Türkçesi Adil Demir

K A S T A Ş Y A Y I N E V İ

SAVAS SANATIa•

Çinli f i lozof savaşçı SUN-TZU'nun günümüzden 2500 yıl önce yazdığı SAVAŞ SANATI isimli bu eserin

1 3 bölümden oluşan 3 8 4 SAVAŞ TEORİSİ günümüze kadar tüm stratej i uzmanlarının ve Harp Akademi ler inin

temel kaynak kitabı olmuştur ."SAVAŞMADAN KAZANMAK" prensibini

ana doktr in olarak alan bu eser:Takt ik ve stratej ik savaşlara yol gösterdiği kadar,

günümüz ekonomik ve sanayi savaşlarına da kılavuzluk etmekte, E K O N O M İ S T ve POLİT İKACILARA da yol gös termektedi r .

Thomas Cleary'nin 1910 basımlı "T he Ar t of W a r "

adlı eser inden Adil Demir tarafından çevri lmişt ir.

ISBN: 975-6 544-36-8

Çeviri ©ADIL DEMİR

Yayınlayan KASTAŞ YAYINEVİ Tel: 0212- 5205970

Kapak Tasarım RENK AJANS

M. TANJU AK AD

Baskı & Cilt KUŞAK OFSET

Himaye-i Etfal Sokak Yıldırım işhanı No: 1-2-3

Cağaloğlu - İstanbul Tel: 0212-5274103

Üçüncü Baskı Mart 2008

SUN-TZU

SAVAS SANATIo

S A V A Ş M A D A N K A Z A N M A K D O K T R İ N İ

E K O N O M İ S T VE P O L İ T İ K A C I L A R A

Y O L G Ö S T E R E N E S E R

K A S T A Ş Y A Y I N E V İ Himaye-i Etfal Sok. No: 6

Dr. Orhanbey iş Hanı Cağaloğlu - İstanbul Tel: 021 2 520 59 70 Fax: 021 2 511 36 68

E-mail: kastasvavinevi@amai l . com

SUNUSa

SAVAŞ SANATI BARIŞIN KİTABIDIR

Bundan yaklaşık iki bin beş yüz yıl ö n c e ünlü fi lozof savaşçı Sun Tzu tarafından yazılmış olan Savaş Sanatı(Sunzi bingfa) adlı bu eser, savaş stratejileri tarihinin enprestijli ve etkileyici eseridir. Savaş Sanatinın teorileri iki bin beşyüz yıldır tüm askeri lider ve strateji uzmanlarına kı­lavuzluk ettiğ i g ibi bugün de gerek Asyalı idareci ve po liti­kacılara gerekse modern işadamlarına yol göstermektedir.

Feodal toplumdan modern topluma neredeyse bir gecede geçme becerisini gösteren Japonya'da bilim adam ­ları, Sun Tzu'nun klasik öğretilerini, modern çağın siyaset ve iş yaşamına büyük b ir başarı ile uygulamışlardır. Ger­çekten de bugün pek çok kimse, Japonya'nın bugünkü ba­şarısında. Sun Tzu'nun ünlü Savaşmadan kazanmak enbüyük başarıd ır,' doktrininin büyük ro l oynadığı konu­sunda birleşmişlerdir.

Savaş Sanatı bugünün iş dünyası içindeki bitmekbilmeyen rekabet konusunda gerek kişisel, gerekse ulusla­rarası çekişme ve mücadelenin ana hatlarına ışık tutar. Ki­tabın okurlarına verdiği ana fikir yenilmez olabilmek, sa­vaşsız zafer kazanmak, savaş ve rekabetin fiziğinin, ps i­kolojisinin ve politikasının doğru analizi ile rakiplere karşı üstünlük kazanmanın yollarının anlaşılmasıdır. Kitap büyükb ir dikkatle okunarak değerlendirildiğinde bugünkü acıma­sız iş yaşamında hemen her zaman benzer koşullarla kar­şılaşılabileceği görülecek ve Sun Tzu'nun derslerinin pratik kullanımının uygulama becerisine sahip işadamlarına sağ­layabileceği yararlar kolaylıkla bulunacaktır.

Bence. Savaş Sanatı sadece askerlerin ya da tarih öğrencileri ya da araştırmanlarının yararlanacağı b ir kitap

olmaktan çok bugünün dünyasındaki kullanım ve yarar­lanma alanını en çok iş dünyasındaki sınırsız savaş orta­mında bulacak ve bu ikibinbeşyüz yıllık eseri okuyarak, doğru yorumlamayı becerecek akıllı iş adamlarının vaz ge­çilmez el kitabı olacaktır.

Sun Tzu'nun Savaş Sanatı incelendiğinde Doğu As­ya'da, gerek psikolojinin, gerekse bilim ve teknolojinin te­melini oluşturan Taoizm'den önemli ölçüde etkilendiği gö­rülür. Hatta, bugünkü Uzak Doğu'ya özgü dövüş yöntem le­rinin de Taoizm'den ve dolayısıyla Savaş Sanatindan enazından esinlenmiş olacağını bize düşündürür. Bilindiği gibiUzak Doğu dövüş yöntemleri de benzer felsefe içinde m i­nimum güç kullanımı ile hasmına maksimum zarar ver­meye, gereğinde geri çekilir gibi manevra yaparak düşmanıgafil avlamaya yöneliktir. Kitabımızın Savaş Sanatı bölümütam anlamıyla okunduğunda bu savaş modelinin felsefesidaha iyi anlaşılacak ve Çin dövüş felsefesi olan 'savunmasaldırısı' prensibi daha iyi anlaşılacaktır.

Çin tarihi boyunca Taoizm, insan düşünce ve davra­nışlarından dalgalanmaların belirleyici gücü olmuştur. Ya­şamın, birbiriyle sürekli çelişen güçlerin karışımı olduğunuöneren Taoizm, maddesel ve zihinsel gelişmeyi öne çıkarır,teknolojik gelişmeyi vurgularken aynı gelişmenin yarata­cağı tehlikelere de dikkat çeker; sürekli olarak insanlığınmaddi ve manevi yönlerinin dengelenmesine çabalar. Si­yaset alanında da Taoizm aynı şekilde hem yönetenin,hem de yönetilenin yanında durarak zamanın ihtiyaçlarıçerçevesinde iktidarların oluşmasına ya da yıkılmasınadestek olmuştur. Bu nedenle Tao düşüncesini yansıt­makta olan Savaş Sanatı, sadece savaşın değil aynızamanda barışın da kitabıdır.

A D İ L D E M İR

İSTANBUL ŞİŞLİ 26 A ğ us t os 2001

6

İ Ç İ N D E K İ L E R

A- SAVAŞ SANATI BARIŞIN ANAHTARIDIR

Savaş Sanatı Ve Iao i /m...........................................................................9Savaş Sanatının Yapısı ve içeriği........................................................ 25Iaı i l ı i Çerçeve...........................................................................................38

B- SAVAŞ SANATI(Tam metin olarak 13 Bölüm 384 Madde)

Bölüm I Planlama (25 Madde)....................................................43Bölüm II Savaşın Maliyeti (19 Madde) ....................................... 46Bölüm III Savaşta Strateji (19 Madde)........................................ 49Bölüm IV Takt ik (20 Madde)..........................................................52Bölüm V Enerji (23 Madde)............................................................54Bölüm VI Gücün Kullanımı (34 Madde)...................................... 57Bölüm VII Savaşta Manevra (37 Madde)..................................... 61Bölüm VIII Takt ik Değişt i rme (14 Madde) ....................................64Bölüm IX Ordunun i lerlemesi (45 Madde) .................................66Bölüm X Arazı Faktörü (31 Madde)............................................ 70Bölüm XI Arazide Dokuz Konum (68 Madde)...........................74Bölüm XII Ateşle Saldırı (22 Madde)............................................. 81Bölüm XIII Casusluk Ve ist ihbarat (27 Madde)...........................85

C- YORUM LA RLA SAVAŞ SANATI

SAVAŞ SANATI YORUM CULARI .................................................... 87YORUMLARLA SAVAŞ SANATI...............................................93-233

Kastaş Yayınları diğer savaş dizileri ve anılar................... 234-240

7

SAVAS SANATI VE TAOİZMa

Eski bir Çin ö y k ü s ü n e göre , bir z a m a n l a r bir Çin s o y ­lusu, zamanın ın en ileri bi l im a d a m l a r ı n d a n o la rak kabul edi len üç ka rd e ş o ta c ı dan en g e n c i n e , a ra la r ı nda n en ü s ­tün olanın k im o l d u ğ u n u s o rm u ş .

Otac ı c eva p ve rmiş , "En büyük a ğ a b e y i m , has ta l ı k la ­rın ruh unu g ö r ü p , daha o r taya ç ı k m a d a n yok et t iği için, şöh re t i evinin duv a r l a r ı nd a n dışarı ç ıkmaz . "

" O r ta n c a k a rd e ş i m , hastal ık lar ı o r t aya çıktığı anda yo k eder, bu n e d e n le onun şöh re t i de yaşad ığı maha l len i n dışına ç ıkmaz . "

"B ana g e l in ce , ben dam ar la r ı açar , şu ru p l a r hazır lar, masaj y a p a r ı m . Bu neden le ş ö h r e t i m her ye re yayılır."

"Ş imd i size so ra r ım hang i m iz en üs tün?"Bu konu üzer ine y o r u m y apan bir M ing d ö n e m i b i l ­

gesi , " işte, l ider ler , k o m u t a n l a r ve ülkeyi y ö n e te n tü m y ö ­net i c i le r için b u n d a n daha öneml i bir kıstas b i lm i y o ru m " der.

Yaşlı o tac ın ın söz le r ine para le l l i k g ö s t e r e n Sun Tzu 'nun fe l s e fe s i de, aynı şek i lde e l i nden g e l d iğ i n c e ça t ı ş ­mayı g e r e k s i z k ı lmaya yönel i kt i r . B üyük ustanın ünlü d e ­yişi, " D ü ş m a n ordu lar ını s a v a ş m a d a n y e n m e k en büyük ustal ıkt ı r ," bu d ü ş ü n c e y i yans ı tan en b üyü k örnekt i r .

Yine aynı o tacının söy led iğ i gibi Sun Tzu'ya göre de, sa va şm a n ı n çeşi t l i sev iye ler i vardır. En usta ko m u t a n , d ü ş m a n tuzak la r ın ı boşa çıkart ı r , o n d a n daha az d e n e y i m ­lisi, d ü ş m a n ı n d e s te kç i le r in i yo k eder ; daha son ra geleni , d ü ş m a n ı n asker i g ü ç l e r i n e saldırır; en kötü k o m u t a n ise su r la r la çevr i l i kent le r i k u ş a tm a y a kalkar.

Ö y k ü d e k i en büyük ka rdeş in hastal ık lar ı ö n c e d e n t e ­davisi n e d e n iy le k i mse ta r a f ı ndan t a n ı n m a m a s ı ö r n e ğ i n d e

o l d u ğ u gibi , Sun Tzu da, eski ç a ğ l a r d a yaş am ış en değer l i savaşç ı ve ko m u t a n la r ı n savaş lar ı , as l ında daha savaş b a ş l a m a d a n önce kazanmış o lma la r ı neden iy le ta r ihç i le r ta r a f ı n d a n ye te r in c e b i l i n m ed ik le r i n in , bu neden le de tar ih ta r a f ı n d a n g e re k t iğ i kadar d e ğ e r l e r i n in anlaş ı larak, ö d ü I - l e n d i r i lm ed ik le r i n i n altını çizer.

Eldeki güç l e r in m i n i m u m kul lanımı ile m a k s i m u m b a ­şar ıya u laşmayı a m a ç l a y a n Sun Tzu 'nun S a v a ş m a d a n K a ­z a n m a st rate j is i , gene l hat lar ı y la Çin tar ih in in p o p ü le r k ü l ­tü r le r in i o l uş tu ra n Tedav i Sanat ı ile Dövüş Sanat ı 'nın i lham kaynağ ı olan Tao is t d ü ş ü n c e n i n d a m gas ı n ı taş ımak ta d ı r .

Tao is t d ü ş ü n c e n i n Savaş Sanatı üze r indek i e tk i s i b i ­l im a d a m l a r ı n c a yüzyı l lardı r i nce len ip ya z ı l ma k t a ve Savaş Sanat ı s t ra te j i s in in klasik l iği T ao i zm fe ls e fe s in in g e r e k f e l ­sef i , g e r e k s e siyasi ça l ı şm a la r ı nda da kabul ed i lm e k t e d i r .

B u n d a n yak laş ık ikibin beşyüz yıl önce , Çin' in i ç inde b u l u n d u ğ u iç ve dış savaş lar s ü r e c i n d e yazı lmış olan S a ­vaş Sanat ı da y ine aynı d ö n e m d e d o ğ a n Tao Klasiği Tao- te Ch ing (Yol ve Güç) ile b i r l i kte aynı Çin h ü m a n i z m a k ı ­mının sosya l koşu l la r ından es in lenmiş t i r . Savaş k o n u s u n a d u y g u s a l o l m a k ta n çok akılcı bir yak la ş ım g ö s t e r e n Sun Tzu bizlere, sava şm an ın nede n le r i n in d o ğ r u an laş ı lmas ın ın savaş s o r u n u n u ne şek i lde ç ö z ü m e k a v u ş tu r a b i l e c e ğ in i , hat ta ça t ı şma la r ın daha o r t aya ç ı k m a d a n ne şek i ld e ö n l e ­n e b i le c e ğ i n e kı lavuzluk e tm e k te d i r .

Bi l im adamlar ı , Tao is t d ü ş ü n c e n i n Savaş Sanat ı ü z e ­r indeki etk i l er ini yüzyı l lardı r ya zm a k t a , buna karşı l ık Tao is t d ü ş ü n c e n i n fe l sef i ve si yasal dok t r i n l e r i de Savaş Sanatı s t ra te j i s in in klasik l iğ ini kabul e t m e k t e d i r . Savaş Sanat ı 'n ın ön e rd iğ i bi lginin yüce l iğ i , bu bi lg inin s a ğ l a y ac a ğ ı Y en i lm ez ­lik Ye teneği ve bunun s o n u c u n d a g e l ec ek , 'Savaş tan C a y ­dırıcı l ık' da Tao is t deyiş o lan , "d er i n bi lgi ve güç lü d a v r a ­n ış ın bir yansıması o larak kabul ed i lm e k t e d i r .

Savaş Sana tı 'na göre , usta savaşçı ça t ı şm a p s i k o l o ­j isi ve mek an izma la r ın ı öy les ine iyi bi l ir ki, d ü ş m a n ı n her

ha reke t in i de rh a l a lgı layıp, her olası l ığa u y g u n en doğa l manevray ı en az güç kul lan ımı ile uygular .

Eski çağ lar ın Tao is t ç a l ı ş m a l a r ı n da n , C h u n g - h o chi (D e n g e ve A r m o n i Ki tabı) Ta o is t b i lg inin ve p ra t iğ in savaşçı üze r indek i etk i s in i aşa ğ ıd ak i söz le r le tan ımla r :

Derin bilgi, sıkıntıyı sıkıntının oluşmasından önce, tehlikeyi tehlikenin oluşmasından önce, yok olmayı yokolmadan önce, belayı bela gelmeden önce kestirebilmektir.

Güçlü davranış, beden tarafından zorlanmadanönce bedeni eğitmekte, zihin tarafından idare edilmeden önce zihni hazırlamakta, dünya tarafından yönetilmedendünya üzerinde çalışmakta, görevlerin baskısı altında kal­madan görevleri yerine getirmektir

Derin bilgi prensibi ile sıkıntıyı düzene, tehlikeyi güvene, yok olmayı varolmaya, belayı başarıya döndüre- bilmek mümkündür. Güçlü davranış ile beden uzun ya­şama, zihin ile derin düşünce yeteneğine, dünya barışa, görevler başarıya kavuşturulabilir

Bu söz ler in de tan ı m l ad ığ ı g ibi , Tao ya da Zen d ü ­ş ünc es i n i b e n i m s e m i ş Asya' l ı savaşçı la r ulaşt ık lar ı der in s o ğuk ka n l ı l ı k e r d e m in i s a d e c e ö l üm f i k r ine z ih in ler in i ha ­z ı r la m ak ta deği l , ama aynı z a m a n d a karş ı lar ına ç ıkaca k her t ü r d e n d e ğ i ş i k koşu l la r a l t ında, za m a n y i t i r m e d e n a n ın ­da tepk i g ö s t e r e c e k hassas l ığa u la şm a k t a kul lanı r lar .

Yine D e n g e ve A r m o n i Ki tabı de r ki:

Sessizlik içinde kavramak, çabalamadan başar­mak, görmeden bilmek bunların tümü Tao'nun duygu ve yanıtlarıdır. Sessizlik içinde kavramakla her şeyi anlamak, çabalamadan başarmak ile her şeyi başarabilmek, görm e­den bilmek ile her şeyi bilebilmek mümkündür.

Hareket oluştuktan sonra hissedip anlamak, anla­mak sayılmaz. Büyük çabalardan sonra başarmak, başarı sayılmaz. Gördükten sonra bilmek, bilmek sayılmaz. Bu üç durum hissetme ve karşılık vermekten uzaklaşmayı göste­rir.

Gerçekten de olayları oluşmadan önleyebilmek, hissedebilmek ve görebilmek birbirlerine bağlı olarak geli­

şen yeteneklerdir. H içbir şey anlaşılmadan hissedilemez. karşılıksız hiç b ir şey elde edilemez, hiç kimse fayda gör­meyeceği b ir yere gitmez

Tao is t d ü ş ü n c e n i n a m a ç l a r ı n da n biri de y a ş a m d a k i çeşi t l i o l u ş u m la r a karsı en uygun hassasl ığı ve karşı l ıkd d d d J d

v e r m e ye te n e ğ i n i g e l i ş t i r m e y e ya rd ımc ı o lmakt ı r . Aynı akım a l t ındak i Savaş Sanat ı da ö ğ re n c i le r in e sayısız kaynak ve po tans iye l sunar.

Aynı ka v ra m iç inde gel iş t i r i ld iği d ü ş ü n ü l e n uzak do ğu dövüş sanatı da y ine Tao izm etkisi a l t ında, M Ö . 3 .Yüzy ı lda ya şamış olan e fs anev i Sarı i m p a r a t o r za m a n ı n a kadar ger i g ider . E fsaneye g ö re Sarı im p a ra t o r vahşi kabi le ler i , k e n d i ­s ine Tao is t bir b i lge ta r a f ın dan öğ re t i l e n sihir l i dövüş y ö n ­tem le r i ile ele geçi r i r . Bu dövüş m e t o d u n u n p rens ip le r i de Sun Tzu 'nun savaş b i l im indek i b i reyse l savaş ve s a v u n m a tek n i k l e r i n i n kaynağ ın ı o luş tu rur .

Sarı i m p a r a t o r 'd a n bin yıl sonra , Çin ' in i ç inde b u l u n ­du ğ u köle t o p l u m mode l in i sona e rd i r e r e k Çin 'e hü ma n is t y ö n e t i m kavramını tan ış t ı ran savaşçı k o m u t a n l a r da Taoist d ü ş ü n c e n in bir d i ğ e r öneml i klasik eser i o lan, anal i t ik ve düş ünse l öğ re t i l e r i n ver i l diğ i / Ching adlı eser i yazmış lardı . / Ching özel l i kle dövüş sanat lar ı ve k las ik sana t için yol gös t e r i c i o l m u ş tu . / Ching'in tem e l p rens ip le r i Sun Tzu 'nun savaş y ö n t e m l e r i n d e öne ç ıkarak g e l e n e k s e l Taoist e ğ i t i ­min b i reysel s a v u n m a ve savaş tek n ik le r i tem e l le r i n i m e y ­dana ge t i rm iş t i .

/ Ching'ten sonra k i en öneml i Tao is t be lge Tao-te Ching'dir. Aynı Savaş Sanatı gibi M Ö . b i r inc i binin o r t a la ­r ında Çin' i m a h v e d e n iç savaş lar s ı ras ında ka le m e al ınan Tao-te Ching de savaş kavramı k o n u s u n d a Savaş Sa- nat ı 'na o ld uk ça para le l bir yak laşım gös te r i r . Savaşın k a ­zanan la r için bi le yıkıcı o ld u ğ u n u , ç o ğ u za m a n üret imi e n ­gel led iğ in i , zo run lu ka l ın ma d ık ça savaş tan kaçını lması g e ­rekt iğ ini vurgu la r .

Tao öğretilerine inanan b ir lider, dünyayı silahla zorlamaya kalkmaz, çünkü bu tür zorlama aslına geri dö­ner, ordunun bulunduğu yerde sadece çalılar biter, büyük savaşları bereketsiz yıllar takip eder

Silahlar uğursuz aletlerdir Silahtan başka çözüm kalmadığında bile soğukkanlı olmak, açgözlülükten kaçın­mak, zaferi kutlamamak yapılacak en iyi şeydir Zaferi kut­layanların gözünü kan bürümüştür ve bu tür insanların dünyaya yararı olamaz

Benze r yak laş ım i ç indek i Savaş Sanatı da ö fke ve a ç g ö z l ü l ü ğ ü yen i lg in in te m e l ned e n le r i o la rak tan ımlar . Sun Tzu 'ya g ö re savaşı kazanan savaşç ı , duyg u sa l l ı k t a n uzak, s o ğ u k k a n l ı , karar l ı savaşçıdı r . Ö fkel i , kızgın, öç a lma p e ­ş i nde olan savaşç ı k a y b e t m e y e m a h k u m d u r . Tao - te Ch ing der ki;

Askerlikte başarılı olanlar askercilik yapmazlar, savaşta iyi olanlar kızmazlar, düşmanlarına karşı galip ge­lenler, düşmanlarına karşı herhangi b ir duygu beslemezler.

Sun Tzu der ki; " S a v u n m a d a başarı l ı o lan lar to p r a ğ ın tü m d e r i n l i k le r i ne sak lanabi l i r , sa ld ı r ıda başarı l ı o lan lar ise gö k le r i n en y ü k s e k k a t m a n la r ı n d a m a n e vr a yapar lar . Bu şek i ld e kend i le r in i ko ru y a r a k kesin za fe r e ulaşır lar."

Be n z e r yansımayı t i c a re t d e y i m l e r i n d e de görebi l i r i z, "iyi t ü c c a r hâz ineler in i s a k l a y a r a k h içb i r şeyi y o k m u ş gibi g ö s te r i r , " ya da "iyi usta iz b ı r ak ma z . " Bu dey imle r , Tao k l a ­s iğ inin ve g e l e n e k s e l uzak d o ğ u d övü ş sanat ının ilk ö ğ r e n ­ci ler i o lan Zen Bu d is t le r in ce kendi sana t lar ın ı i fade e t m e k am a c ı y la b e n i m s e n m i ş t i r .

Tao Yasalar ında siyasi ö r g ü t l e n m e n i n g e r e k sivil g e ­rekse asker i yön le r i ile i lgili yazı lar b u l u nm a k ta d ı r . Savaşan Eya le t le r in d r a m a t i k s o n u n u ta k i b e n i k t idara ge len Han H a n e d a m ' m n baş la r ında yazı ldığı b i l inen ve Tao klasik ler i a ra s ı nda ön em l i bir ye re sah ip o lan Huan Efendi ler i (Hua i- nan- tzu ) adl ı k i tap ta bir ta m b ö l ü m Savaş Sanatı 'nın te m e l öğe le r i n i o lu ş tu ra n Taois t savaş b i l im ine ayrı lmıştır .

Saı/aş sanatında stratejinin anlaşılmazlığı en ö ­nemli unsurdur. Duruş belirsiz, hamleler öngörülemez o ­lunca. hamleye hazırlık yapmak imkansızdır.

B ir komutanı savaşta yenilgiden uzak tutup, zafer kazandıran şey öngörülemeyen akılcılığı ile izi algılanama- yan hareket tarzıdır

Yalnızca durumu bilinmeyene etki edilemez. Bilge­ler öngörülmezlik pelerinine saklanır, böylece duyguları a l­gılanamaz; belirsizlik içinde hareket ederler, o zaman yol­ları kesilemez.

Savaş Sa na t ı ' n da Sun Tzu, "O l ab i ld iğ i nce giz len, öyle ki g ö r ü n m e z ol. O l a b i ld i ğ in c e g izeml i ol, öyle ki sesin bi le i ş i t i lmesin. O za m a n düşm a n ı n ın kader i senin e l indedi r . " der.

G er ek Sun Tzu, g e r e k s e Huan Efendi ler i bir araya g e l e r e k ça t ı şmanın o r taya ç ı ka m a y a c a ğ ı , za fer in ise nor ­mal insanlar ın gözüy le g ö r ü l e m e y e c e ğ i d ü ş ü n c e s i n d e k i bir fe l sef i bakış üzer in de bi r leşi r ler . Sun Tzu 'nun Savaş Sanatı gibi Huan E fendi le r i ' n in s t ra te j i l er i de, ça t ı şmay ı en son ç a ­re o la rak am a yine de en katı kural lar al t ında, d o ğ ru bir l i ­de r l i k le yapı lması g e r e k e n bir o p e ra s y o n o la rak algı lar lar .

Bir komutan kendi başına görmeli, bilmelidir Bu­nun anlamı, komutanın başkalarının göremediğini görmesi, başkalarının bilemediğini bitmesidir. Başkalarının göreme­diğini görmek parlak zeka, başkalarının bilemediğini bilmek üstün zekadır ilk kazanan parlak, üstün zekalılardır. Çün­kü sadece onlar saldırılması olanaksız yerlerde savunma yapabilir, direnilmesi imkansız yerlere saldırabilirler.

Tao izm' in çok sıkı asker i kural lar ı ruhsal prat i k le p a ­ralel l ik göster i r . Tao is t öğ re t i ve e ğ i t i m d e barış ve savaş kavramlar ı gen iş bir ç e r ç e v e i çinde kul lanılır. / Ching adlı e s e rd e de bel i r t i l d iğ i üzere Tao is t u y g u la m anı n ana p r e n ­s ip le r i nde n birisi , hem f i zi ksel hem de ps iko lo j i k an la m la r i çe ren , "boş luk ve do lu luk " yöne t im id i r .

Savaş Sana t ı ' nda ta m bir b ö l ü m ü n ayrı ldığı boş lu k ve do lu luk yön e t im i , Tao is t dövüş sanat ının f iz iksel u y g u ­

11

l amalar ının k a y n a k ç a la r ı n d a n o l d u ğ u gibi , asker i o l sun sivil o lsun h ü k ü m e t le r i n ö r g ü t s e l ve s o s y o p o l i t i k t e m e l le r i n i de o luş tu ru r . B o ş lu k ve D o lu luk anlayışını kesin başar ının yolu o la rak aç ık layan Huan E fend i le r i d ü ş ü n c e le r in i şu şek i lde yansıt ı r lar :

Bu bir "Boşluk" ve "Doluluk" meselesidir Astlar ile üstler arasında ayrılık varsa, komutanlar ve subayları b ir­birlerine etki edemiyorsa, birliklerde tatminsizlik oluş­muşsa, buna "Boşluk" denir. Sivil Yönetim akıllı, askeri yö­netim iyi, astlar ile üstler tek b ir düşüncede, istek ve ener­

jile rin i birleştirmişlerse buna "Doluluk" denir.Becerikli lider halkını enerjiyle besleyerek , baş­

kalarının "Boşluklarını da doldurabilirken; beceriksiz lider başkalarının "Doluluğu" önünde kendi halkının enerjisini boşaltır.

Adalet ve refah tüm halka ulaştığında, devlet çalış­maları ulusal krizlere çözüm olabildiğinde, göreve o pozis­yona layık olanlar atandığında, planlama zayıf ve güçlü noktaları görebildiğinde, başarı kesindir.

Asker i g üç l e r in si yasal te m e l l e r i , ya da her ö r g ü t ile ilgili sosya l t e m e l l e r de / Ching adlı eser in öğ re t i l e r i a ras ın da yer alır. Savaş Sa na t ı ' n da bu ko n u y a özel ö n e m ver i lm iş, ki tabın ilk b ö l ü m ü s t ra te j i k o l a ra k rak ip le re, et i k d e ğ e r l e re , sosya l düzen e , yö n e t i m i n p o p ü la r i t e s in e ya da gene l a h ­laka ayrı lmışt ı r . Sun Tzu'ya g ö re uygun koşu l la r a l t ında k ü ­çük bir g r u p bü yük bir g r u b a karşı gal ip ge leb i l i r ve bu k o ­şul ları da ada le t , düzen , d a y a n ış m a ile ahlak o luş tu ru r . Bu husus da y ine Huan E fend i ler i ta r a f ı n d a n asker i s t ra te j i için v u r g u l a n a n ö ne m l i , ön cü Çın d ü ş ü n ü ş le r in d e n d i r .

Güç yalnızca geniş b ir arazi ile büyük nüfus toplu­luğu değildir. Zafer sadece güçlü silahlarda değildir. Gü­venlik sadece yüksek duvarlar ya da derin çukurlar mese­lesi değildir Otorite sadece kesin emirler ile katı cezalar değildir. Yaşayabilen b ir örgüt kurabilenler sayıları az da olsa yaşayabilirler, oysa can çekişen toplumlar büyük o l­salar bile yok olurlar

Bu konu M Ö . Ü ç ü n c ü yüzyı lda yaşamış , Sun T z u 'n un öğre t i l e r in i ta k ip e d e r e k büyü k bir ş ö h r e t e ulaşan' , eski Çin' in en ünlü asker i s t rate j i u z m a n l a r ı nd a n Z h u g e Liang ta r a f ı ndan da vu rg u l a n m ış t ı .

Askeri operasyonların Tao'su savaşçıların uyu­munda yatar Asker arasında uyum olması halinde asker, üzerinde baskı olmasa da doğal olarak tüm gücüyle müca­dele eder. Ama. askerle subaylar arasında itim at yoksa, savaşçılar kendilerini savaştan uzakta tutar: güven duya­cakları em irleri duymayan asker gizli gizli konuşmaya ve eleştirmeye başlar. Orduda ikiyüzlülük çıktığında komutan eski bilge kralların tüm aklına bile sahip olsa, basit b ir köy­lü sürüsünü bile yenebilmek olanaksız olur. Bu konuda es­ki b ir atasözünü akıldan çıkarmamak gerekir." Askeri ope­rasyon ateşe benzer: kontrolden çıkarsa kendini yakar, b i­tirir. "

Z h u ge 'n in dehas ı öy les ine bü yü k tü r ki, bü tü n yazıları , ç i z imle r i ve kendis i hak k ın d a yazı lan her şey T a o c u y a s a ­larda yer alır.

Eski çağlarda iyi yöneticiler silahlanmadılar, iyi si­lahlananlar savaş hatları kurmadılar, iyi savaş hatları ku­ranlar savaşmadılar, iyi savaşanlar kaybetmediler, iyi kay­bedenler ölmediler.

Bu sözler, savaşın en son çare o l d u ğ u d ü ş ü n c e s in i , T a o - t e Ching ' in bi r d e vam ı olan Savaş Sanat ı ' nın ana f ikr i o lan, s a v a ş m a d a n k a z a n m a k dok t r in i ' n i v u r g u l a m a k t a d ı r . Z h u g e Liang ayr ıca T a o 'n u n klasik ö ğ ü d ü n e de b ü y ü k ö ­nem veri r. "Si lahlar kö tü k e h ane t i n araçlar ıdı r , bu nede n le kul lanı lması kaç ın ı lmaz o l m a d ı k ç a ku l lan ı lmamal ıd ı r . " A n ­cak Liang da Ta o 'n un tar ih i tezi olan 'or i j inal i nsanl ık d e v r i ­nin art ık sona e r m iş o l d u ğ u ' d ü ş ü n c e s i n e ka t ı lmak tad ı r . L iang da Sun Tzu gibi iç savaş s o r u n u n a eğ i lm iş ve bu n e ­de n le çal ışmalar ı daha ço k ü lkenin g e r e k s i yasal g e r e k s e asker i emn iy e t i ne yö n e l i k p ra t ik öğ re t i l e r l e akı lcı y a k l a ş ı m ­lar üzer ine odak lanmış t ı r .

16

Askeri meselelerin yönetimi sınırlardaki ya da sınır bölgelerindeki sorunların yönetimindedir. Bu yönetim tarzı, otonte ve askeri cesaretle, direnenlerin ve asilerin yok edi­lerek vatanın korunması ve ülke barışının sağlanmasıdır. Medeniyetin askeri hazırlığa ihtiyacının en büyük nedeni budur.

Hayvanların pençeleri ve dişlerinin amacı da bu­dur Eğlenirken birbirleriyle oynayıp, kızdıklarında da b ir­birlerine saldırırlar. İnsanların pençeleri ya da dişleri yok­tur, insan bu amaçla zırh ve silah kullanarak kendini savu­nur.

