t>. meletema historicum holmgardia, · 2016. 6. 15. · t>. d, meletema historicum de...

32
T>. D, MELETEMA HIsTORICUM De HOLMGARDIA, Cujus PARTEM PRIOREM, CONsENsU AMPLIssIMA FaCLILT, PHILOsOm W RE' CJJ ACADEMIA AB0ENs1 , PR&sIOE viro a D». ALGOTHO sCARIN. Histor. & Philos. Civilis prosessore BIBLIOTFIECJRIO, Publico examini subjicit JOHANNEs BILMaRK. Joh. Et. V. Gothus. AD DIEM m OCTOBRIs, ANNI MDCCL. H. & L. s. ABOAE, Ex* Joh, Kjempe, Reg. Acad. Typogr.

Upload: others

Post on 10-Mar-2021

10 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: T>. MELETEMA HIsTORICUM HOLMGARDIA, · 2016. 6. 15. · T>. D, MELETEMA HIsTORICUM De HOLMGARDIA, Cujus PARTEM PRIOREM, CONsENsU AMPLIssIMAFaCLILT, PHILOsOm WRE' CJJ ACADEMIA AB0ENs1,

T>. D,MELETEMA HIsTORICUM

De

HOLMGARDIA,Cujus

PARTEM PRIOREM,CONsENsU AMPLIssIMA FaCLILT, PHILOsOm W RE'

CJJ ACADEMIA AB0ENs1 ,

PR&sIOEviro a

D». ALGOTHOsCARIN.

Histor. & Philos. Civilis prosessoreBIBLIOTFIECJRIO,

Publico examini subjicit

JOHANNEs BILMaRK. Joh. Et.V. Gothus.

AD DIEM m OCTOBRIs, ANNI MDCCL.H. & L. s.

ABOAE, Ex* Joh, Kjempe, Reg. Acad. Typogr.

Page 2: T>. MELETEMA HIsTORICUM HOLMGARDIA, · 2016. 6. 15. · T>. D, MELETEMA HIsTORICUM De HOLMGARDIA, Cujus PARTEM PRIOREM, CONsENsU AMPLIssIMAFaCLILT, PHILOsOm WRE' CJJ ACADEMIA AB0ENs1,

sx: R:# MjtisFIDEI VIRO,

Reverendi simo PATRI ac DOMINO ,

ct» DANIELI„JUsLENIO,a. Theologiae DUCTORI celeberrimo, diceceseos;aKARENsismiCOPOeminentissimo, Ven. Consist. PRAE-sIDI gravisiimo, Reg. ibidem Gymn*.& schosi EPHO-

RO adcuratissimo,MsiCENATl MAXIMO,

MAximr Maecenas , PRAEsUL venerande Gothorum.susctpM siipplex rogito , qvod frigida sceturnsClio TIBI tenuem mittat de littore caro.

Littus, qvo nomen resonat per amoena viretal»iJMusarum usqve TUUM, cedro qvod scripsit ApolloDudim, q\>o seri volvant TUA facia nepotes.Littus, qio grex caslra seqvens Vcxillaqve Christi jExcubiat cujus vigiles modo gnaVus agebas ,Persolvlt grates memori de corde perennes,.Gardia noslra, /net; nomen ntine civibus ipsis‘Uix notum, vasti pars esl • qvoqve litteris hujus,,s)sae ergo ejus diluto Fata coler<L*Conscriptas chartas facilis vultuqve serenoAdjpicias , qv trnvis nullo niunuscula cultu,.Grandaevum supetet annis , rogo , Nesora multisPvdssiiie qvo tanto Vesgotthica rura fruanturV

reverendissimi NOMINIs TUICliens humillimus

'• soHANNEs BlLMARK,

Page 3: T>. MELETEMA HIsTORICUM HOLMGARDIA, · 2016. 6. 15. · T>. D, MELETEMA HIsTORICUM De HOLMGARDIA, Cujus PARTEM PRIOREM, CONsENsU AMPLIssIMAFaCLILT, PHILOsOm WRE' CJJ ACADEMIA AB0ENs1,

RUCTOR tMAGNIPJCODn. Mag. OLAVO PRYss,

Juris Patrii & Rom». PROFEssORI celeberrimo,MAECEN A 11 MAGNO,

VIRO maxime reverendo atqi>e celeberrimo ,

Dn. Mag. sAMUEL1 PRYsY,,s. Theologiae PROFEssORI dignissimo, utnusqve

Consio. ADsEssOR1 gravissimo, Ecclesiaeqve Pama-rensis pastori merinssimo,

Maecenati: magno & Nutritio indulgentissimo.

CUm r» ignes non nisi magna, neqve dctlos nisi tersa & ex-qvisito elaborata /ludio deceant , merito dubitat incomta

mea Minerva , factum huncce tenuem limato VEsTRO eonsiestuisubmittat, an vero in ipso, qvod dicitur , partu eundem sup-jtresium sit itura. sed erigit i$ allicit dubitantem prolixus £5*singularis savor VEsTER, qyo ne per aliqvot annos ample IUhattd dedignati esiis. TUUM imprimis /ludium, Tuaqve MACE-NAs.isi NUTRITIE propeniifflTie, benesaTla dum grata mente re-colo, tanta 15 tam multa eadem ejse invenio , qvama non mu-nere, neqve voto ajseqvi pojsim, in illa disiraVtione magna men-tis meae , qvam properata b. Parentis mort nuperrime accelera-vit. shdcqvid sit, ne merita VEsTRA silentio involvere, me-qyr tosum ingrati animi crimine obligare velle videar , prae-/entem de Holrr gardia vetrre hisioriolam nominibus VEsTRIsinscribere a pietate alienum non. duxi, qvam ut serenafronteexcivere , measqve fortunas <onsiant:r eonservare dignemini, bu-rstilUmus ore (s ebtesior, Conservet VOsMET summum Numen pa-triae, orbi nosiro literario demum siirpi inclutae VEsTRA pi-.gnfri praesidioqve , in longam annorum /hiem, dum meis sor-

tunis suffragandi sitsdtum ego neqve penes VOs un-qvam dehaerabo

. celeberrimorum nominum vestrorumCultor • hkmillimus

JOHANNEs B1LMARK.

Page 4: T>. MELETEMA HIsTORICUM HOLMGARDIA, · 2016. 6. 15. · T>. D, MELETEMA HIsTORICUM De HOLMGARDIA, Cujus PARTEM PRIOREM, CONsENsU AMPLIssIMAFaCLILT, PHILOsOm WRE' CJJ ACADEMIA AB0ENs1,

Viro amphssmo ,VIRO admodum reserendo atqVe'praeclarinsimo,

Dn* Mag. ANDRExtVICTORIN,

paflori i!) gosidds meritissi

Dn» ANDREAEUNGER,

Civitatis VexionensisCon*jno., districtuf fra- soli aeqvissimo

pojtto vigssannssimo, Patruo honoratissimo*Avunculo scmper colendo*

i/

. A.T3

liro plurimum reverendo at% 'U ro stettatijsimo ,

Uanssimo,Dn* ]OHANT NT I Dn* CAROLO

BECHNER, BILMARK,BECHNER,sajlori in Hwalstad dignis Teloniorum civitatis Lin-

si lTu> ,desbeigensis Insector* ad«

Patruo canssimo. curar.ssimo,Patruo exoptatissimo.

Viro speBatissimo,

Dn* sVENONI BILMARK,Gazae publicae a rationibus dexterrimo,

PATRUO OPI IMO*

VObis, Avuncule & Patrui exoptarissimi , oh inmt-mera in se roll.ita benesicia , grati[simum animum , (twu

maniae ebservant iam testislcaturus, (ms qvalescur.qve fluctio-rum primitias , am omnis felicitatis voto os-sert ts conserat

NOMINUM VEsTRORUMcultor ohservewti(simus ,

JOHANNEs BlLMARK*

Page 5: T>. MELETEMA HIsTORICUM HOLMGARDIA, · 2016. 6. 15. · T>. D, MELETEMA HIsTORICUM De HOLMGARDIA, Cujus PARTEM PRIOREM, CONsENsU AMPLIssIMAFaCLILT, PHILOsOm WRE' CJJ ACADEMIA AB0ENs1,

s. i.8

Rctoaes plagae':[inhabitatores' [inter' anti-qvissimas gentes numerandos esse, velexinde conslat, qvod non aliunde, qvamex ipsius Asiae gremio primi advenerint

incolae. Antrsignanus enim coloniae hue migrantis As.h. e, ex Alia oriundus (a') in antiqvissimis dicitur hi-storiis: immo exprestis verbis identidem generis series& stemma ejus ex Asia educitur. scilicet, cum postcoosusionem Babelicam increscere magis magisqve ge-nus humanum inciperet, inqve varias mundi partes co-loniae sc insunderent per patentia maria aliae i aliae ve-ro tuto magis itinere per lacus, paludes, stumina, ra-tibus ruditer consectis, silvas & sqvalidas siccitate re-giones occuparent; non minori cum veri specie, qvamannalium side asseritur, Japhetidas, Volgae, Tanais,Borysthenis, Dunae, Dvvssiae ductum seqvutos in haec po-lo proxima otia concessisle, ibiqve qvam alibi magissecuras commorationis sedes elegisse, Neqvc enim in-clementia caeli aliqva plagae invadendae hujus moramadvenis injecisse censenda cst, id qvod exterorum mul-tis hodie magis, qvam olim per qvietem visum suit; cor-poribus enim minus nocet frigida, qvam calentibus va-

