáy töôùng rieâng maø khoâng thaáy ñöôïc töôùng chung cho neân oâng ta sinh taâm nghi ngôø.


Nhö töôùng baát coïng cuûa hö khoâng laø thöôøng truï, nhö thaáy töôùng baát coïng cuûa ñaát laø voâ thöôøng. Ngöôøi Thanh vaên coù töôùng baát coïng, ñoái vôùi töôùng baát coïng cuûa Thanh vaên sinh ra nghi ngôø, vì gioáng vôùi hö khoâng laø thöôøng truï hay laø gioáng vôùi ñaát laø voâ thöôøng?

Phaøm phu vì töôùng chung cho neân sinh taâm nghi ngôø, Thanh vaên- Duyeân giaùc vì töôùng rieâng cho neân khôûi taâm nghi ngôø. Phaøm phu vì phaùp coù sinh cho neân sinh loøng nghi ngôø, Thanh vaên-Duyeân giaùc vì phaùp khoâng sinh cho neân khôûi taâm nghi ngôø. Thuaàn-ñaø khoâng vì hai phaùp naøy cho neân sinh loøng hoaøi nghi, vì muoán ñem laïi lôïi ích cho chuùng sinh, do ñoù naûy sinh hoaøi nghi naøy.

Nhö vaäy thì Ñaïi Boà-taùt ñaâu ñöôïc naûy sinh ngôø vöïc ñoái vôùi Phaät. Nôi ñaïi hoäi coù nhieàu ngoaïi ñaïo ñang tuï taäp xung quanh, trong ñoù coù ngoaïi ñaïo noùi: Phaät ñaõ cheát roài nhöng soáng laïi. Laïi coù ngöôøi noùi: Nhö ñeøn heát daàu thì löûa taét. Ngöôøi khaùc laïi noùi: Sau khi Phaät nhaäp dieät thì coù cuøng taän vaø coù khoâng cuøng taän.

Vì loaïi boû nhöõng hoaøi nghi naøy, cho neân Ñöùc Phaät noùi keä: Xöa coù-nay khoâng coù, Xöa khoâng coù-nay coù, Ba ñôøi ñeàu coù phaùp, Khoâng heà coù ñieàu naøy.

Ñöùc Phaät vì haøng Nhò thöøa cho neân noùi keä naøy. Phieàn naõo sinh ra ñaõ coù, baäc Thaùnh tu chöùng ñöôïc. Taùnh phaøm

phu sinh ra ñaõ coù, taùnh Thaùnh tu taäp maø coù ñöôïc. Phieàn naõo raøng buoäc sinh ra ñaõ coù, côûi boû raøng buoäc do tu taäp maø coù ñöôïc. Sinh töû sinh ra ñaõ coù, Nieát-baøn do tu taäp maø coù ñöôïc. Xöa sinh ra nay tu taäp, xöa laø sinh ra-nay laø tu taäp.

Vì haøng Nhò thöøa maø giaûi thích nhöõng ñieàu naøy laø ñeå hoï khoâng huûy baùng Ñaïi thöøa. Neáu vì Ñaïi thöøa maø giaûi thích nhöõng ñieàu naøy thì phæ baùng Ñaïi thöøa, bôûi nhöõng ñieàu naøy khoâng töông öng vôùi Ñaïi thöøa, thì ai coù theå khieán cho töông öng vôùi Ñaïi thöøa?

Vì vaäy chuùng toâi döïa vaøo nghóa ñeå choïn löïa, tö duy veà nghóa chöù khoâng döïa vaøo ngoân ngöõ, khoâng löïa choïn tö duy theo ngoân ngöõ, vì ngöôøi tu haønh Ñaïi thöøa maø noùi, vöôït leân treân ba nghóa, hieån baøy nghóa lyù roõ raøng.

Noùi xöa coù nay khoâng, xöa khoâng nay coù, caû ba thôøi ñeàu coù, thì ba loaïi nghóa naøy khoâng coù, ñieàu naøy laø voâ lyù.

Vì sao ba nghóa naøy khoâng thaønh töïu? Vì neáu xöa coù nay khoâng thì taát caû Nhö Lai khoâng coù giaûi thoaùt. Vì sao? Vì taùnh an truù baát ñònh.

SOÁ 1528 - LUAÄN NIEÁT BAØN KINH BOÅN HÖÕU KIM VOÂ KEÄ 191

www.daitangkinh.org

Vì tröôùc coù-sau khoâng, cho neân taát caû Chaân coù cuõng khoâng coù, Chaân coù-Tuïc coù cuõng khoâng coù. Vì sao? Vì Chaân coù thì tröôùc sau khoâng khaùc, Tuïc coù maø khoâng coù goác, do ñoù caû hai nghóa Chaân vaø Tuïc ñeàu khoâng thaønh töïu.

Ñoái vôùi hai nghóa naøy khoâng hieåu roõ, cho neân ngoaïi ñaïo Taêng khö cuõng noùi nhö vaäy: Trong nhaân coù quaû. Ví nhö trong söõa coù laïc vaø sinh toâ, laø nghóa taêng ích cuûa Taêng khö.

Neáu xöa khoâng coù gì trôû ngaïi, thì trong thôøi gian hieän taïi ai coù theå laøm cho ngaên caùch? Neáu oâng cho suy nghó laø ngaên ngaïi, thì nhaân duyeân hoøa hôïp laøm cho ngaên ngaïi. Nghóa naøy khoâng ñuùng. Vì sao? Vì tröôùc vaø sau khoâng coù gì sai khaùc. Neáu hoâm nay khoâng chöôùng ngaïi, thì thôøi gian tröôùc kia vì sao khoâng chöôùng ngaïi? Ñaâu coù lyù leõ gì tröôùc kia khoâng döïa vaøo nhaân duyeân maø sinh, thì veà sau döïa vaøo nhaân duyeân naøo maø dieät?

Noùi laø goác thì laáy phaùp gì laøm goác? Laø baét ñaàu sinh khôûi hay laø ñang noái tieáp nhau laøm goác? Neáu laáy phaùp baét ñaàu sinh khôûi laøm goác, thì phaùp ban ñaàu naøy khoâng do nhaân duyeân maø sinh, sau gioáng nhö ban ñaàu, cuõng khoâng do nhaân duyeân maø sinh.

Neáu noùi nhö vaäy thì nghóa Nhö Nhö cuûa phaùp möôøi hai nhaân duyeân ñeàu bò phaù boû, thì gioáng vôùi nghóa khoâng coù nhaân maø ngoaïi ñaïo ñaõ noùi. Neáu laáy phaùp noái tieáp nhau laøm goác, thì söï noái tieáp nhau cuõng khoâng coá ñònh. Vì sao? Vì, moãi phaàn ñeàu khoâng nhaát ñònh, thì laøm sao laáy söï noái tieáp nhau laøm goác ñöôïc? Vì vaäy taát caû phaùp coù sinh khôûi maø noùi voán khoâng coù nhaân, noùi nhö vaäy thì khoâng coù ñaïo lyù.

Xöa khoâng maø nay coù. Neáu tröôùc laø khoâng coù goác maø nay coù, thì caùi coù khoâng coù ñöôïc giaûi thoaùt. Phieàn naõo tröôùc chöa phaùt sinh taùc duïng, vaäy thì xa lìa söï giaûi thoaùt. Nhöng veà sau naûy sinh phieàn naõo thì khoâng coù giaûi thoaùt.

Neáu tröôùc khoâng maø nay coù, thì taän cuøng khoâng coù sinh khôûi seõ thuaän theo ñöôïc sinh ra, nhö hö khoâng sinh ra hoa ñoám. Neáu oâng tö duy luoân luoân laø khoâng coù nhaân, thì nghóa naøy khoâng ñuùng. Vì sao? Vì nhö hö khoâng vaø hoa ñoám, caû hai ñeàu laø khoâng coù, thì nhaân duyeân naøo sinh ra hö khoâng maø khoâng phaûi laø nhaân duyeân sinh ra hoa ñoám, vì ñeàu laø khoâng coù. Nghóa naøy khoâng hôïp ñaïo lyù. Bôûi vì, neáu tröôùc kia khoâng sinh maø nay ñöôïc sinh, thì nghóa goác bò suïp ñoå. Nghóa naøy khoâng ñuùng. Vì sao? Vì baét ñaàu sinh khôûi laø goác. Neáu oâng tö duy veà nhaân duyeân, thì baét ñaàu sinh khôûi naøy khoâng phaûi laø baét ñaàu, vì vaäy sinh khôûi khoâng phaûi laø goác, ñieàu naøy cuõng khoâng hôïp lyù. Vì sao? Vì yù oâng muoán phaù boû caùi voán coù, muoán thieát laäp nhaân duyeân voán coù, vì vaäy cho neân khoâng vöôït


qua ñöôïc caùi voán coù. Tröôùc chöa coù phaùp thì nhaân laøm sao phaùt sinh? Neáu phaùp phaùt sinh thì phaùp aáy phaùt sinh ñaày ñuû hay laø phaùt sinh töøng phaàn? Neáu phaùt sinh ñaày ñuû thì cuøng sinh trong moät luùc, hay laø sinh coù tröôùc vaø sau? Neáu cuøng sinh trong moät luùc, thì nhaân quaû ñoàng thôøi khoâng theå phaân bieät ñöôïc. Neáu quaû veà sau môùi sinh thì nhaân tröôùc ñaõ tieâu maát (dieät), ñaâu sinh ñöôïc quaû sau? Nhö con gaø ñaõ bò naáu chín roài maø coøn caát tieáng gaùy soáng laïi.

Neáu phaùt sinh ñaày ñuû thì ñaâu caàn phaûi quaùn saùt nhaân? Neáu phaùt sinh töøng phaàn thì gioáng nhö loãi tröôùc.

Vì vaäy tröôùc voán khoâng maø nay coù nhöng muoán an laäp nhaân thì nghóa naøy khoâng ñuùng.

Ba thôøi ñeàu coù, thì nghóa naøy khoâng coù. Neáu coù thì ba ñôøi naøy, laø moät nghóa truøm khaép ba ñôøi hay laø moãi moät nghóa ñeàu coù ba ñôøi? Hai nghóa nhö vaäy ñeàu khoâng ñuùng. Vì sao? Vì neáu moät nghóa truøm khaép caû ba ñôøi, thì khoâng coù theå trong moät ñôøi maø coù caû ba. Vì sao? Vì laøm ngaên ngaïi laãn nhau. Neáu nghóa döïa vaøo thôøi gian, thì thôøi gian quaù khöù-vò lai ñöôïc chia thaønh töøng phaàn ñeán voâ cuøng. Neáu thôøi gian döïa vaøo nghóa, thì nghóa chæ coù moät cho neân khoâng coù ba ñôøi, vì taùch khoûi nghóa, thì khoâng coù thôøi gian rieâng bieät. Vì vaäy ba thôøi ñeàu khoâng thaønh töïu.

Neáu moät söï vaät truøm khaép caû ba ñôøi, thì vaät ñoù khoâng theå noùi ñöôïc teân goïi. Vì sao? Vì moät vaät maø coù hai söï thaønh töïu. Neáu vaäy thì sinh töû vaø Nieát-baøn chæ laø moät.

Neáu moãi ñôøi ñeàu coù thì ba ñôøi ñeàu töï coù, nhö ñôøi hieän taïi coù theå sinh ra quaû baùo, ñôøi quaù khöù-vò lai vì sao khoâng theå sinh ra? Neáu voán coù naêng löïc phaùt sinh thì khoâng coù moät ngöôøi naøo ñöôïc giaûi thoaùt.

Neáu khoâng theå sinh ra thì quaù khöù vaø vò lai, do ñaâu ñoaïn tuyeät ñöôïc quaû baùo?

Noùi quaù khöù-vò lai laø coù, laø vì Theå maø noùi coù hay laø vì Duïng maø noùi coù?

Neáu vì Theå maø noùi laø coù, thì laøm sao coù theå phaù boû maø chia thaønh ba phaàn? Neáu vì Duïng maø noùi coù, thì quaù khöù ñaõ tieâu maát, maø vò lai chöa sinh, laøm theá naøo phaùt sinh taùc duïng ñöôïc?

Neáu oâng tö duy ba ñôøi laø phaùp höõu vi coù theå noùi, thì ba ñôøi khoâng phaûi laø phaùp coù theå noùi ñöôïc, ba ñôøi khoâng phaûi laø Theå cuûa noùi naêng.

Neáu cuøng coù Theå thì moät laø coù naêng löïc, hai laø khoâng coù naêng löïc.

Nghóa naøy khoâng ñuùng. Neáu oâng tö duy thôøi tieát coù naêng löïc, thì khoâng noùi ñeán naêng löïc, bieát raèng caây chuoái sinh ra quaû moät laàn chöù


www.daitangkinh.org

khoâng theå naøo coù quaû laàn nöõa, nghóa naøy cuõng khoâng ñuùng. Vì sao? Vì nghóa khoâng coá ñònh.

Ba thôøi naøy thì thôøi naøo voán coù? Neáu coù nhaân sinh ra thì vaán naïn seõ voâ cuøng taän. Neáu khoâng coù nhaân maø sinh ra thì nghóa thôøi tieát seõ khoâng thaønh töïu.

Neáu oâng tö duy vò lai laø tröôùc, hieän taïi laø giöõa vaø quaù khöù laø sau, maø laøm thaønh ba ñôøi. Vì sao? Vì naêng löïc cuûa vò lai thuùc giuïc xuaát hieän voán laø hieän taïi, vaø naêng löïc hieän taïi thuùc giuïc xuaát hieän quaù khöù. Nhö nöôùc soâng Haèng, doøng nöôùc vò lai thuùc ñaåy doøng nöôùc hieän taïi, doøng nöôùc hieän taïi thuùc ñaåy doøng nöôùc quaù khöù. Neáu nghóa cuûa moät ñôøi thaønh töïu thì nghóa ba ñôøi cuõng thaønh töïu. Nghóa naøy khoâng ñuùng. Vì sao? Vì nöôùc laø ñoàng thôøi, nhöng nôi choán thì khaùc bieät, cho neân noùi coù nghóa ba thôøi gian cuûa ba ñôøi, vaäy thì khoâng ñuùng.

Khoâng vaø khoâng coù chuyeän ñoù. Nhö Tieåu thöøa noùi: Khoâng coù chuyeän ñoù. Nhö ngoaïi ñaïo noùi: Khoâng coù chuyeän ñoù.

Ñaû phaù Tieåu thöøa ngoaïi ñaïo nhö vaäy, theo nghóa cuûa keä: 1. Phaù nghóa taø. 2. Thaønh laäp nghóa chaùnh. Phaù nghóa taø laø döïa vaøo ngoân ngöõ maø noùi, thaønh laäp nghóa chaùnh

laø döïa vaøo nghóa lyù maø noùi. Goïi laø nghóa chaùnh thì xöa coù nay coù, traûi qua ba ñôøi, ñoù goïi laø

nghóa chaùnh. Xöa coù nay coù, laø töø luùc môùi phaùt taâm cho ñeán ñaït ñöôïc Nieát-

baøn, chæ moät vò khoâng khaùc, khoâng döïa vaøo nhaân maø sinh, khoâng döïa vaøo nhaân maø dieät, coù laø thanh tònh, phaùp phaøm phu khoâng theå laøm cho nhieãm oâ, phaùp cuûa Thaùnh nhaân khoâng theå laøm cho thanh tònh. Neáu daáy khôûi boán toäi naëng vaø naêm toäi nghòch cuõng khoâng theå khieán cho giaûm bôùt. Neáu tu taäp tueä ñoaïn döùt ñieàu aùc cuõng khoâng theå khieán cho taêng theâm. Hoaëc coù maët thaáy ñaït ñöôïc thanh tònh, hoaëc coù môùi thaáy daãn ñeán ñoäc aùc.

Döïa vaøo phöông tieän thì vöôït qua ngöõ ngoân noùi naêng taát caû tö duy, söï nhieáp thoï khoâng theå noùi, khoâng theå tö duy, nhaân quaû khoâng phaûi laø nhaân, khoâng phaûi laø quaû. Lónh vöïc naøy khoâng phaûi laø soá löôïng coù theå phaân bieät ñöôïc trong moät luùc, ñaây laø caûnh giôùi cuûa chö Phaät Nhö Lai. Bôûi vì sinh töû vaø Nieát-baøn laø lónh vöïc cuûa thuaän-nghòch, neáu nghòch thì ñoù laø lónh vöïc sinh töû, neáu thuaän thì ñoù laø lónh vöïc Nieát-baøn, laø phaïm vi tröôùc vaø phaïm vi sau, laø lónh vöïc cuûa söï phaùt taâm vaø lónh vöïc cuûa taâm sau khi ñaït ñeán phaàn vò kim cang, phaù saïch taát caû kieán chaáp, laøm cho


thanh tònh taát caû moïi kieán giaûi. Taát caû chuùng sinh thuaän theo tieáp nhaän söû duïng, chæ coù Theå cuûa

Nhö Lai laø nôi quay veà nöông töïa an oån nhaát, laø Ñaïi Nieát-baøn nhieáp thoï heát thaûy moïi thöù quyù baùu.

Vöôït qua ba ñôøi laø duøng ñeå noùi ñeán coâng ñöùc cuûa Nieát-baøn. Vöôït qua ba ñôøi laø sao? Vì coù söï phaùt sinh cho neân phaân bieät coù

ba ñôøi, Nieát-baøn laø khoâng coù sinh khôûi, cho neân khoâng theå phaân bieät ñöôïc.

Ba ñôøi laø chöa sinh thì nhaát ñònh sinh, ñaõ sinh thì phaûi coù dieät. Vì Nieát-baøn khoâng coù dieät ñi maø voán laø thöôøng truù, vì vaäy cho neân töï taïi. Bôûi vì töï taïi, cho neân ñoù laø nieàm an laïc baäc nhaát. Voán laø Theå cho neân noùi thanh tònh. Voán laø Duïng cho neân noùi Thöôøng-Laïc-ngaõ. Töï theå voán laø thanh tònh ñoái laïi vôùi sinh töû voán laø Thöôøng-Laïc-Ngaõ.

Vaû laïi, coøn coù hai nghóa: Neáu tröôùc kia coù-hoâm nay coù thì ñoù laø chaáp thöôøng. Neáu vöôït qua

ba ñôøi thì ñoù laø chaáp ñoaïn. Neáu hai nghóa naøy ñeán luùc xa lìa thì ñoù laø trung ñaïo. Nhö vaäy thì tuïc ñeá vaø chaân ñeá ñoái ñaõi nhau maø coù möôøi hai nhaân duyeân chaân thaät nhö vaäy. Vì sao? Vì ñaõ xa lìa hai beân, thì ñoù laø möôøi hai nhaân duyeân thaät. Neáu nhö coù naêng löïc kheùo laõnh hoäi, thì troâng thaáy Nhö Lai taïi giöõa cuoäc ñôøi. Vì vaäy cho neân Ñöùc Nhö Lai noùi möôøi hai nhaân duyeân chính laø thaân cuûa Nhö Lai.

Ñoái vôùi Chaân ñeá vaø Tuïc ñeá, vì khoâng hai cho neân möôøi hai nhaân duyeân chaân thaät naøy chính laø Phaät ñaïo.

Baøi keä nhö vaäy coù hai nghóa: 1. Nghóa ñoái trò veà nhaân laø ñoaïn tröø taø ñaïo. 2. nghóa ñaït ñöôïc chaân lyù hieån baøy roõ raøng söï thaät. Hai nghóa nhö vaäy laø vieäc laøm cuûa Nhö Lai. Döïa vaøo Ñaïi trí, döïa

vaøo Ñaïi Töø Bi coù naêm nghóa veà Thöôøng: 1. Thöôøng truù khoâng coù taän cuøng. 2. Thöôøng truù khoâng coù sinh khôûi. 3. Thöôøng truù luoân luoân toàn taïi. 4. Thöôøng truù voâ cuøng saâu xa. 5. Thöôøng truù khoâng coù bieán ñoåi. - Thöôøng truù khoâng coù cuøng taän thì coù möôøi: 1. Vì nhaân voâ bieân cho neân thöôøng truù. 2. Vì chuùng sinh voâ bieân cho neân thöôøng truù. 3. Vì Ñaïi Bi voâ bieân cho neân thöôøng truù. 4. Vì boán nhö yù tuùc voâ bieân cho neân thöôøng truù.


www.daitangkinh.org

5. Vì tueä voâ bieân cho neân thöôøng truù. 6. Vì luoân ôû trong ñònh cho neân thöôøng truù. 7. Vì ñöôïc yeân vui maùt meû cho neân thöôøng truù. 8. Vì ñi giöõa theá gian maø taùm phaùp khoâng theå naøo laøm oâ nhieãm

ñöôïc cho neân thöôøng truù. 9. Vì cam loä tòch tónh xa lìa boán ma cho neân thöôøng truù. 10. Vì Theå taùnh voâ sinh cho neân thöôøng truù. Nhaân voâ bieân laø töø voâ löôïng kieáp cho ñeán nay, Boà-taùt luoân xaû thaân

maïng, taøi saûn ñeå duy trì chaùnh phaùp. Chaùnh phaùp ñaõ khoâng coù giôùi haïn khoâng cuøng taän, ñaây chính laø duøng nhaân khoâng cuøng taän, ñaït ñöôïc quaû baùo khoâng cuøng taän, quaû baùo chính laø ba thaân.

- Thöôøng truù khoâng coù sinh khôûi, laø döïa vaøo thôøi gian tröôùc khoâng phaûi laø xöa khoâng coù maø nay coù, khoâng vì yù sinh khôûi maø thaân maïng sinh ra.

- Thöôøng truù luoân luoân toàn taïi, laø döïa vaøo thôøi gian sau xa rôøi söï huûy hoaïi cheát choùc khoâng theå nghó baøn ñöôïc.

- Thöôøng truù voâ cuøng saâu xa, laø döïa vaøo thôøi gian chính giöõa khoâng bò caên beänh voâ minh phieàn naõo phaù hoaïi ñöôïc.

- Thöôøng truù khoâng coù bieán ñoåi, laø vöôït qua ba thôøi gian maø khoâng bò quaû baùo cuûa nghieäp voâ laäu laøm cho bieán ñoåi sai khaùc.

Thöôøng truù thöù ba laø luoân luoân toàn taïi xa rôøi caùi cheát. Thöôøng truù thöù tö laø voâ cuøng saâu xa, lìa khoûi beänh taät. Thöôøng truù thöù naêm laø khoâng coù bieán ñoåi, töø ñòa thöù nhaát ñeán ñòa

Nhö Lai, goïi chung laø khoâng coù cuøng taän. Töø ñòa thöù taùm ñeán ñòa Nhö Lai, goïi laø khoâng coù sinh khôûi. Töø ñòa thöù chín ñeán ñòa Nhö Lai, cuõng phaân ra phaàn chöùng ñaéc, goïi laø thöôøng truù khoâng coù bieán ñoåi, chính laø luaän veà naêm nghóa toång quaùt ôû Phaät ñòa.

Caùc haønh laø voâ thöôøng, Ñeàu laø phaùp sinh dieät, Sinh dieät khoâng coøn nöõa, Tòch dieät laø an vui.

Tam Taïng Xaø-leâ giaûi thích veà nghóa saâu xa noùi: Caùc haønh laø voâ thöôøng: Caùc haønh töùc laø caùc haønh cuûa saéc-taâm hoaït ñoäng trong ba ñôøi.

Voâ thöôøng töï noù coù naêm nghóa: 1. Dieät maát laø voâ thöôøng. 2. Taùnh rôøi nhau laø voâ thöôøng. 3. Bieán chuyeån thay ñoåi laø voâ thöôøng, cuõng goïi xoay chuyeån laø voâ

thöôøng.


4. Coù töøng phaàn laø voâ thöôøng. 5. Töï taùnh laø voâ thöôøng. - Noùi dieät maát laø nhö traêm naêm, nghieäp baùo heát thì maïng soáng

cuõng dieät maát. - Taùch rôøi nhau laø voâ thöôøng, töùc laø xöông thòt chia lìa phaân taùn. - Bieán chuyeån thay ñoåi, laø nhö xöông luùc ñaàu thì maøu traéng, veà sau

ñoåi thaønh maøu xaùm, nhö maøu loâng chim boà caâu, xoay chuyeån töùc laø ñoåi töø maøu traéng sang maøu xaùm.

- Coù töøng phaàn laø voâ thöôøng. Nhö ba quan heä cuûa caên-traàn-thöùc khi chöa hoøa hôïp, goïi laø voán khoâng coù voâ thöôøng. Ñaõ coù roài trôû laïi khoâng, goïi laø dieät hoaïi, töùc laø ñaõ coù roài trôû laïi khoâng coù.

Caên-traàn-thöùc voâ thöôøng cuøng taäp trung, goïi chung laø coù phaàn. - Töï taùnh laø vì coù boán nghóa tröôùc, cho neân goïi laø töï taùnh voâ

thöôøng. Phaùp sinh laø söï sinh ôû ñôøi vò lai. Phaùp dieät laø phaùp ñaõ dieät trong ñôøi quaù khöù. Sinh dieät laø ñôøi hieän taïi, maø hieän taïi thaâu nhieáp caû sinh dieät, bôûi vì

sinh ra maø laäp töùc dieät, cho neân noùi sinh dieät ngay trong hieän taïi. Noùi tòch dieät laø an vui: Neáu noùi phaùp dieät laø an vui, thì nghóa naøy

khoâng ñuùng. Taïi vì sao? Bôûi vì coù hieän taïi, dieät laø quaù khöù, phaùp ñaõ dieät laø hö hoaïi, bôûi vì coù hö hoaïi cho neân khoâng phaûi laø an vui. Neáu hieän taïi dieät ñi, thì sinh dieät laø an vui, ñieàu naøy khoâng ñuùng. Taïi vì sao? Bôûi vì coù vò lai sinh khôûi, ñoù laø phaùp hö hoaïi cuûa ñôøi hieän taïi, bôûi vì coù hö hoaïi cho neân khoâng phaûi laø an vui. Neáu noùi vò lai sinh khôûi laø thöôøng, thì nghóa naøy khoâng ñuùng. Sinh chaéc chaén coù dieät, cho neân khoâng phaûi laø thöôøng. Neáu coù naêng löïc laøm cho phaùp phaûi sinh khôûi ôû vò lai maø khoâng coù theå sinh khôûi, ñoù chính laø nieàm an vui thích hôïp. Tòch dieät laø an vui, chính laø nghóa aáy. Ba caâu tröôùc trình baøy veà phaùp höõu vi sinh töû voán laø voâ thöôøng, moät caâu sau bieän giaûi veà Nieát-baøn, laø phaùp voâ vi cho neân thöôøng truù.

www.daitangkinh.org


LUAÄN DI GIAÙO KINH SOÁ 1529


www.daitangkinh.org

SOÁ 1529

LUAÄN DI GIAÙO KINH Taùc giaû: Boà-taùt Thieân Thaân. Haùn dòch: Tam taïng Phaùp Sö Chaân Ñeá.

Ñaûnh leã chö Phaät ba ñôøi, Bieån roäng coâng ñöùc voâ thöôïng, Thöông xoùt cöùu ñoä chuùng sinh, Cho neân con xin quy maïng. Phaùp taïng voâ cuøng thanh tònh, Taêng tröôûng cho ngöôøi tu haønh, Theá gian vaø xuaát theá gian, Chuùng con ñeàu xin cung kính. Nay con soaïn ra luaän naøy, Giaûi thích nghóa kinh cuûa Phaät, Giuùp cho taát caû Boà-taùt, Cuøng bieát veà ñaïo phöông tieän. Nhôø bieát ñaïo phöông tieän aáy, Phaät phaùp toàn taïi laâu daøi, Dieät tröø loãi laàm phaøm-Thaùnh, Thaønh töïu töï lôïi-lôïi tha.

Trong Kinh naøy thieát laäp phöông phaùp tu haønh cuûa Boà-taùt, coù baûy phaàn: 1. Phaàn töïa.

2. Phaàn tu taäp coâng ñöùc theá gian. 3. Phaàn thaønh töïu coâng ñöùc cuûa baäc Ñaïi nhaân xuaát theá gian.


4. Phaàn hieån thò coâng ñöùc voâ cuøng troïn veïn. 5. Phaàn hieån thò quyeát ñònh tieán vaøo chöùng ngoä. 6. Phaàn phaân bieät chöa tieán vaøo chöùng ngoä cao nhaát ñeå ñoaïn tröø

nghi ngôø. 7. Phaàn töï taùnh thanh tònh voâ ngaõ xa lìa caùc loaïi chaáp tröôùc. Kinh: “Ñöùc Phaät Thích Ca Maâu Ni, baét ñaàu chuyeån phaùp luaân ñoä

A Nhaõ Kieàu Traàn Nhö, cuoái cuøng thuyeát phaùp ñoä cho Tu Baït Ñaø La. Nhöõng ngöôøi caàn ñoä ñeàu ñaõ ñoä xong. ÔÛ giöõa Sa La song thoï Ngaøi saép nhaäp Nieát baøn, luùc aáy vaøo giöõa ñeâm khuya, laëng yeân khoâng moät tieáng ñoäng, Ngaøi noùi toùm taét veà phaùp quan troïng cho caùc ñeä töû.”

Luaän: Ñaàu tieân trong phaàn töïa, Kinh neâu roõ veà lôïi ích ñöôïc thaønh töïu troïn veïn. Thaønh töïu troïn veïn trong naøy coù saùu loaïi coâng ñöùc:

1. Coâng ñöùc cuûa Phaùp sö thaønh töïu troïn veïn. 2. Coâng ñöùc khai môû phaùp moân thaønh töïu troïn veïn. 3. Coâng ñöùc cuûa ñeä töû thaønh töïu troïn veïn. 4. Coâng ñöùc cuûa Ñaïi toång töôùng thaønh töïu troïn veïn. 5. Coâng ñöùc cuûa töï töôùng nhaân quaû thaønh töïu troïn veïn. 6. Coâng ñöùc phaân bieät toång töôùng thaønh töïu troïn veïn. Ñaàu tieân laø coâng ñöùc cuûa Phaùp sö thaønh töïu troïn veïn coù ba loaïi

töôùng: 1. Toång töôùng. 2. Bieät töôùng. 3. Toång bieät töôùng. - Toång töôùng, nhö kinh noùi “Maâu Ni”. - Bieät töôùng, nhö kinh noùi “Thích Ca”. - Toång bieät töôùng laø Phaät. Trong naøy, Thích Ca laø thò hieän phöông

tieän kheùo leùo hoùa ñoä chuùng sinh, coøn laø ngöôøi thuoäc doøng doõi toân quyù. Maâu Ni laø coâng ñöùc cuûa heát thaûy chö Phaät, coøn neâu roõ veà töï Theå thanh tònh.

Coâng ñöùc khai môû phaùp moân thaønh töïu troïn veïn, coù hai caâu veà phaùp baïch tònh (phaùp thieän thanh tònh):

1. Caâu veà phaùp baïch tònh cuûa ñaïo traøng. 2. Caâu veà phaùp baïch tònh cuûa Nieát baøn. Hai caâu tröôùc-sau cuûa hai

phaùp baïch tònh naøy, giaûi thích roõ veà chuyeån phaùp luaân, nghóa giaûi thích neân bieát.

Phaùp baïch tònh cuûa ñaïo traøng, nhö kinh noùi: “Baét ñaàu chuyeån phaùp luaân”. Caâu veà phaùp baïch tònh cuûa Nieát baøn, nhö kinh noùi: “Laàn thuyeát phaùp cuoái cuøng”.

SOÁ 1529 - LUAÄN DI GIAÙO KINH 201

www.daitangkinh.org

Coâng ñöùc cuûa ñeä töû thaønh töïu troïn veïn, neâu roõ ngöôøi coù naêng löïc thoï trì hai loaïi phaùp moân baïch tònh, cho neân thaønh töïu coâng haïnh lôïi ích cho mình, bieåu hieän roõ raøng Nhö Lai thaúng thaén noùi veà coâng ñöùc cuûa phaùp moân. Nhö kinh noùi: “Ñoä A Nhaõ Kieàu Traàn Nhö…, ñoä Tu Baït Ñaø La”. Hai caâu Kinh naøy neâu roõ taùm loaïi thaønh töïu.

Theá naøo laø taùm loaïi? Ñoù laø: Thaønh töïu veà hai loaïi thoï trì, thaønh töïu veà hai loaïi phaùp moân baïch tònh, thaønh töïu veà hai loaïi coâng haïnh töï lôïi ích, thaønh töïu veà hai loaïi thaúng thaén noùi ñeán coâng ñöùc cuûa phaùp moân.

Coâng ñöùc cuûa Ñaïi toång töôùng thaønh töïu troïn veïn, laø thaønh töïu taát caû veà taùm loaïi thaønh töïu, nhö kinh noùi: “Nhöõng ngöôøi caàn ñoä ñeàu ñaõ ñoä xong.”

Coâng ñöùc cuûa töï töôùng nhaân quaû thaønh töïu troïn veïn, coù boán loaïi töï töôùng:

1. Töï töôùng cuûa nhaân, nhö kinh noùi: “ÔÛ giöõa Sa la song thoï”. 2. Töï töôùng cuûa nhaân vaø quaû, nhö kinh noùi: “Ngaøi saép nhaäp Nieát

baøn”. 3. Töï töôùng chung, nhö kinh noùi: “Luùc aáy vaøo giöõa ñeâm khuya”. 4. Töï töôùng cuûa quaû, nhö kinh noùi: “Laëng yeân khoâng moät tieáng

ñoäng.” Trong ñoù töï töôùng chung, laø xa lìa hai beân, thaønh töïu hai loaïi trung

ñaïo: 1. Trung ñaïo Chaùnh giaùc. 2. Trung ñaïo xa lìa Chaùnh giaùc. Trong naøy Trung ñaïo xa lìa Chaùnh giaùc, töùc laø töï töôùng cuûa quaû,

neân bieát. Quaû naøy coù hai loaïi: 1. Quaû Nieát baøn laø töï taùnh khoâng dieãn ñaït ñöôïc, xa lìa moïi yù

nieäm. 2. Quaû Nieát baøn xa lìa söï giaùc quaùn. Coâng ñöùc phaân bieät toång töôùng thaønh töïu troïn veïn, laø phaân bieät

hai phaàn vò cuûa ngöôøi vaø phaùp coù sai bieät. Phaàn vò sai bieät cuûa ngöôøi, laø sai bieät veà quyeán thuoäc cuûa baäc Thöôïng thuû. Nhö kinh noùi: “Cho caùc ñeä töû”. Phaàn vò sai bieät cuûa phaùp, laø caùc phaùp theá gian vaø xuaát theá gian. Nhö kinh noùi: “Ngaøi noùi toùm taét veà phaùp quan troïng.”

Ñaõ noùi veà phaàn Töïa. Tieáp theo noùi veà phaàn tu taäp coâng ñöùc theá gian. Coâng ñöùc naøy coù ba:

1. Coâng ñöùc tu taäp ñoái trò taø nghieäp. 2. Coâng ñöùc tu taäp ñoái trò ngaên laïi khoå ñau. 3. Coâng ñöùc tu taäp ñoái trò dieät tröø phieàn naõo.


Thöù nhaát laø coâng ñöùc tu taäp ñoái trò taø nghieäp. Kinh: “Caùc thaày Tyø kheo! Sau khi Ta dieät ñoä, caùc thaày neân toân

troïng cung kính Ba-la-ñeà-moäc-xoa, nhö ñeâm toái gaëp ñeøn saùng, nhö ngöôøi ngheøo ñöôïc vaät baùu. Neân bieát giôùi phaùp naøy chính laø baäc Ñaïi sö cuûa caùc thaày, neáu Ta coøn ôû ñôøi cuõng khoâng khaùc gì giôùi phaùp naøy”.

Luaän: Trong Kinh naøy, cöù moãi khi noùi ñeán Tyø kheo, laø neâu roõ veà töôùng xa lìa, laïi neâu roõ ñaïo phöông tieän cuûa Ñaïi thöøa, cuøng vôùi Nhò thöøa gioáng nhau, ñoàng thôøi ñoái vôùi boán chuùng cuõng cuøng chung haïnh xa lìa. “Sau khi Ta dieät ñoä”, lôøi naøy neâu roõ veà nghóa Di giaùo, laø phaùp khoâng theå hoaïi dieät. Bôûi vì phaùp khoâng dieät maát laø Phaùp thaân thanh tònh, thöôøng laøm phöông tieän hoùa ñoä ñeán cuøng cho theá gian. Nhö kinh noùi: “Neân toân troïng cung kính Ba-la-ñeà-moäc-xoa”. Moäc-xoa naøy cuõng laø phaùp thuaän vôùi töôùng Tyø ni, laïi laø nghóa ñieàu phuïc caùc haønh. Nhö Lai laø Phaùp thaân baát dieät, töï Theå giaûi thoaùt thuyeát veà Ba-la-ñeà-moäc-xoa. Döïa vaøo Phaùp thaân naøy, ñöôïc vöôït qua hai loaïi chöôùng ngaïi:

1. Chöôùng ngaïi vì Coù laø phieàn naõo toái taêm. 2. Chöôùng ngaïi vì Khoâng laø khoâng coù thieän caên. Ñöôïc vöôït qua

chöôùng ngaïi vì phieàn naõo toái taêm, laø nhö muø coù ñöôïc maét saùng, phaùp cuõng töông töï. Nhö kinh noùi: “Nhö ñeâm toái gaëp ñeøn saùng”. Ñöôïc vöôït qua chöôùng ngaïi vì Khoâng laø khoâng coù thieän caên, bôûi vì ñaày ñuû taøi saûn quyù baùu töông töï nhö phaùp. Nhö kinh noùi: “Nhö ngöôøi ngheøo ñöôïc vaät baùu”. Coøn laïi laø neâu roõ Ba-la-ñeà-moäc-xoa, chính laø baäc Ñaïi sö cuûa ngöôøi tu haønh, nhö kinh noùi: “Neâu bieát giôùi phaùp naøy chính laø baäc Ñaïi sö cuûa caùc thaày”. Laïi neâu roõ phaùp töông töï con ngöôøi an truù duy trì laøm lôïi ích, nhö kinh noùi: “Neáu Ta coøn ôû ñôøi cuõng khoâng khaùc gì giôùi phaùp naøy.”

Ñaõ noùi veà phaàn döïa vaøo giôùi thanh tònh caên baûn. Tieáp theo noùi veà phaàn phöông tieän xa lìa cuûa giôùi thanh tònh.

Kinh: “Ngöôøi trì tònh giôùi, khoâng ñöôïc mua baùn trao ñoåi, saép xeáp ruoäng ñaát, nuoâi ngöôøi vaø toâi tôù, nuoâi caùc loaøi suùc vaät, taát caû moïi vieäc gieo troàng vaø caùc loaïi taøi saûn quyù baùu, ñeàu neân xa rôøi nhö traùnh hoá löûa. Khoâng ñöôïc chaët phaù coû caây, ñaøo bôùi ñaát ñai, pha cheá thuoác thang, xem töôùng laønh döõ, ngöôùc nhìn tinh tuù, suy ñoaùn thònh suy, boùi toaùn lòch soá..., ñeàu khoâng phuø hôïp. Phaûi bieát tieát cheá töï thaân, aên uoáng ñuùng giôø, töï soáng thanh tònh. Khoâng ñöôïc tham döï vieäc ñôøi, laõnh söù maïng lieân laïc. Chuù thuaät thuoác tieân, giao tieáp vôùi ngöôøi giaøu sang, noàng haäu thaân thieát roài sinh kieâu maïn, ñeàu khoâng neân laøm. Neân töï giöõ taâm ngay thaúng, chaùnh nieäm caàu mong töï ñoä. Khoâng ñöôïc che giaáu loãi laàm cuûa mình, bieåu hieän


www.daitangkinh.org

kyø laï meâ hoaëc moïi ngöôøi. Ñoái vôùi boán söï cuùng döôøng, phaûi bieát möùc ñoä löôøng xeùt vöøa ñuû. Nhaän ñöôïc ñoà vaät cuùng döôøng, khoâng neân tích goùp caát giöõ”.

Luaän: Trong naøy noùi veà phöông tieän xa lìa ñaït ñöôïc thanh tònh, laø giöõ gìn giôùi thanh tònh caên baûn, nhö kinh noùi: “Ngöôøi trì tònh giôùi”. Theá naøo laø giöõ gìn caên baûn? Ñieàu gì laø caên baûn? Giöõ gìn caên baûn, nay noùi veà hai loaïi. Nhöõng gì laø hai loaïi? Ñoù laø:

1. Giöõ gìn khoâng gioáng nhö haøng phaøm phu taêng theâm sai laàm. 2. Giöõ gìn khoâng gioáng nhö ngoaïi ñaïo laøm haïi ñeán trí. Giöõ gìn khoâng gioáng nhö haøng phaøm phu taêng theâm sai laàm, coù

möôøi moät ñieàu: 1. Phöông tieän mong caàu lôïi ích taêng theâm sai laàm, nhö kinh noùi:

“Khoâng ñöôïc mua baùn.” 2. Hieän taïi mong caàu lôïi ích taêng theâm sai laàm, nhö kinh noùi:

“Khoâng ñöôïc mua baùn.” 3. Giao dòch mong caàu lôïi ích taêng theâm sai laàm, nhö kinh noùi:

“Khoâng ñöôïc trao ñoåi”. Neáu döïa theo giaù trò cuûa theá gian maø taâm khoâng mong caàu lôïi ích, thì khoâng phaïm vaøo loãi mua baùn, caùch thöùc phöông phaùp nhö trong Tyø ni giaûi thích roäng.

4. Nôi choán sinh soáng vieäc, mong caàu nhieàu söï yeân oån taêng theâm sai laàm, nhö kinh noùi: “Khoâng ñöôïc saép xeáp ruoäng ñaát.”

5. Quyeán thuoäc taêng theâm sai laàm, nhö kinh noùi: “Khoâng ñöôïc nuoâi ngöôøi”. Ñaây laø neâu roõ ngöôøi ngoaøi quyeán thuoäc khoâng cuøng chung yù muoán. Vì sao khoâng chæ noùi ñeán ngöôøi, maø coøn noùi ñeán daân? Bôûi vì taát caû cuøng ôû trong loaøi ngöôøi, ñoái vôùi thieän phaùp khoâng hoaøn toaøn thuoäc veà loaøi suùc sinh.

6. Hoaïn naïn sinh taâm thaáp heøn taêng theâm sai laàm, nhö kinh noùi: “Khoâng ñöôïc nuoâi toâi tôù.”

7. Nuoâi soáng caàu mong lôïi ích taêng theâm sai laàm, nhö kinh noùi: “Khoâng ñöôïc nuoâi caùc loaøi suùc vaät.”

8. Nhieàu söï vieäc taêng theâm sai laàm, nhö kinh noùi: “Khoâng ñöôïc laøm taát caû moïi vieäc gieo troàng.”

9. Tích chöùa tuï taäp taêng theâm sai laàm, nhö kinh noùi: “Vaø caùc loaïi taøi saûn quyù baùu.”

10. Khoâng hieåu bieát taêng theâm sai laàm, nhö kinh noùi: “Ñeàu neân xa rôøi nhö traùnh hoá löûa.”

11. Khoâng thuaän vôùi oai nghi vaø laøm toån haïi chuùng sinh taêng theâm sai laàm, nhö kinh noùi: “Khoâng ñöôïc chaët phaù coû caây, ñaøo bôùi ñaát ñai.”


Möôøi moät ñieàu taêng theâm sai laàm naøy, ngöôøi tu haïnh Boà-taùt neân mau choùng xa rôøi chöù khoâng neân gaàn guõi, bôûi vì phaùp töông töï nhö traùnh xa ñoáng löûa lôùn, nhö kinh noùi: “Ñeàu neân xa rôøi nhö traùnh hoá löûa.”

Giöõ gìn khoâng gioáng nhö ngoaïi ñaïo laøm haïi ñeán trí, nghóa laø kieán chaáp phaân bieät cuûa theá gian. Kieán chaáp phaân bieät naøy coù naêm caâu, möôøi loaïi phaân bieät, nhö kinh noùi: “Pha cheá thuoác thang…” cho ñeán “…ñeàu khoâng phuø hôïp”. Voán laø ngaên chaën kieán chaáp laï luøng. Ñieàu gì laø caên baûn? ÔÛ ñaây neâu roõ caên baûn coù hai loaïi:

1. Haønh phaùp caên baûn. 2. Haønh xöù caên baûn. Haønh phaùp caên baûn, laø Ba-la-ñeà-moäc-xoa. Haønh xöù caên baûn, laø

thaân-mieäng-yù. Ñoái vôùi haønh xöù cuûa thaân-mieäng-yù, luoân luoân thöïc haønh theo Ba-la-ñeà-moäc-xoa. “Phaûi bieát tieát cheá töï thaân, aên uoáng ñuùng giôø…”, laø neâu roõ haønh xöù cuûa thaân-mieäng-yù, bôûi vì ñoù laø Ba-la-ñeà-moäc-xoa. Ngöôøi tu haïnh Boà-taùt neân bieát roõ ba nôi thöïc haønh Ba-la-ñeà-moäc-xoa, bôûi vì khoâng coøn coù phaùp giaûi thoaùt naøo khaùc ngoaøi ba nôi naøy.

Thaân xöù Ba-la-ñeà-moäc-xoa, coù naêm loaïi giaûi thoaùt-ba loaïi ñoái trò chöôùng ngaïi-hai loaïi khoâng neân laøm vaø khoâng laøm.

1. Chöôùng ngaïi vì mong caàu phoùng tuùng theo nôi khaùc, ñeå ñoái trò chöôùng ngaïi naøy, nhö kinh noùi: “Phaûi bieát tieát cheá töï thaân.”

2. Chöôùng ngaïi vì beân trong cung caáp khoâng thoûa maõn, ñeå ñoái trò chöôùng ngaïi naøy, nhö kinh noùi: “AÊn uoáng ñuùng giôø.”

3. Chöôùng ngaïi vì cuøng mong caàu theo nhau, ñeå ñoái trò chöôùng ngaïi naøy, nhö kinh noùi: “Töï soáng thanh tònh.”

4. Töï taùnh ngaên laïi nhieàu söï vieäc, nhö kinh noùi: “Khoâng ñöôïc tham döï vieäc ñôøi.”

5. Toân troïng töï taùnh, khoâng gaây ra ñieàu tuøy tieän thaáp heøn, nhö kinh noùi: “Khoâng ñöôïc laõnh söù maïng lieân laïc.”

Hai caâu sau laø neâu roõ hai loaïi khoâng neân laøm vaø khoâng laøm, ba caâu tröôùc laø neâu roõ ba loaïi ñoái trò chöôùng ngaïi.

Theá naøo laø naêm loaïi giaûi thoaùt cuûa thaân? Ñoù laø: 1. Thaân giaûi thoaùt moïi duyeân beân ngoaøi. 2. Thaân giaûi thoaùt moïi duyeân beân trong. 3. Thaân giaûi thoaùt moïi duyeân cuûa töï töôùng. 4. Thaân giaûi thoaùt moïi duyeân cuûa nhieàu chuyeän. 5. Thaân giaûi thoaùt moïi duyeân xa rôøi phöông tieän sai khaùc. Trong

naêm loaïi giaûi thoaùt, caâu thöù nhaát laø chung, boán caâu coøn laïi laø rieâng, neân bieát.


www.daitangkinh.org

Khaåu xöù Ba-la-ñeà-moäc-xoa, coù hai loaïi taø ngöõ khoâng neân laøm vaø khoâng laøm. Ñoù laø:

- Döïa vaøo taø phaùp maø noùi, coù hai loaïi khoâng neân laøm. Moät laø noùi lôøi taø thuaät laøm naõo haïi chuùng sinh; hai laø döïa vaøo thuoác thang taø vaïy noùi lôøi khoâng ñuùng ñaén ñeå bieän luaän theo theá gian, nhö kinh noùi: “Chuù thuaät thuoác tieân.”

- Döïa vaøo ngöôøi taø vaïy maø noùi, cuõng coù hai loaïi khoâng neân laøm. Moät laø cuøng vôùi doøng hoï toát ñeïp nhö nhau, noùi nhieàu lôøi thoâ bæ xaáu xa; hai laø thaân caän vôùi doøng hoï, noùi nhieàu lôøi ngaïo maïn töï cao. Nhö kinh noùi: “Giao tieáp vôùi ngöôøi giaøu sang, noàng haäu thaân thieát roài sinh kieâu maïn, ñeàu khoâng neân laøm.”

YÙ xöù Ba-la-ñeà-moäc-xoa, coù saùu caâu noùi veà ba loaïi ñoái trò chöôùng ngaïi-ba loaïi khoâng neân laøm vaø khoâng laøm.

1. Chöôùng ngaïi gì thaáy nhieàu sai laàm cuûa ngöôøi khaùc, voán phaïm vaøo taâm thanh tònh cuûa mình, ñoái trò chöôùng ngaïi naøy, nhö kinh noùi: “Neân töï giöõ taâm ngay thaúng.”

2. Chöôùng ngaïi vì tö duy taø vaïy, cho neân khoâng coù naêng löïc töï vöôït qua phaàn vò döôùi thaáp, ñoái trò chöôùng ngaïi naøy, nhö kinh noùi: “Chaùnh nieäm caàu mong töï ñoä.”

3. Chöôùng ngaïi vì ôû trong moïi thöù thoï duïng khoâng bieát haïn cheá- khoâng heà thoûa maõn, ñoái trò chöôùng ngaïi naøy, trong caâu thöù naêm noùi: “Ñoái vôùi boán söï cuùng döôøng, phaûi bieát möùc ñoä löôøng xeùt vöøa ñuû.”

Söï cuùng döôøng naøy coù hai loaïi: 1. Ñoái vôùi söï cuùng döôøng trong phaàn thaân, nghóa laø cung caáp aên

uoáng-aùo quaàn-ñoà naèm-thuoác thang, thuoäc veà cuùng döôøng phaàn thaân. 2. Ñoái vôùi söï cuùng döôøng trong phaàn taâm, nghóa laø taâm cuùng döôøng

khoâng gioáng nhau, taâm cuùng döôøng khoâng thoûa maõn. Hai söï vieäc cuùng döôøng vôùi taâm traùi ngöôïc nhau, vaø taâm cuùng döôøng phaân bieät, boán loaïi taâm cuùng döôøng naøy, chuùng sinh ngu si meâ loaïn thöôøng tieáp nhaän söû duïng, khoâng bieát tieát cheá suy löôøng. Neáu tieán vaøo phaïm vi Tam muoäi thì bieát giôùi haïn, neáu tieán vaøo phaïm vi cuûa ñaïo thì bieát vöøa ñuû.

Ba loaïi khoâng neân laøm vaø khoâng laøm, ñoù laø: 1. Khoâng laøm cho giôùi thanh tònh bò vaáy baån, khoâng ñöôïc giöõ taâm

caáu nhieãm, nhö kinh noùi: “Khoâng ñöôïc che giaáu loãi laàm cuûa mình.” 2. Xa lìa voâ côù bieåu hieän vieäc laøm khaùc laï cuûa mình, khieán cho

ngöôøi khaùc hieåu khoâng ñuùng söï thaät, nhö kinh noùi: “Bieåu hieän kyø laï meâ hoaëc moïi ngöôøi.”

3. Xa lìa taâm tham lam tích tröõ caát giöõ moïi thöù vaät duïng, nhö kinh


noùi: “Nhaän ñöôïc ñoà vaät cuùng döôøng, khoâng neân tích goùp caát giöõ.” Ñaõ noùi veà phaàn thuaän theo giôùi caên baûn. Tieáp theo noùi veà giôùi

caên baûn vaø thuaän theo giôùi ñeàu ñöôïc giaûi thoaùt, coù naêng löïc sinh ra moïi coâng ñöùc.

Kinh: “Ñaây laø noùi vaén taét veà töôùng trì giôùi. Giôùi laø caên baûn ñích thöïc thuaän vôùi giaûi thoaùt, goïi laø Ba-la-ñeà-moäc-xoa. Döïa vaøo giôùi naøy, coù theå phaùt sinh caùc phaùp thieàn ñònh vaø trí tueä dieät tröø khoå ñau”.

Luaän: Thuaän theo giôùi laø giôùi töôùng, khoâng theå noùi roäng heát ñöôïc maø chæ noùi vaén taét ñeå bieåu hieän roõ raøng, neân bieát. Nhö kinh noùi: “Ñaây laø noùi vaén taét veà töôùng trì giôùi.”

“Giôùi laø ñích thöïc thuaän vôùi”. Caâu naøy neâu roõ nghóa veà thuaän theo giôùi. ÔÛ ñaây noùi veà thuaän theo giôùi kia thì coù hai loaïi:

1. Thuaän theo giôùi caên baûn. 2. Thuaän theo caên baûn maø phaùt khôûi thaønh töïu veà giôùi. Thuaän theo

giôùi caên baûn, laø neâu roõ thuaän theo haïnh Voâ taùc caên baûn, Ba-la-ñeà-moäc- xoa nhö tröôùc ñaây ñaõ noùi. Thuaän theo caên baûn maø phaùt khôûi thaønh töïu veà giôùi, laø neâu roõ nhaân giaûi thoaùt cuûa thôøi gian sau, trong thôøi gian hieän taïi thuaän theo giôùi maø phaùt sinh, nhö kinh noùi: “Caên baûn cuûa giaûi thoaùt”. Giôùi laø giaûi thoaùt, bôûi vì Theå coù naêng löïc ñích thöïc ñoä thoaùt, nhö kinh noùi: “Cho neân goïi laø Ba-la-ñeà-moäc-xoa”. Caâu naøy neâu roõ coù naêng löïc vöôït qua aùc haønh cuûa thaân-mieäng-yù, ñeán bôø beân kia thaønh töïu ba nghieäp giaûi thoaùt.

Coù naêng löïc sinh ra moïi coâng ñöùc, laø neâu roõ coâng ñöùc giaûi thoaùt coù saéc töôùng vaø coâng ñöùc giaûi thoaùt khoâng coù saéc töôùng, hai coâng ñöùc giaûi thoaùt thuaän vôùi töôùng-ngöôïc vôùi töôùng aáy, ñeàu töø trong giôùi maø sinh ra. Nhö kinh noùi: “Döïa vaøo giôùi naøy, coù theå phaùt sinh caùc phaùp thieàn ñònh vaø trí tueä dieät tröø khoå ñau.”

Tieáp theo noùi veà phaàn lôïi ích khuyeán khích tu giôùi. Kinh: “Vì vaäy caùc thaày Tyø kheo, neân giöõ giôùi thanh tònh, ñöøng

laøm cho huûy phaïm thieáu soùt. Neáu ngöôøi luoân luoân giöõ giôùi thanh tònh, thì ngöôøi naøy luoân luoân coù thieän phaùp. Neáu khoâng coù giôùi thanh tònh, thì caùc coâng ñöùc thieän phaùp ñeàu khoâng coù theå phaùt sinh. Vì vaäy neân bieát giôùi laø truù xöù cuûa coâng ñöùc, laø nôi an oån baäc nhaát”.

Luaän: Theá naøo laø lôïi ích khuyeán khích tu giôùi? Trong ñoù coù naêm loaïi khuyeán khích:

1. Khuyeán khích khoâng laøm maát töï Theå, nhö kinh noùi: “Neân giöõ giôùi thanh tònh.”

2. Khuyeán khích khoâng rôøi boû phöông tieän, nhö kinh noùi: “Ñöøng


www.daitangkinh.org

laøm cho huûy phaïm thieáu soùt.” 3. Khuyeán khích lìa xa nhöõng sai laàm cuûa thaân-mieäng vaø yù nghieäp,

thöôøng quy taäp coâng ñöùc, nhö kinh noùi: “Neáu ngöôøi luoân luoân giöõ giôùi thanh tònh, thì ngöôøi naøy luoân luoân coù thieän phaùp”.

4. Khuyeán khích bieát nhieàu sai laàm xaáu xa ôû trong thaân-mieäng vaø yù, cho neân taát caû moïi luùc khoâng coù theå phaùt sinh coâng ñöùc, nhö kinh noùi: “Neáu khoâng coù giôùi thanh tònh, thì caùc coâng ñöùc thieän phaùp ñeàu khoâng coù theå phaùt sinh”.

5. Bieåu hieän roõ raøng Boà-taùt trì giôùi, ôû trong ba loaïi giôùi maø mình tu haønh, coù nhöõng ñieàu ñöôïc-maát nhö vaäy, thì mình neân truù vaøo nôi an oån chöù khoâng truù vaøo nôi khoâng an oån. Nhö kinh noùi: “Vì vaäy neân bieát giôùi laø truù xöù cuûa coâng ñöùc, laø nôi an oån baäc nhaát”. Caâu naøy ñích thöùc neâu roõ nghóa thuø thaéng veà lôïi ích khuyeán khích tu giôùi.

Ñaõ noùi veà coâng ñöùc tu taäp ñoái trò taø nghieäp. Tieáp theo noùi veà coâng ñöùc tu taäp ñoái trò ngaên laïi khoå ñau. Khoå trong naøy coù ba loaïi:

1. Khoå vì caên ham muoán phoùng tuùng. 2. Khoå vì aên nhieàu. 3. Khoå vì löôøi nhaùc, ham nguû nghæ. Ba loaïi khoå naøy laáy nieàm vui

cuûa phaùp moân Tam muoäi ñeå ñoái trò, neân bieát. Theá naøo laø ñoái trò vôùi noãi khoå vì caên ham muoán phoùng tuùng?

Kinh: “Caùc thaày Tyø kheo! Ñaõ coù theå truù vaøo giôùi, thì neân cheá ngöï naêm caên, ñöøng ñeå cho phoùng tuùng, chaïy theo vôùi naêm duïc. Ví nhö ngöôøi chaên traâu, caàm roi maø theo saùt, khoâng ñeå cho phoùng tuùng, phaïm vaøo luùa maï cuûa ngöôøi. Neáu phoùng tuùng naêm caên, thì khoâng nhöõng naêm duïc, maø coøn lan roäng ra, khoâng coøn coù giôùi haïn, khoâng theå cheá ngöï ñöôïc. Cuõng nhö ngöïa hung döõ, khoâng duøng cöông ghìm laïi, thì seõ keùo theo ngöôøi, rôi vaøo trong hoá haàm. Nhö bò giaëc cöôùp haïi, khoå sôû chæ moät ñôøi, coøn giaëc cöôùp naêm caên, tai hoïa ñeán nhieàu kieáp. Vì toån haïi raát naëng, khoâng theå khoâng caån thaän. Vì vaäy ngöôøi coù trí, kieàm cheá maø khoâng theo, giöõ gioáng nhö giöõ giaëc, khoâng ñeå cho phoùng tuùng, giaû söû coù phoùng tuùng, thì cuõng khoâng bao laâu, thaáy chuùng ñeàu dieät heát”.

Luaän: Khoå vì caên ham muoán phoùng tuùng, voán laø nhaân cuûa khoå vaø quaû cuûa khoå. Döïa vaøo giôùi thanh tònh, duøng Tam muoäi laøm phöông tieän, thaâu nhieáp yù nieäm ñeå ñoái trò. Nhö kinh noùi: “Ñaõ coù theå truù vaøo giôùi, thì neân cheá ngöï naêm caên”. Taïi sao chæ noùi naêm caên? Bôûi vì neâu roõ saéc vaø phi saéc khaùc nhau. Vaû laïi, trong yù caên coù ñuû naêm caên, voán coù hai loaïi ñoái trò. Theá naøo laø hai loaïi? Ñoù laø:

1. Ñoái trò yù nieäm daáy ñoäng.


2. Ñoái trò yù nieäm baát ñoäng. Nghó ñeán giôùi giöõ gìn caên coù lôïi ích töông töï vôùi phaùp, nhö kinh

noùi: “Ñöøng ñeå cho phoùng tuùng…” cho ñeán “… phaïm vaøo luùa maï cuûa ngöôøi”. Thaân giôùi thanh tònh, cho neân khoâng phoùng tuùng theo caùc loaïi caûnh saéc, töông töï vôùi phaùp laø chaên traâu. Chaùnh nieäm thaønh töïu, cho neân khoâng phaùt sinh caùc loaïi taâm nieäm, töông töï vôùi phaùp laø caàm roi theo saùt. Nhôø vaøo söï nhôù nghó ñeán giôùi thaønh töïu, cho neân phöông tieän Tam muoäi vaø coâng ñöùc chaùnh thoï khoâng heà giaûm bôùt-khoâng heà maát ñi, töông töï vôùi phaùp laø khoâng phaïm vaøo luùa maï cuûa ngöôøi. Laïi coøn neâu roõ khoâng coù söï nghó nhôù ñeán giôùi thì taâm sai laïc laøm toån haïi voâ cuøng, vì taäp khí thaønh töïu thì khoù maø ñoái trò, nhö kinh noùi: “Neáu phoùng tuùng naêm caên, thì khoâng nhöõng naêm duïc, maø coøn lan roäng ra, khoâng coøn coù giôùi haïn, khoâng theå cheá ngöï ñöôïc.”

Tieáp ñeán noùi veà khoâng coù ñoái trò vaø khoù ñoái trò, ngöïa hung döõ töông töï nhö phaùp, nhö kinh noùi: “Cuõng nhö ngöïa hung döõ, khoâng duøng cöông ghìm laïi, thì seõ keùo theo ngöôøi, rôi vaøo trong hoá haàm.”

Laïi neâu roõ sai laàm naëng neà töông töï vaø khoâng töông töï, cuõng bôûi vì nhaân quaû saâu xa maø khoå ñau trong voâ löôïng kieáp, neâu roõ trong thôøi gian tröôùc caàn phaûi caån thaän. Nhö kinh noùi: “Nhö bò giaëc cöôùp haïi, khoå sôû chæ moät ñôøi, coøn giaëc cöôùp naêm caên, tai hoïa ñeán nhieàu kieáp, vì toån haïi raát naëng, khoâng theå khoâng caån thaän”.

Tröôùc ñaõ noùi nghó ñeán giôùi ñeå giöõ gìn. Nay noùi duøng trí ñeå giöõ gìn. Trí laø quaùn saùt Tam muoäi, naêm caên laø chöôùng ngaïi naëng neà ñoái vôùi Tam muoäi, nhö kinh noùi: “Vì vaäy ngöôøi coù trí, keàm cheá maø khoâng theo”. Giöõ gìn naêm caên nhö giaëc laøm haïi maïng mình, töông töï vôùi phaùp, nhö kinh noùi: “Giöõ gioáng nhö giöõ giaëc, khoâng ñeå cho phoùng tuùng”. Loãi naëng ñaõ nhö vaäy, loãi nheï laøm sao keàm cheá? Loãi nheï trong naøy, nghóa laø chöôùng ngaïi cuûa taäp khí raát vi teá, ôû nôi naøy luùc coù thì coù, luùc khoâng coù thì khoâng coù, bôûi vì khoâng taùc yù daáy khôûi, nhö kinh noùi: “Giaû söû coù phoùng tuùng”. Bôûi vì theá cuûa noù khoâng töï mình toàn taïi, nhö kinh noùi: “Thì cuõng khoâng bao laâu”. Bôûi vì taùnh cuûa naêm caên laø khoâng chöôùng ngaïi cho neân khoâng troâng thaáy laãn nhau, nhö kinh noùi: “Thaáy chuùng ñeàu dieät heát”. Trong naøy sao noùi laø thaáy? Bôûi vì neâu roõ döïa vaøo luùc nhìn thaáy maø noùi, naêm caên khoâng troâng thaáy taùnh cuûa noù cho neân dieät heát khoâng coøn thaáy gì.

Tieáp theo noùi veà ñoái trò khoå vì ham muoán phoùng tuùng. Kinh: “Ñoái vôùi naêm caên naøy, taâm laø chuû cuûa chuùng, vì vaäy caùc

thaày neân cheá ngöï taâm cho toát. Taâm thaät laø ñaùng sôï, coøn hôn caû raén ñoäc, thuù döõ vaø giaëc thuø, ngoïn löûa lôùn lan ra, khoâng ñuû ví cho taâm. Ví nhö coù


www.daitangkinh.org

moät ngöôøi, tay böng baùt maät ñaày, chuyeån ñoäng khoâng döøng laïi, chæ nhìn vaøo baùt maät, khoâng troâng thaáy hoá saâu. Ví nhö con voi say, khoâng moùc saét keàm laïi, vöôïn khæ gaëp caây röøng, nhaûy nhoùt leo treøo maõi, khoù maø keàm cheá ñöôïc. Neân gaáp ruùt ñieàu taâm, khoâng ñeå cho phoùng tuùng. Phoùng tuùng theo taâm naøy, maát vieäc thieän cuûa ngöôøi, cheá ngöï taâm moät choã, khoâng vieäc gì khoâng thaønh. Vì vaäy caùc thaày Tyø kheo, neân chòu khoù tinh tieán, ñieàu phuïc taâm cuûa mình!”

Luaän: Trong naøy noùi ñeán khoå vì ham muoán, laø bôûi vì taâm-taùnh sai bieät, cuõng laø nhaân cuûa khoå vaø quaû cuûa khoå, neâu roõ khoå vì caùc loaïi saéc, döïa vaøo taâm maø coù, nhö kinh noùi: “Ñoái vôùi naêm caên naøy, taâm laø chuû cuûa chuùng”. Neân bieát nhö vaäy. Noù phaùt sinh sai laàm cho mình vaø cho ngöôøi, vì vaäy phaûi chòu khoù ngaên chaën, nhö kinh noùi: “Vì vaäy caùc thaày neân cheá ngöï taâm cho toát”. Taïi sao chòu khoù ngaên chaën? Bôûi vì neâu roõ taâm naøy laø phaùp chöôùng ngaïi ñeán Tam-muoäi. Theá naøo laø töôùng cuûa Tam-muoäi? Theá naøo laø töôùng cuûa phaùp chöôùng ngaïi? Töôùng cuûa Tam-muoäi thì coù ba loaïi:

1. Töôùng cuûa Tam-muoäi khoâng coù hai nieäm. 2. Töôùng cuûa Tam-muoäi ñieàu hoøa meàm moûng khoâng lay ñoäng. 3. Töôùng cuûa Tam-muoäi phaùt sinh nhieàu coâng ñöùc. Töôùng cuûa phaùp chöôùng ngaïi cuõng coù ba loaïi: 1. Chöôùng ngaïi vì taâm taùnh sai bieät. 2. Chöôùng ngaïi vì dao ñoäng khoâng ñieàu hoøa. 3. Chöôùng ngaïi vì maát caùc coâng ñöùc. Chöôùng ngaïi vì taâm taùnh sai bieät, nhö kinh noùi: “Taâm thaät laø ñaùng

sôï, coøn hôn caû raén ñoäc, thuù döõ vaø giaëc thuø, ngoïn löûa lôùn lan ra, khoâng ñuû ví cho taâm”. Sai bieät noùi ñeán trong naøy, laø boán loaïi sai bieät nhö tham… Tu phaùp Tam-muoäi khoâng coù hai nieäm, thì ñoái vôùi söï sai bieät naøy thaät laø ñaùng sôï, neân bieát. Boán loaïi ví duï bôûi vì töông töï nhö phaùp, coøn neâu roõ phaùp khoâng töông töï cho neân thaät laø ñaùng sôï.

Chöôùng ngaïi vì dao ñoäng khoâng ñieàu hoøa, nhö kinh noùi: “Chuyeån ñoäng khoâng döøng laïi…” Chuyeån ñoäng noùi ñeán trong naøy, laø neâu roõ Thöùc dao ñoäng chuyeån bieán trong caùc caên, laïi voâ cuøng nhanh choùng, bôûi vì phaùp töông töï vôùi vöôïn khæ. “Chæ nhìn vaøo baùt maät”, laø neâu roõ bôûi vì coù maøng che cho neân khoâng thaáy ñöôïc vò lai. Hoá saâu laø nghóa cuûa chöôùng ngaïi. Chöôùng ngaïi naøy coù hai loaïi:

1. Chöôùng ngaïi vì nôi sinh ra. 2. Chöôùng ngaïi vì luùc tu taäp taát caû caùc haïnh gaëp phaûi khoán khoå cho

neân khoâng theå naøo thaønh töïu, bôûi vì phaùp töông töï vôùi voi say. “Neân gaáp


ruùt ñieàu taâm”, laø neâu roõ söï kìm neùn taâm vaøo nôi khoâng coøn lay ñoäng. “Khoâng ñeå cho phoùng tuùng”, laø bieåu hieän roõ raøng thaâu nhieáp ñöa vaøo nôi taäp trung ñeå ñieàu phuïc.

Chöôùng ngaïi vì maát caùc coâng ñöùc, nhö kinh noùi: “Phoùng tuùng theo taâm naøy, maát vieäc thieän cuûa ngöôøi.”

Töôùng cuûa Tam-muoäi khoâng coù hai nieäm, nhö kinh noùi: “Cheá ngöï taâm moät choã.”

Töôùng cuûa Tam-muoäi phaùt sinh nhieàu coâng ñöùc, nhö kinh noùi: “Khoâng vieäc gì khoâng thaønh.”

Töôùng cuûa Tam-muoäi ñieàu hoøa meàm moûng khoâng lay ñoäng, nhö kinh noùi: “Neân chòu khoù tinh tieán, ñieàu phuïc taâm cuûa mình.”

Ñaõ noùi veà ñoái trò khoå vì caên ham muoán phoùng tuùng. Tieáp theo noùi veà ñoái trò khoå vì aên nhieàu.

Kinh: “Caùc thaày Tyø kheo! Duøng ñoà aên thöùc uoáng, neân gioáng nhö uoáng thuoác, thöùc aên ngon hay dôû, ñöøng sinh taâm theâm bôùt, coù ñöôïc ñeå nuoâi thaân, tröø heát moïi ñoùi khaùt. Nhö ong huùt nhuïy hoa, chæ laáy vò cuûa hoa, khoâng laøm haïi saéc-höông. Tyø kheo cuõng nhö vaäy, nhaän cuùng döôøng cuûa ngöôøi, laø töï tröø phieàn naõo, khoâng ñöôïc caàu cho nhieàu, maát thieän taâm cuûa ngöôøi. Ví nhö ngöôøi coù trí, bieát löôïng söùc cuûa traâu, coù theå chòu bao nhieâu, khoâng laøm cho quaù möùc, maø caïn kieät söùc löïc”.

Luaän: AÊn nhieàu thì chöôùng ngaïi ñeán Tam-muoäi. AÊn coù hai loaïi. Nhöõng gì laø hai loaïi? Ñoù laø:

1. AÊn vì thaân. 2. AÊn vì taâm-taâm sôû phaùp. Neáu ñoaøn thöïc nhieàu thì laøm cho khoù ngöøng laïi, caùch xa vôùi thieàn

ñònh. AÊn vì taâm-taâm sôû phaùp, ñaây laø trong phaùp traùi ngöôïc nhau cuûa coõi Duïc, duøng phöông tieän ñeå ñoái trò. Laïi coù taâm Ñeä nhaát nghóa cao nhaát trong Tam-muoäi, cho neân thaønh töïu Tam-muoäi voâ thöïc. Hai loaïi Tam- muoäi nhö vaäy, coù saùu loaïi coâng ñöùc thaønh töïu. Nhöõng gì laø saùu loaïi? Ñoù laø:

raøng.

1. Thaønh töïu coâng ñöùc ñoái trò veà thoï duïng. 2. Thaønh töïu coâng ñöùc quaùn saùt bình ñaúng. 3. Thaønh töïu coâng ñöùc ñoái trò cuoái cuøng. 4. Thaønh töïu töông töï coâng ñöùc quaùn saùt bình ñaúng bieåu hieän roõ 5. Thaønh töïu coâng ñöùc thoï duïng khoâng uoång phí. 6. Thaønh töïu coâng ñöùc bieát ñuùng giôø giaác. Thaønh töïu saùu loaïi coâng ñöùc naøy bieåu hieän roõ raøng hai loaïi Tam-


www.daitangkinh.org

muoäi. Thaønh töïu coâng ñöùc thöù nhaát-thöù naêm-thöù saùu, laø bieåu hieän roõ raøng veà Tam-muoäi thieåu thöïc (aên ít). Thaønh töïu ba loaïi coâng ñöùc coøn laïi, laø bieåu hieän roõ raøng veà Tam-muoäi voâ thöïc (khoâng aên.)

Thaønh töïu coâng ñöùc ñoái trò veà thoï duïng, nhö kinh noùi: “Caùc thaày Tyø kheo! Duøng ñoà aên thöùc uoáng, neân gioáng nhö uoáng thuoác.”

Thaønh töïu coâng ñöùc quaùn saùt bình ñaúng, nhö kinh noùi: “Thöùc aên ngon hay dôû, ñöøng sinh taâm theâm bôùt.”

Thaønh töïu coâng ñöùc ñoái trò cuoái cuøng, nhö kinh noùi: “Coù ñöôïc ñeå nuoâi thaân, tröø heát moïi ñoùi khaùt”. Ñaây laø neâu roõ Phaùp thaân bình ñaúng thaâu nhieáp quaùn saùt bình ñaúng, bôûi vì cuoái cuøng khoâng coù moïi ñieàu ñoùi khaùt.

Thaønh töïu töông töï coâng ñöùc quaùn saùt bình ñaúng bieåu hieän roõ raøng, nhö kinh noùi: “Nhö ong huùt nhuïy hoa, chæ laáy vò cuûa hoa, khoâng laøm haïi saéc-höông, Tyø kheo cuõng nhö vaäy.” Khoâng laøm haïi noùi ñeán trong naøy, laø neâu roõ khoâng laøm haïi ñeán phaùp quaùn.

Thaønh töïu coâng ñöùc thoï duïng khoâng uoång phí, nhö kinh noùi: “Nhaän cuùng döôøng cuûa ngöôøi, laø töï tröø phieàn naõo.”

Thaønh töïu coâng ñöùc bieát ñuùng giôø giaác, nhö kinh noùi: “Khoâng ñöôïc caàu cho nhieàu, maát thieän taâm cuûa ngöôøi”. Caàu nhieàu, laø neâu roõ taâm-taâm sôû phaùp coù nhieàu coâng ñöùc cuûa Tam-muoäi khoâng hieän roõ tröôùc maét. Bieát löôïng söùc cuûa traâu…, laø neâu roõ bieát ñuùng giôø giaác töông töï vôùi phaùp.

Neâu roõ bieát ñuùng giôø giaác coù hai loaïi: 1. Phöông tieän so saùnh thôøi gian. 2. Thaønh töïu töông öng vôùi thôøi gian. Voán laø neâu roõ sai laàm vì aên

nhieàu. Ñaõ noùi veà ñoái trò khoå vì aên nhieàu. Tieáp theo noùi veà ñoái trò khoå vì

löôøi nhaùc ham nguû nghæ. Kinh: “Caùc thaày Tyø kheo! Ban ngaøy thì chòu khoù, chuyeân taâm vaøo

tu taäp, taát caû caùc thieän phaùp, ñöøng laõng phí thôøi gian. Ñaàu ñeâm vaø cuoái ñeâm, cuõng ñöøng coù boû dôû, giöõa ñeâm thì tuïng Kinh, ñeå töï tieâu nghieäp chöôùng. Ñöøng vì ham nguû nghæ, khieán moät ñôøi troâi qua, uoång phí vaø troáng roãng, khoâng ñaït ñöôïc gì caû. Neân nghó ñeán voâ thöôøng, laø ngoïn löûa höøng höïc, ñoát chaùy moïi theá gian, haõy sôùm caàu töï ñoä, ñöøng ham nguû nghæ nhieàu. Nhöõng loaïi giaëc phieàn naõo, thöôøng rình raäp gieát ngöôøi, coøn hôn caû keû thuø, sao coù theå nguû nghæ, khoâng töï mình tænh ngoä?

Phieàn naõo laø raén ñoäc, naèm nguû trong taâm caùc thaày, ví nhö raén hoå ñen, nguû trong phoøng caùc thaày, neân duøng moùc saét trì giôùi, nhanh choùng loaïi tröø noù ra, raén nguû ñaõ ra ngoaøi, môùi coù theå nguû yeân, raén ñoäc chöa ra


khoûi, maø vaãn ham nguû nghæ, laø ngöôøi khoâng hoå theïn. Hoå theïn laø trang phuïc, toát ñeïp vaøo baäc nhaát, trong caùc loaïi trang phuïc, hoå theïn nhö moùc saét, coù naêng löïc keàm cheá, ngöôøi laøm ñieàu phi phaùp. Vì vaäy caùc thaày Tyø kheo, luoân luoân neân hoå theïn, ñöøng boû qua choác laùt. Neáu xa rôøi hoå theïn, thì maát caùc coâng ñöùc. Ngöôøi coù loøng hoå theïn, thì coù moïi thieän phaùp. Neáu khoâng coù hoå theïn, thì cuøng vôùi caàm thuù, khoâng coù gì khaùc nhau”.

Luaän: Ñoái trò khoå vì löôøi nhaùc ham nguû nghæ, cho neân duøng söï tö duy khoâng meät moûi ñeå ñoái trò. Trong naøy taïi sao löôøi nhaùc ham nguû nghæ maø cuøng noùi laø phaùp chöôùng ngaïi? Neâu roõ söï löôøi nhaùc, nghóa laø taâm ueå oaûi nhaùc nhôùm. Ham nguû nghæ laø thaân naëng neà khoù chòu. Hai loaïi naøy thuaän vôùi nhau cuøng laøm thaønh moät noãi khoå. Trong naêm loaïi chöôùng ngaïi ñeán Ñònh, cuøng noùi ñeán noãi khoå naøy. Trong ñoù phaùt sinh nguû nghæ coù ba loaïi:

1. Phaùt khôûi töø aên uoáng. 2. Phaùt khôûi do thôøi tieát. 3. Phaùt khôûi do taâm. Neáu phaùt khôûi do aên uoáng vaø thôøi tieát, thì ñoù laø söï nguû nghæ cuûa

A-la-haùn, bôûi vì söï nguû nghæ khoâng töø trong taâm sinh ra, voán khoâng coù gì che phuû.

Trong ba loaïi nguû nghæ naøy, hai loaïi ñaàu duøng söï tinh tieán ñeå ñoái trò, bôûi vì khoâng coù quan heä ñeán thôøi tieát, töø voâ thæ ñeán nay chöa heà ñoaïn tuyeät. Laïi neâu roõ Thaùnh ñaïo khoù ñaït ñöôïc, nhö kinh noùi: “Caùc thaày Tyø kheo! Ban ngaøy thì chòu khoù, chuyeân taâm vaøo tu taäp, taát caû caùc thieän phaùp, ñöøng laõng phí thôøi gian. Ñaàu tieân vaø cuoái ñeâm, cuõng ñöøng coù boû dôû, giöõa ñeâm thì tuïng Kinh, ñeå töï tieâu nghieäp chöôùng. Ñöøng vì ham nguû nghæ, khieán moät ñôøi troâi qua, uoång phí vaø troáng roãng, khoâng ñaït ñöôïc gì caû”. Töø Kinh khaùc, neâu roõ phaùp ñoái trò vôùi loaïi thöù ba laø söï nguû nghæ töø trong taâm daáy leân.

Trong phaùp ñoái trò naøy coù hai loaïi: 1. Tö duy quaùn saùt ñeå ñoái trò, quaùn saùt naêm aám laø nhöõng chu kyø

cuûa söï sinh dieät vaø huûy hoaïi. Nhö kinh noùi: “Neân nghó ñeán voâ thöôøng, laø ngoïn löûa höøng höïc, ñoát chaùy moïi theá gian”. Laïi coøn neâu roõ laø caàu mong thieàn ñònh trí tueä ñeå ñoä mình vaø ñoä cho ngöôøi, nhö kinh noùi: “Haõy sôùm caàu töï ñoä, ñöøng ham nguû nghæ nhieàu”. Vaû laïi, quaùn saùt roõ raøng aám-giôùi- nhaäp luoân luoân laøm toån haïi, trong thaân naêm aám thaät ñaùng sôï cho neân caàu mong töï mình giaùc ngoä ñuùng ñaén. Nhö kinh noùi: “Nhöõng loaïi giaëc phieàn naõo, thöôøng rình raäp gieát ngöôøi, coøn hôn caû keû thuø, sao coù theå nguû nghæ, khoâng töï mình tænh ngoä?”


www.daitangkinh.org

2. Giöõ giôùi thanh tònh ñeå ñoái trò, nghóa laø thieàn ñònh töông öng vôùi taâm giôùi, saùu loaïi caûnh giôùi cuûa taâm voán an truù trong taâm mình, cho neân phaùp töông töï ñaùng sôï nhö raén ñoäc. Nhö kinh noùi: “Phieàn naõo laø raén ñoäc, naèm nguû trong taâm caùc thaày, ví nhö raén hoå ñen, nguû trong phoøng caùc thaày”. Duøng taâm giôùi thanh tònh ñeå ñoái trò, nhö kinh noùi: “Neân duøng moùc saét trì giôùi, nhanh choùng loaïi tröø noù ra”. Laïi coøn neâu roõ haïnh xa lìa, soáng an oån, nhö kinh noùi: “Raén nguû ñaõ ra ngoaøi, môùi coù theå nguû yeân.”

Tieáp theo noùi veà phaàn vò baäc thaáp töông töï an oån khoâng coù gì ñoái trò, nhö kinh noùi: “Raén ñoäc chöa ra khoûi, maø vaãn ham nguû nghæ, laø ngöôøi khoâng hoå theïn”. Ñoàng thôøi neâu roõ phaùp ñoái trò thuø thaéng coù naêng löïc laøm cho phaàn vò cuûa mình ñöôïc thanh tònh trang nghieâm, cuõng laøm cho phaàn vò cuûa ngöôøi khoâng coøn sai laàm, nhö kinh noùi: “Hoå theïn laø trang phuïc, toát ñeïp vaøo baäc nhaát, trong caùc loaïi trang phuïc, hoå theïn nhö moùc saét, coù naêng löïc keàm cheá, ngöôøi laøm ñieàu phi phaùp”. Trang phuïc toát ñeïp vaøo baäc nhaát noùi ñeán trong naøy, laø neâu roõ veà giôùi trang nghieâm hôn moïi thöù toát ñeïp khaùc. “Vì vaäy caùc thaày Tyø kheo” laø trình baøy nghóa gì? Ñoù laø neâu roõ söï khuyeán khích tu taäp laøm cho trang nghieâm toát ñeïp, bôûi vì thöôøng xuyeân tu taäp nhö vaäy. Laïi coøn neâu roõ bôûi vì xa rôøi cho neân laøm toån haïi phaàn vò cuûa mình, nhö kinh noùi: “Neáu xa rôøi hoå theïn, thì maát caùc coâng ñöùc”. Laïi neâu roõ veà coù-khoâng vaø ñöôïc-maát, nhö kinh noùi roõ neân bieát.

Ñaõ noùi veà coâng ñöùc tu taäp ñoái trò ngaên laïi khoå ñau. Tieáp theo noùi veà coâng ñöùc tu taäp ñoái trò dieät tröø phieàn naõo, trong ñoù coù ba loaïi ñoái trò chöôùng ngaïi, neâu roõ veà ñaïo, nghóa aáy neân bieát.

Kinh: “Caùc thaày Tyø kheo! Neáu nhö coù ngöôøi ñeán, caét moïi phaàn thaân theå, thì töï mình luoân luoân, neân thaâu nhieáp taâm mình, khoâng ñeå cho oaùn haän. Cuõng neân giöõ mieäng mình, ñöøng thoát lôøi thoâ thieån. Neáu tuøy taâm giaän döõ, thì töï trôû ngaïi ñaïo, maát coâng ñöùc lôïi ích. Nhaãn nhuïc laø phaåm ñöùc, maø trì giôùi-khoå haïnh, ñeàu khoâng theå saùnh baèng. Ngöôøi naøo coù naêng löïc, thöïc haønh haïnh nhaãn nhuïc, môùi coù theå goïi laø ngöôøi coù nhieàu söùc maïnh. Neáu nhö khoâng theå naøo, hoan hyû chòu nhaãn nhuïc, lôøi maéng chöôûi hieåm aùc, nhö uoáng vò cam loä, thì khoâng goïi laø ngöôøi coù trí tueä nhaäp ñaïo. Vì leõ gì nhö vaäy? Bôûi vì tai haïi cuûa söï noùng naûy giaän döõ, phaù tan nhöõng thieän phaùp, huûy hoaïi danh tieáng toát, ñôøi naøy vaø ñôøi sau, ngöôøi ta khoâng thích gaëp. Neân bieát taâm giaän döõ, coøn hôn caû löûa maïnh, thöôøng xuyeân phaûi phoøng hoä, khoâng cho xen vaøo taâm. Giaëc cöôùp heát coâng ñöùc, khoâng gì hôn saân haän. Haøng baïch y höôûng thuï, taát caû moïi ham muoán, khoâng phaûi ngöôøi haønh ñaïo, khoâng coù caùch keàm cheá, saân haän


cuûa chính mình, haõy coøn tha thöù ñöôïc; ngöôøi xuaát gia haønh ñaïo, khoâng coøn nhöõng ham muoán, maø loøng ñaày saân haän, thaät laø ñieàu khoâng ñaùng. Ví nhö giöõa baàu trôøi, trong xanh vaø maùt meû, maø saám seùt noåi löûa, laø ñieàu khoâng phuø hôïp”.

Luaän: Trong ñoaïn naøy, ñoái trò chöôùng ngaïi ñaàu tieân, laø ñoái trò chöôùng ngaïi cuûa phieàn naõo saân haän, neâu roõ ñaïo lyù kham nhaãn. Tu theo haïnh Boà-taùt an truù trong phaàn vò kham nhaãn, coù naêng löïc nhaãn chòu taát caû caùc loaïi khoå naõo, khoâng coøn taâm lyù ñoái trò naëng-nheï, nhö kinh noùi: “Caùc thaày Tyø kheo! Neáu nhö coù ngöôøi ñeán, caét moïi phaàn thaân theå, thì töï mình luoân luoân, neân thaâu nhieáp taâm mình, khoâng ñeå cho oaùn haän”. Ñaây laø neâu roõ söï thaønh töïu Phaùp thaân huyeãn hoùa. Vaû laïi, khaåu haønh thanh tònh thöôøng noùi lôøi meàm moûng, nhö kinh noùi: “Cuõng neân giöõ mieäng mình, ñöøng thoát lôøi thoâ thieån.”

Laïi noùi ñeán phaùp chöôùng ngaïi cho ñaïo ñöùc-lôïi ích cuûa mình vaø ngöôøi, nhö kinh noùi: “Neáu tuøy taâm giaän döõ, thì töï trôû ngaïi ñaïo, maát coâng ñöùc lôïi ích”. Ñaây laø bieåu hieän roõ raøng hai loaïi taâm haïnh thanh tònh laø coâng ñöùc vaø trí tueä, so saùnh thì thuø thaéng hôn caùc haïnh phuï thuoäc, nhö kinh noùi: “Nhaãn nhuïc laø phaåm ñöùc, maø trì giôùi-khoå haïnh, ñeàu khoâng theå saùnh baèng”. Trong ñoù noùi ñeán haønh, laø coâng ñöùc Tam-muoäi ñoái trò khoå ñau. Ba loaïi nghieäp khoå thanh tònh, vaø so saùnh töôùng traïng thuø thaéng laø neâu roõ veà haïnh an oån chòu ñöïng khoå nhoïc vì ñaïo, neân bieát.

Tieáp theo noùi veà quaùn saùt Chaân nhö thanh tònh, bieåu hieän roõ raøng veà haïnh an laïc ñoái vôùi ñaïo, cho neân thaønh töïu trí quaùn saùt cuûa ngöôøi coù nhieàu söùc maïnh, nhö kinh noùi: “Ngöôøi naøo coù naëng löïc, thöïc haønh haïnh nhaãn nhuïc, môùi coù theå goïi laø ngöôøi coù nhieàu söùc maïnh”. Laïi bieåu hieän roõ raøng khoâng thaønh töïu naêng löïc tieán vaøo cuûa ngöôøi duõng maõnh, bôûi vì khoâng coù trí tueä quaùn saùt. Döïa vaøo söï traùi ngöôïc nhau ñeå bieåu hieän thuø thaéng, neân bieát. Nhö kinh noùi: “Neáu nhö khoâng theå naøo, hoan hyû chòu nhaãn nhuïc…, thì khoâng goïi laø ngöôøi, coù trí tueä nhaäp ñaïo”. Trong naøy noùi ñeán khoâng hoan hyû, laø bôûi vì khoâng coù nieàm tin thöïc söï tieán vaøo quaùn saùt. Lôøi maéng chöôûi hieåm aùc, laø neâu roõ trong töôùng cuûa phaùp moân Voâ sinh maø khoâng thoï duïng ñuùng nhö phaùp. Vò cam loä laø neâu roõ töôùng cuûa töï Theå phaùp Voâ sinh voán töông töï nhö phaùp. Trong naøy noùi ñeán ñaïo, laø neâu roõ töï Theå cuûa trí tueä. Laïi noùi ñeán nhöõng ñieàu sai laàm tai haïi cho neân phaûi luoân luoân giöõ gìn, nhö kinh noùi: “Vì leõ gì nhö vaäy? Bôûi vì…” Nhöõng thieän phaùp noùi ñeán trong naøy, laø töôùng cuûa trí tueä töï lôïi. Danh tieáng toát ñeïp, laø thieän phaùp laøm lôïi ích cho ngöôøi, ñoù goïi laø coâng ñöùc toát ñeïp. Ngöôøi ta khoâng thích gaëp, laø bôûi vì ñôøi naøy hoaëc ñôøi khaùc khoâng


www.daitangkinh.org

coù ñöôïc quaû baùo ñaùng vui. Trong ñoù söï phoøng hoä coù hai loaïi. Nhöõng gì laø hai loaïi? Ñoù laø:

1. Baûo veä thieän phaùp cuûa mình gioáng nhö ñeà phoøng ngoïn löûa, phaùp töông töï nhö vaäy.

2. Baûo veä coâng ñöùc lôïi ích cho ngöôøi gioáng nhö ñeà phoøng giaëc cöôùp, phaùp voán töông töï nhö vaäy.

Laïi neâu roõ coâng ñöùc theá gian trong phaùp thuaän-nghòch voán coù söï thoï duïng, chöù khoâng hoaøn toaøn traùi ngöôïc vôùi nhau. Nhö kinh noùi: “Haøng baïch y höôûng thuï, taát caû moïi ham muoán, khoâng phaûi ngöôøi haønh ñaïo, khoâng coù caùch keàm cheá saân haän cuûa chính mình, haõy coøn tha thöù ñöôïc.”

Trong naøy noùi khoâng coù caùch, laø bôûi vì khoâng coù phaùp thanh tònh- thieän ñeå ñoái trò.

Tieáp laø neâu roõ ñaïo lyù xuaát theá gian, ôû trong hai phaùp thoï duïng cuûa theá gian, luoân luoân traùi ngöôïc nhau. Nhö kinh noùi: “Ngöôøi xuaát gia haønh ñaïo, khoâng coøn nhöõng ham muoán, maø loøng ñaày saân haän, thaät laø ñieàu khoâng ñaùng”. Coøn laïi laø bieåu hieän roõ raøng veà ñieàu khoâng neân xaûy ra trong phaïm vi tu ñaïo, bôûi vì phaùp laø töông töï. Nhö kinh noùi: “Ví nhö giöõa baàu trôøi trong xanh vaø maùt meû, maø saám seùt noåi löûa laø ñieàu khoâng phuø hôïp.”

Tieáp theo noùi veà ñaïo ñoái trò chöôùng ngaïi do phieàn naõo thöù hai. Kinh: “Caùc thaày Tyø kheo! Neân töï xoa ñaàu mình, ñaõ boû moïi trang

söùc, toát ñeïp cuûa theá tuïc, thaân maëc aùo hoaïi saéc, tay oâm giöõ bình baùt, laáy xin aên töï soáng, töï nhìn mình nhö vaäy. Neáu daáy taâm kieâu maïn, neân nhanh choùng dieät tröø. Taêng theâm taâm kieâu maïn, haøng baïch y theá tuïc, haõy coøn khoâng thích hôïp, huoáng laø ngöôøi xuaát gia, tieán vaøo ñaïo tu taäp, ñeå mong caàu giaûi thoaùt, töï haï thaáp chính mình, maø haønh haïnh xin aên?”

Luaän: Ñaïo ñoái trò chöôùng ngaïi do phieàn naõo thöù hai, laø neâu roõ töï mình khoâng coù taâm nieäm toân quyù hôn haún, maø haønh haïnh coi nheï ñoái vôùi thaân taâm, rôøi xa phieàn naõo cao ngaïo xaáu xa. Trong ñoaïn naøy coù baûy caâu neâu roõ thöïc haønh haïnh rôøi xa, ñoù laø:

1. Ñoái vôùi nôi toân quyù hôn haún cao nhaát, tröôùc heát phaûi laøm cho thuaàn phuïc, luoân luoân phaûi töï bieát mình, nhö kinh noùi: “Caùc thaày Tyø kheo! Neân töï xoa ñaàu mình.”

2. Khoâng thoï duïng nhöõng ñoà vaät trang nghieâm khaùc, nhö kinh noùi: “Ñaõ boû moïi trang söùc …”

3. Ñoái vôùi y phuïc thì taâm phaûi ñoái trò yù nieäm thích xa hoa, nhö kinh noùi: “Thaân maëc aùo hoaïi saéc.”


4. Thöôøng töï giöõ gìn duïng cuï tieáp nhaän söû duïng cuûa mình, nhö kinh noùi: “Tay oâm giöõ bình baùt.”

5. Ñoái vôùi söï thoï duïng trong-ngoaøi, khoâng thöïc hieän phöông tieän sinh soáng naøo khaùc, vaø töï ñieàu phuïc laáy mình, nhö kinh noùi: “Laáy xin aên töï soáng.”

6. Thaønh töïu veà trí tueä cho neân thöôøng töï quaùn saùt mình, nhö kinh noùi: “Töï nhìn mình nhö vaäy.”

7. Thaønh töïu phaùp ñoái trò cho neân rôøi xa söï daáy khôûi vi teá, nhö kinh noùi: “Neáu daáy taâm kieâu maïn, neân nhanh choùng dieät tröø.”

Phaàn coøn laïi laø trình baøy veà nghóa gì? Ñoù laø neâu roõ söï so saùnh. Töï haøng phuïc laø khoâng neân daáy khôûi kieâu maïn, bôûi vì chöôùng ngaïi ñeán coâng ñöùc trong phaïm vi tröôùc vaø sau naøy, nhö kinh noùi: “Taêng theâm taâm kieâu maïn, haøng baïch y theá tuïc…” Ñeàu noùi roõ nghóa nhö vaäy.

Tieáp laø noùi veà ñoái trò chöôùng ngaïi thöù ba. Kinh: “Caùc thaày Tyø kheo! Taâm nònh hoùt quanh co, traùi ngöôïc nhau

vôùi ñaïo, vì vaäy neân thuaän theo, giöõ taâm luoân chaát tröïc. Neân bieát raèng nònh hoùt, chæ laø do löøa doái. Ngöôøi nhaäp ñaïo thöïc haønh, thì khoâng coù ñieàu naøy. Vì vaäy caùc thaày caàn phaûi giöõ taâm ngay thaúng, laáy chaát tröïc laøm goác”.

Luaän: Ñoái trò chöôùng ngaïi thöù ba, laø neâu roõ taâm chaát tröïc caên baûn, xa rôøi chöôùng ngaïi cuûa phieàn naõo nònh hoùt quanh co, bôûi vì ôû trong mieäng noùi-yù nghó thì töï mình laøm traùi ngöôïc vôùi chính ñieàu aáy, nhö kinh noùi: “Caùc thaày Tyø kheo! Taâm nònh hoùt quanh co, traùi ngöôïc nhau vôùi ñaïo”. Laïi neâu roõ voán laø ñoái trò chöôùng ngaïi vì traùi vôùi ñaïo, nhö kinh noùi: “Vì vaäy neân thuaän theo, giöõ taâm luoân chaát tröïc”. Laïi coøn phaùp traùi ngöôïc vôùi hình töôùng, voán laø ñieàu khoâng neân coù trong luùc tu ñaïo, nhö kinh noùi: “Neân bieát raèng nònh hoùt, chæ laø do löøa doái, ngöôøi nhaäp ñaïo thöïc haønh, thì khoâng coù ñieàu naøy”. Löøa doái noùi ñeán trong naøy, laø do taâm vaø mieäng ñoàng thôøi khoâng coù taùc duïng thaät söï. Phaàn coøn laïi laø neâu roõ taâm ngay thaúng, voán laø caên baûn cuûa taâm ñaïo, nhö kinh noùi: “Vì vaäy caùc thaày caàn phaûi giöõ taâm ngay thaúng, laáy chaát tröïc laøm goác.”

Ñaõ noùi veà phaàn tu taäp coâng ñöùc theá gian. Tieáp theo noùi ñeán phaàn tu taäp coâng ñöùc cuûa baäc Ñaïi nhaân xuaát theá gian. Phaàn coâng ñöùc cuûa baäc Ñaïi nhaân coù taùm loaïi, taát caû caùc baäc Ñaïi nhaân thöôøng söû duïng coâng ñöùc naøy ñeå töï suy xeùt roõ raøng, nuoâi lôùn söï thaønh töïu phöông tieän troïn veïn.

Kinh: “Caùc thaày Tyø kheo! Neân bieát raèng ngöôøi naøo maø ham muoán quaù nhieàu, vì caàu nhieàu lôïi döôõng thì khoå naõo cuõng nhieàu. Ngöôøi khoâng nhieàu ham muoán, khoâng mong caàu-ham muoán, thì khoâng coù hoïa naøy.


www.daitangkinh.org

Ngay caû ít ham muoán, maø coøn phaûi tu taäp; huoáng laø ít ham muoán, coù naêng löïc sinh ra, taát caû caùc coâng ñöùc? Ngöôøi khoâng nhieàu ham muoán, thì khoâng coù nònh hoùt, quanh co traùi ñaïo lyù, ñeå caàu thuaän yù ngöôøi, laïi cuõng khoâng ñeå cho caùc caên daét daãn ñöôïc. Ngöôøi haønh haïnh ít muoán, thì taâm luoân thaûn nhieân, khoâng coù gì lo sôï. Gaëp nhöõng ñieàu gì khaùc, luoân caûm thaáy vöøa ñuû. Ngöôøi coù ít ham muoán, thì coù ñöôïc Nieát baøn. Ñaây goïi laø thöïc haønh, coâng haïnh ít ham muoán”.

Luaän: Trong ñoaïn naøy noùi ñeán coâng ñöùc thöù nhaát cuûa baäc Ñaïi nhaân, chính laø thaønh töïu haïnh khoâng mong caàu, bôûi vì nhaän thöùc roõ raøng veà sai laàm cuûa ham muoán quaù nhieàu. Trong ñoù noùi veà söï nhaän thöùc roõ raøng coù naêm loaïi töôùng traïng. Ñoù laø:

1. Nhaän thöùc roõ raøng veà töôùng chöôùng ngaïi, ñoù laø ba loaïi chöôùng ngaïi do khoå-nghieäp vaø phieàn naõo, nhö kinh noùi: “Caùc thaày Tyø kheo! Neân bieát raèng ngöôøi naøo maø ham muoán quaù nhieàu, vì caàu nhieàu lôïi döôõng thì khoå naõo cuõng nhieàu”. Ñaây laø neâu roõ söï traàm luaân sinh töû khoâng döùt.

2. Nhaän thöùc roõ raøng veà töôùng ñoái trò, laø thaønh töïu coâng haïnh xa lìa ba loaïi voïng töôûng ñieân ñaûo, nhö kinh noùi: “Ngöôøi khoâng nhieàu ham muoán, khoâng mong caàu-ham muoán, thì khoâng coù hoïa naøy.”

3. Nhaän thöùc roõ raøng veà töôùng taäp khôûi cuûa nhaân quaû, laø thaønh töïu voâ löôïng coâng haïnh, nhö kinh noùi: “Ngay caû ít ham muoán, maø coøn phaûi tu taäp; huoáng laø ít ham muoán, coù naêng löïc sinh ra, taát caû caùc coâng ñöùc?”

4. Nhaän thöùc roõ raøng veà töôùng cuoái cuøng khoâng coù caùc chöôùng ngaïi, laø ba chöôùng tieâu tröø taän cuøng, nhö kinh noùi: “Ngöôøi khoâng nhieàu ham muoán, thì khoâng coù nònh hoùt, quanh co traùi ñaïo lyù, ñeå caàu thuaän yù ngöôøi, laïi cuõng khoâng ñeå cho caùc caên daét daãn ñöôïc.”

5. Nhaän thöùc roõ raøng veà töôùng thaønh töïu cuûa quaû, laø thaønh töïu quaû cuûa ba loaïi coâng ñöùc nhö Baùt-nhaõ… Nhö kinh noùi: “Ngöôøi haønh haïnh ít muoán, thì taâm luoân thaûn nhieân, khoâng coù gì lo sôï. Gaëp nhöõng ñieàu gì khaùc, luoân caûm thaáy vöøa ñuû. Ngöôøi coù ít ham muoán, thì coù ñöôïc Nieát baøn. Ñaây goïi laø thöïc haønh, coâng haïnh ít ham muoán.”

Tieáp theo noùi veà coâng ñöùc thöù hai cuûa baäc Ñaïi nhaân nhaän thöùc roõ raøng.

Kinh: “Caùc thaày Tyø kheo! Neáu nhö muoán thoaùt khoûi, moïi khoå ñau phieàn naõo, thì caàn phaûi quaùn saùt, thöïc haønh bieát vöøa ñuû. Phaùp haønh bieát vöøa ñuû, chính laø xöù sôû cuûa vui söôùng vaø yeân oån. Ngöôøi luoân bieát vöøa ñuû, cho duø naèm treân ñaát, vaãn caûm thaáy an laïc. Ngöôøi khoâng bieát vöøa ñuû, tuy


ôû choán Thieân ñöôøng, maø cuõng khoâng haøi loøng. Ngöôøi khoâng bieát vöøa ñuû, tuy giaøu maø laïi ngheøo. Ngöôøi luoân bieát vöøa ñuû, tuy ngheøo maø laïi giaøu. Ngöôøi khoâng bieát vöøa ñuû, thöôøng xuyeân bò naêm duïc, loâi keùo vaø daãn daét, ñeå cho ngöôøi bieát vöøa ñuû phaûi thöông xoùt hoï. Ñaây goïi laø thöïc haønh, coâng haïnh bieát vöøa ñuû”.

Luaän: Coâng ñöùc thöù hai cuûa baäc Ñaïi nhaân nhaän thöùc roõ raøng, laø thaønh töïu coâng haïnh bieát vöøa ñuû, chính laø ñoái trò veà nhaân-quaû cuûa khoå ñau, nhö kinh noùi: “Caùc thaày Tyø kheo! Neáu nhö muoán thoaùt khoûi, moïi khoå ñau phieàn naõo, thì caàn phaûi quaùn saùt, thöïc haønh bieát vöøa ñuû”. Trong naøy noùi ñeán phieàn naõo, laø neâu roõ sai laàm phieàn naõo töø ñau khoå maø phaùt sinh. Laïi noùi ñeán nhaân quaû thanh tònh voán laø Phaät phaùp ñoái trò thaønh töïu, nhö kinh noùi: “Phaùp haønh bieát vöøa ñuû, chính laø xöù sôû cuûa vui söôùng vaø yeân oån”. Neáu nhö vaäy thì hai loaïi nhaän thöùc roõ raøng khaùc nhau theá naøo? Trong naøy neâu roõ söï nhaän thöùc roõ raøng ñaàu tieân, laø xa rôøi söï vieäc trong caûnh giôùi khaùc; ngöôøi bieát vöøa ñuû, laø xa rôøi ngay trong söï vieäc cuûa chính mình.

Laïi coøn coù ba loaïi khaùc nhau, neâu roõ veà bieát vöøa ñuû vaø khoâng bieát vöøa ñuû.

1. Ñoái vôùi baát cöù nôi choán naøo, hoaøn caûnh naøo ñeàu coù söï thoï duïng khaùc nhau.

2. Ñoái vôùi baát cöù söï vieäc naøo, xaûy ra nhö theá naøo, ñeàu coù söï thoï duïng khaùc nhau.

3. ÔÛ trong baát cöù phaùp naøo, phaùt sinh nhö theá naøo, ñeàu coù söï khaùc nhau veà khoâng coù lôïi cho mình, coù lôïi cho mình vaø lôïi cho ngöôøi. Nhö kinh noùi: “Ngöôøi luoân bieát vöøa ñuû, cho duø naèm treân ñaát, vaãn caûm thaáy an laïc…” Nhö trong Kinh noùi roõ, neân bieát.

Tieáp theo noùi veà coâng ñöùc thöù ba cuûa baäc Ñaïi nhaân laø haïnh xa lìa.

Kinh: “Caùc thaày Tyø kheo! Muoán caàu söï vaéng laëng, voâ vi vaø an laïc, neân xa choán oàn naùo, moät mình soáng thanh thaûn. Ngöôøi ôû choán vaéng laëng, Ñeá Thích vaø Chö Thieân, ñeàu toân troïng cung kính. Vì vaäy neân rôøi boû, ñoà chuùng cuûa chính mình, vaø ñoà chuùng cuûa ngöôøi, ôû moät mình vaéng laëng, tö duy dieät goác khoå. Neáu ngöôøi thích ñoà chuùng, thì nhaän chòu phieàn naõo, do ñoà chuùng gaây ra. Ví nhö caây coå thuï, caû baày chim tuï taäp, thì phaùt sinh tai hoïa, caønh nhaùnh bò khoâ gaõy. Theá gian bò raøng buoäc, chìm trong moïi khoán khoå, nhö voi giaø sa laày, khoâng theå naøo töï mình, thoaùt ra khoûi buøn laày. Ñaây goïi laø thöïc haønh, coâng haïnh phaûi xa lìa”.

Luaän: Coâng ñöùc thöù ba cuûa baäc Ñaïi nhaân laø haïnh xa lìa, trong ñoù


www.daitangkinh.org

nghóa thuoäc veà ba phaàn, neân bieát. 1. Phaàn töï taùnh xa lìa, laø Theå vöôït ra. 2. Phaàn tu taäp xa lìa, laø phöông tieän vöôït ra. 3. Phaàn thoï duïng caùc kieán chaáp, laø luoân luoân raøng buoäc. Phaàn töï taùnh xa lìa, laø neâu roõ boán loaïi ñoái trò: 1. Chöôùng ngaïi vì chaáp vaøo töôùng Ngaõ, ñoái trò chöôùng ngaïi naøy,

nhö kinh noùi: “Caùc thaày Tyø kheo! Muoán caàu söï vaéng laëng, voâ vi vaø an laïc”. Söï vaéng laëng noùi ñeán trong naøy, laø neâu roõ phaùp voâ ngaõ, voán laø Khoâng. Voâ vi laø voâ töôùng, voán laø Khoâng. An laïc laø khoâng coù söï laáy-boû, voán laø nguyeän Khoâng.

2. Chöôùng ngaïi vì Ngaõ sôû, laø naêm chuùng daáy khôûi hoãn loaïn khoâng coù thöù töï, ñoái trò chöôùng ngaïi naøy, nhö kinh noùi: “Neân xa choán oàn naùo.”

3. Chöôùng ngaïi cho hai loaïi voâ töôùng kia, ñeå ñoái trò chöôùng ngaïi naøy, nhö kinh noùi: “Moät mình soáng thanh thaûn.”

4. Chöôùng ngaïi cho coâng ñöùc ñöùng ñaàu laø voâ vi, bôûi vì phaùp aáy ñöôïc chö Thieân toân troïng, ñoái trò chöôùng ngaïi naøy, nhö kinh noùi: “Ngöôøi ôû choán vaéng laëng, Ñeá Thích vaø Chö Thieân, ñeàu toân troïng cung kính.”

Phaàn tu taäp xa lìa, laø xa lìa Ngaõ vaø Ngaõ sôû khoâng coøn soáng tuï taäp, nhö kinh noùi: “Vì vaäy neân rôøi boû, ñoà chuùng cuûa chính mình, vaø ñoà chuùng cuûa ngöôøi”. Thaønh töïu tueä phöông tieän, bôûi vì ñuùng nhö phaùp maø an truù, nhö kinh noùi: “ÔÛ moät mình vaéng laëng”. Bôûi vì kheùo leùo löïa choïn trí thaønh töïu xa lìa nhaân phaùt khôûi, nhö kinh noùi: “Tö duy dieät goác khoå.”

Phaàn thoï duïng caùc kieán chaáp, laø vui vôùi söï taäp trung cuûa Ngaõ vaø Ngaõ sôû, cho neân sinh khôûi töôùng phieàn naõo trong caûnh giôùi cuûa taâm mình vaø taâm ngöôøi; nhö kinh noùi: “Neáu ngöôøi thích ñoà chuùng, thì nhaän chòu phieàn naõo, do ñoà chuùng gaây ra”. Caùc kieán chaáp do Taäp maø phaùt sinh, sinh roài töï haïi ñeán mình, bôûi vì caây coå thuï töông töï vôùi phaùp. Nhö kinh noùi: “Ví nhö caây coå thuï, caû baày chim tuï taäp, thì phaùt sinh tai hoïa, caønh nhaùnh bò khoâ gaõy”. Laïi neâu roõ khoâng coù töôùng lìa xa maø bôûi vì nghieäp phieàn naõo nhieãm tröôùc phaùt sinh, cho neân voi giaø sa laày töông töï vôùi phaùp. Nhö kinh noùi: “Theá gian bò raøng buoäc, chìm trong moïi khoán khoå, nhö voi giaø sa laày, khoâng theå naøo töï mình, thoaùt ra khoûi buøn laày. Ñaây goïi laø thöïc haønh, coâng haïnh phaûi xa lìa.”

Tieáp theo noùi veà coâng ñöùc thöù tö cuûa baäc Ñaïi nhaân laø khoâng meät moûi.

Kinh: “Caùc thaày Tyø kheo! Neáu chòu khoù tinh tieán, thì khoâng vieäc gì khoù, vì vaäy caùc thaày caàn phaûi chòu khoù tinh tieán. Ví nhö doøng nöôùc


nhoû, luoân luoân chaûy khoâng ngöøng, thì seõ coù naêng löïc, xuyeân thuûng caû ñaù cöùng. Neáu taâm cuûa haønh giaû, luoân luoân trong löôøi nhaùc, maø boû dôû nöûa chöøng, thì ví nhö keùo löûa, chöa noùng maø ngöøng laïi, tuy mong coù ñöôïc löûa, nhöng löûa khoù coù ñöôïc. Ñaây goïi laø thöïc haønh, coâng haïnh luoân tinh tieán”.

Luaän: Khoâng meät moûi noùi ñeán trong naøy, laø neâu roõ söï tinh tieán khoâng gioáng nhö ngoaïi ñaïo, bôûi vì ñoái vôùi taát caû caùc phaùp, taát caû caùc haïnh ñeàu höôùng ñeán thieän, voán laø thaønh töïu haïnh khoâng thoái chuyeån. Nhö kinh noùi: “Caùc thaày Tyø kheo! Neáu chòu khoù tinh tieán, thì khoâng vieäc gì khoù”. Bôûi vì coù naêng löïc thaønh töïu khoâng thoái chuyeån, cho neân caàn phaûi tu taäp nuoâi döôõng toát theâm, nhö kinh noùi: “Vì vaäy caùc thaày caàn phaûi chòu khoù tinh tieán.”

Laïi duøng thí duï bieåu hieän roõ raøng söï tinh tieán khoâng döøng nghæ, cho neân thaønh töïu naêng löïc coù thöøa, nhö kinh noùi: “Ví nhö doøng nöôùc nhoû, luoân luoân chaûy khoâng ngöøng, thì seõ coù naêng löïc, xuyeân thuûng caû ñaù cöùng.”

Tieáp laø noùi ñeán sai laàm cuûa söï löôøi nhaùc, khoâng coù naêng löïc thöôøng xuyeân tinh tieán cho neân bò thoái chuyeån maát ñi nieäm xöù, vì vaäy taâm tueä khoâng theå thaønh töïu, döïa vaøo thí duï bieåu hieän roõ raøng, neân bieát. Nhö kinh noùi: “Neáu taâm cuûa haønh giaû, luoân luoân trong löôøi nhaùc, maø boû dôû nöûa chöøng…”

Tieáp theo noùi veà coâng ñöùc thöù naêm cuûa baäc Ñaïi nhaân laø khoâng queân yù nieäm.

Kinh: “Caùc thaày Tyø kheo! Mong caàu thieän tri thöùc, mong caàu thieän hoã trôï, khoâng baèng ngöôøi luoân luoân, khoâng queân maát yù nieäm. Neáu ngöôøi coù thöïc haønh, khoâng queân maát yù nieäm, thì caùc giaëc phieàn naõo, khoâng theå naøo xaâm nhaäp. Vì vaäy caùc thaày thöôøng xuyeân caàn phaûi thaâu nhieáp yù nieäm vaøo trong taâm. Neáu ngöôøi maát yù nieäm, thì maát caùc coâng ñöùc. Neáu nhö ngöôøi coù ñöôïc, söùc nhôù nghó kieân cöôøng, tuy vaøo giöõa ñaùm giaëc nhieãm tröôùc cuûa naêm duïc, maø khoâng bò laøm haïi. Ví nhö mang giaùp truï, tieán vaøo giöõa traän chieán, thì khoâng sôï haõi gì. Ñaây goïi laø coâng haïnh, khoâng queân maát yù nieäm”

Luaän: Coâng ñöùc thöù naêm cuûa baäc Ñaïi nhaân laø khoâng queân maát yù nieäm, neâu roõ haïnh naøy laø ñöùng ñaàu trong taát caû caùc haïnh, voán coù naêng löïc phaù tan moïi söï oaùn thuø saâu naëng töø voâ thæ.

ÔÛ trong taát caû caùc haïnh, noùi sô löôïc veà ba loaïi: 1. Haïnh mong caàu nghe phaùp, nhö kinh noùi: “Caùc thaày Tyø kheo!

Mong caàu thieän tri thöùc.”


www.daitangkinh.org

trôï.”

2. Haïnh beân trong kheùo tö duy, nhö kinh noùi: “Mong caàu thieän hoã 3. Haïnh mong caàu nhö phaùp tu taäp, nhö kinh noùi: “Mong caàu thieän

hoã trôï.” Laïi neâu roõ haïnh naøy laø ñöùng ñaàu, laø hôn haún trong caùc haïnh, nhö

kinh noùi: “Khoâng baèng ngöôøi luoân luoân, khoâng queân maát yù nieäm”. Coù naêng löïc ngaên chaën oaùn thuø saâu naëng töø voâ thæ, cho neân khoâng laøm toån haïi ba loaïi thieän caên. Nhö kinh noùi: “Neáu ngöôøi coù thöïc haønh, khoâng queân maát yù nieäm, thì caùc giaëc phieàn naõo, khoâng theå naøo xaâm nhaäp”. Noùi laø phieàn naõo, voán neâu roõ söï meâ hoaëc roái loaïn trong taâm mình. Giaëc voán laø sai laàm töø beân ngoaøi tuï taäp maø phaùt sinh. Coøn neâu roõ khuyeán khích tu taäp khieán cho thaønh töïu yù nieäm töø ñaàu ñeán cuoái, cho neân neâu roõ ñeå ngaên chaën taâm nieäm khoâng coù tröôùc sau, nhö kinh noùi: “Vì vaäy caùc thaày thöôøng xuyeân caàn phaûi thaâu nhieáp yù nieäm vaøo trong taâm”. Khoâng coù tröôùc sau cho neân laïc maát yù nieäm maø gaây ra nhieàu sai laàm, nhö kinh noùi: “Neáu ngöôøi maát yù nieäm, thì maát caùc coâng ñöùc”. Ñoàng thôøi thaønh töïu nhieàu coâng ñöùc taäp hôïp caùc haïnh tuøy thuaän trong phaàn theá gian, nhö kinh noùi: “Neáu nhö ngöôøi coù ñöôïc, söùc nhôù nghó kieân cöôøng, tuy vaøo giöõa ñaùm giaëc, nhieãm tröôùc cuûa naêm duïc, maø khoâng bò laøm haïi”. Voán coù söùc nhôù nghó kieân cöôøng, duõng maõnh tieán vaøo traän chieán khoâng coù gì sôï haõi, töông töï nhö phaùp vaäy. Nhö kinh noùi: “Ví nhö mang giaùp truï, tieán vaøo giöõa traän chieán, thì khoâng sôï haõi gì. Ñaây goïi laø coâng haïnh, khoâng queân maát yù nieäm.”

Tieáp theo noùi veà coâng ñöùc thöù saùu baäc Ñaïi nhaân laø haïnh thieàn ñònh.

Kinh: “Caùc thaày Tyø kheo! Neáu nhö thaâu nhieáp taâm, thì taâm thuoäc veà ñònh, taâm ñaõ thuoäc veà ñònh, cho neân coù naêng löïc, bieát roõ töôùng caùc phaùp, sinh-dieät trong theá gian. Vì vaäy caùc thaày luoân luoân caàn phaûi tinh tieán, tu taäp caùc phaùp ñònh. Neáu ngöôøi ñaït ñöôïc ñònh, thì taâm khoâng phaân taùn. Ví nhö ngöôøi laøm ruoäng, tieác doøng nöôùc hoang phí, kheùo ñaép ñeâ ngaên ñaäp, ñeå giöõ laïi doøng nöôùc. Ngöôøi thöïc haønh tu taäp, vì doøng nöôùc trí tueä, coá gaéng tu thieàn ñònh, khieán cho khoâng roø maát. Ñaây goïi laø coâng haïnh, thöïc haønh caùc phaùp ñònh”.

Luaän: Coâng ñöùc thieàn ñònh cuûa baäc Ñaïi nhaân, ñoù laø taùm loaïi thieàn ñònh…, nhôø vaøo söï thaâu nhieáp yù nieäm maø phaùt sinh, nhö kinh noùi: “Caùc thaày Tyø kheo! Neáu nhö thaâu nhieáp taâm, thì taâm thuoäc veà ñònh”. Theá naøo laø thaâu nhieáp taâm thì coù naêng löïc phaùt sinh thieàn ñònh? Bôûi vì neâu roõ thaâu nhieáp khaép taát caû moïi nôi cuûa haønh, voán laø duyeân ñoái trò vôùi moïi


hoaït ñoäng cuûa taâm. Sau ñoù tieán vaøo beân trong meàm moûng giöõ laáy söï vieäc, voán laø duyeân ñoái trò vôùi moïi hoaït ñoäng cuûa taâm. Luùc thaønh töïu söï ñoái trò veà nôi choán cuûa ba loaïi duyeân naøy, thì tieáp caän thieàn ñònh. Thieàn ñònh thaønh töïu, cho neân phaùt sinh taùc duïng cuûa quaû phöông tieän. Nhö kinh noùi: “Taâm ñaõ thuoäc veà ñònh, cho neân coù naêng löïc, bieát roõ töôùng caùc phaùp, sinh-dieät trong theá gian”. Nhöng löôøi nhaùc khoâng tu taäp, cho neân chöôùng ngaïi ñeán phöông tieän, nhö kinh noùi: “Vì vaäy caùc thaày luoân luoân caàn phaûi tinh tieán, tu taäp caùc phaùp ñònh”. Trong naøy noùi ñeán löôøi nhaùc coù ba loaïi:

1. Löôøi nhaùc vì khoâng an oån. 2. Löôøi nhaùc vì khoâng coù höùng thuù. 3. Löôøi nhaùc vì khoâng bieát sôï haõi. Theá naøo laø tu taäp ñeå ñoái trò taát

caû? Ñaây laø neâu roõ söï tinh tieán tu taäp tieát cheá möùc ñoä aên uoáng-nguû nghæ, vaø ñieàu hoøa hôi thôû (A-na-ba-na), tinh tieán tu taäp hieåu bieát veà caùc phaùp ñònh, cho neân phaùt sinh coâng ñöùc trí tueä thoâng thaùi cho ñeán taän cuøng nguoàn goác cuûa khoå ñau, voán laø ñieàu raát hieám coù. Tinh tieán tu taäp quaùn saùt noãi khoå ñau cuûa sinh-giaø-beänh-cheát vaø noãi khoå ñau cuûa boán neõo aùc, maø mình chöa coù naêng löïc rôøi xa. Ñaây laø phaùp ñoái trò vôùi ba chöôùng ngaïi vì löôøi nhaùc. Laïi thaønh töïu coâng ñöùc tu taäp, cho neân khoâng coù gì ñeå ñoái trò. Nhö kinh noùi: “Neáu ngöôøi ñaït ñöôïc ñònh, thì taâm khoâng phaân taùn”. Laïi duøng thí duï ñeå neâu roõ coâng ñöùc kheùo tu taäp, cho neân taêng tröôûng ñeán möùc cao nhaát, nhö kinh noùi neân bieát.

Tieáp theo noùi veà coâng ñöùc thöù baûy cuûa baäc Ñaïi nhaân laø haïnh trí tueä.

Kinh: “Caùc thaày Tyø kheo! Neáu nhö coù trí tueä, thì khoâng coù tham tröôùc, thöôøng töï mình suy xeùt, khoâng khieán coù sai soùt, vaäy thì ngöôøi nhö theá, ôû trong phaùp cuûa Ta, coù naêng löïc ñaït ñöôïc, giaûi thoaùt moïi phieàn naõo. Neáu khoâng haønh nhö vaäy, ñaõ khoâng phaûi ñaïo nhaân, cuõng khoâng phaûi baïch y, khoâng bieát goïi laø gì? Trí tueä thaät söï laø con thuyeàn raát vöõng chaéc, vöôït qua bieån meânh moâng cuûa sinh-giaø-beänh-cheát. Cuõng laø ngoïn ñeøn saùng, phaù boùng toái voâ minh; laø vò thuoác tuyeät dieäu, chöõa laønh moïi caên beänh; laø chieác rìu saéc beùn, chaët tan caây phieàn naõo. Vì vaäy caùc thaày neân duøng vaên-tö-tu tueä, maø töï taêng tröôûng mình. Neáu ngöôøi coù trí tueä soi chieáu thaät roõ raøng, tuy laø maét thòt maø chính laø ngöôøi saùng suoát, nhìn thaáy moïi söï vieäc. Ñaây goïi laø coâng haïnh, thöïc haønh tu trí tueä”.

Luaän: Coâng ñöùc trí tueä noùi ñeán trong naøy, laø ñoái vôùi chöôùng ngaïi veà nghóa chaân thaät vaø chöôùng ngaïi trong moïi söï vieäc cuûa theá gian luoân luoân coù naêng löïc xa lìa. Nhö kinh noùi: “Caùc thaày Tyø kheo! Neáu nhö coù


www.daitangkinh.org

trí tueä, thì khoâng coù tham tröôùc”. ÔÛ trong taát caû moïi luùc thöôøng tu döôõng taâm tueä, ñoù laø ñieàu khoù coù ñöôïc, nhö kinh noùi: “Thöôøng töï mình suy xeùt, khoâng khieán coù sai soùt.”

Laïi neâu roõ ñieàu khoù coù ñöôïc maø coù naêng löïc ñaït ñöôïc, thì ñoái vôùi Ñeä nhaát nghóa thaønh töïu ñöôïc haïnh xa lìa. Nhö kinh noùi: “Vaäy thì ngöôøi nhö theá, ôû trong phaùp cuûa Ta, coù naêng löïc ñaït ñöôïc, giaûi thoaùt moïi phieàn naõo”. Laïi neâu roõ khoâng coù töï taùnh cuûa tueä thì khoâng theå tieán vaøo trong phaùp xuaát theá gian vaø phaùp cuûa theá gian, bôûi vì khoâng thöïc haønh cho neân khoâng coù ñöôïc. Nhö kinh noùi: “Neáu khoâng haønh nhö vaäy, ñaõ khoâng phaûi ñaïo nhaân, cuõng khoâng phaûi baïch y, khoâng bieát goïi laø gì?” Laïi duøng boán loaïi thí duï, bieåu hieän roõ raøng boán loaïi coâng ñöùc, ñoù chính laø vaên-tö- tu-chöùng, nhö kinh noùi neân bieát. Noùi trí tueä chaân thaät, laø neâu roõ thaät söï coù naêng löïc ñoái trò. ÔÛ trong boán loaïi coâng ñöùc, thì coâng ñöùc thöù tö voán coù nghóa thuø thaéng nhaát veà töï lôïi ích cho mình. Ñoàng thôøi boán loaïi coâng ñöùc tu hoïc, ñoái vôùi caûnh giôùi beân trong maø coù söï soi chieáu giaùc ngoä, nhö kinh noùi: “Neáu ngöôøi coù trí tueä soi chieáu thaät roõ raøng, tuy laø maét thòt maø chính laø ngöôøi saùng suoát, nhìn thaáy moïi söï vieäc. Ñaây goïi laø coâng haïnh, thöïc haønh tu trí tueä.”

Ñaõ noùi veà phaàn coâng ñöùc cuûa phöông tieän tröôûng döôõng. Tieáp theo noùi veà coâng ñöùc thöù taùm cuûa baäc Ñaïi nhaân laø thaønh töïu troïn veïn.

Kinh: “Caùc thaày Tyø kheo! Neáu chaïy theo caùc loaïi hyù luaän thì taâm yù, luoân luoân bò hoãn loaïn, tuy laø xuaát gia maø vaãn khoâng ñöôïc giaûi thoaùt. Vì vaäy caùc thaày neân gaáp ruùt xa lìa taâm, taùn loaïn vaø hyù luaän. Neáu caùc thaày mong muoán, ñöôïc nieàm vui tòch dieät, thì chæ caàn nhanh choùng, dieät tai hoïa hyù luaän. Ñaây goïi laø coâng haïnh, thöïc haønh khoâng hyù luaän”

Luaän: Coâng ñöùc thaønh töïu troïn veïn cuûa baäc Ñaïi nhaân, laø neâu roõ töï taùnh xa lìa, voán khoâng phaûi laø phaùp ñoái trò. Phaùp chöôùng ngaïi ñeán boán loaïi trí sai bieät voán laø phaân bieät vaø coù theå phaân bieät, nhö kinh noùi: “Caùc thaày Tyø kheo! Neáu chaïy theo caùc loaïi hyù luaän thì taâm yù, luoân luoân bò hoãn loaïn”. Trí tu ñaïo khoâng phaûi laø töï taùnh, nhö kinh noùi: “Tuy laø xuaát gia maø vaãn khoâng ñöôïc giaûi thoaùt”. Coøn laïi hai caâu laø khuyeán khích tu haïnh xa lìa, voán laø thaønh töïu haïnh khoâng coù hyù luaän.

1. Xa lìa töôùng coù ñoái ñaõi, bôûi vì coù töôùng cuûa caùc loaïi coâng ñöùc khaùc bieät, nhö kinh noùi: “Vì vaäy caùc thaày neân gaáp ruùt xa lìa taâm, taùn loaïn vaø hyù luaän.”

2. Xa lìa töôùng khoâng coù ñoái ñaõi, bôûi vì khoâng coù töôùng cuûa caùc loaïi coâng ñöùc khaùc bieät, nhö kinh noùi: “Neáu caùc thaày mong muoán, ñöôïc nieàm vui tòch dieät, thì chæ caàn nhanh choùng, dieät tai hoïa hyù luaän”. Neâu roõ


thöïc haønh thaønh töïu khaùc vôùi Theå taùnh, nhö kinh noùi: “Ñaây goïi laø coâng haïnh, thöïc haønh khoâng hyù luaän.”

Ñaõ noùi veà phaàn thaønh töïu coâng ñöùc xuaát theá gian cuûa baäc Ñaïi nhaân. Tieáp theo noùi veà phaàn bieåu hieän roõ raøng coâng ñöùc raát saâu xa troïn veïn.

Kinh: “Caùc thaày Tyø kheo! Ñoái vôùi nhöõng coâng ñöùc, luoân luoân neân nhaát taâm; töø boû moïi phoùng tuùng, nhö xa rôøi giaëc thuø. ÑöùcTheá Toân Ñaïi Bi ñaõ noùi veà caùc loaïi, coâng ñöùc vaø lôïi ích, ñeàu ñaõ xong heát roài, caùc thaày chæ heát loøng sieâng naêng maø thöïc haønh. Hoaëc ôû trong röøng nuùi, hoaëc ôû giöõa ñaàm vaéng, hoaëc ôû döôùi taùn caây, hay tònh thaát vaéng laëng, nghó ñeán phaùp ñaõ thoï, ñöøng khieán cho queân maát, neân thöôøng khuyeân nhuû mình, tinh tieán maø tu taäp; ñöøng laøm gì toån haïi, ñeå moät ñôøi luoáng qua, sau naøy ñeán luùc cheát, phaûi buoàn phieàn aân haän! Ta nhö thaày thuoác gioûi, bieát beänh noùi vò thuoác, uoáng hay khoâng uoáng thuoác, khoâng phaûi loãi thaày thuoác. Laïi nhö ngöôøi daãn ñöôøng, thoâng thaïo moïi con ñöôøng, chæ roõ raèng ñöôøng ñi, nghe maø khoâng chòu ñi, loãi thuoäc ngöôøi ñi ñöôøng, chöù khoâng phaûi ngöôøi chæ”.

Luaän: Bieåu hieän roõ raøng coâng ñöùc raát saâu xa troïn veïn, coù hai loaïi troïn veïn bieåu hieän roõ raøng veà hai loaïi coâng ñöùc raát saâu xa.

1. coâng ñöùc troïn veïn cuûa Nhö Lai ñaõ phaân tích roõ raøng ñeå giaûng giaûi caùc phaùp, bieåu hieän roõ raøng coâng ñöùc raát saâu xa veà söï phaân tích roõ raøng ñeå giaûng giaûi caùc phaùp, chöù khoâng phaûi laø söï giaûng giaûi bình thöôøng.

2. Coâng ñöùc troïn veïn cuûa söï tu haønh caùc haïnh Boà-taùt vaø tu taäp caùc phaùp theá gian, bieåu hieän roõ raøng veà nhöõng coâng ñöùc raát saâu xa khaùc voán cuõng thöôøng xuyeân tu taäp.

Hai loaïi coâng ñöùc tu haønh naøy nhö treân ñaõ noùi, trong moãi moät loaïi ñeàu tu hai loaïi coâng ñöùc nhö vaäy, neân bieát.

Coâng ñöùc thöôøng tu taäp noùi trong ñoaïn naøy, laø tu taäp vôùi taâm Ñeä nhaát nghóa, nhö kinh noùi: “Caùc thaày Tyø kheo! Ñoái vôùi nhöõng coâng ñöùc, luoân luoân neân nhaát taâm”. Bôûi vì xa lìa nhaát taâm thì töông töï vôùi vieäc laøm traùi ngöôïc nhau, voán nhö giaëc thuø, nhö kinh noùi: “Töø boû moïi phoùng tuùng, nhö xa rôøi giaëc thuø”. Taâm Ñaïi Bi khoâng giôùi haïn phaân chia luoân luoân laøm lôïi ích troïn veïn cho ñeán cuoái cuøng, nhö kinh noùi: “Ñöùc Theá Toân Ñaïi Bi ñaõ noùi veà caùc loaïi, coâng ñöùc vaø lôïi ích, ñeàu ñaõ xong heát roài.”

Tieáp theo laïi noùi roäng veà coâng ñöùc thöôøng tu taäp, coù baûy loaïi veà töôùng tu taäp:

1. Tu nhö theá naøo? Neâu roõ thöôøng tu taäp chòu khoù thöïc haønh, nhö


www.daitangkinh.org

kinh noùi: “Caùc thaày chæ heát loøng sieâng naêng maø thöïc haønh.” 2. Tu ôû nôi choán naøo? Neâu roõ nôi khoâng coù gì raéc roái, nhö kinh noùi:

“Hoaëc ôû trong röøng nuùi, hoaëc ôû giöõa ñaàm vaéng, hoaëc ôû döôùi taùn caây, hay tònh thaát vaéng laëng.”

3. Tu nhöõng ñieàu gì? Neâu roõ tu phaùp chaân thaät khoâng coù hai yù nieäm, nhö kinh noùi: “Nghó ñeán phaùp ñaõ thoï.”

4. Taïi sao phaûi tu? Bôûi vì tu khieán cho hieän roõ tröôùc maét, nhö kinh noùi: “Ñöøng khieán cho queân maát.”

5. Tu theo phöông phaùp naøo? Nhö kinh noùi: “Neân thöôøng khuyeân nhuû mình, tinh tieán maø tu taäp.”

6. Ñoái vôùi phaùp töông töï nhö soáng caûnh thanh thaûn vaéng laëng, taâm xa lìa ñeán möùc cao nhaát, nhö kinh noùi: “Ñöøng laøm gì toån haïi, ñeå moät ñôøi luoáng qua.”

7. Vaøo luùc cuoái ñôøi töï bieát thì moïi vieäc coøn laïi duø hoái haän cuõng khoâng kòp nöõa, nhö kinh noùi: “Sau naøy ñeán luùc cheát, phaûi buoàn phieàn aân haän.”

Tieáp theo noùi roäng veà coâng ñöùc troïn veïn cuûa Nhö Lai ñaõ phaân tích roõ raøng ñeå giaûng giaûi caùc phaùp, neâu roõ hai loaïi töôùng troïn veïn:

1. Thuyeát phaùp giaùo hoùa troïn veïn, voán töông öng khoâng coøn soùt laïi gì, nhö kinh noùi: “Ta nhö thaày thuoác gioûi, bieát beänh noùi vò thuoác, uoáng hay khoâng uoáng thuoác, khoâng phaûi loãi thaày thuoác.”

2. Mang laïi yù nieäm troïn veïn, bôûi vì phaùp cöùu ñoä töông öng khoâng coøn soùt laïi gì, nhö kinh noùi: “Laïi nhö ngöôøi daãn ñöôøng, thoâng thaïo moïi con ñöôøng, chæ roõ raøng ñöôøng ñi, nghe maø khoâng chòu ñi, loãi thuoäc ngöôøi ñi ñöôøng, chöù khoâng phaûi ngöôøi chæ.”

Uoáng vaø khoâng uoáng… noùi trong naøy, laø neâu roõ Nhö Lai khoâng coù gì sai soùt trong hai loaïi troïn veïn, khoâng heà phuï loøng ñoái vôùi phaùp theá gian cuûa chuùng sinh.

Tieáp theo noùi veà phaàn bieåu hieän roõ raøng quyeát ñònh chöùng nhaäp. Kinh: “Caùc thaày Tyø kheo! Neáu ñoái vôùi boán Ñeá nhö Khoå…, ai coøn

coù nghi ngôø thì coù theå nhanh choùng maø hoûi, khoâng ñöôïc oâm loøng ngôø vöïc maø khoâng mong caàu giaûi toûa.

Luùc baáy giôø Ñöùc Theá Toân noùi leân ba laàn nhö vaäy, nhöng moïi ngöôøi khoâng coù ai thöa hoûi ñieàu gì. Vì sao nhö vaäy? Bôûi vì moïi ngöôøi khoâng coù gì nghi ngôø.

Luùc aáy A Naäu Laâu Ñaø quaùn saùt taâm tö moïi ngöôøi, beøn thöa vôùi Ñöùc Phaät raèng: Thöa Ñöùc Theá Toân! Maët traêng coù theå laøm cho noùng leân, maët trôøi coù theå laøm cho laïnh ñi, nhöng Ñöùc Phaät thuyeát giaûng boán Ñeá thì


khoâng theå naøo laøm cho khaùc ñöôïc, Ñöùc Phaät thuyeát veà Khoå ñeá thì thaät söï laø khoå chöù khoâng theå laøm cho vui ñöôïc, Taäp thaät söï laø nhaân laïi khoâng coù nhaân naøo khaùc ñöôïc, neáu khoå tröø dieät thì chính laø nhaân tröø dieät, bôûi vì nhaân tröø dieät cho neân quaû tröø dieät, ñaïo lyù cuûa söï dieät khoå thaät söï laø ñaïo lyù chaân thaät chöù khoâng coù ñaïo lyù naøo khaùc nöõa. Thöa Ñöùc Theá Toân! Caùc Tyø kheo naøy ôû trong boán Ñeá quyeát ñònh khoâng coù gì nghi ngôø”.

Luaän: Quyeát ñònh chöùng nhaäp, laø neâu roõ ôû trong phaùp ñaõ chöùng thaønh töïu quyeát ñònh khoâng coù gì nghi ngôø. Trong ñoaïn naøy coù nghóa thaâu nhieáp ba phaàn, neâu roõ quyeát ñònh khoâng coù gi nghi ngôø:

1. Phaàn gôïi môû roõ raøng phöông tieän. 2. Phaàn thaønh töïu ñaày ñuû. 3. Phaàn thuyeát giaûng phaân bieät.

Phaàn gôïi môû roõ raøng phöông tieän, voán neâu roõ ôû nôi caùc phaùp chaân thaät ñaõ gôïi môû roõ raøng, bôûi vì phaùp aáy chính laø ngöôøi tu haønh luoân luoân quaùn saùt vaø döïa vaøo ñeå phaùt khôûi coâng haïnh, nhö kinh noùi: “Caùc thaày Tyø kheo! Neáu ñoái vôùi boán Ñeá nhö Khoå…” ÔÛ trong boán Ñeá thì phaùp coù thöïc haønh vaø khoâng coù thöïc haønh, laø neâu roõ phaïm vi coù nghi ngôø vaø khoâng coù nghi ngôø, nhö kinh noùi: “Ai coøn coù nghi ngôø thì coù theå nhanh choùng maø hoûi, khoâng ñöôïc oâm loøng ngôø vöïc maø khoâng mong caàu giaûi toûa”. Nhanh choùng hoûi laø neâu roõ hai loaïi saép ñeán luùc troïn veïn, nhö tröôùc ñaõ noùi veà hai loaïi söï vieäc troïn veïn. Khoâng ñöôïc oâm loøng ngôø vöïc, laø ñoái vôùi caùch nhìn veà boán Ñeá khoâng coù thöïc haønh vaø tu haønh veà boán Ñeá coù thöïc haønh, hai vaán ñeà ñoù traùi ngöôïc nhau ñeàu khoâng ñöôïc nghi ngôø. Phaàn thaønh töïu ñaày ñuû, neâu roõ coù ba loaïi: Moät-Neâu roõ phaùp luaân thaønh töïu ñaày ñuû bôûi vì ba laàn chuyeån phaùp luaân thaät söï, nhö kinh noùi: “Luùc baáy giôø Ñöùc Theá Toân noùi leân ba laàn nhö vaäy”. Hai-Neâu roõ phaùp chöùng ngoä thaønh töïu ñaày ñuû, nhö kinh noùi: “Nhöng moïi ngöôøi khoâng coù ai thöa hoûi ñieàu gì”. Ba-Neâu roõ söï quyeát ñoaùn thaønh töïu ñaày ñuû coâng ñöùc, nhö kinh noùi: “Vì sao nhö vaäy? Bôûi vì moïi ngöôøi khoâng coù gì nghi ngôø”. Phaàn thuyeát giaûng phaân bieät, neâu roõ baäc Thöôïng thuû trong Ñaïi chuùng aáy, bieát roõ taâm haønh cuûa Ñaïi chuùng quyeát ñònh thaønh töïu. Laïi coøn bieát roõ raøng ñaõ chöùng ñöôïc nghóa lyù chaân thaät, giaûng giaûi phaân bieät nhöõng ñieàu aáy ñeå traû lôøi Ñöùc Nhö Lai, nhö kinh noùi: “Luùc aáy A Naäu Laâu Ñaø quaùn saùt taâm tö moïi ngöôøi…” Maët traêng-maët trôøi coù theå laøm cho noùng leân-laïnh ñi, laø neâu roõ ñoái vôùi söï quaùn saùt thöïc haønh traùi-thuaän trong boán Ñeá khoâng theå naøo khaùc ñöôïc. Thaät söï laø khoå chöù khoâng theå laøm cho vui ñöôïc, laø bôûi vì Ñöùc Phaät thuyeát giaûng veà khoå-vui thì taát caû ñeàu chaân thaät chöù khoâng theå ñoåi khaùc. Laïi khoâng coù nhaân naøo khaùc ñöôïc, laø neâu


www.daitangkinh.org

roõ khoå bò dieät tröø ñeàu voán coù nhaân cuûa chính noù. Vaû laïi, neâu roõ dieät vaø ñaïo cuøng laø quaùn saùt töï taùnh. Quyeát ñònh laø bôûi vì nhaân-quaû cuûa khoå-vui quyeát ñònh phuø hôïp vôùi haønh nghieäp. Khoâng coù nghi ngôø, laø bôûi vì nghóa khoâng coù gì sai khaùc vaø khoâng coù gì soùt laïi.

Ñaõ noùi veà phaàn bieåu hieän roõ raøng quyeát ñònh chöùng nhaäp. Tieáp theo noùi veà phaàn phaân bieät chöa ñeán vaøo söï chöùng ngoä cao nhaát ñeå ñoaïn tröø nghi ngôø.

Kinh: “ÔÛ trong Ñaïi chuùng naøy, ngöôøi naøo ñaõ laøm chöa hoaøn taát, thaáy Ñöùc Phaät dieät ñoä thì ñang phaùt sinh nieàm bi caûm voâ cuøng. Neáu coù ngöôøi baét ñaàu tieán vaøo phaùp, nghe nhöõng lôøi Ñöùc Phaät ñaõ daïy thì ñeàu ñöôïc ñoä thoaùt. Ví nhö ñeâm khuya ñöôïc aùnh saùng chôùp leân thì thaáy ñöôïc ñöôøng ñi.

Neáu ngöôøi naøo vieäc laøm ñaõ hoaøn taát, ñaõ vöôït qua bieån khoå thì hoï chæ nghó nhö vaäy: Ñöùc Theá Toân dieät ñoä sao maø nhanh choùng quaù!”

Luaän: Phaân bieät chöa tieán vaøo söï chöùng ngoä cao nhaát, coù ba loaïi phaân bieät, bieåu hieän roõ raøng vì chöa tieán vaøo phaùp cao nhaát. Ñoù laø:

1. ÔÛ trong phaïm vi thôøi gian tu boán Ñeá coù thöïc haønh, chöa tieán vaøo trong phaùp cao nhaát, nhö kinh noùi: “ÔÛ trong Ñaïi chuùng naøy, ngöôøi naøo ñaõ laøm chöa hoaøn taát, thaáy Ñöùc Phaät dieät ñoä thì ñang phaùt sinh nieàm bi caûm voâ cuøng”.

2. ÔÛ trong thôøi gian kieán ñaïo ñoái vôùi boán Ñeá khoâng coù thöïc haønh thì nhanh choùng ñöôïc quyeát ñònh, neâu roõ phaàn phaùp tu taäp khoâng gioáng nhau, caùch xa phaùp cao nhaát caøng xa hôn, nhö kinh noùi: “Neáu coù ngöôøi baét ñaàu tieán vaøo phaùp, nghe nhöõng lôøi Ñöùc Phaät ñaõ daïy thì ñeàu ñöôïc ñoä thoaùt”. Laïi duøng thí duï neâu roõ veà nghóa kieán ñaïo nhanh choùng ñöôïc quyeát ñònh, neân bieát. Nhö kinh noùi: “Ví nhö ñeâm khuya ñöôïc aùnh saùng chôùp leân thì thaáy ñöôïc ñöôøng ñi”.

3. ÔÛ trong phaàn vò khoâng coøn duïng coâng-khoâng coøn hoïc ñaïo, thì hai töôùng traùi ngöôïc aáy ñoái vôùi caûnh giôùi cuûa phaùp cao nhaát, vaãn coù söï nghi ngôø vi teá. Laïi coù nghóa khaùc, bôûi vì ôû trong phaàn vò cuûa mình thaáy Ñöùc Phaät dieät ñoä nhanh choùng quaù, nhö kinh noùi: “Neáu ngöôøi naøo vieäc laøm ñaõ hoaøn taát, ñaõ vöôït qua bieån khoå thì hoï chæ nghó nhö vaäy: Ñöùc Theá Toân dieät ñoä sao maø nhanh choùng quaù!”

Tieáp theo noùi veà phaàn giuùp ñoaïn tröø moïi söï nghi ngôø. Kinh: “A Naäu Laâu Ñaø tuy noùi laø trong Ñaïi chuùng thaûy ñeàu hieåu

roõ raøng nghóa lyù cuûa boán Thaùnh Ñeá, nhöng Ñöùc Theá Toân muoán laøm cho caùc Ñaïi chuùng naøy ñeàu ñöôïc kieân coá, cho neân Ngaøi ñem taâm Ñaïi bi tieáp tuïc giaûi thích cho moïi ngöôøi: Caùc thaày Tyø kheo, ñöøng oâm loøng ñau


thöông buoàn phieàn! Neáu Ta truù ôû theá gian moät kieáp thì ñeán luùc cuõng seõ hoaïi dieät, hoäi tuï maø khoâng chia ly thì roát cuoäc khoâng theå naøo coù ñöôïc. Phaùp lôïi mình vaø lôïi cho ngöôøi ñeàu ñaày ñuû, neáu Ta truù laâu daøi thì cuõng khoâng lôïi ích gì. Nhöõng ai caàn phaûi ñoä, hoaëc treân coõi trôøi hay giöõa loaøi ngöôøi, Ta ñeàu ñaõ hoùa ñoä taát caû. Nhöõng ngöôøi chöa ñöôïc ñoä thì Ta cuõng ñaõ laøm cho hoï coù nhaân duyeân ñöôïc ñoä. Töø nay veà sau caùc ñeä töû cuûa Ta laàn löôït trao nhau maø thöïc haønh, vaäy thì Phaùp thaân cuûa Nhö Lai maõi maõi thöôøng truù maø khoâng hoaïi dieät”.

Luaän: Trong ñoaïn naøy noùi ñeán ñoaïn tröø nghi ngôø, laø ñoaïn tröø nghi ngôø cuûa nhöõng ngöôøi sieâu vieät trong Ñaïi chuùng, ôû trong phaàn vò cuûa mình tröôùc ñoù ñaõ coù söï thaønh töïu, nhö kinh noùi: “A Naäu Laâu Ñaø tuy noùi laø trong Ñaïi chuùng thaûy ñeàu hieåu roõ raøng nghóa lyù cuûa boán Thaùnh Ñeá”. Laïi khieán cho thaønh töïu ñeán möùc cao nhaát, ñoái vôùi söï giaùc ngoä aáy cuoái cuøng troïn veïn khoâng lui suït, vì vaäy Nhö Lai duøng taâm Ñaïi Bi voâ cuøng cao caû, khoâng giöõ laáy phaùp cao nhaát cho rieâng mình, nhö kinh noùi: “Nhöng Ñöùc Theá Toân muoán laøm cho caùc Ñaïi chuùng naøy ñeàu kieân coá, cho neân Ngaøi ñem taâm Ñaïi Bi tieáp tuïc giaûi thích cho moïi ngöôøi”. Giaûi thích theá naøo? Giaûi thích veà coâng ñöùc höõu vi, bôûi vì mình vaø ngöôøi ñeàu hoaïi dieät. Mình vaø ngöôøi laø söï khaùc bieät giöõa ngöôøi noùi vaø ngöôøi nghe, nhö kinh noùi: “Caùc thaày Tyø kheo, ñöøng oâm loøng ñau thöông buoàn phieàn! Neáu Ta truù ôû theá gian moät kieáp thì ñeán luùc cuõng seõ hoaïi dieät, hoäi tuï maø khoâng chia ly thì roát cuoäc khoâng theå naøo coù ñöôïc”. Laïi giaûi thích veà phaùp moân thöôøng truù baát dieät, nhö kinh noùi: “Phaùp lôïi mình vaø lôïi cho ngöôøi ñeàu ñaày ñuû”. Laïi giaûi thích veà vieäc laøm lôïi ích cho ngöôøi ñaõ troïn veïn khoâng laøm theâm ñieàu gì nöõa, nhö kinh noùi: “Neáu Ta truù laâu daøi thì cuõng khoâng ích lôïi gì”. Laïi giaûi thích veà vieäc laøm lôïi ích cho mình thì töø trong taát caû moïi ngöôøi, ñaõ troïn veïn khoâng laøm theâm ñieàu gì nöõa, nhö kinh noùi: “Nhöõng ai caàn phaûi ñoä, hoaëc treân coõi trôøi hay giöõa loaøi ngöôøi Ta ñeàu ñaõ hoùa ñoä taát caû”. Laïi giaûi thích veà nhöõng ai chöa tu taäp, döïa vaøo phaùp moân baát dieät, coù theå laøm nhaân duyeân ñöôïc hoùa ñoä, nhö kinh noùi: “Nhöõng ngöôøi chöa ñöôïc ñoä thì Ta cuõng ñaõ laøm cho hoï coù nhaân duyeân ñöôïc ñoä”. Laïi coù nghóa khaùc laø ôû trong phaùp cao nhaát neáu ngöôøi naøo chöa ñöôïc hoùa ñoä, thì döïa vaøo phaùp moân thöôøng truù maø ñöôïc hoùa ñoä. Laïi giaûi thích veà coâng ñöùc truù trì khoâng hoaïi dieät, trong ñoù coù hai loaïi:

1. Truù trì ôû trong phaàn nhaân, bôûi vì luoân luoân tu taäp khoâng hoaïi dieät, tu taäp khoâng giaùn ñoaïn, nhö kinh noùi: “Töø nay veà sau caùc ñeä töû cuûa Ta laàn löôït trao nhau maø thöïc haønh”.

2. Truù trì ôû trong phaàn quaû, laø bieåu hieän luoân luoân khoâng hoaïi dieät,


www.daitangkinh.org

nhö kinh noùi: “Vaäy thì Phaùp thaân cuûa Nhö Lai thöôøng truù maø khoâng hoaïi dieät”. Coâng ñöùc cuûa hai loaïi truù trì khoâng hoaïi dieät naøy, neâu roõ veà phaùp cao nhaát coù naêng löïc ñoaïn tröø nghi ngôø, neân bieát.

Tieáp theo laø noùi laïi töôùng voâ thöôøng cuûa coâng ñöùc höõu vi. Kinh: “Vì vaäy, caùc thaày neân bieát raèng cuoäc ñôøi ñeàu laø voâ thöôøng,

hoäi tuï chaéc chaén coù chia ly, ñöøng oâm naëng öu saàu phieàn muoän! Töôùng traïng cuoäc ñôøi nhö vaäy, neân chòu khoù tinh tieán sôùm caàu ñöôïc giaûi thoaùt, duøng aùnh saùng trí tueä dieät tröø moïi boùng toái si meâ, cuoäc ñôøi thaät söï nguy khoán mong manh, khoâng coù gì beàn vöõng an toaøn, nay Ta ñöôïc dieät ñoä gioáng nhö tröø ñöôïc caên beänh tai aùc. Ñaây laø ñoà vaät ñaày toäi loãi xaáu xa caàn phaûi xaû boû, giaû danh laø thaân, chìm trong bieån roäng cuûa sinh-giaø-beänh- cheát, coù ngöôøi naøo trí tueä ñöôïc tröø dieät noù, gioáng nhö gieát cheát giaëc thuø maø khoâng hoan hyû?”

Luaän: Trong ñoaïn naøy vì sao noùi laïi töôùng voâ thöôøng cuûa coâng ñöùc höõu vi? Bôûi vì neâu roõ ôû taïi nôi naøy khuyeán khích tu haïnh chaùn ngaùn maø xa lìa söï soáng cuûa theá gian, cho neân ñöôïc giaûi thoaùt ngay trong töôùng höõu vi, nhö kinh noùi: “Vì vaäy, caùc thaày neân bieát raèng cuoäc ñôøi ñeàu laø voâ thöôøng…” cho ñeán “… sôùm caàu ñöôïc giaûi thoaùt”. Laïi neâu roõ söï thaønh töïu veà quaùn saùt voâ Ngaõ ñuùng nhö thaät, cho neân coù naêng löïc dieät tröø kieán chaáp caên baûn veà Ngaõ vaø Ngaõ sôû, nhö kinh noùi: “Duøng aùnh saùng trí tueä dieät tröø moïi boùng toái si meâ”. Bôûi vì caùc phaùp nhö AÁm-Nhaäp… thaät söï khoâng heà coù thaät, nhö kinh noùi: “Cuoäc ñôøi thaät söï nguy khoán mong manh, khoâng coù gì beàn vöõng an toaøn”. Laïi neâu roõ Nhö Lai laø baäc Ñaïi Sö cöùu ñoä theá gian ñaõ chöùng ngoä roõ raøng tai hoïa ñaùng lo sôï aáy, nhö kinh noùi: “Nay Ta ñöôïc dieät ñoä gioáng nhö tröø ñöôïc caên beänh tai aùc”. Laïi noùi veà töôùng tai hoïa ñaùng nhaøm chaùn voâ cuøng, chæ coù trí tueä môùi coù naêng löïc tröø dieät, neâu roõ khuyeán khích tu trí tueä dieät tröø phaùp ñoái ñaõi, ñaït ñöôïc phaùp khoâng coù ñoái ñaõi hieän roõ tröôùc maét, nhö kinh noùi: “Ñaây laø ñoà vaät ñaày toäi loãi xaáu xa…”

Tieáp theo noùi veà phaàn Voâ Ngaõ thanh tònh xa lìa caùc loaïi töï taùnh. Kinh: “Caùc thaày Tyø kheo! Luoân luoân neân nhaát taâm, chòu khoù caàu

mong ñaïo, xuaát theá gian cao caû! Taát caû caùc phaùp ñoäng-baát ñoäng cuûa theá gian, ñeàu laø töôùng muïc naùt, huûy hoaïi khoâng an toaøn. Caùc thaày haõy döøng laïi, ñöøng noùi theâm gì nöõa, thôøi giôø saép ñi qua, Ta ñang muoán dieät ñoä! Ñaây laø lôøi daïy baûo, khuyeân nhuû laàn cuoái cuøng, cho ñeä töû cuûa Ta!”

Luaän: Trong naøy noùi ñeán caùc loaïi töï taùnh, laø ôû trong phaùp naêm AÁm cuûa thaân, gaây ra caùc loaïi kieán chaáp tai hoïa, voán laø chöôùng ngaïi do voïng töôûng veà töï taùnh, ñeå ñoái trò chöôùng ngaïi naøy, nhö kinh noùi: “Caùc thaày


Tyø kheo! Luoân luoân neân nhaát taâm”. Laïi bôûi vì nhaát taâm vôùi trí tueä ñuùng nhö thaät thì khoù coù theå ñaït ñöôïc, nhö kinh noùi: “Chòu khoù caàu mong ñaïo, xuaát theá gian cao caû”. Laïi neâu roõ tröø ra trí tueä ñuùng nhö thaät thì taát caû caùc phaùp ñoái ñaõi nhau ñeàu laø voâ thöôøng, laø neâu roõ veà danh töôùng cuûa caùc phaùp, neân bieát. Nhö kinh noùi: “Taát caû caùc phaùp ñoäng-baát ñoäng cuûa theá gian, ñeàu laø töôùng muïc naùt, huûy hoaïi khoâng an toaøn”. Ñoäng vaø baát ñoäng noùi trong naøy, nghóa laø söï khaùc bieät veà töôùng tónh-loaïn cuûa ba coõi. Voâ Ngaõ thanh tònh laø neâu roõ caûnh giôùi vaéng laëng ôû trong phaùp vaéng laëng saâu thaúm voâ cuøng, nhö kinh noùi: “Caùc thaày haõy döøng laïi…” Haõy döøng laïi ñöøng noùi gì, laø khuyeân nhuû maø neâu roõ veà ba nghieäp khoâng coøn dao ñoäng, ñaây laø Voâ Ngaõ tòch dieät töông öng vôùi caên khí cuûa thaân. Lôøi daïy baûo khuyeân nhuû laàn cuoái cuøng, laø chính thöùc bieåu hieän veà nghóa cuûa Di Giaùo, nghóa cuûa lôøi Di Giaùo naøy ôû trong phaùp truù trì laø thuø thaéng cao caû, bôûi vì ñoù laø giaùo phaùp ñeå laïi cho ñôøi sau.

www.daitangkinh.org


LUAÄN PHAÄT ÑÒA KINH SOÁ 1530

(QUYEÅN 1 7)


www.daitangkinh.org

SOÁ 1530

LUAÄN PHAÄT ÑÒA KINH Taùc giaû: Boà-taùt Thaân Quang. Haùn dòch: Ñôøi Ñöôøng, Tam Taïng Phaùp sö Huyeàn Traùng.