Ülkeler de yine bu amaçla ordular besler, hüküm­darlar aynı amaçla bakanlar kullanır. Yardımcılar güçlüyse, ülke güvendedir, yardımcılar zayıfsa ülke tehlikededir.B u ra d a Zhug e , Sun Tzu 'n un l ider l ik d ü ş ü n c e le r in i t a ­

kip e t m e k t e d i r . Sun Tzu'ya g ö r e hem sivil hem de asker i l i ­de r l i k en fazla ö n e m ve r i lm es i g e r e k e n unsur la rd and ı r . Z h u g e de, Sun Tzu ve Huan E fend i le r i ' n in l ider l ik g ü c ü n ü n kişisel n i te l ik lere ve p o p ü le r b i l ince bağl ı o ld u ğu d ü ş ü n c e ­s ine ka t ı lmaktadı r . Tao is t d ü ş ü n c e y e g ö re l ider l ik m a d d e s e l o l d u ğ u kadar ahlak i bir kav ram dı r ; ahlak i g ü c ü n kend is in i , hem insanın öz kon t ro lü hem de başkalar ı üze r ind ek i etkisi ş e k l in d e g ö s t e r d i ğ i n e inanıl ır. Ulusal s a v u n m a n ı n gücü ha k k ın d a Z h u g e şunları yazar:

Sonunda her şey komutanların askeri liderliğine olan güvene kalır Popüler olmayan b ir komutandan ne ül­kesine fayda gelir ne de ordusuna.

Bir ka ra k t e r tahl i l i y ö n t e m i n e gö re , p o p ü le r o l m aya n k o m u t a n halkını inkar eden ko m u t a n d ı r . Sun Tzu, gönü l b i r l i ğin i gü ç l ü o lmanın ana kaynağ ı o la rak vu rgu la r . Sun Tzu 'n un min ima l i s t savaş fe l se f es i , t o p l u m u n o r t ak ilgi alanı f i k r i n d e n besleni r . Z h u g e Liang y ine Tao - te C h in g ' d e n alıntı y a p a r a k akıl l ı savaşç ın ın t o p l u m u n tü m ü y le i lg i l end iğ in i b e ­lirtir. "Si lahlar kötü keh ane t in araçlar ıdı r , bu n e d en le ku l la ­nı lması kaçını lmaz o l m a d ı k ç a ku l lanı lmamal ıdı r . "

Z h u g e , s trate j is i o l m a y a n savaş tan ve g e r e k ç e s i o l m a y a n ç a t ı ş m a d a n ka ç ın m a d ü ş ü n c e s i ile Savaş S a ­

17

natı 'nın yakın bi r inanırı o l d u ğ u n u göste r i r . "Si lah k u l la n ­manın te k yolu, s t ra te j is i ö n c e d e n be l i r l enmiş o p e r a s y o n ­lardır. B u lu n d u ğ u n arazi ve ikl im koşul lar ını d i kka t le incele, halkının ka lb ine bak. A sk e r i n e teçh iza t ın kul lanımı ha k­kında eğ i t im ver, ödül ve ceza y ö n t e m le r in i n açık o lmas ına özen gös te r , d ü ş m a n ı n st rate j is in i i ncele, y o l unu n üz e r i n ­deki teh l i ke l i g e ç i t l e re d ikka t et, güvenl i ve teh l i ke l i bö lgeler i ayırt et, iki ta raf ın da koşul lar ını araşt ır , ne za m a n i l e r lemek ya da ger i ç e k i l m e k g e re k t iğ in i iyi gör, koşu l lar ın z a m a n l a ­mas ına a d a p te ol, saldırı g ü c ü n ü a r t ı r ı r ken sav unma nı kuvve t lendi r , asker l e r i n i ye te n e k l e r i n e g ö re ödü l lend i r , za ­fe r planları hazır la, ö l üm ve ya ş a m me se le s in i göz ön üne al. O r d u n u , a n c a k tü m bunlar ı ye r ine g e t i r d i k t e n son ra ve yalnızca ta m g ü v e n e sah ip k o m u t a n la r ı n k o m ut as ı al t ında d ü ş m a n üs tüne g ö n d e r e b i l i r s i n . "

Sun Tzu 'nun Savaş Sanat ı ' na g ö re savaş ta başarının anahtar ı olan sü ra t ve k o o rd i n a s y o n s a d e c e s t r a te j i k hazır­lığa deği l , l ider l iğ in en büyük dayanağ ı olan ps iko lo j i k d a ­yan ış m ay a da bağl ıdır . Z h u g e şöyle yazar:

Komutan, ülkesi için yararlı b ir araçtır. Önce stra­tejiyi belirleyip, sonra da uygulamayı yöneten komutanın komutası akıntı içinde yüzmeyi başaran b ir dal gibidir. Düşmanı ele geçirişi b ir şahinin avına saldırışıdır. Sakin­ken gerili b ir yay, harekete geçtiğinde çalışmaya başlayan bir makine gibi.durdurulmaya çalışıldığı yere girer, en güç­lü düşman bile kendisine direnemez. Şayet komutanın gö­rüşü yetersiz, askerleri hızlı değilse, üzerinde fikir birliği olmayan b ir strateji, elinizde bir milyon kişilik b ir ordu bile olsa düşmana gerekli korkuyu veremez.

Sun Tzu 'nun klasik e s e r i n d e n , 'başarı l ı s t ra te j in in en büyük el k i tabı ' o l a ra k bahs e d e n Zh uge , asker i ö r g ü t l e n m e ile ilgili kendi d ü ş ü n c e le r in i Savaş Sanat ı 'n ın ana t e m a l a ­rını to p a r la y a r a k özet ler . Görüş le r i ge ne l l i k le Tao is t g e l e ­nek ten k a y na k la nan savaşçı eğ i t imi ve ruhu üzer inde o d a k ­lanır.

18

Size düşmanlık göstermeyenlere kötü düşünceler beslemeyin. Size karşı çıkmayana saldırmayın. B ir mü­hendisin verimliliği yalnızca b ir uzmanın gözleriyle ölçüle­bilir. Savaş planları yalnızca Sun Tzu'nun stratejisi ile ha­zırlanabilir

Sun Tzu'yu t a k i p ed e n Z h u g e , b e k l e n m e d i k b a s k ın l a ­rın ve sü ra t in d ü ş m a n ı n o y u n u n u b o z m a k t a k i avanta j lar ını vu rgu l a r .

Planlama gizli, saldırı çabuk olmalıdır. Ne zaman bir ordu aynı avını kapmak üzere dalmakta olan b ir şahin gibi düşmanını ele geçirir, bendini kıran b ir nehir g ibi sava­şırsa, düşmanları onun önünde dağılıp gider. Buna ordu momentinin kullanımı denilir.

Daha ö n c e de be l i r t i l d iğ i üzere Sun T z u 'n u n Savaş Sanat ı 'n ın ana t e m a l a r ı n d a n biri de o b j e k t i f o l mak t ı r . Ese­r inde, ka rş ı laş ı laca k d u r u m l a r l a i lgili nasıl t u t k u s u z ka l ın ­ması g e r e k t iğ i n i öğ re t i r . Z h u g e bu k o n u d a da Sun Tzu ile aynı f i k i rded i r . D ik ka t le h e s a p la n m ış saldır ının avantaj lar ını bel irt i r:

Savaşta usta asker sinirlenmeyen askerdir. Za­ferde usta asker korkusuz askerdir. Bu nedenle akıllı olan savaşı önceden kazanır, oysa cahil asker kazanmak için savaşmak zorundadır

Bu ra d a Z h u g e , Sun Tzu 'n un , ye te r s iz p l an la m an ın , g ü ç ve a d a m kayb ıy la s o n u ç l a n a n ha rek a t la r ın sonuç la r ı h a kk ı n d a k i uyarı lar ını ayn en yazar.

Bir ülke gerekli malzemeyi yüksek fiyatla almak zorunda kaldığında tükenmiş, malzemelerini uzun mesa­felere taşımak zorunda kaldığında fakirleşmiştir. Saldırılar tekrarlanmama!/, savaşlar çoğaltılmamalıdır. Güç, kapa­siteyle orantılı b ir şekilde kullanılmalı, aşırı kullanmanın gücü tükettiği unutulmamalıdır. Gereksizden kurtul, ülken bu şekilde barış dolacaktır. Rekabet edemeyenden kurtul, ülken bu şekilde kazançlı çıkacaktır.

19

Z h u g e , son o la rak Tao- te Ch ing ' in , Sun Tzu 'nun S a ­vaş S a na t ı n ın ve Huan Efen d i I e r i 'n i n g e l e n e ğ i n e uyarak zafer in an l aş ı lm az olanın hakkı o l d u ğ u n u yazar:

Başarılı saldırı, düşmanın kendisini nasıl savuna­cağını bilemediği saldırıdır. Başarılı savunma, düşmanın nasıl saldıracağını bilemediği savunmadır. Bu nedenle sa­vunmada başarı yüksek duvarlara bağlanamaz.

Bu nedenle yüksek duvarlar, derin su çukurları gü­venliği garanti edemez. Sağlam zırhlar ve etkili silahlar da aynı şekilde güçlü olmayı garantileyemez. Düşman b ir a ­rada kalmayı tercih etmişse hazır olmadığı yerden saldır: düşman saldırı hattı kuruyorsa, seni hiç beklemediği yerde karşısına çık.

'B i l i nmez o l u rk en b i lmek' f ikr i pek çok kere zafer in anah ta r ı o la rak y i n e le n m e k t e d i r . Bu st ra te j i T aocu d ü ş ü ­nüşle Savaş Sanat ı arasındak i en gü ç l ü bağ l a rd an bir ini o lu ş tu rm a k ta d ı r .

Tao is t fe l s e fe n in öğre t i l e r in in ge t i rd iğ i p rat ik yönler i a n l a m a k bize çel işki l i g e le b i l e ce k bir i ki lemi a n la m a o lanağı sağlar . Sun Tzu 'n un bir ya ndan savaşı lanet ley ip bir y a n ­dan da savaş s t rate j i le r i ö ğ r e t m e s i bir çel işki o la rak a lg ı la ­n a b i l i r e de bu ko nuya bir de Tao fe ls e fe s i n in insan z e k a ­sına bakışı ile b a k m a k gerekl id i r .Bir bakışın aynı anda b i rb i r inden farkl ı aç ı la rdan d e ğ e r ­lend i r i lmes i ünlü bir Taoist tekn ik t i r . Çe l i şk i ve i k i l emle r bu y ö n t e m le ç ö z ü m bulur. Savaş Sanat ı 'n ın i k i lemine bir d iğ e r ö rnek, Tao - te C h in g ' d e yazılı ac ımas ız l ı k ile iyi l iğin Akl ın Yolu o ld u ğu te m a s ı n d a o rtaya çıkar.

"C e n n e t ve c e h e n n e m insancı l değ i ld i r . Orada pek ço k şey s a m a n d a n kukla köpe k le r gibi kabul edi l i r. B i lge ler de insancı l d e ğ i ld i r , o n l a r da halkı s a m a n k öpe k gibi kabul e d e r l e r . "d iy e yazmışt ı r , Tao- te Ch ing ' in ünlü f i l ozofu. Batılı bir a ra ş t ı rm an 1950 le r dek i Kore Barış An laşm as ı 'n ın he ­men a rd ındak i g ü n l e r d e bu yazıdan 'Canavar ın g e m i n d e n k ur tu lm as ı ' o la rak b a h se tm iş se de, Tao is t l e r aç ıs ından bu hiç de insanl ık dışı o larak a lg ı l an m am ış ta m te rs ine Bud is t

ö ğ r e t i d e o ld u ğu gibi bir o b j ek t i f l i k ça l ı şmas ı o l d u ğ u be l i r t i l ­mişt i r .

M o d e r n ak ıma g ö re de bu tü r bir d ü ş ü n c e bir ps ik o l og ya da s o s y o l o g u n , ü lke ler in davran ış la r ı , d ü ş ü n c e l e r i ve bek le n t i l e r in in bağ ımsız akı lcı ka ra r la r ın b i ra raya g e l m e ­s i nden çok, çev rese l fa k t ö r l e r i n etk i si a l t ında, g e r e k b i r ey ­sel g e r e k s e t o p l u m s a l k o n t r o lü n ö te s i n d e k i d e ğ e r l e r d e n kaynak land ığ ı tez ine be nz e r bir d ü ş ü n c e d e n ö tey e g i d e ­mez.

Sun Tzu 'nun k las ik e s e r i n d e de bel i r t i l d iğ i üzere Sa ­vaş Sana t ı ' nda bel i r t i l en o lgu kan d ö k ü c ü l ü k t e n ço k t o p l u m ps iko lo j i s in in g ü c ü n ü a n l a m a y a yönel i k t i r , i nsanlar ın hangi tü r d e n du y g u la r la y ö n l e n d i r i l e b i le c e ğ i n i a n l a m a k bu gücü ku l lanmay ı a rzu la ya n la r ka da r bu g ü ç t e n k a ç ı n m a k i s te ­ye n l e re de büyü k ya ra r sağlar .

Bu ışık a l t ında bak ı l d ığ ın da Savaş Sanat ı 'n ın s i l a h l a n m a y a dav e t t e n çok k o ş u l la m a üzer ine bir ça l ı şma o l d u ğ u görü lü r . Ça t ı şm a la r ın s i yasal , ps iko lo j i k ve madd i fa k t ö r l e r i n i bu şek i ld e tü m de r in l i ğ i y le anal iz e t m e k t e k i Sun Tzu 'n un meslek i ama c ı savaşı teşv ik e t m e k t e n ço k savaşın m in im iz e ed i ie re k kısa kes i lmes in i sağ la mak t ı r .

T ao - t e Ch ing bu k o n u d a da Savaş Sanatı ile p a ra l e l ­lik göster i r :

Elimde tuttuğum ve ödüllendirdiğim üç hâzinem var. Birisi şefkat, İkincisi tutumluluk, üçüncüsü ise başka­ları üzerinde öncelik iddia etmemek. Şefkatten cesaret do­ğar, tutumluluk bize görüş sahası sağlar, başkaları üze­rinde öncelik iddiasından kaçınma da yaşam güvenliği ge­tirir. Şefkati, cesareti ve tutumluluğu bırakan, alçakgönül­lülüğü terk ederek saldırganlığı tercih eden kısa zamanda yok olur. Savaşta şefkat zafere ulaştırır, savunmada şe f­kat ise güvenliği sağlar.

Klasik e s e r i n d e Sun Tzu Hoca asker i saldırıyı " d u r ­d u r u l m a d ı k ç a kendin i y a k a c a k bir a teşe " benze t i r ve k e n d i ­s ine ait ' ça t ışmas ız başar ı ' s t ra te j i s in in her za m an elde e ­d i lm e s in in her ne ka da r kolay değ i l se de 'üs tün etki l i l ik'

s t rate j i s in in gene l l i k le anlamsız vahşe t ve yok olmayı m i ­nimize e d e b i l e c e ğ i n i bizlere öğret i r . Tao is t d ü ş ü n c e y e göre başarı ç o ğ u n l u k l a hiç bir şey y a p m a d a n kazanıl ır; Savaş Sanatı s t rate j is i de neyin, ne za m a n ya p ı lm am ası g e ­rekt iğ in i b i lmen in , neyi , ne za m an yap m ayı b i lme k kadar öneml i o l d u ğ u n u n altını çizer.

Egzot i k uzak doğu savaş sanat ının d i kka t ç e k ­m e m e , b i l i nmez ve tu t u lm az o lm a gibi ni tel ik ler ini i çeren Ha reke ts iz l i k Sanat ı , Tao ism ' in Var l ık B i l im i 'nden k a y n a k ­lanır. Yine uzak doğ u dövüş ve kü l tü r tek n ik le r in i i çeren Ha re ke t Sanatı da Tao is m ' i n Yaşam B i l im i 'nden k a y n a k l a ­nır. Var l ık Bi l imi g e n e ld e zihin ile i l g i l en i rken , Yaşam Bi l imi ener j i kul lanımını i çe rm ek te d i r . Savaş Sanat ı 'nın ta m a n ­lamı bu iki kav ramın den g e s in d e d i r .

Daha ileri ça ğ l a rd a ,b u konu hakk ı ndak i bel i r l eyic i Tao is t gö rü ş Ming H a neda m 'm n ( 1 3 6 8 - 1 6 4 4 ) dör t o l a ğ a ­nüs tü k i tab ından biri olan Batı Yo lcu lu ğu (Hsi -yu chi) ile ö l ü m s ü z lü ğ e kavu şmu ş tu r . Batı Y o lcu lu ğu , M oğo l sa ld ı r ı ­ları a l t ındak i eski Ç in 'de Tao d ü ş ü n c e s i n i n öneml i d o k t r i n ­lerini hiçe sayarak , ya ş a m bi l imini i n c e le rk e n var l ık bi l imini i hmal e tm e n in , m a d d e s e l g e l i ş m e n i n üzer inde d u r u r k e n ps iko lo j i k g e l i şm en in ihmal e d i lm es in in ya da Sun Tzu nun ö ğ re t i l e r in e g ö re zekasız güç sah ib i o l manın ne gibi s o ­nuç lar ü re t t i ğ ine en güzel ö r n e k l e r d e n bi r idi r.

Bu k i tap tak i baş k a h ra m a n karşı laşt ığı bir m a y m u n m e d e n i y e t i n in başına g e ç e n sihirl i bir m a y m u n kraldır. S o ­nuç ta m a y m u n kral dünyayı kar ışt ı ran bir şey tanı yen e re k , şey tan ın kılıcını çalar.

Şeytan ' ın kılıcı ile ü lkes ine ger i d ö n d ü ğ ü n d e , kılıç ku l la n m a d a us ta laş ara k s i lahşor olur. Hat ta ü l kes in dek i d i ­ğe r m a y m u n la r a da o y u n c a k kı l ıçlar ya p t ı ra ra k savaş oyunlar ı oynatı r .

Ancak , ü lkesinin komu ta n ı o lan bu savaşçı m a y m u n m a a le se f kend is in i kon tro l e t m e k t e başarısız olur. K a f a ­sında uyanan bir d ü ş ü n c e y e kapı la rak kend i le r in in o y u n c a k s i lahlar la savaş oyunu oynamala r ın ın k o m ş u ü lk e le rce ger-

11

cek savas ca l ı smas ı o la rak a lg ı land ığı d ü s ü n c e s i n e kapı l ı r ve bu se fe r kend is i de g e r ç e k bir s i l a h l a n m a yar ış ına gi r işi r .

Bu O n ü ç ü n c ü Yüzyıl eser i ne kadar da g ü n ü m ü z ü yans ı t ı yo r değ i l mi?

Ö y k ü d e k i m a y m u n kral e l i n dek i g ü c ü akı l sızca k u l l a n ­mayı , do ğ a l düzen i b o z a ra k or tal ığı b i rb i r ine ka t t ı k tan so n ra kend in i yo k e d e c e k t u z a ğ a kend i k e n d i ne d ü ş m e s i n i a n l a ­tır. T u z a ğ a d ü ş t ü ğ ü n d e ise i ç inde k a y n a k l a n a n d a y a n ı l m a z a rzuyu y i t i re rek , var l ık b i l imini a r a ş t ı r m a y a yöne l i r . D i k k a ­tini akı lcı l ık ve b i r le ş m e y e top la r .

M a y m u n ' u n d ü ş ü ş ü Bu da ile ka rş ı laş t ığ ında başlar.T a o 'c u din adaml ar ı ke n d i s in e i ç indek i ya ra t ı k la sa v a ş m a s ı g e r e k t iğ i n i sö y le r l e r ve Tao is t ese r I C h i n g ' d e bel i r t i l en Ruh S im ya Kazan ında p iş m e s in i ö ğ ü t l e r le r , a n c a k m a y m u n kral bu g e l i ş m e d e n kaçar.

Buda , m a y m u n u n g u r u r u n u kainat ın karşı k o n u l m a z g ö r e c e l i l i k k a n u n u n u k e n d i s in e aç ı k l ayar ak ele g e ç i r i r ve m a y m u n u beş e l e m e n t d a ğ ın a h a p s e d e r e k k ib i r in in s o ­nu ç l a r ı n d a n acı ç e k m e y e m a h k u m eder.

Beş yüzyıl son ra Bud is t ta r ihç i Kuan Yin y a p t ı k l a r ı n ­dan p iş m a n o l m u ş m a y m u n u n yat t ığ ı h a p i s h a n e y e g i d e r e k şunlar ı yazar:

Ne kadar kötü ki sihirli maymun halkına hiç hizmet etmedi; Akılsız b ir kahramanlık gösterişine kapıldı.Çılgın b ir yürekle çevresini yakıp yıkarak Ölümsüzlerin toplantısında;Büyüklük tutkusunun kasırgasıyla egosunun peşine kapılıp Mutluluk cennetine koştu.Yüzbinlerce askerin arasında,Kendisine direnecek yoktu;Gökyüzündeki en yüksek cennet katında Ürkütücü b ir varlıktı o.Ancak ne zaman ki şaşırtıcı Buda ile karşılaştı,Merak ediyoruz, artık kim b ilir ne zaman yeniden ortaya çıkarak aynı şeyleri yapmaya kalkabilecek?

2}

Şimdi m a y m u n ar t ık s e rb e s t bı rakı lması için azizlere ya l va rm ak ta d ı r . Aziz ler kendis in i bir şar t la s e r b e s t b ı r aka ­caklar ını söy ler ler ; ar t ık t ü m g ü c ü n ü yalnızca ay d ın la n m a peş ine d ü ş m e k t e ku l lanacakt ı r . A n c a k bu a yd ın l a n m a s a ­de ce kendis i için değ i l tü m t o p l u m için o lacakt ı r . Son o la rak aziz, m a y m u n u uzun yo lun a ç ık m ak üzere s e r b e s t b ı rak ­m a d a n önce bir te d b i r a la rak m a y m u n u n başına bir halka geç i r i r . Bu halka m a y m u n t u t k u y a kap ı la rak yanl ış bir da v ­ranışa kalk ışt ığ ında başını s ıka rak daya n ı l ma z bir acı v e ­recekt i r .

Savaş Sanatı yüz l e rc e yıldır, s t ra te j in in en ö n em l i k la ­sik ese r l e r i n d e n biri o la rak b i l i n mek ted i r . A n c a k b izce bu eser in en öneml i b i l ge l iğ i Sun Tzu 'nun kendi eser in i okuyan her savaşçının baş ına g eç i rd iğ i halkadadı r . Tar ih bu ha l ­kayı unu tan savaşç ı lar ın başının nasıl bir sihir l i güç ta r a f ı n ­dan sıkı ldığını g ö s t e r e n ö rn ek l e r le d o l u d u r

S A V A Ş S A N A T I N I N Y A P I S I VE İ Ç E R İ Ğ İ

Tao öğ re t i l e r i n i n fe lsef i ve s i yasal etkisi a l t ındaki Sun Tzu 'nun Savaş Sanat ı , Tao klasiği T ao - t e Ch ing ad ın dak i eser le bir başka aç ıdan da para le l l i k gös ter i r .Her iki e s e rd e de öne r i l en d ey i ş l e r des ta n ka hra m an l a r ı n ı and ı ran bir b i lgenin ağz ın dan s ö y l e n m e k t e d i r . K i t ap la r da bir b i lge b iz lere s e s l e n e r e k kendi öğ re t i l e r i n in ye r in e g e t i ­r i lmesi hal inde başar ının, aks i t a k t i r d e ise başarısızl ığın mut la k o l d u ğ u n u s ö y l e m e k t e ve öner i l e r in i ta r t ı ş m a kabul e tm ez bir üs lup ile i l e t m e k te d i r

T ao cu l a r ı n bir kısmı T a o - t e Ch in g ' in yazarı ta r a f ın dan yara t ı lmay ıp , daha çok eski dey i ş le r i n d e r l e n m e s i ve bir a raya ge t i r i lm es i ş e k l in de hazı r landığını ileri s ü r m ü ş t ü r Aynı d ü ş ü n c e Savaş Sanatı için de öne sürülebi l i r . S onu ç o la rak her iki eser in de be n ze r ka y n a k l a r d a n es i n le nd iğ i f ikr i b u gün bi l im a d a m l a r ı n c a yayg ın o la rak kabul e d i l m e k ­tedi r .

Savaş S a n a t f n m bi r inci b ö l ü m ü P lan lama 'n ın ö n e ­mini v u r g u l a m a y a ayr ı lmışt ı r . I C h in g ' d e de bel i r t i l d iğ i üzere, "L ider le r he rh ang i bir şeyi y a p m a d a n ön ce m u t la ka planını hazır lar," ve "L ider le r so run la r ı i nc e le ye re k ön lemin i al ırlar."

Savaş manevra la r ı k o n u s u n d a Savaş Sanatı her h a re k a t ta n ö nce m u t l aka göz ö n ü n e al ını lması g e r e k e n beş f a k t ö r d e n ö n e m l e bahs e d e r : Uyum, hava, arazi , asker i l i ­de r l i k ve dis ipl in fak tö r le r i .

Bu b a ğ l a m d a " U y u m " f a k t ö r ü , sivil l ider l ik le daha d o ğ ­r u s u siyasal l ider ile halk a ra s ı ndak i iş bir l iği k o n u s u n a e ğ i ­lir. G er ek Tao, g e r e k s e K o n f ü ç y ü s ' e gö re d ü rü s t bir h ü k ü ­met T a o 'n u n "U yum Yolu"na bağl ı olmal ıdır . Bu k o n u d a s a ­vaşçı Sun Tzu, U y u m d a n "halkın l ider le aynı he de f e y ö ­ne l t i lme s i " d ü ş ü n c e s i o la rak söz e t m e k te d i r .

25

Hava f a k t ö r ü , yani savaş için uygun me vs i m in seç im i hem o rd u yu o lu ş t u r an ask er l e r hem de asker i d e s te k l e y e n halkla i lgi lenir. Bu ra d a k i ana konu halkın ü ret im g ü c ü n ü n d o ğ r u kul lanımının sağ l anm ası d ı r . Bu da savaş için d o ğ r u m e v s i m i n s e ç i le re k hem üret im in hem de savaş a lan ında i l e r leyen o r d u n u n m e vs i m fa k t ö r l e r i n d e n en az za ra r la ç ık­masını s a ğ l a m a y a ver i len ö nem i göster i r .

Arazi F ak tö rü 'n e ge l i nc e savaş e sna s ın da g e ç i lm e s i g e r e k e n arazinin u z u n lu ğu , a raz idek i e n g e b e le r , boyu t la r ve gü ve n l i k gibi f a k t ö r l e r mu t la ka ö n c e d e n ö n g ö r ü l e r e k , p lan lanmal ıd ı r . Bu ra da , yörey i iyi tan ıyan kı lavuzlar ın k u l ­lanımı en öneml i unsur o la rak o r t aya ç ık m ak ta d ı r . I C h in g ' d e de "Avın kı lavuzsuz tak ib i ça l ı l ı k larda b i ­t e r , " d e n i l e r e k bu husus bir ke re da ha vur gu lan mış t ı r .

Asker i L ider l i k hakk ın dak i Savaş Sanatı k r i te r ler i y ine hem g e l e n e k s e l T ao iz m hem de K o n f ü ç y a n i z m ' c e de kabul g ö r e n ana d e ğ e r l e r d e n d i r . Bu kr i ter ler , zeka, güven i l i r o lma, insana ö n e m v e rm e , ce s a re t ve kararl ı l ıktır . Bud is t b i l ge le re göre , "zekasız insancı l l ık, sah ip o lu nan tar lanın s ü r ü l m e m e s i n e benzer. C esa re ts i z zeka, f i l izler in eki l i o l ­d u ğ u a raz ideki yab an i ot lar ın t e m i z l e n m e m e s i d i r . insanı ihmal eden ce s a re t ise o lg u n l a şm ı ş ü rünü b iç m e s in i b i l ­m e m e k t i r . "

D iğer iki d e ğ e r olan güven i l i r o l m a k ve karar l ı l ık bir l i ­d e re e m r in d e k i le r i n sada ka t in i ve i taat ini kazand ıran o l g u ­lardır.

S ö z k o n u s u k r i te r le rd e n beşinc is i olan d is ip l in , ö r g ü t ­sel d a y an ış m a ile ver iml i l i k konular ı ile i lgi leni r. Disipl in f a k t ö r ü , kul landığı ana m e k a n i z m a olan ceza ve ödü l s i s ­te m i ile, asker i l i de r le rde mu t l aka aran ı lan te m e l n i te l i k l e r ­den güven i l i r l i k ve karar l ı l ık i lkeleri ile d o ğ r u d a n ba ğ l an t ı l ı ­dır. Savaşç ı lar ta r a f ın dan adi l ve de nge l i o la rak kabul e d i l e ­rek b e n i m s e n e c e k bir ödül ve ceza s is te m in in ku ru l m a s ı n a b ü y ü k ö n e m veri l i r.

Yine "Eyalet le r Savaşı" s ı ras ında b i tm e k b i lm e y e n s a ­vaşla ra çö z ü m arayan d ü ş ü n ü r l e r i n o l u ş t u r d u ğ u Yasal l ık

26

Oku lu da kişisel fe o d a l y ö n e t i m s i s te m i n in ye r in e akı lcı ö r ­g ü t l e n m e ile h u k u k u n ön e m i n i vu rg u la mı ş t ı r .

Bu b ö l ü m ü n a r d ın dan Savaş Sanat ı a ld a t m a c a n ı n ö n em in i o r t aya koyar: "Asker i h a re k a t a l d a tm a c a y ı içerir. G ü c ü n ü z va rk e n kendiniz i g ü ç s ü z g ö s te r in . E tk i l i yken e t k i ­siz d u r u n . " T a o - t e C h in g ' d e de yazı ldığı g ibi , "En büyük ustal ık zayıf ve be ce r i ks iz g ö z ü k m e k t e d i r . "S avaş ta m a k ­s i m u m ver im l i l i ğ i n ve za fe r in y e g a n e i lacı o lan sü rp r i z f a k ­tö rü karşı ta ra f ha kk ı nda ta m bi lg i ye sah ip o lu rk e n b i l inmez o lm aya bağl ıdır ; bu n e d en le sır t u t m a ve d ü ş m a n ı yanl ış y ö n l e n d i r m e becer i l e r i ana sa na t l a rd a n d ı r .

Gene l o la rak d işe -d iş savaş akıl l ı savaşç ı için a n c a k son çar ed i r . Sun Tzu'ya g ö re akıl l ı savaşç ı her d u r u m için hazırlıklı o lmal ı , a n c a k g e r ç e k t e n zo ru n lu o l m a d ı k ç a güç lü ve zor lu bir d ü ş m a n l a karşı ka rş ıya g e l m e k t e n k a ç ın m a l ı ­dır. Sun Tzu, d ü ş m a n a d o ğ r u d a n s a ld ı r a r ak üs tün g e l m e y e ça l ı ş m a k t a n çok, ger i ç e k i lm e y ö n t e m l e r i y l e d ü ş m a n ı n k a ­natları a r a s ı n d a k i de n g e y i b o z m a y a , d ü ş m a n ı n manev iya t ı ile o y n a y a r a k d ü ş m a n ı n ö fke s in i , kızgınl ığını kend i s in e karşı k u l la n m a y a ö n e m veri r . B u ra d a özet o l a r ak büyük usta, Savaş Sanat ı 'n ın üç b ü y ü k k r i ter in i göz l e r im i z i n ö n üne serer : Sosya l , ps iko lo j i k ve f i z i ksel fak tö r l e r .

Savaş Sanat ı 'n ın ikinci b ö l ü m ü gene l o la ra k savaşın ülke ve halk üzer in dek i e tk i l e r i ne ayrı lmışt ı r . Bu b ö l ü m d e k i ana t e m a savaş e sn as ı nd a sü ra t in ve etk in l i ğ in en ön em l i si lah o l d u ğ u p rens ib id i r . Özel l ik le uzak ü lk e le rd e k i sa v a ş l a ­rın uzun s ü r m e s i n i n ülke kaynak la r ı üze r indek i o l u m s u z e t ­kisi v u r g u l a n a r a k bu tür uzun sa v a ş l a rd a n kaçını lması ders i öğret i l i r . Kayn ak la r ı n , ener j i n in t u t u m l u ku l lan ı lmas ına b ü ­yük ö n e m ver i lmişt i r . Savaşın ülke ve halkın üzer indek i ma l iyet in i a z a l t m a k ama c ı y la Sun Tzu öz k a y n a k kul lanımı y e r i n e d a h a ç o k akın e d i l e n ü lke k a y n a k l a r ı n ı n Kul lanı lma­sını, ele g e ç i r i l e c e k d ü ş m a n e s i r le r in den m a k s i m u m o ra n d a yara r lan ı lm as ın ı sal ık veri r.