Page 6: T>. MELETEMA HIsTORICUM HOLMGARDIA, · 2016. 6. 15. · T>. D, MELETEMA HIsTORICUM De HOLMGARDIA, Cujus PARTEM PRIOREM, CONsENsU AMPLIssIMAFaCLILT, PHILOsOm WRE' CJJ ACADEMIA AB0ENs1,

2riis iisdcmqve noxiis exhalationibus oppleta atmosphae-ra, Videre autem videor, qva fronte ilii dicta exci-piant, qvi septentrionem primi* post diluvium seculis,aqvi* ultra montes Riphaeo* assurgentibu*, submersumsuisse probare conantur. Verum cum ad convellen-dam saetae & prosanae historiae antiqvam sidem spectethypothesis ista in soro Philosophico, qvantum satis cst,nondum excussa, certe ad umbilicum non deducta;qvin, in non paucis, ubi in exemplum regulae experi-entia citatur, ipsa secum, dissentiens sit: mihi certe, siqvae in incerto adhuc fluctuans est opinio, adeo certa& evidens non adhuc obveniat, ut qvae inhabitati abantiqvo orbi* hujus decora suerunt, primus ego, velinter primo* eradere sustineam, obstinationi alicui dis-sensum meum non facile vectura iri speraverim,

( <s) As Deus verus & summus olim ditius suit. IndtX>ii multarum gentium eodem nomine compellari e cepere , qvimiraculo rerum gestarum, aut utilium inventione claruere,

Apud nostrates AslAAisEN & AsKTNDUR dicebantur , qviprincipis Phrygii in has terrae comites suere. Ab illo veri

facie celebri nomine , sicut AsIA pars mundi divina , ita exeodem qvoqve AsGARQ & AsHOF civitas Dei cognomina-ri meruere,

s II.

PRoxitro ante natum CHRIsTUM seculo, in borcalemplagam OTHWUs II. concessit» svethiamqve suae di-

tionis secit, postqvam in GrLFOMs ad obseqvia facilli-mi regis familiam admistus, eundem divinioris cujus-dam sapientiae admiratione dementasset, populumqveglaucomate isto ad desectionem a principe suo trans-duxisset. Venit non solus nec cum paucis, sed nu«meroso Asiaticorum stipatus agmine, regem, si prae-

Page 7: T>. MELETEMA HIsTORICUM HOLMGARDIA, · 2016. 6. 15. · T>. D, MELETEMA HIsTORICUM De HOLMGARDIA, Cujus PARTEM PRIOREM, CONsENsU AMPLIssIMAFaCLILT, PHILOsOm WRE' CJJ ACADEMIA AB0ENs1,

3Rigi* non valerent, «rmw hastiiqve extrusurus. Tan-tam vero hominum nubem, qvi io aliorum potius de-gere terris, qvam in sui* consencsccre assveti erant,cum patria non caperet, in vicinas variae post nonmulio demigrationes & dispersiones factae suerunt. Ve*meditm transmarinam prae ceteris regionibus in suas le«des coosecrassc, qvi mutandi Tosi consilium ccpissent,facti non unius loci testantur. Loqvitur de receptopridem aboriginum Gothorum more isto Jornandts , cumex stdntU insula, qvasi officina gentium, aut certe ve*lut vagina nationum, cum rege suo Berhbo , Gothosqvondam suisse egressosi eosdem occani ripas qvaqva-versum insedisse, ibidem castra metatos, & veteres in-colas, commiflo praelio, avitis sedibus pulsos, suis ap-plicuisse victoriis, perhibet. Ulmerugiam trans mare pri-mam Gothorum coloniam tenuisse, Historicus idemcommemorat: qvam si Venedico sinui conterminamsuisse, eandcmqvc Cardiae & Ingriae partem olim con-stituisse, recentiore* nonnulli evictum ire potuerint,non aliam, qvam seqvioris aevi KOLUGdRDUM suisse,non t Jonginqvsi qvisqve videt,

§. m.ET qvod seqvioris aevi coloniam Otbini attinet, nonHijtorU solum illius in partes Orientales migran-tis testis; scd refricant paroeciarum & praesecturarum,qvae adhuc supersunt, nomina qvoqvc veterum ductorumTuorum memoriam. sturUngeri historia gentis Asiaticae, 0-thino duce in septentrione primitus sedentis, & per omne*terras lingvae suae commercium disseminantis, ab initiomentionem facit. Qvi Hervorae historiam literis consigna-vit, TJRCJs nomine prodic, annon ex illis Tirkar Fennin-giatn transeuntibus, turku s turUUNGI

Page 8: T>. MELETEMA HIsTORICUM HOLMGARDIA, · 2016. 6. 15. · T>. D, MELETEMA HIsTORICUM De HOLMGARDIA, Cujus PARTEM PRIOREM, CONsENsU AMPLIssIMAFaCLILT, PHILOsOm WRE' CJJ ACADEMIA AB0ENs1,

4slavicae originis, & demum Aboensis urbis Fennica deno-minatio deseendat, vernaculae noslrae me magis gnaros,arbitros appello. In savolaxia occurrit parochia iEM-MINGE Othini sive silii sive nepotis, cujus sub auspi-cio primos accepit colonos, rerum gestarum gloriamretexens. sAIMA lacus, ipsaqve regionis sAVOLAXlAE(sAIMENLAX1&) appellatio 3 sABM1s, sEMB1s, s£M-LANDJAE, qvae hodie est, veterc colonia, aut certestirpis Othinianae in hanc terram duce, cujus mentio-nem modo secimus, qviqve magnae auctoritatis Vir,Verelio audit, utrum nomenclaturam luam traxerint,post non multo visuri erimus. KaRELIam, qvam Ve-nedia sub sc complectitur, ita dictam a KARO FOR-FHOTHl silio, qvi primus in.hac regione sedem obti-nuerit fixam, nob. B10ERMER. evictum dedit in tr, deVaregis p. 137.

$. IV.

NEmo mirabitur, si, qvae primis temporibus in Rm*si<* contigerunt, tenebris, qvibus Bosphoranorum

acta cetera, citnmeriis sint involuta. Barbaries gentisante non multa secula deposita, Tattarorumqve, qvi ei-dem diu imperitarunt, depraedationes & incendia sa-ciunt, ut credam, qvod si qvae blattis & tineis escamnon praebuerim monumenta domestica, fabulandi mo-nachorum licentia omnia sint corrupta; qvi, cum sa-tiscentibus majorum traditionibus lucem aliqvam as-sundere videri voluere, nullo non imposturae generecontaminare aggressi sunt. Nisi igitur hifloria Moscho-vitica annalium side svethkorum collustrata cslet, cer-titudo gentis illius politiae & oeconomiae, ad tempo-ra usqve Roderici cjusqve fratrum Waregorum, omnisser& vacillaret. Risalandiam ante adventum figurUmi

Page 9: T>. MELETEMA HIsTORICUM HOLMGARDIA, · 2016. 6. 15. · T>. D, MELETEMA HIsTORICUM De HOLMGARDIA, Cujus PARTEM PRIOREM, CONsENsU AMPLIssIMAFaCLILT, PHILOsOm WRE' CJJ ACADEMIA AB0ENs1,

5

V

aliqvos habuisse incolas, improbabile non esl: Gothisvero sedes hic sigentibus, reipublicae formam eandem-qve Asiaticam vel monarchicam mox acqvisivit. Postobitum figurlami, qvid in hac serra actum sit gesinm-qve non conslat, nisi qvod versus gigantes, silius ejussvasurUm , gigas ipse, facinora magna & memorabi-lia ausus fuerit} utrum vero alias nationes, qvi eun-dem proxime excipiebant, posleri illius subjugaverint,& qvousqve sines imperii sui dilataverint, prarter-qvam per conjecturam augurari nemo potesl. Qyic#qvid sit, qvamvis fortunam & conditionem primo-rum temporum gentis hujus expiscari nulli potueri-mus; indubium tamen esl, terram hanc, sicut cete-ra: omnes orbis partes, in minora multa regna pri-mitiis divisam diflectamqve suisse. Eorum qvodlibetsilum agnovit exarchum, qvorum maxime incliti sunt,qvi Novogardiac, Holmgardiae, Aldejoburgi& Kioviae sedes imperii habuere. Circa medium secu-ti IX. e Vartgiay qvam, ipsis ultro concinentibus Rus-sis, svethiam esse non amplius ambigit qvisqvam, tresprincipes eosdemqve consangvineos,

~

RODERicum , si-NAUM & 1ROUVORUM ad habenas imperii capessendasevocarunt Moschovitar. Hi triumviri vaslam regioneminter se partiti sunt. Roderktu Novogardiam, sinamBicla-Ozoram & Treuvorm Pleschoviam obtinuit: sinaoautem & Trouvoro brevi posl decedentibus, summa im-perii Roderico in solidum suit delata. Limites hos valdeprorogavit 1GOR1 Roderici silii sortistitnus belli duxOLEG vel ODLEG, qvem cum ODDOME Jaculatore e Nor-vagiae regulis oriundo, eundem esle in suo de Varc-gis schedialmate b. m. BJOERNERUs multis contendit,sub jugum Ruthenorum Kioviam, smolenskoviam &