QUYEÅN 1

Kính laïy Ñaáng phöôùc ñieàn voâ thöôïng tuyeät luaân, Tam thaân-Nhò ñeá cuøng vôùi chuùng Nhaát thöøa, Nay con tuøy söùc mình soaïn ra luaän naøy, Mong giaùo phaùp thöôøng truù lôïi ích quaàn sinh. Naém yù caùc Sö loøng con ñaõ thanh tònh, Sôï trí keùm coûi chöa coù theå thoâng suoát, Ñeå cho moïi ngöôøi thanh tònh sinh thaéng ñöùc, Cho neân con giaûi thích sô löôïc ñòa Maâu Ni.

Luaän: Kinh Phaät ñòa, ñaày ñuû Nhaát thieát trí, Nhaát thieát chuûng trí, lìa chöôùng phieàn naõo vaø chöôùng sôû tri. Ñoái vôùi moïi töôùng cuûa taát caû phaùp ñeàu coù theå töï môû mang giaùc ngoä, cuõng coù theå môû mang giaùc ngoä cho heát thaûy höõu tình. Nhö ngöôøi naèm mô tænh giaác, nhö hoa sen heù nôû, cho neân goïi laø Phaät ñòa. Nghóa laø nhöõng nôi nöông töïa-thöïc haønh-thaâu nhieáp, töùc laø noùi ñeán söï thoï duïng hoøa hôïp moät vò cuûa Ñaïi vieân caûnh trí, Bình ñaúng taùnh trí, Dieäu quaùn saùt trí, Thaønh sôû taùc trí trong phaùp giôùi thanh tònh. Ñoù laø nhöõng nôi maø Phaät nöông töïa-thöïc haønh vaø thaâu nhieáp, cho neân goïi laø Phaät ñòa.

Coù naêng löïc xuyeân suoát qua-coù naêng löïc-thaâu nhieáp, cho neân goïi


laø Kinh. Duøng Thaùnh giaùo cuûa Phaät xuyeân suoát thaâu nhieáp giöõ gìn maø thuaän theo giaûng giaûi nghóa lyù ñeå giaùo hoùa chuùng sinh.

Cho neân bieát trong naøy tuyeân thuyeát veà Phaät ñòa laøm lôïi ích cho höõu tình. Döïa vaøo nghóa giaûi thích, goïi laø kinh Phaät ñòa, nhö kinh Duyeân Khôûi, nhö luaän Taäp Baûo.

Noùi goïn nghóa thuoäc veà kinh naøy, laø laøm saùng toû coõi Phaät Theá Toân vieân maõn, coâng ñöùc vieân maõn, quyeán thuoäc vieân maõn, an laäp Phaät ñòa vôùi naêm phaùp thoï duïng chung-rieâng hoøa hôïp thaønh moät vò, trí döïa vaøo phaùp giôùi thanh tònh ñaày ñuû caùc coâng ñöùc sai khaùc cuûa ba thaân.

Ñaây laø theo thöù töï neâu roõ. Nhö lai ôû nôi choán nhö vaäy, ñaày ñuû coâng ñöùc nhö vaäy, moïi ngöôøi cuøng an laäp nhö vaäy.

Ñòa coù nghóa khaùc nhau nhö vaäy. Nôi choán nhö vaäy goïi laø quoác ñoä thanh tònh cuûa Phaät, töùc laø möôøi taùm loaïi cung ñieän roäng lôùn, trang nghieâm vieân maõn.

Coâng ñöùc nhö vaäy goïi laø hai möôi moát loaïi coâng ñöùc thuø thaéng cuûa Phaät, Theá Toân.

Chuùng nhö vaäy nghóa laø voâ soá löôïng caùc chuùng Ñaïi Thanh vaên, Ñaïi Boà-taùt ñeàu thaønh töïu caùc loaïi coâng ñöùc vi dieäu.

Nghóa rieâng cuûa Ñòa laø naêm phaùp thoï duïng chung-rieâng hoøa hôïp thaønh moät vò cuûa Ñòa Ñaïi giaùc veà sau seõ noùi roäng phaàn naøy.

ÔÛ trong kinh naøy toång quaùt coù ba phaàn: 1. Phaàn nhaân duyeân khôûi giaùo. 2. Phaàn Thaùnh giaùo ñaõ thuyeát giaûng. 3. Phaàn y giaùo phuïng haønh.

Phaàn chung laø hieån baøy veà ñieàu mình nghe vaø thôøi gian phaùt khôûi giaùo phaùp.

Phaàn rieâng laø hieån baøy veà giaùo chuû vaø xöù sôû phaùt khôûi giaùo phaùp. Giaùo phaùp bao truøm moïi caên cô töùc laø do nhaân do duyeân maø phaùt khôûi giaùo phaùp, goïi laø phaàn nhaân duyeân phaùt khôûi giaùo phaùp. Chính thöùc hieån baøY thaùnh giaùo ñaõ thuyeát giaûng veà caùc phaùp moân- phaåm loaïi sai bieät, goïi laø phaàn Thaùnh giaùo ñaõ thuyeát giaûng. Hieån baøy vaøo luùc aáy ñaïi chuùng nghe Thaùnh giaùo cuûa Phaät ñeàu hoan hyû phuïng haønh, goïi laø phaàn y giaùo phuïng haønh.

Kinh: “Toâi nghe nhö vaäy: Moät thuôû, Ñöùc Baïc-giaø-phaïm...”. Luaän: Toâi nghe nhö vaäy, nghóa laø toång quaùt hieån baøy veà ñieàu mình

nghe. Ngöôøi truyeàn laïi lôøi Ñöùc Phaät daïy, noùi raèng söï vieäc nhö vaäy xöa kia toâi ñaõ töøng nghe nhö vaäy…

Noùi chung laø döïa vaøo boán nghóa ñeå phaùt trieån:

SOÁ 1530 - LUAÄN PHAÄT ÑÒA KINH - Quyeån 1 235

www.daitangkinh.org

1. Döïa vaøo thí duï. 2. Döïa vaøo lôøi raên daïy. 3. Döïa vaøo söï hoûi ñaùp. 4. Döïa vaøo söï chaáp nhaän.

Döïa vaøo thí duï, nhö coù ngöôøi noùi: “Giaøu sang nhö vaäy, nhö Thieân vöông Tyø-sa-moân”.

Döïa vaøo lôøi raên daïy, nhö coù ngöôøi noùi: “OÂng neân ñoïc, tuïng kinh luaän nhö vaäy…”.

Döïa vaøo söï hoûi ñaùp, nhö coù ngöôøi noùi: “Toâi nghe nhö vaäy, tuyeân noùi nhö vaäy”.

Döïa vaøo söï chaáp nhaän, nhö coù ngöôøi noùi: Toâi seõ vì oâng maø tö duy nhö vaäy, nhö vaäy maø laøm, nhö vaäy maø noùi. Hoaëc khi tin töôûng thì coù theå noùi: “Vieäc naøy coù nghóa nhö vaäy”.

Trong naøy chæ döïa vaøo söï nhaän lôøi, nghóa laø khi kieát taäp, caùc chuùng Boà-taùt ñeàu cuøng ñeà nghò raèng: “Nhö nhöõng gì thaày nghe, thì neân noùi nhö vaäy”.

Boà-taùt truyeàn phaùp lieàn chaáp thuaän lôøi ñeà nghò cuûa ñaïi chuùng. Nhö vaäy neân noùi: “Nhö ñieàu toâi ñaõ nghe”.

Laïi noùi nhö vaäy laø tin töôûng coù theå thaåm ñònh, nghóa laø phaùp nhö vaäy, xöa kia toâi ñaõ töøng nghe, söï vieäc naøy laø nhö vaäy, toâi seõ noùi ñaày ñuû veà söï vieäc ñoù, nhaát ñònh khoâng khaùc.

Nghóa “coù” trong naøy cuõng döïa vaøo caâu hoûi vaø traû lôøi, nghóa laø coù ngöôøi hoûi: “Ñieàu oâng trong noùi, xöa nhaát ñònh ñaõ nghe chaêng?” Ngöôøi naøy ñaùp: “Toâi nghe nhö vaäy.”

Nghóa “coù” trong naøy taát caû döïa vaøo boán loaïi. Döïa vaøo thí duï; nghóa laø choã noùi seõ theo caâu vaên nhö vaäy: “Nhö

toâi xöa ñaõ nghe”. Döïa vaøo lôøi raên daïy: Nghóa laø khi baûo vôùi chuùng neân nghe nhö

vaäy, xöa toâi ñaõ nghe. Ngoaøi ra, nhö tröôùc ñaõ noùi. Toâi nghóa laø caùc uaån theá tuïc giaû hôïp.

Nghe nghóa laø nhó caên phaùt sinh thöùc nghe nhaän. Vì boû caùi rieâng maø döïa vaøo caùi chung, cho neân noùi laø “Toâi nghe”.

Nghóa “coù” laø baûn nguyeän Töø Bi cuûa Nhö Lai vôùi löïa cuûa duyeân taêng thöôïng.

Nghe laø töø trong thöùc phaùt sinh vaên nghóa. Töôùng cuûa vaên nghóa naøy duø tröïc tieáp döïa vaøo naêng löïc thieän caên cuûa mình phaùt sinh, nhöng caên cöù theo duyeân phaùt trieån maïnh thì goïi laø Phaät noùi. Vì naêng löïc cuûa tai nghe laø do taâm Bieán hieän cho neân goïi laø “Toâi nghe”.


Nghóa coù ngöôøi nghe laø löïc cuûa duyeân taêng thöôïng trong boån nguyeän thieän caên treân thöùc cuûa Nhö lai maø cuøng phaùt sinh vaên nghóa. Töôùng cuûa vaên nghóa naøy laø töø thieän caên lôïi tha cuûa Phaät maø phaùt khôûi, goïi laø Phaät noùi. Ngöôøi nghe duø taâm thöùc khoâng nhaän roõ, nhöng vì töôùng aáy hieån hieän roõ raøng cho neân goïi laø: “Toâi nghe”. Neân bieát raèng noùi laø: “Toâi nghe nhö vaäy” nguï yù laø traùnh phaàn loãi laàm theâm-bôùt vaø ñoåi khaùc, nghóa laø phaùp nhö vaäy, toâi nghe töø Ñöùc Phaät, khoâng phaûi do ngöôøi khaùc laàn löôït hieån baøy roõ raøng.

Ngöôøi nghe coù ñuû naêng löïc nhaän laõnh cho neân nhöõng gì ñaõ nghe ñeàu xa lìa loãi laàm theâm-bôùt vaø khaùc laï, khoâng phaûi nhö keû taàm thöôøng ngu muoäi, khoâng coù naêng löïc naøo coù theå nghe nhöõng gì ñaõ nghe, hoaëc khoâng theå traùnh khoûi phaàn theâm-bôùt vaø khaùc laï.

Khi kieát taäp giaùo phaùp, truyeàn laïi lôøi Phaät daïy vaø döïa vaøo lôøi giaùo huaán cuûa Nhö Lai, lôøi noùi ñaàu tieân naøy laø laøm cho chuùng sinh cung kính tin nhaän.

Noùi phaùp nhö vaäy toâi ñöôïc nghe töø Ñöùc Phaät vaên nghóa quyeát ñònh khoâng heà theâm-bôùt. Vì vaäy ngöôøi nghe sau khi chính thöùc ñöôïc nghe roài, tö duy nhö lyù, phaûi sieâng naêng tu hoïc.

Noùi “moät thuôû”, nghóa laø luùc noùi vaø luùc nghe. Ñaây laø caên cöù vaøo giaây phuùt noái tieáp nhau khoâng giaùn ñoaïn. Noùi vaø nghe troïn veïn cho neân goïi chung laø “moät thuôû”. Neáu khoâng nhö vaäy thì taát caû ngoân töø-caâu chöõ… khi noùi vaø nghe seõ khaùc nhau.

Theá naøo goïi laø “moät thuôû”? Ngöôøi töï mình noùi laø ngöôøi ñaõ chöùng ñaéc Ñaø-la-ni, ôû trong moät chöõ-moät khoaûnh khaéc coù theå duy trì-coù theå noùi ra taát caû caùc phaùp moân. Hoaëc ngöôøi töï mình nghe, laø ngöôøi coù ñöôïc tai nghe thanh tònh, khi trong moät khoaûnh khaéc nghe moät chöõ, ñoái vôùi taát caû chöõ khaùc ñeàu khoâng heà chöôùng ngaïi, ñeàu coù theå laõnh thoï, cho neân goïi laø moät thuôû. Hoaëc luùc gaëp gôõ nhau khoâng khaùc bieät, cho neân goïi laø moät thuôû, töùc laø noùi vaø nghe cuøng gaëp gôõ nhau, cuøng chung nghóa moät thuôû.

Luùc (Thôøi) töùc laø phaàn vò giaû laäp treân phaùp höõu vi, hoaëc laø phaàn vò treân taâm, bôûi vì aûnh töôïng döïa vaøo saéc taâm thì taát caû ñeàu laø giaû laäp, laø thuoäc veà haønh uaån khoâng töông öng.

Sao khoâng hieån baøy rieâng bieát caùc nôi choán tieáp theo sau... maø chæ noùi moät thuôû? Vì thôøi gian ngaøy ñeâm vaø caùc phöông khoâng coá ñònh, cho neân khoâng theå noùi rieâng bieät ñöôïc.

Vaû laïi, vì nghóa khoâng coá ñònh, hoaëc trong moät giaây phuùt, hoaëc laïi töông tuïc, khoâng theå noùi coá ñònh. Vì vaäy theo töôùng chung chæ noùi laø


www.daitangkinh.org

moät thuôû. Baïc-giaø-phaïm goïi laø Baïc-giaø-phaïm thì döïa vaøo saùu nghóa chuyeån

ñoåi: 1. Nghóa töï taïi. 2. Nghóa xí thaïnh. 3. Nghóa ñoan nghieâm. 4. Nghóa danh xöng. 5. Nghóa kieát töôøng. 6. Nghóa toân quyù.

Nhö coù baøi tuïng noùi: Töï taïi-xí thaïnh vaø ñoan nghieâm, Danh xöng-kieát töôøng cuøng toân quyù, Saùu thöùc nghóa sai bieät nhö vaäy, Neân bieát goïi chung laø Baïc-giaø...

Nhö vaäy taát caû Nhö Lai coù ñuû taát caû caùc loaïi, ñeàu khoâng caùch ly nhau. Vì vaäy danh hieäu Nhö Lai laø Baïc-giaø-phaïm.

Nghóa ñoù theá naøo? Nghóa laø caùc Ñöùc Nhö lai vónh vieãn khoâng heä thuoäc bôûi caùc phieàn naõo, cho neân ñaày ñuû nghóa töï taïi. Vì ñöôïc toâi luyeän baèng ngoïn löûa trí tueä röøng röïc maõnh lieät, cho neân ñaày ñuû nghóa xí thaïnh. Vì ñöôïc trang söùc baèng ba möôi hai töôùng toát ñeïp cuûa baäc ñaïi só, cho neân ñaày ñuû nghóa ñoan nghieâm. Vì taát caû coâng ñöùc thuø thaéng ñeàu vieân maõn khoâng coù ñieàu gì khoâng bieát cho neân ñaày ñuû nghóa danh xöng. Vì taát caû theá gian ñeàu thaân caän cuùng döôøng vaø khen ngôïi, cho neân ñaày ñuû nghóa kieát töôøng. Vì ñuû taát caû caùc ñöùc, thöôøng xuyeân vaän duïng phöông tieän laøm lôïi ích, an vui cho taát caû höõu tình, khoâng bieáng treã boû nöûa chöøng, cho neân ñaày ñuû nghóa toân quyù. Hoaëc coù naêng löïc phaù tan boán loaïi ma oaùn cho neân goïi laø Baïc-giaø-phaïm.

Boán loaïi ma oaùn laø ma phieàn naõo, ma uaån, ma cheát vaø ma Töï Taïi thieân.

Phaät coù ñuû möôøi loaïi danh hieäu coâng ñöùc. Vì sao Nhö Lai daïy cho ngöôøi truyeàn phaùp, trong phaàn ñaàu cuûa taát caû caùc kinh, chæ ñaët danh hieäu Baïc-giaø-phaïm nhö vaäy?

Nghóa laø theá gian ñeàu toân troïng moät danh hieäu naøy. Caùc ngoaïi ñaïo ñeàu goïi danh hieäu cuûa boån sö laø Baïc-giaø-phaïm (Theá Toân). Vaû laïi, moät danh hieäu naøy thaâu nhieáp toaøn boä moïi phaåm ñöùc, caùc danh hieäu khaùc thì khoâng nhö vaäy, cho neân

ÔÛ phaàn ñaàu caùc kinh ñeàu ñaët danh hieäu naøy. Veà ñöùc cuûa Baïc-giaø- phaïm, phaàn sau seõ noùi roäng.


Kinh: “An truù trong xöù sôû trang nghieâm baèng baûy loaïi baùu röïc rôõ saùng ngôøi thuø thaéng voâ cuøng, phoùng ra aùnh saùng roäng lôùn, soi chieáu khaép taát caû voâ bieân theá giôùi, voâ löôïng xöù sôû trang nghieâm vi dieäu hieän baøy trong ñoù, vaây troøn xung quanh khoâng giôùi haïn vôùi soá löôïng khoù bieát ñöôïc, vöôït leân treân xöù sôû thöïc hieän cuûa ba coõi, do thieän caên xuaát theá gian thuø thaéng maø phaùt khôûi, thöùc thanh tònh töï taïi cao nhaát laøm töôùng do Nhö lai quy taäp ñaày ñuû.

Caùc chuùng Ñaïi Boà-taùt ñeàu vaân taäp, voâ löôïng trôøi-roàng-ngöôøi vaø loaøi phi nhaân… thöôøng cuøng nhau ñi theo giuùp ñôõ, vui söôùng giöõ gìn phaùp vò roäng lôùn laøm taát caû moïi ñieàu lôïi ích coù yù nghóa cho caùc chuùng sinh- dieät tröø caùc phieàn naõo tai hoïa raøng buoäc thoâ tröôïc, xa lìa caùc loaïi trang nghieâm loãi laàm cuûa caùc ma.

Xöù sôû nöông töïa trang nghieâm cuûa Nhö lai, duøng Ñaïi nieäm tueä haïnh laøm con ñöôøng qua laïi, duøng Ñaïi chæ dieäu quaùn laøm coã xe chuyeån vaän, duøng Ñaïi khoâng-Voâ töôùng-voâ nguyeän giaûi thoaùt laøm caùnh cöûa tieán vaøo, voâ löôïng coâng ñöùc trang nghieâm röïc rôõ, do caùc loaïi hoa chuùa quyù baùu nhaát maø kieán laäp trong cung ñieän vó ñaïi”.

Luaän: Ñaây laø hieån baøy truù xöù vieân maõn cuûa Nhö Lai, nghóa laø Tònh ñoä cuûa Phaät. Tònh ñoä naøy laïi do möôøi taùm söï vieân maõn, ñoù laø hieån saéc vieân maõn, hình saéc vieân maõn, phaàn löôïng vieân maõn, phöông sôû vieân maõn, nhaân vieân maõn, quaû vieân maõn, chuû vieân maõn, phuï giuùp vieân maõn, quyeán thuoäc vieân maõn, truù trì vieân maõn, söï nghieäp vieân maõn, thaâu nhieáp lôïi ích vieân maõn, khoâng sôï haõi vieân maõn, truù xöù vieân maõn, ñöôøng saù vieân maõn, söï vaän haønh vieân maõn, moân vieân maõn, y chæ vaø gìn giöõ vieân maõn.

Do möôøi chín caâu nhö thöù töï aáy bieåu hieän roõ raøng möôøi taùm loaïi vieân maõn nhö vaäy, chính cung ñieän ñöôïc trang nghieâm vieân maõn aáy goïi laø Tònh ñoä cuûa Phaät, Ñöùc Phaät goïi truù trong cung ñieän nguy nga vó ñaïi nhö vaäy maø thuyeát ra Kheá kinh naøy.

Thoï duïng bieán hoùa trong hai coõi Phaät. Nay Tònh ñoä naøy thuoäc coõi nöôùc naøo? Noùi kinh naøy thì Phaät duøng thaân naøo? Coù nghóa coõi nöôùc naøy thuoäc veà coõi nöôùc ñöôïc bieán hoùa, Phaät duøng thaân bieán hoùa khi thuyeát veà kinh naøy, chuùng Thanh vaên... ñeàu ôû trong coõi nöôùc naøy hieän ñang ñoái dieän tröôùc Nhö Lai ñeå nghe thuyeát veà kinh aáy, hoan hyû tin töôûng, tieáp nhaän maø vaâng lôøi thöïc haønh. Do taâm Phaät hieän baøy, thöùc thanh tònh vöôït ra ba coõi laøm töôùng ñeå thuyeát veà phaùp thuø thaéng, giaùo hoùa caùc loaïi höõu tình Ñòa tieàn naøy, khieán cho hoï vui möøng tu taäp thöïc haønh nhaân toá aáy, Nhö lai taïm thôøi hoùa laøm coõi Phaät thanh tònh, hoùa thaân ñaëc thuø duøng söùc


www.daitangkinh.org

thaàn thoâng laøm cho ñaïi chuùng taïm thôøi ñöôïc troâng thaáy. Neáu khoâng nhö vaäy thì caùc chuùng Thanh vaên... hoaøn toaøn khoâng

troâng thaáy. Coù nghóa laø coõi nöôùc aáy thuoäc veà coõi nöôùc thoï duïng vaø Phaät duøng

thaân thoï duïng ñeå thuyeát veà kinh naøy. Vì löôïng cuûa Tònh ñoä naøy laø khoâng giôùi haïn, cöûa ngoõ-ñöôøng saù-xe coä vaän chuyeån ñeàu laø ñöùc chaân thaät.

Thoï duïng coõi Phaät thanh tònh nhö vaäy thì hoaøn toaøn thanh tònh maàu nhieäm, hoaøn toaøn an laïc, hoaøn toaøn khoâng coù toäi loãi, hoaøn toaøn töï taïi noùi ñeán nhöõng nôi khaùc.

Kinh Giaûi Thaâm Maät noùi: “Ñòa thöù ba trôû leân môùi ñöôïc sinh”. Giaûng noùi kinh naøy, sau ñoù Phaät noùi ñaày ñuû hai möôi moát loaïi coâng ñöùc chaân thaät, cho neân khi noùi ñeán kinh khaùc thì khoâng lieät keâ coâng ñöùc cuûa Phaät nhö vaäy.

Neáu taïm thôøi hoùa hieänTònh ñoä nhö vaäy, thaân vi dieäu nhö vaäy, gia bò cho ñaïi chuùng ñöôïc troâng thaáy, thì phaûi nhö ôû kinh khaùc, phaân bieät noùi roõ. Nhöng maø ñaây khoâng noùi ñeán cho neân bieát ñoù laø coõi nöôùc thoï duïng vaø thaân thoï duïng, caùc chuùng Thanh vaên... laø do Phaät hoùa hieän, hoaëc laø caùc Boà-taùt hoùa hieän laøm thaân naøy.

Trang nghieâm coõi Phaät laø vì giaûng noùi nôi phaùp hoäi. Neáu theá thì Boà-taùt ñòa phöông naøy ñaõ nghe thaáy, vì sao laïi kieát taäp, löu haønh vaø truyeàn phaùp cho Boà-taùt trong coõi Phaät bieán hoùa aáy?

Ñoù laø vì Nhö Lai muoán thò hieän ngöôøi Nhaát thieát trí vaø nôi cö truù vöôït leân treân taát caû phaùp theá gian. Chæ roõ nhö vaäy laø vì muoán cho chuùng sinh ñöôïc giaùo hoùa caøng haân hoan, khieán cho hoï phaùt nguyeän seõ ñöôïc vaõng sinh veà coõi Phaät thanh tònh nhö vaäy, seõ ñöôïc troâng thaáy Phaät nhö vaäy, nghe phaùp nhö vaäy. Vì tu taäp nhaân ñoù maø ñöôïc phaùt sinh kieán giaûi thuø thaéng roäng lôùn, vì höõu tình vaø caùc Boà-taùt ñeàu voâ cuøng hoan hyû. Vì muoán cho yù taêng thöôïng öa hieåu bieát toát ñeïp veà caûnh giôùi vöõng chaéc, cho neân kieát taäp vaø löu haønh roäng khaép.

Vaû laïi, phaùp aáy cao vöôït hôn coõi naøy, cho neân nghe. Tuy nhieân xöù sôû khoâng toát ñeïp vaø töôùng hoùa thaân thoâ keäch thì khoâng theå dieãn noùi.

Vì vì vaäy thaân thoï duïng cö truù trong coõi nöôùc thoï duïng. Vì caùc Boà-taùt treân ñòa ñaàu tieân maø giaûng noùi, khieán cho ngöôøi

truyeàn phaùp, kieát taäp vaø löu thoâng. Neáu theá, thì vì sao khoâng chæ noùi laø Phaät ñaõ giaûng noùi phaùp? Neáu khoâng noùi ñeán xöù sôû vaø ngöôøi noùi phaùp thì seõ khoâng bieát ñöôïc phaùp naøy laø phaùp gì? Noùi ôû ñaâu? Vaø ai noùi? Taát caû ñeàu sinh nghi cho neân phaûi noùi ñaày ñuû.

Nghóa nhö thaät laø khi Ñöùc Thích-ca Maâu-ni giaûng noùi kinh naøy, ñaïi


chuùng thuoäc Ñòa tieàn troâng thaáy thaân bieán hoùa cuûa Ñöùc Phaät ñang ôû coõi nöôùc oâ ueá naøy maø giaûng phaùp cho hoï, coøn ñaïi chuùng thuoäc Ñòa thöôïng laïi troâng thaáy thaân thoï duïng cuûa Phaät ñang ôû Tònh ñoä giaûng phaùp cho hoï. Tuy phaùp ñöôïc nghe laø nhö nhau, nhöng Phaät ñöôïc troâng thaáy thì khaùc bieät. Maëc duø ñeàu hoan hyû vaø tin töôûng, nhaän laõnh vaø vaâng laøm, nhöng moãi ngöôøi tu haønh khaùc nhau theo choã hieåu saâu caïn cuûa hoï. Tuy nhieân, ngöôøi truyeàn baù chaùnh phaùp thì muoán chuùng sinh ñeàu ñöôïc nghe phaùp, hy voïng raèng hoï seõ sieâng naêng tu taäp nhöõng nhaân thanh tònh kia, seõ ñöôïc vaõng sinh Tònh ñoä, chöùng ñaéc coâng ñöùc cuûa Phaät. Vì vaäy ñem ñieàu cao caû ñaõ ñöôïc troâng thaáy maø kieát taäp vaø noùi laø Ñöùc Baïc-giaø-phaïm cö truù nôi xöù sôû toát ñeïp nhaát... cho ñeán noùi roäng veà coâng ñöùc cuûa Nhö Lai.

Coõi Phaät ñöôïc trang nghieâm baèng baûy loaïi chaâu baùu röïc rôõ toát ñeïp hôn heát, laø cung ñieän vó ñaïi, ñöôïc trang nghieâm baèng baûy loaïi chaâu baùu röïc rôõ vôùi haøo quang saùng toûa hôn heát.

Baûy baùu laø: 1. Vaøng. 2. Baïc. 3. Pheä-löu-ly. 4. Maâu-baø-laïc-yeát-baø. 5. AÙt-thaáp-ma-yeát-baø.

6. Traân chaâu ñoû, nghóa laø töø truøng ñoû maø sinh ra goïi laø traân chaâu ñoû, hoaëc theå cuûa ngoïc chaâu (ngoïc trai) maøu ñoû cho neân goïi laø ngoïc chaâu ñoû.

7. Yeát-keâ-ñaùc-naëc-ca. Duøng nhöõng thöù quyù troïng naøy maø noùi laø baûy loaïi quyù baùu. Thöïc

söï Tònh ñoä voán coù voâ löôïng thöù trang söùc ñeïp ñeõ, quyù baùu vaø maàu nhieäm, khoâng phaûi laø ñieàu theá gian coù theå bieát ñöôïc.

Phaùt ra haøo quang röïc rôõ vó ñaïi, soi khaép taát caû voâ bieân theá giôùi laø Ñöùc Phaät phaùt ra haøo quang roäng lôùn töø cung ñieän nguy nga vó ñaïi, soi khaép taát caû voâ bieân theá giôùi. Hoaëc vì töï theå cuûa cung ñieän vó ñaïi ñoù truøm caû voâ bieân theá giôùi, cho neân Ñöùc Phaät phaùt ra ñaïo haøo quang saùng choùi soi roïi khaép taát caû.

Hai caâu naøy ñaõ laøm saùng toû Tònh ñoä cuûa Phaät vôùi hieån saéc ñaày ñuû.

Tònh ñoä cuûa Phaät vôùi hieån saéc nhö vaäy coøn soá löôïng hình theå thì ra sao? Voâ löôïng nôi choán ñöôïc trang trí toát ñeïp maàu nhieäm xen keõ haøng haøng lôùp lôùp, nghóa laø cung ñieän vó ñaïi ñöôïc hieän baøy voâ löôïng phöông sôû laãn vôùi caûnh trang hoaøng toát ñeïp maàu nhieäm.


www.daitangkinh.org

Noùi voâ löôïng thì soá laø voâ löôïng, hoaëc xöù sôû laø voâ löôïng. Nhö Tueä laø ñoà trang söùc tröôùc heát trong söï saép ñaët. Vì vaäy goïi laø söï an baøy xen laãn trong söï trang trí maàu nhieäm, toát ñeïp.

Theá naøo laø coõi Phaät laáy taâm thanh tònh laøm töôùng? Nghóa laø coõi nöôùc aáy khoâng phaûi do coâng cuï beân ngoaøi vaø thôï theá gian laøm maø coù ñöôïc.

Nhö vaäy, Nhö Tueä laø ñoà duøng trang söùc xen laãn trong söï baøy bieän saép ñaët, nghóa laø Phaät Theá Toân xöa kia khi coøn laø Boà-taùt ñaõ môû ra tueä phöông tieän kheùo leùo.

Nhö vaäy, theâm vaøo ñoù laø thöïc haønh theä nguyeän nhö vaäy ñeå trang nghieâm coõi Phaät. Vì tröôùc heát, gia taêng uy theá cuûa theä nguyeän, cho neân ñoái vôùi quaû vò maëc duø khoâng coù tueä giaùc veà hyù luaän nhö xöa, nhöng do thöùc thanh tònh cuûa Phaät ñaõ bieán hieän nhö vaäy, ñoàng thôøi khieán cho thöùc cuûa Boà-taùt cuõng bieán hieän nhö vaäy, cho neân khoâng maâu thuaãn nhau, nôi khaùc cuõng cho neân döïa treân chaân lyù naøy maø noùi.

Tònh ñoä vôùi hình saéc vieân maõn nhö vaäy, coøn veà phaàn löôïng thì theá naøo? Vieân maõn cuøng khaép chöù khoâng giôùi haïn, vôùi dung löôïng cuûa coõi nöôùc ñoù cuõng khoù ño löôøng. Nghóa laø phaàn löôïng cuûa cung ñieän vó ñaïi vieân maõn truøm khaép khoâng giôùi haïn, vieân maõn cuøng khaép khoâng deã gì ño löôøng. Laïi nöõa, phaàn vò cuûa caùc phöông Ñoâng... khoâng ngang ñoàng, cho neân coù caùc hình töôùng daøi-ngaén... khoù coù theå ño löôøng.

Coøn coù nghóa laø thaân vaø coõi nöôùc thoï duïng cuûa Nhö Lai ñeàu tuøy thuaän vaøo söï thích nghi cuûa chuùng sinh ñaõ ñöôïc giaùo hoùa maø hoùa hieän, hoaëc lôùn hay nhoû, vôùi soá löôïng vaø dung löôïng khoâng nhaát ñònh. Do ñoù, duø Nhö Lai hoùa hieän phaàn löôïng roäng lôùn, nhöng cuõng coù giôùi haïn. Tuy vaäy, ñem taâm vaø trí tueä cuûa Boà-taùt ôû ñòa tieàn maø noùi thì noù khoâng giôùi haïn, phaàn löôïng ñoù cuõng khoù ño löôøng.

Coù nghóa laø thaân vaø coõi nöôùc thoï duïng cuûa Nhö Lai, traûi qua ba voâ soá kieáp tu taäp voâ bieân thieän caên, cho neân ñaõ caûm ñöôïc phaùp giôùi truøm khaép. Caùc Boà-taùt ôû ñòa thöôïng vaø caùc Nhö Lai cuõng khoâng theå ño löôøng ñöôïc phaàn löôïng coù giôùi haïn ñoù, vì voâ bieân nhö thôøi gian khoâng ñaàu moái.

Nghóa nhö thaät laø thaân vaø coõi nöôùc thoï duïng cuûa Phaät toùm löôïc coù hai loaïi:

1. Töï thoï duïng: Laø traûi qua ba voâ soá kieáp, caùc Nhö Lai ñaõ töøng tu taäp voâ bieân thieän caên vaø ñaõ caûm ñöôïc phaùp giôùi truøm khaép, vieân maõn, vì ñöôïc töï thoï duïng nguoàn vui cuûa ñaïi phaùp. Töø khi môùi chöùng thaønh quaû vò Phaät cho ñeán cuøng taän beán bôø vò lai, luoân noái tieáp nhau khoâng thay


ñoåi, nhö caùc coâng ñöùc cuûa Phaät maø caùc Boà-taùt khoâng theå nhaän thaáy, chæ coù theå ñöôïc nghe.

Vì tính chaát voâ löôïng cuûa Tònh ñoä nhö vaäy, cho neân chö Phaät duø troâng thaáy, nhöng cuõng khoâng theå löôøng xeùt phaàn löôïng giôùi haïn cuûa Tònh ñoä coù ñöôïc.

2. Tha thoï duïng: Laø caùc Nhö Lai vì khieán cho caùc chuùng Boà-taùt ôû Ñòa thöôïng ñeàu nhaän ñöôïc nguoàn vui ñaïi phaùp, tinh tieán tu taäp caùc haïnh thuø thaéng, cho neân tuøy söï thích nghi maø hoùa hieän, hoaëc hôn, hoaëc keùm, hoaëc lôùn, hoaëc nhoû, thay ñoåi luoân khoâng coá ñònh nhö coõi nöôùc bieán hoùa.

Tònh ñoä nhö vaäy, do coù bieân giôùi cho neân Boà-taùt ôû Ñòa thöôïng vaø caùc Nhö Lai ñeàu löôøng xeùt ñöôïc phaàn löôïng cuûa Tònh ñoä ñoù, chæ ñoái vôùi Ñòa tieàn maø noùi thì khoâng theå ño löôøng ñöôïc.

Do hai loaïi khaùc nhau aáy, cho neân noùi laø vieân maõn cuøng khaép, khoâng giôùi haïn vaø phaàn löôïng cuûa coõi nöôùc ñoù khoù löôøng xeùt ñöôïc.

Tònh ñoä vôùi phaàn löôïng vieân maõn nhö vaäy thì coù theå giôùi haïn ôû phaïm vi ba coõi hay khoâng? Sieâu vieät leân treân moïi choán haønh hoùa cuûa ba coõi, nghóa laø ñaïi cung ñieän naøy vöôït leân treân moïi nôi choán, phöông vöïc haønh hoùa cuûa ba coõi, khoâng phaûi nhö töï ñòa trong ba coõi coøn chaáp caùc aùi laø sôû höõu cuûa mình, laø töôùng cuûa sôû duyeân cho neân vaãn bò hai loaïi raøng buoäc naøy taêng tröôûng theo laø dò thuïc kia vaø quaû ñöôïc theâm leân.

Tònh ñoä nhö vaäy, khoâng phaûi laøm baèng aùi cuûa ba coõi, noù lìa khoûi hai loaïi raøng buoäc noùi treân, khoâng phaûi dò thuïc vôùi quaû taêng tröôûng kia. Nhö Nieát-baøn... ñaõ sieâu vieät leân treân caûnh giôùi cuûa quaû dò thuïc nôi ba coõi.

Neáu nhö vaäy, thì Tònh ñoä khoâng phaûi thuoäc veà ba coõi, maø noù laø voâ laäu. Neáu ñaõ laø voâ laäu maø coøn thuoäc höõu vi, töùc laø ñaïo ñeá, laø tính thieän thì taïi sao noù coøn coù theå duøng saéc-thanh-höông... laøm theå taùnh? Vì möôøi taùm giôùi, möôøi laêm höõu laäu, taùm voâ kyù... ñaõ noùi ôû choã khaùc.

Coù nghóa möôøi taùm giôùi thoâng suoát caû höõu laäu vaø voâ laäu ñeàu coù taùnh thieän. Tuy nhieân, caên cöù vaøo töôùng thoâ, töông töï caûnh giôùi cuûa haøng Nhò thöøa, maø noùi coù möôøi laêm thöù höõu laäu vaø taùm loaïi voâ kyù... trong möôøi taùm giôùi.

Coøn coù nghóa, Tònh ñoä laø do söï bieán hieän cuûa taâm ñònh, tuy coù saéc… töïa nhö töôùng cuûa möôøi taùm giôùi, nhöng khoâng phaûi thuoäc vaøo möôøi taùm giôùi, khoâng phaûi laø naêm thöùc cuûa caùc theá gian maø hieåu ñöôïc. Nhö caùc maøu saéc xanh-vaøng... laø sôû duyeân cuûa bieán haønh nôi möôøi hai xöù... vì ñeàu laø saéc töï taïi maø naûy sinh.


www.daitangkinh.org

Ñaõ thuoäc veà phaùp giôùi, vì vaäy maëc duø Tònh ñoä coù duøng saéc... laøm theå taùnh, nhöng vì ñeàu laø thieän voâ laäu, thì cuõng khoâng maâu thuaãn nhau.

Neáu theá thì naêm thöùc cuûa Boà-taùt khoâng duyeân vôùi coõi nöôùc thoï duïng hay sao? Maëc duø döïa vaøo naêng löïc cuûa taâm do töï thöùc bieán ñoåi khaùc ñi, nhöng vì töôùng thoâ xaáu vaø toát ñeïp khoâng gioáng nhau. Vaû laïi, ñaâu phaûi caùc phaùp thuoäc veà naêm caûnh maø naêm thöùc cuûa Nhö Lai khoâng theå duyeân ñöôïc? Vì söï kieän Phaät duyeân laø do taùc duïng töông töï cuûa taâm. Vì leõ giaû danh goïi laø naêm thöùc, thaät söï khoâng phaûi laø naêm thöùc, vì Nhö Lai luoân ôû trong ñònh, coù nôi khaùc giaûng noùi veà Theå cuûa naêm thöùc laø traïng thaùi taùn loaïn cuûa töï taùnh, vì chuùng khoâng coù ñònh.

Neáu theá thì caûnh giôùi Tònh ñoä ñoù khoâng phaûi phaùt sinh töø naêm caên sao? Naêm caên cuûa Nhö Lai vaø saéc-thanh... ñeàu ñoàng nhau, vì caên-caûnh taïm thôøi goïi laø naêm caên, vaø caùc caûnh saéc... ñeàu do taâm ñònh bieán hieän. Thaät ra phaùp giôùi naøy luoân töï taïi sinh ra saéc.

Neáu vaäy, thì boán trí khoâng ñoàng thôøi vì khoâng coù cuøng moät luùc, moät loaïi maø laïi coù nhieàu thöùc phaùt sinh taùc duïng trong cuøng moät thaân, vaãn ñöôïc thöøa nhaän thì naøo coù loãi gì?

Veà nghóa nhö thaät: Thaân vaø coõi nöôùc cuûa Nhö Lai heát möïc vi dieäu saâu xa; khoâng phaûi laø coù, khoâng phaûi laø khoâng, khoâng phaûi laø höõu laäu, cuõng khoâng phaûi laø voâ laäu, khoâng phaûi laø thieän, khoâng phaûi laø aùc, cuõng khoâng phaûi laø voâ kyù, khoâng phaûi laø phaùp moân thuoäc veà uaån-giôùi... chæ tuøy thuaän vôùi nhöõng gì thích nghi maø noùi coù nhieàu thöù khaùc bieät.

Coù choã khaùc noùi: “Trong möôøi taùm giôùi coù möôøi laêm höõu laäu, taùm voâ kyù..., laø chæ caên cöù vaøo söï phaân bieät töôùng thoâ trong caûnh giôùi cuûa haøng Nhò thöøa, phaøm phu, chöù khoâng döïa vaøo caûnh giôùi thaâm dieäu cuûa chö Phaät vaø Ñaïi Boà-taùt”.

Choã khaùc laïi noùi: “Nhö Lai khoâng phaûi thuoäc veà uaån, xöù giôùi thaät. Caùc thöù thieän... hieän coù ñeàu laø thò hieän, cho ñeán noùi roäng hôn. Tònh ñoä nhö vaäy thì cuøng moät nôi choán vôùi ba coõi hay laø ñeàu khaùc bieät?”.

Coù nghóa ñeàu khaùc bieät, nhö coù nôi noùi: “ÔÛ treân coõi trôøi Tònh Cö”. Coù nôi noùi: “ÔÛ phöông Taây...”.

Coù nghóa ñoàng xöù. Tònh ñoä vieân maõn cuøng khaép, khoâng coù bieân giôùi, vì truøm khaép phaùp giôùi.

Theo nghóa nhö thaät, thì coõi nöôùc thoï duïng thaät ñeàu bieán khaép phaùp giôùi, khoâng nôi naøo laø khoâng coù, cho neân khoâng theå noùi laø taùch khoûi ba coõi, hay ôû trong ba coõi. Neáu tuøy thuaän choã thích nghi cuûa Boà- taùt maø hoùa hieän thì hoaëc ôû treân trôøi Tònh Cö cuûa coõi Saéc, hoaëc ôû xöù sôû phöông Taây khoâng nhaát ñònh.


Tònh ñoä, vôùi phöông sôû vieân maõn nhö vaäy, ñaõ sieâu vieät caûnh giôùi cuûa quaû dò thuïc nôi ba coõi, nhö Nieát-baøn ... cho neân khoâng coù nhaân. Neáu coù nhaân thì phaûi thuoäc veà ba coõi. Neáu noùi Tònh ñoä sieâu vieät leân treân ba coõi, thì laïi coù nhaân cuûa phaùp sieâu vieät treân ba coõi.

Vieäc caàn phaûi noùi laø töôùng cuûa Tònh ñoä. Theá naøo laø thieän caên xuaát theá gian thuø thaéng sieâu vieät? Nghóa laø

cung ñieän vó ñaïi duøng thieän caên cuûa trí haäu sôû ñaéc vaø trí voâ phaân bieät xuaát theá gian laøm nhaân maø ñöôïc sinh khôûi, khoâng phaûi laø khoâng coù nhaân, khoâng phaûi laø Ñaïi Töï Taïi thieân... laøm nhaân. Vì sao Tònh ñoä sieâu vieät leân treân ba coõi, maø duøng trí voâ phaân bieät xuaát theá gian vaø trí haäu sôû ñaéc? Chæ noùi phaùp thanh tònh cuûa theá gian laøm nhaân dò thuïc, chöù khoâng noùi laø laøm nhaân dò thuïc cho theá gian thanh tònh kia. Nhöng vì nhaân khaùc maø dò thuïc aáy ñöôïc sinh khôûi. Nhö Theá ñeä nhaát phaùp laøm nhaân trong phaåm Khoå phaùp trí nhaãn. ÔÛ ñaây söû duïng trí khoâng phaân bieät, trí haäu ñaéc, chuûng töû cuûa phaùp thieän voâ laäu voán coù. Ba voâ soá kieáp tu taäp khieán ñöôïc roäng theâm, laøm nhaân sinh khôûi bieán hieän Tònh ñoä naøy, trí voâ phaân bieät goïi laø xuaát theá gian, trí haäu ñaéc vöôït qua trí tröôùc cho neân goïi laø coâng duïng thuø thaéng. Vöôït qua thieän caên voâ laäu xuaát theá, vì ñaây laø nhaân sinh khôûi. Hoaëc Thaùnh ñaïo cuûa caùc Thanh vaên, Ñoäc giaùc goïi laø xuaát theá gian. Thieän caên cuûa Nhö Lai vöôït leân treân Thanh vaên... cho neân goïi laø thuø thaéng. Tònh ñoä cuûa Phaät naøy do thieän caên voâ laäu trong thöùc cuûa Nhö Lai laøm nhaân maø sinh khôûi.

Coù nghóa: Chæ laø taêng thöôïng duyeân sinh khôûi, vì phaùp beân ngoaøi. Coù nghóa: Cuõng laø do nhaân duyeân sinh khôûi, vì gaàn guõi maø coù theå

sinh khôûi. Neáu khoâng nhö vaäy thì seõ khoâng coù nhaân duyeân. Vì phaùp beân ngoaøi cuøng ñoái chieáu cho neân khoâng phaûi laø nhaân duyeân.

Taát caû phaùp beân ngoaøi ñeàu duøng phaùp huaân taäp beân trong laøm nhaân. Neáu theá thì phaùp beân ngoaøi ñaõ laø cuøng coù, laøm sao moãi loaøi höõu tình ñeàu coù chuûng töû rieâng? Vaø cuøng laøm nhaân duyeân hôïp laïi sinh ra moät quaû?

Ñöøng ñem taâm nhoû heïp maø löôøng xeùt phaùp lôùn. Vaät beân ngoaøi ñaâu phaûi laø vaät theå cöïc vi hôïp thaønh, nhöng thaät coù theå taùnh vì nhieàu nhaân cuøng caûm nhaän, chæ laø do thöùc sai khaùc cuûa höõu tình ñeàu bieán hieän, cuøng moät choã ôû gioáng nhau thì khoâng chöôùng ngaïi vôùi nhau. Nhö nhöõng ngoïn ñeøn saùng, nhö nhieàu giaác chieâm bao, nhöng töông töï thì töôùng cuûa quaû gioáng nhau. Xöù sôû khoâng khaùc bieät, giaû danh laø chung, maø thaät ra thì moãi xöù sôû ñeàu coù nhieàu ñieåm khaùc nhau.

Tònh ñoä cuûa chö Phaät cuõng laïi nhö vaäy. Moãi coõi Phaät ñeàu do thöùc


www.daitangkinh.org

rieâng bieät bieán hieän, ñeàu truøm khaép phaùp giôùi, cuøng xöù sôû gioáng nhau cho neân goïi laø chung.

Töôùng cuûa nhaân Tònh ñoä vieân maõn nhö vaäy, coøn töôùng cuûa quaû Tònh ñoä thì sao? Laáy thöùc thanh tònh vaø töï taïi cuøng cöïc nhaát laøm töôùng. Nghóa laø cung ñieän vó ñaïi, cöïc kyø töï taïi, duøng taâm voâ laäu cuûa Phaät laøm Theå töôùng, vì chæ coù thöùc, khoâng phaûi lìa ngoaøi thöùc maø coù rieâng caùc thöù chaâu baùu... Chính laø do taâm thanh tònh cuûa Phaät ñaõ bieán hieän caùc thöù chaâu baùu töông töï nhö vaäy.

Nhö phaàn tröôùc ñaõ noùi veà töôùng cuûa caûnh giôùi, nhö nhaäp caùc maøu xanh... choã naøo cuõng laø ñònh. Töôùng do thöùc bieán hieän, töùc laø trí Ñaïi vieân caûnh cuûa Nhö Lai ñaõ töông öng vôùi thöùc thanh tònh, do xöa kia Nhö Lai tu taäp phaùp voâ laäu laøm lôïi ích cho mình vaø naêng löïc cuûa nhaân duyeân trong chuûng töû Tònh ñoä. Baát cöù khi naøo noù cuõng truøm khaép moïi choán, Nhö Lai bieán hieän töï nhieân maø khoâng ñôïi taùc yù.

Caùc thöù chaâu baùu trang nghieâm nôi coõi nöôùc thoï duïng cuûa Phaät vaø thaân töï thoï duïng ñaõ laøm thaønh nôi nöông töïa.

Tu taäp phaùp voâ laäu laøm lôïi ích cho ngöôøi vaø naêng löïc cuûa nhaân duyeân trong chuûng töû Tònh ñoä, tuøy thuaän choã thích nghi cuûa Boà-taùt ñòa thöôïng khaùc maø bieán hieän Tònh ñoä, hoaëc nhoû, hoaëc lôùn, hoaëc hôn, hoaëc keùm cuøng vôùi thaân thoï duïng cuûa ngöôøi khaùc ñeå cuøng laøm thaønh nôi nöông töïa. Nghóa laø tuøy thuaän choã thích nghi cuûa Boà-taùt ñòa thöù nhaát maø hoùa hieän töôùng nhoû, bieán hieän töôùng keùm.

Nhö vaäy, laàn löôït cho ñeán möôøi ñòa laø ñòa thuø thaéng cao nhaát ôû trong caùc ñòa, caùc ñòa ñaàu-giöõa-sau... cuõng laïi nhö vaäy.

Töôùng quaû vieân maõn cuûa Tònh ñoä nhö vaäy, coøn chuû cuûa Tònh ñoä ñoù thì nhö theá naøo? Coù cung ñieän thì nhaát ñònh phaûi coù chuû nöông töïa vaø duy trì.

Choã ôû cuûa Nhö Lai laø cung ñieän vó ñaïi vaø chö Phaät-Theá Toân laø chuû, vì noùi thuø thaéng khoâng phaûi laø nôi naøo khaùc maø chæ thuoäc veà Theá Toân chuû trì thaâu nhieáp, khoâng phaûi ngöôøi naøo khaùc coù theå laøm ñöôïc.

Coõi nöôùc töï thoï duïng maëc duø truøm khaép phaùp giôùi, nhöng moãi coõi nöôùc ñeàu töï bieán hieän vaø ñeàu töï laøm chuû, hoaøn toaøn khoâng ngaên ngaïi nhau.

Coõi nöôùc thoï duïng cuûa ngöôøi khaùc, duø laø chö Phaät bieán hieän nhöng moät töôùng toång hôïp, cuõng laø moät thaân töôùng tieáp nhaän laøm chuû, vaãn khoâng gaây chöôùng ngaïi nhau.

Chuû cuûa Tònh ñoä ñaõ vieân maõn nhö vaäy, thì phaûi coù ngöôøi phuï taù. Chuû nhaát ñònh thaâu nhieáp moïi ngöôøi phuï taù.


Caùc chuùng Ñaïi Boà-taùt ñaõ vaân taäp, laø cung ñieän vó ñaïi thì thöôøng xuyeân coù voâ löôïng Ñaïi Boà-taùt Taêng cuøng taäp hôïp, ñeán yeát kieán, thöøa söï, goïi laø giuùp ñôõ.

Ñaõ coù voâ soá Ñaïi Boà-taùt Taêng thöôøng xuyeân ñeán giuùp ñôõ, cho neân khoâng coù keû thuø oaùn naøo coù theå gaây haïi.

Caùc Thanh vaên... khoâng laøm ñöôïc vieäc nhö vaäy, nghóa laø caùc chuùng Boà-taùt baét ñaàu töø Ñòa thöôïng, maëc duø khoâng theå trieäu taäp chö Phaät ñeán Tònh ñoä thoï duïng lôïi mình, nhöng vaãn coù theå trieäu taäp ñaïi hoäi chö Phaät taïi Tònh ñoä thoï duïng lôïi ích cho ngöôøi khaùc.

Töø töï thöùc, chö Phaät ruû loøng thöông, tuøy thuaän hoaøn caûnh thích hôïp cuûa Boà-taùt maø bieán hieän coõi nöôùc toát ñeïp hay thoâ xaáu.

Boà-taùt tuøy thuaän thieän caên vaø naêng löïc theä nguyeän cuûa mình ñeå bieán hieän, töø töï thöùc gioáng nhö töôùng Tònh ñoä maø Phaät ñaõ sinh. Maëc duø laø do töï taâm ñeàu bieán hieän khaùc bieät, nhöng cuøng moät nôi vôùi hình töôùng töông töï. Nghóa laø cuøng taäp hôïp trong moät coõi nöôùc ñoù.

Tònh ñoä cuûa Boà-taùt thuoäc Ñòa thöôïng laø nhö vaäy, laø höõu laäu hay laø voâ laäu? Coù nghóa voâ laäu, töùc laø sau khi ñaït ñöôïc chuûng töû Tònh ñoä voâ laäu trong töï taâm vaø do dieäu löïc cuûa nguyeän hoã trôï, bieán hieän hoùa sinh Tònh ñoä, trong ñoù thoï duïng phaùp laïc Ñaïi thöøa.

Vì caùc chuùng Boà-taùt baét ñaàu töø Ñòa thöôïng ñeàu chöùng ngoä lyù Chaân nhö, ñaït ñöôïc truù xöù voâ laäu chaân thaät, phaùp löu chaân thaät, an truù Tònh ñoä Chaân nhö, thöôøng troâng thaáy chö Phaät, cho neân caùc coõi nöôùc bieán hieän ñeàu laø voâ laäu chaân thaät, thuoäc veà ñaïo ñeá.

Coù nghóa höõu laäu; laø vì theâm haïnh gieo troàng chuûng töû vaø söùc nguyeän hoã trôï trong taâm, cho neân bieán hieän Tònh ñoä, ôû ñoù thoï duïng phaùp laïc cuûa Ñaïi thöøa. Bôûi vì Boà-taùt kia duø ñaõ chöùng ngoä Chaân nhö, ñöôïc chaân voâ laäu, nhöng töø baûy ñòa trôû laïi, vaãn coøn phieàn naõo hieän khôûi, cho ñeán möôøi ñòa cuõng coøn coù duïng coâng tu taäp vaø ñoaïn tuyeät chuûng töû cuûa phieàn naõo cuøng chöôùng sôû tri. Vì Theå cuûa thöùc thöù taùm coù theå duy trì caùc chuûng töû. Tònh ñoä ñoù vì tieáp nhaän söï huaân taäp chuûng töû trong hieän taïi, cuõng coøn laø höõu laäu thuoäc taùnh voâ kyù, thuoäc veà ñaïo ñeá voâ laäu höõu vi, chaéc chaén laø thieän.

Neáu Theå cuûa thöùc thöù taùm trong möôøi ñòa laø thieän voâ laäu thì phaûi bieát raèng ñeán Phaät ñòa, khoâng theå caàm giöõ chuûng töû höõu laäu, khoâng cho neân nhaän söï huaân taäp.

Khi Theå cuûa thöùc thöù taùm ñaõ laø höõu laäu thuoäc veà taùnh voâ kyù, thì Tònh ñoä ñöôïc bieán hieän laøm theá naøo laïi thuoäc veà taùnh thieän voâ laäu ñöôïc? Vaû laïi, moät taùnh höõu laäu khoâng coù hai thaân thaät. Baáy giôø, thaân ñoù ñaõ laø


www.daitangkinh.org

nôi nöông töïa cuûa höõu laäu, thì Tònh ñoä laøm sao laïi voâ laäu. Tònh ñoä cuûa Boà-taùt möôøi ñòa naøy laø höõu laäu vi dieäu thuoäc khoå ñeá. Nghóa nhö thaät, laø töï taâm cuûa Boà-taùt möôøi ñòa ñaõ bieán hoùa Tònh

ñoä coù hai: Neáu Tònh ñoä do thöùc thöù taùm bieán hoùa thì noù thuoäc veà töôùng phaàn

cuûa thöùc höõu laäu, laø choã nöông töïa cuûa thaân höõu laäu. Maëc duø nhôø naêng löïc thieän voâ laäu nuoâi döôõng huaân taäp söï trong saïch toát ñeïp cuûa Tònh ñoä kia, nhöng noù vaãn thuoäc veà khoå ñeá höõu laäu. Tuøy gia haïnh bieán hieän... cuõng theá. Neáu Tònh ñoä vôùi hình boùng bieán hieän töø taâm voâ laäu haäu ñaéc thì Tònh ñoä thuoäc töôùng phaàn cuûa thöùc voâ laäu, vì phaùt sinh töø chuûng töû voâ laäu cho neân Theå cuûa noù thuoäc veà ñaïo ñeá voâ laäu.

Tònh ñoä coù söï phuï giuùp ñaày ñuû nhö vaäy, phaûi coù quyeán thuoäc cho neân sau ñoù môùi noùi voâ löôïng haøng Trôøi, Roàng, Ngöôøi, Phi nhaân... thöôøng xuyeân theo giuùp ñôõ. Coù nghóa laø cung ñieän vó ñaïi chæ coù quyeán thuoäc laø Trôøi... vaây quanh, khoâng coù loaøi naøo khaùc... Chöõ ñaúng (vaân vaân) laø chæ cho Kieàn-ñaït-phöôïc, A-toá-laïc, Yeát-loä-ñoà, Khaån-naïi-laïc, Maïc-hoâ-laïc- giaø... Maïc-hoâ-laïc-giaø töùc laø loaøi maõng xaø to lôùn.

Taïi sao ñaõ sieâu vieät leân treân vieäc laøm cuûa ba coõi maø Tònh ñoä laïi coù trôøi... duøng laøm quyeán thuoäc? Trôøi... ñeàu laø nhöõng haøng thuoäc veà ba coõi. Vì thöùc thanh tònh ñaõ thaâu nhaän söï bieán hieän nhö vaäy, vì muïc ñíùch laøm trang nghieâm Tònh ñoä, cho neân khoâng maâu thuaãn vôùi nhau. Hoaëc vì höõu tình ñaõ ñöôïc giaùo hoùa thaønh thuïc, cho neân ñöôïc thò hieän bieán hoùa ra caùc chuûng loaïi nhö vaäy, nhö ñeå cheá ngöï kieáp Tyû noa vöông maø bieán hieän, hoùa laøm voâ löôïng quyeán thuoäc vaây quanh baûo veä Chuyeån luaân vöông. Hoaëc laø caùc Boà-taùt hoùa laøm voâ löôïng thaân Trôøi, Roàng... cö nguï ngay trong Tònh ñoä ñeå cuùng döôøng Phaät, hoaëc töï hoùa thaân laøm Trôøi, Roàng... ñeå theo giuùp ñôõ Nhö Lai thì khoâng phaïm loãi.

Quyeán thuoäc vieân maõn cuûa Tònh ñoä nhö vaäy, ôû yeân trong ñoù laáy gì ñeå duy trì? Duy trì nhôø vaøo phaùp vò hyû laïc roäng lôùn.

Nghóa laø ôû ñaây ñöôïc duy trì baèng phaùp vò hyû laïc cuûa Ñaïi thöøa, soáng baèng phaùp laïc. Ñoù laø nghóa duy trì. Ñaõ noùi sieâu vieät leân treân vieäc laøm nôi ba coõi ñaõ laøm thì taïi sao Tònh ñoä laïi coù caùi aên? Vaû laïi, trong phaùp voâ laäu khoâng cho neân goïi laø aên, vì aên laø ñeå nuoâi lôùn chuùng sinh trong ba coõi höõu laäu. Vì muoán ñoaïn tuyeät coõi höõu laäu cho neân khoâng goïi laø aên, nhöng do tính chaát truù trì maø cuõng goïi laø aên.

Nhö trong Toâng chæ cuûa oâng thì sinh leân coõi Saéc, nhaäp ñònh voâ laäu cuõng goïi laø aên. Khoâng phaûi laø caùi aên trong quaù khöù cho neân goïi laø aên. Quaù khöù khoâng coù. Ñaây cuõng cho neân nhö vaäy. Vì nhaân cuûa truù trì naøy


cho neân noùi laø aên. Nhö phaùp höõu laäu duø laøm chöôùng ngaïi ñoái vôùi phaùp voâ laäu, nhöng vì gìn giöõ höõu laäu cho neân ñöôïc goïi laø aên. Voâ laäu cuõng vaäy, maëc duø ñoaïn tuyeät höõu laäu, nhöng gìn giöõ voâ laäu thì laøm sao khoâng phaûi laø aên? Trong Tònh ñoä naøy, chö Phaät Boà-taùt veà sau chöùng ñöôïc voâ laäu, coù khaû naêng noùi, coù theå tieáp nhaän phaùp vò cuûa Ñaïi thöøa maø sinh ñaïi hoan hyû. Hôn nöõa, Trí theå chaân chaùnh tieáp nhaän vò Chaân nhö, sinh nieàm vui möøng lôùn, coù khaû naêng duy trì thaân maïng, khieán cho khoâng ñoaïn tuyeät-hö hoaïi, nuoâi lôùn phaùp thieän, cho neân goïi laø aên.

Duy trì vieân maõn cuûa Tònh ñoä nhö vaäy ñeå laøm cho neân söï nghieäp gì? Ñeå laøm taát caû nghóa lôïi cho moïi chuùng sinh. Nghóa laø ngöôøi trong Tònh ñoä naøy coù khaû naêng laøm heát thaûy nghóa lôïi cho taát caû loaøi höõu tình. Hoaëc khieán cho taát caû höõu tình laøm moïi vieäc nghóa. Söï lôïi ích ngay trong hieän taïi goïi laø nghóa, coøn lôïi ích cho mai sau goïi laø lôïi. Theá gian goïi laø nghóa, xuaát theá gian goïi laø lôïi. Lìa aùc goïi laø nghóa, tieáp nhaän ñieàu thieän goïi laø lôïi. Phöôùc ñöùc goïi laø nghóa, trí tueä goïi laø lôïi.

Nhöõng söï nghieäp khaùc bieät nhö vaäy, maëc duø ñang ôû trong caûnh giôùi ñònh vaéng laëng, nhöng do tröôùc ñaõ tu taäp gia haïnh nguyeän löïc cho neân töï nhieân coù khaû naêng laøm moïi nghóa lôïi cho taát caû loaøi höõu tình.

Söï nghieäp vieân maõn cuûa Tònh ñoä nhö vaäy, ñaõ thaâu nhieáp lôïi ích gì? Döùt tröø heát caùc tai hoïa, troùi buoäc, böùc baùch, caáu ueá cuûa moïi phieàn naõo. Nghóa laø trong Tònh ñoä naøy xa lìa moïi caáu ueá buoäc raøng cuûa caùc phieàn naõo cuøng moïi tai hoïa böùc baùch. Chính moïi thöù phieàn naõo goïi laø söï raøng buoäc caáu ueá. Nhö vaäy thì goïi laø nguyeân nhaân cuûa moïi tai hoïa böùc baùch. Trong Tònh ñoä naøy khoâng coù söï raøng buoäc caáu ueá cuûa phieàn naõo vaø cuõng khoâng gaây ra caùc tai hoïa böùc baùch.

Laïi nöõa, goïi laø phieàn naõo, nghóa laø moät traêm hai möôi taùm phieàn naõo caên baûn. Troùi buoäc laø khoâng bieát hoå theïn... Caáu ueá, töùc laø söï dua nònh, löøa doái, kieâu maïn... Tai hoïa böùc baùch töùc laø nghieäp ñaõ phaùt khôûi vaø quaû baùo ñaõ caûm ñöôïc.

Chöôùng sôû tri hoaëc caùc tuøy mieân goïi laø phieàn naõo. Khi chuùng hieän khôûi, goïi laø söï troùi buoäc caáu ueá. Caên baûn nôi meâ laàm goïi laø troùi buoäc, chaïy theo söï meâ laàm ñoù goïi laø caáu ueá. Chöôùng sôû tri... goïi laø tai hoïa böùc baùch.

Trong naøy, phaùp naøo goïi laø ñem laïi lôïi ích? Töùc laø phaùp xa lìa phieàn naõo caáu ueá, lìa tai hoïa böùc baùch, goïi laø ñem laïi lôïi ích. Nhö ñöôïc theá gian phong cho mình laøm chuùa teå, duø khoâng tieáp nhaän, nhöng khoâng bò tai hoïa, ñöôïc caáp cho nhaø ôû, cuõng noùi laø chuû, vì ñaõ ñem lôïi ích cho mình. Ñaây cuõng nhö vaäy. Laïi nöõa, hieän chöùng ñöôïc giaûi thoaùt phieàn naõo


www.daitangkinh.org

caáu ueá vaø tai hoïa böùc baùch, coù ñöôïc phöôùc, trí thuø thaéng cho neân goïi laø thaâu nhieáp lôïi ích.

Tònh ñoä nhö vaäy, ñaõ xa lìa tai hoïa böùc baùch beân trong, ñem laïi lôïi ích vieân maõn, cuõng laø nhaân khoâng sôï haõi caùi gì beân ngoaøi, cho neân Tònh ñoä chæ roõ chính laø coõi Voâ uùy vieân maõn. Xa lìa caùc ma, nghóa laø Tònh ñoä naøy ñaõ xa lìa taát caû ma phieàn naõo, ma uaån, ma cheát, ma trôøi hoaëc coù khaû naêng baûo ngöôøi khaùc xa lìa boán loaïi ma aáy.

Boán loaïi ma nhö vaäy laø nguyeân nhaân cuûa söï sôï haõi, vì sôï haõi aáy maø naûy sinh moïi thöù sôï haõi khaùc. Trong Tònh ñoä naøy khoâng coù söï sôï haõi kia, cho neân khoâng coù sôï haõi naøo nöõa.

Ma phieàn naõo laø moät traêm hai möôi taùm phieàn naõo vaø tuøy phieàn naõo.

Ma uaån laø naêm thuû uaån. Ma cheát nghóa laø caùc töôùng voâ thöôøng trong phaùp höõu laäu. Ma trôøi laø Thieân töû Töï taïi thöù saùu cuûa coõi Duïc. Boán loaïi naøy ñeàu coù theå gaây toån haïi ñeán caùc phaùp thieän, cho neân

goïi laø ma. Boán loaïi naøy sinh ra moïi thöù sôï haõi khaùc. Ñöùc Nhö Lai ñaõ vónh vieãn xa lìa boán loaïi ma naøy, cho neân khoâng coù moïi sôï haõi. Caùc Ñaïi Boà-taùt töø ñòa thöù nhaát trôû leân, ôû trong Tònh ñoä aáy, ñaõ xa lìa thoâ caïn nôi boán loaïi ma, khoâng coù naêm söï sôï haõi.

Tònh ñoä laø coõi Voâ uùy vieân maõn nhö vaäy, cho neân noù cuõng laø choã ôû thuø thaéng, vì vaäy sau ñaây seõ noùi ñeán söï vieân maõn cuûa truù xöù. Choã ôû cuûa Nhö Lai trang nghieâm vöôït leân treân moïi söï trang nghieâm. Nghóa laø choã cö truù cuûa Phaät trong Tònh ñoä naøy, toát ñeïp hôn truù xöù cuûa taát caû Boà-taùt vaø caùc truù xöù trang nghieâm khaùc, vì noù chæ do Nhö Lai trang söùc maàu nhieäm choã ôû cuûa Ngaøi, cho neân noù cao vöôït hôn moïi nôi trang nghieâm khaùc. Vì vaäy goïi laø truù xöù vieân maõn.

Tònh ñoä vôùi truù xöù vieân maõn nhö vaäy, thì ñöôøng qua loái laïi trong ñoù ra sao? Ñaïi nieäm-tueä-haïnh duøng laøm ñöôøng ñi, nghóa laø duøng ñaïi nieäm-ñaïi tueä vaø ñaïi haïnh ñeå laøm ñöôøng ñi. Raûo böôùc daïo chôi treân con ñöôøng naøy, cho neân goïi laø con ñöôøng daïo chôi, laø teân goïi khaùc cuûa Ñaïo. Nghe maø thaønh tueä goïi laø Ñaïi Nieäm, nghe roài ghi nhôù giöõ theo nghóa khoâng traùi ngöôïc. Suy nghó maø thaønh tueä goïi laø Ñaïi tueä döïa vaøo lyù suy xeùt kyõ caøng ñeå ñaït ñöôïc quyeát ñònh. Tu maø thaønh tueä goïi laø Ñaïi Haïnh, nhôø naêng löïc tu taäp ñeå höôùng ñeán chaân lyù.

Ñaïi nghóa laø Nieäm... duyeân theo phaùp Ñaïi thöøa maø sinh khôûi, laø quaû vò cuûa Ñaïi thöøa, vì thuoäc veà Ñaïi thöøa. Böôùc ñi lui tôùi treân ba tueä thanh tònh trong Tònh ñoä cho neân goïi laø con ñöôøng daïo chôi. Ñaây laø


noùi nhôø ba tueä maàu nhieäm maø Boà-taùt ñöôïc ñi vaøo Tònh ñoä, cho neân goïi laø con ñöôøng daïo chôi. Neáu laø ñaïi nieäm cuûa caùc Nhö Lai, thì noù laø trí khoâng phaân bieät, chính laø nhôø söï nhôù nghó an truù vôùi lyù Chaân nhö. Ñaïi Tueä töùc laø trí haäu sôû ñaéc, nhôø phaân bieät töôùng chaân tuïc cuûa caùc phaùp.

Hai trí naøy ñeàu coù taïo taùc, nghieäp duïng taêng thöôïng cuûa Tònh ñoä, cho neân ñeàu goïi laø Haïnh. Vì hai trí naøy ñeàu sinh chung trong Tònh ñoä, cho neân ñeàu goïi laø con ñöôøng daïo chôi. Hoaëc ñaïi Nieäm haïnh laø haønh töï lôïi, bôûi vì thaâu nhieáp giöõ gìn beân trong. ñaïi Tueä haïnh laø haønh lôïi tha, bôûi vì phaân bieät beân ngoaøi. Nhö vaäy theo thöù töï cuøng sinh trong hai loaïi Tònh ñoä cuûa Nhö lai, cho neân goïi laø con ñöôøng daïo chôi.

Nhö vaäy con ñöôøng Tònh ñoä ñaõ vieân maõn, phaûi coù ngöôøi ñaùnh xe vaø ngöôøi ñöôïc ngoài xe ñi treân con ñöôøng aáy. Vì vaäy tieáp theo noùi ñeán Ñaïi Chæ vaø Dieäu Quaùn duøng laøm xe chuyeân chôû.

Chæ laø Tam-ma-ñòa. Quaùn laø Baùt-la-nhaõ. Nghóa Ñaïi nhö tröôùc ñaõ noùi. Chæ vaø Quaùn cuøng vaän chuyeån cho neân goïi laø chuyeân chôû. Ngoài nôi xe Chæ Quaùn aáy, theo yù mình ñi treân con ñöôøng phía tröôùc. Con ñöôøng laø vò trí chung, töø ñöôøng chung ñoù, theo Chæ-Quaùn rieâng goïi laø ngoài xe.

Söï chuyeân chôû cuûa Tònh ñoä ñaõ vieân maõn nhö vaäy, thì phaûi coù coång vaøo ñeå töø coång vaøo aáy ngöôøi ñaùnh xe cho xe vaøo coång, vì vaäy tieáp theo noùi ñeán ñaïi Khoâng-Voâ töôùng-Voâ nguyeän giaûi thoaùt laøm coång vaøo. Ba cöûa giaûi thoaùt treân laø loái vaøo cung ñieän lôùn naøy.

Giaûi thoaùt töùc laø lìa khoûi, laø Nieát-baøn, töùc laø Ñaïi Khoâng... goïi laø cöûa giaûi thoaùt. Döïa theo coång naøy maø ñi vaøo Tònh ñoä.

Bieán keá sôû chaáp, chuùng sinh vaø phaùp ñeàu Voâ ngaõ cho neân goïi laø Khoâng. Duyeân vaøo Tam-ma-ñòa naøy, goïi laø cöûa giaûi thoaùt Khoâng. Töôùng laø möôøi töôùng:

1. Saéc. 2. Thanh. 3. Höông. 4. Vò. 5. Xuùc. 6. Nam. 7. Nöõ. 8. Sinh. 9. Laõo. 10. Töû.

Nieát-baøn khoâng coù caùc töôùng naøy cho neân goïi laø Voâ töôùng. Duyeân vaøo Tam-ma-ñòa naøy goïi laø cöûa giaûi thoaùt Voâ töôùng.


www.daitangkinh.org

Nguyeän laø mong öôùc. Quaùn xeùt moïi noãi khoå trong ba coõi, khoâng coù choã naøo ñaùng mong öôùc, cho neân goïi laø Voâ nguyeän. Duyeân vaøo Tam-ma-ñòa naøy goïi laø cöûa giaûi thoaùt Voâ nguyeän. Töø ba cöûa giaûi thoaùt Khoâng... naøy maø ñi vaøo Tònh ñoä, cho neân goïi laø cöûa.

Ñaïi nhö tröôùc ñaõ noùi. Trong Tònh ñoä naøy, cuõng caàn coù coâng vieäc ñeå ngöôøi ta laøm, nhö

ñöôøng saù, xe chuyeân chôû, coång... khieán cho loaøi höõu tình theâm haân hoan vui veû vôùi ñöùc chaân thaät, cho neân noùi ñeán vieäc laøm.

Cöûa ñi vaøo Tònh ñoä ñaõ vieân maõn nhö vaäy. Nhö cung ñieän khaùc, phaûi coù choã nöông töïa, vì vaäy tieáp theo noùi ñeán söï nöông töïa, gìn giöõ vieân maõn vôùi voâ löôïng coâng ñöùc taïo söï trang nghieâm ñöôïc xaây döïng leân baèng caùc loaïi hoa chuùa baùu lôùn. Nghóa laø nhö ñaát... döïa vaøo phong luaân... hoaëc nhö cung ñieän cuûa theá gian döïa vaøo ñaát.

Tònh ñoä nhö vaäy, ñöôïc trang nghieâm bôûi voâ löôïng caùc coâng ñöùc, ñöôïc döïng leân baèng caùc hoa sen hoàng chuùa baùu lôùn, nghóa laø Tònh ñoä thaønh töïu baèng hoa sen hoàng baùu lôùn.

Nhö vaäy, voâ löôïng caùc coâng ñöùc thieän quyù baùu vó ñaïi ñaõ döïng leân coõi Tònh ñoä. Vì toát ñeïp hôn caùc chaâu baùu cho neân goïi laø vó ñaïi.

Nhöõng hoa sen hoàng quyù baùu naøy toái thaéng hôn heát trong moïi loaøi hoa cho neân goïi laø hoa chuùa. Hoaëc hoa sen naøy phaùt sinh töø thieän caên cuûa caùc Boà-taùt maø vöôït qua moïi loaøi hoa khaùc cho neân goïi laø Ñaïi. Phaät laø Phaùp vöông, hoa sen naøy phaùt sinh töø thieän caên toái thaéng cuûa Phaät cho neân goïi laø hoa chuùa. Laïi nöõa, hoa baùu raát khoù coù ñöôïc, cho neân goïi laø Ñaïi. Vì toát ñeïp hôn heát trong caùc hoa baùu, cho neân goïi laø hoa chuùa. Hoa naøy khoâng phaûi duy nhaát, hoaëc vì caùnh hoa nhieàu cho neân goïi laø chuùng. Ñöùc Theá Toân ôû trong chuùng hoa aáy maø xaây döïng cung ñieän vó ñaïi, ñeå giaûng noùi Kheá kinh naøy, vì vaäy goïi laø trong cung ñieän vó ñaïi. Hoaëc caên cöù vaøo thaân thoï duïng thaät cuûa Nhö Lai döïa vaøo Tònh ñoä, goïi laø cung ñieän vó ñaïi ñoàng vôùi phaùp giôùi, trong ñoù thaân thoï duïng cuûa moãi Ñöùc Phaät ñeàu coù khaû naêng giaûng noùi veà phaàn goác, goïi laø noùi kinh naøy. Hoaëc caên cöù vaøo thaân thoï duïng ñaõ bieán hieän cuûa Nhö Lai, tuøy thuaän hoaøn caûnh thích hôïp cuûa Boà-taùt, ñaõ y chæ Tònh ñoä, goïi laø cung ñieän vó ñaïi vôùi löôïng khoâng nhaát ñònh, trong ñoù chö Phaät cuøng bieán hieän moät thaân, chính thöùc giaûng noùi kinh naøy, cho neân noùi phaàn löôïng vaø phöông sôû cuûa cung ñieän aáy khoâng theå quyeát ñònh.


LUAÄN PHAÄT ÑÒA KINH

QUYEÅN 2

Kinh: “Ñöùc Baïc-giaø-phaïm naøy laø baäc giaùc ngoä thanh tònh nhaát, hieän haønh khoâng hai, höôùng ñeán phaùp Voâ töôùng truù trong truù xöù cuûa Phaät, ñaït ñöôïc taùnh bình ñaúng cuûa taát caû Phaät, ñeán nôi khoâng coøn chöôùng ngaïi, phaùp khoâng theå lay chuyeån ñöôïc, vieäc laøm khoâng coù gì ngaên ngaïi, moïi söï thaønh laäp khoâng theå nghó baøn ñöôïc. Daïo khaép phaùp taùnh bình ñaúng cuûa ba ñôøi, thaân töôùng bao truøm taát caû theá giôùi, ñoái vôùi taát caû caùc phaùp thì trí tueä khoâng coù gì nghi ngôø vöôùng maéc, ñoái vôùi taát caû caùc haønh thì thaønh töïu söï giaùc ngoä vó ñaïi, ñoái vôùi caùc phaùp thì trí tueä khoâng coù gì nghi hoaëc. Taát caû thaân töôùng ñaõ thò hieän khoâng theå naøo phaân bieät. Taát caû caùc Boà-taùt ñích thöïc maø caâu trí tueä, ñaït ñöôïc nhö Phaät khoâng khaùc, an truù trong beán bôø giaûi thoaùt thuø thaéng, khoâng xen laãn cuøng vôùi söï giaûi thoaùt cuûa Nhö lai. Trí vi dieäu cöùu caùnh chöùng ñaéc khoâng coù nghóa vaø hai phía, Phaät ñòa bình ñaúng ñeán taän cuøng phaùp giôùi, taùnh bao phuû baàu hö khoâng ñeán taän cuøng thôøi gian vò lai”.

Luaän: Sau ñaây ñeå laøm saùng toû chö Phaät khaùc vôùi Ñaïi sö, neân noùi veà coâng ñöùc thuø thaéng cuûa Theá Toân. Ngoaøi ra, vì muoán laøm cho chuùng sinh naûy sinh nieàm tin töôûng thanh tònh, cho neân noùi coâng ñöùc vieân maõn cuûa Ñöùc Theá Toân. Cho neân bieát hai möôi moát loaïi coâng ñöùc thuø thaéng naøy laøm saùng toû Baïc-giaø-phaïm laø ñaáng giaùc ngoä thanh tònh hôn heát. Nghóa laø Phaät Theá Toân hoùa hieän caûnh giôùi giaùc ngoä ñeå môû mang söï giaùc ngoä cho caû höõu vi vaø voâ vi.

Laïi nöõa, ñoái vôùi moïi nôi thò hieän caûnh giôùi giaùc ngoä tònh dieäu vieân maõn ñeå môû baøy, daãn daét ñaït ñeán giaùc ngoä.

Laïi nöõa, ñoái vôùi taát caû taùnh nhö taùnh voán coù ra söùc hoaøn thaønh taùnh voán coù maø ñích thöïc môû baøy giaùc ngoä, goïi laø ñaáng Baïc-giaø-phaïm giaùc ngoä thanh tònh nhaát.

Hieän haønh khoâng hai, töùc laø chæ roõ coâng ñöùc thuø thaéng cuûa Theá


www.daitangkinh.org

Toân hoaøn toaøn khoâng coøn chöôùng ngaïi. Nghóa laø haøng phaøm phu, Nhò thöøa ñeàu hieän haønh hai chöôùng, Ñöùc Theá Toân thì khoâng coù. Caùc phaøm phu thì hieän haønh theo sinh töû, phaùt sinh moïi thöù taïp nhieãm, soáng baùm víu trong sinh töû. Thanh vaên-Ñoäc giaùc thì hieän haønh theo Nieát-baøn, hoaøn toaøn quay löng, töø boû vieäc laøm ñem laïi nieàm vui, lôïi ích cho moïi ngöôøi, maø vöôùng maéc vaøo Nieát-baøn.

Ñöùc Theá Toân thì khoâng coù hieän haønh theo hai chöôùng ñoù, cho neân goïi laø hieän haønh khoâng hai.

Höôùng tôùi phaùp Voâ töôùng, laø chæ roõ phöông tieän ñieàu phuïc vaø giaùo hoùa cuûa Ñöùc Theá Toân vôùi nhieàu coâng ñöùc thuø thaéng, nghóa laø phaùp Voâ töôùng, töùc laø Nieát-baøn.

Ñöùc Phaät ñaõ kheùo thaáu roõ höõu tình trong ba Thöøa, vaän duïng phöông tieän kheùo leùo ñeå ñieàu phuïc vaø hoùa ñoä tuøy theo naêng löïc giaùc ngoä cuûa hoï, nhö thaät noùi cho hoï, giuùp hoï höôùng ñeán chöùng ngoä phaùp voâ töôùng.

Nôi Phaät an truù laø chæ roõ coâng ñöùc thuø thaéng cuûa Ñöùc Theá Toân quaùn saùt chuùng sinh ñaõ ñöôïc ñieàu phuïc-hoùa ñoä, nghóa laø Ngaøi ñaõ an truù trong taâm Ñaïi Bi, quaùn saùt theá gian suoát saùu thôøi, caû ngaøy ñeâm. Ñaït ñöôïc taùnh bình ñaúng cuûa taát caû Phaät laø chæ roõ Ñöùc Theá Toân ñaõ ñaït ñöôïc coâng ñöùc thuø thaéng, söï nghieäp gioáng nhö söï nghieäp cuûa taát caû Ñöùc Phaät khaùc. Coù nghóa laø chöùng ngoä ñöôïc söï nghieäp ñaày tính bình ñaúng nhö heát thaûy chö Phaät.

Ñaït ñeán nôi khoâng coù chöôùng, laø chæ roõ coâng ñöùc thuø thaéng cuûa Ñöùc Theá Toân ñaõ vónh vieãn ñoaïn tröø moïi ñieàu caàn ñoái trò, laø ñaõ chöùng ngoä ñöôïc trí giaûi thoaùt taát caû hai chöôùng phieàn naõo-sôû tri vaø vónh vieãn ñoaïn tröø taát caû chöôùng.

Phaùp khoâng gì lay chuyeån, laø chæ roõ coâng ñöùc thuø thaéng cuûa Ñöùc Theá Toân ñaõ haøng phuïc ngoaïi ñaïo, laø taát caû ngoaïi ñaïo khoâng theå naøo laøm trôû ngaïi chaùnh phaùp cuûa Phaät. Ngoaïi ñaïo bò haøng phuïc cho neân chaùnh ñaïo saùng toû.

Moïi vieäc laøm khoâng trôû ngaïi laø chæ roõ coâng ñöùc thuø thaéng cuûa Theá Toân ñaõ cheá ngöï caùc thöù ma oaùn. Noùi nhöõng vieäc laøm laø chæ cho caûnh giôùi cuûa saéc..., moïi vieäc laøm ôû caûnh giôùi ñoù deã khieán loaïn taâm, gaây chöôùng ngaïi ñeán ñieàu thieän, cho neân goïi laø ma oaùn.

Chö Phaät Theá Toân vôùi taâm kheùo yeân ñònh vaø yù raát vui, cho neân ngoaïi caûnh khoâng theå quaáy nhieãu. Do ñoù, bao nhieâu coâng ñöùc cuõng hoaøn thaønh moät caùch toát ñeïp, myõ maõn, taát caû caûnh ma khoâng theå gaây trôû ngaïi ñöôïc. Vì Ngaøi coù theå haøng phuïc cheá ngöï taát caû caûnh giôùi, vì vaäy moïi vieäc laøm ñeàu khoâng theå gaây trôû ngaïi, vì vaäy noùi laø moïi vieäc laøm


ñeàu khoâng ngaên ngaïi. Moïi söï thaønh laäp khoâng theå nghó baøn ñöôïc, töùc laø chæ roõ coâng ñöùc

thuø thaéng cuûa Theá Toân ñaõ an laäp giaùo phaùp, laø Phaät an laäp taát caû giaùo phaùp, sieâu vieät leân treân moïi caûnh giôùi taàm tö.

Daïo khaép phaùp taùnh bình ñaúng cuûa ba ñôøi, laø chæ cho coâng ñöùc thuø thaéng cuûa Ñöùc Theá Toân ñaõ ghi nhaän trong ba ñôøi, nhö trong hieän taïi, Ñöùc Theá Toân ghi nhaän moïi vieäc trong quaù khöù, vò lai ñeàu khoâng chöôùng ngaïi.

Thaân Phaät bao truøm taát caû theá giôùi laø chæ roõ coâng ñöùc thuø thaéng cuûa Ñöùc Theá Toân töø cung trôøi Ñaâu-suaát giaùng traàn hieän baøy Hoùa thaân khaép taát caû nôi choán treân theá giôùi, ñoàng thôøi böôùc vaøo thai meï.

Ñoái vôùi taát caû phaùp thì trí tueä khoâng coù gì ngöng treä, laø chæ roõ coâng ñöùc thuø thaéng cuûa Ñöùc Theá Toân ñaõ ñoaïn tuyeät taát caû hoaøi nghi, ñoái vôùi taát caû phaùp Nhö Lai ñaõ chöùng ñöôïc trí quyeát ñònh, coù khaû naêng xua tan heát thaûy meâ laàm, ngôø vöïc.

Ñoái vôùi taát caû haønh thì thaønh töïu söï giaùc ngoä vó ñaïi, laø chæ roõ ñoái vôùi taát caû Thöøa, Ñöùc Theá Toân ñaõ tuøy thuaän caên cô thích hôïp, ñaõ hoùa ñoä taát caû höõu tình, chæ roõ coâng ñöùc thuø thaéng cuûa töï thaân, laø Nhö Lai nhaän bieát roõ söï khaùc nhau veà tính chaát haønh ñoäng cuûa moïi loaøi höõu tình, tuøy theo ñieàu hoï mong maø hoùa hieän thaân mình. Ñoái vôùi taát caû phaùp thì trí Nhö Lai khoâng heà ngôø vöïc meâ laàm laø chæ roõ trí cuûa Ñöùc Theá Toân ñaõ kheùo thaáu ñaït moät caùch vi dieäu veà taát caû phaùp, coù khaû naêng tuøy thuaän vôùi chuùng sinh ñöôïc thích öùng, luoân raên daïy tu taäp coâng ñöùc thuø thaéng, ñoái vôùi ngöôøi naøo coøn meâ laàm hoaøi nghi vôùi caùc phaùp, khoâng ai coù khaû naêng tuøy thuaän öùng hieän ñeå daãn daïy hoï, chæ coù Phaät Theá Toân vôùi trí kheùo leùo quyeát ñònh chöùng thaáy caùc phaùp, môùi coù theå tuøy thuaän vôùi ñieàu chuùng sinh mong muoán ñeå daãn daïy hoï, khoâng heà ngöøng nghæ hay boû dôû nöûa chöøng.

Heã Nhö Lai hieän thaân thì khoâng theå phaân bieät, laø chæ roõ coâng ñöùc thuø thaéng cuûa Ñöùc Theá Toân coù khaû naêng thaâu nhieáp chính ñaùng töï thaân khoâng ñeå nhieãm oâ. Coù nghóa laø thaân cuûa chö Phaät khoâng phaûi ñöôïc khôûi hieän do söï phaân bieät hö voïng, ôû ñoù khoâng coù nghieäp phieàn naõo naûy sinh, vì ñaõ hoaøn toaøn xa lìa söï phaân bieät taïp nhieãm, cho neân khoâng phaân bieät ñöôïc.

Taát caû Boà-taùt caàu mong chaân chaùnh ñaït ñöôïc trí, laø chæ roõ Ñöùc Theá Toân ñaõ thaønh töïu phöông tieän cuûa coâng ñöùc thuø thaéng, khoâng ñeå gioáng Phaät bò caét ñöùt, vì muoán cho gioáng Phaät khoâng ñoaïn tuyeät cho neân caùc Boà-taùt sieâng naêng tu taäp gia haïnh chöù khoâng phaûi laø Thanh vaên... Vì


www.daitangkinh.org

theá, cho neân trí Phaät chæ coù caùc Boà-taùt môùi laø ngöôøi xöùng ñaùng ñöôïc mong caàu.

Ñöôïc phaùp khoâng hai cuûa Phaät, an truù trong beán bôø giaûi thoaùt thuø thaéng laø chæ roõ coâng ñöùc thuø thaéng cuûa Theá Toân vôùi töï taùnh thaân phaàn, laø töôùng khoâng sai bieät cuûa Phaùp thaân Phaät cho neân goïi laø khoâng hai.

Truù vaøo phaùp khoâng hai cuûa Phaät, töùc laø an truù vaøo Phaùp thaân, laáy Chaân nhö laøm Theå, töôùng khoâng sai khaùc, trong ñoù, taát caû söï phaân bieät coù hai töôùng ñeàu khoâng hieän haønh. Duyeân vaøo töôùng khoâng sai bieät kia vôùi taâm ñònh thuø thaéng, thöôøng truù trong Phaùp thaân ñoù, cho neân goïi laø truù, töùc laø truù nôi khoâng hai, goïi laø beán bôø giaûi thoaùt thuø thaéng.

Phaät ñaõ ñaït ñeán möùc cuøng cöïc, cho neân goïi laø chöùng ñaéc. Khoâng ñoái ñaõi nhau trong xen taïp, laø söï giaûi thoaùt cuûa Nhö Lai ñöôïc höôùng daãn do trí maàu nhieäm vaø cöùu caùnh laø chæ roõ coâng ñöùc thuø thaéng cuûa Theá Toân thoï duïng thaân phaàn, laø heát thaûy Nhö Lai vôùi thaân thoï duïng khoâng cuøng xen taïp, Theå cuûa thaân thoï duïng aáy ñeàu rieâng bieät.

Vôùi trí maàu nhieäm, Nhö Lai coù khaû naêng khieán taát caû chuùng sinh ñeàu ñöôïc giaûi thoaùt, cho neân goïi laø trí vi dieäu, giaûi thoaùt cuûa Nhö Lai.

Ñöùc Phaät ñaõ ñaït ñeán möùc cöùu caùnh cuûa trí naøy. Nhö vaäy laø noùi veà trí maàu nhieäm cuûa Nhö Lai khoâng xen taïp laãn nhau, ngay nhö hieän thaân thoï duïng trong Tònh ñoä cuûa Phaät, cuõng khoâng xen taïp laãn nhau.

Ñöùc Phaät hieän caùc loaïi thaân trong ñaïi hoäi cuõng khoâng laãn loän cuøng vôùi söï thoï duïng phaùp laïc cuûa caùc Boà-taùt.

Ñöùc Nhö Lai ñaõ hieän thaân vôùi trí aáy cuõng ñaït ñeán möùc cöùu caùnh chöùng ngoä khoâng coù chính giöõa vaø moät beân.

Phaät ñòa bình ñaúng laø chæ roõ coâng ñöùc thuø thaéng cuûa Ñöùc Theá Toân ñaõ chöùng ngoä töôùng Chaân nhö, töôùng Chaân nhö khoâng coù chính giöõa vaø moät beân cuûa phaùp höõu vi-voâ vi, ñaõ xa lìa töôùng chính giöõa vaø moät beân cuûa moïi nôi choán, phöông höôùng.

Chaân nhö nhö vaäy töùc laø phaùp taùnh bình ñaúng cuûa Phaät ñòa naøy chöùng ñöôïc taùnh bình ñaúng, cuûa Phaät ñòa naøy, cho neân Ñöùc Nhö Lai hoaøn toaøn khoâng nhieãm oâ trong taát caû phaùp höõu vi-voâ vi... Cuøng taän trong phaùp giôùi laø chæ roõ coâng ñöùc thuø thaéng cuûa Ñöùc Theá Toân ñaõ chöùng ngoä ñöôïc quaû töôùng, laø ñaõ chöùng ngoä phaùp giôùi thanh tònh toät cuøng.

Phaùp giôùi nhö vaäy laø quaû cuûa tu ñaïo. Tieáp theo sau laø hai loaïi coâng ñöùc thuø thaéng, chæ roõ coâng ñöùc voâ taän cuûa Ñöùc Theá Toân.

Cuøng taän taùnh hö khoâng vaø cuøng taän thôøi gian vò lai, neâu roõ hai coâng ñöùc thuø thaéng cuûa Ñöùc Theá Toân laø laøm lôïi mình vaø lôïi ngöôøi. Coâng ñöùc khoâng cuøng taän, laø nhö hö khoâng duø traûi qua bao kieáp thaønh-hoaïi


nhöng taùnh noù vaãn thöôøng khoâng cuøng taän. Taát caû coâng ñöùc chaân thaät cuûa Nhö Lai cuõng laïi nhö vaäy, coøn maõi khoâng döùt heát, nhö thôøi gian cuûa ñôøi vò lai khoâng coù thôøi kyø cuøng taän. Coâng ñöùc lôïi ích cho moïi ngöôøi cuõng laïi nhö vaäy, cuøng cöïc thôøi gian ñôøi vò lai, Ñöùc Theá Toân luoân mang laïi söï lôïi ích yeân vui cho taát caû höõu tình.

Laïi nöõa, phaàn chung vaø rieâng trong ñoaïn kinh naøy ñaõ chæ roõ veà coâng ñöùc thuø thaéng cuûa Ñöùc Theá Toân.

Caâu ñaàu laø chung. Caùc caâu coøn laïi ñaõ môû roäng nghóa thuø thaéng ñoù.

Nhö vaäy môùi goïi laø kheùo giaûng giaûi veà phaùp yeáu. Do hai möôi moát caâu noùi veà coâng ñöùc thuø thaéng, cho neân goïi laø

Ñaáng giaùc ngoä thanh tònh toái thöôïng. Khoâng coù hai hieän haønh, neâu roõ coâng ñöùc duøng trí chuyeån laøm

luoân luoân khoâng chöôùng ngaïi ñoái vôùi caûnh nhaän bieát cuûa Ñöùc Theá Toân. Nghóa laø haøng Thanh vaên... trí vaãn coù chöôùng ngaïi ñoái vôùi caùc caûnh giôùi, caàn phaûi traûi qua thôøi gian raát daøi môùi ñeán ñöôïc voâ bieân sai bieät. Vì trong phaùp cuûa chö Phaät hoï khoâng coù trí chuyeån bieán. Nhö Lai thì khoâng theá, baát cöù khi naøo, ôû ñaâu Ngaøi cuõng coù voâ bieân sai bieät. Trí nhaát thieát chuûng trong phaùp Phaät ñeàu chuyeån bieán khoâng coù chöôùng ngaïi. Ñoái vôùi caùc phaùp töôùng, Phaät khoâng coøn hai hieän haønh cuûa voâ tri, baát tri, cho neân noùi laø hieän haønh khoâng hai. Vì vaäy cho neân goïi laø Ñaáng giaùc ngoä thanh tònh toái thöôïng.

Caùc caâu coøn laïi ñeàu cho neân phoái thuoäc nhö vaäy. Höôùng ñeán phaùp Voâ töôùng, chæ roõ coâng ñöùc thuø thaéng cuûa Ñöùc Theá

Toân coù khaû naêng tieán vaøo neûo khoâng hai, nghóa laø chính mình coù khaû naêng böôùc vaøo töï töôùng vónh vieãn lìa boû moïi phaân bieät, giaûi thoaùt moïi troùi buoäc caáu ueá cuûa taát caû phieàn naõo, xa lìa töôùng coù-khoâng, ñaït ñöôïc Chaân nhö thanh tònh, cuõng giuùp cho keû khaùc coù theå tieán vaøo coõi ñoù.

Truù nôi Phaät an truù, chæ roõ coâng ñöùc thuø thaéng cuûa Ñöùc Theá Toân, laø laøm Phaät söï töï nhieân khoâng ngöøng nghæ. Nghóa laø khoâng caàn duïng coâng trong vieäc laøm lôïi ích cho höõu tình khoâng heà coù söï giaùn ñoaïn. An truù nôi Thaùnh truù, Thieân truù vaø Phaïm truù.

Ñaït ñöôïc taùnh bình ñaúng cuûa taát caû Phaät chæ roõ coâng ñöùc thuø thaéng cuûa Ñöùc Theá Toân ñaõ döïa vaøo yù laïc trong Phaùp thaân ñeå taùc nghieäp khoâng sai bieät, laø trí Chaân nhö thanh tònh cuûa taát caû Phaät, taát caû lôïi ích, yeân vui vaø yù laïc, thoï duïng bieán hoùa trong hai söï nghieäp lôïi ích cho moïi ngöôøi khoâng khaùc nhau.

Ñaït ñeán nôi khoâng coøn chöôùng ngaïi, chæ roõ coâng ñöùc thuø thaéng


www.daitangkinh.org

cuûa Theá Toân ñaõ tu taäp taát caû phaùp, ñoái trò heát moïi chöôùng ngaïi, laø Ñöùc Theá Toân ñaõ tu taäp Thaùnh ñaïo ñoái trò taát caû phieàn naõo vaø chöôùng sôû tri, ñaõ ñaït ñeán nôi giaûi thoaùt taát caû chöôùng, nôi nöông töïa vaø nôi höôùng ñeán voán goïi laø Xöù.

Phaùp khoâng theå chuyeån ñoåi, chæ roõ coâng ñöùc thuø thaéng cuûa Ñöùc Theá Toân laø khoâng bò khuaát phuïc bôûi taát caû ngoaïi ñaïo, keû khaùc khoâng laøm ñaûo ngöôïc ñöôïc phaùp giaùo hoùa vaø chöùng ngoä cuûa Phaät.

Moïi vieäc laøm khoâng ngaïi, chæ roõ coâng ñöùc thuø thaéng cuûa Ñöùc Theá Toân giaùng sinh trong theá gian, nhöng phaùp theá gian khoâng heà gaây trôû ngaïi Ngaøi, laø sinh trong theá gian, vôùi taùm loaïi phaùp nhö lôïi... ñeàu khoâng theå gaây chöôùng ngaïi.

Chaùnh phaùp cuûa Theá Toân ñaõ ñöôïc thaønh laäp thì khoâng theå tö duy- baøn luaän, chæ roõ coâng ñöùc thuø thaéng cuûa Ñöùc Theá Toân ñaõ an laäp chaùnh phaùp, laø möôøi hai phaàn giaùo phaùp thuø thaéng vöôït leân treân taát caû hoaït ñoäng cuûa taàm tö, khoâng phaûi laø ñieàu maø haøng phaøm phu toái taêm coù theå suy löôøng ñöôïc. Vì Nhö Lai dieãn noùi veà taát caû töï töôùng vaø coäng töôùng, cho neân goïi laø an laäp.

Hieän baøy dieäu duïng trong phaùp taùnh bình ñaúng cuûa ba ñôøi, chæ roõ coâng ñöùc thuø thaéng cuûa Ñöùc Theá Toân, coù khaû naêng chính thöùc ghi nhaän, thì moïi cuù nghóa löu chuyeån trong ba ñôøi, duø hieän taïi hay vò lai, laàn löôït Ngaøi ghi nhôù heát moät caùch chính xaùc dieäu kyù. Ghi nhôù vieäc quaù khöù-vò lai cuõng gioáng nhö trong hieän taïi, ghi nhaän roõ raøng thuaän hôïp cho neân goïi laø bình ñaúng.

Thaân Phaät traûi khaép caû theá giôùi chæ roõ coâng ñöùc thuø thaéng cuûa Ñöùc Theá Toân, trong cuøng moät luùc Ngaøi hieän thaân khaép taát caû theá giôùi, thò hieän thaân thoï duïng vaø thaân bieán hoùa maø nghóa laø trong taát caû theá giôùi voâ bieân, tuøy nôi giaùo hoùa, Nhö Lai ñeàu hoùa hieän saéc thaân maàu nhieäm nhö löu ly... Vôùi taát caû caùc phaùp, trí khoâng nghi ngôø ngöng treä neâu roõ coâng ñöùc thuø thaéng cuûa Ñöùc Theá Toân ñaõ ñoaïn tröø moïi nghi, töùc laø luoân töï quyeát ñònh môùi coù theå khieán cho keû khaùc sinh taâm quyeát ñònh. Ñoái vôùi taát caû vieäc laøm ñeàu thaønh töïu söï giaùc ngoä vó ñaïi, chæ roõ coâng ñöùc thuø thaéng cuûa Ñöùc Theá Toân, ñaõ nhaäp vaøo voâ soá caùc haønh, laø tuøy thuaän caùc höõu tình ñöôïc giaùo hoùa, Ngaøi ñaõ hieän thaân ñoàng loaïi, maø giuùp cho hoï ngoä nhaäp.

Ñoái vôùi caùc phaùp, trí Phaät khoâng coù meâ laàm nghi hoaëc, chæ roõ coâng ñöùc thuø thaéng cuûa Ñöùc Theá Toân, thaáu ñaït phaùp ôû töông lai, phaùt sinh trí maàu nhieäm, nghóa laø vöôït leân treân caûnh giôùi haïn heïp cuûa Thanh vaên..., Ñöùc Theá Toân ñaõ kheùo gieo troàng chuûng töû nhö haït gioáng vaøng li ti trong


ñoáng ngoùi ñaù. Nhöõng caûnh giôùi nhö vaäy, ñeàu khoâng coù töôùng ñieân ñaûo, vì Ngaøi ñeàu nhaän bieát taát caû.

Ñöùc Theá Toân hieän thaân thì khoâng theå phaân bieät, chæ roõ coâng ñöùc thuø thaéng cuûa Ñöùc Theá Toân, tuøy theo söï hieåu bieát cuûa chuùng sinh, Ngaøi ñeàu hieän ñuùng nhö vaäy, laø Phaät Theá Toân duø khoâng phaân bieät nhö ngoïc baùu Ma-ni nhöng nhôø naêng löïc taêng thöôïng cuûa Nhö Lai, cuõng nhôø söùc kieán giaûi toát ñeïp cuûa töï thaân cho neân troâng thaáy thaân Nhö Lai nhö saéc vaøng... Nhöng caùc Nhö Lai khoâng coù phaân bieät, khoâng phaân bieät khaùc laï, noùi roäng nhö trong kinh.

Hoaëc ñoàng vôùi chuûng loaïi kia cho neân khoâng theå phaân bieät ñöôïc. Taát caû Boà-taùt ñaõ chaân chaùnh mong caàu ñaït trí Phaät, chæ roõ coâng

ñöùc thuø thaéng cuûa Ñöùc Theá Toân, Ngaøi laø choã nöông töïa, ñaõ giaùo hoùa voâ löôïng höõu tình baèng phöông tieän ñieàu phuïc. Nghóa laø nhôø voâ löôïng Boà-taùt laøm choã döïa maø moïi höõu tình ñöôïc ñieàu phuïc baèng phöông tieän. Nhôø dieäu löïc taêng thöôïng cuûa Nhö Lai aáy maø Boà-taùt ñöôïc nghe chaùnh phaùp, tö duy tu taäp theo thöù töï, chöùng ñöôïc trí maàu nhieäm. Boà-taùt thuoäc chuûng loaïi khaùc tieáp nhaän lôøi daën doø phoù thaùc cuûa Nhö Lai, laàn löôït noái tieáp nhau vaän chuyeån chaùnh phaùp khoâng coù giaùn ñoaïn.

Ñöôïc phaùp khoâng hai cuûa Phaät an truù trong beán bôø giaûi thoaùt thuø thaéng chæ roõ coâng ñöùc thuø thaéng cuûa Nhö Lai thaønh töïu cuøng taän Phaùp thaân bình ñaúng Ba-la-maät, laø ñoái vôùi Phaùp thaân khoâng hai cuûa Phaät ñòa, taát caû Ba-la-maät-ña nhö boá thí... ñeàu bình ñaúng vieân maõn khoâng xen taïp laãn nhau.

Trí vi dieäu giaûi thoaùt cöùu caùnh cuûa Nhö Lai, chæ roõ coâng ñöùc thuø thaéng cuûa Ñöùc Theá Toân, tuøy theo söï hieåu bieát toát ñeïp cuûa chuùng sinh ñeå thò hieän coõi Phaät thanh tònh, laø quaùn saùt söï sai bieät veà kieán giaûi cuûa loaøi höõu tình, thò hieän caùc coõi Phaät toaøn baèng vaøng roøng... khoâng xen taïp laãn nhau.

Chöùng ngoä Phaät ñòa bình ñaúng khoâng coù chính giöõa vaø moät beân, chæ roõ coâng ñöùc thuø thaéng cuûa Ñöùc Theá Toân laø ba thaân khoâng haïn löôïng, duø ôû ñaâu, phöông höôùng naøo, laø chöùng ngoä bình ñaúng khoâng coù ban ñaàu-chính giöõa vaø sau cuøng. Ba thaân cuûa chö Phaät trong Tònh ñoä Phaät cuûa Phaät ñòa khoâng coù taát caû phaàn giôùi haïn, duø laø nôi choán hay phöông höôùng naøo.

Cuøng taän nôi phaùp giôùi, chæ roõ coâng ñöùc thuø thaéng cuûa Ñöùc Theá Toân laø tieán ñeán taän cuøng giôùi haïn sinh töû, thöôøng xuaát hieän, mang laïi lôïi ích yeân vui cho taát caû chuùng höõu tình. Coù nghóa laø phaùp giôùi naøy thaät thanh tònh. Ñi heát caûnh giôùi sinh töû, thöôøng xuyeân khôûi nieäm veà caùc


www.daitangkinh.org

phaùp Ñaúng löu-Kheá kinh... ñeå giaùo hoùa höõu tình ñôøi vò lai, nhö söï thích öùng, nhö thôøi gian luoân hieän khôûi, mang laïi söï lôïi ích, yeân vui. Taän cuøng taùnh hö khoâng, ñi heát giôùi haïn vò lai, chæ roõ coâng ñöùc thuø thaéng cöùu caùnh vaø voâ taän cuûa Theá Toân, laø nhö hö khoâng luoân luoân khoâng coù cuøng taän.

Phaùp giôùi cuûa chö Phaät khôûi hieän coâng ñöùc laïi cuõng nhö vaäy, bôûi vì khoâng cuøng taän. Nhö giôùi haïn cuûa vò lai khoâng coù thôøi kyø cuøng taän, vì lôïi ích yeân vui cuûa chuùng höõu tình maø gia coâng tu haønh, khoâng luùc naøo nghæ ngôi.

Coâng ñöùc cuûa chö Phaät vì taùnh laø thöôøng coøn, voâ taän. Cöùu caùnh laø taùnh voâ thöôøng, maõi maõi noái tieáp nhau khoâng giaùn ñoaïn, cöùu caùnh voâ taän khoâng theå noùi laø coá ñònh. Phaùp thaân thanh tònh cuûa Phaät laø lyù taùnh cuûa phaùp giôùi, laø taùnh coâng ñöùc cho neân noùi thöôøng coøn. Coâng ñöùc cuûa hai thaân thoï duïng, bieán hoùa, duø taùnh noù voâ thöôøng, nhöng vaãn khoâng ñoaïn taän, hoaøn toaøn khoâng cuøng taän. Töø xöa, taát caû Nhö Lai ñeàu phaùt nguyeän roäng lôùn, chuùng höõu tình maø caàu mong ñaïo quaû Boà-ñeà vó ñaïi. Neáu caùc höõu tình ñeàu ñöôïc dieät ñoä thì baáy giôø coâng ñöùc höõu vi cuûa chö Phaät sao khoâng ñoaïn dieät? Nhöng bôûi vì caùc coõi höõu tình ñeàu khoâng bao giôø dieät ñoä heát, cho neân coâng ñöùc cuûa Phaät cuõng khoâng bao giôø ñoaïn dieät. Taïi sao? Vì phaùp voán laø nhö vaäy.

Töø voâ thæ ñeán nay, taát caû höõu tình coù naêm chuûng taùnh: 1. Chuûng taùnh Thanh vaên. 2. Chuûng taùnh Ñoäc giaùc. 3. Chuûng taùnh Nhö Lai. 4. Chuûng taùnh khoâng quyeát ñònh. 5. Chuûng taùnh khoâng coù coâng ñöùc xuaát theá. Nhö kinh luaän khaùc coù giaûng noùi roäng veà caùc töôùng naøy. Phaân

bieät kieán laäp boán chuûng taùnh tröôùc, tuy khoâng coù thôøi haïn nhaát ñònh, nhöng coù thôøi kyø cuoái cuøng dieät ñoä, vì taâm Töø Bi cho neân chö Phaät duøng phöông tieän kheùo leùo daãn daét. Chuûng taùnh thöù naêm khoâng coù nhaân cuûa coâng ñöùc xuaát theá, cho neân hoaøn toaøn khoâng coù thôøi kyø ñöôïc dieät ñoä. Chö Phaät chæ coù theå vì hoï duøng phöông tieän thò hieän thaàn thoâng, noùi phaùp xa lìa coõi aùc-sinh coõi thieän, duø hoï y theo lôøi Phaät daïy sieâng naêng tu taäp nhaân thieän, ñöôïc sinh trong theá giôùi loaøi ngöôøi, cho ñeán Phi töôûng phi phi töôûng xöù, nhöng chaéc chaén vaãn coøn lui suït rôi vaøo caùc coõi aùc.

Chö Phaät laïi duøng phöông tieän vì hoï hieän thaàn thoâng giaûng noùi phaùp, giaùo hoùa. Hoï laïi tu taäp ñieàu toát, ñöôïc sinh vaøo coõi toát. Nhöng veà sau laïi lui böôùc, bò sa ñoïa, chòu moïi khoå naõo. Chö Phaät laïi vaän duïng phöông tieän cöùu vôùt.


Cöù laàn löôït nhö vaäy, cuøng taän thôøi gian vò lai, cuõng khoâng theå naøo khieán hoï hoaøn toaøn ñöôïc dieät ñoä. Maëc duø trong kinh khaùc ñaõ dieãn noùi: “Taát caû loaøi höõu tình ñeàu coù taùnh Phaät, ñeàu seõ thaønh Phaät”. Nhöng caên cöù vaøo Phaät taùnh-phaùp thaân Chaân nhö, hoaëc caên cöù vaøo moät phaàn phöông tieän cho taát caû höõu tình maø noùi, laø ñeå giuùp cho höõu tình thuoäc chuûng taùnh khoâng quyeát ñònh, coù quyeát ñònh nhanh choùng höôùng veà quaû vò Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Do ñaïo lyù naøy, coâng ñöùc ñem laïi lôïi ích yeân vui cho höõu tình cuûa chö Phaät khoâng coù ñoaïn heát. Coâng ñöùc lôïi ngöôøi nhö vaäy döïa vaøo coâng ñöùc lôïi ích mình, cho neân khoâng heà ñoaïn tuyeät. Vì vaäy, coâng ñöùc höõu vi cuûa Nhö Lai töø nhaân maø sinh, tuy trong moãi yù nieäm coù dieät nhöng khoâng heà ñoaïn tuyeät. Do coâng ñöùc cuûa Phaät cöùu caùnh khoâng cuøng taän, cho neân Ngaøi thaønh töïu giaùc ngoä thanh tònh voâ cuøng.

Caùc caâu coøn laïi ñeàu cho neân phoái thuoäc töøng caâu moät nhö vaäy. Vì sao tröôùc noùi Tònh ñoä cuûa chö Phaät, roài sau laïi noùi ñeán coâng ñöùc

cuûa Ñöùc Theá Toân nhö vaäy? Bôûi vì laøm saùng toû coâng ñöùc cuûa chö Phaät nhö vaäy ñeàu nöông vaøo Tònh ñoä, laø laøm saùng toû Ñöùc Theá Toân döïa vaøo coõi Phaät thanh tònh ñaày ñuû coâng ñöùc nhö vaäy, ñeå giaûng veà kinh naøy.

Tieáp theo laø hieån baøy quyeán thuoäc vieân maõn cuûa Theá Toân, nghóa laø Ñaïi Thanh vaên vaø Ñaïi Boà-taùt. Trong kinh khaùc noùi: “Ñieàu thuaän- ñieàu thuaän maø trôû thaønh quyeán thuoäc-giaûi thoaùt, giaûi thoaùt maø trôû thaønh quyeán thuoäc”. Ñoù goïi laø quyeán thuoäc vieân maõn cuûa Nhö Lai.

Ñaây laø noùi voâ löôïng chuùng Thanh vaên vaø voâ löôïng Ñaïi Boà-taùt ñeàu hieän dieän ñoâng ñuû, taát caû ñieàu thuaän ñeàu laø Phaät töû... ñeàu an truù trong Ñaïi thöøa, hieän baøy dieäu duïng cuûa Ñaïi thöøa.

Theo thöù töï ñoù, quyeán thuoäc Thanh vaên vaø Boà-taùt ñeàu vieân maõn, nhöng vì sao trong naøy tröôùc noùi Thanh vaên, sau noùi Boà-taùt? Vì coù ngöôøi naûy sinh nghi ngôø ñoái vôùi Ñaïi thöøa. Ñeå tröø boû söï ngôø vöïc ñoù, cho neân daãn daét chuùng chuûng taùnh baát ñònh laøm cho Boà-taùt naûy sinh nieàm tin töôûng quyeát ñònh. Vì ñaõ thanh tònh cho neân caùc Ñaïi Thanh vaên ñaõ töø boû söï toân quyù vaø kieâu maïn cuûa mình. Nghóa laø ñoái tröôùc chuùng, haøng Ñaïi Thanh vaên ñöôïc haàu caän beân Ñöùc Theá Toân, ñöôïc gaàn guõi tieáp nhaän söï giaùo hoùa... Vaû laïi, caùc Thanh vaên thöôøng xuyeân theo saùt beân caïnh Phaät, vì hình daùng gioáng nhö Phaät, cho neân thaønh quyeán thuoäc beân trong. Hôn nöõa, Ñöùc Phaät muoán cho Boà-taùt sinh taâm cung kính ñoái vôùi chuùng Thanh vaên, nhö Kheá Kinh: “Boà-taùt khoâng cho neân khoâng sinh taâm cung kính chuùng Thanh vaên”. Do ñoù, Ñöùc Phaät vaãn khen ngôïi coâng ñöùc cuûa Thanh vaên, cuõng khieán cho haàu heát ñeàu phaùt sinh nieàm tin töôûng thanh tònh ñoái


www.daitangkinh.org

vôùi chuùng Thanh vaên. Trong hoäi naøy, cuõng coù caùc chuùng khaùc cuøng kieát taäp phaùp. Sôû dó

noùi giaûng löôïc coù hai chuùng Boà-taùt vaø Thanh vaên, laø chæ roõ söï toát ñeïp cuûa hoï. Nhö phaàn sau kinh naøy noùi: “Taát caû ñaïi chuùng Trôøi, Ngöôøi, A- toá-laïc... trong theá gian, sau khi nghe Phaät giaûng noùi, ñeàu voâ cuøng hoan hyû, tin töôûng tieáp nhaän lôøi Phaät daïy vaø vaâng laøm”.

Tröôùc ñaây ñaõ noùi Tònh ñoä raát töï taïi, laáy thöùc thanh tònh laøm töôùng, taïi sao trong hoäi naøy laïi coù Thanh vaên... maø khoâng maâu thuaãn? Khoâng coù gì laø maâu thuaãn. Vì caùc Thanh vaên... cuøng chung caùch nhìn cuûa Boà- taùt thì trôû thaønh maâu thuaãn nhau. Neáu Thanh vaên... cuõng nhaän thaáy nhö vaäy thì coù theå noùi lôøi naøy.

Caùc Thanh vaên... maëc duø ñöôïc tham döï ñaïi hoäi naøy, nhöng caùch nhìn vaø nghieäp toát ñeïp-thanh tònh, bò chöôùng ngaïi cho neân cuõng nhö ngöôøi muø khoâng troâng thaáy.

Vôùi caûnh giôùi toát ñeïp, thanh tònh nhö vaäy, thaät khoù neâu baøy heát. Ñaõ khoâng theå troâng thaáy thì khoâng cho neân ôû trong chuùng. Vì duø khoâng troâng thaáy Tònh ñoä nhö vaäy, nhöng vaãn troâng thaáy coõi nöôùc caáu ueá, vì Hoùa thaân Phaät noùi. Maëc duø cuøng ôû trong moät hoäi, nhöng vì naêng löïc nôi nghieäp cuûa mình, maø ñieàu troâng thaáy ñeàu khaùc nhau. Nhö troâng thaáy vaøng roøng cho laø löûa... Nhö boán loaïi chuùng sinh cuøng ôû chung moät nôi choán, nhöng moãi loaøi ñeàu thaáy khaùc bieät, söï troâng thaáy khoâng ñoàng nhau. Hoaëc laø Nhö Lai duøng söùc thaàn thoâng gia bò, khieán taïm thôøi ñöôïc troâng thaáy Tònh ñoä vaø nghe phaùp maàu nhieäm. Ñaây laø naêng löïc khoâng theå tö duy, luaän baøn cuûa Nhö Lai, khoâng theå vaán naïn. Duøng caên cô-ñòa vò vaø caûnh giôùi maø hoùa ñoä cuõng khoâng sai laàm, vì muoán phaùp hoäi thuyeát giaûng ñöôïc trang nghieâm, cho neân hoaëc laø Phaät hoùa hieän ra hoaëc laø caùc Boà-taùt hoùa hieän ra.

Kinh: “Cuøng vôùi voâ löôïng chuùng ñaïi Thanh vaên quy tuï. Taát caû ñeàu laø Phaät töû ñieàu thuaän, taâm kheùo giaûi thoaùt-tueä kheùo giaûi thoaùt, giôùi heát söùc thanh tònh-mong caàu ñöôïc phaùp laïc. Nghe nhieàu vaø giöõ laïi ñieàu nghe ñöôïc maø tích taäp nhöõng ñieàu ñöôïc nghe, kheùo tö duy nhöõng ñieàu neân tö duy, kheùo baøn luaän nhöõng ñieàu neân baøn luaän, kheùo thöïc hieän nhöõng ñieàu neân thöïc hieän. Tueä nhanh nhaïy-tueä mau choùng, tueä saéc beùn- tueä xuaát ly, tueä quyeát ñònh choïn löïa toát ñeïp-tueä vó ñaïi, tueä roäng raõi vaø tueä khoâng coù gì saùnh baèng. Tueä quyù baùu thaønh töïu ñaày ñuû ba Minh, ñaït ñeán nôi an truù trong phaùp laïc hieän taïi baäc nhaát. Ruoäng phöôùc voâ cuøng thanh tònh, oai nghi vaéng laëng saâu xa, nhu hoøa nhaãn nhuïc heát söùc, thaønh töïu khoâng coù giaûm bôùt, ñaõ kheùo vaâng maïng thöïc haønh Thaùnh giaùo voâ


thöôïng cuûa Nhö lai.” Luaän: Voâ löôïng chuùng Ñaïi Thanh vaên laø soá löôïng raát nhieàu, khoù

coù theå tính toaùn, cho neân goïi laø voâ löôïng. Nghe tieáng noùi cuûa Phaät maø ngoä nhaäp Thaùnh ñaïo, cho neân goïi laø Thanh vaên. Cuøng laø Taêng xuaát gia, cho neân goïi laø chuùng. Taát caû ñeàu laø haøng lôïi caên toät baäc, laø Thanh vaên thuoäc chuûng taùnh Ba-la-maät-ña cho neân goïi laø Ñaïi. Coù nghóa laø ñeàu an truù trong quaû vò Voâ hoïc, cho neân goïi laø Ñaïi.

Theo nghóa nhö thaät, thì ñeàu laø chuûng taùnh Thanh vaên khoâng quyeát ñònh, chöùng ñöôïc quaû vò nhoû, maø höôùng tôùi ñaïi Boà-ñeà, cho neân goïi laø Ñaïi, hoaëc vì soá löôïng nhieàu cuûa chuùng naøy, cho neân goïi laø Ñaïi.

Nhö ñaïi chuùng hoâm nay taát caû ñeàu ñieàu thuaän coù nghóa laø baäc Höõu hoïc xa lìa kieán chaáp, ñaõ ñoaïn tröø moät traêm möôøi hai loaïi phieàn naõo phaân bieät thoâ naëng. Khoâng caàn daây cöông kieàm cheá maø nhö con ngöïa hay, cho neân goïi laø ñieàu thuaän.

Coù nghóa laø baäc Voâ hoïc xa lìa kieán tu ñaõ ñoaïn tröø moät traêm hai möôi taùm loaïi phieàn naõo. Khoâng cöùng nhaéc maø nhö vaøng roøng, cho neân goïi laø ñieàu thuaän.

Nghóa nhö thaät thì ñeàu laø baäc hoài höôùng veà chuûng taùnh Boà-ñeà, taát caû ñeàu coù naêng löïc phaùt taâm höôùng tôùi quaû Ñaïi thöøa. Theo yù Phaät maø chuyeån bieán, nhö voi thoâng minh saùng suoát, cho neân goïi laø ñieàu thuaän. Nhôø dieäu löïc giaùo hoùa cuûa Phaät, xuaát sinh töø Thaùnh ñaïo, cho neân goïi laø Phaät töû. Nhö noùi: “Ñeàu töø mieäng cuûa Ñöùc Theá Toân sinh, do chaùnh phaùp sinh”.

Coù nghóa; ñeàu laø höôùng veà Ñaïi Thanh vaên, coù theå keá thöøa chuûng töû Phaät khieán khoâng ñoaïn tuyeät, cho neân goïi laø Phaät töû.

Taâm kheùo giaûi thoaùt, laø xa lìa tham duïc trong ba coõi, nhö noùi: “Xa lìa taâm tham lam, ñöôïc giaûi thoaùt”.

Tueä kheùo giaûi thoaùt, laø ñaõ xa lìa taát caû voâ minh caáu nhieãm, nhö noùi: “Xa lìa voâ minh cho neân tueä ñöôïc giaûi thoaùt”.

Giôùi heát söùc thanh tònh laø nhö Kheá Kinh: “Ñaày ñuû saùu chi, goïi laø giôùi heát söùc thanh tònh”. Nghóa laø an truù trong Thi la thanh tònh, kheùo töï mình giöõ gìn, phaân bieät giaûi thích töôøng taän veà quy taéc cuûa luaät nghi vaø caùch thöùc thöïc haønh ñeàu ñaày ñuû. Ñoái vôùi toäi loãi duø nhoû nhaët, ñeàu caûm thaáy raát sôï haõi, tieáp nhaän hoïc-hoïc xöù hoaëc laø ñeàu chöùng ñöôïc giôùi voâ laäu, cho neân goïi laø heát söùc thanh tònh.

Nghóa nhö thaät an truù trong quaû vò Voâ hoïc, hoài höôùng Ñaïi thöøa. Töï phaàn giôùi thanh tònh, tu taäp giôùi Boà-taùt, cho neân goïi laø heát söùc thanh tònh.


www.daitangkinh.org

Mong caàu ñöôïc phaùp laïc, khi caàu chaùnh phaùp thì muoán höôùng ñeán nieàm vui cuûa Ñaïi thöøa, nghóa laø caàu Boà-ñeà Phaät chöù khoâng mong caàu vieäc gì khaùc. Hoaëc vaøo luùc caàu phaùp, vì khieán cho ngöôøi khaùc öa thích phaùp maø khoâng tìm kieám loãi laàm cuûa hoï, xa lìa oai nghi xaáu aùc.

Nghóa nhö thaät, Ñaïi Thanh vaên naøy chuyeân caàu phaùp laïc, khoâng mong caàu tieáng khen, lôïi döôõng vaø söï cung kính.

Voâ löôïng kinh saùch trong caùc phaàn ñaàu, giöõa vaø sau ñeàu coù theå nghe vaø tieáp nhaän, cho neân goïi laø nghe nhieàu (Ña vaên). Theo nghóa ñaõ nghe ñöôïc ñeàu coù theå nhôù giöõ, khieán khoâng queân maát, cho neân goïi laø nghe giöõ. Thöôøng xuyeân hoïc taäp vaên nghóa cho ñöôïc vöõng chaéc, cho neân noùi laø nghe phaùp roài gom goùp tích luõy.

Ngöôøi ngu nôi theá gian, nghó töôûng aùc khi tö duy, lôøi noùi hung döõ khi noùi naêng, laøm vieäc aùc khi haønh ñoäng. Baäc Thaùnh xuaát theá thì vöôït qua nhöõng phaùp aáy vaø traùi ngöôïc vôùi phaùp aáy cho neân noùi laø kheùo tö duy, khi tö duy, kheùo baøn luaän ñieàu caàn baøn luaän, kheùo thöïc hieän ñieàu caàn thöïc hieän.

Ba nghieäp thanh tònh tuøy theo vieäc laøm cuûa trí tueä. Ñoái vôùi phaùp Tyø-naïi-da Phaät ñaõ giaûng daïy ñeàu nhanh choùng ngoä nhaäp vôùi yù nghóa cho neân goïi laø tueä nhanh nhaïy. Ngay trong nhöõng phaùp aáy ña soá ñeàu hoäi nhaäp vôùi dieäu nghóa, cho neân goïi laø tueä nhanh nhaïy. Vì coù theå laøm nhieàu vieäc, cho neân goïi laø nhanh nhaïy. Ngoä nhaäp nghóa vi teá, cho neân goïi laø tueä saéc beùn. Dieäu tueä coù khaû naêng ra khoûi sinh töû cho neân goïi laø tueä xuaát ly. Tueä naøy coù khaû naêng laøm nhaân troïn veïn cho Nieát-baøn, cho neân goïi laø tueä quyeát ñònh löïa choïn toát ñeïp. Quyeát ñònh löïa choïn toát ñeïp töùc laø Nieát-baøn. Vì tueä naøy coù theå laøm lieãu nhaân cho Nieát-baøn, döïa vaøo Nieát-baøn maø ñaët teân. Vì hoûi ñaùp coù tính chaát quyeát ñònh löïa choïn khoâng cuøng taän, neân goïi laø tueä vó ñaïi.

Vì kheùo thoâng ñaït saâu roäng, vieân maõn, cho neân goïi laø tueä roäng lôùn. Coù caên baûn laïi giaûng noùi veà tueä heát möïc thaâm dieäu, nghóa laø ngöôøi khaùc khoâng coù khaû naêng ñaït tôùi choã saâu xa cuûa noù. Ñoái vôùi caùc chuùng Thanh vaên thuoäc caên taùnh meàm moûng thì tueä naøy cao vöôït hôn, cho neân goïi laø tueä khoâng coù gì saùnh baèng. Tueä naøy coù khaû naêng daãn veà yù nghóa cao toät cho neân goïi laø tueä quyù baùu. Caùc Thanh vaên naøy coù ñuû tueä quyù baùu aáy, cho neân goïi laø tueä baùu thaønh töïu.

Ñaày ñuû ba minh laø chöùng ñöôïc ba minh cuûa baäc Voâ hoïc. Sao goïi laø ba minh cuûa baäc Voâ hoïc? Ñoù laø: 1. Trí chöùng ñaéc thoâng minh, theo nhôù nghó maø bieát choã ôû töø kieáp

tröôùc.


2. Trí chöùng ñaéc thoâng minh veà sinh töû. 3. Trí chöùng ngoä thoâng minh veà höõu laäu ñaõ dieät tröø. Baäc Voâ hoïc vôùi caên cô nhaïy beùn chöùng ñöôïc ba thoâng, loaïi boû caùi

ngu nhieãm oâ, maø khoâng bò nhieãm oâ trong ba ñôøi cho neân noùi laø coù ba minh.

Coù nghóa, minh laø duøng tueä laøm taùnh, tueä coù theå tröø dieät söï toái taêm, cho neân noùi laø minh.

Coù nghóa, khoâng si meâ thì laáy thieän caên laøm taùnh maø traùi ngöôïc vôùi voâ minh.

Ñaït ñeán nôi an truù trong phaùp laïc hieän taïi baäc nhaát laø chöùng ñöôïc tónh löï thuø thaéng khoâng thoái chuyeån.

Ruoäng phöôùc voâ cuøng thanh tònh laø vónh vieãn xa lìa phieàn naõo, nhö ruoäng toát ôû ñôøi coù khaû naêng nhanh choùng sinh tröôûng quaû roäng lôùn.

Oai nghi vaéng laëng saâu xa laø taát caû oai nghi ñeàu an truù trong söï nhaän bieát ñuùng ñaén (chaùnh tri).

Nhu hoøa nhaãn nhuïc heát söùc-thaønh töïu khoâng coù giaûm bôùt laø coù khaû naêng chòu ñöïng khoå ñeå soáng chung.

Ñaõ kheùo vaâng maïng thöïc haønh Thaùnh giaùo voâ thöôïng cuûa Nhö Lai, laøm moïi coâng vieäc ñaõ laøm ñeàu ñöôïc vieân maõn. Thaùnh giaùo cuûa Nhö Lai voán muoán ñöa chuùng höõu tình ra khoûi moïi ñau khoå cuûa sinh töû. Caùc Thanh vaên naøy ñaõ tieán leân quaû vò Voâ hoïc, ñeàu ra khoûi sinh töû, cho neân ñaõ kheùo vaâng maïng thöïc haønh Thaùnh giaùo voâ thöôïng cuûa Nhö Lai. Neáu nhö vaäy thì taïi sao Ñöùc Nhö Lai laïi coøn giaûng noùi phaùp cho hoï? Vì Ñöùc Nhö Lai muoán hoï hoài höôùng ñaïi Boà-ñeà.

Caùc Thanh vaên naøy ñeàu an truù trong baäc Voâ hoïc. Khi baùo thaân naøy chaám döùt, thì chaéc chaén hoï böôùc vaøo caûnh giôùi Nieát-baøn voâ dö hoaøn toaøn vaéng laëng, tòch tónh an laïc khoâng khaùc gì Phaät. Nhö luaän khaùc noùi: “Vì sao Nhö Lai laïi höôùng daãn hoï ñeán ñaïi Boà-ñeà, ñeå phaûi chòu khoå trong moät thôøi gian daøi? Nhöng trong phaàn vò bieán dòch sinh töû, hoï khoâng coøn nhaän chòu caùc khoå. Ñaây coù loãi gì? Vì coøn coù haønh khoå thì ñaây laø moät loãi lôùn”. Tuy phaûi traûi qua khoå naøy ñeå ñöôïc ba thaân coâng ñöùc cuûa Nhö Lai ñaïi hyû ñaïi laïc cho neân khoâng coù loãi. Heát thaûy söï an laïc lôùn khoâng gì hôn Nieát-baøn, Thanh vaên kia ñaõ chöùng ñaéc sao laïi coù moät soá ít phaûi caàu Boà-ñeà Nieát-baøn?

Maëc duø ñaõ coù ñöôïc söï tòch dieät yeân vui, nhöng khoâng thoï nhaän nieàm vui, coøn söï yeân vui cuûa ba Boà-ñeà thì ñoaïn tuyeät moïi thoï laïc... vaø ñaõ ñaày ñuû voâ löôïng coâng ñöùc roài thì ñaâu caàn phaûi haønh khoå ñeå ñöôïc nieàm vui höõu vi.


www.daitangkinh.org

Höõu vi voâ laäu cuõng nhö Nieát-baøn, vì voâ laäu naøy khoâng phaûi thuoäc veà haønh khoå. Vaû laïi, neáu ñaõ thaønh Phaät thì coù theå giaùo hoùa, voâ löôïng höõu tình ñöôïc Phaät hoùa ñoä ñeàu ra khoûi sinh töû. Ñaõ thaønh Phaät thì khoâng coù khaû naêng naøy sao?

Keå töø voâ thæ ñeán nay phaùp chuùng sinh laø nhö vaäy, nhö vaäy chuûng taùnh coù theå giaùo hoùa vaø ñöôïc giaùo hoùa ñeàu tuøy thuoäc vaøo nhau. Neáu khoâng tuøy thuoäc nhau, thì khoâng theå giaùo hoùa. Vì vaäy Ñöùc Nhö Lai ñaõ vaän duïng moïi thöù phöông tieän ñeå giaùo hoùa caùc höõu tình khieán cho hoï ñeàu ñöôïc quaû vò Phaät.

Giaùo hoùa chuùng sinh ñöôïc giaùo hoùa, neáu vaäy thì Thanh vaên hoaëc tröø baûy ñôøi, hoaëc tröø moät ñôøi, hoaëc tröø moät ñôøi ôû moãi moãi nôi thuoäc caûnh giôùi treân. Taát caû ñôøi coøn laïi ñeàu ñöôïc phi traïch dieät, hoaëc taát caû ñôøi ñeàu phi traïch dieät. Sao laïi phaûi traûi qua ba voâ soá kieáp tu nhaân Boà-ñeà môùi ñöôïc thaønh Phaät?

Maëc duø caùc phieàn naõo ñaõ laøm taêng tröôûng phaàn ñoaïn vaø ñöôïc phi traïch dieät, nhöng do nguyeän löïc maø thoï nhaän bieán dòch sinh töû, traûi qua ba voâ soá kieáp tu nhaân Boà-ñeà khoâng coù loãi laàm gì.

Phi traïch dieät laø caùc duyeân khoâng ñuû, hoaøn toaøn khoâng sinh trong thôøi gian naøy, khoâng phaûi laø vónh vieãn khoâng sinh. Thanh vaên kia duø löu truù theo sinh töû trong thôøi gian daøi, nhöng do ñònh trong nguyeän löïc nuoâi döôõng maø caûm sinh ra nhaân, khieán cho coâng naêng cuûa nhaân coù theå sinh ra keát quaû trong nhieàu thôøi gian. Chính trong moät thaân naøy ñaõ laàn löôït taêng tieán toát ñeïp cho ñeán khi thaønh Phaät. Nhö phaùp keùo daøi söï soáng, laïi khoâng thoï sinh cho neân luaän môùi neâu baøy:

Hoûi: Thanh vaên hoài höôùng Boà-ñeà laø truù trong caûnh giôùi Nieát-baøn voâ dö y hay laø truù trong caûnh giôùi Nieát-baøn höõu dö y ñeå phaùt taâm höôùng veà Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Boà-ñeà?

Ñaùp: Chæ truù trong caûnh giôùi Nieát-baøn höõu dö y môùi coù theå coù vieäc naøy. Vì sao? Vì trong caûnh giôùi Nieát-baøn voâ dö y, hoaøn toaøn xa lìa taát caû söï nghieäp phaùt taâm höôùng ñeán... taát caû coâng duïng ñeàu ñöôïc ngöng döùt.

Hoûi: Neáu chæ truù trong Nieát-baøn höõu dö y ñeå phaùt taâm höôùng ñeán Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Boà-ñeà, thì laøm sao chæ moät ñôøi maø coù theå chöùng ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc? Vì sao? Vì A-la-haùn... ñaâu coøn moät ñôøi naøo khaùc nöõa, huoáng laø coù nhieàu ñôøi noái tieáp nhau?

Ñaùp: Bôûi vì Thanh vaên kia caàn phaûi gia taêng caùc haïnh soáng laâu thì môùi coù theå hoaøn thaønh. Ñöùc Theá Toân phaàn nhieàu ñeàu döïa vaøo soá Thanh vaên hoài höôùng Boà-ñeà naøy maø maät yù noùi: “Neáu coù ngöôøi naøo kheùo tu taäp boán thaàn tuùc thì coù theå soáng moät kieáp, hoaëc hôn moät kieáp”. Hôn moät


kieáp; trong naøy yù noùi laø traûi qua moät kieáp. Thanh vaên kia, duø gia taêng haïnh soáng laâu theâm vaø phaùt taâm höôùng veà Boà-ñeà voâ thöôïng, nhöng söï tu haønh raát chaäm chaïp cho neân öa chuoäng Nieát-baøn, khoâng baèng Boà-taùt môùi phaùt taâm vaø baét ñaàu söï nghieäp.

Thanh vaên kia ñaõ tu haønh gia taêng tuoåi thoï nhö vaäy xong, coøn löu laïi caên thaân höõu vi ñeå rieâng taïo ra hoùa thaân khaùc.

Phaùp ñoàng laø trong phöông tieän tröôùc, thò hieän nhaäp Nieát-baøn trong Nieát-baøn voâ dö y. Do nhaân duyeân naøy cho neân ñeàu naûy sinh caûm nghó: Toân giaû kia vôùi danh hieäu ñoù ñaõ nhaäp Nieát-baøn trong caûnh giôùi Nieát-baøn voâ dö y. Thanh vaên aáy vì ñaõ ñeå laïi thaân thaät vôùi caên höõu laäu, töùc laø tuøy thuoäc vaøo nhöõng gì hoï öa thích trong chaâu Thieäm-boä ôû coõi naøy, xa lìa roài an truù. Taát caû chö Thieân haõy coøn khoâng theå nhìn thaáy, huoáng chi laø caùc chuùng sinh khaùc coù theå troâng thaáy. Vì Thanh vaên aáy ña soá ñeàu thích an truù trong caûnh giôùi Nieát-baøn, hieän baøy dieäu duïng ñeán khaép moïi theá giôùi ñeå thaân caän cuùng döôøng Phaät, Boà-taùt vaø tu taäp laøm haønh trang cho Boà- ñeà trong Thaùnh ñaïo. Neáu khi phoùng daät thì chö Phaät vaø Boà-taùt thöôøng xuyeân thöùc tænh hoï. Khi Thanh vaên kia ñaõ tænh bieát roài, coù theå khoâng coøn phoùng daät trong coâng phu tu haønh nöõa.

Laïi nöõa, Thanh vaên hoài höôùng Boà-ñeà, hoaëc ñoái vôùi quaû vò Höõu hoïc, thì coù theå töø boû öôùc nguyeän mong caàu Thanh vaên. Hoaëc ôû quaû vò Voâ hoïc, môùi coù theå buoâng boû haún, vì caên taùnh cuûa Thanh vaên aáy coù söï khaùc bieät, phaûi chôø ñôïi caùc duyeân môùi coù söï khaùc bieät.

Nhö vaäy, neáu trong quaû vò Voâ hoïc, Thanh vaên hoài höôùng Boà-ñeà do nguyeän löïc cuûa ñònh cho neân thöôøng xuyeân nuoâi döôõng cho nhaân xöa kia caûm ñeán thaân hieän taïi, khieán cho xuaát sinh quaû baùo noái tieáp nhau trong thôøi gian laâu daøi, daàn daàn toát ñeïp theâm, maõi cho ñeán khi thaønh Phaät thì coâng naêng môùi heát. Quaû baùo naøy duø laø tröïc tieáp caûm töø nhaân höõu laäu, nhöng do söùc hoã trôï nuoâi döôõng cuûa ñònh vaø nguyeän voâ laäu, goïi laø sinh töû bieán dòch khoâng theå tö duy, luaän baøn. Vì ñònh vaø nguyeän voâ laäu thì khoâng theå tö duy-luaän baøn, cho neân neáu ôû quaû vò Höõu hoïc hoài höôùng Boà-ñeà, thì hoaëc tuøy thuaän vôùi phieàn naõo maø caûm sinh theá löïc. Chieâu caûm phieàn naõo naøy sinh roài, ñeán ñôøi soáng sau cuøng, Thanh vaên haøng phuïc ñöôïc caùc phieàn naõo, phaùt sinh naêng löïc cuûa ñònh, nguyeän, giuùp ñôõ cho nhaân cuûa thaân ñôøi sau, nhö ñaïo lyù tröôùc, cho ñeán khi thaønh Phaät. Hoaëc khi hoài taâm roài, lieàn deïp boû phieàn naõo, phaùt sinh nguyeän löïc cuûa ñònh hoã trôï cho nhaân cuûa thaân hieän taïi, nhö ñaïo lyù tröôùc, cho ñeán khi thaønh Phaät.

Moïi coâng duïng voâ laäu giuùp ñôõ cho naêng löïc cuûa ñònh-nguyeän,


www.daitangkinh.org

khoâng phaûi laø phieàn naõo, nghóa laø ñeàu thuoäc veà thaân bieán dòch khoâng theå tö duy luaän baøn, hoaëc söùc phieàn naõo ñaõ chieâu caûm dò thuïc thuoäc veà thaân phaàn ñoaïn.

Neáu noùi Thanh vaên laø ngöôøi ñaõ ñöôïc taïo taùc, hoùa hieän thì khoâng caàn phaûi phaân bieät hoûi ñaùp nhö vaäy.

Kinh: “Laïi coù voâ löôïng Ñaïi Boà-taùt töø coõi nöôùc chö Phaät cuøng ñeán döï phaùp hoäi, ñeàu an truù trong Ñaïi thöøa, ñeàu hieän baøy dieäu duïng trong phaùp Ñaïi thöøa. Ñoái vôùi caùc chuùng sinh, taâm cuûa caùc vò aáy ñeàu bình ñaúng, lìa moïi söï phaân bieät vaø khoâng phaân bieät veà voâ soá caùc thöù phaân bieät, deïp tan caùc ma oaùn, xa rôøi moïi söï phaân bieät do yù nieäm raøng buoäc cuûa haøng Thanh vaên, Ñoäc giaùc.

Phaùp vò roäng lôùn vaø söï vui möøng ñöôïc duy trì, ñaõ vöôït qua naêm thöù sôï haõi, luoân luoân höôùng ñeán hoäi nhaäp vôùi quaû vò khoâng thoái chuyeån, döùt heát taát caû caûnh giôùi khoå naõo böùc baùch cuûa caùc chuùng sinh hieän taïi, Boà-taùt Dieäu Sinh laø baäc thöôïng thuû”.

Luaän: Noùi Ñaïi Boà-taùt, nghóa laø caùc Taùt-ñoûa caàu ñaït Boà-ñeà. Ñaây laø chung cho caû ba Thöøa, vì noùi giaûn löôïc, cho neân chæ laáy Ñaïi thöøa, coøn caàn phaûi noùi theâm töø Ma-ha-taùt. Laïi duyeân laáy Boà-ñeà Taùt-ñoûa laøm caûnh giôùi, cho neân goïi laø Boà-taùt, laø ngöôøi coù ñaày ñuû ñaïi nguyeän lôïi mình-lôïi ngöôøi, mong caàu ñaïi Boà-ñeà, vì lôïi ích cho moïi höõu tình.

Laïi nöõa, Taùt-ñoûa laø nghóa cuûa söï duõng maõnh, tinh tieán duõng maõnh mong caàu Ñaïi cuûa Boà-ñeà, cho neân goïi laø Boà-taùt. Ñaây laø chung cho caùc phaàn vò. Nay chæ choïn laáy caùc Ñaïi Boà-taùt ôû ñòa thöôïng, vì vaäy noùi theâm töø Ma-ha-taùt.

Vì sao khen ngôïi noùi veà coâng ñöùc cuûa Boà-taùt? Vì hoï ñaõ töø boû taâm khinh maïn cuûa chuùng sinh.

Coù ngöôøi noùi theá naøy: “Caùc chuùng Thanh vaên vì ñaõ tu taäp phaïm haïnh töø laâu, caùc chuùng Boà-taùt neân cung kính, leã baùi, ñoàng thôøi cuõng laøm cho chuùng sinh phaùt khôûi nieàm tin thanh tònh”.

Boà-taùt haõy coøn coù coâng ñöùc nhö vaäy, huoáng laø Ñöùc Nhö Lai. ÔÛ ñaây noùi laø ca ngôïi coâng ñöùc cuûa Boà-taùt, chính laø hieån baøy caùc Boà-taùt coù ba vieäc lôùn lao, cho neân goïi laø Ma-ha-taùt.

1. Soá löôïng lôùn lao, bôûi vì voâ löôïng. 2. Ñöùc lôùn lao, nghóa laø an truù trong Ñaïi thöøa, hieän baøy dieäu duïng

trong phaùp Ñaïi thöøa... 3. Nghieäp lôùn lao, töùc döùt tröø moïi khoå naõo cuûa chuùng sinh, ñem laïi

lôïi ích yeân vui cho höõu tình laø söï nghieäp cuûa Boà-taùt. Töø coõi nöôùc chö Phaät, caùc Boà-taùt cuøng ñeán ñaây döï hoäi. Nghóa laø töø


voâ soá caùc coõi Phaät trong möôøi phöông, vì muoán ñöôïc nghe Phaät giaûng noùi phaùp, cho neân caùc Boà-taùt ñeàu ñeán döï ñoâng ñuû. Cuõng coù chö vò Boà- taùt ôû theá giôùi Ta baø ñeán tham döï phaùp hoäi, nhöng ngöôøi keát taäp kinh chæ noùi Boà-taùt ôû phöông khaùc vaân taäp ñeán, vì muoán ñoái trò nhöõng Boà-taùt löôøi bieáng kieâu maïn, khoâng ñeán taäp hôïp trong chuùng hoäi ñeå caàu nghe phaùp.

Boà-taùt töø phöông khaùc ñeán nhö vaäy laø chính mình caàu mong ñöôïc nghe phaùp, chöù khoâng phaûi do ngöôøi khaùc daãn daét, vì taát caû ñeàu coù ñuû thaàn löïc vó ñaïi. Caùc Boà-taùt aáy ñaõ töø moät coõi raát xa cuûa caùc theá giôùi khaùc ñeán ñaây ñeå döï hoäi, huoáng laø caùc Boà-taùt ôû coõi naøy laïi khoâng ñeán taäp hôïp sao?

Chuùng Thanh vaên, tröôùc khoâng thaáy noùi ñeán vieäc taäp hôïp, vì hoï ñang cö nguï taïi phöông naøy. Hoâm nay, noùi caùc Boà-taùt töø phöông khaùc ñeán ñaây ñeå döï hoäi, cho neân bieát cuõng coù caùc Boà-taùt ôû ngay phöông naøy, vì giaûn löôïc cho neân khoâng noùi.

Caên cöù trong ñöùc ñoä lôùn lao, cho neân bieát löôïc noùi coù chín loaïi ñöùc vó ñaïi:

1. Tinh tieán vó ñaïi: Nghóa laø do dieäu löïc tinh tieán an truù trong Ñaïi thöøa. An truù trong Ñaïi thöøa mong cöùu vôùt höõu tình ñeå hoï xa lìa sinh töû vaø töï phaùt taâm höôùng ñeán Boà-ñeà Voâ thöôïng.

2. Nhaân vó ñaïi: Nghóa laø Boà-taùt hieän baøy dieäu duïng trong phaùp Ñaïi thöøa, töùc laø möôøi ñòa... Duøng haïnh nghe, tö duy, tu taäp... laàn löôït hieän baøy dieäu duïng.

3. Sôû duyeân vó ñaïi: Nghóa laø ñoái vôùi caùc chuùng sinh, taâm Boà-taùt luoân bình ñaúng. Ngay nôi taát caû höõu tình ñaït ñöôïc söï bình ñaúng giöõa mình vaø ngöôøi, duøng caùc phöông tieän bình ñaúng nhö taâm Ñaïi Bi...

4. Thôøi gian vó ñaïi: Nghóa laø Boà-taùt xa lìa moïi söï phaân bieät, khoâng phaân bieät veà voâ soá caùc thöù phaân bieät, töùc laø ñoái vôùi taát caû thôøi gian, cuõng nhö trong moät nieäm ñeàu chuyeån bieán bình ñaúng.

Kieáp goïi laø phaân bieät, bôûi vì ñoái vôùi taát caû kieáp vaø khoâng phaûi kieáp ñeàu ñoaïn heát phaân bieät. Bôûi vì khoâng phaân bieät kieáp vaø phi kieáp, cho neân Boà-taùt coù theå tu haønh trong thôøi gian laâu daøi, khoâng heà thaáy chaùn.

5. Khoâng caáu nhieãm vó ñaïi: Nghóa laø phaù tröø caùc thöù ma oaùn, vì buoâng boû taát caû nhöõng gì ñaõ thaâu nhaän, cho neân coù theå haøng phuïc caùc ma oaùn. Nhö noùi: “Neáu Boà-taùt ñoái vôùi taát caû caùc söï vieäc ñaõ thaâu nhaän, bieát roõ laø khoâng chaéc thaät, taâm khoâng tham caàu, thì coù theå phaù tan moïi thöù ma oaùn”.

6. Taùc yù vó ñaïi: Nghóa laø xa lìa taát caû yù nghó phaân bieät, raøng buoäc trong yù nieäm cuûa haøng Thanh vaên, Ñoäc giaùc, töùc laø lìa boû phaàn ñoaïn,


www.daitangkinh.org

döùt tröø moïi taùc yù cuûa haøng Nhò thöøa. 7. Nhaäm trì vó ñaïi: Nghóa laø phaùp vò roäng lôùn, vui möøng vì ñöôïc

gìn giöõ, töùc laø duøng söï vui möøng ñoái vôùi phaùp vò cuûa Ñaïi thöøa ñeå laøm thöùc aên.

8. Thanh tònh vó ñaïi: Nghóa laø vöôït qua naêm söï sôï haõi, töùc laø ba nghieäp thanh tònh, thoaùt khoûi moïi söï sôï haõi, khoâng phaïm giôùi..., vì phaïm giôùi laø nhaân cuûa söï sôï haõi seõ bò ñoïa vaøo caùc coõi aùc...

Naêm thöùc sôï haõi: 1. Sôï khoâng soáng noåi. 2. Sôï tieáng xaáu aùc. 3. Sôï cheát. 4. Sôï coõi aùc. 5. Khieáp sôï ñaïi chuùng.

Naêm thöù sôï haõi nhö vaäy khi chöùng ñaéc ñòa yù laïc thanh tònh thì ñeàu xa lìa.

9. Chöùng ñaéc vó ñaïi: Nghóa laø luoân luoân höôùng tôùi tieán vaøo phaàn vò khoâng thoái chuyeån, töùc laø ñöôïc baäc Nhaát thieát trí thoï kyù. Boà-taùt ôû vaøo phaàn vò luoân luoân khoâng luøi laïi. Trong baûy ñòa tröôùc coøn coù coâng duïng vaän chuyeån cuûa gia haïnh, chöa chöùng ñöôïc ñaïo khoâng duïng coâng, khoâng thoái chuyeån. Caùc ñòa coøn laïi ñeàu ñöôïc khoâng gia haïnh ñoái vôùi coâng duïng vaän chuyeån, luoân luoân höôùng tôùi tieán vaøo phaàn vò khoâng thoái chuyeån. Vì ñaïo khoâng duïng coâng cuûa phaàn vò khoâng thoái chuyeån, luoân luoân höôùng tôùi tieán vaøo, cho neân goïi laø moät möïc höôùng ñeán tieán vaøo phaàn vò khoâng thoái chuyeån.

Söï nghieäp vó ñaïi naøy chaám döùt taát caû khoå naõo ñaõ böùc baùch caùc chuùng sinh, maø Boà-taùt hoùa hieän tröôùc maét, nghóa laø caùc Boà-taùt coù khaû naêng döùt tröø moïi khoå naõo trong ngoaøi, luoân böùc baùch taát caû chuùng sinh baèng chính phaàn vò hieän coù cuûa mình.

Trong ñòa naøy coù Ñaïi Bi, Ñaïi Töø. Hai loaïi naøy coù khaû naêng chaám döùt moïi khoå naõo cuûa taát caû chöùng beänh beân trong... Beân ngoaøi thì bò phieàn naõo böùc baùch do ngheøo naøn... thì hai loaïi naøy laøm ra nhieàu lôïi ích yeân vui cho höõu tình. Coù ñöôïc coâng haïnh naøy cho neân goïi laø söï nghieäp vó ñaïi.

Laïi nöõa, ñeàu an truù trong Ñaïi thöøa, laø an truù ôû ñòa thöù nhaát, khi Boà-taùt chöùng ñaït ñöôïc Chaân phaùp giôùi truøm khaép vieân maõn, môùi chöùng ñöôïc phaùp Ñaïi thöøa chaân thaät, cho neân goïi laø an truù trong Ñaïi thöøa.

Hieän baøy dieäu duïng trong phaùp Ñaïi thöøa nghóa laø ñòa thöù hai, tu haønh ba tuï giôùi cuûa Boà-taùt. Phaùp haønh cuûa Ñaïi thöøa, töùc laø ba tuï giôùi.


Taâm Boà-taùt luoân bình ñaúng ñoái vôùi moïi chuùng sinh: Nghóa laø trong ñòa thöù ba chöùng ñöôïc caùc ñònh thuø thaéng, phaùt khôûi boán voâ löôïng bình ñaúng, ñem laïi lôïi ích yeân vui cho moïi höõu tình.

Xa rôøi moïi söï phaân bieät: ÔÛ ñòa thöù tö, Boà-taùt chöùng ñöôïc ba möôi baûy phaùp phaàn Boà-ñeà, lìa xa moïi söï phaân bieät vaø khoâng phaân bieät ñoái vôùi voâ soá caùc thöù phaân bieät.

Caùc thöù phaân bieät: Töùc phaân bieät ngaõ chaáp, do kieán ñaïo maø ñoaïn tröø noù. Boà-taùt ñòa thöù nhaát ñaõ xa lìa phaàn naøy.

Khoâng phaân bieät laø Caâu sinh ngaõ chaáp, do tu ñaïo maø ñoaïn tröø chaáp tröôùc. Trong ñòa naøy thì ñaõ xa lìa. Hai loaïi naøy töông öng vôùi caùc phaùp, goïi laø voâ soá caùc thöù phaân bieät, vì haïnh vaø kieán giaûi ñeàu khaùc nhau. Maëc duø tröôùc-sau ñeàu xa lìa nôi choán cuøng taän, nhöng noùi chung nhö ñònh thöù tö thì noùi laø xa lìa khoå vui, nhö ôû quaû vò thöù ba thì xa lìa naêm phaàn döôùi (Naêm haï phaàn kieát söû).

Coù nghóa, trong thöùc thöù baûy cuûa ñòa naøy, caâu sinh phieàn naõo ñeàu xa lìa taát caû. Coù nghóa trong thöùc thöù saùu cuûa ñòa naøy, caâu sinh ngaõ kieán ñaõ xa lìa heát thaûy, chöù khoâng phaûi trong thöùc thöù baûy. Vì töø baûy ñòa trôû laïi, vaãn coøn coù söï hieän haønh cuûa phieàn naõo vi teá.

Neáu khoâng coù thöùc thöù baûy thì seõ khoâng coù choã döïa cuûa söï caáu nhieãm, cho neân khoâng gioáng naêm thöùc tröôùc. Neáu ñaõ xa lìa caùc hoaëc vi teá trong thöùc thöù baûy thì caùc hoaëc thoâ tröôïc cuûa saùu thöùc seõ khoâng hieän haønh ôû caùc ñòa thöù naêm-thöù saùu-thöù baûy, töùc laø traùi vôùi phaàn Du Giaø ñaõ noùi trong kinh Giaûi Thaâm Maät.

Laïi nöõa, theo nhö trong ñònh Kim cang duï cuûa Nhò thöøa, caùc meâ laàm cuûa thöùc thöù baûy vaø phieàn naõo raát nhoû nhaët trong saùu thöùc ñeàu ñöôïc ñoaïn trong cuøng moät luùc, vì sao ôû ñaây, tröôùc thì noùi phieàn naõo vi teá cuûa thöùc thöù baûy, sau laïi noùi lìa phieàn naõo thoâ tröôïc cuûa saùu thöùc?

Vì vaäy, boán ñòa ñaõ chöùng ñöôïc trí voâ ngaõ, dieät tröø söï ngaõ chaáp caâu sinh trong yù thöùc, nhöng vaãn chöa xa lìa phieàn naõo vi teá trong thöùc thöù baûy, cuøng söï tu taäp ñoaïn dieät hoaëc coøn laïi trong saùu thöùc.

Ñaây laø noùi haøng phuïc vaø xa lìa, chöù khoâng phaûi laø noùi vónh vieãn tröø dieät. luùc ñaït ñeán taâm kim cang trong ñòa thöù möôøi, thì môùi nhanh choùng ñoaïn tröø, do tu ñoaïn chuûng töû.

Deïp tan caùc ma oaùn, laø ñòa thöù naêm quaùn saùt boán Thaùnh ñeá ñeàu laø taùnh bình ñaúng, phaù tan caùc ma oaùn, chaáp giöõ veà söï khaùc bieät cuûa sinh töû vaø Nieát-baøn. Xa lìa taát caû phaân bieät heä nieäm cuûa haøng Thanh vaên, Ñoäc giaùc, laø ñòa thöù saùu, quaùn saùt möôøi hai chi duyeân khôûi nhieãm-tònh, ñeàu laø taùnh bình ñaúng. Töùc laø xa lìa heä nieäm phaân bieät veà chaùn sôï taïp nhieãm


www.daitangkinh.org

vaø öa thích thanh tònh cuûa haøng Nhò thöøa. Phaùp Vò roäng lôùn, vui möøng ñöôïc gìn giöõ laø ñòa thöù baûy chöùng ñaéc

lyù Voâ töôùng, khôûi leân coâng haïnh höõu vi thuø thaéng töø trong trí Khoâng, thoï nhaän nguoàn vui phaùp lôùn lao.