Ü ç ü n c ü b ö l ü m d e , konu savaş ta s t rate j i ' d i r . Bura da da en b ü y ü k ö n e m y ine t a s a r r u f a ver i lm iş t i r . Ana ama ç , d ü ş ­

27

m ana d o ğ r u d a n d o ğ r u y a sa l d ı r a r ak d üş m anı yok e t m e y e ç a l ı ş m ak yer ine d ü ş m a n ı ve d ü ş m a n kaynak lar ını savaş a ld a tm a c a l a r ı ku l la nar ak o l a b i l d iğ i n c e az zayiat la ele g e ç i ­rerek, d ü ş m a n k a y n a k l a r ın d a n m a k s i m u m yarar ın s a ğ l a n ­masıdır . Bura da h e d e f özk ay nak la r ı n t a s a r r u f u n d a o l d u ğ u gibi d ü ş m a n kaynak lar ın ın da o la b i ld iğ in c e zara r g ö r m e d e n ele geç i r i l m es i p ren s ib id i r . Bu k o n u d a Sun Tzu Usta b iz lere ünlü dok t r in i , "En iyi za fe r s a v a ş m a d a n kazanı lan z a f e r ­d i r . "dey iş in i öğ re t i r

Sun Tzu bu b ö l ü m d e biz lere ta k t i k le r de gö s te r i r , ilk o larak , ana am aç s a v a ş m a d a n k a z a n m a k o l d u ğu için Sun Tzu, en iyi y ö n t e m in d ü ş m a n ı n planlarını baş tan b o z m a k o l d u ğ u n u , bu y a p ı l a m a z s a d ü ş m a n ı izole e d e re k z o r d a b ı ­r a k m a k g e re k t iğ in i öğ re t i r . Usta bu ko n u d a da z a m a n f a k t ö ­rünün ö n e m i n e d i k k a t ç e k e r , a n c a k süra t in m u t l ak a a c e l e c i ­l ikten ayr ı lması g e r e k t i ğ i n i n ve hazır l ıkların hakkı v e r i l e r ek yapı lmas ı g e re k t iğ i n in de altını çizer. Ka zan ı lacak za fe r in kesin za fe r o lması g e r e k t i ğ i n i v u r g u l a y a r a k a n c a k bu d u ­r u m d a işgal kuvvet i k u l la n m a gibi bir ma s ra f kap ıs ın dan uzak ta ka l ın ab i leceğ in i söyler .

Bö lü m d ü ş m a n ı n g ü c ü ile orantı l ı ha rek a t s t ra te j i l e r i i le d e v a m eaer. T e m e l p re n s ip y ine aynıdır: Güç lü d ü ş ­man la d o ğ r u d a n s avaş ta n o l a b i ld iğ in ce uzak dur. Bu k o ­nuda I C h in g 'd e de be nze r ş e k i ld e , "Ü s te s i n d e n g e l i n e m e ­y e c e k koşul la ra d i r e n m e k kötü kader get i r i r . " den i lm i ş t i r . Aynı mey and a , s t ra te j i her ne kadar büyük o ra n d a h ab e r a lm aya bağl ıysa da, savaş a lanında karş ı laş ı lab i lece k d e ­ğ iş i k ko n u m la ra karşı uyu m g ö s t e r m e k gerek i r . Yine I C h in g ' d e bu h u s u s u n ö n e m i , " g e ç i l m e z l e karş ı laş t ığ ında değ iş , sen d e ğ i ş t i ğ i n d e g e ç i lm e z geçi l i r olur ." dey iş iy le b e ­l irt i lmişti r.

Sun Tzu Usta, usta savaşçının anca k zafer i kes in o ­larak kazanacağ ın ı g ö r d ü ğ ü n d e savaşacağ ı , d ü ş ü n c e s i n ­den sonra bize zafer i ga ran t i e d e c e k beş y ö n t e m d e n söz e d e r . S u n Tzu'ya g ö r e zafer i k azan aca k savaşçı ne z a m a n savaşacağ ın ı , ne z a m a n savaş tan kaç ınacağ ını b i len s a ­

2 S

v a ş ç ıd ı r .Usta k o m u t a n ne za m a n az, ne z a m a n b üy ük kuv­vet le sa ld ı racağ ını bilir, e m r i n d e k i as k e r ve s u b a y l a r f iki r b i r l i ğ ine sahipt i r , b e k l e n m e d i k koşu l la ra hazırdır, k o m u t a n ­ları s iyasal o to r i te n in g ü d ü m ü n d e değ i ld i r .

Bu son husus o l d u k ç a hassast ı r . Aske r i l ider l iğe çok büyük ahlaki ve en te l l ek t ü e l s o r u m l u l u k yükler . Savaşlar hem en h e m e n h içb i r z a m a n ask er le r t a r a f ı n d a n baş la t ı l ­maz, savaşı baş la tan ge ne l l i k le sivil h ü k ü m e t le r d i r . Sun Tzu işte böyle bir d u r u m d a e l indek i asker i g üç le r i t a n ı m a ­yan, d e ğ e r l e n d i r e m e y e n bir s iyasal y ö n e t i m i n aske r i y ö n e ­t i m e m ü d a h a l e e tm e s in i n , "asker i d e n g e le r i b o z a ra k za fe re enge l o l duğu . " g e r ç e ğ i n i anlatır .

Bu ko n u d a da ana m es e le b i lg ided i r . Sivil y ö n e t i m in savaş a lan ındak i o rd u y a m ü d a h a l e e t m e m e s i g e re k t iğ i d ü ­şün ces i z a fe re g id en yo ld ak i en öneml i si lah o la rak kabul edi len, e lde e d i le c e k b i lg inin en kısa za m a n b i r im in d e d e ­ğ e r l e n d i r i l m e s i g e r e k l i l i ğ i n d e n kaynak lanı r . Hang i taraf ın kazanacağ ın ı be l i r l eyen bu beş y ö n t e m i d e ğ e r l e n d i r e n Sun Tzu bizlere, "Kend in iz i ve ka rş ın ızdak in i iyi tan ıyo rsan ız s i ­zin için teh l i ke yok tu r , kendin iz i iyi b i lmen ize r a ğ m e n ka rş ı ­nızdakini y e te r in c e tan ı mı yo rs an ız y ine de k a z a n m a ş a n s ı ­nız vardır, a n c a k ne kendin iz i ne de karş ın ızdak i b i lm iy o r ­sanız o z a m a n her savaş ta teh l i ke ile karşı karşıyasınız de m e k t i r . " d e r .

Savaş S a n a t f n m d ö r d ü n c ü b ö l ü m ü savaş s t ra te j i s in in en öneml i unsu r l a r ı nd a n biri olan tak t i k k o n u s u n a ay r ı lmış ­tır. Yine Ta o is t bir ya k l aş ım la Sun Tzu b u ra d a zafer in anah ta r ın ın d e ğ iş i k koşu l la ra u y u m d a ve an laş ı lmaz o l ­m ak t a o l d u ğ u n u ö ğ r e t i r Sun Tzu y o r u m c u l a r ı n d a n Du Mu bu hususu , "şeki l siz bir var l ık anlaşı lamaz , oysa bel irl i bir k o n u m d a olanı a n l a m a k kolaydır . A n la ş ı la m ay a n kazanı r ­ken, anlaşı l ı r olan k a y b e d e c e k t i r . " sözler iy le bel i r t i r .

An la ş ı lm az o lmayı pasi f k a l m a k ta n a y ı r m ak gerek i r . Anlaş ı lmaz l ı k ger i ç e k i l m e k ya da s a k l a n m a k değ i ld i r . B u ­rada öneml i olan başka lar ının g ö r e m e d i k l e r i n i g ö r m e k , d ü ş m a n a kend in i g ö s t e r m e m e y i b e c e rm e k t i r . B ura da y ö n ­

t e m yine a ld a t m a c a l a r d a d ı r . Fırsat ları d ü ş m a n d a n önce g ö ­rerek, hızlı ha re k e t e tm ek , özel l i kle bi l inir d ü ş m a n a karşı b üyü k avanta j d o ğ u ru r .

Bu d ü ş ü n c e y i tak ib en Sun Tzu, kesin zafer in yo l unun ne za m a n ha re k e t ed i le ceğ i ya da hare ke ts iz ka l ınacağ ın ın iyi b i l i n m e s in d e o l d u ğ u n u bir daha vurgu lar . "Kendin iz i y en i lm ez yap ın , " der,"Ve dü şm an ın ız a yalnızca zayıf o l ­duğ u anda yük le n in . Unu tmay ın ki, iyi savaşç ı lar y e n i l m e l e ­rinin o lanaks ız o l d u ğ u y e r l e rd e konuş lan ı r la r . " Sun Tzu bu b ö l ü m d e o rd u içi ö r g ü t l e n m e n i n , d i s ipl in ve ahlakın bir daha ön e m i n i vu rgu la r .

Savaş Sana tı 'n ın beşinc i b ö l ü m ü n ü n kon usu Enerj i 'di r . Ener j i ' den kas ted i len savaş a lan ında Güç, ya da M o m e n t ' i n kul lanımıdı r. Bu rada v u r g u l a n a n M o m e n t , h a r e ­ket ha l indek i o r d u n u n d i n a m iz m in i s i m g e l e m e k t e d i r . Sun Tzu, bize ö r g ü t l e n m e becer i s i ile k o o r d i n a s y o n u n ö n e m in in yanı sıra g e l e n e k s e l savaş y ö n t e m le r in i n ve ger i l l a s a va ş ı ­nın bir a ra da ku l lan ım ınd an bahs ede r . Savaş ta m anev ra değ iş i k l i ğ i ve sü rp r i z in altını ç i z e re k so n s u z sayıda tak t i k değ i ş i k l i ğ in kul lanı lması g e r e k t iğ in i , d ü ş m a n ı n ps iko lo j i k koşul lar ını e tk i l e y e re k d üşm an ı ko l ayca vu ru l a b i l e c e ğ i k o ­num a g e t i r m e n in yarar lar ını öne çıkarır.

Sun Tzu 'n un "Ener j i " k o n u s u n d a k i öğ re t i l e r i n in ana temas ı ö rg ü t içi d a y a n ış m a ve bi r l i kte l ik t i r . Bu saye de b i ­reysel y e t e n e k l e r e bağl ı o lma z o r u n l u l u ğ u yer ine ö r g ü t ü n yani o rd u n u n t ü m ü n ü n o l u ş tu ra c a ğ ı " G ü ç "ü n m o m e n t i öne çıkacakt ır , "iyi k o m u t a n l a r savaş a l an ında b i rey le r den deği l o r d u n u n m o m e n t i n d e n s onuç arar lar . "

Tzu 'nun b i r l i k ten kayna k la nan g ü c e ve bu g ü c ü n iç ç e k i şm e le r i sona e r d i r e r e k b i r l ik te l ik s a ğ l a m a s ın a verd iğ i bu özel ö n e m kend is in i ve eser ini b u g ü n dövüş sanatı tü m d ü n y a c a bi l inen Japo n la r ı n eski ç a ğ l a r d a k i tar ihi b i reysel savaşçı lar ı olan S a m u r a y ' la r d a n ayıran en büyü k özel l ikt i r . Sun Tzu 'nun Savaş Sanat ı 'n ın g e r e k m o d e m As ya 'd a g e ­rekse tü m d ü n y a d a bu kadar yarar l ı b u l u n m a s ın d a k i te m e l neden , b i r l ik te l ik i ç indek i " M o m e n t ' e ve rd iğ i ö n e m d e d i r .

30

Ki tabın al t ıncı b ö l ü m ü , " B o ş l u k ve Do lu lu k " k a v r a m l a ­rını öne ç ık a r an G ü c ü n Ku l lanımı k o n u s u n a ayrı lmışt ı r . Bu k a vr am la r yüzy ı l l a rd ı r Tao is t savaş y ö n t e m i n i n te m e l le r i n i o l u ş t u r m a k t a d ı r . Ana f i k i r d ü ş m a n ı n ener j i s in i t ü k e t i r k e n kendi ener j i n i k o r u m a bece r i s id i r . Bu b e c e r i bize, d ü ş m a n ı n zayıf d ü ş t ü ğ ü anda sa ld ı rm a k a p a s i te s i v e r e r e k bizi y e n i l ­mez yapar . Bu ta k t i k le r i n en b a s i t l e r in d e n biri b u g ü n yalnız savaş ta değ i l b u g ü n ü n hem sosya l h em de iş m a n e v r a l a ­r ında yayg ın o l a ra k ku l la n ı lm ak t ad ı r , "iyi savaşç ı la r d ü ş ­manının ayağ ı na g i tm ez le r , d ü ş m a n ı n kend i ayakla r ına g e l m e s in i sağ la r la r . "

Kend i ener j i n i k o r u r k e n d ü ş m a n ı n ı n ener j i s in i t ü ­k e t m e bece r i s i b i l i nme z o l m anı n bir d i ğ e r fo n k s i y o n u d u r . Sun T z u ' nun söz le r iy le , "Bir o r d u n u n yap ıs ının k u r u l u ş u n ­daki m ü k e m m e l l i k o r d u n u n yapışız o lmas ı ile ta m a m la n ı r .O za m a n k i m s e karşınıza bir s t ra te j i ile ç ık am az . " Sun Tzu ayr ıca d ü ş m a n l a r ı m ız ı n kendi g ü ç l e r i n i bel i r l i bir yap ıya g e ­t i r m e s i n e d ü ş m a n ı teşv ik e t m e m i z i , d ü ş m a n g ü ç l e r i n in y a ­pısını ve d ü ş m a n reak s iy on la r ın ı bel i r l i a ra la r la sürek l i tes t e t m e m i z i , a n c a k kendi g ü ç l e r im iz i n g e r ç e k d u r u m u n u d ü ş ­m a n d a n s a k l a m a m ı z ı öğü t le r .

Bu bel i r l i bir d ü z e n d e o l ma y ış ve ak ışkan l ı k ya lnızca bir s a v u n m a ve sü rp r i z aracı o l ma y ıp , po ta ns i ye l ener j iy i e lde tu t m a n ı n d i n a m i k bir aracıdı r . Sun Tzu Usta başarı l ı bir o r d u y u akan suya benzet i r , b i l indiğ i gibi suyun da bel irl i bir şekl i o l m a m a s ı n a karşın T a o - t e C h i n g ' d e de bel i r t i l d iği üzere su, zayıf sanı lan yapısının ta m te r s in e karşısına ç ı ­kan her en ge l i aşmas ın ı , aş ınd ı rmas ın ı , y ıp r a tma s ın ı bilir. Sun T z u 'n un şu sö z le r in e ku lak v e r e l i m : " Asker i bir bi r l iğin bel l i bir kal ıbı o la maz . Suyun da bel l i bir kalıbı yok tu r . Z a ­fer i k a z a n m a y e t e n e ğ i d ü ş m a n a g ö re d e ğ i ş i m g ö s t e r m e k ve ko şu l la ra a d a p t a s y o n d a n g eçe r . Buna de h a deni r . "

Savaş Sana tı 'n ın yed in c i b ö l ü m ü si lahl ı ça t ı şma ile i l ­gi l i o lup o r d u n u n savaş a lan ında k i düzen i ile savaş m a n e v ­raları ha k k ın d a Sun Tzu 'n un g ö r ü ş l e r i n i özet ler . H a b e r a lm a ve ön hazır l ığın ö n e m i n i a n l a ta ra k ko n u y a g i ren Sun Tzu,

31

"Hesab ın ı yap t ık tan son ra ha re ke t e geç. Uzağı ve yakını ilk g ö r e n kazanır ; si lahlı savaşın kural ı budur . " der. Aynı konu ha kk ın da I C h in g ' e bak t ığ ımızda da benzer şeki lde, "Hazı rol. O zam an şans yan ındad ır . " der.

Her za m ank i ka ra k t e r i s t i k özel l iği olan m in imal is t / te- melc i g ö r ü ş ü n ü Sun Tzu şu söz ler le bir kere daha tekra r la r : "D ü ş m a n ın ener j is ini tü ke t in , d ü ş m a n komut an la r ı n ın y ü r e ­ğini k o pa r t ın . " Dolu luk ve boş luk p re n s ip le r in d e n m a k s i ­m u m y a r a r la n m a y ö n te m in i de, " istekl i d ü ş m a n d a n uzakta dur; s e n d e le y e n ve kaçana saldır , " sözler i y le vurgu lar . Es­ra r eng iz ka lma bec er i s in e sah ip o la cak savaşçı için D o lu ­luk ve Boş luk p re ns ib ine yöne l i k dö r t ustal ığın varl ığını a n ­latır: Enerj i Ustal ığı, Yürek Ustal ığı , Güç Ustal ığı veU y u m lu l u k Ustal ığı.

Savaş Sanatı 'nın sek iz inc i b ö l ü m ü savaş ustal ığının köşe taş la r ı ndan biri olan Tak t i k D e ğ iş t i r m e ya da U y u m ­luluk ko n u s u n a ayrı lmıştır . Sun Tzu Usta bu konuda , " k o ­m u t a n la r karşı lar ına çıkan koşu l la r a uyum s ağ la ya ra k avan ta j y a r a t m a y e t e n e ğ i n e sah ip değ i l l e rse , bu lu nduk la r ı araz in in yapısını ezbere b i lseler bi le b unda n y a r a r l a n a m a ­yacak l a rd ı r . " d e m e k t e d i r . Bu hu su s ta I Ch ing 'd e , "anlayışı­nın çok ö tes in e çaba la, bu uğu rd a k i ça ban seni fe la ke te g ö t ü r e c e k t i r . " d i ye rek k o m u ta n la r ı n i ç inde bu lunduk la r ı k o ­şu l lara uyum sa ğ l a m a k yer ine kendi önyargı lar ının peş ine d ü ş m e l e r i n in kend i le r ine fe l a k e t t e n başka kader g e t i r m e y e ­ceğ in i i fade e tm ek ted i r .

Tak t i k de ğ i ş t i rm e konusu do ğa l o la rak Savaş Sa- natı 'nın bir d iğe r öneml i ni tel iği olan hazır o lmaya bağl ıdır. Sun Tzu Usta bu konuyu , "asker i o p e r a s y o n l a r d a kural , d ü ş m a n ı n üzer imize g e l m e y e c e ğ i n i u m m a k t a n çok, ge len d ü ş m a n ı ka rş ı lamaya hazırlıklı o lmak ; dü şm an ın s a l d ı r m a ­yacağ ın ı d ü ş ü n m e k t e n çok, d ü ş m a n ı n s a l d ı ra m ayac ağ ı k o n u m d a bu lunmakt ı r . " Tao 'cu I C h in g ' d e de bu konu ile i l ­gili o larak , "yapınızı s a ğ l a m l a ş t ı r m a d a n üzer inize aşırı s a l ­dırı a la cak olursanız, g ü c ü n ü z ü tüke t i r s in i z . " d i ye rek karşı -

miza ç ı ka ca k d ü ş m a n l a ka rş ı laş m aya sürek l i o la rak hazır o lmanın önem i be l i r t i lmek ted i r .

Savaş Sana tı 'na g ör e hazır o l m a k yalnızca m a l z e m e hazırlığı a n la m ın da sınırlı ka lmaz . Zih inse l hazırl ığı o l m a ­yan f iz iksel güç, zafer i ga ran t i e t m e k için yeter l i o lamaz . Sun Tzu bu kon uda da za fe r e yöne l i k l ider in ps iko lo j i k b o ­yut la rına ba k a rk e n beş te h l i ke ye d ik ka t çe k e r . B u n la r , ö lüm için aşırı istekl i o lmak, y a ş a m a k için aşırı istekl i o lmak , aşırı ö fke , aşırı so fu luk, aşırı du ygu sa l l ı k t ı r .B u aşır ı l ıkların her birisi , kendi başına akıllı bir d ü ş m a n ta r a f ı nd an ku l l a n a b i le ­cek zaa f la r hal ine gelebi l i r .

D o k u z u nc u bö lüm ordu la r ın i le r lemesi üzer ine yazı lmıştı r . Sun Tzu Usta bu k o n u d a da savaş sana t ın ın üç açısı üzer inde d u r m u ş t u r Bunlar , f i z i ksel , sosyal ve p s i k o ­loj ik açı lardır. Fiziksel aç ıdan ilk o la rak üzer inde k o n u ş l a ­nı lacak araz in in bel i rg in özel nokta la r ına d ik ka t çe ke re k , özel l i k le a raz idek i y ü k s e k nok ta lar ın, nehi r yukar ı poz is ­yonla r ın , tepe le r i n güneş l i ya m aç l a r ı n , doğa l kaynak lar ın bol o ld u ğu yö re le r in ön e m i n i vu rgu lar . Tüm bu boyu t la ra ba k a rk e n bir yan dan da d ü ş m a n harek e t le r in in çeşi t l er i üzer ine y o r u m la r get i r i r .

Her ne kadar Sun Tzu h içb i r zaman madd i g ü c ü n ya da sayısal ü s tü n lü ğün inkar edic i s i k o n u m u n d a b u l u n m a ­mışsa da, sosyal ve ps iko lo j i k fa k t ö r ve e tk i ler in f i zi ksel g ü ­cün karş ıs ında başarı l ı o l ab i le ceğ i n in de üzer inde ö n e m l e duru r . "Asker i k o n u la r da sayısal üs tün lük her za m an yarar l ı o lmayab i l i r , öneml i olan aşırı sa ld ı rgan l ı k tan ar ınarak , g ü ­cünü ko n s a n t r e e tmek , d ü ş m a n ı n g ü c ü n ü tam kes t i re rek , halkı yanına çe km e y i b a şar m ak t ı r . " Grup çal ışmas ını d e s ­te k l e y e n bir başka Savaş Sanat ı deyişi de şöyle yazılmıştır : " S t r a t e j i s i o lm a d a n düşmanın ı h a f i f e alan b i r e y s e l savaşçı d ü ş m a n a e s i r d ü ş m e k t e n k e n d i n i Kurtaramaz."

Dayanışma, l ider le tak ip ç i le r i a ras ında karşı l ıkl ı a n l a ­yış ve ilgi gerek t i r i r . Bunun g e r ç e k l e ş m e s i de büyük ö l çüde tahsi l ve eğ i t im e bağl ıdır . K o n fü ç y ü s Okulu b i lg e l e r i nden M e n c i u s bu konuda , "Asker in i e ğ i t m e d e n d ü ş m a n üs tüne

g ö n d e r e n k o m u t a n onlar ı pe r i şan ed e n k o m u t and ı r . " der . Sun Tzu da, "E m r i n d e k i le r i kü l tü re yön l end i r , savaş sanatı ile bi r leşt i r ; bu sana za fe r g e t i re c e k t i r . " d i ye re k eğ i t i m ve kü l t ü rü n za fe r üze r i ndek i ö n e m i n e d ik k a t ç e k m e k t e d i r .

O n u n c u B ö lü m arazi k o n u s u n a eği l i r . Bu b ö l ü m d e de ana ilgi alanı ta k t i k m a n e v r a ve u y u m l u lu k üzer inedi r . Arazi tü r le r i ayrı ayrı i n ce l ene re k , hangi tü r a ra z i de nasıl bir h a ­re ke t tarzı ta k i p ed i lm es i g e re ğ i i rdeleni r . Arazi t i pler i ile i l ­gi l i y ö n t e m le r in d i ğ e r ko nu l a r a yans ı t ı lmas ı üzer inde d ü ­ş ü n m e y e iht iyaç gös te r i r . Ancak , bu m e s e l e d e k i te m e l h u ­sus k o m u t a e d e c e k kişinin ma dd i , sosyal ve ps iko lo j i k çev re ile i l işki ler inin d e ğ e r l e n d i r i l m e s i n d e d i r .

Sun Tzu, b u ra d a ayr ıca l ider l iğ in s o r u m lu o ld uğu ö l ü m c ü l o r g a n i z a s y o n ha ta la r ından söz eder . Ana ilgi y ine b i r l i k te l i ğ in mora l üzer ine olan e tk i l e r i d i r : " A ske r l e r i ne kendi ço c u k l a r ı n gibi bak, o za m an senin u ğ ru n a ö l ü m e seve seve a t ı l acakla rd ı r . " der. Sun Tzu bu a ra d a a sk e r l e re se v ­g id e aşır ıya ka ç ı lm am ası ge re k t iğ i n i , aksi t a k t i r d e a s k e r l e ­rin ko la yca haşarı ç o c u k l a r a d ö n ü ş e b i l e c e ğ i n i de u y a r m a ­dan ed e m e z .

Bu b ö l ü m d e ö n c e d e n bi lgi t o p l a m a an la mına ge len habe r a l ma kon usu da i ş l en me k t ed i r . H aber a l m a d a n genel o la ra k hem d ü ş m a n ı n hem de kendi g ü ç l e r i n i n d u r u m u n u ö ğ r e n m e , d ü ş m a n ı n zayıf noktalar ın ı a n l a m a k ile arazi e n ­g e b e ve konumlar ın ı ö ğ r e n m e k k a s te d i l m e k te d i r . Sun Tzu: "K en d in i ve düşm an ın ı iyi ta n ıy o rs an za fe r sen in için asla t e h l i k e d e değ i ld i r . Gö kyüz ü ile y e r y ü z ü n ü iyi b i l iyorsan s e ­nin için za fe r asla t ü k e n m e z . " d i y e re k çev re koşul lar ını ve düşm a n ı n ı iyi b i lmen in za fe re g id en yolu açt ığını ya da z a ­fe r e g i den yo lun habe r a l m a d a n g e ç t i ğ in i b i z lere anlatır . Aynı k o n u d a I C h in g ' d e de, "B a ş la n g ıç t a iyi hazır lan ki s o ­nunda Daşına d e r t g e l m e s i n . " den i lmek ted i r .

On b i r in c i bö lü m , Araz ide D oku z K o n u m o l a ra k adlandı r ı lmışt ı r . Bu b ö l ü m d e arazi iyice de tay la nd ı r ı l a ra k a raz in in yal ın k o n u m u n d a n çok sosya l k o n u m u ile bu s o s ­yal çev re i ç inde hangi k o n u m d a hang i ha re k e t tarzının se-

34

i ç inde hang i k o n u m d a hang i h a re k e t tarzının s e ç i lm e s i g e ­rek t i ğ in e yön e l i k ö ğ ü t l e r b u l u n m a k ta d ı r .Sun Tzu Usta ta r a f ı n d a n bu d o k u z arazi ,

(a) Çat ışmal ı Arazi( b ) Y a k ı n A r a z i(c) ihti lafl ı Arazi(d) Aç ık Arazi(e) A n a h ta r Arazi(f) C iddi Arazi(g) Z o r Ara z i(h) Kuşat ı lmış Arazi( i ) ö l ü m c ü l Arazi "

o la ra k adlandı r ı lmışt ı r ."Ça t ışmal ı Araz i " , gene l o l a r ak üzer inde ö l ü m c ü l sa-

vas ya da sivil ça t ı şma la r ın g e r ç e k l e ş t i ğ i a raz i le re den i l -3 J 3 3 ^ 3 3 ^

m ek t e d i r . "Yakın Arazi " b i rb i r ine bi t i ş ik d ü ş m a n arazi pa r ­ça la r ına den i l i r ken , " iht i laf l ı A razi " , ç e k i ş m e ha l inde el ine g e ç i r e n ta ra fa avantaj sa ğ la y an a ra z i le r e .v e r i l e n i simdi r . "Açık Araz i " , her iki ta raf ın da rahat l ık la g i reb i ld iğ i a ra z i le r ­dir. "A n ah t a r A raz i "d en anlaş ı lan, i let iş im için kilit gö rev i g ö ­ren arazi le rd i r . "Cidd i Arazi ", "Yakın Araz i "n in ta m te r s i ne d ü ş m a n ü lke ler in b i rb i r le r in in d e r i n l i k le r in d e bu luna n arazi d i l im ler id i r . "Zor Arazi ", g i r i l me s i zor olan ya da g i rm iş o l ­manın h içb i r fa yda s a ğ l a m a d ığ ı arazi pa rça la r ına deni l i r . "Ku şa t ı lmı ş Arazi le r "e gi r iş o lanak lar ı son d e r e c e d e dar o lup, bu tü r araz i ler in en ö n em l i özel l iği pusuya ço k uygun o lma la r ıd ı r . "Ö lü m c ü l Arazi ", üze r i nde b u l u n u l d u ğ u n d a h e ­men savaşa g i r i ş m e k ya da yok o l m a k s e ç e n e k l e r i n d e n b i ­r inin se ç i lm e s i n i m e c b u r e d e n arazi tü r l e r ine den i lm e k t e d i r .

Tanımını yapt ığı her arazi tü r ü için uygun tak t i k le r i an l a ta n Sun Tzu, ç a t ı şm a tak t i k l e r i ne , i ç inde bu lu nu la n arazi yapısının asker üze r ind ek i sosya l ve ps iko lo j i k f a k ­tö r le r i n i de e k l e y e re k a raziye u y u m u n ön em in i v u r g u ­l a r . F a rk l ı arazi tü r l e r ine uyu m, r icat ya da i l e r lemen in avanta j la r ı , insan duygu la r ı ve koşu l la r - tü m bun la r m u t ­laka inc e le nm el id i r . "

35

Savaş S a n a t f n m on ik inc i b ö l ü m ü n d e ince lenen konu saldı r ıda a teş in kul lanımı üzer inedi r . Bu konu, çeşi t l i k u n ­dakçı l ık y ö n te m le r i ile k u n d a k l a m a sonras ına yön e l i k tek n ik hazır l ık lar ve s t ra te j i l e r in kısaca in ce le nm es i ile başlar.

"Ateş" in Sun Tzu 'nun yaşadığı ç a ğ d a k i en ö l ü m c ü l s i l ah la rda n biri o lmas ı neden iy le Büyük Hoca bu b ö l ü m d e insanl ı k için en d u y g u s a l d i l ek le r inde n bir ini di le ge t i r i r . "S i lahlar a n c a k başka çare ka lm ad ık ça kul lanı lması g e r e ­ken fe la ke t araç lar ıdı r . " K u n d a k la m a k o n u s u n d a k i sözler in i k e n d i s in d e n b e k l e n m e y e n bir ça b u k lu k l a so na e rd i r en Sun Tzu Hoca, "H içb i r h ü k ü m e t kızgınl ık i ç inde o r d u s u n u sevk e t m e m e l i , asker i l ider ler gazap i ç inde savaş kışkı r tmacı l ığı y a p m a m a l ı . " d i y e r e k savaş ve sonuç lar ın ın son d e r e c e d e d ik ka te a l ınması g e re k t iğ in i o lanca açıkl ığı ile v u r g u l a m ı ş ­tır "Yalnız, s o n u n d a sana yarar ı o lacağını g ö r ü y o r s a n h a re k e t e geç , aksi t a k t i r d e h a re ke t t en vazgeç. Öfke n e ­şeye , gazap sev in ce dönüşeb i l i r , anca k yok o l m u ş bir ülke var l ığına bir daha asla kavuşamaz, ö lüler y e n i d en ca n la na - maz."

Sun Tzu, Savaş S a n a t f n m o n ü ç ü n c ü ve son b ö l ü ­m ü n ü c a s u s l u ğa ay ı ra rak ki tabın bi r inci b ö l ü m ü n d e altı ç i ­zi len st ratej i konusu ve st ratej i için en b üy ük g e r e k s i n i m olan haber a l ma ya ger i d ö n m ü ş bu d ö n ü ş ü y le de ki tabı bü - tü n le ş t i rm iş t i r . Bu b ö l ü m d e kend is ine özgü ver iml i l i k hede f l i m in ima l i s t ö ğ r e t im tarzına uygun o la rak habe r a lma g ö r e v ­l i leri olan casus la r ın ön e m i n i a n la tm aya başlar . " Asker i h a ­rek e t le r bir ülke için so nu o lm ayan t ü k e t im kaynaklar ı o lup, bir gü n lü k za fe r için y ı l larca m ü c a d e l e edi l i r. Bu n e d en le ödü l v e r m e k t e n kaç ınarak , düş m a n ı n d u r u m u n u ö ğ r e n m e ­mizi s a ğ l a y ac a k bi lgi ler i e d i n m e k t e k i başarısızl ık t ü m ü y l e insanl ı k dışıdır."

Sun Tzu, casus la r ı ya da gizl i ajanları beş k a te g o r i y e ayırır. Ope ra syo n la r ı n g e r ç e k l e ş e c e ğ i b ö l g e d e k i i nsan la r a ras ı ndan tu t u la c a k casu s la ra "Mahal l i C asu s" adını veri r . D üş m an i ç indeki muha l i f gö rev l i l er a ras ından g ö r e v l e n d i r i ­len casus la ra "iç Casus"; yak a l anan d ü ş m a n casus la r ın ın

36

iki taraf l ı ça l ış t ı r ı lmalar ı y ö n te m i ile ya ra t ı l an c a su s la ra ise "D e v ş i r m e C a s u s " deni l i r . G e r ç e k o l m a y a n bi lgi ler i d ü ş ­mana s ız d ı rm ak am ac ıy la g ö n d e r i l e n c a s u s l a r a da "Ölü C asus " adını ve rm iş t i r . "Yaşayan C a s u s " adı ise ed ind iğ i b i lg i ler le gel ip ger i d ö n e n ca s u s la ra ve r i l en i simdi r .

Sun Tzu 'n un l ider l ik aç ıs ından " C a s u s l u k " k o n u s u n u n p ra t i k tek i ka rm aş ık l ığ ı na bak ış ında her z a m a n o l d u ğu gibi sosya l ve ps ik o lo j i k f a k t ö r l e r e büy ük ö n e m ver i lm iş t i r . Sa ­vaş Sanat ı , casu s l a r ı n ku l l an ım ınd ak i başar ının bir l ider l ik mese les i o l d u ğ u n u s ö y l e y e r e k so na erer . Sun Tzu bu d ü ­şünce s in i , "Casus lar , akı lcı l ık ve bi lgi o l maks ız ın , i nsanl ık ve ada le t g ö s t e r i l m e k s i z in ku l lanı lamaz ; c a s u s l a r d a n g e r ­çek bi lgi ku rnaz l ı k o lmaks ız ın a l ınamaz . " d i ye açık lar ve, "yalnızca c a s u s l u ğ u çok iyi k u l la n m a hüner in i g ö s te r e n par lak bir h ü k ü m d a r ya da akıllı bir k o m u t a n z a fe r d e n emin olabi l i r " d i y e re k son karar ını bi ldir ir .