Page 10: T>. MELETEMA HIsTORICUM HOLMGARDIA, · 2016. 6. 15. · T>. D, MELETEMA HIsTORICUM De HOLMGARDIA, Cujus PARTEM PRIOREM, CONsENsU AMPLIssIMAFaCLILT, PHILOsOm WRE' CJJ ACADEMIA AB0ENs1,

6provinciam Drevlianam, vel ut ab aliis nominatur,ducatum Pacinacensem mittens. Roderici pronepos suitFOLODOMIRUs vel sALDEJUARUs, qvi eodem tempore,jqvo ERlChs Kidoriosn svcthiae tronarcha vixit, & in anna-libus svethicis, praesertim OLAVl Iryggxcujjomi regis hi-storia perqvam celebris est. Ille prout fratrum suo-rum sangvine aditum sibi ad imperium aperuerat; itadiscordiae semina inter silios non minora sparsit, re-gnum inter illos dividens. Loco unius duodecim tricaeagnoseere regulos, silios Valdemdri t regio coacta suic,Novogardia, Polotsko, Kiovia , Rostovia , Muromia,Volodomiria, PJcschovia, Tweria, &c. qvaeqvc suumnacta suit dominum. Fratribus autem in se invicemdebacchantibus & de summa imperii concertantibus,JARIsLAVUs, OLAVl skautkonung gener, Varegorumstipatus copiis, terras majoribus luis subjectas sidus si-bi vindicavit- orientali ditione excepta, qvam MestuU-vm qvidam impotentis fortunae luae spolium esse voluit,sed qvi Tdttari/ hoc eodem tempore Poloniam & si-lenam obsidentibus, sasces submittere post non multocoactus suit. Hi cum in ulteriori sarmatiae parte,res suas ex lententia egissent, Moschoviae (ubjugandaemox conlilium iniverunt, qvin sacccssit adeo prospercillis etiam populatio ista, ut qvi hactenus cum impe-rio smssent, principes indigenae, ad arbitrium horumdominorum le luaqve conserre coacti suerint. Atqvein hoc statu permansit Russia ad annum usqve 1477,qvo JOHANNEs BAsIL1DEs senior ad excutiendum jugumcervicibus Rusiorum a Tattaris impositum, animumviresqve imperii sui convertere capit,

V./s \Vi historiatn patriae adtractus sunt rimati, prae-

Page 11: T>. MELETEMA HIsTORICUM HOLMGARDIA, · 2016. 6. 15. · T>. D, MELETEMA HIsTORICUM De HOLMGARDIA, Cujus PARTEM PRIOREM, CONsENsU AMPLIssIMAFaCLILT, PHILOsOm WRE' CJJ ACADEMIA AB0ENs1,

7cipui vero sTURLONIDEs, ceu apprime notatu dignumobiervat, iub svethiae nomine non aeqve patentem ter-rae tractum sernper intelligi. Diicrimen admittunt in-ter syilHJOD & sWEAW&Lm , inter sIFRAEand &

sVEARIKE, qvod tam ex Viikina saga p. 76, qvanaex aliis bene multi* scriptis elici potest. Per sFUTHJOD nonnunqvam tora illa orbis pars, qvae a Pon-to Euxino leptentrionem versus sc immenlo ipatio ex-tendit , cognita suit, & sVETHIA magna dicebatur.Cui assertioni suffragatur Ynglinga saga p. ut. Ennortha» ad svarta uasi geingur sF1THJ0D IN MIKLA , ethurin Kaltba: svitbjod ena mikla kalia sumer men agi minnitn serkiand in mikla , sumer jasna henni tvid Bla/ana. b,e. a septentrione ad mare nigrum exporrecta suitsvethia magna, vel frigida: hanc non minorem ma-gna serklandia C a ) alii faciunt, eam cum Blalandiaalii comparant. In eandem ingreditur sententiamMA1TH1As MICH0V1Us asserens : omnem illum tractum,qvi priscis sarmatia & scythia Asiatica dicebatur, Go-thici imperii & possessionis olim suisse. Illius essatumpro genuinae antiqvitati* testimonio accipere, si detre-ctaverit qvisqvam, en deseriptionem a TORGNTO Up-landorum notnarcha factam. 0LAV1 skautkonungH tem-pore ille floruit, ct* de imperio s. Gothico, qvod E-RICO EMUNDsONtO regnante, Finlandiam, Cardiam,Esthoniam, Tattariam, aliasqve late patentes regionesambitu suo comprehenderit, in ipsis regni comitiistestatum suisse constat. Et prosecto, si svethia offici-na & vagina suit gentium, qvam laudem firmis admo-dum argumentis eidem vindicarunt Historici, vix pau-ciores illam complexam suisse regiones oportet. Exscandinaviae enim proprie sic dictae gremio tot tamqve

Page 12: T>. MELETEMA HIsTORICUM HOLMGARDIA, · 2016. 6. 15. · T>. D, MELETEMA HIsTORICUM De HOLMGARDIA, Cujus PARTEM PRIOREM, CONsENsU AMPLIssIMAFaCLILT, PHILOsOm WRE' CJJ ACADEMIA AB0ENs1,

8

populosa» emitti potuisse colonias vix asias credibile vi-detur, qvid? qvod cum hostes ingentibus stipatos co-piis lacessere non dubitaverint noffrates, qvis non ha-bitabilis svethiae maximam olim vastitatem suisse, ul-tro agnoscit? Qyaestionem facile suboriri intelligo, qvotempore potentia sveo-Gothica ad tantum adscenderitsastigium? Hoc factum csse existimaverim, paulo post,qvam Othintu II. septentrionales terras sibi subjeetsset.Fundem silium figurUmum ad orientem ditioni univer-sae, puta vinediae praesecisle modo audivimus, sed nonalio, qvam fiduciario jure solo.- neqve dubitamus, qvinnibilosecius curanda' summae rei arbitrium potestatern-qve sibi reservaverit Othini tmperiosa majestas. Qyavero tetnpestate recentioris aevi migrationes ab aliis inalias gentes susceptae suerint, res est non adhuc, qvan-tum (acis cst, palam facta. Id eventus iple docuit,qvod ingruentibus domi variis tam externis qvam in-ternis calamitatibus, provincias Tanai adjacentes ho-stibus cedere coacti suerint svethi; in illo magis ma-gisqve coarctare svethiae imperio satis habentes, qvodNovogardiae PlcstrhoviaeqVc reguli supremo regi Upsa-lensi fiduciario jure per plurium seculorum decuriumobnoxii vixerint. Praestabant illi reguli, ad modumGermanorum Marcbae- comitum, praesidium versus in-cursiones barbarorum, & qvotqvot juris illius ditio-ntsqve eives suere, aspreolorum pellibus, in vicemtributi, solutis, securitatem privatae domus suae singu*li, idqve qvotannis redimebant. sed suit illud fiduci-arium imperium neqve semper tranqvillum. Fuere in-ter illius principes alii aliiqve, qvi invigilantes occa-sioni, alienigenam dominum detrectantes, plenariumjus regni ipii sibi vindicare aggressi sunt. Decrescente

Page 13: T>. MELETEMA HIsTORICUM HOLMGARDIA, · 2016. 6. 15. · T>. D, MELETEMA HIsTORICUM De HOLMGARDIA, Cujus PARTEM PRIOREM, CONsENsU AMPLIssIMAFaCLILT, PHILOsOm WRE' CJJ ACADEMIA AB0ENs1,

9•memoria naturalis cognationis, nocendi proclivitatemjn genere humano succrevisse, CIC6RO monet. De O-■thinianis Vtregu idem dicendum, qvod imminuta apud4psos etiam communis stirpis memoria, gloriae & di-gnitatis suae auctoribus posl non multo imminere coe-perint. De H8.RMTHO enim ab origine proxime remo*to regulo legimus, qvod regnum Gothorum. ipsc in-vaserit, cjusqvc cives tyrannica manu supplantaverit.Meminit turbati imperii & temporum iliorum RIM~BERTUs, Auscharii religionis testis idemqvc vitae illiussidus auctor, cum aevo suo qvoqve sveonum regem O- 'LAEVUM 11. Bjocrnonu Haugensis silium, in Curlandia.nvalido congregato exercitu expeditionem seeissc nar-rat, urbibus praecipuis expugnatis ad victas manus dan-dum compulisse gentem, datisqve obsidibus ad censussveti sossitionem, imperiiqvc svethici, sicut antea, su-perioritatem agnoscendam metu suo adegisle, com-memorat, Danos occasioni invigilasse & Anscharii ae-tate ad excutiendum jugum s. Gothorum cum rebelligente collusisse, insuper etiam memoriae prodit: ve-rum HaCHONC RUFO regnante adhuc imperii s. Gothi-ci partem constituisse, ADAMO BREMENsl praeeunte, ve-nerabilis Acad. Upsal. senior Dn. Doctor OLAVUs CEL •

slUs oblervatum dedit in epistola ad CI. Praendere data,cujus apud NsTFELBLAD1UM Bibliothec. sveth. Part, V. p.66 copia proslat. Haec & alia multa ex antiqvis annali-bus depromta testimoaia, satis indicant superqve, VA‘REGIs sFETHIs qvondam paruisse Venediamctmperiumqvehorum cum detrectarent incolae, ad necessitaccm ded n-di scmet regi Upsalensi iterum iterumqve suissc com-pulsos.