Vöôït qua naêm thöù sôï haõi: Nghóa laø trong ñòa thöù taùm thì taát caû phieàn naõo ñeàu khoâng coøn hieän haønh nöõa, lìa khoûi nhaân cuûa naêm thöùc sôï haõi, cho neân goïi laø vöôït khoûi naêm thöùc sôï haõi. Veà quaû cuûa naêm thöùc sôï haõi thì ôû ñòa thöù nhaát ñaõ xa lìa.

Luoân luoân höôùng tôùi tieán vaøo phaàn vò khoâng thoái chuyeån laø ñòa thöù chín quyeát ñònh höôùng tôùi tieán vaøo phaàn vò khoâng thoái chuyeån cuûa chuùng Boà-taùt trong ñòa thöù möôøi vôùi haïnh vieân maõn.

Chaám döùt moïi khoå naõo cuûa chuùng sinh... nghóa laø trong ñòa thöù möôøi, chöùng ñöôïc Phaùp thaân vó ñaïi, daáy leân laøn maây Ñaïi Bi, möa xuoáng traän möa phaùp lôùn dieät tröø moïi söï khoå naõo böùc baùch cuûa taát caû chuùng sinh.

Laïi nöõa, vôùi möôøi caâu vaên kinh nhö vaäy, coù möôøi laàn ñeán bôø beân kia vaø möôøi nguyeän lôùn... cuûa Boà-taùt, cuõng cho neân phoái hôïp giaûi thích.

Vì ñòa thöù nhaát trôû leân trong moãi moãi ñòa ñeàu thaâu nhieáp khaép taát caû moïi haønh cuûa caùc ñòa.

Boà-taùt Dieäu Sinh laøm baäc thöôïng thuû, vì Boà-taùt coù khaû naêng phaùt khôûi coâng ñöùc vieân maõn trong caùc Tam-ma-ñòa, cho neân goïi laø Dieäu Sinh. Vì Boà-taùt ñaõ chöùng ñöôïc Tam-ma-ñòa naøy, cho neân danh hieäu laø Dieäu Sinh. Vì danh hieäu cuûa Boà-taùt phaàn nhieàu ñeàu döïa vaøo phaùp, nhö Töø Thò...

Vì Boà-taùt Dieäu Sinh laø baäc ñöùng ñaàu trong chuùng hoäi naøy, cho neân goïi laø thöôïng thuû. Vì vaäy töø ñaây trôû veà sau, Phaät chæ noùi vôùi Boà-taùt Dieäu Sinh, laø ngöôøi ñaõ phaùt khôûi cho söï giaûng noùi kinh naøy. Voán giaûn löôïc cho neân chæ neâu moät danh hieäu, caùc chuùng coøn laïi trong phaùp hoäi chæ neâu ra soá löôïng, vì ngöôøi keát taäp phaùp coù chuû yù ôû söï giaûn löôïc.


LUAÄN VEÀ KINH PHAÄT ÑÒA

QUYEÅN 3

Kinh: “Baáy giôø, Ñöùc Theá Toân baûo vôùi Boà-taùt Dieäu Sinh! Neân bieát raèng coù naêm phaùp thaâu nhieáp ñòa vò Ñaïi giaùc. Nhöõng gì laø naêm phaùp? Ñoù laø:

1. Phaùp giôùi thanh tònh. 2. Trí Ñaïi vieân caûnh. 3. Trí Bình ñaúng taùnh. 4. Trí Dieäu quaùn saùt. 5. Trí Thaønh sôû taùc”.

Luaän: Nhö vaäy ñaõ noùi xong phaàn Nhaân duyeân phaùt khôûi nôi phaùp. Sau ñaây laø chæ roõ phaàn Thaùnh giaùo ñaõ thuyeát giaûng.

Chæ noùi vôùi moät mình Boà-taùt Dieäu Sinh, laø vì giaùo phaùp toái thaéng naøy ñaõ truøm khaép. Vì sao Ñöùc Theá Toân khoâng noùi vôùi chuùng Thanh vaên? Vì caùc Boà-taùt chuyeân yù mong caàu Nhaát thieát trí, nghe phaùp nhö vaäy seõ phaùt sinh caùch hieåu thuø thaéng. Ñaõ phaùt sinh caùch hieåu thuø thaéng thì coù khaû naêng böôùc vaøo. Ñaõ böôùc vaøo roài môùi coù khaû naêng thöïc haønh chaân chaùnh. Tu haønh chaân chaùnh roài thì thaønh töïu nhanh choùng. Thanh vaên khoâng coù khaû naêng caàu Nhaát thieát trí. Duø coù theå mong caàu ñöôïc nghe phaùp nhö vaäy, hoï cuõng khoâng phaùt sinh caùch hieåu thuø thaéng. Duø phaùt sinh caùch hieåu thuø thaéng nhöng hoï khoâng theå tu haønh chaân chaùnh. Duø coù theå tu haønh chaân chaùnh nhöng hoï cuõng khoâng nhanh choùng hoaøn thaønh ñöôïc, cho neân khoâng noùi vôùi hoï.

Nhö vaäy thì taïi sao luùc Phaät giaûng noùi kinh naøy caùc Thanh vaên vaãn hieän dieän döï vaøo chuùng hoäi? Ñeå laøm saùng toû luùc ñoù soá chuùng ñeán döï raát ñoâng. Boà-taùt hoùa hieän chuûng loaïi naøy ñeå Thanh vaên hoài höôùng ñeán Boà- ñeà, phaùt taâm höôùng tôùi Ñaïi thöøa, daãn daét hoï gia nhaäp ñaïi chuùng. Hoaëc vì caùc Boà-taùt hoùa hieän ñöa ra danh hieäu naøy cho neân khoâng maâu thuaãn.

Noùi giaûn löôïc laø do boán töôùng an laäp Phaät ñòa:


www.daitangkinh.org

1. Do soá löôïng. 2. Do söï thaâu nhieáp. 3. Do danh hieäu. 4. Do löïa choïn nghóa sai bieät.

Nay ôû ñaây seõ noùi veà soá löôïng-söï thaâu nhieáp, danh hieäu vaø söï khaùc nhau.

1. Do soá löôïng, coù naêm loaïi phaùp, veà sau seõ noùi ñeán töï töôùng. Soá löôïng cuûa phaùp naøy töï toû roõ. Vì sao noùi veà soá löôïng? Vì quyeát ñònh: Chæ coù naêm phaùp chöù khoâng theâm khoâng bôùt.

Phaùp töùc laø nghóa giöõ laáy töï töôùng, khoâng phaûi laø cuøng nghóa cuûa quaû dò thuïc khaû aùi.

2. Do söï thaâu nhieáp thaâu nhieáp trong ñòa vò Ñaïi giaùc, Ñaïi giaùc laø Phaät, coù ñuû ba loaïi thaân:

1. Thaân töï taùnh. 2. Thaân thoï duïng. 3. Thaân bieán hoùa.

Sau seõ noùi roäng. Ñòa (quaû vò) laø caûnh giôùi cuûa baäc Ñaïi giaùc nöông töïa, thaâu nhieáp, haønh hoùa. An laäp töï töôùng vôùi nhöõng duyeân sai bieät, duøng taát caû caùc phaùp laøm caûnh giôùi. An laäp vôùi nhöõng duyeân laø noùi ñeán söï thaâu nhieáp taát caû, an laäp töï töôùng thì chæ thaâu nhieáp töï theå hôïp laïi laøm moät. Trong ñòa vò Ñaïi giaùc coù voâ bieân coâng ñöùc, löôïc noùi coù hai loaïi:

1. Höõu vi. 2. Voâ vi.

Coâng ñöùc voâ vi thuoäc veà phaùp giôùi thanh tònh, töùc laø coâng ñöùc voâ vi Chaân nhö, ñeàu laø theå töôùng sai bieät cuûa Chaân nhö.

Coâng ñöùc höõu vi thuoäc veà boán trí, vì coâng duïng cuûa trí trong baäc voâ laäu raát maïnh, cho neân duøng trí ñeå hieån baøy teân goïi. Heát thaûy caùc loaïi taâm vaø phaùp sôû höõu cuûa taâm, vaø phaåm loaïi cuûa phaùp ñoù, neáu caên cöù vaøo nghóa thaät, thì moãi moãi phaåm trí ñeàu thaâu nhieáp ñaày ñuû taát caû phaùp moân coâng ñöùc. Neáu caên cöù vaøo töôùng thoâ thì trí Dieäu quaùn saùt thaâu nhieáp boán nieäm truù, vì quaùn saùt taát caû phaùp nhö thaân...

Trí Bình ñaúng taùnh thaâu nhieáp boán chaùnh ñoaïn vaø boán voâ löôïng. Vì boán chaùnh ñoaïn duø duøng tinh tieán laøm töï taùnh, nhöng bôûi vì trí Bình ñaúng taùnh cuûa Nhö Lai ñaõ thaâu nhieáp, cho neân khoâng coù töôùng cao thaáp.

Boán voâ löôïng laø haïnh bình ñaúng ñaõ thuoäc veà trí naøy. Boán nhö yù tuùc laáy Tam-ma-ñòa laøm töï taùnh, cho neân thuoäc veà trí quaùn saùt, naém giöõ taát caû caùc moân Ñaø-la-ni. Veà moân Tam-ma-ñòa, ñoaïn kinh sau seõ noùi ñeán.


Nhö vaäy, caùc tónh löï giaûi thoaùt coøn laïi nhö Ñaúng trì, Ñaúng chí, moân Ñaø-la-ni, moân Tam-ma-ñòa, Voâ traùnh-nguyeän trí-thoâng, Voâ ngaïi giaûi, möôøi taùm phaùp baát coäng cuûa Phaät, möôøi löïc-boán phaùp voâ uùy cuûa Nhö Lai, phaàn nhieàu ñeàu thaâu nhieáp ôû trí Dieäu quaùn saùt. Thaàn caûnh trí thoâng, phaàn nhieàu ñöôïc thaâu nhieáp ôû trí Thaønh sôû taùc.

Laäu taän trí thoâng, laäu taän trí löïc hoaëc noùi laø coù boán trí thaâu nhieáp trong laäu taän töông tuïc, hoaëc noùi duyeân vaøo Nieát-baøn laäu taän kia, phaàn nhieàu ñeàu ñöôïc thaâu nhieáp ôû trí Ñaïi vieân caûnh vaø trí Bình ñaúng taùnh.

Naêng löïc cuûa trí haønh bieán haønh thöù baûy thuoäc veà boán trí. Caùc caên nhö Tueä…, caùc löïc nhö Tueä…, phaàn nhieàu thaâu nhieáp ôû trí Ñaïi vieân caûnh vaø trí Bình ñaúng taùnh. Giaùc chi vaø Ñaïo chi phaàn nhieàu ñöôïc thaâu nhieáp ôû trí Bình ñaúng taùnh.

Möôøi trí chaân voâ laäu nhö khoå... phaàn nhieàu thaâu nhieáp ôû trí Ñaïi vieân caûnh vaø trí Bình ñaúng taùnh. Phaùp khoâng queân maát, phaàn nhieàu thaâu nhieáp ôû trí Ñaïi vieân caûnh. Vónh vieãn ñoaïn tröø taát caû taäp khí töông tuïc, phaàn nhieàu thaâu nhieáp trong trí Ñaïi vieân caûnh cuûa phaùp giôùi thanh tònh. Ba-la-maät-ña, hoaëc laø voâ laäu, hoaëc gioáng nhö höõu laäu, phaàn nhieàu thaâu nhieáp trong hai trí sau.

Caùc töôùng tuøy hình haûo, phaàn nhieàu thaâu nhieáp trong trí Thaønh sôû taùc.

Caùc phaùp Phaät coøn laïi nhö choã ñaõ thích öùng, tuøy thuaän söï thaâu nhieáp töông öng.

Boán trí nhö vaäy thaâu nhieáp ñaày ñuû taát caû ñòa vò Phaät. Taâm voâ laäu vaø taâm phaùp, hoaëc cuøng coù phaùp, hoaëc phaåm loaïi ñaõ bieán hieän khaùc nhau, thì phaùp giôùi thanh tònh tieáp nhaän coâng ñöùc cuûa caùc töôùng treân Chaân nhö. Vì vaäy, naêm phaùp thaâu nhieáp ñuû taát caû coâng ñöùc cuûa Phaät ñòa.

3. Do danh hieäu, laø phaùp giôùi thanh tònh, noùi roäng cho ñeán trí Thaønh sôû taùc.

Phaùp giôùi thanh tònh laø xa lìa moïi thöù chöôùng ngaïi caáu ueá cuûa taát caû khaùch traàn trong söï nhaän bieát cuûa phieàn naõo. Taát caû caùc phaùp höõu vi- voâ vi... khoâng laøm ñaûo loän thaät taùnh. Heát thaûy thaùnh phaùp laø nhaân cuûa söï nöông döïa vaø sinh tröôûng.

Töï theå chaân thaät cuûa taát caû Nhö Lai, töø voâ thæ ñeán nay, töï taùnh vaãn thanh tònh, ñaày ñuû caùc loaïi taùnh töôùng coâng ñöùc, nhieàu hôn soá cöïc vi traàn trong möôøi phöông theá giôùi, khoâng sinh-khoâng dieät gioáng nhö hö khoâng, bao truøm taát caû phaùp vaø taát caû höõu tình, bình ñaúng ñeàu coù, cuøng vôùi taát caû phaùp khoâng moät-khoâng khaùc, khoâng phaûi coù, khoâng phaûi khoâng, xa


www.daitangkinh.org

lìa taát caû töôùng, taát caû phaân bieät, taát caû danh töø-lôøi noùi, ñeàu khoâng theå thuû ñaéc, chæ laø Thaùnh trí thanh tònh ñaõ chöùng ngoä.

Hai Khoâng-voâ ngaõ ñaõ laøm saùng toû Chaân nhö, laø töï taùnh cuûa Chaân nhö, caùc Thaùnh chæ chöùng ngoä töøng phaàn, chö Phaät thì chöùng ngoä toaøn phaàn vieân maõn. Nhö vaäy goïi laø phaùp giôùi thanh tònh.

Trí Ñaïi vieân caûnh, laø trí xa lìa taát caû moïi chaáp tröôùc veà ngaõ vaø ngaõ sôû, xa lìa moïi söï phaân bieät veà sôû thuû vaø naêng thuû, haønh töôùng cuûa sôû duyeân khoâng theå bieát roõ, khoâng ngu muoäi-khoâng queân maát, nhaän bieát taát caû caûnh giôùi khoâng phaân bieät, söï sai khaùc cuûa töôùng caûnh, taát caû thôøi gian, phöông höôùng khoâng giaùn ñoaïn, vónh vieãn xa lìa caùc chuûng töû höõu laäu, moïi caáu ueá cuûa taát caû chöôùng phieàn naõo.

Heát thaûy chuûng töû cuûa coâng ñöùc voâ laäu thanh tònh vieân maõn, coù theå hieän khôûi-coù theå sinh ra aûnh töôïng nôi caùc trí cuûa taát caû caûnh giôùi, laøm nôi nöông töïa cho heát thaûy hình boùng thaân töôùng-coõi nöôùc, giöõ gìn taát caû coâng ñöùc cuûa Phaät ñòa, cuøng taän thôøi gian vò lai, vaãn khoâng döùt heát. Nhö vaäy goïi laø trí Ñaïi vieân caûnh.

Trí Bình ñaúng taùnh, laø quaùn saùt mình vaø ngöôøi, taát caû ñeàu bình ñaúng, taâm Ñaïi Töø vaø Ñaïi Bi luoân cuøng töông öng, thöôøng xuyeân khoâng giaùn ñoaïn, kieán laäp Phaät ñòa vôùi Nieát-baøn voâ truù, tuøy theo söï öa thích cuûa caùc höõu tình, thò hieän caùc loaïi aûnh töôïng cuûa thaân-coõi nöôùc thoï duïng, khoâng cuøng nôi nöông töïa vôùi trí Dieäu quaùn saùt. Nhö vaäy goïi laø trí Bình ñaúng taùnh.

Trí Dieäu quaùn saùt, laø ñoái vôùi söï khaùc nhau cuûa taát caû caûnh giôùi, thöôøng xuyeân quaùn saùt khoâng trôû ngaïi, thaâu nhieáp, giöõ gìn taát caû moân Ñaø-la-ni, moân Tam-ma-ñòa, cuøng caùc ñònh maàu nhieäm... Ñoái vôùi caùc chuùng hoäi lôùn, coù khaû naêng hieän baøy taát caû taùc duïng töï taïi, ñoaïn tuyeät moïi söï nghi ngôø, tuoân côn möa phaùp vó ñaïi. Nhö vaäy goïi laø trí Dieäu quaùn saùt.

Trí Thaønh sôû taùc, laø trí coù theå hieän höõu truøm khaép moïi theá giôùi, tuøy thuaän caùc höõu tình caàn ñöôïc giaùo hoùa, laøm cho hoï thaønh thuïc, thò hieän voâ löôïng voâ soá nhöõng bieán hoùa khoâng theå nghó baøn cuûa Phaät, vaän duïng phöông tieän laøm lôïi ích yeân vui cho taát caû höõu tình moät caùch thöôøng xuyeân khoâng giaùn ñoaïn. Nhö vaäy goïi laø trí Thaønh sôû taùc.

Laïi nöõa, kieán laäp naêm phaùp nhö vaäy laø vì nhaân, vì quaû, vì söï khaùc nhau cuûa quaû.

Vì nhaân, töùc laø phaùp giôùi thanh tònh, nhaân naøy coù theå sinh tröôûng Thaùnh phaùp.

Vì quaû, nghóa laø Thaùnh trí duyeân vaøo quaû kia maø sinh, cho neân


nöông döïa quaû aáy. Vì söï khaùc nhau trong quaû cuûa Thaùnh trí naøy coù boán, ñöôïc kieán laäp tuøy thuoäc vaøo söï khôûi hieän, nghóa laø duyeân vaøo phaùp giôùi gìn giöõ taát caû, tuøy thuaän nghe phaùp, ñoái vôùi caùc höõu tình chöùng ñöôïc taùnh bình ñaúng giöõa mình vaø ngöôøi, khai thò chaùnh phaùp baèng caùc phöông tieän thuø thaéng, laø nhaân ñem laïi lôïi ích cho moïi ngöôøi.

Laïi nöõa, kieán laäp naêm phaùp nhö vaäy, vì töï theå cuûa Phaät, vì nhaân, vì quaû.

Vì töï theå cuûa Phaät, laø laáy Chaân nhö thanh tònh laøm Theå töôùng, vaø trí khoâng phaân bieät duyeân vaøo caûnh aáy laøm Theå töôùng.

Nhaân nghóa laø voâ löôïng nhaân thöôøng xuyeân khoâng giaùn ñoaïn, duøng trí Bình ñaúng taùnh ñoái vôùi caùc höõu tình.

Quaû nghóa laø ñem laïi lôïi ích cho taát caû höõu tình. Vì hai trí thuø thaéng quaùn saùt höõu tình coù theå giaùo hoùa hay khoâng giaùo hoùa, tuøy theo söï thích nghi cuûa hoï maø hoaøn thaønh moïi vieäc.

Laïi nöõa kieán laäp naêm phaùp nhö vaäy, nghóa laø ñoái vôùi söï khaùc nhau veà quaû vò cuûa Phaät ñòa, töùc laø laáy quaû cuûa trí ñoaïn laøm Theå cuûa Phaät ñòa. Quaû ñoaïn töùc laø phaùp giôùi thanh tònh, vì trong ñoù, taát caû chöôùng ngaïi ñeàu vónh vieãn ñoaïn tuyeät.

Trí coù boán loaïi laø trí Ñaïi vieân caûnh... Ñoái vôùi caûnh giôùi cuûa quaû vò Phaät, caùc phaàn vò cuûa taâm vaø taâm phaùp ñaõ hieån hieän, do trí thuø thaéng nhaát trong caùc coâng ñöùc, laáy trí laøm teân, vì thaâu nhieáp chung taát caû coâng ñöùc höõu vi.

Laïi nöõa, phaùp moân kieán laäp naêm phaùp ñaõ giaûng noùi nhö vaäy, thaâu nhieáp toång quaùt taát caû phaùp Phaät cuûa Phaät ñòa, thaâu nhieáp chung caùc coâng ñöùc voâ vi. Do tueä cuûa nghe huaân taäp thaønh thuïc, gìn giöõ taát caû caùc coâng ñöùc thuoäc veà Phaät ñòa. Ñoái vôùi caùc höõu tình, thöôøng hieän khôûi söï nghieäp ñem laïi lôïi ích yeân vui vaø bình ñaúng, ñaõ theo ñuoåi caùc moân Ñaø- la-ni, moân Tam-ma-ñòa, vôùi voâ bieân, voâ löôïng phöôùc trí trang nghieâm, coù theå hoaøn thaønh taát caû söï nghieäp bieán hoùa, ñem laïi lôïi ích yeân vui cho höõu tình.

Laïi nöõa, ñaõ noùi veà boán trí nhö vaäy, chuyeån töø phaùp naøo maø ñöôïc? Nhieáp Ñaïi Thöøa noùi: Do chuyeån thöùc uaån maø ñöôïc trí.

Vì sao chuyeån taâm maø ñöôïc taâm phaùp vaø khoâng ñöôïc taâm phaùp? Vì boán taâm voâ laäu vaø trí ñeàu töông öng, vì giaû thuyeát cho neân goïi laø trí. Luaän giaûng giaûi raèng:

Hoûi: Chaùnh trí cho neân noùi laø thaät coù, hay cho neân noùi laø giaû coù? Ñaùp: Neân noùi laø coù caû hai, vì trong aáy trí laø thaät coù. Neáu quyeán

thuoäc cuûa trí laø caùc taâm-taâm phaùp cuõng goïi laø trí, thì noùi ñoù laø giaû, bôûi


www.daitangkinh.org

vì coù hai loaïi. Trong ñoù, trí laøm chuû cuûa taâm-taâm phaùp voâ laäu... ñeàu goïi laø trí. Chuyeån choã döïa cuûa thöùc uaån ñöôïc boán trí voâ laäu töông öng vôùi taâm, nghóa laø taâm Ñaïi vieân caûnh, noùi roäng cho ñeán taâm Thaønh sôû taùc. Chuyeån Thöùc thöù taùm thaønh trí Ñaïi vieân caûnh töông öng vôùi taâm, coù theå duy trì taát caû chuûng töû coâng ñöùc, coù theå bieán hieän, coù theå sinh ra taát caû thaân töôùng vaø coõi nöôùc, laø aûnh töôïng cuûa trí.

Chuyeån thöùc thöù baûy thaønh trí Bình ñaúng taùnh töông öng vôùi taâm, xa lìa söï khaùc nhau cuûa hai chaáp veà mình vaø ngöôøi, chöùng ngoä ñöôïc taùnh bình ñaúng cuûa taát caû caùc phaùp.

Chuyeån Thöùc thöù saùu thaønh trí Dieäu quaùn saùt töông öng vôùi taâm, coù theå quaùn saùt taát caû ñeàu khoâng ngaên ngaïi.

Chuyeån naêm hieän thöùc thaønh trí Thaønh sôû taùc töông öng vôùi taâm, coù theå hoaøn thaønh moïi coâng vieäc beân ngoaøi moät caùch hieän thöïc.

Laïi coù nghóa: Chuyeån Thöùc thöù saùu ñöôïc Thaønh sôû taùc, chuyeån naêm hieän thöùc thaønh Dieäu quaùn saùt. Vieäc naøy khoâng phaûi vaäy, vì khoâng theo thöù töï, coâng vieäc noùi phaùp laø deïp boû moïi söï nghi ngôø, vaø quaùn saùt cuøng khaép khoâng phaûi laø taùc duïng cuûa naêm hieän thöùc.

Nhö vaäy, chuyeån bieán loaïi tröø boán phaåm töông öng vôùi taâm vaø taâm phaùp töông öng trong phaàn vò sinh töû, trôû thaønh boán phaåm töông öng vôùi taâm vaø taâm phaùp töông öng cuûa quaû vò Phaät, ñeàu goïi laø trí.

Laïi nöõa, ñaõ noùi boán trí töông öng vôùi phaåm taâm nhö vaäy laø duyeân vôùi nhöõng gì? Trí Ñaïi vieân caûnh töông öng vôùi phaåm taâm. Hoaëc noùi moät töôùng, laø trí khoâng phaân bieät chæ duyeân vôùi Chaân nhö, chöù khoâng phaûi laø trí haäu ñaéc, vì haønh töôùng cuûa sôû duyeân khoâng theå nhaän bieát. Hoaëc noùi ñuû caùc töôùng, duyeân vôùi taát caû phaùp. Luaän Trang Nghieâm noùi: “Trí Ñaïi vieân caûnh hieän baøy truøm khaép taát caû caûnh giôùi ñaõ ñöôïc nhaän bieát, khoâng toái taêm meâ muoäi”. Trong kinh naøy noùi, nhö döïa vaøo göông saùng troøn, moïi hình töôïng ñeàu hieän baøy. Nhö vaäy, döïa vaøo göông trí cuûa Nhö Lai, caùc xöù-caûnh-thöùc vôùi moïi hình töôïng ñeàu hieän baøy.

Noùi caùc xöù, laø saùu xöù beân trong. Noùi caùc caûnh, laø saùu caûnh beân ngoaøi. Noùi caùc thöùc, laø saùu thöùc. Nhö vaäy, treân trí coù moïi caûnh töôïng cuûa möôøi taùm giôùi aûnh hieän.

Vì vaäy bieát trí naøy duyeân vôùi taát caû phaùp. Do göông trí naøy duyeân vôùi taát caû phaùp trong taát caû thôøi gian, cho neân noùi Ñöùc Nhö Lai ñaày ñuû taát caû trí. Neáu khoâng nhö vaäy, thì caùc trí coøn laïi khoâng chaéc chaén nhaän bieát taát caû phaùp vaø Ñöùc Nhö Lai khoâng theå goïi laø baäc Nhaát thieát trí.

Trí-caûnh nhö vaäy, beân trong duyeân vôùi chuûng töû coâng ñöùc cuûa töï


Theå, beân ngoaøi duyeân vôùi taát caû caûnh giôùi ñaõ ñöôïc nhaän bieát, hoaëc laø chaân, hoaëc laø tuïc, hieän baøy taát caû aûnh töôïng cuûa thaân töôùng-quoác ñoä...

Duyeân vaøo beân nghóa Chaân thì goïi laø Trí voâ phaân bieät. Duyeân vaøo beân nghóa Tuïc thì goïi laø Trí haäu ñaéc. Maëc duø duyeân vaøo taát caû nhöng ñoái vôùi caùc haønh töôùng vi teá thì khoâng theå bieát roõ, nhö A-laïi-da, duø duyeân vôùi ba caûnh, vì quaù vi teá cuõng noùi laø duyeân vôùi caûnh, nhöng khoâng theå bieát roõ. Khoâng cho neân vieän côù khoâng theå bieát roõ maø chöùng minh Trí caûnh naøy chæ duyeân vôùi Chaân nhö cuûa trí voâ phaân bieät, chöù khoâng phaûi laø trí haäu ñaéc. Caùc taâm-taâm phaùp, duø töï Theå chæ laø moät nghóa, nhöng coâng duïng cuûa noù thì coù nhieàu, vaø tuøy theo söï khaùc bieät cuûa coâng duïng maø chia ra laøm hai trí, cuõng khoâng coù loãi gì.

Caàn phaûi ñaït lyù Chaân môùi bieát ñöôïc söï Tuïc, cho neân duø laø nghóa cuûa moät taâm maø noùi coù tröôùc vaø sau, hoaëc vì gioáng nhö ôû sau, cho neân ñöôïc goïi laø Trí haäu ñaéc.

Caùc trí khaùc cuõng nhö vaäy. Trí Bình ñaúng taùnh töông öng vôùi phaåm taâm. Coù nghóa, trí naøy chæ duyeân vôùi trí Ñaïi vieân caûnh. Nhö yù thöùc nhieãm oâ duyeân vôùi A-laïi-da laøm caûnh giôùi.

Coù nghóa; trí naøy chæ duyeân vôùi thaät teá, Chaân nhö, duyeân vôùi taùnh bình ñaúng laøm caûnh giôùi.

Veà nghóa nhö thaät; trí naøy cuõng duyeân vôùi heát thaûy laøm caûnh, töùc laø duyeân khaép taát caû taùnh bình ñaúng. Luaän Trang Nghieâm noùi: “Trí Bình ñaúng taùnh duyeân vôùi taát caû höõu tình, vì mình vaø ngöôøi ñeàu bình ñaúng, tuøy theo caùch hieåu thuø thaéng cuûa caùc höõu tình, maø thò hieän aûnh töôïng cuûa Phaät.

Theo kinh naøy noùi: Chöùng ngoä ñöôïc Theå taùnh bình ñaúng cuûa möôøi töôùng, taùnh bình ñaúng naøy thoâng suoát caû Chaân vaø Tuïc, cho neân duyeân vôùi taát caû cuõng khoâng heà coù loãi. Vì leõ, neáu khoâng duyeân vôùi theá tuïc, thì khoâng theå tuøy theo caùch hieåu thuø thaéng cuûa heát thaûy höõu tình maø thò hieän aûnh töôïng cuûa chö Phaät. Cuõng khoâng neân cho raèng thöùc Maït-na nhieãm oâ töông töï vôùi trí bình ñaúng, chæ duyeân vôùi trí caûnh, vì phaøm phu vaø Thaùnh nhaân khaùc nhau, vì traùi vôùi Thaùnh giaùo, vì nhöõng thöù coøn laïi khoâng gioáng nhau.

Trí Dieäu quaùn saùt töông öng vôùi phaåm taâm, quaùn saùt khaép taát caû töï töôùng, coäng töôùng vì ñeàu khoâng coù chöôùng ngaïi khi duyeân vôùi taát caû caûnh giôùi ñaõ ñöôïc nhaän bieát.

Trí Thaønh sôû taùc töông öng vôùi phaåm taâm. Coù nghóa; chæ duyeân vôùi naêm loaïi hieän caûnh. Luaän Trang Nghieâm noùi: “Naêm caên cuûa Nhö Lai, moãi moãi ñeàu chuyeån bieán ñoái vôùi naêm caûnh”.


www.daitangkinh.org

Veà nghóa nhö thaät, trí Thaønh sôû taùc cuõng duyeân vôùi taát caû caûnh cuõng khoâng bò chöôùng ngaïi ñoái vôùi caûnh naøo heát.

Luaän Trang Nghieâm noùi: “Trí Thaønh sôû taùc ñoái vôùi taát caû caûnh giôùi, khôûi hieän caùc loaïi bieán hoùa khoâng coù soá löôïng, chaúng theå nghó baøn, laøm taát caû nghóa lôïi cho caùc höõu tình”.

Trong kinh naøy noùi: Trí Thaønh sôû taùc khôûi taïo caùc söï vieäc bieán hoùa cuûa ba nghieäp, quyeát ñònh löïa choïn taùm möôi boán ngaøn taâm haïnh khaùc nhau cuûa chuùng sinh, dieãn noùi phaùp ñoái trò, laøm ra boán kyù luaän, tieáp nhaän moïi nghóa cuûa quaù khöù-vò lai-hieän taïi. Neáu trí naøy khoâng duyeân khaép taát caû caûnh giôùi, thì seõ khoâng coù coâng naêng naøy.

Laïi noùi: Taâm cuûa Phaät voán töï taïi khoâng heà ngaên ngaïi, moãi moãi taâm ñeàu coù theå soi saùng taát caû caûnh, nhöng dieäu löïc taùc yù, hoaëc duyeân vôùi moät phaùp, hoaëc duyeân vôùi taát caû. Vaû laïi, noùi chuyeån naêm caên ñoái vôùi naêm caûnh, vì khoâng noùi nhö vaäy thì khoâng thaønh töï chöùng.

Luaän Taäp Löôïng noùi: “Caùc taâm-taâm phaùp ñeàu chöùng töï theå, goïi laø hieän löôïng”. Neáu khoâng nhö vaäy, thì nhö khoâng töøng troâng thaáy, khoâng cho neân nhôù nghó. Vì vaäy boán trí luoân töông öng vôùi phaåm taâm, moãi moãi trí cuõng coù theå soi saùng, nhaän bieát töï theå. Vì sao khoâng maâu thuaãn vôùi phaùp theá tuïc? Nhö con dao khoâng töï caét ñöùt ñaàu ngoùn tay, neáu noù khoâng theå chaïm ñeán ñaàu ngoùn tay aáy. Khoâng troâng thaáy ngoïn ñeøn... töï soi saùng chaêng? Laøm theá naøo bieát ñöôïc ñeøn... töï soi saùng? Hieän thaáy khoâng coù boùng toái maø laø aùnh saùng hieån hieän roõ raøng. Neáu ngoïn ñeøn khoâng töï soi saùng thì phaûi coù söï che khuaát cuûa boùng toái, seõ khoâng troâng thaáy. Vì vaäy cho neân bieát raèng ngoïn ñeøn... ñaõ töï soi saùng. Maø ñeøn... ñaõ khoâng phaûi laø boùng toái thì ñaâu caàn soi chieáu nöõa. Nhö caùi bình, chieác aùo... töï theå cuûa chuùng duø khoâng phaûi laø boùng toái, nhöng neáu khoâng coù ngoïn ñeøn... soi saùng ñeán maët bò che khuaát do boùng toái thì khoâng theá naøo hieän thaáy. Luùc ngoïn ñeøn... soi saùng tröø heát beân coù boùng toái, khieán ñöôïc hieän thaáy thì goïi laø soi saùng. Ngoïn ñeøn... cuõng vaäy, khi töï theå naûy sinh (phaùt saùng) thì phía coù boùng toái che khuaát bò loaïi tröø, khieán hieän roõ ñöôïc troâng thaáy cho neân goïi laø töï soi saùng.

Caùc taâm-taâm phaùp maëc duø coù hôn keùm khaùc nhau, nhöng ñeàu coù theå duyeân vôùi beân ngoaøi, beân trong chöùng ñaït töï theå. Cuõng nhö aùnh saùng, ñaõ coù theå soi saùng cho ngöôøi khaùc thì cuõng coù theå töï soi saùng mình, khoâng phaûi nhö caùc phaùp veà dao... Phaùp nhö vaäy khoâng theå naøo cuøng moät loaò nhö nhau. Ñaây laø caên cöù theo töôùng thoâ cuûa caùc taâm-taâm phaùp, ñeàu coù hai phaàn: Töôùng-Kieán maø noùi. Nhö phaàn bieän luaän veà taâm-taâm phaùp trong luaän Taäp Löôïng ñeàu noùi coù ba phaàn:


1. Phaàn ñaõ ñöôïc giöõ laáy. 2. Phaàn luoân luoân giöõ laáy. 3. Phaàn töï chöùng.

Ba phaàn nhö vaäy khoâng moät, khoâng khaùc: Phaàn moät laø ñeàu ñöôïc löôøng xeùt, phaàn hai laø luoân luoân löôøng xeùt, phaàn ba laø quaû cuûa söï löôøng xeùt. Neáu phaân bieät tæ mæ hôn, caàn phaûi coù boán phaàn thì nghóa treân môùi ñöôïc thaønh laäp.

Vaãn vôùi ba phaàn nhö tröôùc, laïi coù theâm phaàn thöù tö laø phaàn chöùng töï chöùng. Hai phaàn ñaàu laø beân ngoaøi, hai phaàn sau laø beân trong. Phaàn ñaàu chæ laø ñieàu ñöôïc nhaän bieát, caùc phaàn coøn laïi chung cho caû hai loaïi. Nghóa laø phaàn thöù hai chæ nhaän bieát phaàn thöù nhaát, hoaëc hieän löôïng, phi löôïng, hoaëc hieän löôïng hoaëc tyû löôïng.

Phaàn thöù ba töï chöùng coù theå chöùng cho phaàn thöù hai vaø chöùng cho phaàn thöù tö.

Phaàn thöù tö töï chöùng coù theå chöùng cho phaàn thöù ba. Phaàn thöù ba vaø thöù tö ñeàu thuoäc veà hieän löôïng.

Töø ñaïo lyù naøy, tuy laø moät theå, nhöng do nhieàu phaàn hôïp thaønh, cho neân “baát töùc, baát ly”, trong ngoaøi ñeàu nhaän bieát, khoâng phaïm loãi voâ cuøng. Vì theá Kinh:

Taâm chuùng sinh hai taùnh, Trong ngoaøi taát caû phaàn, Buoäc do naêng sôû thuû, Nhaän thaáy coù khaùc nhau.

Ñaïi yù baøi tuïng naøy noùi: Chuùng sinh do hai phaàn taâm vaø taùnh hôïp thaønh, hoaëc trong hoaëc ngoaøi ñeàu bò troùi buoäc do sôû thuû vaø naêng thuû troâng thaáy ñuû moïi thöù hoaëc “löôïng” hay “phi löôïng” hoaëc “hieän löôïng” hoaëc “tyû löôïng”, phaàn nhieàu ñeàu khaùc bieät.

Boán trí vôùi phaåm taâm duø coù nhieàu phaàn, nhöng ñeàu thuoäc veà “hieän löôïng” voâ laäu. Veà nghóa naøy, nhö ôû choã khaùc ñaõ phaân bieät roäng hôn. Veà coâng duïng cuûa nghóa thì goàm coù nhieàu phaàn, nhöng khoâng phaûi laø töï theå coù khaùc bieät. Nhö khoå-voâ thöôøng... trong moät phaùp, caùc loaïi nghóa ñeàu rieâng bieät maø theå vaãn laø moät.

Laïi nöõa, ñaõ noùi boán trí töông öng vôùi phaåm taâm nhö vaäy laø vì coù töôùng phaàn-kieán phaàn chaêng? Quyeát ñònh coù kieán phaàn soi saùng vaø caûnh ñaõ ñöôïc soi saùng. Coù phaàn töï chöùng soi saùng chung cho kieán phaàn vaø phaàn chöùng töï chöùng. Phaàn chöùng töï chöùng soi saùng cho phaàn töï chöùng, cuõng quyeát ñònh laø coù. Vì neáu khoâng coù ba phaàn khaùc bieät nhö vaäy, thì seõ khoâng coù gì ñöôïc duyeân, seõ khoâng goïi laø trí, vì töôùng phaàn khoâng coá


www.daitangkinh.org

ñònh. Coù nghóa: Phaåm taâm voâ laäu chaân thaät, khoâng coù chöôùng ngaïi, tröïc

tieáp soi saùng caûnh tröôùc, khoâng ñuoåi theo taâm Bieán hieän töïa nhö töôùng cuûa caûnh tröôùc. Vì taâm voâ laäu, cho neân goïi laø voâ töôùng, khoâng phaân bieät. Laïi noùi laø duyeân vôùi caûnh khoâng nghó baøn.

Coù nghóa: Phaåm taâm voâ laäu chaân thaät, cuõng coù töôùng phaàn, caùc taâm-taâm phaùp phaùp nhö vaäy gioáng nhö caûnh hieån hieän goïi laø duyeân, khoâng phaûi nhö ñoäng taùc giöõ laáy vaät duïng cuûa chieác kìm... khoâng phaûi nhö ngoïn ñeøn... toûa ra aùnh saùng ñeå soi chieáu caûnh vaät, maø nhö göông saùng... hieän roõ hình aûnh soi saùng caûnh vaät. Do caûnh gioáng nhau, aûnh hieän roõ raøng vaø soi saùng, goïi laø khoâng chöôùng ngaïi. Khoâng chaáp giöõ, khoâng suy tính goïi laø voâ töôùng, cuõng khoâng phaân bieät. Coâng duïng maàu nhieäm khoù löôøng xeùt, goïi laø khoâng theå nghó baøn, khoâng phaûi laø khoâng hieän roõ hình aûnh. Neáu noùi laø voâ töôùng thì khoâng coù töôùng phaàn. Noùi laø khoâng phaân bieät thì seõ khoâng coù kieán phaàn, cuõng khoâng coù töôùng phaàn vaø kieán phaàn cho neân nhö hö khoâng, hoaëc nhö söøng thoû... thì seõ khoâng goïi laø trí.

Vì khoâng chaáp giöõ-khoâng suy tính, cho neân noùi laø khoâng coù caùc töôùng cuûa naêng thuû-sôû thuû, chöù khoâng phaûi khoâng duøng nghóa soi saùng caûnh-duyeân töông töï. Neáu taâm voâ laäu hoaøn toaøn khoâng coù töôùng phaàn thì chö Phaät khoâng theå bieán hieän caùc loaïi aûnh töôïng cuûa thaân töôùng vaø quoác ñoä...

Nhö vaäy thì traùi ngöôïc vôùi nhieàu nôi trong kinh luaän, chuyeån choã döïa cuûa saéc uaån khoâng ñöôïc saéc, chuyeån choã döïa cuûa boán uaån seõ khoâng coù thöùc... thì trôû thaønh loãi laàm voâ cuøng.

Coù nghóa; trí khoâng phaân bieät, voâ laäu töông öng vôùi phaåm taâm, vì khoâng phaân bieät, Chaân nhö cuûa phaùp ñöôïc duyeân khoâng xa rôøi töï theå, cho neân nhö soi saùng töï theå thì khoâng coù töôùng phaàn rieâng. Neáu trí haäu ñaéc töông öng vôùi phaåm taâm thì coù phaân bieät veà caûnh giôùi cuûa phaùp ñöôïc duyeân, hoaëc xa rôøi töï theå. Nhö caûnh töôùng gioáng nhau cuûa taâm höõu laäu, hieän baøy roõ raøng nhôø vaøo duyeân soi saùng. Neáu taâm voâ laäu duyeân theo söï taùch rôøi caûnh cuûa töï theå, khoâng gioáng vôùi töôùng cuûa töï theå maø coù ñöôïc duyeân döïa, thì theo “Luaän Quaùn sôû duyeân”: Khoâng cho neân noùi treân naêm thöùc vì khoâng coù töôùng gioáng nhö vaät theå cöïc vi cho neân khoâng phaûi laø phaùp ñöôïc duyeân cuûa taâm voâ laäu. Nhö vaäy, töôùng caûnh ñoàng vôùi taâm voâ laäu, khi chuûng töû voâ laäu phaùt sinh taùc duïng, duø coù gioáng nhö phaùp höõu laäu ñi nöõa nhöng khoâng phaûi laø höõu laäu. Nhö taâm höõu laäu duø coù gioáng vôùi töôùng voâ laäu nhöng khoâng phaûi laø voâ laäu.


Cho neân döøng söï baøn luaän roäng. Söï phaân bieät nhö vaäy chæ caên cöù theo ñaïo lyù vaø ngoân thuyeát cuûa theá tuïc, chöù khoâng phaûi caên cöù treân nghóa thuø thaéng (nghóa chaân lyù thöù nhaát). Neáu caên cöù theo thaéng nghóa thì xa lìa moïi noùi naêng, döùt heát moïi suy nghó. Ñaõ khoâng coù kieán phaàn- töôùng phaàn thì khoâng theå noùi veà taâm-taâm phaùp... vì xa lìa moïi hyù luaän, khoâng theå tö duy baøn luaän.

Laïi nöõa, ñaõ noùi boán trí töông öng vôùi phaåm taâm nhö vaäy, thì coù bao nhieâu taâm phaùp cuøng töông öng vôùi boán trí? Coù hai möôi moát: Nghóa laø naêm bieán haønh, naêm bieät caûnh vaø möôøi moät phaùp thieän.

Ñoái vôùi moïi nôi choán thöôøng xuyeân traûi khaép, Ñöùc Nhö Lai luoân öa hieåu roõ veà caûnh ñaõ ñöôïc nhaän bieát, vì söï ham muoán khoâng giaûm. Vì thöôøng xuyeân khoâng giaûm ñoái vôùi caùch hieåu thuø thaéng nôi aán töôïng cuûa caûnh. Töøng hieåu roõ caûnh caûm nhaän, vaø söï nhôù nghó khoâng giaûm, cho neân Nhö Lai khoâng coù taâm baát ñònh, luoân luoân quyeát ñònh löïa choïn, vì thöôøng töông öng vôùi nieàm tin töôûng raát trong saïch... cho neân khoâng nhieãm oâ, khoâng nguû nghæ, khoâng hoái haän (oá taùc), maø chöùng ngoä hieän thöïc, taát caû khoâng coù taàm töù. Phaåm taâm höõu laäu hôn keùm khoâng nhaát ñònh, phaùp ñöôïc duyeân bò ngaên ngaïi töông öng vôùi taâm phaùp hoaëc nhieàu hay ít. Phaåm taâm voâ laäu luoân töï taïi khoâng ngaên ngaïi, taâm phaùp bình ñaúng khoâng gaây chöôùng ngaïi cho nhau.

Laïi nöõa, ñaõ noùi boán trí töông öng vôùi phaåm taâm nhö vaäy, quaû vò naøo chöùng ñaéc ñaàu tieân? ÔÛ vò trí naøo ñang hieän haønh chuûng taùnh voâ laäu voán coù töø voâ thæ, döïa vaøo thöùc dò thuïc, sinh dieät noái tieáp nhau?

Sau khi phaùt taâm nhôø vaøo söï huaân taäp beân ngoaøi, taêng tröôûng daàn daàn, trí Ñaïi vieân caûnh töông öng vôùi phaåm taâm, khi ñònh Kim cang duï hieån hieän tröôùc maét, chuyeån bieán dieät tröø taát caû chuûng töû höõu laäu trong thöùc dò thuïc... Baáy giôø, môùi ñöôïc hieän haønh taát caû chuûng töû voâ laäu cuûa quaû vò Phaät ñaàu tieân, nöông töïa vieân maõn, taän cuøng thôøi gian vò lai, thöôøng xuyeân khoâng giaùn ñoaïn cho neân trí Bình ñaúng taùnh töông öng vôùi phaåm taâm.

Boà-taùt ñòa thöù nhaát, luùc môùi quaùn saùt hieän thöïc laàn ñaàu, môùi khôûi söï hieän haønh. Töø ñoù trôû ñi, trong caùc ñòa veà sau, tu taäp khieán taêng tröôûng, thanh tònh vieân maõn. Khi quaùn saùt voâ laäu... ñaõ hieån hieän tröôùc maét thì luoân luoân hieän haønh. Neáu khi taâm höõu laäu hieän tieàn, thì laäp töùc giaùn ñoaïn. Cöù laàn löôït nhö vaäy, cho ñeán möôøi ñòa. Khi taâm sau cuoái töø ñoù veà sau ñeán, taän cuøng thôøi gian vò lai, thöôøng xuyeân khoâng giaùn ñoaïn.

Nhö thöùc A-laïi-da ôû vò trí höõu laäu luoân cuøng khôûi hieän vôùi toaøn boä thöùc Maït na.


www.daitangkinh.org

Trí Ñaïi vieân caûnh trong vò trí voâ laäu, cuõng thöôøng xuyeân khôûi hieän cuøng moät luùc vôùi trí Bình ñaúng taùnh, cho neân trí Bình ñaúng taùnh cuõng khoâng giaùn ñoaïn.

Trí Dieäu quaùn saùt töông öng vôùi phaåm taâm cuõng toàn taïi ôû ñòa thöù nhaát. Khi môùi quaùn saùt hieän thöïc, laàn ñaàu tieân môùi hieän haønh. Töø ñoù veà sau tu taäp daàn ñöôïc taêng tröôûng. Neáu khi taâm höõu laäu chính thöùc hieän tieàn, hoaëc khi khoâng coù taâm, thì laäp töùc giaùn ñoaïn. Laàn löôït nhö vaäy cho ñeán quaû vò Phaät. Neáu nhaäp ñònh dieät taän, cuõng khoâng hieän haønh.

Trí Thaønh sôû taùc töông öng vôùi phaåm taâm. Coù nghóa; caùc quaû vò töø ñòa thöù nhaát trôû leân ñeàu ñöôïc hieän haønh, vì ñaõ böôùcvaøo doøng phaùp.

Veà nghóa nhö thaät, thì quaû vò Phaät môùi khôûi, vì trong möôøi ñòa coøn coù thöùc dò thuïc ñaõ bieán ñoåi naêm caên chöù khoâng phaûi laø voâ laäu, coù theå döïa vaøo naêm thöùc, cuõng khoâng phaûi laø voâ laäu. Naêm caên höõu laäu phaùt sinh thöùc voâ laäu laø ñieàu chöa töøng thaáy. ÔÛ treân quaû vò Phaät, trí naøy cuõng khoâng thöôøng hieån hieän tröôùc maét, vì taùc yù khôûi hieän thöôøng xuyeân bò giaùn ñoaïn.

Boán trí nhö vaäy töông öng vôùi chuûng töû cuûa phaåm taâm, voán coù töø voâ thæ, phaùp nhö vaäy khoâng sinh töø söï huaân taäp, goïi laø baûn taùnh ôû trong chuûng taùnh. Sau khi phaùt taâm nhôø vaøo duyeân beân ngoaøi huaân taäp maø phaùt trieån taêng daàn, goïi laø do tu taäp maø thaønh chuûng taùnh.

Töø ñòa thöù nhaát trôû leân, tuøy theo söï thích öùng môùi ñöôïc hieän khôûi. Thöôøng döïa vaøo söï huaân taäp ngaøy caøng theâm toát ñeïp, cho ñeán khi chöùng ñaéc ñònh Kim cang duï. Töø ñoù veà sau, maëc duø thöôøng hieän haønh nhöng khoâng coøn huaân taäp nöõa, maø laïi khieán cho taêng tröôûng coâng ñöùc ñöôïc vieân maõn ñeán nôi khoâng theå gia taêng. Söï duy trì chuûng töû cuûa thöùc thanh tònh, ñaõ khoâng phaûi laø voâ kyù, cho neân khoâng theå huaân taäp. Do ñoù coâng ñöùc cuûa Phaät tröôùc vaø Phaät sau cho laø nhieàu-ít ñeàu trôû thaønh loãi laàm.

Boán trí nhö vaäy töông öng vôùi phaåm taâm, luoân luoân laø thieän, luoân luoân thuoäc veà Ñaïo ñeá voâ laäu. Chö Phaät khoâng coù chuûng töû cuûa taát caû caùc phaùp höõu laäu, maëc duø trong hieän taïi, chö Phaät coøn hoùa laøm thaân sinh töû vôùi nghieäp phieàn naõo... gioáng nhö Khoå ñeá-Taäp ñeá, nhöng thaät söï laø thuoäc veà Ñaïo ñeá voâ laäu. Vì tuøy theo töôùng theá tuïc cho neân goïi laø naêm uaån, möôøi hai xöù vaø möôøi taùm giôùi... nhöng thaät söï khoâng phaûi laø thuoäc veà uaån-xöù-giôùi, xa lìa hyù luaän, vì xa lìa caùc töôùng. Naêm phaùp nhö vaäy ñeàu thoâng caû giaû-thaät, khoâng nhôø vaøo noùi naêng-teân goïi, vì caên caûnh coøn laïi naøy ñeàu laø thaät coù. Neáu nhôø vaøo teân goïi-noùi naêng thì caên, caûnh coøn laïi aáy ñeàu laø giaû coù.

Vaû laïi, laáy Chaân nhö cuûa phaùp giôùi thanh tònh laøm Theå, laø thaät coù.


Döïa vaøo Chaân nhö ñeå kieán laäp caùc töôùng Traïch dieät..., laø giaû coù. Caùc taâm-trí... caùc saéc xanh-vaøng... laø thaät coù. Khoâng phoùng daät..., caùc hình saéc daøi ngaén..., laø giaû coù. Taïm thôøi döøng laïi söï baøn luaän roäng maø neân giaûi thích baûn vaên.

Phaàn 4 laø do trong söï quyeát ñònh löïa choïn nghóa sai bieät, löôïc noùi coù ba phaàn:

1. Quyeát ñònh löïa choïn naêm phaùp sai bieät. 2. Quyeát ñònh löïa choïn thoï duïng hoøa hôïp moät vò vôùi söï-trí. 3. Baøi Tuïng toång keát veà töôùng cuûa phaùp giôùi thanh tònh ñaày ñuû caùc

coâng ñöùc. Trong ba thaân sai bieät vaø naêm phaùp khaùc nhau, moãi loaïi ñeàu coù

quyeát traïch theo thöù töï cuûa noù. Kinh: “Dieäu Sinh cho neân bieát! Phaùp giôùi thanh tònh ví nhö hö

khoâng, duø bao truøm caùc saéc trong ñæ loaïi töôùng, nhöng khoâng theå noùi coù ñuû loaïi töôùng, vì theå taùnh cuûa hö khoâng chæ laø moät vò. Nhö vaäy, phaùp giôùi thanh tònh cuûa Nhö Lai, duø traûi roäng ñeán khaép caùc loaïi töôùng töông töï cuûa caûnh giôùi ñaõ ñöôïc nhaän bieát, nhöng khoâng theå noùi laø coù caùc loaïi töôùng, vì theå taùnh chæ laø moät vò”.

Luaän: Sau ñaây, seõ chæ roõ veà töôùng cuûa phaùp giôùi thanh tònh. Giaûi thích vaán naïn veà quyeát ñònh löïa choïn phaùp giôùi sai bieät. Nghóa laø coù ngöôøi vaán naïn: Neáu caùc Nhö lai laáy phaùp giôùi laøm taùnh, thì phaùp giôùi laø duïng vaø Chaân nhö laø Theå. Chaân nhö töùc laø töôùng chung cuûa caùc phaùp. Caùc phaùp ñaõ coù caùc loaïi sai bieät, thì phaùp giôùi tuøy theo caùc phaùp ñoù, laøm sao phaùp giôùi laïi khoâng coù caùc loaïi sai bieät? Neáu phaùp giôùi coù caùc loaïi sai bieät thì laøm sao thanh tònh? Khoâng phaûi laø Pha-chi-ca (pha leâ) vôùi caùc loaïi nöông döïa cuøng töông öng, cho neân khoâng coù caùc loaïi töôùng.

Ñeå giaûi thích vaán naïn naøy cho neân Nhö Lai ñaàu tieân ñaõ noùi duï hö khoâng roäng lôùn.

Ví nhö hö khoâng, duø bao truøm khaép caùc saéc trong ñuû loaïi töôùng: Töùc laø nhö hö khoâng ôû theá gian duø coù traûi roäng khaép taát caû saéc coù hình theå trôû ngaïi... khoâng ñoàng loaïi trong töôùng sai bieät, do söï sai bieät cuûa caùc phaåm loaïi cho neân goïi laø chuûng chuûng. Töï theå cuûa chuùng ñeàu taäp trung ôû phaàn treân nhö giaùc tueä... vaø hieån hieän roõ raøng cho neân goïi laø Töôùng, töùc laø haønh töôùng. Nhöng khoâng theå noùi laø coù ñuû loaïi töôùng: Töùc laø nhö hö khoâng aáy khoâng theå neâu baøy laø coù ñuû loaïi saéc töôùng vôùi hình theå trôû ngaïi.

Do hö khoâng naøy vôùi theå taùnh cuûa noù töï nhieân nhö vaäy thì khoâng cho neân noùi, cho neân goïi laø khoâng theå neâu baøy, hoaëc khoâng coù khaû naêng


www.daitangkinh.org

dieãn taû cho neân goïi laø khoâng theå noùi. Nghóa laø, vì tính chaát cuûa hö khoâng aáy laø nhö vaäy, khoâng theå noùi laø coù caùc loaïi coù theå bieåu thò cho caùc saéc töôùng, cuõng khoâng theå noùi laø coù caùc loaïi ñaõ ñöôïc bieåu thò cho caùc saéc töôùng. Nhöng thaáy hö khoâng coù caùc loaïi töôùng, vaø coù theå noùi laø coù caùc loaïi töôùng, töùc laø thaáy caùc loaïi saéc töôùng trong hö khoâng aáy chöù khoâng phaûi laø thaáy hö khoâng. Cuõng taïm thôøi noùi laø coù caùc loaïi saéc töôùng nhö xanh-vaøng... hoaëc daøi-ngaén..., ñeàu khoâng phaûi thaät coù. Khoâng phaûi giaû noùi laø coù thì coù thaät söï. Vì sao hieän baøy khaép trong heát thaûy caùc saéc?

Khoâng coù caùc loaïi töôùng, vì töï Theå chæ coù moät vò. Khoâng phaûi nhö hö khoâng naøy, do töông öng vôùi caùc loaïi saéc töôùng cho neân thaønh caùc loaïi töôùng. Khoâng boû töï taùnh vì Theå chæ coù moät vò, khoâng chöôùng ngaïi, khoâng coù töôùng khaùc bieät.

Nhö vaäy, phaùp giôùi thanh tònh cuûa Nhö Lai, nhö hö khoâng cuûa theá gian laø coù Theå taùnh hay khoâng coù Theå taùnh? Maëc duø taát caû hình saéc coù ngaên ngaïi ñöôïc bao truøm trong hö khoâng, nhöng vaãn khoâng tuøy thuoäc ñeå trôû thaønh caùc hình theå, trôû ngaïi sai bieät. Cuõng khoâng theå noùi laø hö khoâng coù caùc saéc töôùng. Tuy cuõng noùi laø coù, nhöng chæ laø giaû coù, chöù khoâng phaûi laø thaät coù. Do hö khoâng aáy khoâng boû töï töôùng cuûa noù ñeå nhaän laáy töôùng naøo khaùc. Nhö tuy giaû noùi laø hö khoâng, nhöng taùnh cuûa hö khoâng thaät ra khoâng theå neâu baøy.

Phaùp giôùi thanh tònh cuõng laïi nhö vaäy, chaân khoâng giöõa chaân khoâng, nhöng taùnh cuûa chaân khoâng thaät söï thì khoâng theå neâu baøy. Vì nhö tröôùc ñaây ñaõ noùi, hö khoâng aáy voán töông öng vôùi caùc loaïi nöông töïa nhö Pha-chi-ca (pha leâ).

Phaùp giôùi phaûi coù caùc loaïi rieâng bieät, thì coù sai laàm vì khoâng nhaát ñònh. Hieän thaáy hö khoâng, tuy töông öng vôùi caùc loaïi saéc töôùng, nhöng khoâng coù caùc loaïi saéc töôùng nhö khoùi-söông muø... cuøng töông öng vôùi hö khoâng, coù luùc troâng thaáy khoaûng khoâng gian coù caùc loaïi töôùng, do söùc phaân bieät hö voïng cuûa mình, chæ troâng thaáy coù caùc loaïi töôùng nhö khoùi... chöù khoâng phaûi troâng thaáy hö khoâng, vì leõ taùnh cuûa hö khoâng thì khoâng theå troâng thaáy.

Nhö vaäy, do söùc taêng theâm cho yù thöùc phaân bieät hö voïng, cho neân chæ troâng thaáy coù caùc loaïi töôùng cuûa saéc, chöù khoâng phaûi laø phaùp giôùi thanh tònh.

Trong phaùp giôùi thanh tònh duø khoâng coù caùc loaïi caûnh giôùi chaân thaät cuûa giaùo phaùp, ngoân thuyeát, nhöng vaãn coù caùc loaïi chuyeån bieán cuûa töôùng sai bieät giöõa giaùo phaùp vaø caùc caûnh giôùi, chöù khoâng phaûi do phaùp giôùi kia coù caùc loaïi töôùng, cuõng khieán cho phaùp giôùi coù caùc loaïi töôùng.


Do phaùp giôùi thanh tònh voán taùch rôøi danh töø-lôøi noùi. Taát caû danh-ngoân ñeàu duøng söï phaân bieät ñaõ ñöôïc daáy khôûi laøm caûnh. Nhöng caùc giaùo phaùp cuõng khoâng voâ ích, maø laø nhaân toá laàn löôït seõ ñöôïc chöùng ngoä phaùp giôùi. Nhö thaáy chöõ vieát thì hieåu nghóa ñaõ noùi. Vì giaùo phaùp naøy laø taâm Ñaïi Bi cuûa caùc Nhö Lai ñaõ tuoân chaûy, coù theå laàn löôït giaûng noùi vôùi nghóa xa lìa moïi ngoân thuyeát. Nhö duøng nhieàu maøu saéc maø veõ vaøo trong khoaûng hö khoâng laø ñieàu raát hy höõu. Neáu duøng ngoân thuyeát ñeå noùi veà nghóa xa lìa moïi ngoân thuyeát, thì laïi vöôït quaù ví duï kia. Nhö noùi veà bieån tueä.

Ví nhö coù ngöôøi duøng caùc loaïi maøu saéc röïc rôõ ñeå veõ vaøo hö khoâng laø nôi khoâng saéc, khoâng thaáy, khoâng ñoái, khoâng bieåu thò, nhö veõ böùc töôøng thì thaät laø chuyeän hieám coù.

Chö Phaät Theá Toân ñaõ chöùng ñaéc phaùp heát söùc thaâm dieäu xa lìa moïi ngoân thuyeát, maø coù theå duøng ngoân thuyeát vì caùc höõu tình chuùng sinh ñeå, khai thò giaûng noùi, laïi coøn khoù hôn duï vöøa neâu treân.

Noùi roäng ra nhö vaäy. Laïi nöõa, phaùp giôùi duøng Pha-chi-ca (pha leâ) laøm taùnh cuõng laø thanh tònh, khoâng phaûi laø duï cuøng phaùp, vì nghóa cuûa choã laäp nhaân neáu chæ tuøy theo moät thì khoâng thaønh, hoaëc caû hai cuõng khoâng thaønh.

Kinh: “Laïi nöõa, nhö hö khoâng duø traûi roäng khaép caùc saéc chöù khoâng rôøi boû nhau, nhöng khoâng bò saéc laøm cho oâ nhieãm. Nhö vaäy, phaùp giôùi thanh tònh cuûa Nhö Lai, duø traûi roäng khaép taâm taùnh cuûa taát caû chuùng sinh, chính vì söï chaân thaät maø khoâng rôøi boû nhau, nhöng vaãn khoâng bò loãi laàm cuûa chuùng sinh laøm cho oâ nhieãm”.

Luaän: Laïi coù ngöôøi neâu vaán naïn: Neáu phaùp giôùi thanh tònh traûi roäng trong taát caû caûnh giôùi ñaõ ñöôïc nhaän bieát thì cuõng cuøng vôùi caùc thöù phieàn naõo caáu ueá nhö tham... töông öng, taïi sao khoâng bieát caùc phaåm taâm-taâm phaùp höõu laäu khaùc trôû thaønh khoâng thanh tònh?

Giaûi thích vaán naïn naøy, Ñöùc Nhö Lai ñöa ra thí duï veà hö khoâng lôùn thöù hai. Laïi nöõa, nhö hö khoâng duø traûi roäng khaép caùc saéc chöù khoâng rôøi boû nhau: Töùc laø khoâng coù xöù rieâng, cho neân goïi laø khoâng rôøi boû nhau.

Vì hö khoâng traûi roäng vaø chuyeån ñoäng ôû noäi taïi, khoâng troâng thaáy bieåu hieän beân ngoaøi. Ñaõ chuyeån ñoäng ôû beân trong, khoâng bieåu hieän ra beân ngoaøi thì khoâng theå nhaát ñònh noùi laø moät hay laø khaùc. Neáu hö khoâng coù xöù rieâng thì hö khoâng aáy phaûi coù hình töôùng trôû ngaïi, phaûi laø voâ thöôøng, nhöng noù khoâng bò nhieãm oâ do loãi laàm cuûa caùc saéc. Nhö hö khoâng to lôùn kia duø traûi roäng khaép taát caû hình saéc coù tính chaát ngaên ngaïi, nhöng noù vaãn khoâng bò oâ nhieãm do loãi laàm cuûa saéc.

Loãi laàm cuûa saéc; laø nhaân laøm sinh tröôûng caùc thöù tham lam-giaän


www.daitangkinh.org

döõ..., chöù khoâng phaûi do nhöõng töôùng dò bieät nhö xanh-vaøng... Laïi nöõa, heát thaûy caùc thöù maây-söông muø-maøu saéc hình aûnh hieän

coù trong hö khoâng, coù theå laøm cho noù buoâng boû töôùng thanh tònh, vaø coù theå gaây chöôùng ngaïi cho söï phaùt sinh caùi thaáy trong laønh veà hö khoâng, cho neân goïi laø loãi laàm cuûa saéc.

Laïi nöõa, hình töôùng cuûa caûnh giôùi gia taêng treân taâm ñoù goïi laø loãi laàm cuûa saéc. Vì tuøy theo yù cuûa chuùng sinh cho neân Nhö Lai môùi noùi nhö tröôùc, chöù khoâng phaûi hö khoâng bò oâ nhieãm do loãi laàm cuûa caùc saéc kia, vì töï taùnh cuûa hö khoâng voán thanh tònh.

Nhö vaäy, phaùp giôùi thanh tònh cuûa Nhö Lai duø traûi roäng khaép trong taâm taùnh cuûa taát caû chuùng sinh, do chaân thaät maø khoâng rôøi boû nhau: Nhö töï taâm cuûa Phaät laø thanh tònh chaân thaät, laø baûn taùnh saùng saïch, baûn taùnh thanh tònh, cho neân taâm taùnh cuûa heát thaûy chuùng sinh cuõng vaäy, laø baûn taùnh Chaân thaät, baûn taùnh thanh tònh. Baûn taùnh cuûa taâm, töùc laø Chaân nhö. Taâm cuûa taát caû chuùng sinh ñeàu coù taùnh bình ñaúng. Nhö noùi: Do ñaâu maø noùi laø taâm bình ñaúng? Do taùnh Khoâng, cho neân noùi laø taâm bình ñaúng. Noùi roäng nhö vaäy, thì baûn taùnh cuûa taâm, töùc laø phaùp taùnh cuûa taâm luoân truøm khaép trong taâm taùnh cuûa taát caû chuùng sinh. Vì vaäy cho neân goïi laø taùnh bình ñaúng cuûa taâm.

Vì bieän giaûi veà phaùp taùnh cuûa taâm nhö vaäy cho neân noùi do chaân thaät maø khoâng rôøi boû nhau, vì taâm taùnh cuûa höõu tình aáy voán laø thanh tònh. Duø baûn taùnh thanh tònh, nhöng do khaùch traàn hieän coù gaây nhieàu trôû ngaïi ueá taïp cho neân phaûi xa rôøi noù, an laäp trong chaân taâm thanh tònh cuûa Nhö Lai.

Laïi nöõa, taùnh bình ñaúng trong taâm cuûa caùc höõu tình, chính laø söï chaân thaät thuoäc veà töï taùnh Vieân thaønh thaät. Do töôùng chaân thaät cuûa taùnh bình ñaúng trong taâm cuûa caùc höõu tình, bieåu thò baèng söï khoâng rôøi boû, vì taâm cuûa caùc chuùng sinh laïi laø töôùng chaân thaät cuûa taâm taùnh, bieåu thò baèng söï khoâng rôøi boû. Vì taâm taùnh cuûa taát caû höõu tình maø chuyeån bieán. Ñaïi yù noùi: Vì chuyeån bieán cuøng khaép cho neân khoâng rôøi boû nhau. Nhöng noùi taùnh khoâng bò oâ nhieãm vì loãi laàm cuûa saéc kia laø vì baûn taùnh voán thanh tònh.

Loãi laàm töùc laø tham... coù theå khieán cho töôùng cuûa taâm trôû thaønh loãi laàm, trôû thaønh caáu nhieãm. Maëc duø bò khaùch traàn phaân bieät chuyeån bieán, nhöng chuùng khoâng phaûi laø baûn theå cuûa taâm, cho neân khoâng theå hoaøn toaøn rôøi boû, laïi coù theå khieán cho taâm ñöôïc thanh tònh.

Döïa vaøo maät yù naøy ñeå neâu baøy nhö vaäy. Taâm naøy laø baûn taùnh thanh tònh-saùng saïch, laø phaùp taùnh cuûa taâm cho neân goïi laø taâm, chaúng


phaûi laø lìa phaùp taùnh cuûa taâm maø coù taâm thanh tònh cuûa taùnh khaùc. Vaäy taïi sao taâm cuûa höõu tình coù tham...? Vì söùc maïnh phaân bieät cuûa töï mình maø giöõ laáy cho neân taâm ñieân ñaûo cuûa höõu tình chöa vónh vieãn ñoaïn tröø. Ñaây laø vì söùc maïnh cuûa voâ minh ñaõ khôûi hieän. Nghóa naøy yù noùi: Ví nhö baûn taùnh cuûa hö khoâng tuy trong saïch, nhöng ngöôøi ñang bò ñau maét seõ nhìn thaáy moïi hình saéc loän ngöôïc, cho neân thaáy hö khoâng ñaõ bò caáu nhieãm. Nhö vaäy, baûn taùnh cuûa phaùp giôùi duø trong saïch, nhöng do töï phaân bieät cho neân ñaõ phaùt sinh naêng löïc cuûa caùc nhaân duyeân nhö tham... Maøng maét beänh voâ minh gaây toån haïi cho maét tueä, cho neân maét nhìn loän ngöôïc vôùi moïi hình töôùng maø troâng thaáy phaùp giôùi nhö laø khoâng thanh tònh. Neáu maét tueä cuûa baäc Nhaát thieát chuûng trí thanh tònh thì vónh vieãn khoâng thaáy caáu ueá.

Laïi nöõa, phaùp giôùi thanh tònh neáu khoâng sai bieät, thì Nhaát thieát chuûng trí thanh tònh ñöôïc goïi laø Phaùp thaân cuûa taát caû Nhö Lai, cuõng goïi laø Theå taùnh chaân thaät cuûa Nhö Lai, vì thöôøng coøn khoâng thay ñoåi trong taát caû thôøi gian.

Do phaùp giôùi naøy cho neân taâm cuûa taát caû höõu tình bình ñaúng hieän höõu trong söï töông tuïc. Do ñoù noùi nhö vaäy: “Taát caû höõu tình laø Nhö Lai taïng. Taát caû höõu tình ñeàu coù Phaät taùnh”. Vì muoán daãn daét nhöõng höõu tình coù chuûng taùnh khoâng nhaát ñònh khieán cho taâm quyeát ñònh höôùng veà Ñaïi thöøa.

Ñeán vôùi caùc höõu tình coù chuûng taùnh Nhö Lai, thì noùi nhö vaäy: “Taát caû höõu tình ñeàu seõ laøm Phaät”.

Nhö coù choã noùi: “Taát caû voâ thöôøng, taát caû ñeàu khoå”. Nhö vaäy ñeàu laø noùi moät phaàn ít trong taát caû, chöù khoâng phaûi laø noùi toaøn phaàn trong taát caû. Neáu khoâng nhö vaäy thì traùi vôùi ñieàu ñaõ giaûng noùi veà naêm loaïi chuûng taùnh. Neáu cho coâng ñöùc cuûa chö Phaät seõ coù nôi cuøng taän, vì khoâng coù ai ñöôïc hoùa ñoä, thì traùi vôùi choã ñaõ neâu giaûng: “Coâng ñöùc cuûa Nhö Lai laø thöôøng coøn, khoâng döùt heát, chaúng phaûi laø voâ ích, vì thöôøng truù ôû theá gian, vì baûn nguyeän ñoä sinh, muoán cho chuùng sinh ñeàu mong caàu quaû vò Phaät”.

Phaùp giôùi thanh tònh naøy duø traûi roäng khaép taát caû, bình ñaúng ñeàu coù, nhöng do söùc chöôùng ngaïi cuûa mình ñaõ giöõ laáy, nhö ngöôøi muø baåm sinh ôû theá gian, khoâng thaáy ñöôïc maët trôøi, maët traêng. Nhö coù tuïng noùi:

Toäi chuùng sinh khoâng hieän, Nhö traêng trong chaäu beå, Ñaày khaép caùc theá gian, Phaùp saùng nhö maët trôøi.


www.daitangkinh.org

Vì ñaïo lyù naøy, nhö tröôùc ñaõ noùi, cuõng laø vì töông öng vôùi caùc phieàn naõo caáu ueá nhö tham... nhö phaåm taâm-taâm phaùp höõu laäu khaùc, maø phaùp giôùi thanh tònh seõ trôû thaønh khoâng thanh tònh: Töùc laø coù loãi laàm khoâng quyeát ñònh. Duø töông öng vôùi choã caáu ueá cuûa saéc, nhöng hö khoâng vaãn khoâng phaûi laø khoâng trong saïch. Duø töông öng vôùi caùc phieàn naõo nhö tham... nhöng laïi duøng phaùp giôùi thanh tònh laøm taùnh, cho neân caùc phaåm taâm-taâm phaùp khoâng phaûi laø khoâng thanh tònh. Ñaây khoâng phaûi laø duï ñoàng phaùp. Nhö noùi yù öa thích ñieàu khoâng thanh tònh, vì thaáy taâm mình khoâng thanh tònh, töø ñoù cuõng noùi phaùp giôùi khoâng thanh tònh, vì töôùng thanh tònh khoâng hieån hieän.

Y Ùöa thích thanh tònh; tuy thaáy töông öng vôùi caùc caáu ueá nhö tham..., nhöng baûn taùnh cuûa taâm laø thanh tònh, khoâng caáu nhieãm, cho neân thaáy phaùp giôùi thöôøng thanh tònh.

Nhaân maø ngöôøi kia ñaõ laäp, nhö tröôùc thì khoâng thaønh, vì phaùp giôùi naøy traûi roäng khaép taát caû. Ví nhö hö khoâng, caùc loãi cuûa caùc höõu tình khoâng theå laøm cho caáu nhieãm. Ñaây laø noùi phaùp giôùi traûi roäng taát caû, laø chaáp laáy phaùp Khoâng maø cho ñeàu laø coù, khoâng caàn phaûi thaønh laäp.

Kinh: “Laïi nhö hö khoâng haøm chöùa taát caû nghieäp cuûa thaân-mieäng- yù, nhöng hö khoâng aáy khoâng coù taïo taùc. Nhö vaäy, phaùp giôùi thanh tònh cuûa Nhö Lai haøm chöùa Nhaát thieát trí vôùi nhöõng söï bieán hoùa laøm lôïi ích cho chuùng sinh, nhöng phaùp giôùi thanh tònh khoâng coù khôûi taïo”.

Luaän: Coù ngöôøi neâu vaán naïn: Neáu phaùp giôùi thanh tònh cuûa Nhö Lai laáy Chaân nhö laøm Theå, thì khoâng hyù luaän, cuõng khoâng khôûi hieän taïo ra, vì sao coù theå dung naïp nhaân duyeân phaùt sinh trí ñeå laøm lôïi ích cho höõu tình? Neáu dung naïp trí phaùt sinh thì coù khôûi taïo, taïi sao noùi Nhö Lai laáy Chaân nhö laøm töôùng?

Ñeå giaûi thích vaán naïn naøy, Ñöùc Nhö Lai noùi duï veà hö khoâng lôùn thöù ba: Laïi nhö hö khoâng haøm chöùa taát caû nghieäp cuûa thaân-ngöõ- yù: Nhö hö khoâng roäng lôùn, duø khoâng taùc yù maø vaãn coù theå tieáp nhaän dung naïp ba nghieäp cuûa höõu tình. Hai nghieäp thaân-ngöõ vì coù hình töôùng ngaên ngaïi, coù theå caàn söï tieáp nhaän dung naïp. Coøn yù nghieäp thì theá naøo? Khoâng coù hình chaát, khoâng coù ñoái ngaïi, taïi sao vaãn caàn hö khoâng tieáp nhaän dung naïp? Chính vì söï vieäc naøy, cho neân goïi laø tieáp nhaän dung naïp. Nghóa laø khi chuùng phaùt sinh thì khoâng bò chöôùng ngaïi. Vaät coù ñoái ngaïi cuõng do luùc phaùt sinh khoâng coù chöôùng ngaïi, cho neân goïi laø choã dung naïp tieáp nhaän cuûa hö khoâng. Phaùp naøy cuõng nhö vaäy, khi sinh thì khoâng bò chöôùng ngaïi maø ñöôïc sinh, cho neân cuõng ñöôïc goïi laø hö khoâng dung naïp haøm chöùa. Laïi nöõa, vaät coù ñoái, luùc khoâng bò ñoái ngaïi, coù theå dung naïp


caùc vaät khaùc ñöôïc qua laïi. Döïa vaøo phaùp naøy cho neân treân ñaây ñaõ giaû laäp veà hö khoâng.

Nghieäp cuûa yù cuõng vaäy, khi saép dieät thì tieáp nhaän dung naïp vaät khaùc khieán cho ñöôïc sinh khôûi. Vì sao khoâng ñöôïc? Vì döïa vaøo phaùp aáy cho neân treân ñaây giaû laäp veà hö khoâng. Neáu khaùc vôùi phaùp naøy maø thaät coù hö khoâng bao truøm khaép taát caû nôi choán thì laøm sao tieáp nhaän dung naïp? Neáu theå cuûa hö khoâng laø thaät coù cho neân khoâng chöôùng ngaïi, thì phaùp khaùc ñöôïc sinh goïi laø tieáp nhaän dung naïp; töùc laø taát caû phaùp khoâng coù saéc maø thaät coù Theå ñeàu khoâng chöôùng ngaïi, ñeàu coù theå tieáp nhaän dung naïp, cho neân goïi laø hö khoâng.

Coù nôi khaùc noùi: Vì khoâng coù saéc cho neân goïi laø hö khoâng; laø caên cöù vaøo töôùng thoâ caû theá gian ñeàu bieát maø noùi. Vì vaäy hö khoâng tieáp nhaän dung naïp caû ba nghieäp cuõng khoâng coù loãi laàm.

Nhöng hö khoâng naøy khoâng coù khôûi taïo. Nghóa laø khoâng phaûi hö khoâng naøy phaân bieät nhö vaäy: “Mình tieáp nhaän, dung naïp vaät naøy chöù khoâng tieáp nhaän dung naïp vaät kia”. Tuy khoâng taùc yù maø coù theå tieáp nhaän dung naïp.

Maët trôøi, maët traêng, ngoïn ñeøn... vôùi moïi aùnh saùng hieän coù cuõng laïi nhö vaäy. Tuy khoâng taùc yù phaân bieät kia ñaây, nhöng phaùp nhö vaäy khi phaùt sinh thì coù theå soi chieáu caùc saéc. Ngoïc baùu Nhö yù cuõng laïi nhö vaäy, duø khoâng taùc yù maø coù theå ñaùp öùng thoûa maõn yù nguyeän cuûa chuùng sinh. Caùc thí duï khaùc cuõng vaäy. Laïi neâu choã gioáng vôùi hö khoâng ñeå laøm saùng toû taát caû.

Nhö vaäy, phaùp giôùi thanh tònh cuûa Nhö Lai haøm chöùa moïi bieán hoùa cuûa Nhaát thieát trí laøm lôïi ích cho chuùng sinh. Nghóa laø phaùp giôùi thanh tònh cuûa caùc Nhö Lai theo taùnh maø an truù, khoâng coù taùc yù, an laäp taát caû vieäc laøm lôïi ích cho chuùng sinh.

Nhaát thieát trí, laø trí Ñaïi vieân caûnh... Taát caû söï bieán hoùa laø, thaân-mieäng-yù bieán hoùa. Taát caû vieäc laøm lôïi

ích cho chuùng sinh, nghóa laø coù theå hoaøn thaønh vieäc lôïi laïc thuø thaéng cho taát caû höõu tình.

Phaùp giôùi thanh tònh ñeàu coù theå haøm chöùa, töùc laø khi phaùp kia sinh khôûi thì phaùp giôùi laøm nhaân hoã trôï.

Phaùp giôùi thanh tònh khoâng coù khôûi taùc; taùc yù goïi laø khôûi, coù theå khieán cho taâm cuûa höõu tình rôøi boû caûnh giôùi khaùc höôùng ñeán duyeân khaùc.

Taâm ñoäng goïi laø taùc. Taâm suy nghó-dao ñoäng coù haønh ñöôïc taïo taùc, nghóa laø phaùp giôùi thanh tònh duø khoâng coù taùc yù, nhöng taâm suy


www.daitangkinh.org

nghó-dao ñoäng thì vaãn coù theå tieáp nhaän dung naïp caùc loaïi bieán hoùa cuûa trí laøm lôïi ích cho höõu tình.

Laïi nöõa, tieáp nhaän dung naïp söï bieán hoùa cuûa Nhaát thieát trí laøm lôïi ích cho chuùng sinh, nghóa laø phaùp giôùi thanh tònh tieáp nhaän dung naïp taát caû hai thaân Thoï duïng, Bieán hoùa, vì söï taïo ra nhaân laøm lôïi ích cho höõu tình laø khoâng cuøng taän, raát roäng lôùn, khoâng ñoái laäp-ngaên ngaïi. Duø khoâng phaân bieät nhöng do söùc taêng thöôïng cho neân coù khaû naêng phaùt sinh vieäc lôïi ích.

Nghóa toång quaùt naøy noùi: “Nhö hö khoâng bình ñaúng dung naïp moïi chuyeån bieán, taùc duïng cuûa saéc khi phaùt sinh... tuy khoâng coù ngaõ vaø ngaõ sôû taùc yù phaân bieät, hyù luaän, nhöng do dieäu löïc cuûa phaùp nhö vaäy ñaõ taïo ra taát caû taùc duïng sai bieät roäng khaép.”

Nhö vaäy Ñöùc Nhö Lai an truù trong caûnh giôùi voâ laäu, duø khoâng coù taát caû nhöõng thöù phaân bieät-taùc yù-hyù luaän cuûa ngaõ vaø ngaõ sôû... nhöng do tröôùc ñaây Nhö Lai ñaõ tu taäp theä nguyeän vôùi dieäu löïc vó ñaïi cho neân coù khaû naêng phaùt khôûi moïi bieán hoùa cuûa Nhaát thieát trí laøm lôïi ích cho chuùng sinh.

Nhö vaäy, Nhö Lai ñaõ an truù trong Phaùp thaân khoù tö duy baäc nhaát. Do dieäu löïc cuûa theä nguyeän tröôùc kia ñaõ giöõ vöõng cho neân taát caû töôùng toát, coâng ñöùc trang nghieâm, taän cuøng giôùi haïn cuûa sinh töû, soá löôïng ñôøi kieáp noái tieáp nhau, tuy khoâng phaân bieät nhöng laøm moïi vieäc lôïi ích cho chuùng sinh nhôø söï bieán hoùa cuûa Nhaát thieát trí.

Ñöùc Nhö Lai duø khoâng phaân bieät nhö vaäy naøy: Ñoái vôùi söï nghieäp nhö vaäy, nhö vaäy, Ta seõ laøm hay khoâng laøm. Nhöng vôùi dieäu löïc cuûa baûn nguyeän, cho neân coù theå haønh hoùa heát thaûy. Nhö tröôùc kia ñaõ phaùt nguyeän, hoaëc ñi vaøo giaác nguû, hoaëc nhaäp ñònh dieät taän, tuy khoâng taùc yù, nhöng vaãn tuøy thuaän chuùng sinh caàn ñöôïc giaùc ngoä maø xuaát ñònh.

Nhö kinh Haûi Tueä, Ñöùc Phaät ñaõ noùi: “Nhö caùc Bí-soâ phaûi chôø nghe ñöôïc tieáng chuoâng maø nhaäp ñònh dieät taän, khoâng nghe tieáng chuoâng cuõng khoâng phaân bieät, do dieäu löïc cuûa söï mong caàu maø xuaát ñònh ñuùng giôø”. Noùi roäng nhö vaäy.



QUYEÅN 4

Kinh: “Laïi nhö caùc loaïi saéc töôùng ñang sinh-ñang dieät trong hö khoâng, nhöng hö khoâng naøy khoâng sinh khoâng dieät.

Nhö vaäy, vieäc laøm lôïi ích cho chuùng sinh do caùc trí bieán hoùa trong phaùp giôùi thanh tònh cuûa Nhö Lai ñang sinh, ñang dieät, nhöng phaùp giôùi thanh tònh thì khoâng sinh-khoâng dieät”.

Luaän: Laïi coù vaán naïn: Neáu phaùp giôùi thanh tònh traûi khaép trong caûnh giôùi ñaõ ñöôïc nhaän bieát, khoâng rôøi boû nhau, luoân luoân tuøy thuaän chuyeån bieán, vaäy thì phaùp giôùi phaûi coù sinh-dieät. Neáu khoâng sinh dieät thì khoâng phaûi laø traûi khaép caûnh giôùi ñaõ ñöôïc nhaän bieát, khoâng rôøi boû nhau, luoân luoân tuøy thuaän chuyeån bieán.

Ñeå giaûi thích vaán naïn ñoù, Ñöùc Nhö Lai ñöa ra thí duï veà hö khoâng roäng lôùn thöù tö. Laïi nhö voâ soá caùc saéc töôùng ñang sinh-ñang dieät trong hö khoâng...”. Nghóa naøy yù noùi: Nhö hö khoâng roäng lôùn traûi khaép caùc saéc, tieáp nhaän dung naïp saéc töôùng, khoâng rôøi boû nhau, luoân luoân tuøy thuaän chuyeån bieán. Maëc duø caùc saéc laïi ñang sinh-ñang dieät, nhöng taùnh cuûa hö khoâng thì khoâng sinh-khoâng dieät. Nhö vaäy, phaùp giôùi thanh tònh cuûa Nhö Lai traûi roäng khaép taát caû caûnh, tieáp nhaän dung naïp Nhaát thieát trí ñaõ bieán hoùa caùc vieäc laøm lôïi ích cho chuùng sinh-khoâng rôøi boû nhau, luoân luoân tuøy thuaän chuyeån bieán. Trí tuy coù ñang sinh, ñang dieät, nhöng phaùp giôùi thanh tònh thì khoâng sinh-khoâng dieät.

Caên cöù vaøo maät yù naøy cuûa Nhö Lai, trong Kheá kinh ñaõ noùi: “Naøy Maïn-thuø-thaát-lôïi! Vì khoâng sinh-khoâng dieät, cho neân goïi laø Nhö Lai” cho ñeán noùi roäng.

Caên cöù vaøo Thaéng nghóa ñeá: “Caùc phaùp nhö saéc... cuõng khoâng sinh-dieät”.

Caên cöù vaøo Theá tuïc ñeá: “Thi thieát sinh-dieät cho neân noùi laø ñang”. YÙ naøy noùi: Caên cöù vaøo töôùng theá tuïc thì hieän coù sinh-dieät, chöù khoâng


www.daitangkinh.org

phaûi laø theå taùnh cuûa Thaéng nghóa thaät coù sinh-dieät. Caùc trí bieán hoùa laøm lôïi ích cho chuùng sinh trong phaùp giôùi thanh tònh, cuõng laïi nhö vaäy”.

Kinh: “Laïi nhö loaïi saéc töôùng trong hö khoâng ñang theâm, ñang bôùt, nhöng hö khoâng aáy thì khoâng theâm-khoâng bôùt.

Nhö vaäy, trong phaùp giôùi thanh tònh cuûa Nhö Lai, chæ roõ Thaùnh giaùo cam loä cuûa Nhö Lai coù taêng-coù giaûm, nhöng phaùp giôùi thanh tònh aáy thì khoâng taêng, khoâng giaûm”.

Luaän: Laïi coù vaán naïn: Neáu phaùp giôùi thanh tònh traûi roäng khaép taát caû maø khoâng rôøi boû nhau, Thaùnh giaùo cuûa Nhö Lai, nhaän thaáy trong hieän taïi coù taêng, veà sau seõ giaûm vaø tieâu maát. Phaùp giôùi ñoàng vôùi Thaùnh giaùo kia, thì phaûi coù taêng-giaûm. Neáu vaäy thì phaùp giôùi khoâng phaûi laø thanh tònh? Ñeå giaûi thích vaán naïn naøy, cho neân Ñöùc Nhö Lai noùi thí duï veà hö khoâng roäng lôùn thöù naêm.

Laïi nhö caùc loaïi thöù saéc töôùng trong hö khoâng ñang theâm-ñang bôùt... Töùc laø ñoái vôùi nhöõng giaùo phaùi hôn keùm cuûa caùc ngoaïi ñaïo trong taát caû theá gian thì Thaùnh giaùo cuûa Nhö Lai laø chaân thaät thuø thaéng vaø thanh tònh hôn heát, cuõng nhö ñeà hoà, cuõng nhö cam loä, giuùp chuùng sinh chöùng ngoä Nieát-baøn, vónh vieãn khoâng coøn sinh töû.

Thaùnh giaùo nhö vaäy, neáu vaâng maïng thöïc haønh thì chöùng ñaéc quaû vò Thaùnh vaø quaû vò Voâ hoïc ñaõ coù vôùi ña soá ngöôøi caùch nay caû ngaøn naêm veà tröôùc.

Noùi chaùnh phaùp cuûa Phaät chæ traûi qua ngaøn naêm, chöù khoâng phaûi giaùo phaùp chæ toàn taïi ôû theá gian coù ngaøn naêm.

Vaû laïi, Taïng Thanh vaên thì coù chia ra nhieàu boä ngay sau khi Phaät nhaäp dieät moät traêm naêm, trong khi ñoù haøng ngaøn naêm veà tröôùc, Taïng Boà-taùt vaãn moät vò thanh tònh, khoâng heà coù söï tranh caõi sai traùi. Maõi ñeán moät ngaøn naêm veà sau môùi khôûi leân hai loaïi dò luaän coù-khoâng. (Khoâng- Höõu).

Vì vaäy noùi chaùnh phaùp cuûa Nhö Lai chæ traûi qua ngaøn naêm, maø phaùp giôùi thanh tònh khoâng taêng-khoâng giaûm, thì coù nghóa laø: Thaùnh giaùo cuûa Nhö Lai, caên cöù vaøo ñaïo lyù theá tuïc thì coù taêng-giaûm, chöù khoâng phaûi döïa vaøo nghóa thuø thaéng laáy phaùp giôùi laøm taùnh thì khoâng taêng, khoâng giaûm.

Saéc... cuõng laáy phaùp giôùi laøm taùnh, cho neân khoâng taêng-khoâng giaûm. Döïa theo lyù Thaéng nghóa thì chuùng cuõng nhö hö khoâng vôùi töôùng khoâng taêng-khoâng giaûm.

Vì vaäy, cho neân noùi laø ñang, töùc laø döïa vaøo thöùc... cuûa theá tuïc vôùi nhöõng bieán hieän döôøng nhö coù taêng-giaûm, chöù khoâng phaûi caên cöù trong


phaùp giôùi thanh tònh cuûa chaân taùnh, vì ôû ñoù caùc phaùp nhö saéc... ñeàu xa lìa töôùng phaân bieät-hyù luaän.

Kinh: “Laïi nhö caùc saéc töôùng voâ bieân, voâ taän khaép caû möôøi phöông trong hö khoâng, laø caûnh giôùi voâ bieân, voâ taän cuûa hö khoâng, nhöng hö khoâng naøy thì khoâng ñi-khoâng ñeán-khoâng ñoäng-khoâng chuyeån.

Nhö vaäy, trong phaùp giôùi thanh tònh cuûa Nhö Lai, ñaõ kieán laäp caùc loaïi taùc duïng voâ bieân voâ taän ñeå ñem laïi lôïi ích yeân vui cho taát caû chuùng sinh khaép möôøi phöông, laø phaùp giôùi thanh tònh voâ bieân, voâ taän, nhöng phaùp giôùi thanh tònh aáy khoâng ñi-khoâng ñeán-khoâng ñoäng-khoâng chuyeån”.

Luaän: Laïi coù vaán naïn: Neáu caùc Nhö Lai laáy phaùp giôùi laøm Theå, Nhö Lai ban cho taát caû höõu tình nhöõng lôïi ích yeân vui, thì phaûi hoaëc ñi hoaëc ñeán, vì phaùp giôùi vaø Nhö Lai voán khoâng caùch ly nhau. Nhö ñoái vôùi caùc phaùp khaùc phaûi coù ñi-ñeán, phaûi coù sinh... Neáu theá thì phaùp giôùi cuûa Nhö Lai khoâng phaûi laø thanh tònh. Neáu Phaùp giôùi khoâng coù caùc söï vieäc ñi-ñeán... thì khoâng theå noùi laø ban lôïi ích, yeân vui cho caùc höõu tình trong khaép möôøi phöông.

Ñeå giaûi thích vaán naïn naøy, Ñöùc Nhö Lai noùi thí duï veà hö khoâng roäng lôùn thöù saùu.

Laïi nhö caùc saéc töôùng voâ bieân, voâ taän khaép möôøi phöông trong hö khoâng: Nhö caûnh giôùi cuûa hö khoâng laø voâ bieân voâ taän, thì möôøi phöông theá giôùi cuõng voâ bieân voâ taän, do ñoù, caùc loaïi saéc töôùng trong aáy cuõng voâ bieân voâ taän, khoâng coù moät phöông naøo coù giôùi haïn, khoâng coù caùc phöông naøo cuøng taän, thôøi-xöù ñeàu thaønh töïu, cho neân goïi laø voâ bieân voâ taän.

Nhöng hö khoâng naøy thì khoâng ñi-khoâng ñeán, khoâng ñoäng-khoâng chuyeån: Nghóa laø hö khoâng roäng lôùn bao haøm taát caû, truøm khaép taát caû, ñeàu khoâng coù taùc duïng.

Nhö vaäy, trong phaùp giôùi thanh tònh cuûa Nhö Lai ñaõ kieán laäp caùc loaïi… cho taát caû chuùng sinh... khaép möôøi phöông: Töùc Taùc duïng ñem laïi lôïi ích yeân vui cho chuùng sinh laø voâ bieân voâ taän. Nghóa nhö tröôùc ñaõ noùi. Phaùp giôùi thanh tònh voâ bieân, voâ taän, bôûi vì phaùp giôùi thanh tònh laø voâ bieân voâ taän, tuy khoâng coù haønh ñoäng nhöng vôùi dieäu löïc taêng thöôïng, cho neân coù theå chuyeån bieán laøm vieäc lôïi ích yeân vui cho voâ löôïng höõu tình khaép möôøi phöông trong voâ bieân theá giôùi. Nhöng phaùp giôùi thanh tònh aáy khoâng ñi-khoâng ñeán: Boû choán naøy ñeán nôi khaùc, goïi laø ñi. Boû choã kia ñeán nôi naøy, goïi laø ñeán. Khoâng ñoäng laø khoâng chuyeån.

Ñaàu tieân laø neâu leân, sau môùi giaûi thích.


www.daitangkinh.org

Phaùp giôùi khoâng, laø khoâng coù bieân giôùi, khoâng coù hình töôùng, chöôùng ngaïi. Neáu phaùp giôùi coù bieân giôùi, hình töôùng vaø chöôùng ngaïi, thì caùc phaùp coù theå noùi laø coù phöông khaùc, coù ñi-ñeán, coù haønh ñoäng chuyeån bieán chöù khoâng phaûi laø khoâng bieân giôùi, khoâng hình töôùng vaø chöôùng ngaïi.

Phaùp giôùi nhö hö khoâng... thì coù theå noùi laø taïo nghieäp ñi-ñeán, haønh ñoäng-chuyeån bieán.

Theo nghóa toång quaùt naøy noùi: Phaùp giôùi thanh tònh laø töï Theå trong nghóa thuø thaéng cuûa Nhö Lai. Phaùp giôùi bao truøm khaép trong söï noái tieáp nhau cuûa taát caû höõu tình, vì caùc höõu tình kia coù naêng löïc töï thaønh töïu ñaày ñuû caùc chuûng töû thieän nhôø duyeân löïc taêng thöôïng cuûa phaùp giôùi thanh tònh, cho neân khi thöùc cuûa höõu tình kia phaùt sinh, thì taùc duïng nhö vaäy seõ ñöôïc bieán hieän maø chuyeån, cho neân noùi laø Nhö Lai ñaõ mang laïi lôïi ích an vui cho moïi chuùng sinh. Neáu loaïi tröø taùc duïng vaø duyeân löïc taêng thöôïng aáy, thì laïi khoâng coù Phaùp thaân naøo cuûa Nhö Lai coù theå taïo ra ñöôïc caùc söï vieäc lôïi ích an laïc cho chuùng sinh. Nhö Kheá Kinh: Nhö Lai ñeàu khoâng coù caùc vieäc ñi-ñeán... Nhöng noùi Nhö Lai coù ñi-ñeán... laø caên cöù vaøo thaân thoï duïng vaø thaân bieán hoùa, cho neân khoâng coù loãi maâu thuaãn.

Kinh: “Laïi nhö ba ngaøn theá giôùi trong hö khoâng, ñang hoaïi-ñang thaønh, nhöng coõi hö khoâng thì khoâng hoaïi-khoâng thaønh. Nhö vaäy, trong phaùp giôùi thanh tònh cuûa Nhö Lai, Nhö Lai ñaõ hieän baøy voâ löôïng töôùng thaønh töïu Ñaúng chaùnh giaùc cuõng hoaëc laïi thò hieän nhaäp ñaïi Nieát-baøn, nhöng phaùp giôùi thanh tònh thì khoâng thaønh töïu ngoâi vò Ñaúng chaùnh giaùc cuõng khoâng nhaäp tòch dieät”.

Luaän: Laïi coù vaán naïn: Neáu phaùp giôùi thanh tònh xa lìa söï ñi-ñeán... thì vì sao khoâng coù phöông sôû ñi-ñeán maø coù theå thaønh töïu chaùnh giaùc, nhaäp Nieát-baøn.... Neáu coù ñi-ñeán thì trôû laïi vaáp phaûi loãi tröôùc?

Ñeå giaûi thích vaán naïn naøy, Ñöùc Nhö Lai laïi noùi thí duï veà hö khoâng roäng lôùn thöù baûy. Laïi nhö ba ngaøn theá giôùi trong hö khoâng... Lôøi vaán naïn naøy khoâng hôïp. Ví nhö vaäy giôùi ñang hoaïi-ñang thaønh, nhöng coõi hö khoâng thì khoâng thaønh-khoâng hoaïi. Trong phaùp giôùi thanh tònh tuy coù chö Phaät thì hieän thaønh chaùnh giaùc-nhaäp Nieát-baøn... nhöng phaùp giôùi thanh tònh, chaân thaät khoâng coù söï kieän thaønh töïu Ñaúng chaùnh giaùc vaø nhaäp Nieát-baøn.... Neáu coù söï vieäc naøy, thì coù theå noùi laø vì vaäy maø coù ñi- ñeán... nhö trong hö khoâng hieän baøy caùc theá giôùi sinh-thaønh-hoaïi dieät-laø caên cöù theo lyù cuûa theá tuïc chöù khoâng phaûi laø caên cöù vaøo nghóa chaân thaät, vì nhö hö khoâng kia ñeàu laø taùnh Khoâng.


Nhö vaäy, phaùp giôùi thanh tònh cuûa Nhö Lai hieän baøy voâ löôïng töôùng thaønh töïu Ñaúng chaùnh giaùc, hoaëc nhaäp Nieát-baøn, cuõng döïa vaøo chaân lyù theá tuïc, chöù khoâng phaûi theo nghóa chaân thaät.

Thaønh chaùnh giaùc vaø nhaäp Nieát-baøn ñeàu khoâng coù, vì caùc uaån laø duyeân sinh chöù khoâng phaûi laø taùnh cuûa ngaõ. Neáu phaùp giôùi thanh tònh caên cöù vaøo nghóa chaân thaät, coù hai söï kieän naøy thì khoâng phaûi laø chaân thaät. Vì phaùp chaân thaät khoâng buoâng boû töï töôùng ñeå nhaän laáy töôùng khaùc.

Neáu thöøa nhaän phaùp giôùi buoâng boû caùi khoâng phaûi laø chaùnh giaùc maø thaønh Ñaúng chaùnh giaùc, buoâng boû caùi khoâng phaûi laø Nieát-baøn maø ñöôïc nhaäp Nieát-baøn, thì khoâng phaûi laø chaân thaät.

Neáu coù yù cho: Chính vì nghóa aáy maø goïi laø chaân thaät, thì Ñaúng chaùnh giaùc luùc naøo cuõng coù thaønh Ñaúng chaùnh giaùc, thì nhaäp Nieát-baøn luùc naøo cuõng coù nhaäp Nieát-baøn, do ñoù phaûi laø chaân thaät.

Neáu vaäy, thì nhöõng söï kieän khaùc cuõng nhö vaäy, nghóa laø kieáp hoaïi thì luoân luoân hoaïi chöù khoâng coù luùc naøo khoâng hoaïi, kieáp thaønh thì luoân luoân thaønh chöù khoâng coù luùc naøo khoâng thaønh, cuõng nhö caùi bình thì khoâng coù luùc naøo khoâng phaûi laø caùi bình.

Nhöõng söï kieän nhö vaäy ñeàu phaûi laø chaân thaät. Neáu vaäy thì khoâng caàn phaûi tu taäp haønh quaùn ñeå vöôït qua kieáp löûa chaùy traøn khaép theá giôùi naøy sang theá giôùi khaùc maø khôûi bò cheát chaùy trong bieån löûa ñoù. Nhö vaäy, ngöôøi ñaït ñöôïc dieäu löïc cuûa Thaéng giaûi taêng thöôïng ôû trong quaû vò cuûa mình seõ khoâng coù taùc duïng chuyeån bieán töï taïi.

Khoâng phaûi laø ngöôøi chöùng ñöôïc ñònh thuø thaéng, vôùi dieäu löïc töï taïi, thì hieän Ñaúng chaùnh giaùc maø chaúng phaûi laø Ñaúng chaùnh giaùc, hieän Baùt Nieát-baøn maø khoâng phaûi laø Baùt Nieát-baøn. Vì vaäy, tuy coù tröôùc laø quaû vò Ñaúng chaùnh giaùc, nay laø quaû vò Nieát-baøn, maø Chaân nhö thanh tònh khoâng buoâng boû töï töôùng cuûa mình.

Phaùp giôùi thanh tònh, khoâng phaûi laø thaønh Ñaúng chaùnh giaùc, khoâng phaûi laø nhaäp Nieát-baøn, vì trong ñoù caû hai söï kieän naøy ñeàu laø taêng theâm cho töï töôùng chöù khoâng phaûi laø coù chaân thaät.

Taùc laø taùc duïng, ñeàu laø töôùng cuûa bieán keá sôû chaáp, cho neân ñeàu khoâng thöïc coù. Nhöng noùi tuøy giaùc taát caû caùc phaùp cho neân goïi laø Boà-ñeà, thì ñaây laø trí khoâng phaân bieät cuûa xuaát theá gian maø thaønh Ñaúng chaùnh giaùc. Trong naøy cuõng nhôø duyeân vaøo trí Chaân nhö baèng hai loaïi phaân bieät. Khoâng hieän haønh cho neân khoâng phaûi laø Ñaúng chaùnh giaùc, khoâng phaûi laø nhaäp Nieát-baøn, töùc laø döïa vaøo maät yù nhö vaäy maø noùi: “Thieân töû phaûi bieát, vì taát caû phaùp ñeàu khoâng sinh, cho neân chö Phaät thò hieän sinh


www.daitangkinh.org

ñeàu laø voâ ñaéc-voâ chöùng, cho ñeán noùi roäng”. Vì bieán keá sôû chaáp laø khoâng thöïc coù, maø söï phaân bieät veà sinh...

cuõng khoâng coù. Do chaân lyù theá tuïc maø thi thieát coù hai, do thaân bieán hoùa thò hieän maø coù hai, tuøy thuaän yù nguyeän cuûa höõu tình ñaõ ñöôïc giaùo hoùa cho neân Ñöùc Nhö Lai môùi thò hieän hai vieäc nhö vaäy. Taïm thôøi ñöa ra hai söï vieäc töông töï ñeå hieån baøy taát caû.

Kinh: “Laïi nhö döïa vaøo hö khoâng maø caùc loaïi saéc töôùng tan hoaïi- thieâu huûy-ñoåi khaùc, coù theå phaùt sinh nhöng trong coõi hö khoâng thì khoâng phaûi laø bieán hieän ra nhöõng söï kieän ñoù, cuõng khoâng khoù nhoïc-hay hö xaáu.

Nhö vaäy, döïa vaøo phaùp giôùi thanh tònh cuûa Nhö Lai, caùc loaïi hoïc xöù, caùc nghieäp cuûa thaân-mieäng-yù ñaõ vi phaïm trong caûnh giôùi cuûa chuùng sinh coù theå phaùt sinh, nhöng phaùp giôùi thanh tònh khoâng bò thay ñoåi khaùc ñi vì nhöõng haønh ñoäng ñoù, cuõng khoâng caûm thaáy khoù nhoïc hay hö xaáu”.

Luaän: Laïi coù vaán naïn: Neáu phaùp giôùi thanh tònh hieän baøy khaép taát caû loaøi höõu tình thì taïi sao höõu tình laïi coù söï huûy phaïm? Khoâng phaûi laø trong phaùp giôùi coù caùc huûy phaïm, vì taùnh noù laø thanh tònh. Do ñoù, vieäc cheá laäp hoïc xöù cuõng hoùa ra voâ ích, vì caùc höõu tình khoâng huûy phaïm. Neáu coù huûy phaïm thì phaûi coù söï khoù nhoïc vaø hö xaáu, seõ ñoàng vôùi Nhò thöøa chöù khoâng phaûi laø hoaøn toaøn thanh tònh.

Ñeå giaûi thích vaán naïn naøy, Ñöùc Nhö Lai ñöa ra thí duï veà hö khoâng roäng lôùn thöù taùm.

Laïi nhö döïa vaøo hö khoâng maø caùc loaïi saéc töôùng saéc töôùng tan hoaïi... Vaán naïn naøy khoâng hôïp. Nhö hö khoâng, laø ví nhö caùc thöù coû caây... döïa vaøo hö khoâng. Caùc loaïi saéc töôùng tan raõ, ñoåi khaùc voâ soá... hieän baøy, nhöng hö khoâng voán trong saïch khoâng bò bieán chuyeån ñoåi khaùc vì caùc söï vaät kia. Duø ôû trong ñoù maø khoâng bieán hoaïi ñoåi khaùc, cuõng khoâng nhoïc söùc hay hö xaáu... töùc khoâng coù caùc thöù khoå nhö hoaïi khoå böùc baùch.

Nhö vaäy döïa vaøo phaùp giôùi thanh tònh cuûa Nhö Lai, trong caûnh giôùi cuûa chuùng sinh tuy coù nhöõng huûy phaïm hieän haønh, nhöng phaùp giôùi thanh tònh khoâng coù ñoåi thay khaùc bieät, cuõng khoâng nhoïc söùc hay hö xaáu.

Tuy coù caùc loaïi huûy phaïm ñaõ hieän haønh, nhöng phaùp giôùi thanh tònh khoâng coù bieán ñoåi khaùc bieät, cuõng khoâng khoù nhoïc-hö xaáu. Tuy trong phaùp giôùi thanh tònh hieän thaáy höõu tình töï phaân bieät noåi leân hai söï huûy phaïm cuûa ba nghieäp thaân-ngöõ-yù. Nghóa laø ngöôøi taïi gia coù theå coù


huûy phaïm, laøm moïi vieäc baát thieän nhö gieát haïi cha meï... Nhöõng ngöôøi xuaát gia thì tuøy theo nhöõng gì hoï öa thích, cuõng coù nhöõng huûy phaïm hieän haønh. Ñeå ngaên caám, cho neân Ñöùc Nhö Lai cheá laäp ra caùc hoïc xöù, coù theå hieåu ñöôïc.

Nhöõng vieäc treân ñaây veà maët theá tuïc ñeàu ñaõ coù vi phaïm, nhöng phaùp giôùi thanh tònh thì khoâng phaûi bò ñoåi khaùc do nhöõng söï vieäc ñoù, vì taùnh cuûa phaùp giôùi laø khoâng ñoåi khaùc. Cuõng khoâng nhoïc söùc hay hö xaáu, töùc laø khoâng bò böùc baùch. Neáu bò khoå böùc baùch khoâng theå chòu ñöïng noåi, töùc thì coù khoù nhoïc vaø hö xaáu. Nhö haøng Thanh vaên... khoâng phaûi laø phaùp giôùi thanh tònh, cho neân khoâng theå chiuï ñöïng söï böùc baùch cuûa taát caû noãi khoå. Khoâng caûm thaáy nhoïc söùc vaø hö xaáu, thì gioáng nhö hö khoâng.

Laïi nöõa, caùc phaùp nhö saéc... trong hö khoâng duø coù tan raõ... chæ laø theo theá tuïc, chöù khoâng phaûi laø nghóa chaân thaät.

Nhö vaäy, trong phaùp giôùi thanh tònh cuûa Nhö Lai, duø coù söï huûy phaïm vaø cheá laäp hoïc xöù, cuõng chæ laø giaû an laäp chöù khoâng phaûi laø thaät coù. Vì sao? Vì ba nghieäp thaân... vôùi taùnh baát thieän... ñeàu do theá maïnh cuûa söï töông öng phaùt sinh, ñöôïc kieán laäp treân giaû danh, khoâng do töï taùnh, khoâng phaûi laø khoái ñaù... do söï phaùt khôûi maø coù theå kieán laäp ñöôïc. Thaân nghieäp laø baát thieän... cuõng theá. Do ñaát... hoøa hôïp laïi maø thaønh taùnh. Ngöõ nghieäp cuõng nhö tieáng chuoâng-troáng..., khoâng phaûi laø caùc voâ bieåu nghieäp baát thieän... chæ vì khoâng laøm thaønh taùnh, cho neân cuõng khoâng phaûi laø thaät coù.

YÙ nghieäp cuõng do theá maïnh cuûa söï töông öng maø phaùt sinh nhöõng haønh vi baát thieän, nhö moïi söï töông öng khaùc cuõng khoâng phaûi laø thaät coù. Nhaân ñaõ khoâng phaûi laø thaät thì quaû cuõng phaûi nhö vaäy.

Vì vaäy, nghieäp hay quaû trong phaùp giôùi, taát caû ñeàu do söï phaân bieät maø phaùt khôûi, vaø do bieán hieän cuûa thöùc theo theá tuïc... maø sinh, nhö bieán hieän ra töôùng. Kieán laäp nhö vaäy ñeàu khoâng phaûi laø chaân thaät.

Kinh: “Laïi nhö döïa vaøo hö khoâng maø maët ñaát, nuùi lôùn, aùnh saùng, nöôùc, löûa, quyeán thuoäc cuûa Ñeá thích, cho ñeán maët trôøi, maët traêng, cuøng taát caû caùc loaïi coù theå toàn taïi, nhöng caûnh giôùi hö khoâng vaãn khoâng phaûi laø caùc hình töôùng ñoù.

Nhö vaäy, caùc uaån nhö uaån giôùi-uaån ñònh-uaån tueä-uaån giaûi thoaùt vaø uaån giaûi thoaùt tri kieán, ñeàu döïa vaøo phaùp giôùi thanh tònh cuûa Nhö Lai maø toàn taïi, nhöng phaùp giôùi thanh tònh khoâng phaûi laø caùc hình töôùng ñoù”.

Luaän: Laïi coù vaán naïn: Neáu phaùp giôùi thanh tònh bao truøm khaép taát caû caùc phaùp thì seõ khoâng coù töôùng uaån voâ laäu nhö giôùi... vì khoâng rôøi


www.daitangkinh.org

nhau, phaûi nhö phaùp giôùi cuõng khoâng phaûi laø taùnh uaån? Ñeå giaûi thích vaán naïn ñoù, Ñöùc Nhö Lai neâu thí duï veà hö khoâng

roäng lôùn thöù chín. Laïi nhö taát caû maët ñaát, nuùi lôùn, aùnh saùng, nöôùc, löûa... ñeàu döïa vaøo

hö khoâng. Vaán naïn naøy khoâng ñuùng. Nhö hö khoâng, töùc laø ví nhö maët ñaát... ñeàu döïa vaøo hö khoâng maø toàn taïi, chaúng phaûi laø cuøng vôùi maët ñaát töông öng, maø hö khoâng trôû thaønh taùnh cuûa uaån.

Nhö vaäy, döïa vaøo phaùp giôùi thanh tònh cuûa Nhö Lai, duø coù caùc uaån nhö giôùi... hieän haønh, nhöng phaùp giôùi thanh tònh kia khoâng phaûi laø caùc uaån nhö giôùi...

Phaûi bieát raèng trong naøy giôùi thanh tònh voâ laäu, goïi laø uaån giôùi ñònh tueä voâ laäu goïi laø uaån ñònh-tueä, thaéng giaûi Voâ hoïc goïi laø uaån giaûi thoaùt, chaùnh kieán Voâ hoïc goïi laø uaån giaûi thoaùt trí kieán, ba loaïi tröôùc laø nhaân, hai loaïi sau laø quaû.

Coù thuyeát noùi: Taát caû ñeàu laø Voâ hoïc duyeân vôùi tueä giaûi thoaùt goïi laø trí kieán giaûi thoaùt. Tueä coøn laïi goïi laø tueä. Coù thuyeát noùi: Heát thaûy ñeàu chung cho hoïc vaø Voâ hoïc. Quaû vò Höõu hoïc chöùng ñaéc töøng phaàn vaø Voâ hoïc vieân maõn. Chö Phaät vaø Boà-taùt ñeàu coù ñuû naêm loaïi ñoù.

Nhö vaäy, duø naêm uaån döïa vaøo phaùp giôùi, nhöng phaùp giôùi thanh tònh vaãn khoâng ñoàng vôùi caùc hình töôùng ñoù vaø caùc töôùng ñoù cuõng khoâng laøm maát töï töôùng cuûa naêm uaån.

Trong naøy cuõng cho neân noùi naêm thuû uaån nhö giôùi voâ laäu... vì ñoàng vôùi phaùp giôùi.

Laïi nöõa, noùi toùm löôïc trong phaùp giôùi thanh tònh duø khoâng coù caùc loaïi coâng ñöùc nhö giôùi... nhöng vaãn coù phaùp moân coâng ñöùc cuûa chaân lyù. Nhôø taêng thöôïng duyeân cuûa phaùp moân ñoù maø sinh tröôûng taát caû coâng ñöùc höõu vi, chaúng ñoàng vôùi phaùp giôùi hö khoâng, vì phaùp moân coâng ñöùc cuûa chaân lyù laø voâ vi, khoâng thuoäc veà uaån. Döïa vaøo ñoù sinh tröôûng taát caû coâng ñöùc höõu vi sinh dieät laø thuoäc veà uaån. Khoâng ñoaïn taän cho neân cuõng goïi laø Thöôøng, nhöng khoâng phaûi laø vónh vieãn khoâng dieät, vì sinh chaéc chaén quy veà dieät, luoân luoân ghi nhôù nhö vaäy. Do thuoäc veà uaån cho neân khoâng phaûi laø phaùp voâ vi, vì coù nghóa cuûa taùc duïng duyeân, löï v.v…, maø taùc duïng aáy voán laø thuø thaéng.

Vaû laïi, noùi phaùp giôùi cuûa naêm uaån, thaät söï laø choã nöông döïa cho taát caû coâng ñöùc cuûa ba Thöøa.

Kinh: “Laïi nhö caùc loaïi nhaân duyeân laàn löôït sinh khôûi giöõa hö khoâng, maø ba ngaøn ñaïi thieân trong voâ löôïng theá giôùi ñeàu quay voøng cuøng khaép ñeå toàn taïi, nhöng coõi hö khoâng vaãn khoâng heà coù söï daáy khôûi


taïo taùc. Nhö vaäy, trong phaùp giôùi thanh tònh cuûa Nhö Lai coù ñaày ñuû voâ

löôïng töôùng, chö Phaät vaø chuùng hoäi ñeàu noái tieáp hieän haønh, nhöng phaùp giôùi thanh tònh khoâng heà coù söï daáy khôûi taïo taùc”.

Luaän: Laïi coù vaán naïn: Neáu taát caû chö Phaät duøng phaùp giôùi laøm Theå, thì seõ khoâng coù söï khaùc nhau veà thoï duïng nôi naøy choán noï, laøm sao coù ñöôïc chuùng hoäi khoâng ñoàng? Neáu söï thoï duïng ñaõ coù sai bieät, thì laøm theá naøo phaùp giôùi cuûa chö Phaät ñöôïc thanh tònh?

Ñeå giaûi thích vaán naïn naøy, Ñöùc Nhö Lai ñaõ noùi thí duï veà hö khoâng roäng lôùn thöù möôøi.

Laïi nhö caùc loaïi caùc nhaân duyeân laàn löôït sinh khôûi giöõa hö khoâng: Vaán naïn naøy khoâng ñuùng. Nhö hö khoâng töùc laø caùc loaïi nhaân duyeân sinh khôûi giöõa hö khoâng. Ba ngaøn ñaïi thieân theá giôùi... ñeàu vaây quanh döïa vaøo phong luaân maø toàn taïi. Hö khoâng tuy khoâng coù phaân bieät suy nghó veà söï sai bieät cuûa ngaõ sôû, nhöng coù khaû naêng dung naïp voâ soá nhöõng theá giôùi sai bieät xoay voøng, noái tieáp.

Nhö vaäy, trong phaùp giôùi thanh tònh cuûa Nhö Lai, töï nghieäp taêng thöôïng daáy khôûi, voâ soá caùc töôùng vieân maõn ñaït ñöôïc Nhaát thieát trí. Boà-taùt quaùn ñaûnh ñoàng nhaát taäp hoäi noái tieáp hieän haønh, vôùi nôi choán sinh khôûi cuûa nhaân duyeân rieâng bieät, khoâng phaûi nhö nhaân duyeân trong chuùng hoäi cuûa moät vò Phaät. Nhaân duyeân thöù hai, thöù ba cuõng laïi nhö vaäy. Trong Kheá kinh khaùc cuõng döïa vaøo ñoù ñeå noùi veà Tònh ñoä cuûa chö Phaät vôùi voâ soá chuûng loaïi coù ñöôïc, chuùng hoäi cuûa chö Phaät vôùi caùc loaïi coù ñöôïc, nhöng phaùp giôùi thanh tònh khoâng coù nhöõng thoï duïng sai bieät cuûa ngaõ vaø ngaõ sôû, cuøng söï phaân bieät taïo taùc cuûa naêng thuû vaø sôû thuû coù theå phaùt sinh. Ñaây laø noùi theo nghóa toång quaùt: Phaùp thaân cuûa Nhö Lai duø khoâng coù söï khaùc nhau do hyù luaän veà maøu saéc-caûnh töôïng, nhöng thaân thoï duïng vaø thaân bieán hoùa, töø dieäu löïc cuûa baûn nguyeän vaø söùc maïnh trong vieäc laøm thuø thaéng cuûa mình, cho neân hai thaân ñoù ñaõ sinh khôûi voâ soá caùc töôùng vieân maõn.

Söï sai bieät veà Tònh ñoä, veà chuùng hoäi cuûa chö Phaät ñaõ toàn taïi, ñeàu laø thöùc thanh tònh bieán hieän nhöõng söï khaùc nhau nhö vaäy, khoâng phaûi laø coù chaân thaät. Nhö Chuyeån luaân Thaùnh vöông nhôø nguyeän löïc töø kieáp tröôùc, ñoàng thôøi cuõng vì muoán ñem laïi lôïi ích cho caùc höõu tình, cho neân ñaõ laøm moïi vieäc thuø thaéng, vôùi nhöõng thöù dieäu laïc ñaày ñuû, voâ soá söï khaùc nhau nhö Ngoïc nöõ baùu...

Chö Phaät cuõng nhö vaäy, vì ñem laïi lôïi ích cho caùc höõu tình, maø taïo taùc haønh hoùa thuø thaéng. Ñoù laø töï nghieäp taêng thöôïng sinh khôûi caùc Tònh


www.daitangkinh.org

ñoä, ñaày ñuû söï khaùc nhau veà thoï duïng phaùp laïc cuûa chuùng hoäi, chæ khaùc vôùi tröôùc laø khoâng phaân bieät.

Laïi nöõa, nhö vaäy ñaõ noùi veà caùc töôùng thaâm dieäu, nghieäp duïng thaâm dieäu vaø xöù sôû thaâm dieäu cuûa phaùp giôùi.

Töôùng thaâm dieäu, nghóa laø xa lìa möôøi loaïi sai laàm khoâng thanh tònh, cho neân bieát ñoù chính laø möôøi töôùng thanh tònh.

Sai laàm khoâng thanh tònh coù möôøi loaïi: 1. Sai laàm do sai bieät. 2. Sai laàm do taïp nhieãm. 3. Sai laàm do coù haønh. 4. Sai laàm do höõu vi. 5. Sai laàm do taêng giaûm. 6. Sai laàm do haønh ñoäng. 7. Sai laàm do chaáp ñoaïn-thöôøng. 8. Sai laàm do khoù nhoïc. 9. Sai laàm do tích tuï. 10. Sai laàm do thaâu nhieáp tieáp nhaän chuùng.

Möôøi töôùng thanh tònh laø: 1. Töôùng khoâng sai bieät. 2. Töôùng khoâng taïp nhieãm. 3. Töôùng khoâng phaûi laø höõu haønh. 4. Töôùng khoâng phaûi laø höõu vi. 5. Töôùng khoâng coù taêng giaûm. 6. Töôùng khoâng haønh ñoäng. 7. Töôùng khoâng chaáp ñoaïn-thöôøng. 8. Töôùng khoâng nhoïc nhaèn, hö xaáu 9. Töôùng khoâng tích tuï 10. Töôùng khoâng coù ngaõ sôû.

Vôùi thöù töï nghieäp duïng thaâm dieäu nhö vaäy, cho neân bieát chính laø caùc nghieäp bieán hoùa.... Xöù sôû thaâm dieäu neân bieát chính laø caùc töôùng khoâng coù haønh ñoäng vieân maõn, taát caû chuùng hoäi vaø Tònh ñoä cuûa Nhö Lai. ÔÛ taát caû xöù sôû ñeàu laáy hö khoâng laøm thí duï, laø muoán nhaèm laøm saùng toû taát caû töôùng thoâ cuûa phaùp giôùi ñeàu ñoàng vôùi hö khoâng, nhö Kheá Kinh: Cho ñeán taát caû caùc thí duï thi thieát, duï cho coâng ñöùc cuûa caùc Nhö Lai nhö giôùi..., taát caû ñeàu laø huûy baùng caùc Nhö Lai, chæ tröø moät duï laø thí duï veà hö Khoâng-Voâ löôïng coâng ñöùc cuûa Nhö Lai nhö giôùi... ñeàu ñoàng vôùi hö khoâng. Cho ñeán noùi roäng ra.

Kinh: “Laïi nöõa, naøy Boà-taùt Dieäu Sinh! Trí Ñaïi vieân caûnh nhö


moïi caûnh töôïng ñeàu hieän boùng vaøo taám göông troøn. Nhö vaäy, moïi caûnh töôïng hình aûnh cuûa caùc xöù-caûnh-thöùc, ñeàu hieän boùng vaøo göông trí cuûa Nhö Lai.

Chæ laáy taám göông troøn laøm thí duï, neân bieát taám göông troøn laø bieåu töôïng cuûa göông trí bình ñaúng vaø voâ cuøng bình ñaúng cuûa Nhö Lai, cho neân, göông trí goïi laø Trí vieân caûnh (göông trí troøn lôùn)”.

Luaän: Ñaõ kieán laäp söï ñoaïn tröø thì phaûi kieán laäp trí. Döïa vaøo ñaây maø noùi: Laïi nöõa, naøy Boà-taùt Dieäu Sinh! Trí Ñaïi vieân caûnh.... Cho neân bieát ôû ñaây, Ñöùc Nhö Lai duøng göông ñeå thí duï laø chæ roõ trí Ñaïi vieân caûnh laø nhaân duyeân coù khaû naêng bieán hieän, sinh ra boùng hình cuûa moïi phaùp moät caùch bình ñaúng. Nghóa laø thöùc thanh tònh thöù taùm cuûa caùc Ñöùc Nhö Lai coù khaû naêng bieán hieän, sinh ra boùng hình cuûa trí, cuõng nhö taám göông troøn vó ñaïi, coù khaû naêng phaûn chieáu taát caû aûnh töôïng cuûa theá gian, vì töông öng vôùi trí, cho neân möôïn goïi laø trí.

Noùi caùc xöù, laø saùu xöù beân trong, töùc laø maét.... Noùi caùc caûnh, laø saùu caûnh beân ngoaøi, töùc laø saéc.... Saùu xöù beân trong vaø saùu caûnh giôùi beân ngoaøi naøy töùc laø möôøi hai xöù. Duyeân vaøo möôøi hai xöù naøy sinh ra ba phaåm trí-taâm vaø taâm phaùp. Vì thöùc laøm chuû, cho neân goïi chung laø caùc thöùc. Chính caùc thöùc aáy goïi laø caùc aûnh töôïng, laø söï bieán hieän khaùc bieät cuûa caùc loaïi haønh töôùng. Ñoaïn sau cuûa kinh naøy noùi:

Trí Ñaïi vieân caûnh döïa vaøo caùc duyeân trong baát cöù luùc naøo, sinh khôûi caùc loaïi aûnh töôïng töôùng maïo cuûa trí. Nhieàu ñoaïn vaên ñeàu noùi nhö vaäy, töùc laø coù theå laøm nhaân toá sinh ra aûnh töôïng cuûa trí, cho neân goïi laø göông trí.

Trí Bình ñaúng taùnh duøng söï vieäc duyeân sinh cuûa trí vieân caûnh... laøm caûnh giôùi.

Trí Dieäu quaùn saùt laáy töï töôùng, coäng töôùng cuûa taát caû phaùp laøm caûnh giôùi.

Trí Thaønh sôû taùc, cho neân bieát cuõng nhö vaäy. Ba trí nhö vaäy ñeàu töông öng vôùi phaåm taâm. Ñoái vôùi saùu xöù beân

trong vaø saùu caûnh giôùi beân ngoaøi, taát caû phaùp ñaõ ñöôïc duyeân vaø ñaõ ñöôïc giöõ laáy treân caûnh ñeàu bieán hieän, gioáng nhö taát caû töï töôùng vaø coäng töôùng vôùi caùc loaïi aûnh töôïng ñöôïc hieån hieän roõ raøng.

Caùc aûnh töôïng nhö vaäy ñeàu ñöôïc sinh khôûi töø trí Ñaïi vieân caûnh cuûa Nhö Lai, vì saùng toû roõ raøng cho neân goïi laø hieän. ÔÛ ñaây chæ laø nhöõng phaùp ñöôïc hieån hieän do trí bình ñaúng cuûa Nhö Lai, vì trí bình ñaúng ôû quaû vò cuûa Nhö Lai ñeàu laø töï taùnh. Khi trí bình ñaúng naûy sinh, nhö chính mình ñaõ coù söï sai bieät veà haønh töôùng thì ñeàu coù theå chöùng bieát. Chæ coù tueä


www.daitangkinh.org

giaùc ngoä cuûa Nhö Lai môùi coù theå phaân tích vaø chæ roõ veà töôùng sai bieät ñoù. Ngoaøi ra khoâng ai coù ñöôïc khaû naêng naøy.

Trí Ñaïi vieân caûnh ñöôïc goïi laø chuû ñoäng bieán hieän. Töø ñaây laøm duyeân sinh ra aûnh töôïng kia, gioáng nhö göông saùng hieän ra caùc hình aûnh.

Laïi nöõa, ba söï kieän veà xöù-caûnh vaø thöùc khaùc bieät. Xöù laø saùu caên, caûnh laø saùu traàn, thöùc laø saùu thöùc, töùc laø möôøi taùm giôùi hieän baøy caùc caûnh töôïng. Moïi hình aûnh naøy ñeàu tuøy theo söï thích öùng vôùi ba phaåm trí maø hieån hieän. Trí Dieäu quaùn saùt ñeàu taän cuøng vôùi taùnh hieän coù. Nhö taùnh hieän coù ñeàu coù naêng löïc hieän baøy. Trí caûnh cuûa Nhö Lai töông öng vôùi thöùc thanh tònh laøm duyeân sinh ra aûnh töôïng cuûa ba trí naøy, cho neân goïi laø hieän, cuõng chæ coù trí bình ñaúng cuûa Nhö Lai maø ñöôïc hieän baøy. Noùi roäng ra, cho ñeán chæ coù tueä giaùc cuûa Nhö Lai môùi phaân tích vaø chæ roõ veà töôùng ñoù. Coøn laïi nhö tröôùc ñaõ noùi.

Laïi nöõa, möôøi taùm giôùi laø aûnh töôïng cuûa trí Ñaïi vieân caûnh cuûa Nhö Lai töông öng vôùi phaåm taâm ñaõ theå hieän roõ raøng, khi göông trí cuûa caùc Nhö Lai phaùt sinh, ñeàu coù theå soi toû taát caû caùc caûnh. Caùc xöù-caûnh-thöùc gioáng nhö caùc aûnh töôïng, hieån hieän roõ raøng ôû trong trí naøy, töø göông trí naøy thaâu nhieáp caùc töôùng kia maø sinh khôûi.

Göông trí duø khoâng coù söï phaân bieät moät-khaùc vaø naêng thuû-sôû thuû nhöng coù aûnh hieän cuûa phaùp ñaõ ñöôïc nhaän bieát nhö taám göông troøn to lôùn. Luùc trì naøy sinh haønh töôùng nhö vaäy laø töï taùnh. Ñöùc Nhö Lai tuy khoâng coù söï phaân bieät bieát veà moät-khaùc vaø naêng thuû-sôû thuû nhöng coù naêng löïc hieän chöùng nhöõng gì theå hieän cuûa töï taâm, laø aûnh töôïng cuûa caùc phaùp vôùi töï töôùng vaø coäng töôùng. Do chöùng bieát cho neân coù naêng löïc thuyeát giaûng khoâng ñieân ñaûo veà töï töôùng vaø coäng töôùng cuûa taát caû caùc phaùp. Do caùc aûnh töôïng naøy cho neân Nhö Lai thaønh töïu phaùp khoâng queân maát. Heát thaûy aûnh töôïng cuûa caûnh giôùi ñaõ ñöôïc nhaän bieát, ñeàu hieån hieän roõ raøng treân göông trí trong taát caû thôøi gian, maø khoâng queân maát. Neáu khoâng nhö vaäy, laøm sao Nhö Lai ñöôïc xöng laø baäc Nhaát thieát trí? Khoâng coù göông trí bình ñaúng thì khoâng theå naøo chöùng bieát ñöôïc töï töôùng vaø coäng töôùng cuûa taát caû caùc phaùp hieån hieän trong moïi thôøi gian. Neáu cho raèng do söï noái tieáp nhau môùi coù khaû naêng laøm ñöôïc moïi vieäc cho neân goïi laø Nhaát thieát trí, nhö coù baøi tuïng:

Noái tieáp coù theå laøm, Nhö löûa ñoát heát thaûy, Nhö vaäy Nhaát thieát trí, Khoâng ngöøng bieát taát caû.


Ñaây chæ laø lôøi noùi suoâng, bôûi vì luùc taâm vaø trí cuûa ngöôøi khaùc ñeàu giöõ laáy moät söï vieäc, thì khoâng nhaän laáy söï vieäc khaùc, khoâng bieát ñöôïc nhöõng ñieàu khaùc thì khoâng phaûi laø Nhaát thieát trí. Ngay nhö hieän töôïng noái tieáp nhau kia, cuõng khoâng coù naêng löïc giöõ laáy söï nhaän bieát cuûa hieän taïi.

Theo toâng chæ cuûa oâng thì moät nieäm chæ nhaän bieát moät phaàn töôùng chung cuûa caùc phaùp. Neáu vaäy thì Ñöùc Nhö Lai neân taïm thôøi goïi laø Nhaát thieát trí, khoâng theå taïm thôøi noùi Ngaøi khoâng phaûi laø Nhaát thieát trí, vì Nhaát thieát trí töùc laø ngöôøi thaønh töïu Nhaát thieát trí chaân thaät.

Laïi nöõa, duøng göông trí cuûa Nhö Lai laøm duyeân, caùc aûnh töôïng cuûa caùc xöù-caûnh-thöùc thieän ôû theá gian vaø xuaát theá gian trong söï noái tieáp coøn laïi ñeàu hieän baøy. Bôûi vì caùc phaùp thieän cuûa theá gian vaø xuaát theá gian neáu khoâng coù göông trí thì chuùng khoâng phaùt sinh ñöôïc. Khi caùc phaùp ñoù naûy sinh ñeàu do naêng löïc naøy, thì cuõng coù theå chöùng bieát. Nghóa naøy yù noùi göông trí cuûa Nhö lai laø dieäu löïc cuûa taêng thöôïng duyeân taát caû caùc phaùp thieän theá gian vaø xuaát theá gian, cuøng caùc xöù-caûnh-thöùc ñeàu ñöôïc sinh khôûi nhö nhöõng aûnh hieän baøy trong göông saùng ngôøi. Maëc duø caùc höõu tình ñeàu coù naêng löïc cuûa nhaân toá, nhöng do göông trí laøm taêng thöôïng duyeân cho neân chuùng môùi ñöôïc sinh khôûi. Cuõng nhö duø coù haït gioáng, nhöng neáu khoâng coù ñaát... thì maàm... khoâng theå naûy sinh, cuõng nhö tuy coù vaät theå, nhöng neáu khoâng coù göông... thì caùc aûnh töôïng cuûa vaät theå seõ khoâng hieän baøy.

Neáu vaäy thì Ñöùc Theá Toân thuaän theo vôùi voïng kieán, trôøi Töï Taïi… laø nhaân cuûa theá gian. Bôûi vì thieát laäp laøm nhaân bình ñaúng sinh ra taát caû caùc quaû cuûa theá gian, cho neân khoâng coù loãi laàm naøy. Vì luùc quaû kia sinh ra thì chæ coù theå laøm taêng thöôïng duyeân chöù khoâng phaûi laø taùc giaû, maø laø voâ thöôøng.

Ñöùc Nhö Lai ñaõ tu taäp hai loaïi tö löông phöôùc, trí trong voâ löôïng kieáp môùi ñöôïc sinh khôûi. Taát caû chuùng sinh thieän vaø duyeân thieän ñeàu do phöôùc, trí aáy maø ñöôïc phaùt sinh. Ngoaïi ñaïo voïng kieán veà trôøi Töï Taïi... cho raèng trôøi kia laø yeáu toá taïo ra caùc theá gian, vì taùnh cuûa trôøi Töï Taïi laø thöôøng truù cho neân khaùc vôùi vieäc cuûa Nhö Lai.

Neáu khoâng coù aûnh thaät hieän ra trong chieác göông troøn thì laøm sao neâu ví duï ñöôïc? Phaûi coù vaät theå vaø coù göông saùng hoøa hôïp laøm duyeân nhö vaäy cuøng xuaát hieän cho neân coù theå laøm ví duï. Nghóa laø caùc höõu tình chaáp tröôùc ñieân ñaûo veà aûnh töôïng, bôûi vì do söùc maïnh cuûa söï huaân taäp thaønh thuïc.

Chieác göông vaø maët laø duyeân, do töï thöùc chuyeån khaùc, troâng gioáng


www.daitangkinh.org

nhö khuoân maët mình hieän boùng. Do ñoù theá gian khôûi leân taêng thöôïng maïn, cho laø mình ñaõ nhìn thaáy aûnh cuûa maët mình trong göông, vì khoâng coù aûnh naøo khaùc hieän ra trong göông.

Kinh chæ noùi caùc caûnh töôïng hieän boùng, chöù khoâng noùi laø sinh khôûi. Nhö vì vaäy bieát, taát caû caûnh töôùng ñeàu laø töï thöùc bieán ñoåi sai khaùc vaø hieän ra chöù khoâng phaûi laø thaät coù.

Do söï thuø thaéng cuûa thöùc, cho neân noùi laø “duy thöùc”, khoâng phaûi laø khoâng coù taâm phaùp, cuõng khoâng noùi laø chæ coù moät thöùc, vì caùc höõu tình ñeàu coù taùm loaïi vaø taâm phaùp.

Taát caû saéc... maëc duø moãi thöù ñeàu coù chuûng loaïi rieâng, nhöng ñeàu laø töï thöùc bieán hieän sai khaùc vaø huaân taäp treân thöùc, laáy coâng naêng sai bieät laøm taùnh, cho neân khi thöùc bieán hieän thì quay trôû laïi khoâng rôøi thöùc.

Ñöùng veà maët theá tuïc maø noùi, thì coù taâm phaùp rieâng bieät, khoâng phaûi laø nghóa chaân thaät. Theo nghóa thuø thaéng thì caùc phaùp ñeàu khoâng coù taùnh quyeát ñònh rieâng bieät, thaäm chí Chaân nhö tuy khoâng phaûi do thöùc bieán hieän, nhöng cuõng khoâng lìa khoûi thöùc, vì taùnh chaân thaät cuûa thöùc, vì coïng töôùng cuûa hai khoâng-Voâ ngaõ treân thöùc ñaõ hieän baøy.

ÔÛ ñaây noùi chæ coù thöùc, bôûi vì ngaên ngöøa ngöôøi ngu coá chaáp cho raèng ngoaøi taâm-taâm phaùp, nhaát ñònh coù taùnh bieán keá sôû chaáp nhö saéc.... Caùc phaùp nhö saéc... khoâng loaïi tröø vaø khoâng lìa caùc taâm-taâm phaùp.

Taùnh Y tha khôûi vaø taùnh vieân thaønh thaät khoâng phaûi laø khoâng coù, bôûi vì bình ñaúng cho neân hai loaïi naøy bình ñaúng, vì vaäy noùi laø bình ñaúng, bình ñaúng.

Chieác göông troøn cuûa theá gian vaø göông trí cuûa Nhö Lai ñeàu khoâng coù gì phaân bieät, ñeàu coù naêng löïc hieän roõ hình aûnh khoâng coù gì khaùc nhau. Vì nhaân duyeân naøy cho neân goïi laø Trí vieân caûnh.

Kinh: “Nhö taám göông troøn to lôùn phaùt sinh phöôùc ñöùc an vui ñöôïc ngöôøi treo vaøo nôi toát ñeïp treân cao khoâng gì lay chuyeån ñöôïc. Voâ löôïng chuùng sinh qua laïi trong caùc coõi, höôùng veà chieác göông naøy quaùn saùt nhöõng gì ñöôïc maát cuûa chính mình, bôûi vì mong muoán giöõ laïi caùi ñöôïc maø rôøi boû nhöõng caùi maát..

Nhö vaäy, Ñöùc Nhö Lai treo cao trí vieân caûnh ôû giöõa phaùp giôùi thanh tònh, khoâng giaùn ñoaïn, khoâng gì lay chuyeån ñöôïc mong muoán laøm cho voâ löôïng voâ soá chuùng sinh quaùn saùt ñoái vôùi nhieãm-tònh, bôûi vì muoán giöõ laáy tònh maø rôøi boû nhöõng ñieàu caáu nhieãm”.

Luaän: Nôi toát ñeïp treân cao, nghóa laø coät cao, hoaëc laø nôi toát ñeïp khaùc.

Phaùp giôùi thanh tònh, laø Chaân nhö khoâng caáu ueá.


Xöù nghóa laø nôi yeân oån, hoaëc nöông döïa, hoaëc duyeân khoâng giaùn ñoaïn.

Khoâng lay chuyeån, laø nhôø göông trí naøy döïa theo duyeân cuûa phaùp giôùi ñeán taän cuøng giôùi haïn cuûa sinh töû, luoân luoân gaén boù noái tieáp nhau khoâng giaùn ñoaïn, khoâng gì lay chuyeån ñöôïc.

Nghóa naøy yù noùi: Trí Ñaïi vieân caûnh vónh vieãn xa lìa taát caû söï lay chuyeån phaân bieät. Moät khi ñaõ chöùng ñöôïc trí naøy roài, veà sau ñeán taän cuøng thôøi gian vò lai, vaãn noái tieáp nhau khoâng ñoaïn tuyeät. Ba trí coøn laïi, duø khoâng voïng chaáp nhöng vaãn coøn taùc yù phaân bieät chaáp coù-khoâng.

Sau khi chöùng ñöôïc ba trí naøy, hoaëc haønh ñoäng hay khoâng haønh ñoäng-khoâng phaûi laø khoâng lay chuyeån.

Coù thuyeát noùi: “Trí Bình ñaúng taùnh, ñònh dieät cuõng khoâng hieän haønh”.

Luaän noùi laø trong ñònh dieät taän khoâng coù Thöùc thöù baûy. Laïi noùi: “Cuõng dieät moät phaàn hieän haønh thöôøng haèng cuûa taâm-taâm

phaùp”. Neáu luaän noùi nhö vaäy thì trong ba phaàn vò ñeàu khoâng coù Thöùc thöù

baûy. Vaäy thì töø ñòa thöù nhaát trôû leân, khi haønh hieän quaùn voâ laäu, vaø ñòa Nhö Lai, seõ khoâng coù trí naøy. Ñoù laø sai laàm lôùn, vì traùi vôùi kinh luaän. Nhöng sôû dó noùi khoâng coù Thöùc thöù baûy, laø yù muoán noùi khoâng coù Thöùc thöù baûy nhieãm oâ, chöù khoâng phaûi taát caû ñeàu khoâng coù. Khi chöa chöùng ñöôïc trí phaùp Khoâng-Voâ ngaõ, thì phaân bieät phaùp chaáp thöôøng xuyeân hieän haønh döïa vaøo nhau. Nhö chöa chöùng ñaéc trí Boå-ñaëc-giaø-la Khoâng- Voâ ngaõ, thì trí kia vaãn luoân hieän haønh ngaõ chaáp vì döïa vaøo Thöùc naøy.

Trong phaàn quyeát ñònh löïa choïn noùi: “Thöùc A-laïi-da nhaát ñònh cuøng chuyeån vôùi moät thöùc Maït na”. Neáu khôûi hieän YÙ thöùc thì nhaát ñònh cuøng chuyeån bieán moät luùc vôùi hai thöùc. Neáu trong naêm thöùc tuøy theo khôûi hieän moät thöùc thì nhaát ñònh cuøng chuyeån bieán moät luùc vôùi ba thöùc. Cho ñeán trong moät luùc, neáu naêm thöùc khôûi hieän thì nhaát ñònh cuøng chuyeån bieán moät luùc baûy thöùc. Nhaän bieát veà ñònh dieät cuûa Thaùnh ñaïo, baäc Voâ hoïc cuõng coù. Phaùp khoâng nhieãm oâ phaân bieät chaáp trí bình ñaúng, cuøng vôùi caùc haønh töôùng vi teá trong Thöùc thöù baûy khoâng traùi vôùi ñònh dieät. Vì ñònh dieät naøy laø ñaïo voâ laäu ñaõ daãn phaùt, Theå voâ laäu traùi ngöôïc vôùi yù thöùc ngaõ chaáp nhieãm oâ, ñaây laø moät phaàn dieät chöù khoâng phaûi laø dieät taát caû.

Trí bình ñaúng ôû trong quaû vò Phaät, tuy luoân luoân hieän haønh nhöng trong möôøi ñòa töø khi chöùng ñaéc veà sau, hoaëc khi taâm höõu laäu daáy leân phieàn naõo, trí naøy khoâng khôûi hieän bôûi vì coù giaùn ñoaïn chöù khoâng phaûi laø khoâng lay chuyeån. Hai trí coøn laïi ôû trong quaû vò Phaät, cuõng khoâng


www.daitangkinh.org

luoân luoân hieän haønh, chöù khoâng phaûi laø khoâng lay chuyeån. Vì sao trí Ñaïi vieân caûnh ñöôïc an trí vaøo giöõa phaùp giôùi thanh tònh?

Vì khieán cho voâ löôïng voâ soá chuùng sinh quaùn saùt veà nhieãm-tònh. Vì sao quaùn saùt veà ñieàu aáy? Vì muoán giöõ laáy tònh vaø boû heát moïi

nhieãm. Nhieãm, nghóa laø phieàn naõo vaø töôùng sinh khôûi cuûa nghieäp. Xaû

nghóa laø ñieàu phuïc vaø ñoaïn tuyeät. Döïa vaøo ñaïo theá gian vaø ñaïo xuaát theá gian, ñieàu phuïc vaø ñoaïn tröø

nhöõng phieàn naõo moät caùch troïn veïn trong thôøi gian ngaén. Tònh nghóa laø caùc phaùp thieän coù theå laøm cho taâm chuùng sinh ñöôïc thanh tònh.

Thuû nghóa laø giöõ laáy, an laäp-nuoâi lôùn vaø laøm thaønh thuïc chuûng töû, tuøy theo nhöõng nguyeän caàu maø chöùng ñaéc giaûi thoaùt. YÙ trong naøy noùi: Taát caû Nhö lai xöa kia ôû ñòa vò Boà-taùt, vì mong muoán thaønh töïu taát caû moïi vieäc lôïi ích an laïc vôùi moïi hình töôùng cho taát caû höõu tình, yù vui veû mang laïi lôïi ích an laïc cho taát caû höõu tình, thöôøng tuøy yù döïa vaøo phaùp giôùi thanh tònh, tuøy theo söï tu taäp phöôùc trí laøm tö löông, quay laïi mong caàu noái tieáp nhau.

Vì phöông tieän kheùo leùo cuûa trí Ñaïi vieân caûnh maø sieâng naêng tu taäp, chöùng ñaéc trí naøy, döïa theo vaø duyeân cuûa phaùp giôùi noái tieáp nhau khoâng lay ñoäng. Duø khoâng taùc yù phaân bieät hyù luaän nhöng vaãn chuyeån bieán töông tuïc laøm taêng thöôïng duyeân khieán cho caùc höõu tình tuøy theo söï mong caàu cuûa mình, maø an taäp-nuoâi lôùn vaø thaønh thuïc voâ löôïng chuûng töû, thieän caên, ñaït ñöôïc nieàm vui theá gian vaø söï giaûi thoaùt xuaát theá gian.

Ñaây laø do söï khôûi hieän trong trí Ñaïi vieân caûnh cuûa Nhö Lai, hoùa hieän phaùt sinh taùc duïng tuyeân thuyeát veà phaùp yeáu cho caùc höõu tình, khieán cho hoï nhaän bieát caáu nhieãm vaø thanh tònh, choïn laáy thanh tònh maø rôøi boû caáu nhieãm, chính laø caên baûn cuûa söï lôïi ích an laïc cho taát caû höõu tình.

Kinh: “Laïi nöõa, chieác göông troøn raát kheùo maøi saùng, trong saïch voâ cuøng, khoâng chuùt bôïn nhô aùnh saùng chieáu roïi khaép nôi. Nhö vaäy, trí Ñaïi vieân caûnh cuûa Nhö lai, ôû trong trí Phaät vónh vieãn rôøi xa caáu ueá cuûa taát caû caùc töôùng phieàn naõo vaø chöôùng sôû tri, laáy söï raát kheùo maøi saùng laøm nôi nöông töïa, do ñònh thaâu nhieáp giöõ gìn, trong saïch voâ cuøng vaø khoâng chuùt bôïn nhô laøm söï nghieäp lôïi ích an laïc cho caùc chuùng sinh vôùi aùnh saùng chieáu roïi khaép nôi.”

Luaän: Göông soi nghóa laø töï taùnh raát thanh tònh. Saïch nghóa laø choã sai bieät vì lìa moïi khaùch traàn. Noùi khoâng chuùt bôïn nhô, laø chung cho hai


loaïi tröôùc, töùc laø troøn ñaày vaø xa lìa bôïn nhô, voâ cuøng thanh tònh. AÙnh saùng laø do göông soi, trong saùng laø do saïch seõ. Noùi chieáu roïi khaép nôi, bôûi vì khoâng coù bôïn nhô. Noùi chieáu roïi khaép nôi, bôûi vì khoâng coù bôïn nhô. ÔÛ trong trí Phaät töùc laø chöôùng phieàn naõo vaø chöôùng sôû tri, ñeàu goïi laø caáu ueá. Ñaõ hoaøn toaøn ñoaïn tuyeät, cho neân goïi laø vónh vieãn rôøi xa.

Do coù nghóa vónh vieãn rôøi xa caùc caáu nhieãm chöôùng ngaïi, cho neân noùi göông trí raát kheùo maøi saùng.

Laïi nöõa, phieàn naõo nghóa laø tham lam-giaän döõ.... Taát caû phieàn naõo raøng buoäc ôû vò trí cuûa tuøy mieân hoaëc hieän haønh hay khoâng hieän haønh ñeàu coù söùc maïnh gaây chöôùng ngaïi cho Thaùnh ñaïo, caûn trôû vieäc tu chöùng Nieát-baøn, gaây roái loaïn thaân taâm cho neân goïi laø chöôùng phieàn naõo.

Chöôùng sôû tri, laø ñoái vôùi caûnh ñaõ ñöôïc nhaän bieát, khoâng nhieãm maø khoâng nhaän bieát thì laøm chöôùng ngaïi cho Nhaát thieát trí, khoâng chöôùng ngaïi Nieát-baøn. Duø coù chöôùng naøy, nhöng vaãn coù Thanh vaên... chöùng ñaéc Nieát-baøn. Chính hai chöôùng naøy cuõng goïi laø söï trôû ngaïi cuûa caáu ueá.

Trí thanh tònh laøm cho chuùng khoâng naûy sinh. Trí nhieãm, tònh coù ñöôïc do ñoái trò vôùi chöôùng ngaïi, caáu ueá cuûa khaùch traàn, khi traàn hoaøn toaøn khoâng naûy sinh thì goïi laø vónh vieãn rôøi xa. Do vónh vieãn rôøi xa chöôùng cho neân trí Ñaïi vieân caûnh luoân luoân raát saïch, vì vaäy noùi laø raát kheùo maøi saùng. Laøm nôi nöông töïa, do ñònh thaâu nhieáp giöõ gìn, nöông töïa vaøo nôi naøy cho neân goïi laø nöông töïa. Trí Ñaïi vieân caûnh döïa vaøo nôi naøy maø phaùt sinh. Nöông töïa ngay nôi ñònh, cho neân goïi laø y chæ. Ñònh hoaëc laø trí nöông döïa cho neân ñònh goïi laø y chæ. Ñònh phaùt sinh töø ñaïo giaûi thoaùt khoâng giaùn ñoaïn naøy cho neân raát thanh tònh. Nöông töïa trong ñònh naøy töùc laø ñònh Kim cang duï thuø thaéng. Do söùc maïnh cuûa ñònh aáy cho neân caùc chöôùng ngaïi vónh vieãn ñoaïn tröø, vì theá trí naøy laáy ñònh laøm choã döïa. Söùc cuûa ñònh ñaõ thaâu nhieáp giöõ gìn cho neân goïi laø nhieáp trì. Vì ñònh kia khoâng giaùn ñoaïn, trí naøy ñöôïc sinh. Do söùc cuûa ñònh kia voâ cuøng thanh tònh, rôøi xa taát caû phaân bieät, khoâng coøn coù phaân bieät, cho neân göông trí phaùt sinh töø ñoù.

Trí naøy ñaõ laøm nôi nöông döïa, do ñònh maø thaâu nhieáp giöõ gìn. Trong saïch voâ cuøng khoâng chuùt bôïn nhô, töï theå voán thanh tònh, cho neân goïi laø göông soi. Xa lìa moïi chöôùng phieàn naõo cho neân goïi laø saïch. Xa lìa moïi chöôùng sôû tri cho neân goïi laø khoâng caáu ueá. Laøm söï nghieäp ñem laïi lôïi ích an vui cho caùc chuùng sinh, vôùi aùnh saùng chieáu roïi khaép moïi nôi, laø trí naøy ñöôïc ñònh thaâu nhieáp giöõ gìn, cuõng coù khaû naêng khôûi taïo maø söï nghieäp ñem laïi lôïi ích an vui cho taát caû höõu tình. Do thöïc hieän söï nghieäp naøy cho neân aùnh saùng chieáu roïi khaép nôi. Töï taùnh cuûa göông soi


www.daitangkinh.org

voán trong saïch, cho neân goïi laø saùng, do xa lìa taát caû chöôùng phieàn naõo vaø chöôùng sôû tri.

Nhö thöù töï cuûa göông soi, goïi laø saùng chieáu khaép nôi. Trong naøy yù noùi: Nhö taám göông troøn vó ñaïi raát kheùo maøi saùng trong saïch voâ cuøng, khoâng chuùt bôïn nhô. Vì muoán laøm cho moïi chuùng sinh ñeàu ñöôïc nhìn thaáy choã ñöôïc-maát treân göông maët mình, vaø vì söï nghieäp lôïi ích cho ngöôøi, do ñoù noùi laø aùnh saùng chieáu roïi khaép nôi.

Trí Ñaïi vieân caûnh vôùi töï taùnh thanh tònh, xa lìa hai chöôùng, trong saïch voâ cuøng khoâng chuùt bôïn nhô. Duø khoâng theå thaáy ñöôïc trí naøy, nhöng noù vaãn khôûi hieän thaân thoï duïng vaø thaân bieán hoùa, coù theå sinh ra caùc trí vaø hoaøn thaønh moïi söï nghieäp laøm lôïi ích cho chuùng sinh, vì vaäy goïi laø aùnh saùng chieáu roïi khaép nôi.

Kinh: “Laïi nhö chieác göông troøn döïa vaøo duyeân cuûa tính chaát voán coù, sinh khôûi caùc loaïi töôùng maïo vaø aûnh töôïng. Nhö vaäy, trí Ñaïi vieân caûnh cuûa Nhö lai. Ñoái vôùi taát caû thôøi gian döïa vaøo caùc duyeân, sinh khôûi caùc loaïi töôùng maïo vaø aûnh töôïng cuûa trí.”

Luaän: Neáu trí vieân caûnh laø nhaân toá sinh ra aûnh töôïng cuûa taát caû trí... nôi caùc höõu tình, thì taïi sao töôùng cuûa aûnh töôïng coù söï khaùc nhau? Taïi sao Theå cuûa trí naøy laïi khoâng khaùc bieät? Laïi nöõa trí naøy ñaõ thöôøng xuyeân coù Theå laøm nhaân toá cho moïi aûnh töôïng trong taát caû thôøi gian, taïi sao trí naøy khoâng luoân luoân phaùt sinh töùc khaéc aûnh töôïng cuûa taát caû chuùng sinh vaø töï trí cuûa hoï?

Ñeå giaûi thích vaán naïn ñoù, Ñöùc Nhö Lai noùi: “Laïi nhö chieác göông troøn döïa vaøo duyeân cuûa tính chaát voán coù, sinh khôûi caùc loaïi töôùng maïo vaø aûnh töôïng.” Khoâng phaûi aûnh töôïng sai khaùc laøm cho Theå cuûa göông coù khaùc bieät, cuõng khoâng phaûi luoân luoân trong moïi luùc ñeàu laäp töùc phaùt sinh aûnh töôïng, vì coøn phaûi ñôïi caùc duyeân”.

Nhö vaäy, göông trí baát cöù luùc naøo cuõng phaûi chôø ñôïi caùc duyeân môùi phaùt sinh caùc loaïi sai bieät veà aûnh töôïng cuûa trí... chöù khoâng phaûi laø khaùc vôùi aûnh töôïng cho neân trí môùi thaønh. Nhöõng maøu saéc khaùc bieät nhö xanh, vaøng... cuõng khoâng phaûi luoân luoân laäp töùc phaùt sinh aûnh töôïng cuûa Thaùnh trí nôi mình vaø taát caû chuùng sinh maø caàn phaûi chôø ñôïi caùc duyeân ñaày ñuû môùi coù theå phaùt sinh.

YÙ ñoaïn naøy noùi: Trí Ñaïi vieân caûnh töông öng vôùi thöùc thanh tònh coù hai loaïi taùc duïng:

1. Taùc duïng cuûa nhaân duyeân; laø trong thöùc thanh tònh coù ñuû taát caû chuûng töû cuûa caùc phaùp thanh tònh coù khaû naêng hieän baøy, coù khaû naêng sinh ra thaân töôùng-coõi nöôùc-caûnh-trí. Neáu gaëp duyeân beân ngoaøi, thì laäp


töùc bieán hieän caùc loaïi aûnh töôïng cuûa caûnh giôùi thaân töôùng-coõi nöôùc, vaø coù theå sinh khôûi caùc trí bình ñaúng... töông öng vôùi moïi haønh töôùng sai bieät cuûa phaåm taâm.