37

T A R İ H İ Ç E R Ç E V E

Savaş S a n a t f n m eski Ç in 'de M.Ö. beş inc i ve ü ç ü n c ü yüzyı l l ar a ras ı ndak i "Savaşan Eyalet ler " d ö n e m i n d e yaz ı l ­dığı b i l i nm ek ted i r . Bu d ö n e m yak laşık beşyüz yıl ö n c e I C h i ng adlı ünlü eser i ka l em e almış olan b i lge ler ta r a f ı n d a n k u r u l m u ş , Çin ta r ih in de Cho u hanedan ı o la rak bi l i nen h a ­ne dan ın p a r ç a l a n m a dön e m id i r . Ha nedan ın ç ö k ü ş ü s o n r a ­s ında o r t aya çıkan o to r i te b o ş lu ğu eya le t le r a ras ındak i i l iş­ki ler in bozu lmas ı ile s o n u ç l a n ı n c a hanedanı ele g e ç i r m e k için h a r e k e t e g e ç e n eya le t le r a ras ında sona e r m e k b i l m e ­yen bi r ça t ı şm a başlamışt ı r .

Bu d ö n e m d e yazı lmış eser le r a ras ında en ö nem l i o la n la r ı nd an Savaşan Eyalet ler in S tratej is i a n la m ın d a k i " Z h a n g u o cel Chan kuo ts "e adlı e s e rd e d ö n e m e ait s i yasi ve asker i i l işki ler in anlat ı ldığı bir dizi öykü i ç inde Sava şan Eya le t le r d ö n e m i n in bir çeşi t g r a f i k anlat ımı b u l u n m a k t a ve b iz lere o d ö n e m i yans ı tm ak ta d ı r .

Gaspçılar kendilerini lord ya da kral ilan ettiler; dü­zenbazlar ya da komplocular kendilerini süper güç yapa­cak ordular kurdular. Her birisi diğerinin yaptığını artırarak taklit edip sonsuz b ir yarışa giriştiler. Sonunda birbirlerini tuzaklara düşürerek kanlı meydanlarda yok ettiler; yıllar boyu süren sert çatışmalar sonucunda büyük eyaletler için çarpışıp küçük eyaletleri ellerine geçirdiler. Bu kan davası süresince babalar ile oğulları bile birbirlerine karşı çıktılar, kardeşler birbirine güvenmezken karılar, kocalar b irbirle­rinden ayrı düştüler. Kimse için güvencenin kalmadığı b ir odam oluştu. Değerler odadan yok oldu. Yıllar geçtikçe bu durum her geçen gün daha kötüleşti,, odada birbirleriyle durmaksızın savaşan yedi büyük ,beş küçük eyalet kaldı. Bunun tek nedeni bu eyaletlerin sınırsız açgözlülüğü ve öne çıkma konusundaki olağanüstü hırslarıydı.

38

" S avaşan Eyalet ler " d ö n e m i n i n h e m e n a r i fe s i n d e ya şa m ı ş bu lu na n b ü y ü k h ü m a n i s t , f i l oz o f ve e ğ i t m e n K o n f ü ç y ü s yaşamın ı , ü l kesin i yüzyı l l ar boyu s ü r e c e k iç ç e ­k i ş m e y e s ü r ü k l e y e n insan d e ğ e r l e r i n d e k i y ı p r a n m a n ın n e ­den le r i n i a n l a m a y a v a k f e t m i ş t i . K o n f ü ç y ü s ' ü n k las ik eser i " S e ç m e l e r " ' d e , "Savaşan Eya le t ler " d ö n e m i , K o n f ü ç y ü s ' ü n ö ğ ü t l e r ve rd i ğ i bir h ü k ü m d a r l a ka rş ı laşm as ı ile canlandır ı l ı r . Wei H a n e d a m 'm n h ü k ü m d a r ı Wei , K o n f ü ç y ü s ' t e n savaş dü zen l e r i k o n u s u n d a y a rd ı m ister. K o n f ü ç y ü s k end is in e "Dini konu la r ın düzen i h a k k ın d a b i lg im var, a n c a k asker i m e s e l e le r h a kk ın da h içb ir ç a l ı ş m a m yok ." d i y e r e k e r tes i gün h ü k ü m d a r ı te r k eder.

H ü k ü m d a r ı n yüzyı l lar boyu d ü ş ü n c e l e r i n d e n insanl ı k kavramını ç ık a r tma la r ın ı an la ta n bu öykü M Ö . d ö r d ü n c ü ve ü ç ü n c ü yüzyı l la rda , Savaşan Eyale t ler d ö n e m i n i n ta m o r t a ­s ında y a ş a m ı ş olan Tao is t f i l o zo f C h u a n g - t z u t a r a f ı n d a n ele al ınmışt ı r . C h u a n g - t z u ' n u n yazı lar ına g ö r e K o n f ü ç ­y ü s ' ü n en yak ın ö ğ r e n c i l e r i n d e n Yen Hui, h o ca s ı na g i d e r e k Wei Eyalet i ' ne g i t m e k i s ted iğ in i söy ler . K o n f ü ç y ü s k e n d i ­s ine ," o ra d a ne y a p a c a k s ı n ? " d iye sora r .

Yen Hui ," D u y d u ğ u m a g ö re Wei H ü k ü m d a r ı her ne ka d a r hayat ının ta m o l g u n l u k d ö n e m i n d e ise de ülkesin i a l ı ş ı lmadık bi r ta rz da yöne t i yo r , ha ta l a r ı nd an da ders a lmı - y o r m u ş . insanlar ını s a ç m a s a p a n bir şek i ld e ö l d ü re s iy e ku l la n ı y o r m u ş . Ö len ler in hesab ı o l ma dığ ı gibi halkın çıkış yo lu da y o k m u ş . Ben sizin, " d ü z g ü n e y a l e t l e r d e n çıkıp, k a ­rışık e y a le t le re g i d in " ded iğ i n iz i d u y m u ş t u m . Bu neden le , Wei Eya le t i ' ne g i d e r e k o r a d a k i le r e ya rd ım c ı o l m a m ı n d o ğ r u o l d u ğ u n u d ü ş ü n d ü m . "

K o n fü ç y ü s , " G i tm e k için haz ı r lanmışs ın a n c a k o ra da bu l a c ağ ı n te k şey c e z a l a n m a n o lacak . "

O z a m a n l a r d a pek az k im se K o n f ü ç y ü s ile M e n c i u s ' u n bar ı şse ve r insancı l l ığını u y g u l a m a y a ça l ı ş m ı ş ­tır. Bun u n neden i a raş t ı r ı l d ığ ında , bir teze g ö re K o n f ü ç y ü s ' ü n teor i l e r i n in u y g u l a n m a m a s ı n ı n neden i bu k o ­nu dak i uyg u la m a c ı la r ı n becer i ks iz l i ğ i o lmuş tu r . Bir d iğ e r t e ­

39

ze g ö re ise K o n f ü ç y ü s ' ü n pol i t ika lar ının u y g u l a n m a m ı ş o l ­masının neden i yö n e t i c i l e r i n g e r ç e k an lamıy la insancı l ve ada let l i o lmayı i s t e m e m i ş olmalar ıdı r .

Lao- tzu ile C h u a n g - t z u ' n u n barışçı h u m a n i z m a s m ı u y g u la yan l a r da gene l o la rak kend i le r in i g i z l eyer ek so ru n a başka aç ı la rdan yak l aşmış la rd ı r . Lao- tzu ile C h u a n g - tz u , b i z lere ş i d d e te y ö n e l i k sa ld ı rgan yap ıda k i i nsanlar ın a c ı ­masız g ö r ü n m e k l e b i r l i k te esas an la mıy la aşırı d u yg u sa l yap ıd a o lduk lar ını anlat ır . Bu tü r insanlar , i ç le r inde s a k l a ­dıkları duygusa l l ı ğ ı acımasız l ık la k a t l e d e r e k özgür h ü m a n i z m a n ın o r t a y a ç ıkmasını e n g e l l e m e k t e d i r l e r .

Eski ç a ğ l a r d a k i Tao is t usta lar b iz lere g e r ç e k acımasız l ığ ın, katı ob je k t i f l i ğ in ya rat t ığı s o ğ u k l u ğ u n özgür h ü m a n i z m a n ın d o ğ a l hal iyle o r t aya ç ı k a b i l m e s in e enge l o l u ş t u r d u ğ u n u anlatmışt ı r . Aynı K o n f ü ç y ü s gibi kend is i de bir savaşçı k l an ınd an g e l m iş olan K o n f ü ç y ü s zamanı n ın d i ­ğe r ünlü b i lgesi Bu da kendi ö l ü m ü m ü z ü n k e n d i m iz c e iyi anlaşı lması hal inde ça t ışma la r ın so na e r e c e ğ i n i s ö y l e m i ş ­tir.

Lao - t zu 'nun bu ko n u d a k i acımasız l ığını , kainat ın insanl ı k dışı o l d u ğ u n u , b i lge le r in insanlar ı d inse l ku r ban o l a ra k ku l lan ı lab i len içi sa m a n do lu k o r k u l u k l a r gibi g ö r ­dük le r in i söy le yen sö z l e r i n d e buluruz. C h u a n g - t z u da s a y ı ­sız d r a m a t i k ac ımas ız l ı k ö rne k l e r i veri r . O nu n ve rd i ğ i ö r ­nek le r de e s as ın da iç ve dış ça t ı şma la r ın ö n l e n m e s i n e y ö ­nel ikt i r .

Bu a n t i h u m a n i z m a , f i l o zo f l a r ca yarı ac ımas ız saldı rganl ığı aç ık la m a a m a c ı n d a n çok, sa l d ı r gan l ı k g ü d ü ­sünü besleyen a ç g ö z l ü l ü k ve s a h i p l e n m e d u yg u la r ı n ın a n ­lamsızl ığına karşı bir tedav i y ö n t e m i o l a ra k ku l lan ı lmaya çal ışı lmıştır.

H ind is tan 'aa , Bud i s t le r ya nm ış y ö r e l e r d e g ö m ü l m e ­miş yan ık bede n le r i z i ya re t e tm e y e b ü y ü k özen g ö s t e r i y o r ­lardı. Bunu yap m a la r ı n ı n neden i , i ç le r i ndek i a ç g ö z l ü l ü k ve s a h i p le n m e duygu la r ı n ı ü r k ü t m e k t e n z iyad e d ü ş ü n c e le r in i insanl ık ideal ine ve ö r n e k t o p l u m m o d e l in e y ö n e l t m e k idi.

40

Aynı şe k i ld e , Sun Tzu Usta da okur la r ın ı savaşın yaralar ını a n l a m a y a dave t eder. Bu nu y a p a r k e n de savaşın en baş s a fh a l a r ı n d a n olan ihanet ve y a b a n c ı l a ş m a d u y g u ­lar ından ba ş l aya ra k , savaşın s o n u n d a k i saldır ı ve k u ş a tm a gibi , ö z ü n d e insan ve do ğa l kay n a k l a r ın y a m y a m l ı ğ ı o la rak n i te l e n d i r i l e b i le c e k savaş s o n u ç l a r ı n a ka d a r t ü m o l u m s u z ­lukları gö z l e r ö n ü n e sere r . B unu ku l l a n ı rk e n de okur la r ın ın d ikka t in i , i nsancı l ve t o p l u m s a l d e ğ e r l e r i n t a m d e ğ e r i ile a n la ş ı l ma s ın a ç e k m e y e çalışır.

Bu aç ıd an bak ı l d ığ ında , Savaş S a n a t ı ' n d a yer aldığı g ö z l e m l e n e n T a o is t d ü ş ü n c e y ö n t e m i n i n k i taba bir kü l tü r unsuru k a t m a k t a n çok o k u d u ğ u m u z m e t n in ta m an lamıy la an laş ı lmas ın ın anah ta r ın ı o l u ş t u r d u ğ u n u söyleyeb i l i r i z . S a ­vaş Sanat ı bu yö n ü y l e barışçı l ö ğ r e t i l e r e pek aldırış e t m e ­yen kişi l er in d ik k a t i n i ç e k m e k t e o l d u k ç a başarı l ı o lm uş tu r .

T ao is t f e l s e f e d e i k i l em h e m e n her z a m a n s t a n d a r t bir öğ re t i aracı o l a ra k kul lanı lmışt ı r . Savaş S a n a t f n m da i k i ­l emi k i tabın ö z ü n d e savaş a ley h ta r ı o lm a s ın d a d ı r . Savaş Sanatı sa vaşa karşı savaşını kend i p r ens ip le r i ç e r ç e v e ­s i nde g e r ç e k l e ş t i r i r . D ü ş m a n hat la rın ın g e r i s in e sarkar , d ü ş m a n ı n sır lar ını o r t aya çıkar t ı r , d ü ş m a n aske r l e r in in y ü ­rek ler i y le , d u y g u la r ıy l a oynar .

41

S A V A S S A N A T Io

B ö lü m I

P L A N L A M A

S U N T Z U d e r ki,

1 . Savaş sanatı bi r dev le t için ya ş a m s a l ö n e m e s a ­hipti r.

2. Ö l ü m - k a l ı m mese le s id i r . G üve n l i ğe k avu şm an ın y a h u t yok o l manın yo lu dur . Bu n e d e n le ihmal ed i lme s i k e ­s inl i k le d ü ş ü n ü le m e z .

3. Savaş Sanat ı , savaş koşul lar ının d e ğ e r l e n d i r i l m e ­s in de m u t la k a göz ö n ü n e a l ınmas ı zo run lu beş ön em l i f a k t ö r ü n etk i s i al t ındadır .

4. Bu fak tö r le r :(a) Uyum ( A h l a k ) Fak tö rü ,(b) Hava Fak tö rü ,(c) Arazi Fak tö rü ,(d) L ider l i k Fak tö rü ,(e) Disipl in Fak tö rü ' dür.

5. U yum f a k t ö r ü ahlakı s im g e le r . Savaşç ı lar ın k o m u ­tan la rı ile uyu m iç inde o lma la r ın ın neden id i r . Ast la r ın y a ­şamlar ın ı h i çe sayarak , te h l i k e le r e a l d ı r m a d an k o m u t a n l a ­rını ta k i p e tm e l e r i n i sağlar .

6. Hava Fak tö rü g e c e ile g ü n d ü z , s o ğ u k ile sıcak, z a m a n ile m e v s i m zor luk lar ını öne çıkart ı r .

7. Arazi Fak tö rü , a l ınmas ı g e r e k e n kısa ya da uzun m e s a f e le r i , te h l i k e ile güven l i k , aç ık arazi ile vadi , bo ğaz l a r ve dar g e ç i t l e r i , ö l üm ya da y a ş a m şanslar ını etki ler .

43

8. L ider l i k Fak tö rü zekanın, insancı l l ığın, gü ven i n , c e ­sa re t in , düzen in s im ges id i r .

9. Disipl in F a k t ö r ü n d e n anlaşı lan o r d u n u n t ü m b i r i m ­ler iyle a h e n k i ç inde i le r lemes i , subay lar ın a ras ındak i rü tbe pay laş ımı , o rdu için ge rek l i loj ist ik de s t eğ i s a ğ l a y a c a k y o l ­ların bakımı ile o rd u ha rca m ala r ı n ın ko n t r o lü d ü r .

10. Bu sayı lan beş f a k t ö rü b i le rek ku l lanan her k o ­m u ta n başarı l ı o lacak , asla k a y b e t m e y e c e k t i r . B i l m e y e n s e z a f e r e u l aşam ayaca k t ı r .

1 1 . Bu neden le , savaş a lanında yapaca ğ ı n ız s t r a te j i k ve tak t i k ka ra r l a r da beş fa k t ö r ç e r ç e v e s i n d e aşağ ıd ak i s o ­ru lara benzer sorular ı kend in ize sormal ısınız.

12. S o r u l a r :(a) Hangi k o m u t a n "Ahlak F a k tö rü n e " sah ip?(b) Hangi k o m u t a n daha ye te nek l i?(c) Hangi k o m u t a n Hava ve Arazi Fak tö r le r in in

avanta j lar ını ku l lanab i l i yo r?(d) Hangi ta ra f daha dis ipl inl i?(e) Hangi o rd u daha güç lü ?(f) Hangi ta raf ın s uba y ve aske r le r i daha eğ i t im l i?(g) Hangi o r d u d a cez a -ö dü l kavramı daha

düzenl i , daha adi l?13. Bu yedi so ru ya v e r i l e ce k cevaplar ı d e ğ e r l e n d i r e ­

rek za fe r ya da yeni lg in in kehane t in i ya pa b i l i r im .14. Ben im ön er i l e r im i u y g u l ay a c a k k o m u t a n z a f e r e

u l aşac ak t ı r .O nu tak i p edin. Ön er i le r im i d i n l e m e y e n ya da u yg u l a m a y a n k om u ta n la r ı tak ip e t m e y in . Kader le r i y e n i l g i ­dir.

1 5. Ö n e r i l e r i m d e n fa yd a la n ı r ke n , kura l la ra uysun uy ­masın karşınıza ç ıkacak , size yardımı o l a b i l e c e k h içb ir f ı r ­satı da kesin l ik le kaç ı rmay ın .

1 6 . Koşul la r ne kadar lehinize ae olsa yeni d u r u m l a r a gö re p lanlar ınızda z a m a n , za m an d eğ iş i k l i k l e r y a p m a k t a fa y d a o lacağını sakın unu tmay ın .

11

" Ş A Ş I R T M A " ve " A L D A T M A C A L A R "

SUN TZU d e r ki ,

1 7 . T ü m sava ş la r a l d a t m a c a l a r a ve ş a ş ı r t m a y a d a y a ­nır.

18 . Savaş için en g ü ç l ü o l d u ğ u n u z d a , kend in iz i gü c -3 3 ̂ 3 w ' w 3

süz g ö s t e r m e l i ; kuvve t le r in i z i h a r e k e t e g e ç i r i r k e n , h a r e k e t ­s i zm iş gibi d u rm a l ı ; d ü ş m a n a yak l aş t ığ ın ızd a , uzak ta o l d u ­ğ u n u z i z lenimi v e rm e l i ; uzak ta o l d u ğ u n u z d a ise d ü ş m a n ı n b u r n u n u n d i b i n d e o l d u ğ u n u z a d ü ş m a n ı inandı rmal ısın ız.

19 . D üşm an ı ya n ı l ta c a k y e m l e r ku l lanın. Düzeniniz i , k o n t r o l ü n ü z ü y i t i rm iş gibi yapıp, d ü ş m a n ı kand ır ın , vu ru n .

2 0 . D ü ş m a n ı n her cenah ı güven l i ise kend in iz i d ü ş ­man saldı r ı s ına hazır layın. S izden g ü ç lü ise, uzak ta d u ru n .

2 1 . D ü ş m a n sinir l i yap ıda ise daha çok s i n i r l e n d i r ­m e y e çal ışın. Kend in iz i zayıf g ö s t e r i p d ü ş m a n ı n sizi k ü ç ü k g ö r m e s i n i sağ lay ın .

2 2 . D in l e n m e k i s te d i ğ in d e rahatsız edin. Gü ç le r i b i r l e ­şik d u r u m d a y s a b ö l m e y e , ay ı r ma ya çal ışın.

2 3 . Hazır o l ma dığ ı anda saldı r ın, hiç u m m a d ı ğ ı y e r ­le rde karşıs ına çıkın.

24 . Z a fe re y ö ne l i k ta k t i k uygu lam a la r ı n ız ın d ü ş m a n ta ' ra f ından ö n c e d e n a n l a ş ı l am a m a s ı için g e re k l i gizl i l ik t e d ­b i r ler in i alın.

2 5 . Za fe r i kazanan k o m u t a n savaş önce s i en çok h e ­s a p l a m a y ı yapand ı r . Savaşı y i t i ren k o m u t a n ise savaş ö n ­cesi m u t la k a y e t e r i n c e plan ya p m a m ış t ı r . Bu n e d e n le s a ­vaşa g i r m e d e n ön ce m u t la k a za fe r hesabı yap ın . A n ca k , bu a ra d a her ih t ima le karşı , yen i lg i hesabını ve s t ra te j i s in i y a p m a y ı da un u tm a y ın . Plan y a p m a y a v er d iğ in iz ö n e m z a fe r ya da ye n i lg in in be l i r l ey ic i f a k t ö r ü o lacakt ı r .

\5

Bö lüm II

S A V A Ş I N M A L İ Y E T İ

1. Savaş a la n ın da bu luna n bin ad e t haf i f zırhlı , bir o kad a r ağır zırhlı savaş a rabas ının yanı sıra yüz bin zırhlı savaşç ı , bu savaşç ı la r ın k i l o m e t r e l e r c e ö t e d e k i savaş a l a ­nına ta ş ı nm a l a r ı n ı s a ğ l a y a c a k m a l z e m e , c e p h e d e ve c e p h e g e r i s in d e k i h a rc a m a la r , savaş a lan ında b u l u n a c a k konuk la r ın a ğ ı r la nm as ı gibi u fak t e f e k g e r e k s i n i m l e r i , z ı r h ­lara, savaş a r a b a la r ı n a ö d e n e c e k t ü m ma l i ye t i alt al ta g e t i ­rip t o p l a y a c a k o lu r san ız g ü n d e en az bin kü lçe g ü m ü ş g e ­re k e c e ğ i n i g ö r ü r s ü n ü z . Yüz bin savaşçı l ık bi r o rd u b u n d a n aşağı d o n a t ı la m a z

2. Savaş ba ş l a d ı ğ ın d a , za fe r g e c i k e c e k o lu rsa , s a ­vaşçı lar ınızın s i lahlar ı k ö r l e ş m e y e , s a v a ş m a şevk le r i kır ı l ­maya başlar . Özel l i k le bir ana hede f i kuş a t t ığ ın ızda , g ü c ü ­nüzün hızla a z a l m a y a baş ladığını g ö r ü r s ü n ü z .

3. Hele bi r de, ü l keniz in s e fe r imkan la r ı kısıtlı ise, dev le t in za fe r le s a ğ l a y a b i l e c e ğ i o l a n a k l a r çe k i le n sıkınt ı ya d e ğ m e y e c e k t i r .

4. Si lahlar ınız ye te r s iz kalıp, şevk in iz kırıl ıp, g ü c ü n ü z tü k e n ip , hâz ineniz e r i d iğ i n d e daha ö n c e yan ın ızda b u l un an d iğ e r k o m u t a n la r ı n sizin yapt ığ ınız aş ı r ı l ı k lardan y a r a r l a n ­maya ça l ı ş m a k için h a re k e t e g e ç t i k le r i n i g ö r e c e k s i n iz . Bu d u r u m d a , ne k a d a r akıllı o lu rsa o lsun hiç bir k i mse böy le bir d u r u m u n y a r a t a c a ğ ı sonuç la r ı e n g e l l e y e m e z .

5. Bu ned e n le , savaş ta ac e le c i l i k apta l l ık la eş a n ­lamlı o l ma s ın a r a ğ m e n , akıl ile z a m a n y i t i r m e n i n de yan yana g e l e b i l e c e ğ in i k i mse söy le y e m e z .

S U N TZU d e r ki ,

46

6. Uza tmal ı s avaş t an kaz anç l a ç ıkmış bi r ü l ke g ö r ü l ­mem iş t i r .

7. Savaşı ka za n ç l a k a p a t m a n ı n y o l u n u b u l a c a k kişi savaşın v e r e c e ğ i za rar lar ı en iyi b i len kişidi r .

8. D en ey i m l i , akıl l ı k o m u t a n m e v c u t o l a n ak la r ı na g ö re p lan lamas ı n ı yapar . Savaşa g i r i n c e tak v iy e g e l m e s i n e u m u t b ağ l am az .

9. Savaş a ra ç ve m a l z e m e l e r in i , d i ğ e r loj i st i k g e r e k s i ­n im le r in i ü l k e n d e n get i r . D ü ş m a n a ra z i s i n d e a t la r ına ye m bu lm an ın yo l la r ı na bak. O z a m a n savaş e s n a s ı n d a aç k a l ­mazsın.

10. Dev le t mâ l i ye s in in zayı f l ığı , o r d u n u n v a ta n ı n d a n uzak d ü ş m a n a ra z i s in d e s a v a şm ası , daha ç o k loj ist ik d e s ­te k iht iyacını ge re k t i r i r . Uzak tan y a r d ı m l a y a ş a m a k z o r u n d a kalan o r d u n u n halkı fak i r leş i r .

1 1 . ö t e y a n d a n o r d u n u n y a k ın d a o lmas ı f iyat lar ı y ü k ­sel t i r . Yü ksek f i ya t l a r da halkın y a ş a m sev i yes in i dü şü rü r .

1 2 . Yaşam sev iyes i d ü ş t ü ğ ü n d e , halk ağı r yü k a l t ındakalır.

13. D ü ş ü k y a ş a m sev iyesi , g ü ç t ü k e n m e s i y ü z ü n d e n halkın d i ş in de t ı rn a ğ ı n d a kalmaz , ge l i r l e r in in b ü y ü k kısmı ek ve rg i o l a ra k a l ın ı rken , dev le t in ma sr a f l a r ı ise kırı lan s a ­vaş a raba la r ın ın onar ımı , eks i len at lar ın, zı rhlar ın, ok, yay, mızrak, ka lk an la r ın i kmal i , m a l z e m e araba la r ı ile bu a r a ­baları ç e k e c e k ö kü z le r i n a l ımına yap ı lan h a r c a m a l a r l a a r ­tar.

14. Bu n e d e n le , akıllı bir k o m u t a n g id e r l e r in i d ü ş ­m ana y ık m a ya çal ışır. D ü ş m a n d a n a l ın acak bir a rab a m a l ­z e m e kendi ü l k e s in d e n ç ık a c a k y i rm i a ra ba m a l z e m e y e ; d ü ş m a n d a n el k o n a c a k bir çuval hayvan y em i kendi ü l k e s in d e n g e t i r i l e c e k y i rmi çuvala eşi t t i r .

15. D ü ş m a n ı yo k e t m e k i s t i y o rs ak asker i m i z i kızıştır­mam ız ge rek i r . Bu da a l ınacak g a n i m e t l e r i n as k e r a ras ında pay laş t ı r ı lması ile yapı labi l i r .

16. Bu a m a ç l a , savaş e s n a s ın d a on ya da da ha çok savaş a rabası ele g e ç i r i l d i ğ i n d e savaş a raba la r ın ı ilk a r a ­

47

bayı ele g e ç i r e n e ver in. A r a b a l a r d a k i d ü ş m a n bayraklar ını kend in i z in k iy le değ iş t i r i n , ele g e ç e n savaş a rabalar ını kendi araba la r ınız ın saf ına katıp savaşa d e v a m edin. Ele g e ç e n es i r le re ise iyi dav ran ın .

17. Ele g e ç e n d ü ş m a n g a n i m e t l e r i n i ve esi r ler i kendi g ü c ü n ü z ü a r t ı r m a k ta kul lanın.

18 . Savaş ta amac ınız uzun s e fe r deği l , za fe r o lsun.19 . Şu çok iyi b i l i nmel i ki, o rdu kom u ta n ı halkının k a ­

der in i , ü lkes in in barış ya da te h l i ke i ç inde yaşaması n ı e l i nde tu tan kişidir.

48

Bö lü m III S A V A Ş T A S T R A T E J İ

1 . Savaş S a n a t f n m en p ra t i k kav ramı , d ü ş m a n ü l k e ­sini tü m ü y le , za ra ra u ğ r a t m a d a n ele g e ç i r m e f ikr idi r . Yakıp y ıkm an ın k i m s e y e faydas ı o lmaz . Aynı şek i lde , bi r o r d u yu da t ü m ü y l e ele g e ç i r m e n i n n ime t le r i sınırsızdır.

2. Bu neden le , savaşlar ın t ü m ü n d e sa va şar ak z a p ­t e t m e k en üstün başarı d e m e k değ i ld i r . Üstün başarı d ü ş ­manın d i r enc i n i s a v a ş m a d a n k ı rmakt ı r .

3. (a) Komu ta n l ığ ın en üs tün mez iye t i d ü ş m a n planını çözü p , k ı rmakt ı r .

3. (b) En iyi ikinci mez iye t d ü ş m a n g ü ç le r i n in b i r l e ş ­mes in i e n g e l l e m e k t i r .

3. ( c ) Ü ç ü n c ü s ü ise d ü ş m a n o r d u s u n a savaş m e y d a ­nında ta a r r u z d a bu lunmakt ı r .

En kö tü mez iyet ise su r la r la k o r u n a n bir kent in k u ş a ­t ı lmasıdı r .

4. Savaş ta ana kura l la rd an biri, m ü m k ü n o l a b i l d iğ in ce sur la r la k o r u n a n ken t ler in ku şa t ı lm a s ın d a n kaç ınmakt ı r . K u ş a t m a d a ku l lan ı lacak savaş g e r e ç l e r i n in haz ı r lanmas ı bi le ay lar s ü re cek t i r .

5. Ö f ke s in i kon t ro l e tm e s in i b i lm eye n k o m u t a n o r d u ­sunu d ü ş m a n üs tün e kar ınca s ü r ü s ü gibi yol layandır . Bu takt i k , o r d u s u n u n en az üç te bi r inin daha savaşın başında boşu b o ş u n a yok o l m a s ın d a n başka s o n u ç ge t i rm ez . Ö z e l ­l ikle k u ş a t m a esn as ın da başa ge len en büyük fe la ke t bu- dur.

6. Akıl l ı l ider d ü ş m a n o r d u s u n u s a v a ş m a d a n , d ü ş ­man ken t le r in i k u ş a t m a d a n ele g e ç i r m e s i n i bilir. D ü ş m a n

Sun Tzu d e r ki ,

kral l ığını savaş m e y d a n ı n d a uzun s ü r e c e k sa va ş l a rd a n ço k savaş oyunlar ı ile bi ti rir.

7. O r d u s u n u savaş m e y d a n l a r ı n d a b o ş u n a k ı r d ı r m a ­d ığ ı ndan i m p a r a t o r l u k tah t ına göz dikebi l i r . Bö y l ece bir a d a m bi le y i t i r m e d e n kesin za fe r e ulaşabi l i r , işte buna S t ra te j i k Savaş deni r.

8. Savaş ta ö n em l i bi r kural : El indeki o r d u n u n g ü c ü d ü ş m a n d a n on misl i b ü y ü k ise dü ş m a n ı kuşat ; beş misl i b ü y ü k ise saldır; iki misl i büy ük ise o r d u n u ikiye böl .

9. Güç le r in i z eş i tse hala ça t ı şm a ya g i reb i l i r s in ; g ü c ü n zayı fsa d ü ş m a n d a n uzakta d u r m a n d a fay da var; a n c a k her a la nda d ü ş m a n d a n zay ı fsak ger i ç e k i l m e k y ap ı la cak en akı l l ıca iştir.

10. Her ne kadar , k ü ç ü k bir kuvve t le inatçı bir d i ren iş y a p m a k m ü m k ü n s e de, g e n e ld e büyü k kuvve t le r in z a fe re daha yakın o l d u ğ u g e r ç e ğ i asla unu tu lma mal ıd ı r .

1 1 . Kom u ta n la r dev le t in kalesidi r . Kalenin her noktası s a ğ l a m ise, dev le t gü ç lü ; kale ç ü r ü k s e dev le t zayıftır.

12. Bir k o m u t a n yap a c a ğ ı üç hata ile o r d u s u n u n b a ­şına fe l a k e t get i reb i l i r .

13. (a) O r d u y a i l e r leme veya ger i çe k i lm e emr i v e r d i ­ğ i nde o rd u n u n bu emr i u y g u l a y a m a y a c a ğ ın ı n fa r k ın d a o l ­m am as ı . Buna o rd u yu to p a l l a ş t ı r m a da deni r .

14. (b) O r d u d a k i koşul lar ı d ü ş ü n m e k s i z i n o r d u y u kral l ığını y ö ne t i r gibi y ö n e t m e y e ka lkmas ı . Bu, as ke r i n z i h ­n inde hu zu rsu z l uk yarat ır .

15. (c) Zo r koşu l la ra uyum asker i p ren s i b in i göz ö n ü n e a lmaksızın, s u b a y seç im i . Bu, asker in g ü v en in i s a r ­sar.

16. O r d u n u n huzuru kaçar , güven in i y i t i r i rse bu d u ­r u m d a n d iğ e r p re ns l e r in y a r a r l a n m a y a çal ışıp, s o ru n y a r a ­t a c a k l a r ı Kesindir. Bu da o rduya ana rş i g e t i r e c e k , z a f e r i o lanaks ız laşt ı racak t ı r .

17. Za fe r için beş ana koşu lun b u l u n d u ğ u n u b i l m e l i ­yiz:

(a) Savaşı , a n c a k ne z a m a n s a v a ş ı l ı p ne z a m a n s a ­va ş ı l m a y a c a ğ ı m bi len kazanır .