(4) sERKLAND1AE non unitu , sed geminae in hi/ioriu

Page 14: T>. MELETEMA HIsTORICUM HOLMGARDIA, · 2016. 6. 15. · T>. D, MELETEMA HIsTORICUM De HOLMGARDIA, Cujus PARTEM PRIOREM, CONsENsU AMPLIssIMAFaCLILT, PHILOsOm WRE' CJJ ACADEMIA AB0ENs1,

10priscu mentionemfieri ; alterius Tartariae seu siriasiae, vulgo sicatcJae; aiter itu Africanai,urget in laudato jam ante sckeAiasmatesuo p. 7}, BjcerncrUs. qvi inter morta/es nuper esje dejiit, sLA•LANDiA in bistcria Asm cts Eigllli * sD121 1?? -LAN»DIA d/tta y silum cum Bulgaria Russorum eunAem obtinet.

§• VI,

VEre dixit nonnemo; vocabula sunt vesitgia, ubi re*

rum cubicula. Oriuntur, Atnmonio tests, philolophoperipatetico, nomina non sine mente & conficio»Conserunt alii nomina, spe indubii; aliae ad consiervan*

dam memoriam appellationes imponuntur. Ad conjungendamcum posteritate antiqvitatcm gentis suar,coloniis ubiqvc sere usitatum suit, ut qvar longo u»su increbuislent, vernacula locorum nonnos, victri-cibus armis suis ad exteros qvoqve propagaverint. Hincqva parte terrarum inveniuntur, immo multiplicanturnotiones Gothicae, qvis non incolatus gentis illius in-ibi se qvoqve rationem reperiisTe agnoscit? Certe nonego, ncqvc alius qvisqvam facile concipere potest,qvi nomina, mores & caeremonias Gothorum penesse irrepere pati potuerint Venedi, nisi a scandianismajores suam originem olim habuissent, Est Rusio-rum lingva notionibus sarmaticis usqve adeo reserta,ut si voluislent sata ad ipsos pertinere nomenclatio-nem primam locorum, vocabula, qvibus una cumregione inclarescerent, aliunde arceslcre, civibus planenon suisset opus. Nunc cum non mare ipsura modo,sed st fretum, imiro regiones & urbes in proximosisae notionibus mere Gothicis insigniantur, coloniamgentis noslrae viciniam illatn pnus inTcdisse, res ipseJoqvitur. Trahit in illam sententiam exterorum rrul-toi, etiam invitos, JGRNAMDIs testimonium, cum de

Page 15: T>. MELETEMA HIsTORICUM HOLMGARDIA, · 2016. 6. 15. · T>. D, MELETEMA HIsTORICUM De HOLMGARDIA, Cujus PARTEM PRIOREM, CONsENsU AMPLIssIMAFaCLILT, PHILOsOm WRE' CJJ ACADEMIA AB0ENs1,

11populis ex scanzia emigrantibus perhibet, qvod qvas-ctmqve terras insederinr, iisdem qvoqvc ex se nomi-na indiderint, consr. Hist, Ger, C, rj. Ursisse idem in-fricatum aliarum orbis terrarum occupationibus disten*tos, in comperto res est posita. (n ) Jntcrim cum im-pera non uno sed drverso i. e. per intervalla temporumfrangere potuerint noslratium sobolem vere martiatn,in pristinum robur iterum kerumqve convasescemem jmagis de vindicando sibi principatu, qvam de aboien-dis prisiinis nominibus coram cogitationemqvc inten*disse suam, cum factis consentiens usus ipse compro-bat. IU qva: dicta sunt exemplis non multis scd pro-bis & validi'» evictum eam. Noslrum qvis, qvtctb, ne«scit gentis, qVcs ultra Vinlsndiam sedes suas fixerat-,principes VAERIKGAR. dictos saisse. Est nomen idemGothice omnino originis, & qvo vix aliud breviter& concinni magis illorum summam officiorum cxpri«mere potuit. VAERIUs deseendit a VERGjj velJA & significat non solum vim aliorum infringere {

verum etiam periculi imminentis qvempiam admonere.Hinc PAARG nomen, item VtERjA, VAERJENDUR, VAERIN*GUR, VAE RING cuflot originem traxit. KTRCKOINAEGAR cu-ratores & oeconomi templorum apud scanos hodie qvo-qve insigniuntur. De vocabulo hoc, IrARRlNGORUMqveofficiis vid. Diss. CI. Praesidis dc VAREGORUM origini-bus, noh. BlO£RN£Rs tr. de VaREGIs , itemqve Fros,Lundensis Cei. D:ni BRiNGs de 60IHUNGIacommenta-tionem p. ?6. Ab hac notione literarum, characteresolo dissentit alia decomposita, qva LANDV ARNAE-

A/ADIIR a LAsD terra , ('ARNA admonere & MADURviro h. e. regionum prassidiani reguli iidem nuncupa-bantur, Occurru in annalibus horum VassUorum

Page 16: T>. MELETEMA HIsTORICUM HOLMGARDIA, · 2016. 6. 15. · T>. D, MELETEMA HIsTORICUM De HOLMGARDIA, Cujus PARTEM PRIOREM, CONsENsU AMPLIssIMAFaCLILT, PHILOsOm WRE' CJJ ACADEMIA AB0ENs1,

12

{ iVdCKTsXALDlR) srpqvpns rrertio, qvomodo, irvaV-(cemitus ima cum tempore opibus illorum, llplalensisupremae pottstati , fiduciario jure (ubjici denum a per-nati sine. Loqvitur res ipsa qvoqve, qvomodo hosti-bus ingruentibus, qvoties suppetias- petereit, indige-re rrtq ve , nulla habita detrectati, obleqvii ratione, asui genitore vel effectore populo nultotus obtinue-rint; qvin, cum intra scandiam bella externa, (apeetiam civilia increbcscerenr, reductos ad obleqviumregulos. hosce progenitoribus auxilia (ubmilisl j min ocontractis matrimoniis arctishmam utnnqve conjunctio-nem saepius promotam &. Habiliorem redditam suissccorstat. Felices non una parte ncqve uno nodo,qvarrdiu cum Marthioniisu suis svcthiae conveniret.sed non diu suit, anteqvam dissersiones armis non ul-lis frangendae sc undcqvaqve novere inciperent. qvamenim gratiam degeneres sili! parentibus rependere cre-bro solent, eandem refractaria EXCUBITORUM soboleslaecce qvoqve avita: genti (uae saepe retribuit.

(a \ Borussiae (i Pomeraniae diriones bocuerrae annonsilvis (s> Ve neau in illas terras se$ vioru aevi i olor is no-mentLationem /uam debent}.

& vir.

sEd sunt non illae voces unicae, qvae, qvod diri solet,cx Graecia in Latium immigravere: Ium adhuc plu-

ra nominum a Gothis delurrrorum ex<m pia obvia,Terra, qvae regulis, qvorum titulos breviter expendi-mus, paruit, GARDAR1C1AE nomine ohm qvoqve com-pellatur. Hanc ita dictam vult sCHOETCEmus in tr.de Rusiorum synonymis, qvasi urbibus dives, majoriillarum copia abundaverit, qvam u Ia aha tum tem-poris septentrionis regio. Qvod si vud attendere Viro

Page 17: T>. MELETEMA HIsTORICUM HOLMGARDIA, · 2016. 6. 15. · T>. D, MELETEMA HIsTORICUM De HOLMGARDIA, Cujus PARTEM PRIOREM, CONsENsU AMPLIssIMAFaCLILT, PHILOsOm WRE' CJJ ACADEMIA AB0ENs1,

13

GfactssiTio placuislet ad ea* qvae de Germanis CAEsAR& 2 aCUUs , atqve de urbium in umverlum amiqvi-tdte dillent COaRIACIUs, qvod ante M„ tem-

pora urbes penes Ic nullas» maje res nostri pati po-tuerint, honorem ant qvitatis & nobi.itatis politicaeg nus illud paganis inhabitatoribus, hujus plagae, adeonon prorrte & licenter tribuillet,. suisle civitates eo-rum longo tempore mere rusticas,, & citra urbes le-ginus & imperio stetisse lolo, Itujlru FiLDE in suaInflecta politica evictum dedit. Deducitur autem OaR-DARiClAE nomen a GaRD custodia & RlKE regno. O-Inn enim incolas hujus regni scandisnis in cullcdiarnpolitos suitTe, seu qvt hostium inultus reprimerent.supra monuimus. De ZsAOB1A Paln yrenorutn reginaproslat essatum 1R&BEL : EOLLIOAIs , qvod servante il-la sines imperii Romani ad orientem, qvae inssituis-stnt si-curius ipsi perpetrare potuerint. De Gothiciin perii seudatariis hnce formulam decernendi ean-dem non inepre accommodari polle, qvisqve \idec,CARD/iRIClA autem a skvis h. e. Russis & Borussisdirepta, svethiam violentam hostium ten pcstatem trexp rientire rcepisle, certe otii, qvo satilcentis donilort s iuae incommoda levaret,, jacturam stcill" r inaprico polita res crt.