2. Taùc duïng cuûa duyeân taêng thöôïng, laø caùc thieän caên trong Thöùc thanh tònh cuûa Phaät, do nguyeän löïc maø ñöôïc sinh khôûi. Neáu caùc chuùng sinh töï mình coù ñuû nhaân duyeân, thì luùc ñoù Thöùc thanh tònh laäp töùc hoã trôï giuùp ñôõ, khieán cho hoï khoâng bò chöôùng ngaïi maø sinh tröôûng vaø thaønh töïu ñaày ñuû. Vì vaäy theå cuûa göông trí duø laø moät, maø vaãn coù theå hieän khôûi, coù theå sinh ra moïi aûnh töôïng cuûa caùc phaùp, nhöng coøn phaûi chôø caùc duyeân beân ngoaøi, chöù khoâng phaûi laø laäp töùc hieån hieän.

Kinh: “Nhö trong chieác göông troøn, khoâng phaûi laø moät hay raát nhieàu caùc aûnh töôïng hieän baøy, maø trong göông troøn khoâng coù caùc aûnh töôïng, nhöng göông troøn naøy vaãn khoâng lay ñoäng vaø khoâng taïo taùc.

Nhö vaäy, trong trí vieân caûnh cuûa Nhö Lai, khoâng phaûi laø moät hay raát nhieàu aûnh töôïng cuûa caùc trí khôûi hieän, maø trong trí vieân caûnh khoâng coù caùc aûnh töôïng cuûa trí, nhöng göông trí naøy vaãn khoâng lay ñoäng vaø khoâng taïo taùc”.

Luaän: Neáu caùc aûnh töôïng cuûa trí trong göông trí tröôùc ñaây ñaõ coù töï theå, thì taïi sao göông trí phaûi laøm duyeân môùi ñöôïc phaùt sinh? Neáu caùc aûnh töôïng cuûa trí tröôùc ñaây khoâng coù töï Theå thì laøm sao coù theå phaùt sinh caùc aûnh töôïng cuûa trí maø khoâng coù ñoäng taùc. Khoâng thaáy thôï goám naøo khoâng coù ñoäng taùc, maø coù theå naën ra chieác bình tröôùc khi khoâng coù bình...?

Giaûi thích vaán naïn naøy neân noùi: Nhö trong chieác göông troøn, khoâng phaûi laø moät hay raát nhieàu caùc aûnh töôïng... Nhö taám göông troøn lôùn coù theå khôûi leân caùc aûnh. Ñoàng loaïi vôùi soá nhieàu, cho neân goïi laø khoâng phaûi moät, khaùc loaïi thì voâ soá cho neân goïi laø raát nhieàu. Quaùn caàn phaûi ñoàng loaïi, vì choïn laáy moät loaïi cho neân noùi khoâng phaûi laø moät. Quaùn caàn phaûi khaùc loaïi, hieån baøy voâ soá cho neân noùi laø raát nhieàu.

Nhö vaäy, trong maët göông tuy tröôùc khoâng coù aûnh töôïng maø khôûi leân nhieàu aûnh töôïng nhöng göông vaãn khoâng coù ñoäng taùc gì suy nghó hay phaân bieät. Göông trí cuõng vaäy, tuy tröôùc khoâng coù aûnh töôïng cuûa trí..., nhöng vaãn coù theå sinh khôûi moïi thöù aûnh töôïng nôi caùc phaùp cuûa trí... Quaùn caàn phaûi ñoàng loaïi cho neân noùi khoâng phaûi laø moät. Quaùn caàn phaûi khaùc loaïi cho neân noùi laø raát nhieàu.

Maëc duø phaùt sinh caùc aûnh töôïng cuûa trí..., nhö vaäy, nhöng göông trí khoâng coù ñoäng taùc gì suy nghó hay phaân bieät.

Trong naøy yù noùi: Nhö taám göông troøn vó ñaïi tuy khoâng phaân bieät,


www.daitangkinh.org

nhöng coù theå sinh khôûi caùc loaïi aûnh töôïng. Göông Trí cuõng theá, tuy khoâng ngaõ chaáp vaø ngaõ chaáp sôû, taùc yù phaân bieät naêng thuû vaø sôû thuû, nhöng vaãn coù theå sinh khôûi caùc loaïi aûnh töôïng nôi caùc phaùp cuûa trí...

Kinh: “Laïi nhö chieác göông troøn vaø caùc aûnh töôïng khoâng phaûi laø hôïp, khoâng phaûi laø ly, khoâng tuï taäp, maø cuõng hieän khôûi duyeân kia.

Nhö vaäy, trí Ñaïi vieân caûnh cuûa Nhö Lai cuøng vôùi aûnh töôïng cuûa caùc trí khoâng phaûi laø hôïp, khoâng phaûi laø ly, khoâng tuï taäp cuõng khoâng taûn maát”.

Luaän: Neáu trí vieân caûnh cuøng hoøa hôïp vôùi aûnh töôïng cuûa caùc trí... ,thì taïi sao khoâng khaùc bieät vôùi aûnh töôïng ñoù, ñieàu naøy trôû thaønh sai bieät. Neáu khoâng hoøa hôïp thì sao laïi laøm nhaân? Khoâng thaáy haït gioáng... vaø quaû cuûa caùc maàm..., khoâng cuøng hoøa hôïp maø coù theå laøm nhaân? Khoâng phaûi aùnh saùng maët trôøi vaø ñaù, tro..., khoâng hoøa hôïp maø coù theå soi saùng laãn nhau?

Giaûi thích vaán naïn naøy cho neân noùi: Laïi nhö chieác göông troøn vaø caùc aûnh töôïng khoâng phaûi laø hôïp, ly... Töùc laø nhö chieác göông troøn cuûa theá gian, tuy coù theå laøm nhaân khôûi hieän caùc aûnh töôïng, nhöng göông khoâng hoøa hôïp vôùi aûnh töôïng ñoù. AÛnh töôïng ñoù tröôùc khi chöa sinh do chöa coù töï Theå, cho neân khoâng coù tuï taäp. Khoâng phaûi göông naøy vaø aûnh töôïng kia hoaëc ñoàng thôøi hay khaùc thôøi, maø coù theå goïi laø hoøa hôïp. Göông troøn vaø aûnh kia cuõng khoâng phaûi taùch rôøi nhau maø hieän khôûi duyeân kia, chính vì nghóa naøy cho neân khoâng phaûi laø khoâng hoøa hôïp, caàn phaûi nhôø vaøo göông naøy thì aûnh töôïng kia môùi coù ñöôïc. Maëc duø göông laøm nhaân toá hieän khôûi, maø sinh ra aûnh töôïng, nhöng khoâng vì aûnh töôïng khaùc bieät, maø göông trôû thaønh khaùc bieät.

Trí Ñaïi vieân caûnh cuõng laïi nhö vaäy. Tuy luoân luoân laøm nhaân sinh ra aûnh töôïng cuûa trí..., nhöng cuøng vôùi trí khoâng phaûi laø hôïp, khoâng phaûi laø ly, khoâng tuï taäp cuõng khoâng tan maát.

Noùi khoâng phaûi laø hôïp, töùc laø khi aûnh chöa sinh vì noù chöa coù töï theå, khoâng coù tuï taäp.

Noùi khoâng phaûi laø ly, töùc laø caàn phaûi coù göông trí thì aûnh cuûa trí..., môùi sinh, neáu khoâng coù thì khoâng sinh cuõng khoâng taûn maát. Lìa-hoaïi vaø khoâng coù, goïi laø tieâu taùn. Ngöôïc laïi cuøng vôùi ñieàu aáy, goïi laø khoâng taùn maát. Göông trí thaâu nhieáp vaø phaùt sinh aûnh kia, hoaëc khoâng queân maát töôùng caûnh ñaõ duyeân, goïi laø khoâng taûn maát. Töø trong göông trí hieån hieän taát caû töôùng ñaõ nhaän thöùc.

Trí ba ñôøi... vaø caùc chuùng sinh, neáu khoâng nhaän bieát khaép nôi thì göông trí seõ khoâng phaùt sinh, caàn phaûi nhaän bieát taát caû, thì trí naøy môùi


phaùt sinh. Vì vaäy, trí naøy khoâng queân taát caû töôùng caûnh ñaõ duyeân, cho neân goïi laø khoâng taûn maát. Vì khoâng tan maát, cho neân khoâng phaûi laø ly. Tuy göông trí naøy coù khaû naêng laøm nhaân khôûi hieän ra aûnh cuûa trí..., nhöng khoâng phaûi do aûnh kia coù khaùc bieät, maø göông trí naøy trôû thaønh khaùc bieät. Nhö chieác göông troøn vó ñaïi khoâng heà ñoåi thay khaùc bieät.

Trong naøy yù noùi: Nhö chieác göông troøn cuûa theá gian, tuy coù theå laøm nhaân daáy khôûi caùc aûnh töôïng, nhöng khoâng phaûi do söï sai bieät cuûa hôïp vaø ly ñaõ tieáp xuùc. Göông trí cuõng nhö vaäy, tuy luoân luoân laøm nhaân daáy khôûi aûnh töôïng cuûa trí, nhöng khoâng phaûi laø söï sai bieät do hôïp vaø ly ñaõ tieáp xuùc. Tuy coù theå laøm nhaân cho söï naûy maàm ... nhöng caùc haït gioáng cuõng ñeàu khoâng theå noùi laø hôïp hay ly. Vì chæ moät phaàn aùnh saùng yeáu ôùt, cuõng khoâng phaûi laø saéc ..., vì töôùng chung hoøa hôïp laø do caû hai ñeàu coù, laøm cho trong thöùc kia gioáng nhö hoøa hôïp cuøng sinh vôùi saéc ... Vì theá gian hieän thaáy taát caû nhaân-quaû, tuy khoâng phaûi laø hoøa hôïp, ly taùn, nhöng vaãn coù theå laøm nhaân. Vì vaäy, khoâng coù hai töôùng nhaân quaû quyeát ñònh hoøa hôïp.


www.daitangkinh.org


QUYEÅN 5

Kinh: “Laïi nhö chieác göông troøn vôùi beà maët hoaøn trong saùng, ôû taát caû moïi nôi laøm duyeân nöông töïa cho caùc aûnh töôïng phaùt khôûi roõ raøng...

Nhö vaäy, trí Ñaïi vieân caûnh cuûa Nhö Lai, khoâng ñoaïn tuyeät voâ löôïng nhöõng haønh thieän trong saùng, laøm duyeân nöông töïa cho hình aûnh caùc trí phaùt khôûi khaép nôi, ñoù laø aûnh töôïng caùc trí cuûa Thanh vaên thöøa, aûnh töôïng caùc trí cuûa Ñoäc nhaát giaùc Thöøa, aûnh töôïng caùc trí cuûa Ñaïi thöøa voâ thöôïng. Vì muoán laøm cho nhöõng ngöôøi Thanh vaên Thöøa nöông vaøo Thanh vaên thöøa maø giaûi thoaùt, ngöôøi Ñoäc nhaát giaùc nöông vaøo Ñoäc giaùc Thöøa maø giaûi thoaùt, ngöôøi Ñaïi thöøa nöông vaøo voâ thöôïng thöøa maø giaûi thoaùt.”

Luaän: Theá naøo laø moät trí, baát cöù khi naøo cuõng coù khaû naêng phaùt sinh aûnh töôïng caùc phaùp cuûa Nhaát thieát trí..., trong ba Thöøa?

Giaûi thích vaán naïn naøy cho neân noùi: Laïi nhö chieác göông troøn vôùi beà maët hoaøn toaøn trong saùng... Nhö göông troøn cuûa theá gian vì soi khaép cho neân taát caû aûnh töôïng ñeàu xuaát hieän beà maët trong saùng cuûa göông, neáu tieáp tuïc laøm theâm caùc loaïi trong saùng khaép tröôùc-sau vaø hai beân cuûa beà maët chieác göông aáy, thì ôû taát caû moïi giôùi ñeàu coù theå laøm duyeân hieän roõ taát caû hình aûnh voán coù.

Göông trí cuõng vaäy, taát caû Nhö Lai khi coøn laøm Boà-taùt, tuy coù chuûng taùnh, nhöng vì bò chöôùng ngaïi che laáp, cho neân chöa coù khaû naêng sinh khôûi taát caû aûnh töôïng khaép caùc phaùp cuûa Nhaát thieát trí... trong ba Thöøa. Sau ñoù sieâng naêng tinh tieán tu taäp khoâng giaùn ñoaïn voâ löôïng nhöõng haønh thieän trong saùng. Ñeán khi ñònh Kim cang duï hieån hieän tröôùc maét, rôøi xa taát caû chöôùng ngaïi maø ñöôïc thanh tònh vieân maõn, coù khaû naêng sinh khôûi trí..., cuûa khaép ba Thöøa. Taát caû aûnh töôïng khoâng giaùn ñoaïn thì phöông xöù khoâng coøn phaân chia giôùi haïn, voâ löôïng haønh thieän ñeán luùc thaønh töïu nhö traûi qua voâ löôïng thôøi gian.


Ñaây laø noùi veà phaàn vò cuûa nhaân bao truøm taát caû moïi nôi, traûi qua voâ löôïng thôøi gian chòu khoù tu taäp moïi coâng haïnh, loaïi boû chöôùng ngaïi laøm cho trí Ñaïi vieân caûnh heát söùc trong saùng, coù theå phaùt sinh moïi aûnh töôïng cuûa trí ba Thöøa.

Laïi nöõa, chính laø göông trí truøm khaép nôi choán, luoân luoân rôøi xa moïi thöù nhô baån, caùc loaïi haïnh ñöùc ñeàu vieân maõn, trang nghieâm vaø thanh tònh voâ cuøng, coù khaû naêng khôûi hieän taát caû hình aûnh baát cöù ôû ñaâu vaø khi naøo. Nhö noùi ñònh Kim cang duï thuø thaéng ñaõ ñoaïn tuyeät taát caû caùc chöôùng, chöùng ñöôïc trí Ñaïi vieân caûnh cuûa Nhö Lai, caùc loaïi coâng ñöùc ñeàu vieân maõn, trang nghieâm vôùi taát caû moïi nôi.

Laïi nöõa, trong voâ löôïng thôøi gian, trí naøy coù theå khôûi hieän taát caû aûnh töôïng cuûa ba Thöøa.

ÔÛ ñaây yù noùi: Moãi thieän caên rieâng bieät ñöôïc thaønh thuïc khaùc nhau. Khi ñaïo thuø thaéng phaùt sinh trí Ñaïi vieân caûnh hoaëc-gaàn, hoaëc xa tuøy theo söï thích öùng cuûa noù ñeå laøm thaønh duyeân maïnh meõ. Vôùi chuûng taùnh quyeát ñònh, ñeàu döïa vaøo Thöøa cuûa mình maø ñöôïc xuaát ly. Ñoái vôùi chuûng taùnh baát ñònh thì hoaëc döïa vaøo Ñaïi thöøa, hoaëc döïa vaøo caùc Thöøa khaùc maø ñöôïc xuaát ly.

Noùi xuaát ly, töùc laø Nieát-baøn. Nhöõng ngöôøi thuoäc ba Thöøa thöôøng duøng chuûng taùnh cuûa mình laøm nhaân duyeân, göông trí cuûa Nhö Lai laøm taêng thöôïng duyeân, sieâng naêng tinh tieán vaän duïng phöông tieän tu taäp tö löông daãn daét phaùt sinh Thaùnh ñaïo, boû chöôùng phieàn naõo vaø chöôùng sôû tri, tuøy theo caên cô thích hôïp, ñeàu chöùng ñöôïc Nieát-baøn.

Chuûng taùnh quyeát ñònh Thanh vaên vaø Ñoäc giaùc ñeàu an truù trong quaû vò Voâ hoïc, vì öa caûnh tòch dieät, phaùt khôûi haønh nghieäp laøm taêng ích cho chöôùng phieàn naõo naûy sinh ñeàu döùt tröø heát. Phieàn naõo cuûa nghieäp tröôùc ñaõ chieâu caûm nôi thaân taâm, ñeàu tuøy yù daäp taét, khoâng coøn thoï sinh vì khoâng nöông töïa nôi naøo, taát caû chuûng töû cuûa caùc haønh höõu vi-höõu laäu-voâ laäu, ñeàu tuøy thuaän ñoaïn dieät, chæ coù haønh chuyeån y khoâng coøn töôùng hyù luaän, xa lìa nhô baån, ñaït ñöôïc phaùp giôùi thanh tònh cuûa Chaân nhö, thaân giaûi thoaùt töï taïi, goïi laø caûnh giôùi Nieát-baøn voâ dö y, thöôøng truù yeân vui, hoaøn toaøn tòch dieät, khoâng rôi vaøo soá ñoâng, khoâng theå nghó baøn ñöôïc, ñoàng vôùi caùc Nhö Lai. Nhöng khoâng coù ñöôïc coâng ñöùc voâ laäu, höõu vi ñeå trang nghieâm, khoâng coøn tieáp tuïc thöïc haønh söï nghieäp ñem laïi lôïi ích yeân vui cho höõu tình, cho neân khoâng ñoàng vôùi Nhö Lai.

Chuûng taùnh baát ñònh Thanh vaên-Ñoäc giaùc an truù trong quaû vò Voâ hoïc, tuy khoâng coù phieàn naõo, maø öa Boà-ñeà, nhôø nguyeän löïc cuûa ñònh, ñeå laïi thaân noái tieáp nhau tu taäp haïnh Ñaïi thöøa, cho ñeán chöùng ñöôïc ñònh


www.daitangkinh.org

Kim cang duï, taát caû chöôùng ñeàu dieät, chöùng ngoä ba thaân Phaät. Tuy coù coâng ñöùc voâ laäu, höõu vi, nhöng vì khoâng toàn taïi thaân-taâm höõu laäu, cho neân chöùng ñöôïc coõi ñaïi Nieát-baøn voâ dö y.

Döïa, nghóa laø thaân-taâm höõu laäu cuûa ba coõi. Neáu caùc Boà-taùt khi ñoaïn tuyeät hai chöôùng, ñeàu chöùng ñöôïc heát quaû vò Phaät, thì ñöôïc goïi laø chöùng ñaïi Nieát-baøn voâ dö y.

Vì vaäy, haøng Nhò thöøa tröôùc heát phaûi chöùng Nieát-baøn höõu dö y, veà sau môùi tieán vaøo Nieát-baøn voâ dö y.

Khi Boà-taùt môùi chöùng Nhö Lai ñòa, thì ñaõ chöùng ngoä mau leï hai caûnh giôùi ñaïi Nieát-baøn, vì ñaõ döùt saïch höõu laäu cuûa thaân-taâm, goïi laø voâ dö y. Vaãn coøn coù bieán hoùa gioáng nhö töôùng höõu laäu, vì thaân-taâm toàn taïi goïi laø höõu dö y. Vì Bi vaø Trí khoâng ñoaïn tuyeät quaû vò ñaõ ñöôïc chöùng ñaéc, cuõng goïi laø khoâng an truù trong caûnh giôùi ñaïi Nieát-baøn. Nieát-baøn töùc laø nghóa vónh vieãn tröø chöôùng trong Theå Chaân nhö, do tueä voâ laäu choïn löïa chaân lyù, ñoaïn tuyeät caùc taïp nhieãm maø chöùng ñaéc, cuõng goïi laø Traïch dieät.

Nhö vaäy, traïch dieät ôû trong thöïc teá Chaân nhö, laø taïm thôøi thi thieát maø coù chöù khoâng coù vaät thaät söï naøo khaùc ñeán nôi cuoái cuøng, goïi laø Nieát- baøn. Vì khoâng coøn muïc tieâu höôùng ñeán. Vì khoâng coù söï xuù ueá, do lìa khoûi söï vaây buoäc, ra khoûi röøng daøy ñaëc, goïi laø Nieát-baøn.

Thanh vaên, Ñoäc giaùc coøn coù taäp khí cuûa chöôùng sôû tri chöa dieät laøm sao chöùng ñöôïc Nieát-baøn cuoái cuøng? Coøn taäp khí cuûa chöôùng sôû tri laø vì khoâng bieát chöù khoâng phaûi laø nhieãm oâ, chæ chöôùng ngaïi quaû Boà-ñeà, khoâng chöôùng ngaïi Nieát-baøn. Vì khoâng coù phieàn naõo cho neân khoâng taùi sinh. Neáu khoâng coù nguyeän löïc hoài taâm höôùng veà Ñaïi thöøa ñeán quaû vò Voâ hoïc, thì khi ñaõ heát soá löôïng tuoåi thoï phaûi vónh vieãn nhaäp tòch dieät.

Kinh: “Nhö aûnh lôùn coù theå coù ñöôïc trong göông troøn. Nghóa laø aûnh cuûa taát caû maët ñaát, nuùi lôùn, caây to, cung ñieän, nhaø cöûa roäng lôùn nhöng göông troøn naøy khoâng gioáng vôùi phaàn löôïng kia.

Nhö vaäy, treân trí vieân caûnh cuûa Nhö Lai, töø ñòa Cöïc hyû cho ñòa ñeán Phaät, aûnh cuûa trí coù theå coù ñöôïc vaø cuøng vôùi taát caû aûnh cuûa trí theá gian- xuaát theá gian coù theå coù ñöôïc, nhöng trí vieân caûnh khoâng phaûi laø phaàn löôïng cuûa caùc phaùp ñoù”.

Luaän: Neáu trí vieân caûnh coù theå khôûi hieän aûnh töôïng cuûa trí thì phaûi ñoàng vôùi söï khaùc bieät cuûa phaàn löôïng kia, coù theå coù ñöôïc khoâng?

Giaûi thích vaán naïn naøy neân noùi: Nhö aûnh lôùn, coù theå coù ñöôïc trong göông troøn, nghóa laø aûnh cuûa taát caû maët ñaát..., nhö göông troøn cuûa theá gian, tuy coù theå laøm duyeân ñeå khôûi hieän aûnh cuûa maët ñaát..., nhöng göông


troøn naøy khoâng gioáng vôùi phaàn löôïng kia. Trong moät chieác göông nhoû, hieän leân nhieàu aûnh to lôùn nhö nuùi...

coù theå coù ñöôïc. Ña soá aûnh nhoû nhö ñaù... hieän ra trong moät taám göông to, coù theå coù ñöôïc. Tuy coù hình ngaên ngaïi, nhöng soá löôïng cuûa caùc aûnh lôùn-nhoû ñeàu khoâng gioáng nhau.

Göông trí cuõng nhö vaäy. Tuy khôûi hieän aûnh töôïng cuûa caùc trí theá gian, xuaát theá gian, khoâng coù hình theå ngaên ngaïi, nhöng khoâng gioáng vôùi soá löôïng lôùn nhoû cuûa aûnh trí kia. Do nhaân duyeân naøy maø göông trí cuûa chö Phaät goïi laø kho taøng cuûa Ñaïi Trí, vì noù laø caên baûn cuûa trí theá gian vaø xuaát theá gian. Nhö noùi: Ñöùc Theá Toân ñaõ chöùng thaønh göông trí cuûa kho taøng Ñaïi Trí, vì noù coù theå sinh ra Nhaát thieát trí. Neân bieát trong naøy laáy teân trí ñeå noùi ñeán taát caû coâng ñöùc, vì göông trí naøy töông öng vôùi Thöùc thanh tònh, ñaày ñuû taát caû chuûng töû cuûa coâng ñöùc lôïi mình vaø lôïi ngöôøi. Noù coù khaû naêng laøm nhaân duyeân sinh ra aûnh töôïng cuûa trí..., cho chính mình vaø laøm taêng thöôïng duyeân ñeå sinh ra aûnh töôïng cuûa trí..., trong thaân ngöôøi khaùc. Do göông trí naøy coù theå bieán hieän thaân, sinh ra trí thuyeát phaùp, vaø laàn löôït sinh ra aûnh cuûa trí..., nôi ngöôøi khaùc. Hoaëc naêng löïc Töø Bi, theä nguyeän huaân taäp maø ñöôïc hoaøn thaønh, tuøy yù ñeå laøm duyeân taêng thöôïng cho phaùp thieän cuûa trí..., nôi ngöôøi khaùc, laøm cho phaùp thieän cuûa trí..., nôi thaân ngöôøi khaùc ñöôïc sinh tröôûng deã daøng.

Vì vaäy Kinh: Taát caû chuùng sinh voán coù phaùp thieän vaø quaû vò thuø thaéng, ñeàu laø do naêng löïc cuûa Töø Bi vaø theä nguyeän cuûa Nhö Lai taêng thöôïng maø ñöôïc phaùt sinh.

Kinh: “Laïi nhö göông troøn laø duyeân khôûi hieän tính chaát aûnh töôïng chöù khoâng phaûi laø nôi che laáp tính chaát aûnh töôïng.

Nhö vaäy, trí Ñaïi vieân caûnh cuûa Nhö Lai laø duyeân khôûi hieän trí aûnh cuûa chuùng sinh, chöùkhoâng phaûi thuoäc veà baïn döõ, nghe phaùp khoâng chaân chaùnh, laøm trôû ngaïi trí aûnh cuûa chuùng sinh, vì chuùng khoâng phaûi laø phaùp khí”.

Luaän: Neáu trí Vieân caûnh cuûa Nhö Lai giuùp cho ba Thöøa ñeàu ñöôïc xuaát ly maø sinh ra aûnh töôïng cuûa caùc trí, cuõng do naêng löïc cuûa Töø Bi-theä nguyeän huaân tu maø trôû thaønh taêng thöôïng duyeân xuaát sinh aûnh töôïng cuûa trí theá gian-xuaát theá gian, thì taïi sao chaùnh trí cuûa caùc ngoaïi ñaïo theá gian laïi khoâng theå sinh ra nhaân duyeân thöôøng hoøa hôïp vôùi trí. Caùc ngoaïi ñaïo... coù phaûi laø khoâng ñieân ñaûo chaêng?

Giaûi thích vaán naïn naøy cho neân noùi: Laïi nhö göông troøn laø duyeân khôûi hieän tính chaát aûnh töôïng chöù khoâng phaûi laø nôi che laáp tính chaát aûnh töôïng... Nhö chieác göông troøn cuûa theá gian, tuy coù khaû naêng laøm


www.daitangkinh.org

duyeân hieän leân caùc aûnh töôïng, nhöng göông khoâng phaûi laø duyeân laøm caûn trôû hình boùng, maø töôøng vaùch môùi caûn trôû, taát caû hình boùng.

Göông trí cuûa Nhö Lai cuõng laïi nhö vaäy. Tuy coù khaû naêng laøm duyeân sinh ra aûnh töôïng cuûa trí, nhöng khoâng phaûi thuoäc veà nôi yeâu thích cuûa aùc tri thöùc. Hoï ham nghe taø phaùp gaây caûn trôû, aûnh cuûa trí laøm duyeân phaùt sinh bôûi vì taùc ñoäng cuûa aùc tri thöùc kia chaúng phaûi laø ñieàu coù theå theâm söùc cho ngöôøi coù loøng nghe chaùnh phaùp. Vì vaäy, Thaùnh ñaïo khoâng naûy sinh vôùi ngoaïi ñaïo, ngoaïi ñaïo thöôøng oâm loøng ñieân ñaûo, laøm toån thöông vaø phaù hö chuûng töû cuûa phaùp thieän, coøn chuûng töû cuûa phaùp aùc thì gaëp duyeân toát ñeå phaùt sinh. Taát caû chuùng sinh töø voâ thæ ñeán nay, thôøi gian tu taäp ñieàu thieän thì ít maø thôøi gian gaây taïo vieäc aùc thì nhieàu. Do ñoù, phaùp thieän duø coù gaëp duyeân maïnh meõ maø cuõng khoù coù theå sinh tröôûng, phaùp aùc duø gaëp moät ít duyeân beân ngoaøi taùc ñoäng nhöng coù theå buøng phaùt döõ doäi.

Kinh: “Laïi nhö chieác göông troøn laø duyeân khôûi hieän aûnh töôïng cuûa trí chöù khoâng phaûi laø nôi laøm môø toái tính chaát aûnh töôïng. Trí Ñaïi vieân caûnh cuûa Nhö Lai cuõng vaäy, laø duyeân khôûi hieän trí aûnh cuûa chuùng sinh, chöù khoâng phaûi laø nôi öa xaáu aùc ngu muoäi, vì nhöõng thöù aáy khoâng phaûi laø phaùp khí”.

Luaän: Nhö duyeân beân ngoaøi gaây chöôùng ngaïi, khieán cho aûnh cuûa trí khoâng phaùt sinh. Taäp quaùn öa vieäc hung döõ töø kieáp tröôùc laø duyeân beân trong, bò voâ minh ñen toái che khuaát cho neân aûnh cuûa trí khoâng khôûi hieän.

Nhöõng ngöôøi öa chuoäng vieäc aùc, tuy taát caû phieàn naõo nhö tham lam-giaän döõ..., ñeàu buøng chaùy raát maõnh lieät, nhöng naëng neà nhaát laø si meâ. Vì khoâng nhaän bieát töôøng taän veà söï kieän thieän aùc-nhaân quaû-hôn keùm, khoâng bieát trong theá gian hieän coù chaùnh phaùp cuûa chö Phaät, luoân ñem laïi lôïi ích yeân vui cho taát caû chuùng sinh. Thöûa ruoäng raát toát laø Tam baûo luoân sinh tröôûng voâ löôïng coâng ñöùc phöôùc thieän cho taát caû theá gian vaø xuaát theá gian. Nhöng hoï khoâng muoán nghe phaùp vaø tieáp nhaän giaùo phaùp, khoâng thích quay veà nöông töïa. Ngöôïc laïi, hoï ham nghe phaùp taø vaïy cuûa ngoaïi ñaïo, khoâng lôïi ích, khoâng yeân vui, nöông töïa vaøo ñoù laøm taêng tröôûng vaø chuoác laáy moïi noãi khoå naõo do voâ löôïng nghieäp aùc cuûa caùc taø thaàn, haù khoâng phaûi laø do söùc ngaên che cuûa voâ minh toái taêm hay sao? Vì vaäy, che laáp ñieàu thieän thì voâ minh laø naëng nhaát, cho neân caàn phaûi sieâng naêng tu taäp trí tueä saùng suoát. Voâ minh naëng neà khoâng phaûi laø caên khí toát.

Kinh: “Laïi nhö chieác göông troøn laø duyeân khôûi hieän tính chaát aûnh


töôïng chöù khoâng phaûi laø nôi choán caùch xa. Nhö vaäy, trí Ñaïi vieân caûnh cuûa Nhö Lai laø duyeân khôûi hieän trí aûnh cuûa chuùng sinh-khoâng phaûi laø nôi choán taïo phaùp baát tònh, chieâu caûm söï thieáu thoán chaùnh phaùp cuûa chuùng sinh baát tín vì caùc loaïi ñoù khoâng phaûi laø phaùp khí”.

Luaän: Do söùc maïnh nôi chöôùng ngaïi cuûa hai duyeân trong ngoaøi nhö vaäy, cho neân aûnh cuûa trí khoâng phaùt sinh.

1. Do nghieäp taïo töø ñôøi tröôùc ñaõ chieâu caûm ñeán söï thieáu thoán giaùo phaùp cho neân khieán trong raát nhieàu thôøi kyø khoâng ñöôïc nghe chaùnh phaùp. Nghóa laø trong ñôøi tröôùc ñaõ huûy baùng chaùnh phaùp. Do nghieäp chöôùng naøy, cho neân traûi qua voâ löôïng kieáp khoâng ñöôïc nghe phaùp cuûa Phaät. Bôûi vì khoâng nghe chaùnh phaùp cuûa chö Phaät, laø chöôùng cuûa quaû nghieäp kia. AÛnh töôïng cuûa trí kia khoâng ñöôïc naûy sinh bôûi vì khoâng ñöôïc nghe chaùnh phaùp. Töï theå cuûa aûnh-trí kia ñaõ khoâng coù thì laøm sao coù theå goïi laø huûy baùng chaùnh phaùp? Quaû baùo theá naøo? Coù theå taïo chöôùng ngaïi, coù theå naûy sinh aûnh töôïng cuûa trí, khoâng noùi laø chuùng sinh kia khoâng nghe chaùnh phaùp laø quaû baùo, laø chöôùng ngaïi. Nhöng noùi laø do chuùng sinh chieâu caûm ñeán söï thieáu thoán giaùo phaùp maø coù tình traïng ñoù, cho neân khoâng theå nghe nhaän chaùnh phaùp. Thaân taâm ngu si ñaàn ñoän, khoâng ñuû caùc caên... laø quaû baùo, laø chöôùng ngaïi.

2. Do khoâng tin töôûng, laø khoâng coù chuûng taùnh, khoâng coù phaùp Nieát-baøn, khoâng öa Nieát-baøn, khoâng coù chuûng töû cuûa Thaùnh ñaïo xuaát theá gian. Ñoái vôùi söï chöùng ngoä Chaân nhö, coøn coù chöôùng cuoái cuøng. Khi nghe phaùp xuaát theá ñeàu khoâng tin töôûng tieáp nhaän, hoaøn toaøn khoâng chöùng ñöôïc Nieát-baøn cuûa ba Thöøa. Nhö vaäy, taát caû thaân taâm noái tieáp nhau ñeàu khoâng thanh tònh, vì khoâng phaûi laø phaùp khí cuûa baäc Thaùnh, cho neân taïm thôøi hoaøn toaøn khoâng phaùt sinh aûnh - trí cuûa coâng ñöùc xuaát theá gian. Ví nhö nöôùc vaån ñuïc nhô nhôùp, khoâng theå loä baøy hình boùng cuûa traêng. Göông trí cuõng vaäy, ai khoâng tin töôûng thì aûnh töôïng cuûa trí khoâng theå phaùt sinh.

Nhö vaäy, noùi giaûn löôïc veà Trí Ñaïi vieân caûnh goàm coù chín loaïi töôùng thuø thaéng. Coøn laïi nhöõng trí khaùc, nghóa laø töôùng huaán töø, töôùng khoâng phaân bieät, töôùng chöôùng ngaïi thanh tònh, töôùng döïa vaøo nhaân duyeân phaùt sinh trí aûnh, töôùng khoâng coù ngaõ sôû-khoâng coù gì thaân nhaän, töôùng khoâng queân taát caû caùc caûnh ñaõ nhaän bieát, töôùng luoân luoân khaép moïi nôi phaùt sinh trí aûnh, töôùng coù naêng löïc phaùt sinh Nhaát thieát caên baûn, töôùng ñoái vôùi haïng khoâng phaûi laø phaùp khí thì khoâng coù naêng löïc phaùt sinh.

ÔÛ ñaây coù ba loaïi khoâng phaûi laø phaùp khí cuûa baäc Thaùnh:


www.daitangkinh.org

1. Gaàn guõi tri thöùc khoâng toát, nghe phaùp khoâng chaân chaùnh, taïm thôøi coù chöôùng ngaïi, khoâng phaûi laø phaùp khí cuûa baäc Thaùnh.

2. Vì bò chöôùng ngaïi do phieàn naõo, si meâ, khoâng phaûi laø phaùp khí cuûa baäc Thaùnh.

3. Vì bò chöôùng ngaïi do nghieäp chöôùng raát naëng vaø khoâng coù chuûng töû cuûa Thaùnh ñaïo xuaát theá, qua thôøi gian laâu daøi ñeán cuoái cuøng khoâng phaûi laø phaùp khí cuûa baäc Thaùnh.

Ba loaïi nhö vaäy goïi chung laø töôùng ñoåi vôùi haïng khoâng phaûi laø phaùp khí thì khoâng coù naêng löïc phaùt sinh, thuoäc töôùng thöù chín.

Kinh: “Laïi nöõa, naøy Boà-taùt Dieäu sinh! Trí bình ñaúng taùnh laø do möôøi loaïi töôùng thaønh töïu vieân maõn”.

Luaän: Trí bình ñaúng taùnh do möôøi loaïi töôùng thaønh töïu vieân maõn, neân bieát möôøi töôùng naøy chính laø quaû tu chöùng cuûa möôøi ñòa.

Noùi toùm löôïc, trong moãi moãi ñòa ñeàu chöùng ngoä moät taùnh bình ñaúng, tu taäp thaønh töïu vieân maõn trí bình ñaúng taùnh cuûa Phaät ñòa. Vì vaäy maø noùi trí Bình ñaúng taùnh laø do möôøi loaïi töôùng thaønh töïu vieân maõn.

Neáu noùi roäng, thì trong moãi moãi ñòa ñeàu chöùng ngoä voâ löôïng phaùp taùnh bình ñaúng, tu taäp thaønh töïu vieân maõn trí Bình ñaúng taùnh cuûa Phaät ñòa.

Kinh: “Chöùng ñöôïc caùc töôùng taêng theâm söï vui möøng-yeâu thích, thaønh töïu vieân maõn phaùp taùnh bình ñaúng”.

Luaän: Caùc töôùng, töùc laø caùc töôùng cuûa baäc Ñaïi só vaø caùc töôùng haûo tuøy thuoäc sai bieät, ñeàu goïi laø töôùng. Caùc töôùng nhö vaäy xa lìa töï taùnh cuûa bieán keá sôû chaáp cho neân goïi laø bình ñaúng.

Kheá Kinh: Caùc töôùng cuûa baäc Ñaïi só, Nhö Lai ñaõ noùi bôûi vì khoâng phaûi laø töôùng, vì vaäy noùi laø caùc töôùng cuûa baäc Ñaïi só.

Taêng thöôïng laø giaøu sang, töï taïi. Caùc uaån nhö saéc... ñeàu rieâng bieät, ñeàu khoâng phaûi laø söï giaøu sang töï taïi. Hoøa hôïp cuõng khoâng phaûi laø giaøu sang töï taïi, bôûi vì tính chaát rieâng bieät cuûa chuùng. Caùc phaùp khi hoøa hôïp thì khoâng buoâng boû töï taùnh. Neáu rôøi töï taùnh naøy, thì khoâng thaät coù Boå- ñaëc-giaø-la. Do ñoù taát caû söï giaøu sang, töï taïi, ñeàu xa lìa töï taùnh cuûa bieán keá sôû chaáp, cho neân goïi laø bình ñaúng.

Kheá kinh noùi: Baïch Theá Toân! Hoâm nay con ñaõ hieåu roõ, taát caû vì Voâ ngaõ cho neân khoâng coù giaøu, khoâng coù ngheøo.

Vui möøng-yeâu thích, laø söï vui möøng meán yeâu hieän coù do söùc cuûa bieán keá. Tuøy thuaän vôùi phaùp yeâu meán kia thì phaùt sinh hoan hyû, traùi ngöôïc vôùi phaùp yeâu meán thì caûm thaáy buoàn raàu lo laéng. Vì caùc phaùp trong bieán keá sôû chaáp ñaõ khoâng coù, thì ñoái vôùi taát caû söï vui möøng-yeâu


meán trong bieán keá sôû chaáp cuõng khoâng coù cho neân goïi laø hieåu roõ veà bình ñaúng.

Nhö vaäy, ñaõ noùi veà caùc töôùng taêng theâm söï vui möøng-yeâu meán ñoái vôùi phaùp taùnh bình ñaúng, goïi laø chöùng ñöôïc ñòa thöù nhaát. Boà-taùt laàn ñaàu tieân chöùng ñaéc phaùp taùnh bình ñaúng naøy, duøng phöông tieän tu taäp daàn daàn trong caùc ñòa noái tieáp, khieán ñöôïc lôùn maïnh theâm, sau cuøng ñeán Phaät ñòa thì thaønh töïu vieân maõn. Töø ñaây veà sau khoâng coøn taêng tröôûng. Do söï chöùng ngoä ñöôïc thaønh töïu vieân maõn cho neân trí Bình ñaúng taùnh môùi ñöôïc thaønh töïu vieân maõn.

Söï thaønh töïu vieân maõn ôû ñaây, ñoái vôùi xöù thöù ba thì noùi laø söï bieán chuyeån thöù naêm, coøn taát caû cho neân noùi laø do nghóa thaønh töïu vieân maõn, lôøi noùi gioáng nhau cuøng moät loaïi töông öng cho neân noùi nhö vaäy.

Kinh: “Chöùng ñöôïc phaùp taùnh bình ñaúng vieân maõn, thaønh töïu taát caû söï lónh thoï-duyeân khôûi”.

Luaän: Duyeân khôûi coù hai; nghóa laø trong vaø ngoaøi. Duyeân khôûi beân trong nghóa laø möôøi hai chi Höõu nhö voâ minh... Duyeân khôûi beân ngoaøi nghóa laø taát caû söï vaät beân ngoaøi nhö haït gioáng-maàm...

Trong thì neân duøng phaùp quaùn saùt veà haønh töôùng thuaän nghòch cuûa hai phaàn taïp nhieãm maø thanh tònh. Ngoaøi thì cho neân duøng phaùp quaùn saùt caùc haønh töôùng, vì caùi naøy coù caùi kia coù, vì caùi naøy sinh maø caùi kia sinh. Nghóa laø vì nhöõng chuûng töû coù cho neân nhöõng chuûng töû sinh, nhöõng maàm non coù ñöôïc cho neân nhöõng maàm non sinh ñöôïc. Hai duyeân khôûi naøy taát caû ñeàu vì coù nhaân cho neân coù quaû. Vì nhaân sinh cho neân quaû sinh. Nghóa khoâng coù taùc duïng laø nghóa cuûa duyeân khôûi. Nghóa Khoâng- Voâ ngaõ, nghóa khoâng coù Boå-ñaëc-giaø-la laø nghóa cuûa duyeân khôûi.

Töï töôùng cuûa caùc nghóa duyeân khôûi nhö vaäy laø nhöõng gì ñaõ ñöôïc laõnh thoï cho neân goïi laø laõnh thoï. Hoaëc giaû nhôø höõu tình coù theå laõnh thoï cho neân goïi laø laõnh thoï.

Caùc phaùp duyeân khôûi laø nhöõng gì ñaõ ñöôïc laõnh thoï. Taát caû duyeân khôûi laõnh thoï nhö vaäy, vì khoâng coù taùc duïng, vì Khoâng-Voâ ngaõ, vì khoâng coù Boå-ñaëc-giaø-la, xa lìa töï taùnh cuûa bieán keá sôû chaáp, goïi laø hieåu roõ veà bình ñaúng.

Nhö vaäy, ñaõ noùi veà söï laõnh thoï taát caû duyeân khôûi trong phaùp taùnh bình ñaúng, cho neân goïi laø chöùng ñaéc. Do söï chöùng ñaéc naøy, theo nhö tröôùc tu taäp thaønh töïu vieân maõn, cho neân trí Bình ñaúng taùnh thaønh töïu vieân maõn.

Phaùp taùnh bình ñaúng duyeân khôûi nhö vaäy töùc laø phaùp taùnh bình ñaúng cuûa taát caû phaùp. Nhö noùi vôùi Phaïm chí, taát caû phaùp taùnh töùc laø


www.daitangkinh.org

phaùp taùnh duyeân sinh-duyeân khôûi. Giaùc ngoä ñaïo lyù naøy cho neân goïi laø Boà-ñeà. Nhö Ñöùc Phaät ñaõ nhaän thaáy taát caû phaùp taùnh nhö vaäy, töùc laø phaùp taùnh duyeân khôûi.

Laïi nhö Kheá Kinh: Khoâng nhaän thaáy coù moät chuùt phaùp naøo xa lìa taùnh duyeân khôûi. Phaùp taùnh bình ñaúng duyeân khôûi trong naøy goïi laø taùnh duyeân khôûi. Döïa vaøo maät yù naøy maø noùi lôøi nhö vaäy: Neáu thaáy duyeân khôûi thì thaáy phaùp taùnh, neáu thaáy phaùp taùnh thì thaáy chö Phaät.

Thaät taùnh cuûa duyeân khôûi töùc laø nghóa thuø thaéng veà Phaùp vaø nghóa thuø thaéng veà Phaät.

Phaùp taùnh bình ñaúng ñoái vôùi taát caû moïi nôi, ñeàu khoâng coù gì sai bieät cho neân noùi lôøi naøy.

Kinh: “Chöùng ñöôïc söï xa lìa dò töôùng-khoâng phaûi laø töôùng, thì phaùp taùnh bình ñaúng thaønh töïu vieân maõn”.

Luaän: Vì töôùng cuûa caùc phaùp nhö saéc..., khoâng gioáng nhau maø ñoåi thay, tan hoaïi..., cho neân goïi laø dò töôùng. Xa lìa dò töôùng vôùi nhöõng gì rieâng bieät nhö vaäy, töùc laø töôùng chung.

Töôùng chung nhö vaäy laáy gì laøm töôùng? Laáy khoâng phaûi laø töôùng (Phi töôùng) laøm töôùng. Nhö Kheá Kinh: Heát thaûy phaùp taùnh chæ coù moät töôùng, ñoù laø khoâng phaûi töôùng, khoâng phaûi töôùng (Phi töôùng) töùc laø phaùp taùnh bình ñaúng.

Hieåu roõ veà bieán keá sôû chaáp nhö vaäy, taát caû phaùp taùnh cuoái cuøng vaø vónh vieãn khoâng coù phaùp taùnh bình ñaúng, cho neân goïi laø chöùng ñaéc.

Do söï chöùng ñaéc naøy, theo nhö tröôùc, tu taäp thaønh töïu vieân maõn, cho neân trí Bình ñaúng taùnh thaønh töïu vieân maõn.

Laïi coù thuyeát: Xa lìa dò töôùng töùc laø khoâng coù töôùng. Xa lìa khoâng phaûi töôùng (Phi töôùng) töùc laø khoâng coù töôùng khoâng coù. Khoâng coù vaø khoâng coù caùi khoâng coù thì goïi laø taùnh bình ñaúng. Ngoaøi ra nhö tröôùc ñaõ noùi.

Kinh: “Vôùi taâm Ñaïi Töø cöùu giuùp roäng raõi, cho neân phaùp taùnh bình ñaúng thaønh töïu vieân maõn”.

Luaän: Töø coù ba loaïi: 1. Töø duyeân vôùi höõu tình. 2. Töø duyeân vôùi phaùp. 3. Töø voâ duyeân.

Caùc Boà-taùt ôû phaàn vò môùi phaùt taâm, phaàn nhieàu ñeàu tu taäp taâm Töø duyeân vôùi höõu tình, ña soá laø höõu laäu, bôûi vì choïn caûnh giôùi höõu vi cuûa theá tuïc. Caùc Boà-taùt ôû phaàn vò tu taäp haïnh chaân chaùnh, phaàn nhieàu ñeàu tu taäp taâm Töø duyeân vôùi phaùp, cuõng ña soá laø höõu laäu.


Do laáy giaùo phaùp Ñaïi thöøa laøm caûnh giôùi tu taäp, cho neân caùc Boà- taùt..., chöùng ñöôïc Nhaãn voâ sinh, phaàn nhieàu ñeàu tu taäp taâm Töø khoâng duyeân. Tuy coù duyeân ñaõ ñöôïc duyeân laø phaùp giôùi, ví nhö caùc phaùp dò thuïc nhö maét..., khoâng heà coù phaân bieät, khoâng taïo taùc gia haønh maø tuøy yù chuyeån bieán töï nhieân, cho neân goïi laø voâ duyeân. Trí Bình ñaúng taùnh töông öng vôùi taâm Töø vó ñaïi.

Hoaëc coù thuyeát noùi: Chæ duyeân vôùi phaùp giôùi ñaõ ñöôïc duyeân nhöng vónh vieãn khoâng coù phaân bieät. Vì khoâng duyeân vôùi höõu tình vaø caùc phaùp cho neân goïi laø taâm Töø voâ duyeân.

Laïi coù thuyeát noùi: Cuõng duyeân vôùi caùc phaùp. Veà nghóa nhö thaät: Cuõng duyeân vôùi höõu tình, nhöng khoâng coù phaân

bieät, haønh töôùng ñeàu bình ñaúng, bieát roõ taát caû ñeàu laø giaû laäp. Vì taùnh cuûa höõu tình bình ñaúng, vì duyeân sinh cuøng phaùp taùnh bình ñaúng, vì taùnh Chaân nhö Voâ ngaõ bình ñaúng cho neân goïi laø trí bình ñaúng. Trí naøy töông öng ñeán caûnh ñaõ ñöôïc duyeân coù ñuû ba taâm Töø, chæ laø haïnh bình ñaúng chöù khoâng phaân bieät, cho neân noùi laø voâ duyeân.

Trí bình ñaúng taùnh trong Nhö Lai ñòa töông öng vôùi taâm Töø vó ñaïi, caùc töôùng thaønh töïu vieân maõn cho neân ñeàu luoân luoân hieän haønh. Ñöùc Nhö Lai ñaõ voán coù taâm Töø vó ñaïi voâ duyeân, coøn laïi hai taâm Töø khoâng noùi ñeán maø töï nhieân thaønh töïu. Do ba taâm Töø naøy maø Ñöùc Nhö Lai cöùu ñoä bình ñaúng cho taát caû höõu tình, khoâng nhöõng ban vui ñoái vôùi thieåu soá chuùng sinh, maø coøn chuyeån bieán phoå caäp caùc phaùp Voâ ngaõ cho heát thaûy höõu tình trôû thaønh taùnh Chaân nhö bình ñaúng. Vì luoân luoân hieän haønh cöùu ñoä taát caû cho neân goïi laø taâm Töø vó ñaïi, khoâng phaûi nhö Thanh vaên vaø haøng phaøm phu..., chæ taïm thôøi chuyeån vaän vieäc laøm ban vui moät phaàn ít, chöù khoâng coù khaû naêng cöùu ñoä taát caû höõu tình.

Vì hôn haún taát caû haøng Thanh vaên..., vì cöùu ñoä taát caû caùc höõu tình, trong suoát thôøi gian daøi ñaõ tích tuï tö löông phöôùc-tueä, maø ñöôïc thaønh töïu vieân maõn, cho neân goïi laø söï cöùu giuùp roäng lôùn.

Nhö vaäy, ñaõ noùi veà haïnh cöùu giuùp roäng lôùn vôùi taâm Töø vó ñaïi truøm khaép taát caû moïi nôi, chuyeån vaän khoâng heà sai bieät, cho neân goïi laø bình ñaúng, vaø chính söï bình ñaúng naøy ñöôïc goïi laø phaùp taùnh. Hoaëc giaû ñaõ noùi taâm Töø vó ñaïi cöùu giuùp roäng lôùn, laáy phaùp taùnh bình ñaúng laøm sôû duyeân, caên cöù vaøo caûnh cho neân goïi laø phaùp taùnh bình ñaúng. Nhôø taâm Töø vó ñaïi naøy, theo nhö tröôùc tu taäp thaønh töïu vieân maõn cho neân trí Bình ñaúng taùnh thaønh töïu vieân maõn.

Kinh: “Taâm Ñaïi Bi khoâng ñoái ñaõi cho neân phaùp taùnh bình ñaúng thaønh töïu vieân maõn”.


www.daitangkinh.org

Luaän: Taâm Bi cuûa haøng Thanh vaên..., khoâng coù theå cöùu vôùt taát caû höõu tình, chæ duyeân vôùi moät phaàn haønh töôùng cuûa coõi Duïc maø taïm thôøi chuyeån bieán. Taâm Bi vó ñaïi cuûa Nhö Lai coù naêng löïc cöùu ñoä truøm khaép taát caû höõu tình, duyeân suoát caû ba coõi, truøm khaép moïi haønh töôùng vaø luoân luoân maø chuyeån bieán.

Noùi khoâng ñoái ñaõi laø khoâng heà quaùn saùt ñoái ñaõi maø luoân luoân cöùu ñoä, khoâng lìa boû, nghóa laø khoâng coù gì ñoái ñaõi maø tuøy theo söï thích öùng cuûa chuùng sinh ñeå cöùu giuùp thoaùt khoûi ba khoå, ñoái vôùi moïi höõu tình ñau khoå vaãn luoân luoân duøng taâm Bi chuyeån hoùa chöù khoâng rôøi boû. Gioáng nhö Tröôûng giaû thöông yeâu con moät, ñoái vôùi caùc höõu tình ñeàu vaän chuyeån bình ñaúng, vì caûnh giôùi höõu tình khoâng coù giôùi haïn. Luùc höõu tình thaønh thuïc khoâng taïm thôøi döøng boû, höõu tình ñöôïc thaønh thuïc nhöng taâm Bi chöa töøng coù luùc sai laïc.

Ñöùc Nhö Lai thöôøng xuyeân töông öng vôùi taâm Bi vó ñaïi, khoâng theå noùi laø taïm thôøi khôûi hieän hay taïm thôøi vaän chuyeån. Nhö kinh noùi: Thieän nam! Khoâng cho neân noùi raèng chö Phaät Theá Toân hieän coù taâm Bi vó ñaïi, ñoái vôùi caùc höõu tình taïm thôøi khôûi hieän, taïm thôøi vaän chuyeån. Vì sao? Vì taâm Ñaïi Bi aáy luoân vaän chuyeån maõi.

Taâm Ñaïi Bi cuûa chö Phaät, Theá Toân truøm khaép cho ñeán nhöõng keû khoâng coù caên cô, chöa thieát laäp thieän caên vaø chung cuoäc khoâng chöùng ngoä ñöôïc Boà-ñeà Voâ thöôïng. Ñöùc Nhö Lai sau khi chöùng ñöôïc Boà-ñeà, luoân caûm nghó nhö vaäy: Ta seõ an laäp caùc thieän caên voán coù cho heát thaûy höõu tình. Neáu coù ai chöa giaùc ngoä ñöôïc taát caû caùc phaùp, thì Ta seõ khai ngoä cho hoï.

Ñöùc Nhö Lai ñaõ thöôøng xuyeân khôûi taâm Bi vó ñaïi ñoái vôùi caùc höõu tình nhö vaäy, cho ñeán noùi roäng, nhö Kheá Kinh: Suoát ngaøy ñeâm, Nhö Lai luoân luoân quaùn saùt theá gian trong saùu thôøi, taïi sao hoâm nay môùi noùi taâm Bi vó ñaïi luoân luoân vaän chuyeån? Ñaây laø noùi taùc duïng trong saùu thôøi luoân luoân töông tuïc keùo daøi khoâng giaùn ñoaïn, cho neân khoâng heà traùi ngöôïc nhau.

Taâm Töø vó ñaïi vaø taâm Bi vó ñaïi, laáy thieän caên khoâng giaän-khoâng gaây toån haïi-khoâng si meâ laøm töï taùnh, coøn haønh töôùng ban vui-cöùu khoå thì coù khaùc nhau, ñeàu coù ñuû ba loaïi duyeân vôùi höõu tình...

Töø laø khoâng giaän, Bi laø khoâng haïi. Töø thì duyeân vôùi khoâng an vui maø mong ban cho nieàm vui. Bi thì duyeân vôùi coù ñau khoå maø mong cöùu vôùt noãi khoå ñoù. Coøn taâm Ñaïi Bi khoâng ñoái ñaõi vôùi söï vaän chuyeån khoâng sai bieät, cho neân goïi laø bình ñaúng.

Ñaây chính laø phaùp taùnh, hoaëc duyeân vôùi phaùp taùnh bình ñaúng laøm


caûnh. Nhôø taâm Ñaïi Bi naøy theo nhö tröôùc tu taäp thaønh töïu vieân maõn cho neân trí Bình ñaúng taùnh thaønh töïu vieân maõn.

Kinh: “Tuøy theo nhöõng gì caùc chuùng sinh öa thích, Nhö Lai thò hieän phaùp taùnh bình ñaúng thaønh töïu vieân maõn”.

Luaän: Tuøy theo caùc höõu tình thích troâng thaáy söï sai bieät veà saéc thaân cuûa Ñöùc Nhö Lai, Nhö Lai seõ thò hieän saéc thaân nhö vaäy.

Tuy ôû quaû vò khoâng hyù luaän, do naêng löïc taêng thöôïng cuûa trí bình ñaúng, trí Ñaïi vieân caûnh töông öng vôùi Thöùc thanh tònh maø Ñöùc Nhö Lai bieán hieän saéc thaân vi dieäu nhö löu ly..., khieán thieän caên cuûa caùc höõu tình ñeàu ñöôïc thaønh thuïc. Töï taâm Bieán hieän thaân töôùng nhö vaäy, nghóa laø ngoaøi töï taâm ñöôïc troâng thaáY thaân Nhö Lai, nhö Kheá Kinh: Do naêng löïc thieän caên trong taâm Töø cuûa caùc Nhö Lai ñaõ thò hieän, khieán cho töï taâm cuûa haøng trôøi-ngöôøi..., bieán ñoåi khaùc nhau maø ñöôïc troâng thaáY thaân Nhö Lai nhö saéc vaøng roøng ...

Laïi nhö Kinh: Neáu söï öùng hoùa vì voâ löôïng höõu tình, caàn troâng thaáy saéc thaân quyù baùu nhö löu ly-maït-ni, thì Nhö Lai coù naêng löïc voâ ngaïi thò hieän caùc loaïi saéc töôùng quyù baùu nhö löu ly-maït-ni, khieán cho töï taâm cuûa höõu tình ñoù cuõng bieán hieän nhö vaäy, cho ñeán noùi roäng.

Nhö vaäy, thò hieän taát caû hình töôùng bình ñaúng cuûa Nhö Lai. Bình ñaúng nhö vaäy chính laø phaùp taùnh. Vì theá cho neân goïi laø phaùp taùnh bình ñaúng. Nghóa laø tuøy theo höõu tình ñöôïc hoùa ñoä öa troâng thaáy hình töôùng- saéc thaân, caùc Nhö Lai ñeàu laäp töùc thò hieän hình töôùng cuøng moät xöù sôû- cuøng moät thôøi gian-cuøng moät chuûng loaïi, khieán cho töï taâm hoï bieán hieän ra vieäc laøm lôïi ích an vui nhö vaäy.

Nhö chuûng töû ñaõ thaønh thuïc töôùng chung trong thöùc A-laïi-da cuûa caùc höõu tình, taát caû ñeàu bieán hieän ra töôùng cuûa theá giôùi..., cuøng chung moät choã, gioáng nhö nhau maø khoâng ngaên ngaïi nhau.

Ñaây cuõng nhö vaäy. Nhö töôùng nôi saéc thaân cuûa Nhö Lai, caùc vieäc khaùc cuõng vaäy. Nhôø söï thò hieän naøy theo nhö tröôùc tu taäp thaønh töïu vieân maõn, cho neân trí Bình ñaúng taùnh thaønh töïu vieân maõn.

Kinh: “Taát caû chuùng sinh cung kính tieáp nhaän nhöõng phaùp Nhö lai thuyeát giaûng, cho neân phaùp taùnh bình ñaúng thaønh töïu vieân maõn”.

Luaän: Neáu coù chuûng loaïi ngöõ nghieäp nhö vaäy, thì coù naêng löïc laøm cho thieän caên cuûa höõu tình ñöôïc thaønh thuïc. Nghe xong ñeàu caûm thaáy hoan hyû vì ñöôïc nieàm vui tin töôûng thanh tònh.

Ñöùc Nhö Lai ñaõ thò hieän ngöõ nghieäp nhö vaäy, laøm cho höõu tình ñeàu ñöôïc nghe. Tuy khoâng hyù luaän phaân bieät nhöng do naêng löïc cuûa taâm Bi vaø theä nguyeän, cho neân Nhö Lai thò hieän nhö vaäy, ñaõ giaùo hoùa


www.daitangkinh.org

höõu tình baèng söùc maïnh thaéng giaûi cuûa mình maø bieán hieän khaùc laï nhö vaäy, nghóa laø ngoaøi töï taâm hoï nghe ñöôïc tieáng noùi cuûa Phaät. Ñöùc Nhö Lai ñaõ noùi baèng taát caû ngoân ngöõ thích hôïp vôùi moïi caên cô trình ñoä, caùc haøng ngöôøi-trôøi... ñeàu khoâng coù gì traùi nghòch, cho neân noùi laø cung kính tieáp nhaän. Neáu khoâng phuø hôïp vôùi caên cô thì Nhö Lai khoâng thò hieän, cho neân lôøi noùi cuûa chö Phaät khoâng hoang phí. Tuy coù chuùng sinh khoâng vaâng theo lôøi Phaät daïy, nhöng ñaây laø Nhö Lai hoùa hieän, hoaëc seõ coù lôïi ích, veà sau nhaát ñònh phaûi tin töôûng tieáp nhaän.

Noùi moät caùch toång quaùt thì taát caû chuùng sinh ñeàu toû loøng toân kính vaø tieáp nhaän lôøi Phaät ñaõ giaûng daïy. Lôøi noùi nhö vaäy laø do ñaïo lyù tröôùc chö Phaät cuøng hoùa hieän, cho neân goïi laø bình ñaúng. Bình ñaúng nhö vaäy, thì goïi laø phaùp taùnh. Nhôø söï thò hieän, naøy theo nhö tröôùc tu taäp thaønh töïu vieân maõn, cho neân trí Bình ñaúng taùnh thaønh töïu vieân maõn.

Kinh: “Traïng thaùi vaéng laëng yeân tónh cuûa theá gian ñeàu chung moät vò, cho neân phaùp taùnh bình ñaúng thaønh töïu vieân maõn”.

Luaän: Naêm uaån höõu laäu goïi laø theá gian, töøng nieäm töøng nieäm ñoái trò vôùi hai loaïi hö hoaïi, chính laø söï dieät haún cuûa naêm uaån goïi laø söï tónh laëng. Do ñoù, ôû ngay trong naêm uaån naøy maø tónh laëng, chính laø Thaùnh ñaïo vaø taùnh Y tha khôûi cuûa Nieát-baøn. Söï tónh laëng cuûa theá gian cuøng trôû veà vôùi Chaân nhö, vì taùnh vieân thaønh thaät cho neân goïi laø moät vò.

Laïi nöõa, theá gian laø bieán keá sôû chaáp, nhöng taùnh caên baûn naøy khoâng coøn, cho neân goïi laø tónh laëng. Traïng thaùi tónh laëng nhö vaäy ñaõ laøm saùng toû Chaân nhö khoâng heà sai bieät cho neân goïi laø moät vò. Ñaây chính laø phaùp taùnh bình ñaúng. Do moät vò naøy, nhö tröôùc tu taäp thaønh töïu vieân maõn, cho neân trí Bình ñaúng taùnh thaønh töïu vieân maõn.

Kinh: “Caùc phaùp khoå-vui cuûa theá gian ñeàu chung moät vò, cho neân phaùp taùnh bình ñaúng thaønh töïu vieân maõn”.

Caùc phaùp theá gian noùi giaûn löôïc coù taùm loaïi: 1. Lôïi. 2. Suy. 3. Cheâ bai. 4. Ñeà cao. 5. Khen ngôïi. 6. Cheá nhaïo. 7. Khoå. 8. Vui.

Vieäc ñöôïc vöøa yù goïi laø lôïi. Vieäc khoâng vöøa yù goïi laø suy. Khoâng baøi baùc tröôùc maët goïi laø cheâ bai. Khoâng ca ngôïi tröôùc maët goïi laø ñeà cao.


Ca ngôïi tröôùc maët goïi laø khen ngôïi. Baøi baùc tröôùc maët goïi laø cheá nhaïo. Thuùc baùch-böùc naõo thaân taâm goïi laø khoå. Thaân taâm vöøa yù thích thuù goïi laø vui.

Taùm loaïi nhö vaäy toång quaùt coù hai loaïi: Boán ñieàu traùi nghòch goïi laø khoå, boán ñieàu thuaän loøng goïi laø vui, vì noù naûy sinh söï haân hoan hay buoàn baõ. Hoaëc noùi giaûn löôïc, trong aáy sau cuøng khoå-vui laø moät ñoâi, nhöng baäc Thaùnh ôû trong ñoù luoân luoân laø moät vò, ñöôïc lôïi, khoâng cho laø cao, gaëp suy khoâng cho laø thaáp. Nhö vaäy cho ñeán duø khoå maø khoâng giaän döõ, duø vui maø khoâng yeâu thích. Nhö Kheá Kinh: Baäc Thaùnh ôû trong theá gian ñeàu bình ñaúng moät vò gioáng nhö hö khoâng. Coøn haøng phaøm phu ngu muoäi soáng trong theá gian luoân chaáp coù sai bieät. Vì Thaùnh nhaân ñaõ xa lìa bieán keá sôû chaáp, ñoái vôùi taùm phaùp cuûa theá gian trong taát caû moïi nôi ñeàu chung moät vò. Chính ñieàu naøy goïi laø phaùp taùnh bình ñaúng. Nhôø moät vò naøy theo nhö tröôùc tu taäp thaønh töïu vieân maõn, cho neân trí Bình ñaúng taùnh thaønh töïu vieân maõn.

Kinh: “Tu taäp gieo troàng voâ löôïng coâng ñöùc ñeán cöùu caùnh, cho neân phaùp taùnh bình ñaúng, thaønh töïu vieân maõn”.

Luaän: Coâng ñöùc töùc laø caùc phaùp coâng ñöùc cuûa ba möôi baûy phaùp phaàn Boà-ñeà... Huaân taäp chuûng töû, nuoâi lôùn thaønh thuïc giaûi thoaùt goïi laø tu taäp gieo troàng. Trí Bình ñaúng taùnh tuy khoâng phaân bieät, nhöng do dieäu löïc taêng thöôïng cuûa trí Phaät vaø Boà-taùt, nhö haït chaâu nhö yù, khieán cho coâng ñöùc trong thaân khaùc ñöôïc sinh tröôûng thaønh thuïc giaûi thoaùt.

Noùi cöùu caùnh, laø vì coù theå chöùng ñaéc Nieát-baøn cuûa ba Thöøa. Ñaõ khieán ñöôïc giaûi thoaùt, khieán ñöôïc nieàm vui theá gian, khoâng noùi maø töï nhieân thaønh töïu trí nhö vaäy, goïi laø phaùp taùnh bình ñaúng, vì ñaõ xa lìa taùnh bieán keá sôû chaáp. Hoaëc caùc Boà-taùt ñaõ tu taäp, gieo troàng coâng ñöùc thuø thaéng cuûa voâ löôïng phaàn phaùp Boà-ñeà... cho ñeán cöùu caùnh, thì ñieàu naøy goïi laø phaùp taùnh bình ñaúng. Nhôø coâng ñöùc naøy theo nhö tröôùc tu taäp thaønh töïu vieân maõn, cho neân trí Bình ñaúng taùnh thaønh töïu vieân maõn.

Kinh: “Laïi nöõa, naøy Boà-taùt Dieäu Sinh! Trí Dieäu quaùn saùt aáy...”. Luaän: Döïa vaøo möôøi loaïi nhaân cho neân bieát! Phaân bieät veà trí Dieäu

quaùn saùt coù möôøi loaïi nhaân: 1. Nhaân kieán laäp. 2. Nhaân sinh khôûi. 3. Nhaân hoan hyû. 4. Nhaân phaân bieät. 5. Nhaân thoï duïng. 6. Nhaân sai bieät veà coõi


www.daitangkinh.org

7. Nhaân sai bieät veà caûnh giôùi. 8. Nhaân röôùi côn möa phaùp vó ñaïi. 9. Nhaân haøng phuïc oaùn ñòch. 10. Nhaân ñoaïn tröø taát caû nghi ngôø.

Kinh: “Ví nhö vaäy giôùi duy trì caûnh giôùi cuûa chuùng sinh. Nhö vaäy, trí Dieäu quaùn saùt cuûa Nhö Lai tuøy yù duy trì taát caû moân Ñaø-la-ni, moân Tam-ma-ñòa vaø bieän taøi voâ ngaïi laø caùc phaùp nhieäm maàu cuûa chö Phaät”.

Luaän: Trong ñoaïn kinh naøy Nhö Lai chæ roõ veà töôùng cuûa nhaân kieán laäp. Ví nhö vaäy giôùi duy trì caûnh giôùi cuûa chuùng sinh; nhö töï taâm cuûa caùc höõu tình maø bieán hieän töôùng cuûa caùc theá giôùi nhö beân döôùi phong luaân..., coù theå duy trì töï taâm maø bieán hieän taát caû caûnh giôùi cuûa caùc höõu tình nhö maét...

Nhö vaäy, trí Dieäu quaùn saùt cuûa Nhö Lai coù naêng löïc duy trì taát caû caùc moân Ñaø-la-ni, noùi roäng cho ñeán caùc phaùp nhieäm maàu cuûa chö Phaät, vì töông öng vôùi caùc moân aáy vaø coù theå daãn khôûi.

Ñaø-la-ni: Nieäm tueä taêng thöôïng, coù theå tuøy yù giöõ gìn toång quaùt veà voâ löôïng phaùp Phaät, khieán cho khoâng queân maát. ÔÛ trong moät phaùp duy trì taát caû phaùp, trong moät lôøi vaên bao haøm taát caû lôøi vaên, trong moät nghóa chöùa ñöïng taát caû nghóa, thaâu nhieáp gìn giöõ voâ löôïng caùc coâng ñöùc cho neân goïi laø voâ taän taïng.

Ñaø-la-ni naøy noùi toùm löôïc coù boán loaïi: 1. Ñaø-la-ni phaùp. 2. Ñaø-la-ni nghóa. 3. Ñaø-la-ni chuù. 4. Ñaø-la-ni coù theå chöùng ñöôïc nhaãn cuûa Boà-taùt. Nhö trong

Luaän Du Giaø noùi roäng veà töôùng cuûa Nhaãn ñoù. Laøm theá naøo chæ trong moät phaùp..., maø coù theå tuøy yù duy trì ñöôïc

taát caû caùc phaùp...? Nghóa laø vôùi dieäu löïc khoâng theå nghó baøn cuûa chö Phaät vaø Boà-taùt khieán cho Nieäm tueä taêng thöôïng, ôû trong moät phaùp töôùng thuoäc töôùng phaàn cuûa töï taâm hieän ra taát caû caùc phaùp. Vaên nghóa cuõng nhö vaäy.

Laïi coù khaû naêng thò hieän phaùp moân coâng ñöùc voâ löôïng voâ taän. Vì töï theå cuûa kieán phaàn cuõng ñaày ñuû voâ bieân coâng naêng thuø thaéng, tuøy yù duy trì taát caû khieán cho khoâng queân maát. Vôùi dieäu löïc cuûa Nieäm tueä khoâng theå nghó baøn nhö vaäy, goïi laø Ñaø-la-ni.

Tam-ma-ñòa: Nghóa laø Ñònh taêng thöôïng töùc laø haønh trì maïnh meõ caùc Tam-ma-ñòa coù khaû naêng hôn haún caùc Tam-ma-ñòa cuûa taát caû theá


gian-xuaát theá gian. Vì caùc Tam-ma-ñòa khaùc khoâng theå hôn cho neân goïi laø haønh trì maïnh meõ.

Laïi nöõa, Phaät vaø Boà-taùt laø nhöõng baäc haønh hoùa duõng maõnh, cho neân goïi laø haønh trì maïnh meõ. Chæ coù Boà-taùt ñòa thöù möôøi vaø Phaät môùi chöùng ñöôïc ñònh naøy. Caùc Tam-ma-ñòa khaùc tuøy theo kinh maø noùi, thuaän theo ñeå giaûi thích teân cuûa caùc ñònh, thì Ñaø-la-ni vaø Tam-ma-ñòa, ñeàu goïi laø Moân, nhö ba moân Khoâng-Voâ nguyeän, voâ töôùng, vì coù naêng löïc phaùt sinh thoâng suoát voâ löôïng ñöùc, cuøng loaïi vaø khaùc loaïi.

Voâ ngaïi bieän thuyeát, töùc laø boán voâ ngaïi Phaùp-Nghóa-Töø-Bieän. Do boán loaïi naøy coù khaû naêng bieän luaän, giaûng dieãn veà phaùp nhieäm maàu cho chuùng sinh cho neân goïi laø bieän thuyeát. Phaùp nhieäm maàu cuûa chö Phaät töùc laø voâ löôïng phaùp Phaät nhö möôøi löïc, boán phaùp Voâ uùy cuûa Nhö Lai..., noùi taát caû hoaëc noùi töøng phaùp moät.

Trí Dieäu quaùt saùt chuyeån töø yù thöùc ñaït ñöôïc taùc duïng roäng lôùn, coù theå tuøy yù gìn giöõ taát caû coâng ñöùc. Thöùc thöù saùu laø YÙ thöùc töông öng vôùi trí naøy, töông öng vôùi heát thaûy coâng ñöùc vaø coù khaû naêng daãn phaùt caùc coâng ñöùc cho neân goïi laø coù theå tuøy yù giöõ gìn.

Kinh: “Laïi nhö theá giôùi laø nhaân duyeân cuûa thöùc laøm cho caùc chuùng sinh laäp töùc hieän khôûi taát caû caùc loaïi vôùi voâ löôïng töôùng.

Nhö vaäy, trí Dieäu quaùn saùt cuûa Nhö Lai coù theå laøm nhaân duyeân cuûa thöùc laäp töùc hieän khôûi taát caû caùc loaïi vôùi voâ löôïng töôùng ñaõ ñöôïc nhaän bieát khoâng ngaên ngaïi trong dieäu trí.”

Luaän: Trong naøy chæ roõ veà töôùng cuûa nhaân sinh khôûi. Trí Dieäu quaùn saùt coù khaû naêng laøm nhaân cho thöùc laäp töùc hieän khôûi taát caû caùc töôùng ñaõ ñöôïc nhaän bieát. Theá giôùi töùc laø caùc khí theá gian. Nhö khí theá gian coù theå laøm nhaân phaùt sinh nôi thöùc cuûa chuùng sinh veà voâ löôïng töôùng trong hö khoâng vaø treân caùc luïc ñòa.

Nhö vaäy, trí Dieäu quaùn saùt cuûa Nhö Lai, trong moät thôøi gian laäp töùc höôùng veà taát caû caûnh giôùi, gioáng nhö trong hö khoâng coù theå hieåu roõ khoâng ngaên ngaïi, coù theå laøm nhaân sinh ra thöùc töôùng cuûa taát caû caùc loaïi theá gian vaø voâ löôïng caûnh giôùi ñaõ ñöôïc duyeân cuûa xuaát theá gian. Nghóa naøy yù noùi: Trí Dieäu quaùn saùt cuûa taát caû Nhö Lai coù naêng löïc laäp töùc bieát roõ taát caû caùc caûnh giôùi, gioáng nhö caûnh giôùi ñaõ ñöôïc nhaän bieát coù raát nhieàu töôùng, nhö duøng maøu saéc hoa ra caûnh saéc coù caùc loaïi töôùng. Theå cuûa trí nôi kieán phaàn coù khaû naêng laøm nhaân sinh ra töôùng thöùc nhö vaäy. Caùi naøy coù theå hieän baøy caùi kia, cho neân noùi laø nhaân phaùt sinh, chöù khoâng phaûi laø nhaân töï mình sinh ra, maø töø chuûng töû sinh ra. Ñaây töùc laø nhaân cuûa duyeân cho neân goïi nhaân duyeân.


www.daitangkinh.org

Do kieán phaàn khôûi hieän töôùng phaàn, hoaëc töø Theå phaùt sinh Duïng. Tuy khoâng coù Theå khaùc maø vì khoâng nhö nhau cho neân cuõng ñöôïc laøm nhaân, nhö töø töôùng phaàn sinh ra kieán phaàn. Ñaây cuõng nhö vaäy.

Kinh: “Laïi nhö theá giôùi coù nhieàu loaïi coù theå ngaém nhìn, nhö vöôøn- röøng-ao..., maø trang nghieâm cho theá giôùi thaät ñaùng yeâu thích. Nhö vaäy, trí Dieäu quaùn saùt cuûa Nhö Lai, vôùi caùc loaïi coù theå ngaém nhìn, nhö Ba- la-maät-ña, phaùp phaàn Boà-ñeà, möôøi löïc-phaùp voâ uùy, caùc phaùp baát coäng maø trang nghieâm, thaät ñaùng yeâu thích”.

Luaän: Trong naøy chæ roõ veà töôùng cuûa nhaân hoan hyû. Nhö caùc loaïi coù theå ngaém nhìn cuûa khí theá gian nhö vöôøn-röøng-ao..., trang söùc ñan xen haøng haøng lôùp lôùp, vôùi aùnh saùng röïc rôõ uy nghieâm, khieán cho caùc höõu tình ñeàu caûm thaáy hoan hyû yeâu thích.

Nhö vaäy, trí Dieäu quaùn saùt cuûa Nhö Lai, ñuû caùc loaïi coù theå ngaém nhìn nhö Ba-la-maät-ña, phaùp phaàn Boà-ñeà..., ñöôïc trang söùc hieän baøy ñan xen vôùi haøo quang uy nghieâm röïc rôõ, laøm cho caùc Boà-taùt ñeàu hoan hyû yeâu thích.

Ba-la-maät-ña noùi giaûn löôïc coù saùu loaïi, nghóa laø boá thí..., hoaëc chia ra thaønh möôøi, töùc laø thaâm vaøo boán loaïi nhö Phöông tieän kheùo leùo... Hoaëc laïi môû roäng laøm thaønh taùm vaïn boán ngaøn, nhö kinh ñaõ noùi ñaày ñuû. Neáu phaân bieät rieâng leû thì soá Ba-la-maät laø voâ löôïng.

Phaùp phaàn Boà-ñeà neâu toùm löôïc coù ba möôi baûy, noùi roäng cuõng laø voâ löôïng. Noùi möôøi löïc nghóa laø trí löïc xöù, phi xöù..., thuoäc veà maét tueä trong thaân Nhö Lai vaø cuï tri caên. Noùi khoâng sôï haõi laø boán loaïi voâ uùy, do naêm caên thaâu nhieáp vaø cuï tri caên töùc laø naêm caên nhö Tín... Phaùp baát coäng cuûa Phaät coù möôøi taùm loaïi nhö ñaõ noùi roäng trong kinh.

Coâng ñöùc nhö vaäy, phaàn nhieàu thuoäc veà trí naøy thaâu nhieáp, töông öng vaø coù theå daãn phaùt. Vì vaäy, taát caû moïi ñieàu trang nghieâm nhôø vaøo trí naøy.

Kinh: “Laïi nhö vaäy giôùi coù coàn ñaûo, maët trôøi, maët traêng, trôøi Töù Thieân vöông, trôøi Ba möôi ba, trôøi Daï-ma, trôøi Ñoå-söû-ña, trôøi Laïc-bieán- hoùa, trôøi Tha-hoùa-töï-taïi, trôøi Phaïm thaân... uy nghi ñeïp ñeõ ñan xen haøng haøng lôùp lôùp.

Nhö vaäy, trí Dieäu quaùn saùt cuûa Nhö Lai, ñoái vôùi nhaân quaû thònh suy cuûa theá gian vaø xuaát theá gian, haøng Thanh vaên-Ñoäc giaùc vaø Boà-taùt tu chöùng vieân maõn troïn veïn ñeàu quaùn saùt söï uy nghieâm maàu nhieäm ñan xen vaøo nhau”.

Luaän: Trong naøy chæ roõ veà töôùng nhaân phaân bieät. Nhö khí theá gian coù voâ löôïng chaâu baõi..., trang söùc giao xen ñeïp ñeõ khoâng laãn loän. Chaâu,


nghóa laø boán chaâu lôùn, nhö chaâu Thieäm-boä... Baõi, nghóa laø taùm baõi nhoû nhö Giaø-maït-la...

Löôïc neâu veà maët trôøi, maët traêng laø thaâu nhieáp caùc vì sao. Trôøi Töù Thieân vöông nghóa laø ñeàu an truù boán phía thuoäc taàng thöù tö treân nuùi Dieäu cao.

Trôøi Ba möôi ba, nghóa laø boán phía treân ñænh nuùi naøy, moãi phía coù taùm Ñeá thích ñaïi Thieân vöông cö truù trong ñoù, cho neân coù soá löôïng aáy.

Trôøi Daï-ma, nghóa laø trong coõi trôøi naøy, thoï höôûng moïi dieäu laïc ñeàu tuøy theo thôøi gian, cho neân goïi laø Thôøi phaàn.

Trôøi Ñoå Söû Ña, laø thaân cuoái cuøng cuûa Boà-taùt giaùo hoùa ôû ñoù, ña soá ñeàu tu taäp phaùp hyû tuùc cho neân goïi laø Hyû tuùc.

Trôøi Laïc-bieán-hoùa, laø vui vôùi söï bieán hoùa cuûa mình laøm ra nhöõng nhaïc cuï ñeå töï mình vui ñuøa tuøy thích.

Trôøi Tha-hoùa-töï-taïi; thích laøm cho ngöôøi khaùc bieán hoùa taïo ra nhöõng nhaïc cuï, bieåu hieän söï töï taïi cuûa mình.

Trôøi Phaïm Thaân, vì xa lìa duïc voïng vaéng laëng yeân tónh, cho neân goïi laø Phaïm. Thaân laø nhieàu ñaúng laø cuøng choïn laáy caùc coõi trôøi treân ñaây.

Nhö vaäy, trí Dieäu quaùn saùt cuûa Nhö Lai coù theå quaùn saùt truøm khaép taát caû nhaân quaû thònh suy cuûa theá gian vaø xuaát theá gian. Ba Thöøa tu chöùng vieân maõn, trang trí vi dieäu ñan xen laãn nhau khoâng heà taïp loaïn.

Nhaân quaû cuûa coõi aùc goïi laø söï suy vi cuûa theá gian. Nhaân quaû cuûa coõi thieän, goïi laø söï höng thònh cuûa theá gian.

Laïi nöõa, theá gian tan hoaïi vaø theá gian thaønh laäp, theo thöù töï nhö vaäy goïi laø suy-thònh.

Laïi nöõa, toån giaûm goïi laø suy, taêng tröôûng goïi laø thònh. Nhaân quaû cuûa Nhò thöøa goïi laø söï suy yeáu cuûa xuaát theá gian. Nhaân quaû cuûa Ñaïi thöøa goïi laø söï höng thònh cuûa xuaát theá gian.

Laïi nöõa, luøi laïi goïi laø suy, tieán tôùi goïi laø thònh. Noùi chöùng ngoä vieân maõn, töùc laø quaû vò. Ba Thöøa tröôùc goïi laø hieån

baøy quaû vò cuûa nhaân. Laïi nöõa, chöùng ngoä vieân maõn, laø chæ noùi veà quaû vò Phaät. Trí Dieäu quaùn saùt, quaùn saùt phaùp töôùng dò bieät cuûa caùc phaùp naøy.

Trí nhö caûnh ñoù, haønh töôùng khoâng xen taïp maø hieån hieän roõ raøng. Vì vaäy noùi laø trang trí vi dieäu, ñan xen laãn nhau.


www.daitangkinh.org


QUYEÅN 6

sinh.

Kinh: “Laïi nhö theá giôùi laø choã thoï duïng roäng lôùn cuûa caùc chuùng Nhö vaäy, trí Dieäu quaùn saùt cuûa Nhö Lai cuõng thò hieän chuùng hoäi

cuûa taát caû chö Phaät, möa côn möa phaùp lôùn ñeå cho chuùng sinh ñöôïc tieáp nhaän nieàm vui cuûa phaùp lôùn”.

Luaän: Trong ñoaïn kinh naøy, Ñöùc Nhö Lai ñaõ chæ roõ veà töôùng cuûa nhaân thoï duïng.

Nhö khí theá gian vì tuøy thuoäc vaøo nghieäp cuûa höõu tình vôùi söùc taêng thöôïng cuûa chuûng töû trong töôùng chung A-laïi-da bieán hieän sinh ra caùc thöù coâng cuï, tieàn cuûa hoã trôï cho töôùng chung, vì muoán cho höõu tình ñöôïc thoï duïng roäng lôùn.

Nhö vaäy, trí Dieäu quaùn saùt cuûa Nhö Lai giuùp cho trí bình ñaúng, laøm taêng thöôïng duyeân daãn daét phaùt trí Ñaïi vieân caûnh töông öng vôùi thöùc thanh tònh, hieän thaân thoï duïng cuøng caùc chuùng hoäi vôùi uy ñöùc noåi baät maø möa côn möa phaùp lôùn, ñeå cho caùc Ñaïi Boà-taùt thuoäc ñòa thöôïng ñöôïc tieáp nhaän phaùp laïc lôùn lao, ñoàng thôøi cuõng hoã trôï cho trí Thaønh sôû taùc cuûa Nhö Lai, laøm taêng thöôïng duyeân, kích thích môû ra göông trí töông öng vôùi Thöùc thanh tònh, theå hieän thaân bieán hoùa caùc chuùng hoäi vôùi oai ñöùc saùng choùi, möa côn möa phaùp lôùn ñeå cho haøng ñòa tieàn vaø caùc höõu tình giaùo hoùa ñöôïc thoï duïng nguoàn vui cuûa giaùo phaùp.

Kinh: “Nhö naêm coõi treân theá giôùi ñöôïc toàn taïi laø ñòa nguïc, ngaï quyû, suùc sinh, coõi ngöôøi, coõi trôøi.

Nhö vaäy, trí Dieäu quaùn saùt cuûa Nhö Lai hieän roõ ñaày ñuû nhaân quaû voâ bieân vaø söï sai bieät cuûa naêm coõi.”

Luaän: Trong ñoaïn kinh naøy, Ñöùc Nhö Lai ñaõ chæ roõ veà töôùng cuûa nhaân sai bieät trong naêm coõi. Noù tuøy thuoäc vaøo nghieäp löïc cuûa höõu tình vôùi söùc taêng thöôïng trong theá giôùi, chuûng töû cuûa töôùng khoâng chung


trong A-laïi-da bieán hieän sinh ra söï khaùc bieät veà nhaân quaû cuûa naêm coõi ñang toàn taïi.

Nhö vaäy, trí Dieäu quaùn saùt cuûa Nhö Lai vì laáy nhaân quaû cuûa naêm coõi laøm caûnh giôùi, cho neân gioáng nhö coù söï khaùc bieät veà hai töôùng nhaân quaû cuûa naêm coõi bieán hieän, khoâng phaûi sinh ra caùc chuûng loaïi baát ñònh cuûa naêm coõi nhö A-toá laïc, hoaëc trôøi, hoaëc ngaï quyû, hoaëc coøn baøng sinh maø khoâng noùi rieâng bieät.

Nhaân naêm coõi, nghóa laø thaân Trung höõu laøm phöông tieän cho naêm coõi. Coõi laø nôi ñeán, vì thaân Trung höõu coù theå höôùng ñeán, thuoäc veà khoâng phaûi coõi. Caên cöù vaøo loaøi coù söï soáng maø kieán laäp rieâng bieät boán loaøi, vì vaäy thaân Trung höõu cuõng thuoäc veà loaøi coù söï soáng. Höõu trong nghóa Trung höõu laø phöông tieän ñi ñeán, cho neân goïi laø Trung, töùc laø noùi ôû trong coõi.

ÔÛ ñaây noùi nhaân laø nghóa cuûa phieàn naõo... coøn quaû laø naêm coõi. Kinh: “Caùc coõi Duïc-coõi Saéc, Voâ saéc trong theá giôùi hieän höõu toàn

taïi. Nhö vaäy, trí Dieäu quaùn saùt cuûa Nhö Lai, hieån hieän ñaày ñuû nhaân quaû voâ bieân vaø söï sai bieät cuûa ba coõi”.

Luaän: Trong naøy chæ roõ veà töôùng nhaân sai bieät cuûa caùc coõi. Nhö tuøy thuoäc vaøo nghieäp löïc cuûa höõu tình, vôùi söùc taêng thöôïng trong theá giôùi, chuûng töû cuûa töôùng chung vaø khoâng chung trong thöùc A-laïi-da bieán hieän, naûy sinh söï khaùc bieät veà nhaân quaû cuûa ba coõi. Theá giôùi trong naøy laø chung cho caû tình vaø phi tình. Nghóa laø theá giôùi höõu tình vaø khí theá giôùi. Neáu khoâng nhö vaäy thì trong theá giôùi aáy khoâng cho neân coù coõi Voâ saéc, vì trong coõi naøy chæ coù ñònh ñaõ sinh ra saéc chöù khoâng coù nghieäp sinh coõi Saéc, khoâng coù phöông höôùng-xöù sôû. Tuøy thuoäc vaøo duyeân thích öùng maø kieán laäp ba coõi trong ba ñôøi. Nghóa laø trong khí theá giôùi chæ coù coõi Duïc-coõi Saéc, coõi höõu tình vaø phi höõu tình.

Trong coõi höõu tình coù ñuû ba loaïi. Chæ coù coõi höõu tình laáy khí theá giôùi thaâu nhieáp chung cho caû höõu tình vaø phi höõu tình, vì theá giôùi höõu tình chæ coù khaû naêng thaâu nhieáp coõi höõu tình.

Nhö vaäy, trí Dieäu quaùn saùt cuûa Nhö Lai, laáy nhaân quaû cuûa ba coõi laøm caûnh giôùi, gioáng nhö söï sai bieät veà hai töôùng nhaân quaû cuûa ba coõi ñöôïc bieán hieän roõ raøng, chöù khoâng phaûi sinh ra nhaân quaû cuûa ba coõi gioáng nhö tröôùc.

Hai loaïi phaân bieät. ÔÛ ñaây yù noùi: Vì trí Dieäu quaùn saùt coù theå quaùn saùt bao truøm heát thaûy caûnh, bao truøm söï soáng cuûa taát caû caùc giôùi, töùc laø coõi ñaõ chieâu caûm do nghieäp-phieàn naõo..., vôùi caùc haønh thaønh thuïc, tieáp nhaän töôùng nhaân quaû cuûa taâm-taâm phaùp..., bieán hieän. Nghóa laø trí


www.daitangkinh.org

Ñaïi vieân caûnh cuûa caùc Nhö Lai ñöôïc söùc taêng thöôïng ñaõ sinh ra trí Dieäu quaùn saùt. Tuy khoâng coù naêng duyeân vaø sôû duyeân, nhöng ñaõ xa lìa hai chöôùng, laø nhaân cuûa heát thaûy phieàn naõo vaø sôû tri quaùn saùt taát caû caùc söï kieän nhaân quaû..., vaø coù theå noùi nhö chieác göông troøn saïch hieän leân moïi aûnh töôïng, taát caû aûnh töôïng ñeàu hieän roõ trong göông, nhöng göông trí khoâng coù loãi sai bieät.

Trí Ñaïi vieân caûnh, ñeàu khoâng ngu toái ñoái vôùi moïi vieäc. Tuy coù khaû naêng hieän roõ taát caû aûnh töôïng, tuøy yù chuyeån bieán, nhöng maø khoâng heà phaân bieät. Trí naøy coù khaû naêng hieän baøy taát caû caûnh töôùng cuõng coù phaân bieät. Neáu khoâng phaân bieät thì khoâng theå quaùn saùt söï kieän nhaân quaû..., vaø giaûng noùi phaùp ñeå döùt boû söï nghi ngôø cuûa chuùng hoäi.

Ñoaïn vaên naøy chöùng minh moät caùch xaùc ñònh: Taâm voâ laäu..., cuõng coù ñoái töôïng. Treân trí Nhö Lai, voâ bieân nhaân quaû cuûa ba coõi vaø naêm ñöôøng ñeàu hieån hieän ñaày ñuû.

Coù thuyeát noùi: Vì trí cuûa Nhö Lai raát saùng suoát vaø thanh tònh, cho neân taát caû caûnh töôùng duø hieän baøy trong trí, nhöng caûnh töôùng naøy khoâng phaûi laø trí ñaõ bieán hieän, vì khoâng thanh tònh, maø chæ laø do taâm..., cuûa chuùng sinh ñaõ bieán hieän ra aûnh töôïng cuûa caùc phaùp.

Nhaän thöùc aáy khoâng ñuùng, vì neáu aûnh töôïng naøy laø ñieàu ñaõ ñöôïc nhaän bieát maø taâm..., cuûa chuùng sinh ñaõ bieán hieän ra thì taïi sao laïi hieän roõ treân trí Phaät? Khoâng theå naøo töø nhaân khaùc maø sinh taâm khaùc, noù maâu thuaãn vôùi lyù chaân chaùnh, nhö töôùng cuûa taâm khaùc.

Ñaây cuõng nhö vaäy, nhöng caûnh töôùng naøy laø do taâm voâ laäu cuûa Nhö Lai bieán hieän. Nhö aûnh töôïng cuûa phaàn caáu ueá trong göông saùng, tuy gioáng nhö khoâng saïch, nhöng thaät ra khoâng phaûi laø khoâng saïch. Taâm vaø taâm phaùp duyeân vaøo caûnh cuûa phaùp nhö vaäy. Neáu duyeân vaøo caûnh khaùc thì khoâng phaûi, nhö caây kìm-chieác ñeøn khoâng ñoäng taùc, chæ vì tính chaát cuûa göông saùng voán trong saïch, cho neân bieán hieän gioáng nhö caûnh töôùng, nhöng coù theå duyeân vaøo söï lo nghó. Neáu caùc caûnh töôùng khoâng phaûi laø aûnh hieän cuûa taâm-taâm phaùp thì nhö naêm caên..., cuõng khoâng goïi laø ñoái töôïng. Nhö choã khaùc neâu baøy, trí khoâng phaân bieät cuõng nhaát ñònh nhö vaäy. Ñoái töôïng laø Chaân nhö khoâng xa lìa Theå trí, cho neân khoâng theå xaùc ñònh nhö vaäy. Trí theá tuïc-haäu ñaéc tuy khoâng duyeân vaøo Chaân, vì coù phaân bieät, maø khoâng chöùng ngoä ñöôïc Theå chaân, chæ töï bieán thaønh töôùng Chaân duyeân vaøo khoâng coù. Nhö caùc phaøm phu khaùc, taâm duyeân vaøo taâm voâ laäu, heát thaûy caûnh töôùng voâ laäu, tuy gioáng nhö voâ laäu nhöng thaät söï laø höõu laäu. Ñaây cuõng nhö vaäy. Ñaïo lyù Duy thöùc ñaõ quyeát ñònh nhö vaäy: Töôùng ñöôïc bieán hieän do taâm, tuy coù gioáng nhau, nhöng thaät ra


thì khoâng coù töï Theå. Neáu khoâng nhö vaäy thì phaûi coù saéc..., nhö taâm-taâm phaùp cuõng khoâng xa lìa caùc söï töông öng vôùi saéc..., kia, goïi laø caûnh cuûa Duy thöùc laø trôû thaønh loãi laàm lôùn.

Kinh: “Nhö nuùi chuùa Ñaïi Baûo Toâ-meâ-loâ..., trong theá giôùi, toàn taïi hieän roõ. Trí Dieäu quaùn saùt cuûa Nhö Lai, vôùi oai thaàn cuûa chö Phaät vaø Boà-taùt ñaõ daãn phaùt giaùo phaùp thaâm dieäu roäng lôùn, coù theå hieän höõu”.

Luaän: Trong ñoaïn kinh naøy, Ñöùc Nhö Lai ñaõ chæ roõ veà töôùng cuûa nhaân haøng phuïc giaëc oaùn. Nhö khí theá gian do söùc taêng thöôïng trong nghieäp cuûa caùc chuùng sinh maø phaùt sinh caùc bieån caû, khoâng theå lay ñoäng.

Nhö vaäy, trí Dieäu quaùn saùt cuûa Nhö Lai, do caùc höõu tình chieâu caûm ñöôïc söùc taêng thöôïng cuûa nghieäp taïo chaùnh phaùp, cho neân khôûi hieän giaùo cuûa phaùp giôùi khoâng theå lay ñoäng. Phaùp giôùi ôû ñaây laø lyù Khoâng-Voâ töôùng. Noùi lyù phaùp giôùi töùc laø giaùo cuûa phaùp giôùi.

Caùc ngoaïi ñaïo..., ñeàu döïa vaøo caùc kieán chaáp vaøo lyù Khoâng cuûa phaùp giôùi. Ñeå ñoái trò vôùi caùc kieán chaáp ñoù, laø xa lìa moïi lónh vöïc kieán chaáp. Vì vaäy ñoái vôùi giaùo phaùp veà Khoâng, hoï khoâng theå löôøng xeùt. Hoï khoâng theå lay ñoäng tröôùc giaùo phaùp cuûa oai thaàn. Vì oai thaàn cao roäng, cho neân noùi duï veà nuùi baùu. Giaùo cuûa phaùp giôùi naøy laø phaùp giôùi raát saâu xa, cho neân ví duï veà bieån caû. Vì trí Dieäu quaùn saùt laø nhaân toá coù theå soi roõ taát caû caûnh, coù theå khôûi söï giaûng noùi taát caû giaùo phaùp.

Löôïc neâu veà söï thuø thaéng, cho neân Kheá Kinh: Phaät-Theá Toân ñöôïc goïi laø maët trôøi trí vó ñaïi, vì coù khaû naêng soi saùng khaép heát thaûy caùc phaùp.

Kinh: “Laïi nhö theá giôùi ñöôïc vaây boïc xung quanh do voøng nuùi lôùn-nhoû.

Nhö vaäy, trí Dieäu quaùn saùt cuûa Nhö Lai khoâng heà ngu toái, duø bò vaây boïc do taát caû töï töôùng, coäng töôùng”.

Luaän: ÔÛ ñaây chæ roõ veà töôùng cuûa nhaân ñoaïn tröø taát caû nghi ngôø. Nhö khí theá giôùi, moät ngoïn nuùi Dieäu Cao coù ñeán baûy ñaïi kim sôn, taùm bieån caû vaø boán chaâu lôùn... Thaâu nhieáp beân ngoaøi coù voøng nuùi nhoû vôùi nhieàu lôùp bao quanh. Nhö vaäy laø moät maø nhaân thaønh ñeán ngaøn. Laïi nöõa, toaøn boä beân ngoaøi coù voøng nuùi keá tieáp, bao boïc nhieàu lôùp chung quanh, goïi laø Tieåu thieân theá giôùi. Nhö vaäy laø moät laïi tính ñeám ñeán ngaøn.

Laïi toaøn boä beân ngoaøi, coù voøng nuùi tieáp theo nhieàu lôùp vaây boïc chung quanh, goïi laø Trung thieân theá giôùi. Nhö vaäy, laø moät laïi tính ñeám ñeán ngaøn. Toaøn boä beân ngoaøi coù voøng nuùi lôùn nhieàu lôùp vaây boïc chung quanh, coù phong luaân vó ñaïi duy trì toång quaùt ôû phía döôùi, goïi laø ba ngaøn


www.daitangkinh.org

ñaïi thieân theá giôùi. Nhö vaäy, goïi laø ñöôïc bao boïc do caùc voøng nuùi lôùn- nhoû.

Nhö vaäy, trí Dieäu quaùn saùt cuûa Nhö Lai, ñaõ nhaän bieát khaép heát thaûy töï töôùng-coäng töôùng, coù theå ñoaïn tröø taát caû söï ngôø vöïc sai laàm vaø ngu muoäi ñoái vôùi töï töôùng-coäng töôùng cuûa theá gian, laø nhaân cuûa ngôø vöïc sai laàm trong khi nhaän bieát töï töôùng, coäng töôùng. Trí Dieäu quaùn saùt khoâng coù caùi ngu ñoù. Chính mình khoâng hoaøi nghi, sai laàm thì môùi coù theå caét ñöùt ñöôïc moái nghi ngôø cuûa ngöôøi khaùc.

Trí Ñaïi vieân caûnh vónh vieãn xa rôøi hai chöôùng, cho neân khoâng ngu toái. Taát caû töï töôùng, coäng töôùng ñeàu coù khaû naêng sinh ra trí naøy, thaâu nhieáp trí aáy cho neân goïi laø vaây quanh.

Göông trí tuy coù khaû naêng nhaän bieát ñöôïc töï töôùng-coäng töôùng cuûa heát thaûy phaùp, khoâng heà phaân bieät, nhöng khoâng coù khaû naêng noùi phaùp ñeå ñoaïn tuyeät söï nghi ngôø cuûa ngöôøi khaùc. Trí naøy coù khaû naêng nhaän bieát, coù söï phaân bieät cho neân coù theå noùi phaùp ñeå chaám döùt söï nghi ngôø cuûa moïi ngöôøi.

Laïi nöõa, Theå cuûa trí naøy coù theå nhaän roõ töï töôùng, coäng töôùng cuûa caùc phaùp. Noù ñöôïc vaây quanh do hai haønh töôùng: Haønh töôùng cuûa töï töôùng nhö voøng nuùi nhoû, vaø haønh töôùng cuûa coäng töôùng nhö voøng nuùi lôùn. Göông trí coù khaû naêng duy trì, nhö gioù duy trì ôû phaàn döôùi. Trí thanh tònh cuûa Nhö Lai thuoäc veà hieän löôïng, laøm sao coù theå nhaän bieát ñöôïc töôùng chung cuûa caùc phaùp? Neáu caûnh cuûa töôùng chung ñöôïc nhaän bieát baèng hieän löôïng thì taïi sao hai löôïng laïi döïa vaøo hai töôùng ñeå thaønh laäp?

Coù nghóa: Vì hai löôïng kia ôû phaàn vò cuûa taâm taùn loaïn, cho neân döïa vaøo hai töôùng ñeå thaønh laäp, chöù khoâng noùi ôû phaàn vò cuûa ñònh. Neáu ôû taâm ñònh maø duyeân vôùi taát caû töôùng thì ñeàu thuoäc veà hieän löôïng.

Coù nghóa: Taâm ñònh chæ duyeân vaøo töï töôùng, nhöng vì phöông tieän cuûa töôùng chung ñaõ daãn phaùt, duyeân vaøo caùc töôùng chung, lyù ñaõ ñöôïc saùng toû. Caên cöù theo phöông tieän maø noùi, goïi laø nhaän bieát ñöôïc töôùng chung. Ngöôïc laïi, laø nhaän bieát töï töôùng. Do ñaïo lyù naøy, hoaëc noùi Chaân nhö goïi laø töôùng chung cuûa caùc phaùp Khoâng-Voâ ngaõ, hoaëc noùi hai loaïi Khoâng maø Chaân nhö ñaõ laøm saùng toû khoâng phaûi laø töôùng chung.

Nghóa nhö thaät: Luaän Nhaân Minh kia thaønh laäp töï töôùng vaø töôùng chung so vôùi ñaây coù khaùc ñoâi chuùt.

Nhaân Minh noùi nghóa thaät treân taát caû phaùp, ñeàu goïi laø töôùng chung, vì töï töôùng vaø töôùng chung treân caùc phaùp ñeàu döïa vaøo Theå cuûa mình, khoâng döïa chung vôùi Theå khaùc. Neáu taâm phaân bieät thieát laäp moät chuûng


loaïi goàm naêng thuyeân vaø sôû thuyeân, thì thoâng suoát ôû caùc phaùp, nhö daây xaâu hoa, goïi laø töôùng chung. Töôùng chung naøy chuû yeáu do taâm taùn loaïn, phaân bieät giaû laäp laø caûnh cuûa tyû löôïng. Taát caû taâm ñònh xa lìa söï phaân bieät naøy, ñeàu goïi laø hieän höôïng. Maëc tuy duyeân vaøo caùc phaùp khoå-voâ thöôøng..., nhöng moãi phaùp ñeàu coù caùc phaùp rieâng cho neân goïi laø töï töôùng. Chaân nhö tuy laø töôùng chung ñaõ saùng toû, vì noù laø töï taùnh chaân thaät cuûa caùc phaùp, töï coù töôùng nhöng noù cuõng khoâng phaûi laø töôùng chung. Khoâng theå vì töôùng chung ñoù cuøng vôùi taát caû phaùp khoâng moät- khoâng khaùc maø goïi laø töôùng chung. Töï töôùng cuõng cuøng vôùi taát caû töôùng chung khoâng moät-khoâng khaùc, vì vaäy luaän kia noùi, treân caùc phaùp voán coù nghóa thaät, ñeàu goïi laø töï töôùng. Kinh naøy khoâng nhö vaäy cho neân khoâng maâu thuaãn nhau.

Kinh: “Laïi nöõa, naøy Boà-taùt Dieäu Sinh, trí Thaønh sôû taùc…”. Luaän: Trí Thaønh sôû taùc, neân bieát! Thaønh laäp Hoùa thaân cuûa Nhö

Lai. Hoùa naøy laïi coù ba loaïi: 1. Thaân hoùa. 2. Ngöõ hoùa. 3. YÙ hoùa.

Thaân hoùa laïi coù ba loaïi: 1. Hoùa hieän thaàn thoâng. 2. Hoùa hieän thoï sinh. 3. Hoùa hieän nghieäp quaû.

Ngöõ hoùa cuõng coù ba loaïi: 1. Ngöõ hoùa chuùc möøng, an uûi. 2. Ngöõ hoùa phöông tieän. 3. Ngöõ hoùa bieän luaän, taùn döông.

YÙ hoùa laïi coù boán loaïi: 1. YÙ hoùa quyeát ñònh löïa choïn. 2. YÙ hoùa taïo taùc. 3. YÙ hoùa phaùt khôûi. 4. YÙ hoùa laõnh thoï.

Trí Thaønh sôû taùc coù theå khôûi hieän taùc Duïng haønh hoùa cuûa ba nghieäp nhö vaäy. Ba nghieäp giaùo hoùa naøy chính laø Hoùa thaân.

Cho neân bieát trong Hoùa thaân naøy, laáy Duïng ñeå laøm saùng toû cho Theå, chöù khoâng phaûi ba nghieäp naøy chính laø Theå cuûa trí, maø chæ laø töôùng phaàn ñöôïc hieän baøy treân trí. Hoaëc do söùc nôi taêng thöôïng duyeân cuûa trí sôû taùc kích phaùt göông trí töông öng vôùi Thöùc thanh tònh, khieán hieän leân taùc duïng haønh hoùa cuûa ba nghieäp nhö vaäy cho neân töï noù cuõng coù khaû


www.daitangkinh.org

naêng hieän baøy. Phaûi bieát raèng boán trí, moãi trí ñeàu coù theå phaùt sinh taát caû taùc duïng.

Caên cöù vaøo phaàn nhieàu vaø maïnh meõ, cho neân noùi trí Bình ñaúng taùnh khôûi hieän thaân thoï duïng, trí Thaønh sôû taùc khôûi hieän thaân bieán hoùa, trí Dieäu quaùn saùt thì quaùn saùt taát caû töï töôùng vaø töôùng chung cuûa caùc moân Ñaø-la-ni, Tam-ma-ñòa..., trí Ñaïi vieân caûnh coù theå hieän baøy aûnh töôïng cuûa taát caû caùc phaùp. Nhö moãi moãi caên nhaän laáy taát caû caûnh, khoâng phaûi laø khoâng coù taùc duïng maïnh meõ.

Ñaây cuõng nhö vaäy, lôøi vaên trong ñoaïn kinh naøy chöùng minh quyeát ñònh: Ba nghieäp cuûa taâm-taâm phaùp..., ñeàu coù bieán hoùa. Treân trí cuûa Ñöùc Nhö Lai hieän leân taát caû coâng ñöùc cuûa töôùng thoâ trong taâm-taâm phaùp..., naøy khieán cho caùc phaàn vò döôùi coù theå bieát roõ hieän thöïc. Neáu khoâng nhö vaäy, thì haøng phaøm phu, Nhò thöøa laøm theá naøo bieát ñöôïc? Ñöùc Nhö Lai hieän coù coâng ñöùc khaùc bieät cuûa taâm-taâm phaùp..., taïi sao Nhö Lai ñaõ thaønh Phaät laâu roài, laïi coøn hieän laøm caùc loaïi hoùa thaân vôùi ñuû caû tham- giaän...? Kinh khaùc cuõng noùi: Hoùa ra voâ löôïng loaïi ñeàu khieán coù taâm. Laïi nöõa, noùi Hoùa thaân, cuõng goïi laø coù taâm, cuõng goïi laø khoâng coù taâm. Coù taâm döïa vaøo keû khaùc, khoâng coù taâm töï döïa vaøo mình, nghóa laø döïa vaøo taâm thaät, hieän ra taâm Bieán hoùa, nhöng taâm thaät ôû treân töôùng phaàn, gioáng nhö coù taùc duïng duyeân vaøo suy nghó... Nhö löûa trong göông khoâng coù töï theå rieâng bieät, maø tuøy thuoäc vaøo caùc duyeân môùi phaùt sinh, nhö caùc taâm coøn laïi, ôû choã khaùc, duø noùi laø khoâng coù caùc taâm Bieán hoùa vì khoâng coù taùc duïng thaät, nhöng caùc taâm nhö thaät bieán hoùa ra caùc saéc laø coù taùc duïng thaät. Nhö caùc saéc thaät cho neân noùi rieâng laø coù. Do töôùng thoâ cuûa caùc taâm Bieán hoùa hieän roõ deã nhaän bieát, cho ñeán loaøi vöôïn khæ cuõng bieát ñöôïc taâm cuûa Nhö Lai. Neáu taâm thaät cuûa Phaät thì caùc Ñaïi Boà-taùt cuõng khoâng theå hieåu ñöôïc.

Kinh: “Nhö caùc chuùng sinh sieâng naêng coá gaéng trong nghieäp cuûa thaân, do ñoù caùc chuùng sinh aáy höôùng ñeán, mong caàu nhöõng vieäc lôïi ích cho neân hoï sieâng naêng trong caùc ngheà noâng, phuïng söï vua...

Nhö vaäy, trí Thaønh sôû taùc cuûa Nhö Lai, thaân sieâng naêng vôùi nghieäp hoùa hieän, do ñoù Nhö Lai thò hieän caùc loaïi phöông tieän kheùo leùo ôû moïi nôi cheá ngöï caùc chuùng sinh kieâu maïn. Do dieäu löïc cuûa phöông tieän thieän xaûo aáy daãn daét caùc chuùng sinh khieán cho hoï thaâm nhaäp Thaùnh giaùo, ñöôïc thaønh thuïc vaø giaûi thoaùt”.

Luaän: Trong ñoaïn kinh naøy chæ roõ Nhö Lai hoùa hieän thaàn thoâng vôùi töôùng cuûa nghieäp Thaân hoùa.

Khieán taâm duõng maõnh cho neân goïi laø sieâng naêng, coá gaéng, nhaän


laáy söï luoân tinh tieán trong taùnh thieän, ngoaøi ra chæ laø taùc yù. Do ñoù phaùt sinh thaân nghieäp sieâng naêng, coá gaéng.

Vì caên cöù theo nhaân maø ñaët teân. Do thaân nghieäp naøy maø höõu tình theá gian ñaõ taïo cho neân ba nghieäp chaân chaùnh. Chöõ ñaúng (laø cuøng choïn laáy nhöõng vieäc xen laãn coøn laïi).

Trí Thaønh sôû taùc töông öng vôùi tinh tieán, khôûi hieän nghieäp Hoùa thaân. Do nghieäp Hoùa thaân naøy maø khi coøn laøm Boà-taùt, Nhö Lai ñaõ thò hieän ñuû loaïi söï vieäc vaø nôi choán kheùo leùo nhö thôï goám... Ñaây laø töôùng cuûa thaân nghieäp ñöôïc bieán hieän treân trí, vì muoán khuaát phuïc keû kieâu maïn veà kyõ thuaät, cho neân bieán hieän söï vieäc aáy, baèng phöông tieän kheùo leùo, töùc laø Töø Bi-trí tueä bình ñaúng, chuyeån hoùa ñaïo laø tröôùc, roài môùi hieän baøy thaàn thoâng. Luùc ñaàu khieán cho chuùng sinh phaùt sinh nieàm tin töôûng, cho neân goïi laø daãn daét chuùng sinh khieán cho hoï thaâm nhaäp Thaùnh giaùo, nhö hieän thaàn thoâng hoùa ñoä Ca-dieáp... Sau ñoù, laøm cho hoï ñieàu phuïc, tuøy thuaän, maø coù theå tieáp nhaän giaùo phaùp, goïi laø thaønh thuïc, dìu daét khieán cho nuoâi lôùn caùc thieän caên. Veà sau, giuùp hoï giaûi thoaùt khoûi ñöôøng aùc nôi ba coõi, duø coù chuûng taùnh hay khoâng, vaãn theo thöù töï ñoù, cho neân goïi laø giaûi thoaùt.

Do naêng löïc giaùo hoùa, keû coù chuûng taùnh giuùp hoï sinh vaøo Thaùnh ñaïo, giaûi thoaùt khoûi ba coõi. Coøn keû khoâng coù chuûng taùnh thì khieán cho hoï tu taäp vieäc thieän nôi theá gian, seõ ñöôïc sinh vaøo ñöôøng thieän, giaûng chaùnh phaùp giuùp cho thieän caên ñoù phaùt trieån mong thoaùt khoûi ba coõi. Laïi phoùng aùnh aùng chaám döùt ñau khoå, an laäp ñöôøng thieän cöùu giuùp.

Laïi khieán cho hoï phaùt sinh caùc tueä, Vaên-Tö-Tu theo thöù töï ba caâu.

Laïi khieán cho hoï naûy sinh taâm thuaän theo phaàn giaûi thoaùt, tuøy thuaän phaàn löïa choïn vaø sinh vaøo Thaùnh ñaïo, theo thöù töï ba caâu.

Laïi khieán cho hoï hoäi nhaäp kieán ñaïo-tu ñaïo vaø ñaïo Voâ hoïc laø ba caâu theo thöù töï.

Giaûi thích cho neân tuøy theo töôùng nhö vaäy maø noùi, caùc phaàn sau cuõng vaäy.

Kinh: “Laïi nöõa, nhö thaân nghieäp thoï duïng cuûa chuùng sinh do ñoù chuùng sinh thoï duïng caùc loaïi caûnh giôùi nhö saéc… Nhö vaäy, trí Thaønh sôû taùc cuûa Nhö Lai tieáp nhaän nghieäp haønh hoùa cuûa thaân. Do ñoù, Nhö Lai ñaõ ñi caùc loaïi sinh xöù cuûa caùc chuùng sinh, thò hieän cuøng loaïi sinh nhöng maø thuoäc ngoâi vò toân quyù. Chính vì söï thò hieän cuøng loaïi sinh, cho neân ñaõ nhieáp phuïc ñöôïc taát caû caùc chuùng sinh thuoäc loaïi khaùc, laïi duøng naêng löïc cuûa phöông tieän kheùo leùo, daãn daét caùc chuùng sinh ñi vaøo Thaùnh ñaïo,


www.daitangkinh.org

ñaït ñöôïc thaønh thuïc vaø giaûi thoaùt”. Luaän: Ñoaïn naøy chæ roõ söï hoùa hieän thoï sinh trong töôùng cuûa nghieäp

Thaân hoùa. Höõu tình theá gian ñoái vôùi caùc sinh xöù, tuøy caùc caên tieáp nhaän caûnh

giôùi nhö saéc cuûa hoï..., cho neân goïi laø thaân thoï duïng. Vì coù vaän chuyeån, cho neân goïi laø nghieäp thaân.

ÔÛ taát caû sinh xöù, trí Thaønh sôû taùc ñoàng thôøi hieän sinh trong caûnh giôùi thoï duïng. Nghóa laø hieän baøy Hoùa thaân taïi taát caû sinh xöù trong coõi trôøi-ngöôøi, thò hieän cuøng loaïi sinh ôû chuûng toäc Saùt-ñeá-lôïi, Baø-la-moân, thuyeát phuïc caùc loaøi thaáp keùm khieán cho hoï ñöôïc lôïi ích yeân vui. Ñaây cuõng laø töôùng cuûa thaân nghieäp ñöôïc bieán hieän treân trí, hoaëc kích thích göông trí, hoaëc töï hieän roõ. Caùc tröôøng hôïp khaùc cuõng nhö vaäy.

Kinh: “Laïi nhö chuùng sinh laõnh thoï nghieäp thaân. Do ñoù chuùng sinh laõnh thoï quaû baùo cuûa nghieäp thieän-aùc ñaõ gaây taïo.

Nhö vaäy, trí Thaønh sôû taùc cuûa Nhö Lai, nhaän laõnh nghieäp haønh hoùa cuûa thaân. Do vaäy, Nhö Lai thò hieän laõnh thoï caùc haønh khoù tu taäp cuûa baûn söï- baûn sinh, daãn daét caùc chuùng sinh baèng naêng löïc cuûa phöông tieän kheùo leùo aáy, khieán cho hoï tieán vaøo Thaùnh giaùo ñaït ñöôïc thaønh thuïc vaø giaûi thoaùt”.

Luaän: Trong ñoaïn naøy noùi roõ veà söï hoùa hieän nghieäp quaû trong töôùng cuûa nghieäp Thaân hoùa. Thaân töùc laø nghieäp cho neân goïi laø thaân nghieäp. Vì quaû cuûa nghieäp tröôùc, cho neân quaû noùi theo teân cuûa nhaân. Hoaëc khi thaân laõnh thoï quaû cuûa nghieäp tröôùc, vì coù söï vaän chuyeån taùc duïng, cho neân goïi laø thaân nghieäp. Do nghieäp thaân naøy laõnh thoï nghieäp tröôùc maø quaû coù ñaùng öa thích hay khoâng ñaùng öa thích.

Trí Thaønh sôû taùc bieán hieän gioáng nhö Hoùa thaân laõnh thoï nghieäp haønh hoùa. Do nghieäp naøy cho neân thò hieän, tieáp nhaän caùc haønh khoù tu taäp cuûa taát caû baûn söï-baûn sinh.

Caùc söï vieäc khaùc hieän coù töông öng vôùi ñôøi tröôùc goïi laø baûn söï. Söï khaùc bieät veà chuûng loaïi ñaõ thoï sinh töø ñôøi tröôùc, goïi laø baûn sinh. Nhö taát caû söï kieän baûn sinh cuûa Tyø-thaáp-phaïn-ñaùt-la... Döïa vaøo baûn sinh naøy, tröôùc kia ñaõ tu haønh caùc loaïi khoå haïnh, goïi laø khoù tu haønh. Hoaëc ôû ñôøi naøy, döïa vaøo thaân bieán hoùa, tröôùc ñaây tu taäp khoå haïnh, veà sau boû caùch tu ñoù, tu theo caùch trung ñaïo môùi chöùng Boà-ñeà, goïi laø khoù tu haønh. Vì caùc chuùng sinh cho raèng phaûi tu taäp khoå haïnh, döùt aùc, tu thieän môùi chöùng ñaéc Boà-ñeà, mong muoán hoùa ñoä hoï cho neân tröôùc heát Nhö Lai thò hieän gioáng vôùi hoï, tu taäp caùc haïnh khoå ñeå theå hieän raèng khoâng phaûi chæ coù giöõ giôùi laø ñöôïc trong saïch, maø caàn phaûi do ñònh vaø tueä, môùi ñöôïc thanh


tònh. Ñöùc Nhö Lai thò hieän töø boû vieäc tu taäp khoå haïnh maø tu taäp theo

trung ñaïo môùi ñöôïc Boà-ñeà. Coù Kheá Kinh: Vaøo ñôøi quaù khöù, thôøi Phaät Ca-dieáp, Nhö Lai ñaõ coù lôøi quôû traùch theá naøy: Nôi naøo coù Sa-moân caïo boû raâu toùc, maø coù ñaïo Ñaïi Boà-ñeà? Vì Boà-ñeà voâ thöôïng raát khoù coù ñöôïc. Do nghieäp aùc ñoù cho neân nay phaûi chòu quaû baùo haønh nhöõng vieäc khoù khoå nhö vaäy.

Lôøi noùi naøy cuõng laø vì muoán chaám döùt haønh aùc maø hieän hoùa nhöõng taïo taùc. Neáu khoâng nhö vaäy thì laøm gì coù Boà-taùt Nhaát sinh boå xöù, ñaõ töøng ñöôïc thaân caän phuïng söï voâ löôïng Nhö Lai, gieo troàng taùnh voán coù cuûa caùc thieän caên, do nhôù laïi nhöõng vieäc mình ñaõ laøm töø kieáp tröôùc, maø vuït khôûi leân haønh aùc baèng lôøi noùi naëng nhö vaäy. Phaûi bieát raèng Ñöùc Phaät noùi leân lôøi naøy laø mong muoán hoùa ñoä. Cho neân ngöôøi nghe lôøi naøy maø ñöôïc hoùa ñoä, khieán cho ñoái vôùi Ñöùc Phaät maø xa lìa lôøi noùi aáy.

Kinh: “Laïi nhö ngöõ nghieäp cuûa chuùng sinh noùi lôøi chuùc möøng an uûi. Do ñoù chuùng sinh laàn löôït luaän ñaøm, an uûi, chuùc tuïng laãn nhau.

Nhö vaäy, trí Thaønh sôû taùc cuûa Nhö Lai, vôùi lôøi chuùc möøng toát ñeïp laø nghieäp Ngöõ hoùa. Do nghieäp naøy, cho neân Ñöùc Nhö Lai ñaõ tuyeân döông caùc phaùp tuøy theo söï öa thích cuûa moïi ngöôøi, vôùi vaên nghóa maàu nhieäm kheùo leùo, duø caùc chuùng sinh trí nhoû heïp, nhöng vöøa nghe qua maø vaãn tin töôûng, duøng dieäu löïc cuûa phöông tieän kheùo leùo aáy maø daãn daét caùc chuùng sinh tieán vaøo Thaùnh giaùo, ñaït ñöôïc thaønh thuïc vaø giaûi thoaùt”.

Luaän: ÔÛ ñaây laø chæ roõ veà ngöõ hoùa chuùc möøng an uûi trong töôùng cuûa nghieäp Ngöõ haønh hoùa. Chuùc möøng, an uûi töùc laø choã sai bieät cuûa söï vui möøng. Lôøi noùi coù theå phaùt sinh caùc ñieàu aáy, cho neân goïi laø chuùc möøng, an uûi. Vì nghe lôøi noùi naøy, moïi ngöôøi ñeàu laàn löôït phaùt sinh hoan hyû lôùn. Nghóa laø caùc höõu tình do söùc taêng thöôïng cuûa taâm maø phaùt ra lôøi noùi, ñeàu laø töôùng cuûa nghieäp ngöõ ñöôïc bieán hieän treân thöùc khaùc bieät cuûa moãi chuùng sinh, laøm taêng thöôïng duyeân, khieán cho caùc thöùc khaùc bieán hieän gioáng nhö töôùng cuûa nghieäp ngöõ, ñeàu cho raèng nghe lôøi noùi cuûa ngöôøi khaùc maø caûm thaáy vui möøng.

Trí Thaønh sôû taùc hoùa taïo nghieäp ngöõ, cho neân bieát cuõng nhö vaäy. Töï hoùa hieän ra tieáng noùi vi dieäu khieán cho taâm ngöôøi khaùc thay ñoåi, nghóa laø nghe lôøi Phaät noùi maø loøng mình caûm thaáy hoan hyû.

Tuøy theo phaùp maø hoï öa chuoäng laø tuøy theo naêng löïc trong nhaân toá cuûa chuùng sinh maø hoï öa nghe. Ngöôøi, Trôøi vaø ba Thöøa coù phaùp khaùc nhau.

Vaên kheùo leùo vi dieäu, laø chöõ vaø caâu vaên raát saùng toû tuyeät vôøi deã


www.daitangkinh.org

loâi cuoán ngöôøi nghe. Nghóa kheùo leùo maàu nhieäm, laø nghóa raát saâu xa vaø phaân minh deã

hieåu. Nhöõng chuùng sinh trí tueä nhoû heïp môùi nghe maø vaãn tin, laø vì tieáng

noùi cuûa Phaät coù ñuû saùu möôi ñöùc. Caùc haøng phaøm phu ngu toái duø môùi nghe qua haõy coøn tin hieåu, huoáng laø nhöõng ngöôøi thoâng minh maãn tieäp khaùc.

Trí Thaønh sôû taùc goïi laø an uûi chuùc möøng; vì noù coù khaû naêng bieåu hieän lôøi noùi giaùo hoùa, tuyeân thuyeát taát caû vaên nghóa maàu nhieäm kheùo leùo, laøm naûy sinh taâm hoan hyû cuûa caùc höõu tình, cuõng coù theå gia bò cho caùc chuùng sinh kheùo theå hieän..., vì ngoân aâm cuûa Phaät dieãn noùi phaùp thaâm dieäu thaät khoù löôøng xeùt.

Nhö vaäy, trí naøy coù theå gia bò cho ngöôøi khaùc. Taát caû luaän laø taát caû caùc loaïi saéc cho ñeán hö khoâng, cuõng coù khaû

naêng phaùt sinh lôøi noùi giaùo hoùa giaûng noùi phaùp. Cho neân bieát vieäc naøy laø khoâng theå nghó baøn ñöôïc.

Kinh: “Laïi nhö nghieäp ngöõ phöông tieän cuûa chuùng sinh, do ñoù caùc chuùng sinh laàn löôït chæ daïy, truyeàn trao ngheà chuyeân moân ñaõ laøm, nhö cheâ boû ñieàu aùc, ca ngôïi vieäc thieän, duøng meänh leänh trieäu taäp nhau laïi.

Nhö vaäy, trí Thaønh sôû taùc cuûa Nhö Lai ñaõ khôûi hieän phöông tieän trong nghieäp ngöõ bieán hoùa. Do vaäy, Nhö Lai ñaõ thieát laäp hoïc xöù chaân chaùnh, cheâ traùch moïi söï phoùng daät, ca ngôïi ñöùc khoâng phoùng daät.

Hôn nöõa, Nhö Lai coøn kieán laäp haïnh tuøy tín khieán cho ngöôøi theo phaùp maø haønh trì duøng dieäu löïc cuûa phöông tieän kheùo leùo aáy maø daãn daét chuùng sinh khieán cho hoï tieán vaøo Thaùnh giaùo, ñaït ñöôïc thaønh thuïc vaø giaûi thoaùt”.

Luaän: Ñoaïn kinh naøy chæ roõ veà Ngöõ hoùa phöông tieän trong töôùng cuûa nghieäp ngöõ haønh hoùa. Nhö phöông tieän trong nghieäp ngöõ cuûa chuùng sinh ôû theá gian, laïi cuøng chæ baûo cho nhau veà chuyeän neân laøm hay khoâng neân laøm, nhöõng lôïi ích cho baïn beø thaân thuoäc.

Ñoái vôùi chuùng sinh soáng buoâng thaû thì phaûi giuùp söùc cho hoï laøm thieän, cho neân goïi laø phöông tieän.

Nhö vaäy, do taâm Ñaïi Bi vì caùc höõu tình maø Nhö Lai thieát laäp hoïc xöù, khuyeân baûo deïp boû moïi ñieàu aùc, tu taäp vieäc thieän cuûa theá gian, xaây döïng töøng phaàn vò khaùc nhau cuûa Thaùnh ñaïo, khieán cho chuùng sinh tieán vaøo chaùnh ñaïo maø thoaùt khoûi ba coõi.

Trí Thaønh sôû taùc cuûa Nhö Lai coù theå phaùt sinh ngöõ haønh hoùa, laøm xong vieäc naøy, nghóa laø chaám döùt moïi ñieàu aùc, phaùt sinh caùc vieäc thieän.


Ñaây laø taùc duïng cuûa lôøi noùi. Kinh: “Laïi nhö chuùng sinh môû roäng nghieäp ngöõ baèng tranh luaän,

vì vaäy chuùng sinh laàn löôït chæ baøy nhöõng choã nghóa chöa hieän roõ (Baát lieãu nghóa) baèng caùch ñoïc caùc luaän.

Nhö vaäy, trí Thaønh sôû taùc cuûa Nhö Lai hieän baøy nghieäp Ngöõ hoùa bieän luaän. Do vaäy, Nhö Lai ñaõ ñoaïn tröø voâ löôïng ñieàu nghi hoaëc cuûa caùc chuùng sinh. Nhôø dieäu löïc cuûa phöông tieän kheùo leùo naøy maø daãn daét, caùc chuùng sinh khieán cho tieán vaøo Thaùnh giaùo, ñaït ñöôïc thaønh thuïc vaø giaûi thoaùt”.

Luaän: Ñoaïn kinh naøy chæ roõ veà Ngöõ hoùa bieän luaän taùn döông trong töôùng cuûa nghieäp ngöõ haønh hoùa.

Trí Thaønh sôû taùc tuøy theo choã khaùc nhau veà söï öa thích cuûa caùc chuùng sinh maø hieän khôûi nghieäp ngöõ bieán hoùa, noùi caùc loaïi nghóa ñoaïn tuyeät moïi söï nghi hoaëc. Nghóa laø phaùt ra moät aâm, bieåu thò taát caû nghóa, khieán cho caùc höõu tình tuøy theo loaïi ñeàu ñöôïc lôïi ích. Nhö Kheá Kinh: Phaät duøng moät aâm thanh dieãn noùi caùc phaùp, chuùng sinh tuøy theo chuûng loaïi ñeàu ñöôïc môû baøy hieåu roõ, hoaëc coù keû sôï haõi, hoaëc coù ngöôøi hoan hyû, hoaëc naûy sinh tö töôûng nhaøm chaùn, hoaëc laïi ñoaïn tuyeät hoaøi nghi. Ñaây laø baûn nguyeän cuûa Nhö Lai ñaõ daãn phaùt dieäu löïc khoâng theå nghó baøn maø phaùt khôûi ngöõ bieán hoùa: Moät aâm coù theå ñoaïn tröø taát caû moïi söï nghi ngôø. Neáu thöïc hieän vôùi Hoùa thaân thì cuõng khieán cho chuùng sinh cuøng moät Theå chaát maø thaáy khaùc nhau veà söï thaønh töïu vieäc lôïi laïc.

Kinh: “Laïi nhö chuùng sinh vôùi nghieäp yù quyeát ñònh löïa choïn. Vì vaäy chuùng sinh quyeát ñònh löïa choïn ñieàu cho neân laøm vaø ñieàu khoâng cho neân laøm.

Nhö vaäy, trí Thaønh sôû taùc cuûa Nhö Lai vôùi yù quyeát ñònh löïa choïn nghieäp giaùo hoùa. Do vaäy, Nhö Lai ñaõ quyeát ñònh löïa choïn söï khaùc nhau trong taùm vaïn boán ngaøn taâm haønh cuûa chuùng sinh. Duøng söùc maïnh cuûa phöông tieän kheùo leùo naøy maø daãn daét, caùc chuùng sinh khieán cho tieán vaøo Thaùnh giaùo, ñaït ñöôïc thaønh thuïc vaø giaûi thoaùt”.

Luaän: Trong ñoaïn kinh naøy chæ roõ veà yù hoùa quyeát ñònh löïa choïn trong töôùng cuûa nghieäp yù bieán hoùa. Trí Thaønh sôû taùc töông öng vôùi nghieäp yù, coù theå khôûi hieän bieán hoùa, cho neân goïi laø nghieäp yù bieán hoùa.

Nghieäp yù bieán hoùa naøy coù theå quyeát ñònh löïa choïn söï sai bieät cuûa taùm vaïn boán ngaøn taâm haønh trong chuùng sinh ñöôïc giaùo hoùa. Hoaëc laïi hieän roõ nghieäp yù bieán hoùa töông töï trong töôùng phaàn cuûa trí naøy, coù khaû naêng quyeát ñònh löïa choïn taùm vaïn boán ngaøn taâm haønh cuûa chuùng sinh,


www.daitangkinh.org

khieán cho hoï bieát roõ coù ñöôïc nghóa-lôïi thuø thaéng. Theá naøo laø taùm vaïn boán ngaøn taâm haønh? Nghóa laø söï khaùc nhau

trong taùm vaïn boán ngaøn caùc haønh cuûa taâm, vaø nhöõng caáu ueá cuûa traàn lao nôi chuùng sinh. Taâm haønh naøy coù khaû naêng gaây chöôùng ngaïi cho taùm vaïn boán ngaøn Ba-la-maät, moân Ñaø-la-ni, Tam-ma-ñòa... Nhö ñaõ noùi roäng veà caùc töôùng Ba-la-maät ñoù trong kinh Hieàn Kieáp. Nghóa laø ñaàu tieân tu taäp thöïc haønh phaùp Ba-la-maät, cho ñeán sau cuøng phaân boá Ba-la-maät-ña cuûa thaân Phaät goàm coù ba traêm naêm möôi, moãi moãi phaàn thaân Phaät ñeàu coù ñuû saùu phaùp ñeán bôø kia.

Nhö vaäy, toång coäng coù hai ngaøn moät traêm phaùp ñoái trò (6 x 350 = 2100). Phaàn tham lam-giaän döõ- si meâ vaø phaàn cuøng coù trong taâm haønh cuûa höõu tình chính laø taùm ngaøn boán traêm. Tröø ra boán ñaïi chuûng vaø saùu thöùc khoâng coù nghóa maø sinh ra loãi laàm. Möôøi laàn bieán chuyeån hôïp laïi thaønh soá taùm vaïn boán ngaøn taâm haønh. Vì tu taäp taâm haønh naøy cho neân laïi thaønh töïu ñöôïc taùm vaïn boán ngaøn moân Ñaø-la-ni vaø Tam-ma-ñòa... Ñaây haõy coøn noùi giaûn löôïc, neáu noùi roäng hôn laø voâ löôïng.

Kinh: “Laïi nhö chuùng sinh gaây taïo nghieäp yù, vì vaäy chuùng sinh gaây taïo voâ soá caùc nghieäp ñaõ khôûi hieän.

Nhö vaäy, trí Thaønh sôû taùc cuûa Nhö Lai, ñaõ taïo thaønh nghieäp yù giaùo hoùa. Do ñoù, Nhö Lai quaùn saùt vieäc laøm cuûa caùc chuùng sinh ñaõ laøm,, coù laøm vaø khoâng laøm, hoaëc ñöôïc, hoaëc maát ñeå khieán cho hoï nhaän laáy hoaëc töø boû.

Nhö Lai ñaõ taïo ra phaùp ñoái trò. Duøng söùc maïnh cuûa phöông tieän kheùo leùo naøy maø daãn daét chuùng sinh khieán cho tieán vaøo Thaùnh giaùo, ñaït ñöôïc thaønh thuïc vaø giaûi thoaùt”.

Luaän: Ñoaïn kinh naøy chæ roõ veà yù hoùa taïo taùc trong töôùng cuûa nghieäp yù bieán hoùa. Tuøy theo maø quaùn saùt vieäc laøm cuûa taát caû höõu tình ñaõ laøm. Neáu caùc haønh aùc khoâng laøm thì coù ñöôïc, neáu laøm thì coù maát. Neáu caùc haønh thieän, laøm thì coù ñöôïc, khoâng laøm thì coù maát.

Quaùn saùt nhö vaäy laø muoán giuùp cho chuùng sinh nhaän laáy caùi ñöôïc, boû ñi caùi maát. Ñoái vôùi caùi ñöôïc taïo taùc thì gìn giöõ laø phaùp ñoái trò, ñoái vôùi caùi maát maø gaây taïo thì duøng phaùp ñoái trò laø xa lìa.

Trí Thaønh sôû taùc töông öng vôùi nghieäp yù coù khaû naêng khôûi hieän bieán hoùa, cho neân goïi laø nghieäp yù bieán hoùa. Tuy caùc Ñöùc Nhö lai khoâng coøn duïng coâng ñoái vôùi taát caû moïi vieäc, nhöng khieán cho taâm chuùng sinh cuøng bieán hieän töïa nhö coù taïo taùc, cho neân goïi laø taïo taùc. Hoaëc laø hieän coù nghieäp gioáng nhö yù bieán hoùa trong töôùng phaàn cuûa trí aáy coù theå quaùn saùt nhöõng vieäc laøm ñöôïc-maát cuûa taát caû höõu tình-khieán cho hoï bieát roõ


coù ñöôïc nghóa-lôïi thuø thaéng. Kinh: “Laïi nhö chuùng sinh phaùt khôûi nghieäp yù. Vì vaäy chuùng sinh

phaùt khôûi caùc nghieäp. Nhö vaäy, trí Thaønh sôû taùc cuûa Nhö Lai phaùt khôûi nghieäp yù bieán

hoùa. Do ñoù, vì muoán tuyeân thuyeát caùc phaùp ñoái trò vôùi nghieäp yù cuûa hoï, Nhö Lai ñaõ laøm saùng toû danh töø-caâu vaên, baøi vaên maø caùc chuùng sinh öa chuoäng. Duøng söùc maïnh cuûa phöông tieän kheùo leùo aáy maø daãn daét caùc chuùng sinh khieán cho hoï tieán vaøo Thaùnh giaùo ñaït ñöôïc thaønh thuïc vaø giaûi thoaùt”.

Luaän: Trong ñoaïn kinh naøy chæ roõ veà yù hoùa phaùt khôûi trong töôùng cuûa nghieäp yù bieán hoùa.

Trí Thaønh sôû taùc töông öng vôùi nghieäp yù, coù theå phaùt khôûi hai nghieäp thaân vaø ngöõ, caên cöù theo duïng maø noùi laø phaùt khôûi nghieäp yù. Hoaëc yù nghieäp naøy do trí phaùt khôûi cho neân goïi laø phaùt khôûi yù nghieäp, vì coù khaû naêng giaùo hoùa, hoaëc töôùng phaàn cuûa trí hieän baøy gioáng yù nghieäp kia. Nghieäp yù bieán hoùa naøy vì muoán tuyeân thuyeát caùc phaùp ñoái trò vôùi yù nghieäp kia, nghóa laø noùi phaùp ñoái trò vôùi caùc haønh ñoäng cuûa höõu tình.

Phaùp ñaõ giaûng noùi naøy laø laáy danh töø-caâu, chöõ-baøi vaên laøm töï taùnh, cho neân laøm saùng toû danh töø-caâu-chöõ-baøi vaên. Ñöùc Nhö Lai tuøy theo söï vieäc maø caùc höõu tình öa thích, vì hoï giaûng noùi danh töø-baøi vaên..., khieán hoï caûm thaáy meán thích ñeå phaùt sinh ñoái trò. Ñoù laø hieän roõ nghieäp yù bieán hoùa trong töôùng phaàn treân trí Thaønh sôû taùc cuûa Nhö Lai, phaùt sinh danh töø-baøi vaên..., dieãn noùi phaùp ñoái trò caùc nghieäp cuûa höõu tình. Do naêng löïc aáy, khieán cho töï taâm cuûa caùc höõu tình bieán hieän gioáng nhö phaùp maø Phaät ñaõ giaûng noùi, vì vaäy hoï naûy sinh söï aùi moä saâu xa phaùt sinh ñoái trò, cho neân goïi laø phaùt khôûi nghieäp yù.

Kinh: “Laïi nhö chuùng sinh nhaän laõnh nghieäp yù. Vì vaäy chuùng sinh nhaän laõnh moïi thöù khoå-vui. Nhö vaäy, trí Thaønh sôû taùc cuûa Nhö Lai tieáp nhaän nghieäp giaùo hoùa cuûa yù. Do vaäy, Nhö Lai ñoái vôùi nhöõng söï vieäc xaùc ñònh-khoâng xaùc ñònh-hoûi laïi-thieát laäp ghi nhaän hay ghi nhaän rieâng bieät maø tuøy theo söï thích hôïp cuûa chuùng sinh tieáp nhaän caùc nghóa cuûa quaù khöù- vò lai vaø hieän taïi. Duøng söùc maïnh cuûa phöông tieän kheùo leùo aáy maø daãn daét chuùng sinh, khieán cho hoï tieán vaøo Thaùnh giaùo, ñaït ñöôïc thaønh thuïc vaø giaûi thoaùt”.

Luaän: Trong ñoaïn kinh naøy chæ roõ veà yù hoùa tieáp nhaän trong nôi töôùng cuûa nghieäp yù bieán hoùa. Thoï töông öng vôùi tö duy, coù theå laøm ñoäng taâm khieán cho caûm nhaän khoå-vui, cho neân noùi laø tieáp nhaän nghieäp yù.

Trí Thaønh sôû taùc töông öng vôùi tö duy cho neân coù theå khôûi hieän


www.daitangkinh.org

giaùo hoùa, goïi laø nghieäp yù bieán hoùa. Nghieäp yù bieán hoùa hieän baøy trong töôùng phaàn cuûa thaønh sôû taùc trí goïi laø nghieäp yù haønh hoùa.

Ñoái vôùi boán loaïi ghi nhaän-hoûi vaø ghi nhaän rieâng bieät tuøy theo nhöõng ñieàu thích hôïp bieát roõ raøng taát caû caùc caâu hoûi ñuùng nhö thaät roài, tieáp nhaän nghóa lyù veà loâ löôïng caùc phaùp trong ba ñôøi vaø bieát roõ raøng ñuùng nhö thaät. Moãi töï theå ñeàu nhaän bieát ñuùng nhö thaät roài, tuøy theo söï thích hôïp maø ghi nhaän rieâng bieät taát caû khoâng coù gì traùi ngöôïc.

Noùi boán loaïi ghi nhaän laø: 1. Ghi nhaän toaøn boä. 2. Ghi nhaän phaân bieät. 3. Ghi nhaän hoûi laïi. 4. Ghi nhaän baèng im laëng maø gaùc laïi.

Ghi nhaän toaøn boä laø nhö coù ngöôøi hoûi: Taát caû söï soáng chaéc chaén laø tieâu maát chaêng? Phaät, Phaùp, Taêng baûo laø ruoäng phöôùc toát ñeïp chaêng? Caùc caâu hoûi nhö vaäy, caàn phaûi ghi nhaän toaøn boä, vì nghóa naøy laø quyeát ñònh”.

Ghi nhaän phaân bieät laø nhö coù ngöôøi hoûi: Moïi thöù tieâu maát thì chaéc chaén ñöôïc sinh ra laïi khoâng? Phaät-Phaùp-Taêng baûo chæ coù moät chaêng? Vôùi nhöõng caâu hoûi nhö vaäy, caàn phaûi phaân bieät ghi nhaän, vì nghóa naøy khoâng nhaát ñònh”.

Ghi nhaän hoûi laïi laø nhö coù ngöôøi hoûi: Boà-taùt möôøi ñòa laø cao hay- thaáp? Phaät-Phaùp-Taêng baûo laø hôn hay keùm? Vôùi nhöõng caâu hoûi nhö vaäy caàn phaûi ghi nhaän vaø hoûi laïi: OÂng muoán hoûi gì?

Ghi nhaän baèng im laëng maø gaùc laïi nhö coù ngöôøi hoûi: Taùnh thaät coù cuûa ngaõ laø thieän hay laø aùc? Con cuûa Thaïch nöõ maøu ñen hay traéng? Vôùi nhöõng caâu hoûi nhö vaäy caàn phaûi im laëng maø gaùc laïi khoâng caàn phaûi ghi nhaän vì chæ laø hyù luaän daøi doøng.

Neân bieát raèng trong naøy thaân-ngöõ nghieäp giaùo hoùa, hoaëc töông öng vôùi töï thaân, hoaëc töông öng vôùi thaân ngöôøi khaùc, hoaëc khoâng töông öng vôùi nghieäp bieán hoùa cuûa yù, hoaëc chæ töông öng vôùi mình vaø ngöôøi. Bôûi vì nghieäp naøy chính laø giaûi thích ba loaïi thaàn bieán, laø thaàn bieán veà thaàn thoâng-thaàn bieán veà khuyeân daïy vaø thaàn bieán veà kyù thuyeát.

Nghieäp bieán hoùa naøy cuûa Phaät ñoái vôùi taát caû chuûng loaïi luoân luoân ñi theo khoâng theå nghó baøn ñöôïc, bôûi vì taùc duïng vaø soá löôïng coõi nöôùc sai bieät khoâng theå nghó baøn. Vì coâng duïng lôïi ích cho höõu tình luoân vaän chuyeån khoâng möøng cho neân khoâng theå nghó baøn ñöôïc. Taát caû Nhö lai duøng ba loaïi hoùa nghieäp, vì muoán thaønh thuïc cho höõu tình laø ñaàu tieân, cho neân goïi laø phöông tieän thieän xaûo baäc nhaát.


Do ñoù, Kheá Kinh: Phaät Theá Toân goïi laø vò thuoác ñaïi trí, coù theå chöõa laønh taát caû beänh phieàn naõo.

Kinh: “Baáy giôø, Ñaïi Boà-taùt Dieäu Sinh baïch Phaät: Theá Toân! Chæ moät mình Nhö Lai ôû trong phaùp giôùi thanh tònh thoï duïng hoøa hôïp moät vò theo trí, caùc Boà-taùt cuõng coù theå thöïc hieän ñöôïc nhö vaäy? Phaät baûo Boà-taùt Dieäu Sinh: Boà-taùt cuõng coù khaû naêng thoï duïng hoøa hôïp moät vò theo trí”.

Luaän: Nay döïa vaøo söï thoï duïng, hoøa hôïp moät vò theo trí ñeå hoûi. Tröôùc ñaây, bieän luaän veà Phaät ñòa chæ noùi veà Theå phaùp giôùi thanh

tònh cuûa Nhö Lai chæ laø moät vò. Göông trí..., cuûa Phaät ôû trong söï thoï duïng hoøa hôïp moät vò khoâng heà haønh ñoäng vaø khoâng heà taïo taùc. Boà-taùt Dieäu Sinh coù yù ngôø vöïc veà ñieàu naøy, laø chæ coù Nhö Lai hay cuõng chung cho caû Boà-taùt, vì theá neâu leân caâu hoûi naøy. Hoaëc tröôùc kia chæ noùi coù naêm loaïi phaùp thaâu nhieáp quaû vò Ñaïi giaùc. Theå cuûa phaùp giôùi thanh tònh chæ laø moät vò. Göông trí döïa vaøo phaùp giôùi aáy maø duyeân hôïp, döïa vaøo phaùp giôùi aáy maø sinh khôûi, khoâng coù phaân bieät, cho neân cuõng chæ coù moät töôùng. Trí Bình ñaúng taùnh duyeân chung caû Chaân nhö, lìa hai phaân bieät, cuõng chæ coù moät töôùng. Hai trí coøn laïi vì laøm lôïi ích cho chuùng sinh, cuõng döïa vaøo Chaân nhö, khoâng phaân bieät rieâng khaùc, cuõng chæ coù moät töôùng.

Nhö vaäy, chæ coù Phaät thoï duïng hoøa hôïp moät vò theo trí, cho neân khoâng chung vôùi quaû vò khaùc. Vì muoán bieát chaéc chaén cho neân ñaët ra caâu hoûi naøy.

Trong naøy ñaõ noùi, ñoái vôùi phaùp giôùi thanh tònh thì söï thoï duïng hoøa hôïp moät vò theo trí ñuû chöùng toû raèng, nôi khaùc khoâng coù söï thoï duïng hoøa hôïp moät vò theo trí. Coù theå thoï duïng nhöõng gì thích öùng thoï duïng hoøa hôïp moät vò trong caûnh giôùi Chaân nhö cho neân goïi laø thoï duïng. Cuøng chung moät vieäc cho neân goïi laø hoøa. Tuy cuøng moät vieäc nhöng coù luùc laïi ly bieät laø vì bieåu hieän trong ñoù thöôøng khoâng ly bieät. Laïi noùi hôïp cuøng naêng duyeân vaø sôû duyeân, bình ñaúng vaø bình ñaúng tuyeät ñoái hoøa hôïp khoâng ly bieät.

Vò coù nghóa laø chaéc thaät, töùc laø sôû thoï duïng vaø sôû duyeân cuøng moät vò Chaân nhö cuûa phaùp giôùi.

Söï nghóa laø duïng söï. Trí töùc laø trí cuûa naêng thoï duïng, ñích thöïc nhaän laáy göông trí vaø trí Bình ñaúng taùnh, nhaän laáy caû hai trí coøn laïi, vì phaàn nhieàu duyeân vaøo Chaân nhö. Hoaëc moät vò laø trí cuûa naêng thoï duïng khoâng phaân bieät. Söï laø quaû, duyeân vaøo phaùp giôùi thanh tònh maø sinh khôûi. Hoaëc naêng thoï duïng töùc laø xaû thoï, khoâng khoå-khoâng vui maø bình ñaúng moät loaïi, cho neân goïi laø moät vò. Söï laø quaû. Chính quaû naøy töông öng vôùi trí vieân caûnh..., do naêng löïc cuûa quaû ñoù naûy sinh cho neân goïi laø


www.daitangkinh.org

quaû kia. Hoaëc laø haønh xaû khoâng coù töôùng coâng duïng, baát cöù ôû ñaâu cuõng moät vò maø chuyeån bieán.

Trí cuûa naêng thoï duïng goïi laø trí söï. Hoaëc laø trí töï coù theå laõnh thoï Theå cuûa mình, cho neân goïi laø thoï duïng. Hai loaïi mình-ngöôøi vì khoâng coù phaân bieät cho neân noùi laø moät vò. Söï laø quaû laø thuaän theo caùc nhaân duyeân, xa lìa hai töôûng, maø luoân luoân chuyeån bieán maõi.

Boà-taùt cuõng coù theå nhö vaäy, trong naøy noùi thoï duïng hoøa hôïp moät vò theo söï trí khoâng phaûi rieâng moät mình Nhö Lai.

Neáu caùc Boà-taùt cuõng coù theå nhö vaäy thì taïi sao chæ noùi coù naêm loaïi phaùp thaâu nhieáp quaû vò Ñaïi giaùc? ÔÛ ñaây yù noùi, Phaät ñòa chæ thuoäc veà naêm phaùp maø khoâng noùi naêm phaùp chæ coù naêm phaùp naøy thaâu nhieáp khoâng noùi laø naêm phaùp chæ thaâu nhieáp Phaät ñòa, maø cuõng coù theå thaâu nhieáp caùc ñòa Boà-taùt.

Kinh: “Boà-taùt Dieäu Sinh laïi baïch Phaät: Nhöõng Boà-taùt naøo ñöôïc thoï duïng hoøa hôïp moät vò theo söï-trí?. Phaät baûo Boà-taùt Dieäu Sinh: Boà-taùt chöùng ñöôïc phaùp Nhaãn voâ sinh. Do Boà-taùt kia töø trong phaùp Voâ sinh, luùc ñaït ñöôïc Nhaãn giaûi ñaõ ñoái trò hai töôûng. Vì loaïi tröø hai loaïi töôûng veà mình-ngöôøi cho neân taâm ñöôïc bình ñaúng. Töø ñoù trôû leân caùc Boà-taùt kia, yù töôûng phaân bieät veà mình-ngöôøi khoâng coøn hieän tieàn nöõa, ñöôïc thoï duïng hoøa hôïp moät vò theo söï-trí”.

Luaän: Vì chæ roõ Boà-taùt chöa chöùng ñöôïc phaùp Nhaãn voâ sinh cuûa Ñaïi thöøa, hoaëc Boà-taùt coøn truù trong coâng duïng coù ñaïo gia haïnh, cho neân chöa coù thoï duïng hoøa hôïp moät vò theo söï-trí.

Laïi hoûi: Nhöõng Boà-taùt naøo ñöôïc thoï duïng hoøa hôïp moät vò theo söï-trí?

Ñaùp: Ñoù laø Boà-taùt ñaõ chöùng ñöôïc phaùp Nhaãn voâ sinh. Nghóa laø Boà-taùt töø ñòa thöù nhaát trôû leân, chöùng ñöôïc hai Khoâng, ñaõ hieän baøy Chaân nhö, quaùn saùt taát caû phaùp trong bieán keá sôû chaáp vôùi baûn taùnh khoâng sinh, cuõng khoâng dieät, xöa nay vaéng laëng yeân tónh laø töï taùnh Nieát-baøn, cho neân ñöôïc thoï duïng hoøa hôïp moät vò theo söï-trí, chaúng phaûi nhö haøng Nhò thöøa kieán ñaïo-hieän quaùn, chæ chöùng Sinh Khoâng maø hieån baøy ñöôïc Chaân nhö, chöù chöa chöùng Phaùp Khoâng ñeå hieån baøy veà Chaân lyù chöa coù naêng löïc hieän quaùn caùc phaùp bình ñaúng ñeå thoï duïng hoøa hôïp moät vò theo trí-söï. Boà-taùt ñòa tieàn cuõng chöa coù theå chöùng ngoä, chöa thaáy ñöôïc Chaân nhö hoøa hôïp moät vò vì trí Bình ñaúng taùnh chöa hieän haønh.

Coù thuyeát cho laø: Töø, Boà-taùt ñòa thöù nhaát trôû leân laïi coù ba loaïi: 1. Môùi phaùt taâm laø ôû ñòa thöù nhaát, ñaõ vaøo Kieán ñaïo chaùnh taùnh ly

sinh, taâm chaân voâ laäu baét ñaàu hieän haønh.


2. Ñaõ tu haønh: Nghóa laø saùu ñòa treân ñaõ ñöôïc Tu ñaïo vì tu haønh tinh tieán.

3. Khoâng thoái chuyeån, nghóa laø ba ñòa treân, Tu ñaïo ñaõ vieân maõn, xa rôøi caùc coâng duïng, khoâng coøn ñaïo gia haïnh, töï nhieân hieän tieàn, taát caû phieàn naõo hoaøn toaøn khoâng coøn daáy khôûi, moãi moãi nieäm ñeàu tinh tieán thuø thaéng, khoâng coøn thoaùi chuyeån.

ÔÛ ñaây, chæ choïn laáy töø taùm ñòa trôû leân, quaùn saùt taát caû phaùp xöa nay khoâng sinh, hieän taïi cuõng khoâng khôûi, ñöôïc Nhaãn baäc thöôïng luoân luoân thanh tònh, luoân phaùt khôûi voâ laäu, chuyeån bieán töï nhieân. Vì ñöôïc nhö vaäy cho neân noùi laø chöùng ñöôïc phaùp Nhaãn voâ sinh. Nhö Kheá Kinh: Taùm ñòa trôû leân, caùc chuùng Boà-taùt ñaõ taùch lìa töôûng phaùp, cho neân khoâng coù ngaõ vaø ngaõ sôû. Quaùn saùt taát caû phaùp khoâng phaûi laø thöôøng maø voâ thöôøng-khoâng sinh-khoâng khôûi, mình-ngöôøi ñeàu bình ñaúng. Cho ñeán noùi roäng. Do ñöôïc ñoái trò hai töôûng töï nhieân, baát cöù ôû ñaâu ñeàu coù taâm bình ñaúng.

Töø ñaây trôû leân vì ñaõ lìa hai töôûng, taùch khoûi caùc coâng duïng vaø gia haïnh, luoân luoân voâ laäu, raát thanh tònh, cho neân trí khoâng coøn phaân bieät maø ñaõ ñöôïc töï taïi, chuyeån bieán töï nhieân, môùi ñöôïc goïi laø thoï duïng hoøa hôïp moät vò theo söï-trí.

Boà-taùt ñòa thöù nhaát tuy ñaõ chöùng ñöôïc bình ñaúng giöõa mình vaø ngöôøi, nhöng vaãn coøn coù duïng coâng, taùc yù gia haïnh, vì chöa thanh tònh cho neân chöa kieán laäp.

Kinh: “Boà-taùt Dieäu Sinh laïi baïch Phaät: Ngöôõng mong Nhö Lai noùi roäng baèng thí duï, ñeå cho caùc Boà-taùt ñeàu ngoä ñöôïc nghóa raát saâu xa, tuøy theo duyeân maø giaùo hoùa, tuyeân döông roäng raõi truyeàn baù khaép nôi khieán cho chuùng sinh ñöôïc nghe, ñeàu mau chöùng ngoä phaùp Nhaãn voâ sinh”.

Luaän: Boà-taùt Dieäu Sinh muoán cho nghóa treân ñöôïc saùng toû, deã nhaän thaáy nhôø caùch thí duï ñeå sau khi nghe phaùp naøy, caùc Boà-taùt ñaït ñöôïc nghóa raát saâu xa, chöùng ñöôïc nhaãn voâ sinh, cho neân laïi thænh hoûi.

Kinh: “Phaät baûo Boà-taùt Dieäu Sinh: Ví nhö trôøi Ba möôi ba chöa ñi vaøo khu röøng taïp, cho neân cuoái cuøng khoâng theå thoï duïng söï hoøa hôïp ñoái vôùi söï, hoaëc caûm nhaän veà voâ ngaõ, ngaõ sôû. Neáu vaøo röøng taïp thì khoâng coøn phaân bieät maø tuøy yù thoï duïng, do khu röøng taïp aáy coù ñöùc nhö vaäy, coù khaû naêng khieán cho chö Thieân ñi vaøo khu röøng naøy thì thoï duïng hoøa hôïp ñoái vôùi quaû baùo cuûa caùc coõi trôøi, hoaëc söï- hoaëc caûm nhaän, khoâng coù gì tö duy.

