Szkło w Polsce i Europie

Problemy branży w pracach

Związku Pracodawców Polskie Szkło

(stan na 15 czerwca 2006)

Polski Przemysł Szklarski• Przeszło 100 firm, zatrudniających ok. 35 000

osób, wytapiających ok. 2,8 mln. ton szkła• 37 przedsiębiorstw topi 2,5 mln ton szkła w 39

instalacjach podlegających systemowi handlu emisjami gazów cieplarnianych

• Wielkie zmiany w latach 1995-2000 – 100% instalacji jest opalanych gazem ziemnym;– Nowoczesne, niskoemisyjne systemy palników;– Wysokowydajne wanny o dobrej efektywności

energetycznej;– Rozwijanie recyklingu odpadów ze szkła

Sektory produkcji szkła w Polsce• Produkcja opakowań szklanych• Produkcja szkła płaskiego

– Float– Walcowanego– Ciągnionego

• Produkcja szkła gospodarczego i artystycznego• Produkcja szkła kryształowego• Produkcja wełny szklanej i wełny skalnej• Produkcja ciągłych włókien szklanych i szkieł

specjalnych (CRT, żarówki, …)

Opakowania szklane• Zautomatyzowana produkcja słojów i butelek

• Rocznie wytwarza się ok. 1 100 tys. ton szkła opakowaniowego

• Duże huty – OI Jarosław, HS Sieraków, Rexam Szkło Gostyń; HS Ujście

• Małe huty – Pobiedziska, Czechy, Sława, Wymiarki

• Ciągła rozbudowa – POL-AM Pack Orzesze

Szkło gospodarcze i artystyczne• Huty z małymi i bardzo małymi instalacjami• Z reguły wiele pieców o niewielkim tonażu

zapewniających dużą elastyczność produkcji• Bardzo częste jest

ręczne formowanie wyrobów

• Zatrudniają tysiące osób

Szkło płaskie• Światowe koncerny:

– Saint-Gobain – w trakcie rozbudowy,– Guardian Industries, – Pilkington

• Mniejsze firmy– Gloss – Wałbrzych,– Szczakowa

• Rozwinięte przetwórstwo szkła– Szyby samochodowe,– Szkło do AGD, mebli itd

Szkło specjalne

• Jedna z dwóch europejskich fabryk kineskopów – Piaseczno

• Wytwarzanie żarówek – Piła

• Wytwarzanie ciągłych włókien szklanych - Jasło

Hutnictwo szkła

• Bardzo nowoczesny, stabilnie rozwijający się przemysł (wzrost produkcji ok. 5% rocznie)

• Szkło posiada niekwestionowane walory ekologiczne i nie da się go zastąpić innymi materiałami

• Jest cenionym pracodawcą, rozumiejącym swą społeczną rolę

Problemy europejskie

• Ochrona pracowników

• Ochrona konsumentów

• Ochrona środowiska

• Bezpieczeństwo energetyczne

• Bezpieczeństwo regulacyjne

• Konkurencja spoza UE

BHPLimity ekspozycji (OEL) - ołów w powietrzu / krwi• zalecenia KE - we krwi (30µg/dl) w powietrzu (100µg/m3). Oddziaływania czynników fizycznych (Dyr. 86/188/CEE i nowa

2003/10/EC)• Hałas

– limit 87 dBA bez ochrony indywidualnej,– Poziom ostrzegawczy: 80dBA i 85 dBA. Testy audiometryczne po

przekroczeniu tych wartości• Promieniowanie optyczne

– Dyrektywa o Promieniowaniu optycznym przyjęta 23/02/2006. Termin wdrożenia – 4 lata od dnia publikacji. Obejmuje sztuczne promieniowanie od 100 nm – 1mm (UV, widzialne, IR, laserowe.).

• Drgania - dyrektywa 2002/44/EC (minimalne standardy): przyjęta 25/02/2002.

• Pola elektromagnetyczne - Dyrektywa o limitach ekspozycji (OEL) dla pól elektromagnetycznych przyjęta 29/4/2004.

Krzemionka krystaliczna

Krzemionka krystalicznaDialog zamiast regulacji• Przemysł: krzemionka, kopalnie, ceramiczny, cementowy,

wełna mineralna, betoniarnie, odlewnie, hutnictwo szkła – włókna, szkło specjalne, opakowania, szkło płaskie.

• Związki zawodowe - EMCEF, EMF• Dwa zespoły negocjacyjne – grupa sterująca (polityczna)

oraz techniczna • Negocjacje od maja 2005 do 2 marca 2006.• Podpisanie porozumienia 25 kwietnia.• Po ceremonii –

– ukonstytuowanie się Rady (złożonej z reprezentacji sygnatariuszy), rozpowszechnienie dobrych praktyk, rozstrzyganie spraw problemowych itd.