§, vnr.Dicitur identidem regio haec qvoqve GAREAIP'/FL*

DJ a GARD (ustoaem,& VZALLDl imperium denotan-

te , adcoqve GaRDsiIFALLDI , vi derivationis, est regiocuflodum vel Cardianorum subjecta imperio. AUsTER-GaRDIAL si OsiERGaRDIAL, non inc qvoqve insignitasui, ab AUsTR oriente & GjsRD cussode sive rr uni-mento, signisuatqvc adto nomen idem,, terram hanc

Page 18: T>. MELETEMA HIsTORICUM HOLMGARDIA, · 2016. 6. 15. · T>. D, MELETEMA HIsTORICUM De HOLMGARDIA, Cujus PARTEM PRIOREM, CONsENsU AMPLIssIMAFaCLILT, PHILOsOm WRE' CJJ ACADEMIA AB0ENs1,

14propugnaculum regionum svethicarum vsrsus plagamorientalem sitarum suisse. Q_vM, qvod antiqvissimaemembranae & musco circumliti Japid-s runi i men-tionem injiciunt itinerum, qvae Othiniani in AUsTUR*VEGlAM olim insticuerunt, HAN REIsT! AUsTURW&Gs,Qvamvis aurem satendum sit per AUsTURPEGIAM o i nesorientem versus sitas regiones interdum intellectassuisse ; saepius tamen VenedU prin orum temporumco nomine indigitatur. Componitur autem AUsTUR-VEGIA ab AUsTR oriente & VEG via, notissimum e-rim esl, Gothos gloriam samamqve aucupaturos, ver-sus alias non magis aut saepius, qvam orientalemplagam hanccc qvondam expeditiones instituisle. Caus»sa sine dubio , qvod in bivio qvasi (irae suerint d'ctaeregiones, unde tn orientem p.riterqvc occidentemcommodissime iri potuit. Hinc Rusi! AUsTURVAEG s-MAENi Gothis appellantur, csr. slURLONiDEM citatumLUNDIO in Zamolxe C. s. §. s6.

%. IX.

sEd non Gardaricut nomine, ceterisqvc cognomini-bus saltem cognita haec Marchionum regio, verum

in annalibus Norvagicis OsVTENDEN etiam nuncupatur,csr. ad Heimskring'a Tom. II. indicem, ubi in itinere,qvod HARALDUs Htrdroede ad JARIsLaVUM Gardari-ciae regem ingrestus suerat, describendo auctor occu-patur. Prosectus OsTUysNDiAE ab assine rege ibidem con-stitutus dicitur. 05 TiFENDlA autem dicitur, seqvioris aeviVenedorum intuitu, qvi ex hac nostra, ceu matrisgremio egressi, Baltici maris viciniam scandiae oppo-sitam omnem sere coloniis suis impleverunt. REID•GO 7HALANIaM h. e. dynaslarum sveo-Gothicorum unacum patrii , regnum , praecipui vero AJdGANTTRs,

Page 19: T>. MELETEMA HIsTORICUM HOLMGARDIA, · 2016. 6. 15. · T>. D, MELETEMA HIsTORICUM De HOLMGARDIA, Cujus PARTEM PRIOREM, CONsENsU AMPLIssIMAFaCLILT, PHILOsOm WRE' CJJ ACADEMIA AB0ENs1,

15

HEIDRsCI & merorum, in hoc maris recessu rnsuperetiam qvaerendum csle multi urgent, sed cum sir no-bis constiiutum de sim terrae illius agere thesi ultimaoccasione sAMROsAE insulae, in qvo altero n ar-tis campo. seria ludorum clim explicuit pugilum tur-ba Gothorum, donec eodem nos deduxerit series di-cendorum, ancipitis, & si qvae alia controversae reiillius examine interea supersedcirus. HOLMGARDiAE o-ram , una cum vicini maris sinu, VARLG1AL nomineRussis ipsis hodie qvoqve venire, non unus & alter,,sed plurcs veteris aevi consulti evictum Iverunt. ORO-MIT/is, a remigibus, qvi naves actuarias conciratissi-mo cursu impellerent, itemqve sPOROs , sLAVOs ,

ROssEIOs, COssEROsqve , exteris scriptoribus plagae hu*jus inhabitatores appellatos suisse, constsr. sed cumnostri instituti res sit, non peregrinis gentibus, sedsaltem nostrae gemi usitatas evolvere nomenclaturas,intra septum me retineo, & ad illud, qvod caputrei esl, HOLMGAROJAE puta recensionem nominis me-met demum accingo. Est illud scriptoribus rerum sve-thicarum & Norvagicarum sarr iliarissirrum, unde dis-serrationem nostram illo qvoqve nomine inscripsimuj»Et certe ad exprimendum natale (olum pristini inco-latus gentis hujus, nescio an genuinum iragis aliudin medium proserri possit.

$. X.

0sTROGARDTAE sc ostipendiaz cognomento tractumillum omnem, qvi Botnicum & Venedicum linum

interjacet, venisse ohm, multa ad sidem faciendam prae.sio lunt argumenta, De Holmgardia idem dicendum.Neqv.e enim apud Russos solum, sed in praesecturaKyoienegardsnsi adhuc nomea iuperest? id qvod parae-

Page 20: T>. MELETEMA HIsTORICUM HOLMGARDIA, · 2016. 6. 15. · T>. D, MELETEMA HIsTORICUM De HOLMGARDIA, Cujus PARTEM PRIOREM, CONsENsU AMPLIssIMAFaCLILT, PHILOsOm WRE' CJJ ACADEMIA AB0ENs1,

16grapsie seqvens nos erudiet. Qyodnam vero nomen*

& OsIFENDLE , an vero HOLMGARDI& ro-bustum magis antiqvitateqvc inveterarim sit, anceps estconjectura. Existimavenm interim, donec firmioribusin contrarium argumentis omnis sublata fuerit mcer-titudo , in illo certamine & osTVEADlAZpalmam esse concedendam. Etenim qvi scandiae ad or-tum oppositas terras, jure indigestus primitus inco-lume, Venedi dicti suere; & demum palatinaru ceuGdRDidE seudo inibi mstituto , qvi cuflodiam limitumregnantis stirpis suae receperunt, CARDIANOs & com-nissam curae illorum regionem, GARDAR1C1AM & 0-sTROGARDIAU ab illo minimum tempore, qvo a sI-GURLAst ( ODD LAtoE) (a) svethiae regis genero terrailla inundari coepit, nuncupatam suissc, verosimile csLBOLMGARDI& contra nomen, si etymologiam seqvi veli-mus, tum demum civitate donari coepisse videtur,cum dynastia Othiniana in his oris ad occasum veri*geret, sc Veniundis proprii sio dicta, Moschoviaqvenon amplius unitae, sed bisariam dissectae, seorsim MA-GNUM DUCATUM singulae constituebant.

(a) figurlami inter silios Othini in genealogiis vetustUnuda sit mentio, nisi sit idem , qvi nomini* affinitate in tllssiirpis is siliorum Otbini rtcensione Landsedgatal ) Odd La«me diritur b e. mucronum hebetator, te sie Verelio. figurivero i, e, vistoriosi cognomine,in celerii celebri* erat Othinus. Exeodem nomine veniae, certe venire potuisie sili appellationemperqvam verosimile videtur, LAM vero proprie paralythunth. e, debilem 1$ membris fractum denotati improprie male-sicium exprimit , qvo sabricata a Dvergts arma , neseio qvosarmints aut (aeci veneno hebetari , veteribus pro persvasit-simo habebatur.

Page 21: T>. MELETEMA HIsTORICUM HOLMGARDIA, · 2016. 6. 15. · T>. D, MELETEMA HIsTORICUM De HOLMGARDIA, Cujus PARTEM PRIOREM, CONsENsU AMPLIssIMAFaCLILT, PHILOsOm WRE' CJJ ACADEMIA AB0ENs1,

17

z'

■§. Xs.