Nhö vaäy, neáu chöa chöùng ñöôïc phaùp Nhaãn voâ sinh thì Boà-taùt roát cuoäc khoâng coù khaû naêng ñaït ñöôïc taâm bình ñaúng vaø xaû bình ñaúng, cho


www.daitangkinh.org

neân khoâng coù gì khaùc bieät vôùi taát caû Thanh vaên-Ñoäc giaùc, vì coøn coù hai töôûng. Boà-taùt ñoù khoâng theå an truù trong söï thoï duïng hoøa hôïp moät vò theo söï-trí. Neáu ñaõ chöùng ñöôïc phaùp Nhaãn voâ sinh vaø vì tröø heát hai töôûng maø ñaït ñöôïc taâm bình ñaúng thì seõ khaùc vôùi Thanh vaên-Ñoäc giaùc.

Nhôø coù taâm bình ñaúng, maø coù theå an truù buoâng xaû, thoï duïng hoøa hôïp moät vò theo söï-trí”.

Luaän: Trôøi Ba möôi ba coù moät khu röøng taïp, hieän ra do söï hoøa hôïp trong naêng löïc phöôùc baùo cuûa chö Thieân, khieán chuùng chö Thieân khoâng cö nguï ôû khu röøng naøy, vì söï caûm nhaän khoå vui ôû cung ñieän hôn keùm ñeàu khaùc nhau, vì coøn coù söï thoï duïng sai bieät cuûa ngaõ vaø ngaõ sôû.

Neáu ôû khu röøng naøy thì hoaëc söï-hoaëc caûm nhaän ñeàu khoâng coù hôn keùm, ñeàu cuøng chung moät vò Voâ ngaõ-ngaõ sôû tuyeät vôøi nhaát hoøa hôïp thoï duïng coù theå khieán cho bình ñaúng. Vì hoøa hôïp thoï duïng cho neân goïi laø röøng taïp.

Ñaây laø do chö Thieân ñeàu tu taäp bình ñaúng, do söùc taêng thöôïng hoøa hôïp cuûa nghieäp phöôùc, laøm cho thöùc A-laïi-da cuûa chö Thieân kia bieán hieän ra khu röøng naøy ñeàu cuøng nôi cö truù, cuøng luùc vaø cuøng moät töôùng traïng.

Do söùc taêng thöôïng cuûa khu röøng naøy khieán cho chuyeån thöùc cuûa caùc trôøi kia cuõng cuøng bieán hieän, tuy cuøng thoï duïng nhöng hoï cho laø khoâng khaùc bieät.

Nhö vaäy, Boà-taùt ñòa tieàn vaø haøng Nhò thöøa, chöa chöùng ñöôïc hai Khoâng ñeå hieån baøy Chaân nhö cuøng phaùp Nhaãn voâ sinh, coøn coù chaáp khaùc nhau veà Kieán ñaïo ñoaïn, chöa xa rôøi hai töôûng khaùc nhau giöõa mình vaø ngöôøi, chöa ñaït ñöôïc taâm bình ñaúng veà thoï-xaû töông öng vôùi trí Bình ñaúng taùnh voâ laäu.

Hoaëc coøn haønh xaû cho neân khoâng theå an truù trong söï thoï duïng hoøa hôïp moät vò theo söï-trí.

Coù nghóa laø baûy ñòa trôû xuoáng, Boà-taùt coøn coù duïng coâng, coøn coù ñaïo gia haïnh, coøn coù phieàn naõo vi teá hieän haønh, cho neân chöa thanh tònh, chöa ñaït ñöôïc phaùp Nhaãn voâ sinh tuøy yù vaän duïng, trí Dieäu quaùn saùt töông öng vôùi bình ñaúng, hoaëc laø taâm-hoaëc laø xaû, cho neân khoâng coù naêng löïc an truù thoï duïng hoøa hôïp moät vò theo söï-trí.

Kinh: “Laïi nöõa, naøy Boà-taùt Dieäu Sinh! Ví nhö raát nhieàu doøng soâng lôùn nhoû chöa ñoå vaøo bieån caû, thì moãi doøng soâng ñeàu döïa vaøo moãi loaïi nöôùc khaùc nhau vôùi löôïng nöôùc ít. Löôïng nöôùc coù theâm-bôùt, tuøy thuoäc vaøo söï vaän chuyeån nöôùc, taïo ra moãi loaïi nöôùc ñeàu khaùc nhau, moät phaàn ít nöôùc töïa vaøo nhau ñeå duy trì sinh maïng cuûa thuûy toäc. Neáu caùc doøng


nöôùc ñoå vaøo bieån caû thì khoâng coù nôi nöông töïa rieâng bieät nöõa, nöôùc khoâng khaùc nhau, nöôùc khoâng coù haïn löôïng nöôùc, khoâng coù theâm bôùt, maø laøm thaønh nghieäp roäng lôùn döïa vaøo nhau ñeå, duy trì sinh maïng cuûa thuûy toäc.

Nhö vaäy, neáu Boà-taùt chöa chöùng nhaäp bieån caû phaùp giôùi thanh tònh cuûa Nhö Lai, thì moãi Boà-taùt ñeàu nöông töïa rieâng bieät vaøo trí khaùc nhau- trí ít vaø trí coù theâm bôùt. Tuøy thuoäc vaøo nghieäp trí cuûa moãi Boà-taùt ñaõ maø laøm thaønh coâng haïnh khaùc bieät. Moät phaàn ít chuùng sinh döïa vaøo trí, maø thieän caên ñöôïc thaønh thuïc. Neáu Boà-taùt ñaõ chöùng nhaäp bieån caû phaùp giôùi thanh tònh cuûa Nhö Lai, thì khoâng coøn choã döïa rieâng bieät nöõa, trí khoâng coù khaùc bieät, trí khoâng coù haïn löôïng, trí khoâng coù theâm bôùt, thoï duïng hoøa hôïp moät vò theo söï-trí, laø nôi nöông töïa cho voâ löôïng chuùng sinh ñöôïc thaønh thuïc thieän caên cuûa mình”.

Luaän: Caùc doøng soâng lôùn, nghóa laø boán con soâng lôùn nhö Haèng haø... Caùc doøng soâng nhoû, nghóa laø caùc soâng nhoû khaùc.

Chöa ñoå vaøo bieån caû moãi soâng ñeàu coù choã nöông töïa rieâng, laø moãi moãi soâng nöông töïa vaøo caùc ñòa phöông.

Nöôùc khaùc laø nöôùc trong-ñuïc vaø nöôùc tro, nöôùc toát khaùc nhau. Nöôùc ít laø so vôùi bieån caû. Nöôùc coù theâm-bôùt laø do söï khaùc nhau theo luùc möa ít, möa nhieàu.

Tuøy thuoäc vaøo nghieäp nöôùc ñaõ taïo, maø moãi thöù ñeàu khaùc nhau, töùc laø caùc söùc maïnh veà söï boác hôi, vò nöôùc, söï thaønh thuïc coù khaùc nhau.

Moät phaàn ít nöôùc laøm nôi nöông töïa duy trì sinh maïng cuûa thuûy toäc laø moät soá ít vôùi dung löôïng nöôùc ít, laøm nôi nöông töïa, duy trì söï soáng cho chuùng sinh loaøi thuûy toäc.

Neáu caùc doøng soâng ñeàu ñoå vaøo bieån caû thì khoâng coù choã töïa rieâng bieät laø so vôùi tröôùc ñaõ noùi, taát caû ñeàu ngöôïc laïi, cho neân bieát.

Töôùng cuûa bieån roäng lôùn laøm nôi nöông töïa duy trì, laø döïa vaøo soá löôïng roäng lôùn maø noùi.

Nhö vaäy, Boà-taùt chöa chöùng nhaäp bieån caû phaùp giôùi cuûa Nhö Lai, laø chöa chöùng ñöôïc phaùp giôùi thanh tònh cuûa chö Phaät cho neân moãi Boà- taùt ñeàu coù choã döïa rieâng bieät, vì ñeàu coù moãi Ñöùc Nhö Lai rieâng bieät laøm nôi nöông töïa.

Trí khaùc bieät, laø moãi Boà-taùt ñeàu coù moãi kieán giaûi, ñaõ tu taäp hoaøn thaønh toát ñeïp rieâng bieät.

Trí ít, laø so saùnh vôùi trí Phaät. Trí coù theâm-bôùt laø caùc ñòa cuøng so saùnh coù söï hôn keùm, vaø cuøng so

saùnh choã hôn keùm cuûa Ñònh.


www.daitangkinh.org

Tuøy thuoäc vaøo nghieäp trí cuûa moãi Boà-taùt maø laøm thaønh coâng haïnh khaùc nhau, vì caùc Boà-taùt ñeàu quyeát ñònh veà soá löôïng rieâng bieät, cho neân choã taïo taùc ñeàu khaùc nhau. Tuøy vaøo uy löïc thaéng giaûi cuûa caùc Boà-taùt khi duyeân vôùi caûnh giôùi höõu tình, coù theå coù nhöõng ñieàu ñöôïc taïo taùc. Neáu vöôït qua söï kieän naøy thì khoâng chuyeån bieán, cho neân moãi haïnh tu taäp ñeàu khaùc nhau.

Moät phaàn ít chuùng sinh, laø soá ít-löôïng keùm laøm nôi nöông töïa cho vieäc thaønh thuïc caùc thieän caên, vì naêng löïc taêng thöôïng cuûa caùc Boà-taùt, tuøy thuoäc töøng phaàn, khieán cho thieän caên cuûa ngöôøi khaùc ñöôïc thaønh thuïc. Ñònh cuûa caùc Boà-taùt ñeàu so saùnh vôùi ñònh cuûa Nhö Lai, vì soá löôïng ít cho neân vieäc laøm lôïi ích cho caùc höõu tình cuõng ít. Neáu Boà-taùt ñaõ chöùng ñöôïc bieån caû phaùp giôùi cuûa Nhö Lai thì ñaõ chöùng ngoä ñöôïc phaùp giôùi thanh tònh cuûa chö Phaät khoâng coøn choã töïa rieâng bieät, laáy Chaân nhö thanh tònh laøm nôi nöông töïa.

Trong caûnh giôùi voâ laäu, khoâng theå kieán laäp söï dò bieät giöõa chö Phaät, huoáng laø Boà-taùt.

Trí khoâng coù sai bieät laø trí vieân caûnh..., ñeàu laø töông töï, vì khoâng coù phaân bieät sai khaùc giöõa mình vaø ngöôøi.

Trí khoâng coù haïn löôïng, laø thaáu suoát voâ bieân caûnh ñaõ ñöôïc nhaän bieát.

Trí khoâng coù theâm bôùt laø bình ñaúng thanh tònh, vì nhaän bieát truøm khaép caûnh giôùi khoâng coù ít-nhieàu.

Thoï duïng hoøa hôïp moät vò theo söï-trí, laø taát caû vieäc laøm cuøng vôùi trí bình ñaúng..., ñeàu gioáng nhau.

Voâ löôïng chuùng sinh, laø hoaëc veà soá, hoaëc veà löôïng ñeàu laø voâ löôïng; phöôùc ñöùc-trí-tueä ñeàu khoâng cuøng taän, vì tö löông ñeàu bình ñaúng. Do Boà-taùt ñaõ chöùng ñöôïc Phaùp thaân, ñi tôùi taän cuøng giôùi haïn sinh töû, laø nôi nöông töïa cho taát caû höõu tình, thaønh thuïc ñöôïc thieän caên.

Coù sai bieät giöõa hai thí duï tröôùc vaø sau. Nghóa laø, thí duï tröôùc thì noùi caùc Boà-taùt chöa ngoä nhaäp-ñaõ ngoä nhaäp, hoaëc ñòa Hoan hyû, hoaëc ñòa Baát ñoäng. Trong thí duï veà bieån caû sau laïi noùi caùc Boà-taùt chöa nhaäp-ñaõ nhaäp hoaëc ñòa Baát ñoäng, hoaëc ñòa Nhö Lai.

Coù nghóa nöõa: Caû hai thí duï ñeàu noùi Boà-taùt chöa chöùng ñaéc-ñaõ chöùng ñaéc phaùp Nhaãn voâ sinh. Thí duï tröôùc thì noùi coâng ñöùc truø maät cuûa Boà-taùt duï nhö röøng taïp. Trong thí duï sau thì noùi coâng ñöùc cuûa Boà-taùt laø voâ taän, ví duï nhö bieån caû.



QUYEÅN 7

Kinh: “Baáy giôø, Ñöùc Theá Toân noùi tuïng”. Luaän: Seõ noùi boán baøi tuïng thaâu nhieáp chung caùc nghóa treân. Hieån

baøy giaûn löôïc veà töôùng phaùp giôùi thanh tònh cuûa Phaät ñòa. Taát caû coâng ñöùc höõu vi-voâ vi trong ñòa Nhö Lai ñeàu ñöôïc phaùp giôùi

thanh tònh thaâu nhieáp-gìn giöõ, ñeàu laø töôùng cuûa phaùp giôùi thanh tònh. Töôùng naêng-töôùng sôû ñeàu goïi laø töôùng khoâng phaân bieät gì.

Trong boán baøi tuïng, ba tuïng röôõi tröôùc hieån baøy rieâng bieät veà töôùng ñoù, nöûa tuïng sau laø phaàn toång keát.

Trong phaàn hieån baøy rieâng bieät veà töôùng (Ba tuïng röôõi), coù nghóa: Trong aáy, nöûa tuïng ñaàu laø chæ roõ veà phaùp giôùi thanh tònh, nöûa tuïng tieáp theo laø chæ roõ veà trí Ñaïi vieân caûnh, nöûa tuïng tieáp laø chæ roõ veà trí Bình ñaúng taùnh, nöûa tuïng tieáp laø chæ roõ veà trí Dieäu quaùn saùt, nöûa tuïng keá laø chæ roõ veà trí Thaønh sôû taùc. Moät nöûa tuïng tieáp laø chæ roõ veà coâng ñöùc quyeán thuoäc cuûa boán trí. Phaàn nöûa tuïng sau laø chæ roõ veà naêm phaùp taïo thaønh ba thaân khaùc nhau. Laïi coù nghóa laø chæ roõ phaùp giôùi thanh tònh, coù saùu töôùng thaâu nhieáp toång quaùt taát caû coâng ñöùc cuûa Phaät ñòa. Nghóa laø töôùng töï taùnh, töôùng nhaân, töôùng quaû, hoaëc töôùng taùc nghieäp, hoaëc töôùng töông öng, hoaëc töôùng sai bieät. Neáu nhö theo thöù töï thì töôùng ñaàu tieân coù moät tuïng, caùc töôùng coøn laïi ñeàu coù phaân nöûa tuïng.

Kinh: “Taát caû phaùp Chaân nhö, Töôùng thanh tònh hai chöôùng”.

Luaän: Coù nghóa ñaây laø laøm saùng toû phaùp giôùi thanh tònh. Töùc laø heát thaûy phaùp, taùnh laø Khoâng-Voâ ngaõ, ñaõ laøm saùng toû Chaân nhö, vónh vieãn taùch lìa hai chöôùng, baûn taùnh laø thanh tònh. Nay laïi xa lìa söï caáu nhieãm, cho neân coù khaû naêng laøm nôi nöông töïa cho moïi phaùp thieän, vì vaäy goïi laø phaùp giôùi thanh tònh.

Taát caû phaùp, nghóa laø caùc phaùp uaån-xöù-giôùi höõu laäu-voâ laäu... cuûa


www.daitangkinh.org

theá gian vaø xuaát theá gian. Chaân nhö töùc laø taùnh chaân thaät cuûa caùc phaùp, khoâng coù taùnh ñieân

ñaûo, cuøng vôùi taát caû phaùp, khoâng moät, khoâng khaùc. Theå chæ laø moät vò, tuøy thuoäc vaøo töôùng phaàn cho neân coù nhieàu hoaëc noùi hai loaïi: Nghóa laø Sinh Khoâng voâ ngaõ-Phaùp Khoâng voâ ngaõ. Chaân nhö thaät söï khoâng phaûi laø taùnh Khoâng-Voâ ngaõ, vì lìa moïi phaân bieät, döùt tuyeät moïi hyù luaän, chæ do tu taäp phaùp quaùn Khoâng-Voâ ngaõ, daäp taét chöôùng ngaïi cuûa Chaân nhö, dieät töôûng ngaõ chaáp-ngaõ sôû maø chöùng ñaéc cho neân goïi laø Khoâng-Voâ ngaõ. Hoaëc noùi coù ba loaïi, nghóa laø thieän-baát thieän-voâ kyù. Chaân nhö laø taùnh chaân thaät cuûa ba phaùp naøy. Hoaëc noùi boán loaïi, töùc laø heä thuoäc ba coõi vaø khoâng heä thuoäc ba coõi. Chaân nhö laø taùnh chaân thaät cuûa boán phaùp aáy. Hoaëc noùi coù naêm thöùc, nghóa laø Chaân nhö taâm, noùi roäng cho ñeán Chaân nhö voâ vi, cuõng laø taùnh chaân thaät cuûa naêm phaùp. Hoaëc noùi saùu loaïi, nghóa laø Chaân nhö cuûa saéc, noùi roäng cho ñeán Chaân nhö voâ vi. Naêm uaån voâ vi laø taùnh chaân thaät. Hoaëc noùi baûy loaïi:

1. Chaân nhö löu chuyeån: Nghóa laø thaät taùnh cuûa taát caû caùc haønh löu chuyeån töø ñôøi voâ thæ ñeán nay.

2. Chaân nhö thaät töôùng: Nghóa laø thaät taùnh cuûa taát caû caùc phaùp laø hai Khoâng-Voâ ngaõ ñöôïc hieån baøy.

3. Chaân nhö duy thöùc: Nghóa laø thaät taùnh cuûa taát caû caùc phaùp chæ laø Thöùc.

4. Chaân nhö an laäp: Nghóa laø thaät taùnh cuûa phaùp höõu laäu laø Khoå ñeá.

5. Chaân nhö taø haïnh: Nghóa laø thaät taùnh cuûa nghieäp phieàn naõo laø Taäp ñeá.

6. Chaân nhö thanh tònh: Nghóa laø thaät taùnh cuûa voâ vi thieän laø Dieät ñeá.

7. Chaân nhö chaùnh haïnh: Nghóa laø thaät taùnh cuûa caùc phaùp thieän höõu vi-voâ laäu, laø Ñaïo ñeá.

Hoaëc noùi taùm loaïi: Nghóa laø khoâng sinh-khoâng dieät, khoâng ñoaïn- khoâng thöôøng, khoâng moät-khoâng khaùc, khoâng ñeán, khoâng ñi. Taùm moân töôùng loaïi tröø ñoù ñaõ laøm saùng toû Chaân nhö.

Hoaëc noùi chín loaïi: Nghóa laø chín phaåm ñaïo döùt tröø chín loaïi chöôùng maø laøm saùng toû Chaân nhö.

Hoaëc noùi möôøi loaïi: Nghóa laø ôû möôøi ñòa loaïi tröø möôøi loaïi voâ minh maø laøm saùng toû Chaân nhö, töùc laø möôøi phaùp giôùi, nhö luaän Nhieáp Ñaïi Thöøa ñaõ bieän minh roäng veà teân goïi vaø hình töôùng. Nhö vaäy, cöù theâm soá leân cho ñeán voâ cuøng taän.


Heát thaûy phaùp moân ñeàu laø töôùng khaùc nhau cuûa Chaân nhö, nhöng Theå cuûa Chaân nhö thì khoâng phaûi moät, khoâng phaûi nhieàu. Phaân bieät, dieãn taû ñeàu khoâng theå bieän luaän ñöôïc. Noù ñaõ lìa boû moïi ñieân ñaûo hö voïng, giaû goïi laø Chaân nhö. Vì coù khaû naêng laøm nôi nöông töïa cho taát caû phaùp thieän. Giaû goïi laø phaùp giôùi, vì xa rôøi moïi huûy baùng veà toån giaûm, giaû goïi laø Thaät höõu. Vì lìa moïi baøi baùng veà taêng ích, giaû goïi laø Khoâng. Chaúng coù gì phaân tích suy tìm caùc phaùp chæ laø hö giaû, cuøng cöïc ñeán nôi cuøng cöïc aáy laïi khoâng theå vöôït qua nöõa, chæ ôû ñaây laø Chaân giaû goïi laø Thaät teá. Laø caûnh giôùi toái thaéng voâ phaân bieät maø trí tueä baäc Thaùnh ñaõ chöùng ñaéc, giaû goïi laø Thaéng nghóa. Noùi roäng nhö vaäy.

Noùi hai chöôùng: 1. Chöôùng phieàn naõo. 2. Chöôùng sôû tri.

Naõo loaïn thaân-taâm khieán maø khoâng theå tónh laëng, goïi laø chöôùng phieàn naõo. Che laáp caûnh giôùi ñaõ ñöôïc nhaän bieát, laøm cho taùnh khoâng ñieân ñaûo khoâng hieån hieän ñöôïc, goïi laø chöôùng sôû tri.

Chöôùng phieàn naõo: Nghóa laø chaáp thaät ngaõ, Taùt-ca-da-kieán (Thaân kieán) laø ñöùng ñaàu laøm chuû moät traêm hai möôi taùm caên baûn phieàn naõo vaø tuøy phieàn naõo. Hoaëc laø nghieäp ñaõ phaùt khôûi, hoaëc laø quaû baùo ñaõ thoï nhaän ñeàu ñöôïc thaâu nhieáp trong phieàn naõo, ñeàu laáy phieàn naõo laøm caên baûn.

Chöôùng sôû tri: Nghóa laø naém giöõ caùc phaùp trong bieán keá sôû chaáp, Taùt-ca-da-kieán (Thaân kieán) laø ñöùng ñaàu. Heát thaûy caùc taâm-taâm phaùp nhö voâ minh-aùi-giaän döõ... hieän coù cuøng nghieäp ñaõ phaùt khôûi, quaû baùo ñaõ thoï nhaän, ñeàu ñöôïc thaâu nhieáp trong ñoù, ñeàu laáy phaùp chaáp vaø voâ minh... laøm caên baûn.

Coù nghóa: Phaùp chaáp vaø voâ minh... coù maët khaép heát thaûy caùc phaùp thieän-aùc-voâ kyù. Phaåm taâm höõu laäu cuøng vôùi phaåm taâm voâ laäu cuûa Nhò Thöøa ñeàu khoâng thaáu ñaït veà phaùp voâ ngaõ, maø ñeàu gioáng nhö töôùng phaàn-kieán phaàn daáy khôûi, coù nghóa chæ ôû trong phaåm taâm baát thieän-voâ kyù höõu laäu. Luaän Du Giaø Sö Ñòa noùi:

Caùc voâ minh chæ coù hai loaïi: 1. Baát thieän. 2. Voâ kyù.

Laïi coù hai loaïi: 1. Nhieãm oâ. 2. Khoâng nhieãm oâ.

Khoâng noùi coù thieän, khoâng theå khoâng coù thieän, vì taâm thieän töông


www.daitangkinh.org

öng, vì traùi ngöôïc vôùi taùnh. Laïi nöõa, phaåm taâm thieän nhaát ñònh töông öng vôùi thieän caên khoâng

si. Si töùc laø voâ minh, khoâng theå moät taâm maø coù si-khoâng si, cuõng nhö tham-khoâng tham, saân-khoâng saân... do khoâng töông öng.

Khoâng theå coù phaùp chaáp maø khoâng cuøng chung vôùi si. Vì neáu khoâng coù voâ minh thì khoâng coù chaáp ñieân ñaûo. Nhö chaáp coù ngaõ thì nhaát ñònh coù söï hieän dieän cuûa voâ minh. Ñaây cuõng phaûi nhö vaäy.

Laïi nöõa, caùc taâm thieän vôùi tính chaát khoâng meâ chaáp maø ñeàu tin töôûng..., cuøng thuaän theo kieán giaûi voâ ngaõ, laøm phöông tieän tröôùc cho phaùp quaùn hai Khoâng. Khoâng theå coù phaùp chaáp daãn ñöôøng cho phaùp quaùn khoâng, vì trong ngaõ chaáp chöa töøng thaáy ñieàu naøy. Vì vaäy, taâm thieän höõu laäu-voâ laäu quyeát ñònh khoâng töông öng vôùi hai chaáp voâ minh- aùi..., vì traùi vôùi giaùo lyù. Taát caû phaåm taâm dò thuïc-voâ kyù, cuõng khoâng coù phaùp chaáp vaø voâ minh...

Vì söùc phaân bieät yeáu keùm cho neân khoâng theå giöõ laáy. Neáu coù chaáp ñieân ñaûo thì trôû thaønh phaùp, ngaõ kieán, coù thöùc A-laïi-da cuøng voâ minh..., khoâng thuaän theo chæ cuøng töông öng vôùi naêm phaùp. Nhaän thaáy ñöôïc voâ minh..., ñoù laø vieäc cuûa tueä...

Laïi nöõa, neáu thöùc naøy coù phaùp chaáp, maø khoâng coù söï huaân taäp, thì thuaän theo nieäm nieäm maø maát neáu khoâng caàn phaùp ñoái trò thì trôû thaønh loãi laàm lôùn, vì trong chöôùng phieàn naõo khoâng coù ñieàu naøy.

Laïi nöõa, quaùn phaùp Khoâng vaøo luùc môùi hieän tieàn thì thöùc naøy phaûi ñoaïn bôûi vì chöôùng vaø ñoái trò traùi ngöôïc nhau chöù khoâng ñoàng thôøi hieän haønh.

Neáu nhö vaäy, thì nhöõng chuûng töû höõu laäu coøn laïi seõ khoâng coù nôi nöông töïa, caùc coâng ñöùc ñaõ tu taäp seõ khoâng coù huaân taäp vì khoâng coù huaân taäp, cho neân khoâng theå noùi huaân taäp trong göông trí töông öng vôùi Thöùc thanh tònh, vì khoâng phaûi laø voâ kyù, cuõng vì chöa chöùng ñaéc.

Thöùc A-laïi-da ñaõ khoâng coù phaùp chaáp, thì quaû dò thuïc trong chuyeån thöùc coøn laïi, cuõng phaûi coù taùnh ñoàng loaïi nhö vaäy.

Cuõng khoâng coù phaùp chaáp trong naêm thöùc, vì khoâng coù taùc duïng phaân bieät maïnh meõ, nhaïy beùn, vì khoâng suy xeùt tìm toøi. Luaän Nhieáp Ñaïi Thöøa noùi: “Taâm coù naêng löïc bieán keá chæ laø YÙ thöùc”. Neân bieát naêm thöùc khoâng duyeân vôùi töï taùnh cuûa bieán keá sôû chaáp. Neáu khoâng coù kieán giaûi phaân bieät, khoâng suy xeùt tìm toøi, thì khoâng theå coù ngaõ chaáp, cho neân cuõng khoâng theå tính toaùn so saùnh veà caùc phaùp. Nhöng do YÙ thöùc ngaõ chaáp-phaùp chaáp, khôûi leân aùi, giaän..., daãn daét naêm thöùc, trong ñoù, caùc thöù aùi giaän khôûi hieän khoâng thuoäc veà kieán chaáp. Tuy khoâng coù kieán chaáp


maø vaãn coù caùc phaùp yeâu, giaän voâ minh..., maø thuoäc veà hai chöôùng. Do ñoù, hai chaáp phaân bieät, suy tìm chæ ôû Thöùc thöù saùu vaø Thöùc thöù baûy. Neáu söï yeâu-giaän..., khoâng thuoäc veà kieán chaáp, thì khoâng suy tìm, cuõng ôû taïi naêm thöùc. Theå cuûa chöôùng phieàn naõo nhö caùc ngaõ chaáp..., chæ coù trong hai taâm baát thieän höõu phuù voâ kyù. Neáu phaùp chaáp... laø theå cuûa chöôùng sôû tri, thì cuõng ôû trong taâm voâ phuù voâ kyù, vì baäc Voâ hoïc cuûa haøng Nhò thöøa cuõng coøn hieän haønh.

Trong phaàn vò Voâ hoïc, khoâng coù baát thieän höõu phuù voâ kyù. Ñaây laø caên cöù theo Nhò thöøa thì goïi laø voâ phuù. Neáu ñoái chieáu vôùi Boà-taùt thì nhieãm oâ, cuõng goïi laø höõu phuù, maø chöôùng sôû tri cuõng goïi laø voâ phuù, cuõng goïi laø höõu phuù. Moät Theå hai teân, vì coù söï so saùnh rieâng bieät.

Trong chöôùng phieàn naõo coù chöôùng sôû tri. Ñoù laø choã noù nöông töïa thì chaéc chaén chaáp coù phaùp maø chaáp ngaõ. Theå tuy khoâng coù hai, nhöng duïng coù sai khaùc. Nhö theå cuûa moät thöùc nhaän laáy caûnh thì nhieàu duïng. Do thöùc naøy huaân taäp sinh ra moät chuûng töû, theå cuõng coù nhieàu duïng. Khi khôûi hieän, tuy cuøng khôûi maø daàn daàn ñoaïn tuyeät, vì uy löïc cuûa Thaùnh ñaïo coù giôùi haïn möùc ñoä. Neáu chöôùng sôû tri döïa theo Nhò thöøa maø noùi laø voâ phuù voâ kyù, thì trong boán loaïi voâ kyù thuoäc veà voâ kyù naøo? Thuoäc veà dò thuïc sinh, vì töø thöùc dò thuïc maø sinh khôûi. Neáu nhö vaäy thì khoâng phaûi laø dò thuïc sinh? Nhö taêng thöôïng duyeân, ngoaøi ra choã khoâng thaâu nhieáp ñeàu thuoäc veà thöùc naøy. Oai nghi..., taâm khoâng giöõ laáy vöõng chaéc, vì khoâng phaûi laø phoå bieán, cho neân Theå khoâng coù hai chöôùng. Neáu trong taâm laø thieän, voâ phuù, voâ kyù, khoâng coù phaùp chaáp thì taïi sao khoâng theå thaáu ñaït phaùp Khoâng, cuõng khoâng coù ngaõ chaáp thì taïi sao khoâng theå thaáu ñaït sinh Khoâng?

Phaùp chaáp naøy vì ñaõ caâu keát vôùi ngaõ chaáp trong Thöùc thöù baûy cho neân khoâng thaáu ñaït veà sinh Khoâng. Cuõng phaûi vì ñaõ caâu keát vôùi phaùp chaáp trong Thöùc thöù baûy, cho neân khoâng thoâng ñaït veà phaùp Khoâng.

Ñaõ gioáng nhö töôùng phaàn-kieán phaàn maø khôûi hieän, taïi sao khoâng goïi laø thuoäc veà phaùp chaáp?

Trí voâ laäu..., cuûa chö Phaät vaø Boà-taùt cuõng coù hai phaàn, taïi sao khoâng phaûi laø chaáp? Vì vaäy duyeân sinh-töôùng phaàn kieán phaàn ñeàu thuoäc veà phaùp Y tha khôûi. Hoaëc döïa treân phaùp Y tha khôûi naøy maø voïng chaáp ngoaøi taâm. Hoaëc trong ñònh taùnh coù thì môùi goïi laø chaáp, cho neân chöôùng sô tri ôû trong thöùc thöù baûy, phoå bieán cuøng moät luùc vôùi taâm ba taùnh cuûa saùu thöùc, chöù khoâng phaûi laø phaåm töông öng.

Taïm thôøi döøng söï tranh bieän roäng, maø cho neân trôû laïi giaûi thích veà baûn vaên.


www.daitangkinh.org

Töôùng thanh tònh, nghóa laø baûn taùnh cuûa Chaân nhö naøy luoân thanh tònh, nhöng bò hai chöôùng che laáp. Nhö hö khoâng trong saïch nhöng bò maây khoùi..., phuû môø, che kín, maø gioáng nhö khoâng trong saïch.

Ñeán khi chöùng ñöôïc ñaïo Chaân nhö xuaát theá gian, môùi daàn daàn tröø khöû heát thaûy chuûng töû hieän coù cuûa hai töôùng naøy, gioáng nhö gioù lôùn thoåi baït maây khoùi..., Khi ñònh Kim cang duï hieån hieän tröôùc maét, thì dieät vaø lìa heát moïi chuûng töû cuûa taát caû chöôùng, chöùng ñöôïc phaùp giôùi thanh tònh maø hoaøn toaøn chuyeån y, goïi laø töôùng thanh tònh.

Nhö vaäy, ñaõ laøm saùng toû phaùp giôùi thanh tònh trong naêm phaùp tröôùc.

Coù nghóa: Ñaây laø hieån baøy veà vaø moät phaàn töï taùnh töôùng thanh tònh cuûa phaùp giôùi, töùc laø moät phaàn töï taùnh trong saùu töôùng, vaên ñöôïc giaûi thích nhö tröôùc.

Kinh: “Phaùp trí-sôû duyeân kia Töôùng töï taïi voâ taän”.

Luaän: Coù nghóa ñaây laø hieån baøy veà phaùp cuûa trí Ñaïi vieân caûnh; töùc laø taùnh Y tha khôûi duyeân phaùp trong göông trí, goïi laø phaùp trí. Trí Ñaïi vieân caûnh cuõng duyeân vôùi taùnh Y tha khôûi cuûa theá tuïc maø hieän khôûi hình boùng, nhöng khoâng meâ chaáp trong hình boùng ñoù.

Sôû duyeân kia, kia nghóa laø Chaân nhö chöù khoâng phaûi laø phaùp trí kia, tuy vaãn coøn caâu caùch bieät, nhöng theá cuûa nghóa luoân töông öng, cho neân khoâng coù loãi. Vì phaùp trí duøng Chaân nhö laøm sôû duyeân cho neân goïi sôû duyeân laø Chaân nhö, khoâng phaûi cho raèng phaùp trí laø ñoái töôïng ñöôïc duyeân cuûa Chaân nhö.

Trí Ñaïi vieân caûnh cuõng duyeân vôùi taùnh Vieân thaønh thaät cuûa Thaéng nghóa, vì taän cuøng giôùi haïn sinh töû maø noäi chöùng Chaân nhö. Ñaây laø noùi göông trí duyeân vôùi töï töôùng-coäng töôùng cuûa taát caû phaùp, vì taùnh Y tha khôûi vaø taùnh vieân thaønh thaät ñeàu laøm caûnh, coøn bieán keá sôû chaáp chæ laø choã chaáp nôi taâm voïng cuûa phaøm ngu, chöù khoâng phaûi laø caûnh cuûa Thaùnh trí, cho neân khoâng noùi laø duyeân.

Nhö trong luaän noùi: Bieán keá sôû chaáp chæ laø caûnh cuûa trí phaøm phu. Taùnh Vieân thaønh thaät chæ laø caûnh cuûa Thaùnh trí. Taùnh Y tha khôûi cuõng laø caûnh cuûa trí phaøm phu, cuõng laø caûnh cuûa Thaùnh trí. Vì khoâng coù Theå taùnh, cho neân bieán keá sôû chaáp khoâng phaûi laø ñoái töôïng chöùng ñaéc cuûa baäc Thaùnh.

Neáu nhö vaäy thì Thaùnh trí khoâng nhaän bieát heát thaûy. Taùnh bieán keá sôû chaáp kia ñaõ laø khoâng coù thì trí laøm sao nhaän bieát

ñöôïc? Neáu bieát laø coù thì trôû thaønh ñieân ñaûo, coøn neáu bieát laø khoâng thì


khoâng phaûi laø bieán keá sôû chaáp, vì taâm cuûa töï taùnh ñaõ bieán hieän, khoâng thuoäc veà Y tha khôûi.

Lyù cuûa Chaân nhö khoâng thuoäc veà Vieân thaønh thaät, cho neân Thaùnh trí tuy nhaän bieát laø coù, khoâng, nhöng khoâng duyeân vôùi töï taùnh cuûa bieán keá sôû chaáp kia laøm caûnh.

Noùi töï taïi, vì trí Ñaïi vieân caûnh coù ñöôïc laø nhôø tu taäp saùu ñaùo bæ ngaïn (ñeán bôø kia töùc laø Ba-la-maät), goàm ñuû möôøi dieäu duïng töï taïi khoâng bò ngaên ngaïi.

Töôùng khoâng cuøng taän laø taän cuøng giôùi haïn sinh töû, vì thöôøng coøn, noái tieáp nhau khoâng giaùn ñoaïn.

Töôùng nghóa laø sôû töôùng, hoaëc laø naêng töôùng bieåu thò cho töï Theå. Nhö vaäy, ñaõ laøm saùng toû toång quaùt veà trí Ñaïi vieân caûnh trong naêm

phaùp tröôùc. Coù nghóa: Ñaây laø hieån baøy moät phaàn töï taùnh. Boán trí ôû quaû vò Phaät

töùc laø moät phaàn töï taùnh trong saùu töôùng. Phaùp coâng ñöùc höõu vi töùc laø trí Ñaïi vieân caûnh. Do naêng löïc ñoái trò

chuyeån bieán, döùt boû heát thaûy nôi nöông töïa thoâ naëng trong thöùc A-laïi- da, chuyeån thaønh taùnh Y tha khôûi thanh tònh, xa lìa taát caû caùc taâm suy nghó phaân bieät sôû duyeân vaø naêng duyeân ñeàu bình ñaúng, moät söï bình ñaúng khoâng theå dieãn noùi. Vì phaùp taùnh duyeân sinh khoâng theâm, khoâng bôùt, cho neân chöùng ngoä noäi taïi veà haønh töôùng coù khaû naêng bieán hieän aûnh töôïng cuûa taát caû caùc phaùp, coù khaû naêng soi saùng khaép taát caû caùc caûnh khoâng heà phaân bieät.

Noùi chung goïi laø phaùp trí, töùc laø trí Bình ñaúng taùnh. Do naêng löïc ñoái trò chuyeån bieán, deïp boû moïi thöù chaáp tröôùc veà chuùng sinh vaø phaùp trong maït na thöù baûy, chuyeån thaønh taùnh Y tha khôûi thanh tònh, duyeân vaøo göông trí bình ñaúng vaø phaùp giôùi thanh tònh bình ñaúng raát bình ñaúng. Vì chöùng ngoä noäi taïi veà haønh töôùng, cho neân goïi laø trí.

Sôû duyeân kia; töùc laø hai trí coøn laïi. Do naêng löïc ñoái trò chuyeån bieán loaïi boû saùu thöùc phaân bieät cuûa theá gian, chuyeån thaønh taùnh Y tha khôûi thanh tònh hoaëc laø xuaát theá gian, hoaëc laø theá gian-xuaát theá gian.

Trí haäu sôû ñaéc ñoù seõ duyeân trong Chaân nhö vaø phaùp trí..., laáy taùnh Y tha khôûi laøm caûnh giôùi, khoâng chaáp phaân bieät gioáng nhö caûnh ñöôïc duyeân hieän khôûi, phaân bieät sôû chöùng-naêng chöùng töï noäi taâm mình. Vì duøng phaùp trí cuûa Chaân nhö ñaõ noùi treân kia laøm sôû duyeân cho neân goïi laø sôû duyeân kia.

Vì boán trí coù dieäu duïng, khoâng ngaên ngaïi nhö vaäy, cho neân goïi laø töï taïi. Taän cuøng giôùi haïn sinh töû, thöôøng duøng khoâng döùt, cho neân goïi


www.daitangkinh.org

laø khoâng cuøng taän. Trí Ñaïi vieân caûnh vaø trí Bình ñaúng taùnh, vì thöôøng khoâng giaùn ñoaïn cho neân goïi laø khoâng cuøng taän. Trí Dieäu quaùn saùt vaø trí Thaønh sôû taùc, tuy coù giaùn ñoaïn, nhöng taùc yù taïm thôøi thì coù khaû naêng hieän tieàn, thöôøng khôûi hieän khoâng cuøng cho neân cuõng goïi laø khoâng cuøng taän.

Töôùng, nghóa laø töôùng cuûa Theå ñeàu töø duyeân sinh, cho neân goïi laø taùnh Y tha khôûi thanh tònh, vì ñeàu khoâng ñieân ñaûo cho neân goïi laø thanh tònh.

Taùnh Vieân thaønh thaät ñeàu coù söï saùng toû beân trong. Taùc duïng cuûa caûnh soi saùng gioáng nhö caûnh hieån hieän goïi laø trí.

Caùc nghóa nhö vaäy coù theå bieåu thò cho töï Theå, cho neân goïi laø töôùng.

Kinh: “Trí Chaân nhö truøm khaép, Tu taäp chöùng vieân maõn”.

Luaän: Coù nghóa: Ñaây laø laøm saùng toû trí Bình ñaúng taùnh, nghóa laø khi quaùn saùt hieän thöïc ôû ñòa thöù nhaát, chöùng ñöôïc trí bình ñaúng khoâng phaân bieät naøy. Quaùn saùt taát caû bình ñaúng, Chaân nhö bình ñaúng. Veà sau ôû caùc ñòa laàn löôït tu taäp chuyeån bieán toát ñeïp, caøng trôû cho neân thanh tònh, cho ñeán Phaät ñòa chöùng ñaéc vieân maõn thanh tònh taän cuøng chöùng ngoä phaùp giôùi..., taát caû lyù-söï ñeàu hoaøn toaøn bình ñaúng.

Nhö vaäy, ñaõ hieån baøy veà trí Bình ñaúng taùnh trong naêm phaùp tröôùc.

Coù nghóa: Ñaây laø chæ roõ töôùng nhaân trong saùu töôùng, laø trí khoâng phaân bieät trong ñòa thöù nhaát. Quaùn saùt kieán ñaïo cuûa phaùp giôùi ban ñaàu coù ba taâm ñoaïn, Kieán ñaïo ñoaïn moät traêm möôøi hai phieàn naõo caên baûn vaø tuøy phieàn naõo cuøng dieät. Kieán ñoaïn khoâng nhieãm voâ minh, phaùp chaáp phaân bieät, laø moät phaàn thoâ nhaát maø laøm saùng toû vaø taêng tröôûng cho trí cuûa phaùp giôùi luùc ñaàu.

Töø ñaây veà sau, ñoái vôùi heát thaûy caùc ñòa, trong phaàn vò tu ñaïo vôùi trí khoâng phaân bieät, quaùn saùt phaùp giôùi Nhö nhö coøn laïi, höôùng veà taát caû caùc phaùp moân kia, trong caùc phaàn vò Vaên-Tö-Tu…, trí gia haïnh… vaø moïi phöông tieän ñeàu tu taäp daàn daàn. Nhö vaäy vaø nhö vaäy tuøy theo nhöõng phaùp thích öùng cuûa caùc ñòa, daàn daàn ñieàu phuïc tu taäp ñoaïn tröø möôøi saùu phieàn naõo vaø tuøy phieàn naõo, tuøy theo nhöõng phaùp thích öùng daàn daàn dieät tröø do tu maø ñoaïn, khoâng nhieãm voâ minh cuøng phaùp chaáp caâu sinh.

Caùc phaàn coøn laïi ñeàu laøm saùng toû vaø taêng tröôûng chuûng töû cuûa trí phaùp giôùi khaùc. Do chuûng töû laøm nhaân, cho ñeán Phaät ñòa chöùng ñöôïc boán trí cuûa phaùp giôùi vieân maõn.


Kinh: “An laäp chuùng sinh hai, Caùc chuûng quaû voâ taän.”

Luaän: Coù nghóa: Ñaây laø chæ roõ veà trí Dieäu quaùn saùt. Nghóa laø dieäu trí naøy coù theå vì caùc chuùng sinh giaûng noùi phaùp maàu nhieäm. An laäp chuùng sinh vaø laøm lôïi ích yeân vui, cho neân goïi laø haïo. Ngay trong hai loaïi naøy coù nhieàu phaåm loaïi, cho neân goïi laø caùc loaïi.

Hai vieäc nhö vaäy, cuøng taän giôùi haïn sinh töû, thöôøng thöïc hieän khoâng ñoaïn tuyeät, cho neân goïi laø khoâng cuøng taän. Ñaây töùc goïi laø quaû, laø quaû cuûa trí. Nhö vaäy, ñaõ laøm saùng toû veà trí Dieäu quaùn saùt trong naêm phaùp tröôùc.

Coù nghóa: Ñaây laø hieån baøy töôùng cuûa quaû trong saùu töôùng. Nghóa laø phaùp giôùi thanh tònh vaø boán trí maàu nhieäm ñeàu coù khaû naêng an laäp taát caû chuùng sinh vaø laøm lôïi ích yeân vui. Khuyeân baûo chuùng sinh tu taäp nhaân thieän goïi laø lôïi ích; khieán ñaït ñöôïc keát quaû vui veû goïi laø yeân vui. Khuyeân baûo chuùng sinh xa rôøi ñieàu aùc, goïi laø ích lôïi, giuùp hoï thaâu nhieáp ñieàu thieän, goïi laø yeân vui. Laïi nöõa, cöùu vôùt noãi ñau khoå cuûa chuùng sinh, goïi laø lôïi ích; ban cho hoï nieàm vui, goïi laø yeân vui. Töø ñôøi naøy ñeán ñôøi khaùc, theá gian-xuaát theá gian... cho neân bieát cuõng nhö vaäy.

Vì phaåm loaïi raát nhieàu, cho neân goïi laø caùc chuûng loaïi. Vì taän cuøng thôøi gian vò lai, cho neân goïi laø khoâng cuøng taän.

Caùc chuûng loaïi vôùi hai söï vieäc lôïi ích-yeân vui nhö vaäy ñeàu khoâng cuøng taän.

Phaùp giôùi thanh tònh vaø quaû cuûa boán trí naøy, ñeàu töø nhöõng loaïi treân maø phaùt khôûi.

Kinh: “Thaân-ngöõ vaø taâm hoùa, Nghieäp phöông tieän kheùo leùo”.

Luaän: Coù nghóa: Ñaïi yù hai caâu tuïng maø laø chæ roõ veà trí Thaønh sôû taùc. Nghóa laø trí coù khaû naêng khôûi ñoäng söï giaùo hoùa cuûa thaân-ngöõ-taâm töông xöùng vaø tuøy thuaän vôùi trình ñoä thích ñaùng, cho neân goïi laø kheùo leùo. Vì gia haïnh khoâng döùt, cho neân goïi laø phöông tieän. Ñaây chính laø nghieäp. Hoaëc laø trí naøy coøn coù phöông tieän kheùo leùo coù theå khôi daäy ba nghieäp giaùo hoùa cuûa thaân-ngöõ vaø taâm.

Nhö vaäy, laø chæ roõ trí Thaønh sôû taùc trong naêm phaùp tröôùc. Coù nghóa: Caâu tuïng naøy chæ roõ veà töôùng cuûa nghieäp trong saùu töôùng.

Nghóa laø phaùp giôùi thanh tònh vaø boán trí maàu nhieäm coù theå khôûi hieän ba nghieäp giaùo hoùa cuûa thaân-ngöõ-taâm, cuøng vôùi nghieäp phöông tieän kheùo leùo. Trí Thaønh sôû taùc khôûi hieän ba loaïi nghieäp giaùo hoùa cuûa thaân-ngöõ- taâm. Trí Dieäu quaùn saùt thì khôûi ñoäng nghieäp thieän xaûo, vì quaùn saùt caên


www.daitangkinh.org

cô thích hôïp raát kheùo leùo. Hai trí coøn laïi vaø phaùp giôùi thanh tònh ñeàu khôûi hieän nghieäp phöông tieän, vì coù theå tuøy yù vaän duïng laøm phöông tieän cho taát caû caùc nghieäp.

Thaân giaùo hoùa coù ba loaïi: 1. Töông öng vôùi töï thaân: Nghóa laø töï thaân hoùa hieän laøm ñaày ñuû

hình töôùng-chuûng loaïi nhö Luaân vöông…, vaø hieän roõ taát caû caùc loaïi Baûn sinh-Baûn söï.

2. Töông öng vôùi thaân ngöôøi khaùc: Nghóa laø bieán hoùa Ma vöông laøm thaân Phaät... bieán Xaù-lôïi-töû thaønh Thieân nöõ..., döïa vaøo thaân ngöôøi khaùc thò hieän caùc loaïi hình töôùng-chuûng loaïi bieán hoùa.

3. Töông öng vôùi khoâng phaûi thaân: Nghóa laø bieán hieän ñaïi ñòa thaønh baûy loaïi chaâu baùu... Hoaëc hieän baøy voâ löôïng Hoùa thaân Phaät... Hoaëc phoùng aùnh saùng chieáu roïi ñeán voâ bieân theá giôùi.

Caùc loaïi nhö vaäy, rôøi ngoaøi thaân mình vaø thaân ngöôøi hoùa hieän laøm thaønh caùc loaïi hình töôùng-chuûng loaïi saéc chaát höõu tình vaø phi, vaø nhöõng söï vieäc nhö chaán ñoäng maët ñaát-phaùt ra aùnh saùng-gioù thôm ngaøo ngaït…, ñeàu laøm lôïi ích yeân vui cho caùc höõu tình. Taát caû ñeàu goïi laø nghieäp Hoùa thaân cuûa Phaät.

Nhö vaäy, ngöõ giaùo hoùa cuõng coù ba loaïi: 1. Töông öng vôùi töï thaân: Nghóa laø töï thaân Phaät hoùa hieän tieáng noùi

cuûa Phaïm thieân, giaûng noùi khaép moïi nôi vôùi caùc loaïi nghieäp ngöõ trong voâ bieân theá giôùi...

2. Töông öng vôùi thaân ngöôøi khaùc: Nghóa laø khieán cho caùc ñaïi ñeä töû Thanh vaên... duøng Phaïm aâm cuûa Phaät dieãn noùi caùc phaùp Ñaïi thöøa saâu xa. Vì vaäy, Thanh vaên vaø caùc Boà-taùt noùi khoâng phaûi laø phaàn phaùp maàu nhieäm thaâm dieäu cuûa mình, maø ñeàu laø do Nhö Lai bieán hoùa noùi ra, chöù khoâng phaûi do töï löïc cuûa caùc Thanh vaên, Boà-taùt kia.

3. Töông öng vôùi khoâng phaûi thaân: Nghóa laø hoùa hieän caùc loaïi nuùi- bieån-coû caây..., cho ñeán hö khoâng, cuõng phaùt ra aâm thanh dieãn noùi veà phaùp Ñaïi thöøa... Nhö vaäy, ñeàu goïi laø nghieäp ngöõ bieán hoùa.

Taâm giaùo hoùa chæ coù hai: 1. Töông öng vôùi töï thaân: Nghóa laø treân töï taâm, hoùa hieän caùc loaïi

hình töôïng sai bieät cuûa taâm vaø taâm phaùp. 2. Töông öng vôùi thaân ngöôøi khaùc: Nghóa laø khieán cho taâm ngöôøi

khaùc cuõng hoùa hieän caùc loaïi aûnh töôïng sai bieät cuûa taâm vaø taâm phaùp. Ñaây ñeàu laø töôùng phaàn hieän baøy töông töï vôùi kieán phaàn.

Coù nghóa: Do naêng löïc cuûa ñònh coù theå laøm cho töï taâm nhaän hieåu khoâng phaûi laø phaàn phaùp, goïi laø töï taâm hoùa hieän. Gia bò cho höõu tình,


khieán keû ngu muoäi coù theå hieåu ñöôïc phaùp saâu xa vi teá, khieán cho ngöôøi maát chaùnh nieäm coù ñöôïc söï nhôù nghó ñuùng ñaén, goïi laø taâm ngöôøi khaùc hoùa hieän. Nhöng taâm khoâng hoùa hieän, vì khoâng coù hình chaát, nhö luaän noùi: Taâm khoâng coù hình töôùng cho neân khoâng theå bieán hoùa. Laïi noùi Hoùa thaân khoâng coù taâm-taâm phaùp.

Ñaây laø caên cöù vaøo Nhò thöøa vaø söùc ñònh cuûa haøng phaøm phu maø noùi. Söùc ñònh cuûa hoï yeáu keùm, khoâng theå hoùa hieän caùc phaùp khoâng coù hình chaát. Naêng löïc cuûa ñònh khoâng theå nghó baøn cuûa chö Phaät vaø Boà-taùt ñeàu coù khaû naêng hoùa hieän ñöôïc heát thaûy. Neáu khoâng nhö vaäy thì laøm sao Ñöùc Nhö Lai hoùa hieän ñöôïc tham-giaän...? Laøm theá naøo haøng Thanh vaên vaø Baøng sinh..., ñeàu bieát ñöôïc taâm cuûa Nhö Lai? Laøm sao nhö Kinh: Hoùa hieän voâ löôïng chuûng loaïi ñeàu khieán coù taâm? Laøm sao nhö treân ñaây ñaõ noùi: Caùc nghieäp yù hoùa hieän? Vaø laøm sao nhö Kinh: Coù taâm Y tha? Chæ vì caùc saéc hoùa hieän ñeàu gioáng vôùi saéc thaät, caên hoùa hieän cuøng vôùi taâm chæ coù töôùng hieän khôûi, khoâng gioáng vôùi taùc duïng thaät. Vaû laïi, vì caên cöù vaøo chuûng loaïi thaáp cho neân noùi lôøi naøy. Neáu nhö vaäy thì taïi sao khoâng hoùa hieän loaïi phi tình, khieán cho taâm cuøng hieän khôûi? Phi tình ñaõ laø töôùng phaàn cuûa taâm..., laøm sao laïi khieán coù taâm cuøng hieän khôûi? Neáu taâm cuøng hieän khôûi thì goïi laø höõu tình, khoâng phaûi thuoäc veà phi tình. Vì vaäy taâm hoùa hieän chæ noùi coù hai loaïi nhö tröôùc ñaõ noùi.

Trí Dieäu quaùn saùt coù khaû naêng quaùn saùt töï chöùng ngoä moân Ñaø-la- ni, Tam-ma-ñòa..., coù theå quaùn saùt caên cô vaø taùnh ham muoán..., cuûa höõu tình, giaûng noùi thuoác phaùp maàu nhieäm, goïi laø nghieäp thieän xaûo.

Hai trí coøn laïi vaø phaùp giôùi thanh tònh laøm nôi nöông töïa cho caùc coâng ñöùc, coù khaû naêng khôûi hieän ñuû loaïi vieäc laøm lôïi ích cho höõu tình, goïi laø nghieäp phöông tieän.

Kinh: “Ñònh cuøng moân toång trì, Thaønh töïu hai voâ bieân”.

Luaän: Coù nghóa: Caâu tuïng naøy chæ roõ veà coâng ñöùc quyeán thuoäc ñeàu thuoäc veà boán trí.

Coù nghóa: Ñaây laø laøm saùng toû veà töôùng töông öng trong saùu loaïi töôùng. Moân ñònh töùc laø taùm vaïn boán ngaøn moân Tam-ma-ñòa. Moân toång trì töùc laø taùm vaïn boán ngaøn moân Ñaø-la-ni.

Hai loaïi nhö vaäy, cuøng laøm phaùt sinh taát caû coâng ñöùc höõu vi, cuøng laøm saùng toû heát thaûy coâng ñöùc voâ vi, vaø cuøng daãn phaùt taát caû caùc taùc duïng cuûa thaàn löïc laøm moïi lôïi ích cho chuùng sinh, cho neân goïi laø moân.

Hai Voâ bieân; laø phöôùc ñöùc - trí tueä trang nghieâm, trong ñoù, sai bieät coù voâ löôïng loaïi. Taùm vaïn boán ngaøn phöôùc ñöùc-trí tueä laø do tu taäp maø


www.daitangkinh.org

thaønh töïu traûi qua voâ löôïng kieáp, cho neân noùi laø voâ bieân. Naêm Ba-la-maät-ña tröôùc goïi laø phöôùc ñöùc, moät Ba-la-maät-ña sau

goïi laø trí tueä. Hoaëc laø tuøy theo nhöõng quyeán thuoäc thích öùng vôùi töï taùnh, moãi moãi quyeán thuoäc ñeàu coù ñuû caû hai.

Hai moân nhö vaäy nhôø vaøo hai loaïi trang nghieâm, moãi quyeán thuoäc ñeàu ñaày ñuû trong boán phaåm trí, luoân töông öng vôùi nhau, cuõng vaãn döïa vaøo phaùp giôùi thanh tònh, cuøng vôùi phaùp giôùi thanh tònh khoâng taùch rôøi nhau, cho neân goïi laø thaønh töïu.

Kinh: “Phaùp töï taùnh thoï duïng, Bieán hoùa, chuyeån sai bieät”.

Luaän: Coù nghóa: Ñaây laø noùi roõ veà naêm phaùp ñaõ thaønh töïu ba thaân sai bieät.

Coù nghóa: Ñaây laø hieån baøy veà töôùng sai bieät trong saùu loaïi töôùng. Tuy caùc Ñöùc Nhö Lai ñeàu döïa vaøo phaùp giôùi thanh tònh vôùi theå taùnh khoâng coù sai bieät, nhöng vaãn coù caùc loaïi töôùng cuûa ba thaân ñöôïc chuyeån bieán khaùc nhau cho neân goïi laø sai bieät.

Phaùp töï taùnh, töùc laø thaân töï taùnh ban ñaàu cuûa Nhö Lai, vôùi Theå thöôøng coøn khoâng thay ñoåi, cho neân goïi laø töï taùnh. Vì ñaõ döïa vaøo caùc phaùp coâng ñöùc nhö möôøi löïc, boán phaùp voâ uùy..., cuõng goïi laø Phaùp thaân. Thoï duïng töùc laø thaân thoï duïng keá tieáp, coù theå khieán mình vaø ngöôøi ñeàu ñöôïc thoï duïng caùc nguoàn vui cuûa phaùp vó ñaïi.

Bieán hoùa töùc laø thaân bieán hoùa sau, vì muoán ñem laïi lôïi ích, yeân vui cho chuùng sinh, maø thò hieän caùc loaïi söï vieäc bieán hoùa.

Nghóa cuûa theå, nghóa cuûa nöông döïa nghóa cuûa söï tích tuï caùc ñöùc goïi chung laø thaân. Nhö vaäy laø giaûi thích toùm löôïc veà danh nghóa cuûa ba thaân.

Laïi nöõa, Phaùp thaân laø hoaøn toaøn chuyeån y laáy Chaân nhö laøm töôùng, laø choã döïa bình ñaúng cho heát thaûy phaùp Phaät, coù khaû naêng khôûi hieän moïi taùc duïng töï taïi, heát thaûy taêng thöôïng duyeân cuûa phaùp thieän ñeàu ñöôïc hieån baøy. Töï taùnh bình ñaúng cuûa taát caû Nhö Lai vi dieäu raát, khoù löôøng xeùt, dieät heát moïi phaân bieät, chaám döùt moïi hyù luaän, cho neân Kheá Kinh: Phaùp thaân cuûa chö Phaät khoâng neân taàm tö, vì khoâng phaûi laø caûnh giôùi cuûa taàm tö, sieâu vieät treân taát caû söï taàm tö-hyù luaän.

Thaân thoï duïng laø nhaän heát thaûy coâng ñöùc vieân maõn laøm töôùng, taát caû phaùp Phaät cuøng nhau keát hôïp maø thaønh, coù khaû naêng phaùt khôûi taát caû taùc duïng töï taïi, taát caû phaùp thieän ñöôïc taêng thöôïng ñaõ khôûi hieän.

Taát caû Nhö Lai ñeàu coù töï Theå rieâng bieät vi dieäu raát khoù löôøng xeùt, truù trong coõi nöôùc thuaàn tònh, trong laønh töï nhieân, cuøng taän thôøi gian vò


lai, töï tieáp nhaän nguoàn vui cuûa phaùp, hieän baøy caùc loaïi hình töôùng, giaûng noùi ñuû caùc loaïi phaùp, khieán cho caùc Ñaïi Boà-taùt cuõng ñöôïc tieáp nhaän nguoàn vui cuûa phaùp.

Thaân bieán hoùa laø laáy taát caû thaàn bieán vieân maõn laøm töôùng, taát caû taùc duïng bieán hoùa cuøng keát hôïp maø thaønh, thò hieän taát caû taùc duïng töï taïi, taát caû taêng thöôïng duyeân cuûa phaùp thieän ñaõ daãn phaùt. Taát caû Nhö Lai ñeàu coù taùc duïng bieán hoùa rieâng, vi dieäu, khoù löôøng xeùt, truù trong Tònh ñoä hay caáu ueá, hoùa hieän caùc loaïi hình töôùng, giaûng noùi caùc loaïi phaùp, laøm thaønh thuïc caùc Boà-taùt ôû phaàn vò döôùi vaø haøng Nhò thöøa cuøng moïi phaøm phu, khieán cho ngoä nhaäp caûnh giôùi Ñaïi thöøa, ra khoûi ba coõi, rôøi boû caùc ñöôøng aùc.

Nhö vaäy ñaõ giaûi thích toùm löôïc veà töôùng, duïng cuûa ba thaân. Laïi nöõa, ba thaân thuoäc veà naêm phaùp tröôùc. Coù nghóa: Hai phaùp

tröôùc thuoäc veà thaân töï taùnh, hai phaùp giöõa thuoäc veà thaân thoï duïng, trí Thaønh sôû taùc thuoäc veà thaân bieán hoùa.

Kinh: “Chaân nhö laø phaùp thaân”. Luaän: Chuyeån bieán, tröø boû thöùc A-laïi-da ñaït ñöôïc thaân töï taùnh. Trí

Ñaïi vieân caûnh chuyeån töø thöùc thöù taùm maø ñöôïc. Cho neân bieát, hai phaùp tröôùc thuoäc veà Thaân töï taùnh. Trong kinh naøy noùi: Trí thaønh sôû taùc khôûi hieän caùc nghieäp hoùa. Luaän Trang Nghieâm noùi: “Trí thaønh sôû taùc ñoái vôùi taát caû caûnh giôùi, phaùt khôûi voâ löôïng söï vieäc bieán hoùa khoù nghó baøn”. Neân bieát moät phaùp sau laø thuoäc veà Thaân bieán hoùa.

Trí bình ñaúng taùnh nhö luaän khaùc noùi: Coù khaû naêng ôû nôi Tònh ñoä tuøy theo söï öa thích cuûa caùc Boà-taùt thò hieän caùc loaïi thaân Phaät.

Trí Dieäu quaùn saùt cuõng nhö luaän noùi: Coù khaû naêng hieän baøy heát thaûy taùc duïng töï taïi ñeå thuyeát phaùp, ñoaïn tröø moïi söï nghi ngôø trong ñaïi taäp hoäi. Laïi noùi: Vì chuyeån bieán loaïi boû caùc chuyeån thöùc, cho neân ñöôïc Thaân thoï duïng. Do ñoù bieát hai phaùp giöõa thuoäc veà Thaân thoï duïng.

Laïi nöõa, ba thaân cuûa Phaät ñeàu thuoäc veà trí thuø thaéng trong möôøi. nghóa. Cho neân bieát ba thaân ñeàu hieän roõ laø coù trí.

Coù nghóa: Moät phaùp ñaàu tieân thuoäc veà Thaân töï taùnh, töông öng vôùi töï taùnh cuûa boán trí cuøng coù vaø Boà-taùt ñòa thöôïng ñaõ hieän baøy moät phaàn töôùng vi teá thuoäc veà Thaân thoï duïng. Neáu laø caùc Boà-taùt ñòa tieàn ñaõ hieän baøy, thì moät phaàn töôùng thoâ hoùa duïng thuoäc veà Thaân bieán hoùa.

Caùc kinh ñeàu noùi: “Chaân nhö thanh tònh laø Phaùp thaân”. Luaän Taùn Phaät noùi: “Phaùp thaân cuûa Nhö Lai laø khoâng sinh-dieät”. Luaän Trang Nghieâm noùi: “Thaân töï taùnh cuûa Phaät, baûn taùnh laø

thöôøng truù”.


www.daitangkinh.org

Luaän Naêng Ñoaïn Kim Cang Baùt Nhaõ noùi: “Thoï trì dieãn thuyeát veà coâng ñöùc cuûa kinh aáy, ñoái vôùi Phaùp thaân Phaät laø nhaân chöùng ñaéc, ñoái vôùi hai thaân coøn laïi laø nhaân phaùt sinh.”

Caùc kinh-luaän ñeàu noùi: “Chuyeån y cuoái cuøng laø Phaùp thaân. Chuyeån y töùc laø Chaân nhö thanh tònh, khoâng phaûi laø ñaïo ñoái trò. Cho neân bieát Phaùp thaân chæ laáy Chaân nhö cuûa phaùp giôùi thanh tònh laøm taùnh”.

Luaän Trang Nghieâm noùi: “Trí Ñaïi vieân caûnh laø thoï duïng cuûa Phaät”.

Luaän Nhieáp Ñaïi Thöøa noùi: “Chuyeån caùc chuyeån thöùc ñaït ñöôïc Thaân thoï duïng. Tuy nhieân, noùi chuyeån boû thöùc A-laïi-da maø ñöôïc phaùp thaân, ñoù laø noùi chuyeån boû chuûng töû cuûa hai chöôùng trong Thöùc thöù taùm, laøm saùng toû ñöôïc Phaùp thaân thanh tònh nhôø chuyeån y, chöù khoâng phaûi noùi ñeán göông trí, vì noùi göông trí laø thoï duïng”.

Laïi nöõa, Thaân thoï duïng löôïc noùi coù hai loaïi: 1. Töï thoï duïng: Thaân naøy do tu taäp trong ba voâ soá kieáp maø ñöôïc

thaønh töïu. 2. Tha thoï duïng: Laø caùc Boà-taùt tieáp nhaän nguoàn vui cuûa phaùp, cho

neân cuøng coù chung söï töông öng vôùi boán trí vaø moät phaàn hoùa hieän laøm Thaân thoï duïng. Kinh, Luaän ñeàu noùi: Hoùa thaân laø hieän ra caùc loaïi hình töôùng cho chuùng sinh ñòa tieàn. Ñaõ laø caûnh giôùi cuûa chuùng sinh ñöôïc ñòa, cho neân bieát khoâng phaûi laø coâng ñöùc chaân thaät, maø chæ laø taùc duïng cuûa bieán hoùa.

Kinh-Luaän chæ noùi trí Thaønh sôû taùc coù khaû naêng khôûi hieän nghieäp bieán hoùa chöù khoâng phaûi laø Hoùa thaân. Tuy laø ba loaïi thaân, nhöng thuoäc veà trí thuø thaéng, Phaùp thaân laø choã döïa cuûa trí ñeå chöùng ngoä. Hoùa thaân laø dieäu duïng ñöôïc phaùt khôûi cuûa trí vì gioáng nhö trí hieän baøy, cho neân giaû noùi laø trí, cuõng khoâng coù loãi.

Ba thaân nhö vaäy thì Thaân thoï duïng-bieán hoùa ñaõ coù sinh-dieät, taïi sao Kinh: Thaân cuûa chö Phaät thöôøng truù? Vì hai thaân döïa vaøo Phaùp thaân maø thöôøng coøn. Laïi nöõa, Thaân thoï duïng vaø Thaân bieán hoùa tuy coù sinh- dieät, nhöng maø luoân thoï duïng nguoàn vui cuûa phaùp, khoâng döøng boû nöûa chöøng, ñoái vôùi möôøi phöông theá giôùi thöôøng thöôøng hieän khôûi, bieán hoùa khoâng ñoaïn tuyeät, nhö thöôøng xuyeân tieáp nhaän nieàm vui, nhö thöôøng boá thí thöùc aên cho neân goïi laø thöôøng.

Luaän Trang Nghieâm noùi: “Thöôøng coù ba loaïi: 1. Thöôøng cuûa baûn taùnh: Nghóa laø Thaân töï taùnh, vì taùnh cuûa thaân

naøy xöa nay laø thöôøng truù. 2. Thöôøng do khoâng ñoaïn: Nghóa laø Thaân thoï duïng, vì luoân luoân


tieáp nhaän nguoàn vui cuûa phaùp, khoâng heà giaùn ñoaïn. 3. Thöôøng do noái tieáp nhau: Nghóa laø Thaân bieán hoùa, bieán maát roài

laïi hieän ra, bieán hoùa khoâng cuøng taän. Vì vaäy, Phaùp thaân tuy ñaõ taùch rôøi moïi söï phaân bieät-hyù luaän, nhöng

khoâng sinh-dieät, cho neân goïi laø thöôøng. Hai thaân kia tuy coù nieäm nieäm sinh dieät, nhöng döïa vaøo thaân thöôøng khoâng giaùn ñoaïn vaø luoân noái tieáp nhau cho neân goïi laø thöôøng.

Kinh: Taát caû phaùp saéc-thoï..., cuûa Nhö Lai ñeàu thöôøng truù. Döïa vaøo ñaïo lyù naøy cho neân khoâng phaûi laø khoâng sinh-dieät, vì noù sinh khôûi töø chuûng töû voâ laäu maø tu taäp taêng tröôûng. Sinh laø ñeàu dieät hoaøn toaøn, vì saéc-taâm ñeàu thaáy laø voâ thöôøng, khoâng heà thaáy saéc-taâm naøo laø thöôøng truù caû.

Ba thaân nhö vaäy, hình löôïng theá naøo? Phaùp thaân laáy Chaân nhö thanh tònh laøm Theå. Chaân nhö töùc laø thaät taùnh cuûa caùc phaùp. Phaùp ñaõ khoâng coù giôùi haïn thôøi gian, thì Phaùp thaân cuõng nhö vaäy truøm khaép baát cöù phaùp naøo, nôi naøo cuõng ñeàu coù. Nhö hö khoâng, khoâng theå noùi hình töôùng. Duøng löôïng lôùn-nhoû laø caên cöù theo hình töôùng maø noùi, coøn phaùp thaân thì truøm khaép moïi nôi choán.

Thaân thoï duïng laø coù saéc vaø phi saéc. Phi saéc laø caùc phaùp khoâng coù hình chaát. Cuõng khoâng theå noùi veà hình löôïng lôùn-nhoû.

Neáu caên cöù vaøo thaân nöông töïa vaø caûnh ñaõ ñöôïc nhaän bieát, thì cuõng coù theå noùi laø bao truøm taát caû nôi choán.

Saéc coù hai loaïi: 1. Saéc thaät. 2. Saéc bieán hoùa. Noùi saéc thaät, laø traûi qua ba voâ soá kieáp, do nghieäp tu taäp maø chieâu

caûm ñöôïc saéc thaân vôùi caùc töôùng toát... Chuyeån bieán saéc thaân höõu laäu laø naêm caên..., ñöôïc saéc töôùng laø naêm caên..., voâ laäu cuûa Phaät, vôùi voâ löôïng töôùng toát trang nghieâm. Thaân Phaät truøm khaép phaùp giôùi, töông xöùng vôùi Tònh ñoä chaân thaät.

Nghieäp ôû trong sinh töû coù phaàn haïn, do thöùc A-laïi-da maø bieán hieän thaân hình lôùn-nhoû khoâng nhaát ñònh.

Laïi nhö con ngöôøi thuoäc chaâu Thieäm-boä ôû coõi naøy, vì nghieäp thieän quaù keùm cho neân saéc thaân ñaït ñöôïc daøi nhaát laø boán khuyûu tay. Nghieäp thieän cuûa ngöôøi thuoäc chaâu Ñoâng thaéng thaân hôn moät baäc, cho neân thaân daøi taùm khuyûu tay.

Nghieäp thieän nhö vaäy daàn daàn theâm hôn haún, maø caûm ñöôïc thaân saéc vôùi hình theå, dung löôïng lôùn daàn. Cho ñeán coõi trôøi Saéc cöùu caùnh ôû


www.daitangkinh.org

coõi Saéc, chieâu caûm ñöôïc söï thuø thaéng toät baäc trong nghieäp saéc, maø coù ñöôïc saéc thaân daøi khoaûng moät vaïn saùu ngaøn du-thieän-na. Boà-taùt möôøi ñòa ñöôïc huaân taäp vaø nuoâi döôõng do thieän caên voâ laäu, cho neân thaân hình ñöôïc chuyeån theo höôùng lôùn daàn, nhö kinh ñaõ noùi roäng.

Khi ñònh Kim cang duï hieän baøy tröôùc maét, ñaõ dieät tröø moïi chöôùng, cho neân uy löïc cuûa thieän caên laø voâ bieân, cho neân ñaõ chöùng ñöôïc saéc thaân sung maõn phaùp giôùi hieän höõu khaép Tònh ñoä chaân thaät.

Vì töông öng vôùi Thöùc thanh tònh, cho neân trí Ñaïi vieân caûnh ñaõ bieán hieän thaân vaø coõi nöôùc khoâng haïn löôïng. Thöùc cuûa chö Phaät bieán hieän cuøng nôi cuøng luùc. Töôùng thöùc cuûa chö Phaät gioáng nhau khoâng gaây chöôùng ngaïi nhau, cuøng taän thôøi gian vò lai khoâng heà giaùn ñoaïn.

Döïa vaøo thöùc thanh tònh coù theå khieán chö Phaät thoï duïng söï vui möøng an laïc roäng lôùn, vì theá goïi laø thaân-coõi thoï duïng.

Thaân, coõi nöôùc nhö vaäy chæ coù Phaät môùi nhaän bieát, khoâng phaûi laø söï chöùng ñaéc cuûa Boà-taùt taïi naêm caên. Moãi moãi saéc caên coù khaû naêng chöùng ñaït taát caû caûnh giôùi ñaõ thoï nhaän, khoâng coù gì chöôùng ngaïi. Vì vaäy, töø töôùng voâ kieán ñaûnh cuûa chö Phaät phaùt ra voâ bieân phaùp aâm, taát caû taùc duïng cuûa saéc caên ñeàu khoâng giôùi haïn maø hieän baøy truøm khaép.

Noùi saéc bieán hoùa laø do söùc cuûa Bi nguyeän bieán hoùa caùc loaïi thaân, caùc loaïi töôùng toát ñeïp, caùc loaïi tieáng noùi, döïa vaøo caùc coõi nöôùc vôùi hình töôùng-soá löôïng khoâng nhaát ñònh, ñeå giuùp chuùng Boà-taùt böôùc vaøo lónh vöïc Ñaïi thöøa.

Thaân bieán hoùa cuõng laø do söùc cuûa bi, nguyeän ñeå giaùo hoùa caùc höõu tình thuoäc ñòa tieàn, maø hieän thaân bieán hoùa chung cho caû saéc-phi saéc. Phi saéc töùc laø nghieäp yù bieán hoùa, töôùng cuûa caùc coâng ñöùc nhö möôøi löïc, boán phaùp Voâ uùy. Vì khoâng coù hình chaát cho neân khoâng coù hình theå-dung löôïng.

Saéc laø nghieäp cuûa thaân ngöõ bieán hoùa..., tuøy luùc-tuøy nôi-tuøy söï thích hôïp cuûa moïi ngöôøi maø bieán hieän thaân hình vôùi soá löôïng khoâng nhaát ñònh, nhö kinh ñaõ noùi roäng.

Ba thaân nhö vaäy, thì taát caû Nhö Lai laø coù sai bieät hay laø khoâng sai bieät? Taùnh thaät cuûa Phaùp thaân thì heát thaûy Nhö Lai ñeàu cuøng coù, khoâng heà coù sai bieät. Döïa theo nhaân cuûa naêng chöùng vì coù sai bieät, maø taïm noùi laø sai bieät. Hai thaân coøn laïi, moãi thaân ñeàu chieâu caûm vôùi nhaân rieâng, vôùi töï taùnh rieâng bieät cho neân thaät coù sai bieät. Nhöng khoâng giöõ laáy rieâng bieät, cuøng xöù sôû töông töï vôùi söï nghieäp mang laøm lôïi ích yeân vui, bình ñaúng cho neân noùi laø khoâng sai bieät. Vì vaäy maø noùi: Taát caû chö Phaät döïa vaøo söï nghieäp vui vôùi yù thích laøm nôi nöông töïa, ñoái vôùi ba loaïi thaân


theo nhö thöù töï aáy maø noùi laø khoâng sai bieät, phaùp giôùi laø nôi nöông töïa khoâng heà sai bieät yù thích mang laïi nieàm vui lôïi ích khoâng heà sai bieät cuøng laøm söï nghieäp khoâng heà sai bieät.

Ba thaân nhö vaäy, moãi thaân ñeàu coù caùc coâng ñöùc rieâng bieät chaêng? Phaùp thaân thanh tònh cuûa Nhö Lai laáy Chaân nhö chuyeån y laøm töôùng, laø ñieàu thieän chaân thaät, coù baûn taùnh thanh tònh vì xa lìa taát caû caùc phaùp taïp nhieãm, laø nôi nöông töïa cuûa heát thaûy coâng ñöùc, laø taùnh chaân thaät cuûa moïi coâng ñöùc, cho neân goïi laø ñaày ñuû taát caû coâng ñöùc, khoâng coù coâng ñöùc sai bieät cuûa saéc-taâm.

Thaân thoï duïng cuûa Phaät ñaày ñuû taát caû coâng ñöùc chaân thaät cuûa caùc phaùp saéc-taâm, vaø vì ngöôøi khaùc maø hieän baøy coâng ñöùc cuûa töôùng bieán hoùa.

Thaân bieán hoùa cuûa Phaät chæ ñaày ñuû moïi bieán hieän coâng ñöùc trong töôùng bieán hoùa cuûa saéc-taâm... Vì vaäy, ba thaân ñeàu noùi laø ñaày ñuû soá löôïng coâng ñöùc vöôït quaù soá caùt soâng Haèng.

Taát caû Nhö Lai ñaõ hoùa ñoä caùc höõu tình laø chung hay khoâng chung?

Coù nghóa: Ñeàu chung. Bôûi vì moãi moãi Ñöùc Phaät ñeàu coù theå hoùa ñoä taát caû höõu tình vôùi taát caû phöôùc ñöùc-trí tueä ñeàu bình ñaúng, sieâng naêng tu taäp theä nguyeän trong ba voâ soá kieáp, cuøng vì cöùu ñoä taát caû chuùng sinh vaø mong caàu Boà-ñeà. Nhö noùi: Moät Ñöùc Phaät ñaõ hoùa ñoä höõu tình, töùc laø taát caû Phaät hoùa ñoä.

Coù nghóa: Khoâng chung. Bôûi vì caùc loaøi höõu tình ñöôïc Phaät hoùa ñoä, voán cuøng heä thuoäc laãn nhau. Vì vaäy, vaøo thôøi Phaät Ñeå-sa, Nhö Lai ñaõ cuøng vôùi ñöùc Töø Thò laøm ñeä töû Phaät aáy. Phaät Ñeå-sa quaùn xeùt höõu tình maø Ñöùc Thích-ca giaùo hoùa coù thieän caên thaønh thuïc tröôùc, coøn thieän caên cuûa höõu tình maø ñöùc Töø thò hoùa ñoä veà sau môùi thaønh thuïc.

Laïi nöõa, Phaät Ñeå-sa quaùn saùt nhaân haønh cuûa ñöùc Töø Thò seõ ñöôïc vieân maõn tröôùc, coøn Ñöùc Thích-ca thì vieân maõn sau. Nhö Lai Ñeå-sa lieàn nhaäp ñònh Hoûa quang ôû moät choã, khieán Ñöùc Thích-ca troâng thaáy, suoát baûy ngaøy baûy ñeâm khoâng rôøi khoûi moät böôùc, Ñöùc Thích-ca duøng moät baøi tuïng ca ngôïi Phaät Ñeå-sa cho neân Ñöùc Thích-ca ñaõ vöôït qua vaø thaønh Phaät tröôùc Ñöùc Töø Thò.

Laïi nöõa, khi Ñöùc Phaät saép nhaäp Nieát-baøn, ñaõ noùi nhö vaäy naøy: “Nhöõng ngöôøi ñaùng ñöôïc hoùa ñoä, Ta ñaõ hoùa ñoä xong”.

Laïi nhö Kheá Kinh: Khi saép nhaäp Nieát-baøn, Ñöùc Phaät quaùn saùt moät nôi choán ñaõ hoùa ñoä trong hieän taïi, ñoù laø Phi töôûng phi phi töôûng xöù, ngöôøi ôû ñoù seõ sinh vaøo coõi naøy ñeå nhaän söï hoùa ñoä cuûa Phaät, Ngaøi ñaõ ñeå


www.daitangkinh.org

laïi moät Hoùa thaân aån trong coõi naøy. Thaân hieän nhaäp Nieát-baøn laø thaân ñaõ ñöôïc thoï nhaän töø tröôùc. Ngöôøi töø coõi Phi töôûng phi phi töôûng xöù maát vaø sinh vaøo coõi naøy. Hoùa thaân cuûa Ñöùc Phaät ñaõ löu laïi seõ giaûng noùi phaùp nhieäm maàu khieán keû kia thaønh töïu quaû vò A-la-haùn, baáy giôø, hoùa thaân môùi maát maø khoâng hoùa hieän nöõa.

Laïi nöõa, nhieàu nôi trong caùc kinh ñeàu noùi roõ naêng hoùa vaø sôû hoùa ñeàu quyeát ñònh heä thuoäc nhau. Vì vaäy, söï giaùo hoùa cuûa chö Phaät laø khoâng chung.

Nghóa nhö thaät, thì coù chung vaø khoâng chung. Töø voâ thæ ñeán nay, chuûng taùnh trong phaùp voán nhö vaäy maø heä thuoäc vôùi nhau: Hoaëc nhieàu hoùa thaân heä thuoäc moät hoùa thaân, hoaëc moät Hoùa thaân heä thuoäc vôùi nhieàu Hoùa thaân. Khi nhaân cuûa Boà-taùt laøm thaønh thuïc cho caùc höõu tình, cuõng khoâng quyeát ñònh laø hoaëc chung-hoaëc khoâng chung, cho neân thaønh Phaät roài, hoaëc hoùa ñoä chung, hoaëc hoùa ñoä rieâng.

Neáu chuùng sinh ñöôïc hoùa ñoä, luoân luoân laø chung thì ñaâu caàn nhieàu Ñöùc Phaät? Moät Ñöùc Phaät coù theå hoùa ñoä taát caû chuùng sinh, chæ caàn moät Ñöùc Phaät thöôøng truù nôi theá gian ñeå giaùo hoùa chuùng sinh, coøn taát caû Ñöùc Phaät khaùc ñeàu tuøy yù vónh vieãn nhaäp Nieát-baøn. Ñöùc Phaät cuõng khoâng caàn phaûi hoùa ñoä caùc chuùng sinh coøn laïi, khieán höôùng veà Ñaïi thöøa, vì khoâng coù taùc duïng, chæ caàn hoùa ñoä caùc chuùng sinh kia khieán ñaït ñöôïc ba Thöøa, vónh vieãn nhaäp tòch dieät vì deã chöùng ñaéc.

Vaäy ai laø ngöôøi coù trí maø boû caùi deã ñeå choïn caùi khoù laø ñoát ñeøn giuùp cho maët trôøi? Vì vaäy, cho neân chuùng sinh ñöôïc hoùa ñoä khoâng phaûi laø luoân luoân ñeàu chung. Neáu chuùng sinh ñöôïc hoùa ñoä , luoân luoân laø khoâng chung, thì Boà-taùt khoâng caàn phaûi phaùt theä nguyeän saâu roäng, töøng traûi ñeå phuïng söï chö Phaät, tu hoïc Toâ-ñaït-na..., cuûa Ñaïi thöøa, cuõng khoâng caàn gaàn guõi nhieàu baäc thieän tri thöùc vaø chö Phaät, chaúng caàn ñem nhöõng gì mình ñaõ hoùa ñoä ñeå giao phoù daën doø Ñöùc Phaät sau.

Nhöõng söï vieäc nhö vaäy ñeàu traùi ngöôïc vôùi nhau. Vì vaäy khoâng neân cho laø luoân luoân khoâng chung. Tuy moãi Ñöùc Phaät ñeàu coù coâng naêng hoùa ñoä taát caû höõu tình, nhöng caùc höõu tình neáu khoâng coù duyeân vôùi Ñöùc Phaät thì hoï khoâng baèng loøng tieáp nhaän söï hoùa ñoä, cuõng khoâng troâng thaáy- khoâng nghe bieát. Tuy moãi moãi Ñöùc Phaät ñeàu gaén boù cuøng taän thôøi gian ñôøi vò lai, ôû maõi vôùi theá gian, giaùo hoùa voâ löôïng caùc loaïi höõu tình, tuøy thuaän caên cô thích hôïp hieän baøy caùc loaïi ñeå hoùa ñoä, hoaëc thò hieän Ñaúng giaùc, hoaëc thò hieän Nieát-baøn, hoaëc goïi laø Thích-ca, hoaëc goïi laø Töø Thò... Thuaän theo moät töôùng hoùa ñoä ñoái vôùi caùc höõu tình ñaõ ñöôïc hoùa ñoä maø noùi laø ñeàu ñaõ hoùa ñoä xong.


Ngöôøi sinh vaøo xöù Phi töôûng, caàn phaûi troâng thaáy töôùng hoùa ñoä cuûa Ñöùc Phaät Thích-ca thì môùi ñöôïc hoùa ñoä, cho neân Ñöùc Phaät ñeå laïi Hoùa thaân chôø ñôïi, cuõng khoâng traùi ngöôïc nhau. Neáu caùc Nhö Lai ñeàu cuøng moät chuûng loaïi ñöôïc hoùa ñoä thì Ñöùc Phaät naøo hieän tieàn maø hoùa ñoä chuùng sinh kia? Vì chö Phaät ñeàu coù naêng löïc cuûa Bi, nguyeän, khoâng theå moät laàn hoùa ñoä maø caùc laàn khaùc ñeàu ngöøng nghæ. Chæ vì coù duyeân vôùi Phaät, cuøng moät nôi choán, cuøng moät thôøi gian, treân trí haäu ñaéc ñeàu hieän baøy moät laàn hoùa ñoä.

Traïng thaùi ñoù gioáng nhö khoâng chöôùng ngaïi nhau, laïi cuøng hoøa hôïp ñan xen laøm taêng thöôïng duyeân, khieán thöùc cuûa chuùng sinh ñöôïc hoùa ñoä bieán hieän nhö vaäy. Nghóa laø troâng thaáy moät Ñöùc Phaät, hieän thaàn thoâng hay giaûng noùi chaùnh phaùp cho hoï. Nhöõng söï kieän nhö vaäy..., thì khoâng theå nghó baøn ñöôïc, khoâng phaûi laø lyù Duy thöùc thì khoâng theå hieåu roõ.

Laïi nöõa, Thaân töï taùnh tòch dieät, yeân vui, chính laø thuoäc veà coâng ñöùc lôïi mình, laø taêng thöôïng duyeân cho lôïi ích cuûa chuùng sinh, cho neân goàm caû vieäc lôïi ngöôøi.

Hôn nöõa, vôùi hai thaân aáy cuøng laøm lôïi, vì ñeàu laø nôi nöông töïa cuûa coâng ñöùc, thuoäc veà hai loaïi lôïi ích.

Thaân thoï duïng; coù ñuû hai phaàn: 1. Phaàn töï thoï nhaän phaùp laïc: Nghóa laø trong ba voâ soá kieáp, tu taäp

haïnh lôïi mình ñaày ñuû maø chöùng ñöôïc thaân thaät nhö caùc saéc töôùng..., khieán töï thoï duïng söï hyû laïc vi dieäu.

2. Phaàn khieán keû khaùc thoï nhaän phaùp laïc: Nghóa laø tu taäp haïnh lôïi ngöôøi ñaày ñuû trong ba voâ soá kieáp, maø chöùng ñöôïc Hoùa thaân nhö caùc saéc töôùng... vì nhaäp vaøo caùc chuùng Boà-taùt thuoäc caûnh giôùi Ñaïi thöøa, hieän baøy caùc loaïi hình töôùng, giaûng noùi caùc loaïi phaùp, khieán cho caùc Boà-taùt tieáp nhaän phaùp laïc lôùn. Do hai phaàn aáy, hoaëc noùi thaân naøy chæ thuoäc veà lôïi mình, hoaëc noùi thaân naøy chæ thuoäc veà lôïi ngöôøi, hoaëc noùi thuoäc veà caû hai, ñeàu khoâng traùi ngöôïc nhau.

Thaân bieán hoùa chæ vì lôïi tha maø hieän baøy caùc töôùng hoùa ñoä, cho neân thuoäc veà lôïi tha.

Ba thaân nhö vaäy coù boán phaàn, coù theå laøm thaønh boán caâu: 1. Thoï duïng khoâng phaûi laø bieán hoùa: Nghóa laø phaàn lôïi mình thuoäc

thaân thoï duïng thaät. 2. Bieán hoùa khoâng phaûi laø thoï duïng: Nghóa laø thaân bieán hoùa, vì

hoùa ñoä cho nhieàu loaïi chuùng sinh thuoäc ñòa tieàn, hoaëc thoâ sô, hoaëc maàu nhieäm, hoaëc khieán cho chuùng sinh hoan hyû, hoaëc laøm cho hoï sôï haõi, ñoåi


www.daitangkinh.org

thay khoâng nhaát ñònh, chæ goïi laø bieán hoùa maø khoâng goïi laø thoï duïng, vì khoâng caàn phaûi laøm cho tieáp nhaän phaùp laïc hieän taïi.

3. Cuõng thoï duïng maø cuõng bieán hoùa: Nghóa laø vì Boà-taùt ñòa thöôïng ñaõ hieän ra caùc Hoùa thaân, khieán cho caùc Boà-taùt ñöôïc tieáp nhaän phaùp laïc, tuøy thuaän thôøi gian ñoåi thay chuyeån bieán khoâng quyeát ñònh.

4. Khoâng phaûi laø thoï duïng cuõng khoâng phaûi laø bieán hoùa: Laø thaân töï taùnh.

Hoaëc coù choã noùi Phaät coù hai loaïi thaân: 1. Sinh thaân. 2. Phaùp thaân.

Hoaëc laø thaân töï taùnh, hoaëc laø thaân thoï duïng thaät, ñeàu goïi laø phaùp thaân, laø choã nöông töïa cuûa caùc phaùp coâng ñöùc, laø caùc phaùp coâng ñöùc tích taäp maø thaønh. Hoaëc laø thaân bieán hoùa, hoaëc laø thoï duïng cuûa ngöôøi khaùc, ñeàu goïi laø sinh thaân vì tuøy söï thích öùng cuûa chuùng sinh maø thöôøng thò hieän thoï sinh.

Laïi nöõa, kinh khaùc noùi: Coù möôøi loaïi Phaät: 1. Phaät hieän Ñaúng giaùc. 2. Phaät theä nguyeän roäng lôùn. 3. Phaät cuûa nghieäp dò thuïc. 4. Phaät truù trì. 5. Phaät bieán hoùa. 6. Phaät phaùp giôùi. 7. Phaät taâm. 8. Phaät ñònh. 9. Phaät baûn taùnh. 10. Phaät tuøy thuaän an laïc.

Naêm Phaät tröôùc thuoäc veà theá tuïc. Naêm Phaät sau thuoäc veà Thaéng nghóa. Tuøy theo nhöõng söï thích hôïp maø thuoäc veà ba thaân. Caùc loaïi nhö vaäy..., tuøy theo hình töôùng, cho neân bieát.

Kinh: “Phaùp giôùi tònh nhö vaäy, Ñieàu chö Phaät ñaõ noùi”.

Luaän: Phaùp giôùi thanh tònh cuûa Nhö Lai nhö vaäy laø chö Phaät cuøng thuyeát giaûng.

Phaät Ñòa ñaày ñuû ba thaân sai bieät vôùi naêm loaïi coâng ñöùc. Hoaëc nghóa töôùng cuûa töï taùnh coù saùu caâu.

Do boán baøi tuïng naøy noùi löôïc veà taát caû coâng ñöùc cuûa Phaät ñòa, vaø nhö tröôùc ñaõ noùi roäng, cho neân bieát goïi chung laø Thaùnh giaùo ñaõ ñöôïc neâu giaûng.


Kinh: “Baáy giôø, Ñöùc Baïc-giaø-phaïm thuyeát kinh naøy xong, Ñaïi Boà-taùt Dieäu Sinh..., caùc Ñaïi Thanh vaên, caùc chuùng Trôøi-Ngöôøi, A-toá- laïc..., ôû theá gian, cuøng taát caû ñaïi chuùng sau khi nghe Phaät thuyeát giaûng, ñeàu voâ cuøng hoan hyû tin nhaän vaø vaâng laøm”.

Luaän: Trong ñoaïn kinh naøy chæ roõ: Chuùng hoäi nghe phaùp, vaâng laøm theo lôøi Phaät daïy.

Do taâm Bi vaø theä nguyeän trong Thöùc thanh tònh cuûa Phaät maø daãn phaùt, bieán hieän töông töï dieäu löïc taêng thöôïng duyeân cuûa Kheá kinh, luùc aáy thieän caên trong töï taâm cuûa chuùng hoäi ñeàu ñöôïc thaønh thuïc, gioáng nhö töôùng Phaät theå hieän. Nghóa laø nghe Phaät giaûng noùi ñeàu sinh taâm hoan hyû-tin töôûng-tieáp nhaän vaø vaâng laøm.

Caùc Thanh vaên..., hoaëc laø do bieán hieän hoùa ra, hoaëc laø chaân thaät, hai coõi Thoï duïng vaø Bieán hoùa ñeàu cuøng moät choán.

Ñoà chuùng ñaõ nghe phaùp xong, maëc duø cuøng ñöôïc nghe nhö nhau, nhöng söï nhaän thöùc ñeàu khaùc nhau, maø khoâng gaây chöôùng ngaïi nhau. Treân cuõng thaáy döôùi, döôùi khoâng thaáy treân, nhöng taát caû ñeàu thaønh töïu söï vieäc lôïi ích vaø yeân vui.

Caùc caâu-nghóa thaâm dieäu Phaät ñòa, Nay con tuøy phaàn ñaõ löôïc giaûi, Coâng ñöùc thí khaép caùc quaàn sinh Nguyeän mau choùng thaønh quaû Voâ thöôïng. Nhöõng ai vieát cheùp ñöôïc sinh phöôùc, Sau ñöôïc quaû Ñaúng löu thaéng thieän, Mong phaùp noái tieáp taän vò lai, Lôïi ích yeân vui caùc haøm thöùc.

www.daitangkinh.org


VAÊN THUØ SÖ LÔÏI BOÀ TAÙT VAÁN BOÀ ÑEÀ

KINH LUAÄN

SOÁ 1531 (QUYEÅN THÖÔÏNG & HAÏ)


www.daitangkinh.org

SOÁ 1531

VAÊN THUØ SÖ LÔÏI BOÀ TAÙT VAÁN BOÀ ÑEÀ KINH LUAÄN

(Coøn coù teân laø KINH GIAØ DA SÔN ÑAÛNH)

Taùc giaû: Boà-taùt Thieân Thaân. Haùn dòch: Ñôøi Nguyeân Nguïy, Tam Taïng Phaùp sö Boà Ñeà Löu Chi.

QUYEÅN THÖÔÏNG

Thaáy caùc chuùng sinh bò phieàn naõo troùi buoäc, Phaùt nguyeän Boà-ñeà cöùu baït cho chuùng sinh, Ñaáng chaùnh giaùc Töø Bi toân kính nhö vaäy, Nay con ñaûnh leã taïo luaän giaûi thích kinh. Con luaän coù theå heát phieàn naõo oaùn thuø, Cöùu hoä caùc ñoaïn tuyeät nhöõng ñöôøng aùc, Hai loaïi lôïi ích thaät thuø thaéng nhö vaäy, Khoâng coù trong luaän cuûa taát caû ngoaïi ñaïo.

Kinh naøy goàm coù chín phaàn: 1. Phaàn töïa. 2. Phaàn thaønh töïu veà ñeä töû tuøy thuaän ñöôïc nghe. 3. Phaàn Tam-muoäi. 4. Phaàn naêng quaùn thanh tònh. 5. Phaàn phaùp sôû quaùn.


6. Phaàn phaùt khôûi. 7. Phaàn thuyeát giaûng. 8. Phaàn uy löïc coâng ñöùc cuûa Boà-taùt. 9. Phaàn haïnh sai bieät cuûa Boà-taùt.

Kinh: “Toâi nghe nhö vaäy: Moät thuôû noï Ñöùc Baø-giaø-baø an truù taïi toøa thaùp treân ñænh nuùi Giaø-da thuoäc thaønh Giaø-da luùc môùi ñaït ñöôïc Boà ñeà cuøng vôùi chuùng Ñaïi Tyø-kheo ñaày ñuû moät ngaøn ngöôøi quy tuï, tröôùc kia hoï ñeàu laø nhöõng Phaïm chí beän toùc, baây giôø hoï laø nhöõng vò maø vieäc ñaùng laøm ñaõ laøm, vieäc ñaõ laøm thì ñaõ laøm xong, töø boû gaùnh naëng ñaït ñöôïc lôïi mình, heát caùc kieát söû trong ba coõi, coù trí tueä chính xaùc, taâm ñöôïc giaûi thoaùt, taát caû taâm ñöôïc töï taïi, ñaõ ñeán bôø giaùc ngoä, ñeàu laø baäc A-la-haùn.

Voâ löôïng voâ bieân vò Ñaïi Boà taùt, ñeàu töø möôøi phöông theá giôùi ñeán teà töïu, coù uy ñöùc to lôùn, ñeàu ñaït ñöôïc caùc phaùp Nhaãn, caùc Ñaø-la-ni, caùc Tam-muoäi saâu xa, ñaày ñuû caùc thaàn thoâng. Caùc vò aáy teân laø Boà taùt Vaên Thuø Sö Lôïi, Boà taùt Quaùn Theá AÂm, Boà taùt Ñaéc Ñaïi Theá, Boà taùt Höông Töôïng, Boà taùt Duõng Thí, Boà taùt Duõng Tu Haønh Trí…, ñeàu laø baäc thöôïng thuû.

Caùc ñaïi Boà taùt nhö vaäy soá ñoâng voâ löôïng, cuøng vôùi caùc chuùng Trôøi, Roàng, Daï-xoa, Caøn-thaùt-baø, A-tu-la, Ca-laâu-la, Khaån-na-la, Ma-haàu-la- giaø, ngöôøi vaø loaøi Phi nhaân… Taát caû ñaïi chuùng vaây troøn xung quanh”.

Luaän: Toâi nghe nhö vaày: Moät thuôû noï... Laø lôøi chæ söï taäp hôïp nghe phaùp.

Cö truù nôi kinh thaønh Giaø-da, laø thò hieän nôi cö truù ñöôïc thaønh töïu.

Ñænh nuùi Giaø-da laø thò hieän hình töôùng nuùi kia laø nôi ñaïi chuùng cö truù, ñi laïi.

Thaùp laø thò hieän vì caùc Boà-taùt kia luoân luoân cuùng döôøng vaø phaùt khôûi söï cuùng döôøng.

Môùi ñaït ñöôïc Boà-ñeà; töùc laø luùc Nhö Lai môùi thaønh Phaät. Cuøng vôùi chuùng Ñaïi Tyø-kheo laø soá chuùng raát ñoâng, khoâng theâm

khoâng bôùt maø ñaày ñuû moät ngaøn Tyø-kheo. Phaïm chí beän toùc: Ñaây laø trình baøy veà caùc Tyø-kheo höõu hoïc-voâ

hoïc ñoù goïi laø thaønh töïu veà ngöôøi nghe. Ngoaøi ra laø noùi ñeán haïnh sai bieät cuûa caùc Boà-taùt.

Haïnh cuûa Boà-taùt coù hai loaïi thuoäc veà nhieáp phaùp. Nhöõng gì laø hai? Ñoù laø:

1. Thuoäc veà nhaân.

SOÁ 1531 - VAÊN THUØ LÔÏI BOÀ TAÙT VAÁN BOÀ ÑEÀ KINH LUAÄN - Quyeån Thöôïng 377

www.daitangkinh.org

2. Thuoäc veà quaû. Thaùp nôi ñænh nuùi Giaø-da, laø caên baûn cuûa phaàn Töïa. Bôûi vì ñaây laø

truù xöù cuûa voâ löôïng chö Phaät, chæ roõ truù xöù ñoù laø nôi taäp hôïp cuûa chö Phaät Nhö Lai.

Phaùp moân naøy ñaõ ñöôïc chö Phaät Nhö Lai thaâu nhieáp baûo veä Neân nghe Tu-ñaø-la naøy laø thaønh töïu veà nhieáp thuû. Hoïc-voâ hoïc tröôùc kia ñeàu laø Phaïm chí beän toùc. Laïi nöõa, voâ hoïc coù taùm loaïi ñöùc. Nhöõng gì laø taùm? Ñoù laø: 1. Vieäc laøm ñaõ hoaøn taát, nhö kinh noùi: Nhöõng vieäc ñaùng laøm ñaõ

laøm. 2. Cuoái cuøng vöôït qua coâng vieäc ñaùng laøm ñaõ laøm, nhö kinh noùi:

Vieäc ñaõ laøm thì ñaõ laøm xong. 3. Xa lìa chöôùng ngaïi ñeán Tam-muoäi, nhö kinh noùi: Töø boû moïi

naëng. 4. Lìa boû gaùnh naëng maø mình nhaän laáy, nhö kinh noùi: Ñaït ñöôïc lôïi

ích cho mình. Gaùnh naëng aáy chính laø noùi ñeán naêm aám. 5. Chöùng ñaéc Nieát-baøn, nhö kinh noùi: Heát caùc kieát söû trong ba

coõi. 6. Vöôït qua ba coõi, nhö kinh noùi: Coù trí tueä chính xaùc ñöôïc giaûi

thoaùt. 7. Döïa vaøo khoâng ñieân ñaûo maø tieáp nhaän giaùo phaùp ñeå tu haønh,

nhö kinh noùi: Taát caû taâm ñöôïc töï taïi, ñaõ ñeán bôø giaùc ngoä. Bôûi vì kheùo rôøi xa caùc phieàn naõo.

8. Tu haønh nhö thaät boán Nhö yù tuùc, nhö kinh noùi: Ñeàu laø baäc A- la-haùn.

Laïi nöõa, A-la-haùn laø ngöôøi coù khaû naêng tieáp nhaän vaø tin töôûng, chính laø ngöôøi ñöôïc boá thí caùc vaät cho neân goïi laø öùng cuùng.

Baäc Höõu hoïc coù hai loaïi. Nhöõng gì laø hai? Ñoù laø: 1. Kheùo giöõ giôùi hoaøn toaøn vaø hoïc ñaïo. 2. Nhö ñieàu taâm mong caàu ñeàu ñöôïc hoaøn toaøn vieân maõn. Tieáp

ñeán laø noùi veà phaàn Tam-muoäi: Kinh: “Luùc baáy giôø Ñöùc Theá Toân ngoài moät mình nôi yeân laëng

khoâng coù boùng ngöôøi, nhaäp vaøo Tam-muoäi raát saâu xa cuûa chö Phaät, quaùn saùt veà phaùp giôùi.”

Luaän: Nhaäp Tam-muoäi quan saùt, chæ roõ khoâng phaûi laø caûnh giôùi cuûa tö duy, löôøng xeùt.

Laïi nöõa, nhaäp Tam-muoäi laø chæ roõ khoâng gioáng nhö haøng Thanh vaên vaø bích-chi Phaät. Ñaây laø trình baøy roõ khoâng phaûi caûnh giôùi cuûa


Thanh vaên vaø Bích-chi-Phaät. Ñaõ noùi xong phaàn Tam-muoäi. Tieáp theo laø noùi ñeán phaàn naêng

quaùn thanh tònh. Kinh: “Maø daáy leân yù nieäm naøy: Ta ñaït ñöôïc quaû vò voâ thöôïng

Chaùnh ñaúng chaùnh giaùc, ñaït ñöôïc taát caû trí tueä, vieäc ñaõ laøm thì ñaõ laøm xong, loaïi boû nhöõng gaùnh naëng, vöôït qua ñöôøng nguy hieåm cuûa ba coõi, dieät tröø voâ minh ñaït ñöôïc tueä minh chaân thaät, nhoå caùc muõi teân ñoäc, ñoaïn tuyeät nguoàn khaùt aùi, laøm thaønh thuyeàn phaùp, gioùng leân troáng phaùp, thoåi tieáng loa phaùp, döïng coät côø phaùp, chuyeån chuûng loaïi sinh töû, thò hieän taùnh Nieát baøn, ñoùng chaët ñöôøng taø, môû ra ñöôøng chaùnh, lìa caùc ruoäng toäi loãi, chæ roõ phöôùc thieän.”

Luaän: Naêng quaùn thanh tònh laø chæ roõ Ñöùc Phaät ñaõ chöùng ñaéc Boà- ñeà, nhö kinh noùi: Maø daáy leân yù nieäm naøy: Ta ñaït ñöôïc ngoä quaû vò Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc…

Chöùng ngoä Boà-ñeà laø chæ roõ trí chöùng ngoä hôn haún Thanh vaên vaø Bích-chi-Phaät kia, nhö kinh noùi: Ñaït ñöôïc taát caû trí tueä.

Ñöùc Phaät ñaït ñöôïc taát caû trí tueä, coù möôøi baûy loaïi. Nhöõng gì laø möôøi baûy? Ñoù laø:

1. Baûn nguyeän ñaày ñuû, nhö kinh noùi: Vieäc ñaõ laøm thì ñaõ laøm xong.

2. Rôøi boû gaùnh naëng maø mình nhaän laáy, nhö kinh noùi: Loaïi boû nhöõng gaùnh naëng. Gaùnh naëng aáy chính laø noùi ñeán naêm aám.

3. Kheùo ñoaïn tröø chöôùng ngaïi cuûa taát caû caùc phieàn naõo, nhö kinh noùi: Vöôït qua ñöôøng nguy hieåm cuûa ba coõi.

4. Kheùo ñoaïn tröø taát caû chöôùng ngaïi ñeán trí, nhö kinh noùi: Dieät tröø voâ minh.

5. Chöùng ngoä phaùp maàu nhieäm nhö thaät, nhö kinh noùi: Ñaït ñöôïc tueä minh chaân thaät.

6. Xa lìa moïi muõi teân taø, nhö kinh noùi: Nhoå caùc muõi teân ñoäc. 7. Xa lìa caùc ñieân ñaûo, nhö kinh noùi: Ñoaïn tuyeät nguoàn khaùt aùi. 8. Thaønh töïu tueä xuaát theá gian, nhö kinh noùi: Laøm thaønh thuyeàn

phaùp. 9. Vaän chuyeån phaùp luaân maàu nhieäm, nhö kinh noùi: Gioùng leân

troáng phaùp. 10. Phaùt ra aâm thanh voâ ngaõ vi dieäu coù theå haøng phuïc taát caû caùc

ma, nhö kinh noùi: Thoåi tieáng loa phaùp. 11. Kheùo coù khaû naêng haøng phuïc heát thaûy ngoaïi ñaïo, nhö kinh noùi:

Döïng coät côø phaùp.


www.daitangkinh.org

12. Kheùo ñoaïn tröø nhaân duyeân cuûa taát caû kieát söû, nhö kinh noùi: Chuyeån chuûng loaïi sinh töû.

13. Noùi phaùp maàu nhieäm theá gian vaø xuaát theá gian, nhö kinh noùi: Thò hieän taùnh Nieát-baøn.

14. Kheùo coù theå xa lìa moïi söï chaáp töôùng ñieân ñaûo, nhö kinh noùi: Ñoùng chaët ñöôøng taø.

15. Vaän chuyeån taùm Thaùnh ñaïo, nhö kinh noùi: Môû ra ñöôøng chaùnh.

16. Kheùo coù theå lìa boû ruoäng phöôùc cuûa ngoaïi ñaïo, nhö kinh noùi: Xa lìa caùc ruoäng toäi loãi.

17. Thò hieän ruoäng phöôùc Tam baûo, nhö kinh noùi: Chæ roõ ruoäng phöôùc thieän.

Ñaõ noùi phaàn naêng quaùn thanh tònh. Tieáp theo laø noùi phaàn phaùp sôû quaùn. Kinh: “Hoâm nay Ta neân quaùn saùt phaùp aáy. Ai ñaït ñöôïc quaû vò voâ

thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc? Duøng trí nhö theá naøo ñeå ñaït ñöôïc quaû vò voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc? Theá naøo laø quaû vò Voâ thöôïng Chaùnh giaùc ñaõ chöùng ñöôïc?”

Luaän: Nhôø vaøo ngöôøi nhö theá naøo maø coù naêng löïc chöùng quaû Boà- ñeà? Nhôø vaøo trí nhö theá naøo maø coù theå chöùng quaû Boà-ñeà? Theá naøo laø quaû vò Boà-ñeà ñaõ chöùng? Quaùn saùt ba phaùp aáy, thì ôû trong ba ñôøi ñeàu laø hö voïng phaân bieät chöù khoâng coù Theå chaân thaät.

Kinh: “Laø duøng thaân ñaït ñöôïc, hay laø duøng taâm ñaït ñöôïc? Neáu duøng thaân ñaït ñöôïc, nhöng thaân thì khoâng bieát-khoâng hieåu, nhö coû caây- nhö ñaát ñaù-nhö boùng aûnh, khoâng heà nhaän bieát ñeàu laø do boán ñaïi taïo ra, töø cha meï sinh ra, taùnh cuûa thaân laø voâ thöôøng, nhôø vaøo aùo quaàn-aên uoáng-ñoà naèm-taém goäi maø ñöôïc toàn taïi. Phaùp naøy chaéc chaén quay veà vôùi hö hoaïi vaø huûy hoaïi”.

Luaän: Kinh noùi laø duøng thaân ñaït ñöôïc, hay laø duøng taâm ñaït ñöôïc? Voán neâu roõ thaân vaø taâm khoâng chöùng ñöôïc boà ñeà. Ñaây laø trình baøy nghóa gì? Bôûi vì taùch rôøi thaân-taâm laïi khoâng coù gì laø thaät, gioáng nhö ngöôøi ngu si phaân bieät hö voïng maø thoâi, chöù voán khoâng coù söï chöùng ngoä Boà-ñeà nhö vaäy. Nhôø vaøo ngöôøi nhö theá naøo maø coù naêng löïc chöùng ñöôïc Boà-ñeà? Phaùp aáy ôû trong ba ñôøi ñeàu laø phaân bieät hö voïng chöù khoâng coù theå chaân thaät, laø chæ roõ khoâng phaûi laø thaân maø chöùng ñöôïc Boà-ñeà coù taùm loaïi phaùp chæ roõ thaân aáy khoâng chöùng ñöôïc Boà-ñeà. Nhöõng gì laø taùm phaùp? Ñoù laø:

1. Khoâng coù ngöôøi laøm ra, nhö kinh noùi: Neáu duøng thaân ñaït ñöôïc


nhöng thaân thì khoâng bieát-khoâng hieåu. 2. Hö voïng giöõ laáy töôùng thaønh töïu, nhö kinh noùi: Nhö coû caây-nhö

ñaát ñaù-nhö boùng aûnh. 3. Xa lìa moïi yù töôûng, nhö kinh noùi: Khoâng heà nhaän bieát. 4. Nhôø vaøo caùc nhaân duyeân hoøa hôïp maø sinh ra, nhö kinh noùi: Ñeàu

laø do boán ñaïi taïo ra. 5. Theå voán laø baát tònh, nhö kinh noùi: Töø cha meï sinh ra. 6. YÙ nieäm khoâng döøng laïi, nhö kinh noùi: Taùnh cuûa thaân laø voâ

thöôøng. 7. Nhö vaät muïc naùt nguy hieåm khoâng theå giöõ gìn coøn maõi, nhö kinh

noùi: Nhôø vaøo aùo quaàn-aên uoáng-ñoà naèm-taém goäi maø ñöôïc toàn taïi. 8. Theå laø khoâng chaân thaät, nhö kinh noùi: Phaùp naøy chaéc chaén quay

veà vôùi hö hoaïi vaø huûy dieät. Ñaõ noùi veà phaàn neâu roõ khoâng phaûi do thaân maø chöùng ñöôïc Boà-ñeà, nhôø vaøo ngöôøi nhö theá naøo maø coù naêng löïc chöùng ñöôïc Boà ñeà, vì phaùp aáy ôû trong ba ñôøi ñeàu laø phaân bieät hö voïng chöùng khoâng coù theå chaân thaät. Tieáp theo noùi veà phaàn nhôø vaøo trí nhö theá naøo maø coù theå chöùng ñöôïc Boà ñeà? Phaùp aáy ôû trong ba ñôøi ñeàu laø phaân bieät hö voïng chöù khoâng coù Theå chaân thaät, laø neâu roõ khoâng phaûi do taâm maø chöùng ñöôïc Boà ñeà.

Kinh: “Neáu duøng taâm ñaït ñöôïc, nhöng taâm thì nhö huyeãn töø caùc duyeân maø sinh ra, khoâng coù nôi choán-khoâng coù hình töôùng-khoâng coù vaät-khoâng coù gì voán coù”.

Luaän: Coù saùu loaïi phaùp neâu roõ taâm aáy khoâng ñaït ñöôïc Boà ñeà. Nhö theá naøo laø saùu phaùp? Ñoù laø:

1. Phaøm phu ngu si bò meâ hoaëc löøa doái hö voïng maø nhìn thaáy phaùp ñieân ñaûo, nhö kinh noùi: Taâm thì nhö huyeãn.

2. Döïa vaøo nhöõng nhaân duyeân thieän-baát thieän sinh ra, nhö kinh noùi: Töø caùc duyeân maø sinh ra.

3. Truù xöù khoâng nhaát ñònh, nhö kinh noùi: Khoâng coù nôi choán. 4. Phaân bieät hö voïng giöõ laáy töôùng chöù thaät ra khoâng theå coù ñöôïc,

nhö kinh noùi: Khoâng coù hình töôùng. 5. Töï taùnh roãng khoâng, nhö kinh noùi: Khoâng coù vaät gì. 6. Haønh xa xaêm, nhö kinh noùi: Khoâng coù gì voán coù. Ñaõ noùi veà phaàn neâu roõ khoâng phaûi do taâm maø chöùng ñöôïc Boà-ñeà,

duøng trí nhö theá naøo ñeå ñaït ñöôïc Boà-ñeà, vì phaùp aáy ôû trong ba ñôøi ñeàu laø phaân bieät hö voïng chöù khoâng coù Theå chaân thaät. Tieáp theo noùi veà phaàn theá naøo laø Boà-ñeà ñaõ chöùng ñöôïc? Bôûi vì phaùp aáy ôû trong ba ñôøi ñeàu laø phaân bieät hö voïng chöù khoâng coù Theå chaân thaät.


www.daitangkinh.org

Kinh: “Boà-ñeà laø chæ coù teân goïi, do theá tuïc maø noùi, chöù noù khoâng coù aâm thanh, khoâng coù hình saéc, khoâng coù thaønh töïu, khoâng coù haønh ñoäng, khoâng coù ñi vaøo, khoâng theå troâng thaáy, khoâng theå nöông töïa, ñoaïn tuyeät con ñöôøng tôùi lui, vöôït qua moïi ngoân töø dieãn taû. Vöôït ra ngoaøi ba coõi, khoâng thaáy-khoâng-nghe-khoâng hieåu-khoâng vöôùng, khoâng quaùn saùt-lìa hyù luaän, khoâng tranh caõi-khoâng neâu ra, khoâng theå nhìn-khoâng theå thaáy, khoâng coù tieáng vang-khoâng coù vaên töï, lìa ngoân ngöõ noùi naêng”.

Luaän: Kinh noùi Boà-ñeà laø chæ coù teân goïi do theá tuïc maø noùi, laø chæ roõ phaùp coù theå chöùng ngoä chæ coù teân goïi, do söï phaân bieät hö voïng chöù Theå cuûa noù khoâng coù thaät.

Boà-ñeà chæ coù teân goïi do theá tuïc maø noùi, coù hai möôi ba loaïi: Nhöõng gì laø hai möôi ba loaïi? Ñoù laø:

1. Khoâng coù söï vieäc, nhö kinh noùi: Khoâng coù aâm thanh. 2. Vöôït qua caûnh giôùi cuûa giaùc, nhö kinh noùi: Khoâng coù hình saéc. 3. Theå caùc phaùp roãng khoâng, nhö kinh noùi: Khoâng coù thaønh töïu. 4. Lìa caùc töôùng, nhö kinh noùi: Khoâng coù haønh ñoäng. 5. Vöôït qua taát caû caûnh giôùi cuûa phaøm phu theá gian, nhö kinh noùi:

Khoâng coù ñi vaøo. 6. Vöôït qua caûnh giôùi cuûa thöùc, nhö kinh noùi: Khoâng theå troâng

thaáy. töïa.

7. Khoâng coù nôi coù theå döïa vaøo, nhö kinh noùi: Khoâng theå nöông 8. Khoâng sinh-dieät, nhö kinh noùi: Ñoaïn tuyeät con ñöôøng tôùi lui. 9. Vöôït qua taát caû teân goïi cuûa theá gian, nhö kinh noùi: Vöôït qua moïi

ngoân töø dieãn taû. 10. Haønh thieän-haønh baát thieän nhöng caùc phaùp khoâng theå coù ñöôïc,

nhö kinh noùi: Vöôït ra ngoaøi ba coõi. 11. Lìa caùi thaáy, nhö kinh noùi: Khoâng thaáy. 12. Vöôït qua caûnh giôùi cuûa nhó thöùc, nhö kinh noùi: Khoâng nghe. 13. Vöôït qua caûnh giôùi cuûa yù thöùc, nhö kinh noùi: Khoâng hieåu. 14. Khoâng ñöùng laïi, nhö kinh noùi: Khoâng vöôùng. 15. Nhö hö khoâng, nhö kinh noùi: Khoâng quaùn saùt. 16. Voâ vi, nhö kinh noùi: Lìa hyù luaän. 17. Khoâng coù caùc hoaïn naïn, lìa caùc höõu laäu, nhö kinh noùi: Khoâng

tranh caõi. 18. Vöôït qua caûnh giôùi cuûa trí nhoû heïp, nhö kinh noùi: Khoâng neâu

ra. 19. Voâ löôïng, nhö kinh noùi: Khoâng theå nhìn.


thaáy.

töï.

20. Ngöôøi khaùc khoâng theå troâng thaáy, nhö kinh noùi: Khoâng theå 21. Trong taâm khoâng bieát gì, nhö kinh noùi: Khoâng coù tieáng vang. 22. Khoâng coù vaät gì coù theå troâng thaáy, nhö kinh noùi: Khoâng coù vaên 23. Khoâng theå noùi, nhö kinh noùi: Lìa ngoân ngöõ noùi naêng. Kinh: “Nhö vaäy, ngöôøi coù naêng löïc chöùng ñöôïc Boà ñeà, duøng trí

nhö theá naøo ñeå chöùng ñöôïc Boà-ñeà, phaùp Boà-ñeà ñaõ chöùng ñöôïc; thì caùc phaùp nhö vaäy chæ coù danh töï, chæ noùi theo giaû danh, chæ noùi theo söï hoøa hôïp cuûa teân goïi. Döïa vaøo teân goïi cuûa theá tuïc maø noùi, khoâng coù phaân bieät nhöng phaân bieät maø noùi, giaû thaønh töïu chöù khoâng coù thaønh töïu, khoâng coù vaät maø lìa xa vaät, khoâng giöõ laáy, khoâng theå dieãn taû, khoâng vöôùng maéc. Nôi aáy khoâng coù ngöôøi chöùng ngoä, khoâng duøng phaùp naøo ñeå chöùng ngoä, cuõng khoâng coù phaùp naøo ñaùng chöùng ngoä. Thoâng ñaït nhö vaäy thì ñoù goïi laø ñaït ñöôïc quaû vò voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, khoâng khaùc bieät-lìa xa khaùc bieät, khoâng coù töôùng Boà-ñeà”.

Luaän: Tieáp theo noùi ñeán chöùng ngoä Boà ñeà nhö theá naøo? Boà ñeà cuõng chæ coù danh töï-giaû danh, döïa vaøo theá tuïc maø noùi, voán laø phaân bieät hö voïng chöù khoâng coù theå chaân thaät.

Söï chöùng ngoä ñoù döïa vaøo teân goïi cuûa theá tuïc maø noùi coù saùu loaïi. Nhöõng gì laø saùu loaïi? Ñoù laø:

1. Phaân bieät khoâng thaät, nhö kinh noùi: Khoâng coù phaân bieät nhöng phaân bieät maø noùi.

2. Theå roãng khoâng, nhö kinh noùi: Giaû thaønh töïu chöù khoâng coù thaønh töïu.

3. Ngaõ khoâng theå coù ñöôïc, nhö kinh noùi: Khoâng coù vaät, maø lìa xa vaät.

4. Vöôït qua tueä cuûa theá gian, nhö kinh noùi: Khoâng giöõ laáy. 5. Vöôït qua ngoân ngöõ dieãn taû, nhö kinh noùi: Khoâng theå dieãn taû. 6. Xa lìa ngaõ vaø ngaõ sôû, nhö kinh noùi: Khoâng vöôùng maéc. Laïi nöõa,

kinh noùi: Nôi aáy khoâng coù ngöôøi chöùng ngoä, khoâng duøng phaùp naøo ñeå chöùng ngoä, cuõng khoâng coù phaùp naøo ñaùng chöùng ngoä. Thoâng ñaït nhö vaäy thì ñoù goïi laø ñaït ñöôïc quaû vò Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.

Ñaây laø trình baøy veà nghóa gì? Trình baøy veà ngöôøi coù naêng löïc chöùng ngoä, trình baøy veà trí ñöôïc söû duïng ñeå chöùng ngoä vaø trình baøy veà caûnh giôùi ñaõ chöùng ngoä.

Phaùp nhö vaäy, thì duøng phaùp nhö theá naøo? Duøng trí tueä chính xaùc tuyeät vôøi, bieát ñuùng nhö thaät veà ñieàu ñaõ thaáy-ñieàu ñaõ bieát-ñieàu ñaõ chöùng,


www.daitangkinh.org

ñoù goïi laø ñaït ñöôïc quaû vò voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Laïi nöõa, kinh noùi: Khoâng khaùc bieät-lìa xa khaùc bieät, khoâng coù

töôùng Boà-ñeà. Ñaây laø trình baøy veà nghóa gì? Hai caâu khoâng khaùc bieät-lìa xa khaùc bieät laø trình baøy veà phaùp ñöôïc chöùng ñaéc laø thanh tònh vaéng laëng. Khoâng coù töôùng Boà-ñeà, nghóa naøy nhö tröôùc ñaõ noùi.

Ñaõ noùi xong phaàn phaùp sôû quaùn, tieáp theo noùi ñeán phaàn phaùt khôûi.

Trong naøy laïi coù nghóa gì? Bôûi vì noùi nhaäp Tam-muoäi xong, maø luùc thuyeát phaùp ñaõ ñeán, vì vaäy thuaän theo phaùt khôûi. Laïi nöõa, ôû trong naøy coù hai nghóa:

1. Duøng nghóa ñaõ quaùn saùt trong Tam-muoäi, Ñöùc Phaät muoán noùi cho Boà-taùt Vaên-thuø-sö-lôïi bieát.

2. Boà-taùt Vaên-thuø hoûi, Ñöùc Nhö Lai traû lôøi. Vì sao Ñöùc Nhö Lai chæ noùi vôùi Boà-taùt Vaên-thuø-sö-lôïi maø khoâng noùi vôùi caùc vò khaùc? Vì döïa vaøo traû lôøi cho Boà-taùt Vaên-thuø-sö-lôïi, Nhö Lai môùi giaûng noùi phaùp naøy. Laïi nöõa, taïi sao chæ noùi phaùp naøy vôùi Boà-taùt Vaên-thuø-sö-lôïi? Vì phaùp moân Nhö Lai giaûng noùi ôû ñaây raát saâu xa, cho neân Ñöùc Nhö Lai noùi cho Boà-taùt trí tueä thaâm dieäu (Vaên-thuø) aáy thoâi.

Laïi nöõa, vì sao chæ coù Boà-taùt Vaên-thuø-sö-lôïi hoûi? Vì Nhö Lai chæ baûo vôùi Boà-taùt Vaên-thuø-sö-lôïi maø thoâi, cho neân, Boà-taùt Vaên-thuø hoûi voán coù nghóa tuøy thuaän.

Boà-taùt Vaên-thuø neâu ra caâu hoûi, vì taâm thanh tònh cho neân hoûi vaø traû lôøi ñeàu thanh tònh. Tieáp theo laø noùi roõ phaàn thuyeát giaûng.

Kinh: “Luùc baáy giôø Phaùp Vöông töû Vaên-thuø-sö-lôïi ôû trong ñaïi hoäi, ñöùng beân phaûi Ñöùc Phaät caàm loïng quyù baùu lôùn ñeå che phía treân Ñöùc Phaät. Luùc aáy, Vaên-thuø-sö-lôïi ngaàm bieát Ñöùc Theá Toân ñaõ nghó nhö vaäy, lieàn thöa vôùi Ñöùc Phaät raèng: Thöa Ñöùc Theá Toân! Neáu Boà ñeà nhö vaäy, thì ngöôøi thieän nam-ngöôøi thieän nöõ laøm sao truù vaøo Boà ñeà maø phaùt taâm? Ñöùc Phaät baûo vôùi Vaên-thuø-sö-lôïi: Ngöôøi thieän nam-ngöôøi thieän nöõ neân bieát töôùng Boà ñeà nhö vaäy maø phaùt taâm an truù. Vaên-thuø-sö-lôïi thöa: Thöa Ñöùc Theá Toân! Töôùng Boà ñeà thì neân bieát theá naøo? Ñöùc Phaät baûo Vaên- thuø-sö-lôïi: Töôùng Boà ñeà laø vöôït ra ngoaøi ba coõi, vöôït qua taát caû ngoân ngöõ danh töï cuûa theá tuïc, vöôït qua taát caû tieáng vang khoâng coù phaùt khôûi maø phaùt taâm, khoâng coøn nhöõng phaùt khôûi laø phaùt taâm an truù Boà ñeà. Vì vaäy, naøy Vaên-thuø-sö-lôïi! Caùc ñaïi Boà taùt vöôït qua taát caû nhöõng söï phaùt khôûi laø phaùt taâm an truù. Naøy Vaên-thuø-sö-lôïi! Khoâng coù phaùt khôûi laø phaùt taâm an truù Boà ñeà. Naøy Vaên-thuø-sö-lôïi! Phaùt taâm Boà ñeà, khoâng truù vaøo vaät naøo maø phaùt khôûi laø phaùt taâm an truù Boà ñeà. Naøy Vaên-thuø-sö-lôïi!


Phaùt taâm Boà ñeà khoâng truù vaøo chöôùng ngaïi laø phaùt taâm an truù Boà ñeà. Naøy Vaên-thuø-sö-lôïi! Phaùt taâm Boà ñeà, nhö truù vaøo phaùp taùnh laø phaùt taâm an truù boà ñeà. Naøy Vaên-thuø-sö-lôïi! Phaùt taâm Boà ñeà, khoâng chaáp tröôùc taát caû caùc phaùp laø phaùt taâm an truù boà ñeà. Naøy Vaên-thuø-sö-lôïi! Phaùt taâm Boà ñeà, khoâng phaù hoaïi ñuùng nhö thaät teá laø phaùt taâm an truù Boà ñeà. Naøy Vaên- thuø-sö-lôïi! Phaùt taâm Boà ñeà khoâng ñoåi-khoâng theâm-khoâng khaùc-khoâng moät laø phaùt taâm an truù Boà ñeà. Naøy Vaên-thuø-sö-lôïi! Phaùt taâm Boà ñeà, nhö caûnh töôûng trong göông, ngoïn löûa luùc noùng böùc, nhö boùng aûnh-nhö tieáng vang-nhö hö khoâng, nhö aùnh traêng trong nöôùc, neân thích hôïp nhö vaäy maø phaùt taâm an truù Boà ñeà!”

Luaän: Phaùt khôûi thanh tònh ñoái vôùi taâm Boà ñeà, coù chín loaïi. Nhöõng gì laø chín loaïi? Ñoù laø:

1. Töø boû taát caû hyù luaän, nhö kinh noùi: Naøy Vaên-thuø-sö-lôïi! Khoâng coù phaùt khôûi laø phaùt taâm an truù Boà ñeà.

2. Töø boû chaáp thuû caùc phaùp, nhö kinh noùi: Naøy Vaên-thuø-sö-lôïi! Phaùt taâm Boà ñeà, khoâng truù vaøo vaät naøo maø phaùt khôûi laø phaùt taâm an truù Boà ñeà.

3. Nhö hö khoâng, nhö kinh noùi: Naøy Vaên-thuø-sö-lôïi! Phaùt taâm Boà ñeà, khoâng truù vaøo chöôùng ngaïi laø phaùt taâm an truù Boà ñeà.

4. Vaéng laëng, nhö kinh noùi: Naøy Vaên-thuø-sö-lôïi! Phaùt taâm Boà ñeà, nhö truù vaøo phaùp taùnh laø phaùt taâm an truù Boà ñeà.

5. Töø boû chaáp thuû vaøo töôùng thöôøng-voâ thöôøng, nhö kinh noùi: Naøy Vaên-thuø-sö-lôïi! Phaùt taâm Boà ñeà, khoâng chaáp tröôùc taát caû caùc phaùp laø phaùt taâm an truù Boà ñeà.

6. Khoâng phæ baùng ñaïo-khoâng töø boû ñaïo, nhö kinh noùi. Naøy Vaên- thuø-sö-lôïi! Phaùt taâm Boà ñeà khoâng phaù hoaïi ñuùng nhö thaät teá laø phaùt taâm an truù Boà ñeà.

7. Lìa xa baøi baùng-lìa xa ñaém tröôùc, nhö kinh noùi: Naøy Vaên-thuø- sö-lôïi! Phaùt taâm Boà ñeà, khoâng ñoåi-khoâng theâm-khoâng khaùc-khoâng moät laø phaùt taâm an truù Boà ñeà.

8. Tieán vaøo moät töôùng cuûa taát caû caùc phaùp, nhö kinh noùi: Naøy Vaên-thuø-sö-lôïi! Phaùt taâm Boà ñeà, nhö caûnh töôïng trong göông, nhö ngoïn löûa luùc noùng böùc, nhö boùng aûnh-nhö tieáng vang-nhö hö khoâng, nhö aùnh traêng trong nöôùc, neân thích hôïp nhö vaäy maø phaùt taâm an truù Boà ñeà.

9. Nhö thaät tu haønh Baùt nhaõ Ba-la-maät, coøn laïi boán caâu nhö vöôït ra ngoaøi ba coõi…, nhö tröôùc ñaõ noùi, neân bieát. Ñaõ noùi roõ veà phaàn thuyeát giaûng, tieáp theo noùi veà phaàn uy löïc coâng ñöùc cuûa Boà taùt.

Kinh: Luùc baáy giôø trong phaùp hoäi coù Thieân töû teân goïi Nguyeät Tònh


www.daitangkinh.org

Quang Ñöùc, ñaït ñöôïc taâm baát thoái chuyeån ñoái vôùi ñaïo voâ thöôïng Chaùnh ñaúng chaùnh giaùc, hoûi Vaên-thuø-sö-lôïi raèng: Caùc ñaïi Boà taùt, ban ñaàu quaùn saùt phaùp naøo maø thöïc haønh Boà taùt haïnh? Döïa vaøo phaùp naøo maø thöïc haønh Boà taùt haïnh? Vaên-thuø-sö-lôïi ñaùp raèng: Naøy Thieân töû! Caùc ñaïi Boà taùt thöïc haønh, laáy Ñaïi bi laøm caên baûn giuùp cho caùc chuùng sinh. Thieân töû laïi hoûi: Thöa vaên-thuø-sö-lôïi! Taâm Ñaïi bi cuûa caùc Ñaïi Boà taùt, laáy gì laøm caên baûn? Vaên-thuø-sö-lôïi ñaùp? Naøy Thieân töû! Taâm Ñaïi bi cuûa caùc Ñaïi Boà taùt, laáy tröïc taâm laøm caên baûn. Thieân töû laïi hoûi: Thöa Vaên-thuø-sö-lôïi! Tröïc taâm cuûa caùc ñaïi Boà taùt, laáy gì laøm caên baûn? Vaên-thuø-sö-lôïi ñaùp: Naøy thieân töû! Tröïc taâm cuûa caùc ñaïi Boà taùt, laáy taâm bình ñaúng ñoái vôùi taát caû chuùng sinh laøm caên baûn. Thieân töû laïi hoûi: Thöa Vaên-thuø-sö-lôïi! Taâm bình ñaúng ñoái vôùi taát caû chuùng sinh cuûa caùc Ñaïi Boà taùt, laáy gì laøm caên baûn? Vaên-thuø-sö-lôïi ñaùp: Naøy Thieân töû! Taâm bình ñaúng ñoái vôùi taát caû chuùng sinh cuûa caùc Ñaïi Boà taùt, laáy haïnh khoâng khaùc bieät-xa rôøi khaùc bieät laøm caên baûn. Thieân töû laïi hoûi: Thöa Vaên-thuø-sö-lôïi! Haïnh khoâng khaùc bieät-xa rôøi khaùc cuûa caùc ñaïi Boà taùt, laáy gì laøm caên baûn? Vaên-thuø- sö-lôïi ñaùp: Naøy Thieân töû! Haïnh khoâng khaùc bieät-xa lìa khaùc bieät cuûa caùc Ñaïi Boà taùt, laáy taâm raát thanh tònh laøm caên baûn. Thieân töû laïi hoûi: Thöa Vaên-thuø-sö-lôïi! Taâm raát thanh tònh cuûa caùc Ñaïi Boà taùt, laáy gì laøm caên baûn? Vaên-thuø-sö-lôïi ñaùp: Naøy Thieân töû! Taâm raát thanh tònh cuûa caùc Ñaïi Boà taùt, laáy taâm voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc laøm caên baûn.

Thieân töû laïi hoûi: Thöa Vaên-thuø-sö-lôïi! Taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc cuûa caùc Ñaïi Boà taùt, laáy gì laøm caên baûn? Vaên-thuø-sö-lôïi ñaùp: Naøy thieân töû! Taâm voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc cuûa caùc Ñaïi Boà taùt, laáy Luïc ñoä Ba-la-maät laøm caên baûn. Thieân töû laïi hoûi: Thöa Vaên- thuø-sö-lôïi! Luïc ñoä Ba-la-maät cuûa caùc ñaïi Boà taùt, laáy gì laøm caên baûn? Vaên-thuø-sö-lôïi ñaùp: Naøy Thieân töû! Luïc ñoä ba-la-maät cuûa caùc ñaïi Boà taùt, laáy tueä phöông tieän laøm caên baûn. Thieân töû laïi hoûi: Thöa vaên-thuø-sö-lôïi! Tueä phöông tieän cuûa caùc Ñaïi Boà taùt, laáy gì laøm caên baûn? Vaên-thuø-sö-lôïi ñaùp: Naøy Thieân töû! Tueä phöông tieän cuûa caùc Ñaïi Boà taùt, laáy taâm khoâng phoùng tuùng laøm caên baûn. Thieân töû laïi hoûi: Thöa Vaên-thuø-sö-lôïi! Taâm khoâng phoùng tuùng cuûa caùc ñaïi Boà taùt, laáy gì laøm caên baûn? Vaên-thuø-sö- lôïi ñaùp: Naøy Thieân töû! Taâm khoâng phoùng tuùng cuûa caùc ñaïi Boà taùt, laáy ba thieän haïnh laøm caên baûn. Thieân töû laïi hoûi: Thöa Vaên-thuø-sö-lôïi! Ba thieän haïnh cuûa caùc Ñaïi Boà taùt, laáy gì laøm caên baûn? Vaên-thuø-sö-lôïi ñaùp: Naøy Thieân töû! Ba thieän haïnh cuûa caùc Ñaïi Boà taùt, laáy möôøi thieän nghieäp ñaïo laøm caên baûn. Thieân töû laïi hoûi: Thöa Vaên-thuø-sö-lôïi! Möôøi thieän nghieäp ñaïo cuûa caùc Ñaït Boà taùt, laáy gì laøm caên baûn? Vaên-thuø-sö-lôïi ñaùp: Naøy


Thieân töû! Möôøi thieän nghieäp ñaïo cuûa caùc Ñaïi Boà taùt, laáy trì giôùi laøm caên baûn. Thieân töû laïi hoûi: Thöa Vaên-thuø-sö-lôïi! Söï trì giôùi cuûa caùc Ñaïi Boà taùt, laáy gì laøm caên baûn? Vaên-thuø-sö-lôïi ñaùp: Naøy Thieân töû! Söï trì giôùi cuûa caùc Ñaïi Boà taùt, laáy söï nhôù nghó chính ñaùng laøm caên baûn. Thieân töû laïi hoûi: Thöa Vaên-thuø-sö-lôïi! Söï nhôù nghó chính ñaùng cuûa caùc Ñaïi Boà taùt, laáy gì laøm caên baûn? Vaên-thuø-sö-lôïi ñaùp: Naøy Thieân töû! Söï nhôù nghó chính ñaùng cuûa caùc Ñaïi Boà taùt, laáy söï quaùn saùt chính xaùc laøm caên baûn. Thieân töû laïi hoûi: Thöa Vaên-thuø-sö-lôïi! Söï quaùn saùt chính xaùc cuûa caùc ñaïi Boà taùt, laáy gì laøm caên baûn? Vaên-thuø-sö-lôïi ñaùp: Naøy Thieân töû! Söï quaùn saùt chính xaùc cuûa caùc ñaïi Boà taùt, laáy yù nieäm vöõng chaéc khoâng queân laøm caên baûn”.

Luaän: Uy löïc coâng ñöùc cuûa Boà taùt coù hai loaïi. Nhöõng gì laø hai loaïi? Ñoù laø:

1. Nhö taâm mong caàu thì taát caû ñeàu thoûa maõn. 2. Laïc thuyeát bieän taøi, thuyeát phaùp khoâng coù gì chöôùng ngaïi. Nhö taâm mong caàu thì taát caû ñeàu thoûa maõn, bôûi vì phaùt khôûi caùc

phaùp voâ cuøng thuø thaéng, toát ñeïp baäc nhaát. Phaùt khôûi caùc phaùp voâ cuøng thuø thaéng, toát ñeïp baäc nhaát aáy, coù möôøi boán loaïi. Nhöõng gì laø möôøi boán loaïi? Ñoù laø:

1. Tieáp nhaän giaùo phaùp khoâng queân, nhö kinh: Thieân töû laïi hoûi: Thöa Vaên-thuø-sö-lôïi! Söï quaùn saùt chính xaùc cuûa caùc Ñaïi Boà taùt, laáy gì laøm caên baûn? Vaên-thuø-sö-lôïi ñaùp: Naøy Thieân töû! Söï quaùn saùt chính xaùc cuûa caùc Ñaïi Boà taùt, laáy yù nieäm vöõng chaéc khoâng queân laøm caên baûn.

2. Kheùo tieáp nhaän chaùnh giaùo quaùn saùt caùc phaùp höõu vi, nhö kinh: Thieân töû laïi hoûi: Thöa Vaên-thuø-sö-lôïi! Söï nhôù nghó chính ñaùng cuûa caùc Ñaïi Boà taùt laáy gì laøm caên baûn? Vaên-thuø-sö-lôïi ñaùp: Naøy Thieân töû! Söï nhôù nghó chính ñaùng cuûa caùc Ñaïi Boà taùt, laáy söï quaùn saùt chính xaùc laøm caên baûn.

3. Khoâng coù loãi laàm nôi truù xöù cuûa mình, nhö kinh: Thieân töû laïi hoûi: Thöa vaên-thuø-sö-lôïi! Söï trì giôùi cuûa caùc Ñaïi Boà taùt, laáy gì laøm caên baûn? Vaên-thuø-sö-lôïi ñaùp: Naøy Thieân töû! Söï trì giôùi cuûa caùc Ñaïi Boà taùt, laáy söï nhôù nghó chính ñaùng laøm caên baûn.

4. Khoâng tuøy thuaän vôùi nhöõng loãi laàm, nhö kinh: Thieân töû laïi hoûi: Thöa vaên-thuø-sö-lôïi! Möôøi thieän nghieäp ñaïo cuûa caùc ñaïi Boà taùt, laáy gì laøm caên baûn? Vaên-thuø-sö-lôïi ñaùp: Naøy Thieân töû! Möôøi thieän nghieäp ñaïo cuûa caùc ñaïi Boà taùt, laáy trì giôùi laøm caên baûn.

5. Coá gaéng tu taäp möôøi thieän nghieäp ñaïo, nhö kinh: Thieân töû laïi hoûi: Thöa Vaên-thuø-sö-lôïi! Ba thieän haïnh cuûa caùc Ñaïi Boà taùt, laáy gì laøm


www.daitangkinh.org

caên baûn? Vaên-thuø-sö-lôïi ñaùp: Naøy Thieân töû! Ba thieän haïnh cuûa caùc Ñaïi Boà taùt, laáy möôøi thieän nghieäp ñaïo laøm caên baûn.

6. Nghieäp cuûa thaân-mieäng-yù laø ba phaùp thanh tònh, nhö kinh: Thieân töû laïi hoûi: Thöa Vaên-thuø-sö-lôïi! Taâm khoâng phoùng tuùng cuûa Ñaïi Boà taùt, laáy gì laøm caên baûn? Vaên-thuø-sö-lôïi ñaùp: Naøy Thieân töû! Taâm khoâng phoùng tuùng cuûa caùc Ñaïi Boà taùt, laáy ba thieän haïnh laøm caên baûn.

7. Giôùi thanh tònh, nhö kinh: Thieân töû laïi hoûi: Thöa Vaên-thuø-sö-lôïi! Tueä phöông tieän cuûa caùc Ñaïi Boà taùt, laáy gì laøm caên baûn? Vaên-thuø-sö-lôïi ñaùp: Naøy Thieân töû! Tueä phöông tieän cuûa caùc ñaïi Boà taùt, laáy taâm khoâng phoùng tuùng laøm caên baûn.

8. Tuøy thuaän lôïi ích cho taát caû chuùng sinh, nhö kinh: Thieân töû laïi hoûi: Thöa vaên-thuø-sö-lôïi! Luïc ñoä Ba-la-maät cuûa caùc Ñaïi Boà taùt, laáy gì laøm caên baûn? Vaên-thuø-sö-lôïi ñaùp: Naøy Thieân töû! Luïc ñoä Ba-la-maät cuûa caùc Ñaïi Boà taùt, laáy tueä phöông tieän laøm caên baûn.

9. Ñaày ñuû taát caû caùc phaùp trôï ñaïo Boà ñeà, nhö kinh: Thieân töû laïi hoûi: Thöa Vaên-thuø-sö-lôïi! Taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc cuûa caùc Ñaïi Boà taùt, laáy gì laøm caên baûn? Vaên-thuø-sö-lôïi ñaùp: Naøy Thieân töû! Taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc cuûa caùc Ñaïi Boà taùt, laáy Luïc ñoä-ba-la-maät laøm caên baûn.

10. Khoâng heà meät moûi, nhö kinh: Thieân töû laïi hoûi: ThöaVaên-thuø- sö-lôïi! Taâm raát thanh tònh cuûa caùc Ñaïi Boà taùt, laáy gì laøm caên baûn? Vaên- thuø-sö-lôïi ñaùp: Naøy Thieân töû! Taâm raát thanh tònh cuûa caùc Ñaïi Boà taùt, laáy taâm Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc laøm caên baûn.

11. Nghieäp quaû thanh tònh, nhö kinh: Thieân töû laïi hoûi: Thöa Vaên- thuø-sö-lôïi! Haïnh khoâng khaùc bieät-xa rôøi khaùc bieät cuûa caùc ñaïi Boà taùt, laáy gì laøm caên baûn? Vaên-thuø-sö-lôïi ñaùp: Naøy Thieân töû! Haïnh khoâng khaùc bieät-xa rôøi khaùc bieät cuûa caùc Ñaïi Boà taùt, laáy taâm raát thanh tònh laøm caên baûn.

12. Tu haønh thanh tònh, nhö kinh: Thieân töû laïi hoûi: Thöa Vaên-thuø- sö-lôïi! Taâm bình ñaúng ñoái vôùi caùc chuùng sinh cuûa caùc Ñaïi Boà taùt, laáy gì laøm caên baûn? Vaên-thuø-sö-lôïi ñaùp: Naøy thieân töû! Taâm bình ñaúng ñoái vôùi caùc chuùng sinh cuûa caùc Ñaïi Boà taùt, laáy haïnh khoâng khaùc bieät-xa rôøi khaùc bieät laøm caên baûn.

13. Laøm lôïi ích thanh tònh cho taát caû chuùng sinh, nhö kinh: Thieân töû laïi hoûi: Thöa Vaên-thuø-sö-lôïi! Tröïc taâm cuûa caùc Ñaïi Boà taùt, laáy gì laøm caên baûn? Vaên-thuø-sö-lôïi ñaùp: Naøy Thieân töû! Tröïc taâm cuûa caùc ñaïi Boà taùt, laáy taâm bình ñaúng vôùi taát caû chuùng sinh laøm caên baûn.

14. Taâm thanh tònh, nhö kinh: Thieân töû laïi hoûi: Thöa Vaên-thuø-sö-


lôïi! Taâm ñaïi Bi cuûa caùc Ñaïi Boà taùt, laáy gì laøm caên baûn? Vaên-thuø-sö-lôïi ñaùp: Naøy Thieân töû! Taâm ñaïi bi cuûa caùc Ñaïi Boà taùt, laáy tröïc taâm laøm caên baûn.

Coøn trong kinh noùi: “Luùc baáy giôø trong phaùp hoäi coù Thieân töû teân goïi Nguyeät Tònh Quang Ñöùc, ñaït ñöôïc taâm baát thoái chuyeån ñoái vôùi ñaïo Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, hoûi vaên-thuø-sö-lôïi raèng: Caùc Ñaïi Boà taùt, ban ñaàu quaùn saùt phaùp naøo maø thöïc haønh Boà taùt haïnh? Döïa vaøo phaùp naøo maø thöïc haønh Boà taùt haïnh? Vaên-thuø-sö-lôïi ñaùp raèng: Naøy Thieân töû! Caùc Ñaïi Boà taùt thöïc haønh, laáy Ñaïi bi laøm caên baûn giuùp cho caùc chuùng sinh”. Trong kinh laàn löôït hoûi ñaùp nhö vaäy, töø sau höôùng ñeán tröôùc giaûi thích roõ raøng, neân bieát.

Ñaõ noùi veà phaàn nhö taâm mong caàu, taát caû ñeàu ñöôïc thoûa maõn. Tieáp theo noùi veà phaàn laïc thuyeát bieän taøi, thuyeát phaùp khoâng coù gì chöôùng ngaïi.

Kinh: “Thieân töû laïi hoûi: Thöa Vaên-thuø-sö-lôïi! Caùc Ñaïi Boà taùt coù maáy loaïi taâm, coù theå thaønh töïu nhaân-coù theå thaønh töïu quaû? Vaên-thuø-sö- lôïi ñaùp raèng: Naøy Thieân töû! Caùc ñaïi Boà taùt coù boán loaïi taâm, coù theå thaønh töïu nhaân-coù theå thaønh töïu quaû. Nhöõng gì laø boán loaïi? Ñoù laø:

1. Baét ñaàu phaùt taâm. 2. Thöïc haønh phaùt taâm. 3. Phaùt taâm khoâng thoái chuyeån. 4. Phaùt taâm Nhaát sinh boå xöù.

Laïi nöõa, naøy Thieân töû! Baét ñaàu phaùt taâm nhö gieo haït gioáng; thöù hai laø thöïc haønh phaùt taâm, nhö maàm non sinh ra vaø lôùn leân; thöù ba laø phaùt taâm khoâng thoái chuyeån, nhö caønh laù hoa quaû môùi baét ñaàu thaønh töïu; thöù tö laø phaùt taâm Nhaát sinh boå xöù, nhö hoa quaû laù caønh ñaõ coù söû duïng. Laïi nöõa, naøy Thieân töû! Baét ñaàu phaùt taâm nhö trí cuûa ngöôøi thôï ñoùng xe taäp trung vaät lieäu, thöù hai laø thöïc haønh phaùt taâm, nhö trí ñeõo goït söûa chöõa goã gaïc laøm cho saïch seõ; thöù ba laø phaùt taâm khoâng thoái chuyeån, nhö trí laép ñaët xong xuoâi caùc loaïi goã gaïc; thöù tö laø phaùt taâm Nhaát sinh boå xöù, nhö trí laøm xong coã xe ñeå vaän haønh chuyeân chôû.

Laïi nöõa, naøy Thieân töû! Baét ñaàu phaùt taâm nhö traêng môùi moïc; thöù hai laø thöïc haønh phaùt taâm, nhö traêng ngaøy moàng naêm; thöù ba laø phaùt taâm khoâng thoái chuyeån, nhö traêng ngaøy moàng möôøi; thöù tö laø phaùt taâm Nhaát sinh boå xöù, nhö traêng ñeâm möôøi boán. Trí tueä cuûa Nhö Lai nhö traêng trong ñeâm raèm.

Laïi nöõa, naøy Thieân töû! Baét ñaàu phaùt taâm coù naêng löïc vöôït qua ñòa vò Thanh vaên, thöù hai laø thöïc haønh phaùt taâm coù naêng löïc vöôït qua ñòa vò


www.daitangkinh.org

Bích chi Phaät, thöù ba laø phaùt taâm khoâng thoái chuyeån coù naêng löïc vöôït qua ñòa vò Baát ñònh, thöù tö laø phaùt taâm Nhaát sinh boå xöù an truù trong ñòa vò Ñònh.

Laïi nöõa, naøy thieân töû! Baét ñaàu phaùt taâm, nhö trí hoïc baøi ñaàu tieân; thöù hai laø thöïc haønh phaùt taâm, nhö trí hoïc nhöõng baøi hoïc khaùc nhau; thöù ba laø phaùt taâm khoâng thoái chuyeån, nhö trí hoïc veà tính toaùn, thöù tö laø phaùt taâm nhaát sinh boå xöù, nhö trí thoâng hieåu taát caû caùc luaän.

Laïi nöõa, naøy Thieân töû! Baét ñaàu phaùt taâm laø töø nhaân maø sinh ra, thöù hai thöïc haønh phaùt taâm laø töø trí maø sinh ra, thöù ba phaùt taâm khoâng thoái chuyeån laø töø ñoaïn maø sinh ra, thöù tö phaùt taâm Nhaát sinh boå xöù laø töø quaû maø sinh ra.

Laïi nöõa, naøy Thieân töû! Baét ñaàu phaùt taâm thuoäc veà nhaân, thöù hai thöïc haønh phaùt taâm thuoäc veà trí, thöù ba phaùt taâm khoâng thoái chuyeån thuoäc veà ñoaïn, thöù tö phaùt taâm Nhaát sinh boå xöù thuoäc veà quaû.

Laïi nöõa, naøy Thieân töû! Baét ñaàu phaùt taâm do nhaân maø sinh, thöù hai thöïc haønh phaùt taâm do trí maø sinh, thöù ba phaùt taâm khoâng thoái chuyeån do ñoaïn maø sinh, thöù tö phaùt taâm Nhaát sinh boå xöù quaû maø sinh.

Laïi nöõa, naøy Thieân töû! Baét ñaàu phaùt taâm laø phaàn sai bieät cuûa nhaân, thöù hai thöïc haønh phaùt taâm laø phaàn sai bieät cuûa trí, thöù ba phaùt taâm khoâng thoái chuyeån laø phaàn sai bieät cuûa ñoaïn, thöù tö phaùt taâm Nhaát sinh boå xöù laø phaàn sai bieät cuûa quaû.

Laïi nöõa, naøy Thieân töû! Baét ñaàu phaùt taâm, nhö phöông tieän choïn laáy coû thuoác; thöù hai thöïc haønh phaùt taâm, nhö phöông tieän phaân bieät coû thuoác; thöù ba phaùt taâm khoâng thoái chuyeån, nhö phöông tieän coù beänh thì uoáng thuoác; thöù tö phaùt taâm Nhaát sinh boå xöù, nhö phöông tieän coù beänh ñöôïc chöõa laønh.

Laïi nöõa, naøy Thieân töû! Baét ñaàu phaùt taâm, nhö hoïc hoûi sinh trong nhaø phaùp vöông; thöù hai thöïc haønh phaùt taâm, nhö hoïc hoûi phöông phaùp cuûa phaùp vöông, thöù ba phaùt taâm khoâng thoái chuyeån, coù naêng löïc ñaày ñuû ñeå hoïc hoûi phöông phaùp cuûa Phaùp vöông, thöù tö phaùt taâm Nhaát sinh boå xöù, hoïc theo phöông phaùp cuûa Phaùp vöông coù naêng löïc ñaït ñöôïc töï taïi”

Luaän: Laïc thuyeát bieän taøi, thuyeát phaùp khoâng coù gì chöôùng ngaïi, coù boán loaïi phaùt taâm Boà-ñeà nhieáp thuû caû möôøi Ñòa, duøng caùc loaïi sai bieät maø giaûi thích. Caùc loaïi sai bieät aáy coù möôøi hai caâu.

Kinh noùi: “Thieân töû laïi hoûi: Thöa Vaên-thuø-sö-lôïi! Caùc ñaïi Boà taùt coù maáy loaïi taâm, coù theå thaønh töïu nhaân-coù theå thaønh töïu quaû? Vaên-thuø- sö-lôïi ñaùp raèng: Naøy Thieân töû! Caùc Ñaïi Boà taùt coù boán loaïi taâm, coù theå thaønh töïu nhaân-coù theå thaønh töïu quaû. Nhöõng gì laø boán loaïi? Ñoù laø:


1. Baét ñaàu phaùt taâm. 2. Thöïc haønh phaùt taâm. 3. Phaùt taâm khoâng thoái chuyeån. 4. Phaùt taâm Nhaát sinh boå xöù”.

Baét ñaàu phaùt taâm, coù theå laøm nhaân cho thöù hai laø thöïc haønh phaùt taâm. Thöù hai thöïc haønh phaùt taâm, coù theå laøm nhaân cho thöù ba laø phaùt taâm khoâng thoái chuyeån. Thöù ba phaùt taâm khoâng thoái chuyeån, coù theå laøm nhaân cho thöù tö laø phaùt taâm Nhaát sinh boå xöù. Caâu naøy trình baøy veà nhaân thuø thaéng tröôùc kia khoâng maát.

Laïi nhö kinh noùi: “Laïi nöõa, naøy Thieân töû! Baét ñaàu phaùt taâm nhö gieo haït gioáng; thöù hai laø thöïc haønh phaùt taâm, nhö maàm non sinh ra vaø lôùn leân; thöù ba laø phaùt taâm khoâng thoái chuyeån, nhö caønh laù hoa quaû môùi baét ñaàu thaønh töïu; thöù tö laø phaùt taâm Nhaát sinh boå xöù, nhö hoa quaû laù caønh ñaõ coù söû duïng”. Ñaây laø neâu roõ töø nhaân thanh tònh maø thaønh töïu qiaû thanh tònh.

Laïi nhö kinh noùi: “Laïi nöõa, naøy Thieân töû! Baét ñaàu phaùt taâm nhö trí cuûa ngöôøi thôï ñoùng xe taäp trung vaät lieäu”. Ñaây laø döïa vaøo caùc nguyeän thì coù theå nhieáp thuû taát caû Phaät phaùp”. Thöù hai laø thöïc haønh phaùt taâm, nhö trí ñeõo goït söûa chöõa goã gaïc laøm cho saïch seõ”. Ñaây laø thaønh töïu veà giôùi thanh tònh”. Thöù ba laø phaùt taâm khoâng thoái chuyeån, nhö trí laép ñaët xong xuoâi caùc loaïi goã gaïc”. Ñaây laø döïa vaøo tueä phöông tieän tu taäp taát caû caùc haïnh ñeàu töông öng”. Thöù tö laø phaùt taâm Nhaát sinh boå xöù, nhö trí laøm xong coå xe ñeå vaän haønh chuyeân chôû”. Ñaây laø bôûi vì khoâng boû gaùnh naëng ñaõ nhaän laáy tröôùc kia.

Laïi nhö kinh noùi: “Laïi nöõa, naøy Thieân töû! Baét ñaàu phaùt taâm nhö traêng môùi moïc; thöù hai laø thöïc haønh phaùt taâm, nhö traêng ngaøy moàng naêm; thöù ba laø phaùt taâm khoâng thoái chuyeån, nhö traêng ngaøy moàng möôøi; thöù tö laø phaùt taâm Nhaát sinh boå xöù, nhö traêng ñeâm möôøi boán. Trí tueä cuûa Nhö Lai nhö traêng trong ñeâm raèm”. Ñaây laø neâu roõ ñaïi löïc thanh tònh thuø thaéng baäc nhaát.