(b) Savaşı , e l i nd ek i zayı f g ü c ü de kuvve t l i g ü c ü de iyi ku l lanan kazanır .

(c) Savaşı , o r d u s u n u n her se v i y e d ek i p e r s o n e l in e aynı ruhu ver en kazanır .

(d) Savaşı , d ü ş m a n ı n en hazır o lm a d ıg i zamanı b e k ­le me s in i bi len kazanır .

(e) Savaşı , asker i k a p a s i t e y e sah ip o lup , sivi l y ö n e t i m ta r a f ı n d a n m ü d a h a l e e d i l m e y e n k o m u t a n kazanır .

19. S o n u ç t a , d ü ş m a n ı ve kend in iz i iyi b i l iyorsanız, y ü z l e r c e savaşa bi le g i r sen i z s o n u ç t a n em in o lab i l i rs in iz . Kend in iz i bi l ip, d ü ş m a n ı b i lm i yo rsa n ız , kaz an a c a ğ ın ı z her za fe r e karşın yen i lg i y le de tan ışab i l i r s in i z . Ne kend in i z i ne de d ü ş m a n ı b i l i yo rsanız, sizin için g i r e c e ğ in i z her sa va ş ta yeni lg i kaçını lmazd ır .

51

Bölüm IV T A K T İ K

1. Eski savaşç ı lar , ön ce kend i ler in i yen i lg i o las ı l ığ ın­dan uzakta tu ta r la r ; son ra da dü ş m a n ı y e n m e k için uygun fırsatı kol lar lar.

2. Yen i lg iden kend im iz i k o r u m a k bizim e l imizdedi r . Ancak , d ü ş m a n ı y e n m e f ı rsat ını bize d ü ş m a n veri r.

3. iyi bir savaşçı kendis in i ye n i lg i d e n koruyab i l i r , a n ­cak d üşm an ı y e n m e y i ga ra n t i l e ye m ez.

4. S onuç o larak , üstün ye ten ek l i k o m u t a n g ü c ü yeter l i o lm asa da savaşı kazanmayı becereb i l i r .

5. Yen i lmez l i k s a v u n m a ta k t i k l e r i ne bağl ıdır , düş m a n ı y e n m e k ise saldırıyı gerek t i r i r .

6. S a v u n m a d a ka lmak, güç ye te rs iz l i ğ in i gös te r i r , s a l ­dırı ise aşırı güç g ö s te r g e s id i r .

7. Savun m ası ile ünlü k o m u t a n t o p r a k t a k i her de l iğe sa k l an ab i l i r k en , atak l ığı ile ünlüsü c e n n e t i n üst k a t m a n l a ­rından a tağ a kalkar . S on u ç ta , bir e l im iz de kend im iz i k o ­ruma , d iğ e r e l im iz de ise mu t l ak za fe r yer alır.

8. Za fe r i a n c a k g ö rü ş a lanımıza g i r d i ğ i n d e g ö r m e k savaş ustal ığının z i rvesi deği ld i r .

9. Savaşıp, ü lkeler ele g e ç i r i l d iğ i n d e , t ü m ülkenin "Afer in! " d e m e s i de savaş ustal ığının z i rvesi değ i ld i r .

1 0 . Yerden bir tüy ka ld ı rm ak büyü k bir g ü c ü n s i m ge s i deği ld i r . Ayı, g ü neş i g ö r m e k keskin g ö r ü ş o lmadığ ı gibi , gök g ü r ü l t ü s ü n ü d u y m a k da kulak hassasl ığını g ö s t e r m e z .

SUN TZU d e r ki ,

52

1 1 . Eski ler in akıllı savaşçı ded i ğ i savaşçı akıl l ı l ık u n ­vanını sa d e c e s a va ş t a kazanmas ı ile deği l , savaşı ko la y ­lıkla k a z a n m a k t a g ö s t e r d i ğ i becer i k l i l i k l e e lde e tm iş t i r .

12. Kazandığı z a fe r l e r ke n d i s in e ne ünlü bir akıl , ne de ce s a re t mad a ly as ı get i r i r .

13. Za fe r le r in i hata y a p m a y a r a k kazanır . Hata y a p ­m a m a k zafer i kes in leş t i r i r . Ç ü n k ü , za ten y en i lm iş bir d ü ş ­man ele geç i r i lmiş t i r .

14. Usta savaşçı , kend is i için ye n i lg i n in o lanaks ız o lacağ ı poz is yonu hazır lar, d ü ş m a n ı y e n m e f ı rsat ı d o ğ d u ­ğ u n d a bu f ı rsatı kaçı rmaz .

15. Savaş ta z a fe r s t r a te j i s in e sah ip k o m u t a n ça t ış ­maya a nc ak zafer i kaza nd ık t an so nr a gi rer . Yeni lg iye m a h ­kum k o m u t a n ise ön ce ç a t ı ş m a y a gi rer , za fe r e s o n ra y ö n e ­lir.

16. G e r ç e k l ider Ah la k F a k tö rü n ü işler, Disipl in F a k tö ­rüne sımsıkı yapışı r ; bö y le c e başarıyı k on t r o l ü a l t ına alır.

1 7. Asker i m e t o t t a ,(a) ö l ç m e ,(b) M i k ta r Kon t r o lü ,(c) H e s a p la m a ,(d) O l anak la r ın D e n g e l e n m e s i ,(e) Zafer ,öneml i k ıs tas lardı r .18. ö l ç m e varl ığını T o p r a ğ a ; M i k ta r Kon t r o lü , Ö l ç ­

meye ; H e s a p la m a , M ik ta r K o n t r o l ü 'n e ; O lanak la r ın D e n g e ­lenmes i , H e s a p la m a y a ; Zafer , O l anak la r ın D e n g e l e n - me s i 'n e bo rç lu du r .

19. M u z a f f e r bir o r d u n u n karşısına ç ı k a c a k bir t o p ­lama o rd u n u n ağır l ığı , d e m i r gü l len in ka rş ı s ın da ke feye k o ­n aca k bi r b u ğ d a y ta nes i kadardı r .

2 0 . Saldı r ıya g e ç e n bir o r d u n u n gü cü der in bir k a n ­yo na akan neh i r su la r ına benzer.

53

B ö lü m V

E N E R J İ

1 . B ü y ü k bi r g ü c ü n ko n t r o lü ile bi r kaç kişinin ko n t r o lü aynı p r e n s i p le r e bağl ıdır . S a d e c e ra ka m la r ı n b ö l ü n m e s i g e ­reki r.

2. K u m a n d a n ı z a l t ında b u l u n a c a k büyük bi r o rd u ile k ü ç ü k bi r b i r l ik a r as ı nd a b ü y ü k bi r f a r k yok tu r . S a d e c e i ş a ­re t le m e kul lanımı değiş i r .

3. O r d u n u z u n d ü ş m a n saldı r ı s ına s a r s ı lm a d a n d a y a ­n a b i lm e s i n in g ü v e n c e s i dolay l ı veya d o ğ r u d a n y a p ı l a c a k m a n e v r a la r a bağl ıdı r .

4 . O r d u n u z u n d ü ş m a n ü ze r i n d e k i e tk i s in in y u m u r t a ka rş ı s ındak i d e ğ i r m e n ta ş m a b e n z e m e s i , d ü ş m a n ı n zayıf ve g ü ç l ü yan lar ın ı k e ş f e t m e b i l i m in d e k i başarın ıza bağl ıdır .

5. Her tü r l ü savaş ta d o ğ r u d a n m e t o d , ç a t ı ş m a y a g i r ­m e k t e kul lanı l ır; a n c a k za fe r in g ü v e n c e s i dolayl ı m e t o t l a r ­dadır .

6. B ece r i y l e uyg u la n a n dolayl ı t a k t i k l e r hava ya da y er yüzü gibi t ü k e n m e z ; nehi r ya da ı rmaklar ın akışı gibi du r m a z ; g ü n e ş ya da ay gibi y e n i d e n d o ğ m a k için batar ; dö r t m e v s i m gibi ge r i g e l m e k üzere g ider .

7. S a d e c e yed i nota b u l u n m a s ı n a karşın bu yed i n o ­tanın ka r ış ım ın dan pek çok m e lo d i yarat ı l ı r .

8. S a d e c e beş ana renk ( mavi , sarı , kırmızı, beyaz ve s iyah) o lm a s ın a karşın bu beş re ng in karışımı ile sını r ­sız renk üret i l ebi l i r .

S U N T ZU d e r ki ,

54

9. S a d e c e d ö r t tad (acı , ekş i , tat l ı , tuz lu ) b u l u n m a s ı n a karşın bu d ö r t tad ın kar ışımlar ı ile s o n s u z say ıda lezzet o r ­taya çıkar .

10. S avaş t a , d o ğ r u d a n ve do layl ı o l m a k üzere i k iden faz la saldır ı m e t o d u yok tu r . A n c a k bu iki m e t o d u n k a r ı ş ı m ­ları çeşi t l i m a n e v r a y ö n t e m l e r i n i o l u ş tu ru r .

1 1 . D o ğ r u d a n m e t o d da dolay l ı m e t o d da s o n u n d a b i r b i r ine bağlanı r . Bu so n s u z d a i r e d e i l e r l e m e k g ib id i r . Asla b i tmez .

12 . O r d u la r ın saldırısı sel bask ın ı na benzer . K a r ş ı ­sına ç ıkan taş lar ı bi le sü rük le r .

13 . V e r i l e c e k bi r ka rar ın kal i tes i avına saldı r ıp p a r ç a ­layan şah in in s ü z ü l ü ş ü n d e k i a h e n g e , z a m a n l a m a y a b e n ­zer.

14 . Bu ned e n le , usta savaşç ı sa ld ı r ıda k o rk u n ç , ka ra r v e r m e d e ç a b u k olandır .

1 5. Enerj i g e r i lm iş yay, ka ra r s a oku n at ı lmasıdı r .16. Savaşın k a rg aşa ve g ü r ü l t ü s ü i ç inde düzens iz l i k

va r m ış gibi g ö z ü k s e de bu yanı l t ıcıdı r . Bü tün karışıkl ık i ç inde o r d u n u n başı ile sonu g ö r ü l m e y e b i l i r , a n c a k bu aynı z a m a n d a y e n i lg i n in i lacıdır.

1 7. Çal ış ı lmış düzens iz l i k , d i s ip l i n i n ; çal ışı lmış ko rku , c e s a r e t in ; ça l ış ı lmış zayıf l ık, g ü ç l ü l ü ğ ü n hazır layıcısıdır.

18 . Düzenl i l i ğ i düzens iz l i k pe le r in in al t ına . s a k la m a k k ısaca bir b ö l m e mese le s id i r . C e s a r e t i ü rke k l i k gö s te r i s i ile ö r t m e k , i lerisi için ener j i b i r i k t i r m e k t i r . Gü cü zayı f l ık m a s ­kesi a l t ına a l m a k s a savaş t a k t i k manevr as ı d ı r .

19. B ö y le c e d ü ş m a n ı h a r e k e t e z o r l a m a ustal ığ ına s a ­hip k o m u t a n , d ü ş m a n ı yanı l t ıcı m a ne v ra la r ı usta l ık la ku l la ­nır; d ü ş m a n a bazı ö n e m s i z y e m l e r ve r i p d ü ş m a n ı y e m e saldır t ı r .

2 0 . Yemler i sürek l i o la ra k g ö s t e r e r e k d ü ş m a n ı sü rek l i h a r e k e t e t m e y e zor lar ; s o n r a da asıl o r d u s u y l a pusuy a y a ­tar , d ü ş m a n ı bek ler .

2 1 .Akı l l ı savaşçı , b i r leşik e n e r j i n in e tk i s ine inanır; b i ­reyse l bazda , savaş ç ı la r ı nda n aşırı b e k l e n t id e bu lu nm az .

55

Bece r i s in i d o ğ r u a dam la r ı seç ip , yan yana g e t i r e r e k b i r leş ik ener j iy i üre t ip, k u l la n m a k t a gös te r i r .

22 . Savaşçı lar , b i r l eş ik ener j iy i ku l land ığ ında , d ü ş m a ­nın üzer ine t e p e l e r d e n aşağı yuv ar la nan taş la r gibi akar lar . U n u t m a m a l ı ki bir taş d ü z lü k t e ha rek e t ed e m e z ; dö r t köşel i ise t e p e l e r d e n de akam az . Savaşçı , taş lar ının y u va r l ak o l ­masını sağ la ma l ıd ı r . Us ta l ı k budur.

2 3 . Usta savaşç ı lar ın üret t ik le r i ener j i b in le rce m e t r e ­lik d a ğ l a r d a n y u v a r l a n a ra k do lu d izgin akan yuvar lak t a ş l a ­rın m o m e n t i d i r .

Bu, ener j i h akk ı ndak i söz le r im in s on udur .

56

B ö lü m VI

GÜCÜN KULLANIMI

1. Savaş a lan ına ilk ge l ip d ü ş m a n ı n ı b e k l e y en d inç kalır, s o n r a d a n ge l ip , ge l i r g e l m e z sa va şa g i r e n s e daha savaşın b a ş ın da tüke n i r .

2. Akıl l ı savaşç ı kendi karar ını d ü ş m a n a kabul ett ir i r ; d ü ş m a n ı n kend i karar ını z o r l a m a s ı n a izin ve rm ez .

3. D ü ş m a n a avan ta j s u n a r a k d ü ş m a n ı n ya kend i i s te ­diği ş e k i ld e y a k l a ş m a s ı n a m ü s a a d e e d e r ya da vur acağ ı d a r b e l e r l e d ü ş m a n ı n y a k l a ş m a s ı n a o l a n a k tan ımaz .

4. D ü ş m a n d i n l e n m e y e ç e k i l d i ğ i n d e yora r , y i ye ceğ i bolsa aç l ığa d ü ş ü r ü r , k a m p k u r m u ş s a h a r e k e t e t m e y e z o r ­layarak d i n l e n m e s i n e m ü s a a d e e tm ez .

' 5. D ü ş m a n ı s a v u n m a y a z o r l a y a c a k n o k t a l a r d a g ö z ü ­kür, b e k l e n m e d i ğ i y e r l e r d e bu lunur .

6. O r d u , d ü ş m a n ı n b u lu n m a d ı ğ ı a ra z id e ge n i ş m e s a ­fe le r i ra h a t ç a alabi l i r .

7. Sa ld ı r ı l a r ı n ı zd an b a ş a r ı d a n e m in o l ma n ın yolu, d ü ş m a n c a s a v u n u l m a y a n n o k ta l a r a sa l d ı rm ak t ı r . S a v u n ­manızın g ü v e n l i ğ i n d e n de d ü ş m a n ı n s a ld ı rm as ın ın i m k a n ­sız o l d u ğ u nok ta la r ı t u t a r a k em in olabi l i rs in i z .

8. Sa ldı r ıda başarı l ı k o m u t a n neyi s a v u n d u ğ u n u b i le ­m e y e n d ü ş m a n a saldırı r ; s a v u n m a d a başarı l ı olan k o m u ­tan ise neye sa ld ırdığını b i l m e y e n d ü ş m a n a karşı mev z i le ­rini savunand ı r .

9. Kurnaz l ı k ve gizl i l ik de n i le n ku tsa l sanat ! Senin s a ­y e n d e g ö r ü n m e z o lmay ı ; sen in s a y e n d e d u y u l m a z olmayı ö ğ r e n i p , d ü ş m a n ı n kader i n i e l im i z d e tu t u y o ru z .

S UN TZU d e r ki ,

57

10. D üşm an ın zayıf nokta lar ını he de f al ı rsanız i ler ler ­ken d i r en iş le karş ı laşmazsınız ; d ü ş m a n d a n çab uks an ı z d ü ş m a n t a k i b i n d e n rahat l ık la ku r t u lu rs unu z .

1 1 . D ü ş m a n ister der in bir h e n d e ğ in a rd ında , i s terse y ü k s e k bir t e p e d e me vz ide b u l uns un , ça t ı şm aya g i r m e k a r ­z u s u n d a y s a k d ü ş m a n ı bizim i s ted iğ im iz ye re çek ip , b izim ko şu l la r ım ız da s a v a ş m a y a zor lamal ıyız.

12 . Savaşı a r z u la m ad ığ ım ız da ise, kampımızın izleri o r t a d a olsa bi le, bı rakt ığımız izlerle o y n a y a ra k d üşm an ı şaşı r tabi l i r i z.

13. D üşm an ın poz is yonu nu öğ re n i p , kendimiz i d ü ş ­m a n d a n g i z le y e re k güç l e r im iz i d a ğ ı t m a d a n bir a rad a t u t a ­bil i riz. Bu a ra d a d ü ş m a n ı bö lmey i b a ş a r m a k ço k öneml id i r .

14. Dü şma nı pa rça la ra b ö l e rk e n kendi güç le r im iz i bir a ra da t u t a r s a k d ü ş m a n ı n ayrı, ayrı b i r im le r in in karşısına te k güç ha l inde çıkabi l i r iz.

15. B öy le ce zayı f lat t ığımız d ü ş m a n kuvve t le r ine ü s ­tün bir g ü ç l e sa ld ı rab i l i rsek, düşm an la r ım ız ı zora d ü ş ü r e b i ­liriz.

16. D ü ş m a n a sa ld ırmayı a rzu lad ığ ımız noktayı ç ok us tac a saklama lıy ız. O zam an d ü ş m a n pek çok olasıl ığı aynı an d a göz ö n ü n e a lm ak z o r u n d a kalacak ; bu da g ü ç l e ­rini bir n o k ta d a b i r l e ş t i r m es i ne engel o lacak t ı r . Karşımıza top lu bir d ü ş m a n g ü c ü yer ine b ö l ü n m ü ş b i r im le r çıkacakt ı r .

17. Böyle bir d u r u m d a d ü ş m a n , ön c e ph es i n i g ü ç l e n ­d i r m e y e ka lk t ığ ında ard ce ph es i n i , so lu nu k u v v e t le nd i r ­me ye ka lk t ığ ında sağını zay ı f l a tacak; her yöne d e s t e k s a ğ l a m a y a ça ba la d ı ğ ın d a ise her cenah ı b i rden g ü c ü n ü y i ­t i recekt i r .

18. Olası ça t ı ş ma la ra her an hazır o lma kaygısı d ü ş ­man b i r imle r in i zayı f la tacak, dü ş m a n ı bu tü r çaba l a ra z o r ­lama da bize sayısal üs tün lük sağ layacak t ı r .

1 9. Savaş ı lacak yer ve zamanı bi l i rsek, kendim iz i s a ­vaşa k o n s a n t r e edebi l i r iz .

2 0 . Ama, yer, ve zaman b i l i n em iy o rs a sol cenah sağ ce naha , a rdç ı la r önc ü le r e ya rd ım e d e m e y e c e k t i r . Hele bir

58

de o r d u n u n uç nok ta la r ı a ra s ın d a b ü y ü k m e s a f e va rs a bu p r o b l e m da ha da ö l d ü r ü c ü d u r u m alır.

21 . Böyle bir d u r u m d a d ü ş m a n kuvve t le r i sayı o la rak b izden üstün bi le o lsa s o n u n d a z a fe r b iz im o lacak t ı r .

22 . D ü ş m a n say ıca b i zde n ü s t ü n k e n bi le d ü ş m a n ı b i ­z im le s a v a ş m a k t a n cayd ı rab i l i r i z . Bu da o n u n planlarını k e ş f e t m e y e , z a fe r e y ö n e l i k s t r a te j i l e r i n i ö n c e d e n a n l a m a y a bağl ıdır .

2 3 . D ü şm anı kızıştır ıp g ü c ü n ü , h a r e k e t kabi l i ye t in i anlayın. Saldı r ıya zor layıp , kend i s in i o r t aya ç ık a r tm a y a , kuvvet l i ve zayıf nok ta la r ın ı g ö s t e r m e y e zor lay ın .

2 4 . D ü ş m a n o r d u s u ile kendi o r d u n u z u d i k k a t l e m u ­ka yes e e d e r e k hang i n o k t a l a r d a s i zden g ü ç l ü , hangi n o k ­ta l a r d a s i zden zayı f o l d u ğ u n u ke ş fe d in .

2 5 . Tak t i k m a n e v r a l a r e s n a s ın d a k i en b ü y ü k b a ş a r ı ­nız bu man ev ra la r ı d ü ş m a n d a n s a k l a m a k t a g ö s t e r e c e ğ i n i z ustal ıkt ı r . Manevra la r ın ız ı sak l ad ığ ın ız da d ü ş m a n ı n c a ­su s l a r ı n d a n ve b ö y l e c e d ü ş m a n ı n ta k t i s y e n b e y i n le r i n d e n k o r u n m u ş o lacaksınız.

2 6 . U n u tm a y ı n , z a fe r sizin ne yapt ığınızı a n l a y a m a ­yan d ü ş m a n ı n hatal ı ta k t i k l e r i s a y e s i n d e g e l e c ek t i r .

2 7 . Za fe r e s n a s ı n d a u y g u l a d ı ğ ım ta k t i k le r i he rk e s g ö ­rebi l i r , a n c a k k i m s e n in g ö r e m e d i ğ i , za fe r y o l u n u açan s t r a te j i l e r imd i r .

2 8 . Size z a fe r ka z a n d ı r a n bir tak t iğ i bir d a h a t e k r a r ­lamayın. A n ca k , meto t la r ın ız ı koşu l la ra g ö r e ge re k l i d e ğ i ­ş i k l i k le r i y a p a r a k s ü rd ü r e b i l i r s in i z .

2 9 . A ske r i t a k t i k l e r s uyu n akışına benzer . B i ld iğ iniz gibi su do ğ a l o l a ra k y ü k s e k l e r d e n aşağ ı la ra akar.

3 0 . B ö y le ce s a va ş ta u y g u l a n a c a k etki l i yol g ü ç l ü d e n uzak ta d u ru p , zayı fa sa ld ı rm ak t ı r .

31 .S u nasıl t o p r a ğ ı n e ğ i m i n e g ör e ak ars a , as ke r de za fe r e d ü ş m a n ı n d u r u m u n a g ö re akar.

3 2 . Suyun nasıl sab i t bi r şek l i yo ksa , s a va ş ta da sab i t koşu l la r yok tu r .

59

33. Takt i k ler in i d ü ş m a n a g ör e d eğ i ş t i r eb i lm ey i b e c e ­ren k o m u t a n za fere ulaşacakt ır .

34. Beş e l e m e n t (su, ateş, ağaç, meta l , top rak ) her z am an kendi baş lar ına eşi t d e r e c e d e bel i r l eyic i olmaz. Dört mevs im i n etk i l er in in yanı sıra, ayın m e d - ce z i r etk i l eş imi , gün le r in uzaması -k ısa lmas ı da bu beş e le men t i etki ler.

60

B ö l ü m VII

SAVAŞTA MANEVRA

1 . Sa vaş t a k o m u t a n emr in i h ü k ü m d a r d a n alır.2. iyi bir k o m u t a n , o r d u s u n u top lay ıp , güç l e r in i k o n ­

s an t re e t t i ğ i n d e , a s k e r d e b u l una n d e ğ i ş i k ni te l ik ler i bir p o ­ta da b i r le ş t i r me n, d e n g e le m e l i d i r .

3. B u n d a n so n ra tak t i k m a n e v r a gel i r . Tak t i k m anevr a en zor iştir, i nsan la rın i ç indeki kö tü l ü k to h um la r ın ı d o ğ r u ­luğa, ta l i hs iz l i ği k a z a n m a hırsına d ö n ü ş t ü r m e k dünyan ın en zor işidir.

4. Savaşın en öneml i s a n a t l a r ı n d a n biri o lan A L D A T ­MACA, ta k t i k m a n e v r a y e t e n e ğ i ile d o ğ r u orant ı l ıdı r. D ü ş ­man sizi ka rş ıs ında b e k l e rk e n , uzun d o l a m b a ç l ı yol ları t a ­kip e d e r e k d ü ş m a n ı n a rkas ına ge ç i p , d ü ş m a n ı b e k l e m e d iğ i anda v u r a r a k a m a c a u la şm a k ta k t i k m a n e v r a la r d a n başka bir s i lah la yapı lamaz .

5. Man evr ay ı d i sipl inl i bir o rd u ile y a p m a k avantaj l ı ; d i s ip l ins iz, ka labal ık bir sü rüy le y a p m a k tehl i ke l id i r .

6. Avan ta j l ı k o n u m a g e ç e b i l m e k için o rd u n u z u n ta m tech izat l ı hale g e lm e s in i be k le rs e n iz ç o ğ u n l u k l a cok gec kalmış o lu rs un uz . Öte ya n d a n aynı a m a ç l a bir bi r l iği u ç a r ­casına sevk e t m e k de bi r l iğin m a l z e m e ve e k i p m a n ı n d a n ayrı k a l m a s ın a n e den olur.

7. Avanta j ı ele g e ç i r m e k uğrun a , o r d u n u z a emi r v e ­rip, ta m te ç h iz a t la , g e c e g ü n d ü z du rm aks ız ın k i l o m e t r e ­lerce s ü r e c e k uzun, y o r u c u y ü r ü y ü ş l e r e zo r larsan ız , k o ­mutan la r ın ız la , ön cü b i r l i k ler in i z in d ü ş m a n el ine g e ç m e s i n i i z le m e k t e n başk a bir avantaj kazanamazs ınız .

S UN TZU d e r ki ,

61

8. O r d u n u z u n g ü ç l ü b i r imler i hızla i l e r le rken , ağır b i r ­l ikler g e r i d e ka lacak; b ö y l e c e bi r l i k ler ini z d ü ş m a n a u l aş t ı ­ğ ın da y o r g u n ve a n c a k o n d a bir g ü c ü n d e o lacakt ı r .

9. Dü şma nı ş a ş ı r t m a k amac ı y la elli mil yol y a p a c a k o lursanız, hem ön cü b i r l ik le r in i z in l ider ini y i t i re c e k hem de a n c a k yarı g ü ç le savaş m e y d a n ı n a varacaksınız.

10. Aynı a m a ç l a otuz k i l o m e t re yol y a par sa n ız o r d u ­nuzun üç te ikisi va racak t ı r .

1 1 . Malzeme, s i lah, m ü h i m m a t ve ek ip m an ın ı y i t i rm iş bir o r d u n u n kend is in in yi t i k bir o rdu o l d u ğ u n u söyleyebi l i r i z .

12. Sah ip o l d u ğu o lanak lar ı b i lm e d i ğ im iz d o s t g ü ç ­ler le işbir l iği yapam ay ız .

13. Ö n c e d e n u çu ru m la r ı n ı , batak l ık lar ını , dağ lar ını , o rman la r ın ı , tuzaklar ını b i lm e d iğ im iz t o p r a k l a r d a n bir o r ­d uyu g e ç i r m e k akıl işi değ i ld i r .

14. Yöresel kı lavuzlar ku l la n m a d a n d o ğ an ıno lanak lar ını avan ta ja çev i rem ey iz .

15. Savaş ta du ygu la r ı n ı , ha rek e t le r in i , amac ı n ı d ü ş ­m a n d a n gizle. Kazanırsın.

16. Bir l ik ler ini b i r l e ş t i r m e ya da b ö l m e karar ını sana çevre koşul lar ı ve rd i r t e c e k t i r .

1 7. Rüzgar gibi hızlı, o rm a n gibi y o ğ u n ol.18. Saldırı ve y a ğ m a d a ateş, d ü ş m a n a d i re n iş te y a l ­

çın dağ ol.1 9. Planlarınız g e c e n i n karanl ığı gibi g ö r ü l m e z o lsun ,

saldır ınız ise g ö k g ü r ü l t ü s ü gibi insin.20 . Y a ğ m a l a m a d a g a n i m e t i asker l e r in i z a r a s ı n d a b ö ­

lüş tü rün . Yeni ye r ler i f e t h e t t iğ i n i z d e de aske r le r in i z in f a y ­da la na ca ğ ı imkan la r ya ra t ın .

2 1 . Harekete g e ç m e d e n düşün , tasar la .2 2 . A ld a t m a c a sanat ını en iyi b i len z a fe re u laşacakt ı r .

Bu da m anevr a sanat ıdı r .23 . " O r d u Yö ne t im K i tabı" de r ki; Savaş a l an ında

sö y le n en söz fazla i leri g i tmez . Davul ve g o n k l a r bu yü z d e n gerek l id i r . C is im le r de kolay, kolay g ö r ü l e m e z . Bayr ak ve f l a m a l a r da bu yüz den gerek i r .

62

24 . Bayrak, f l am a , boru ve g o n k l a r ask e r l e r i m iz in k u ­laklarını , göz le r in i bir nok ta üz er in de y o ğ u n l a ş t ı r a b i l m e n i n , asker i bir bü t ün hal ine g e t i r m e n i n araç la r ıd ı r .

25 . Bu şek i lde tek g ö v d e hal ine g e l m i ş bir o rd u n u n karş ıs ında i l e r l e m e k en b üyü k ce sa re t i bi le aşar, g e r i l e m e k ise o lanaksız laşı r B üyük ki t l eler i y ö n e t m e sanat ı işte bu- dur.

26 . G e c e savaş ında , a teş ve davul i şaret ler in i , g ü n ­düz sa vaş l a r ı nda ise bayrak ve f l a m a i şaret le r in i o r d u n u ­zun g ö z ü n ü , kulağını e t k i l e m e k t e kul lanın.

2 7 . Or d u ru hu nu , k o m u t a n akl ını y i t i rebi l i r .28 . O r d u n u n ruhu s abah kesk ind i r ; öğ ley in bayrak

s a l la n m a y a başlar ; a k ş a m s a aklı k a m p a d ö n m e k t e d i r .2 9 . Akıl l ı bir k o m u t a n , bu ned e n le , ask er in i düş m a n ı n

r u h u n u n kesk in o ld u ğu za m a n değ i l , y o r g u n o l d u ğu , ger i d ö n m e b e k l e n t i s i n e g i rd iğ i z a m a n saldır t ı r . Buna ruh o k u m a sanat ı deni r .

3 0 . Dis ipl i n ve sü k u n e t l e d ü ş m a n d a k i düzens iz l iğ i , ka rgaşay ı b e k l e m e k - i n i s i y a t i f k u l la n m a sanat ıdı r .

3 1. D ü ş m a n henüz uzak ta i ken h e d e fe yakın o lmak, d ü ş m a n zo r l uk la r l a uğ raş ıp d u r u r k e n rahat , raha t b e k l e y e ­b i lmek , d ü ş m a n açl ık la m ü c a d e l e e d e r k e n karnı to k o l a b i l ­mek. Buna gü ç t a s a r ru f sanat ı deni r .

3 2 . B a y ra k ve f lama la r ı düzen l i , sak in , güvenl i g ö z ü ­ken bir o r d u y a s a l d ı r m a k ta n k a ç ı n m a k koşul lar ı d e ğ e r l e n ­d i r m e sanat ıdı r .

3 3 . T e p e d e m e vz i le nm iş ya da t e p e aşağı saldır ıya g e ç m i ş d ü ş m a n a karşı i l e r l em ek asker i ku ra l la ra aykırıdır.

3 4 . Sa vaşm ayı bi len d ü ş m a n ı ta k i p e tme. Savaşm a arz usu kuvvet l i d ü ş m a n a sa ld ı rma.

3 5 . D ü ş m a n ın g ö s te r d iğ i y em i k apm a . Evine d ö nen o r d u y a sa ta ş m a .

3 6 . D ü ş m a n o r d u s u n u k uşa t t ığ ın da bir açık nok ta b ı ­rak. B u n a lm ış d ü ş m a n ı çok zo r l am a.

3 7 . Bu na Savaş Sanatı deni r .

63

Bö lü m VIIITAKTİK DEĞİŞTİRME

1 . Savaşta, k o m u t a n emr in i h ü k ü m d a r d a n alır, o r d u ­su nu toplar , g üç l e r i n i bir a raya get i r i r .

2. Zor koşu l la r a l t ındak i y e r l e rd e k a m p y a p m a . Yük­sek yol ların b i r leş t iği yo l la rd a m ü t te f i k le r i n le i şbi r l iği yap. Teh l i ke l i poz isy on la r olan ücra y e r l e rd e o y a l a nm a . K u ­ş a t m a al t ında st ra te j i değ iş t i r . Ümi tsiz ko şu l la rd a savaş.

3. G i r i lm e m e s i g e r e k e n yol lar, sa ld ı r ı lm aması g e r e ­ken ordular , kuşat ı lması g e r e k e n kent ler , z o r l a n m a m a s ı g e r e k e n mevzi ler , d i n l e n m e m e s i g e r e k e n h ü k ü m d a r e m i r ­leri vardır.

4. Tak t i k değ i ş i k l i k l e r i n avanta j lar ını ta m o l a ra k a n l a ­yan k o m u t a n bi r l i k ler ini nasıl y ö n e t e c e ğ i n i iyi bilir.

5. Bunlar ı a n l a y a m a y a n k o m u t a n ise, i çe r i s i nde b u ­l u n d u ğ u ü lkenin koşul lar ını ta m o la rak bi lse bi le bi lg i sin i p ra t i k avanta ja çev i reme z .