Ołów

• Zakazy sprzedaży produktów zawierających ołów w niektórych krajach – na razie kryształ bywa wyłączony

• REACH – każda substancja niebezpieczna będzie wymagała raportu przed jej użyciem

• W niektórych krajach (Skandynawia) ołów w krysztale zastępuje się barem

• VRAL: Voluntary Risk Assessment on Lead

Dyrektywa ROHS: Pb, Cd, Cr+6

• Dyrektywa WEEE, 2002/96/EC oraz dyrektywa ROHS, 2002/95/EC.

• ROHS: całkowity zakaz stosowania Pb, Cd, Hg Cr+6 od 1/7/2006 (wyłączenia - ołów w CRTs, szkłach optycznych.).

• Ołów w żyrandolach kryształowych, zegarach, zegarkach lampach, a także Cd oraz Cr+6 są zakazane od 1 lipca 2006.

• W kwietniu / maju decyzja o ewentualnym wyłączeniu.

Ochrona środowiska i REACH• Program CAFE – Czystsze powietrze dla Europy

• Dyrektywa IPPC – Zintegrowane zapobieganie i ograniczanie zanieczyszczeń– rewizja dokumentu BREF dla produkcji szkła – początek

prac w Sewilli – wrzesień 2006

• EU ETS – handel emisjami

• Przygotowanie do II okresu handlu 2008-2012 – prace nad Krajowym Planem Rozdziału Uprawnień do Emisji CO2

• REACH

Skrócenie życia w 2020 roku związane powodowaną przez ludzi emisją pyłów PM2.5 [w miesiącach]

2000 2010 2020

Założenie Programu CAFE – redukcja pyłów

Wdrażanie celów CAFE (1)• Zmiany prawa o jakości powietrza

• Zmiana dyrektywy o Krajowych Poziomach Emisji (NEC 2001/81/EC),

• Zmiana limitów emisji z pojazdów

• Dyrektywa LCP 2001/80/EC obejmie źródła o mocy poniżej 50 MWth (prawdopodobnie 20 MWth),

• Obejmie również rolnictwo, transport itd. …

Wdrażanie celów CAFE (2)• Projekt dyrektywy o jakości powietrza i czystszym

powietrzu dla Europy (CAFE) - COM(2005) 447• Dyrektywa ma zastąpić:

– Dyr. ramową 1996/62 o jakości powietrza

– Dyr. 1999/30/WE o limitach zawartości SO2, NO2 i NOX, pyłów oraz ołowiu w powietrzu;

– Dyr. 2000/69/WE o limitach zawartości benzenu oraz CO w powietrzu;

– Dyr. 2002/3/WE o limitach zawartości ozonu w powietrzu– Decyzja Rady nr 97/101/WE o wymianie informacji z sieci

monitoringu

Niveau d’ ambition trop élevéNiveau d’ ambition trop élevé

EU-25: Cost versus Reduction in PM2.5 Population Exposure Index (Versus 2000)IIASA "D23" Scenario With A1 25% and 50% GC Included

Costs of Euro V/VI Included In 2020 CLE

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

16000

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Population Exposure Relative to 2000 Level

An

nu

al C

ost

in

€M

illio

n

D23 "High" Ambition

D23 "Medium" Ambition

D23 "Low" Ambition

A1 "50% Gap Closure"

A1 "25% Gap Closure" 2020 CLE

2000

Propsition Initiale

STPA

MTFR

Zbyt kosztowna ambicja !

IPPC – Zmienia się dyrektywa i dokument referencyjny BREF• Nacisk na zmniejszenie granicznych wartości emisji z

instalacji do wytopu szkła– Pyły PM 2,5– Emisje NOx, SOx

• Efektywność energetyczna• Technologie oxy-fuel, wtórna redukcja emisji: elektrofiltry –

stają się obowiązkowe, • Od września ruszają prace TGR w Sewilli• Polska TGR ds. szkła już pracuje• Do końca maja – lista życzeń Krajów Członkowskich• Nowy BREF – koniec 2008 / początek 2009

Polskie hutnictwo szkła w EU ETS• Przeszło 100 firm, zatrudniających ok. 35 000 osób.• 38 przedsiębiorstw topi 2,4 mln ton of szkła w 42

instalacjach wykazanych w KPRU• Polska – to 5 przemysł szklarski w Europie• Podsektory:

– Opakowania– Szkło płaskie - float– Szkło gospodarcze– Izolacyjne – wełna szklana– Szkło specjalne– Przetwórstwo szkła

• Cały polski przemysł szklarski odpowiada za mniej niż 1% emisji CO2 objętych KPRU

FORUM

BRANŻOWYCH ORGANIZACJI GOSPODARCZYCH

CO2

Przemysły energochłonne zjednoczyły swoje wysiłki aby lepiej przygotować się do udziału w systemie

handlu emisjami, oraz skutecznie prezentować swoje stanowisko wobec rządu, mediów

Europejska Federacja Przemysłu Szklarskiego - CPIV• Współpracuje z organizacjami przemysłów energochłonnych –

Alliance of Energy Intensive Industries.– Wapienniczy,– Cementowy,– Papierniczy,– Szklarski,– Stalowy,– Metali nieżelaznych,– Stopów metali,– Ceramiczny,– Chemii procesowej

Emisja CO2 z hut szkła• Zależy od bardzo wielu parametrów:

– Rodzaju produkowanego szkła,– Wielkości pieca (jego pojemności),– Wieku pieca – normalne starzenie się instalacji to pogorszenie

parametrów energetycznych, a więc wzrost emisji o 0,8 – 1,2% / rok– Zastosowania stłuczki

• Nie może być zmniejszana w nieskończoność– Stopienie zestawu wymaga dostarczenia niezbędnej ilości energii;– W szklarstwie nie stosuje się biomasy– Stłuczka (umożliwia redukcję emisji procesowych) nie jest jednakowo

dostępna we wszystkich krajach UE oraz w różnych sektorach szklarstwa. W Polsce stanie się dostępna w ilościach porównywalnych z EU12 dopiero w 2014 – dwa lata po okresie Kioto.

– Budowane dzisiaj piece będą wykorzystywane nawet do 2020 i dłużej.

Emisyjność produkcji szkła płaskiego

[Mg CO2 / Mg szkła]

Jest o co walczyćEmisja CO2 z produkcji szkła

płaskiego – ok. 5 mln. ton

Potencjalne oszczędności w Europie – 140 mln. ton CO2

Konwencja Klimatyczna ONZ oraz Protokół z Kioto

• Mają doprowadzić do globalnej redukcji emisji gazów cieplarnianych.

• Celem jest zmniejszenie oddziaływania działalności ludzkiej na środowisko, a nie ograniczenie emisji z jakiegoś przemysłu, w jednej części świata – tak jak w przypadku EU ETS.

Protokół z Kioto zmusza sygnatariuszy do redukcji całkowitej emisji GHG

• Branże objęte EU ETS to zaledwie 50%-60% emisji

• Wielkie emisje CO2 pochodzą ze spalania paliw na

ogrzewanie – w tym na ogrzewanie indywidualne.

• Systemy grzewcze to około 765 mln ton CO2 rocznie.

• Potencjalne redukcje w systemach ogrzewania mogą sięgnąć w skali Europy aż 140 mln ton CO2 dzięki

lepszej izolacji termicznej i nowoczesnym oknom, ale mieszkalnictwo nie jest objęte systemem handlu.

Tymczasem europejski system handlu emisjami

• Skutkuje zamykaniem instalacji w krajach UE i przenoszeniem produkcji poza nią

• Ogranicza wzrost gospodarczy nowych krajów członkowskich, które muszą walczyć z dużym bezrobociem.

• Wprowadza zamęt prawny.• Wprowadził na rynku EU ETS czynnik ryzyka decyzji

politycznych organów regulacyjnych.

Zamykanie instalacji w Europie• Drastycznie wzrosły ceny gazu oraz energii elektrycznej• Zaczęła się relokacja przemysłu• Tylko w ubiegłym roku zamknięto w Europie kilka hut

szkła – razem z miejscami pracy!!!• Ich produkcja została przejęta przez huty poza UE, gdzie

nie przestrzega się tak ostrych standardów ochrony środowiska.

• W Europie utracono miejsca pracy (np. w Wlk. Brytanii zniknęło 2000 miejsc pracy w ostatnich 3 miesiącach

• Globalna emisja CO2 nie zmalała

Dlaczego Komisja Europejska jest tak zadowolona?

REACH – nowa polityka wobec chemikaliów

• Szkło zdaniem KE jest preparatem specjalnym – tak jak stopy metali, więc nie będzie podlegać rejestracji jako substancja.

• Przemysł musi realizować obowiązki „dalszych użytkowników” używać chemikaliów zgodnie z danymi producenta

• Pewne problemy mogą mieć producenci barwników

• Drugie czytanie w PE 25 października 2006. Rozporządzenie wejdzie wtedy w życie 1 stycznia 2007.