Laïi nhö kinh noùi: “Laïi nöõa, naøy Thieân töû! Baét ñaàu phaùt taâm coù naêng löïc vöôït qua ñòa vò thanh vaên”. Ñaây laø neâu roõ lôïi caên cuûa Boà taùt tröôùc Sô ñòa, quaùn saùt taát caû caùc phaùp phaàn Boà ñeà”. Thöù hai laø thöïc haønh phaùt taâm coù naêng löïc vöôït qua ñòa vò Bích-chi-Phaät”. Bôûi vì Boà taùt tröôùc Sô ñòa döïa vaøo trí Baùt nhaõ thuø thaéng, coù naêng löïc taäp hôïp voâ löôïng haïnh cuûa caùc Boà taùt. “Thöù ba laø phaùt taâm khoâng thoái chuyeån coù naêng löïc vöôït qua ñòa vò Baát ñònh”. Ñaây laø tieán vaøo Sô ñòa ñaït ñöôïc trí chöùng ngoä. Vaû laïi, vöôït qua haøng Thanh vaên vaø Bích chi-Phaät, laø bôûi vì vöôït qua taát caû


www.daitangkinh.org

coâng duïng thöïc haønh. “Thöù tö laø phaùt taâm Nhaát sinh boå xöù an truù trong ñòa vò Ñònh”. Bôûi vì kheùo an truù trong ñòa vò cuûa haøng Vöông Töû.

Laïi nhö kinh noùi: “Laïi nöõa, naøy Thieân töû! Baét ñaàu phaùt taâm, nhö trí hoïc baøi ñaàu tieân”. Bôûi vì quaùn saùt phaùp tieán vaøo ñòa”. Thöù hai laø thöïc haønh phaùt taâm, nhö trí hoïc nhöõng baøi hoïc khaùc nhau”. Bôûi vì trí tueä taêng tröôûng sai bieät”. Thöù ba laø phaùt taâm khoâng thoái chuyeån, nhö trí hoïc veà tính toaùn”. Bôûi vì trí phöông tieän coù naêng löïc tính bieát taát caû caùc phaùp. “Thöù tö laø phaùt taâm Nhaát sinh boå xöù, nhö trí thoâng hieåu taát caû caùc luaän”. bôûi vì ñaït ñöôïc trí chöùng ngoä.

Laïi nhö kinh noùi: “Laïi nöõa, naøy Thieân töû! Baét ñaàu phaùt taâm laø töø nhaân maø sinh ra”. Bôûi vì töï taùnh thanh tònh voán ñaõ thaønh töïu. “Thöù hai thöïc haønh phaùt taâm laø töø trí maø sinh ra”. Bôûi vì duøng vaên tueä phöông tieän ñeå nhieáp thuû caùc phaùp theá gian vaø xuaát theá gian. “Thöù ba phaùt taâm khoâng thoái chuyeån laø töø ñoaïn maø sinh ra”. Bôûi vì vöôït qua taát caû moïi hyù luaän cuûa theá gian”. Thöù tö phaùt taâm Nhaát sinh boå xöù laø töø quaû maø sinh ra”. Bôûi vì taát caû coâng haïnh thaønh töïu töï nhieân.

Laïi nhö kinh noùi: “Laïi nöõa, naøy Thieân töû! Baét ñaàu phaùt taâm thuoäc veà nhaân”. Bôûi vì Tín-Haïnh trôï ñaïo ñöôïc thuaàn thuïc, vaø nhôø vaøo quaùn saùt caûnh giôùi cuûa Sô ñòa. “Thöù hai thöïc haønh phaùt taâm thuoäc veà trí”. Bôûi vì döïa vaøo caûnh giôùi thuaàn thuïc maø quaùn saùt coâng duïng cuûa caùc haïnh”. Thöù ba phaùt taâm khoâng thoái chuyeån thuoäc veà ñoaïn”. Bôûi vì döïa vaøo caûnh giôùi tu haønh maø chöa ñöôïc phaùp quaùn cuûa Phaät. “Thöù tö phaùt taâm Nhaát sinh boå xöù thuoäc veà quaû”. Bôûi vì döïa vaøo quaû thuaàn thuïc, heã nôi naøo laø quoác ñoä cuûa Phaät, thì thuaän theo thaønh töïu xöù sôû cuûa Phaät, thaønh vò Phaät ôû nôi aáy.

Laïi nhö kinh noùi: “Laïi nöõa, naøy Thieân töû! Baét ñaàu phaùt taâm do nhaân maø sinh”. Bôûi vì taùnh cuûa thieän caên tu haønh khoâng ñieân ñaûo. “Thöù hai thöïc haønh phaùt taâm do trí maø sinh”. Bôûi vì taùnh cuoái cuøng laø phaùp khoâng heà ñieân ñaûo. “Thöù ba phaùt taâm khoâng thoái chuyeån do ñoaïn maø sinh”. Bôûi vì taùnh tu haønh khoâng heà ñieân ñaûo. “Thöù tö phaùt taâm Nhaát sinh boå xöù do quaû maø sinh”. Bôûi vì ñaït ñöôïc taâm töï taïi.

Laïi nhö kinh noùi: “Laïi nöõa, naøy Thieân töû! Baét ñaàu phaùt taâm laø phaân sai bieät cuûa nhaân”. Bôûi vì nhieáp thuû voâ löôïng thieän caên. “Thöù hai thöïc haønh phaùt taâm laø phaàn sai bieät cuûa trí”. Bôûi vì cuoái cuøng thaâu nhieáp voâ löôïng voâ bieân phaùp moân. “Thöù ba phaùt taâm khoâng thoái chuyeån laø phaân sai bieät cuûa ñoaïn”. Bôûi vì tieán vaøo voâ löôïng Tam-muoäi moân. “Thöù tö phaùt taâm Nhaát sinh boå xöù laø phaàn sai bieät cuûa quaû”. Bôûi vì voâ löôïng thaàn thoâng ñeàu söû duïng töï taïi tuøy theo yù mong muoán ñöôïc lôïi ích


thoûa maõn. Laïi nhö kinh noùi: “Laïi nöõa, naøy Thieân töû! Baét ñaàu phaùt taâm, nhö

phöông tieän choïn laáy coû thuoác”. Bôûi vì nhieáp thuû caùc phaùp ñoái trò vôùi caên beänh phieàn naõo. “Thöù hai thöïc haønh phaùt taâm, nhö phöông tieän phaân bieät coû thuoác”. Bôûi vì bieát caùch ñoái trò vôùi caên beänh phieàn naõo tuøy theo töøng loaïi thuoác töông öng. “Thöù ba phaùt taâm khoâng thoái chuyeån, nhö phöông tieän coù beänh thì uoáng”. Bôûi vì döïa vaøo trí cuûa caùc loaïi phöông tieän tuøy thuaän töông öng maø thoï duïng. “Thöù tö phaùt taâm Nhaát sinh boå xöù, nhö phöông tieän coù beänh ñöôïc chöõa laønh”. Bôûi vì caên beänh phieàn naõo ñaõ ñöôïc dieät tröø.

Laïi nöõa kinh noùi: “Laïi nöõa, naøy Thieân töû! Baét ñaàu phaùt taâm, nhö hoïc hoûi kinh trong nhaø phaùp vöông”. Bôûi vì laøm cho taát caû Thanh vaên vaø Bích-chi-Phaät phaûi haøng phuïc. “Thöù hai thöïc haønh phaùt taâm, nhö hoïc hoûi phöông phaùp cuûa Phaùp vöông”. Bôûi vì hoïc hoûi taát caû caùc phaùp ñeå ñaït ñöôïc nôi choán thuø thaéng. “Thöù ba phaùt taâm khoâng thoái chuyeån, coù naêng löïc ñaày ñuû ñeå hoïc hoûi phöông phaùp cuûa phaùp vöông”. Bôûi vì ñaït ñöôïc quaû thuø thaéng cuûa söï tu ñaïo. “Thöù tö phaùt taâm Nhaát sinh boå xöù, hoïc theo phöông phaùp cuûa phaùp vöông coù naêng löïc ñaït ñöôïc töï taïi”. Bôûi vì ôû trong taát caû caùc phaùp coù naêng löïc ñaït ñöôïc töï taïi khoâng coù gì chöôùng ngaïi.

SOÁ 1531 - VAÊN THUØ LÔÏI BOÀ TAÙT VAÁN BOÀ ÑEÀ KINH LUAÄN - Quyeån Haï 393

www.daitangkinh.org

LUAÄN KINH VAÊN THUØ SÖ LÔÏI BOÀ TAÙT VAÁN BOÀ ÑEÀ

QUYEÅN HAÏ

Luaän: Ñaõ noùi veà phaàn uy löïc coâng ñöùc cuûa Boà taùt, tieáp theo noùi veà

phaàn haïnh sai bieät cuûa Boà taùt. Kinh: “Luùc baáy giôø trong ñaïi chuùng coù Thieân töû teân goïi Ñònh

Quang Minh Chuû, ñaït ñöôïc taâm baát thoái chuyeån ñoái vôùi ñaïo Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Luùc aáy Thieân töû Ñònh Quang Minh Chuû, thöa hoûi Phaùp Vöông töû Vaên-thuø-sö-lôïi raèng: Nhö theá naøo laø ñaïo toùm taét cuoái cuøng cuûa caùc ñaïi Boà taùt? Caùc ñaïi Boà taùt duøng ñaïo toùm taét naøy, nhanh choùng ñaït ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc chaêng? Vaên-thuø- sö-lôïi ñaùp raèng: Naøy Thieân töû! Ñaïo toùm taét cuûa caùc Ñaïi Boà taùt coù hai loaïi, caùc Ñaïi Boà taùt duøng hai ñaïo naøy, nhanh choùng ñaït ñöôïc Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc . Nhöõng gì laø hai? Ñoù laø:

1. Ñaïo phöông tieän. 2. Ñaïo trí tueä.

Phöông tieän laø trí bieát thaâu nhieáp moïi phaùp thieän trí tueä laø trí bieát nhö thaät veà caùc phaùp. Laïi nöõa, phöông tieän laø trí quaùn saùt veà caùc chuùng sinh, trí tueä laø trí lìa xa caùc phaùp. Laïi nöõa, phöông tieän laø trí bieát caùc phaùp töông öng, trí tueä laø trí bieát caùc phaùp khoâng töông öng. Laïi nöõa, phöông tieän laø trí quaùn saùt veà nhaân cuûa ñaïo, trí tueä laø trí dieät nhaân cuûa ñaïo”.

Luaän: Ñöùc Theá toân laø Ñaáng Phaùp vöông ñích thaân ôû trong Ñaïi chuùng, taïi sao laïi hoûi Vaên-thuø-sö-lôïi? Bôûi vì caàn phaûi neâu roõ coâng ñöùc cuûa caùc Ñaïi Boà taùt. Ñaây laø vì nghóa gì? Bôûi vì caùc chuùng sinh ñoái vôùi Boà taùt maø khôûi taâm khinh maïn, thì khieán cho hoï phaùt sinh taâm nieäm toân troïng cung kính. Haïnh sai bieät cuûa caùc Ñaïi Boà taùt coù hai loaïi ñaïo. Nhöõng gì laø hai loaïi? Ñoù laø:


1. Ñaïo cuûa nhaân thanh tònh. 2. Ñaïo cuûa coâng ñöùc thanh tònh.

Ñaïo cuûa nhaân thanh tònh, laø neâu roõ nhaân thanh tònh thuø thaéng. Nhaân thanh tònh thuø thaéng aáy, duøng boán loaïi phaùt taâm ñeå noùi. Nhöõng gì laø boán loaïi? Ñoù laø:

1. Noùi veà trôï ñaïo thanh tònh. 2. Noùi veà coâng ñöùc trí ñaïo. 3. Noùi veà thaät teá chöùng ñaïo. 4. Noùi veà nhö thaät tu haønh ñaïo.

Ñaïo cuûa coâng ñöùc thanh tònh thì coù taùm loaïi. Nhöõng gì laø taùm loaïi? Ñoù laø:

1. Nhieáp thuû trí giaùo hoùa taát caû chuùng sinh, nhö kinh noùi: “Laïi nöõa, phöông tieän laø trí bieát thaâu nhieáp moïi phaùp thieän”.

2. Coù naêng löïc nhaãn chòu caùc haønh baát thieän cuûa taát caû chuùng sinh, nhö kinh noùi: “Trí tueä laø trí bieát nhö thaät veà caùc phaùp”.

3. Quy taäp caùc phaùp thanh tònh, nhö kinh noùi: “Laïi nöõa, phöông tieän laø trí quaùn saùt veà taát caû chuùng sinh”.

4. Quaùn saùt taát caû phaùp phaàn Boà-ñeà, nhö kinh noùi: “Trí tueä laø trí lìa xa caùc phaùp”.

5. Bieát caùc phaùp laø töôùng hoøa hôïp, nhö kinh noùi: “Laïi nöõa, phöông tieän laø trí bieát caùc phaùp töông öng”.

6. Bieát töôùng cuûa caùc phaùp khoâng gioáng nhau, nhö kinh noùi: “Trí tueä laø trí bieát caùc phaùp khoâng töông öng”. Vaû laïi, trí tueä laø trí bieát caùc phaùp khoâng töông öng, laø bôûi vì caùc loaïi taâm nguyeän.

7. Bieát ñuùng nhö thaät veà chuùng sinh coù theå hoùa ñoä, nhö kinh noùi: “Laïi nöõa, phöông tieän laø trí quaùn saùt veà nhaân cuûa ñaïo”.

8. Quy taäp caùc loaïi trôï ñaïo, nhö kinh noùi: “Trí tueä laø trí dieät nhaân cuûa ñaïo”.

Ñaõ noùi veà phaàn ñaïo cuûa coâng ñöùc thanh tònh. Tieáp theo noùi veà ñaïo cuûa nhaân thanh tònh.

Kinh: “Laïi nöõa, phöông tieän laø trí bieát caùc phaùp sai bieät, trí tueä laø trí bieát caùc phaùp khoâng heà sai bieät. Laïi nöõa, phöông tieän laø trí trang nghieâm coõi Phaät, trí tueä laø trí trang nghieâm coõi Phaät bình ñaúng khoâng heà sai bieät. Laïi nöõa, phöông tieän laø trí phuø hôïp vôùi caùc caên haønh cuûa chuùng sinh, trí tueä laø trí khoâng thaáy chuùng sinh. Laïi nöõa, phöông tieän laø trí coù theå ñeán ñöôïc ñaïo traøng, trí tueä laø trí coù naêng löïc chöùng ñöôïc phaùp Boà-ñeà cuûa heát thaûy chö Phaät”.

Luaän: Ñaïo cuûa nhaân thanh tònh cuõng coù taùm loaïi. Nhöõng gì laø taùm


www.daitangkinh.org

loaïi? Ñoù laø: 1. Quaùn saùt caùc phaùp thieän vaø baát thieän, nhö kinh noùi: “Laïi nöõa,

phöông tieän laø trí bieát caùc phaùp sai bieät”. 2. Xa lìa caùc nhaân duyeân caên baûn cuûa taát caû caùc phaùp, nhö kinh

noùi: “Trí tueä laø trí bieát caùc phaùp khoâng heà sai bieät”. 3. Xa lìa taát caû chöôùng ngaïi, nhö kinh noùi: “Laïi nöõa, phöông tieän

laø trí trang nghieâm coõi Phaät”. 4. Ñoaïn tröø taát caû caùc töôùng hoøa hôïp, nhö kinh noùi: “Trí tueä laø trí

trang nghieâm coõi Phaät bình ñaúng khoâng heà sai bieät”. 5. Bieát ñuùng nhö thaät, nhö kinh noùi: “Laïi nöõa, phöông tieän laø trí

phuø hôïp vôùi caùc caên haønh cuûa chuùng sinh”. 6. Hoøa vaøo moät phaùp moân, nhö kinh noùi: “Trí tueä laø trí khoâng thaáy

chuùng sinh”. 7. Bieát ñuùng nhö thaät taát caû phaøm phu ñeàu phaân bieät hö voïng, nhö

kinh noùi: “Laïi nöõa, phöông tieän laø trí coù theå ñeán ñöôïc ñaïo traøng”. 8. Chöùng ñöôïc caûnh giôùi tòch tònh, nhö kinh noùi: “Trí tueä laø trí coù

naêng löïc chöùng ñöôïc phaùp Boà ñeà cuûa heát thaûy chö Phaät.” Kinh: “Laïi nöõa, naøy Thieân töû! Caùc Ñaïi Boà taùt laïi coù hai loaïi ñaïo

toùm taét, caùc ñaïi Boà taùt duøng hai ñaïo naøy, nhanh choùng ñaït ñöôïc ñaïo Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Nhöõng gì laø hai loaïi? Ñoù laø:

1. Trôï ñaïo. 2. Ñoaïn ñaïo.

Trôï ñaïo laø naêm haïnh Ba-la-maät, ñoaïn ñaïo laø Baùt nhaõ Ba-la-maät. Laïi coù hai loaïi ñaïo toùm taét. Nhöõng gì laø hai loaïi? Ñoù laø:

1. Coù trôû ngaïi ñeán ñaïo. 2. Khoâng trôû ngaïi ñeán ñaïo. Coù trôû ngaïi ñeán ñaïo laø naêm haïnh

Ba-la-maät, khoâng trôû ngaïi ñeán ñaïo laø Baùt nhaõ Ba-la-maät. Laïi coù hai loaïi ñaïo toùm taét. Nhöõng gì laø hai loaïi? Ñoù laø:

1. Ñaïo höõu laäu. 2. Ñaïo voâ laäu.

Ñaïo höõu laäu laø naêm haïnh Ba-la-maät, ñaïo voâ laäu laø Baùt nhaõ Ba-la- maät. Laïi coù hai loaïi ñaïo toùm taét. Nhöõng gì laø hai loaïi? Ñoù laø:

1. Ñaïo höõu löôïng. 2. Ñaïo voâ löôïng.

Ñaïo höõu löôïng laø giöõ laáy töôùng phaân bieät, ñaïo voâ löôïng thì khoâng giöõ laáy töôùng phaân bieät. Laïi coù hai loaïi ñaïo toùm taét. Nhöõng gì laø hai loaïi? Ñoù laø:

1. Trí ñaïo.


2. Ñoaïn ñaïo. Trí ñaïo laø töø Ñòa thöù nhaát cho ñeán ñòa thöù baûy, ñoaïn ñaïo laø töø Ñòa

thöù taùm cho ñeán Ñòa thöù möôøi”. Luaän: Laïi coù hai loaïi ñaïo toùm taét. Nhöõng gì laø hai loaïi? Ñoù laø:

1. Ñaïo thuoäc coâng ñöùc. 2. Ñaïo thuoäc trí.

- Ñaïo thuoäc coâng ñöùc laø quy taäp caùc loaïi thieän caên, nhö kinh noùi: “Trôï ñaïo laø naêm haïnh Ba-la-maät”.

- Ñaïo thuoäc trí laø thoâng hieåu taát caû caùc phaùp, nhö kinh noùi: “Ñoaïn ñaïo laø Baùt nhaõ Ba-la-maät.”

Laïi nhö kinh noùi: “Laïi coù hai loaïi ñaïo toùm taét. Nhöõng gì laø hai loaïi? Ñoù laø:

1. Coù trôû ngaïi ñeán ñaïo. 2. Khoâng trôû ngaïi ñeán ñaïo.

Coù trôû ngaïi ñeán ñaïo laø naêm haïnh Ba-la-maät”. Bôûi vì haønh cuûa ba coõi, ñaây laø töø ñòa thöù nhaát trôû veà tröôùc. “Khoâng trôû ngaïi ñeán ñaïo laø Baùt nhaõ Ba-la-maät”. Bôûi vì vöôït qua ba coõi tieán vaøo ñòa thöù nhaát chöùng ñöôïc trí tueä thuø thaéng.


1. Ñaïo höõu laäu. 2. Ñaïo voâ laäu.

Ñaïo höõu laäu laø naêm haïnh Ba-la-maät”. Bôûi vì thaønh töïu quaû cuûa theá gian, ñaây laø töø ñòa thöù nhaát trôû veà tröôùc. “Ñaïo voâ laäu laø Baùt nhaõ Ba- la-maät”. Bôûi vì thaønh töïu quaû cuûa xuaát theá gian, ñaây laø ñaõ ñaït ñöôïc trí tueä xuaát theá gian.


1. Ñaïo höõu löôïng. 2. Ñaïo voâ löôïng.

Ñaïo höõu löôïng laø giöõ laáy töôùng phaân bieät”. Bôûi vì giöõ laáy taát caû caùc caûnh giôùi cuûa Thöùc. “Ñaïo voâ löôïng laø khoâng giöõ laáy töôùng phaân bieät”. Bôûi vì vöôït qua caûnh cuûa Thöùc, khoâng giöõ laáy taát caû nhöõng gì troâng thaáy.


1. Trí ñaïo. 2. Ñoaïn ñaïo.


www.daitangkinh.org

Trí ñaïo laø töø Ñòa thöù nhaát cho ñeán Ñòa thöù baûy”. Bôûi vì bieát ñuùng nhö thaät veà caûnh giôùi höõu vi. “Ñoaïn ñaïo laø töø ñòa thöù taùm cho ñeán Ñòa thöù möôøi”. Bôûi vì bieát ñuùng nhö thaät veà phaùp giôùi voâ vi.

Kinh: “Luùc baáy giôø trong chuùng hoäi coù Ñaïi Boà taùt teân laø Duõng Tu Haønh Trí, hoûi Phaùp vöông töû vaên-thuø-sö-lôïi raèng: Theá naøo laø nghóa cuûa Ñaïi Boà taùt? Theá naøo laø trí cuûa Ñaïi Boà taùt? Vaên-thuø-sö-lôïi ñaùp raèng: Naøy ngöôøi Thieän nam! Nghóa laø khoâng töông öng, trí goïi laø töông öng. Boà taùt Duõng Tu Haønh Trí noùi: Thöa vaên-thuø-sö-lôïi! Theá naøo laø nghóa goïi laø khoâng töông öng? Theá naøo laø trí goïi laø töông öng? Vaên-thuø-sö-lôïi: Naøy ngöôøi thieän nam! Nghóa goïi laø voâ vi, nghóa ñoù khoâng coù moät phaùp naøo cuøng töông öng, khoâng coù moät phaùp naøo khoâng cuøng töông öng. Taïi vì sao? Bôûi vì khoâng thay ñoåi-khoâng coù töôùng. Nghóa thì khoâng coù moät phaùp naøo cuøng töông öng, khoâng coù moät phaùp naøo khoâng cuøng töông öng, bôûi vì nghóa voán khoâng thaønh töïu. Vì vaäy khoâng coù moät phaùp naøo cuøng töông öng, khoâng coù moät phaùp naøo khoâng cuøng töông öng. Nghóa thì khoâng thay ñoåi-khoâng taêng theâm, khoâng coù moät phaùp naøo cuøng töông öng, khoâng coù moät phaùp naøo khoâng cuøng töông öng”.

Luaän: Kinh noùi: “Naøy ngöôøi thieän nam! Nghóa goïi laø khoâng töông öng, trí goïi laø töông öng”. Ñaây laø neâu roõ thaät teá coù boán loaïi. Laïi nhö kinh noùi: “Naøy ngöôøi thieän nam! Nghóa goïi laø voâ vi, nghóa ñoù khoâng coù moät phaùp naøo cuøng töông öng, khoâng coù moät phaùp naøo khoâng cuøng töông öng. Taïi vì sao? Bôûi vì khoâng thay ñoåi-khoâng coù töôùng”. Bôûi vì xa lìa caùc loãi laàm veà voâ thöôøng. Vì vaäy kinh noùi: “Nghóa thì khoâng coù moät phaùp naøo cuøng töông öng, khoâng coù moät phaùp naøo khoâng cuøng töông öng”. Bôûi vì truù trong taùnh cuûa töï theå, nhö kinh noùi: “Bôûi vì nghóa voán khoâng thaønh töïu”. Vì vaäy kinh noùi: “Khoâng coù moät phaùp naøo cuøng töông öng khoâng coù moät phaùp naøo khoâng cuøng töông öng”. Bôûi vì chaân nhö phaùp giôùi thöôøng an truù trong theå chaân thaät. Vì vaäy kinh noùi: “Nghóa thì khoâng thay ñoåi-khoâng taêng theâm, khoâng coù moät phaùp naøo cuøng töông öng, khoâng coù moät phaùp naøo khoâng cuøng töông öng”. Vaû laïi, khoâng coù moät phaùp naøo-khoâng thay ñoåi-khoâng taêng theâm, laø bôûi vì phaùp giôùi voán khoâng taêng theâm-khoâng giaûm bôùt.

Kinh: “Naøy thieän nam! Trí thì goïi laø ñaïo, ñaïo laø taâm cuøng töông öng chöù khoâng phaûi laø khoâng töông öng. Naøy ngöôøi thieän nam! Bôûi vì nghóa naøy, cho neân trí goïi laø töông öng chöù khoâng phaûi laø khoâng töông öng. Laïi nöõa, naøy ngöôøi thieän nam! Trí goïi laø ñoaïn töông öng. Vì vaäy cho neân, naøy ngöôøi thieän nam! Trí goïi laø phaùp töông öng chöù khoâng phaûi laø phaùp khoâng töông öng. Laïi nöõa, naøy ngöôøi thieän nam! Trí goïi laø


kheùo leùo quaùn saùt naêm aám-möôøi hai nhaäp-möôøi taùm giôùi-möôøi hai nhaân duyeân-thò xöù phi xöù. Naøy ngöôøi thieän nam! Bôûi vì nghóa naøy, cho neân trí goïi laø töông öng chöù khoâng phaûi laø khoâng töông öng”.

Luaän: Kinh noùi: “Naøy ngöôøi thieän nam! Trí thì goïi laø ñaïo, ñaïo laø taâm cuøng töông öng chöù khoâng phaûi laø khoâng töông öng”. Töø ñaây trôû xuoáng laø tieáp theo noùi veà söï chöùng ngoä phaùp giôùi, coù ba loaïi phaân bieät (cuù) vaø saùu loaïi veà möôøi phaùp. Ñieàu naøy trình baøy veà nghóa gì? Duøng trí nhö theá naøo? Sao noùi laø chöùng? Vì nghóa gì, an truù nôi naøo maø coù theå chöùng ñöôïc phaùp giôùi? Duøng trí nhö theá naøo? Duøng ba loaïi phaân bieät vaø saùu loaïi veà möôøi phaùp ñeå neâu roõ. Theá naøo laø ba loaïi phaân bieät neâu roõ trí nhö theá naøo? Trí thì goïi laø ñaïo, ñaïo laø taâm cuøng phaùp töông öng chöù khoâng phaûi laø phaùp khoâng töông öng. Vì vaäy kinh noùi: “Naøy ngöôøi thieän nam! Bôûi vì nghóa naøy, cho neân trí goïi laø töông öng chöù khoâng phaûi laø khoâng töông öng”. Vaû laïi, trí cuøng vôùi quyeán thuoäc coù theå chöùng ñöôïc phaùp giôùi. Taïi vì sao? Bôûi vì taâm thanh tònh cho neân ñaïo thanh tònh, bôûi vì ñaïo thanh tònh cho neân taâm thanh tònh.

Laïi nhö kinh noùi: “Laïi nöõa, naøy ngöôøi thieän nam! Trí goïi laø ñoaïn töông öng. Vì vaäy cho neân, naøy ngöôøi thieän nam! Trí goïi laø phaùp töông öng chöù khoâng phaûi laø phaùp khoâng töông öng”. Bôûi vì laàn löôït cuøng döïa vaøo nhau.

Laïi nhö kinh noùi: “Laïi nöõa, naøy ngöôøi thieän nam! Trí goïi laø kheùo leùo quaùn saùt naêm aám-möôøi hai nhaäp-möôøi taùm giôùi-möôøi hai nhaân duyeân-thò xöù phi xöù. Naøy ngöôøi thieän nam! Bôûi vì nghóa naøy, cho neân trí goïi laø töông öng chöù khoâng phaûi laø khoâng töông öng”. Bôûi vì bieát ñuùng nhö thaät veà caûnh giôùi coù theå bieát ñöôïc.

Ñaõ noùi veà ba loaïi phaân bieät. Tieáp theo noùi ñeán saùu loaïi möôøi phaùp. Thöù nhaát noùi veà möôøi loaïi trí.

Kinh: “Laïi nöõa, naøy ngöôøi thieän nam! Caùc Ñaïi Boà taùt coù möôøi loaïi trí. Nhöõng gì laø möôøi loaïi? Ñoù laø:

1. Trí thuoäc nhaân. 2. Trí thuoäc quaû. 3. Trí thuoäc nghóa. 4. Trí thuoäc phöông tieän. 5. Trí thuoäc trí tueä. 6. Trí thuoäc thaâu nhieáp. 7. Trí thuoäc Ba-la-maät. 8. Trí thuoäc Ñaïi bi. 9. Trí thuoäc giaùo hoùa chuùng sinh.


www.daitangkinh.org

10. Trí khoâng ñaém tröôùc taát caû caùc phaùp. Naøy ngöôøi thieän nam! Ñaây goïi laø möôøi loaïi trí cuûa caùc Ñaïi Boà taùt”.

Luaän: Kinh noùi “Caùc Ñaïi Boà taùt coù möôøi loaïi trí. Nhöõng gì laø möôøi loaïi? Ñoù laø:

1. Trí thuoäc nhaân. Bôûi vì kheùo leùo bieát roõ chuûng töû giaûi thoaùt töø voâ thæ ñeán vò lai.

2. Trí thuoäc quaû, bôûi vì bieát ñuùng nhö thaät veà caùc loaïi nghieäp baùo töø voâ thæ ñeán vò lai.

3. Trí thuoäc nghóa, bôûi vì kheùo leùo bieát roõ veà töï lôïi vaø lôïi tha. 4. Trí thuoäc phöông tieän, bôûi vì coù naêng löïc taêng tröôûng thieän caên

nhoû nhoi laøm cho trôû thaønh voâ löôïng. 5. Trí thuoäc trí tueä, bôûi vì coù naêng löïc quaùn saùt caùc phaùp thieän vaø

baát thieän. 6. Trí thuoäc thaâu nhieáp, bôûi vì nhieáp thuû hai loaïi laø phaùp thí vaø taøi

thí. 7. Trí thuoäc Ba-la-maät, bôûi vì kheùo leùo bieát roõ caùc loaïi thieän caên

thaønh töïu. 8. Trí thuoäc Ñaïi Bi, bôûi vì döïa vaøo thieän caên coù naêng löïc phaùt khôûi

thieän haïnh. 9. Trí thuoäc giaùo hoùa chuùng sinh”, bôûi vì kheùo leùo quaùn saùt ñuùng

luùc vaø khoâng ñuùng luùc. 10. Trí khoâng ñaém tröôùc taát caû caùc phaùp, bôûi vì xa lìa hai beân maø tu

haønh trung ñaïo. Nhö kinh noùi: “Naøy ngöôøi thieän nam! Ñaây goïi laø möôøi loaïi trí cuûa caùc Ñaïi Boà taùt.

Ñaõ noùi phaàn thöù nhaát laø möôøi loaïi trí. Tieáp theo noùi phaàn thöù hai laø möôøi loaïi phaùt khôûi.

Kinh: “Laïi nöõa, naøy ngöôøi thieän nam! Caùc Ñaïi Boà taùt coù möôøi loaïi phaùt khôûi. Nhöõng gì laø möôøi loaïi? Ñoù laø:

1. Thaân phaùt khôûi, vì muoán khieán cho thaân nghieäp cuûa taát caû chuùng sinh ñöôïc thanh tònh.

2. Mieäng phaùt khôûi, vì muoán khieán cho khaåu nghieäp cuûa taát caû chuùng sinh thanh tònh.

3. YÙÙ phaùt khôûi, vì muoán khieán cho yù nghieäp cuûa taát caû chuùng sinh ñöôïc thanh tònh.

4. Beân trong phaùt khôûi, bôûi vì khoâng phaân bieät hö voïng ñoái vôùi taát caû caùc chuùng sinh.

5. Beân ngoaøi phaùt khôûi, bôûi vì thöïc haønh bình ñaúng ñoái vôùi taát caû chuùng sinh.


6. Trí phaùt khôûi, bôûi vì ñaày ñuû Phaät trí thanh tònh. 7. Quoác ñoä thanh tònh phaùt khôûi, bôûi vì neáu roõ taát caû coâng ñöùc trang

nghieâm trong quoác ñoä chö Phaät. 8. Giaùo hoùa chuùng sinh phaùt khôûi, bôûi vì bieát taát caû caùc loaïi thuoác

chöõa caên beänh phieàn naõo. 9. Chaân thaät phaùt khôûi, bôûi vì Ñònh tuï thaønh töïu. 10. Trí voâ vi taâm ñaày ñuû phaùt khôûi, bôûi vì khoâng chaáp tröôùc taát caû

ba coõi. Naøy ngöôøi thieän nam! Ñaây goïi laø möôøi loaïi phaùt khôûi cuûa caùc Ñaïi Boà taùt”.

Luaän: Kinh noùi “Caùc ñaïi Boà taùt coù möôøi loaïi phaùt khôûi. Nhöõng gì laø möôøi loaïi? Ñoù laø:

1. Thaân phaùt khôûi, vì muoán khieán cho thaân nghieäp cuûa taát caû chuùng sinh ñöôïc thanh tònh.

2. Mieäng phaùt khôûi, vì muoán khieán cho khaåu nghieäp cuûa taát caû chuùng sinh thanh tònh.

3. YÙ phaùt khôûi, vì muoán khieán cho yù nghieäp cuûa taát caû chuùng sinh ñöôïc thanh tònh. Bôûi vì laøm cho thaân-khaåu-yù nghieäp xa lìa taát caû caùc aùc haønh phaùt khôûi tinh tieán voâ cuøng.

4. Beân trong phaùt khôûi, bôûi vì giaùo hoùa taát caû chuùng sinh khieán cho hoïc theo ñieàu aáy; “khoâng phaân bieät hö voïng ñoái vôùi taát caû chuùng sinh”, bôûi vì khoâng chaáp tröôùc caùc phaùp

5. Beân ngoaøi phaùt khôûi, thöïc haønh bình ñaúng ñoái vôùi taát caû chuùng sinh, bôûi vì xa lìa taát caû taâm lyù yeâu-gheùt.

6. Trí phaùt khôûi, bôûi vì ñaày ñuû Phaät trí thanh tònh, duøng haïnh bình ñaúng giaùo hoùa taát caû chuùng sinh.

7. Quoác ñoä thanh tònh phaùt khôûi, bôûi vì neâu roõ taát caû coâng ñöùc trang nghieâm trong quoác ñoä chö Phaät, laø duøng trí cuûa Vaân Tueä khoâng sai laïc maø caàu phaùp.

8. Giaùo hoùa chuùng sinh phaùt khôûi, bôûi vì bieát taát caû caùc loaïi thuoác chöõa caên beänh phieàn naõo”, laø bôûi vì ôû trong taát caû caùc phaùp moân ñöôïc töï taïi.

9. Chaân thaät phaùp khôûi, bôûi vì Ñònh tuï thaønh töïu, laø bôûi vì taâm bieát ñuùng nhö thaät khieán cho tuøy thuaän töông öng maø thuyeát phaùp.

10. Trí voâ vi taâm ñaày ñuû phaùt khôûi, bôûi vì chöùng ñöôïc phaùp chaân thaät; “khoâng chaáp tröôùc taát caû caû ba coõi, bôûi vì taâm khoâng ñaém theo phaùp hö voïng. Vaû laïi, thaät hay khoâng thaät thì taâm vaãn xa lìa chaáp vaøo töôùng hö voïng. Nhö kinh noùi “Naøy ngöôøi thieän nam! Ñaây goïi laø möôøi loaïi phaùt khôûi cuûa caùc Ñaïi Boà taùt”.


www.daitangkinh.org

Ñaõ noùi phaàn thöù hai laø möôøi loaïi phaùt khôûi. Tieáp theo noùi phaàn thöù ba laø möôøi loaïi haønh.

Kinh: Laïi nöõa, naøy ngöôøi thieän nam! Caùc ñaïi Boà taùt coù möôøi loaïi haønh. Nhöõng gì laø möôøi loaïi? Ñoù laø:

1. Haønh Ba-la-maät. 2. Haønh Nhieáp söï. 3. Haønh thuoäc tueä. 4. Haønh phöông tieän. 5. Haønh Ñaïi bi. 6. Haønh caàu phaùp trí tueä. 7. Haønh caàu phaùp trôï trí. 8. Haønh thuoäc taâm thanh tònh. 9. Haønh quaùn saùt caùc Ñeá. 10. Haønh khoâng tham tröôùc ñoái vôùi taát caû moïi ñieàu öa thích

hay khoâng öa thích. Naøy ngöôøi thieän nam! Ñaây goïi laø möôøi loaïi haønh cuûa caùc Ñaïi Boà

taùt. Luaän: Kinh noùi “Caùc ñaïi Boà taùt coù möôøi loaïi haønh. Nhöõng gì laø

möôøi loaïi? Ñoù laø: 1. “Haønh Ba-la-maät”, bôûi vì ñaày ñuû phaùp hoã trôï Boà ñeá. 2. “Haønh nhieáp söï”, bôûi vì coù naêng löïc giaùo hoùa chuùng sinh. 3. “Haønh thuoäc tueä”, bôûi vì quaùn saùt caùc phaùp sinh dieät ñuùng nhö

thaät.

baøn.

uùy.

4. “Haønh phöông tieän”, bôûi vì bieát taát caû caùc phaùp ñuùng nhö thaät. 5. “Haønh Ñaïi Bi”, bôûi vì taâm khoâng mong caàu chöùng ñeán Nieát

6. “Haønh caàu phaùp trôï tueä”, bôûi vì giuùp cho ñaït ñöôïc boán phaùp voâ

7. “Haønh caàu phaùp trôï trí”, bôûi vì giuùp cho töï nhieân ñaït ñöôïc taát

caû caùc phaùp. 8. “Haønh thuoäc taâm thanh tònh”, bôûi vì ôû trong taát caû caùc phaùp

khoâng coøn gì nghi hoaëc. 9. “Haønh quaùn saùt caùc Ñeá”, bôûi vì tieán vaøo Ñeä nhaát nghóa ñeá. 10 “Haønh khoâng tham tröôùc ñoái vôùi taát caû moïi ñieàu öa thích hay

khoâng öa thích”. Nhö tröôùc ñaõ noùi veà xa lìa taát caû taâm lyù yeâu-gheùt. Nhö kinh noùi

“naøy ngöôøi thieän nam! Ñaây goïi laø möôøi loaïi haønh cuûa caùc Ñaïi Boà taùt.” Ñaõ noùi veà phaàn trí nhö theá naøo, tieáp theo noùi veà phaàn theá naøo laø


chöùng? Thöù tö laø neâu roõ veà möôøi moät loaïi quaùn saùt voâ taän. Kinh: “Laïi nöõa, naøy ngöôøi thieän nam! Caùc ñaïi Boà taùt coù möôøi moät

loaïi quaùn saùt voâ taän. Nhöõng gì laø möôøi moät loaïi? Ñoù laø: 1. Quaùn saùt veà thaân voâ taän. 2. Quaùn saùt veà söï veà voâ taän. 3. Quaùn saùt veà phieàn naõo voâ taän. 4. Quaùn saùt veà phaùp voâ taän. 5. Quaùn saùt veà aùi voâ taän. 6. Quaùn saùt veà kieán voâ taän. 7. Quaùn saùt veà trôï ñaïo voâ taän. 8. Quaùn saùt veà thuû voâ taän. 9. Quaùn saùt veà khoâng ñaém tröôùc voâ taän. 10. Quaùn saùt veà töông öng voâ taän. 11. Quaùn saùt veà ñaïo traøng trí taùnh voâ taän. Naøy ngöôøi thieän nam! Ñaây goïi laø möôøi moät loaïi quaùn saùt voâ taän

cuûa caùc Ñaïi Boà taùt.” Luaän: Kinh noùi “Caùc Ñaïi Boà taùt coù möôøi moät loaïi quaùn saùt voâ taän.

Nhöõng gì laø möôøi moät loaïi? Ñoù laø: 1. Quaùn saùt veà thaân höõu vi-voâ vi Thaùnh vaø chaúng phaûi Thaùnh. 2. Quaùn saùt veà söï vieäc voâ taän, bôûi vì ñuùng nhö thaät quaùn saùt veà

nghóa cuûa thaät hay khoâng thaät. 3. Quaùn saùt veà phieàn naõo voâ taän”, bôûi vì ñuùng nhö thaät quaùn saùt

veà phaùp nhieãm tònh. 4. Quaùn saùt veà phaùp voâ taän, bôûi vì ñuùng nhö thaät quaùn saùt veà taát caû

caùc phaùp baäc thöôïng-trung-haï. 5. Quaùn saùt veà aùi voâ taän, bôûi vì ñuùng nhö thaät quaùn saùt veà phaùp

thieän vaø baát thieän. 6. Quaùn saùt veà kieán voâ taän, bôûi vì ñuùng nhö thaät quaùn saùt veà caùc

kieán chaáp ñieân ñaûo-khoâng ñieân ñaûo. 7. Quaùn saùt veà trôï ñaïo voâ taän, bôûi vì ñuùng nhö thaät quaùn saùt veà caùc

loaïi phaùp moân tu taäp thieän caên hoài höôùng quaû vò Ñaïi Boà ñeà. 8. Quaùn saùt veà thuû voâ taän, bôûi vì ñuùng nhö thaät quaùn saùt veà caûnh

giôùi cuûa chuùng sinh laø voâ bieân. 9. Quaùn saùt veà khoâng ñaém tröôùc voâ taän, nghóa veà khoâng ñaém tröôùc,

nhö tröôùc ñaõ noùi. 10. Quaùn saùt veà töông öng voâ taän, bôûi vì ñuùng nhö thaät quaùn saùt veà

nghóa ñuùng-nghóa sai. 11. Quaùn saùt veà ñaïo traøng trí taùnh voâ taän, bôûi vì tuøy thuaän nieàm


www.daitangkinh.org

tin cuûa chuùng sinh maø thò hieän an toïa nôi ñaïo traøng. Nhö kinh noùi “Naøy ngöôøi thieän nam! Ñaây goïi laø möôøi moät loaïi quaùn saùt voâ taän cuûa caùc Ñaïi Boà taùt.”

Ñaõ noùi veà phaàn theá naøo laø chöùng, tieáp theo noùi veà phaàn bôûi vì nghóa gì? Thöù naêm laø neâu roõ veà möôøi loaïi phaùp ñoái trò.

Kinh: “Laïi nöõa, naøy ngöôøi thieän nam! Caùc Ñaïi Boà taùt coù möôøi loaïi phaùp ñoái trò. Nhöõng gì laø möôøi loaïi? Ñoù laø:

1. Ñoái trò taâm keo kieät tham lam, röôùi laøn möa boá thí. 2. Ñoái trò taâm phaù giôùi, duøng phaùp thanh tònh ñoái vôùi ba nghieäp

thaân-khaåu-yù. 3. Ñoái vôùi taâm saân giaän, tu haønh Ñaïi Töø Bi thanh tònh. 4. Ñoái trò taâm löôøi nhaùc, caàu phaùp cuûa chö Phaät khoâng heà meät

moûi. 5. Ñoái trò taâm giaùc quaùn baát thieän, ñaït ñöôïc thieàn ñònh giaûi thoaùt

phaán khôûi vöông leân töï taïi. 6. Ñoái trò taâm ngu si, phaùt sinh phaùp phöông tieän hoã trôï döùt khoaùt

cho Ñònh Tueä. 7. Ñoái trò caùc taâm phieàn naõo, phaùt sinh phaùp hoã trôï ñaïo. 8. Ñoái trò ñaïo ñieân ñaûo, quy taäp thaät ñeá trôï ñaïo phaùt sinh ñaïo

khoâng ñieân ñaûo. 9. Ñoái trò taâm khoâng töï taïi, noùi phaùp ñuùng luùc-khoâng ñuùng luùc

ñöôïc töï taïi. 10. Ñoái trò chaáp coù töôùng ngaõ, quaùn saùt caùc phaùp laø khoâng coù ngaõ.

Naøy ngöôøi thieän nam! Ñaây goïi laø möôøi loaïi phaùp ñoái trò cuûa caùc Ñaïi Boà taùt”.

Luaän: Kinh noùi “Caùc ñaïi Boà taùt coù möôøi loaïi phaùp ñoái trò, ñaây laø duøng möôøi haïnh Ba-la-maät thanh tònh. Nhöõng gì laø möôøi loaïi? Ñoù laø:

1. Boá thí Ba-la-maät thanh tònh, nhö kinh noùi: “Ñoái trò taâm keo kieät tham lam, cho neân röôùi laøn möa boá thí”.

2. Trì giôùi Ba-la-maät thanh tònh, nhö kinh noùi: “Ñoái trò taâm phaù giôùi, cho neân duøng phaùp thanh tònh ñoái vôùi ba nghieäp thaân-khaåu-yù”.

3. Nhaãn nhuïc Ba-la-maät thanh tònh, nhö kinh noùi: “Ñoái trò taâm saân giaän, cho neân tu haønh Ñaïi Töø Bi thanh tònh”.

4. Tinh tieán Ba-la-maät thanh tònh, nhö kinh noùi: “Ñoái trò taâm löôøi nhaùc, cho neân caàu phaùp cuûa chö Phaät khoâng heà meät moûi”.

5. Thieàn ñònh Ba-la-maät thanh tònh, nhö kinh noùi: “Ñoái trò taâm giaùc quaùn baát thieän, cho neân ñaït ñöôïc thieàn ñònh giaûi thoaùt phaán khôûi vöôn leân töï taïi”.


6. Baùt nhaõ Ba-la-maät thanh tònh, nhö kinh noùi: “Ñoái trò taâm ngu si, cho neân phaùt sinh phaùp phöông tieän hoã trôï döùt khoaùt cho Ñònh Tueä”.

7. Phöông tieän Ba-la-maät thanh tònh, nhö kinh noùi: “Ñoái trò caùc taâm phieàn naõo, cho neân phaùt sinh phaùp hoã trôï ñaïo”.

8. Nguyeän Ba-la-maät thanh tònh, nhö kinh noùi: “Ñoái trò ñaïo ñieân ñaûo, cho neân quy taäp thaät teá trôï ñaïo phaùt sinh ñaïo khoâng ñieân ñaûo”.

9. Löïc Ba-la-maät thanh tònh, nhö kinh noùi: “Ñoái trò taâm khoâng töï taïi, cho neân noùi phaùp ñuùng luùc-khoâng ñuùng luùc ñeàu ñöôïc töï taïi”.

10. Trí Ba-la-maät thanh tònh, nhö kinh noùi: “Ñoái trò chaáp coù töôùng ngaõ, cho neân quaùn saùt caùc phaùp laø khoâng coù ngaõ”. Nhö kinh noùi: “Naøy ngöôøi thieän nam! Ñaây goïi laø möôøi loaïi phaùp ñoái trò cuûa caùc ñaïi Boà taùt”.

Ñaõ noùi veà phaàn bôûi vì nghóa gì, tieáp theo noùi veà phaàn an truù nôi naøo? Thöù saùu laø neâu roõ veà möôøi nôi choán tòch tònh.

Kinh: “Laïi nöõa, naøy ngöôøi thieän nam! Caùc ñaïi Boà taùt coù möôøi loaïi nôi choán tòch tònh. Nhöõng gì laø möôøi loaïi? Ñoù laø:

1. Thaân tòch tònh, bôûi vì xa lìa ba loaïi-nghieäp baát thieän cuûa thaân. 2. Khaåu tòch tònh, bôûi vì thanh tònh boán loaïi nghieäp cuûa mieäng. 3. Taâm tòch tònh, bôûi vì xa lìa ba loaïi aùc haønh cuûa yù. 4. Noäi taâm tòch tònh, bôûi vì khoâng ñaém theo töï thaân. 5. Caûnh giôùi beân ngoaøi tòch tònh, bôûi vì khoâng ñaém theo taát caû caùc

phaùp. 6. Trí coâng ñöùc tòch tònh, bôûi vì khoâng chaáp vaøo ñaïo. 7. Tòch tònh thuø thaéng, bôûi vì quaùn saùt ñòa vò baäc Thaùnh ñuùng nhö

thaät. 8. Ñôøi vò lai tòch tònh, bôûi vì trôï haïnh cuûa tueä ôû bôø giaùc ngoä. 9. Nhöõng coâng haïnh laøm vieäc theá gian tòch tònh, bôûi vì khoâng löøa

doái taát caû chuùng sinh. 10. Khoâng tieác thaân taân tòch tònh, bôûi vì duøng taâm Ñaïi Töø bi giaùo

hoùa taát caû chuùng sinh. Naøy ngöôøi thieän nam! Ñaây goïi laø möôøi loaïi nôi choán tòch tònh cuûa caùc Ñaïi Boà taùt”.

Luaän: Kinh noùi “Caùc ñaïi Boà taùt coù möôøi loaïi nôi choán tòch tònh. Nhöõng gì laø möôøi loaïi? Ñoù laø:

1. Thaân tòch tònh, bôûi vì xa lìa ba loaïi nghieäp ñaïo baát thieän cuûa thaân.

2. Khaåu tòch tònh, bôûi vì thanh tònh boán loaïi nghieäp cuûa mieäng. 3. Taâm tòch tònh, bôûi vì xa lìa ba loaïi aùc haønh cuûa yù. Ñaây laø duøng

ba loaïi giôùi thieän laøm cho thanh tònh.


www.daitangkinh.org

4. Noäi taâm tòch tònh, bôûi vì khoâng ñaém theo töï thaân, bôûi vì xa lìa ngaõ kieán taø vaïy.

5. Caûnh giôùi beân ngoaøi tòch tònh, bôûi vì khoâng ñaém theo taát caû caùc phaùp, bôûi vì xa lìa phaùp thöôøng-voâ thöôøng.

6 Trí coâng ñöùc tòch tònh, bôûi vì khoâng chaáp vaøo ñaïo, bôûi vì khoâng chaáp vaøo coù vaät hay khoâng coù vaät.

7. Tòch tònh thuø thaéng, bôûi vì quaùn saùt ñòa vò baäc Thaùnh ñuùng nhö thaät”, bôûi vì khoâng thaáy ñòa vò Thanh vaên vaø Bích chi Phaät, quaùn saùt ñuùng nhö thaät veà Thaùnh ñòa cuûa chö Phaät vaø Boà taùt.

8. Ñôøi vò lai tòch tònh, bôûi vì trôï haïnh cuûa tueä ôû bôø giaùc ngoä, bôûi vì xa lìa taát caû caùc töôùng chaáp thuû hö voïng.

9. Nhöõng coâng haïnh laøm vieäc theá gian tòch tònh, bôûi vì khoâng löøa doái taát caû chuùng sinh, bôûi vì bieát ñuùng nhö thaät veà Theá ñeá vaø Ñeä nhaát nghóa ñeá, cho neân thuyeát phaùp khoâng ñieân ñaûo.

10. Khoâng tieác thaân taâm tòch tònh, bôûi vì duøng taâm Ñaïi Bi giaùo hoùa taát caû chuùng sinh, bôûi vì giaùo hoùa cho chuùng sinh, taát caû moïi nôi sinh ra ñeàu khoâng caûm thaáy meät moûi vaát vaû. Nhö kinh noùi: “Naøy ngöôøi thieän nam! Ñaây goïi laø möôøi loaïi nôi choán tòch tònh cuûa caùc Ñaïi Boà taùt”.

Ñaõ noùi veà phaàn chöùng ngoä phaùp giôùi. Töø ñaây trôû xuoáng laø noùi veà nghóa tuøy thuaän nhö thaät tu haønh cuûa caùc Ñaïi Boà taùt.

Kinh: “Laïi nöõa, naøy ngöôøi thieän nam! Caùc ñaïi Boà taùt ñuùng nhö thaät tu haønh ñaït ñöôïc Boà ñeà, chöù khoâng phaûi laø khoâng ñuùng nhö thaät tu haønh maø ñaït ñöôïc Boà ñeà. Naøy ngöôøi thieän nam! Theá naøo goïi laø caùc ñaïi Boà taùt ñuùng nhö thaät tu haønh? Naøy ngöôøi thieän nam! Ñuùng nhö thaät tu haønh laø nhö giaùo phaùp luoân luoân thöïc haønh; khoâng ñuùng nhö thaät tu haønh, laø chæ coù noùi naêng giaûng giaûi chöù khoâng luoân luoân tu haønh ñuùng nhö thaät.

Laïi nöõa, naøy ngöôøi thieän nam! Caùc Ñaïi Boà taùt laïi coù hai loaïi tu haønh ñuùng nhö thaät. Nhöõng gì laø hai loaïi? Ñoù laø:

1. Trí veà ñaïo tu haønh ñuùng nhö thaät. 2. Ñoaïn veà ñaïo tu haønh ñuùng nhö thaät. Naøy ngöôøi thieän nam! Ñaây

goïi laø hai loaïi tu haønh ñuùng nhö thaät cuûa caùc ñaïi Boà taùt. Laïi nöõa, naøy ngöôøi thieän nam! Caùc ñaïi Boà taùt laïi coù hai loaïi tu

haønh ñuùng nhö thaät. Nhöõng gì laø hai loaïi? Ñoù laø: 1. Ñieàu phuïc töï thaân tu haønh ñuùng nhö thaät. 2. Giaùo hoùa chuùng sinh tu haønh ñuùng nhö thaät. Naøy ngöôøi thieän

nam! Ñaây goïi laø hai loaïi tu haønh ñuùng nhö thaät cuûa caùc ñaïi Boà taùt. Laïi nöõa, naøy ngöôøi thieän nam! Caùc ñaïi Boà taùt laïi coù hai loaïi tu


haønh ñuùng nhö thaät. Nhöõng gì laø hai loaïi? Ñoù laø: 1. Trí coù coâng duïng tu haønh ñuùng nhö thaät. Nhöõng gì laø hai loaïi?

Ñoù laø: 1. Trí coù coâng duïng tu haønh ñuùng nhö thaät. 2. Trí khoâng coù coâng duïng tu haønh ñuùng nhö thaät. Naøy ngöôøi thieän nam! Ñaây goïi laø hai loaïi tu haønh ñuùng nhö thaät

cuûa caùc Ñaïi Boà taùt. Laïi nöõa, naøy ngöôøi thieän nam! Caùc ñaïi Boà taùt laïi coù hai loaïi tu

haønh ñuùng nhö thaät. Nhöõng gì laø hai loaïi? Ñoù laø: 1. Kheùo leùo bieát phaân bieät caùc ñòa ñuùng nhö thaät tu haønh. 2. Kheùo leùo bieát caùc ñòa khoâng heà sai bieät maø phöông tieän ñuùng

nhö thaät tu haønh. Naøy ngöôøi thieän nam! Ñaây goïi laø hai loaïi tu haønh ñuùng nhö thaät cuûa caùc Ñaïi Boà taùt.

Laïi nöõa, naøy ngöôøi thieän nam! Caùc Ñaïi Boà taùt laïi coù hai loaïi tu haønh ñuùng nhö thaät. Nhöõng gì laø hai loaïi? Ñoù laø:

1. Xa lìa loãi laàm cuûa caùc Ñòa nhö thaät tu haønh. 2. Kheùo leùo bieát töøng Ñòa töøng ñòa thay ñoåi phöông tieän ñuùng nhö

thaät tu haønh. Naøy ngöôøi thieän nam! Ñaây goïi laø hai loaïi tu haønh ñuùng nhö thaät cuûa caùc ñòa Boà taùt.

Laïi nöõa, naøy ngöôøi thieän nam! Caùc ñòa Boà taùt laïi coù hai loaïi tu haønh ñuùng nhö thaät. Nhöõng gì laø hai loaïi? Ñoù laø:

1. Coù naêng löïc giaûng giaûi veà ñòa vò Thanh vaên vaø Bích-chi-Phaät ñuùng nhö thaät tu haønh.

2. Kheùo leùo bieát phöông tieän baát thoái chuyeån cuûa Boà ñeà quaû Phaät ñuùng nhö thaät tu haønh. Naøy ngöôøi thieän nam! Ñaây goïi laø hai loaïi tu haønh ñuùng nhö thaät cuûa caùc Ñaïi Boà taùt”.

Luaän: Kinh noùi: “Laïi nöõa, naøy ngöôøi thieän nam! Caùc Ñaïi Boà taùt ñuùng nhö thaät tu haønh ñaït ñöôïc Boà ñeà, chöù khoâng phaûi laø khoâng ñuùng nhö thaät tu haønh maø ñaït ñöôïc Boà ñeà. Naøy ngöôøi thieän nam! Theá naøo goïi laø caùc Ñaïi Boà taùt ñuùng nhö thaät tu haønh? Ñuùng nhö thaät tu haønh laø nhö giaùo phaùp luoân luoân thöïc haønh; khoâng ñuùng nhö thaät tu haønh, laø chæ coù noùi naêng giaûng giaûi chöù khoâng luoân luoân tu haønh ñuùng nhö thaät”. Ñaây laø bôûi vì ñuùng nhö giaùo phaùp luoân luoân tu haønh nhö vaäy, khoâng traùi vôùi nhöõng phaùp ñaõ noùi tröôùc ñaây.

Laïi nhö kinh noùi: “Laïi nöõa, naøy ngöôøi thieän nam! Caùc Ñaïi Boà taùt laïi coù hai loaïi tu haønh ñuùng nhö thaät. Nhöõng gì laø hai loaïi? Ñoù laø:

1. Trí veà ñaïo tu haønh ñuùng nhö thaät. 2. Ñoaïn veà ñaïo tu haønh ñuùng nhö thaät. Naøy ngöôøi thieän nam! Ñaây

goïi laø hai loaïi tu haønh ñuùng nhö thaät cuûa caùc Ñaïi Boà taùt”. Bôûi vì bieát


www.daitangkinh.org

ñuùng nhö thaät maø chöùng ñöôïc trí Thanh vaên vaø Bích-chi-Phaät, nhöng khoâng giöõ laáy nôi ñoù ñeå laøm cöùu caùnh.


1. Ñieàu phuïc töï thaân tu haønh ñuùng nhö thaät”, ñaây laø bôûi vì töï mình choïn laáy ñaïo vi dieäu maø tu haønh ñuùng nhö thaät.

2. Giaùo hoùa chuùng sinh tu haønh ñuùng nhö thaät”, laø bôûi vì caûm hoùa chuùng sinh khaùc khieán cho tieán vaøo Chaùnh ñaïo ñuùng nhö thaät maø thuyeát phaùp. Nhö kinh noùi: “Naøy ngöôøi thieän nam! Ñaây goïi laø hai loaïi tu haønh ñuùng nhö thaät cuûa caùc ñaïi Boà taùt”.


1. Trí coù coâng duïng tu haønh ñuùng nhö thaät”, ñaây laø bôûi vì daáy leân taâm thöïc haønh haïnh Boà taùt coù trí laøm coâng duïng.

2. Trí khoâng coù coâng duïng tu haønh ñuùng nhö thaät, ñaây laø Boà taùt truù vaøo trong söï tu ñaïo, maø khoâng heà daáy taâm thöïc haønh haïnh Boà taùt cho neân trí thöïc haønh khoâng coù söï duïng coâng. Nhö kinh noùi: “Naøy ngöôøi thieän nam! Ñaây goïi laø hai loaïi tu haønh ñuùng nhö thaät cuûa caùc Ñaïi Boà taùt”.


1. Kheùo leùo bieát phaân bieät caùc Ñòa ñuùng nhö thaät tu haønh, bôûi vì kheùo söû duïng trí tueä laøm phöông tieän.

2. Kheùo leùo bieát caùc Ñòa khoâng heà sai bieät maø phöông tieän ñuùng nhö thaät tu haønh, bôûi vì hoøa nhaäp cuøng moät töôùng. Nhö kinh noùi: “Naøy ngöôøi thieän nam! Ñaây goïi laø hai loaïi tu haønh ñuùng nhö thaät cuûa caùc Ñaïi Boà taùt”.


1. Xa lìa caùc loãi laàm cuûa caùc Ñòa ñuùng nhö thaät tu haønh”, ñaây laø bôûi vì xa lìa hai beân.

2. Kheùo leùo bieát töøng Ñòa thay ñoåi phöông tieän ñuùng nhö thaät tu haønh, ñaây laø tinh tieán tu haønh phaùp thieän khoâng ngöøng nghæ. Nhö kinh noùi: “Naøy ngöôøi thieän nam! Ñaây goïi laø hai loaïi tu haønh ñuùng nhö thaät cuûa caùc Ñaïi Boà taùt.”


1. Coù naêng löïc giaûng giaûi veà ñòa vò Thanh vaên vaø Bích chi Phaät


ñuùng nhö thaät tu haønh”, ñaây laø bôûi vì kheùo bieát roõ taát caû caùc phaùp. 2. Kheùo leùo bieát phöông tieän baát thoái chuyeån cuûa Boà ñeà quaû Phaät

ñuùng nhö thaät tu haønh”, ñaây laø duøng phöông tieän chöùng ñöôïc phaùp Chaân nhö ñuùng nhö thaät tu haønh. Nhö kinh noùi: “Naøy ngöôøi thieän nam! Ñaây goïi laø hai loaïi tu haønh ñuùng nhö thaät cuûa caùc Ñaïi Boà taùt”.

Kinh: “Naøy ngöôøi thieän nam! Caùc ñaïi Boà taùt coù voâ löôïng voâ bieân caùch thöùc tu haønh ñuùng nhö thaät thuoäc loaïi ngöôøi; caùc Ñaïi Boà taùt thuaän theo hoïc caùch tu haønh ñuùng nhö thaät nhö vaäy; caùc Ñaïi Boà taùt neáu luoân luoân tu haønh ñuùng nhö thaät nhö vaäy; thì nhanh choùng ñaït ñöôïc quaû vò Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, khoâng laáy gì laøm khoù khaên”.

Luaän: Boán loaïi nhaân toá thuø thaéng cuûa söï tu haønh, thaønh töïu boán loaïi quaû thuø thaéng vaø nhöõng caùch thöùc tu haønh ñuùng nhö thaät, ñeàu döïa theo coâng haïnh ñuùng ñaén nhö vaäy. Quaû thuø thaéng aáy coù nghóa laø Nhö Lai trí, ôû trong moät nieäm bieát roõ moïi vieäc cuûa ba ñôøi, voán laø ñeàu töông öng.

Kinh: “Luùc baáy giôø Ñöùc Phaät khen ngôïi phaùp vöông töû vaên-thuø- sö-lôïi raèng: laønh thay, laønh thay! Naøy vaên-thuø-sö-lôïi! Nay oâng kheùo leùo coù naêng löïc vì caùc Ñaïi Boà taùt, giaûng giaûi veà ñaïo nghieäp cuûa mình, ñích thöïc nhö lôøi oâng ñaõ giaûng giaûi”.

Luaän: Laønh thay, laø bôûi vì thuyeát phaùp khoâng ñieân ñaûo, voán dó tuøy thuaän giaùo phaùp cuûa Nhö Lai ñaõ thuyeát giaûng.

Kinh: “Luùc giaûng giaûi veà phaùp naøy, coù möôøi ngaøn Boà taùt ñaït ñöôïc voâ sinh phaùp nhaân. Phaùp vöông töû vaên-thuø-sö-lôïi cuøng taát caû caùc haøng ngöôøi-trôøi-A tu la ôû theá gian, nghe Ñöùc Phaät thuyeát ñeàu voâ cuøng hoan hyû tin nhaän vaâng lôøi thöïc haønh”.

Luaän: Coù ba loaïi nghóa cho neân hoan hyû. Nhöõng gì laø ba loaïi? Ñoù laø:

1. Ngöôøi thuyeát giaûng thanh tònh, bôûi vì ñoái vôùi caùc phaùp luoân luoân ñöôïc töï taïi.

2. Phaùp ñaõ thuyeát thanh tònh, bôûi vì ñuùng nhö thaät chöùng bieát theå cuûa phaùp thanh tònh.

3. Döïa vaøo phaùp ñaõ thuyeát maø ñaït ñöôïc quaû thanh tònh, bôûi vì ñaït ñöôïc caûnh giôùi thanh tònh vi dieäu. Nhö kinh noùi: “Ñeàu voâ cuøng hoan hyû tin nhaän vaâng lôøi thöïc haønh.”

www.daitangkinh.org


THAÉNG TÖ DUY PHAÏM THIEÂN

SÔÛ VAÁN KINH LUAÄN SOÁ 1532

(QUYEÅN 1 4)


www.daitangkinh.org

SOÁ 1532

THAÉNG TÖ DUY PHAÏM THIEÂN SÔÛ VAÁN KINH LUAÄN

Taùc giaû: Boà-taùt Thieân Thaân. Haùn dòch: Ñôøi Nguyeân Nguïy, Tam Taïng Phaùp sö Boà Ñeà Löu Chi.

QUYEÅN 1

Nghóa cuûa boán caâu: “Quy maïng Phaät Thích-ca Maâu-ni…”: ÔÛ phaàn

ñaàu cuûa caùc kinh ñeàu coù luaän giaûi thích. Nhö söï giaûi thích ñoù neân bieát. Ñöùc Phaät giaûng noùi phaùp moân naøy ôû giöõa ñaïi chuùng: Laø nhaèm chæ

roõ phaùp thuø thaéng thuoäc veà ñaïi chuùng nôi truù xöù thuyeát phaùp, vì döïa vaøo thaéng caûnh cuûa nuùi kia ñeå thuyeát giaûng.

Saùu vaïn boán ngaøn Tyø-kheo Taêng: Ñaây laø chæ roõ söï trang nghieâm nôi ñaïi chuùng cuûa Nhö Lai.

Phaùp moân cuûa kinh naøy raát laø saâu xa, maàu nhieäm, hoaøn toaøn sieâu vieät caûnh giôùi cuûa haøng Thanh vaên, vì chæ roõ Nhö Lai coù khaû naêng giaûng noùi nghóa cao hôn heát.

Baûy vaïn hai ngaøn caùc Boà-taùt. Vì sao Boà-taùt laïi nhieàu hôn Thanh vaên? Vì kinh ñieån naøy nhaèm vaøo caùc Ñaïi Boà-taùt maø giaûng noùi veà phaùp heát möïc thaâm dieäu.

Ñoù laø ñieàu maø baäc trí ñeàu bieát. Ñaõ nhaän bieát roài taïi sao phaûi noùi laïi? Vì döïa vaøo phaùp theá gian.

Theá gian noùi söï thuø thaéng trong thuø thaéng. Nhö noùi ñoan nghieâm toät baäc trong söï ñoan nghieâm, môùi coù theå höôùng ñeán töông lai. Ñoái vôùi


ngöôøi coù ñöùc toát ñeïp trong moïi ngöôøi coù ñöùc, môùi coù theå xaây döïng cho töông lai.

Caùc Boà-taùt kia ñeàu coù trí rieâng, khoâng phaûi laø coù chung. Laïi coøn coù nghóa: Ñoù laø ñieàu maø baäc trí ñeàu bieát.

Nhaän bieát: Laø ñaõ nhaäp vaøo caûnh giôùi nôi ñoái töôïng nhaän bieát cuûa Boà-taùt. Ñoù laø laøm roõ nghóa gì? Nguyeân vì tröôùc kia, caùc Ñaïi Boà-taùt naøy ñaõ töøng thöïc haønh vieäc caùc Boà-taùt laøm, neân bieát ñöôïc Boà-taùt kia. Vì theá neân noùi: Ñoù laø ñieàu maø baäc trí ñeàu bieát.

Caùc Boà-taùt laø baäc trí kia, veà ñoái töôïng ñöôïc nhaän bieát coù baûy loaïi ñöùc, ñeàu döïa vaøo bieän taøi öa noùi phaùp, neân bieát. Nhöõng gì laø baûy? Ñoù laø:

1. Bieän taøi öa giaûng noùi moïi thöù. 2. Bieän taøi öa giaûng noùi phaùp khoâng vaáp vaùp. 3. Bieän taøi öa giaûng noùi phaùp kieân coá. 4. Bieän taøi öa giaûng noùi phaùp roõ raøng deã hieåu. 5. Bieän taøi öa giaûng noùi phaùp khoâng khieáp nhöôïc. 6. Bieän taøi öa giaûng noùi phaùp töông öng. 7. Bieän taøi öa giaûng noùi tuøy yù môû roäng. Caùc bieän taøi treân ñaây nhö kinh noùi: Chöùng ñöôïc ñaày ñuû Ñaø-la-ni,

cho ñeán chöùng ngoä Voâ sinh phaùp nhaãn. Baûy caâu nhö theá theo thöù töï maø giaûng noùi, nghóa naøy neân bieát. Neân

bieát nhö theá naøo? Ñaø-la-ni laø do tueä nghe nhieàu hoïc roäng, öa giaûng noùi caùc phaùp moân, cho neân goïi laø voâ soá caùc thöù bieän taøi öa giaûng noùi. Vì giaûng noùi raát nhanh nheïn, löu loaùt, khoâng döøng laïi, cho neân goïi laø bieän taøi öa giaûng noùi khoâng ngöng treä, vaáp vaùp. Vì ñaõ ñöôïc thaâu nhaän caùc Tam-muoäi cho neân khoâng heà queân soùt, laàm laãn, do ñoù goïi laø bieän taøi öa giaûng noùi vöõng chaéc.

Caùc Ñaïi Boà-taùt..., vì ñaõ truù chaéc do döïa vaøo dieäu löïc thaàn thoâng thuø thaéng, khoâng sôï taát caû caùc thöù ma..., neân goïi laø bieän taøi öa giaûng noùi roõ raøng, deã hieåu.

Boà-taùt ñaõ ñöôïc boán phaùp khoâng sôï haõi, vôùi uy ñöùc maàu nhieäm, ñoái vôùi chuùng cuûa mình, cuûa ngöôøi khaùc ñeàu khoâng chuùt sôï haõi, cho neân goïi laø bieän taøi öa giaûng noùi khoâng khieáp nhöôïc.

Döïa vaøo söï giaû danh, nhôø oai löïc Phaät gia bò, neân Boà-taùt ñaõ thaønh töïu Theå töôùng cuûa ba phaùp, vaø khoâng ñieân ñaûo, cho neân goïi laø bieän taøi öa giaûng noùi töông öng. Chöùng ngoä ñöôïc Voâ sinh phaùp nhaãn trong taùm ñòa, tuøy yù giaûng noùi phaùp, lìa moïi chöôùng ngaïi khi noùi phaùp, cho neân goïi laø bieän taøi öa giaûng noùi tuøy yù môû roäng.

SOÁ 1532 - THAÉNG TÖ DUY PHAÏM THIEÂN SÔÛ VAÁN KINH LUAÄN - Quyeån 413

www.daitangkinh.org

Baäc Thaùnh laø chæ cho caùc vò Boà-taùt nhö Vaên-thuø-sö-lôïi... Vì nghóa gì maø goïi laø Phaùp vöông töû? Vì töø khi môùi phaùt taâm trôû veà sau, caùc Boà- taùt luoân ñoaïn tuyeät phaùp daâm duïc. Ngay luùc môùi phaùt taâm, laø ñaõ chöùng nhaäp chaùnh vò nôi taâm ñònh cuûa Boà-taùt, cho neân nhaän bieát nhö theá.

Taát caû Boà-taùt ñeàu laø caùc baäc Ñaïi Hieàn só. Vì sao chæ noùi Thaùnh giaû Baït-ñaø-baø-la..., goïi laø baäc Ñaïi Hieàn só? Vì chæ roõ veà taâm haønh noåi baät. Caùc Boà-taùt nhö Baït-ñaø-baø-la..., ñeàu coù taâm nieäm nhö theá naøy: Ta ñaõ giaùo hoùa chuùng sinh, ñeàu khieán hoï phaùt taâm Boà-ñeà, caàu ñaït quaû vò Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc Voâ thöôïng. Ñaõ ñöôïc nhö theá, laïi hoùa ñoä chuùng sinh, khieán chöùng ñaéc quaû vò Boà-ñeà Voâ thöôïng. Theá neân vieäc laøm lôïi mình, lôïi ngöôøi laø söï tu haønh nhö thaät noåi baät, vì töï mong caàu Boà-ñeà, ñoàng thôøi cuõng hoùa ñoä chuùng sinh khieán chöùng ñöôïc Boà-ñeà. Vì theá neân noùi Baït-ñaø-baø-la..., kia laø baäc Ñaïi Hieàn só.

Coù traêm ngaøn vaïn ñaïi chuùng vaây quanh, laø chæ roõ veà quyeán thuoäc vó ñaïi cuûa Nhö Lai.

Taát caû ñeàu laø nhöõng ngöôøi ñaït ñöôïc taâm ñònh. Ñaây laø do Ñöùc Nhö Lai coù theå thoáng laõnh ñaïi chuùng, laø baäc toái thaéng trong ñaïi chuùng, duøng traêm ngaøn vaïn chuùng chæ roõ veà Ñaïi söï, cho neân vaây quanh.

Noùi vaây quanh laø chæ roõ ñaïi chuùng thaûy ñeàu kheùo ñieàu phuïc caùc phieàn naõo.

Neân goïi laø thuyeát phaùp phaùp, laø chæ roõ Ñöùc Nhö Lai thöôøng xuyeân thuyeát phaùp khoâng ñoaïn tuyeät, vì ñaõ xa lìa moïi loãi laàm. Ñaàu goái beân phaûi chaám saùt ñaát, laø chæ roõ töôùng oai nghi khi saép thöa hoûi Phaät. Laïi nhaèm chæ ra töôùng nhaát taâm cuûa caùc ñaïi chuùng...

Hai goái ñeàu chaám saùt ñaát, laø töôùng khoâng phaûi leã baùi, cuõng khoâng thaønh töôùng ñònh hoûi Phaät, vì theo caùc theá gian, goái beân phaûi chaïm saùt ñaát laø töôùng cung kính, toân troïng.

Laøm rung ñoäng caû ba ngaøn ñaïi thieân theá giôùi naøy, laø vì caùc ma khoâng gaây trôû ngaïi cho ngöôøi noùi phaùp, nhaèm laøm cho caùc ma ñaâm ra hoaûng sôï. Vaû laïi, khi Phaät thuyeát phaùp, ñaïi chuùng khoâng khôûi taâm taùn loaïn, laïi vì coù theå hoùa ñoä chuùng sinh.

Neáu laø ngöôøi phoùng daät, Phaät seõ khieán töï nhaän bieát. Laïi vì khieán chuùng sinh nhôù nghó ñeán töôùng cuûa phaùp.

Vaø coøn coù nghóa: Gaây chaán ñoäng caùc chuùng sinh..., trong ba ngaøn ñaïi thieân theá giôùi naøy, khieán chuùng sinh quan saùt ñöôïc caùc ñaïi chuùng naøy ñang hieän dieän nôi truù xöù thuyeát phaùp. Laïi vì giaùo hoùa chuùng sinh ñaõ thuaàn thuïc, khieán ñöôïc giaûi thoaùt. Laïi vì khieán cho tuøy thuaän hoûi veà nghóa ñuùng ñaén. Phaät noùi vôùi Boà-taùt Voõng Minh: Tuøy yù Boà-taùt thöa hoûi,


Ta seõ giaûi noùi laøm vui loøng oâng. Nhö Lai nghe hoûi, chæ roõ töï thaân Ta laø ngöôøi Nhaát thieát trí, vì khieán cho ngöôøi nghe nghe Nhö Lai thuyeát phaùp maø sinh taâm toân troïng.

Coù theå thaáy ñöôïc thaân Phaät, laø tuøy thuaän quan saùt phaàn thaân naøo cuûa Nhö Lai maø khoâng theå rôøi boû. Laïi quan saùt phaàn thaân khaùc cuûa Nhö Lai, vì thaân töôùng cuûa Nhö Lai laø vi dieäu vöôït hôn aùnh saùng cuûa traêm ngaøn vaïn maët trôøi, maët traêng. Ñaây laø chæ roõ töôùng thuø thaéng töông öng vôùi töôùng vi dieäu linh hoaït.

Chæ roõ töôùng xuaát theá gian cuûa Nhö Lai, vì thaân Nhö Lai coù ñuû töôùng nhö theá. Nhö Lai vì ban cho chuùng sinh nieàm vui vaø söï yeân oån, cho neân thò hieän söï nhaän bieát ñöôïc töông öng vôùi taâm chaân chaùnh ngay thaúng vaø söï tu haønh töông öng vôùi quaû cuûa trí, neân bieát.

Neân bieát theá naøo? Neân bieát: Ñöùc Nhö Lai döïa vaøo saéc töôùng kia, phaùt ra caùc haøo quang, coù theå taïo thaønh hai ñieàu lôïi ích cho chuùng sinh, nghóa laø chö Phaät cho chuùng sinh söï yeân oån vaø nieàm vui, töông öng vôùi trí, soi saùng quoác ñoä chö Phaät.

Ta töï caûm nghó, neáu chuùng sinh naøo coù theå troâng thaáy ñöôïc thaân Phaät vaø tö duy. ÔÛ ñaây, söï troâng thaáy ñaàu tieân laø ngaém nhìn saéc töôùng cuûa Phaät. Noùi tö duy laø sau ñoù tieáp tuïc quan saùt. Noùi caùc haøo quang toûa saùng döïa vaøo ba phaùp sai bieät, neân bieát. Ba phaùp ñoù laø: Nhaân-Danh vaø hoaøn thaønh.

Goïi laø nhaân; töùc laø chö Phaät ban cho chuùng sinh nieàm vui vaø söï yeân oån, laø söï tu haønh töông öng vôùi trí, nghóa naøy neân bieát. Danh laø nhö kinh noùi, laø söï vaéng laëng trang nghieâm, cho ñeán goïi laø thò hieän taát caû caùc loaïi saéc nhö theá.

Döïa vaøo chính mình, moãi moãi chuùng sinh taïo nghieäp sai bieät, veà nghóa naøy neân bieát. Noùi hoaøn thaønh laø söï nghieäp ñeàu ñaõ hoaøn thaønh, neâu toùm löôïc coù boán loaïi. Vì theo nghóa aáy cho neân noùi giaûn löôïc thì coù boán loaïi haøo quang toûa saùng. Nghóa laø thoï duïng, coâng ñöùc taêng tröôûng, döùt ñieàu aùc, khieán tin töôûng.

Noùi thoï duïng laø chö Phaät Nhö Lai coù theå hoùa ñoä chuùng sinh, cho hoï cuøng tieáp nhaän nieàm vui vôùi phaùp. Chuùng sinh thoï duïng nieàm vui, coù nghóa laø ñöôïc troâng thaáy Nhö Lai, cuùng döôøng Nhö Lai, leã baùi Nhö Lai, thöa hoûi Nhö Lai, neân bieát.

Ñöôïc troâng thaáy Nhö Lai, cuùng döôøng Nhö Lai laø döïa vaøo haøo quang toûa saùng thöù nhaát, ñöôïc troâng thaáy Nhö Lai vaø tö duy veà Nhö Lai.

Ñöôïc troâng thaáy, cuùng döôøng Nhö Lai, laø haøo quang toûa saùng thöù


www.daitangkinh.org

nhaát. Noùi leã baùi Nhö Lai laø chæ roõ nghieäp thaân cuùng döôøng. Troâng thaáy

Nhö Lai, khoâng phaûi laø cuùng döôøng, neân bieát. Thöa hoûi Nhö Lai, haøo quang toûa saùng thöù hai laø noùi trong phaàn ñaõ

hoûi, vì coù thöù töï sai bieät veà quaû baùo cuûa theá gian vaø xuaát theá gian. Laïi coøn coù saùu loaïi haøo quang toûa saùng, soi roïi veà söï sai bieät maàu

nhieäm, toát ñeïp cuûa quaû baùo theá gian, döïa vaøo hai loaïi ñòa: 1. Ñòa khoâng phaûi ñònh. 2. Ñòa döïa vaøo ñònh. Trong ñòa khoâng phaûi ñònh, do theä nguyeän tieáp nhaän hai loaïi quaû

baùo: 1. Quaû baùo thaéng dieäu cuûa Chuyeån luaân Thaùnh vöông. 2. Quaû baùo thaéng dieäu cuûa Trôøi Ñeá thích. Döïa vaøo ñòa ñònh, nghóa laø quaû baùo thaéng dieäu cuûa vua Phaïm thieân.

Vì sao khoâng nhaän laáy caùc quaû baùo cuûa Trôøi Daï-ma...? Vì caùc kinh nôi theá gian ñeàu khoâng noùi ñeán. Ñöùc Phaät phaùt ra haøo quang toûa saùng, leõ ra neân soi saùng coõi trôøi ñoù, nhöng vì khoâng coù trong caùc kinh, cho neân rieâng coõi trôøi naøy khoâng noùi ñeán.

Söï sai bieät nôi quaû baùo xuaát theá gian, nghóa laø döïa vaøo ba loaïi sai bieät cuûa ba Thöøa. Veà nghóa naøy neân bieát.

Noùi taêng tröôûng coâng ñöùc, nghóa laø taêng tröôûng ba loaïi coâng ñöùc. 1. Chuùng sinh ôû trong ñöôøng döõ, khuyeân baûo thoaùt ly nôi ñoù, ñeán

ñôøi sau seõ ñöôïc sinh nôi ñöôøng laønh. 2. Chuùng sinh ñang cam chòu ñau khoå, Boà-taùt lieàn hieän thaân trong

caûnh ñoù ñeå ban cho hoï an vui, khieán ñöôïc hoan hyû. 3. Coù theå khuyeân baûo nhöõng chuùng sinh phoùng daät sôùm quay veà

phaùp thieän. Noùi döùt ñieàu aùc, nghóa laø khuyeân baûo chuùng sinh lìa caùc coõi, lìa caùc

caûnh giôùi, lìa caùc naïn, lìa caùc chöôùng, goïi laø döùt caùc ñieàu aùc. Caùc coõi coù hai loaïi: 1. Ñöôøng döõ. 2. Ñöôøng laønh. Ñöôøng döõ coù ba loaïi: 1. Khuyeân baûo caùc chuùng sinh lìa caùc tai naïn, laø khieán chuùng sinh

thoaùt ly caùc thöù khoå naïn nôi ba ñöôøng döõ. 2. Khieán caùc chuùng sinh lìa caùc chöôùng, laø khuyeân baûo chuùng sinh

lìa caùc caên khoâng nguyeân veïn trong ñöôøng laønh: Nghieäp aùc, muø, ñieác, taâm thöùc meâ môø, laàm laïc, ñoù laø caùc thöù chöôùng.


3. Lìa caùc chöôùng ngaïi trong caùc ñòa. Caùc ñòa coù ba loaïi:

1. Ñòa Boà-taùt. 2. Ñòa Thanh vaên. 3. Ñòa phaøm phu.

Trong ñòa Boà-taùt laø khieán chuùng sinh xa lìa saùu chöôùng ñöôïc ñoái trò do caùc Ba-la-maät.

Trong ñòa Thanh vaên, nghóa laø khieán chuùng sinh xa lìa ba loaïi chöôùng; chöôùng khoâng cung kính vaø chöôùng khoâng coù trí. Gia taêng phieàn naõo, khoâng theå chaám döùt, maø coøn khôûi leân phieàn naõo, neân goïi laø chöôùng. Vaû laïi, khoâng cung kính laø bò caûn trôû do khoâng tin töôûng. Laïi nöõa, khoâng coù trí laø bò caûn trôû do khoâng coù tueä hoïc roäng nghe nhieàu. Laïi nhö phieàn naõo theâm leân, khoâng theå ngaên caám, coøn ñeå chuùng noåi daäy, cho neân goïi laø chöôùng, töùc laø chöôùng khoâng bieát hoå theïn.

Trong ñòa phaøm phu, nghóa laø khieán chuùng sinh xa lìa boán loaïi chöôùng, döïa vaøo goác tu taäp maø caùc phieàn naõo nhö tham lam, giaän döõ, si meâ hieän haønh gaây caûn trôû, ñoù laø nhöõng taø nieäm hieän haønh.

Taát caû phieàn naõo hieän haønh gaây caûn trôû caàn phaûi xua tan chuùng. Ñaây laø döùt ñieàu aùc.

Döïa vaøo thöù töï cuûa hai möôi moát loaïi haøo quang toûa saùng maø noùi, neân bieát.

Noùi khieán tin töôûng laø troâng thaáy Nhö Lai vôùi haøo quang toûa saùng vi dieäu thuø thaéng, cho neân naûy sinh nieàm tin töôûng vaø hy voïng muoán ñöôïc troâng thaáy.

Caùc loaïi saéc laï laø troâng thaáy caùc loaïi maøu saéc. Troâng thaáy laø hy voïng muoán ñöôïc troâng thaáy. Caùc thöù saéc laï laø caùc maøu saéc xanh, vaøng, ñoû, traéng..., moãi thöù ñeàu

khaùc nhau. Voâ löôïng caùc saéc: Caùc maøu xanh..., moãi maøu ñeàu coù voâ löôïng

thöù. Vöôït qua traêm ngaøn vaïn maøu saéc; töùc laø haøo quang toûa saùng thuø

thaéng, vöôït qua trong caùc saéc xanh..., khaùc. Vöôït qua, nghóa laø laïi vöôït qua voâ löôïng voâ bieân trong caùc saéc

xanh, vaøng... Hoaëc kieáp coøn laïi, laø noùi vöôït qua moät kieáp, cho ñeán voâ löôïng voâ

bieân kieáp. Coâng ñöùc voâ löôïng voâ bieân cuûa haøo quang toûa saùng khoâng theå

cuøng taän, laø coâng ñöùc cuûa haøo quang toûa saùng thaät voâ löôïng voâ bieân,


www.daitangkinh.org

khoâng theå duøng toaùn soá hay thí duï ñeå coù theå theo kòp, cho ñeán caûnh giôùi Nieát-baøn voâ dö cuõng khoâng cuøng taän, neân bieát.

Taát caû haøo quang toûa saùng, cho ñeán A-taêng-kyø kieáp voâ soá voâ löôïng aùnh saùng cuõng khoâng ra khoûi söï töông öng cuûa boán loaïi haøo quang toûa saùng thoï duïng...

Nhö vaäy bieát raèng Ñöùc Nhö Lai thò hieän voâ löôïng voâ bieân haøo quang toûa saùng trang nghieâm, khoâng theå nghó baøn phöông tieän kheùo leùo töông öng vôùi phaùp thuyeát giaûng. Thò hieän thuyeát phaùp, laø phaùp ñaõ thuyeát khieán cho coù theå caûm hoùa chuùng sinh, laøm cho taâm toân troïng ñöôïc phaùt sinh. Thò hieän phaùp hieám coù khieán cho phaùt sinh nhaân toá toát ñeïp vôùi taâm kính troïng.

Baïch Theá Toân! Con chöa nghe noùi ñeán teân cuûa caùc haøo quang toûa saùng naøy, laø chæ roõ voâ löôïng voâ bieân coâng ñöùc nôi haøo quang cuûa Nhö Lai. Ñieàu khoâng noùi laø khoâng ca ngôïi.

Neáu nhö vaäy thì taïi sao nay laïi noùi: Laø chæ roõ nhaân cuûa coâng ñöùc voâ thöôïng? Vì vaäy tieáp theo noùi: Baïch Theá Toân! Nhö con hieåu ñöôïc nghóa phaùp maø Phaät ñaõ thuyeát. Baïch Theá Toân! Neáu coù chuùng sinh naøo ñöôïc nghe teân goïi cuûa caùc haøo quang toûa saùng nhö vaäy, coù theå phaùt sinh nieàm tin, thanh tònh vôùi loøng toân kính, thì caùc chuùng sinh ñoù cuoái cuøng chaéc chaén ñaït ñöôïc thaân Nhö Lai vôùi haøo quang toûa saùng nhö vaäy.

Tröôùc heát laø phoùng ra haøo quang toûa saùng. Boà-taùt Voõng Minh ñaõ nhaän bieát taát caû Nhö Lai ñaõ laøm coâng vieäc lôïi ích cho chuùng ñeå hoï caûm nhaän caùc loaïi phaùp laïc, muoán cuøng vôùi voâ löôïng caùc Boà taùt khaùc cuøng caûm nhaän phaùp laïc cho neân thöa thænh Nhö Lai ñeå Ngaøi phoùng ra haøo quang toûa saùng, nhö kinh noùi: Baïch Theá Toân! Chæ mong hoâm nay phoùng haøo quang thænh Boà-taùt ñeå giaùc ngoä caùc Boà-taùt. Haøo quang naøy khoâng ra ngoaøi haøo quang caûm nhaän phaùp laïc trong boán loaïi haøo quang ôû tröôùc. Khieán caùc Boà-taùt ôû theá giôùi khaùc ñeàu hay bieát; töùc laø haøo quang naøy nhaäp vaøo haøo quang phaân taùn ôû tröôùc, cuõng nhaäp vaøo haøo quang toûa saùng laøm coâng ñöùc taêng tröôûng, neân bieát nhö vaäy.

Duøng caùc haøo quang toûa saùng naøo soi saùng voâ löôïng voâ bieân theá giôùi? Trong naøy chæ roõ vöôït quaù soá löôïng coù theå keå ñöôïc, cho neân goïi laø voâ löôïng. Ñi ñeán phöông khaùc gioáng nhö hö khoâng, vì bieân giôùi khoâng theå hình dung ñöôïc, cho neân goïi laø voâ bieân.

Noùi hieän truù laø traûi qua caùc theá giôùi khaùc maø khoâng rôøi nôi aáy, cho neân goïi laø hieän truù. Khoâng nhaäp Nieát-baøn cho neân goïi laø hieän maïng. Vì khoâng coù caùc beänh cho neân goïi laø hieän taïi. Laïi noùi caùc phaùp töông öng vôùi söï thanh tònh, cho neân goïi laø khoâng coù beänh, neân bieát. Phuïng


söï, troâng thaáy Ñöùc Phaät aáy, laø do hieän taïi troâng thaáy Ñöùc Phaät Thích-ca Maâu-ni.

Cuùng döôøng Ñöùc Phaät aáy, laø heát thaûy vaät duïng cuùng döôøng thích hôïp ñeàu ñeå cung caáp cuùng döôøng taát caû.

Hoûi Ñöùc Phaät aáy thöa thænh ñuùng nhö phaùp chaêng? Traû lôøi Ñöùc Phaät aáy traû lôøi ñuùng nhö phaùp. Caâu hoûi nguï yù raát saâu

xa vi teá laø bôûi vì ñoaïn tröø nhöõng moái nghi ngôø Laïi coøn coù nghóa: Vì hieän taïi ñöôïc dieän kieán, ñöôïc cuùng döôøng

Phaät, vì döïa vaøo baûn haïnh oai nghi, nghe hoûi vì khoâng coá yù. Nhö vaäy theo thöù töï döïa vaøo phaùp, döïa vaøo nghóa maø hoûi phaùp, hoûi nghóa.

Töø ñaây trôû xuoáng, döïa vaøo nghóa hoûi traû lôøi, neân bieát nhö vaäy. Möôøi loaïi taâm thanh tònh kieân coá, sô löôïc döïa vaøo hai loaïi maø

noùi: 1. Döïa vaøo taâm khoâng caáu nhieãm maø noùi. 2. Döïa vaøo taâm cung kính maø noùi. Döïa vaøo taâm khoâng caáu nhieãm, laø döïa vaøo baûy loaïi khaùc nhau vaøo

phaùp nhieãm, lìa nhieãm cuûa theá giôùi nhieãm-tònh, neân bieát. Baûy thöù khaùc nhau laø: 1. Phaùp khaùc nhau, khaùc nhau vì phaùp tònh vaø phaùp khoâng tònh. 2. Thoï khaùc nhau, khaùc nhau vì thoï khoå vaø thoï vui. 3. Nghieäp khaùc nhau, vì khaùc nhau veà nôi sinh trong gia ñình, toäc

hoï thöôïng-trung-haï, khaùc nhau giöõa haønh aùc-haønh thieän vaø haønh xen taïp.

4. Taâm khaùc nhau, vì caùc chuùng sinh ôû trong Phaät phaùp coù tin phaùp vaø khoâng tin phaùp cho neân khaùc nhau.

5. Haønh khaùc nhau, vì coù haønh chaùnh-taø khaùc nhau. 6. Taâm tu haønh khaùc nhau, vì haïnh nguyeän cuûa ba Thöøa khaùc

nhau. 7. Ñaïo khaùc nhau, vì ñaïo thieän-ñaïo aùc khaùc nhau. Söï caáu nhieãm cuûa taâm aùc nhö vaäy thì duøng hình thöùc khoâng nhieãm

ñeå ñoái trò noù. Noùi taùm loaïi taâm thanh tònh kieân coá, nghóa naøy neân bieát. Neân bieát

caùi gì? Ñoù laø phaùp nhieãm khaùc nhau, ôû ñaây coù hai loaïi: 1. Döïa vaøo nghóa, laø kheùo noùi veà töôùng vaø khoâng kheùo noùi veà

töôùng, phaân bieät nhö vaäy. 2. Döïa vaøo phaùp, laø nghe noùi töôùng laønh, nghe noùi töôùng khoâng

laønh, phaân bieät nhö vaäy. Ñoái trò: Caâu ñaàu duøng taâm khoâng giaän döõ maø ñoái trò vôùi taâm giaän


www.daitangkinh.org

döõ, laø taâm khoâng lay ñoäng, ñoái vôùi lôøi noùi toát hay lôøi noùi khoâng toát. Tröôùc lôøi noùi hung döõ, khoâng khôûi taâm nieäm: Ta coù theå chòu ñöïng. Veà nghóa naøy neân bieát.

Caâu hai noùi duøng taâm töø: Laø duøng tính chaát cuûa caùc vaên töï nhö vaäy ñeå thuyeát phaùp khoâng ñieân ñaûo khieán cho caùc chuùng sinh truù vaøo nôi yeân oån. Ñoái trò vôùi thoï nhieãm khaùc nhau, laø moïi caûm thoï hieän coù thaûy ñeàu laø khoå.

Nhö vaäy, trong muoân vieäc phaûi sinh taâm Bi bình ñaúng, thöông xoùt chuùng sinh.

- Ñoái trò vôùi nghieäp nhieãm khaùc nhau, laø tu haønh chaân chaùnh nhö vaäy ôû taát caû moïi nôi, taâm ñeàu bình ñaúng ban cho nieàm vui, tu haønh vôùi hieåu bieát.

- Ñoái trò vôùi taâm nhieãm khaùc nhau, laø ñoái vôùi moïi söï khinh cheâ- cuùng döôøng ñeàu xa lìa taâm cao-thaáp.

- Ñoái trò vôùi haønh nhieãm khaùc nhau, laø khoâng thaáy caùc loãi laàm cho neân khoâng naûy sinh taâm laøm lôïi ích.

- Ñoái trò vôùi taâm tu haønh caáu nhieãm khaùc nhau laø bình ñaúng moät vò, khoâng coù taâm phaûi-quaáy ñoái vôùi ba Thöøa.

- Ñoái trò vôùi ñaïo caáu nhieãm khaùc nhau, laø khoâng sinh sôï haõi, tuøy thuaän nghieäp cuûa mình. Kheùo nhaän bieát nhö vaäy, ñeå quaùn saùt Theå cuûa phaùp.

Ñoù goïi laø taùm loaïi taâm thanh tònh kieân coá, döïa vaøo baûy loaïi taâm khoâng oâ nhieãm maø noùi, neân bieát nhö vaäy.

Döïa vaøo taâm cung kính ôû ñaây coù hai loaïi: 1. Ñoái vôùi taát caû Boà-taùt sinh yù töôûng nhö Theá Toân, ñieàu naøy noùi roõ

nghóa gì? Ñoù laø ñoái vôùi caùc Boà taùt sinh trong theá giôùi naêm tröôïc naøy maø sinh yù töôûng gioáng nhö nghóa ñeán Nhö Lai.

Nhö vaäy trong coõi Phaät, nhìn thaáy caùc Boà-taùt ñeàu thöïc haønh khoå haïnh, mong caàu ñaïi Boà-ñeà, khoâng bieát moûi meät luoân luoân tu haønh nhö thaät. Ñoái vôùi Boà taùt naøy sinh yù töôûng nhö Ñöùc Nhö Lai. Vì vaäy cho neân noùi laø sinh yù töôûng nhö Theá Toân.

Laïi sinh yù töôûng hy höõu, nghóa naøy neân bieát. Neân bieát caùi gì? Nhö Phaät xuaát theá thaät laø raát hy höõu. Ñaïi Boà-taùt cuõng laïi nhö vaäy, vì khoâng töø boû vieäc phaùt taâm Boà-ñeà cuõng goïi laø hy höõu. Vì vaäy ñoái vôùi hoï sinh yù töôûng nhö Ñöùc Theá Toân.

2. Ñoái vôùi Phaät sinh yù töôûng hy höõu. Ñieàu naøy coù nghóa gì? Nhö ôû theá giôùi khoâng caáu nhieãm, chuùng sinh nôi aáy coù thoï maïng voâ löôïng traêm ngaøn vaïn kieáp, chö Phaät Nhö Lai luoân laøm lôïi ích cho hoï. Nhö vaäy, khi


Phaät sinh trong theá giôùi quaù nhieàu phieàn naõo naøy, vôùi thôøi gian ngaén maø sinh yù sinh töôûng hy höõu, nghóa naøy neân bieát. Taâm thanh tònh kieân coá ñöôïc lôùn maïnh maõi vaø thaønh töïu, nghóa naøy neân bieát.

Böôùc vaøo haønh tòch tónh, döïa vaøo taâm thanh tònh kieân coá, luoân nghó ñeán Boà taùt ñöôïc Boà taùt tieáp nhaän. ÔÛ theá giôùi thanh tònh kia traêm ngaøn vaïn kieáp, khoâng rôøi chaùnh nieäm, thöôøng tu phaïm haïnh, ôû coõi Ta Baø töø saùng tôùi tröa, kieân quyeát giöõ gìn giôùi caám, taâm haïnh khoâng caáu nhieãm, thò hieän söï thuø thaéng. Ñieàu naøy laøm saùng toû yù nghóa gì? Nhö chöõa trò beänh naëng khieán cho beänh mau khoûi, chæ coù caùch cho thuoác quyù khieán uoáng thì ñöôïc thuyeân giaûm. Nhö vaäy chuùng sinh coù quaù nhieàu phieàn naõo mau ñöôïc dieät tröø, khieán cho hoï ñaït ñöôïc caùc phaùp thuø thaéng, ñoái trò laø tröø saïch. Nghóa naøy neân bieát. Ñaây laø chæ roõ chuùng sinh soáng ôû coõi ñaày xaáu aùc, nhieàu ñau khoå, nhieàu phieàn naõo, laø theá giôùi caáu nhieãm.

Ñeå giuùp caùc Boà-taùt ñöôïc thaáy Ñöùc Theá Toân Thích-ca Maâu-ni Phaät maø leã baùi cuùng döôøng, cho neân hoûi ñaùp vôùi Nhö Lai.

Baäc Thaùnh giaû Phaïm Thieân Thaéng Tö Duy, laø baäc thöôïng thuû, thöa hoûi. Hoûi ñaùp döïa vaøo Phaïm Thieân Thaéng Tö Duy ñeå sinh taâm cung kính ñoái vôùi ñaïi chuùng. Thò hieän Phaïm Thieân Thaéng Tö Duy cuoái cuøng ñöôïc nhöõng bieän taøi öa giaûng noùi gì? Ñöôïc quaû gì cuûa bieän taøi öa giaûng noùi? Döïa vaøo hai loaïi thuyeát giaûng naøy laø thuø thaéng baäc nhaát trong söï thöa hoûi chính xaùc. Nghóa naøy neân bieát. Caâu ñaàu noùi: Ñöôïc nhöõng bieän taøi öa giaûng noùi, laø hoûi veà söï töông öng cuûa moïi nôi choán, do naêng löïc thieän xaûo khieán cho chuùng sinh laõnh hoäi, do ngoân ngöõ toái thaéng, do lôøi leõ toân troïng, do giaûng noùi veà nhaân chính, vì döïa vaøo nghóa thaät maø noùi, döïa vaøo söï an oån maø noùi. Ñoù goïi laø ñieàu tuyeät ñeïp, vì coù tình ngöôøi, vì ôû beân caïnh baäc Ñaïi thieân-nhaän ñöôïc cuùng döôøng vôùi taâm thanh tònh, vì taát caû caùc ma oaùn thuø ñòch khoâng theå khoáng cheá ñöôïc, vì giaûng noùi yù nghóa saâu kín. Taùm caâu vöøa roài laø noùi veà bieän taøi öa giaûng noùi cuûa Phaïm Thieân Thaéng Tö Duy, vôùi nhöõng lôøi noùi hay ñeïp. Nghóa naøy neân bieát. Neân bieát theá naøo? Ñoù laø:

1. Töông öng. 2. Khieán hieåu bieát. 3. Toân troïng. 4. Yeân oån. 5. Tình ngöôøi. 6. Thanh tònh voâ cuøng. 7. Khoâng theå haøng phuïc. 8. Heát möïc thaâm dieäu.


www.daitangkinh.org

Tieáp ñeán noùi veà nhaân cuûa bieän taøi öa giaûng noùi (bieän taøi nhaïo thuyeát), chæ roõ khi giaûng noùi phaùp vôùi ngoân ngöõ nhö vaäy, coù nhieàu coâng ñöùc. Neáu caùc chuùng sinh coù ai khoâng tu, taäp haïnh chaân chaùnh nhö thaät, nhöng taâm vaãn khoâng rôøi boû hoï, bôûi vì cuøng vôùi söï an laïc thuø thaéng kheùo töông öng, bôûi vì mong cho caùc chuùng sinh lìa xa moïi khoå ñau, ñöôïc an vui thuø thaéng, bôûi vì luùc mang laïi coâng ñöùc ñeïp vui veû cho hoï thì hoan hyû chuùc möøng, bôûi vì caàu mong khoâng nhieãm oâ vaø mang laïi söï an oån vui söôùng toát laønh.

Duøng naêm caâu naøy ñeå noùi veà nhaân toá bieän taøi öa giaûng noùi, vôùi ngoân ngöõ hay ñeïp cuûa Phaïm Thieân Thaéng Tö Duy. Veà nghóa naøy neân bieát. Neân bieát nhöõng gì? Chæ roõ ba loaïi taâm:

1. Taâm khoâng buoâng boû. 2. Taâm ban cho vui. 3. Taâm yeân oån.

Nhö vaäy, noùi theo thöù töï moät-ba-moät, neân bieát. Tieáp theo noùi ñeán phaàn ñaït ñöôïc nhöõng bieän taøi öa giaûng noùi phaùp

nhö theá naøo? Ñoù laø coù naêng löïc ñoaïn tröø nghi ngôø trong taát caû moïi yù nghóa cuûa heát thaûy chuùng sinh kia.

Veà nghóa cuûa baøi keä, y nhö trong kinh. Baáy giôø, Ñöùc Theá Toân khen Phaïm Thieân Thaéng Tö Duy: Laønh

thay! Laønh thay! Phaïm Thieân! Laïi laønh thay, Phaïm Thieân! Vì Phaïm Thieân ñaõ môû ra nghi thöùc

ñeán tröôùc Phaät ñeå thænh hoûi, töông öng vôùi söï vieäc trong ba thôøi gian naøy. Neân bieát laønh thay Phaïm Thieân! Nay oâng haõy chí taâm laéng nghe, Ta seõ noùi cho oâng theo thöù töï nhö vaäy, vôùi taâm khoâng ñieân ñaûo vaø taâm chaùnh nieäm.

Taâm Phaïm Thieân kieân coá maø khoâng bieát meät moûi, laø taâm chaùnh tröïc. Trong naøy taâm tin vaøo Ñaïi Boà ñeà laøm goác, laø töôùng phaùt nguyeän, döïa vaøo nguyeän aáy thì coù theå ñaày ñuû ñöôïc taát caû coâng ñöùc cuûa ñòa Nhö Lai.

nhaát.

Döïa vaøo phöông tieän kieân coá cuûa taâm Boà-ñeà, môùi coù caâu hoûi thöù Noùi giaûn löôïc, trong Ñaïi thöøa coù boán loaïi söï vieäc moûi meät. Töø boán

söï vieäc moûi meät ñoù, duø Boà-taùt coù phaùt taâm Boà-ñeà, phaùt nguyeän Boà-ñeà, nhöng vaãn laøm maát taâm Boà-ñeà aáy. Nhöõng gì laø boán loaïi? Ñoù laø:

1. Vì caùc chuùng sinh khoâng tu haønh nhö thaät. 2. Vì laøm nhieàu söï vieäc. 3. Vì maát nhieàu thôøi gian trong haønh höõu vi.


4. Trong söï giaûi thoaùt bình ñaúng thöôøng muoán ñöôïc mau choùng giaûi thoaùt, vì Boà-taùt ñoù coù löïc.

Phaùp ñoái trò vôùi boán chöôùng ngaïi naøy nghóa laø phaùt taâm Ñaïi Bi ñoái vôùi heát thaûy chuùng sinh.

Boán phaùp nhö vaäy theo thöù töï maø noùi ñeán, nghóa naøy neân bieát. Bieát nhö theá naøo? Nghóa laø caùc Boà-taùt döïa vaøo taâm Ñaïi Bi, khi nhaän thaáy chuùng sinh nhö theá-nhö theá khoâng theå tu taäp haïnh chaân chaùnh nhö thaät. Chuyeån bieán theâm leân nhö theá-nhö theá sinh taâm thöông xoùt vì caùc chuùng sinh ñoù khieán cho ñöôïc giaûi thoaùt. Caøng chuyeån bieán taêng tröôûng theâm leân nhö theá nhö theá maø phaùt nguyeän.

Hôn nöõa, caùc Boà-taùt thöôøng sieâng naêng tinh tieán khoâng caûm thaáy moûi meät ñoái vôùi coâng vieäc ñaõ laøm khaù nhieàu vaø ñeàu coù theå laøm xong.

Laïi nöõa, caùc Boà-taùt vôùi caùc noãi khoå trong quaù khöù töø voâ thæ ñeán nay, ñeàu tin hieåu nhö giaác moäng, khoâng chaáp noãi khoå trong ñôøi vò lai ôû thôøi gian sau.

Laïi nöõa, caùc Boà-taùt vì Nhaát thieát trí, maëc duø ñoàng vôùi haøng Nhò thöøa giaûi thoaùt khoûi moïi phieàn naõo, tuy nhaän laáy voâ löôïng coâng ñöùc khoâng chung, nhöng vì Boà-taùt coù löïc ñoaïn tuyeät moïi phieàn naõo vôùi taâm nieäm muoán ñöôïc nhanh choùng giaûi thoaùt.

Noùi khoâng nhö nhau laø khoâng chung veà coâng ñöùc, vì khoâng coù ngang baèng.

Voán noùi nhö nhau töùc laø moät phaàn ít cuûa Nhò thöøa cuøng ñoaïn phieàn naõo, vì vaäy goïi laø nhö nhau. Do yù nghóa aáy cho neân goïi laø khoâng heà coù baèng nhau.

Boán loaïi taâm khoâng moûi meät nhö vaäy, ñoái trò vôùi boán loaïi chöôùng ngaïi khieán taâm moûi meät.

Vì vaäy, ñoái vôùi Ñaïi thöøa, taâm Boà-taùt kieân coá, maø khoâng moûi meät. Taâm nhö vaäy nöông vaøo phaùp Phaät töï thaân tu haønh thuaàn thuïc nhö thaät.

Chính thöùc noùi phaùp xong. Tieáp ñeán döïa vaøo phaàn vì ngöôøi khaùc tu haønh nhö thaät. Löôïc noùi veà boán phaùp. Voán noùi veà söï quyeát ñònh khoâng hoái tieác nöûa chöøng, ñoái vôùi hai loaïi nghóa:

1. Khoâng coù nghóa. 2. Coù nghóa.

Noùi khoâng coù, laø vì khoâng coù ngaõ. Khoâng coù ngaõ aáy vì xa lìa phaùp.

Noùi khoâng coù phaùp, vì khoâng coù töôùng cuûa phaùp ñoù, thì Boà-taùt noùi caùc phaùp ñoù hoaøn toaøn khoâng coù ngaõ. Caùc Boà-taùt ñeàu nhö vaäy, cuoái


www.daitangkinh.org

cuøng noùi taát caû phaùp ñeàu khoâng coù ngaõ. Noùi coù nghóa thì coù ba loaïi nghóa:

1. Nghóa coù loãi. 2. Nghóa coâng ñöùc. 3. Nghóa coù hai.

Vì sai bieät cho neân thuoäc veà nghóa coù loãi, töùc laø taát caû moïi nôi sinh ra ñeàu thaâu nhieáp taát caû phieàn naõo. Vì khoâng muoán sinh vaøo ñoù cho neân khoâng thích giaûng noùi. Vì vaäy Boà taùt cuoái cuøng noùi roõ : Taát caû moïi nôi sinh ra ñoù khoâng coù gì an vui. Caùc Boà-taùt ñeàu nhö vaäy, noùi chaéc chaén nhöng nôi sinh ra khoâng coù gì vui veû.

Nghóa coâng ñöùc; laø ca ngôïi phaùp voâ thöôïng cuûa Ñaïi thöøa, vì caùc coâng ñöùc ñeàu töông öng vôùi taát caû. Vì vaäy Boà-taùt cuoái cuøng quyeát ñònh thöôøng ca ngôïi Ñaïi thöøa. Caùc Boà-taùt ñeàu nhö vaäy, luoân luoân ca ngôïi phaùp Ñaïi thöøa.

Noùi nghóa coù hai, töùc laø Boà-taùt ñaõ vöôït leân treân hai phaùp coâng ñöùc chaúng khoâng. vì vaäy Boà-taùt cuoái cuøng noùi hai phaùp ñoù khoâng phaûi laø khoâng. Caùc Boà-taùt ñeàu nhö vaäy, cuoái cuøng noùi hai phaùp toäi-phöôùc kia laø chaúng khoâng. Ñieàu naøy trình baøy nghóa gì? Maëc duø traûi qua voâ löôïng thôøi gian, khi nhaân duyeân töông öng thì sinh quaû baùo.

Nhö vaäy nöông vaøo söï lôïi ích cho mình-cho ngöôøi maø tu haønh nhö thaät, cuoái cuøng noùi phaùp xong. Tieáp ñeán laø noùi veà vieäc laøm taêng tröôûng caùc caên thieän, laø döïa vaøo nhaân cuûa quaû baùo theá gian vaø xuaát theá gian, noùi veà caên thieän ñöôïc lôùn maïnh theâm.

Döïa vaøo nhaân cuûa quaû baùo xuaát theá gian cho neân caên thieän ñöôïc taêng tröôûng. Nhaân cuûa quaû baùo theá gian coù hai loaïi:

1. Nhaân thaønh töïu thaân toát ñeïp cuûa mình. 2. Nhaân thaønh töïu vaät duïng giuùp cho ñôøi soáng.

Nhaân thaønh töïu thaân toát ñeïp cuûa mình coù hai loaïi: - Nhaân thaønh töïu thaân toát ñeïp cuûa mình trong ñòa baát ñònh, laø caên

thieän cuûa giôùi ñöôïc taêng tröôûng. - Nhaân thaønh töïu thaân toát ñeïp cuûa mình trong ñòa ñònh, laø caên thieän

cuûa trí ñöôïc taêng tröôûng, vöôït qua coâng ñöùc cuûa trí thuoäc ñòa döôùi-treân, vì döïa vaøo caên baûn trí lìa duïc maø thaønh trí caên thieän.

Nhaân thaønh töïu vaät duïng giuùp cho ñôøi soáng, laø buoâng boû taát caû moïi vaät, ñoù laø nhaân boá thí cho neân caên thieän ñöôïc taêng tröôûng.

Nhaân cuûa quaû baùo xuaát theá gian, laø nhaân giaûi thoaùt, laø töôùng xuaát gia, nhaân xa lìa tham ñaém. Do nhaân aáy cho neân coù ñöôïc nhaân giaûi thoaùt.

Taát caû caên thieän cuûa coâng ñöùc taêng tröôûng loaïi taêng tröôûng theâm,


laø caùc caên thieän naøy döïa vaøo caùc bieän luaän cuûa theá gian. Coù naêm loaïi nghóa taêng thöôïng cho neân goïi laø taêng tröôûng. Nhöõng gì laø naêm loaïi? Ñoù laø:

1. Caùc caên thieän haøng phuïc taêng theâm cho neân goïi laø taêng tröôûng, vì caên thieän naøy vöôït haún caùc caên thieän cuûa haøng Thanh vaên, Bích-chi- Phaät…

2. Taêng theâm khoâng traùi ngöôïc cho neân goïi laø taêng tröôûng, bôûi vì khoâng lui suït, bôûi vì kieân coá.

3. Taêng theâm khoâng sôï haõi cho neân goïi laø taêng tröôûng, bôûi vì nöông vaøo caên thieän naøy cho neân vöôït qua moïi sôï haõi cuûa coõi aùc, nhö ñòa nguïc...

4. Taêng theâm khoâng thieân leäch cho neân goïi laø taêng tröôûng, vì coù naêng löïc phaù tan moïi phaùp bò ñoái trò.

5. Taêng theâm khoâng khaùc bieät cho neân goïi laø taêng tröôûng, vì laøm lôïi mình-lôïi ngöôøi maø khoâng coù töôùng khaùc nhau.

Taêng tröôûng caùc caên thieän nhö vaäy, cho neân ñoái vôùi chuùng sinh khoâng tin phaùp Phaät, khoâng tu haønh nhö thaät, taâm khoâng sinh caêm giaän, ôû trong phaàn thieän haïnh nhö ñoïc tuïng…, ñuùng nhö phaùp maø noùi, khoâng coù gì sôï haõi, oai nghi khoâng ñoåi. Vì vaäy, theo thöù töï giaûng noùi töôùng cuûa phaùp Phaät, ñoái vôùi caùc chuùng sinh khoâng tin phaùp Phaät, khoâng tu haønh nhö thaät, cuõng khoâng chuùt e sôï vaø oai nghi khoâng thay ñoåi.

Coù ba haïng sôï haõi laø haïng heøn yeáu, trung bình, baäc thöôïng. Heøn yeáu laø lo sôï maïng soáng khoâng coù ñöôïc cuûa tieàn nuoâi döôõng. Haïng trung bình coù hai:

1. Thöôøng sôï bò cheâ bai laøm nhuïc. 2. Thöôøng sôï bò tai tieáng xaáu aùc, noùi xaáu ngay tröôùc maët vaø caû luùc

vaéng maët. Sôï haõi baäc thöôïng laø thöôøng sôï thaân phaûi chòu moïi khoå naõo. Khoâng chuùt sôï haõi, oai nghi khoâng thay ñoåi nhö vaäy laø tuøy thuaän

phaùp tònh. Vì vaäy tieáp theo laø noùi veà caùc phaùp tònh tònh tröôûng. Nöông vaøo boán loaïi phaùp tònh maø noùi: 1. Ham muoán phaùp tònh. 2. Thöïc haønh phaùp tònh. 3. Ñaày ñuû coâng ñöùc phaùp tònh. 4. Chöùng ñaéc phaùp tònh. Ham muoán phaùp tònh coù nghóa laø Boà-taùt duøng Ñaïi Boà-ñeà giaùo hoùa

chuùng sinh phaùt sinh taâm ham muoán aáy, khieán cho caùc chuùng sinh ôû ñôøi vò lai ñaït ñöôïc töôùng ham muoán cuûa töï Theå trong caùc phaùp tònh.


www.daitangkinh.org

Thöïc haønh phaùp tònh laø caùc Boà-taùt töø boû ñôøi soáng ñaày ñuû cuûa tieàn, caùc vaät chaâu baùu..., taát caû ñeàu duøng vaøo vieäc boá thí, hoaøn toaøn khoâng mong caàu quaû baùo cho thaân mình trong vò lai.

Ñaày ñuû coâng ñöùc cuûa phaùp tònh laø caùc Boà-taùt döïa vaøo nhaân toá töø boû chaâu baùu, ñöôïc thaønh töïu phaùp maàu nhieäm toát ñeïp, taâm khoâng tham ñaém maø tieáp tuïc tu haønh phaùp tònh, nhieáp thuû phaùp maàu nhieäm. Do töông öng vôùi söï nghe nhieàu hoïc roäng, cho neân taát caû phaùp tònh ñeàu ñöôïc huaân taäp ñaày ñuû, vì vaäy caùc coâng ñöùc cuûa Boà-taùt ñeàu ñaày ñuû.

Chöùng ñaéc phaùp tònh laø caùc Ñaïi Boà-taùt nöông vaøo trí ñeå chöùng ñaït, vì ñoái vôùi Ñaïi Boà-ñeà cuûa töï thaân, cho neân noùi phöông tieän trí ñaït ñöôïc phaùp thuø thaéng cuûa trí chöùng ngoä caùc phaùp tònh kia.

Taêng tröôûng caùc phaùp tònh nhö theá xong, Boà-taùt tuøy thuaän ñeå kheùo nhaän bieát töø ñòa naøy ñeán ñòa khaùc. Vì vaäy tieáp tuïc noùi ñeán töôùng cuûa phaùp ñoù, nghóa laø döïa vaøo boán phaùp maø noùi. Nhöõng gì laø boán phaùp? Ñoù laø:

1. Coâng ñöùc ñaày ñuû. 2. Caùc chöôùng thanh tònh. 3. Taâm thaønh töïu. 4. Tu haønh ñaày ñuû.

Taäp hôïp caùc caên thieän, laø ñaït ñöôïc caùc coâng ñöùc ñaày ñuû töø ñòa naøy ñeán ñòa khaùc.

Lìa caùc loãi, laø laøm thanh tònh taát caû caùc chöôùng ngaïi kia. Phöông tieän hoài höôùng, laø xa lìa ñôøi soáng tieàn cuûa höõu laäu vaø töø

boû taâm ham giaûi thoaùt mau choùng cuûa haøng Tieåu thöøa. Taát caû caên thieän hieän coù ñeàu hoài höôùng tieáp nhaän Ñaïi Boà-ñeà cho neân sieâng naêng tinh tieán, laø chí taâm tu haønh trong taát caû moïi luùc luoân luoân khoâng ñoaïn döùt, vì döïa vaøo caên baûn cho neân nhaän laáy nôi choán thuø thaéng.

Nhö vaäy ñaõ noùi veà phöông tieän xong. Tieáp theo laø noùi veà phöông tieän nôi phaùp töôùng, kheùo nhaän bieát phöông tieän giaùo hoùa chuùng sinh.

Döïa vaøo boán phaùp maø noùi: 1. Coù khaû naêng giaùo hoùa chuùng sinh. 2. Taäp hôïp voâ löôïng coâng ñöùc cuûa trí. 3. Taäp hôïp voâ löôïng trí tueä. 4. Phöông tieän.

Coù naêng löïc giaùo hoùa chuùng sinh, nghóa laø nöông vaøo boá thí, aùi ngöõ..., tuøy thuaän caùc chuùng sinh, nhieáp thuû caùc chuùng sinh. Vì vaäy Boà- taùt coù khaû naêng giaùo hoùa chuùng sinh.

Taäp hôïp voâ löôïng coâng ñöùc cuûa trí, laø tuy xa lìa phaàn vò ñònh-baát


ñònh, maø nöông vaøo haønh boá thí..., cho neân heát thaûy caùc loaïi coâng ñöùc cuûa taát caû chuùng sinh ôû trong ba ñôøi thaûy ñeàu tuøy hyû. Vì vaäy Boà-taùt ñaït ñöôïc voâ löôïng coâng ñöùc cuûa trí.

Taäp hôïp voâ löôïng trí tueä, laø maëc duø khoâng coù trí ñoái trò vôùi chöôùng ngaïi maø thöôøng xuyeân tu haønh phaùt loä saùm hoái, cho neân Boà-taùt taäp hôïp ñöôïc voâ löôïng trí tueä.

Phöông tieän laø döïa vaøo taát caû phaùp tu haønh ñoái trò cuûa Boà-taùt maø khuyeán thænh chö Phaät. Döïa vaøo laø vì caùc chuùng sinh maø ban cho trí tueä saùng suoát ñeå taäp hôïp caùc trí tueä, vaø kheùo duøng phöông tieän laøm caên baûn, cho neân Boà-taùt coù ñöôïc voâ löôïng trí tueä.

Nhö vaäy ñaõ noùi xong veà phöông tieän tu haønh. Tieáp theo laø noùi ñeán vì chuùng sinh maø Boà-taùt giaûng noùi veà töôùng cuûa phaùp. Tuøy thuaän caùc chuùng sinh ñeå giaûng noùi phaùp cho hoï, nghóa laø döïa vaøo boán loaïi caùc chuùng sinh maø noùi.

1. Döïa vaøo chuùng sinh trung gian. 2. Döïa vaøo chuùng sinh nhaäp phaùp. 3. Döïa vaøo chuùng sinh cheâ bai phaùp. 4. Döïa vaøo chuùng sinh ñaõ toân troïng. Vì tuøy thuaän chuùng sinh ñoù

cho neân duøng phöông tieän oai nghi. Döïa vaøo chuùng sinh trung gian, laø döïa vaøo chuùng sinh chöa tin

phaùp Phaät, Boà-taùt tu haønh tuøy theo nhöõng chuùng sinh ñaõ tin töôûng phaùp Phaät, Boà-taùt giaûng noùi phaùp cho hoï, trao cho chuùng sinh ñoù moïi söï yeân oån, khoâng nhöõng chæ cho hoï söï cuùng döôøng cung kính maø coøn khoâng heà löøa doái hoï. Boà-taùt luoân haønh trì nhö vaäy.

Döïa vaøo chuùng sinh nhaäp phaùp, laø taâm Boà taùt muoán chuùng sinh ñöôïc tieán vaøo nghóa lyù cuûa phaùp cho neân Boà-taùt cung caáp cho hoï, khieán cho caùc chuùng sinh coøn tham ñaém lôïi döôõng kia ñöôïc gaàn guõi Boà-taùt vaø coù theå tieán vaøo nghóa lyù cuûa phaùp.

Ñoái vôùi phaùp nhö vaäy coù ngöôøi naøo chöa ñöôïc hoùa ñoä thì Boà-taùt khieán cho hoï ñöôïc hoùa ñoä. Boà-taùt khoâng thaáy meät moûi trong vieäc boá thí, chu caáp aùo côm tieàn cuûa cho nhöõng ai caàn. Laøm nhö vaäy maø Boà-taùt khoâng vì töï thaân tham ñaém thuù vui cho mình. Boà-taùt luoân haønh trì nhö vaäy.

Döïa vaøo chuùng sinh cheâ bai phaùp, laø vieäc laøm cuûa Boà-taùt khoâng coù loãi laàm. Nöông vaøo söï nhu hoøa nhaãn nhuïc, khoâng chaáp toäi cuûa chuùng sinh maø luoân chæ daïy saùm hoái, Boà-taùt thöïc haønh nhö vaäy. Döïa vaøo chuùng sinh ñaõ toân troïng, Boà taùt ñoái vôùi nhöõng chuùng sinh khuaát phuïc thuaän theo, tuøy lôøi noùi maø tieáp nhaän, Boà taùt luoân luoân trì nhö vaäy.


www.daitangkinh.org

Nhö vaäy ñaõ noùi veà Boà-taùt tuøy thuaän chuùng sinh, tu haønh nhö thaät, giaûng noùi phaùp cho hoï khoâng bieát meät moûi. Tieáp theo laø noùi veà vieäc khoâng laøm maát taâm Boà-ñeà. Bôûi vì khoâng laøm maát taâm Boà-ñeà cho neân môùi tuøy thuaän giaûng noùi phaùp, nhaän thaáy quaû vò Phaät maàu nhieäm laáy laøm toái thaéng.

Döïa vaøo boán phaùp maø noùi: 1. Nöông vaøo vieäc khoâng xaâm ñoaït vaät cuûa ngöôøi khaùc. 2. Nöông vaøo nhaân cuûa ñònh. 3. Nöông vaøo löïc cuûa duyeân. 4. Nöông vaøo löïc cuûa nhaân. Thöôøng xuyeân nhôù nghó Phaät, laø taâm thöôøng xuyeân nhôù nghó ñeán

quaû cuûa taâm Boà-ñeà nôi Phaät. Vì nhaän thaáy quaû vò Phaät ñaõ thaønh töïu voâ löôïng coâng ñöùc khoâng chung. Ñaây laø döïa vaøo vieäc khoâng chieám ñoaït vaät cuûa ngöôøi khaùc, vì vaäy khoâng laøm maát taâm Boà-ñeà. Heát thaûy caên thieän ñaõ laøm khoâng lìa taâm Boà-ñeà, töùc laø moïi caên thieän ñeàu laáy taâm Boà- ñeà laøm goác. Vì nöông vaøo taâm Boà-ñeà laø nhaân laâu daøi trong voâ löôïng ñôøi. Vì döïa vaøo nhaân cuûa ñònh cho neân khoâng bò loâi keùo ñeå gaùnh chòu moïi thöù quaû baùo cuûa theá gian. Ñaây laø döïa vaøo nhaân cuûa ñònh ñöa tôùi ñaâu thì ôû ñoù cho neân khoâng laøm maát taâm Boà-ñeà.

Gaàn guõi thieän tri thöùc laø do tu haønh chaân chaùnh, nöông vaøo duyeân löïc beân ngoaøi laø thieän tri thöùc ... Ñaây laø nöông vaøo löïc cuûa duyeân, cho neân khoâng laøm maát taâm Boà-ñeà.

Ca ngôïi Ñaïi thöøa laø vì caùc chuùng sinh phaùt taâm Boà-ñeà taùn thaùn Ñaïi thöøa, cho neân ñôøi ñôøi kieáp kieáp ñeàu ñöôïc taêng tröôûng taát caû chuûng töû caên thieän laøm dieäu löïc cuûa nhaân cho baûn thaân mình. Nhaân to lôùn coù söùc maïnh kieân coá, döïa vaøo löïc cuûa nhaân naøy, cho neân taâm Boà ñeà khoâng maát.

Khoâng laøm maát taâm Boà-ñeà nhö vaäy, cuoái cuøng nhaát taâm haønh haïnh Boà-taùt, vì vaäy theo thöù töï giaûng noùi töôùng cuûa caùc phaùp kia.

Ngöôøi coù khaû naêng buoäc taâm mình vaøo moät choã maø khoâng taùn loaïn, bôûi vì duøng boán loaïi ñoái trò vôùi chöôùng khieán taâm taùn loaïn, cho neân noùi boán loaïi taâm khoâng taùn loaïn. Nhöõng gì laø boán loaïi chöôùng khieán taâm taùn loaïn? Ñoù laø:

1. Chöôùng ngaïi vì Thöøa. 2. Chöôùng ngaïi giaùo hoùa chuùng sinh. 3. Chöôùng ngaïi tích taäp ñaày ñuû coâng ñöùc cuûa phaùp Phaät. 4. Chöôùng ngaïi ñeán cuoái cuøng tích taäp taát caû Phaät phaùp. Boán loaïi taâm khoâng taùn loaïn laø nhöõng taâm naøo? Ñoái trò ra sao? Ñoù


laø: 1. Xa lìa taâm Thanh vaên, laø ñoái trò chöôùng ngaïi nôi Thöøa, khoâng rôi

vaøo taâm Tieåu thöøa cuûa Thanh vaên, cho neân taâm Boà-taùt khoâng taùn loaïn ñoái vôùi Ñaïi thöøa.

2. Töø boû taâm nieäm veà Bích-chi-Phaät, laø ñoái trò chöôùng ngaïi ñeán vieäc giaùo hoùa chuùng sinh, khoâng vöôùng maéc vaøo vieäc öa thích haønh Tam-muoäi cuûa töï thaân. Vì vaäy Boà-taùt giaùo hoùa chuùng sinh maø taâm khoâng taùn loaïn.

3. Caàu phaùp khoâng heà chaùn ñuû, ñoái trò vôùi chöôùng ngaïi ñeán vieäc tích taäp ñaày ñuû coâng ñöùc cuûa phaùp Phaät. Vì caàu phaùp Phaät khoâng heà chaùn ñuû, vì taäp hôïp taát caû phaùp cuûa chö Phaät, vì taêng tröôûng caùc loaïi caên thieän, vì ñaày ñuû caùc coâng ñöùc cuûa phaùp Phaät, cho neân Boà-taùt tu taäp ñaày ñuû coâng ñöùc cuûa phaùp Phaät vôùi taâm khoâng taùn loaïn.

4. Nhö phaùp ñaõ ñöôïc nghe maø giaûng noùi roäng cho moïi ngöôøi veà phaùp ñoù, nhaèm ñoái trò chöôùng ngaïi ñeán vieäc tích taäp troïn veïn taát caû phaùp Phaät. Theo nhö phaùp ñöôïc nghe nhö vaäy-nhö vaäy maø chaùnh nieäm quaùn xeùt, do nhaän bieát ñuùng ñaén, tích taäp roát raùo taát caû phaùp Phaät, vì vaäy Boà-taùt tích taäp heát thaûy phaùp Phaät moät caùch troïn veïn maø taâm khoâng taùn loaïn. Ñoù goïi laø boán loaïi taâm khoâng taùn loaïn, ñoái trò vôùi boán loaïi chöôùng taâm taùn loaïn, nghóa naøy neân bieát.

Cuoái cuøng ñöôïc nhaát taâm nhö vaäy roài kheùo leùo mong caàu phaùp. Vì vaäy tieáp theo noùi veà vieäc kheùo leùo caàu phaùp ñeå ñoái trò vôùi boán loaïi quaû baùo thaønh töïu ôû theá gian, gioáng nhö noùi veà söï thaønh töïu cuûa boán loaïi quaû baùo xuaát theá gian.

Neân bieát laø chæ roõ vieäc Boà-taùt mong caàu thaønh töïu quaû baùo xuaát theá gian.

Mong caàu caùc phaùp naøo goïi laø thaønh töïu boán loaïi quaû baùo theá gian? Ñoù laø:

1. Thaønh töïu söï ñoan nghieâm, vui thích vi dieäu. 2. Thaønh töïu khoâng beänh taät. 3. Thaønh töïu söï giaøu sang. 4. Thaønh töïu vieäc khoâng sôï ngöôøi khaùc. Theá naøo laø töôùng ñoái trò? Nhö ngöôøi theá gian cho laø thaønh töïu töï

thaân ñoan nghieâm laøm nhaân hieám coù ñeå mong caàu chaâu baùu. Nhö vaäy, Boà-taùt cho laø thaønh töïu caùc töôùng toát ñeïp vui veû vi dieäu,

laø töø nhaân cuûa phaùp thieän, sinh yù töôûng quyù baùu sinh yù töôûng hy höõu cho neân Boà-taùt caàu caùc phaùp. Nhö ngöôøi theá gian vì muoán khoâng beänh, cho neân mong caàu coû thuoác maàu nhieäm. Cuõng nhö vaäy vì ñoaïn tröø taát


www.daitangkinh.org

caû phieàn naõo, Boà-taùt coù yù töôûng phaùp Phaät laø thuoác maàu nhieäm, cho neân mong caàu caùc phaùp. Nhö ngöôøi theá gian, vì muoán ñöôïc giaøu sang cho neân mong caàu cuûa caûi lôïi loäc.

Cuõng nhö vaäy vì mong caàu thaønh töïu caùc thaàn thoâng, khoâng luøi laïi, vì mong caàu töôùng nghóa khieán ñaït ñöôïc khoâng maát, Boà-taùt coi phaùp Phaät laø nôi phaùt sinh cuûa caûi lôïi ích, cho neân mong caàu caùc phaùp. Nhö ngöôøi theá gian ñaõ xa lìa giaëc..., khoâng coøn lo sôï gì cho neân hoï mong caàu cuûa baùu. Cuõng nhö vaäy vì ñaõ xa lìa taát caû phieàn naõo chöôùng ngaïi khieán chuùng khoâng theå raøng buoäc Boà-taùt. Boà-taùt khoâng sôï baát cöù choán naøo.

Boà-taùt khoâng sôï baát cöù choán naøo, laø moïi noãi khoå ôû theá gian. Boà- taùt ñaõ vöôït qua taát caû theá gian, xa lìa taát caû töôùng khoå cuûa theá gian, ñaït ñöôïc töôùng vaéng laëng yeân tónh, vì ñaït ñöôïc Nieát-baøn thaønh töïu khoâng sôï haõi, vì Boà-taùt ôû trong phaùp Phaät sinh yù töôûng khoâng coù khoå ñeå mong caàu caùc phaùp.



QUYEÅN 2

Laïi coù nghóa khaùc: Döïa vaøo boán loaïi coâng ñöùc chaâu baùu cuûa theá gian, gioáng nhö vaäy ñeå noùi veà phaùp baûo xuaát theá gian, neân bieát.

Nhöõng gì goïi laø boán loaïi coâng ñöùc chaâu baùu cuûa theá gian? Sao goïi laø töông ñoái gioáng nhö?

1. Giaù trò quyù troïng to lôùn hôn heát. Nhö ngöôøi theá gian ñöôïc cuûa baùu kia thì coù theå phaùt sinh ra voâ löôïng taøi saûn quyù baùu. Cuõng nhö vaäy, ñöôïc phaùp quyù baùu xuaát theá gian cuûa Phaät, cho neân Boà-taùt coù khaû naêng sinh ra voâ löôïng caên thieän.

2. Töông öng vôùi phaùp toái thaéng. Nhö ngöôøi theá gian ñöôïc cuûa baùu kia, cho neân hoï coù khaû naêng chöõa laønh moïi chöùng beänh. Cuõng nhö vaäy, vì ñöôïc phaùp quyù baùu xuaát theá gian cuûa Phaät, cho neân Boà-taùt coù theå ñoaïn tröø taát caû chöùng beänh phieàn naõo, nhö thuoác vi dieäu kia.

3. Nhö yù. Nhö ngöôøi theá gian ñöôïc Theå ngoïc baùu Ma-ni Nhö yù kia, döïa vaøo ngoïc baùu ñoù, hoï caàn caàu ñieàu gì cuõng ñöôïc. Cuõng nhö vaäy, vì ñöôïc phaùp quyù baùu xuaát theá gian cuûa Phaät, cho neân Boà-taùt döïa vaøo phaùp, tö duy veà heát thaûy coâng ñöùc caên thieän ñaày ñuû.

4. Theå baùu. Nhö ngöôøi theá gian ñöôïc ngoïc baùu Ma-ni kia thì taâm caàn caàu ñieàu gì cuõng ñeàu coù ñöôïc khoâng cuøng taän. Cuõng nhö vaäy, vì vöôït leân treân taát caû moïi noãi khoå theá gian, Boà-taùt ñöôïc phaùp baûo xuaát theá gian cuûa Phaät, cho neân coù ñöôïc quaû baùo khoâng cuøng taän, coù theå vì chuùng sinh noùi phaùp quyù baùu khoâng soáng-khoâng cheát.

Laïi coøn coù nghóa: Chuùng sinh ôû theá gian ñöôïc voâ löôïng cuûa quyù baùu. Coù cuûa baùu trong tay laø coù theå tuøy yù thaønh töïu voâ löôïng söï vieäc thuø thaéng.

Cuõng nhö vaäy, ñöôïc phaùp baûo xuaát theá gian cuûa Ñaïi thöøa cho neân Boà-taùt coù theå tuøy yù thaønh töïu taát caû quaû baùo thuø thaéng, taát caû coâng ñöùc


www.daitangkinh.org

cuûa theá gian vaø xuaát theá gian. Nhö vaäy, ñöôïc voâ löôïng cuûa baùu, ñieàu trò caùc chöùng beänh.. Döïa vaøo caâu ñaàu ñeå giaûi thích caùc caâu khaùc, cho neân bieát.

Caàu phaùp nhö vaäy, tuøy thuaän vieäc hoïc roäng nghe nhieàu, coù phöông tieän kheùo leùo, coù khaû naêng xa lìa caùc loãi. Vì vaäy theo thöù töï giaûng noùi töôùng cuûa phaùp kia, thoaùt khoûi toäi phaù huûy giôùi caám. Töùc laø nöông vaøo phaùp maø quaùn saùt nhö thaät, khoâng nhaän laáy-khoâng buoâng boû. Nöông vaøo khoâng sinh-khoâng dieät, khoâng ñi-khoâng ñeán. Nöông vaøo ñôøi vò lai khoâng coøn laøm ñieàu aùc. Nöông vaøo khaû naêng xa lìa taát caû nhöõng gì ñaõ nghi ngôø maø ñaït ñöôïc nhaãn voâ sinh, laø nhaãn noäi taâm, laøm cho caùc phaùp nhaãn vaéng laëng, quaùn saùt nhö thaät khoâng nhaän laáy-khoâng buoâng boû.

Ñöôïc nhaãn khoâng dieät, laø quaùn saùt nhö thaät veà töï Theå cuûa toäi loãi laø do söï phaân bieät hö voïng, vì noù khoâng sinh-khoâng dieät-khoâng ñi-khoâng ñeán.

Ñöôïc nhaãn nhaân duyeân, laø quaùn saùt nhaân duyeân xöa nay khoâng sinh vì thuoäc veà Theå taùnh khaùc. Quaùn saùt nhö thaät veà Theå bò oâ nhieãm do phaù huûy giôùi caám, cho neân lìa nguyeân nhaân phaùt sinh, trong ñôøi vò lai khoâng coøn laøm aùc nöõa.

Chöùng ñöôïc nhaãn voâ truù laø taâm ñoåi khaùc laàn löôït naûy sinh söï aên naên. Quaùn saùt nhö thaät veà caên baûn cuûa caùc toäi ôû trong thaân, khoâng lìa nôi taâm, khoâng nhaän thaáy toäi loãi kia. Nhö vaäy laø khoâng nhaän thaáy taát caû toäi loãi, xa lìa taát caû nhöõng gì ñaõ nghi ngôø trong taâm, vì coù khaû naêng laøm tieâu maát söï hoái tieác cho neân vöôït ra khoûi toäi loãi.

Nhö vaäy, caên baûn cuûa caùc loãi laø phaùp nhieãm hö voïng. Neáu muoán chaám döùt loãi thì caàn phaûi ñoaïn tuyeät goác loãi. Vì vaäy tieáp theo laø noùi ñeán vieäc ñoaïn tuyeät nguoàn goác cuûa loãi kia.

Kheùo ñoaïn tröø caùc phieàn naõo, laø nöông vaøo ba ñôøi ñeå noùi, quaùn saùt chaân chaùnh laø nhö thaät chaùnh nieäm. Döïa vaøo hoaït ñoäng cuûa taø nieäm cho neân phieàn naõo khôûi leân. Do quaùn saùt chaân chaùnh nhö thaät cho neân khoâng nhaän laáy töï theå cuûa loãi kia, xa lìa caùc chöôùng ôû vò lai.

Taêng tröôûng caùc phaùp tònh laø trong ñôøi vò lai seõ khoâng coøn laøm aùc, bôûi vì chí taâm khoâng laøm ñieàu aùc naøy, cho neân ñaït ñöôïc taâm thanh tònh.

Ñöôïc söùc maïnh cuûa phaùp thieän, laø quaùn saùt caùc loãi cuûa phieàn naõo hö voïng, khoâng nhaän thaáy taát caû phieàn naõo trong quaù khöù, ñoù laø nhôø söùc maïnh cuûa phaùp tònh.

ÔÛ rieâng moät mình xa lìa, laø ñaõ coù ñöôïc chuûng töû cuûa taâm vaéng laëng, yeân tónh.


Nhö vaäy, theo thöù töï caên thieän taêng theâm tuøy thuaän khoâng sinh caûnh giôùi phieàn naõo, khoâng che giöõ caùc phieàn naõo, laø do söùc maïnh cuûa nhaân duyeân, cho neân phieàn naõo khoâng coøn khôûi leân trong ñôøi vò lai.

Nhö vaäy, khuaát phuïc caùc phieàn naõo xong, Boà-taùt kheùo ñeán vôùi caùc ñaïi chuùng, vì vaäy theo thöù töï trính baøy veà töôùng cuûa phaùp kia.

Kheùo ñeán vôùi caùc ñaïi chuùng, coù hai loaïi khaùc nhau: Döïa vaøo söï sai bieät veà ngöôøi, döïa vaøo söï sai bieät cuûa taâm.

Döïa vaøo söï sai bieät veà ngöôøi, laø ñeán vôùi nhöõng ngöôøi naøo? Ñeán ñoù ñeå laøm gì? Ñeán vì nghóa gì? Taïi sao laïi phaûi ñeán? Ñaây laø trình baøy veà nghóa naøo? Ngöôøi quyù giaù xuaát gia coù tueä nghe nhieàu hoïc roäng vì caàu phaùp, sinh taâm quyù troïng, ñi ñeán ngöôøi aáy maø khoâng tìm kieám loãi cuûa hoï. Ngöôøi naøy vì khoâng tìm kieám loãi laàm cuûa ngöôøi kia nhö vaäy, ñeán vôùi ngöôøi thaáp keùm xuaát gia, coù tueä nghe nhieàu hoïc roäng, vì muïc ñích caàu phaùp cho neân sinh taâm toân troïng, ñi ñeán ngöôøi vôùi taâm khoâng kieâu maïn nhö vaäy. Ñeán vôùi ngöôøi nôi A-lan-nhaõ laø ngöôøi khoâng coù tueä nghe nhieàu hoïc roäng, nhöng Boà-taùt khoâng coù taâm khinh thöôøng maø chæ mong caàu moät ít phaùp thieän, tôùi ñoù Boà-taùt khoâng töï ñeà cao mình. Nhö vaäy ngöôøi naøy khoâng töï ñeà cao mình, cho neân coù theå ñi ñeán choã oàn aøo naùo nhieät. Ngöôøi naøy ñeán vôùi ngöôøi coù tueä nghe nhieàu hoïc roäng, nhöng Boà-taùt vaãn khoâng khinh thöôøng hoï, vaãn khoâng ñeà cao mình laø ngöôøi hôn heát, sao laïi tôùi ñoù? Bôûi vì cho raèng thaân mình ñoái vôùi thaân ngöôøi khaùc, vì caàu mong caên thieän neân ñeán vôùi ngöôøi kia, khoâng vì thaân mình ñöôïc cung kính cuùng döôøng, ca ngôïi thanh danh. Ngöôøi naøy khoâng vì thaân mình ñöôïc cuùng döôøng cung kính, ca ngôïi thanh danh maø ñeán vôùi ngöôøi kia. Taâm nieäm khaùc nhau, laø bôûi vì nöông vaøo boán loaïi taâm thaønh töïu:

1. Taâm caàu phaùp thaønh töïu, laø thaáy phaùp thuø thaéng, gioáng nhö chaâu baùu, vì mong caàu phaùp ñoù cho neân ñeán vôùi ñaïi chuùng.

2. Taâm oai nghi thaønh töïu, laø côûi boû aùo muõ-giaøy deùp-oâ duø quyù baùu…, theå hieän oai nghi nhu hoøa tuøy thuaän maø ñeán vôùi ñaïi chuùng.

3. Taâm mong caàu nghóa toái thöôïng cuûa caên thieän thaønh töïu laø duø ñöôïc phaùp voâ thöôïng nhöng khoâng cho laø ñuû, laïi mong caàu phaùp thuø thaéng trong phaùp thuø thaéng, vì phaùp thí cho neân ñeán vôùi ñaïi chuùng.

4. Taâm baûn nguyeän thaønh töïu laø khoâng mong caàu thaân mình ñöôïc cuùng döôøng cung kính, toân xöng ca ngôïi, maø vì lôïi mình, lôïi ngöôøi, cho neân ñeán vôùi ñaïi chuùng.

Nhö vaäy, ñeán vôùi caùc ñaïi chuùng caàn phaûi thöïc haønh phaùp thí. Vì vaäy, theo thöù töï noùi veà töôùng cuûa phaùp ñoù.

Kheùo môû baøy phaùp thí, duøng phaùp gì ñeå noùi? Duøng nghóa gì ñeå


www.daitangkinh.org

noùi? Nöông vaøo söï vieäc gì ñeå noùi? Noùi theá naøo? Voán laø döïa vaøo söï vieäc aáy maø noùi.

Duøng phaùp naøo ñeå noùi laø duøng phaùp ñeå nhieáp thuû phaùp. Nhö ñöôïc Tueä veà nghe ñeå giaûng noùi phaùp nhö vaäy.

Duøng nghóa gì ñeå noùi laø hieåu ñöôïc nghóa cho neân töï laäp theä nguyeän xong, cuoái cuøng trong taâm mình tö duy maø giaûng giaûi cho ngöôøi khaùc.

Nöông vaøo söï vieäc naøo ñeå noùi, laø laøm ñieàu vi dieäu, laøm söï vieäc taøi ñöùc. Nhö phaùp ñaõ noùi, laøm vieäc nhö, duøng caùc ngoân ngöõ giaûi thích khoâng giaû doái.

Noùi phaùp theá naøo? Laø chæ roõ phaùp nhieãm-tònh. Chæ roõ theo thöù töï töôùng cuûa hai phaùp vôùi hai ñeá.

Nhö vaäy giaûng noùi phaùp cho ngöôøi khaùc giuùp hoï naûy sinh caên thieän, töï mình taêng tröôûng naêng löïc kieân coá cuûa nhaân. Vì vaäy theo thöù töï giaûng noùi veà töôùng cuûa phaùp kia, tröôùc heát laø coù ñöôïc naêng löïc cuûa nhaân, khoâng laøm maát caên thieän. Nöông vaøo boán phaùp ñeå noùi.

1. Giaùo hoùa chuùng sinh. 2. Coù theå nhaãn chòu caùc khoå. 3. Xa lìa taø kieán. 4. Tu haønh taát caû caên thieän coâng ñöùc. Nöông vaøo naêng löïc kieân coá

cuûa nhaân maø noùi. Ai sai laàm thieáu soùt, khoâng thaáy loãi cuûa hoï, laø khoâng thaáy loãi cuûa

ngöôøi khaùc maø coøn phoøng hoä loãi nôi thaân mình. Giaùo hoùa ñöôïc keû loãi laàm laø nhôø söùc maïnh kieân coá cuûa caùc nhaân, ñôøi ñôøi kieáp kieáp thöôøng coù khaû naêng giaùo hoùa taát caû chuùng sinh, laø nhôø nöông vaøo naêng löïc cuûa nhaân taêng tröôûng vöõng chaéc hieän tieàn.

Vôùi naêng löïc cuûa nhaân vöõng chaéc nhö vaäy, seõ giaùo hoùa chuùng sinh trong ñôøi vò lai moät caùch kieân coá, lôùn maïnh theâm maø ñöôïc thaønh töïu. Ñaây goïi laø dieäu löïc cuûa nhaân maø Boà-taùt ñaõ ñöôïc töø tröôùc cho neân khoâng laøm maát caên thieän.

Ñoái vôùi ngöôøi giaän döõ, Boà-taùt thöôøng tu taäp taâm Töø, laø öa tu taäp taâm Ñaïi Töø, bôûi vì coù khaû naêng nhaãn nhuïc ñoái vôùi söï giaän döõ cuûa ngöôøi kia. Chuùng sinh gaây khoå naõo, Boà-taùt coù khaû naêng chòu ñöïng moïi khoå ñau. Vôùi naêng löïc cuûa nhaân kieân coá cho neân ñôøi ñôøi, kieáp kieáp Boà-taùt öa tu taäp Ñaïi Töø, thöôøng xuyeân coù khaû naêng chòu ñöïng söï saân giaän. Chuùng sinh noåi giaän gaây khoå naõo, nhöng vôùi naêng löïc cuûa nhaân taêng tröôûng, kieân coá hieän tieàn, Boà-taùt nöông vaøo ñoù, nöông vaøo naêng löïc cuûa nhaân kieân coá nhö vaäy cho neân coù theå chòu ñöïng moïi noãi khoå trong ñôøi vò lai. Nhôø söùc taêng tröôûng kieân coá maø ñöôïc thaønh töïu. Ñaây goïi laø Boà-taùt coù


ñöôïc dieäu löïc cuûa nhaân töø tröôùc cho neân khoâng laøm maát caên thieän. Thöôøng noùi nhaân duyeân cuûa caùc phaùp, laø chæ roõ cho keû khaùc veà

nhaân khoâng ñieân ñaûo trong caùc phaùp, chæ roõ söùc maïnh cuûa nhaân ñaït quaû baèng caùch rôøi taø kieán maø öa chuoäng chaùnh kieán. Vôùi söùc cuûa nhaân kieân coá, cho neân ñôøi ñôøi, kieáp kieáp ôû trong caùc phaùp, vì ngöôøi khaùc chæ roõ nhaân khoâng ñieân ñaûo. Dieäu löïc cuûa nhaân ñaït quaû, laø lìa boû taø kieán öa thích chaùnh kieán. Söùc cuûa nhaân taêng tröôûng kieân coá hieän tieàn.

Boà-taùt nöông vaøo söùc cuûa nhaân kieân coá ñoù cho neân thaân mình trong ñôøi vò lai öa chuoäng chaùnh kieán, khoâng thích taø kieán, vôùi söùc kieân coá taêng tröôûng maø ñöôïc thaønh töïu. Ñaây goïi laø Boà-taùt coù ñöôïc dieäu löïc cuûa nhaân töø tröôùc cho neân khoâng laøm maát caên thieän.

Thöôøng nhôù nghó Boà-ñeà laø khoâng töø boû nguyeän löïc cuûa taâm Boà-ñeà, thöôøng xuyeân khoâng rôøi boû taâm Boà-ñeà, tu haønh taát caû caên thieän coâng ñöùc.

Thaáy taâm cuûa Ñaïi Boà-taùt vôùi nguyeän löïc kieân coá cho neân Boà-taùt ñôøi ñôøi, kieáp kieáp thöôøng tu taäp taát caû coâng ñöùc thieän caên, söùc maïnh cuûa nhaân ñöôïc taêng tröôûng kieân coá hieän tieàn.

Nöông vaøo söùc cuûa nhaân kieân coá ñoù, Boà-taùt tu haønh taát caû coâng ñöùc caên thieän trong ñôøi vò lai, cho neân söï kieân coá taêng tröôûng ñeàu ñöôïc thaønh töïu. Ñaây goïi laø ñaày ñuû ñöôïc naêng löïc cuûa nhaân töø tröôùc cho neân khoâng laøm maát caên thieän.

Nhö vaäy bôûi vì coù naêng löïc cuûa nhaân töø tröôùc, duø chöa coù ngöôøi giaûng noùi haïnh Ba-la-maät, nhöng Boà-taùt vaãn coù phöông tieän thöïc haønh Ba-la-maät. Vì vaäy tieáp theo laø noùi ñeán söï vieäc khoâng do ngöôøi khaùc daïy baûo maø coù khaû naêng töï thöïc haønh phaùp haïnh Ba-la-maät. Duøng boá thí laøm ngöôøi daãn ñöôøng, boá thí ôû trong Ba-la-maät laø ñöùng ñaàu, mình tu haønh tröôùc môùi daïy ngöôøi khaùc, giuùp hoï böôùc vaøo tu haønh.

Tu haønh boá thí nhö vaäy cho neân Boà-taùt thaønh töïu haïnh boá thí trong ñôøi vò lai, töø kieáp soáng naøy ñeán kieáp soáng khaùc, ñôøi ñôøi khoâng do ngöôøi khaùc daïy baûo maø Boà-taùt vaãn coù khaû naêng thöïc haønh Boá thí Ba-la-maät.

Khoâng noùi toäi phaù boû giôùi caám cuûa ngöôøi khaùc, laø chæ roõ khoâng thaáy loãi laàm cuûa ngöôøi khaùc, Boà-taùt kheùo truù vaøo trì giôùi. Do kheùo truù vaøo giôùi caám nhö vaäy, cho neân khoâng laøm maát taát caû caùc haïnh cuûa giôùi caám, ñôøi ñôøi kieáp kieáp khoâng do ngöôøi khaùc daïy baûo nhöng Boà-taùt vaãn coù khaû naêng thöïc haønh Thi Ba-la-maät (Trì giôùi Ba-la-maät).

Kheùo nhaän bieát nhieáp phaùp giaùo hoùa chuùng sinh, laø bôûi vì giaùo hoùa caùc chuùng sinh khieán cho hoï ñöôïc nhaãn yeân oån. Ai khoâng tu taäp caùc haønh thì Boà-taùt sieâng naêng giaûng noùi caùc phaùp cho hoï khoâng moûi meät,


www.daitangkinh.org

bieát taâm, bieát söû duïng giaùo phaùp maø nhieáp thuû chuùng sinh. Boà-taùt tu haønh nhaãn nhuïc, tinh tieán, thieàn ñònh nhö vaäy cho neân

ñeán ñôøi vò lai thaønh töïu ñöôïc tinh tieán, nhaãn nhuïc vaø thieàn ñònh. Ñôøi ñôøi kieáp kieáp theo thöù töï nhö vaäy, khoâng do ngöôøi khaùc daïy baûo maø Boà-taùt vaãn coù khaû naêng thöïc haønh nhaãn nhuïc, tinh tieán, thieàn Ba-la-maät.

Hieåu roõ raøng phaùp saâu xa, laø kheùo nhaän bieát taát caû caùc phaùp khoâng coù ngaõ. Boà-taùt vì tin hieåu veà phaùp saâu xa nhö vaäy, cho neân thaønh töïu trí tueä ôû vò lai, trong nhieàu kieáp soáng qua moãi ñôøi, khoâng do ngöôøi khaùc daïy baûo maø vaãn coù khaû naêng töï thöïc haønh Baùt nhaõ Ba-la-maät.

Boà-taùt tu haønh Ba-la-maät nhö vaäy, thöïc haønh ñöôïc haïnh thuø thaéng hoøa dòu, coù khaû naêng chuyeån bieán caùc thieàn ñònh, hoùa sinh trôû laïi trong coõi Duïc.

Vì vaäy theo thöù töï giaûng noùi töôùng cuûa phaùp aáy. Taâm hoøa dòu laø do chöùng ñöôïc Tam-muoäi, Tam-ma-baït-ñeà cho neân Boà-taùt coù naêng löïc töï taïi. Duøng phöông tieän kheùo leùo maø coù khaû naêng chuyeån bieán, khôûi hieän caûnh giôùi maàu nhieäm thuø thaéng. Boà-taùt kia ñaõ ñöôïc naêng löïc töï taïi trong thieàn ñònh, khoâng vì thieàn ñònh maø sinh leân coõi Saéc. Ñöôïc söùc maïnh cuûa caên thieän laø caùc Boà-taùt coù khaû naêng töø boû lónh vöïc toát ñeïp maø khoâng giöõ laáy caûnh giôùi toát ñeïp. Maëc duø sinh vaøo coõi döôùi, nhöng Boà-taùt vaãn khoâng luøi maát thieàn ñònh kia.

Kheùo tu taäp söùc maïnh cuûa phöông tieän trí tueä laø caùc Boà-taùt do coù naêng löïc cuûa phöông tieän Baùt nhaõ cho neân kheùo tu taäp caùc haïnh, vì vaäy khoâng luøi laïi nôi ñòa döôùi. Do nhaøm chaùn maø khoâng tieáp nhaän ñòa ñoù, cuõng khoâng tu haønh haïnh gì ñeå sinh vaøo caûnh giôùi ñoù.

Chæ roõ veà chaùnh nhaân cho neân khoâng boû taát caû caùc chuùng sinh, vì khoâng rôøi boû chuùng sinh, cho neân caùc Boà-taùt rôøi boû caûnh giôùi maàu nhieäm toát ñeïp, chaáp nhaän sinh vaøo nôi choán thaáp keùm, laø chæ roõ coâng haïnh giaùo hoùa caùc chuùng sinh.

Nhö vaäy Boà-taùt khoâng tham ñaém nieàm vui rieâng maø ñem nieàm vui cho ngöôøi khaùc, chæ roõ mang laïi an vui cho chuùng sinh, vì ñaõ ñöôïc phaùp luaân khoâng luøi laïi. Theo thöù töï seõ noùi ñeán töôùng cuûa phaùp ñoù.