QVi Rusiorum origines adcurastssimo judicio nuperinvestigavit C!. slHOETGEAIUs, Dresden sis , inter Mo*

Ichoviae nomina resert qvoqve HOLMGARDIAM , idem-qvc, sturlonide auctore, cum orientis GARDAE ICIA prosynonymo agnoscit. Rationem redditurus appellationis,civit*tem stuUibus cinBam innuere dicit. Qvae cum con»tinentis Gardariciae ambitum vastitatemqve neutiqvamromprehen seret nomenclatura, thema notionis Holm-gardicar nondum satis evolutum esse satetur. AbOERNHJELMio etymologiae sus rationem desumsissesCHOETG6NE2M non ego dixerim. Jnterim ex anna-libus ecclesiae s. Gothicae summi Viri conslat, qvodTJolmgdrdiae regnum in Curlandiae & ssicthoniae insu-las, & qvidem praecipue in OEscl & Dagon imperiiillius sedem prolatum iverit. In illo maris recestu& proximis littori insulis sedem imperii constitutamsuisle, & ex consito terris freto Holmgardiae nomendemum emersisle, ait. Onomatologiae isti & qvae ei-dem superslructa esl historicae fidei nihil nos deroga-tum volumus. sed cum haerentem in etymo illo &

prope dissidentem invenerim schoetgemum\ qvin, ne»qve conspirantem in illam Oemhjetmii sententiam a-lium qvempiam hifloricorum viderim: mihi neqve vi-tio verti spero, si qvae aliis magis idonea apparetvocis illius originatio, ejusdem in praesentia qvoqvememinero. Coloniae Asiaticae partem, silio Otbinlarchislratego , m Venediam contendisse, & qvibus pau-lo ante svethi, artibus iisdem indigenam gentemhac qvoqve regione sub signa vocatam suisle, diximus.Fuere duces inibi, tempore nonnullo , clientelari juresubjecti Upsaieasi dynastaej id qvod HOLMGMDa-laain

Page 22: T>. MELETEMA HIsTORICUM HOLMGARDIA, · 2016. 6. 15. · T>. D, MELETEMA HIsTORICUM De HOLMGARDIA, Cujus PARTEM PRIOREM, CONsENsU AMPLIssIMAFaCLILT, PHILOsOm WRE' CJJ ACADEMIA AB0ENs1,

18

/

\

noslratibus dicta regio ssisuper incukas. (4). sedcum in longa postentate avita* stirpis reverentia ob-solevisset, factum sensim, ut inrcstina aemulatione eo-rum, qvi rerrpublicam capesserent, in duplum veltriplum discerperetur magnus ducatus (£), & de li-mitibus, qvibus in diversam plagam aditus praemunire-tur, consilia, qvorum intererat*. inire inciperent.Turrium arte factarum supercilio non adhuc turge-

bat barbara regio. Montium muri immortales, ma-risqve ceu stumine intersusi vortices, casleHorum,qvae nostri aevi sunt, vicem, rudi & inhospito illotempore, sustinuisse videntur, (O Qyi savolaxiam &

veterem Gardariciam ab hodierna lavastia (d\ diri-mit saimen lacus ab- una parte Ladoga («) palude ter-

minatur, ab altera autem, continuato in arctum &

prosundum alveo, Oslrobotniam usqve exporrigitur,Est ille lacus L circiter milliarium, scopulis & insu-lis tenui freto adhaerentibus freqvens sdeo, ut ad o*

rientem & occidentem sits regiones finitimae septovalido st perenni magis alio communiri vix potue-rint. istiusmodi propugnaculo turrito & praecipioBOLMGARDIJa, nomen originem suam debere , capta*taqve nominis illius naturali opportunitate, incolasunius adhuc palati & lingvar, littoribus discretam re*

eionem compellare ccepisle, credibile essi Neqve innotnarihia Kymenegardensi rrodo TEssIOE-HOLMGJPD ,

eqvcstre praedium superest: verum in imperio Moscho*vinco ab urbe Archangelopoli procul, neqve dissitum«st CB9LM0G0R0D municipium ( s ), qvod HOLMGAR-

DhE veterem notionem in suo nomine renovare nondissitebitur, qvi Rusiorum morem augendi numerumliterarum rite obscrvaverit, Vocabulum ipsum, demto

Page 23: T>. MELETEMA HIsTORICUM HOLMGARDIA, · 2016. 6. 15. · T>. D, MELETEMA HIsTORICUM De HOLMGARDIA, Cujus PARTEM PRIOREM, CONsENsU AMPLIssIMAFaCLILT, PHILOsOm WRE' CJJ ACADEMIA AB0ENs1,

19

, .augmento, non syllabae, sed saltem literulae unius,irere Gothicum esso non dubitabit, qvi in ipso Go-thiae gremio, & qvidetn praesectura Bahusiensi, ean-dem appellationem recurrere noverit in praedio olimpossessionis sTiNONls MALTEiONli , provinciae Guber-natoris , cujus cum honore meminit vir Cl. sOH, OED*UAN in praesecturae illius paulo ante luci publicae da-ta descriptionc. p. IO}. HOLMGARDEAE NIFHLUNGICAi iaalpihus Helveticis litae historia Vilkini insuper etiammeminit. sobolem esse coloniam N&EILUs60RUM,HOLMGARIMAE nostrae olim Dominarum nemo dubitat,ElVINDUs MAEF1LLUs Holmgardiae hereditarii erant,testc es Mscr. codicc veteri, Perssigskiccldio. * A NAE,TlLLO autem gentis & nominis illius sarore, aut (al-tem poslerorum aliqvo migrationis Gothicae illustrisocio, sicut AUFFLUNGALAND1AM hodie Burgundiam:ita Hoimgardiam Helveticam suurn qvoqve cognomentumjnvenisse, non longe videbit, cui plurium in Italia& Germania sitorum locorum nomenclaturam expen-dere, candemqvc mere Gothicam esse, attendere, zre sua alienum non visum fuerit.

(a ) sub notione HOLMGARDA• LA7.HM in chronicisnojlris sere ubique occurrit haec regio, LAEHN •vero cum im-mobilis rei benesicium militibus concessunt impar'et ; undeLANDsLAEHN is LAENDtRMADUR j apparet Holmgardiaefrincipum pera , antequam antiae & prolatae essent sedetiliorum, fidei & obseqvii prosestonem suisse: [altem titulanon alio quam Va(a II agi i possessam illorum regionem.

(b ) Magni ducatus nomine tergeminam in vicinia re-gtonem, Lithuaniam, Russiam & Fenningiam insigniri ,

palam produnt politici annalet. Ad dominatum dynasiae uni •tu integrum trallium aliquamdiu pertimtijje, non titulus ipse

Page 24: T>. MELETEMA HIsTORICUM HOLMGARDIA, · 2016. 6. 15. · T>. D, MELETEMA HIsTORICUM De HOLMGARDIA, Cujus PARTEM PRIOREM, CONsENsU AMPLIssIMAFaCLILT, PHILOsOm WRE' CJJ ACADEMIA AB0ENs1,

20

modo y ssimum univerficati competens ,& posl distrastionem

mox siogularum partium facitis , indicio esso potesl'. Jed ad—-

sunt communitatis ejusdem genuini testes alii qvoqve, In ce-

teris austor anonymtts chronici Fenningiae, /epar at Ionis Fen-norum a Russia meminit, qvod sine consoederatione praece-dente concipi neqvit. Loqvitur de eadem non obscure MEs-sENIUs-, qvi in cbronicon Fennicum fricturus (uas acce-dere voluit Illud. NETTELBLADIUs in Bihliotb. s. Gotb. Part,i, p itj, ubi ipse qvoqve ceu verissmam agnosdt hanc utritu-

qve gentis consuvkionem , sed qvarm ultra tria secula ,(s

novijsmam sub FRICO svethiae rege invastonem terrae hujus ,,

nullo modo durasje contendit,sc') Itgrim (s Euphratem magna sui regni munimen-

ta es]e y apud Curtium DARIUs agnosdt, (s qvi nuperri-

me sinicae gentis htfloriam constgnavere , portentosi conaminismurum tantum non praesitisse ad gentis securiratem saten-tur, qvantum maris, insulas y montium is stivarum. naturaliopere valide munitas„

(dj TAP'AsTLANDIAE nomine qvid BIR6ERUs JARLyqvi regionem svetkuo imperio (ubjugem secit, destgnare vo-luerit, multisariam multi conjeciant- Gothicae originis illudesso nemo dubitat * cui Fennicae linguae nomenclatura multo

diverstssim», Haeme & Haemenma non penitus ignota. Denominis illius studere certe nor» dubitandum est , qvin , alio-rum more nomenclatorum , signislcativam esse votuerit nevinominis impositionem, adeoqve in conserendo signo illo , partim in-colatus ilhtcs conditionem; partim etiam salli & fortunae nupe-ram i essationem respexerit. Mihi nomen conslatum esso viaetur a

corripere, WAN IFATN aqva ,& deniq. LAND terra,

ien/u igitur conjuntlo suo, nostrae convenienter menti optmonis,exprimere velle viaetur vox iUa continentem aqvis trnguamsk victricibus armis subjugatam. WAssER (s WATN scythi-

Page 25: T>. MELETEMA HIsTORICUM HOLMGARDIA, · 2016. 6. 15. · T>. D, MELETEMA HIsTORICUM De HOLMGARDIA, Cujus PARTEM PRIOREM, CONsENsU AMPLIssIMAFaCLILT, PHILOsOm WRE' CJJ ACADEMIA AB0ENs1,

21

eae originis voces, qvid dialeBo Gothica stgnipcent IVAsTE-RIA (5 IVAssBO ,

notisima nomina satis apte denionstrant.Qvid stbi velint TA (5 TAKA, familiaria Cotbis nomina

mutta indlgitant, inprimis /F.TTAK, sLlNTAK, sstVALTTAK,1NTAKA & cetera villarum, parochiarumqve nomina, qvaeeitionis Foikungicae pridem suere, (5 a nostratis Jacti (BlR-GERI) aula eqveffri KONGsLENA, admodum non multumdistant. Confirmat qvoqve de violenta occupatione mentem

nosiram auBoritas regia, puta CHR1s TlERNi II, qvi tradi»tae arcis Hoimensts ; pretium, seudi nomine Viduae sTENO«

NIs sTURE coUaturni Tavastiam , TAGsTaHUs- CAsTRUM (5

1AGsTAHUs- tAEHN appeUat ditionem aeci propinqvam in di•plomate, cujus in historia Praepetum (5 Gubernatorum re•gm frethici sETIERNMANNIANA habt tur recensio p. 19. sO****ne temere 15 praeter rationem qvis existimet nomen illudgenti impostum es]e, en exempli loco MA--LERI lacus co•

MsDEAREN b. e, intermediam inter duos mat

jores regni laeta stdtionem eidem deberi (5 proinde nostratismediterranei maris nomine insigoiri merui(se 7 ERICUs OLAlin historia arBoa su a pns>, ingeniose praetendit.