6. Savaş S a n a t f n m Plan D e ğ iş t i r m e d e r s i n d e t e c r ü ­beye sah ip o l m a ya n savaş öğ re n c is i , Beş Avan ta ja sah ip olsa bile, adamlar ın ı en iyi şek i lde ku l la nama yacak t ı r .

7. Akıllı l ider in p lan la r ında avantaj ve deza van t a j bek len t i l e r i bir po ta d a e r i yecek t i r .

8. Bu saye de avan ta j bek l en t i l e r im i z zo run lu o la ra k d e ğ i ş t i ğ i n d e , ana p lana d ö n ü p a m a c ım ız a ulaşabi l i r iz.

9. Öte y a nda n , zo r luk la r ın o r t as ın da bi le ka rş ımıza çıkmas ı olası bir avantaj ı ya k a l a m a y a ; kend im iz i f e l a k e t l e r ­den k o r u m a y a hazır olmalıyız.

SUN TZU d e r ki ,

64

10. D ü ş m a n k o m u t a n la r ı n ı , baş la r ına çeşi t l i d e r t le r y a ra ta ra k , sü rek l i m e ş g u l et; caz ip y e m l e r i n p e ş in e b o ş u n a d ü ş ü r t e r e k zor la, sayı larını azal t.

1 1 . Savaş Sanat ı bize d ü ş m a n ı n üze r im i ze g e l m e m e ­sini u m m a k t a n s a d ü ş m a n ı k a rş ı la m a y a hazırl ıkl ı o lmamız ı , d ü ş m a n ı n bize s a l d ı r m a m a s ın ı d i l e m e k t e n s e b iz im p o z i s ­yon lar ımızın d ü ş m a n ı n saldır ısını imkân s ı z la ş t ı rma s ın ı ö ğ ­retir.

12 . Bir k o m u t a n ı n y a p a c a ğ ı beş hata fe l a k e t g e t i r e b i ­lir.

(a) D ikka ts iz cesar e t , yo k o l m a y a g ö tü rü r .(b) Korkak l ı k , d ü ş m a n a esi r d ü ş m e y e gö t ü r ü r .(c) Ace lec i l i k , h a k a re t le r l e kışkırt ı labi l i r .(d) Ş e re f D ü ş k ü n l ü ğ ü , u ta n m a y a g ö tü rü r .(e) A d a m l a r ı n a aşırı d ü ş k ü n l ü k , e n d iş e ve t e r e d d ü d e

gö türü r .13. Bu beş hata bir k o m u t a n ı n , savaş a lan ında i ş le­

y e b i le c e ğ i beş savaş günah ıd ı r .1 4 . Bi r o rd u y e n i ld i ğ in d e , l ideri ka t l e d i ld i ğ in d e n e den

m u t la k a bu beş gün a h ta d ı r . Bunlar ı ö n e m s e y i n .

65

Bö lüm IX

ORDUNUN İLERLEMESİ

SUN TZU d e r ki,

1 . Ş imdi m e s e l e m i z o r d u n u n k a m p k u r m a s ı n d a . G ö ­zünüz d ü ş m a n i ş a r e t l e r i n d e o lsun. Dağlar ı ç a b u k g e ç i p v a ­d i le re yakın ye r le r i te r c ih edin.

2. DAĞ S AV A Ş I : Ka m p ı y ü k s e k n o k t a l a r d a g ü neş i karşınıza a larak k u ru n . S a v a ş m a k için t e p e l e r e t ı r m a n m a ­yın.

3. NEHİR S A V A Ş İ : O rd u n u z nehr i g e ç t i ğ i n d e o l a b i l d i ­ğ i nc e kısa z a m a n d a n e h i rd e n uzaklasın.

4. i l e r l e m e k t e olan d ü ş m a n neh i r g e ç i y o r s a , nehr in o r t as ın da ka rş ı la m a k üzere sa ld ı rmay ın . En iyi an d ü ş m a ­nın yarısının g e ç t i ğ i yar ısının hala su i ç inde o l d u ğ u andır .

5. Saldırı h u s u s u n d a ne kad a r sabırsız o l u rsan ız o lun , sakın nehr i g e ç m e k üzere nehi r k e n a r ı n d a d u r m a k t a o lan d ü ş m a n a sa ld ı rm ay ın .

6. Uzun m e s a f e l i si lahlarınızı g ü n e ş e baka r şe k i ld e d ü ş m a n d a n y ü k s e k a raz iye ye r leş t i r i n . D ü ş m a n a nehi r y u ­karı sa ld ı rmayın .

7. BATAKLIK SAVAŞI: Batakl ık la rı g e ç e r k e n a m a c ı ­nız en kısa z a m a n d a ba ta k l ı k t an ç ı k m a k o lsun.

8. Ba tak l ı k ta s a v a ş m a k z o r u n d a kal ırsanız, u n u t m a ­yın ki e l in i zde su ve o t u n u z vardı r . Arkanızı a ğ a ç l a r a ve r ip savaşın.

9. DÜZ ALAN S A V A Ş I D ü z a la nda sağınızı ve a r d ı ­nızı te p e l e re ve r ip , d ü ş m a n ı ö n ü n ü z e alın.

10. Bu savaş bi lg i ler i Sarı i m p a r a t o r 'u n pek ç o k d ü ş ­manını y e n m e k t e ku l landığı s t ra te j in i n te m e l bi lg i ler id i r .

66

1 1 . Tü m o rd u la r y ü k s e k yer ler i a l ç ak ze m i n le r e , ay ­dınl ık alanları karanl ık ye r le re te rc ih eder le r .

1 2. As ke r le r in i ze özen gös t e r i yo r , k a m p yer le r in i kuru a raz ide kuruyorsan ız , asker le r in i z i salgın has t a l ı k la rd a n k o ­r u m u ş o l u rsunuz . Sağl ıkl ı bir o rdu za f e r e daha yakındı r.

13. Bir t e p e y e ya da nehi r y a m a c ı n a g e ld iğ in iz d e eğ im i sağ ardınıza, g ü n e ş i karşınıza a l a ra k ye r l eş in . Böy- lece hem aske r le r in i z i k o r u m u ş hem de p o z i s y o n u n u z u n do ğ a l avan ta j la r ınd an m a k s i m u m fa y d a l a n m ı ş o lacaks ınız.

14. T e p e le r e s a ğ a n a k y a ğ m u r l a r i n d iğ i n d e g e ç m e y i tasar lad ığın ız nehi r kabarm ış , k ö p ü r m ü ş olabi l i r . Bu d u ­r u m d a en iyisi be k l e m e k t i r .

15. Dik u ç u ru m la r ı n , sel yam aç l a r ı n ın , de r in ç u k u r l a ­rın, sakl ı vad i le r in , sık çal ı l ıkların, batak l ı k lar ın b üyü k y a ­rıkların b u l u n d u ğ u b ö l g e l e r d e n o la b i l d iğ in c e ç a b u k çıkın, böyle y e r l e r d e n z o r d a k a l m a d ık ç a uzakta kal ın.

16. Siz bu tü r y e r l e r d e n uzakta ka lm aya d ik k a t e d e r ­ken, d üşm an ı bura la ra s ü r ü k l e m e y e ; d ü ş m a n a saldır ıya g e ç t i ğ i n i z d e de d ü ş m a n ı n a rd ın da bu tü r a lan lar ın o l m a ­sına özen g ö s te r in .

1 7. Kampınız ın ç e v r e s i n d e tepe le r , y ü k s e k o t lar la ö r ­tü lü göle t ler , kamış tar la lar ı , ya da çal ı l ık lar la kapl ı k o r u ­luk lar varsa bu alanlar ı adamakı l l ı kon t ro l edin.

Bu tü r alanlar , pusu k u r m a k i steyen d ü ş m a n b a s k ın ­cı larının ve casus la r ın ın en ço k te rc ih et t ik le r i yer lerd i r .

18. D ü ş m a n size ya k ı n la şm a s ı n a ra ğ m e n hala sakin ise b u l u n d u ğ u p o z i sy on un do ğa l g ü c ü n e inanıyor d em ekt i r .

19. D ü ş m a n sakin d u r m a k l a b i r l i kte sizi kışkı r t ıyorsa, sizin üzer ine g e lm en iz i is t iyor de me kt i r .

2 0 . D üş m a n ın k a m p ye r i ne ulaşım kolay g ö z ü k ü ­yo rsa , m u t la k a size bir y em g ö s te r i y o r du r .

2 1. O r m a n d a k i a ğ a ç l a r a ras ı ndak i bir h a r e k e t l e n m e d ü ş m a n ı n i le r led iğ in in s imges id i r . Sık o t l ak l a rd a g ö z ü k e c e k p e r d e l e m e l e r d ü ş m a n ı n sizi ş ü p h e l e n d i r m e y e çal ıştığı an lam ınd ad ı r .

67

2 2 . An id en yükse le n kuşlar bir pusunun bel i r t isidi r . Ü rk m ü ş hayvan lar ani bir baskının haberc is id i r .

2 3 . U fuk ta g ö z ü k e c e k y ü k s e k toz bulut lar ı savaş a r a ­balarının i l e r l eme k t e o l d u ğu n u göste r i r . Toz bulut lar ı a l çak ama gen iş bir a lana dağ ı lmış ise p i yade l e r yak la şm ak tad ı r . Toz bulut lar ı ufak, ufak ve çeşi t l i yö n le re da ğ ı l m a k t a ise d ü ş m a n bi r l ikler i ateş için odun to p l a m a k t a d ı r , ileri ger i h a ­reke t eden kü çük toz bulut lar ı da d ü ş m a n ı n kam p y a p ­m ak ta o l d u ğ u n u bel irt i r.

24 . Sakin sesle ver i len komu t la r , y o ğ u n la ş a n hazır­l ıklar d ü ş m a n ı n saldır ıya g e ç e c e ğ in i ; ser t komut lar , saldırı gös te r i l e r i ise düşm an ın ger i çek i le c e ğ i n in i şaret ler idi r .

25 . Haf i f savaş arabalar ı öne gel i r de yanlara harek e t ede rse , bu dü şm a n ı n savaş d ü ze n in e g e ç m e k t e o l d u ğ u n u n bel i r t isidi r .

26 . Bel i rg in bir an la şm a ile b i r l i kte g e l m e y e n barış öner i le r i tuzak bel i r t isidir .

27 . D üşm an bir l ikler i a ras ında k o ş u ş t u r m a artar, a s ­ker ler bölük, bö lük top lan ı r la rsa kr i t ik an gelmişt i r .

28 . Bazı bi r l ik ler i ler lerken bazıları ger i çek i l i yorsa , bu yemd i r .

2 9 . A sk e r l e r mızraklar ına yas lan ıyorsa , acıkmışlard ır .3 0 . Su g e t i rm e y e g i den a s ker le r i n ilk işi su i ç m ek o l ­

mu şsa , o rdu susuz kalmıştır.31 . D üş m an kaza nab i le ce ğ i avantaj l ı bir poz isyon

g ö r d ü ğ ü halde hareke t e tm iyor sa , as k e r l e r tüke nm iş t i r .3 2 . Kuşlar ın k o n d u ğ u y e r l e rd e d ü ş m a n yok tur . Gece

gü rü l t ü yapan dü şm an ın sini r ler i bozuk tu r .3 3 . K a m p ta kargaşa varsa k o m u t a n ın o to r i tesi zayı f ­

tır. Bayraklar , f l am a l a r aşağı yukar ı h a re ke t ed iy o r sa a s k e ­rin içine f i tne dü ş m ü ş t ü r . Sub ay la r kızgın ise aske r y o r g u n ­dur.

34. Dü şma n, atlarını bu ğ d a y la bes le m eye , öküzler in i kesip y e m e y e başlarsa, y e m e k kazanlar ını a teşe k o y m u ­yorsa, çadır lar ına d ö n m e y e c e k l e r i n i , ö lene kadar s a v a ş ­maya hazır o lduklar ını anlamalıyız.

68

35. K ü ç ü k g r u p l a r ha l inde f ı s ı Idaşan ya da a lçak sesle k o n u ş a n as k e r g rup l a r ı n ın o l u ş m a s ı as k e r a ras ında m u h a l e fe t in var l ığını gös te r i r .

36 . Çok faz la ödül d ü ş m a n ı n ka yna k la r ı n ın t ü k e n d i ­ğini , ço k fazla ceza ise aşırı sıkıntı koş u l la r ın ın var l ığını b e ­lirtir.

,37 . C o ş k u ile savaşa g i r iş ip, d ü ş m a n ı n g ü c ü n ü g ö ­rünc e k o rk u y a k a p ı l m a k h a b e r a lmanın zaaf ını gös te r i r .

3 8 . Gelen e lç i l e r bize k o m p l i m a n ya p ıy o r sa , d ü ş m a n a te şke s i s te m e k t e d i r .

3 9 . D ü ş m a n bi r l i k ler i kızgınl ıkla i ler ler, ka rş ımıza d i k i ­lir am a ç a t ı ş m a y a g i r m e y e ya da ger i d ö n m e y e k a lk m az sa bu d u r u m d a son d e r e c e d e uyanık ve te db i r l i o lm a m ı z g e ­rekir.

4 0 . B i r l i k le r im iz in g ü c ü d ü ş m a n l a h e m e n , h e m e n eşi t ise d ü ş m a n g e n e l l i k le d o ğ r u d a n sa ld ı rm az . Bu d u r u m d a y a p m a m ı z g e r e k e n şey, gü ç le r im iz i t o p l a m a k , d ü ş m a n ı y a ­k ından tak i p e d e r k e n takv iye s a ğ l a m a y a çal ı şmak t ı r .

4 1 . Düşmanı hor g ö r ü p , p l an lam ay ı ihma l eden , d ü ş ­man a esi r d ü ş m e y e m a h k u m d u r .

4 2 . K o m u t a n ı n a güven d u y m a y a n a s k e re ceza v e r i l ­d i ğ in d e as ke r k o m u t a n ı n a i ta a tka r o l m a y a c a k t ı r . i taatsiz aske r ise asla z a fe r ka zanama z.

K o m u t a n ı n a inanan asker e ceza u y g u l a n m a z s a a s ­ker k o m u t a n ı n a g ü ven in i y i t i r e c e ğ i n d e n y ine başarısız o l a ­caktı r .

4 3 . Bu n e d e n le asker i n k o m u t a n ı n a in anmasın ı s a ğ ­la ma k için ayı r ım g ö s t e r m e d e n bir y a n d a n adıl dav ran ıp , d iğ e r ya n d a n çe l i k gibi d i s ip l in a l t ında tu tma l ıy ız . Bu za fere g id en en kesin yo ldu r .

4 4 . E ğ i t im d e as ker e , e m r e i taat a l ışkanl ığı ve r i lm işs e o rdu d is ipl in l i di r . Aks i ha lde dis ipl in yo k tu r . Disipl in zafer in anahtar ıd ı r .

4 5 - Ş a y e t bi r k o m u t a n hem a d a m l a r ı n a g ü ve nd iğ in i g ö s te r ip , hem de e m i r l e r in e kesin i taat i s t i yorsa, kazanç iki yön lü olur.

69

Bö l üm X

A R A Z İ F A K T Ö R Ü

S U N TZU d e r ki,

1 . Altı çeş i t arazi vardır .(a) D ü zg ün arazi .(b) Karışık arazi .(c) i hmal e d i le c e k arazi .(d) Dar geç i t l e r .(e) U ç u r u m l u tepe le r .(t) D ü ş m a n d a n uzak poz isyonla r .

2. Her iki ta ra f ın da rahat l ı k la g i r e b i l e c e ğ i a raz i lere D üz gün Arazi deni l i r .

3. Bu tü r a raz iye d ü ş m a n d a n ö nce g e l m e y e ; a raz in in y ük sek , gü neş l i bö lg e l e r i n i t u t m a y a özen g ö s te r in . M a l z e ­me ler in i z i d i k ka t l e k o ru yu n . O z a m a n savaşa avan ta j la başlarsınız.

4. T e rk ed i lm e s i kolay o l m a k la b i r l i kte y e n i d e n ele ge ç i r i l m e s i zor olan a raziye Karışık Arazi deni r .

5. Bu tü r bir a raz id en hazır l ıksız d ü ş m a n a saldı r ıp, yeneb i l i r s in i z . Ama , d ü ş m a n sizi hazı r lanmış, be k l i y o rs a ve d ü ş m a n ı y e n e m e z s e n i z bu a raziye d ö n ü ş ü n ü z o l anaks ız o lacak; sizin için f e l a k e t l e r b i rb i r in i ta k i p edec ek t i r .

6. A raz in in k o n u m u her iki ta ra f ın da ilk a d ı m d a ele g e ç i r e m e y e c e ğ i t ü r d e n s e bu tü r a raz i lere ihmal Ed i l ec ek Arazi deni r .

7. Böy le bir araz ide, d ü ş m a n bize cazip bir y e m ve rs e bi le i l e r l e m e k t e n s e g e r i l e y e r e k d ü ş m a n ı üzer in i ze g e l m e y e k ışk ı r tm ak gerek i r . D ü ş m a n o r d u s u n u n bir kısmı üze r im i ze g e l d iğ i n d e saldırı avantaj ı b izde o lacakt ı r .

70

8. Dar g e ç i t l e r e ge l ince , ilk ele g e ç i r e n s izseniz kuv ­vet ler iniz i d i k ka t le ye r leş t i r i p , d ü ş m a n ı n g e l m e s in i bek ley in .

9. D ü ş m a n o rd u s u sizin dar bir g e ç i d i ele g e ç i r m e ­nize enge l o l d u ğ u n d a , dar ge ç id in d ü ş m a n c a k o ru n u ş t a r ­zını i nceley in, iyi k o r u n u y o r s a üzer ine g i tm e y i n .

10. U ç u r u m l u tep e le r i ilk siz ele g e ç i r m i ş s e n iz , y ü k ­sek ve güneş l i n ok t a l a r a ye r l eş i p d ü ş m a n ı bek ley in .

1 1 . D üşm an s izden ön ce davr an ı p y e r l e ş m i ş s e , üz e ­rine g i tm ey in . Dü şma n ı ger i çek i l i y o r gibi y a p a r a k ye r i n d e n ç ıka rmay ı dene y in .

12. D ü ş m a n la a ran ızda o l d u k ç a büyük bir m esa f e va rsa ve her ikinizin de güç le r i b i rb i r i ne yak ınsa savaşa g i r m e k kolay o l m a y a c a ğ ı gibi savaşın s o n u c u da her z a ­man lehinize o lmayab i l i r .

13. Bu altı p re n s ip Arazi f a k t ö r ü n ü n ana p r e n s i p l e r i ­dir. S o r u m l u l u k sahib i bir k o m u t a n bu p ren s i p le r i d i kka t le ince leme l id i r .

14. O r d u n u n başına do ğ a l n e d e n le r in d ış ın da ,d aha ço k k o m u t a n ın ha ta l a r ı ndan k a y n a k l a n a c a k altı bela g e l e ­bi l i r .Bunlar :

(a) Ger i çe k i lm e(b) Baş ka ld ı rma.(c) Çö küş .(d) H arap o lmak .(e) Ka rgaşa .(f) B oz gun .1 5. D iğer koşu l la r aynı ka l ma k la b i r l i kte şaye t bir b i r l i ­

ğin karşısına ken d i s in in on misl i bir d ü ş m a n ç ıka rsa bu b i r ­l iğin tek şansı kalır. Ger i çek i lm e.

16. A s k e r l e r ço k gü ç l ü a n c a k subay lar ı zayı f sa s onuç baş ka ld ı rmadı r . S u b a y la r güç lü as ker zayı fsa, son uç ç ö ­küştür .

17. Üst su bay l a r ı n kızgınl ıkla a m i r le r i ne baş kaldırıp, baş k o m u t a n ın emr in i b e k l e m e d e n kendi baş lar ına d ü ş ­ma n l a savaşa ka lkma la r ın ın s o n u c u 'Harap Olmak' t ı r .

7 I

1 8. Bir k o m u t a n zayıf, o to r i tes in i y i t i rmiş , verd iğ i e m i r ­ler aç ık ,b e l i r g i n o lmayıp, sü rekl i d e ğ i ş i y o rs a ; e m r in d e k i s u ­bay la r da as k e r l e r de bel irl i g ö r e v l e r e sah ip deği l ve üs tüne üs t lük o rd u ka t man la r ı düzensiz, rast gele ku ru lm u ş ise bu d u r u m a te k ad ver i lebi l i r . Kargaşa .

19. Bir k o m u t a n dü şm an ın g e r ç e k g ü c ü n ü se z e m e z de, kendi zayıf bir bi r l iğini k e n d i n d e n güç lü d ü ş m a n a sal - dır t ı r ya da s e ç m e bi r l ik ler ini gü ç l ü d ü ş m a n ı karşıs ında o r ­d u n u n ön sa f lar ına ye r l eş t i rm ey i i hmal ed ers e , bunun tek s o n u c u o la b i l i r .Bozgu n .

20 . S o r u m l u l u k sahibi her k o m u t a n ın yen i lg i ye d ü ş ­m e m e k için d ik ka t e tmes i g e r e k e n altı yol vardır.

2 1. A raz in in doğa l koşul lar ı bir ask er i n en öneml i mü t t e f i k id i r . A n c a k , b u n u n yanı sıra, d ü ş m a n ı n g ü c ü n ü s e z m e y e te n e ğ i , za fe re g iden g üç le r in ko n t r o lü , zor luk lar ı , teh l i ke le r i , m esa fe le r i g ö r m e kapas i tes i bir ko m u t a n ın tes t so ru lar ıdı r .

2 2 . Bu hususlar ı bi l ip savaş s ı rasında ku l lanan k o ­m u ta n savaşı kazanır. Bunlar ı b i lm eyen ya da k u l l a n a m a ­yan k o m u t a n k a y b e tm e y e m a h k u m d u r .

2 3 . Savaşın s o n u c u n u n za fe r o lacağ ı kes inse, b a ş ı ­nızdaki h ü k ü m d a r i s temes e bi le savaş ın. Ama, savaşın za fe r le s o n u ç l a n m a y a c a ğ ın ı gö rü yo r san ı z , h ü k ü m d a r yal - va rs a bi le savaşmayın .

24 . D ü ş m a n a karşı savaşı kazan ınca kavuşa cağ ı şan, ş e re f ve şöhret i d ü ş ü n m e d e n savaşa n , g e r e ğ i n d e ü s ­tün d ü ş m a n karş ıs ında ger i ç e k i lm e s in i bi len, tek ama c ı ü l ­kesini k o r u m a k olan ko m u t a n la r ü lke le r in in müc evher id i r .

25 . A ske r l e r i n i ze öz çocuk l a r ı n ı z gibi bakın, sizi en der in vad i l e r e kadar tak ip e d e c e k le r d i r . Onla ra ye t i şk in oğu l lar ınız gibi bakın, yanınızda ö lmey i her şeye te rc ih e d e c e k le r d i r .

2 6 . Ancak , asker in i ze dü ş k ü n o l d u ğ u n u z halde o to r i te ku l lanamıyorsan ız ; y u m u ş a k kalpl i o l d u ğ u n u z halde e m i r l e ­rinizi d in le tem iyor san ız , aske r le r in i z a ras ın da k a rg aş a h ü ­

12

küm s ü rü y o r s a , aske r l e r i n i z y a r a m a z ç o c u k l a r a d ö n m ü ş t ü r . Hiç bir işe ya r am az la r .

27 . A s k e r l e r im iz i n savaşa hazır o l d u ğ u n u b i lm e m iz e r a ğ m e n , d ü ş m a n ı n sa vaşa hazır o l m ad ığ ın ın f a r k ı n d a d e ­ğ i lsek, z a fe r e g id en yo lu n a n c a k yar ıs ınday ız d e m e k t i r .

2 8 . D ü ş m a n ın savaşa hazır o lmad ığ ı n ı b i lm e k l e b i r ­l ikte kendi as k e r l e r i m iz i n sa vaş a he nüz hazır o l ma dığ ı g e r ­çeğ in i g ö r e m i y o r s a k z a fe r e g id e n yo lun henüz yar ıs ındayız d e m e k t i r .

2 9 . D ü ş m a n ın sa vaş a hazırl ıkl ı o l d u ğ u n u , kendi as k e r i m iz in savaşa hazır o l d u ğ u n u b i lm e m iz e r a ğ m e n , üze r i nde b u l d u ğ u m u z d o ğ a l koşu l la r ın s a v a ş m a y a uygun o l madığ ın ı g ö r e m i y o r s a k z a f e r e g i d e n yo lun y ine y a r ı s ın ­dayız d e m e k t i r .

3 0 . De ney im l i asker , h a r e k e t e g e ç t i ğ i n d e asla şaş ı r ­maz, bi r l i ğini asla k a y b e tm e z .

3 1 . So nu ç o la ra k "Savaş S a n a t f n m ünlü bir d e y i ş i n ­den b a h s e d e l i m : " D ü ş m a n ı b i ld iğ in i z kadar kend iniz i de b i l i ­yo rsanız , z a f e r k o n u s u n d a ş ü p h e n i z o lmas ın . Bun u n y a ­nında, 'Cenn e t ' i bi l iyor, 'Dünya'y ı tan ıyo rsan ız za fe r in i z k e ­sin o la cak t ı r . "

73

Bö l üm XIA R A Z İ D E D O K U Z K O N U M

SUN T Z U d e r k i ,

1 -Savaş Sana t ı d o k u z t ip arazi tan ı m l a r .(a) Karışık Araz i( b ) Y a k ı n A r a z i(c) ihti laf l ı Araz i(d) Aç ık Arazi(e) A n a h t a r Arazi(f) C idd i Arazi(g) Zor Arazi(h) Kuşa t ı lmış Arazi(i) Ümi ts i z Arazi

2. Savaş kendi ü l k e m iz d e yap ı l ı yo r sa bu arazi t ü r ü n e "Kar ış ık Araz i " deni r .

3. D ü ş m a n a raz is ine g i r m e m i z e r a ğ m e n henüz kendi sını r lar ımızın y a k ı n ı n d a y s a k bu tü r a raz iye "Yakın Araz i " deni r .

4. Sah ip o l u n m a s ı her iki ta r a fa da b ü y ü k avan ta j sa ğ la y an a raziye " iht i laf l ı A raz i " deni r .

5. Her iki ta ra f ın da kolay l ı k la g i r ip ç ık ab i ld iğ i a raziye "Açık Araz i " deni r .

6. Üç kral l ığın a raz i le r in in b i r le ş m e n o k t a s ı n d a yer alan a raz i lere "A n a h t a r A ra z i " deni r . Bu tü r a ra z i le re sah ip o lan kral l ık, i m p a r a t o r l u ğ u n da bü yük k ısmına sa h ip olur.

7. Bir o rdu d ü ş m a n ü lkes in in b ağ r ı na g i r m i ş o l m a s ın a karşın, a rd ı nda kuvvet l i d ü ş m a n ka le ler i b u l u n m a k t a ise b u l u n d u ğ u arazi k o n u m u "C idd i A raz i " o l a ra k adlandır ı l ı r .

8. G eç i l m e s i zor o lan dağ l ı k o r m a n la r , çal ı l ık y a m a ç ­lar, ba tak l ı k la r la kapl ı a raz i lere "Zor A ra z i " deni r .

74

9. Dar va d i le rd e n g e ç i le r e k u laşı labi len , i ç inden d a r a ­cık keçi yol lar ı ile ç ık ı labi len a raz i le re "Kuş a t ı lmı ş Arazi " deni r . Bu tür a l an la rd a zayıf bir bi r l ik koca bir o rd u y la başa çıkabi l i r .

1 0 . S a d e c e g e c i k m e d e n s a v a ş m a m ız ha l inde i ç inden sağ ç ı k a b i l e c eğ im iz araz iye "Üm i ts i z Arazi " deni r .

1 1 . Karışık Ara z i ' d e sa va şm a . Yakın Ara z i ' d e du rm a , ihti lafl ı A raz i ' de sa ld ı rm a.

12. Açık Ara z i ' d e d ü ş m a n ı n yo lu nu k a p a tm a . A n a h ta r Araz i ' de m ü t te f i k l e r i n le işbi r l iği yap.

13. Ciddi A raz i ' de d ü ş m a n ı y a ğm a la . Zo r Ara z i ' d e y o ­luna d ik ka t l e d e v a m et.

14. Kuşa t ı lmış Ara z i ' d e s t rate j in i g ö z d e n geç i r . Ü m i t ­siz Araz i ' de savaş.

15. Eskinin d e n e y im l i ko m u t a n la r ı d ü ş m a n ı n öncüle r : ile ardçı lar ı a ra s ın dak i a h e n g i bo zm an ın ustalar ı o l m u ş ­lardı. Böy lece, o rd u kara rg ah la r ı n ın ke n d i l e r i n e bağl ı b i r ­l ikler le olan işbi r l iğ ini bozm a n ı n yanı sıra y e d e k güç l e r i n zor d u r u m a d ü ş e n b i r l ik ler in imdad ın a y e t i ş m e s i n e engel o lu y o r , k o m u t a n la r ı n su b a y la r ın a verd iğ i ko m u t la r ın b i r l i k ­lere u laşmasını da d u r d u r u y o r l a r d ı .

16. D ü ş m a n kuvve t le r i bir a raya g e l d iğ i n d e bi le a r a l a ­r ında düzens iz l i k y a ra tm as ın ı bi l i yor lardı .

17. K end i l e r in e avan ta j sağ la yacağ ın ı g ö r d ü k l e r i z a ­man i ler l iyor lar , g ö r m e d i k l e r i n d e ha reke ts iz bek l i yo r l a rd ı .

18. "D ü z g ü n bir şe k i ld e saldırı için i l e r l e m e k t e olan kuvvet l i bir d ü ş m a n karş ıs ında ne yapard ın ız?" diye s o r u l ­d u ğ u n d a , " D ü ş m a n için ço k öneml i olan bir şeyi e l ime g e ­ç i r m e y e çalışır, s o n ra da d ü ş m a n ı n am an d i l e m e s in i b e k ­le rd im . "d iye ce vap ver i r l e rd i .

19. Savaş ta sü ra t ana si lahtır. Dü şma n ın hazır o l m a ­dığı anı kol layın. B e k l e n m e d i k y o l la rd an geç ip , k o ru nm ası ihmal ed i lm i ş n o k ta l a r d a n vu run .

2 0 . D ü ş m a n to p ra k la r ı n ı işgal e t m e k t e olan bir o r d u ­nun p rens ip le r i şun lardı r : Dü şm anı n içine ne kadar g i r e r s e ­

75

niz aske r l e r i n i z a ras ınd ak i da y a n ış m a o kadar artar. D ü ş ­manı asker l e r in i z a ra s ı ndak i d a y a n ış m a yok eder.

2 1 . Zengin ü lke lere g i rd iğ i n d e , o r d u n u b e s l e y e b i l e c e ­ğin akın lar düzen le .

2 2 . Ad aml ar ın ın d u r u m u n d a n emin ol. Ü c re t l e r i n d e n aşırı kesint i y a p m a . Ener j ini , g ü c ü n ü yoğunlaşt ı r . O r d u n u sürek l i ha rek e t ha l inde tut , değ i ş i k har eka t planları gel işt i r .

2 3 . Ask er l e r i n i kaçışın o lanaks ız o ld u ğu nok ta la ra sür ki, ö les iye savaşsın lar . Ö lü m le karşı karşıya olan bir a s k e ­rin b e c e r e m e y e c e ğ i iş yok tu r . Ö lüm teh l i kes i ile karşı ka r ­şıya olan ask e r l e r de su b a y la r da g ü ç le r in in z i rves ine ç ı ­karlar.

24 . Çıkış yol ları kapal ı , k a ç m a o lanağ ı ka lmayan a s ­ker ler ko rk u d u y g u s u n u yi t i r i r ler . D i r e n m e güç le r i s o n s u z l a ­sın Hele, bir de yabanc ı to p r a k l a r d a y s a , inatçı bir c e p h e o luş tu ru r la r . Yardım g e lm e s i de zor g ö z ü k ü y o r s a , sıkı bir m ü c a d e l e ver i r ler .

25 . Böyle bir d u r u m d a asker l e r in i z emi r b e k l e m e y e bi le g ö r m e d e n kulaklar ı ki r işte olur; ve rd iğ in iz her emi r an ında yer ine get i r i l i r ; sınırsız s a d a k a t gös te r i r l e r , her k o ­nuda son suz g ü v e n e b i l e c e ğ i n i z a s k e r l e re dö nüşü r l e r .

26 . A sk e r a ras ındak i batı l i t ikat ları , kehane t le r i d u r ­dur. O za m an ö l ü m d e n başka kork u kalmaz.

27 . A sk e r l e r i m iz paraya ço k ö n e m v e rm iy o r l a rs a bu zeng in o lm ak i s t e m e m e l e r i n d e n deği ld i r .

Öm ür l e r i çok uzun o lm u y o rs a , bu da kesin l ik le ö l m e k i s te m e le r i n d e n deği ld i r .

28 . Asker l e r i n i ze savaş emr i ve rd iğ in iz de , i ç le r inde hüngür , hü n g ü r ağ layan la r , zırhlarını göz yaşlar ıy la y ı k a ­yan la r çıkabi l i r . A n c a k savaşa g i r d ik l e r i n d e her bi r isinin bir k a h ra m a n o la ca ğ ı n d a n ş üph en iz o lmas ın.