Chöùng ñöôïc ñòa cuûa phaùp luaân khoâng thoái chuyeån, laø vì ñoái vôùi ba loaïi luøi laïi caàn phaûi ñoái trò cho neân noùi boán phaùp ñoái trò. Veà nghóa naøy cho neân bieát. Cho neân bieát nhö vaäy naøo? Ñoù laø ba phaùp khieán cho söï tu taäp haïnh Boà-taùt bò luøi laïi:

1. Thôøi gian laâu xa voâ löôïng. Vì khoâng theå chòu ñöïng moïi thöù khoå naõo cuûa söï soáng..., cho neân phaùt sinh taâm nieäm luøi laïi.

2. Vì coâng ñöùc trí tueä keùm cho neân sinh taâm luøi laïi.


3. Boû rôi taát caû chuùng sinh, khoâng coù taâm Töø Bi, cho neân phaùt sinh taâm luøi laïi.

Coù söùc chòu ñöïng sinh töû voâ löôïng laø Boà-taùt coù taâm nieäm hoaøn toaøn chaáp nhaän thôøi gian voâ löôïng, cho neân duø coù voâ löôïng caùc noãi khoå cuûa söï soáng nhöng vaãn ñuû khaû naêng chòu ñöïng, khoâng sôï haõi, khoâng caûm thaáy meät moûi.

Cuùng döôøng voâ löôïng chö Phaät Nhö Lai, laø Boà-taùt cung kính, cuùng döôøng voâ löôïng chö Phaät theo Phaät nghe phaùp caûm ñöôïc voâ löôïng coâng ñöùc trí tueä. Vì vaäy Boà-taùt thaønh töïu ñöôïc coâng ñöùc trí tueä toát ñeïp voâ cuøng.

Tu haønh voâ löôïng taâm Ñaïi Töø, Ñaïi Bi; laø Boà-taùt theo thöù töï nhö vaäy maø ban cho taát caû chuùng sinh söï yeân oån, ñem nieàm vui ñeán cho moïi chuùng sinh, bôûi vì Boà-taùt khoâng lìa boû hoï.

Nhö vaäy bôûi vì chöùng ñöôïc ñòa khoâng thoái chuyeån, cho neân khoâng ñoaïn tuyeät chuûng töû Phaät maø tu haønh nhö thaät, vì vaäy, theo thöù töï seõ noùi ñeán phaùp töôùng ñoù. Khoâng ñoaïn chuûng töû Phaät maø tu haønh nhö thaät, laø vì chöùng ñöôïc Phaät ñòa ñeä nhaát nghóa, vì chöùng ñöôïc Phaät ñòa ôû theá gian.

Phaät ñòa ñeä nhaát nghóa, coù ba nhaân toá maø chöùng ñöôïc: 1. Taâm ham muoán caên baûn. 2. Chí taâm mong muoán chöùng ñaéc. 3. Taâm ham muoán toái thöôïng.

Baûn nguyeän khoâng luøi laïi, laø vì khoâng laøm maát caên baûn cuûa söï ham muoán. Ñaây goïi laø taâm ham muoán caên baûn, vì noù chæ roõ töôùng nôi söùc maïnh cuûa nguyeän goác.

Tu haønh nhö lôøi noùi, laø theo phaùp Nhö Lai ñaõ giaûng noùi maø tu haønh nhö vaäy, goïi laø tu haønh nhö lôøi noùi, laø chæ roõ caùc Boà-taùt chí taâm muoán ñöôïc chöùng ngoä.

Ñoái vôùi caùc phaùp thieän coù söï ham muoán lôùn veà tinh tieán laø taâm ham muoán cao thöôïng, duø ñöôïc moät phaàn ít nhöng vaãn khoâng cho laø ñuû, laïi coøn mong caàu phaùp thuø thaéng.

Taâm saâu xa thöïc haønh Phaät ñaïo, laø chæ roõ teân goïi taïm thôøi veà nhaân cuûa Phaät ñòa. Giaû danh laø Phaät, neâu roõ Ñöùc Phaät giaùng sinh vaø luùc nhaäp Nieát baøn.

Noùi taâm saâu xa laø chæ roõ vieäc caàu taâm cuûa Ñöùc Phaät giaùng sinh aáy.

Thöïc haønh Phaät ñaïo laø tu haønh nhö thaät, laø Ñöùc Phaät giaùng sinh thò hieän Phaät truù trì. Laïi bôûi vì thò hieän luùc Ñöùc Phaät giaùng sinh, coøn coù


www.daitangkinh.org

thuyeát phaùp chuyeån phaùp luaân ñeå nhieáp thuû taát caû chuùng sinh. Vì caûm nhaän nieàm vui cuûa nghóa caùc phaùp naøo? Ñöùc Phaät phaùt ra

haøo quang toûa saùng ñeå nhieáp thuû chuùng sinh. Vì Thaùnh giaû Phaïm Thieân Thaéng Tö Duy muoán thoï nhaän caùc nieàm vui phaùp kia. Nöông vaøo lôøi hoûi tröôùc cuûa Phaïm Thieân veà söï thuø thaéng, Thaùnh giaû Voõng Minh Ñoàng töû Boà-taùt hoûi Phaïm Thieân veà phaùp töôùng noåi baät ñaõ noùi ñoù.

Töø ñaây trôû xuoáng seõ noùi roäng veà Phaïm Thieân Thaéng Tö Duy, cho neân bieát.

Phaàn hoûi cuûa Phaïm Thieân coù taùm loaïi taø vaø chaùnh ñöôïc ghi nhaän vì noùi veà phaùp ñoù. Nhö kinh neâu “ Thieân noùi: Voõng Minh! Neáu Boà-taùt thaáy coù ngaõ cho neân hoûi, ñoù laø hoûi taø khoâng phaûi laø hoûi chaùnh”. Nhöõng gì laø taùm thöù? Ñoù laø:

1. Nöông vaøo. 2. Theå. 3. Nöông döïa. 4. Nöông vaøo söï. 5. Loãi laàm. 6. Lôïi ích. 7. Daáy khôûi. 8. Caên baûn.

Nöông vaøo, nghóa laø nöông vaøo Ñaïi thöøa, vì nöông vaøo thöøa ñoù, laø caâu hoûi chaùnh ôû ñaây.

Theå: Hoûi taø laø Theå. Theå aáy coù ba loaïi. Ñoù laø Ngoaïi ñaïo, Thanh vaên vaø Boà-taùt môùi phaùt taâm.

Nöông töïa: Coù ba loaïi khoâng coù trí laø thoâ-trung bình vaø vi teá. Ba loaïi aáy laø toái taêm, nghóa laø theo thöù töï nhö ngoaïi ñaïo..., neân bieát. Neân bieát nhö vaäy naøo? Neân bieát ngöôøi ngoaïi ñaïo döïa vaøo khoâng coù trí thoâ sô. Vì vaäy khoâng nhaän thöùc ñöôïc theå, töôùng cuûa voâ ngaõ, trong thaân mình vaø thaân ngöôøi chaáp tröôùc coù ngaõ, bôûi vì khoâng theå naøo bieát ñöôïc töôùng cuûa caùc phaùp. Nöông vaøo taâm mình, nhaän thaáy luaän taø ñaõ giaûng noùi, theo nghóa caâu cuûa luaän ñoù, chaáp tröôùc nôi phaùp töôùng. Nhö vaäy theo thöù töï thaân mình vaø thaân ngöôøi vì nhaän thöùc hö voïng maø hoûi.

Heát thaûy nhö vaäy khoâng phaûi laø hoûi chaùnh nieäm maø ñeàu laø hoûi taø. Thanh vaên phaân bieät nhaän bieát töôùng cuûa phaùp voâ ngaõ, vaãn coøn

coù ñieàu khoâng bieát. Vì vaäy goïi laø haïng khoâng coù trí, toái taêm trung bình. Döïa vaøo choã khoâng coù trí trung bình aáy maø nhaän laáy nghieäp cuûa mình taïo taùc caùc nghieäp..., töùc laø chính nôi nghieäp ñoù maø nhaän quaû baùo chöù khoâng phaûi ñaâu khaùc. Vaø chaáp vaøo töï Theå theo töôùng ñoàng-töôùng khaùc,


thaønh töïu caùc phaùp chaéc chaén coù nhö saéc… Thöa hoûi nhö vaäy laø chaáp tröôùc thaân mình vaø phaùp cuûa thaân khaùc.

Vì coù tuøy thuaän maø ñoaïn tröø chöôùng phieàn naõo, döïa vaøo Thöøa mình goïi laø chaùnh nieäm. Döïa vaøo ñoaïn tröø chöôùng phieàn naõo nhöng khoâng tuøy thuaän ñoaïn tröø chöôùng cuûa trí cho neân goïi laø taø nieäm. Döïa vaøo Ñaïi thöøa cho neân goïi laø hoûi taø.

Boà-taùt môùi phaùt taâm coù phaàn ít khaû naêng nhaän bieát caùc phaùp voâ ngaõ. Coøn coù choã khoâng bieát laø khoâng coù trí maø coù vi teá, döïa vaøo khoâng coù trí vi teá-döïa vaøo khoâng coù vaät naøo coù lìa boû töôùng coù maø chaáp laáy töôùng khoâng. ÔÛ trong hai phaùp, moät möïc chaáp giöõ phaùp khoâng duyeân nôi töôùng cuûa phaùp khoâng maø hoûi, laø hoûi khoâng chaân chaùnh.

Noùi nöông vaøo söï thì söï coù saùu loaïi: 1. AÁm-nhaäp-giôùi. 2. Nhaân duyeân taäp hôïp. 3. Ñeá (Chaân lyù). 4. Chöùng trí. 5. Ñoái vôùi ñoái trò. 6. Phaùp Phaät.

Döïa vaøo vieäc cuûa aám-giôùi-nhaäp laø döïa vaøo ngaõ ñeå hoûi veà ngaõ. Döïa vaøo vieäc cuûa nhaân duyeân taäp hôïp laø döïa vaøo thuaän nghòch maø hoûi, laáy sinh maø hoûi, laáy dieät maø hoûi, laáy thò xöù phi xöù maø hoûi, töùc laø hoûi veà nhaân duyeân taäp hôïp kia. Sinh dieät töùc laø thò xöù phi xöù. Nhö trong kinh noùi: “Nghieäp cuûa thaân-mieäng…, tu haønh caùc ñieàu laønh, neáu sinh vaøo ñöôøng döõ thì khoâng coù chuyeän ñoù”.

Nöông vaøo söï vieäc cuûa Ñeá, laø thuaän vôùi nhaân duyeân tu taäp, nghòch vôùi nhaân duyeân tu taäp.

Thuaän vôùi nhaân duyeân tu taäp laø hai Ñeá, vôùi Theå caáu nhieãm coù nhaân-coù quaû laø Theå cuûa phaùp haønh höõu laäu.

Nghòch vôùi nhaân duyeân tu taäp laø hai Ñeá vôùi Theå tònh nöông vaøo ñaïo coù khaû naêng dieät tröø, vì vaäy Ñaïo ñeá goïi laø Dieät ñeá.

Nhö vaäy, nöông vaøo hai Ñeá vôùi hai loaïi nhieãm-tònh maø hoûi. Döïa vaøo hai Ñeá vôùi Theå cuûa phaùp nhieãm maø hoûi veà theá gian coù sinh töû. Döïa vaøo hai Ñeá vôùi Theå cuûa phaùp tònh, maø hoûi veà Nieát-baøn tòch dieät. Nhö vaäy, theo thöù töï, sinh trong theá gian, vöôït leân treân theá gian maø chöùng ñöôïc Nieát-baøn.

Nhö vaäy Nieát-baøn vaø theá gian laø hai loaïi khaùc nhau, laø nöông vaøo Nieát-baøn höõu dö vaø Nieát-baøn voâ dö.

Nhö vaäy hoûi nhöõng söï vieäc theá gian laø döïa vaøo thaät Ñeá maø hoûi,


www.daitangkinh.org

nghóa naøy neân bieát . Do yù nghóa ñoù, döïa vaøo boán loaïi söï vieäc cuûa Ñeá maø laøm caûn trôû phaùp voâ ngaõ.

Nöông vaøo vieäc chöùng trí, laø döïa vaøo söï hieåu bieát vaø xa lìa maø hoûi, vì chöùng ñaéc vì tu taäp maø hoûi. Theo thöù töï nhö vaäy, trí ñoù vaøo luùc kieán ñaïo ñöôïc goïi laø trí.

Ñaõ chöùng trí cho neân töø ñaây trôû leân, ñöôïc goïi laø tu ñaïo. Vì ñöôïc chöùng bieát cho neân döïa vaøo trí chöùng ngoä ñeå hoûi, ñöôïc goïi laø trí, ñöôïc goïi laø tu haønh, nghóa naøy cho neân bieát.

Vì xa lìa Taäp kia cho neân ñöôïc quaû cuûa chaùnh ñaïo xuaát theá gian, vì lìa khoûi caùc kieát söû phieàn naõo nôi thaân, cho neân döïa vaøo choã xa lìa söï vieäc maø hoûi, nhö kinh noùi: “Vì vaäy Voõng Minh! Duøng nhöõng nôi choán khoâng ñaéc, khoâng nhaän laáy, khoâng chöùng ngoä, khoâng phaân bieät, khoâng bieát, khoâng nöông töïa, khoâng tu, khoâng tu kieán maø hoûi, ñoù laø hoûi chaân chaùnh”. Vieäc aáy coù nghóa gì? ÔÛ trong Chaân Nhö ñaõ noùi veà caâu chöõ laø noùi khoâng coù trí nhö vaäy, laø ñeå ngaên ngöøa lónh vöïc Chaân Nhö khoâng coù phaùp nhö vaäy. Nhö moãi caâu coù vò trí rieâng cuõng laø ñeå ngaên chaën vò trí cuûa chuùng khoâng coù phaùp nhö vaäy.

Khoâng nhaän laáy, laø khoâng coøn phaân bieät hö voïng raèng mình ñaõ ñaït ñöôïc.

Khoâng phaân bieät, laø khoâng phaân bieät hö voïng raèng mình ñaõ chöùng ngoä.

Khoâng nöông döïa, laø khoâng phaân bieät hö voïng raèng mình ñaõ bieát Nieát-baøn.

Khoâng phaân bieät, laø Ñeä nhaát nghóa. Noùi nöông töïa, laø nöông vaøo kieán ñaïo, kieán ñaïo laø döïa vaøo tu ñaïo

maø noùi. Khoâng tu kieán, laø khoâng chaáp mình tu ñaïo. Noùi phaùp nhö vaäy thì

goïi laø chaùnh. Nöông vaøo ñoái vôùi ñoái trò, laø caùc phaùp thieän-baát thieän... Phaùp baát

thieän goïi laø ñoái, phaùp thieän goïi laø ñoái trò. Laïi nöõa, phaùp thieän coù hai loaïi khaùc nhau laø höõu laäu vaø voâ laäu. Laïi nöõa, caùc ngoaïi ñaïo do gaén vôùi taø kieán oâ tröôïc, cho neân trong

coõi sinh töû luoân coù loãi laàm, nghóa naøy neân bieát. Khoâng coù loãi cuõng coù hai loaïi khaùc nhau laø höõu vi vaø voâ vi. Phaùp thieän laïi coù hai loaïi khaùc nhau laø theá gian vaø xuaát theá gian. Keû coù taâm phaân bieät vì khoâng coù phaân bieät döïa vaøo ñoù maø hoûi veà

caùc vieäc chuû theå ñoái trò vaø ñoái töôïng caàn phaûi ñoái trò. Voõng Minh! Neáu Boà-taùt khoâng thaáy hai vaø khoâng thaáy khoâng hai,


thì khoâng thaáy hai soá cuõng khoâng thaáy moät soá. Ñoù laø ñeå ngaên ngöøa coù theå chaáp laáy phaùp voâ ngaõ.

Hoûi veà voâ minh, voâ töôùng, vieäc laøm bình ñaúng ñoù goïi laø hoûi chaùnh. Vì giöõ laáy töôùng cuûa phaùp kia cho neân phaûi ngaên ngöøa khaû naêng chaáp laáy, coù theå chaáp laáy töôùng ñoù.

Laïi nöõa, hoûi veà voâ töôùng vaø vieäc laøm bình ñaúng voâ töôùng, laø ñeå ngaên ngöøa chuû theå noùi, coù theå noùi veà töôùng.

Vaû laïi, chuû theå noùi goïi laø bình ñaúng, coù theå noùi goïi laø töôùng, vì nhaän bieát taát caû moïi söï ñeàu bình ñaúng.

Phaùp kia coù theå noùi cuõng goïi laø bình ñaúng, bôûi vì nhieàu loaïi phaùp töôùng gioáng nhau goïi laø noùi.

Nöông vaøo vieäc cuûa phaùp Phaät, laø nöông vaøo Phaät, nöông theo phaùp, nöông vaøo söï tu haønh, nöông vaøo nôi choán, nöông vaøo chuùng sinh coù theå hoùa ñoä, nöông vaøo söï tinh tieán, giöõ laáy chöùng trí.

Nhö vaäy theo thöù töï Phaät…, neâu roõ nhaân sai bieät aáy maø hoûi veà caùc loaïi nhö Phaät… Neân bieát.

Ñuû chuûng loaïi Phaät laø söï khaùc nhau veà thôøi kyø, gia ñình, doøng hoï, ñôøi soáng.

Ñuû chuûng loaïi Phaùp laø söï khaùc nhau veà caùc theå loaïi cuûa kinh, Kyø- daï...

Ñuû chuûng loaïi Taêng, laø söï khaùc nhau ít nhieàu veà Boà-taùt, Thanh vaên, Taêng xen taïp töø xöa ñeán nay.

Ñuû chuûng loaïi quoác ñoä, laø söï khaùc nhau veà quoác ñoä thanh tònh vaø taïp nhieãm töø xöa ñeán nay.

Ñuû chuûng loaïi chuùng sinh, nghóa laø söï khaùc nhau veà caùc loaïi phieàn naõo nhö tham lam, giaän döõ, si meâ xen taïp...

Ñuû chuûng loaïi Thöøa, laø söï khaùc nhau veà caùc Thöøa nhö Thanh vaên...

Noùi loãi laàm, laø caùc ngoaïi ñaïo..., hoûi veà phaùp sinh-phaùp dieät, vaø thò xöù phi xöù. Thaáy phaùp sinh maø hoûi. Thaáy phaùp dieät maø hoûi. Thaáy phaùp oâ nhieãm maø hoûi. Thaáy phaùp thanh tònh maø hoûi. Caùc caâu hoûi nhö vaäy ñeàu laø hoûi oâ nhieãm, vì vaäy goïi laø loãi laàm.

Ngöôøi haøng Thanh vaên ñoái vôùi taát caû caâu hoûi cuõng nhö vaäy, vì dieät-vì tònh-vì thaønh töïu Nieát-baøn maø khoâng ñaït ñöôïc Ñaïi Boà-ñeà, vì vaäy goïi laø loãi laàm.

Boà-taùt môùi phaùt taâm Boà-ñeà cuõng hoûi khoâng chaùnh nieäm, bôûi vì khoâng thaønh töïu trí thanh tònh nhö thaät, cho neân goïi laø loãi.

Noùi lôïi ích, laø neáu khoâng coù ngöôøi naøo hoûi nhö vaäy thì goïi laø lôïi


www.daitangkinh.org

ích. Nghóa naøy neân bieát. Caùc caâu hoûi nhö vaäy ñeàu khoâng phaûi laø caùc caâu hoûi chaân chaùnh.

Caùc caâu hoûi nhö vaäy goïi laø caùc caâu hoûi chaân chaùnh, ñeàu neâu roõ nghóa lyù aáy.

Noùi laø daáy khôûi, töùc laø khoâng phaûi caâu hoûi ñuùng ñaén vaø caùc caâu hoûi ñuùng ñaén, chæ roõ nghóa lôïi ích kia. Nhö kinh noùi: “Laïi nöõa, naøy Boà- taùt Voõng Minh! Taát caû caùc phaùp laø chaùnh, taát caû caùc phaùp laø taø”.

Ñieàu naøy coù yù nghóa gì? Caùc aám-giôùi-nhaäp..., ñeàu noùi thuoäc veà trong phaùp Phaät, nhö tröôùc ñaây ñaõ noùi veà caùc söï töôùng aám, giôùi, nhaäp...

Caùc phaùp nhö ñaõ giaûng noùi khoâng theå nghó baøn goïi laø chaùnh, maø daáy leân nghó baøn goïi laø taø, laø söï vieäc hoûi khoâng chaùnh vaø hoûi chaùnh. Nhö kinh noùi: “Phaïm Thieân noùi: Voõng Minh! Do nghóa naøo maø caùc phaùp khoâng theå nghó baøn thì taát caû phaùp aáy goïi laø chaùnh”. Neáu khoâng theå nghó baøn maø nghó baøn cho neân taát caû caùc phaùp ñeàu goïi laø taø. Vì nghóa gì? Vì moïi phaùp laø khoâng theå nghó baøn, nhö kinh noùi: Taát caû phaùp tónh laëng goïi laø chaùnh tö duy; vì Theå xa lìa phaân bieät hö voïng, goïi laø tónh; bôûi vì khoâng coù hyù luaän, cho neân cuõng goïi laø tónh laëng. Vì khoâng tin söï tónh laëng cuûa phaùp voâ ngaõ cho neân rôi vaøo phía taêng thöôïng maïn. Phaân bieät hö voïng laø coù theå phaân bieät phaùp maø tu taäp caùc haïnh, vì phaân bieät boán ñaïi cho neân khôûi leân caâu hoûi, hoûi phaùp nhö vaäy thì khoâng phaûi hoûi moät caùch chaân chaùnh.

Phaùp chaùnh taùnh laø lìa caûnh giôùi cuûa mình, lìa phaïm vi ham muoán khaùc, ñoù goïi laø phaùp taùnh. Ñaây laø chæ roõ veà nhaân cuûa hoûi chaân chaùnh.

Ñaây laø do nghóa naøo, duøng caùc phaùp quaùn saùt naøo ñeå coù khaû naêng xa lìa duïc voïng? Do caùc trí naøo maø phaân bieät ñöôïc phaùp ñoù? Hai phaùp khoâng hai kia goïi laø phaùp Chaân Nhö, trong ñoù trí khoâng phaân bieät nhö vaäy laø töôùng cuûa trí Chaân Nhö, goïi laø thaät teá.

Noùi thaät teá, laø lìa phaïm vi hôn haún cuûa ham muoán khaùc. Noùi thaät teá, laø lìa khoûi caùc thöù ham muoán, thaät töôùng cuûa trí Chaân Nhö laø khoâng phaân bieät. Ñaây laø töø trong caûnh giôùi cuûa noäi taâm quaùn saùt nhö thaät ñeå quaùn töôûng veà nôi choán phaàn vò.

Nhö vaäy theo thöù töï trình baøy veà phaùp taùnh laø tónh laëng, neân bieát. Ñòa laø thaønh töïu caûnh giôùi cuûa töï taâm, vaø quaùn Chaân Nhö laø Ñòa

ñöôïc quaùn saùt. Caùc phaùp naøo laø treân nhö ñaõ noùi veà aám-giôùi… Söï cuûa aám-giôùi..., ñoù

lìa xa Chaân Nhö, vì Chaân Nhö khoâng coù hyù luaän. Chaân Nhö phaûi quaùn saùt baèng trí khoâng phaân bieät. Trí ñoù tónh laëng, vì Chaân Nhö lìa xa moïi nôi choán coù theå giöõ laáy vaø chuû theå giöõ laáy.


Noùi phaùp raát saâu xa nhö vaäy, neân bieát laø chaùnh phaùp naøy raát thaâm dieäu, khoù hieåu. Nhö kinh noùi: “Boà-taùt Voõng Minh noùi: Phaïm Thieân, ít coù chuùng sinh coù khaû naêng hieåu ñöôïc chaùnh taùnh cuûa caùc phaùp nhö vaäy.

Noùi caùc phaùp coù chaùnh taùnh nhö vaäy, töùc laø lìa phaùp taùnh chaùnh maø caàu trí thì khoâng theå ñöôïc. Vì phaùp taùnh kia vöôït leân treân soá löôïng moät-khaùc cuûa theá gian, che maát Theå cuûa phaùp höõu vi. Goïi laø ít bôûi vì nöông vaøo moät soá, lìa moät soá kia laïi khoâng coù phaàn ít, nhö vaäy laø ñeå ngaên ngöøa söï chaáp coù veà Theå cuûa vaät. Theå cuûa phaùp ñoù khoâng phaûi luoân luoân laø khoâng coù. Khoâng hay, khoâng bieát bôûi vì ngaên ngöøa cho raèng khoâng coù töôùng phaùp. Ñaây laø xaùc minh veà nghóa gì? ÔÛ ñaây noùi tin töôûng caùc phaùp caên baûn cuûa ba ñôøi, khoâng nhaän thaáy phaùp töôùng, khoâng coù nghóa laø ngaên söï thaät chöùng. Caùc Ñaïi Boà-taùt ñeàu coù phaùp thaät chöùng. Chæ roõ nghóa naøy vì thuaän theo nghóa naøy cho neân goïi laø tin khoâng coù chöùng ñaéc.

Chöùng ngoä phaùp naøy goïi laø khoâng nhaän thaáy moät söï. Voõng Minh! Neáu coù ngöôøi thieän nam-ngöôøi thieän nöõ naøo ñöôïc nghe chaùnh taùnh cuûa caùc phaùp nhö vaäy, sieâng naêng tinh tieán tu haønh, thì goïi laø tu haønh nhö thaät, töùc laø nöông vaøo Tueä nghe, Tueä tö duy, töø trong trí tueä maø giaûng giaûi veà töôùng phaùp.

Nhö tröôùc ñaây ñaõ noùi: Nhö Lai thuyeát phaùp laø nöông vaøo taâm naøo? YÙ naøo? Veà nghóa naøy cho neân bieát. Vì khoâng hyù luaän vôùi taát caû phaùp, thì goïi laø chöùng phaùp. Vì bieát nhö thaät cho neân Boà-taùt khoâng truù vaøo theá gian, khoâng truù vaøo Nieát-baøn. Nôi theá gian ñaày phieàn naõo oâ nhieãm khoâng coù moät phaùp naøo buoâng boû, vì vaäy maø khoâng giaûm. Do trong Nieát-baøn khoâng coù moät phaùp naøo nhaän laáy, vì vaäy maø khoâng taêng. Ñoù laø chæ roõ caùc Ñaïi Boà-taùt khoâng truù vaøo töôùng Nieát-baøn cuûa theá gian.

Nghe giaûng noùi veà töôùng chaùnh phaùp nhö vaäy, laø theo thöù töï, nghe phaùp töø ngöôøi khaùc, sau ñoù töï chaùnh tö duy ôû noäi taâm, theo thöù töï coù khaû naêng phaùt sinh chaùnh kieán xuaát theá maø ñaït ñöôïc quaû. Lìa caùc töôùng laø chæ roõ thaät Theå khoâng truù töôùng, chæ roõ nhaân khoâng truù cuûa Nieát-baøn. Ñoù laø vì Nhö Lai nhaän thaáy phaùp voâ ngaõ bình ñaúng cuøng caùc Boà taùt veà theá gian vaø Nieát baøn, caùc loãi laàm vaø coâng ñöùc khoâng coù gì phaân bieät bôûi vì töôùng bình ñaúng. Nhö vaäy caùc Boà taùt nhaát ñònh khoâng truù vaøo theá gian cuõng khoâng truù vaøo Nieát baøn.

Noùi phaùp theo thöù töï ñeán ñaây ñaõ xong. Laïi döïa vaøo nghóa khaùc, tieáp theo döôùi ñaây laïi hoûi. Ñieàu naøy trình baøy veà nghóa gì? Ñöùc Nhö Lai thuyeát phaùp khoâng bao giôø vöôït qua phaân bieät, laø khoâng bao giôø phaân bieät vöôït quaù ñoái vôùi thaân, khoâng bao giôø phaân bieät vöôït quaù theá gian


www.daitangkinh.org

laïi coù moät phaùp naøo khaùc, vì vaäy theá gian khoâng coù moät phaùp naøo giaûm, ôû trong Nieát baøn khoâng coù moät phaùp naøo taêng, ngaên chaën lìa boû moät vaät vaø ngaên chaën coù ñöôïc moät vaät. Ñaây laø trình baøy veà nghóa gì? Khoâng phaûi noùi laø luoân luoân khoâng vöôït qua theá gian, hay coù vöôït qua theá gian. Ñoù laø ñeå ngaên ngöøa keû chaáp (khoâng thaáy coù vaät gì caû). Ñaây laø trình baøy veà nghóa gì? Laø chæ roõ yù nghóa vöôït qua hai töôùng. Nghóa naøy theá naøo?

Noùi hai töôùng: 1. Vieäc laøm ôû theá gian. 2. Nieát-baøn.

Phaân bieät sai laàm veà theá gian, phaân bieät sai laàm veà coâng ñöùc, thì Ñaïi Boà-taùt hoaøn toaøn xa lìa hai laàm loãi ñoù. Veà nghóa naøy theá naøo? Trong phaùp bình ñaúng khoâng coù nhieãm-tònh, vì döïa treân phaùp taùnh cuûa thöïc teá ñeå lìa duïc. Noùi nhö vaäy bôûi vì thöïc teá kia luoân luoân khoâng gioáng vôùi sinh töû. Theá gian cho sinh töû laø thöôøng, vì vaäy khoâng coù ai nhaäp Nieát-baøn. Bôûi vì nghóa naøy cho neân khoâng caáu nhieãm, khoâng thanh tònh.

Theo thöù töï nhö vaäy, khoâng caàn phaûi noùi phaùp, maø chæ maëc nhieân an truù, cuõng coù theå tu haønh caùc haïnh ñuùng nhö phaùp.

Neáu muoán giaûng noùi thì phaûi nhö Phaïm Thieân kia ñaõ noùi. Vì vaäy Nhö Lai khen: Laønh thay! Laønh thay! Phaùp khoâng theå noùi maø coù theå giaûng noùi. Vì vaäy Nhö Lai laïi khen: Laønh thay! Ta khoâng vöôùng vaøo sinh töû, khoâng chöùng ñaéc Nieát-baøn. Nhö vaäy ñeàu laø lónh hoäi nhöõng nghóa tröôùc ñaây ñaõ noùi, laïi khoâng coù phaùp naøo ñeå coù theå noùi. Vì sao Nhö Lai laïi noùi phaùp naøy? Vì naêm traêm Tyø-kheo khi nghe noùi phaùp naøy sinh taâm hoaûng sôï, Ñöùc Nhö Lai vì muoán laøm cho caùc Tyø-kheo aáy ôû trong nghóa naøy cuoái cuøng ñöôïc yeân ñònh. Ñaây laø neâu ra nghóa naøo? Laø chæ roõ yù cuûa Nhö Lai cuõng nhö vaäy, chöù khoâng phaûi rieâng gì Phaïm Thieân. Chuùng sinh ñeàu rôi vaøo phía khoâng coù vaät. Vì vaäy Nhö Lai vaø Phaïm Thieân ñeàu noùi lyù Khoâng, nhöng keû tu taäp phaïm haïnh khoâng hieåu yù nghóa saâu xa maø phaân bieät sai laàm.

Phaïm haïnh laø sao? Nghóa laø thoï trì giôùi tu haønh nhö thaät maø khoâng sai phaïm.

Tu haønh chaùnh ñaïo laø tu haønh, quaùn saùt söï khaùc nhau cuûa boán Ñeá.

Caùc thieàn laø boán thieàn nhö Sô thieàn, Nhò thieàn… Tam-muoäi laø caùc loaïi hoaït ñoäng coù giaùc-coù quaùn... Tam-ma-baït-ñeà laø boán ñònh Voâ saéc. Do chaáp coù phaùp vaø khoâng coù phaùp cho neân caùc Tyø-kheo aáy vöøa

nghe noùi nhö treân, thì noùi raèng Nhö Lai thuyeát hoaøn toaøn khoâng coù vaät


cuõng khoâng coù tu haønh phaïm haïnh nhö vaäy cho neân sinh taâm hoaûng sôï, vì hoï chaáp phaùp laø coù, laø khoâng. bôûi vì ñoaïn tröø chaáp coù, khoâng cuûa caùc Tyø-kheo, thì ñoái vôùi soá ngöôøi aáy Phaät khoâng xuaát theá… Thaäm chí Nieát-baøn hoï cuõng cho laø vaät coù vì theá mong caàu chöùng Nieát-baøn. Ñoái trò vôùi chaáp vaät coù, nhö kinh noùi: Haïng ngöôøi ñoù cöù mong caàu töôùng quyeát ñònh. Nhö vaäy laø döïa vaøo khoâng coù danh-töôùng ñeå giaûng noùi phaùp Khoâng. Nhö Lai duøng hai thí duï ñeå quôû traùch soá Tyø-kheo sôï haõi kia.

Hai thí duï naøy khieán phaùt sinh hai loaïi nhaân nhôù nghó, laø phaùt sinh nhaân nhôù nghó nhaøm chaùn, phaùt sinh nhaân nhôù nghó quaùn saùt vui möøng. Nhôø hai nhaân aáy maø ñaït ñöôïc Nieát-baøn, vì vaäy maø Nhö Lai quôû traùch. Ñaây laø trình baøy veà nghóa gì? Laø chæ roõ töø choã hoï caàu phaùp, taâm bò phieàn naõo loãi laàm böùc baùch, cho neân khôûi quaùn veà nhaøm chaùn.

Thí duï ñaàu gioáng nhö phaùp ñoái trò töôùng, chæ roõ caùch quaùn coù lôïi ích, vui cuøng thaân quaùn, cho neân phaùt sinh quaùn saùt hoan hyû.

Thí duï thöù hai gioáng nhö phaùp ñoái trò veà töôùng. Tieáp theo laø trình baøy veà haïng ngöôøi kia, duø thöïc haønh töôùng

chaùnh maø ñoù laïi laø töôùng taø haïnh, vì hoï khôûi leân töôùng sinh, töôùng dieät, ñeå ñöôïc töôùng Nieát-baøn, ñeå chöùng töôùng ñaïo.

Töø tröôùc ñeán giôø, nghe Nhö Lai giaûng noùi phaùp, caùc Tyø-kheo ñöôïc giaûm bôùt caùc haønh ñoäng xaáu aùc. Töø ñaây trôû xuoáng, vì muoán cho caùc Tyø-kheo tieán vaøo trong phaùp, cho neân Boà-taùt Voõng Minh noùi vôùi Phaïm Thieân Thaéng Tö Duy giuùp hoï ñöôïc tieán vaøo trong phaùp. ÔÛ ñaây chæ roõ hai loaïi phaùp töôùng:

1. Chæ roõ veà Theå thaät. 2. Chæ roõ veà chöùng ñaéc quaû vò.

Noùi theå thaät laø khieán hoï tin töôûng phaùp. Noùi chöùng quaû laø khieán caùc Tyø-kheo lìa taø kieán ñöôïc giaûi thoaùt. Suy cho cuøng laø chæ roõ töôùng chaùnh kieán. Vì thaân Tyø-kheo trong khi nghe giaûng noùi phaùp, coù khaû naêng sinh khôûi chuûng töû vì chö Phaät Nhö Lai ôû quoác ñoä khaùc cuõng ñeàu giaûng noùi phaùp naøy, laø chæ roõ cho Tyø-kheo bieát sôï nôi naøo, thì khoâng theå boû nôi ñoù maø ñi, khoâng theå xa lìa phaùp töôùng ñaõ noùi, vì taát caû moïi nôi ñeàu khoâng lìa phaùp, vì khoâng theå traùnh khoûi. Chæ roõ töôùng nhö vaäy, ñeå haøng Tyø-kheo kia khoâng ra ñi.

Noùi hö khoâng ñeå thí duï, nghóa naøy chæ roõ laø sôï haõi nôi naøo thì boû nôi ñoù maø ñi, chung quy vaãn khoâng taùch khoûi choã sôï haõi.

Nhö sôï hö khoâng, khoâng theå vöôït khoûi noù, maø coù moät nôi naøo khoâng coù hö khoâng ñeå coù theå tìm caàu.

Nöông vaøo phaùp chöùng kia, laø chæ roõ töôùng chöùng ñaéc.


www.daitangkinh.org

Khoâng, Voâ töôùng, Voâ nguyeän laø Chaân Nhö. Neân bieát raèng muoán caàu Nieát-baøn, ñi trong Nieát-baøn, nhöng khoâng chöùng ñaéc Nieát-baøn, vì Nieát-baøn laø töôùng thanh tònh cuûa Chaân Nhö. Ñaây laø theo nghóa naøo? Vì Chaân Nhö kia ñeàu bình ñaúng trong taát caû phaùp, cho neân goïi laø Nieát-baøn. Vì trong mieäng noùi ra thì khoâng theå giöõ laáy. Ñaây laø trình baøy veà nghóa gì? Vì ngaên ngöøa quan nieäm cho raèng thaät Theå laø coù theå giöõ laáy.

Nhö vaäy xa lìa phaùp vaät coù-khoâng, coù theå nhaän bieát nhö thaät veà theå töôùng cuûa caùc phaùp.

Caùc Tyø-kheo kia nhaän thaáy nhö vaäy roài, taâm ñöôïc giaûi thoaùt. Ñöôïc taâm giaûi thoaùt roài, thì ñöôïc phaùp thaät. Ñöôïc phaùp thaät roài, töï noùi phaùp töôùng. Caùc Tyø-kheo kia tröôùc ñaây laø phaøm phu, sau ñoù laøm hoïc nhaân, keá ñeán chöùng thaønh La-haùn. Vì nghóa naøy cho neân sau ba thôøi gian, chaáp giöõ nhö tröôùc ñaây khoâng thaønh, hoï noùi leân lôøi naøy: Baïch Theá Toân! Hoâm nay chuùng con ñaây khoâng phaûi laø phaøm phu, khoâng phaûi haøng höõu hoïc, khoâng phaûi laø baäc voâ hoïc, khoâng phaûi laø A-la-haùn.

Khoâng ôû nôi theá gian, laø vónh vieãn ñoaïn taát caû moïi nôi thoï sinh maø ôû trong caûnh giôùi Nieát-baøn Voâ dö.

Khoâng ôû nôi Nieát-baøn, vì töôùng thuû aám chöa döùt maø ôû trong Nieát- baøn Höõu dö. Nhö thaät chæ roõ laø coù Phaät xuaát theá, hieän baøy töôùng giaùc tri.

Noùi ñeán ñoäng, töùc laø taâm taùn loaïn. Noùi ngaõ töôûng töùc laø ngaõ kieán. Noùi phaùt khôûi, laø coù khaû naêng daáy khôûi caùc haønh töôùng cuûa taâm.

Noùi ñeán hyù luaän laø ba caâu phaân bieät veà taâm nhö ñoäng khôûi… Nhaân quaû nhö vaäy hoaëc hoaøn toaøn chæ roõ cho haïng kia coù Phaät

xuaát theá. Thaùnh giaû Xaù-lôïi-phaát nöông vaøo ñaïo, nöông vaøo söï ñaït ñöôïc, nöông vaøo dieät, nöông vaøo söï chöùng ngoä ñeå hoûi caùc Tyø-kheo. Caùc Tyø- kheo cho neân traû lôøi nhö vaäy. Nhö Toân giaû Xaù-lôïi-phaát noùi maø caùc Tyø kheo noùi nhö vaäy: Toâi ñaõ ñöôïc baûy ñieàu khoâng theå laøm maø laøm. Noùi naêng hoûi ñaùp, ñaây laø neâu roõ traû lôøi thaät vôùi caùch traû lôøi ngöôïc laïi. ÔÛ ñaây coù hai loaïi:

1. Traû lôøi veà choã chöùng ñaéc. 2. Traû lôøi veà söï giaûng noùi. Vì coù ngöôøi nhö vaäy cho neân thieát laäp

söï ghi nhaän. Caùc Tyø-kheo ñoàng haønh noùi phaùp nhöng khoâng coù khaû naêng ñaït

ñeán cuøng cöïc, caøng sinh taâm toân troïng. Vì Tyø-kheo kia noùi veà Theå cuûa phaùp cho neân phaùt sinh taâm toân troïng.



QUYEÅN 3

Truù vaøo ruoäng phöôùc coù khaû naêng tieâu hoùa cuûa cuùng döôøng, nghóa

laø döïa vaøo ruoäng phöôùc, truù vaøo ñaïo La-haùn thì coù theå thoï nhaän cuùng döôøng. Ñaïi sö Theá Toân haõy coøn khoâng theå tieâu hoùa caùc thöù cuùng döôøng, huoáng laø chuùng ta maø coù theå tieâu hoùa caùc söï cuùng döôøng ö? Ñaây laø trình baøy nghóa gì? Vì bieát ñuùng nhö thaät phaùp taùnh xöa nay thanh tònh. Vì vaäy cho neân noùi: Ñaïi sö Theá Toân haõy coøn khoâng theå tieâu hoùa caùc thöù cuùng döôøng, huoáng laø chuùng ta... Ñaây laø trình baøy nghóa gì? Bôûi vì lìa phaùp giôùi laïi khoâng coù ai tieáp nhaän cuûa cuùng döôøng, vì phaùp giôùi kia xöa nay voán thanh tònh. Ñaây laø theo nghóa gì? Bôûi vì truù caûnh giôùi ruoäng phöôùc, truù quaû vò La-haùn coù theå thoï nhaän cuùng döôøng. Vì nhaän bieát nhö thaät veà phaùp giôùi thanh tònh, vì caùc theá gian khoâng bieát Nhö Lai laø ruoäng phöôùc toát ñeïp, cho neân noùi: Ñaïi sö Theá Toân haõy coøn khoâng theå tieâu hoùa caùc söï cuùng döôøng. Ñaây laø trình baøy nghóa gì? Vì lìa khoûi phaùp giôùi laïi khoâng coøn coù phaùp töôùng thanh tònh naøo khaùc, vì töï taùnh phaùp giôùi kia laø thanh tònh.

Vì döïa vaøo söï tieáp nhaän cuùng döôøng cho neân hoûi veà ruoäng phöôùc. Tieáp theo hoûi veà ngöôøi thích hôïp ñeå thoï nhaän cuùng döôøng ruoäng phöôùc. Nhöõng ngöôøi ñoù laø ai? Nhö kinh tieáp ñeán noùi: Khoâng bò söï loâi keùo cuûa phaùp theá gian.

Thöa Theá Toân! Döïa vaøo caùc Boà-taùt nhö vaäy ñeàu laø ruoäng phöôùc cuûa theá gian, cho neân noùi töôùng ruoäng phöôùc cuûa söï nhaän cuùng döôøng. Vì vaäy ñaùp: Khoâng bò söï loâi keùo cuûa phaùp theá gian. Ñaây laø theo nghóa gì? Vì caùc Ñaïi Boà-taùt thöôøng ôû theá gian, thöïc haønh phaùp theá gian, khoâng bò oâ nhieãm vì phaùp theá gian, duø caùc moân phaùp theá gian nhö hôn, thua, ñöôïc, maát, khen cheâ, khoå, vui ñeàu khoâng theå loâi keùo. Theå cuûa taâm Boà-


www.daitangkinh.org

taùt khoâng coù ñöôïc - maát, hôn - thua - khen - cheâ, khoå - vui. Taâm Boà-taùt luoân vöõng chaéc cho neân khoâng chaïy theo taùm phaùp theá gian. Ñoái vôùi caùc söï vieäc nhö vaäy, taâm luoân kieân coá khoâng ñoäng, tham duïc, giaän döõ vaø si meâ khoâng theå loâi keùo ñöôïc.

Ngöôøi nhö vaäy laø ngöôøi ruoäng phöôùc tieáp nhaän söï cuùng döôøng, ñoù goïi laø ruoäng phöôùc coù khaû naêng nhaän laõnh cuùng döôøng, ñoù laø thanh tònh.

Vì nghóa naøy, döïa vaøo ngöôøi ruoäng phöôùc, cho neân hoûi veà töôùng cuûa ruoäng phöôùc thanh tònh.

Vì caùc Boà-taùt, tuy phaàn nhieàu thoï nhaän lôïi döôõng cuûa quyeán thuoäc, nhöng khoâng khôûi taâm nhieáp thuû moät phaùp, chaáp tröôùc moät phaùp. Do nghóa aáy cho neân coù khaû naêng tieâu hoùa cuûa cuùng döôøng, laø ruoäng phöôùc coù theå tieâu hoùa cuûa cuùng döôøng. Laøm saùng toû nghóa aáy, cho neân caâu hoûi keá tieáp laø veà khaû naêng tieâu hoùa cuùng döôøng, vì khoâng chaáp tröôùc. Ñoù laø chæ roõ töôùng toát ñeïp cuûa ruoäng phöôùc coù khaû naêng thoï nhaän. Do vaäy ñöôïc goïi laø hai töôùng ruoäng phöôùc vaø coâng ñöùc.

Vì khoâng laøm maát söï yeân oån cuûa chuùng sinh, cho neân Boà-taùt môùi phaùt taâm Boà-ñeà, caùc chuùng sinh cho neân tu haønh laøm caùc coâng ñöùc cho nôi aáy. Ñöôïc coâng ñöùc cuùng döôøng cung kính laø söï toát ñeïp trong ruoäng phöôùc, laø chæ roõ nghóa naøy. Vì vaäy, caâu hoûi keá tieáp môùi hoûi veà phöôùc ñieàn thanh tònh. Vì Boà-taùt khoâng laøm hö hoaïi taâm Boà-ñeà, maø laø ngöôøi coù khaû naêng thoï nhaän cuùng döôøng laøm thanh tònh phöôùc ñieàn, vì vaäy Boà-taùt coù khaû naêng laøm ruoäng phöôùc, laøm thieän tri thöùc nhieáp thuû chuùng sinh. Neâu roõ nghóa naøy, cho neân laàn löôït hoûi veà thieän tri thöùc. Hoï laø ngöôøi tröïc taâm tu haønh theo thöù töï nhö vaäy, tieán vaøo thieàn ñònh. Töø thieàn ñònh böôùc ra ban cho caùc chuùng sinh nieàm vui vaø söï yeân oån, vì khoâng rôøi boû taát caû chuùng sinh, chæ roõ Boà-taùt, laø baäc thieän tri thöùc thuø thaéng.

Nhö vaäy Boà-taùt coù khaû naêng laøm baïn laønh cuûa chuùng sinh. Nöông theo lôøi Nhö Lai daïy lôïi mình-lôïi ngöôøi vaø tu haønh caùc haïnh khoâng queân maát ôn sö. Neâu roõ nghóa naøy cho neân tieáp theo hoûi coù theå baùo ôn Phaät, vì ñaït ñöôïc Boà-ñeà cuûa Phaät khoâng ñoaïn tuyeät chuûng töû Phaät, taâm laøm lôïi ích cho ngöôøi khaùc, cho neân ñoái vôùi Nhö Lai, töï laøm nhöõng vieäc laøm toát ñeïp ñeå baùo ôn Phaät.

Baùo ôn laø cuùng döôøng nhöõng ngöôøi coù caùc coâng ñöùc. Chæ roõ nghóa naøy, cho neân tieáp theo hoûi vieäc ñoù. Cuùng döôøng Phaät laø duøng töï Theå cuûa thaät teá, Phaùp thaân khoâng sinh, ñoái vôùi thaân Nhö Lai, coù khaû naêng bieát töôùng chöùng ñaéc thaät teá khoâng sinh. Vì mong caàu phaùp ñoù thì chaéc chaén coù seõ ñöôïc khoâng maát, cho neân cuùng döôøng Nhö Lai vaøo baát cöù khi naøo.


Vì vaäy Boà-taùt ñem söï cuùng döôøng toát ñeïp ñeå cuùng döôøng chö Phaät. Vì cuùng döôøng caùc Nhö Lai laø gaàn guõi chö Phaät, chæ roõ nghóa naøy,

cho neân tieáp theo môùi hoûi veà vieäc thaân caän vôùi Phaät. Nghóa laø caùc Boà- taùt thaø boû thaân maïng chöù quyeát khoâng boû vieäc laøm nôi möôøi ñòa, vì ñaõ goàm thaâu vieäc laøm cuûa möôøi ñòa cho neân khoâng boû giôùi caám maø ñaït ñöôïc Theå nhö phaùp. Gaàn guõi chö Phaät vaø caùc Boà-taùt, laø chæ roõ vieäc laøm toát ñeïp cuûa hoï.

Vì thaân caän chö Phaät vaø Boà-taùt, toû loøng toân troïng cung kính Nhö Lai, ñeå chæ roõ nghóa naøy, cho neân tieáp theo hoûi veà söï cung kính ñoái vôùi Phaät.

Vì taát caû caùc caên khoâng heà sai bieät maø taát caû caùc caên ñöôïc baûo veä vaø thöïc haønh caùc haïnh, cho neân khoâng sinh taâm phieàn naõo ñeå coù khaû

naêng tu haønh, kheùo giöõ gìn caùc caên, vì vaäy ñaït ñöôïc taâm thuø thaéng toân troïng aáy. Boà-taùt tu haønh ñuùng ñaén nhö vaäy roài ñaït ñöôïc quaû baùo to lôùn.

Ñeå chæ roõ nghóa naøy, cho neân tieáp theo hoûi veà cuûa caûi giaøu coù, laø coù ñöôïc baûy loaïi phaùp taøi toái thaéng xuaát theá gian nhö tín... Chæ roõ phaùp taøi to lôùn thuø thaéng maø caûm ñöôïc töôùng cuûa taâm ham muoán toát ñeïp, cao nhaát ñaõ ñöôïc ñoaïn tröø chöôùng, thöïc haønh caùc ham muoán, lìa caùc töôùng duïc, caûm thoï phaùp laïc tieáp nhaän aên uoáng vui veû, ñöôïc chöùng ngoä phaùp nhö thaät, tu haønh nhö thaät veà tín-giôùi-taøm-quyù-vaên-xaû-tueä... Noùi boá thí taøi saûn, vaät duïng nhö thöù töï maø noùi.

Laïi nöõa, hai loaïi phaùp taøi laø taøm (hoå) vaø quyù (theïn), ñaây laø nöông vaøo phaùp ñoaïn tröø phieàn naõo noùng böùc, cho neân bieát nhö vaäy.

Duø coù baûy loaïi phaùp taøi, nhöng Ñaïi Boà-taùt vaãn khoâng naûy sinh taâm nieäm laø mình coù ñuû hay khoâng ñuû. Ñeå chæ roõ nghóa naøy, cho neân theo thöù töï hoûi veà söï bieát ñuû, duøng ñeå nhieáp thuû taát caû caùc chuùng sinh.

Duø mong caàu cuùng döôøng, nhöng taâm Boà-taùt thöôøng mong caàu Baùt nhaõ voâ thöôïng, khoâng cho laø ñuû, khoâng naûy sinh taâm ñaày ñuû, goïi laø bieát ñuû. Ñaõ bieát ñuû roài thì lìa moïi söï ham muoán. Ñeå chæ roõ nghóa naøy, cho neân theo thöù töï hoûi veà söï xa lìa.

Maëc duø Boà-taùt tu haønh trong ba coõi nhöng khoâng mong caàu nôi choán aáy, cho neân ñöôïc taâm vaéng laëng thuø thaéng toät baäc. Ñaõ chöùng ñöôïc taâm vaéng laëng nhö vaäy xong, xa lìa thaân taâm. Ñeå chæ roõ nghóa naøy, vì vaäy tieáp theo hoûi veà khoâng coù caùc haønh aùc.

Maëc duø thoï duïng caùc loaïi caûnh giôùi vi dieäu thuø thaéng nhöng taâm Boà-taùt khoâng bò oâ nhieãm theo phieàn naõo, vì ñöôïc taâm toát ñeïp luoân gìn giöõ caùc caên.

Ñaõ gìn giöõ ñöôïc caùc caên cho neân Boà-taùt khoâng sôï haõi baát cöù nôi


www.daitangkinh.org

choán naøo. Vì khoâng sôï haõi cho neân ñöôïc caûm thoï an laïc. Nhaèm chæ roõ nghóa aáy, cho neân laàn löôït hoûi veà con ngöôøi an laïc.

Duø tieáp nhaän söï cuùng döôøng, cung kính, nhöng Boà-taùt khoâng tham ñaém, thöôøng xuyeân khoâng rôøi boû taát caû chuùng sinh. Kheùo nhaän bieát caùc haïnh höõu vi, lìa xa moïi phieàn naõo, cho neân ñöôïc nieàm vui thuø thaéng.

Khoâng vöôùng maéc nhö vaäy, lìa caùc phieàn naõo caûm ñöôïc nieàm vui thuø thaéng roài, laø ñöôïc gaén lieàn vôùi söï thoï nhaän nieàm vui cuûa chuùng sinh. Nhö vaäy thì Boà-taùt ñaõ ñeán bôø kia.

Ñeå chæ roõ nghóa naøy, cho neân tieáp theo hoûi veà khaû naêng ñeán bôø kia. Vì caùc Boà-taùt thò hieän thaân saùu nhaäp cuûa caùc coõi, nhieáp thuû taát caû chuùng sinh saùu nhaäp, ñeå ñoaïn tröø tham duïc cuûa caùc chuùng sinh, khieán hoï ñeán ñöôïc bôø kia, lìa haún taâm tham duïc. Vì vaäy goïi laø coù khaû naêng boû saùu nhaäp. Vì lìa boû saùu nhaäp cho neân ñaõ ñöôïc taâm thuø thaéng ñeán ñöôïc bôø kia.

Vì ñaõ ñöôïc taâm aáy vaø ñeán bôø kia, cho neân Boà-taùt chính thöùc an truù nôi xöù sôû ñoù.

Ñeå chæ roõ nghóa naøy, cho neân sau ñaáy laø hoûi ñeán vieäc truù nôi bôø kia.

Do khoâng phaân bieät ñaïo Nieát-baøn, theá gian, cho neân trí khoâng phaân bieät maø chöùng ngoä phaùp voâ ngaõ, truù ôû Nieát-baøn voâ truù, ñöôïc voâ sinh phaùp Nhaãn. Chính vì nghóa aáy cho neân ñaõ chöùng ñöôïc trí ñoàng, baát ñoàng trong ñòa thöù taùm, vì vaäy goïi laø ñaõ ñeán bôø kia vaø an truù vaøo xöù sôû thuø thaéng ñoù.

Boà-taùt truù nhö vaäy ôû bôø kia vôùi ñaày ñuû caùc phaùp Ba-la-maät xuaát theá gian.

Ñeå chæ roõ nghóa aáy, vì vaäy tieáp theo hoûi laøm sao taêng tröôûng ñöôïc caùc Ba-la-maät?

Bôûi vì mong caàu taâm Nhaát thieát trí, taêng tröôûng boá thí..., laøm cho boá thí..., ñeàu laàn löôït taêng tröôûng, vì vaäy Boà-taùt luoân vì caùc chuùng sinh noùi veà taâm Nhaát thieát trí. Caùc Boà-taùt ñeàu khuyeân baûo chuùng sinh phaùt taâm Boà-ñeà, taêng tröôûng haïnh boá thí. Vì vaäy trong ñôøi tröôùc, Boà-taùt ñaõ töøng khuyeân baûo caùc chuùng sinh phaùt taâm Boà-ñeà, tu haønh boá thí.

Boà-taùt töï thöïc haønh boá thí nhö vaäy, chæ daïy moïi ngöôøi thöïc haønh boá thí. Ngoaøi ra, coøn boá thí giaùo phaùp ñeå hoùa ñoä chuùng sinh khieán hoï thöïc haønh boá thí.

Caùc Boà-taùt cuõng khuyeân baûo chuùng sinh phaùt taâm Boà-ñeà tu haønh boá thí. Caùc Boà-taùt coøn khieán cho chuùng sinh phaùt taâm thöïc haønh boá thí. Vôùi töï taâm an truù vaøo boá thí laàn löôït nhö vaäy, cuõng khieán ngöôøi khaùc


an truù vaøo boá thí. Chính vì nghóa naøy cho neân Boá thí Ba-la-maät laàn löôït ñöôïc taêng tröôûng, maø thöôøng xuyeân khoâng boû taâm Boà-ñeà.

Noùi Trì giôùi Ba-la-maät, töùc laø ai phaù huûy giôùi caám thì giuùp hoï caàn phaûi trì giôùi, Boà-taùt khoâng lìa boû taâm haïnh Boà-ñeà, vì mong ñaït ñöôïc Ñaïi Boà-ñeà, khieán cho taát caû truù trong giöõ giôùi, vì nhaän thaáy taâm Nhaát thieát trí khoâng luøi laïi.

Noùi Nhaãn nhuïc Ba-la-maät, laø noùi Boà-taùt ôû trong taâm Boà-ñeà, goïi laø khieán cho moïi xöù sôû khaùc, caùc chuùng sinh khaùc, ñeàu phaùt sinh taâm nhaãn. Nhaãn taát caû toäi, nhaãn taát caû ñieàu aùc, tö duy veà taâm Nhaát thieát trí khoâng theå thuû ñaéc.

Noùi Tinh taán Ba-la-maät, laø döïa vaøo tinh taán Ba-la-maät, khoâng chaáp giöõ nôi bôø beân kia, khoâng chaáp giöõ töôùng khoå haïnh, vì vaäy khoâng sinh taâm moûi meät, vì Boà-taùt ñaõ chöùng ñöôïc taâm Nhaát thieát trí vaéng laëng.

Noùi Thieàn ñònh Ba-la-maät, laø töï taùnh cuûa taâm thanh tònh khoâng sinh khoâng dieät. Vì nhaän bieát trí vaéng laëng cho neân taâm taùn loaïn hoaøn toaøn khoâng hieän haønh, khoâng hyù luaän vôùi taát caû phaùp.

Noùi Baùt nhaõ Ba-la-maät, laø nhieáp thuû trí khoâng phaân bieät, ñeå chæ roõ Ba-la-maät thieän, thanh tònh khaùc, vì Ba-la-maät khaùc ñeàu döïa vaøo taâm Nhaát thieát trí maø noùi.

Phaùp ñoái trò vôùi chöôùng hoaït ñoäng cuûa phieàn naõo thì Boà-taùt chæ nhaän thaáy voâ ngaõ trong haïnh thuø thaéng Ba-la-maät nhö vaäy, vì phaùp Phaät ñaõ thuaàn thuïc, vì giaùo hoùa chuùng sinh cho neân nöông vaøo phaùp kia.

Tieáp theo hoûi Boà-taùt ñoái vôùi voâ löôïng chuùng sinh khoâng naûy sinh taâm höõu laäu maø phaùt sinh taâm Töø. Ñaây laø trình baøy veà nghóa gì? Thaáy khoâng coù gì khaùc vôùi mình maø taâm yeân oån, khoâng naûy sinh yù nieäm thaân mình laø khaùc vaø coù töôûng veà chuùng sinh laø khaùc vôùi thaân mình.

Boà-taùt döïa vaøo chuùng sinh khoâng naûy sinh phaùp töôûng maø thöïc haønh taâm Bi. Vì nhaän thaáy phaùp khoå khoå khoâng ñem laïi nhöõng thaønh töïu, vì caùc chuùng sinh ñang vöôùng maéc trong voøng khoå khoå ñoù cho neân sinh taâm bi. Boà-taùt khoâng coù ngaõ töôûng ñoái vôùi chuùng sinh maø thöïc haønh taâm Hyû. Keû khaùc ñoái vôùi chuùng sinh thaáy mình coù taâm vui rieâng, thaáy ai thaønh töïu taøi saûn ñaày ñuû thì khôûi taâm yù tham lam ganh tî chöù khoâng sinh taâm Hyû. Boà-taùt khoâng nhö vaäy, ñaõ khoâng coù töôûng tham maø laïi tuøy hyû vôùi ngöôøi. Vì vaäy Boà-taùt xa lìa taâm ganh tî caàn phaûi ñoái trò. Döïa vaøo xa lìa söï ganh tò maø Boà-taùt thöïc haønh taâm Hyû, nöông vaøo taâm Hyû maø Boà-taùt khoâng daáy khôûi töôûng veà ngöôøi vaø ta maø thöïc haønh taâm Xaû. Töø yù töôûng chaáp ta vaø ngöôøi caàn ñoái trò maø Boà-taùt thöïc haønh taâm Xaû.

Vieäc laøm khoâng duïng coâng trong ñòa thöù taùm laø do chöùng ñaït naêng


www.daitangkinh.org

löïc cuûa trí khoâng phaân bieät. Vì ñöôïc naêng löïc trí tueä ñoàng vaø baát ñoàng, cho neân coù khaû naêng xa lìa töôùng cuûa taâm nieäm phaân bieät mình vaø ngöôøi, giuùp chuùng sinh phöông tieän vui veû laø nhaân toá xa lìa caáu nhieãm.

Nhö vaäy nöông vaøo Ba-la-maät, nöông vaøo Voâ löôïng, vì lôïi mình- lôïi ngöôøi maø tu haønh. Laïi nöông vaøo taâm ham muoán cao thöôïng, nöông vaøo söï tieáp nhaän phaùp laïc, nöông vaøo söï ñoaïn tröø phieàn naõo, nhö ñaõ noùi, maø moïi coâng ñöùc ñöôïc taêng tröôûng.

Tieáp theo hoûi an truù nôi loøng tin..., laø sao? Nhö thöù töï aáy thì coù theå tin vaøo phaùp voâ ngoân, an truù vaøo loøng tin phaùp laø tin voâ ngaõ, laø phaùp saâu xa baäc nhaát, thì caùc phaùp thaät thaâm dieäu duø raát khoù tin maø vaãn tin ñöôïc. Vì khoâng chaáp vaøo moïi aâm thanh maø truù trong Tueä nghe, nhö phaùp ñaõ ñöôïc nghe khoâng coù taâm chaáp tröôùc nhö vaäy maø chæ ñaëc bieät mong caàu ñoái vôùi phaùp. Maëc duø chæ moät ít Tueä nghe nhöng vaãn coù khaû naêng laøm ñöôïc nhieàu söï vieäc, chæ caàn ñöôïc nghe moät baøi keä noùi veà Tueä nghe nhieàu.

Nöông vaøo töôùng cuûa noäi taâm cho neân coù ñöùc taøm quyù. Nghóa laø nöông vaøo thaân ngöôøi khaùc vaø thaân mình laøm khoâng ñuùng phaùp. Vì bieát söï loãi laàm cho neân lìa boû nôi ñoù, lìa boû söï xaâm nhaäp töø beân ngoaøi, cho neân haïnh taøm quyù ñöôïc thaønh töïu. Ngöôøi khaùc noùi phaùp maø khoâng thöïc haønh nhö phaùp, xa lìa loãi laàm ñoù, bôûi vì töø thaân ngöôøi khaùc laø töø ngoaøi vaøo. Ngöôøi ganh tò noùi ngöôøi kia nhö vaäy, xaû boû phaùp aáy thì goïi laø xaû boû xaâm nhaäp töø ngoaøi. Nghóa naøy cho neân bieát.

Ba nghieäp thaân-mieäng-yù thanh tònh truøm khaép taát caû moïi nôi, thaønh töïu coâng ñöùc coù khaû naêng nhaän söï cuùng döôøng. Ruoäng phöôùc thanh tònh..., cho ñeán taøm quyù, caùc coâng ñöùc ñaõ ñöôïc neâu baøy, nhaèm ñoái trò vôùi caùc nghieäp thaân - mieäng - yù caàn ñöôïc ñoái trò laø töông öng vôùi thieän aùc. Vì nghóa naøy cho neân goïi laø thanh tònh.

Nöông vaøo ba nghieäp thanh tònh kia, ñeán caùc coâng ñöùc ñaày ñuû, cho neân goïi laø truøm khaép taát caû moïi nôi choán coâng ñöùc. Nhö vì vaäy bieát.

Laïi coøn coù nghóa truøm khaép ñeán taát caû moïi nôi cuûa coâng ñöùc. Ñoù goïi laø taát caû coâng ñöùc ñeàu an truù trong phaùp. Veà nghóa cuûa möôøi baøi keä, moãi moãi baøi ñeàu nhö kinh ñaõ noùi.

Nhö vaäy, nöông vaøo phaùp theá gian noùi coù khaû naêng tieáp nhaän caùc coâng ñöùc cung caáp ruoäng phöôùc toát ñeïp, töùc laø döïa treân nghóa aáy theo thöù töï nhö vaäy maø Phaïm Thieân môû ra vieäc thænh hoûi. Veà nghóa naøy cho neân bieát.

Boà-taùt vöôït qua phaùp theá gian laø theá naøo? Bôûi vì caùc Thanh vaên cuõng vöôït qua theá gian, cho neân Ñöùc Nhö Lai chæ roõ phaùp thuø thaéng vöôït


qua caùc phaùp xuaát theá gian cuûa Thanh vaên. Do ñoù, noùi laø vöôït leân treân phaùp theá gian.

Laïi nöõa, Nhö Lai coøn chæ roõ, duø Boà-taùt ôû theá gian thöïc haønh phaùp theá gian nhöng vöôït leân treân phaùp theá gian, khoâng bò caáu nhieãm vöôùng maéc theo phaùp theá gian, thöïc haønh giaùo hoùa chuùng sinh ôû theá gian. Nhö kinh noùi “kheùo nhaän bieát nhö thaät veà caùc phaùp theá gian”.

Laïi vì taäp hôïp caùc chuùng sinh, hieän baøy phöông tieän kheùo leùo, ñeå nhieáp thuû chuùng sinh khieán cho hoäi nhaäp phaùp theá gian. Bieát Taäp ñeá cuûa theá gian, bieát theá gian seõ ñi veà ñaâu, maø nöông vaøo trí nguyeän sinh veà nôi ñoù, khoâng bò Taäp cuûa theá gian maø sinh ra.

Chaáp nhaän söï sinh nhö vaäy laø thò hieän theá gian thaønh töïu Theá ñeá. Nöông vaøo Theá ñeá, noùi phaùp cho chuùng sinh, khieán hoï vöôït leân treân theá gian. Maëc duø tu haønh trong theá gian nhöng chung quy Boà-taùt khoâng bò theá gian laøm oâ nhieãm. Traùi laïi, Boà-taùt chöùng ñöôïc phaùp voâ ngaõ, truù trong ñaïo voâ truù. Vì giaùo hoùa taát caû chuùng sinh, tuy sinh trong theá gian, nhöng Boà-taùt vì caùc chuùng sinh maø nhieáp thuû taát caû ñaïo lyù cuûa theá gian.

Ba möôi laêm baøi keä nhö kinh ñaõ noùi nöông vaøo phaùp theá gian ñaõ ñöôïc neâu baøy, Nhö Lai cuõng nöông vaøo thaân theá gian cuûa mình vaø phaùp theá gian, nhaän bieát caûnh giôùi, duøng bieän taøi öa noùi phaùp, noùi veà phaùp töôùng nhaäp theá gian, vì phaùp cuûa Nhö Lai vöôït leân treân phaùp xuaát theá gian cuûa Thanh vaên. Thanh vaên cuõng vöôït qua caûnh giôùi theá gian. Ñöùc Nhö Lai laïi vöôït qua caûnh giôùi cuûa Thanh vaên.

Laïi giaûng noùi phaùp thuø thaéng laø noùi veà phaùp kia ñeå chuùng sinh khaùc vöôït qua theá gian, chæ roõ phöông tieän xuaát theá gian nhö vaäy.

Phaïm Thieân noùi: Theá gian, ta noùi naêm aám goïi laø theá gian. ÔÛ ñaây laø chæ roõ naêm thuû aám, cho neân bieát laø nöông vaøo theá gian maø noùi.

Tham ñaém naêm aám laø tham ñaém theo aùi naøy. Goïi laø söï chöùa nhoùm cuûa theá gian, laø do aùi kia thu huùt maø theá gian coù söï tuï taäp. Khi caùc aám quaù khöù-vò lai-hieän taïi dieät tröø, vì nhaân cuûa aám ñôøi vò lai ñaõ döùt heát, vì khoâng gieo troàng chuûng töû vò lai nöõa, cho neân goïi laø dieät.

Quaùn saùt naêm aám khoâng thaáy coù hai phaùp, goïi laø Ñaïo dieät cuûa theá gian. Caàu ñaïo vaø khoâng caàu ñaïo, caû hai hoaøn toaøn khoâng ñaït ñöôïc Thaùnh ñaïo laø chæ roõ söï thuø thaéng. Ñieàu naøy coù nghóa gì? Laø ñoái trò theá gian khoâng phaûi luoân luoân nhaát ñònh. Neáu coù ñoái trò, thì coù khaû naêng nhaøm chaùn noãi khoå. Neáu khoâng coù ñoái trò thì phaùp kia luøi laïi. Neáu coù moät phaùp ñeå ñoái trò phaùp naøy thì seõ khoâng ñoái trò phaùp khaùc. Neáu coù moät phaùp ñeå ñoái trò vôùi ñòa döôùi thì khoâng phaûi laø ñoái trò vôùi ñòa treân. Ñoái trò cuûa Thaùnh ñaïo thì khoâng nhö vaäy, vì ñoái trò moïi phaùp baát cöù khi naøo.


www.daitangkinh.org

Nhö vaäy döïa vaøo nghóa ñoái trò cuûa Thanh vaên Thöøa. Noùi veà töôùng sai bieät cuûa theá gian roài, tieáp theo döïa vaøo töôùng sai

bieät vaø nghóa phaùp ñoái trò cuûa Ñaïi thöøa maø noùi. Nöông vaøo töôùng sai bieät cuûa Ñaïi thöøa ñeå noùi veà phaùp töôùng. Nhö

kinh noùi: Laïi nöõa, Phaïm Thieân! Vì nhö vaäy..., voán noùi veà naêm aám, naêm aám ñoù chæ coù treân lôøi noùi. Söï thaáy-nghe-bieát trong naêm aám..., chæ laø do phaân bieät veà danh töï maø noùi. Vì nöông vaøo söï taäp hôïp töø voâ thæ ñeán nay, döïa treân Theå phaân bieät, cho neân chaáp giöõ nôi phaùp kia. Boà-taùt quaùn saùt neáu nöông vaøo söï phaân bieät veà danh töï nhö vaäy thì ñoù laø ngoân ngöõ cuûa theá gian, neáu nhö phaân bieät ngoân ngöõ danh töï maø tham ñaém vaøo töôùng thì ñoù laø taø kieán, xa lìa tuøy thuaän thöïc haønh goïi laø Taäp cuûa theá gian. Nhö töôùng tòch dieät cuûa theá gian kia, quaùn saùt nhö thaät veà Theå cuûa töôùng dieät ñoù, quaùn saùt nhö thaät veà sôû duyeân cuûa dieät cho neân goïi laø dieät cuûa theá gian. Duøng ñaïo nhö theá naøo maø khoâng giöõ laáy taø kieán aáy, ñoù goïi laø Ñaïo dieät cuûa theá gian.

Vöøa noùi veà phaân bieät coù theå ñoái trò phaân bieät, laø neâu roõ veà trí khoâng phaân bieät.

Caûnh giôùi cuûa theá gian nhö vaäy... Nhö Lai ñaõ vöôït qua, ñaõ chöùng ñöôïc Ñaïi Nieát-baøn. Söï nhieáp thuû cuûa Ngaøi khoâng phaûi laø vöôït qua theá gian, khoâng phaûi lìa ñaïo theá gian.

Nöông vaøo theá gian nhö vaäy, ñeå noùi veà Khoå ñeá cuûa theá gian ..., laø ñaõ nöông vaøo Theá ñeá thuø thaéng maø noùi.

Töø ñaây trôû xuoáng, Phaïm thieân laïi hoûi Nhö Lai ñaõ giaûng noùi veà boán Thaùnh ñeá. Thaùnh nhaân thaáy caùc Ñeá nhö Khoå ñeàu do phaân bieät hö voïng. Nhö Lai chæ roõ thaät söï Thaùnh ñeá thì khoâng nhö vaäy. Ñaây laø theo nghóa gì?

Coù hai ñeá: 1. Töôùng ñeá. 2. Taâm ñeá. Theá gian ñeàu nöông vaøo hai ñeá nhö vaäy. Nöông vaøo Töôùng ñeá laø noùi khoå ñeá…, vôùi moïi phaùp töôùng, phaùp

theå, thaät theå hieän coù. Döïa vaøo ñoù thì khoâng phaûi Thaùnh ñeá, vì Thaùnh ñeá khoâng coù sai bieät cho neân goïi laø ñaïo Thaùnh ñeá. Nöông vaøo taâm ñeá laø noùi veà Thaùnh ñeá thuø thaéng, vì trong Thaùnh ñeá kia nhaän bieát taâm ñieân ñaûo, taâm khoâng ñieân ñaûo. Ñaây laø coù nghóa gì? Bôûi vì chaúng phaûi laø Thaùnh. Noùi Khoå ñeá, keû kia chæ thoï khoå maø khoâng bieát Khoå ñeá. Noùi Taäp ñeá, ngöôøi kia chæ nghe noùi veà phaùp taäp hôïp hö voïng maø khoâng bieát Taäp ñeá. Noùi Dieät ñeá, chuùng sinh chæ nghe teân dieät roài rôi vaøo ñoaïn kieán maø khoâng bieát Dieät ñeá. Noùi Ñaïo ñeá, chuùng sinh nghe noùi phaùp höõu vi


nhö nghieäp vaø phieàn naõo, cho raèng phaùp nhö vaäy chæ laø söï taäp hôïp cuûa phaùp höõu vi theá gian, chöù khoâng bieát Ñaïo ñeá. Phaân bieät veà boán ñeá laø nhö vaäy.

Neáu nhö vaäy taát caû..., ñeàu coù ñeá, thì caùc chuùng sinh sinh trong ba ñöôøng döõ, ñeàu phaûi coù ñeá nhöng hoï khoâng coù ñeá. Vì vaäy phaûi chæ roõ nghóa nhö vaäy. Nhö kinh noùi: “Phaïm thieân! Neáu khoå kia laø thaät Thaùnh ñeá, thì taát caû boø, heo, caùc suùc sinh ñeàu phaûi coù thaät ñeá. Vì sao? Vì chuùng ñeàu chòu moïi noãi khoå. Chính vì nghóa naøy, cho neân khoå khoâng phaûi laø thaät ñeá. “Bôûi vì nghóa gì maø chæ noùi boø-heo trong caùc loaøi suùc sinh, coøn nhöõng suùc sinh khaùc khoâng thaáy noùi ñeán? Vì boø-heo laø loaïi ngu si ñaàn ñoän nhaát trong suùc sinh. Vì caùc theá gian ñeàu bieát boø-heo raát laø ñaàn ñoän. Nhö vaäy, khoâng phaûi laø Thaùnh maø phaân bieät hö voïng cho ñoù laø ñeá. Veà nghóa naøy cho neân bieát. Vì ngöôøi theá gian nöông vaøo phaàn khoå hö voïng chaáp tröôùc cho ñoù laø Khoå ñeá. Nöông vaøo phaàn Taäp chaáp tröôùc hö voïng cho laø Taäp ñeá. Nöông vaøo phaàn Dieät, cho laø Dieät ñeá. Nöông vaøo phaàn Ñaïo ñoái trò, chaáp tröôùc hö voïng cho laø Ñaïo ñeá. Laïi nöõa, hai ñeá Khoå- Taäp khoâng coù Theå töôùng, vì töï Theå cuûa chuùng khoâng thaønh töïu, vì töï Theå cuûa chuùng xöa nay khoâng sinh vaø khoâng hoøa hôïp. Vì döïa vaøo söï chaáp tröôùc hö voïng cho neân coù taâm ñoái trò. Noùi nhaän bieát khoâng sinh vaø khoâng hoøa hôïp thì goïi laø Thaùnh ñeá cuûa Thaùnh nhaân.

Caùc phaùp höõu laäu cuõng khoâng coù Theå töôùng nhö vaäy trong taát caû caùc thôøi, vì Theå cuûa phaùp kia khoâng theå xa lìa. Vì nöông vaøo söï chaáp tröôùc hö voïng kia cho neân coù taâm ñoái trò. Döïa vaøo Chaân Nhö thanh tònh thì moïi phaùp kia xöa nay luoân vaéng laëng.

Caùch ñoái trò cuûa Thaùnh ñeá nôi baäc Thaùnh laø chæ roõ khoâng coù sinh- dieät. Caû phaùp ñoái trò cuõng khoâng coù Theå töôùng, vì töï Theå cuûa chuùng khoâng thaønh töïu.

Vì Ñaïo ñeá khoâng phaûi laø ñeá ñoái trò. Duøng taâm thanh tònh cuûa töï taùnh maø ñoái trò vôùi taâm chaáp tröôùc hö voïng ñoù.

Nöông vaøo phaùp quaùn saùt bình ñaúng ñeå coù theå quaùn saùt. Nöông vaøo trí thuaàn thuïc, nöông vaøo trí quaùn saùt, nöông vaøo caùc phaùp kia, taát caû caùc phaùp bình ñaúng khoâng coù hai, khoâng coù tu ñaïo. Noùi phaùp khoâng hai maø chöùng ñöôïc ñaïo, ñoù goïi laø Thaùnh ñeá cuûa Thaùnh nhaân. Thaùnh ñeá thöù nhaát laø teân khaùc cuûa Nieát-baøn, goïi laø Ñaïo ñeá, cuõng goïi laø Thaùnh ñeá cuûa Thaùnh nhaân.

Vì khoâng löøa doái, vì khoâng sinh, cho neân goïi laø Thaùnh ñeá. Vaû laïi, töø khoâng coù sinh cho ñeán khoâng hai, nghóa laø nöông vaøo

ñaïo Nieát-baøn ñaõ tu taäp, döïa vaøo Ñaïo Thaùnh ñeá thì moïi phaùp ñeàu bình


www.daitangkinh.org

ñaúng. Noùi taát caû phaùp khoâng hai laø noùi ñeán Nieát-baøn, laø do phaùp Chaân

Nhö thanh tònh maø ñöôïc teân goïi. Do Nieát-baøn lìa moïi phaùp coù theå giöõ laáy, cho neân coù khaû naêng giöõ laáy caùc phaùp. Vì döïa vaøo phaùp aáy cho neân ñöôïc teân goïi laø Thaùnh ñeá. Theo thöù töï nhö vaäy.

Vaû laïi, caùc ñeá kia bôûi vì khoâng chaùnh nieäm, cho neân goïi laø lôøi noùi hö voïng chöù khoâng phaûi laø Thaùnh ñeá thaät. Laïi nöõa, ñeá kia döïa vaøo chaùnh nieäm cho neân goïi laø thaät ngöõ, nhöng cuõng khoâng phaûi laø Thaùnh ñeá thaät. Vì vaäy Nhö Lai chæ roõ duø laø noùi hö voïng hay noùi thaät ñeàu khoâng thaønh töïu. Nhö kinh noùi: “Phaïm thieân! Thaät Thaùnh ñeá, thaät Thaùnh ñeá aáy khoâng phaûi laø noùi doái, khoâng phaûi laø noùi thaät. Chuùng khoâng phaûi laø chaùnh nieäm vì coøn chaáp laáy töôùng ngaõ. Chæ roõ cho bieát laø vaäy”.

Caùc caâu noùi ôû trong moãi moãi phaùp phaùt sinh söï chaáp tröôùc nhö vaäy, bôûi vì troùi buoäc trong caùc töôùng vaø nghóa lyù voâ cuøng khaùc bieät, neân bieát.

Nghóa laø coù moät ngaõ laø Theå cuûa höõu ngaõ, laø goác. Vì nöông vaøo ngaõ goác ñoù cho neân môùi coù taát caû. Vì ngaõ khoâng ñoaïn, cho neân goïi laø chuùng sinh. Vì nöông vaøo maïng caên maø toàn taïi cho neân goïi laø maïng soáng, thöôøng bò ñoïa trong saùu ñöôøng cho neân goïi laø tröôïng phu.

Caùc kieán chaáp nhö vaäy ñeàu cho töï thaân laø duy nhaát maø chaáp tröôùc sai laàm, chaáp giöõ töôùng ngaõ, bôûi vì döïa vaøo söï phaân bieät hö voïng veà caùc ngaõ kia, cho neân thöôøng vaø voâ thöôøng ñeàu rôi vaøo chaáp thöôøng vaø chaáp ñoaïn.

Chaáp ngaõ laø saéc, ngaõ laø voâ saéc, nhöõng thöù phaân bieät hö voïng nhö vaäy ñeàu laø chaáp tröôùc, ñuû thöù chaáp sai khaùc, chaáp ngaõ laø moät, coù ngaõ thì coù vaät. Vì phaân bieät hö voïng cho neân chaáp coù töôùng.

Töø söï phaân bieät sai laàm veà ngaõ kia, maø chaáp giöõ voâ minh Phaân bieät hö voïng roài chaáp laáy töôùng ngaõ, töùc laø nöông vaøo söï phaân bieät hö voïng veà ngaõ kia, chaáp giöõ voâ minh vaø dieät.

Töø phaân bieät hö voïng chaáp giöõ laáy töôùng ñoaïn dieät. Nhö vaäy sinh dieät laø döïa vaøo töôùng ngaõ. Theo thöù töï trôû thaønh söï phaân bieät hö voïng, chaáp giöõ töôùng theá gian, chaáp giöõ töôùng Nieát-baøn.

Chaáp giöõ töôùng theá gian vaø Nieát-baøn, nhö tröôùc ñaõ noùi veà caùc loaïi chaáp töôùng. Noùi chaáp tröôùc laø hy voïng, öa thích tin töôûng ñeàu töø phaân bieät hö voïng chaáp giöõ kieân coá, chæ coù ñieàu naøy laø thaät, caùc thöù khaùc laø hö voïng, ñaây goïi laø chaáp tröôùc.

Do khoâng theå taùch rôøi moïi kieán chaáp kia cho neân chaáp giöõ vaøo hö voïng, ñoù goïi laø söï tieáp xuùc, khoâng lìa söï tieáp xuùc ñoù, goïi laø giöõ laáy


(thuû). Theo thöù töï nhö vaäy khoâng nhaän laáy, khoâng tieáp xuùc, khoâng chaáp

tröôùc thì goïi laø lôøi noùi thaät. Chæ roõ chaùnh nieäm nhö vaäy laø döïa vaøo voâ ngaõ cuûa tröôïng phu,

khoâng phaûi laø lôøi noùi doái, khoâng phaûi laø lôøi noùi thaät. Nhö vaäy ñaõ noùi xong.

Tieáp theo döïa vaøo phaùp voâ ngaõ, phaân bieät noùi veà khoå... Töø boû trí khoâng phaân bieät thì goïi laø löøa doái. Do söï löøa doái naøy cho

neân goïi laø lôøi noùi doái. Vì vaäy chæ roõ söï thaät cuûa Nhò thöøa kia laø hö voïng khoâng thaät. Do phaân bieät moïi phaùp trong ba ñôøi, cho neân söï nhôù nghó cuûa haøng Nhò thöøa kia laø hö voïng, vì vaäy phaûi chæ roõ trí voâ phaân bieät. Ñaây laø trình baøy veà nghóa gì? AÁy laø do nhôù laïi moïi phaùp moân trong quaù khöù, phaân bieät moïi phaùp trong hieän taïi vaø nhôù nghó ñeán moïi phaùp moân trong vò lai. Vì nghóa naøy, cho neân lìa xa chaùnh nieäm.

Boà-taùt an truù trong trí voâ phaân bieät, khoâng hyù luaän vôùi moïi phaùp töôùng. Quaùn saùt phaùp voâ ngaõ, chöùng ñöôïc Nieát-baøn voâ truù. Vì khoâng truù chaáp trong Nieát-baøn vaø theá gian, cho neân ñöôïc tri kieán bình ñaúng.

Boà-taùt kheùo nhaän bieát phaùp nhö vaäy roài, caùc ñeá nhö ñaõ neâu baøy chæ roõ giuùp hoï thaáy ñeá khoâng thaønh töïu. Ñeá cuûa Thaùnh nhaân laø ôû nôi khoâng coù lôøi thaät, khoâng coù lôøi noùi doái. Vì nghóa naøy, cho neân chæ roõ nghóa kia.

Duø taâm chaùnh nieäm hay khoâng chaùnh nieäm coù khaùc nhau, nhöng Thaùnh ñeá kia haõy coøn khoâng thaønh töïu. Neáu truù vaøo töôùng thaät ñeå thaønh töïu ñeá, thì trong taát caû thôøi gian xöa nay ñeàu thöôøng nhö vaäy, luoân toàn taïi nhö vaäy.

Töø ñaây trôû xuoáng laø chæ roõ nghóa ñoù. Nhö kinh noùi: “Phaïm thieân! Noùi thaät thì xöa nay ñeàu thaät.

Ñaây laø trình baøy nghóa naøo? Phaùp Theå cuûa phaùp taùnh kia laø chæ roõ Theå cuûa phaùp thuø thaéng, laø

nhaân cuûa phaùp Theå nôi baäc Thaùnh. Nieát-baøn vaø theá gian khoâng khaùc nhau, vì vaäy maø goïi laø thöôøng,

laø Thaùnh ñeá. Nöông vaøo Nieát-baøn vaø theá gian chæ roõ hai Thaùnh ñeá thaønh töïu. Nhö vaäy, Thaùnh ñeá döïa vaøo taùnh Chaân Nhö, laø chæ roõ Thaùnh ñeá khoâng lìa theá gian, laø chæ roõ Thaùnh ñeá khoâng giöõ laáy Nieát-baøn.

Noùi söï thaät cuûa phaùp töôùng nhö vaäy, ñaõ chöùng ngoä roài môùi noùi ra, laø chæ cho keû khaùc goïi laø noùi thaät. Ngöôøi kia noùi Thaùnh ñeá goïi laø noùi taø.

Töø ñaây trôû xuoáng laø noùi ñeán nghóa ñoù. Chæ roõ ngöôøi kia khoâng coù


www.daitangkinh.org

nhaân taêng thöôïng cuûa giôùi hoïc. Ngöôøi naøy khoâng coù khaû naêng gìn giöõ caùc caên, chæ roõ laø do nhaân keùm. Chæ roõ laø ngöôøi khoâng coù taêng thöôïng giôùi hoïc, khoâng coù nhaân taêng thöôïng cuûa ñònh hoïc. Chæ roõ laø ngöôøi khoâng coù taêng thöôïng ñònh hoïc, khoâng coù nhaân cuûa taêng thöôïng cuûa tueä hoïc. Chæ roõ hoï khoâng coù taêng thöôïng tueä hoïc, chæ roõ töôùng sinh naøy laø Khoå ñeá, laø phaùp chaáp tröôùc hö voïng.

Theo thöù töï, cuøng phoái hôïp vôùi nghóa naøy cho neân bieát. Nhö vaäy, Baø-giaø-baø laø Theá Toân maø Thanh vaên chæ laø ngoaïi ñaïo. Tieáp theo laø chæ roõ ngöôøi Thanh vaên kia trôû thaønh ngoaïi ñaïo. Bôûi

vì ngöôøi ngu Thanh vaên kia laøm maát vaät caàn duøng laø ñeá maø noùi vaät laø ñeá, ñoù laø chæ roõ ngöôøi Thanh vaên kia bò ñoïa vaøo ñöôøng döõ, vì töï mình khoâng chöùng ngoä. Nhö Lai vì ñaõ chöùng ngoä ñöôïc phaùp khoâng coù lôøi noùi. Töï Theå cuûa caùc ñeá nhö Khoå…, khoâng thaønh cho neân thò hieän noùi veà töôùng ñeá.

Ta chöùng ngoä nhö vaäy, laø chæ roõ khoâng thaønh laäp phaùp töôùng höõu vi, chæ roõ khoâng giöõ laáy gì khaùc. Boà-ñeà khoâng theå naém ñöôïc vì Theå cuûa noù laø khoâng phaân bieät, cho neân khoâng giöõ laáy vaø cho raèng Ta ñaõ ñaït ñöôïc phaùp Boà ñeà.

Khoâng chaáp giöõ nhö vaäy laø bôûi vì ñaõ lìa khoûi moïi thöù höõu vi, vì lìa ba coõi, lìa naêm ñöôøng. Vì ñaõ vöôït leân treân phaùp höõu vi kia, cho neân Nhö Lai chöùng ñöôïc phaùp cuûa ñaïo Thaùnh xuaát theá gian.

Nhö vaäy, khoâng nhaän thaáy moïi phaùp laø töôùng Boà-ñeà. Khoâng chöùng ngoä moät phaùp maø chöùng ngoä caùc phaùp. Vì vaäy goïi Ngaøi laø ÖÙng Chaùnh Bieán Tri. Neáu Nhö Lai ñoái vôùi phaùp voâ sôû ñaéc, thì vì nghóa gì laïi noùi Nhö Lai ngoài nôi ñaïo traøng goïi laø Phaät?

Ñaây laø hoûi Nhö Lai, ñeå ngaên ngöøa cho laø coù ñöôïc vaät gì. Nhö Lai noùi: Ta khoâng ñöôïc vaät gì, maø nghe noùi ñeán teân phaùp thì thuoäc veà Tuïc ñeá, bôûi vì phaân bieät töôùng. Nöông vaøo töôùng khoâng coù Theå taùnh vaø nghóa cuûa phaùp voâ ngaõ, cho neân tieáp theo nöông vaøo phaùp voâ ngaõ maø hoûi. Phaùp töôùng kia laø phaùp voâ ngaõ bôûi vì taát caû caùc phaùp khoâng coù töï Theå laøm Theå, laø vì ngaên chaën chaáp phaùp laø coù, laø khoâng. Chæ roõ nghóa gì? Chæ roõ phaùp ñoù khoâng phaûi laø vaät coù ñeå coù theå chöùng ngoä, khoâng phaûi laø vaät khoâng ñeå coù theå chöùng ngoä. Vì phaùp ñoù lìa khoûi hai töôùng coù-khoâng, cho neân noùi laø chöùng ngoä.

Ñaõ noùi nhö vaäy. Töø ñaây trôû xuoáng tieáp theo noùi khoâng phaûi hoaøn toaøn laø khoâng chöùng ngoä phaùp thaät, vì chaáp giöõ hö voïng. Do nhaän thaáy söï chaáp tröôùc hö voïng, cho neân laø nhö thaät, kheùo nhaän bieát töï taùnh khoâng sinh. Sinh laø do döïa vaøo Theå ñieân ñaûo khaùc, ñoù laø söï phaân bieät nhieãm


tröôùc veà Theå taùnh. Töï taùnh khoâng sinh trong taát caû moïi thôøi gian. Bieát Chaân ngaõ nhö vaäy, phaùp chöùng laøm sao bieát ñöôïc? Nhö thöôøng

xuyeân khoâng bieát, khoâng hieåu maø nhaän bieát ñöôïc. Noùi tri thöùc, ñaây laø chæ roõ töôùng Chaân Nhö kia cuõng khoâng phaân

bieät. Khoâng thaáy ñöôïc Theå cuûa phaùp Chaân thaät vì theå cuûa noù thì taát caû lôøi noùi khoâng theå dieån taû. Vì vaäy, chæ roõ nhaân toá cuûa trí chöùng ngoä kia.

Phaùp khoâng bieát, khoâng nhaän thöùc, khoâng theå nhaän thaáy..., vì thaáy- nghe-hieåu-bieát laø ñaõ rôi vaøo boán loaïi lôøi noùi. Caùc caâu..., naøy ñöôïc ñaët thaønh caâu hoûi ôû caùc phaàn treân ñeå chæ roõ, cho neân bieát.

Nhö Theå cuûa phaùp kia khoâng theå giöõ laáy... Vì vaäy, phaùp kia khoâng theå duøng söï nhaän thaáy ñoù ñeå giöõ laáy noù. Ñaây laø theo nghóa naøo? Vì caùc danh, töï khoâng theå dieãn taû ñöôïc, vöôït qua caûnh giôùi cuûa taâm, cho neân khoâng coù hyù luaän. Khoâng coù gì töông ñöông vôùi noù, vì moïi loaïi ngoân ngöõ khoâng theå ñaït tôùi. Vì khoâng coù gì töông ñöông vôùi noù, cho neân khoâng theå hoûi ñaùp. Vì noù vöôït qua saùu caên, vöôït qua danh töï, taát caû thaân beân trong, ñeàu khoâng theå neâu baøy. Khoâng coù töôùng theá gian, phaùp theá gian khoâng hieän haønh. Lìa nhöõng gì taïo taùc, vì phaùp höõu vi khoâng hieän haønh. Vì khoâng coù taâm yù theá gian, yù thöùc laø töôùng phaân bieät. Noù vöôït khoûi theá gian, vì khoâng coù töï theå kia, vöôït qua moïi hyù luaän, vì khoâng coù caùi gì coù theå ñoái laäp.

Nhö vaäy neáu roõ noùi veà Theå cuûa phaùp, khoâng coù taát caû caùc phaân bieät xong. Chæ roõ phaùp kia gioáng nhö hö khoâng, cho neân bieát.

Phaùp kia gioáng nhö hö khoâng coù hai loaïi töôùng, neân bieát: 1. Ñeán khaép: Vì taùch khoûi hyù luaän coù-khoâng, cho neân ñöôïc phaùp

cöùu caùnh khoâng theå nghó baøn cuûa chö Phaät. 2. Khoâng ngaên ngaïi: Vì taâm Töø lôùn lao, nhaãn chòu ñau khoå baäc

nhaát, ñieàu khoâng theå laøm maø coù khaû naêng laøm ñöôïc. Vì phaùp khoâng coù lôøi noùi, vì nöông vaøo lôøi noùi maø nöông vaøo phaùp ñoù khieán caùc chuùng sinh ñeàu ñöôïc tieán vaøo trong phaùp. Ñoù laø chæ roõ nghóa gì?

Caùc chuùng sinh döïa vaøo söï thoâng minh maãn tieäp maø coù taâm ngaõ maïn. Vì vaäy, hoï khoâng coù loøng tin ñoái vôùi phaùp töôùng ñaõ giaûng noùi. ÔÛ ñaây laø chæ roõ vì caùc chuùng sinh kia caên thieän moûng manh, cho neân giaûng noùi roõ veà phaùp töôùng kia. Ñaây laø trình baøy nghóa gì? Laø laøm saùng toû phaùp moân aáy, laø phaùp moân caû theá gian ñeàu khoù tin. Vì yù cuûa theá gian thöôøng ñieân ñaûo. Ñaây laø trình baøy nghóa gì? YÙ cuûa ngöôøi theá gian nghó: Chuùng ta cho neân chöùng ngoä chaân lyù thaät, nöông vaøo ba phaùp hoïc thì tu haønh laø ñaày ñuû. Döïa vaøo phaùp ñoù, chuùng ta chöùng ñöôïc Nieát-baøn, moät möïc tu taäp phaùp thieän, vaø nöông vaøo phaùp ñoù, cho neân trong hieän taïi


www.daitangkinh.org

caûm nhaän nieàm vui cuûa phaùp. Haïnh thieän naøy tuaàn töï nöông theo Phaät xuaát theá duøng laøm caên baûn. Keá ñeán seõ coù noùi phaùp, sau ñoù seõ coù beø baïn laø chuùng Taêng tu haønh nhö thaät.

Nhö vaäy an truù nhö thaät nôi phaùp naøy laø chaân lyù thaät söï voán khoâng coù hyù luaän.

Ngöôøi theá gian khoâng theå tin phaùp aáy. Veà nghóa naøy cho neân bieát.

Baïch Theá Toân ! Ví nhö trong nöôùc phaùt ra löûa, trong löûa chaûy ra nöôùc. Ñaây laø neâu roõ nghóa gì? Laø chæ roõ phieàn naõo nhö löûa, löûa phieàn naõo khoâng phaûi laø Theå vaéng laëng. Xa lìa Theå ñoù cho neân Boà-ñeà nhö nöôùc, vì nöôùc Boà-ñeà coù khaû naêng daäp taét löûa phieàn naõo. Ngöôøi ta khoâng tin vaø tin töôûng maâu thuaãn nhau veà phaùp töông öng. Nghóa naøy cho neân bieát.

Noùi phieàn naõo, laø taát caû phaøm phu ngu si, ñeàu chaáp giöõ nhö vaäy, laïi hyù luaän noùi laø coù phieàn naõo caáu nhieãm, vì nhöõng keû ngu kia maø ngaên chaën ñeå cho Theå cuûa phieàn naõo khoâng thaønh töïu. Do quaùn saùt phaùp laø khoâng theå naém baét, chæ coù trí xuaát theá gian môùi chöùng ngoä ñöôïc. Thöùc khoâng theå phaân bieät nhaän bieát maø phaûi laáy hoïc vaø tu ñaïo ñeå ñoái trò choã caàn ñoái trò. Khoâng chaáp giöõ hai töôùng chuû theå vaø ñoái töôïng ñoái trò, bôûi vì chöùng ñöôïc phaùp Chaân Nhö thanh tònh. Khoâng coù taâm chaáp giöõ ñaït ñöôïc phaùp, cho neân coù khaû naêng laøm cho chöôùng kia heát theá löïc, vì baûn taùnh cuûa phaùp chöôùng kia laø khoâng sinh.

Nhö phaùp töôùng ñaõ noùi, neáu coù khaû naêng tin töôûng laø phaùp khoâng sinh, thì seõ xa lìa moïi taø kieán vaø ñöôïc giaûi thoaùt, vì ñaõ xa lìa taâm phaân bieät chaáp giöõ töôùng khoâng thaät laø chuû theå vaø ñoái töôïng caàn ñoái trò.

Töø ñaây trôû xuoáng, nöông vaøo caùc Ñaïi Boà-taùt, tin töôûng vaøo coâng ñöùc cuûa phaùp, ca ngôïi Boà-taùt kia coù baûy loaïi coâng ñöùc. Nghóa naøy cho neân bieát. Nhöõng gì laø baûy? Ñoù laø:

1. Coâng ñöùc do moïi vieäc laøm ñaõ ñaày ñuû. 2. Coâng ñöùc tu haønh. 3. Coâng ñöùc tieán vaøo quaû vò. 4. Coâng ñöùc do taâm töï taïi phaùt sinh. 5. Coâng ñöùc do kheùo luyeän taäp. 6. Coâng ñöùc tu haønh coù khaû naêng taäp hôïp phaùp Phaät. 7. Coâng ñöùc chöùng ñaéc quaû vò. Coâng ñöùc do moïi vieäc laøm ñaõ ñaày ñuû laø gì? Laø chæ roõ ñoái vôùi chö

Phaät trong quaù khöù, ñaõ coù khaû naêng laøm caùc loaïi coâng ñöùc, ñeàu ñaõ laøm xong. Laïi coù nghóa gì?


Döïa vaøo hai nghóa: 1. Döïa vaøo coâng ñöùc. 2. Döïa vaøo trí tueä. Vì coù khaû naêng cuùng döôøng cung kính, giuùp ñôõ haàu haï, nhö oai

nghi trong moïi vieäc tu haønh, laéng nghe chaùnh phaùp. Theo thöù töï, nhö vaäy vieäc laøm cuûa Boà-taùt ñaõ ñaày ñuû coâng ñöùc trí

tueä nhö vaäy roài, sau ñoù thuaän theo tu haønh böôùc vaøo caùc haønh cuûa ñòa. Vì vaäy, tieáp theo laø boán caâu noùi veà coâng ñöùc tu haønh cuûa Boà-taùt,

chæ roõ coù caùc coâng ñöùc trí tueä taêng thöôïng, duøng phaùp aên uoáng vì noù thuoäc veà hai loaïi thöùc aên.

Nöông vaøo thieän tri thöùc laïi tu taäp caùc haïnh, coù khaû naêng laøm phöông tieän kheùo leùo ñoái vôùi nghóa, tuøy thuaän chaùnh phaùp tu haønh nhö thaät, ñeå coù ñöôïc söùc caên thieän vi dieäu hôn heát, nhôø nöông vaøo phöông tieän thieän xaûo.

Söï vi dieäu coù hai loaïi: 1. Vi dieäu cuûa chuû theå taïo taùc vaø ñoái töôïng taïo taùc. 2. Vi dieäu saâu xa laø coù khaû naêng tin töôûng vaøo nôi kia, vì nghe

noùi ñeán hai loaïi vi dieäu lôùn lao nhö vaäy maø khoâng caûm thaáy sôï haõi. Vì kheùo hoä trì taïng phaùp maàu nhieäm cuûa Nhö Lai, nhö phaùp ñaõ giaûng noùi moãi moãi ñeàu tuøy thuaän tu haønh nhö thaät, baèng caùch khoâng töï chaáp giöõ tri kieán, khoâng töï tieáp xuùc chaáp vaøo phaùp.

Boà-taùt tu haønh nhö thaät nhö vaäy thì chính mình cuoái cuøng tieán vaøo quaû vò Boà-taùt. Vì vaäy tieáp theo laø noùi veà coâng ñöùc tieán vaøo quaû vò.

Coù hai möôi laêm caâu chæ roõ nghóa naøy. Goïi laø sinh vaøo nhaø Nhö Lai laø theá naøo? Laø Boà-taùt naøy töø nhaø Phaät

sinh ra, ñöôïc phaùp cuûa Phaät cho neân coù khaû naêng tröø boû phieàn naõo phaân bieät. Baáy giôø nhieáp thuû trí voâ phaân bieät, chæ roõ tu haønh caùc haïnh boá thí..., ñeå quyeát ñoaùn phöông phaùp ñoái trò vôùi söï phaù giôùi. Ñaây laø trình baøy veà nghóa gì? Laø giöõ giôùi ñeå ñoái trò phaùp phaù giôùi, coù khaû naêng phaùt khôûi tieâu dieät caùc phieàn naõo phaù giôùi, vì vaäy giöõ giôùi laø ñoái trò vôùi nhöõng gì caàn ñoái trò kia.

Tieác thaân maïng ñaõ ñöôïc ñoái trò. Taâm löôøi bieáng ñaõ ñöôïc ñoái trò. Ñoái trò vôùi ñieàu aùc baát thieän cuûa coõi Duïc, ñoái trò vôùi taát caû moïi kieán chaáp baát chaùnh, cho ñeán ñoái trò vôùi kieán chaáp cuûa Tieåu thöøa, nhö vaäy goïi laø coâng ñöùc tieán vaøo quaû vò, laø coâng ñöùc cuûa haïnh Ba-la-maät xuaát theá gian, neân bieát. Nhö Lai giaûng noùi phaùp nhö thaät raát saâu, neáu hieåu thaáu ñuùng ñaén vôùi coâng ñöùc khoâng ñieân ñaûo, thì duø ma thieân, ma phieàn naõo..., cuõng khoâng coù khaû naêng laøm chöôùng ngaïi.


www.daitangkinh.org

Nhö vaäy theo thöù töï noùi veà khaû naêng noùi phaùp tieán vaøo coâng ñöùc, duøng yù nghóa saâu xa, noùi veà coâng ñöùc cuûa phaùp khoâng ñieân ñaûo maø tieán vaøo.

Coâng ñöùc noùi phaùp laø nhö vaäy ñeá, nhö Ñeä nhaát nghóa ñeá laø noùi chaân thaät.

Nhö trình töï maø neâu baøy. Ñaây laø trình baøy nghóa gì? Laø töï taùnh cuûa phaùp, laø töôùng nôi töï Theå cuûa caùc phaùp ñeàu tieán vaøo töï taùnh. Neân bieát laø gìn giöõ coâng ñöùc, nhaäp phaùp moân, löu haønh quaû vò, ñaït ñöôïc phaùp thanh tònh. Döïa vaøo söùc truù trì cuûa Nhö Lai maø coù khaû naêng laøm xong coâng vieäc caàn laøm. Duø ñoàng phaïm haïnh, nhöng coâng ñöùc cuûa caùc Boà- taùt naøy khaùc nhau maø coâng ñöùc giöõ giôùi laø ngang nhau. Boà-taùt naøy coù phaàn taêng tröôûng coâng ñöùc cuûa phaùp thieän laø coâng ñöùc cuûa tín..., xuaát theá gian, ñeàu hieän tieàn. Ñaây laø coâng ñöùc do caùc Boà-taùt khoâng tieáp xuùc ñeán caùc thöùc aên. Ñaây laø trình baøy nghóa gì? Tuøy thuaän maø ñöôïc, nghóa laø truù xöù khaát thöïc, giöôøng naèm vaø thuoác thang ñeàu laø coâng ñöùc bieát ñuû, Thaùnh nhaân ñaõ thöïc haønh, tuøy thuaän nhöõng vaät duïng cung caáp cho ñôøi soáng ñeàu khoâng ñuïng chaïm.

Coâng ñöùc khoâng tieáp xuùc cuûa töôùng tu haønh öa xa lìa caùc duïc laø ñoái trò vôùi söï tieáp xuùc, neân bieát. Ñieàu naøy laïi coù nghóa gì?

Laø maïng soáng khoâng döïa vaøo trí tueä cuûa ngöôøi khaùc, vì vaäy deã thoûa maõn deã nuoâi, neân bieát laø vì coù khaû naêng tuøy thuaän coâng ñöùc ñaày ñuû cuûa trí chöùng ngoä, vì chính mình cuoái cuøng ñaït ñöôïc quaû vò Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc , vì taâm ñaõ roát raùo thì ta nhaát ñònh ñaït ñöôïc. Phaûi bieát ngöôøi naøy coù khaû naêng hoùa ñoä keû chöa ñöôïc hoùa ñoä. Taùm caâu nhö vaäy..., laø noùi veà coâng ñöùc tu haønh ñem laïi lôïi ích cho moïi ngöôøi. Neân bieát nhö vaäy.

Boà-taùt vì coù khaû naêng an uûi caùc chuùng sinh..., ñang bò phieàn naõo troùi buoäc, khuyeân baûo hoï tieán vaøo ñaïo. Vì coù khaû naêng yeân ñònh chuùng sinh trong phaùp giaûi thoaùt, cho neân coù theå khieán chuùng sinh ñöôïc giaûi thoaùt. Hai caâu tieáp theo chæ roõ xöù sôû thuø thaéng, coù khaû naêng giaûng ñaïo cho neân giuùp cho moïi ngöôøi söï giaûi thoaùt. Hai caâu tieáp theo neâu roõ khaû naêng bieát phaùp ñoái trò, neâu roõ töï mình luoân luoân giuùp cho phaùp ñoái trò ñeå ñoái trò caû chuû theå vaø khaùch theå.



QUYEÅN 4

Boà-taùt nhö vaäy tieán vaøo quaû vò Boà-taùt roài, vì muoán ñem laïi lôïi ích

cho taát caû chuùng sinh, cho neân taâm sinh höõu, thaâu nhieáp sinh trong caùc coõi. Vì vaäy tieáp theo noùi veà Ñaïi Boà-taùt duøng taâm töï taïi sinh trong ba coõi, vì vaäy goïi laø coâng ñöùc nhieáp thuû.

Boán caâu chæ roõ. Duøng naêng löïc töï taïi thaâu nhieáp sinh vaøo nôi thuø thaéng. Duø sinh vaøo nôi ñoù, nhöng khoâng bò caáu nhieãm theo caûnh giôùi aáy. Trong thôøi gian laâu daøi nhieáp thuû nôi sinh khoâng heà meät moûi, khoâng vì caùc nghieäp phieàn naõo chi phoái sinh ra, maø töï taïi nhö yù ñeå nhieáp thuû sinh ra. Baát cöù nôi choán naøo, Boà-taùt sinh vaøo ñoù ñeàu tieáp nhaän moïi ñieàu khoå naõo, khoâng heà sôï haõi.

Boà-taùt nhö vaäy, vì laøm lôïi ích cho taát caû chuùng sinh maø tu haønh caùc haïnh, thöôøng laøm baäc thöôïng thuû cho heát thaûy chuùng sinh. Vì vaäy, tieáp theo noùi Boà-taùt coù khaû naêng laøm baäc thöôïng thuû, coù khaû naêng laõnh ñaïo ñaïi chuùng, coù theå laøm moïi coâng ñöùc. Coù möôøi laêm caâu chæ roõ nghóa naøy.

Töï thaân Boà-taùt, nhö phaùp Phaät ñaõ giaûng noùi maø tu haønh, sieâng hoïc taäp vaø daïy baûo ngöôøi khaùc khoâng maéc loãi, duø bao laâu vaãn hoïc taäp giôùi caám, gìn giöõ, khoâng phaù hoûng, phoøng ngöøa caån thaän kieân coá.

Nhö vaäy thì coù hai loaïi coâng ñöùc cho neân töï mình kheùo an truù vaøo thôøi gian tröôùc-sau.

Do nghóa aáy maø Boà-taùt coù khaû naêng laõnh ñaïo ñaïi chuùng, cho neân bieát.

Vì chuùng sinh, Boà-taùt coù khaû naêng laøm baäc thöôïng thuû khieán hoï quy phuïc. Vì vaäy, Boà-taùt coù khaû naêng laõnh ñaïo ñaïi chuùng, caùc ma khoâng theå gaây trôû ngaïi, moïi nghieäp ma luøi xa. Gìn giöõ nghieäp nôi thaân-mieäng-


www.daitangkinh.org

yù ñöôïc hoaøn toaøn, khoâng sôï ngöôøi khaùc noùi loãi cuûa mình. Hieän thaáy ñöôïc phaùp raát saâu, cho neân coù khaû naêng giaûi ñaùp caùc caâu hoûi khoù maø khoâng khieáp nhöôïc, duøng phöông tieän kheùo leùo ñeå giaûng noùi phaùp cho neân laõnh ñaïo ñaïi chuùng laøm nhöõng vieäc lôùn lao. Tu haønh caùc haïnh khoâng luøi laïi laø phaàn caên thieän cuûa chính mình.

Hai caâu chæ roõ chuùng sinh ñaùng ñöôïc hoùa ñoä, sinh vaøo nôi saùng toû, coù khaû naêng laøm nhaân duyeân ñeå hoùa ñoä chuùng sinh lìa xa voâ minh, theo thöù töï nhö vaäy, nghóa naøy neân bieát. Caùc chuùng sinh coù ngöôøi tuøy thuaän coù ngöôøi khoâng tuøy thuaän, nhöng taâm Boà-taùt vaãn kieân coá. Duø caùc phieàn naõo coù choáng ñoái hay khoâng choáng ñoái, taâm Boà-taùt vaãn khoâng ñoåi khaùc. Ñoái vôùi chuùng sinh, Boà-taùt khoâng coù taâm khaùc nhau, luoân giuùp hoï thaønh töïu taát caû caùc loaïi coâng ñöùc, vì coù khaû naêng tieáp nhaän taát caû soá löôïng coâng ñöùc. Laøm ôn cho ngöôøi khaùc, khoâng caàn ngöôøi khaùc traû ôn laïi, vì moïi chöôùng ngaïi troùi buoäc khoâng buoäc ñöôïc taâm. Vì daäp taét heát taát caû caùc söû vaø vì phaùp ñoái trò vôùi taát caû chuùng sinh, cho neân duø ñöôïc ñaïi chuùng vaây quanh, nhöng taâm Boà-taùt khoâng töï cao.

Boà-taùt tu haønh caùc coâng haïnh lôïi mình - lôïi ngöôøi nhö vaäy laø tu haønh thaønh töïu phaùp Phaät. Vì vaäy tieáp theo laø noùi ñeán coâng ñöùc tu haønh thaønh töïu phaùp Phaät. Coù hai möôi chín caâu chæ roõ nghóa aáy.

Phaûi bieát ngöôøi naøy nhö nuùi Tu-di ñöùng vöõng khoâng ñoäng laø do nöông vaøo taát caû caùc coâng ñöùc thuø thaéng cuûa trí khoâng phaân bieät. Moïi phaân bieät cuûa baûy ñòa coøn laïi khoâng theå laøm ñoäng. Vì döïa vaøo phaùp ñoù, vì taùnh kieân coá cuûa noù, cho neân moïi yù nieäm Thanh vaên vaø Bích-chi Phaät ñeàu khoâng phaù hoaïi ñöôïc. Döïa vaøo phaùp beân trong cuûa Nhö Lai maø tu haønh cho neân nhöõng gì ñi ngöôïc vôùi phaùp Phaät ñeàu khoâng theå laøm hö hoûng. Vì ñöôïc naêng löïc thuø thaéng, cho neân tieán vaøo phaùp voâ ngaõ cuûa nghóa saâu xa thöù nhaát.

Ngöôøi naøy ñöôïc chuyeån bieán thaân vôùi phaùp thuø thaéng, döïa vaøo phaùp ñoù, cho neân ñöôïc giaûi thoaùt. Vì ñaõ daäp taét phieàn naõo. Vì döïa vaøo söï tu haønh chuyeån bieán thaân ñaït ñöôïc thaân, cho neân moïi chuûng töû phieàn naõo oâ nhieãm döïa vaøo thaân ñeàu dieät heát. Vì nghe maõi chaùnh phaùp cuûa taát caû Ñöùc Phaät maø khoâng heà ñaày ñuû, cho neân chöùng ngoä thaät teá khoâng coøn coù caûnh giôùi. Chöa chöùng ngoä coù theå chöùng ngoä maø khoâng mong caàu. Vì caùc chuùng sinh chuyeån phaùp luaân dieãn noùi chaùnh phaùp. Duøng caùc töôùng toát trang nghieâm thaân mình, cho neân coù theå duy trì nieàm vui laâu daøi, nhö vua Ñeá thích laø nieàm vui öa thích cuûa caùc chuùng sinh. Vì ñaït ñöôïc möôøi naêng löïc töï taïi trong taùm ñòa.

Hai caâu chæ roõ söï nöông vaøo vieäc thuyeát phaùp vôùi bieän taøi öa giaûng


noùi trong chín ñòa, giuùp cho caùc chuùng sinh töông öng vôùi chaùnh nieäm. Nhö thöù töï neâu baøy, veà nghóa naøy cho neân bieát. Do ñöôïc phaùp cuûa chuû theå ñoái trò kheùo taêng tröôûng ôû ñòa Boà-taùt thöù

möôøi, cho neân ra khoûi phaùp chöôùng ngaïi cuûa söï ñoái trò. Goïi laø khieáp nhöôïc, laø ñoái vôùi nhöõng phaùp ñaõ ñoái trò, cho neân noùi

laø nhieáp nhöôïc. Vì caùc Boà-taùt ñaõ an truù vaøo nôi nhö vaäy, cho neân goïi laø Phaät ñòa.

Duø laø ñòa coù chöôùng ngaïi nhöng Boà-taùt khoâng bò chöôùng ngaïi. Boà-taùt naøy truù vaøo nôi choán thuø thaéng hôn caùc Boà-taùt khaùc, vì Boà-taùt aáy an truù nôi ñòa khoâng ai baèng cuûa Boà-taùt bình ñaúng.

Laïi nöõa, khoâng ai baèng, khoâng sai bieät maø laïi coù thuyeát giaûng caùc Tu-ña-la sai bieät veà phaùp voâ ngaõ bình ñaúng cuøng chöùng moät vò nhö nhau.

Boà-taùt an truù vaøo nôi ñoù, ngöôøi khaùc khoâng theå duøng giaùc quaùn ñeå löôøng xeùt ñöôïc.

Vì bieän taøi öa noùi phaùp, giaûng noùi taát caû phaùp saâu kín khoâng vöôùng maéc. Boà-taùt coù khaû naêng nhôù kyõ caøng taát caû phaùp maø voâ löôïng Nhö Lai ñaõ noùi, khoâng ñeå queân maát. Ngay sau ñoù duøng tueä nghe, tieáp nhaän côn möa Ñaïi phaùp. Sau ñoù duøng giaùc quaùn nhö thaät maø tieán vaøo giaùc quaùn. Duøng phaùp aáy giaùc ngoä tuøy thuaän ñuùng ñaén ñi saâu vaøo caùc phaùp. Vì tieán vaøo taùm vaïn boán ngaøn haïnh moân cuûa caùc chuùng sinh theo ñuùng nhö haïnh aáy giuùp cho phaùp ñoái trò khoâng heà meät moûi. Vì vaäy Boà-taùt tuy thaáy theá gian maø luoân taùch rôøi theá gian. Nhöõng phaùp theá gian nhö ñöôïc- maát…, caùc söû phieàn naõo nhö yeâu-gheùt-tham-giaän ñeàu khoâng theå naøo taêng tröôûng ñöôïc. Boà-taùt aáy tuy coù ñöôïc nhöõng ñieàu lôïi ích to lôùn nhöng ñoái vôùi phaàn tu haønh caùc thieän caên khoâng theå naøo hoaïi dieät ñöôïc.

Boà-taùt tu taäp phaùp Phaät nhö vaäy, tu taäp chaân chaùnh caùc haïnh, cho neân ñöôïc caùc quaû baùo toát ñeïp. Vì vaäy tieáp theo noùi ñeán söï vieäc ñaït ñöôïc quaû baùo coâng ñöùc, goàm hai möôi saùu caâu chæ roõ nghóa aáy.

Nöông vaøo chöa hieåu bieát thaønh töïu, nöông vaøo saéc thaønh töïu, nöông vaøo nghieäp thaønh töïu.

Nöông vaøo ñòa Boà-taùt thaønh töïu ñaày ñuû taát caû. Nöông vaøo söï thaønh töïu tieán vaøo Phaät ñòa ñeán cuøng.

Nghóa naøy theo thöù töï nhö vaäy, cho neân bieát. Phaûi bieát ngöôøi naøy ñaõ coù ñöôïc söï vui veû ñaùng meán, ñöôïc caùc baäc

thoâng tueä ñeàu kính troïng. Vì chöùng ngoä lyù nhö thaät, cho neân Boà-taùt naøy laøm beø baïn ñoàng haønh vôùi ngöôøi aáy, vôùi taâm cung kính, aùi moä, nhôù nghó. Roài döïa theo phaùp cuù döïa vaøo söï hieåu bieát veà phaùp töôùng, bieát roõ phaùp


www.daitangkinh.org

kia cho neân traân troïng cuùng döôøng. Nhö thöù töï giaûng noùi, vì toân troïng phaùp Phaät cho neân luoân luoân

cuùng döôøng, do ñoù döïa vaøo ngöôøi trung gian, ngöôøi khoâng tin töôûng vaøo phaùp Phaät, nhaän thaáy Boà-taùt coù söï nghieäp toát ñeïp lôùn lao maø quy y vôùi Boà-taùt, leã baùi…, heát möïc tinh tieán tu taäp haïnh Boà-taùt. Ñoái vôùi Boà-taùt naøy, caùc Boà-taùt khaùc cuõng cuùng döôøng. Ngöôøi cuûa haøng Nhò thöøa, duø vaãn tinh tieán tu taäp ñeå chöùng ñöôïc ñaïo quaû, nhöng vì Boà-taùt naøy coù coâng ñöùc thuø thaéng cho neân ngöôøi Nhò thöøa kia cuõng mong caàu coâng ñöùc aáy. Vì theá

Boà-taùt naøy nöông vaøo haïnh thuø thaéng cuûa mình maø khoâng mong caàu Tieåu thöøa. Ñaây laø taâm thaønh töïu ñaït ñöôïc töôùng cuûa quaû baùo coâng ñöùc.

Phaûi bieát ngöôøi naøy vì khoâng dua nònh, taø vaïy, vì khoâng chuùt caáu nhieãm theo phaùp dua nònh, vì ñaõ xa lìa phaùp töôùng höõu vi cuûa theá gian nhö caùc thöù taø haïnh, xu phuï. Do coù khaû naêng phaùt sinh söï hoan hyû cho

theá gian maø caùc oai nghi nhö ñi-ñöùng-ngoài-naèm, ñaõ hoaøn toaøn thaønh töïu vôùi caùc saéc töôùng hình maïo vi dieäu hôn keùm. Do ñaày ñuû oai nghi, cho

neân ñöôïc caùc theá gian sinh taâm cung kính, toân troïng, vì thaân töôùng Boà- taùt ñaày ñuû ba möôi hai töôùng toát. Do Boà-taùt aáy hieån hieän taát caû caùc loaïi thaân ñaày ñuû taùm möôi veû ñeïp. Ñaây laø saéc thaønh töïu ñaït ñöôïc töôùng cuûa quaû baùo coâng ñöùc.

Nöông vaøo söï haønh hoùa truù trì cuûa Phaät-Phaùp-Taêng ñeàu laø nghieäp thaønh töïu ñaït ñöôïc töôùng cuûa quaû baùo coâng ñöùc.

Ngöôøi naøy ñöôïc thaáy chö Phaät, laø bôûi vì hieän thaáy heát thaûy Chö Phaät töùc laø nhôø vaøo caùc coâng ñöùc cuûa Phaät cho neân ñöôïc thaáy ñuùng nhö thaät. Ñöôïc hieän thaáy Phaùp thaân cuûa Nhö Lai, ñöôïc chöùng ngoä voâ löôïng phaùp maø tieáp nhaän quaû vò, ñöôïc phaùp nhaãn ôû taát caû phaàn vò haï-trung- thöôïng. Noùi nhaãn baäc haï laø ôû trong baûy ñòa. Noùi nhaãn baäc trung laø ôû trong ñòa thöù taùm-thöù chín. Noùi nhaãn baäc thöôïng laø ôû trong ñòa thöù möôøi. Ñaây laø Boà-taùt thaønh töïu ñaày ñuû taát caû caùc ñòa ñaït ñöôïc töôùng cuûa quaû baùo coâng ñöùc.

Ngöôøi naøy ñaày ñuû ñaïo traøng, laø bôûi vì chöùng ñöôïc Nhaát thieát chuûng, taát caû caùc coâng ñöùc ñeàu ñaày ñuû. Ngöôøi naøy coù naêng löïc laøm cho caùc ma quaân phaûi haøng phuïc, thaäm chí ngöôøi naøy coù naêng löïc laøm nhöõng vieäc maø Phaät ñaõ laøm. Bôûi vì laøm cho ma quaân phaûi haøng phuïc, nhö vaäy theo thöù töï döïa vaøo maø laøm, ñem laïi lôïi ích cho chuùng sinh. Neân bieát ñaây laø söï thaønh töïu tieán vaøo Phaät ñòa ñeán cuøng, ñaït ñöôïc töôùng cuûa quaû baùo coâng ñöùc.

Khoâng sôï haõi: Theá naøo laø sôï haõi? Vì nghe phaùp saâu xa cho laø ñaïo khaùc laï, ñoù goïi laø sôï haõi. Vì söï sôï haõi ñoù caøng chuyeån bieán taêng theâm


noái tieáp nhau khoâng döùt, cho neân goïi laø sôï haõi taêng thöôïng. Söï sôï haõi khoâng ñoaïn tuyeät töông öng vôùi söï chaáp tröôùc, goïi laø sôï haõi taêng theâm toät baäc. Vì rôi vaøo trong söï sôï haõi, vì ñang trong sôï haõi, vì sôï haõi khoâng coøn. Nhö vaäy theo thöù töï cho thaáy roõ ngöôøi kia khoâng sôï haõi, khoâng coù sôï haõi taêng theâm, khoâng coù caùc söï sôï haõi taêng thöôïng toät baäc. Nghóa naøy cho neân bieát.

Noùi coâng ñöùc kia haõy coøn khoâng theå heát, laø döïa vaøo söï tu haønh nhö lôøi Phaät giaûng noùi, goàm baûy loaïi coâng ñöùc vôùi voâ soá caùc loaïi khaùc nhau khoâng theå tính heát.

Boà-ñeà cuûa Phaät laø nhö tröôùc ñaõ noùi, Boà-ñeà ñoù khoù coù theå nhaän bieát. Hai caâu neâu roõ söï khoù thaáy, khoù bieát, chæ roõ vì ñoù laø trí xuaát theá gian. Döïa vaøo trí xuaát theá gian ñaït ñöôïc caûnh giôùi cuûa trí, caùc trí theá gian khaùc thì khoâng theå nhaän bieát ñöôïc caûnh giôùi ñoù.

Coù khaû naêng tin töôûng, laø nöông vaøo söï tieáp nhaän thoï trì ñoïc tuïng, giaûi thích coù theå töï mình tuøy thuaän phaùp, tu haønh nhö thaät ñeå giuùp ngöôøi khaùc bieát, cho neân goïi laø tin. Ñoù laø khieán cho ngöôøi khaùc coù trí phöông tieän kheùo leùo tu haønh nhö thaät, nghóa naøy cho neân bieát. Söï tieáp nhaän thoï trì ñoïc tuïng giaûng giaûi ñeàu voán coù coâng ñöùc khoâng theå keå xieát, bôûi vì ñaây laø caûnh giôùi cuûa Nhaát thieát trí.

Tieáp theo nöông vaøo söï vieäc Phaïm Thieân khoâng theå naøo nhaän bieát troïn veïn veà trí ñaày ñuû kia. Nhö kinh noùi: Baáy giôø, Nhö Lai baûo Ñaïi Phaïm Thieân Thaéng Tö Duy: Naøy Phaïm Thieân! OÂng chæ bieát moät phaàn ít veà saéc thaân vaø coâng ñöùc cuûa caùc Ñaïi Boà-taùt kia, maø ca ngôïi Boà-taùt. “Ñaây laø trình baøy veà nghóa gì? Bôûi vì nöông vaøo söï ca ngôïi, nöông vaøo coâng ñöùc vaø söï nghieäp Boà-taùt, theo thöù töï nhö vaäy, nöông vaøo nghóa raát saâu xa maø noùi. Coù nghóa laø heát söùc thaâm dieäu trong töøng chöõ-caâu-nghóa, cho neân bieát. Ñoù laø chæ roõ söï nhaän bieát ñöôïc nôi choán ñi tôùi, höôùng ñeán laø bieát ñöôïc yù nghóa saâu xa thaâm dieäu. Ñaây laø vì nghóa gì? Bieát ñöôïc yù saâu xa laø bieát yù cuûa ngöôøi coù khaû naêng noùi phaùp. Neâu roõ döïa vaøo möùc ñoä töông öng vôùi phaùp cho neân nghóa vaø phaùp tröôùc sau ñeàu phuø hôïp, neân bieát.

Bôûi vì khoâng xuoâi theo nghóa cuûa vaên töï maø döïa vaøo nghóa chöù khoâng döïa vaøo chöõ, vì nöông vaøo caâu hoûi chaân chaùnh vaø lôøi noùi chaân chaùnh, duøng naêm loaïi naêng löïc tu haønh maø noùi. Vì vaäy cho neân, töùc noùi naêm naêng löïc cuûa ngoân ngöõ goïi laø öa giaûng noùi, nghóa naøy cho neân bieát.

Naêm naêng löïc naøy sao goïi laø löïc? Vì coù boán loaïi naêng löïc töông öng. Nhöõng gì laø boán loaïi? Ñoù laø:


www.daitangkinh.org

1. Naêng löïc truù trì coâng vieäc Phaät ñaõ laøm. 2. Naêng löïc haøng phuïc taát caû caùc ngoaïi ñaïo. 3. Naêng löïc coù theå nhaän bieát taát caû nghieäp ma, nhaän bieát roài thì coù

theå xa lìa chuùng. 4. Naêng löïc tieáp nhaän taát caû ba thöøa. Moãi moãi naêng löïc ñeàu kheá hôïp vôùi phaùp kia. Vì nöông vaøo phaùp

ñoù, Nhö Lai luoân luoân giaûng giaûi veà söï kheùo leùo töông öng. Naêm naêng löïc naøy nöông vaøo naêm phaùp raát saâu xa maø noùi. Nhöõng

gì laø naêm? Ñoù laø: 1. Döïa vaøo töôùng thaâm dieäu. 2. Döïa vaøo yù thaâm dieäu. 3. Döïa vaøo thôøi xöù thaâm dieäu. 4. Döïa vaøo söï tieán thuû thaâm dieäu. 5. Döïa vaøo vieäc thöôøng xuyeân giaûng noùi phaùp tuøy thuaän thaâm dieäu.

Theo thöù töï nhö vaäy. Döïa vaøo töôùng thaâm dieäu: Laø vì töôùng khaùc nhau raát khoù nhaän bieát

cuûa taát caû caùc phaùp trong ba ñôøi. Caùc phaùp quaù khöù..., nöông vaøo boán loaïi maø noùi. Nhöõng gì laø boán? Ñoù laø:

1. Nöông vaøo söï vieäc maø noùi. 2. Nöông vaøo söï ñoái laäp cuûa phaùp ñoái trò maø noùi. 3. Nöông vaøo nghóa cuûa Theá ñeá maø noùi. 4. Nöông vaøo söï khaùc bieät veà söï tieán thuû cuûa Thöøa maø noùi. Ñaây laø trình baøy nghóa gì? - Nöông vaøo söï vieäc maø noùi, laø nöông vaøo söï vieäc trong ba ñôøi ñeå

noùi veà phaùp töôùng cuûa söï vieäc kia. Söï vieäc trong ba ñôøi, laø quaù khöù-vò lai-hieän taïi, thì ôû ñaây goïi laø noùi

veà vieäc cuûa ba ñôøi. Vì nöông vaøo trí khoâng chöôùng ngaïi cuûa Nhö Lai ñeå noùi veà söï vieäc ba ñôøi, goïi laø ghi nhôù veà ba ñôøi.

- Nöông vaøo söï ñoái laäp cuûa phaùp ñoái trò maø noùi, phieàn naõo caáu nhieãm laø ñoái trò, phaùp thanh tònh laø chuû theå ñoái trò. Phaùp thanh tònh vaø phieàn naõo kia coù hai loaïi khaùc nhau laø thieän vaø baát thieän.

Laïi nöõa, phaùp thieän cuõng coù hai loaïi khaùc bieät laø theá gian vaø xuaát theá gian. Theá gian cuõng coù hai loaïi khaùc nhau laø höõu laäu vaø voâ laäu. Höõu laäu cuõng coù hai loaïi khaùc nhau laø coù loãi vaø khoâng coù loãi. Khoâng coù loãi cuõng coù hai loaïi khaùc nhau laø höõu vi vaø voâ vi.

- Nöông vaøo nghóa cuûa Theá ñeá maø noùi; laø nöông vaøo danh töï giaû danh ñeå noùi veà töôùng khaùc nhau cuûa ngaõ- chuùng sinh...

- Nöông vaøo söï khaùc bieät veà söï tieán thuû maø noùi; laø ñaït ñöôïc nghóa


baäc nhaát, chöùng ngoä Chaân Nhö, vì chaùnh trí döïa vaøo söï thanh tònh. Söï chöùng ngoä theo thöù töï nhö vaäy laø tieán tôùi Nieát-baøn cuûa theá gian.

Ñaây laø trình baøy nghóa gì? Nôi tieán tôùi cuûa ngöôøi theá gian töùc laø Nhò thöøa cuûa theá gian, nhieáp thuû phaùp chöùng ngoä cuûa ñòa khaùc, cho laø Nieát-baøn maø giöõ laáy phaïm vi tòch dieät cuûa Nieát-baøn. Caùc Ñaïi Boà-taùt khoâng truù vaøo hai nôi naøy.

Vì noùi naêng löïc ban ñaàu cuûa Boà-taùt khoâng chaáp tröôùc cho neân khoâng coù loãi laàm.

Noùi duï veà troø huyeãn... Ñaây laø trình baøy nghóa gì? Nhö caùc aûo thuaät laøm ra thaân theå con voi..., ñeàu khoâng thaønh töïu.

Nhö vaäy, ngoân ngöõ ñaõ noùi veà caùc phaùp nhö saéc vôùi nhöõng thaân töôùng ñeàu khoâng thaønh töïu, nhö trong moäng moäng thaáy thoï duïng caùc loaïi caûnh giôùi, nhöng nhöõng caûnh giôùi trong giaác moäng aáy ñeàu laø ñieân ñaûo. Theo lôøi noùi nhö vaäy veà nghóa thoï duïng phaùp laïc thì phaùp ñoù chæ laø söï phaân bieät hö voïng.

Lôøi noùi-tieáng vang, coù nhö chính mình nghe trong hö khoâng, nhöng tieáng ñoù khoâng coù nôi truù vaøo. Nhö vaäy noùi phaùp vôùi lôøi leõ-aâm thanh veà Ñeä nhaát nghóa ñeá laø kheùo an truù trong voâ truù. Nhö aûnh kia hieän troâng thaáy chæ coù töôùng, tuy thaáy coù caùc thöù hình töôùng cuûa saéc..., nhöng caùc hình töôùng ñoù ñeàu khoâng töông öng vôùi Theå cuûa phaùp. Nöông vaøo phaùp ñoù tuøy thuaän maø naûy sinh ngoân ngöõ nhö vaäy: Noùi taát caû caùc phaùp cuõng chæ laø töôùng, tuy coù caùc loaïi danh töï sai bieät maø caùc danh töï cuøng vôùi phaùp ñaõ noùi khoâng heà töông öng, nhöng döïa vaøo phaùp maø tuøy thuaän vôùi töôùng. Nhö duøng caùc daáu in ñeå in vaøo buøn cuøng troâng thaáy daáu in thöù hai, nhöng töï Theå cuûa caùc daáu in vaãn khoâng thay ñoåi, khoâng hoøa nhaäp. Vôùi caùch nhìn nhö vaäy lôøi leõ nhö vaäy maø noùi veà caùc phaùp, thì tuy döïa vaøo lôøi noùi nghe ñeán nghóa cuûa saéc maø töôùng vaø nghóa hoaøn toaøn sai bieät. Nhöng caùc ngoân ngöõ khoâng thuoäc veà nghóa cuûa phaùp maø nghe thì voán nhö vaäy.

Nhö soùng naéng kia thaät söï khoâng coù nöôùc, nhöng cuõng thaáy laø nöôùc. Nhö vaäy ngoân ngöõ noùi veà Theå töôùng thì Theå töôùng cuûa caùc phaùp khoâng gioáng nhö lôøi noùi, nhöng cuõng nhaän thaáy Theå töôùng cuûa phaùp ñoù. Nhö hö khoâng kia xöa nay voán khoâng sinh khoâng dieät, tuy coù duøng lôøi noùi ñeå noùi veà hö khoâng, nhöng hö khoâng kia vaãn khoâng coù töï Theå ñeå coù theå noùi ñöôïc.

Nhö vaäy ngoân ngöõ noùi veà Ñeä nhaát nghóa thì khoâng theå noùi veà Theå cuûa noù, vì moïi phaùp khoâng coù lôøi leõ naøo coù khaû naêng dieãn ñaït.

Noùi phaùp laø khoâng noùi ñöôïc moät phaùp naøo caû, vì lôøi noùi veà phaùp


www.daitangkinh.org

kia ñeàu nhö huyeãn, cho neân Nhö Lai duøng thí duï veà troø huyeãn ñeå chæ ra. Nhö vaäy, khoâng vöôùng maéc vaøo lôøi noùi khi noùi veà nghóa cuûa phaùp,

ñaït ñöôïc trí khoâng chöôùng ngaïi vôùi bieän taøi öa noùi phaùp, ñoù goïi laø lôïi ích. Nghóa naøy cho neân bieát. Ñaây laø trình baøy nghóa gì? Taát caû phaùp ngoân ngöõ khoâng lìa phaùp giôùi maø noùi, khoâng sai bieät vôùi phaùp giôùi maø noùi. Ñaây laø vì nghóa gì? Taát caû phaùp ñöôïc noùi ra nhö saéc..., vôùi nhöõng sai bieät khoâng lìa phaùp giôùi maø noùi, vì phaùp giôùi luoân hoøa hôïp, maø noùi veà caùc phaùp sai bieät nhö saéc..., nhöng khoâng heà chaáp tröôùc.

Döïa vaøo yù thaâm dieäu, laø nöông vaøo saùu loaïi maät yù cuûa Nhö Lai maø Boà-taùt coù khaû naêng bieát ñöôïc Nhö Lai coù duïng yù raát saâu xa. Veà nghóa naøy cho neân bieát. Nhöõng gì goïi laø saùu loaïi maät yù? Ñoù laø:

1. Maät yù veà söï nhôù nghó. 2. Maät yù veà söï khoâng neâu baøy. 3. Maät yù ñoái vôùi ñoái trò. 4. Maät yù veà phaùp. 5. Maät yù veà taâm. 6. Maät yù veà chuyeån bieán cuûa chöõ.

“Phaïm Thieân! Nhö Lai hoaëc phaùp nhieãm noùi laø tònh...” Ñaây laø chæ roõ maät yù veà söï nhôù nghó. Nghóa naøy laø theá naøo? Bôûi vì khoâng thaáy Theå cuûa phaùp phieàn naõo caáu nhieãm. Neáu coù thaáy laø vì chaáp vaøo Theå cuûa phaùp tònh, vì nhieãm hay chaùnh nieäm, caû hai ñeàu khoâng coù töï Theå.

Bôûi vì khoâng dao ñoäng chaáp tröôùc, ñaây laø theå töôùng cuûa phaùp nhieãm. Bôûi vì taâm dao ñoäng chaáp tröôùc ñaây laø Theå töôùng cuûa phaùp tònh. Phaùp nhieãm kia duø khoâng phaûi laø chaùnh nieäm, nhöng phaùp nhieãm aáy khoâng thaønh phaùp nhieãm. Ñaây goïi laø maät yù veà söï nhôù nghó cuûa Nhö Lai.

“Laïi nöõa, Phaïm Thieân! Ta nöông vaøo boá thí töùc laø chæ roõ veà Nieát- baøn…”. Ñaây laø chæ roõ maät yù veà söï khoâng neâu baøy. Ñoù laø trình baøy veà nghóa gì? Bôûi vì Phaät khoâng khôûi taâm maø thuyeát caùc phaùp. Vì taát caû phaùp ñeàu khoâng coù naêng löïc nhö vaäy, coù theå töø ñôøi naøy chuyeån bieán ñeán ñôøi kia. Phaùp cuûa Ta laø voâ Theå, cho neân khoâng coù moät phaùp naøo coù theå chuyeån ñoåi. Chính vì nghóa naøy, cho neân khoâng coù moät phaùp naøo chuyeån bieán ñeán ñôøi khaùc. Vì vaäy nöông vaøo boá thí maø noùi ñaït ñöôïc Nieát-baøn laø khoâng coù ñieàu aáy. Ñaây goïi laø maät yù khoâng neâu baøy cuûa Nhö Lai.

Töø trì giôùi cho ñeán Baùt nhaõ laø ñeå chæ roõ Nieát-baøn. Ñaây laø trình baøy nghóa gì? Ñaây laø trình baøy veà maät yù ñoái vôùi ñoái trò. Ñoù laø vì nghóa gì? Bôûi vì phaùp ñoái trò cuûa nhöõng söï ñoaïn maát giôùi nöông vaøo haïnh Ba-la-maät maø thöïc haønh vui veû.


Noùi trì giôùi..., goïi laø Nieát-baøn, vì ñoaïn tuyeät khaû naêng phaùt khôûi phieàn naõo phaù giôùi cuûa thaân-mieäng-yù cho neân khoâng laøm nhöõng ñieàu aùc, maø lìa xa taát caû caùc taâm saùt haïi. Döïa vaøo taâm saùt haïi aáy laø khoâng vì khoâng cho neân khoâng coøn sinh taâm nhaãn nhuïc.

Vì lìa löôøi bieáng maø thöôøng sieâng naêng tinh tieán, laø taêng tröôûng ñieàu thieänñeå dieät tröø tieàn aùc. Khoâng coù taâm nhö vaäy laø thieän khoâng taêng theâm, haønh aùc khoâng dieät.

Laïi nöõa, taâm khoâng coøn dao ñoäng vì khoâng coù giaùc quaùn. Ñaây laø vì nghóa gì? Vì lìa taát caû taâm dao ñoäng, vì khoâng coøn taâm phaân bieät taùn loaïn, vì lìa taát caû caûnh giôùi do nhaän thöùc maø sinh ra, cho neân khoâng phaùt sinh.

“Ta ñaõ ñöôïc taâm, vì khoâng coù gì ñeå ñöôïc, maø goïi laø ñöôïc, vì khoâng thaáy coù phaùp”. Ñaây goïi laø maät yù cuûa Nhö Lai ñoái vôùi phaùp ñoái trò.

Tham duïc laø thaät teá phaùp taùnh khoâng coù töôùng cuûa duïc, cho ñeán ngu si laø thaät teá phaùp taùnh khoâng coù töôùng cuûa ngu si. Lìa khoûi chaân nhö thì tham duïc…, thaät teá…, khoâng coù phaùp naøo ñaùng noùi. Ñaây laø neâu roõ moät yù veà phaùp cuûa Nhö Lai. Ñieàu naøy trình baøy nghóa gì? Thaät teá phaùp taùnh khoâng coù töôùng ngu si. Ñaây laø neâu roõ maät yù veà phaùp. Ñaây laø vì nghóa naøo? Bôûi vì lìa xa Chaân Nhö thì tham duïc…, thaät teá…, khoâng coù phaùp naøo coù theå noùi. Nghóa naøy neân bieát. Ñaây goïi laø maät yù veà phaùp cuûa Nhö Lai.

Theá gian laø Nieát-baøn vì khoâng luøi laïi-khoâng sinh, cho ñeán hö voïng laø lôøi noùi thaät, laøm cho ngöôøi taêng thöôïng maïn. Ñoù laø chæ roõ maät yù veà taâm. Ñaây laø trình baøy nghóa gì? Bôûi vì hieåu theá gian xöa nay khoâng sinh- khoâng dieät-töùc laø Nieát-baøn. Chaáp tröôùc veà Nieát-baøn, veà Theå töôùng cuûa Nieát-baøn, chaáp laáy töôùng nhö vaäy do loãi laàm ôû taâm aáy, töùc laø theá gian.

Lôøi noùi thaät, laø nöông vaøo lôøi noùi ñeå noùi. Neáu nhaän thaáy laø thaät, töùc laø hö voïng. Noùi hö voïng laø ngöôøi ngaõ maïn phaân bieät hö voïng, cho söï phaân bieät laø thaät maø chaáp laáy töôùng thaät, nhöng laø khoâng thaät. Ñaây goïi laø maät yù veà taâm cuûa Nhö Lai.

“Laïi nöõa, Phaïm thieân! Nhö Lai voán dó tuøy yù, hoaëc töï noùi: Ta baûo laø thöôøng bieân (chaáp thöôøng)”. Ñaây laø chæ roõ maät yù veà chuyeån bieán cuûa chöõ. Ñoù laø trình baøy nghóa gì? Bôûi vì noùi Nieát-baøn..., laø phaùp thöôøng coøn. Vì noùi caùc phaùp phieàn naõo..., laø caáu nhieãm. Vì noùi ñoaïn tröø caùc kieát söû phieàn naõo nhö tham... Vì noùi khoâng taïo ra haønh aùc vì noùi khoâng taïo nghieäp thaân... Vì thaáy roõ moïi taø kieán hyù luaän, vì Nhaát thieát trí laø khoâng tuøy thuoäc vaøo nhaân duyeân cuûa ngöôøi khaùc. Vì chöùng ngoä phaùp giôùi cuûa Nieát-baøn voâ vi, vì khoâng nöông vaøo nghieäp phieàn naõo maø sinh trong taát caû caùc coõi, vì khoâng coù töôùng sinh troùi buoäc. Vì ñöôïc ñoaïn tuyeät


www.daitangkinh.org

nghieäp aùi, vì khoâng truù trong ba coõi, khoâng heä thuoäc ba coõi. Nhö kinh noùi: “Nhöng Nhö Lai khoâng coù caùc söï vieäc nhö vaäy”. Ñaây laø vì nghóa gì? Ñaây laø do Nhö Lai nöông theo thöôøng bieân cho neân thaáy taát caû laø voâ thöôøng...

Laïi noùi khoâng coù caùc söï vieäc nhö vaäy. Bôûi vì trong phaùp Phaät khoâng coù neâu baøy nhö vaäy, taát caû moïi phaùp ñaõ thuyeát giaûng ñeàu khoâng theå nhaän thaáy.

“Phaïm Thieân phaûi bieát, ñaây laø Nhö Lai tuøy yù”. Vì nöông vaøo yù naøo maø chuùng sinh kieâu maïn coù khaû naêng tröø boû ngaõ maïn? Ñaây laø trình baøy nghóa gì? Töùc laø chæ roõ nghóa khaùc trong phaùp ñaõ noùi nhö vaäy. Söï chaáp tröôùc theo danh nghóa cuõng nhö vaäy.

“Phaïm Thieân! Neáu Boà-taùt bieát Nhö Lai tuøy theo phöông tieän giaûng noùi”. Ñoù laø töø boû chaáp tröôùc vaøo danh nghóa nhö vaäy, tieáp theo laïi noùi, ñaây laø trình baøy nghóa gì? Ñoù laø trong vieäc giaûng noùi phaùp coù hai loaïi hoaït ñoäng:

1. Chöõ hoaït ñoäng. 2. Nghóa hoaït ñoäng.

Ñaây laø trình baøy nghóa gì? Ñoù laø danh töï hoaït ñoäng trong nghóa nhö vaäy, nghóa hoaït ñoäng trong danh töï nhö vaäy. Ñaây laø yù raát thaâm dieäu cuûa Nhö Lai. Nöông vaøo yù thaâm dieäu naøy, kheùo nhaän bieát veà trí-haïnh-nghóa- chöõ-töôùng vôùi phöông tieän kheùo leùo nhö vaäy. Neân bieát hoaït ñoäng naøy töùc laø haønh ñoäng cuûa Boà-taùt ñi tôùi haønh ñoäng nhö yù. Nhö yù raát saâu xa maø Nhö Lai ñaõ noùi, cho neân phöông tieän kheùo leùo taäp hôïp caùc phaùp, thì coù naêng löïc deã daøng bieát taát caû nhöõng ñieàu ñaõ noùi veà ñuû loaïi caùc phaùp. Vì vaäy Boà-taùt coù naêng löïc ñoái vôùi taát caû ngoân ngöõ aâm thanh thuyeát phaùp cuûa chö Phaät maø khoâng heà kinh sôï. Neân bieát nhö vaäy. Vì caùc chuùng sinh tuøy theo ñuû loaïi taâm, cho neân Boà-taùt döïa vaøo phöông tieän aáy thì coù theå tin nhaän, duø nghe Phaät xuaát theá hay khoâng xuaát theá. Vì caùc töôùng khaùc bieät voâ cuøng, gioáng nhö Phaät xuaát theá hay khoâng xuaát theá, taát caû ñeàu neâu roõ, khoâng heà chaáp tröôùc maø duøng phöông tieän kheùo leùo khieán cho caùc chuùng sinh tin töôûng tieán vaøo caùc phaùp. Vì coù theå hoùa ñoä thaân chuùng sinh khoâng thuaàn thuïc, khieán cho thaân chuùng sinh aáy ñöôïc thuaàn thuïc, maø noùi phaùp ñôn giaûn deã hieåu cho hoï, döïa vaøo nieàm vui chæ roõ nieàm vui, vì thaân caûm thoï nieàm vui-thaân ñöôïc thuaàn thuïc cho neân noùi cho nghe veà phaùp saâu xa.

Vì vaäy theo thöù töï döïa vaøo thôøi gian maø noùi phaùp, nghóa naøy cho neân bieát. Cho neân bieát theá naøo? Tröôùc heát, noùi phaùp ñôn giaûn cho chuùng sinh. Ñaây laø trình baøy veà nghóa gì? Ñoù laø nhieáp thuû nhaân quaû, nhieáp thuû


söï quaùn saùt cuûa hoï, nhieáp thuû nghieäp cuûa hoï, duøng phöông tieän giaùo hoùa ñeå nhieáp thuû chuùng sinh, nhieáp thuû söï tu haøng: Boá thí seõ ñöôïc giaøu, cho ñeán coù tueä ñeå döùt tröø caùc phieàn naõo. Nöông vaøo phaùp thieän tu haønh ñeå nhieáp thuû lyù nhaân quaû. Duøng nhaãn ñeå ñoái trò vôùi söï xaáu xa thoâ bæ, vì nhaãn coù khaû naêng sinh taâm hoan hyû, vì nhaãn coù khaû naêng laøm nhaân cho söï ñoan chaùnh. Tu haønh caùc coâng haïnh cuûa Tueä nghe..., coù khaû naêng laøm nhaân cho trí, laøm nhaân vöôït qua moïi thöù Khoå khoå. Nhôø tueä quaùn nhö thaät cho neân coù khaû naêng lìa boû moïi phieàn naõo, laøm nhaân cuûa caùc phieàn naõo dieät tan, khoâng theå taäp hôïp.

Laïi nöõa, haïnh cuûa Tueä nghe naøy laø tu taäp quaùn saùt phaùp thieän. Taïi sao nhaân cuûa quaùn saùt naøy laïi do tueä nghe nhieàu nhieáp thuû? Vì noù nhieáp thuû söï quaùn saùt kia, nhieáp thuû möôøi ñaïo nghieäp thieän tu haønh cuûa thaân...

Nöông vaøo möôøi nghieäp thieän aáy maø nhieáp thuû haøng Trôøi Ngöôøi thaønh töïu caùc coâng ñöùc, ñeàu nhôø söï nhieáp thuû nghieäp kia. Nhieáp thuû voâ

löôïng nghieäp thöông xoùt chuùng sinh, Boà-taùt duøng phöông tieän ñeå giaùo hoùa nhieáp thuû chuùng sinh. Duøng phöông tieän nhieáp thuû chuùng sinh thuaàn thuïc laø do Boà-taùt döïa vaøo Xa-ma-tha, tu haønh taát caû phaùp thieän. Vì vaäy töø Xa-ma-tha tu haønh ñöôïc Tyø-baùt-xaù-na. Ñaây laø tu haønh ñeå nhieáp thuû.

Nöông vaøo ba thöøa, ñöôïc Nieát-baøn cuûa ba thöøa laø quaû cuûa söï tu haønh nhieáp thuû.

Ngöôøi nhaän laáy vieäc khaát thöïc, tu haïnh khaát thöïc ít ham muoán, ñaàu ñaø thì ít laøm vieäc ích lôïi cho chuùng sinh, khoâng coù khaû naêng noùi phaùp, ñeå giuùp cho chuùng sinh tuøy thuaän tieán vaøo giaùo phaùp.

Nhö Lai noùi phaùp ñôn giaûn nhö vaäy xong, sau ñoù môùi giaûng noùi phaùp saâu xa. Ñaây laø trình baøy nghóa gì? Giaûng noùi phaùp ñôn giaûn laø laøm saùng toû veà nhaân quaû. Caên taùnh chuùng sinh chöa thuaàn thuïc thì coù theå giaùo hoùa khieán töï taâm chuùng sinh nhaän bieát veà söï nhaân quaû. Chuùng sinh ñöôïc nhieáp thuû goàm chuû theå taïo taùc vaø ñoái töôïng taïo taùc, Nhö Lai ñeàu nhìn thaáy roõ. Vì vaäy, Nhö Lai tröôùc heát laø laøm saùng toû veà nhaân quaû, tieáp ñeán môùi noùi tôùi phaùp ñoái trò goàm chuû theå ñoái trò vaø ñoái töôïng ñoái trò, laø chæ roõ chính hoï phaûi töø boû taø kieán kia. Nhö Lai thaät söï khoâng coù töôûng veà ngaõ-chuùng sinh-thoï maïng vaø tröôïng phu... Nghóa naøy laø theá naøo? Nghóa veà ngaõ-chuùng sinh-thoï maïng-tröôïng phu, nhö tröôùc ñaây ñaõ noùi, cho neân bieát nhö vaäy. Vì khoâng nhaän thaáy phaùp nhaân quaû cuûa chuû theå ñoái trò vaø ñoái töôïng ñoái trò kia, cho neân noùi giaûn löôïc nöông theo quaû baùo cuûa theá gian. Vì khoâng thaáy söï thoï nhaän quaû baùo cuûa boá thí..., vì khoâng thaáy söï keo kieät..., phaûi thoï nhaän quaû baùo. Do ñaõ xa lìa phaùp tu haønh cuûa chuû


www.daitangkinh.org

theå vaø ñoái töôïng ñoái trò. Vì khoâng thaáy quaû baùo cuûa söï vieäc lìa theá gian, quaû cuûa vieäc ñaït ñöôïc Nieát-baøn, theo töôùng cuûa phaùp coù-khoâng.

“Phaïm Thieân! Nhö Lai thöôøng noùi phaùp cho chuùng sinh, vaø hoï nöông theo lôøi daïy cuûa Nhö Lai, nhö phaùp ñaõ noùi maø tu haønh nhö thaät, sieâng naêng haønh trì caùc haïnh”. Vì yù nghóa gì maø sieâng naêng tu haønh caùc haïnh kia, cho ñeán khoâng thuû ñaéc Nieát-baøn, khoâng thaáy coù Nieát-baøn? Ñaây laø trình baøy nghóa gì? Nhö noùi phaùp ñôn giaûn nhieáp thuû chuùng sinh, thaáy töôùng cuûa caùc phaùp, tu haønh nhö vaäy ñöôïc quaû xuaát theá gian maø khoâng chaáp giöõ quaû aáy.

Nhö Lai thò hieän noùi phaùp nhö vaäy, laø nhaân cuûa theá gian. Ñaây coù nghóa gì? Nöông vaøo phaùp Phaät noùi maø tu haønh. Ñaây laø tuøy thuaän phaùp thieän caên baûn.

Tu caùc haïnh, laø giaûi thích nhôø nöông vaøo phaùp khoâng thuû ñaéc, nöông vaøo phaùp khoâng chaáp giöõ. Theo thöù töï nhö vaäy maø noùi.

Phaùp khoâng thuû ñaéc laø duøng tueä quaùn saùt khoâng theå ñaït ñöôïc. Phaùp khoâng chaáp giöõ laø thaân khoâng theå chöùng ngoä ñöôïc Nieát-

baøn. Khieán chuùng sinh nhieáp thuû ñöôïc phaùp maàu nhieäm, laø trình baøy

nghóa gì? Phaùp ñôn giaûn vaø saâu xa maø Nhö Lai giaûng noùi laø ñeå cho chuùng sinh ñeàu ñöôïc tieán vaøo hai phaùp ñôn giaûn vaø saâu xa aáy. Bôûi vì chæ roõ söï tieán vaøo phaùp töôùng. Ñaây laø trình baøy nghóa gì? Khieán cho tieán vaøo phaùp, döïa vaøo boán loaïi tieán vaøo. Vì chuùng sinh coù theå hoùa ñoä maø chæ roõ söï giaûi thoaùt khieán hoï chöùng ngoä ñöôïc phaùp ñoù. Nghóa naøy cho neân bieát.

Boán loaïi tieán vaøo, noùi veà haønh töôùng ñaït ñöôïc caùc caên nhö maét..., lìa ngaõ vaø ngaõ sôû, vì Theå cuûa hai töôùng aáy ñeàu laø Khoâng. Hieåu ñöôïc töôùng ñoù roài thì khoâng theå löøa doái maø coù theå tieán vaøo giaûi thoaùt, cho neân goïi laø töôùng.

Tieán vaøo, döïa vaøo caùc töôùng nhö maét thì coù theå tieán vaøo giaûi thoaùt, vì vaäy noùi laø tieán vaøo töôùng giaûi thoaùt.

Nhö vaäy, töø töôùng Khoâng kia tu taäp chaùnh haïnh, cho neân ñöôïc tieán vaøo töôùng giaûi thoaùt, ñeàu khoâng löøa doái vì traùi ngöôïc vôùi töôùng löøa doái. Bôûi vì nghóa naøy, cho neân döïa theo söï tu haønh tieán vaøo maø noùi caùc chuùng sinh tieán vaøo töôùng giaûi thoaùt. Vì vaäy döïa vaøo haønh töôùng hai phaùp naøy ñeå chæ roõ caùc moân ñoái trò veà nghieäp phieàn naõo caáu nhieãm vaø sinh khôûi caáu nhieãm cuøng caùc loaïi khoâng. Ñaây laø trình baøy nghóa gì? Bôûi vì ñoái trò nhöõng gì caàn phaûi ñoái trò. Ñoù laø phaùp ñoái trò veà chaáp töôùng- nguyeän nhieãm tröôùc-nghieäp phieàn naõo nhieãm tröôùc vaø nhöõng sinh khôûi


caáu nhieãm. Ñaây laø trình baøy nghóa gì? Duøng caùc moân khoâng-voâ töôùng- voâ nguyeän, ñoái trò nghieäp nhieãm oâ vaø phieàn naõo caáu nhieãm. Bôûi vì moân khoâng thöïc haønh ñoái vôùi sinh töû, cho neân ñoái trò söï sinh khôûi caáu nhieãm. Moân khoâng sinh khoâng dieät, ñaây laø trình baøy nghóa gì? Chính laø phaùp ñoái trò sai bieät trong söï sinh khôûi caáu nhieãm kia, töùc laø nhöõng söï ñoái trò kia laïi coù ñoái trò. Bôûi vì moân khoâng töø ñaâu ñeán cuõng khoâng ñi veà ñaâu laïi coù ñoái trò. Duøng moân khoâng luøi laïi-khoâng rôøi boû tieán vaøo töôùng giaûi thoaùt.