( e ) Ad investstar.dum LADOGAi laeta etymologiam, di-vinandi multa a multis collata est [cientia, A L/illQR a»qva scythis Celtisqve propria voce, LA11GERN ( Macta»rm , ) svethiae primum , 'mox inde nostra qvoqve suum no-men palus arcesstt. A VAN (5 VaTN" .5. Gothiae majores la-cus r immo Tennis hodie qvoqve RuJJla HYAENAEJAE dicitur,A LAUGR , LAG nomine, LOEGA verbum, LOEGERDAGlotionibus /aera aies ,

(5 demum maris Adriatici ostium Ve-netum LAGUNA dicitur. Recentem vero ex svethia coloniamcum Cardariciam intraret, a sundo perennis aqvae damestico,

paludem, qvam in novis sedibus suis invenirent , cognomi-■*asse non dubitabit, qvi indigenattis sui nomina in coloniae

Page 26: T>. MELETEMA HIsTORICUM HOLMGARDIA, · 2016. 6. 15. · T>. D, MELETEMA HIsTORICUM De HOLMGARDIA, Cujus PARTEM PRIOREM, CONsENsU AMPLIssIMAFaCLILT, PHILOsOm WRE' CJJ ACADEMIA AB0ENs1,

22

scmper & uhiqve nostratet transtuliste , Cs demum literAmunam alteramve vocabulis inserendi morem, nullius non gen»tis exterae dissidio receptum esse, cogitaverit.

(s) CHOLMOGARD1AM cum emporio s Michaclis Ar-changdi, ne[cio qva ratione consundit saLANUs in jua adA(m. & Eigilli hifloriam commentatione. Ad DiVlNAM a-mnem ('JCindo ) urbs utraqve sita est, A propinqvo si»tu vero ad mriusqve identitatem concludere non magis licet ,

qvam a cohaerente Hamburgi £5* Altonae situ eandem nume»ra urbem inducere velle. shicqvid autem sit de situ , ejialiqvid , qva in unum eonvenijse dici pojjunt. ssvam enimconversionem instituta humana nulla non persentiscere {olent t

eandem Holmgardia primum , mox Archangelopohs civitasqvoqve experta est. Una cum esstorescente nova urbe , Holnt ■

garaia vigere desiit. Rursum , qvae mercimoniorum copir perproxima secula duo dominata est Archangelopolis , conditaPetropoli , senescere se hodie luasqve sensim qvoqve viret de»sicere, palam satetur,

( *

) Pering(kice!dii in vitam Theodorici annet, p, jj£«XII.

ydlMsN sAVOLAXhE paludem esse, ejusqve formam,ceu silum nodis illigatum Holmgardici nominis inden-

di, occasionem dedissc,modo diximus. Eandem a sAE*M1s seu sEMBJs, & sAE MOs a sEMM1NGER Othinianoin illam ditionem ductore, nuncupari, prope in con-sesso qvoqve ventas posita est. s£M1 & sAAMl ducemsignificare, & ab illo etymo sAAMcNLaaXI , Lappo-num lingva, acqviiltionis seu primaeva: habitat.onisillorum terram cognominatam suisse, una cum RUD-BECKIO, in Lapponia sua sCHEsFsRUs consentit. sEMI& GElHARi Noacbidarum (a ) in hanc plagam ductuis4sM10s & GETAs atqve sAUMLMALN nomina sua debere.

Page 27: T>. MELETEMA HIsTORICUM HOLMGARDIA, · 2016. 6. 15. · T>. D, MELETEMA HIsTORICUM De HOLMGARDIA, Cujus PARTEM PRIOREM, CONsENsU AMPLIssIMAFaCLILT, PHILOsOm WRE' CJJ ACADEMIA AB0ENs1,

23

Illustri VllDJO non improbabilis conjectura apparet,GOTUNHEIMlAE gigantum & (etrigigantum collectio»jjsm. saMLaMD } ( samlwg ) (6) appellari treruis-se , historiae Her\v»rde auctor in ipso exordio non ob-scur* significat. Harum utra magis arrideat etymologiab. Lectoris arbitrium esso, cui in illa gentium & na-tionum mixtione prima, unius rei plures sarpe darihomegeneas & analogas radices penitus non ignotumfuerit. Qyirqvid sit, sARMIOs qvam Lappos, genenssui seminium, & qvam Lappiam altae dul-cedinis vastitatem suam cognominari malle gentem,notum est. Complectebatur vero aboriginum sABMIAJemtiam olim, Angermanniam & longo tractu Botni-am utramqve, atqve demum in Carenae, qvae Kjaenu*gardia seu terra seminarum australis audit, & sinno-niae sinibus terminabatur, sic ut qvicqvid sit terrarumversus septentrionem, usqve ad occanam & mare al-bum ( nec non Ladogam lacum, cir-cuitu (sio sabmia complexa sit. Cajania Russis CAJAM»sKA• sEMBLA (c) dicitur. Ab ENARaTrask borealiAmazonia non procul sAMUM tractas occurrit. Ncde sEMM1E/GIA Uplandiae ultra qvid moveam, qvae an-te factam dis/unctionem Araneae coloniae majoris mi-norisqve, suae in hanc plagam migrationis antesignanimemoriam adhuc retinet, scculo IV & V, cum anti-qvam & maritimam Venediatn intrare & paulo postinde qvoqve migrare inciperent Rusi! nomades, ex sAM*BlA noslra ( sBMirARDILANt) ) irt sAMBtAM hodiernamBorussiae sedes suas transtuli!!?, & ex illa sAMOGE-7HAs & sEMGAELOs ( s6MKALLERMMN ) martiamprolem serabiorum, descendisle nullo modo dubitandum-,qvicqvid in raiscdlaneu Bcrolinensibu* pro diversa

Page 28: T>. MELETEMA HIsTORICUM HOLMGARDIA, · 2016. 6. 15. · T>. D, MELETEMA HIsTORICUM De HOLMGARDIA, Cujus PARTEM PRIOREM, CONsENsU AMPLIssIMAFaCLILT, PHILOsOm WRE' CJJ ACADEMIA AB0ENs1,

sEMGALL1&. etymologia moliatur commentationis sleImgva samogethtca auctor ]. E, Hederut , qvi a semterra & Gall termino semgAlLLim cognominari existimat.samtgedM ultimos arcto! orbis incolas, eosdemqveprimigenia: Fennorum sedi , ut & Zemb/a sambi.tefinitimos C vi<L LElBNsllUM ) noffros sabmios cogna-tione attingere perqvam crcdibile esl. scilicet intergentes e vagina hac egressas, avae Baltica ad austrumlittora primum, mox ipsam Germaniam inundaverunt,semborum non obscura suisse nomina , Oct. MAGNUsin sua charta Gothica, & cx illo MUNsT8RUs una cumPERINGsKI0ELD10 in notis ad COCULAE THEODORICUMtesles sunt concordes. Certe in originibus suis Uvoni-cis Illust. HERMELINUs non dubitat, qvin in AEslhiamuna cum lingva sedes primum transtulcrint serrbismixti Fenni,& post nonnullius aevi in plaga illa com-morationem, Livoniam, Prufflam & qvae plus ultralitae sunt terrae poslmodum occupaverint. F nnorum &

Orthiorum lingvam a slavonica diversam essc in Mi-scellaneis Berol. observat LEIBN1TIUs. Ex oriente vero& aqvilone in Germaniam scsc intrusisTe slavaniam &

Ruziam, atqve inter Holmgardenses Russos suaeqve oraepopulos slavos, majorem, qvam qvis crcsler t, com-munitatem cxstitisle cx Vitikindo in Hssi. G rm. Imp.DIEIERICIIs cum sCHITaRTZJO Prosessore Gryphico a-gnoscit, & demum setr.Unaiam Russis & Polonis con-tiguam una cum Venianula subjugatum venisle Cana•

TUM & VALDEMARUM Caniae reges, imrro religionis. Olavi terram utramqve adflrinxissc, una cum slavi-cae gentis hiflorioersphis ADAMO ceterisqve, auctorappendicis ad sAXONEM anonymus consentit. Haec sunt,qvae de nomine sABM10RUM, eorumqvc in Holmgar-

Page 29: T>. MELETEMA HIsTORICUM HOLMGARDIA, · 2016. 6. 15. · T>. D, MELETEMA HIsTORICUM De HOLMGARDIA, Cujus PARTEM PRIOREM, CONsENsU AMPLIssIMAFaCLILT, PHILOsOm WRE' CJJ ACADEMIA AB0ENs1,

25

ssia vetere incolatu, plauEbili conjectura monuisse noaingratum spero. Dicit dc sAMNIO colonia & urbeticytharum in Italia FLORUs, rta deletas suo svo suis-(e ruinas illius, ut summum in samnio qvfrendum rs«set, Eoo orbe hocce utrum sAMBIORUM cum sAMNITI-BUs eitmvtHi populi vestigia aliqra nos deprehenderi-mus, utrum conspectui nostro omnia se lubduxerint saliis expendendum relinqvo.