Polityka handlowa• Wspólna inicjatywa USA i UE w sprawie ochrony

własności intelektualnej oraz zwalczania piractwa przemysłowego

• Statystyka: rewizja nomenklatury NACE/CPA, oraz CN (Combined Nomenclature).

• High level group on competitiveness, - grupa wysokiego szczebla ds. konkurencyjności zajmuje się sprawami kosztów energii oraz dostosowania się do wymagań przemysłowych

• Pierwsze rezultaty w czerwcu 2006.

Przemysł Szklarski – jest energochłonny

• Huty wraz z przetwórcami szkła zużywają obecnie (plan na 2006 rok):– ok. 700 mln. Nm3 gazu ziemnego– ok. 650 GWh energii elektrycznej

• Huty należą o najlepszych odbiorców systemu energetycznego – pobór mocy jest stabilny w ciągu całego roku i trwa bez przerwy przez pełny cykl życia instalacji – 10 do 15 lat

Koszty energii mogą być zabójcze

• Podnoszenie cen produktów nie jest możliwe

• Producenci działają na wolnym, konkurencyjnym rynku i nie mogą stosować dyktatu cen monopoli energetycznych

• Wymagania ochrony środowiska dokładają kosztów, głównie z powodu związanej z nimi biurokracji

• Energetyka też zniknie jeżeli znikną odbiorcy

Hutnictwo szkła ma plany rozwoju• W perspektywie 2012 roku przewidujemy:

– Inwestycje w nowe moce produkcyjne oraz w unowocześnienie istniejących

– Wzrost tonażu topionego szkła do ok. 4 mln. Mg

– Jednoczesny spadek średniej emisyjności:

z ok. 0,70 do ok. 0,55 Mg CO2/tonę szkła• Zapotrzebowanie na energię wzrośnie do:• Co najmniej 850 mln Nm3 gazu oraz • Co najmniej 850 GWh energii elektrycznej• Powstaną nowe miejsca pracy

Hutnictwo szkła• Może pomóc w osiągnięciu przez Polskę celów

dyrektyw emisyjnych NEC - pułapowej, LCP, a także Protokołu z Kioto i celów ETS po 2013 roku – redukcja emisji GHG o 15 do 30% w perspektywie 2020

• Wytwarzanie szkła wiąże się z emisjami do środowiska ale korzyści z jego stosowania dają ogromne efekty

– niskoemisyjne szkło float, materiały izolacyjne z wełny szklanej pozwalają znacznie zmniejszyć zużycie energii (a więc również emisję CO2) w systemach ogrzewania

W Polsce też jest bardzo trudno

• 2005/2006 – ceny gazu wzrosły o 35%• Doświadczamy ograniczeń i ryzyka dostaw

– Czynniki pogodowe (mroźne zimy, huragany, upały latem);– Czynniki polityczne (złoża gazu i ropy nie leżą w Europie);– Sytuacja polityczna na Bliskim Wschodzie;– Niewielka, krajowa rezerwa gazu – ograniczenia z końca

stycznia.

• Rosnące ceny energii zmuszają do redukcji jej zużycia

Przemysł Szklarski w Polsce

• Ma doskonałe wielowiekowe tradycje

• Został w porę sprywatyzowany i unowocześniony

• Korzysta z łatwo dostępnych surowców

• Doskonałej kadry kształconej na miejscu

• Działa na chłonnym rynku

• Jest zlokalizowany głównie wzdłuż linii gazociągów przesyłowych

Liczymy na poparcie Związków Zawodowych• Czeka nas ogromna praca nad nowym Krajowym

Planem Rozdziału Uprawnień do emisji CO2

• Do połowy kwietnia powstanie sektorowa prognoza rozwoju branży do 2020 roku

• W maju pierwszy projekt KPRU do konsultacji

• Do końca czerwca KPRU musi trafić do Komisji Europejskiej.

• Potem czekają nas żmudne negocjacje z rządem i KE

RATUJMY historię produkcji szkła w Polsce

• Bawarscy szklarze stworzyli wspólną z gminami ofertę turystyczną - Glasstrasse

• Bawarski las stał się ośrodkiem turystyczno – handlowym dla licznych w tamtym rejonie hut szkła

• W Polsce mamy minimum takie dwa rejony – Podkarpacie oraz Kotlina Kłodzka

• Taki wspólny projekt mógłby zostać zrealizowany przez Polskie Szkło – oraz Związki Zawodowe.