Nhö thöù töï ñoù, phaùp moân töï taùnh thanh tònh môùi laø tòch tónh. Ñaây laø trình baøy nghóa gì? Vì töï taùnh cuûa phaùp luøi kia laø vaéng laëng, töùc laø chæ roõ söï caáu nhieãm kia thaûy ñeàu vaéng laëng. Vì sao noùi töï taùnh vaéng laëng? Vì nöông vaøo taùnh tònh ñeå noùi veà phaùp tieán vaøo. Vì vaäy phaàn tieáp theo noùi:

“Laïi nöõa, Phaïm Thieân! Töø danh, töï, Nhö Lai chæ cho bieát ñoù laø cöûa giaûi thoaùt…”

Ñaây laø vì nghóa gì? Vì coù söï laàn löôït khoâng coù gì töông öng, vì töï taùnh toái taêm. Ñaây laø vì nghóa gì? Vì nöông vaøo nhieàu loaïi phaùp khaùc maø noùi veà nhieàu loaïi danh töï khaùc, vì caùc danh töï coù chöõ tröôùc-chöõ sau khoâng phuø hôïp vôùi nhau, cho neân laïi coù söï khaùc bieät veà yù nghóa vaø lôøi noùi khoâng khôùp vôùi nhau.

Noùi nhö vaäy laø trình baøy nghóa gì? Vì noùi caùc phaùp khoâng coù ngoân ngöõ cuûa noù ñeå coù theå neâu baøy. Nöông vaøo phaùp töôùng voán khoâng coù lôøi noùi-danh, töï, ñeå noùi nhö vaäy xong, chæ roõ taát caû lôøi noùi, danh töï, do Nhö Lai noùi ra, laø nhaân cuûa giaûi thoaùt. Ñaây laø trình baøy nghóa gì? Ñoù laø noùi veà thaät ñeá. Döïa vaøo thaät ñeá ñuùng nhö thaät chính thöùc neâu giaûng caùc phaùp xong, laøm theá naøo ñeå ñöôïc giaûi thoaùt? Vì vaäy tieáp theo noùi: “Phaïm Thieân! Nhö Lai noùi phaùp, khoâng coù phaùp nhieãm”. Ñaây laø trình baøy nghóa gì? Vì thaân thuaàn thuïc, cho neân Nhö Lai noùi phaùp ñôn giaûn roài, vì tuøy thuaän söï ñoaïn tröø nhaân cuûa phaùp phieàn naõo oâ nhieãm maø döïa theo phaùp moân tieán vaøo, noùi trong heát thaûy phaùp ñöôïc neâu giaûng ñeàu chæ roõ veà giaûi thoaùt. Ñaây laø trình baøy nghóa gì? Ñoù laø chæ roõ Nieát-baøn. Chæ roõ ngöôøi tu hoïc kieán ñeá thaáy roõ phieàn naõo coøn laïi, chæ roõ ngöôøi tu hoïc lìa phieàn naõo maø ñaït ñöôïc giaûi thoaùt.

Ai chöa thaáy thaät ñeá thì giuùp ngöôøi aáy tieán vaøo taát caû phaùp Chaân Nhö bình ñaúng, duøng phöông tieän noùi phaùp chæ roõ Nieát-baøn. Coù hai nghóa cho neân bieát veà Ñaïi Bi:

1. Cuoái cuøng ñoái trò vôùi phaùp cuûa ñoái töôïng ñöôïc ñoái trò. 2. Taâm Ñaïi Bi cuûa Nhaát thieát chuûng.


www.daitangkinh.org

Ñaây laø trình baøy nghóa gì? Ñoù laø xa lìa taát caû phaùp cuûa ñoái töôïng ñoái trò, vaø lìa boû moïi taäp khí phieàn naõo, maø ñaït ñöôïc thaân Nhö Lai, ñöôïc Nhaát thieát chuûng.

Löôïc nöông vaøo boán loaïi taâm Ñaïi Bi maø noùi. Nhöõng gì laø boán? Ñoù laø:

1. Taâm Ñaïi Bi xa lìa töông öng. 2. Taâm Ñaïi Bi töông öng. 3. Taâm Ñaïi Bi cuûa taâm. 4. Taâm Ñaïi Bi tu haønh.

Xa lìa töông öng, bôûi vì duøng thöùc xa lìa thöùc laø khoâng töông öng, vì nhaän thaáy ngaõ-taâm töông öng. Ñaây laø trình baøy nghóa gì? Chæ roõ taâm Ñaïi Bi xa lìa töông öng, chæ roõ taâm Ñaïi Bi töông öng.

Nhö vaäy theo thöù töï moïi phaùp ñeàu voâ ngaõ, cho ñeán heát thaûy caùc phaùp ñeàu khoâng coù tröôïng phu (ngaõ-nhaân-thoï maïng). Döïa vaøo nhaân voâ ngaõ maø noùi taát caû phaùp laø khoâng voán coù. Döïa vaøo phaùp voâ ngaõ ñeå noùi, töùc laø hai loaïi aáy, nhaân khoâng coù töôùng ngaõ vaø phaùp khoâng coù töôùng ngaõ goïi laø voâ truù. Noùi voâ truù vì khoâng chaáp tröôùc vaøo theå cuûa caùc phaùp cho neân khoâng truù vaøo taát caû moïi phaùp. Cho neân bieát nhö vaäy. Ñaây laø trình baøy veà nghóa gì? Goïi laø truù, laø truù vaøo caùc nhaäp. Döïa vaøo moân aùi cuûa ngaõ kieán, roài truù vaøo nôi aáy. Heã voâ truù thì khoâng coù nôi quy veà. Khoâng coù nôi quay veà thì laøm sao coù söï trôû veà? Trôû veà nôi ba coõi, veà vôùi saùu ñöôøng. Vì nöông vaøo saùu nhaäp kia maø giöõ laáy thaân, döïa vaøo ñoù sinh ra maø ôû nôi aáy bò chìm ñaém maõi.

Noùi chìm ñaém, laø ngaõ vaø ngaõ sôû laáy nhöõng nôi aáy maø sinh ra thaân- taâm, cho neân coù söï soáng.

Khoâng coù nôi quay veà thì khoâng coù ngaõ töôûng. Khoâng coù töôûng veà ngaõ thì khoâng coù sôû höõu cuûa ngaõ.

Coù nôi trôû veà thì chaáp vaøo ngaõ töôûng. Vöôùng maéc vaøo töôûng veà ngaõ thì coù ngaõ sôû. Chaáp vaøo ngaõ sôû thì moïi phaùp cuøng sinh ra. Nhöng vì chuùng sinh phaân bieät hö voïng cho neân ngaõ caøng gia taêng. Ñaây laø trình baøy veà nghóa gì? Ñoù laø nöông vaøo söï vieäc ñeå nhieáp thuû söï chaáp tröôùc.

Noùi nöông vaøo söï vieäc laø nöông vaøo ruoäng nöông-nhaø cöûa-vöôøn- röøng..., nöông vaøo cha-meï-vôï-con..., nöông vaøo y phuïc, thöùc uoáng aên- giöôøng naèm...

Nöông vaøo söï nhieáp thuû laø nhaän laáy moïi söï thoï duïng. Nöông vaøo chaáp tröôùc laø chaáp tröôùc nhöõng gì mình ñaõ coù laø ngaõ sôû,

laø ruoäng nöông-nhaø cöûa vaø sôû höõu rieâng bieät cuûa mình. Nhö vaäy chaáp vaøo söï soáng, chaáp vaøo söï soáng luøi laïi. Noùi chaáp vaøo


söï soáng, laø töï mình ôû nôi naøy-töï mình ñeán nôi khaùc, nôi naøo cuõng chaáp laáy. Nghieäp phieàn naõo caáu nhieãm taêng leân khaép nôi, ñi-laïi sinh soáng moïi luùc moïi nôi ñaày nhöõng caáu nhieãm. Döïa theo ba loaïi tham-saân-si maø bò caáu nhieãm troùi buoäc thuaän theo moïi söï caáu nhieãm. Nghóa naøy theá naøo? Bôûi vì tham-saân-si maø bò caáu nhieãm, thuaän theo moïi söï caáu nhieãm. Bôûi vì nghóa gì? Bôûi vì hai loaïi danh-thuyeát döïa vaøo caáu nhieãm caên baûn, nghóa laø töø ñôøi quaù khöù cho ñeán ñôøi naøy, töø trong ñôøi naøy höôùng veà ñôøi khaùc, laáy nhöõng ñieàu ñoù laøm ñaàu.

Noùi nhö vaäy laø chæ roõ ñôøi ñôøi kieáp kieáp noái tieáp nhau khoâng ñoaïn tuyeät. Moïi vieäc laøm chuùng sinh, cöù soáng nhö vaäy, khoâng ñoaïn tuyeät maø luaân chuyeån maõi, hoïc taäp caùc thöù kyõ thuaät, moïi thöù ngaønh ngheà, ñeàu do söùc cuûa tröôïng phu (chuùng sinh) laøm neân, phaùp höõu vi, moïi hyù luaän taïo ra moâi tröôøng töø ñoù coù caûnh giôùi thoï duïng.

Chuùng sinh phaân bieät hö voïng nhö vaäy, taát caû söï vieäc nhö vaäy, ñeàu döïa vaøo phaïm vi cuûa ngöôøi theá tuïc, nghóa naøy cho neân bieát.

Laïi nöõa, coù ngöôøi nöông vaøo phaàn vò keû xuaát gia, chæ laø hình töôùng theo taø kieán cuûa ngoaïi ñaïo, taø kieán theo nguyeän. Ñaây laø trình baøy veà nghóa gì? Noùi taø kieán laø chaáp ngaõ... Goïi laø töôùng, laø phaân bieät hö voïng veà ñuû loaïi töôùng cuûa nghóa kia.

Goïi laø nguyeän, laø taâm thöôøng vui vôùi mong caàu ñöôïc sinh trong theá gian... Töùc laø nhö treân ñaõ noùi veà taâm Bi xa lìa, taâm Bi khoâng xa lìa, laø thò hieän taâm Bi cuûa taâm. Veà nghóa naøy cho neân bieát. Vì taâm Bi xa lìa hay khoâng xa lìa ñeàu laø noùi ñeán phaùp tu haønh. Döïa vaøo yù muoán mong caàu. Döïa vaøo coù söï mong caàu. Döïa vaøo phaïm haïnh ñeå mong caàu caùc ñaïo ñieân ñaûo, laø phaùp cuûa chuû theå ñoái trò vaø ñoái töôïng ñoái trò. Vì vaäy tieáp theo laø vieäc tu haønh taâm bi. Ñaây laø trình baøy veà nghóa gì? Döïa vaøo yù muoán mong caàu ñaïo ñieân ñaûo, laø vì tích chöùa maø voäi vaøng cuøng nhau tranh chaáp xaâu xeù. Vì nhöõng ham muoán maø töï Cha meï vaø vôï con ñeàu tranh chaáp laãn nhau. Vì giaän döõ maø kieän tuïng laãn nhau… Nhö vaäy laàn löôït döïa vaøo xöù sôû ñeå caàu ñaïo ñieân ñaûo, laø töông öng vôùi ñieân ñaûo. Caàu Phaïm thieân..., cho neân thöôøng thaáy ñieân ñaûo. Vì chaáp giöõ ñieân ñaûo cho neân goïi laø ñieân ñaûo. Vì ñieân ñaûo maø lìa boû ñaïo ñieân ñaûo khieán coù theå ñi vaøo ñaïo khoâng ñieân ñaûo.

Laïi nöõa, döïa vaøo caùi coù ñeå caàu ñaïo ñieân ñaûo, laø truù nôi dò ñaïo vì muoán giaùo hoùa caùc chuùng sinh nôi dò ñaïo kia khieán hoï tieán vaøo Phaät ñaïo bieát laø ñaïo khoâng theå thuû ñaéc. Döïa vaøo phaïm haïnh ñeå caàu ñaïo ñieân ñaûo, löôïc neâu coù ba haïng, laø caàu khoâng ñöôïc, caàu taø vaïy vaø caàu thaáp keùm. Ñaây coøn coù nghóa gì?


www.daitangkinh.org

Taát caû theá gian ñeàu coù loãi laø khoâng töï taïi, loãi soáng taø vaïy, loãi laàm ñoái vôùi ngöôøi thaân. Caùc phaùp phieàn naõo nhieãm vaø nghieäp khoå nhieãm laø ngoâi nhaø vui cuûa ngöôøi theá tuïc. Vì vaäy chuùng sinh khoâng caàu phaïm haïnh. Khoâng caàu phaïm haïnh laø khoâng caàu ñaïo giaûi thoaùt. Ñoù laø söï keo kieät ñaõ nhaän chìm con ngöôøi vaøo moïi haønh vi tham lam, löøa doái vaø taäp khí cuûa löôøi nhaùc.

Theo thöù töï nhö vaäy, Boà-taùt haønh hoùa ñeå cöùu giuùp chuùng sinh khoâng bieát chaùn ñuû.

Chieám ñoaït taøi saûn cuûa keû khaùc, vì töï nuoâi soáng moät caùch phi phaùp. Boá thí cho hoï cuõng ñeàu khoâng ñuû. Chuùng sinh thöôøng laøm toâi tôù cho taøi saûn, vaät duïng, nhaø cöûa, vôï con, aân aùi. Ñaây laø chæ roõ taâm cuûa chuùng sinh khoâng ñöôïc töï taïi.

Ñoái vôùi nhöõng loaïi nguy khoán khoâng vöõng chaéc naøy maø sinh yù töôûng vöõng chaéc, laø moïi thöù cuûa tieàn, vaät duïng cho ñôøi soáng ñeàu voâ thöôøng maø sinh yù töôûng thöôøng coøn.

Cung kính cuùng döôøng, ñaây laø nghóa gì? Ñoù laø söï raøng buoäc cuûa uoáng aên khoâng thaønh töïu. Chuùng sinh tuy cho laø thieän tri thöùc maø chính laø aùc tri thöùc cuûa hoï, laø chæ roõ ñoù laø oaùn gia.

Sinh soáng taø vaïy laø söû duïng caân-hoäc..., ñeå löøa doái ngöôøi khaùc. Trong taát caû caùc haønh, luoân sieâng naêng tu taäp caùc haïnh thieän thì

cuoái cuøng môùi coù theå chöùng ñöôïc ñaïi Boà-ñeà, nhöng maø caùc chuùng sinh ñoù raát löôøi bieáng, meät moûi cho neân vaãn nhaän chòu khoå ñau.

Caûnh giôùi giaûi thoaùt toái thöôïng cuûa Thaùnh nhaân, laø do ngöôøi tu haønh vôùi nhaân khoâng ñieân ñaûo maø ñaït ñöôïc, nhöng caùc chuùng sinh mong caàu phaïm haïnh taø vaïy döïa vaøo nhaân ñieân ñaûo maø tu taäp caùc haïnh, hy voïng chöùng ñaéc, thìnhg aáy mong caàu giaûi thoaùt cuûa ngoaïi ñaïo, vì khieán cho hoï khoâng ñöôïc thöïc haønh taø ñaïo aáy. Taïi sao?

Vì hoï khoâng ñöôïc söï giaûi thoaùt cuûa Thaùnh nhaân. Chuùng sinh rôøi boû Ñaïi thöøa toái thöôïng khoâng ngaên ngaïi, bôûi vì chæ

mong caàu phaïm haïnh thaáp, boû Ñaïi thöøa voâ thöôïng baäc nhaát maø mong caàu ñöôïc phaàn thaáp cuûa Tieåu thöøa.

www.daitangkinh.org


TAÄP 88

KINH CHUYEÅN PHAÙP LUAÂN

ÖU BA ÑEÀ XAÙ

SOÁ 1533


www.daitangkinh.org

SOÁ 1533

KINH CHUYEÅN PHAÙP LUAÂN ÖU BA ÑEÀ XAÙ

Ghi nhaän veà söï phieân dòch: Kinh chuyeån Phaùp Luaân, do Nhö lai thuyeát giaûng ñaàu tieân. Öu Ba

Ñeà Xaù laø teân goïi cuûa nghóa moân, do Boà-taùt Thieân Thaân khai thò. Ñöùc Phaät thuyeát Kinh naøy cho ai? Thuyeát cho naêm ngöôøi laø Kieàu Traàn Nhö… Nghóa aáy löu haønh ôû phöông naøy (Haùn). Chaéc chaén coù ngöôøi ñöùng ñaàu. Ñoù laø vaøo thôøi nhaø Nguïy, coù Cao Troïng Maät, ngöôøi vuøng Boät Haûi laøm chöùc Phieâu kî ñaïi töôùng quaân Khai phuû nghi ñoàng Tam ty ngöï söû trung uùy, oâng thöôøng mong caàu nghóa lyù ñuùng ñaén, choïn löïa chaân thaät löôïc boû giaû taïo, cho neân thænh caàu Phaùp sö Tyø Muïc Trí Tieân, cuøng ñeä töû laø Cuø Ñaøm Löu Chi, ôû taïi chuøa Kim Hoa trong thaønh Nghieäp, ñöa ra phaàn Öu Ba Ñeà Xaù (chuù giaûi) cuûa nghóa moân naøy.

Baét ñaàu dòch töø ngaøy moàng moät thaùng taùm (kieán Daäu) naêm thöù ba nieân hieäu Höng Hoøa nhaø Ñaïi Löông, ñeán ngaøy möôøi moät thaùng möôøi moät (Canh Tyù) thì xong, goàm ba ngaøn chín traêm boán möôi hai lôøi (3942).

Sa moân Ñaøm Laâm ñoái chieáu baûn dòch maø ghi nhaän.

--------------


KINH CHUYEÅN PHAÙP LUAÂN ÖU BAØ ÑEÀ XAÙ

Taùc giaû: Boà-taùt Thieân Thaân. Haùn dòch: Ñôøi Nguyeân Nguïy, Ñaïi sö Tyø Muïc Trí Tieân.

Toâi nghe nhö vaäy: Moät thôøi, Ñöùc Baø-giaø-baø truù taïi nuùi Kyø-xaø-quaät thuoäc thaønh

Vöông-xaù, cuøng söï hieän dieän cuûa chuùng Ñaïi Tyø-kheo Taêng vaø Boà-taùt. Baáy giôø, Ñöùc Theá Toân baûo Boà-taùt Trí Vieân Ñaïi Haûi, ngöôøi coù bieän

taøi öa giaûng noùi phaùp: Trí Vieân Ñaïi Haûi coù bieän taøi öa giaûng noùi phaùp, coù hai loaïi truù trì chuyeån phaùp luaân cuûa Nhö Lai. Nhöõng gì laø hai? Ñoù laø:

1. Truù trì chuùng sinh. 2. Truù trì phaùp.

Naøy Trí Vieân Ñaïi Haûi, coù bieän taøi öa noùi phaùp! Hai loaïi truù trì chuyeån phaùp luaân cuûa Nhö Lai aáy, noùi cho ñeán heát Tu-ña-la naøy.

Chaùnh phaùp luaân Tu-ña-la thuø thaéng naøy coù nghóa gì? Ñaáng Maâu-ni vöông khoâng theå nghó baøn, khoâng theå goïi, khoâng theå

noùi, khoâng theå löôøng, khoâng theå duï, nhö hö khoâng, khoâng ñoaïn-khoâng thöôøng, thuaän nhaäp nhaân duyeân, vaéng laëng, vaéng laëng thuø thaéng, vaéng laëng toái thaéng, vaéng laëng baäc nhaát, nhö chaân lyù thaät khoâng hö voïng.

Nhö Lai chuyeån phaùp luaân voâ thöôïng giaûng noùi Tu-ña-la naøy. Ngöôøi Thanh vaên, ñeä töû cuûa Nhö Lai, ñeä töû Thanh vaên aáy ñöôïc caùc tieân nhaân cuøng khen ngôïi. Vì nhaân duyeân aáy cho neân nay con xin ñöôïc giaûi thích. Giaûi thích nhö theá naøo? Ñaáng Ñaïi Maâu-vi vöông vôùi voâ löôïng coâng ñöùc, vì sao chuyeån luaân khoâng theå nghó baøn, khoâng theå xöng löôøng,

SOÁ 1533 - KINH CHUYEÅN PHAÙP LUAÂN ÖU BA ÑEÀ XAÙ 483

www.daitangkinh.org

toaøn thieän khoâng caáu, vaéng laëng baäc nhaát naøy? 1. Vì nghóa gì goïi laø Tu-ña-la thuø thaéng? 2. Vì nghóa gì goïi laø Theá Toân? 3. Vì sao Ñöùc Nhö Lai ôû taïi nuùi Kyø-xaø-quaät thuoäc thaønh Vöông-

xaù, chuyeån phaùp luaân cuûa hai loaïi truù trì taïi ñaây maø khoâng ôû nôi khaùc? 4. Vì nghóa gì goïi laø Nhö Lai? 5. Vì nghóa gì goïi laø phaùp luaân? 6. Laïi nöõa, Ñöùc Theá Toân coù bao nhieâu chuyeån, bao nhieâu haønh maø

chuyeån phaùp luaân? 7. Laïi nöõa, Theá Toân ôû ñaây noùi laø chuyeån. Vì sao phaùp moân khoâng

sinh cuûa Nhö Lai, noùi taát caû phaùp laø khoâng vaän chuyeån, khoâng xoay veà? Cho neân bieát vaäy laø cuoái cuøng khoâng khôûi leân. Neáu chuyeån ôû ñaây, laøm sao traùnh ñöôïc Tu-ña-la kia? Tu-ña-la kia thì khoâng caàn traùnh.

8. Laïi nöõa, neáu ôû ñaây noùi veà phaùp truù trì chuùng sinh, thì truù trì caùc chuùng sinh aáy laø gì? Trong Baùt nhaõ Ba-la-maät, Nhö Lai baûo Toân giaû Tu- boà-ñeà: Giaû söû Nhö Lai coøn phaûi traûi qua kieáp soá ñeå noùi veà chuùng sinh. Chuùng sinh coù theå coù chuùng sinh, sinh dieät chaêng? Tu-boà-ñeà thöa: Baïch Theá Toân! Khoâng. Taát caû chuùng sinh töø voâ thæ ñeán nay ñeàu thanh tònh. Nhö Lai laïi ôû nôi kinh Voâ Caáu Danh Xöng (Kinh Duy Ma) noùi: Neáu truù vaøo töôûng phaùp, thì ñoù laø beänh lôùn.

Neáu phaùp cuûa chuùng sinh ñeàu khoâng theå ñaït ñöôïc, vaäy thì Theá Toân seõ truù trì nôi naøo maø Chuyeån phaùp luaân? Vieäc naøy caàn phaûi ñöôïc giaûi thích.

9. Laïi nöõa, Theá Toân vì nghóa gì maø töø boû truù xöù roäng lôùn, nôi coù nhieàu ngöôøi tuï taäp, voâ löôïng ngöôøi thuø thaéng ôû beân caïnh, caùc vöôøn ñaày hoa, caây töôi ñeïp vi dieäu trang nghieâm. Taïi Ba-la-naïi, nôi ít ngöôøi qua laïi, döôùi boùng maùt cuûa caây Ba-tra-ly, trong vöôøn Loäc maø chuyeån phaùp luaân? Veà nhaân duyeân naøy caàn ñöôïc giaûi thích.

10. Laïi nöõa, ñaàu tieân Theá Toân ngoài nôi naøo ñeå, chuyeån phaùp luaân? 11. Laïi nöõa, khi Theá Toân chuyeån phaùp luaân coù bao nhieâu chuùng

sinh boû aùc laøm thieän? 12. Noùi toùm laïi, chæ roõ nhö theá naøo ñeå truù trì chuùng sinh vaø truù trì

phaùp? 13. Ñaây ñeàu laø nhöõng vaán naïn. Töø ñaây trôû xuoáng laø phaàn giaûi thích. Nay noùi phaùp kia, vì nghóa gì maø ñöôïc roäng lôùn, khoâng nhô baån

vaøo baäc nhaát, khoâng theå xöng löôøng, khoâng theå nghó baøn, khoâng theå huûy hoaïi? Vì chaùnh giaùc raát saâu xa khoâng lay ñoäng.


Ñöùc Theá Toân ñaõ giaûng noùi kinh naøy. Hôn nöõa, nay laïi noùi veà söï roäng lôùn khoâng nhô, khoâng theå xöng löôøng, ñaõ ñöôïc chuùng sinh trong ba coõi ñeàu ca ngôïi. Vì sao Theá Toân laïi noùi Tu-ña-la thuø thaéng xa lìa taát caû loãi laàm, khoâng theå suy löôøng naøy? Veà nghóa naøy nay seõ giaûi thích.

Ñöùc Theá Toân sôï raèng trong hoäi kia coù caùc chuùng Trôøi, A-tu-la, Ngöôøi, Roàng vaø Daï-xoa, Cöu-baøn-traø... nghe chuyeån phaùp luaân, taâm sinh nghi ngôø, khoâng bieát Ñöùc Theá Toân coù bao nhieâu loaïi truù trì maø chuyeån phaùp luaân? Theá Toân quaùn saùt taâm ngôø vöïc cuûa chuùng sinh, vì ñoaïn tröø moái nghi ngôø ñoù, cho neân Ngaøi noùi hai loaïi truù trì maø chuyeån phaùp luaân. Nghóa naøy theá naøo? Keä noùi:

Ngöôøi theá gian-Trôøi-Roàng-Tu la…, Phaùp chuû quaùn saùt bieát taâm nghi, Vì nghóa lyù ñoaïn heát nghi ngôø, Cho neân thuyeát Tu-ña-la naøy. Laïi nöõa, vì coù dieäu löïc Ñaïi Bi, muoán ñem laïi lôïi ích cho chuùng

sinh, cho neân Theá Toân noùi kinh naøy. Ñaïi Bi Theá Toân noùi veà nghóa naøy laø sao? Nay noùi Ñöùc Theá Toân

ñoái vôùi caùc chuùng sinh nhö vaäy, bieát laø khoâng coù chuùng sinh, vì caùc phaùp ñeàu nhö thaønh Caøn-thaùt-baø. Truù trì chuùng sinh vaø truù trì phaùp, bieát nhö vaäy roài môùi chuyeån phaùp luaân. Nghóa naøy theá naøo? Keä noùi:

Bieát roõ theá gian laø voâ ngaõ, Hö aûo nhö thaønh Caøn-thaùt-baø, Truù trì chuùng sanh-truù trì phaùp, Nhö lai duøng Ñaïi Bi tuyeân thuyeát.

Vì thò hieän naêng löïc cuûa mình cho neân coù theå noùi nghóa. Theá gian laïi khoâng coù khaû naêng truù trì, chæ coù Phaät môùi coù khaû naêng taïo ra hai loaïi truù trì. Laïi khoâng coù ngöôøi naøo coù khaû naêng chuyeån phaùp luaân, nhö Ta ñaõ chuyeån. Coøn coù nghóa nöõa, keä noùi:

Khoâng phaûi laø cung ñieän coõi Trôøi, Khoâng phaûi nhaø cuûa A-tu-la, Loaøi phi nhaân soáng ôû Long cung, Coù chuùng sanh thuoäc loaïi nhö vaäy, Khoâng theå xöng goïi vaøo baäc nhaát, Xa lìa loãi laàm-dieät ba khoå, Trôøi vaø Ngöôøi cung kính leã laïy, Kheùo leùo chuyeån phaùp luaân baäc nhaát.

Laïi nöõa, voâ löôïng khoå, ñaày ñuû voâ löôïng, sau ñoù môùi ñöôïc quaû vò Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Khi môùi tu haïnh Boà-taùt, neáu nghe


www.daitangkinh.org

noùi ñieàu naøy, thì taâm sinh khieáp nhöôïc. Ñeå tröø boû söï khieáp nhöôïc ñoù, Nhö Lai chæ roõ nghóa giaùc ngoä thanh tònh khoâng nhô naøy. Neáu voâ löôïng khoå, ñaày ñuû voâ löôïng, seõ ñöôïc quaû vò Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc vôùi voâ löôïng coâng ñöùc ñeå chæ roõ phaùp luaân naøy. Keä noùi:

Caùc thöù vaøng, ngoïc vaø chaâu chaâu Vôï con-ñaát nöôùc ñeàu boá thí, Ñaàu-maét-tay chaân cuøng xöông tuûy, Taát caû ñeàu boá thí toát ñeïp, Caùc loaïi khoå haïnh vaø trì giôùi, Hieám coù ñöôïc thaân töôùng nhö Phaät, Coâng ñöùc khoâng theå naøo noùi ñöôïc, Vì ngöôøi nghi sôï maø chæ roõ.

Vôùi yù taêng thöôïng, quaùn saùt taâm chuùng sinh ñuû voâ löôïng coâng ñöùc cho neân Phaät chuyeån phaùp luaân. Laïi nöõa, ngöôøi chöa phaùt taâm Boà-ñeà, Thanh vaên vaø Duyeân giaùc Thöøa, muoán ñi vaøo caûnh giôùi Nieát-baøn, ôû trong Ñaïi thöøa, vì vaäy ñem nghóa naøy chæ cho hoï.

Laïi coøn coù, yù toát ñeïp, neáu coù Thanh vaên-Duyeân giaùc Thöøa..., ñi vaøo caûnh giôùi Nieát-baøn, thì seõ khoâng coøn chuyeån phaùp luaân voâ thöôïng nöõa. Keä noùi:

Taâm Tieåu thöøa rôøi xa Töø Bi, Muoán tieán vaøo hai coõi Nieát-baøn, Ñaáng Maâu-ni thuyeát ra kinh naøy, Khieán an truù trong Thöøa baäc nhaát.

Laïi nöõa, ngöôøi coù phöôùc naøy ñöôïc lôïi ích hoan hyû. Nghóa naøy chæ roõ moïi söï toát ñeïp nhaát treân ñôøi cuõng khoâng saùnh noåi vôùi söï chuyeån phaùp luaân, khoâng thaày naøo baèng thaày cuûa ta. Keä noùi:

Neáu ñaõ quy y vôùi Ñöùc Phaät, Nay quy y-seõ coøn quy y, Maâu-ni tuøy hyû vôùi ngöôøi aáy, Thuyeát cho nghe Tu-ña-la naøy.

Caû keû nöông theo ngoaïi ñaïo, cuøng coù lôïi ích. Nghóa naøy chæ roõ vôùi thaân maàu nhieäm khoâng nhô, ñöôïc trang nghieâm vôùi caùc coâng ñöùc. Thaày cuûa oâng khoâng theå so saùnh, vì thaày cuûa oâng khoâng coù khaû naêng khieán cho oâng ñaït ñöôïc phaùp thieän voâ laäu. Keä noùi:

Nöông vaøo nhöõng haïng aùc tri thöùc, Nhö Lai thaáy roõ khaép theá gian, Bôûi vì daãn daét cho ngöôøi aáy, Thuyeát cho hoï nghe kinh baùy naøy.


Taát caû caùc trí kieâu maïn vaéng laëng theâm lôïi ích. Ñeå chæ roõ nghóa naøy, baäc Nhaát thieát trí cuûa ta hoâm nay môùi chuyeån phaùp luaân voâ thöôïng. Laøm sao oâng thaønh ngöôøi Nhaát thieát trí? Keä noùi:

Ñöùc Phaät laàn ñaàu chuyeån phaùp luaân, Coù theå tröø Thöôøng-Ñoaïn ñieân ñaûo, Khoâng theå naøo chuyeån phaùp luaân tònh, Ñoù khoâng phaûi laø Nhaát thieát trí.

Mong caàu quaû baùo toát ñeïp roäng lôùn voâ thöôïng, ruoäng phöôùc lôïi ích, laø chæ roõ quaû baùo khoâng theå nghó baøn, coù khaû naêng ban cho chuùng sinh; neáu ai coù khaû naêng chuyeån phaùp luaân voâ thöôïng, boá thí cho ngöôøi kia, thì keû ñoù chaéc chaén seõ ñöôïc quaû baùo to lôùn. Keä noùi:

Neáu nhö coù ngöôøi coù theå chuyeån, Chaùnh phaùp luaân voâ thöôïng dieäu kyø, Ngöôøi boá thí phaàn ít nhö vaäy, Ñöôïc quaû baùo khoâng gì saùng baèng.

Laïi nöõa, Boà-taùt tu haønh ñaït ñöôïc quaû baùo lôïi ích. Ñeå chæ ra nghóa naøy, Theá Toân noùi: Phaùp luaân cuûa Ta coù khaû naêng ñem laïi lôïi ích to lôùn, Ta ñaõ tu haønh traûi traêm ngaøn khoå haïnh, qua voâ löôïng öùc Na-do-tha kieáp, coù khaû naêng thí xaû nhöõng thöù khoù thí xaû, ví nhö bieån tuoân traøn trong taâm khoâng döøng laïi.

Laïi noùi kieáp tröôùc, khi coøn laøm thaân Ma Na Baø, caû vôï con Ta ñeàu xaû thí.

Laïi noùi kieáp tröôùc, khi laøm vua Phaïm Ñöùc, Ta ñaõ cho caû hai ñöùa con ñaùng yeâu, taâm Ta khoâng naûy sinh hoái tieác.

Laïi noùi kieáp tröôùc, luùc laøm vua Thieän Nha raát ñoan nghieâm, Ta ñaõ ñem coâ con gaùi Toân Ñaø Lôïi ñeïp nhaát trong caùc coâ con gaùi, ñeå cho Baø-la-moân.

Laïi noùi kieáp tröôùc, khi laøm vua Ñöùc Taïng chöùng ñöôïc Ñaø-la-ni, trong suoát baûy ngaøn naêm Ta chöa töøng naèm moät laàn naøo.

Laïi noùi trong kieáp tröôùc, laøm Thaùi töû cuûa vua Baát Tö Nghò Coâng Ñöùc Baûo Ñöùc, tuoåi coøn treû maø Ta tinh thoâng taát caû nghóa luaän, ñaõ vì chuùng sinh maø giaûng noùi.

Laïi noùi kieáp tröôùc, laøm Tieân Thaân Traáp, Ta ñaõ bò caét tay chaân cuûa mình maø khoâng sinh giaän hôøn, coøn giaûng noùi phaùp nhaãn cho hoï.

Laïi noùi kieáp tröôùc, laøm vua Nguyeät Quang, Ta ñaõ töï chaët ñaàu ñeå boá thí maø khoâng sinh hôøn giaän.

Laïi noùi kieáp tröôùc, laøm thaân ñoàng töû cuûa vua, Nhaát thieát chuùng sinh Sôû Hyû Kieán, luùc Ta möôøi hai tuoåi, ñaõ aên höông ñoát thaân ñeå cuùng


www.daitangkinh.org

döôøng Phaät phaùp, taâm khoâng caûm thaáy hoái tieác. Laïi noùi kieáp tröôùc, Ta laøm y sö trò beänh cho vua ñaõ chöõa khoûi moïi

chöùng beänh nan y cho taát caû loaøi ngöôøi trong coõi Dieâm-phuø-ñeà. Taát caû voâ löôïng ñieàu khoå naõo nhö vaäy, Ta ñeàu ñaõ laøm vaø ñem laïi

cho chuùng sinh raát nhieàu lôïi ích. Ta ñaõ chöùng ngoä ñöôïc caùc haïnh khoå cuûa Boà-taùt nhö vaäy vaø ñaõ thò hieän ñaéc quaû, thò hieän lôïi ích. Theá Toân ñaõ giaûng noùi Tu-ña-la naøy. Keä noùi:

Neáu nhaân toá ban ñaàu nhö vaäy, Khoå haønh-xaû thaân maïng raát nhieàu, Ngöôøi ngheøo khoù khoán khoå xin aên, Tuøy theo mong caàu ñeàu giuùp cho, Xa lìa taát caû nhöõng loãi laàm, Phaùp luaân vaéng laëng vaøo baäc nhaát, Thuyeát giaûng khoâng huûy hoaïi baäc nhaát, Vì vaäy nay Ta chuyeån phaùp luaân.

Vì nghóa gì goïi laø Theá Toân? Bôûi vì coù khaû naêng tieáp nhaän moïi söï cuùng döôøng, cho neân goïi laø Theá Toân.

Laïi coù nghóa khaùc, nhö phaàn giaûi thích veà taâm Boà-ñeà, trong ñoù chæ roõ.

Vì sao Nhö Lai ôû trong nuùi Kyø-xaø-quaät thuoäc thaønh Vöông-xaù, chuyeån phaùp luaân cuûa hai loaïi truù trì maø khoâng ôû nôi khaùc, vaán naïn nhö vaäy khoâng thích hôïp. Tuøy theo xöù sôû naøo thì vaán naïn veà ñieàu naøy seõ khoâng cuøng taän.

Ñöùc Theá Toân neáu ôû taïi nôi choán khaùc ñeå du haønh, cuõng coù vaán naïn naøy, vaäy thì khoâng cuøng taän. Laïi coù nghóa khaùc; nhö phaàn giaûi thích veà taâm Boà-ñeà, trong ñoù chæ roõ.

Vì nghóa gì maø goïi laø Nhö Lai? Nay seõ noùi nghóa ñoù. Nhö thaät maø ñeán cho neân goïi laø Nhö Lai. Phaùp naøo goïi laø Nhö?

Nieát-baøn goïi laø Nhö. Chuùng sinh vaø phaùp, hai loaïi ñoù khoâng Nhö. Nhö Theá Toân noùi: Caùc Tyø-kheo! Ñeä nhaát Thaùnh ñeá laø phaùp khoâng hö voïng, goïi laø Nieát-baøn. Hieåu bieát cho neân goïi laø Lai. Khaùc aâm thanh luaän veà caûnh giôùi, bieát vaên töï luaän veà caûnh giôùi, nhö ngöôøi theá gian noùi: Ngöôøi naøy sinh ñeán ñaây. Ñaây laø trình baøy veà nghóa gì? Ñaây laø trình baøy veà trí tueä ñaày ñuû. Nghóa Lai laø nhö vaäy: Nieát-baøn goïi laø Nhö. Hieåu bieát goïi laø Lai. Vì Chaùnh giaùc veà Nieát-baøn, cho neân goïi laø Nhö Lai.

Laïi nöõa, Khoâng-voâ töôùng-voâ nguyeän goïi laø Nhö, vì nhö taát caû haïnh ñoù, cho neân goïi laø Nhö Lai.

Laïi nöõa, boán Thaùnh ñeá naøy goïi laø Nhö. Chaúng phaûi laø ngöôøi khaùc


thaáy roõ taát caû haønh ñoù, cho neân goïi laø Nhö Lai. Laïi nöõa, heát thaûy phaùp Phaät nhö vaäy goïi laø Nhö. Töø phaùp ñoù ñi ñeán trong coõi ngöôøi naøy cho neân goïi laø Nhö Lai.

Laïi nöõa, Nhö goïi laø saùu Ba-la-maät: Boá thí, Trì giôùi, Nhaãn nhuïc, Tinh tieán, Thieàn ñònh, Baùt nhaõ. Chaùnh giaùc caùc phaùp aáy ñaõ ñeán, cho neân goïi laø Nhö Lai. Thaät söï thí xaû, an truï nôi tueä vaéng laëng laø Nhö. Nhö caùc phaùp voâ thöôïng, ñeàu ñaït chaùnh bieán tri cho neân goïi laø Nhö Lai. Taát caû Boà-taùt nhö vaäy ôû möôøi ñòa Hoan hyû, Ly caáu, Minh, Dieäm, Nan thaéng, Hieän tieàn, Vieãn haønh, Baát ñoäng, Thieän tueä, Phaùp vaân, ñoù goïi laø Nhö. Nhö caùc phaùp voâ thöôïng ñeàu ñaït Chaùnh bieán tri, cho neân goïi laø Nhö Lai. Nhö laø taùm ñaïo ñaït ñeán cho neân goïi laø Nhö Lai. Vì coù Baùt nhaõ Ba-la- maät vaø ñuû phöông tieän ñaït ñeán ñaày ñuû, cho neân goïi laø Nhö Lai.

Hoaëc goïi laø Nhö Khöù. Noùi Nhö Khöù laø hoaëc duøng Nhö maø noùi, cho neân goïi laø Nhö Khöù.

Laïi nöõa, Nhö Khöù laø ñi khoâng trôû laïi, cho neân goïi laø Nhö Khöù. Vì nghóa gì goïi laø Phaùp luaân? Nay seõ noùi: Vì Theå cuûa phaùp laø luaân

(baùnh xe) cho neân goïi laø Phaùp luaân. Ví nhö ôû theá gian, Theå cuûa chaát ñoàng laø bình, cho neân goïi laø chieác bình ñoàng. Vì Theå cuûa goã laøm baùnh xe cho neân goïi laø baùnh xe goã. Ñaây cuõng nhö vaäy, Theå cuûa phaùp laøm baùnh xe, cho neân goïi laø baùnh xe phaùp (phaùp luaân), laø chæ roõ nhö vaäy.

Sao goïi laø phaùp? Nghóa laø ba möôi baûy phaùp phaàn Boà-ñeà. Phaùp naøy laø baùnh xe, cho neân goïi laø baùnh xe phaùp.

Laïi nöõa, töï Theå cuûa moïi phaùp voán coù nghóa giaùc ngoä, laø nghóa cuûa phaùp luaân.

Laïi nöõa, taát caû phaùp voán coù nghóa trang nghieâm thuø thaéng. Laïi nöõa, laø nghóa laáy-boû. Nhöõng nghóa nhö vaäy, ñeàu goïi laø phaùp

luaân. Boû ñi nhöõng vaät gì? Laø boû höõu vi. Nhaän laáy nhöõng vaät gì? Laø nhaän

Nieát-baøn. Laïi nöõa, coù khaû naêng phaù tan taát caû phieàn naõo, cho neân goïi laø baùnh

xe. Phaùp Vöông vaän chuyeån baùnh xe ñuùng thôøi, baùnh xe trò vì thieân haï nhö baùnh xe cuûa Luaân vöông, vaàng aùnh saùng soi chieáu trong taát caû theá gian nhö vaàng tinh tuù saùng ngôøi.

Laïi nöõa, baùnh xe phaùp laø voøng baùnh xe khoâng coù hai beân ñoaïn- thöôøng maø ñeàu laø baát ñònh.

Laïi nöõa, baùnh xe khoâng sinh, nhö nhaân duyeân sinh. Laïi nöõa, baùnh xe khoâng hai, nhö maét vaø saéc, cho ñeán yù vaø phaùp

ñeàu khoâng hai, cho neân bieát.


www.daitangkinh.org

Baùnh xe khoâng naém baét ñöôïc, bôûi vì phaùp ba ñôøi khoâng theå naém baét ñöôïc.

Laïi nöõa, baùnh xe khoâng, vì lìa moïi kieán chaáp, Laïi nöõa, baùnh xe voâ töôùng laø quaùn saùt taát caû töôùng, lìa caùc töôùng.

Laïi nöõa, baùnh xe Voâ nguyeän, vì lìa ba coõi. Taát caû phaân bieät maø khoâng khaùc gì nhöõng baùnh xe khaùc, vì taát caû phaùp ñeàu khoâng phaân bieät.

Laïi nöõa, trong Tu-ña-la A-na-baø-ñaït-ña Long vöông, Ñöùc Theá Toân baûo Long vöông: Hieàn Thuû Long vöông! Laïi nöõa, phaùp luaân thaät söï khoâng laøm hö hoaïi haønh, nhö vaäy goïi laø luaân, ba ñôøi bình ñaúng khoâng coù baùnh xe töï Theå, vì lìa hai thöù kieán chaáp coù-khoâng.

Laïi nöõa, baùnh xe lìa, vì thaân khoâng nhieãm. Laïi nöõa, baùnh xe khoâng vöôùng maéc, vì lìa taâm-yù, yù thöùc... Baùnh xe

khoâng coù xöù sôû, vì boû taát caû söï soáng theo nghieäp höõu vi. Laïi nöõa, baùnh xe thaät, vì tri kieán raát chaân thaät. Laïi nöõa, baùnh xe ñeá, vì tu taäp chaân chaùnh khoâng hö hoaïi. Laïi nöõa, baùnh xe khoâng cuøng taän, vì chæ baøy khoâng cuøng taän. Laïi nöõa, baùnh xe phaùp giôùi, vì taát caû phaùp ñeàu vaän haønh. Laïi nöõa, baùnh xe thaät teá, vì giôùi haïn tröôùc-sau khoâng phaûi laø baùnh

xe giôùi haïn. Laïi nöõa, baùnh xe Nhö Nhö, vì töï Theå cuûa caùc phaùp khoâng coù töï

Theå, ñaõ laø baùnh xe voâ vi thì taát caû moïi ñeàu ngôø vöïc ñeàu quaùn saùt xaùc ñònh roõ raøng.

Laïi nöõa, baùnh xe thöôøng coøn, vì söï taäp hôïp cuûa taùnh thaùnh. Laïi nöõa, baùnh xe Khoâng, vì khoâng nhaän thaáy taát caû vaät trong

ngoaøi. Laïi nöõa, baùnh xe Voâ töôùng, vì taát caû töôùng ñeàu khoâng phaân bieät. Laïi nöõa, baùnh xe Voâ nguyeän, vì taát caû phaùp khoâng baùm theo

duyeân. Laïi nöõa, baùnh xe voâ vi, vì taát caû lôøi giaûng noùi ñeàu Khoâng cho neân

khoâng theå neâu baøy. Nhö vaäy, Ñöùc Theá Toân ñaõ giaûng noùi veà phaùp luaân. Nhöõng söï vieäc

treân ñaây ñeàu laø nghóa cuûa phaùp luaân. Laïi nöõa, Theá Toân coù bao nhieâu chuyeån, bao nhieâu haønh? Chuyeån phaùp luaân, nghóa ñoù nay seõ noùi: Phaùp luaân ñaõ chuyeån ba laàn coù möôøi hai haønh. - Chuyeån laàn thöù nhaát: Ñaây laø Khoå Thaùnh ñeá. Ñaây laø Taäp Thaùnh ñeá.


Ñaây laø Dieät Thaùnh ñeá. Ñaây laø Khoå-Dieät-Ñaïo Thaùnh ñeá. - Chuyeån laàn thöù hai: Ñaây laø Khoå Thaùnh ñeá, cho neân bieát. Ñaây laø Khoå-Taäp, cho neân ñoaïn. Ñaây laø Khoå-Dieät, cho neân chöùng. Ñaây laø Khoå-Dieät-Ñaïo, cho neân tu. - Chuyeån laàn thöù ba: Ñaây laø Khoå Thaùnh ñeá, ñaõ bieát. Ñaây laø Khoå-Taäp, ñaõ ñoaïn Ñaây laø Khoå-Dieät, ñaõ chöùng. Ñaây laø Khoå-Dieät-Ñaïo, ñaõ tu. Ñaây laø noùi ba laàn chuyeån nhö vaäy Khoå Trí-Taäp trí-Dieät trí-Ñaïo trí nhö vaäy Khoå ñeá coù trí chuyeån ba laàn nhö vaäy Taäp ñeá nhö vaäy, Dieät ñeá nhö vaäy. Ñaïo ñeá coù ba chuyeån laàn trí. Ñöùc Phaät thuyeát giaûng coù möôøi hai

haønh noùi nhö vaäy. Vì sao? Bôûi vì haønh khaùc bieät nhö vaäy ôû trong Khoå ñeá coù trí chuyeån ba laàn. Taäp ñeá haønh khaùc, Dieät ñeá haønh khaùc, Ñaïo ñeá haønh khaùc, ñeàu coù trí chuyeån ba laàn.

Ñaây laø noùi veà coù möôøi hai haønh nhö vaäy. Khoå laø naêm aám. Töôùng cuûa Khoå laø naêm aám, ñoù goïi laø Khoå. Töôùng

cuûa khoå kia laø Khoâng, thoâng ñaït veà Khoâng naøy, thì goïi laø khoå trí Thaùnh ñeá. AÙi söû laø nhaân cuûa naêm aám kia, thaáy nhaân thì goïi laø Taäp. Neáu chaúng phaân bieät, khoâng phaân bieät, khoâng nhaän laáy, khoâng tieáp xuùc nhaân cuûa aùi, thaáy roõ nhaân, thì goïi laø Trí taäp Thaùnh ñeá. Neáu naêm aám kia cuoái cuøng dieät giôùi haïn tröôùc khoâng ñeán-giôùi haïn sau khoâng ñi-giôùi haïn giöõa khoâng ñaït ñöôïc, ñoù goïi laø Dieät. Bieát roõ noù nhö vaäy thì goïi laø Dieät trí Thaùnh ñeá.

Nhaän bieát nhö theá, ñaáy goïi laø Trí dieät Thaùnh ñeá. Neáu Ñaïo ñaõ ñöôïc roài, duyeân laáy khoå trí-taäp trí-dieät trí, töôùng bình ñaúng kia laø trí khoâng hai, thì ñoù goïi laø Khoå-Dieät-Ñaïo trí Thaùnh maø khi noùi Thaùnh ñeá nhö theá? Vì neáu phaân bieät chaân lyù naøy thì khoâng cuøng taän. Hôn nöõa, bieát boán Thaùnh ñeá nhö vaäy seõ ñöôïc giaûi thoaùt. Ñoù laø bieát khoå, nguyeân nhaân cuûa khoå, dieät khoå, veà sau môùi coù ñöôïc phöông tieän. Boán Thaùnh ñeá nhö vaäy, nghóa naøy theo thöù töï maø noùi nhö vaäy.

Laïi nöõa, töôùng bình ñaúng laø sao? Goïi Thaùnh ñeá laø phaùp khoâng hö voïng. Vì khoâng hö voïng cho neân goïi laø ñeá. Moãi moãi töï töôùng ñeàu khoâng


www.daitangkinh.org

hö voïng. Phaùp khoâng hö voïng nhö vaäy laø töôùng bình ñaúng. Laïi nöõa, töôùng thuø thaéng laø sao? Thuø thaéng thì töôùng khoå laø böùc

baùch, töôùng Taäp laø coù khaû naêng sinh khôûi, töôùng Dieät laø vaéng laëng, töôùng Ñaïo laø töôùng xuaát ly.

Laïi nöõa, möôøi hai haønh hoaëc nghòch-hoaëc thuaän, coù möôøi hai phaàn chuyeån theo nhaân duyeân sinh.

Laïi nöõa, roäng khaép caùc Tu-ña-la ñeàu noùi: Phaân bieät ñuùng ñaén thì coù theå phaân bieät. Quaùn saùt baát thieän cho neân sinh ra voâ minh, khoâng phaûi laø phaùp coù sinh ra, nhö vaäy cho ñeán nhieàu noãi khoå tuï taäp, noù coù vaø dieät nhö vaäy.

Chuyeån phaùp luaân möôøi hai haønh ôû beân caïnh, neáu nhaän bieát ñaày ñuû veà Tam baûo.

Laïi nöõa, Theá Toân noùi chuyeån trong naøy, vì sao phaùp moân khoâng sinh maø Nhö Lai giaûng noùi taát caû phaùp? Vì khoâng chuyeån-khoâng quay veà, cho neân bieát nhö vaäy. Vì cuoái cuøng khoâng phaùt khôûi theo thöù töï nhö vaäy. Nghóa ñoù nay seõ giaûi thích.

Nôi kia noùi Chaân ñeá nôi naøy noùi Theá ñeá, laïi noùi vaøo luùc naøy. Ñaây laø ñoái trò vôùi söï tin nhaän cho neân noùi ñeán nghóa naøy, ñaõ noùi vì vaäy nay vaãn noùi.

Hôn nöõa, ñaây laø nghieäp ban ñaàu cuûa Boà-taùt, cho neân noùi nhö vaäy. Ngöôøi ñaït ñöôïc ñòa Ñaïi thöøa, khoâng tranh luaän nhö vaäy.

Neáu phaùp vaø chuùng sinh ñeàu khoâng theå naém baét ñöôïc, vaäy thì Ñöùc Theá Toân seõ truù trì ôû nôi naøo maø chuyeån phaùp luaân? Nghóa ñoù nay seõ giaûi thích.

Vì taâm Ñaïi Bi, Ñöùc Phaät khoâng chaáp giöõ chuùng sinh, cuõng khoâng chaáp giöõ vaøo phaùp, nhöng thöôøng truù trì chuùng sinh vaø phaùp, cho neân ñaõ chuyeån phaùp luaân.

Laïi nöõa, trong Tu-ña-la Long vöông hoûi Ñöùc Theá Toân, noùi: Nhö hö khoâng chuyeån goïi laø chuyeån phaùp luaân. Laïi nöõa, ñaây laø Theá Toân duøng phöông tieän, vì caùc phaùp khoâng coù teân goïi maø möôïn teân goïi giaûng giaûi.

Vì vaäy keä noùi: Taát caû caùc phaùp khoâng coù teân, Laäp ra teân ñeå goïi phaùp.

Theá Toân theo phaùp voán nhö vaäy khoâng chaáp giöõ chuùng sinh, nhöng vì ñoái trò giaùo hoùa chuùng sinh, cho neân noùi phaùp. Duø khoâng chaáp laáy phaùp nhöng thöôøng xuyeân giaûng noùi roäng veà taát caû caùc phaùp.

Laïi nöõa, trong kinh Baùt Nhaõ Ba La Maät vaø Voâ Caáu Danh Xöng


noùi: Vì bieát chaân lyù thaät, cho neân Nhö Lai noùi chaân lyù theá gian. Nhö vaäy laø khoâng coù loãi.

Laïi nöõa, Theá Toân vì nghóa gì maø tröø boû nôi choán roäng lôùn thoaùng maùt vôùi voâ soá caây-hoa ñeïp ñeõ trang nghieâm, coù voâ löôïng ngöôøi thuø thaéng, ñeàu taäp hôïp veà ñoù, ñeå ñeán thaønh Ba-la-naïi laø nôi ít ngöôøi lui tôùi, döôùi boùng maùt caây Ba-tra-ly, trong vöôøn Loäc uyeån maø chuyeån phaùp luaân? Nghóa ñoù nay seõ giaûi thích.

Quaù khöù xa xöa, Ñöùc Theá Toân ñaõ töøng ôû nôi ñoù (Ba-la-naïi). Trong saùu möôi ngaøn öùc na-do-tha hoäi, Theá Toân thöïc hieän boá thí roäng khaép. Nôi ñoù, Ngaøi ñaõ töøng cuùng döôøng saùu möôi ngaøn öùc na-do-tha Ñöùc Phaät. Cuõng ôû nôi ñoù, ñaõ coù chín möôi moát ngaøn öùc Ñöùc Phaät chuyeån phaùp luaân. Nôi ñoù thöôøng coù nhieàu vò tieân tu haïnh vaéng laëng. Vì coù caùc coâng ñöùc to lôùn nhö vaäy, cho neân Ñöùc Theá Toân ñeán nôi ñoù ñeå chuyeån phaùp luaân. Veà nghóa naøy ñaõ giaûi thích, nay laïi noùi theâm. Laïi trong kinh Quaûng Phoå coù keä noùi raèng:

Ta thöïc hieän boá thí phaùp hoäi, Saùu möôi ngaøn öùc na-do-tha, Cuõng ñaõ töøng cuùng döôøng chö Phaät, Saùu möôi ngaøn öùc na-do-tha. Xöù sôû toát ñeïp Ba-la-naïi, Coù Tieân nhaân xa xöa thuø thaéng, Caùc haøng Trôøi-Roàng vaøo baäc nhaát, Thöôøng ca ngôïi xöù sôû thuyeát phaùp. Chín möôi moát öùc Phaät tröôùc kia, Ta nhôù laïi thuø thaéng voâ thöôïng, ÔÛ trong khu röøng tuyeät vôøi naøy, Chuyeån phaùp luaân voâ thöôïng baäc nhaát. Nôi naøy coù Tieân nhaân thuø thaéng, Tòch tónh vôùi soá na-do-tha, Thöôøng an truù trong vöôøn Loäc Uyeån, Cho neân goïi laø xöù Tieân nhaân. Trong khö röøng thuø thaéng nhö vaäy, Chuyeån phaùp luaân voâ thöôïng baäc nhaát.

Ñaõ chuyeån nhö vaäy, laïi vì phaùp-ngöôøi ñaõ chuyeån nhö vaäy. Laïi nöõa, laàn ñaàu tieân Ñöùc Theá Toân ñaõ ngoài ôû nôi naøo ñeå chuyeån

phaùp luaân? Nghóa ñoù nay seõ giaûi thích. Ñöùc Theá Toân ñaõ ngoài nôi ñieän Ñaïi vieân vôùi voâ löôïng maøu saéc vi

dieäu thanh tònh, vôùi nhieàu chaâu baùu trang nghieâm, treân toøa sö töû maø


www.daitangkinh.org

chuyeån phaùp luaân. Ñaây laø noùi ôû choã naøo? Trong kinh Quaûng Phoå noùi nhö theá naøy: Caùc Tyø-kheo! Coù chö Thieân ôû moïi nôi, bieát ôû thaønh Ba- la-naïi saép chuyeån phaùp luaân, ñeå coù lôïi ích to lôùn, cho neân xaây ñieän Ñaïi vieân raát roäng raõi, trang nghieâm vaø traùng leä. Cung ñieän ñoù chieám moät chu vi roäng baûy traêm do-tuaàn. Treân hö khoâng, chö Thieân duøng loïng baùu, côø phöôùn ñeå trang nghieâm. Caùc Thieân töû coõi Duïc trong hö khoâng ôû phía treân, ñem taùm möôi boán ngaøn toøa sö töû daâng leân cuùng döôøng Nhö Lai. Cuùng döôøng Nhö Lai roài taát caû thænh caàu: Chæ mong Nhö Lai an toïa treân toøa sö töû cuûa con maø chuyeån phaùp luaân. Taát caû caùc Thieân töû ñeàu troâng thaáy Ñöùc Theá Toân an toïa treân toøa sö töû maø hoï ñaõ daâng cuùng ñeå chuyeån phaùp luaân. Ñöùc Theá Toân ñaõ laøm thoûa yù muoán cuûa taát caû Thieân töû nhö vaäy.

Laïi nöõa, khi Ñöùc Theá Toân chuyeån phaùp luaân, coù bao nhieâu chuùng sinh ñaõ boû ñieàu aùc-laøm ñieàu thieän? Nghóa ñoù nay seõ giaûi thích.

Coù naêm Tyø-kheo nhö Kieàu Traàn Nhö..., laïi coù chö Thieân vôùi soá saùu möôi öùc. Laïi coù taùm möôi öùc chö Thieân ôû coõi Saéc. Laïi coù taùm möôi boán ngaøn öùc ngöôøi theá gian.

Theá Toân noùi phaùp ôû choã naøo? Kinh Quaûng Phoå kia coù keä noùi: Caùc Tyø-kheo A-nhaõ-cö-laân… Cuøng vôùi naêm Tyø-kheo nhö vaäy, Chö Thieân goàm coù saùu möôi öùc, Ñeàu ñaït ñöôïc phaùp nhaõn thanh tònh. Taùm möôi öùc chö Thieân coõi Saéc, Ñöôïc phaùp nhaõn thanh tònh voâ thöôïng, Coù taùm vaïn boán ngaøn öùc ngöôøi, Ñöôïc phaùp nhaõn thanh tònh thuø thaéng.

Toùm laïi, truù trì chuùng sinh thò hieän noùi phaùp cho chuùng sinh. Truù trì laø thò hieän noùi phaùp.

Laïi coù nghóa khaùc: Truù trì chuùng sinh laø chæ roõ cho bieát taùm vaïn boán ngaøn phaùp trong taâm haønh cuûa chuùng sinh. Truù trì laø chæ roõ khieán nhaän bieát taùm vaïn boán ngaøn phaùp tuï vôùi haøo quang toûa saùng ñem laïi nhieàu lôïi ích.

Laïi coøn coù nghóa: Truù trì chuùng sinh ñaây laø chæ roõ phaùp bình ñaúng nôi chuùng sinh. Truù trì laø chæ roõ chuùng sinh bình ñaúng. Phaùp truù trì laø chæ roõ phaùp bình ñaúng. Vaû laïi, ñaây laø chæ roõ hai loaïi Theá ñeá.

www.daitangkinh.org


TAÄP 88

KINH TAM CUÏ TUÙC

ÖU BA ÑEÀ XAÙ

SOÁ 1534


www.daitangkinh.org

SOÁ 1534

KINH TAM CUÏ TUÙC ÖU BA ÑEÀ XAÙ Ghi nhaän veà söï phieân dòch. Thí-Giôùi-Vaên laø ba loaïi thaâu nhieáp ñaày ñuû caùc haïnh, vì vaäy Nhö

lai noùi teân laø Cuï Tuùc. Phaùp moân saâu thaúm meânh moâng, hieåu bieát caïn côït khoâng nhìn thaáy ñöôïc. Boà-Taùt Thieân Thaân duøng dung Töø khai thò, chæ bieåu ñaït nghóa kinh chöù khoâng giaûi thích theo chöông tieát caâu chöõ, cho neân goïi laø Öu Ba Ñeà Xaù. Tröôùc kia xuaát hieän ôû Trung Quoác, nay hieän coøn ôû Nguïy Ñoâ Tam Taïng Phaùp sö Tyø Muïc Trí Tieân, Cuø Ñaøm Löu Chi laø ngöôøi doøng doõi Ba-la-moân, Sa moân Ñaøm Laâm laø ngöôøi yeâu quyù toân kính giaùo phaùp, ôû taïi chuøa Kim Hoa trong thaønh Nghieäp, baét ñaàu dòch töø ngaøy moàng moät thaùng chín naêm Taân Daäu-naêm thöù ba nieân hieäu Höng Hoøa nhaø Ñoâng Nguïy, ñeán ngaøy möôøi ba (Canh Ngoï) cuøng thaùng thì xong, goàm coù moät ngaøn moät traêm möôøi lôøi (1110). Cao Troïng Maät ôû Boät Haûi laø Phieâu Kî ñaïi töôùng quaân khai phuû nghi ñoàng tam ty ngöï söû trung uùy, ñöùng ñaàu thænh caàu cuùng döôøng giöõ gìn hoä phaùp löu thoâng.

---------------


KINH TAM CUÏ TUÙC ÖU BA ÑEÀ XAÙ Taùc giaû: Boà-Taùt Thieân Thaân. Haùn dòch: Ñôøi Nguyeân Nguïy, Ñaïi sö Tyø Muïc Trí Tieân.

Toâi nghe nhö vaày: Moät thuôû noï, Ñöùc Baø-giaø-baø an truù taïi tinh xaù Ñaïi Laâm thuoäc thaønh Tyø-xaù-ly, cuøng vôùi raát nhieàu Tyø-kheo Taêng vaø chuùng Ñaïi Boà-Taùt quy tuï.

Luùc baáy giôø Ñöùc Theá Toân baûo vôùi Ñaïi Löïc só Voâ Caáu Oai Ñöùc raèng: Naøy ngöôøi thieän nam! Boà-Taùt coù ba haïnh ñaày ñuû. Nhöõng gì laø ba? Ñoù laø:

1. Thí ñaày ñuû 2. Giôùi ñaày ñuû. 3. Vaên ñaày ñuû.

Naøy ngöôøi thieän nam! Ñaây laø ba haïnh ñaày ñuû cuûa Boà-Taùt. Ñöùc Theá Toân thuyeát giaûng xong, Ñaïi Löïc só Voâ Caáu Oai Ñöùc nghe

ñöôïc trong taâm voâ cuøng hoan hyû, coøn caùc Tyø kheo vaø caùc vò Boà-Taùt aáy nghe Ñöùc Phaät thuyeát giaûng thaûy ñeàu ca ngôïi.

Ba haïnh ñaày ñuû cuûa Boà-Taùt nhö vaäy, nay toâi xin giaûi thích: Vì nghóa gì maø Voâ Caáu kia coù töôùng toát ñeïp, voâ löôïng ñaày ñuû,

sieâng naêng tinh tieán, chính thöùc xuaát hieän töôùng toát trang nghieâm thaân, xuyeân qua traêm ngaøn haøo quang saùng choùi cuûa Ñöùc Theá Toân maø noùi kinh naøy? Keä noùi:

Ñaày ñuû voâ löôïng caùc chuûng loaïi, Xuaát thaân ñöùng ñaàu caû ba coõi, Taäp trung caùc töôùng toát baäc nhaát, Vöôït qua aùnh maët trôøi Maâu-ni,

SOÁ 1534 - KINH TAM CUÏ TUÙC ÖU BA ÑEÀ XAÙ 499

www.daitangkinh.org

Coù nhöõng ñieàu gì laøm lôïi ích, Cho neân thuyeát Tu-ña-la naøy?

Vì sao Ñöùc Theá Toân ñi ñeán Tinh xaù Ñaïi Laâm ôû thaønh Tyø-xaù-ly? Vì nghóa gì goïi laø Theá Toân? Vì sao Ñöùc Theá Toân ñeán Tinh xaù Ñaïi Laâm thuoäc thaønh Tyø-xaù-ly maø khoâng ôû nôi khaùc? Vì ngöôøi thieän nam maø giaûng noùi ñaây laø ba haïnh ñaày ñuû cuûa Boà-Taùt. naøy vì nhaân duyeân gì maø ba haïnh ñaày ñuû nhö vaäy chöù khoâng nhieàu, khoâng ít? Vaø taïi sao Boà-Taùt chæ coù ba haïnh ñaày ñuû nhö vaäy hay laø coøn coù phaùp ñaày ñuû naøo khaùc?

Neáu ôû ñaây noùi laø ba thì kinh Ñaïi Haûi Tueä taïi sao traùi ngöôïc nhau? Kinh kia noùi Boà-Taùt coù boán möôi loaïi ñaày ñuû, ñoù laø Boà-Taùt boá thí ñaày ñuû, cho ñeán Boà-Taùt coù phöông tieän ñaày ñuû? Trong kinh Di Laëc Giaûi thoaùt noùi: Naøy ngöôøi thieän nam! Boà-Taùt thoûa maõn voâ löôïng ñaày ñuû. Laïi trong Tu-ña-la Ñaïi thöøa coù noùi, ôû moät nôi kia, Ñöùc Theá Toân ñaõ vì Boà- Taùt noùi voâ löôïng ñaày ñuû. Kinh kia sao laïi traùi ngöôïc?

Laïi nöõa, Thaùnh giaû Long Thoï ñaõ noùi keä raèng: Ñaïo thanh tònh thaûy ñeàu ñaày ñuû, Ngöôøi khaùc khoâng theå naøo noùi ñöôïc, Ñöùc Phaät coù voâ löôïng trí tueä, Cho neân luoân luoân noùi ñaày ñuû. Ñöùc Phaät coù coâng ñöùc voâ bieân, Ñaày ñuû taát caû caên thieän naøy, Neáu nhö Boà-ñeà nhö vaäy, Thì coù voâ löôïng haïnh ñaày ñuû.

Hoaëc ôû choã khaùc noùi Boà-Taùt thì coù voâ löôïng ñaày ñuû, coøn Tu-ña-la naøy taïi sao noùi traùi ngöôïc nhau?

Ngöôøi thieän nam, ñoù laø nghóa cuûa chuûng taùnh. Vì sao Boà-Taùt goïi laø chuûng taùnh? Veà nghóa naøy caàn phaûi noùi. Vì nghóa gì maø goïi laø ñaày ñuû? Boá thí ñaày ñuû. Vì sao goïi laø thí? Coù bao nhieâu loaïi thí? Giôùi ñaày ñuû. Vì sao goïi laø Giôùi? Coù bao nhieâu loaïi giôùi? Nghe ñaày ñuû. Vì sao goïi laø nghe? Coù bao nhieâu loaïi nghe?

Laïi nöõa, hai loaïi thí-giôùi ñaày ñuû. Nghe höõu laäu ñaày ñuû, töùc laø khoâng höõu laäu, vì nhaân duyeân gì? Vì ñaày ñuû hai loaïi laäu vaø khoâng laäu, ñöôïc phaùp khoâng laäu cuûa Nhaát thieát trí. Veà nghóa naøy caàn noùi.

Laïi nöõa, thí ñaày ñuû coù bao nhieâu nhaân duyeân? Giôùi-nghe ñaày ñuû coù bao nhieâu nhaân duyeân?

Hôn nöõa, Ñöùc Theá Toân noùi coù ba loaïi ñaày ñuû, vì sao ban ñaàu laø thí, giöõa laø giôùi, sau laø nghe? YÙ naøy caàn phaûi noùi.

Toùm laïi, Ñöùc Theá Toân chæ roõ theá naøo laø thí ñaày ñuû, theá naøo laø giôùi


ñaày ñuû vaø theá naøo laø nghe ñaày ñuû? Ñaây ñeàu laøm cho ta khoù hieåu. Nay toâi xin giaûi thích.

Vì sao Ñöùc Theá Toân noùi thí-giôùi-nghe ñeàu laø voâ löôïng, khoâng nhô, khoâng theå xöng löôøng veà boá thí ñaày ñuû? Thaân nhö hö khoâng, an truù trong phaùp khoâng nhô maø giaûng noùi kinh naøy. Nghóa ñoù nay giaûi thích. Keä noùi:

Thí-giôùi vaø nghe laø thöù nhaát, Chaùnh haïnh vaéng laëng khoå nôi thaân, Trì phaùp thuø thaéng nhö hö khoâng, Ñaày ñuû aùnh saùng thaät toát laønh. Trôøi-ngöôøi leã laïy Ñaáng Maâu-ni, Ñaáng giaùc ngoä baäc nhaát theá gian, Voâ caáu loaïi tröø ba ñöôøng khoå, Thuyeát kinh naøy coù yù nghóa gì?

Veà nghóa aáy nay seõ noùi, Phaùt taâm Boà-ñeà, tu taäp töông öng vôùi nghieäp Boà-Taùt, lôïi ích cuûa baäc Nhaát thieát trí laø chæ roõ nghóa naøy.

Boà-Taùt ñaõ phaùt taâm Boà-ñeà roài, sau ñoù ñaày ñuû ba loaïi nhö boá thí thì Boà-Taùt naøy khoâng phaûi chæ coù phaùt taâm maø coøn coù khaû naêng chöùng ngoä quaû vò Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Keä noùi:

Neáu nhö ñaõ phaùt taâm Boà-ñeà, Xoùt thöông chuùng sinh ñang khoå naõo, Luùc aáy töông öng vôùi thieän nghieäp, Ñöùc Phaät thuyeát kinh thuø thaéng naøy.

Laïi nöõa, vì nghóa gì Phaät noùi kinh naøy? Vì ngöôøi khieáp nhöôïc maø loaïi boû khieáp nhöôïc. Ngöôøi môùi thöïc haønh haïnh Boà-Taùt, nghe phaûi tu taäp voâ löôïng caùc loaïi phaùp, môùi chöùng ñöôïc quaû vò Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc thì hoï sinh taâm run sôï. Bieát taâm traïng ñoù, ñeå tröø khöû vaø ñem laïi lôïi ích cho hoï, vì vaäy Phaät noùi kinh naøy: Naøy ngöôøi thieän nam! Boà-Taùt chæ coù ba loaïi ñaày ñuû, Theá Toân chæ roõ, oâng ñöøng toû ra khieáp nhöôïc. Neáu Ta noùi roäng ra thì khoâng theå keå heát söï ñaày ñuû cuûa Boà-Taùt.

Noùi toùm laïi, ba loaïi ñaày ñuû laø thaâu nhieáp heát thaûy. Keä noùi: Neáu nhö coù nhöõng Phaät töû Phaät, Sôï traûi qua voâ löôïng kieáp tu, Khieáp nhöôïc ñoái vôùi moïi thieän phaùp, Laâu xa môùi chöùng ñöôïc Boà-ñeà. Trí tueä töï nhieân cuûa Nhö lai, An uûi laøm lôïi ích cho hoï, Vì vaäy baäc giaùc ngoä thöù nhaát,


www.daitangkinh.org

Thuyeát giaûng veà Tu-ña-la naøy. Laïi nöõa, vì nghóa gì Phaät noùi kinh naøy? Boà-Taùt muoán ñeán ñöôïc

ngoâi nhaø toát ñeïp baäc nhaát cuûa Nhaát thieát trí thì caàn phaûi coù tö löông nhôø caäy vaø phöông tieän ñaïo laø chæ roõ nghóa naøy. Baäc Ñaïi ñaïo sö noùi: Neáu oâng muoán ñeán ñöôïc ngoâi nhaø toát ñeïp nhaát cuûa Nhaát thieát trí thì caàn phaûi coù tö löông (haønh trang) cuûa ñaïo, choïn laáy boá thí thaät ñaày ñuû. Neáu caàn phaûi coù Thöøa thì choïn laáy giôùi ñaày ñuû, bieát ñaïo phöông tieän thì choïn laáy nghe ñaày ñuû, laø chæ roõ nghóa naøy. Keä noùi:

Neáu nhö Phaät töû muoán höôùng veà, Ngoâi nhaø toát ñeïp Nhaát thieát trí, Ngöôøi aáy coù yù thích töông öng, Bieát roõ nhöõng tö löông cuûa ñaïo, Theá toân laøm lôïi ích cho hoï, Thuyeát giaûng veà Tu-ña-la naøy.

Laïi nöõa, vì nghóa gì Ñöùc Phaät giaûng noùi kinh naøy? Boà-Taùt hy voïng ñöôïc ñaày ñuû ba loaïi laø caûnh giôùi-sinh-trí. Vì hoï khoâng hieåu lôïi ích cuûa nhaân ñoù, laø nhaân cuûa giaùc ngoä, cho neân Ñöùc Theá Toân ñaõ chæ roõ: Neáu oâng muoán coù ñöôïc caûnh giôùi-sinh-trí thì khoâng phaûi chæ coù hy voïng maø oâng caàn phaûi tu taäp troïn veïn ba loaïi ñaày ñuû. Neáu boá thí ñaày ñuû thì oâng seõ ñöôïc caûnh giôùi. Neáu giôùi ñaày ñuû thì oâng seõ ñöôïc sinh. Neáu nghe phaùp ñaày ñuû thì oâng seõ ñöôïc trí. Keä noùi:

Neáu nhö Boà-Taùt coù hy voïng, Caûnh giôùi vi dieäu thaät toát laønh, Muoán sinh toát ñeïp khoâng thua keùm, Muoán trí taêng thöôïng ñöùng thöù nhaát, Chæ roõ nhaân toá laøm lôïi ích, Cho neân Theá Toân thuyeát kinh naøy.

Laïi nöõa, Phaät noùi kinh naøy vôùi nghóa gì? Boà-Taùt muoán vöôït qua ñöôïc naêm ñieàu sôï haõi, maø khoâng hieåu veà nhaân lôïi ích laø nhaân cuûa giaùc ngoä. Nhöõng gì laø naêm? Ñoù laø:

1. Sôï khoâng soáng. 2. Sôï tieáng ñoàn xaáu. 3. Sôï cheát. 4. Sôï ñöôøng aùc. 5. Sôï oai ñöùc cuûa ñaïi chuùng.

Theá Toân ñaõ chæ roõ: Neáu oâng muoán vöôït qua ñöôïc naêm ñieàu sôï haõi, thì caàn phaûi tu taäp troïn veïn ba loaïi ñaày ñuû. Neáu boá thí ñaày ñuû thì lìa noãi sôï khoâng soáng noåi, sôï tieáng ñoàn xaáu. Neáu giôùi ñaày ñuû thì oâng seõ lìa noãi


sôï cheát, sôï ñöôøng döõ. Neáu nghe phaùp ñaày ñuû thì oâng seõ lìa noãi sôï oai ñöùc cuûa ñaïi chuùng. Keä noùi:

Con cuûa Ñaáng Thieän Theä thöù nhaát, Muoán xa lìa moïi söï sôï haõi, Ngöôøi trí tueä chæ baøy roõ raøng, Nhaân thuø thaéng roäng lôùn baäc nhaát, Vì vaäy Ñaáng Maâu-ni toân kính, Thuyeát giaûng veà Tu-ña-la naøy.

Laïi nöõa, vì nghóa gì Ñöùc Phaät noùi kinh naøy? Vì ngöôøi nghi ngôø kia maø ñoaïn tröø ngôø vöïc ñoái vôùi nghóa lyù. Trong ñaïi chuùng aáy coù Ngöôøi coù Trôøi, A-tu-la, Roàng, Daï-xoa, Cöu-baøn-traø..., thaáy-nghe töø thaân-mieäng-yù toát ñeïp cuûa Theá Toân laø khoâng theå nghó baøn, cho neân sinh taâm nhö vaäy naøy: Khoâng bieát Ñöùc Theá Toân coù bao nhieâu loaïi ñaày ñuû maø coù ñöôïc ba söï vieäc khoâng theå nghó baøn naøy? Vì vaäy Ñöùc Theá toân ñoaïn tröø nghi ngôø naøy cho hoï, Ngaøi ñaõ noùi kinh naøy: Naøy ngöôøi Thieän nam! Boà-Taùt tu haønh ba loaïi ñaày ñuû. Ñaây laø ñaõ chæ roõ Ñöùc Theá Toân xöa kia phaùt taâm Boà-ñeà vôùi ba loaïi ñaày ñuû, cho neân Ngaøi ñaõ coù ñöôïc ba söï vieäc khoâng theå nghó baøn. Keä noùi:

Neáu nhö Ngöôøi-Trôøi vaø Tu-la, Roàng-Daï xoa cuøng Cöu-baøn-traø, Nghe coâng ñöùc thuø thaéng cuûa Phaät, Ma khoâng hieåu ñöôïc nhaân toá aáy, Maâu-ni ñoaïn tröø nghi ngôø aáy, Cho neân vì hoï thuyeát kinh naøy.

Laïi nöõa, vì nghóa gì Phaät noùi kinh naøy? Boà-Taùt sinh vaøo phaùp chuûng taùnh cuûa Nhö Lai, chæ roõ söï töông öng trong chuûng taùnh ñoù. Theá Toân ñaõ chæ roõ: Neáu ngöôøi naøo ñöôïc sinh vaøo doøng doõi Baø-la-moân hoaëc Saùt-ñeá-lôïi, thì ngöôøi nhö vaäy laø töông öng vôùi phaùp taùnh. Neáu lìa phaùp chuûng thì ñoù laø thaáp keùm. Neáu ngöôøi ñoù ñöôïc sinh trong chuûng taùnh cuûa Nhö Lai thì hoï khoâng lìa phaùp taùnh. Neáu sinh trong chuûng taùnh Nhö Lai theo phaùp taùnh, thì nhôø coù ba loaïi ñaày ñuû nhö thí-giôùi... Neáu khoâng ñaày ñuû thì ñoù laø ngöôøi thaáp keùm. Do vaäy, Nhö Lai ñaõ daïy baûo nhö vaäy naøy: OÂng neân thöïc haønh troïn veïn ba loaïi ñaày ñuû, ñöøng ñeå sau naøy phaûi chòu thaáp keùm. Keä noùi:

Neáu sinh trong chuûng taùnh Thieän Theä, Xa lìa loãi öa thích giaøu coù, Trôøi-ngöôøi cuøng leã laïy ngôïi ca, Phaùp vöông Maâu-ni khieán cho hoï,


www.daitangkinh.org

Khoâng lìa xa nghóa cuûa töï phaùp, Thuyeát giaûng veà kinh Voâ Caáu naøy.

Laïi nöõa, Phaät noùi kinh naøy vôùi nghóa gì? Neáu ngöôøi naøo töï cho mình ñaõ tu Ñaïi thöøa kieân coá vaøo baäc nhaát, taát caû chuùng sinh, chæ coù daïy baûo baèng mieäng. Muoán cöùu giuùp taát caû chuùng sinh theá gian maø hoïc theo haïnh cuûa Boà-Taùt, tu taäp caùc coâng ñöùc, nhöng khoâng coù gì chaân thaät. Ngöôøi nhö vaäy chæ laøm lôïi ích töông öng nhö lôøi noùi-nhö vieäc laøm, cho neân Nhö Lai vì hoï maø giaûng noùi kinh naøy, khieán cho ngöôøi aáy bieát tu taäp taát caû haïnh. Nhö Lai Theá Toân vì ngöôøi ñoù noùi: Khoâng phaûi Boà-ñeà naøy chæ vôùi lôøi noùi suoâng maø ñaït ñöôïc, caàn phaûi tu taäp raát nhieàu loaïi khoå haïnh môùi ñöôïc thaønh töïu. Coøn Ta thì thaønh töïu ra sao? Trong quaù khöù xa xöa, ta ñaõ nhaän laáy Boà-ñeà baèng taát caû trí haïnh, hy voïng laøm lôïi ích cho taát caû chuùng sanh, ôû moïi nôi sinh ra thöïc haønh ñuû loaïi khoå haïnh caø ñuû loaïi boá thí ñoù laø caùc loaïi aên uoáng ngon laønh, caùc loaïi phöông tieän di chuyeån chuyeân chôû, caùc loaïi ñoà duøng ngoài naèm, nhöõng nôi vöôøn-röøng- ao hoà soâng nöôùc chôi ñuøa vui veû, nhaø cöûa-ruoäng ñaát, thaønh aáp-thoân xoùm, ñoà vaät trang nghieâm quyù baùu nhö muõ noùn gaén traân chaâu, vaø caùc loaïi ñoà duøng trang nghieâm baèng tyø-löu-ly, vaøng baïc, chuoãi ngoïc quyù baùu cuøng caùc vaät kim cöông chaâu ngoïc, kieäu xe duøng voi traéng-traâu-ngöïa-boø-deâ trang nghieâm ñaày ñuû, cho ñeán caùc loaïi xe coä-thuù vaät cuøng noâ tyø-toâi tôù haàu haï tuøy tuøng, Ta ñeàu ñem boá thí taát caû.

Trong quaù khöù laâu xa, baáy giôø Ta laøm thaân vua Nhaát Thieát Trang Nghieâm Kieán, ñaõ ñem taát caû thaønh aáp, thoân xoùm, quoác ñoä, beán baõi, nuùi soâng, luïc ñòa vaø caû daân chuùng, taát caû moïi thöù luùa maï, röøng caây, caùc loaïi coû thuoác, voâ löôïng caùc thöù hoa quaû töôi saïch, caùc thöù baép ñaäu..., voâ soá caùc loaïi trang nghieâm keå caû kho taøng taøi saûn quyù baùu, Ta ñeàu ñem taát caû boá thí cho ngöôøi ngheøo khoå.

Laïi nöõa, xöa Ta laøm Ñoàng töû Thieän Nha, luùc aáy Ta ñaõ boá thí caû vôï con yeâu thöông maø khoâng heà luyeán tieác.

Laïi nöõa, trong quaù khöù xa xöa, khi laøm Thieän vöông, Ta ñaõ ñem caû möôøi ngaøn theå nöõ trong trung ñieän ñeå xaû thí cuõng khoâng heà luyeán tieác.

Laïi nöõa, xöa laøm vua Baûo Keá, Ta côûi boû chieác muõ trang nghieâm vi dieäu baèng baûo keá ngay treân thaân ôû coõi Dieâm-phuø-ñeà ñeå boá thí khoâng heà tieác reû.

Laïi nöõa, khi laøm vua Ca Thi, caét boä phaän yeâu quyù treân thaân theå, maø xaû thí khoâng hoái tieác.

Laïi nöõa, trong quaù khöù luùc laøm vua Voâ Oaùn Thaéng, Ta ñaõ caét boû tai-muõi thaân mình ñeå boá thí khoâng chuùt luyeán tieác.


Laïi nöõa, khi laøm vua Nguyeät Quang, Ta coù ñoâi maét thaät ñeïp, daøi roäng, baèng phaúng, khoâng nhô, nhö hoa sen xanh, treân göông maët hoa sen, töï tay moùc laáy ñoâi maét ñeïp ñeå boá thí.

Laïi nöõa, xöa kia khi laøm vua Hoa Ñöùc, traéng saïch khoâng nhô nhö khoái tuyeát, coù haøm raêng ñeïp maøu söõa, nhö hoa quaân ñaø, Ta ñaõ nhoå maø boá thí khoâng luyeán tieác.

Laïi nöõa, trong quaù khöù, khi laøm vua Thieän Dieän, löôõi cuûa ta roäng, daøi, meàm moûng, raát trong saïch, khoâng caáu ueá, nhö caùnh hoa sen, Ta ñaõ töï tay ruùt laáy cuoáng löôõi ñeå boá thí.

Laïi nöõa, trong quaù khöù khi laøm vua Caáp Caàu Giaû, taát caû nhöõng ngöôøi ngheøo khoå aên xin trong theá gian, nhôù nghó ñeán Ta, Ta ñeàu khieán taâm hoï ñöôïc vui möøng, taát caû chaâu baùu vaøng ngoïc taïo taùc tinh xaûo ñeàu duøng ñeå boá thí.

Laïi nöõa, trong quaù khöù khi laøm vua Tri Tuùc, Ta ñaõ duøng tay - chaân ñeå boá thí.

Laïi nöõa, xöa kia Ta laøm vua Quang Kim Dieâm Phuø Ñeà, ñaõ caét boû ngoùn tay-chaân ñeå boá thí.

Laïi nöõa, xöa kia khi laøm vua Caàu Thieän Ngöõ Ñaïi Phuù, vì aùi moä phaùp, cho neân ñaõ duøng moùng tay xeù raùch thòt mình ñeå boá thí.

Laïi nöõa, khi xöa laøm con vua Thò Nhaát Thieát Nhieâu Ích, töï ruùt laáy maùu cuûa mình ñeå cho beänh nhaân uoáng.

Laïi nöõa, xöa kia khi laøm con vua Lôïi Ích Tieân, ta ñaõ loùc thòt, caét chaân ñeå boá thí.

Laïi nöõa, trong quaù khöù khi laøm vua Cö Toá Ma, luùc coøn thô aáu, töï xeû thaân mình laáy xöông, tuûy ñeå boá thí.

Laïi nöõa, xöa kia luùc laøm Ñoàng töû Ni La Noa, Ta ñaõ caét boû traùi tim ñeå boá thí.

Laïi nöõa, trong quaù khöù khi laøm vua Haøng AÙc, Ta ñaõ caét boû ruoät non-giaø, vuù, maät, gan, phoåi, tim, thaän, bao töû, laù laùch, ñaàu naõo ñeå boá thí.

Laïi nöõa, trong quaù khöù luùc laøm vua Tònh Taïng, Ta ñaõ loät da mình ñeå boá thí.

Laïi nöõa, trong quaù khöù khi laøm vua Kim Hieáp Loäc, Ta ñaõ duøng da thaân mình ñeå boá thí.

Laïi nöõa, trong quaù khöù luùc laøm vua Quang Minh, Ta ñaõ caét boû töøng boä phaän trong thaân theå mình ñeå boá thí.

Laïi nöõa, trong quaù khöù, khi laøm ñaïo chuû Thaønh Töïu Nhaát Thieát Nhieâu Ích, taát caû vaät duïng yeâu quyù Ta ñeàu xaû thí. Ñoái vôùi keû saép bò gieát


www.daitangkinh.org

haïi, Ta laïi xaû thaân ñeå cöùu giuùp hoï. Laïi nöõa, trong quaù khöù xa xöa, luùc laøm keû noâ boäc, Ta ñaõ xaû thaân

cung caáp cho taát caû chuùng sinh. Laïi nöõa, xöa trong quaù khöù, khi laøm vua Caàu Thieän Ngöõ Ñaïi Phuù,

töø treân nuùi cao ngaøn thöôùc, gieo mình xuoáng ñoáng löûa lôùn, vì nhaân duyeân ñöôïc nghe noùi caâu phaùp veà thieän haïnh.

Laïi nöõa, trong quaù khöù, luùc laøm vua Nhaát Thieát Thí, Ta ñaõ caét heát thòt treân thaân ñem thí cho, ñeå cöùu ngöôøi sôï haõi quay veà vôùi Ta.

Laïi nöõa, trong quaù khöù khi laøm vua Baát Laãn, ñoái vôùi keû bò saùt haïi, Ta ñaõ xaû thaân maïng ñeå cöùu giuùp baûo veä vaø laøm lôïi ích cho hoï.

Laïi nöõa, trong quaù khöù, khi laøm Tröôûng giaû Ñaïi Bi, neáu Ta ñi vaøo trong thaønh, thì nhöõng keû bò giam giöõ trong lao tuø, ñeàu khieán hoï ñöôïc phoùng thích.

Laïi nöõa, trong quaù khöù khi laøm voi chuùa, chính thaân Ta ñaõ laøm caàu, ñeå ñöa moïi chuùng sinh qua laïi.

Laïi nöõa, trong kieáp quaù khöù Ta ñaõ laøm thaân caù traïnh Cuø Ñaø, nhaän chòu taát caû noãi khoán khoå töï thaân phaûi chòu ñöïng.

Laïi nöõa, trong quaù khöù khi laøm sö töû chuùa-nai chuùa, Ta ñaõ khoâng tieác gaân-maïch ñeå cöùu vôùt caû ñaøn, khoâng giöõ thaân mình, maø cöùu laáy maïng keû thuø.

Laïi nöõa, trong quaù khöù khi laøm Tieân Bi Taâm, Ta ñaõ ñoát chaùy caùnh tay mình ñeå chæ ñöôøng saùng cho chuùng sinh bò laïc loái.

Laïi nöõa, trong quaù khöù luùc laøm Tieân Thuyeát Nhaãn, Ta ñaõ töï loùc thòt ôû thaân ñeå cöùu giuùp keû oaùn kia.

Laïi nöõa, trong quaù khöù khi laøm Boà-Taùt Baát Höu Töùc Kieân Ñaúng Truù, ngöôøi khaùc ñaõ vaøo nhaø Ta, xaâm phaïm vôï Ta, nhöng vì Ta coù naêng löïc töï taïi ñuû khaû naêng nhaãn nhuïc maø khoâng giaän.

Laïi nöõa, trong quaù khöù khi laøm thaân gaáu, ngöôøi sôï maát maïng chaïy ñeán choã Ta, Ta ñeàu an uûi töï boû thaân yeâu quyù cuûa mình.

Laïi nöõa, xöa kia luùc laøm Thöôïng Tieân, taâm aùi moä chaùnh phaùp, vì thieáu chaùnh phaùp, khoâng coù phaùp, cho neân raát khao khaùt. Vì meán moä chaùnh phaùp maø roïc thaân laáy da, laáy maùu, duøng xöông ñeå bieân cheùp giaùo phaùp.

Laïi nöõa, xöa kia khi laøm Ñoàng töû Vöông, vì ngöôøi beänh, cho neân Ta ñaõ töï boû maïng mình laøm thöù thuoác khoù coù baäc nhaát ñeå thí cho hoï.

Laïi nöõa, trong quaù khöù khi laøm vua Thaéng Phöôùc Ñöùc, gaëp ñôøi loaïn laïc, taøi saûn cuûa caûi ñeàu heát saïch, laïi soáng gaàn vôùi keû thuø, Ta ñaõ töï troùi laáy mình, vì laøm lôïi ích cho moïi ngöôøi, Ta ñaõ ñem laïi lôïi ích yeân


vui. Laïi nöõa, trong quaù khöù, khi laøm Ma Na Baø, ôû trong nuùi saâu thaáy coù

con hoå ñoùi naèm nguû bò côn ñoùi böùc baùch, Ta töï xaû thaân mình ñeå boá thí khieán cho ñöôïc no ñuû.

Laïi nöõa, trong quaù khöù Ta laøm Tyø-kheo tinh tieán, ñaõ phaùt taâm sieâng naêng tinh tieán caàu ñaït Nhaát thieát trí, trí luoân töông öng vôùi vieäc laøm, vì chuùng sinh thuaàn thuïc ñeå hoä trì chaùnh phaùp, taát caû moïi ñieàu khoå naõo vaø nhöõng thaùi ñoä khi deã laêng nhuïc, Ta ñeàu coù khaû naêng chòu ñöïng maø khoâng giaän.

Laïi nöõa, trong quaù khöù, khi laøm aùo giaùp kieân coá cuûa moät baäc Chaùnh Bieán Tri trong thôøi kyø Chaùnh phaùp vaø Töôïng phaùp, Ta ñaõ chòu khoù chòu khoå, giöõ giôùi nhö vaäy, vôùi taùm vaïn boán ngaøn thaân nhö vaäy, ñaõ chòu traêm ngaøn noãi khoå ñau phieàn naõo trong A-taêng-kyø Na-do-tha kieáp luoân haønh trì töø ñoù ñeán nay, ñeå mong caàu ñaït ñöôïc trí Nhaát thieát trí, ñem laïi lôïi ích cho taát caû chuùng sinh, nhöng Ta khoâng töøng thoái chuyeån taâm Boà-ñeà, khoâng xa rôøi Ñaïi thöøa, khoâng töø boû baûn nguyeän, luoân doác söùc haønh trì. Ñoái vôùi söï nghieäp cuûa Boà-Taùt, khoâng naûy sinh tö töôûng khieáp nhöôïc, khoâng heà lìa boû Boá thí Ba-la-maät, khoâng heà xa lìa Trì giôùi Ba-la- maät, khoâng heà suùt giaûm Nhaãn nhuïc Ba-la-maät, khoâng heà phaù hoûng Tinh tieán Ba-la-maät, khoâng heà buoâng boû Thieàn ñònh Ba-la-maät, khoâng caûm thaáy moûi meät khi tu taäp Baùt nhaõ Ba-la-maät, khoâng töø boû Nhieáp phaùp maø tu haønh taát caû ñaïo cuûa Boà-Taùt, ñaày ñuû thanh tònh khoâng sai laàm, an truù vöõng chaéc trong taát caû ñòa Boà-Taùt, an truù trong taát caû Tam-muoäi, Tam- ma-baït-ñeà cuûa Boà-Taùt. Ta ñaõ chæ daïy caùc chuùng sinh phaùt taâm Boà-ñeà, tích taäp heát thaûy caùc phaùp phaàn Boà-ñeà, khoâng phaûi laø khoâng caûm ñöôïc ôn, phaùt nguyeän thöïc haønh taát caû haïnh cuûa Boà-Taùt moät caùch vöõng chaéc vôùi taâm an truù khoâng lui suït. Thöôøng mong muoán thöïc haønh troïn veïn caùc phaùp moân Nguyeän cuûa taát caû Boà-Taùt maø khoâng sinh taâm lo sôï. Tu haønh tích tuï taát caû coâng ñöùc khoâng sinh loøng heøn yeáu. Vì sao? Vì ñoù laø nôi toái thaéng cuûa taát caû theá gian, heát thaûy trí cuûa haøng höõu hoïc, voâ hoïc, Bích chi Phaät, ñeàu khoâng theå chöùng ngoä, khoâng theå hoäi nhaäp, khoâng coù khaû naêng quaùn saùt. Danh hieäu cuûa phaùp Phaät naøy, nhöõng ngöôøi ñoù khoâng deã gì ñaït ñöôïc.

Neáu chæ vôùi coâng ñöùc beù nhoû keát hôïp vôùi söï tu haønh thì khoâng theå ñöôïc. Ngöôøi caên thieän beù nhoû thì khoâng theå laøm ñöôïc. Nhö vaäy, neáu ngöôøi naøo coù toân chæ naøy: Nguyeän toâi seõ thaønh Phaät. Do ñoù, doác söùc tu haønh tinh tieán, nhö phaùp coâng ñöùc ñöôïc tích taäp maø thöïc haønh. Ñoái vôùi ñieàu naøy, Ta hy voïng phaûi ñaït ñöôïc. Vì yù nghóa nhö vaäy cho neân Phaät


www.daitangkinh.org

giaûng noùi kinh naøy. Vì nghóa gì maø goïi laø Theá Toân? Nghóa ñoù nay seõ noùi ñeán. Theá Toân: Coù nghóa laø cuùng döôøng. Laïi coù nghóa khaùc. Nhö phaàn giaûi thích veà taâm Boà-ñeà ñaõ noùi ñeán

nghóa ñoù, neân bieát. Vì sao Ñöùc Theá Toân ñi tôùi Tinh xaù Ñaïi Laâm ôû thaønh Tyø-xaù-ly maø

khoâng ñeán nôi naøo khaùc? Veà nghóa ñoù, nay seõ noùi. Lôøi vaán naïn nhö vaäy thì khoâng thích hôïp. Tuøy theo ôû nôi choán naøo thì taát caû moïi choán aáy ñeàu coù vaán naïn. Neáu ôû nôi choán khaùc thì cuõng khoâng rôøi khoûi vaán naïn naøy.

Laïi coù nghóa khaùc, nhö phaàn giaûi thích veà taâm Boà-ñeà ñaõ noùi ñeán nghóa aáy, neân bieát.

Vì nhaân duyeân gì maø Nhö Lai chæ noùi ba loaïi ñaày ñuû nhö vaäy chöù khoâng nhieàu-khoâng ít? Nghóa ñoù nay seõ noùi. Vì coù nghóa töông ñoái cuûa ba phaàn. Vì ba loaïi naøy ñoái trò vôùi tham lam ganh tò-phaù giôùi vaø ngu si. Boá thí ñaày ñuû ñoái trò vôùi tham lam-ganh tò. Giôùi ñaày ñuû ñoái trò vôùi phaù giôùi, nghe phaùp ñaày ñuû ñoái trò vôùi ngu si. Vaû laïi, tham-giaän-si coù ba phaùp ñoái trò: Duøng boá thí ñaày ñuû ñoái trò vôùi taâm tham. Duøng giôùi ñaày ñuû ñoái trò vôùi taâm giaän. Duøng nghe ñaày ñuû ñoái trò vôùi taâm si meâ.

Laïi nöõa, chæ roõ ba loaïi phöôùc ñöùc: Thí ñaày ñuû coù phöôùc ñöùc cuûa boá thí, giôùi ñaày ñuû laø phöôùc ñöùc cuûa haïnh chaân chaùnh, nghe ñaày ñuû laø phöôùc ñöùc do tu taäp.

Laïi coù nghóa: Taát caû chuùng sinh tuøy thuaän thuaàn thuïc, thí-giôùi ñeàu ñaày ñuû. Taát caû chuùng sinh ñaõ thuaàn thuïc roài, sau ñoù môùi coù khaû naêng nghe. Nghe roài, quaùn saùt töông öng vôùi söï thuaàn thuïc. Nhö vaäy, tuøy thuaän töông öng thuaàn thuïc vôùi taát caû chuùng sinh, cho neân noùi coù ba loaïi.

Laïi coù nghóa veà hai loaïi ñaày ñuû: Taát caû phaùp Phaät ñeàu tích taäp ôû moät truù xöù, ñaït ñöôïc phaùp khoâng taùn loaïn, y chæ khoâng taùn loaïn thì nghe ñaày ñuû nhö phaùp. Giaùc ngoä chaân chaùnh veà taát caû phaùp Phaät ñeàu ñaày ñuû. Ñöôïc nhö vaäy thì taát caû phaùp Phaät ñeàu tích taäp nôi truù xöù. Vì nhaân duyeân nhö vaäy, cho neân noùi coù ba loaïi.

Chæ coù ba loaïi ñaày ñuû hay coøn coù phaùp ñaày ñuû naøo khaùc nöõa? Nghóa aáy nay seõ noùi.

Ba loaïi nhö vaäy thaâu nhieáp toaøn boä ñaày ñuû. Neáu Ñöùc Phaät noùi roäng ra thì voâ löôïng ñaày ñuû ñeàu thaâu nhieáp trong ba loaïi naøy. Nhö trong Tu- ña-la Ñaïi Haûi Tueä, kinh aáy noùi raèng: “Thöa Theá Toân! Boà-Taùt voán coù taát caû caùc loaïi ñaày ñuû, phöôùc ñöùc ñaày ñuû, trí ñaày ñuû, thaâu nhieáp taát caû, neân


bieát nhö vaäy. Vì sao? Thöa Theá Toân! Neáu Boà-Taùt tu taäp phöôùc ñöùc ñaày ñuû, nhôø nhaân duyeân naøy seõ ñöôïc toân quyù-ñeïp ñeõ-giaøu coù, laïi coøn coù khaû naêng laøm cho ngöôøi khaùc cuõng ñöôïc toân quyù-toát ñeïp-giaøu sang. Vì khi trí ñaày ñuû thì mieäng noùi lôøi toát laønh, khieán cho taát caû chuùng sinh nghe ñeàu caûm thaáy hoan hyû.

Nhö vaäy, boá thí-giôùi-phöôùc ñöùc kia ñeàu ñaày ñuû, nghe-trí ñeàu ñaày ñuû thì khoâng coù gì sai traùi.

Vì sao Boà-Taùt goïi laø chuûng taùnh? Nghóa ñoù nay seõ noùi. Coù thaày noùi, coù boán loaïi nhaø, laø nôi sinh xöù cuûa Nhö Lai. Nhö keä noùi raèng:

Ñeá-boá thí-thieàn ñònh-trí tueä, Boán nhaø thaät söï toát ñeïp naøy, Nhaø sinh ra baäc Chaùnh Bieán Tri, Thaày giaûi thích noùi laø chuûng taùnh.

Laïi nöõa, phöông tieän thieän xaûo laø cha cuûa Boà-Taùt. Baùt Nhaõ Ba-la- maät laø meï cuûa Boà-Taùt.

Nhö kinh Voâ Caáu Danh Xöng (Kinh Duy Ma) ñaõ noùi: Baùt nhaõ meï Boà-Taùt, phöông tieän duøng laøm cha. Taát caû caùc Ñaïo sö, ñeàu sinh ra töø ñaây. Baùt nhaõ Ba-la-maät cuûa Boà-Taùt laø giöõ gì cho neân nhö meï. Phöông tieän sinh ra nhö cha sinh ra con. Vì nhö cha meï cho neân noùi laø chuûng taùnh.

Nhö vaäy, chuûng taùnh vaø cha meï, hai loaïi coù nghóa gioáng nhau. Laïi nhö, Xa-ma-tha vaø Tyø-baùt-xaù-na. Chuûng taùnh nhö vaäy sinh

ra Chaùnh Bieán Tri. Moân naøy ñöùng thöù nhaát trong taát caû caùc taùnh. Taát caû phaùp thieän laø taùnh, laø moân, nhö trong kinh noùi: Hai phaùp song haønh trong chaùnh phaùp cuûa Phaät, ñoù laø Xa-ma-tha laøm cha Tyø-baùt-xaù-na laøm meï chính laø chuûng taùnh cuûa hai phaùp. Keä noùi:

Tyø-baùt-xaù-na laø ngöôøi meï, Xa-ma-tha chính laø ngöôøi cha, Sinh ra taát caû caùc Boà-Taùt, Nhôø vaøo phaùp Tyø-baùt-xaù-na, Keát hôïp vôùi phaùp Xa-ma-tha, Cho neân coù taát caû chaùnh giaùc.

Laïi coù nghóa khaùc: Chö Phaät, Boà-Taùt hieän tieàn ñang an truù trong Tam-muoäi vaø Ñaïi Bi. Hai phaùp naøy laø chuûng taùnh cuûa Nhö Lai, nhôø vaøo hai phaùp aáy maø sinh ra Nhö Lai. Chö Phaät, Boà-Taùt hieän tieàn ñang an truù Tam-muoäi laø cha, Ñaïi Bi laø meï.

Laïi nöõa, nhö vaäy Phaät vaø Boà-Taùt naøy hieän tieàn ñang an truù Tam- muoäi laø cha, nhaãn laø meï cuûa Boà-Taùt. Ñaây laø chuûng taùnh. Keä noùi:


www.daitangkinh.org

Chö Phaät vaø Boà-Taùt hieän tieàn, Ñang an truù Tam-muoäi laø cha, Nhö Ñaïi Bi-Trì giôùi-nhaãn nhuïc, Ñeàu laø meï cuûa caùc Boà-Taùt.

Keä naøy trình baøy veà nghóa gì? Ñaây laø noùi veà nghóa chuûng taùnh cuûa Boà-Taùt.

Vì nghóa gì goïi laø ñaày ñuû? Nghóa ñoù, nay seõ noùi. Suy luaän, tìm toøi caùc söï vaät khaép moïi nôi choán, töông lai neâu giöõ tích tuï, so saùnh hoaøn bò, laøm cho taêng theâm taäp trung laïi vôùi nhau cho neân goïi laø ñaày ñuû.

Laïi nöõa, nghóa nhieàu phaùp hoøa hôïp taäp trung cho neân goïi laø ñaày ñuû.

Vaø coøn coù nghóa: Vì gaùnh vaùc Boà-ñeà cho neân goïi laø ñaày ñuû. Nhö ñaïi hoäi thieát trai ñaày ñuû cuûa ngoaïi ñaïo, ñaàu tieân laø laáy deâ…, veà sau laø baøy bieän saép xeáp. Nhö vaäy Boà ñeá thì tröôùc heát laø phaûi ñaày ñuû, sau ñoù môùi giaùc ngoä roõ raøng veà Boà ñeà.

Laïi nöõa, coù nhieàu phaùp thì goïi laø ñaày ñuû. Ví nhö phaûi pha troän laãn nhau môùi trôû thaønh thuoác taùn, nhö vaäy laø ñaày ñuû.

Coøn coù nghóa: Tröôùc heát giöõ vöõng phaùp cuûa chuûng taùnh khoâng maát tieáp tuïc höôùng veà bôø giaùc ngoä; nhö thuyeàn buoàm lôùn taäp hôïp haøi hoøa roài sau ñoù môùi höôùng veà phía baõi chaâu baùu.

Coøn coù nghóa: Chính xaùc troøn veïn khoâng phaûi laø taø nhö quaùn xeùt. Vì nghóa nhö vaäy cho neân goïi laø ñaày ñuû.

Laïi nöõa, thöôøng xuyeân tu taäp taát caû caùc haïnh thuø thaéng cho neân goïi laø ñaày ñuû. Laïi ñaày ñuû laø mong muoán coù theå vöôït qua ra khoûi vôùi gaùnh naëng treân vai. Ra khoûi vaø ñaït ñeán laø nghóa cuûa ñoä (ùvöôït qua), gaùnh naëng treân vai laø nghóa cuûa khoâng löôøi bieáng, ba coõi laø nghóa cuûa vöôït qua, cho neân goïi laø ñaày ñuû.

Laïi nöõa, ñaày ñuû laø taäp tu bình ñaúng, phuï tu bình ñaúng, haønh tu bình ñaúng, khôûi tu bình ñaúng, taùc tu bình ñaúng, trì tu bình ñaúng, truù tu bình ñaúng, döôõng tu bình ñaúng, cho neân goïi laø ñaày ñuû.

Döôõng tu laø ñoái vôùi caùc chuùng sinh, cuõng nhö thaày thuoác ñoaùn bieát caên beänh maø chöõa khoûi moïi chöùng beänh.

Phu tu laø saùu Ba-la-maät, nhö ñieàu khieån con thuyeàn giöõa soùng gioù muoân truøng.

Haønh tu laø nhö Ñaïi thöøa giaûng noùi maø thöïc haønh. Khôûi tu, laø Boà-Taùt tu hoïc, nhö hoïc baén cung tröôùc heát chaân ñöùng

thaúng vöõng vaøng. Taùc tu laø kheùo leùo thöïc hieän caùc nghieäp cuûa taát caû Boà-Taùt, nhö


kheùo leùo laøm baäc thaày. Trì tu laø thöôøng voâ thöôøng ñeàu bình ñaúng nhö caùi caân ngang nhau,

khoâng heà thieân leäch. Truù tu, laø taát caû Boà-Taùt ñeàu coù khaû naêng giöõ vöõng ngoâi nhaø giaùo

phaùp, nhö giöõ vöõng giaûng ñöôøng. Taäp tu laø taát caû caùc phaùp thanh tònh, nhö ong maät laøm ñoå. Vì caùc

nghóa nhö vaäy, cho neân goïi laø ñaày ñuû. Laïi, coù nghóa töï do, nghóa hoøa hôïp, hoaëc nhieàu nghóa, hoaëc nghóa

khaùc bieät, hoaëc nghóa roäng, hoaëc nghóa uyeân baùc, hoaëc nghóa thuø thaéng, hoaëc nghóa kieân coá, hoaëc nghóa beàn chaéc, hoaëc nghóa cuøng tuï taäp, hoaëc nghóa hoøa hôïp, hoaëc nghóa ñoà vaät, hoaëc nghóa taøi saûn, hoaëc nghóa nhaän laáy, hoaëc nghóa tích tuï, hoaëc nghóa hoå theïn, cho neân goïi laø ñaày ñuû.

Vì sao goïi laø thí cho? Nghóa ñoù nay seõ noùi: Phaù boû tham lam-ngheøo khoå maø ñöôïc giaøu coù-vui söôùng, phöôùc

ñöùc ñaày ñuû, cho neân goïi laø thí cho. Thí coù bao nhieâu loaïi? Nghóa ñoù nay seõ noùi: Noùi giaûn löôïc coù ba loaïi. Nhöõng gì laø ba? Ñoù laø:

1. Tö sinh thí. 2. Voâ uyù thí. 3. Phaùp thí.

Tö sinh thí laø boá thí caùc loaïi nhö aên-maëc… Tö sinh thí kia laø boá thí saéc-höông-vò trong saïch tinh khieát nhö phaùp, xa lìa tham lam caáu ueá, khoâng coù veát nhô keo kieät. Lìa tham lam caáu ueá laø taâm khoâng nhoû nhoi tieác nuoái, maø töï tay giuùp cho nhieàu, cöù nhö vaäy boá thí.

Khoâng coù veát nhô keo kieät laø khoâng giöõ laáy söï giaøu-vui maø cöù boá thí nhö vaäy.

Voâ uùy thí laø khaû naêng cöùu giuùp nhöõng tai naïn ñaùng sôï nhö coïp beo, giaëc, vua quan, nöôùc cuoán troâi...

Phaùp thí laø sao? Noùi ngöôïc laïi thì ñoù laø thuyeát chaân chaùnh. Chæ daãn ngöôøi kia hoïc töøng caâu theo thöù töï, khuyeân daïy hoï tieáp nhaän ñuùng ñaén. Noùi roäng thì coù voâ löôïng phaùp, vì yù cuûa baäc Thaùnh laø khoâng cuøng taän, cho neân giaûng noùi khoâng theå naøo heát ñöôïc.

Haønh nghieäp boá thí cuûa Boà-Taùt thì ai caàn aên, Boà-Taùt cho caùi aên, töùc laø boá thí saéc löïc-thoï maïng-an laïc-bieän taøi cho taát caû chuùng sanh.

Vaû laïi, taâm boá thí cuûa Boà-Taùt ñeàu xa lìa caùc loãi vaån ñuïc. Taâm boá thí coøn vaån ñuïc ñoù coù möôøi boán loaïi:

1. Taâm vaån ñuïc. 2. Tröôùc ngöôøi ganh gheùt. 3. Taâm ñoá kî.


www.daitangkinh.org

4. Taâm kieâu maïn. 5. Kieâu maïn khoâng giaûm. 6. Taâm giaän döõ. 7. Löïa choïn. 8. Taâm nghi ngôø. 9. Naõo haïi. 10. Taâm taùn loaïn. 11. Vì danh tieáng. 12. Döïa theo nhöõng phaùp treân maø choïn ngaøy giôø theo thöù töï thöïc

haønh boá thí. 13. Löôøi bieáng. 14. Tröôùc laø mong caàu quaû baùo. Nhöõng phaùp nhö vaäy luoân luoân laøm oâ nhieãm ñeán taâm, cho neân goïi

laø taâm vaån ñuïc. Theå cuûa taâm coù vaån ñuïc cho neân goïi laø tröôïc. Tröôùc ngöôøi ganh gheùt maø boá thí, ñöôïc giaøu coù vui söôùng chuùt ít

nhöng quyeán thuoäc khoâng yeâu quyù. Tröôùc ngöôøi ñoá kî maø boá thí, tuy ñöôïc giaøu coù vui söôùng nhöng

khoâng öa quaû baùo thuø thaéng maø chæ thích nhöõng ñieàu thaáp keùm, ñaém tröôùc nôi choán ngoài naèm-giöôøng gheá-nhaø cöûa, tham ñaém khoâng xa lìa söï aên uoáng-giaøu coù vui söôùng.

Tröôùc ngöôøi kieâu maïn maø boá thí, tuy ñöôïc giaøu coù vui söôùng nhöng sinh vaøo doøng hoï thaáp keùm, taâm khoâng ngay thaúng.

Tröôùc ngöôøi kieâu maïn khoâng giaûm maø boá thí, veà sau thoï baùo thì döïa vaøo ngöôøi khaùc maø ñöôïc soáng, nhö ngöôøi haàu haï vua chuùa-ca nhi vuõ nöõ-binh lính söû duïng, ngöôøi löøa doái meâ hoaëc-lính tuaàn tra canh gaùc, caùc loaïi toâi tôù canh nhaø-gaùc coång, chaên nuoâi gia caàm suùc vaät, haàu haï thaùi töû, laøm ngöôøi haï tieän ñe doïa ngöôøi khaùc, nhöõng ngöôøi laøm troø cuøng nhau ñaáu söùc. Caùc loaïi nhö vaäy baøy ra nhieàu caùch duøng söùc maïnh ñeå coù ñöôïc vaät duïng. Laïi coù ngöôøi duøng söùc maïnh ñeå cöôùp boùc ngöôøi khaùc. Nhöõng nghieäp nhö vaäy ñeàu vì lôïi ích cuûa mình.

Tröôùc ngöôøi giaän döõ maø boá thí, sau phaûi sinh trong caùc thaân suùc sanh coù söùc maïnh nhö sö töû-hoå baùo-maõng xaø-gaáu-khæ…

Choïn löïa maø boá thí, veà sau caûm thaáy baùo môùi sanh vaøo nhaø laøm ruoäng vöôøn ñaát ñai, laøm ngöôøi thôï röøng, hoaëc nhöõng ngöôøi troàng röøng- chaêm soùc caây röøng, coù ñöôïc chuùt quaû baùo ñeå töï giuùp mình soáng coøn.

Tröôùc ngöôøi nghi ngôø maø boá thí, sau caûm ñöôïc quaû baùo giaøu coù vui söôùng khoâng oån ñònh.

Tröôùc ngöôøi naõo haïi maø boá thí, tuy caûm ñöôïc giaøu coù vui söôùng


nhöng sinh trong toäc ngöôøi man di moïi rôï, hoaëc ôû choán nguy hieåm chaät heïp, hoaëc soáng nhöõng nôi bieân ñòa nhieàu tai hoïa xaûy ra…

Taâm taùn loaïn maø boá thí, caûm ñöôïc chuùt ít giaøu coù vui söôùng, hoaëc khoâng caûm ñöôïc quaû baùo.

Vì danh tieáng maø boá thí, tuy ñöôïc giaøu coù vui söôùng, ñöôïc taøi saûn doài daøo roài maø laïi maát ñi nieàm vui.döïa theo nhöõng phaùp treân maø choïn ngaøy giôø theo thöù töï thöïc haønh boá thí, tuy thoï nhaän giaøu coù vui söôùng nhöng phaûi chóu khoù chòu khoå bieát bao.

Löôøi nhaùc maø boá thí, sau thoï nhaän giaøu coù vui söôùng, tuy coù ñöôïc nhöng khoâng thöôøng xuyeân.

Tröôùc laø mong caàu quaû baùo maø boá thí, sau tuy caûm ñöôïc quaû baùo nhöng khoù ñaït ñöôïc maø laïi ít oûi.

Nhö vaäy, laø loãi ñaàu tieân, Boà-Taùt ñeàu phaûi quaùn saùt nhaän bieát. Ñaõ quaùn saùt roài töï taâm ñöôïc thanh tònh. Taâm thanh tònh ñaõ sinh thì xa lìa taâm vaån ñuïc. Lìa taâm vaån ñuïc roài thì Töông öng vôùi nieàm tin chaân chaùnh, töông öng vôùi coâng ñöùc cuûa taâm Bi...

Hoøa hôïp töï tay boá thí thì tröôùc heát laø tin töôûng ôû söï boá thí seõ ñöôïc thaân saéc-naêng löïc-doøng hoï-truù xöù toát ñeïp, thoï nhaän söï giaøu coù-yeân vui, quyeán thuoäc ñeàu ñöôïc töï taïi, danh tieáng ñoàn xa coù bieän taøi, thaân maïng ñöôïc yeân vui, ngöôøi khaùc khoâng khi deã laán aùt. Ñöôïc ngöôøi khen ngôïi laø töï taïi thöù nhaát. Choã naèm-ngoài-cö truù ñeàu toát ñeïp, nhaø cöûa nghieâm trang, aên uoáng-y phuïc-höông thoa, caùc thöù höông-maøu saéc-aâm thanh-muøi vò, söï tieáp xuùc ñeàu coù ñuû nôi truù xöù giaøu coù yeân oån nhö vaäy.

Vì sao goïi laø giôùi? Nghóa ñoù, nay seõ noùi. Neáu luoân luoân vaéng laëng yeân tónh, traùnh ñieàu traùi vôùi luaät nghi,

gheùt phaùp aùc baát thieän, tu taäp coù khaû naêng sinh ñaïo thieän, coù khaû naêng ñaït ñöôïc Tam-muoäi, nhö vaäy goïi laø giôùi. Giôùi coù bao nhieâu loaïi? Nghóa ñoù nay seõ noùi. Noùi giaûn löôïc, coù ba loaïi: Nghóa laø Luaät nghi giôùi, Nhieáp thieän phaùp giôùi, Nhieáp chuùng sanh giôùi. Ñoù goïi laø Luaät nghi giôùi laø Boà- Taùt tieáp nhaän chaân chaùnh baûy loaïi luaät nghi, ñoù laø giôùi cuûa Tyø-kheo, Tyø-kheo-ni, Thöùc-xoa-ma-na, Sa-di, Sa-di-ni, Öu-baø-taéc, Öu-baø-di.

Xuaát gia vaø taïi gia theo thöù töï nhö vaäy ñeàu thuoäc veà luaät nghi. Nhieáp thieän phaùp giôùi cuûa Boà-Taùt laø sao? Boà-Taùt ñaõ coù phaùp thieän

vaø giôùi, ñeàu ñöôïc tieáp nhaän xong, sau ñoù môùi tu taäp phaùp thieän cuûa Ñaïi Boà-ñeà, hoaëc thaân, hoaëc mieäng, hoaëc yù ñeàu toát laønh nhö vaäy. Noùi giaûn löôïc laø Nhieáp thieän phaùp thieän.

Laïi nöõa, Boà-Taùt nöông vaøo ñaâu? Nöông vaøo giôùi, an truù trong giôùi, sau ñoù môùi tu taäp veà nghe, tieáp ñeán tu taäp veà tö duy, sau thì chuyeân moät


www.daitangkinh.org

haïnh vui vôùi Xa-ma-tha (Chæ) vaø Tyø-baùt-xaù-na (Quaùn). Nhö ñoái dieän tröôùc vò toân tröôûng maø noùi, tröôùc heát phaûi leã baùi roài

sau ñoù ñöùng daäy chaép tay, luùc naøo cuõng nhö theá. Luoân luoân nhö vaäy, kính troïng vaø cung caáp ñoái vôùi caùc baäc toân

tröôûng. Thöôøng xuyeân theå hieän taâm Bi ñoái vôùi ngöôøi beänh. Neáu nghe lôøi

noùi toát thì khen toát laønh thay! Ñoái vôùi ngöôøi coù coâng ñöùc thì noùi coâng ñöùc thaät, naûy sinh taâm nieäm “Khaép vì möôøi phöông”. Nhö taát caû phöôùc ñöùc cuûa heát thaûy chuùng sinh trong möôøi phöông, taâm aân caàn tuøy hyû. Phaùt sinh taâm hyû roài sau môùi noùi. Ñoái vôùi moïi söï xuùc phaïm ñeán mình, Boà-Taùt ñeàu coù theå nhòn nhuïc. Taát caû thieän nghieäp thaân-mieäng-yù ñaõ tu taäp, thaûy ñeàu nguyeän ñaït ñöôïc quaû vò Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Luoân luoân duøng caùc phaåm vaät cuùng döôøng Tam baûo. Sau khi thieát laäp söï cuùng döôøng xong, mieäng phaùt nguyeän chaân chaùnh, töông öng vôùi tinh tieán, thöôøng giöõ gìn phaàn toát ñeïp. Thaân khoâng buoâng thaû, mieâng tuïng kinh vaø hoïc töøng caâu, yù phaùt sinh haønh ñoäng luoân giöõ gìn kyõ caùc caên. Veà aên uoáng thì bieát vöøa ñuû. Ñaàu ñeâm cuoái ñeâm, luoân töông öng vôùi söï tænh giaùc. Thaân caän vôùi ngöôøi toát, nöông töïa thieän tri thöùc. Töï bieát mình phaïm sai laàm toäi loãi, nhaän bieát roõ raøng roài töï bieát söûa ñoåi nhöõng vi phaïm. Heát loøng saùm hoái tröôùc nhöõng ngöôøi phöôùc ñöùc, Phaät vaø Boà-Taùt.

Nhöõng phaàn nhö vaäy ñeàu nhieáp thuû phaùp thieän. Ñaõ coù ñöôïc phaùp thieän, Boà-Taùt luoân gìn giöõ laøm cho ngaøy caøng taêng tröôûng.

Neáu giôùi nhö vaäy thì goïi laø Nhieáp thieän phaùp giôùi cuûa Boà-Taùt. Nhieáp chuùng sinh giôùi cuûa Boà-Taùt laø sao? Giôùi ñoù noùi toùm löôïc coù

möôøi moät loaïi. Veà nghóa naøy neân bieát. Nhöõng gì laø möôøi moät? Ñoù laø 1. Caùc loaïi lôïi ích cho chuùng sanh, caùc loaïi nhaân duyeân töông öng

vôùi ñoàng söï. 2. Chuùng sanh bò beänh hay khoâng beänh…, cung caáp giuùp ñôõ baïn beø

trong moïi hoaøn caûnh khoù khaên. 3. Nghóa lyù theá gian vaø xuaát theá gian, nhö phaùp aáy giaûng giaûi, tröôùc

laø neâu roõ phöông tieän, neâu roõ ñaïo lyù. 4. Baùo aân chuùng sanh, khoâng queân baùo aân, tuøy theo nhöõng ñieàu

kieän maø baûo veä vaø tuøy thuaän ñeàn ñaùp cung caáp giuùp ñôõ chuùng sanh. 5. Baûo veä caùc chuùng sanh rôøi xa moïi choán sôï haõi, nhö sö töû-hoå

baùo-vua quan-naïn nöôùc-naïn löûa-giaëc cöôùp… 6. Nhöõng ngöôøi thaân vaø baïn beø toát laønh maát ñi söï giaøu coù yeân vui,

luoân luoân vì hoï maø loaïi tröø nhöõng buoàn lo-tai hoïa-toäi loãi, giuùp ñöôïc an


laønh. 7. Chuùng sanh baàn cuøng khoán khoå phaûi xin aên, thì taát caû nhöõng gì

caàn ñeán ñeàu cung caáp giuùp ñôõ cho hoï. Ngöôøi laøm ñieàu thieän döïa vaøo phaùp boá thí ñuùng ñaén maø nhieáp thuû moïi coâng ñöùc coù ñöôïc.

8. Tröôùc noùi lôøi hoûi thaêm, sau cuõng noùi lôøi hoûi thaêm vaø kòp thôøi maø ñeán.

9. Neáu ngöôøi khaùc keâu goïi nhaän laáy caùc thöù ñoà aên thöùc uoáng, vì lôïi ích nhieàu cho theá gian maø qua laïi thaêm vieáng laãn nhau. Noùi toùm laïi, taát caû nhöõng ñieàu gì voán coù phaàn khoâng lôïi ích cho chuùng sanh, vaø khoâng phaûi haïnh ñaùng quyù troïng, thì ñeàu xa rôøi vaø taâm tuøy thuaän maø chuyeån ñoåi.

10. Töï mình thaät söï coù coâng ñöùc thì taâm sinh nieàm hoan hyû, trình baøy roõ raøng tieáng nhaän ñuùng ñaén, cuoái cuøng noùi heát ñeå cho taâm ñöôïc thaám nhuaàm lôïi ích. Hoaëc söûa trò-hoaëc gaït ra, hoaëc tröøng phaït-hoaëc töø boû, hoaëc coù luùc xua ñuoåi, nhöõng ñieàu baát thieän thuoäc loaïi nhö vaäy caàn phaûi gaït ra khieán cho ôû nôi toát ñeïp töông öng ñeå theâm lôïi ích.

11. Duøng söùc maïnh thaàn thoâng chæ roõ nhöõng caûnh giôùi ñòa nguïc ñeå traùch maéng nhöõng ñieàu baát thieän, khieán cho chuùng sanh tieán vaøo Phaät phaùp, giaùo hoùa chuùng sanh khieán hoï hoan hyû caûm ñöôïc ñieàu chöa töøng coù.

Hôn nöõa, Thaùnh giaû Voâ Taän YÙ noùi: Coù saùu möôi baûy loaïi, nghóa laø ñoái vôùi taát caû caùc chuùng sinh, khoâng phaùt sinh nhöõng söï vieäc naõo haïi.

Laïi nöõa, trong Tu-ña-la Boà-Taùt Taïng ñaõ noùi roäng veà voâ löôïng giôùi cuûa Nhö Lai.

Hôn nöõa, giôùi naøy laø söï hoøa hôïp tích taäp cuûa voâ löôïng, voâ bieân coâng ñöùc. Coâng ñöùc nhö vaäy nay chæ noùi ñeán moät phaàn ít. Goïi laø giôùi ñoù laø giôùi cuûa ngöôøi xuaát gia, nhö ngöôøi giaøu coù maø thaân ít möøng vui, ôû trong phaùp thieän ñöôïc taêng tröôûng nhö meï, ôû trong phaùp aùc coù khaû naêng giöõ gìn nhö cha.

Nhö ngöôøi theá tuïc coù taøi saûn, cuûa caûi, taát caû lôïi ích ñeàu ñöôïc thaønh töïu deã daøng. Giôùi cuûa ngöôøi xuaát gia cuõng laïi nhö vaäy. Daãn daét ñuùng ñaén nhö vaäy, neáu ngöôøi thöïc haønh ñuùng ñaén thì khoâng coù gì toån haïi nhö ngöôøi toát laønh ñaõ traû ôn ñaày ñuû, nhö ngöôøi theá gian yeâu tieác thaân maïng mình.

Laïi nöõa, nhö ngöôøi coù trí tueä tuyeät vôøi thì ñöôïc theá gian khen ngôïi, nhö lôøi noùi cuûa vua luoân thaän troïng giaù trò. Ngöôøi mong caàu giaûi thoaùt, giöõ gìn giôùi cuõng nhö vaäy. Muoán caàu giaûi thoaùt phaûi quy y Phaät. Muoán sinh vaøo ñöôøng thieän thì phaûi quy y giôùi. Caên baûn cuûa söï an laønh


www.daitangkinh.org

cho thaân mình thì giôùi laø tri thöùc baäc nhaát. Neáu gaëp baïn laønh hoaëc döõ, maø khoâng boû giôùi, cuõng nhö vaäy, muoán laøm lôïi ích cho mình thì ñeán cheát cuõng khoâng boû giôùi. Nhö ngöôøi nöõ hoå theïn vì söï trang nghieâm cuûa ngöôøi ñôøi, nhö ngöôøi haønh ñoäng toát ñeïp thì khoâng dua nònh laø hôn heát. Nhö kieán giaûi nhu hoøa laø hôn heát trong phaïm haïnh. Nhö muoán sang troïng baäc nhaát thì khoâng hö huyeãn laø goác, nhö khoâng phoùng tuùng thì caûm ñöôïc nhieàu coâng ñöùc. Muoán chöùng ngoä phaùp thuø thaéng phaûi nöông vaøo quaùn saùt môùi ñaït ñöôïc, nhö gaàn guõi baïn laønh trong thôøi gian ñaàu- giöõa vaø sau, thì luùc aáy môùi hy voïng trôû thaønh ngöôøi hoïc, nhö bieån roäng khoâng theå naøo vöôït qua ñöôïc, nhö caùc chuùng sinh nöông vaøo ñaát maø ôû. Nöông vaøo giôùi ñeå giöõ vöõng taát caû caùc phaùp thuø thaéng, nhö nöôùc coù khaû naêng töôùi thaám taát caû haït gioáng, giôùi coù naêng löïc laøm töôi toát chuûng töû cuûa caùc phaùp thieän. Nhö söùc cuûa löûa trôû thaønh goác, nhö gioù coù khaû naêng khieán cho sinh tröôûng töøng phaàn, nhö vaät ñi ñöùng trong hö khoâng maø khoâng coù gì trôû ngaïi. Ngöôøi muoán chöùng ñaéc quaû vò, giôùi nhö chieác bình vöõng chaéc giôùi nhö kho taøng quyù baùu. Nhö loaøi boø yeâu thích ñuoâi daøi cuûa mình, nhö löông thöïc duøng ñeå aên, nhö ngöôøi döïa vaøo gaäy maø ñöôïc ñi-ñöùng... Nhö hôi thôû nöông vaøo thaân maïng, nhö thoï maïng cuûa trí tueä laø hôn heát, nhö nöôùc coù vua laø nôi nöông töïa cuûa ngöôøi daân, nhö quaân só coù ñaïi töôùng, nhö coâng ñöùc cuûa ñoaøn quaân, maø giôùi laø thoáng töôùng.

Nhö ngöôøi phuï nöõ thì taát caû vieäc laøm yeâu thích ñeàu nhôø vaøo ngöôøi choàng, nhö ngöôøi ñi ñöôøng ñaõ coù saün löông thöïc tieàn cuûa. Neáu haønh theo ñaïo trôøi thì giôùi laø tö löông. Nhö löõ haønh ñi qua vuøng ñoàng hoang daõ, thì chuû töôùng laø keû kheùo daãn ñöôøng.

Ngöôøi thöïc haønh phaùp thieän thì giôùi laø söï daãn daét ñi tröôùc nhö thuyeàn giöõa bieån caû meânh moâng. Neáu ngöôøi duøng phöông tieän ñeå vöôït qua bieån sinh töû thì phaûi laáy giôùi laøm thuyeàn. Nhö ngöôøi beänh ñöôïc uoáng thuoác, ngöôøi beänh phieàn naõo thì giôùi laø phöông thuoác hay. Nhö nôi chieán ñaáu ñaõ coù saün gaäy goäc binh khí, chieán ñaáu vôùi Ma vöông thì duøng giôùi ñeå ngaên caûn phoøng veä.

Giôùi nhö ngöôøi baïn thaân thieát, khoâng theå naøo boû nhau. Giôùi laø Hieàn Thaùnh, nhö ngoïn ñeøn toûa saùng trong boùng toái aâm u. Boùng toái keùo daøi ñeán ñôøi vò lai thì laáy giôùi laøm ñeøn ñeå soi saùng. Nhö muoán sang soâng thì nhôø vaøo caàu maø qua ñöôïc. Trong moïi phöông tieän ñeå ra khoûi ba ñöôøng döõ thì giôùi laø quan troïng hôn heát. Giôùi nhö nhaø maùt meû coù khaû naêng caùch ly söï noùng böùc döõ doäi. Phieàn naõo laø söï noùng böùc döõ doäi thì giôùi coù khaû naêng laøm cho maùt meû. Nhö moät ngöôøi vì quaù sôï haõi maø quay veà nöông töïa duõng só tay ñang caàm dao gaäy, ngöôøi sôï coõi aùc thì giôùi laø


nôi quay veà nöông töïa. Ngöôøi tu haïnh Boà-Taùt nhö ôû ngoâi nhaø thaät, keû phaøm phu thieän nhö

vaät cuûa chính mình. Ngöôøi tu haïnh Boà-Taùt nhö ôû ngoâi nhaø thí xaû. Ngöôøi haønh ñaïo nhö con ñöôøng ñaõ ñi qua. Ngöôøi tu haïnh Boà-Taùt nhö truù vaøo gia gia laø ngöôøi chöùng ñaéc quaû vò coù khaû naêng noùi phaùp cho moïi ngöôøi. Ngöôøi tu haïnh Boà-Taùt nhö truù nôi ngoâi nhaø trí tueä, laø ngöôøi khoâng ñoäng maø luoân vaãn bình thaûn vaø thanh tònh. Nhö taùnh dua nònh boû söï ngay thaúng, nhö tham lam boû boá thí. Nhö ngöôøi coù taâm ganh tî boû taâm khoâng ganh tî. Nhö ngöôøi huyeãn giaû doái thì taâm khoâng quaùn saùt. Nhö ngöôøi traàm tónh, lìa boû taâm cao ngaïo. Nhö ngöôøi caån thaän töø boû loãi laàm cuûa phoùng daät. Nhö vua coù maét saùng thì ngöôøi toái taêm khoâng coù maét khoâng phaûi laø caûnh giôùi cuûa vua.

Phaàn taùm Thaùnh ñaïo töông öng vôùi söï giaûi thoaùt, ngöôøi khoâng bieát quaùn saùt ñaõ boû ñaïo aáy raát xa. Nhö A-la-haùn yeâu phaùp Nieát-baøn, nhö ngöôøi töï yeâu mình. Nhö Phaät xuaát hieän giöõa theá gian theo thöù töï maø chuyeån bieán toát ñeïp. Nhö truù trong chaùnh phaùp thì an truù trong quaû vò tu chöùng. Nhö Phaät Theá Toân ñem laïi lôïi ích cho mình vaø moïi ngöôøi. Toâi tôù phuïng söï chuû thì taát caû vaät duïng, thôøi gian, phöông höôùng, vò trí nhaát nhaát ñeàu phaûi ñöôïc töông öng.

Nhö ngöôøi chöùng ñöôïc quaû vò Tu-ñaø-hoaøn, thì taâm yeân oån. Nhö gaëp luùc thuaän tieän thì taïo taùc, khoâng aên naên. Nhö Boà-Taùt nguyeän cuoái cuøng ñöôïc giaûi thoaùt. Nhö thöûa ruoäng toát ñöôïc gieo gioáng toát, thì sinh tröôûng vaø thu hoaïch seõ ñöôïc nhieàu. Nhö nhaân duyeân thôøi gian, phöông höôùng, taøi saûn ñaõ ñaày ñuû thì trí-saéc-yeâu thích töï mình thoï duïng ñöôïc nhieàu.

Nhö caên thieän ñaõ thuaàn thuïc thì seõ coù uy löïc. Nhö töï tu haønh ñieàu thieän thì töï taâm seõ ñöôïc hoan hyû. Nhö ngöôøi khoâng coù toäi thì ñôøi naøy ñôøi sau khoâng coù gì phaûi lo sôï.

Nhöõng ngöôøi duõng maõnh ñaõ nöông vaøo haønh ñoäng ñuùng ñaén. Giôùi nhö haïnh chaân chaùnh toát laønh hoan hyû maø töï tu taäp. Nhö ngöôøi

tu taäp taâm Töø thì taâm thieän ñöôïc yeân vui. Nhö ngöôøi tu taäp taâm Hyû thì taâm thöôøng haân hoan vui veû. Nhö ngöôøi tu taäp taâm Bi thì taâm tin töôûng chaân chaùnh. Nhö ngöôøi tu taäp taâm Xaû thì thöôøng thöôøng tuøy thuaän.

Boán loaïi phaùp chaân chaùnh, tin töôûng chaéc chaén nhö thaät. Nhö phaùp theá gian laøm chöôùng ngaïi söï vaéng laëng yeân tónh, maø tuøy thuaän thöïc haønh vui veû. Nhö nhôø nghe phaùp thì coù ñöôïc bieän taøi. Nhö ngöôøi aên noùi khoân kheùo thì khoâng sôï haõi. Nhö ngöôøi coù trí saùng suoát thì coù danh tieáng. Nhö ngöôøi noùi lôøi thieän thì khoâng theå bò phaù hoaïi.


www.daitangkinh.org

Nhö phaùp vaø tuøy thuaän phaùp thì coù khaû naêng thaønh töïu söï chöùng ñaéc, ñöôïc giaûi thoaùt saùng suoát. Con ngöôøi cuûa chaùnh giaùc thì chaùnh ñaïo nhö ngoïn côø.

Nhö ngöôøi coù trí, thì coù khaû naêng tu taäp thieàn. Nhö baàu baïn tu ñaïo, nhö nhaân duyeân lôùn maïnh thì khoâng lo sôï. Nhö nuùi coù nhieàu vaät baùu, thì coù nhieàu coâng ñöùc quyù baùu. Nhö ôû trong bieån coù nhieàu vaät baùu hieám coù. Ñeä töû cuûa Nhö Lai thì giôùi nhö bieån caû, laø ñöôøng ñi vaøo ñaïo thì, nhö tin töôûng maø ñöôïc quaû. Nhö ngöôøi hieåu bieát nöông vaøo ñaïo lyù maø tu haønh, duø goïi laø khoâng coù nöôùc nhöng vaãn coù theå taém goäi. Khoâng coù thaân nhaùnh caønh laù maø vaãn sinh ra vaät coù muøi höông. Khoâng xuyeân suoát, khoâng laáp laùnh, khoâng phaûi vaøng, khoâng phaûi laø ngoïc trai maø ñeàu laø vaät trang nghieâm.

Duø khoâng phaûi laø caûnh giôùi maø coù khaû naêng sinh quaû baùo vui söôùng cho ñôøi sau, ñöôïc söï ca ngôïi cuûa caùc chuùng Ngöôøi, Trôøi, A-tu-la, Ma, Phaïm vaø taát caû Sa-moân, Baø-la-moân..., trong theá gian.

Khoâng phaûi nhôø vaøo nieàm vui cuûa ngöôøi khaùc maø laø ñöôïc phöông tieän Nieát-baøn cuûa ñaïo trôøi.

Nhö söï cöùu giuùp khoâng taø vaïy, thì khoâng coù söï chìm ñaém. Lìa ñaù soûi ñöôïc ñaù soûi nhö vaäy coù theå hoùa ñoä, hoùa ñoä tin laø coù ích, nhö lìa loaïi loãi laàm veà taøi saûn ñoà vaät.

Nhö vöôït qua ñöôøng daøi caàn phaûi coù ñuû löông thöïc, cuûi, nöôùc vaø nöôùc suoái, ñi thaúng khoâng quay laïi, khoâng cao khoâng thaáp. Xa lìa ñoaïn ñöôøng ñaày nhöõng loaøi vaät döõ daèn nhö raén, rít, saâu ñoäc, ruoài nhaëng xanh, muoãi moøng, laïnh noùng, troäm giaëc...

Nhö nhöõng thöûa ruoäng phì nhieâu khoâng caàn caøy xôùi, khoâng gieo troàng cuõng khoâng thaønh thuïc.

Duø khoâng troàng caây, khoâng coù thuoác, khoâng coù röøng maø vaãn ñöôïc traùi ngon muøi vò nhö cam loä. Khoâng ôû nôi cao nguyeân, khoâng ôû nôi aåm öôùt, sinh ra khoâng phaûi do ngöôøi khaùc laøm.

Laïi nöõa, khoâng coù ngöôøi luoàn xaâu maø thöôøng mang traøng hoa môùi, khoâng khoâ heùo, uùa taøn. Nhö nöôùc maùt laïnh toát laønh töôùi thaám xua tan moïi söï noùng böùc.

Tuy khoâng phoøng hoä, khoâng coù duïng cuï, gaäy goäc ñeå chieán ñaáu, khoâng cho cuûa caûi taøi saûn, khoâng khieán sôï haõi maø vaãn ñöôïc an laïc, thöôøng ñöôïc giaøu, vui, xa lìa nôi tranh chaáp.

Nhö nuùi baùu lôùn coù voâ löôïng giaù trò nhöng khoâng ra ngoaøi bieån. Loãi sôï ñaïi chuùng, sôï thoï maïng, sôï bò tröøng phaït, sôï khoâng soáng, sôï con ñöôøng aùc, nhö boùng theo hình, ñôøi naøy ñôøi sau, noãi sôï haõi thöôøng theo


saùt beân mình. Voâ soá nhöõng coâng ñöùc nhö vaäy ñeàu töông öng vôùi giôùi. Vì sao goïi laø nghe? Nghóa aáy nay seõ noùi: Töùc laø phaùp baát thieän

töông öng vôùi söï tónh laëng. Neáu khoâng theå naøo nhö vaäy thì khoâng phaûi laø lôøi noùi coù nghóa.

Möôøi hai boä kinh nhö Tu-ña-la..., laø ngoân ngöõ giaûng noùi phaùp, cho neân goïi laø nghe.

Thaùnh giaû Voâ Taän YÙ noùi coù taùm möôi loaïi, nghóa laø muoán tu haønh thuaän vôùi taâm haïnh... Vì nghóa gì hai loaïi laäu vaø khoâng laäu ñaày ñuû ñaït ñöôïc Nhaát thieát trí? Phaùp khoâng laäu, nghóa ñoù nay seõ noùi: Vì trí tueä quaùn saùt chæ coù moät vò. Nhö ong maät chuùa huùt moïi thöù hoa, nhöng ñeàu laøm moät vò maät. Boà-Taùt cuõng vaäy, hai loaïi laäu vaø khoâng laäu ñeàu ñaày ñuû, vì naêng löïc cuûa trí tueä ñeàu laø moät vò.

Laïi nöõa, phöông tieän nguyeän khieán hai loaïi laäu vaø khoâng laäu ñeàu ñaày ñuû, ñaït ñöôïc Nhaát thieát trí.

Phaùp khoâng laäu, nhö trong kinh Baûo Tích, Phaät noùi vôùi Ca-dieáp: Ví nhö soâng lôùn vaø phuï löu ôû baát cöù xöù naøo, nhöng taát caû doøng nöôùc ñeàu hoäi tuï cuøng ñoå ra bieån caû, song heát thaûy nöôùc ñoù ñeàu bình ñaúng moät vò, ñeàu laø vò maën. Nhö vaäy, naøy Ca-dieáp! Boà-Taùt duøng caùc loaïi phaùp moân, taäp hôïp caùc caên thieän, nguyeän vì Boà-ñeà, taát caû chæ moät vò, ñeàu goïi laø vò Nhaát thieát trí.

Coù bao nhieâu nhaân duyeân cuûa thí-giôùi-nghe... Nghóa ñoù nay seõ noùi:

Thí ñaày ñuû coù hai loaïi nhaân duyeân: 1. Lìa baàn cuøng. 2. Ñöôïc giaøu coù.

Giôùi ñaày ñuû coù hai loaïi nhaân duyeân: 1. Lìa coõi aùc. 2. Sinh coõi thieän.

Nghe ñaày ñuû coù hai loaïi nhaân duyeân: 1. Lìa ngu si. 2. Ñöôïc trí tueä lôùn.

Laïi nöõa, Boà-Taùt coù ba loaïi ñaày ñuû: 1. Lôïi ích cho mình vaø ngöôøi. 2. Boá thí nhieáp thoï chuùng sanh. 3. Nhieáp thoï chuùng sanh roài khieán an truù trong giôùi vaø

nghe. Vieäc laøm lôïi ích cho ngöôøi ñaày ñuû nhö vaäy, lôïi ích cho mình laø


www.daitangkinh.org

thaønh töïu quaû vò Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc. Nhö vaäy laø ñaày ñuû haïnh lôïi ích cho mình.

Noùi ba loaïi ñaày ñuû. Vì sao ban ñaàu laø Thí, giöõa laø Giôùi, sau laø Nghe? Nghóa ñoù nay seõ noùi.

Nöông vaøo nghóa laàn löôït ñeå chæ roõ phaùp Phaät nhö bieån caû. Ví nhö bieån caû thì theo thöù töï saâu daàn. Phaùp Phaät cuõng theá, ñaàu tieân noùi Boá thí, giöõa laø Giôùi vaø sau laø Nghe.

Laïi coøn coù nghóa: Boà-Taùt taïi gia boá thí thöïc phaåm..., xong thôøi gian tieáp theo nghe noùi ñeán coâng ñöùc xuaát gia, nghe xong tin töôûng saâu saéc maø boû nhaø xuaát gia, ñaõ xuaát gia roài môùi ñöôïc giôùi thanh tònh. Bôûi vì an truù trong giôùi, cho neân xa lìa nghieäp theá gian vaø ñöôïc nghe veà phaùp voâ thöôïng. Vì vaäy sau cuøng môùi noùi veà nghe ñaày ñuû.

Laïi coù nghóa, theo thöù töï phaùt sinh nhö treân, ban ñaàu tröôùc heát, Boà- Taùt vì lôïi ích cuûa mình vaø ngöôøi cho neân thöïc haønh boá thí.

Sau khi boá thí roài tieáp ñeán thöïc haønh theá naøo? Tö duy nhö vaäy naøy: Ñöùc Theá Toân noùi giôùi vaø ngöôøi giöõ giôùi, coøn coù söï töông öng vôùi thöù töï theá naøo? Ñoù laø noùi veà söï nghe.

Noùi toùm laïi, Thí ñaày ñuû thì Ñöùc Theá Toân chæ roõ Boá thí Ba-la-maät. Giôùi ñaày ñuû laø Trì giôùi Ba-la-maät. Nghe ñaày ñuû laø Nhaãn nhuïc-Tinh tieán- Thieàn ñònh-Trí tueä Ba-la-maät.

Laïi coù nghóa: Thí, Giôùi laø chæ roõ phöôùc ñöùc ñaày ñuû, nghe laø trí ñaày ñuû.

Laïi coøn coù nghóa: Thí-Giôùi ñaày ñuû laø chæ roõ veà ñaïo coøn chöôùng ngaïi, Nghe ñaày ñuû laø chæ roõ veà ñaïo khoâng chöôùng ngaïi.

www.daitangkinh.org


TAÄP 88

KINH ÑAÏI THÖØA TÖÙ PHAÙP THÍCH

SOÁ 1535


www.daitangkinh.org

SOÁ 1535

KINH ÑAÏI THÖØA TÖÙ PHAÙP THÍCH

1. Noùi veà söï thaønh laäp toâng chæ: Veà toâng chæ cuûa theá gian nhaän thaáy toång quaùt coù hai:

Moät: Ngoaøi. Hai: Trong. Nhaän thaáy toâng chæ beân ngoaøi tuy coù nhieàu, nhöng khoâng ngoaøi hai

loaïi. Nghóa laø Ñoaïn vaø Thöôøng, noùi roäng nhö luaän. Thaáy roõ toâng chæ beân trong. Ñaïi sö taïi theá, cuøng hoïc moät thaày

khoâng coù gì sai bieät. Sau khi Phaät dieät ñoä, toâng chæ cuûa Ñaïi-Tieåu thöøa chia ra thaønh nhieàu boä. Toâng phaùi cuûa Tieåu thöøa thaáy coù hai möôi hai, nhö Luaän Toâng Luaân (Dò Boä Toâng Luaân Luaän) moãi moãi ñeàu trình baøy roäng ra.

Toâng kieán cuûa Ñaïi thöøa phaân ra laøm ba phaàn rieâng bieät: Moät: Thaéng Nghóa Giai Khoâng Toâng. Hai: Duy Thöùc Trung Quaùn. Ba: Phaùp Taùnh Vieân Dung. Ba Toâng kieán naøy moãi moãi ñeàu trình baøy roäng, nhö Trung Quaûng

Baùch Tam Thaäp Luaän v.v... Nay kinh naøy noùi: Coù Boà-taùt hieäu laø Theá Thaân, quaû vò ñeàu laø Gia

Haïnh, ñaõ taïo luaän giaûi thích. Vì theá, cho neân bieát laø thuoäc veà toâng Duy thöùc Trung Quaùn.

2. Noùi ñeán phaàn trình baøy quy veà Thöøa: Ñöùc Nhö Lai vì taâm ñaïi bi, daãn daét quaàn meâ, tuøy theo caên cô laäp giaùo, noùi coù ba vaø naêm.


Noùi coù ba: - Moät, Thanh vaên thöøa. - Hai, Duyeân giaùc thöøa. - Ba, Boà-taùt thöøa. Noùi coù naêm laø theâm Thieân thöøa vaø Nhaân thöøa. Naêm thöøa nhö vaäy voán coù baøn luaän veà coâng haïnh, roäng ra nhö caùc

kinh luaän khaùc phaân tích roõ raøng. Nay theo kinh naøy, taát caû chæ trình baøy veà haïnh cuûa Boà-taùt, ñeàu laø

Ñaïi thöøa chöù khoâng phaûi laø Tieåu thöøa. Vì vaäy, cho neân bieát laø thuoäc veà toâng Ñaïi thöøa.

3. Noùi saùng toû veà phaàn quy höôùng: Chö Phaät, Boà-taùt vaø Thanh vaên ñaõ giaûng noùi giaùo phaùp, tuy coù raát nhieàu, nhöng tuøy theo loaïi töôùng maø coù möôøi hai phaàn, nghóa laø nhö Kheá kinh..., vôùi moãi moãi haønh töôùng nhö ôû caùc choã khaùc ñaõ noùi roõ.

Nay kinh naøy, vì khoâng thöa thænh maø noùi cho neân thuoäc veà phaàn Töï thuyeát. Khoâng boû taâm Boà-ñeà voâ thöôïng..., laø coâng haïnh roäng lôùn cuûa Boà-taùt cho neân thuoäc veà phaàn Phöông Quaûng. Vì coù Giaø tha (Keä) cho neân thuoäc veà phaàn ÖÙng Tuïng. Vì laø lieãu nghóa cho neân thuoäc veà phaàn Luaän nghò. Coù ñuû thí duï cho neân thuoäc veà phaàn Thí duï. Vì vaäy neân bieát laø thuoäc veà naêm phaàn.

4. Noùi veà söï bieän minh quy veà taïng: Nhö treân ñaõ noùi veà möôøi hai phaàn giaùo. Noùi toång quaùt laø quy veà ba Taïng:

1. Taïng Toá-ñaùt-laõm, Hoa dòch laø Kheá kinh. Xuyeân suoát vaø noái lieàn vôùi nhau ñeå giaûi thích veà Ñònh hoïc, kheá lyù kheá cô laøm lôïi ích cho moïi ngöôøi. Taïng aáy laø nhieáp thuû.

2. Taïng Tyø-naïi-da, Hoa dòch laø Ñieàu phuïc, voán thuoäc veà Giôùi hoïc. Ñieàu hoøa ba nghieäp, cheá phuïc haønh aùc maø thaâu nhieáp lôïi ích.

3. Taïng A-tyø-ñaït-ma, Hoa dòch laø Ñoái phaùp, voán giaûi thích veà Tueä hoïc. Ñoái laø ñoái höôùng Nieát-baøn vaø ñoái quaùn boán ñeá maø thaâu nhieáp lôïi ích.

Phaàn Kheá kinh..., vì sao ba Taïng maø thaâu nhieáp laãn nhau? Luaän Ñoái Phaùp Taäp noùi: Kheá kinh, ÖÙng tuïng, Kyù bieät, Phuùng tuïng, Töï thuyeát, ñaây laø Taïng Toá-ñaùt-laõm cuûa Thanh vaên. Duyeân khôûi, Thí duï, Baûn söï, Baûn sinh vaø Giaø quyeán thuoäc, goïi laø Taïng Tyø-naïi-da. Phöông quaûng, Hy phaùp (Phaùp hy höõu), ñaây laø thuoäc veà Taïng Toá-ñaùt-laõm cuûa Boà-taùt.

Neáu chæ coù lieãu nghóa, cuõng thuoäc veà Taïng A-tyø-ñaït-ma. Nhö lyù, cho neân tö duy.

Sau ñaây laø giaûi thích veà phaàn chaùnh vaên cuûa kinh.

www.daitangkinh.org

SOÁ 1535 - KINH ÑAÏI THÖØA TÖÙ PHAÙP THÍCH 525

Veà moân chia laøm hai: 1. Giaûi thích veà ñeà muïc cuûa kinh. 2. Giaûi thích veà chaùnh kinh.

Moät laø giaûi thích veà ñeà muïc: Heát thaûy Thaùnh giaùo, noùi ñeán thaønh laäp teân, ñeàu caên cöù theo boán loaïi ñeå thaønh laäp teân. Nghóa laø: Ngöôøi, Nôi choán, Phaùp, Thí duï.

Nay theo kinh naøy laø caên cöù vaøo phaùp ñeå laäp teân. Noùi ñeán Ñaïi, coù baûy nghóa veà Ñaïi.

Noùi Ñaïi laø coù baûy nghóa Ñaïi: 1. Sôû duyeân Ñaïi: caùc kinh nhö Baùt-nhaõ ñaõ trình baøy, taát caû caùc

haïnh khoå khoù thöïc haønh, caûnh giôùi roäng lôùn bao la, ñeàu laø caûnh sôû duyeân cuûa Boà-taùt.

2. Tu haønh Ñaïi: laø tu taäp roäng veà haïnh cuûa mình vaø haïnh cuûa ngöôøi khaùc.

3. Trí Ñaïi: laø coù naêng löïc hieåu roõ veà Nhaân voâ ngaõ vaø phaùp voâ ngaõ.

4. Tinh taán Ñaïi: laø haønh trì vieäc khoù laøm trong ba voâ soá kieáp. 5. Phöông tieän Ñaïi: laø khoâng truï vaøo sinh töû vaø Nieát-baøn. 6. Nghieäp Ñaïi: laø taän cuøng giôùi haïn sinh töû, coù naêng löïc thöïc haønh

taát caû nghieäp cuûa chö Phaät. 7. Thaønh töïu Ñaïi; laø coù naêng löïc thaønh töïu caùc coâng ñöùc vì ñaïi nhö

möôøi löïc voâ uùy-caùc phaùp baát coïng… Duøng baûy Ñaïi naøy maø vöôït leân treân Nhò thöøa, cho neân noùi laø Ñaïi.

Noùi Thöøa laø coù nghóa vaän taûi. Sinh töû laø bôø naøy, Nieát-baøn laø bôø kia. Höõu tình goïi laø giöõa doøng. Kinh naøy ñaõ noùi boán loaïi thuyeàn phaùp, vaän taûi höõu tình, vöôït qua

bieån sinh töû, khieán cho ñeán bôø Nieát-baøn, cho neân goïi laø Thöøa. Noùi boán aáy laø soá löôïng. Vì sao ñöa ra soá? Trong Luaän töï neâu roõ.

Noùi laø phaùp thì laáy Quyõ trì laøm nghóa. Phaàn cuûa kinh ñaõ noùi veà boán loaïi phaùp haønh, töùc laø pheùp taéc voán coù cuûa Boà-taùt.

Noùi laø kinh, tieáng Phaïn noùi laø Toá-ñaùt-laõm, chính laø coù boán nghóa, goïi laø Y-Dieân-Tòch vaø Kinh. Nay choïn laáy nghóa Dieân, nhö sôïi chæ xaâu lieàn caùc ñoùa hoa, gioù lay ñoäng hoa khoâng rôøi ra, luoân luoân duøng giaùo xuyeân suoát nghóa, thì taø phaùp khoâng theå naøo loaïi tröø ñöôïc. Nhö kinh giöõ laáy luaät môùi deät thaønh ñoà vaät, duøng giaùo thaâu nhieáp chuùng sanh khieán cho ñaït ñöôïc Thaùnh quaû, thì duøng giaùo phaùp maø goïi teân vaäy.

Dieân kinh, nhö luaän Chaân Thaät noùi coù naêm nghóa: 1. Töôïng tuyeàn: Doøng suoái ñaày.


2. Thaèng maëc: Sôïi daây möïc. 3. Keát maïn: Xaâu hoa ñeïp. 4. Xuaát sinh: Phaùt sinh ra. 5. Hieån thò: Neâu roõ raøng. Neáu döïa theo Trung Quoác, thì kinh laø thöôøng, laø phaùp, laø thaúng,

xöa nay khoâng thay ñoåi, ñònh roõ veà chaùnh taø, laøm thaám nhuaàn, thoâng suoát vaät lyù.

Luaän Trang Nghieâm noùi: “Neâu roõ veà nôi choán vaø nghóa cuûa phaùp töôùng goïi laø kinh”.

t088 pbdtk-thichkinhluan6 pbdtk... · 2016. 7. 15. · title: microsoft word - t088...

Documents