(a ) sAMOTHEl sine AERAHAMI sine NOACHs , a qvatiti/t cum sanguine [dentiam sa.im omnem desumserint Phi-losovhi (si Medici (si Theologi Celtarum, mentionem facit DI*KINsONIUs in dissert. de Druidsbus, (s ex ilio in antiqvitt.Mdkienkurgtds MAslUs, Hasniensit Theologut instgnii. sAM»

VITI (si BOGARINl in Moschoviam primorum ducum, qvo-tum non mu'to posl exstinsa sit memoria, side chronicorumMoscboviticorum sCHOETGENIUs meminit. sAMOTHEUM eoe-lestem , jurisqve divini (si humani peritissimum setificare DI*KINsONIUs urget. ROG vero nomine, cum DEUM Rusi! expres«

sium velint i sAMVIlUs autem a 2Bl'ss, 2Bttti(J, 2Bi$ »«-

geniosum, bonarqve eonscienriae ( sAMIVEXh ) Visinum dt->rotet, som sistissat tisesl, qvi regnum lege & bonis mo-ribus adminislrat, ( Hervor. Wst, C. 14, ) utrum de sEM*B IORUM (s GOTHORUM, aut, si dicere movit, sAMOGEIHA-RUM cognatione primaeva, (s coloniae utrimque, boream ver*/ut, primorum temporum peregrinatione, conjectatio nova indetxsculpi possir, i» meatum relinqvo. Id de Celtarum phi-lolophis certum cst, qvtd qvo propior esset Theologia eorumorigini suae , tanto sincera magi/ (si sonti suo smilitr exJU•terit anteqvam damnandis ritibus (s supersitionibus, tradutemporis incrusiaretur. Verum utiunqve illa sie ret habeat,qvod ad sontem (si indolem vocis sAMVITl, cui non mateconvenire diximus modo appellativi nominis, mox pro-

Page 30: T>. MELETEMA HIsTORICUM HOLMGARDIA, · 2016. 6. 15. · T>. D, MELETEMA HIsTORICUM De HOLMGARDIA, Cujus PARTEM PRIOREM, CONsENsU AMPLIssIMAFaCLILT, PHILOsOm WRE' CJJ ACADEMIA AB0ENs1,

26pni charabhrem, ne praeter ratiorem id a nobis sablutuqvis existimet, /ciendum l'du(iris LE.BNlTll aubioritatem midem factum nos inprimis seqvi, qvi in Mlssel!. Bero*Jinensiblls eam naturam lingvae tantum non omni tribuit,qvod appellativa nomina propriis priora sine cenjenda ;

l'$ qvaer procedente tempore, sabia sunt propria» eaaemttsu sive simphei suo, sive composta, prudentiam, sortitudi-nem aliamve cum virtute conjunctam qvalitatem denotare ait,THEODORICI iF FREDRICI nomen in exemplum ipje addu-cit. Exprimit altitudinem animi eandem qvoqve s '0;Vitiboni ominis appellatio, neqve sine corsilio (F acri judicio di-gnitati tuendis gentibus aevotae illa accommodatur. Apudsveo-Cothos siofros , qvdm in conserendo nominis sgno, ejus-modi notam• liberis [uts parentes adsgnaverint, unde qvibttsmoribus semet accommodare deberent, colligere ipsi posent,istud , inqvam , cum more suo graphice (F [cite Da Da-blae CEIsIUs expr esserit in observatione sua qvoqve abi isliierr. sv, anni 1717., inserta, bae. de re pluribus dissererenon e[l opus.

( b ) Lappi cum Fennis (5 samogedis unius originis t[jevidentur sCHEFIERO. Patriam, qvae badie Ftnnorum esi,Lapposunx cum imperio steanum heie loti invalescente, de*

siituisse idem sentit, Nos ductoris de sAMOGEDaRUM (ssamogethaRum cum Fennis consangvimtate bypothesin inantecedentibus adeo non negavimus, ut eidem magis aece[se-rimus, Lingva enim, originte resseblu invicem non dissusilis,torporis (F ingenii consitutibnec non privatae vitae ratio,wave hodie retinens vesigia pristinae formae, de /angiinisnexu certe nor,v oh]ture loqvuntur, ssyo.d vero emigrat st gen-tis * ast te sveeorum [ub ERlCO rege irruptionem, t. ulla ae-titis/st, adaeque cum finitimi/ ante nulla consvetudo exstite-ttit* id ut c/4damus ulla neqve circumflantia, neqve ratio

Page 31: T>. MELETEMA HIsTORICUM HOLMGARDIA, · 2016. 6. 15. · T>. D, MELETEMA HIsTORICUM De HOLMGARDIA, Cujus PARTEM PRIOREM, CONsENsU AMPLIssIMAFaCLILT, PHILOsOm WRE' CJJ ACADEMIA AB0ENs1,

2 7/nos inducit. Eenntrum Creto-Ferinorum °

3 (skrid c)gentem , qvod ad vitae modum , qvem ab antiqvo retinet ,

ante multo nobis non sauci exs asuere. Eundem cum ratio.nibus oeconomicis, qvae in sen-bla, sarrbia ( Fide LEl‘B•NITIUM ) (si Cajenika • sembU hodie obtinent, qvisqvis con-serre voluerit , jar.gvinis (si lingvae nexum ad sodalia vitaeeommercia , qvamvis sub alieno , puta Fenntco nomine, vi-tinas gentes multo ante excivijse } dubitat.

(e } Nceteburgum castrum Carenae munitisiimum aTORKlLLO CANUTi , nosirae gentis prerege exslruBum , idem•qve arcendis Rusiorum latrociniis drstinatum 5 Moscbovitis Ve*nes“Zcmbli dici , cts >■»« svetbico Landscrona eandem o-mnino rem importare arbitratur Nabil. sCHOENsTROEM in /»4ad Hisi, svec, Introd, stant ab iisdem partibus procul neqve,qvi in Persidem tendentes nuper per regionem sAMOGEliARUM,vi vocis cum antropophsgis coincidere appellationem i siam con-tendunt. Herum resiestu ante dtElorum s Lappiam Moschoviti-cam sub notionepriori potius, exprimi exlstimaverimm, sidoae Z?n>bi (si ZCrr b!i nominis ratio sit cen/enda, modo diximus. Vjeocelaei*sit a FANIs Celtis primorum temporum colonis , iisdemqveaqvam omnium rerum principium statuentibm, terram Rusio •

rum cognominarii veritas esi ad umbUlicum deducta, siavu , Rus-suve idiomate vernaculo utrum VeNEZ- regionem (si ZeMBLIcoronam panifica , qvi in antiqvitattbus linguae utriusqve me

magis ver[at i sunt non longe videbunt „

Partu siujus hisionco - etymologicaesTNOPsIs

§t I. 2. sio. ficatum in septentrionem hnmugrationii priscet £ss recentiorh mentionem in -

Page 32: T>. MELETEMA HIsTORICUM HOLMGARDIA, · 2016. 6. 15. · T>. D, MELETEMA HIsTORICUM De HOLMGARDIA, Cujus PARTEM PRIOREM, CONsENsU AMPLIssIMAFaCLILT, PHILOsOm WRE' CJJ ACADEMIA AB0ENs1,

stcimt , pr&cipue vero familia OTHJNIA-Js/JE per r gna aqvilonaria primum, moxnidorum, cognata gentis , plagam, d/’[jqerstonum*

§. 4. Imperium Ahjchnvia hodie vasiinsimum inminora multo corpora politica olim divijum—9suisse, ait.

g. $. Regiones 'lANAl adjacentes, praecipue ve-ro, qva sinum 'Uemdicmn proxime contingunt5imperio s. Gothico qvondam suhjesta erant.

§6,7.8- 9Bx s:andia colonos dynastas 0 *

lim hahu terram, gentemqve M j(chovincam5nomina, qvihtta ttniversui tractus ille insignitur ,

qvaqve mere Gothica (antesatis apte demonsirant,§. iq. Ostrogardix an vero lissingardiae appella-

sio Orior & antiqvwr?§. n/HOLMGARDIJB qva ratio demini*

nationis ?

§. 12. T)e sAIMEN lacu, nec non 6AA4BIIs,qva. qvondam, qv& hodie sini ohjervanda non>milia inculcat♦