2 9 . Usta savaş tak t i sye n i çıngı rakl ı yı lana benzer . Ka fasına saldı r ı rsan, k u y r u ğ u n d a k i zeh i r le saldırır; k u y r u ­ğuna saldı r ı rsan, dişler ini geçi r i r ; g ö v d e s in e saldı r ı rsan , hem dişler i ile hem de k uyr uğu ile saldırır.

76

3 0 . Bana, "Bir o rdu çıngı rakl ı y ı lana ben z e y e b i l i r mi?" diye s o r a c a k o lursanız, cev a b ım "Evet , " tir.

A ra la r ı n d a an la şm az l ı k olan K o m u t a n Wu ile K o m u ­tan Yueh' in a ske r l e r i aynı t e k n e d e nehr i g e ç e r k e n bir f ı r t ı ­naya y a k a l a n a c a k o lu r la rsa , sol el in sağ ele ya rd ımı gibi bir araya g e l e c e k l e r d i r .

3 1 . Savaş ta za fe r için, at lar ımızın k o ş u m l a r ı n a , savaş a raç la r ımızın t o p r a k t a k i iz ler ine g ü v e n ye te r l i değ i ld i r .

3 2 . Sa vaş ta bir o r d u n u n y ö n e t i m p ren s i b i as ke r için y ü k s e k bir c e s a r e t sev iyes i b e l i r l e m e k ve her asker in bu sev iyeye u laş mas ın ı sa ğ la m a k t ı r .

33 . G ü ç l ü l ü k ile zayıf l ığın aynı an d a nasıl en iyi ku l la ­nı lacağı s o r u s u n u n cevabı arazi p o z i s y o n l a r ı n d a k i s e ç i m ­lerdedir .

34 . işinin ehl i k o m u t a n o r d u s u n u sank i bir kişiyi y ö n e ­tir g ibi , e l i n d e n t u t a r a k y ö n e t e n k o m u t a n d ı r .

35 . Ç ok k o n u ş m a y a r a k , gizl i l iği güven al t ına a lmak; d i m d ik d u r u p , ada let l i o la rak d is ipl in i s a ğ l a m a k k o m u t a n ın görev id i r .

3 6 . Su bay la r ı n ın , a ske r l e r i n i n kafasını g e r e k t i ğ i n d e yanl ış rap o r ve o lay lar la karışt ı r ıp, her şeyi s o rg u l a m a l a r ı n ı e n g e l l e m e s i n i de b i lmel id i r .

3 7 . Savaş d ü zen le r in i , planlar ını d e ğ i ş t i r e r e k , d ü ş m a ­nının kendi o r d u s u h akk ın da sağl ıkl ı bi lgi e d i n m e s in i ö n l e ­mel i , k a m p yer in i d eğ i ş t i r i p , dolay l ı , karışık yol ları te r c i h e d e r e k d ü ş m a n d a n esas amac ın ı s a k l a m a y ı başarmal ıdı r .

3 8 . O r d u k o m u t a n ı , en kr i t ik anda , y ü k s e k bir ye re t ı rm anı p a l t ındak i m e r d iv e n i a tmas ın ı b i lmel id i r . Elini g ö s ­t e r m e d e n o r d u s u n u d ü ş m a n içine b aşka tür lü s ü re m ez .

3 9 . G e m i l e r in i yakar , y i y e c e k kazanlar ını kırar; o r d u ­sunu koyun s ü rü s ü gibi bir o ta r a fa , bir bu ta r a fa y ö n e l t e r e k y ö n ü n ü n a n la ş ı lm as ın a o la nak ya ra t m a z .

4 0 . D ü ş m a n ı kendi p lanına u y gu n bir no k ta ya s ü r e ­rek, te h l i k e y e d ü ş m e s i n i s a ğ l a m a k k o m u t a n ın en öneml i g ö r e v l e r i n d e n d i r .

77

4 1 . Dokuz arazi tü r ü n ü n her b i r ine g ö re a l ınacak ö n ­lemler , saldır ıya veya s a v u n m a y a yö n e l i k tak t i k le r ile insan d o ğ as ı n ı n ana kanunlar ın ı m u t la k a özen le çal ışmal ıdır .

4 2 . D üşm an a ra z is inde i l e r le rken gene l p rens ip , ne ka da r ileri g id i l i rse asker in o kadar d a y a n ış m a g ö s t e r e c e ğ i p rens ib id i r . Sınır yak ın la r ında ise ta m te rs ine kargaşa daha olasıdır .

4 3 . Kendi ü l keni a rd ı nda bırakıp, ko m şu araziye g i r d i ­ğ i nde , kr i t i k a raz ides in d e m e k t i r . Dör t y ö n d e i let işim ku ru - lab i l i yo rsa, b i r leşen yol ların b u l u n d u ğ u anah ta r a ra z i des in - dir.

4 4 . Bir ü lkenin i ç ler ine g i r d i ğ i n d e c iddi a raz ides in . D ü ş m a n a raz is inde fazla i l e r l e m e d i ğ i n d e b u lu n d u ğ u n arazi yakın arazidi r .

4 5 . D üşmanın s a ğ l a m kaleler i ge r i n d e kalmış, ö n ü n d e ise dar ge ç i t l e r b u l u n m a k t a y s a bu araziye kuşa t ı l ­mış arazi deni r . Çıkış o lanağ ı y o k s a bu araziye Ümi ts iz Arazi deni r .

4 6 . Bu d u r u m d a , dağ ın ık a ra z ide a d a m l a r ı m a a m a ç bir l iği aşı lar ım. Yakın a raz ide ise, t ü m b i r l ik le r im in a ras ın da yakın t e m a s o l mas ına bakar ım.

4 7 . ihti laflı araz ide, ar tçı b i r l i k le r im e d ik ka t eder, hız­landır ı r ım.

4 8 . Açık a raz ide, d i k ka t im i s a v u n m a m üzer inde y o ­ğ u n l aş t ı r d ım . Bi r leşen yol lar ın b u l u n d u ğ u a n a h ta r a raz i de m ü t t e f i k l e r i m le işbi r l iğini ara r ım.

4 9 . Ciddi a raz ide m a l z e m e ikmal in i g ü v e n c e al t ına a lm aya çal ışı rdım. Zor a raz ide ise d i k ka t im i o r d u m u d u r ­maksızın i l e r le tmeye ve r i rd im .

5 0 . Kuşat ı lmış a raz ide o r d u m u n ger i ç ek i lm e yol larını kapa t ı rd ı m. Ümitsiz a razide, a s k e r l e r i m e hayat lar ının k u r ­tu lma s ı n ın ümi ts i z o l d u ğ u n u s ö y l e r d im .

5 1 . Bunun neden i , d ü ş m a n ta r a f ın dan kuşat ı ldığını , ya rd ım ge lm e s in in o lanaksız o l d u ğ u n u bi len a s k e r d e o l a ­ğan üstü inatçı bir d i ren iş g ü c ü , sınırsız bir sava şma i s t e ğ i ­

nin o r taya ç ıkacağ ın ı ; a s k e r l e r i m in teh l i ke a l t ında her emr i y e r in e g e t i r e c e ğ i n i b i lm em di r .

52 . D u r u m u n u b i lm e d i ğ im iz k o m ş u p re n s le r l e işbir l iği yapamay ız . Ö n c e d e n uçu ru m la r ı n ı , batak l ı k lar ını , dağ lar ını , o rm an la r ın ı , tuzaklar ını b i l m e d i ğ im iz t o p r a k l a r d a n bir o r ­duyu g e ç i r m e k akıl işi değ i ld i r . Yöreyi bi len k ı lavuz lardan y a r a r la n m a d ı k ç a , d o ğ a n ın sağ lad ığ ı avan ta j lar ı k u l l a n a m a ­yız.

5 3 . Savaşçı bir p rens aşağ ı da k i dö r t , beş p rens ib i göz ardı e dem ez .

54 . Savaşçı bir p ren s g ü ç l ü bir ü lkeye sa ld ı rd ığ ında k o m u t a n l ı k ta k i ustal ığını , d ü ş m a n kuvve t le r in in b i r le şm es in i e n g e l l e m e k t e k i başar ısıy la gös te r i r . Kendis in i d ü ş m a n a o l ­d u ğ u n d a n güç l ü g ö s te r ip , d ü ş m a n ı n olası m ü t t e f i k le r i n i karşısına ç ı k m a k t a n caydır ır .

55 . D iğer ü lke ler le i şbi r l iği y a p m a k t a n ya da on l a r dan ya rd ım i s t e m e k t e n s e , kendi gizl i p lanlar ını uy g u l ay a r a k düşm a n la r ı n ı n başını d ö n d ü r ü r , ko rk u t u r . Bunu b a ş a r d ı ­ğında, d ü ş m a n ken t le r in i faz la z o r l a n m a d a n ele geçi r i r , d ü ş m a n kral l ıklarını sona erdi r i r .

5 6 . A s k e r l e r in e kural dışı ödü l le r ver, ö ncek i planlar ın d ış ında da e m i r le r buyur. Bunlar ı hakkıy la yap t ığ ınd a , o r ­dunu tıpkı tek kişi l ik bir b i r i m m iş gibi yö n e t t iğ in i g ö r e c e k s i n .

5 7 . A s k e r l e r in e planı deği l , gö rev i söyle. S o n u c u , pa r l aks a gös te r . D u r u m sıkınt ı l ıysa sakın bir şey s öy l em e .

5 8 . O r d u n u ö l üm teh l i k es i ne , zo r l uk la ra sür; za fe r le d ö n e c e k t i r .

5 9 . i nsan doğas ı g e r e ğ i zora d ü ş m e d i k ç e y e t e n e k l e ­rini s o n u n a kadar ku l lanmaz .

60 . Savaş ta zafer , kendi k o n u m u n u d ü ş m a n h e d e f l e ­r ine g ö re a ya r l a m a k l a gel ir.

61 . D ü ş m a n saf lar ının a rdına inat la s a r k m a k , s o ­n unda d ü ş m a n kom ut an ın ı ö l d ü r m e başarısını ge t i r ecek t i r .

6 2 . Buna ince hesap l a k a z a n m a k deni r .

7')

6 3 . K o m u ta y ı ele a ldığında, c e p h e d e k i ön yo l lan k a ­pat, resm i kayı t lar ı yo k et, e l ç i l er in geç iş in i enge l le .

6 4 . Savaş k o n s e y i n d e karar l ı ol, d u r u m ko n t r o lü n ü el ine al.

6 5 . D ü ş m a n ın açık bıraktığı kap ıd an içeri dal .6 6 . D ü ş m a n ın kutsal var l ık larını ele g e ç i r e r e k d ü ş ­

manı zor la. D ü ş m a n bi r l ik ler in in i l e r l eme z a m a n l a m a s ın ı ö ğ r e n m e n i n b i r y o l u n u bul.

6 7 . Gü ç l e r in i h a z ı r la m ada n bi t i r ici savaşa g i rm e .6 8 . D ü ş m a n ın açığını b u l u n c a y a ka d a r yeni gel in gibi

ç e k i n g e n ol; açığı b u l d u ğ u n an y a b a n tavşanı gibi fırla. D ü ş m a n için art ık ço k geçt i r .

80

B ö lü m XIIATEŞLE SALDIRI

1 . A te ş le saldı r ının beş yo lu vardı r. B i r inc is i aske r le r i k a m p an ında ya km a k t ı r , İk inc is i m a l z e m e depo la r ı n ı y a k ­makt ır . Ü ç ü n c ü s ü m a l z e m e taş ıyan a raç la r ı y a k m a k ; d ö r ­d ü n c ü s ü ise d ü ş m a n ı n s i lah, m ü h i m m a t depo la r ın ı y a k ­makt ır . Beş inc i yol da d ü ş m a n b i r l i k le r in in a ras ına ateş a t ­makt ı r .

2. Saldı r ıya g e ç m e n i n en ö n e m l i koşu lu a teş o l a n a k ­larına sah ip o lmak t ı r . Gerek l i m a l z e m e her an hazır t u t u l ­mal ıdır.

3. A te ş l e saldır ının m ev s i m i , yang ı n b a ş l a tm a n ı n özel g ün le r i vardır .

4. Uygu n m e v s i m havanın kuru o l d u ğ u aylar o lup; özel g ü n l e r rüzgar ın y ü k s e l d iğ i g ün le rd i r .

5. A te ş l e saldırı e s n a s ın d a beş olası l ığa hazır o l u n ­mal ıdır.

6. (a) A te ş d ü ş m a n k a m p ı n a ya k la ş t ı ğ ı n d a g e c i k m e ­den d ü ş m a n a saldır.

7. (b ) A te ş d ü ş m a n a yak laş t ığ ı halde d ü ş m a n a s k e r ­leri hala sessiz ise, bek le . Sa ld ı rma .

8. ( c ) A le v l e r ye te r l i y ü k s e k l i ğ e u laş t ığ ında s a l d ı r m a k için koşu l la r u y g u n s a saldır; y o ks a , o l d u ğ u n y e rd e kal.

9. (d ) D ışar ıdan a teş le saldır ı o lanaks ızsa , kamp ın i ç inde kend i k e n d i n e yang ın ç ıkmas ın ı b e k l e m e . Uygun za ma nı bek le y i p , saldır.

10. (e ) Yangını baş la t t ı ğ ın da , rüzgar ın a rd ı nda kal. R üzga ra karşı sa ld ı rm a.

SUN TZU d e r ki ,

8 1

1 1 . Gü n d ü z ç ıkan rüz ga r uzun sürel id i r . G ece e s i n t i ­leri ise ç a b u k diner.

12. Her o r d u d a a teş le ilgili bu beş olası l ık çok iyi b i ­l inmel i , yı ldızların hareke t i i z lenmel i , a teş le saldırı özel g ün le r i ta k i p ed i lme l id i r .

13. Ateş i saldırı aracı o la rak k u l la n m a k zeka b e l i r t i s i ­dir. Suyu saldırı aracı o la rak k u l la n m a k ise güç g ö s t e r g e s i ­dir.

14. Suyla d ü ş m a n d u rd u r u l ab i l i r , ama t ü m o lanak la r ı e l i n den a l ınamaz.

1 5. Gi r i ş imci l i k ru hu nu ku l lanmaks ız ın d ü ş m a n a s a l ­dırıp, savaşı k a z a n m a y a çal ışan k o m u t a n şanssız k o ­m u t a n d ı r . Ç ü n k ü sonuç , z a m a n ve kaynak k ayb ın dan öte deği ld i r .

16. Bi lge k o m u t a n planlarını ö n c e d e n hazır lar; usta k o m u t a n kaynak lar ını d e ğe r l en d i r i r .

17. Avan ta j g ö r m e d i k ç e ha re k e t e t m e ; k a z a n a c a k bir şey o l m a d ık ç a ordu lar ını ku l l an ma ; b u l u n d u ğ u n poz is yon kr i t i k o l m a d ı k ç a savaşma.

18 . Hiç bir h ü k ü m d a r o rdu la r ını kendi ö fkes i için s a ­vaşa s o k m a m a l ı , hiç bir k o m u t a n kendi hırsı için savaşa ka lk m am a l ı .

19. Size bir avantaj s a ğ l a y a c a k s a i ler leyin, y o k s a y e ­r ini zde kalın.

2 0 . Z a m a n l a ö fke m u t lu l u ğ a , s i n i r l e nm e m e m n u n i ­ye te dönüşeb i l i r .

21 .A nca k , yok edi len bir kral l ık asla y e n id en k u r u l a ­maz; ö lü ler can la na m az.

2 2 . Bu neden le , b i lge h ü k ü m d a r d ikkat l i , iyi k o m u t a n tedb i r l i olmal ıdır . Bir ülkeyi barış i ç inde y ö n e t m e n i n , o r d u y u g ü ç l ü tu tm a n ın yolu budur .

82

B ö lü m XIII

CASUSLUK VE İSTİHBARAT

S U N TZU d e r ki,

1 . Yüz bin aske r l i k bir o r d u y u k ur up , uzak savaş la ra g ö n d e r m e k , halkın üzer ine b ü y ü k y ük bindi r i r , dev l e t i n o l a ­naklar ını t ü k e t i r . S a d e c e g ü n l ü k h a r c a m a l a r yüz bin g ü ­m ü ş e k a d a r yükse leb i l i r . Ülke i ç inde de, d ış ında da büyük k a r gaş a l ı k o lacak , t ü k e n e n insa n la r savaş y o l l a r ın da d ö ­kü l ecek t i r . Yüz bin aske r in en az dör t , beşyüz bin ai le o l ­d u ğ u d ü ş ü n ü l e c e k o lu rsa , e tk in in ne k a d a r ge n iş bi r a lan da o l d u ğ u anlaşı labi l i r .

2. D ü ş m a n kuvve t ler , bi r kaç gün i ç inde o l u ş a c a k bir s o n u ç için y ı l l arca karşı karş ıya d u r a b i l i r l e r . B u b ö y l e y k e n , maaş ın ın , ö d ü l le r i n i n devamın ı d ü ş ü n e r e k d ü ş m a n ı n d u ­r u m u n u ö ğ r e n m e y i ihmal e t m e k insanl ık dışı dav ranışt ı r .

3. Bu şe k i ld e da v ra n a n kişi l ider o lamaz , h ü k ü m d a ­rına yarar l ı o l a m a y a c a ğ ı gibi za fe r e de u laşamaz.

4. B i lge h ü k ü m d a r l a , iyi bir k o m u t a n ı n no rm a l a s k e r ­lere o ra n la kolay l ı k la savaş kazan ıp , za fe re u laşmas ı İ S T İ H B A R A T ' a bağl ıdı r .

5. Bu i s t ih ba ra t ruh ç a ğ ı r m a k l a g e lm ez . T e c r ü b e ya da h e s a p l a m a y l a da ü re t i l eme z .

6. D ü ş m a n ın d u r u m u a n c a k başka i n s a n la rd an öğren i leb i l i n i r .

7. Beş tü r c a s u s kul lanı l ı r .

(a) Yörese l casu s la r .(b) iç casus la r .(c) D e v ş i r m e ca sus la r .(d) H ü k ü m lü casus la r .(e) H aya t t a kalan casus l a r .

83

8. Bu beş tü r c a s u s u n hepsi bir a ra da ku l lan ı ld ığ ında gizl i i s t i h ba ra t s i s te m i n i k i mse ele g e ç i r e m e z . Buna , " ip ler in Kutsa l Ku l lan ımı " deni l i r .

Bu gü ç her h ü k ü m d a r ı n en kıymet l i kaynağ ıd ı r .9. Yöresel c a s u s l a r d a n anlaşı lan bir b ö l g e d e ya şay an

k iş i l e rde n haber a l ma h izmet i a lmakt ı r .1 0 . " iç C a s u s " d ü ş m a n subay la r ın ın kul lanımıdı r .1 1 . "D ev ş i rm e C asus la r " , ele geç i r i l i p , d ü ş m a n a ley ­

hine kul lanı lan d ü ş m a n casuslar ıd ı r .12. " H ü k ü m l ü " ya da "Ölü C asus " la r d ü ş m a n ı yan ı l t ­

m ak am ac ıy la çeşi t l i d a v ra n ış la ra y ö n le nd i r i l i p s o n r a da b i ­z im c a s u s l a r ı m ız c a d ü ş m a n a bi l inçl i o la ra k be l i r t i l en c a ­suslardı r .

13 . "Yaşayan Casus la r " , d ü ş m a n k a m p ı n d a n haber g e t i r m e y i başar an casus la rd ı r .

14. Ordu i ç inde en yakın ta k i p te t u t u l a c a k k iş i l er c a ­suslardı r . Başka hiç bir b i r im c a s u s l a r kad a r ö d ü l e layık deği ld i r . Y e ry ü z ü n d e k i başk a hiç bir m e s le k c a s u s l u k kadar g iz l i l i ğe sah ip değ i ld i r .

15. Doğa l üs tün ze k a y a sah ip o l m a y a n hiç k i m s e c a ­sus o lamaz .

1 6 . C a s u s la r iyil ik ve d ü r ü s t l ü k o l m a d a n y ö n e t i l e m e z .17. C asus la r ın rapor la r ın ı a n l a m a k ve d o ğ r u l u ğ u n d a n

em in o l m a k için ince zeka seviyesi ge rek i r .18. Uyanık ol! Her iş için casu s kul lan.19. Bir ca sus z am anı g e l m e d e n bir haber i başk as ın a

v e rm iş s e , hem ca s u s u hem de haber i alan kişiyi ö ldü r.2 0 . A m a ç ister bir o rd u y u v u rm ak , ister bir şehr i z a p ­

t e t m e k , i s terse bir k i şiye s u i k a s t d ü z e n l e m e k o lsun , k o m u ­tan la r ın , k o m u t a n yard ı mc ı la r ı n ın , kapı muhaf ız la r ın ın , n ö ­be tç i l e r in i s imler in i ö ğ r e n m e k özel ö n e m e sah ip t i r . C a s u s ­larımızın amacı bu b i lg i l e re sah ip o lmak t ı r .

2 1 . Düşmanın a ram ıza g ö n d e r d i ğ i c a s u s l a r te s p i t e d i ­l ip, rüşve t le kandı r ı lma l ı , ele geçi r i l i p , raha t e d e c e k l e r i y e r ­le rde tu tu lma l ıd ı r . B ö y le c e onları kendi sa f la r ım ıza çe k i p d e v ş i r m e casus y a p a r a k kendi h i z m e t i m i z d e ku l lanabi l i r iz .

84

22. " D e v ş i rm e C as us l a r ı n " bize s a ğ l a y a c a ğ ı bi lgi ler sayes in de mahal l i ve iç casuslar ı e lde edebi l i r iz.

2 3 . Yine ya ln ız on la r ın s a y e s i n d e "Ölü C a su s l a r ı "ku l lanarak yanıl t ıcı bi lgi leri d ü ş m a n a ulaştırabi l i r iz.

24 . Son o larak, y ine onların sa ye s i n de "Yaşayan C a s us l a rd an bi lgi alabi l i r iz.

25. C asus ku l lanmanın tek amac ı d ü ş m a n hakk ındabi lgi t o p l a m a k t ı r . Bu b i lg i ise, i lk o l a r a k " D e v ş i r m eC a s u s ta n " alınabi l i r. Bu neden l e "De vş i rm e Casus" el üs tündetutulmal ıdır.

26 . Eski z am an l a r da Yin hanedanının yükse lmes i i m p a ra t o r Hsia t a r a f ı n d a n kon tro l ed i len I Chih ad ındak i casus la ge rçe k le şmiş t i . Aynı şek i lde Chou Hanedanı da Yin'e bağl ı casus Lu Ya sa yes in de tah ta geçmiş t i .

27 . O r d u n u n c a s u s l u k kanad ını en iyi ku l lananh ü k ü m d a r bi lge h ü k ü m d a r , en iyi d e ğ e r l e n d i r e n k o m u t a n ise us ta k o m u t a n d ı r . C a s u s lu k s o n u ç get i r i r . O r d u n u n ha reka t tak i başarısı casus lar ın becer i s i ile orantı l ıdır.

85

"SAVAŞ SANATI" Y O R U M C U L A R I

S a v a ş s a n a t ı t e o r i l e r i n i y o r u m l a y a n ,

ç a ğ ı n ı n o n b i r ü n l ü s a v a ş f i l o z o f u

X7

1. ÇAO ÇAO ( M . S . 1 5 5 - 2 0 0 )

Çao Çao, Çin asker i tar ih in in ön d e ge len ask e r l e r i n - dend i r . Zekas ı ve kurnazl ığı ile ünlü Çao Çao, sosyal d e ­ğ e r l e r e ve rd i ğ i ö n e m l e onu r d e r e c e s i n e y i rmi yaş ında u l a ­ş a ra k resmi çal ışma lar ını başlatmışt ı r . Daha o tu zu na b a s ­m a d a n ö n em l i asker i mevk i le re u laşmış, i syankar la ra karşı d ü z e n l e n e n bir s e f e r d e g ö s t e r d iğ i üs tün başarı ile öne ç ık ­mıştır. Bu başar ı s ın dan so n ra k e n d i s in e ilk o la rak yerel bir y ö n e t i m gö rev i ve r i lm iş , a n c a k kısa sü re so nr a bö lg en in b a ş k e n t i n e çağ r ı la ra k bö lge yön e t i c i l i ğ i gö r e v in e g e t i r i l m i ş ­tir. Sağ l ı k so run la r ın ı b a h a n e g ö s t e r e n Çao Çao, y ö n e t i c i ­lik gö rev in i b ı r ak ar ak m e m l e k e t i n e d ö n m e y i te r c ih e tm iş t i r . A n ca k , Han H a n e d a m 'm n ser t k o m u t a n l a r ı n d a n bi r inin i m ­p a ra t o ru d e v i r e r e k ye r in e kukla bir i m p a r a t o r g e t i r m e k için h a re k e t e g e ç m e s i üzer ine, Çao Çao e m e k l i l i ğ i n e son v e r e ­rek tü m ai le se rve t in i kend is in e bir o rd u haz ı r lamak ta k u l la ­nıp, bu k o m u t a n ın karşısına ç ı k m a k t a t e r e d d ü t e t m e m i ş t i r , i m p a r a t o r ta r a f ı n d a n saraya dave t ed i len Çao Çao, d i ğ e r olası i syancı lar ı da bas t ı ra ra k üst d üze y ko m u t a n la r ı n a r a ­sına katılır. Esas ında i m p a r a t o r t a r a f ı n d a n asa le t unvanı v e r i l e r ek Han hane dan ın ın başına g e ç m e s i k o n u s u n d a da teşv ik e d i lm e s i n e karşın Çao Çao bu yolu k e n d i ne s e ç m e - meyi te r c i h eder . Onu n yer ine I Ch ing ad ın d a k i Tao is t e s e ­rin yazar lar ı a ras ın da yer alan, şahsi ka l i tes ine , sosyal p o ­l i t ikalar ına ve siyasal başar ı la r ına hayran o ld u ğ u eski Cho u h a n e d a n ı n d a n Kral VVen'den e t k i l e n e r e k onun yan ın da yer alır.

Çao Çao kah ra m an l ığ ı , becer i l e r i ve s t ra te j i l e r i y le ünlü bir l iderdi r . Bu hus u s la r d a Sun Tz u 'n un klasik eser i Savaş Sanat ı 'n ın en ünlü ö ğ r e n c i ve y o r u m c u la r ı n d a n d ı r . Eski Çin 'e özgü şöva lye l i k ku ra l la r ına uyg un o la rak g e r e k kü l türe l g e r e k s e savaş eğ i t i m in e ö n e m verd i ğ i b i l inen Çao Ç ao 'n u n en öneml i öze l l i k le r ind en biri de o k u m a y a ve rd iğ i ö n e m d i r . Se fe r e sna s ın da bi le m u t la k a her gün o k u d u ğ u bi l i nen öze l l i k le r indend i r .

S8

2. M E N G S H İ ( L i a n g H a n e d a n ı , M . S . 5 0 2 - 5 5 6 )

M e n g Shi ha kk ın da b i l i nen en ö nem l i husus Savaş Sanatı yo ru mla r ıd ı r . Za ma n ı iç savaş ve y o k l u k zamanıdı r .

3 . J İ A LİN (T ang H a n e d a n ı , 6 1 8 - 9 0 6 )

Jia Lin de aynı şek i ld e ya ln ızca Savaş Sanat ı y o r u m u ile ta n ın m a k t a d ı r . Tang Han edanı d ö n e m i n d e Çin i m p a r a t o r ­luğu g e n i ş le m i ş , s i yasal ve kü l tü re l etki alanı b ü y ü m ü ş t ü r . Tang hanedan ı d ö n e m i n d e k i Çin ayr ıca J a p o n y a ve T i ­be t ' te de mi l l iye tç i l i ğ in y e r l e ş m e s i n d e ö n em l i rol oynamışt ı r .

4. Li Q U A N (Ta n H a n e d a n ı , 6 1 8 - 9 0 6 )

Li Qua n uzak d o ğ u d ö v ü ş y ö n t e m l e r i ustal ığının yanısı ra T a o is m ' in en büyük hayra n l a r ın dan d ı r . Li Quan , ilk o l a ra k Yinfu J ing isiml i eski z a m a n m e d e n i y e t l e r i n e ai t bir Tao is t met in üze r i nde ça l ı ş m aya baş lamış; v e c i z e le rd e n o l u ş a n , hem kü l türe l hem de sava şa yön e l i k y o r u m l a r d a bu luna n bu eser i pek çok kez o k u m a s ı n a r a ğ m e n hiçbi r şey a n l a y a m a m ış . Daha sonra l a r ı Kara At Dağ ı 'ndak i ünlü Çin i m p a r a t o r mezar ını z i y a re te g i t t i ğ i n d e karşısına çıkan yaşl ı bir kadın kend is in e m e t n in an lamını an la tmış . Halk a ra s ı nd a Kara At Dağı 'nın Yaşlı Kadını o la rak tan ınan bu kadının eski ç a ğ l a r d a k i bir h ü k ü m d a r ve ö l ü m s ü z bir Tao is t o l d u ğ u , T ang Han edanı d ö n e m i n d e yayg ın o la rak kabul ed i lmiş t i r . G e r ç e k k iml iği ne o lu rs a o lsun , Li Quan asker i s t ra te j is i ile tan ı nm ış ve Yinfu J ing adl ı eser i de asker i a ç ı ­dan yapt ığı i n c e le m e s i y le ta r ih e g e çm iş t i r . Daha son ra da kend in i d a ğ l a r a vu ra rak , T a o is m ça l ı ş m aya va k fe tm iş t i r .

5. DU YOU (735-81 2)

Du You, Çin' in çeşi t l i b ö l g e l e r i n d e savaş dan ışmanı , asker i m ü f e t t i ş ve savaş g ö z e t m e n i o la rak çal ışmışt ı r . B i la ­

hare merkez i h ü k ü m e t l e r d e de gö re v a lmışsa da, kısa s ü ­rede bu görev le r i b ı rakmışt ı r .

6. DU MU ( 8 03 - 852 )

Du Mu, Du You 'nun t o r u n u d u r . Kazandığı D ü rü s t lü k ve Şere f Şöva lyesi unvanı ile ileri dü ze yd e bir a k a d e m i k ka r i ye re u laşarak i m p a r a t o r l u k sa ray ında öneml i g ö r e v ­le rde b u l un m uşt u r . A n c a k tal ihi kısa s ü re d e s ö n m ü ş ve h e ­nüz elli yaş ında iken ö lm üş tü r . Ö lüm y a ta ğ ı nda kendi m e ­zar k i tabesin i hazır layıp tü m eser ler in i yakmışt ı r . Şi i r ler i ile ünlüdür .

7 . Z H A N G Y U ( S u n g H a n e d a n ı , . 9 6 0 - 1 2 7 8 )

Asker i l ider ler ha kk ı nd ak i b i yogra f i l e r i ile tanınır . Sung Hanedanı z a m a n ı n d a Kuzey As ya ' dak i M o ğ o l s a v a ş ­çı larının Çin üzer i nde g i t t i kç e a r tan baskı ları h i sse d i l i yo rdu . M o ğ o l ist i laları s o n u c u n d a Çin, ü l kesinin büyü k kısmını T ü rk le re b ı r akm ak z o r u n d a kalmışt ı .

8. M E İ Y A O C H E N (1 0 0 2 - 1 0 6 0 )

Mei Yaochen , T ang Hanedanının so na e r m es i n i tak i p eden kar gaşa s ü r e c i n d e n son ra ku ru lan yeni Su ng H a n e ­danı sı ralar ında ya şa m ı ş ve Tang H a n e d a m 'n d a k i e v r a k l a ­rın d ü z e n le n m e s i ve d e r l e n m e s i ile gö re v le n d i r i lm iş t i . Mei Yaochen , aynı z a m a n d a o çağ lar ın ünlü şair i Ou YangXiu 'nun da yakın a rkad aş ı o l d u ğu gibi kendis i de ünlü bir yazardı .

9. W A N G Xi ( S u n g H a n e d a n ı , 1 1. yü zy ı l baş ı )

Wang Xi, Hanl in o la rak bi l inen i m p a r a t o r lu k A k a d e - m i s i ' n d e ' ö ğ r e t i m gö rev l i s i yd i . K o n fü ç y ü s tar ihi k las ik ler i a ­

rasında bi l i nen i l k bah a r ve S o n b a h a r V a k a n a m e l e r i a d ı n ­daki iki eser i ile tanınır . Sung H an e da n ı s ı ra la r ında Çin, sonu g e l m e y e n siyasi , e k o n o m i k ve asker i s o ru n l a r la ku- şa t ı lm ış t ı ;a ncak kü l tü r o l d u k ç a canl ıydı . K o n fü ç y a n i z m , Tao izm ve Z e n - B u d i z m ' d e ö n em l i g e l i ş m e l e r y a ş an ıy o r du . Prat ik fe l s e fe n i n yeni fo rm la r ın ı o l u ş t u r a n bu ak ım la r s a ­dece Çin halkını değ i l a m a Çinl i o l m a y a n a n c a k Çin' i k o n t ­rol ler i al t ına alan ülke halklarını da e t k i l e m e y e başlamışt ı . Kore, V ie t n a m ve J a p o n y a da göz le r in i A s y a 'd a k i bu ge l i ş ­me le re d i k m iş ; bu kü l t ü rd e n kend i le r i de y a r a r l a n m a y a ç a ­bal ıyor lardı .

