szara strefa w budownictwie przyczyny, konsekwencje, sposoby zwalczania zjawiska

Konferencja „Zmagania z koniunkturą czyli dobre i złe strony kryzysu”

Villa Drawa 28/29 maja 2010

www.polskieszyby.pl

Szara strefa w budownictwieprzyczyny, konsekwencje, sposoby zwalczania zjawiska

dr hab. Ryszard SowińskiKatedra Prawa Finansowego

Wydział Prawa i Administracji UAM

[email protected]



www.polskieszyby.pl

Plan prezentacji

• Wielkość i struktura szarej strefy w budownictwie• Ogólna charakterystyka szarej strefy• Przyczyny funkcjonowania szarej strefy• Skutki szarej strefy• Wykrywanie szarej strefy• Sankcje• Optymalizacja podatków – granice legalności• Wnioski, dyskusja.

2



www.polskieszyby.pl

Ogólna charakterystyka szarej strefy

• Nieujawnianie przychodów• Zaniżanie przychodów• Zawyżanie kosztów• Ceny transferowe i raje podatkowe• Nadużywanie prawa do ulg podatkowych• Nierejestrowane zatrudnienie

3



www.polskieszyby.pl

Wielkość i struktura szarej strefy - ogólnie

4



www.polskieszyby.pl 5



www.polskieszyby.pl

http://www.konferencje.kmbase.pl/downloads/KrawczynskiPL.pdf

Udział szarej strefy w PKB wg sektora(w mld euro i w %PKB, 2005)

6



www.polskieszyby.pl

Wielkość i struktura szarej strefy w budownictwie – produkcja i handel materiałami budowlanymi

Źródło – Głos PSB. 2005

Głos PSB zadał pytania o szarą strefę przedstawicielom 8 firm: Atlas, Blachy Pruszyński, Gah Alberts, Kreisel, Selena, Stolbud Włoszczowa, Termo Organika, Xella oraz Polskiej Izby Gospodarczej Przemysłu Drzewnego.

Odpowiadający na pytania zdecydowanie zastrzegli, że udzielone redaktorowi Głosu PSB informacje odzwierciedlają jedynie ich przekonanie i nie są poparte żadnymi badaniami. Tym samym mają jedynie szacunkowy charakter.

Grupa wyrobów Wartość rynku (w mln zł) W tym wartość produkcji w szarej strefie (w mln zł) Udział szarej strefy w %

Drewno budowlane 1 400 840 60

Złącza ciesielskie 30 6 20

Stolarka okienna drewniana 1 200 240 20

Stolarka okienna z PCV 1 800 540 30

Blachy dachowe 1 500 100 7

Materiały ścienne 1 100 110 10

Proste suche mieszanki z działu chemii budowlanej** 350 30 9

Piany montażowe 110 27 25

Silikony w kartuszach 60 9 15

Kleje klasy Vicol 65 10 11

Izolacyjne płyty styropianowe 700 140 20

Razem 8 315 2 052 25

7



www.polskieszyby.pl

Przyczyny funkcjonowania szarej strefy

• Ekonomiczna kalkulacja korzyści i zagrożeń

• Moralność podatkowa –ocena systemu podatkowego i zachowania podmiotu oceniającego ten system – poczucie sprawiedliwości systemu podatkowego

• Czynniki demograficzne takie jak płeć, wykształcenie

8



www.polskieszyby.pl

Postawy podatników wobec obowiązków podatkowych

9



www.polskieszyby.pl

Skutki szarej strefy

• –– Nieuczciwa konkurencja– Ograniczony dostęp do kapitału– Zniekształcenie danych statystycznych– Ograniczony dostęp do wymiaru sprawiedliwości– Spadek dochodów budżetowych– Zagrożenie sankcjami– Erozja moralności i mentalności podatkowej– Reputacja– Społeczna odpowiedzialność

• +– Krótkoterminowe korzyści finansowe (zatrudnienie, podatki, koszty poboru podatku)– Czasami jedyny sposób na przetrwanie– Nacisk na obniżenie podatków

10



www.polskieszyby.pl

Wykrywanie szarej strefy

• Organy odpowiedzialne za wykrywanie szarej strefy i ich aktywność– Organy podatkowe– Organy kontroli skarbowej– PIP– Inne…

• Metody wykrywania działalności w szarej strefie– Kontrole PIP– Wywiad skarbowy– Masowe przetwarzanie danych– Kontrole podatkowe i skarbowe (metodologia)

11



www.polskieszyby.pl

Prawdopodobieństwo wykrycia oszustwa podatkowego

12



www.polskieszyby.pl

Metody szacowania nieujawnionych dochodów• NIERZETELNOŚĆ KSIĄG,

BRAK DANYCH

– Metoda porównawcza– Metoda remanentowa– Metoda kosztowa– Metoda zdolności produkcyjnych– Metoda udziału w obrocie

• CENY TRANSFEROWE

– Metoda porównawcza– Metoda zdolności produkcyjnych– Metoda koszt plus– Metoda ceny odsprzedaży

• NIEUJAWNIONE PRZYCHODY

– Zgromadzony majątek– Dokonywane wydatki

13



www.polskieszyby.pl

Sankcje

• Kodeks karny• Kodeks karny skarbowy• Ordynacja podatkowa• PIT i CIT• Pozostałe sankcie

14



www.polskieszyby.pl

Optymalizacja podatków – granice legalności

15



www.polskieszyby.pl

Optymalizacja podatkowa

• Zmiana formy prawnej prowadzonej działalności – Sp. k. Sp z o.o.

• Optymalizacja transakcji• Wykorzystanie straty podatkowej• Inne…

16



www.polskieszyby.pl

Wnioski, dyskusja

• Kilka pytań:– Więcej dobrego czy złego?– Czy branża powinna organizować działania mające

na celu ograniczanie szarej strefy?– Wprowadzanie kodeksów etyki biznesu?

17



www.polskieszyby.pl

Dziękuję za uwagę

[email protected]

18

szara strefa w budownictwie przyczyny, konsekwencje, sposoby zwalczania zjawiska

Documents