1 0 . C H E N HAO ( S u n g H a n e d a n ı , 1 2 . yy b aş ı )

Chen Hao, o l a ğ a n ü s t ü bağ ımsız l ı k d u y g u s u ve t a ş ı ­dığı bü yük u m u t la r ile ta n ı n m a k t a d ı r . Henü z y i rmi ya ş ın ­day k e n s u b a y o l m uş , Kuzey A s y a 'd a n 1220 ' le r in o r t a la ­rında ge len i st i lacı lara karşı o l u ş t u r d u ğ u g ö n ü l l ü o rd usuy la ülkesini k o r u m a y a k o ş m u ş t u . Daha son ra la r ı da y ine i m p a ­ra to r luk tah t ı na göz d iken bi r d e r e b e y i n e karşı da gizli bir o rd u k u rm u ş tu r .

1 1 . HO Y A N X i ( S u n g H a n e d a n ı )

Ho Yanxi hak k ın d a Sung H anedan ı d ö n e m i n d e y a ş a ­dığı ve Savaş Sanat ı üzer i nde y o r u m l a r yazdığı g e r ç e ğ i n ­den başka b i l i nen yok tu r .

91

Y O R U M L A R L A

" S A V A S S A N A T I "o

13 B ö l ü m 3 8 4 M a d d e ' d e n o l u ş a n

S a v a ş S a n a t ı ' n ı n

h e r m a d d e s i n i n a y r ı a y r ı y o r u m l a r ı

93

Bölüm I

P L A N L A M A

SUN TZU

1. Savaş sanat ı bir de v le t için yaşa m sa l ö n e m e sah ipt i r .

2. Ö lüm - kal ım me se le s id i r . Güv en l iğe kavu şm an ın ya h u t yo k o lmanın yo lu dur . Bu neden le ihmal ed i lme s i k e s i n ­l ikle d ü ş ü n ü le m e z .

YORUMLAR

Li QUAN: Askeri harekatlar uğursuzdur. Savaş Sanatının önemli olmasının tek nedeni savaşın b ir ölüm-kalım meselesi olması ve savaş meselesine genellikle gerekli özenin gösterilmemesi riski­nin büyük olmasıdır.

DU MU: Bir ülkenin ve üzerinde yaşayan insanların yaşamınısürdürmesi ya da yok olması çoğu zaman askeri harekatlara bağlıdır. Bu nedenle bu konu olanca dikkatle incelenmelidir.

JİA LİN: Arazi, savaşın yer alacağı alanı gösterir. Avantajı elde eden kazanır, yitirense ölür. Bu nedenle savaş, ölüm ile yaşamın doğduğu yerdir. Koşullara uyumu sağlayarak zaferi güvence eden yolu bulmasını beceren yaşayacak; bulamayan ise yok ola­caktır. Bu nedenle bu konu mutlaka incelenmek zorundadır. Eski b ir deyiş: "Yaşamın bir yolu vardır, bu size yardımcı olup güç ve­recektir. B ir d iğer yol da yokoluşun yoludur, bu yol sizi unutul­maya götürecektir."

MEİ YAOCHEN: Yaşayıp yaşamayacağınız, savaş alanının ko­numuna; kurtulup kurulmayacağınız ise savaşın durumuna bağ­lıdır.

'>4

SUN TZU

3. Savaş Sanatı , savaş koşu l la r ın ın d e ğ e r l e n d i r i l m e s i n d e mu t l aka göz ö n ün e a l ınması zo ru n lu beş ö n em l i f a k t ö r ü n e tk i s i a l t ındadı r .

4. Bu fak tö r le r :(a) UYUM (AHLAK) Fak tö rü ,(b) HAVA Fak tö rü ,(c)ARAZİ Fak tö rü ,(d) LİDERLİK Fak tö rü ,(e) DİSİPLİN Fak tö rüd ür .

YORUMLAR

DU MU: Mutlaka göz önüne alınması gereken beş husus var­dır.Uyum, hava, arazinin konumu, liderlik ve disiplin. Bunlar sizin karargahınızda. Düşmanınızın ya da sizin başarınız bu beş faktö­rün değerlendirilmesine bağlıdır Ancak o zaman hanginizin daha ağır bastığını anlayabilir ve güçlerinizi istediğiniz yönde ha­rekete geçirebilirsiniz.

ÇAO ÇAO: Aşağıdaki faktörleri karargahınızda değerlendirmeli­siniz: liderlik, düşman, arazi, askerin gücü, mesafe ve olası tehli­keler.

WANG XI: Liderlik.çevre koşulları, disiplin, birlikler, subaylar ile ceza ve ödül yöntemlerini mutlaka göz önüne almalısınız.

ZHANG YU: Quan Ustanın da dediği g ibi birlikler yola çıkarılma­dan önce belirli faktörler mutlaka gözden geçirilmelidir. Askeri operasyonların ilk kuralı durum değerlendirilmesinin yapılmasıdır. Bazıları askeri operasyonların savaş mahallinde yapılabileceği tezini ileri sürmektedir, ancak Komutan Çao Çao bu düzenleme­lerin mutlaka karargahta yapılması gerektiğini söylemektedir. Bu­nun nedeni, liderlerin bilgeliğini, düşmanın gücünü, arazi koşulla­rını, askeri birliklerin sayısını, iki ordunun karşılaştığı anda yapıl­ması zorunlu olan düzenleme ve ayarlamaların bu bilgilere da­yanmak zorunda olduğu gerçeğidir.

95

Disiplin, uygulamaların doğru ve açık olması demektir. Li­derlik ve disiplin faktörlerinin size yanlış davranışta bulunanlara karşı yapılacak b ir saldırı öncesinde mutlaka yerine getirilmesi gereken beş koşulun en sonuna konulmuş olmasının b ir nedeni vardır. Bakılacak en önemli unsur astlarınız tarafından güvenilip güvenilmediğiniz konusudur. Bulunulan konumun avantajı, hava durumu ile arazi koşulları incelendikten sonra sıra seferi yönete­cek komutanın seçimine gelir. Ordu sefere çıktığında tüm em irle­rin yalnızca komutandan gelmesi zorunludur.

WANG XI: Askeri operasyonların ana yolu asker arasındakiuyumdur. Doğru hava koşullarıyla pozisyon avantajları yardımcı olacaktır. Ordunun yürümesi ancak bu koşulların varlığı halinde söz konusu olabilecektir. Ordunun ilerlemesi liderlik yeteneğine bağlıdır. Lider güçlü ise ordu da disiplinli olur.

SUN TZU

5. Uyum f a k t ö r ü ahlak ı s i mg e le r . Savaşçı lar ın k o m u t a n la r ı ile uyum iç inde o lm a la r ı n ı n neden id i r . As t la r ın yaş amlar ın ı h içe sayarak , t e h l i k e l e r e a l d ı rm adan ko m u t a n la r ı n ı tak i p e tme le r in i sağlar.

YORUMLAR

ÇAO ÇAO: Bu sözün anlamı bilgili yönetimin en iyi kılavuz o l­duğu gerçeğidir. Tehlike güvensizlikten kaynaklanır.

ZHANG YU: İnsanlara iyilik, itim at ve adaletle davranın k i onlar da sizinle özdeşleşsinler ve mutlulukla itaat etsinler. Zorlukları neşeyle karşılayın, emrinizdekiler ölüm korkusunu bile unutacak­tır.

DU MU: Yol insancıllık ve adaleti simgeler Eski çağlarda yaşa­mış ünlü b ir devlet adamı b ir siyaset filozofuna askeri konular hakkındaki görüşlerini sormuş. Filozof, "insancıllık ve adalet doğru yönetimin temellerini oluşturur, "demiş," hükümet düzgün çalışırsa halk kendini liderine daha yakın hisseder, o lider uğruna ölümü bile göze alır."

96

J İ A L İ N : Liderler insancıl ve adaletli olmayı başarabilir, başarı ve sorunları halkıyla paylaşmasını becerebilirse halkı da askeri de liderine sadık olur ve lideri sonuna kadar takip eder.

SUN TZU

6. Hava F ak tö rü g e c e ile g ü n d ü z , s o ğ u k ile s ıcak , z a m a n ile m e v s i m z or lu k l a r ı n ı öne ç ıkar t ı r .

YORUMLAR

ÇAO ÇAO: Eski çağların askeri kuralları askeri operasyonlarınkışın ayazında ya da yazın aşırı sıcağında gerçekleştirilm esin i insanların iyiliği açısından zararlı görür.

ZHANG YU: Eski çağlarda pek çok asker Hunlara karşı akınlarda parmaklarını don nedeniyle yitirmişlerdir. Yine pek çok asker ha­yatını güneydeki kabilelere yönelik akınlar sürecindeki kıtlıkta y i­tirmiştir. Bunun yegane nedeni akınların kışa ya da yaza getiril­mesindeki hatadır.

W ANG XI: Bu sözlerin amacını," başkasının ülkesine uygunsuzzamanda gitmeyin, "deyişinde bulabiliriz.

SUN TZU

7. Arazi F ak tö rü a l ınmas ı g e r e k e n kısa veya uzun m e s a f e le r i , te h l i k e ile güve n l iğ i , aç ık arazi ile vad i , bo ğ a z l a r ve d a r , g e ç i t l e r i , ö lü m ya da y a ş a m şans la r ın ı etk i ler .

Y O R U M L A R

Z HAN G YU: Herhangi b ir askeri operasyonda ilk bilinmesi gerekli husus arazinin konumudur. Kat edilecek mesafe bilindiğinde doğ­rudan ya da dolaylı yoldan gidilip gidilmeyeceği planlanabilir. A ­razinin zorluğuna göre de piyade ya da atlı birliklerin kullanılması kararı verilebilir. Arazinin boyutlarının bilinmesi gerekli askeri bir-

07

tik sayısı konusunda karar vermenize olanak sağlayacaktır Ara­zinin güvenliği hakkında yeterli bilgiye sahip olmanız halinde ise savaşa girip girmeme kararını verebilirsiniz.

SUN TZU

8. Komutan Faktörü zekanın, insancıl l ığın, güvenin, cesaret in ,düzenin simgesidi r .

YORUMLAR

ÇAO ÇAO: Bir komutanın bu beş değere sahip olması aranır.

DU MU: Eski çağlardaki kralların Ahlaki Yolu'na göre birinci ön­celik insancıllıktır. Savaş sanatçıları ise birinci önceliği zekaya verirler. Bunun nedeni zekanın, planlama ve değişim yeteneğini içermesidir. Güvenilir olmak emrinizdekilerin uygulanacak ceza ve ödül konusunda itimadını kazanmaktır. İnsancıllık, insanları zaaflarını bilerek sevme tutkusudur. Cesarete gelince zafere ulaştıracak fırsatların tereddüt edilmeden yakalanmasıdır.Düzen ise ordu kademelerinde uygulanacak katı cezalarla tam disiplinin kurulmasıdır.

JİA LİN: Yalnızca zekaya güven isyanla sonuçlanır Yalın insan­cıllık zayıflık doğurur. İtim at üzerinde direniş aptallıktır. Cesaretin gücüne bağımlılık şiddetten başka sonuç getirmeyecektir. Ko­mutadaki aşırı düzen zalimlik boyutuna kadar gidebilir. Ne zaman ki b ir lider bu beş değere aynı anda ulaşabilir ve her b ir değeri gerektiği kadar kullanabilirse o komutan gerçek askeri liderdir. Onu takip edin.

SUN TZU

9. Dis ipl in F a k t ö r ü n d e n anlaşı lan o r d u n u n t ü m b i r im le r i y l e ahenk i ç inde i l e r l e m e s i , subay la r ın a ra s ı n d a k i rü tb e pay laşımı , o rdu için ge rek l i l oj i st i k d e s t e ğ i n u laşımını s a ğ l a y a c a k yo l la r ın bakımı ile o rdu h a rc a m a la r ı n ın k o n t r o ­lüdür.

98

YORUMLAR

MEİ YAOCHEN: Met od, birliklerin düzenli b ir şekilde grup-lanmasıdır. Birlikleri b ir arada tutarak ilerletme, emir komuta zincirinin uygulanmasındaki disipline bağlıdır Gerekli malzeme tedariki ise lojistiğin görevidir.

SUN TZU

10. Bu sayı lan beş f a k t ö r ü b i le re k ku l lanan her ko m u t a n başarı l ı o lacak , asla k a y b e t m e y e c e k t i r . B i lm e ye n se z a f e r e u l aşam ayacak t ı r .

YORUMLAR

ZHANG YU: Bu beş faktörü herkes duymuş olabilir. Ancak, sa­dece gerekli uyumu göstererek bu işin içinden çıkmayı becerecek olan komutan kazanacaktır.

SUN TZU

1 1 . Bu neden le , savaş a l an ında y ap aca ğ ın ız s t r a te j i k ka ra r ­larda beş f a k t ö r ç e r ç e v e s i n d e aşağ ıda k i s o ru la ra benzer so ru la r ı ken d in ize sorma l ıs ın ız .

12. SORULAR(a) Hangi ko m u ta n Ah lak F ak t ö rü ne sah ip?(b) Hangi ko m u ta n daha ye te n e k l i?(c) Hangi kom u t a n Hava ve Arazi Fak tö r le r in in a v a n t a j la ­

rını ku l la nab i l i yo r?(d) Hangi ta ra f daha d is ip l in l i ?(e) Hangi o rdu daha güç lü?(f) Hangi ta ra f ın s ubay ve ask er l e r i daha eğ i t im l i?(q) Hangi o rd u d a ceza -ö dü l kavramı daha düzen l i , daha

adi l?

13. Bu yed i so ru ya v e r i l e c e k cevap la r ı d e ğ e r l e n d i r e r e k za fe r ya da ye n i lg in in ke han e t i n i y a pab i l i r im .

99

14. B e n im ö n e r i l e r im i d i n le y i p u y g u l a y a c a k kom u t a n z a fe r e u l aşacak t ı r . Onu t a k i p edin. Ö ne r i le r im i d in le m e y e n ya da u y g u l a m a y a n ko m u t a n la r ı ta k ip e t m e y i n . Kader le r i ye n i lg id i r .

YORUMLAR

Ll QUAN: Ahlaklı siyasi lider mutlaka akıllı ve güçlü b ir askeri li­derlik yeteneğine de sahiptir.

DU MU: Kendine sor-sen m i yoksa düşmanın mı pohpohlamadan daha uzak, daha akılcı?

DU YOU: Ahlak yüce b ir değerdir. Ülkelerin siyasi liderleri m ut­laka savaşla sınanmalıdır.

MEİ YAOCHEN: Siyasi liderliğin en önemli sorusu kimin halkın yüreğini kazandığıdır.

HO YANXI : Eski b ir atasözü "Bana iyi davranan dostum, kötü davranansa düşmanımdır, "der. Bu husustaki soruya gelince," Hangi tarafın hükümeti insancıl, hangisi zalimdir?" diye sorulma­lıdır.

ZHAN G YU: İlk yapılacak iş savaşa girişmiş iki ülkenin siyasi li­derlerini Ahlak ve İnanç yönünden mukayese etmektir. Ondan sonra yapılacak iş askeri liderlerini akılcılık, güvenilirlik, insancıl­lık, cesaret ve düzenlilik açılarından karşılaştırmaktır. Şimdi ba­kın bakalım kim daha avantajlı.

ÇAO ÇAO: Kuralları kırılmaz şekilde hazırlayıp, bozanları ceza­landırmayı ihmal etme.

DU MU: Kural ve şartları hazırlarken, üst düzey olsun a lt düzey olsun herkese eşit şekilde uygulanılmasına özen gösterin.DU YOU: Hangi tarafın emirlerinin daha etkili olduğunu, hangi ta­rafın astlarının emirlere itaat etmekten kaçındığını mukayese edin.

ıoo

M El YAOCHEN: Kanun karşısında herkesi eşittir.

WANG XI: Yanlış anlaşılmayacak kuralları, kolaylıkla uygulana­bilecek emirleri kimin hazırlayabildiğine dikkat edin.

DU MU: Astlar ve üstler arasında uyum varsa savaş sırasında e ş it cesaret ve güç odaya çıkar.

DU YOU: Hangi ordunun silahlarının daha etkili olduğunu, hangi tarafın askederinin özenle seçilip, eğitildiğini öğrenin. "Hergün düzenli eğitim görmeyen askeder, cephede korku duyar, tereddüt eder. Hergün düzenli eğitim görmeyen komutanlar da cephede ne yapacağını bilemez." deyişine önem verin.

DU MU: ödüller orantısız, ceza rasgele olmamalı.

DU YOU : Hangi ordunun ödül ve ceza sisteminin açıkça belir­lenmiş olduğunu araştırın.ödülde aşırılık, sonuçsuz masraf; ce­zada aşırılık ise katliam doğurur.

M El YAOCHE N: ödülü hak edene, şahsen sevmeseniz bile ödü­lünü verin. Cezayı hak edene ise size yakın bile olsalar cezayı uygulayın.

ÇAO ÇAO: Bu yedi sorunun yanıtı kimin kazanacağını kiminkaybedeceğini belideyecektir.

MEI YAO CHE N: Gerçek koşulları incelediğinizde kimin kazana­cağını anlamak kolay olacaktır.

ZHANG YU: Bu yedi soru konusunda kendinizi güçlü kılabilecek olursanız savaşa girmeden savaşı kazanmış sayılırsınız. Bu ko­nularda zayıf kalmışsanız aynı şekilde daha savaşa girişmeden yitirdiniz demektir. Bu soruların cevabı zafer önceden belideyebi- lir.

ıoı

SUN TZU

15. Ö ne r i le r imd en fa y d a l a n ı r k e n , ku ra l la ra uysun uymas ın karşınıza ç ık acak , si ze ya rd ımı o l a b i l e c e k h içb i r f ı rsat ı da kes in l i k le kaç ı rmay ın .

16. Koşul lar ne kad a r lehinize de olsa p lan la r ın ızda yeni d u r u m la r a g ör e za m a n zaman d e ğ iş i k l i k le r y a p m a k t a fay da o lacağın ı sak ın unu tmay ın

YORUMLAR

ÇAO ÇAO: Ordunun yapısı stratejiye bağlıdır; strateji ise olayla­rın akışı ile belirlenir.

Ş A Ş I R T M A " ve " A L D A T M A C A L A R "

SUN TZU

17. Tüm savaş la r a l d a t m a c a l a r a ve şa ş ı r tm a y a dayanır .

18. Savaş için en gü ç l ü o ld u ğu n u zd a , kend in iz i gü ç s ü z g ö s t e r m e l i ; kuvve t le r in i z i ha re ke te g e ç i r i r k e n , h a r e k e t ­s izmiş gibi d u rm a l ı ; d ü ş m a n a ya k l aş t ığ ı n ız da , uzakta o l d u ğu n u z i z len imi ve rm e l i ; uzakta o l d u ğ u n u z d a ise dü şm an ın b u rn u n u n d i b in de o ld u ğu n u z a dü şm anı inandı rmal ıs ınız .

YORUMLAR

ÇAO ÇAO: Askeri operasyonların belirli b ir formu olmamalı, a l­datmacalara dayanmalıdır.

M El YAOCHEN: Aldatmacalar kullanılmaksızın strateji gelişti-remezsin; strateji geliştiremezsen de düşmanını kontrol edemez­sin.

10 2

WANG XI: Aldatmaca düşman üzerinde avantaj sağlama amacı­dır, yoksa kendi askerini yönetmek doğruluğa dayalıdır.

ZHANG YU: Güçlü olduğunda kendini zayıf göster; cesaretin ye­rinde olduğunda ürkek dur. Bu yöntem Hunlara karşı başarı ge­tirdi.

Ll QUAN: Li Quan, Han Hanedanı komutanlarından birininHunlarla yaptığı işbirliği hakkında b ir anısını anlattı. İmparatordüşman güçlerini anlamak amacıyla on izci gönderdi. İzcilerin hepsi de düşmana saldırının uygun olduğunu bildirdi. İmparato­run en son olarak gönderdiği Lou Jing ise tam tersine Hunlara saldırının hiç de doğru olmayacağını söyledi. İmparator böyle dü­şünmesinin nedenini sorduğunda Lou Jing şu cevabı verdi. "İki düşman karşı karşıya geldiğinde ön plana normal olarak engüçlü birliklerini yedeştirir. Ben ise Hun ordusunda en önde sa­dece yaşlı ve zayıf askerlerin yer aldığını gördüm. O zaman da bunun kendilerini zayıf göstermek üzere hazırlanmış b ir oyun o l­duğunu anladım. Saldırı için durumun uygun olmadığına olan inancım bundan kaynaklanıyor. "

İmparator Lou Jing'in sözlerine inanmayarak onu cezalan­dırır. Sonra da kuvvetli b ir birliğin başına geçerek bizzat akına katılır. Hanların tuzağına düşerek kuşatılır ve tam yedi gün sü­reyle malzemesiz savaşmak zorunda kalır.

İşte der Li, bu, b ir ordunun güçsüz gözükme taktiğinin ba­şarısıdır.

DU MU: Bu konu elinizdeki güçleri gizleme meselesidir. Düşma­nın durumunu anlamasına izin vermemelisin aksi taktirde m ut­laka b ir taktik hazırlığına girişecektir. Bu konuda vereceğim b ir ö r­nek Hunlara gönderdiğimiz elçileri sadece yaşlı ve zayıf savaş­çıların karşılamalarıdır.

DU YOU. Bunun anlamı gerçekten güçlü ve savaşa hazır oldu­ğunda kendini tam tersine hazırlıksız ve zayıf göstermelisin ki düşman fazla hazırlanma gereği duymadan üstüne gelsin.

103

WA NG XI: Güçlüyken zayıf dur. Cesur olduğunda ürkmüş numa­rası yap. Düzenli olduğunda dağınık, tam teçhizatlı olduğunda ise kendini yokluk içinde göster. Düşman senin akıllı olduğunu değil aptal olduğunu sansın. Sayısal üstünlüğünü gizle. İlerlemeni öyle­sine ö rt ki düşman kaçtığını düşünsün. Hızlı hareket edebilece­ğini anlamaktansa seni b ir deve gibi ağır aksak sansın. Ele geçi­receğin noktaların anlaşılmamasını oralara saldırmaktan kaçın­dığını düşündürt. Düşman bulunduğun yer konusunda bile şüp­hede kalsın.

ZAHNG YU: Savaşa girerken düşmana kaçtığın izlenimini ver.Saldırıya geçerken, düşmanın senin esasında istirahata geçtiğini düşünmesini sağla.

SUN TZU

19. Dü şm anı y a n ı l t a c a k y e m l e r ku l lanın. Düzen in iz i , k o n t r o ­lünüzü y i t i r m i ş g i b i yap ıp , dü ş m a n ı kand ır ın , vurun .

YORUMLAR

MEI YAO CHEN: Düşman açgözlülük yapıyorsa, düşmanı kıy­m etli eşyalada baştan çıkart.

ZHANG YU: Düşmana kazanç yollarını göstererek cezbet. Baş­tan çıktıkları anda saldırıp yenmek kolay olacaktır.

DU MU: Düşman şaşkınlığa düştüğü anda bunu lehine kullanıp düşmanın işini bitirebilirsin.

J İ A L İ N : Düşmanın içinde karışıklık çıkartacak kişileri kullanıpdüşmanı şaşırtır; karışıklık sonucunda düzenlerinin bozulmasını bekler, o anda işlerini bitiririm.

ZHANG YU: Aldatmacalar kullanarak düşmanın şaşırmasını sağ­la. Bu şaşkınlık içerisinde üstüne gelmelerini sağlayabilirsen düşmanın yenilmesi kolaylaşır. Wu ile Yue'nin ülkeleri birbideriyle savaşmaktayken Wu üçbin suçluyu düşman üzerine saldı. Suç­

I04

luların bir kısmı kaçarken bazıları Yue'ya teslim oldu. Yue on lada uğraşırken ne olduğunu bile anlamadan VVu'nun eline esir düştü.

S UN TZU

20. D ü ş m a n ın her ce nah ı g ü v e n l i ise kend in iz i d ü ş m a n sa ld ı r ı s ına hazı r layın. S izden g ü ç l ü ise, uzak ta durun .

YORUMLAR

DU MU: Düşman yönetimi tam uyumlu ise, yani yönetenleyönetilen arasında karşılıklı b ir sevgi varsa, düşman ordusunda uygulanan ödül ve ceza sistemi açık ve adaletli demektir; askerin eğitim i de mükemmeldir. Bu durum karşısında bu konuya dikkat etmeniz gerekir. Hazırlık yapmak için çatışmanınoluşmasını beklemeyin. Düşman birliklerinin güçlü olduğunda karşısına çıkmaktan kaçının; düşmanın gevşeyeceği ve açık vereceği zamanı bekleyin.

CHEN HAO: Düşman hatlarında hareketsizlik varsa budüşmanın uyumlu olduğunun göstergesidir. Bu durumda çok dikkatli olmak gerekir. Siz de kendinizi aynı uyuma getinp, saldırı için uygun zamanı bekleyin.

HO YANXI : Düşmanın uyumluluğunu gözlerken b ir açıkbulamıyorsanız yapacağınız tek şey kendinizi hazır tutup beklemekten ibarettir.

ZHAN G YU: Eski b ir deyiş, " Düşmanın hangi bölgesinin yoğun, hangi bölgesinin zayıf olduğunu düşmanla mücadeleyegiriştiğinizde mutlaka görmelisiniz" der. Yoğun noktalar düşmanın uyumlu bölgeleri iken, zayıf noktalarda kendimize açık bulabiliriz. Düşman uyumlu ve güçlü iken düşmanı yenilmez olarak kabul ederek uzakta durun. Yine b ir askeri deyiş, "Düşmanın açığını gördüğünde iledeyip, açık yoksa dur" der.

J İA LİN: Zayıfın kuvvetliyle başa çıkmasının tek yoludüşmandaki değişiklikleri takip etmektedir.

105

DU YOL): Düşmanın depolan dolu, askerlerinin durumu üst sevi­yede ise çekilerek düşmanın dinlenmeye geçeceği zamanı bekle. Düşmandaki değişmeyi ve olası açıklıkları takip ederek değer­lendir.

SUN TZU

2 1 . D üşm an s ini r l i ya p ı da ise daha çok s i n i r l e n d i r m e y e ç a ­lışın. Kendin iz i zayı f g ö s t e r ip düşm a n ı n sizi küçük g ö r m e s in i sağ lay ın

YORUMLAR

ÇAO ÇAO: Düşmanın yayılmasını ve tembelleşmesini bekle.

Ll QU AN: Askeri liderler öfkeye kapıldığında, genellikle stratejile­rinde kargaşa ve karışıklık oluşur.

DU MU: Askeri liderler kolaylıkla öfkelenebiliyorsa bu tür komu­tanları sinirlendirin. O zaman genellikle aceleci olacak ve orijinal stratejilerini terk edeceklerdir.

M El YAOCHEN: Düşman komutanları çabuk öfkelenir türdensekızdırarak hazırlıklarını tamamlamadan savaşa girmelerini sağla.

ZHANG YU: Düşman öfkeli ise ve kolaylıkla kızıyorsa onlarıaşağılayarak daha çok kızdırın. O zaman moralleri bozulacak, planlarını b ir yana bırakıp üzerinize düzensiz şekilde saldıracak­tır.

SUN TZU

22. D in l e n m e k i s te d i ğ in d e raha ts ız edin. Güç le r i b i r leş ik d u r u m d a y s a bö lmeye , ay ı r may a çal ışın.

106

YORUMLAR

Ll QU AN: Düşman size pahalı armağanlar ve tatlı sözlerle yakla­şıyorsa b ir şeyler planlıyordur.

DU YOU: Düşman harekete geçiyorsa tıpkı b ir öküz gibi davra­nın. Düşman böbürlenerek dikkatini azalttığı anda b ir araya gele­rek vurun.

MEt YAO CHE N: Kendinizi zayıf gösterip düşmanın gururlanma­sını sağlayın.

WA NG XI: Zayıfmış gibi durup düşmanın böbürlenmesini sağla.O zaman düşman sizi küçük görüp fazla endişelenmeyecektir. Düşmanı tam dinlenme anında vurun.

ÇAO ÇAO: Düşmanı hızınla yıprat.

WA NG XI: Düşmana sürpriz baskınlar yap. Düşman inindençıktığında ortadan kaybol. Düşman kalesine girdiğinde ise ortaya çık. Düşman sol kanadına yardıma koştuğunda sağ kanadına yüklen; sağ kanadına destek için harekete geçtiğinde ise sol ka­nadına saldır. Böyle yaptığında düşman çabuk yorulacaktır.

ZHANG YU: Düşmanını yorarken kendi gücünü koru, dinç tut.

ÇAO ÇAO: Düşmanın içinde ikilik çıkartıp düşmanı bölmek am a­cıyla bozguncular kullan.

Ll QU AN: Düşmanın düzenini boz, komutanla yardımcılarının arasına nifak sok, ve saldır.

DU MU: Düşman komutanıyla emrindekiler arasındaki uyumu ge­rektiğinde rüşvet kullanarak bozmaya bak.

CHEN H AO: Düşman cimriyse sen cöm ert ol, düşman sert ise sen yumuşak davran. O zaman düşman komutası ile takipçileri­nin birbirine olan güveni sarsılacak, düşman çözülecektir.

107

DU YOU: Düşmanı kazançla baştan çıkart, arasına bozguncular gönder, konuşma ustaları kullanarak komutanlarla emirlerindeki askeherin arasını bozarak düzen ve uyumlarını boz. Düşman za­yıf düşecektir.

ZHAN G YU: Düşman astları ile üstleri arasında ya da düşman ile müttefikleri arasında ikilik yaratarak bölünmelerini sağlayın. Bö­lünmüşü yenmek kolaydır.

SUN TZU

23. Hazır o lmadığ ı anda saldı r ın , hiç umm ad ığ ı y e r l e r d e karş ıs ına çıkın.

YORUMLAR

ÇAO ÇAO: Düşmana gevşediği anda saldır, hatlarında gedikgördüğünde harekete geç.

MEN G SHI: Düşmanın açık noktalarına saldır, düşman dinlen­meye geçtiğinde yüklen, düşmanına asla hazırlanma şansı ta­nıma. Askeri harekatlarda belirsiz olma doktrini bu yöntemin kay­nağıdır. Ünlü bir savaşçı komutanın sözleriyle," En etkili saldırıbeklenilmeyen saldırıdır. En iyi plan bilinmeyen plandır."

SUN TZU

24. Z a fe r e yön e l i k t a k t i k uygu lama la r ın ız ın dü şm a n t a r a f ı n d a n ö n c e d e n an l a ş ı l am a m a s ı için gerek l i g i zl i l i k te d b i r l e r i n i al ın.

YORUMLAR

ÇAO ÇAO: Açıklama bilginin sızmasına neden olur. Ordunun, tıpkı suyun belirli b ir yapısı olmaması gibi, belirgin b ir formu ol­mamalıdır. Düşmana önceden ne yapacağınızı anlama fırsatı vermeden bulunduğunuz koşullara uyum göstererek saldırın. Kı­saca, düşmanın hareket senaryosu kafanızda, durumun izlen­mesi ise gözlerinizdedir.

108

Ll QUAN: Düşmana en hazır olmadığı, en beklemediği anda sal­dırın. Zafer sizin olacaktır. Savaş sanatının özü gizlilikte ve belir­gin olmamaktadır.

DU MU: Açıklama yapmak b ir konu hakkında konuşmaktır. Bu nedenle yukarıda bahsedilen zafer yöntemleri belirli b ir yapıda gerçekleştirilmemelidir. İlk yapılacak iş düşmanı görüp izlemektir. Düşmanın yapısı anlaşıldığında en uygun yöntem seçilebilecek­tir. Ondan önce asla ne yapacağınızı söyleyemezsiniz.

M El YAOCHEN: Düşmanı görmeden savaş planı yapılamayaca­ğına göre önceden ne söyleyebilirsiniz ki?

SUN TZU

25. Za fe r i kaz anan k o m u t a n savaş ö nc es i en ço k h e sap l a ­mayı yap an d ı r . Savaşı y i t i r en k o m u t a n ise savaş önces i m u t la ka y e t e r i n c e plan ya p m a m ış t ı r . Bu n e d en l e savaşa g i r m e d e n ö n c e mu t l aka za fe r hesabı yap ın. Ancak , bu a rad a her ih t ima le karşı , yen i lg i hesabını ve s t r a te j i s in i ya p m a y ı da unu tm ay ı n . Plan y a p m a y a v e rd i ğ in i z önem z a f e r y a da ye n i l g in in be l i r l ey ic i f a k t ö r ü o lacakt ı r .

YORUMLAR

ZHANG YU: Yaptığınız strateji derin ve uzun vadeli ise hesapla­rınızın ödülü büyük olacaktır. O zaman savaşa bile girmeden zafere ulaşmış olacaksınız. Ama, stratejiniz sığ ve miyop ise, he­saplarınızın ödülü hafif olacak; savaşı, savaştan önce yitirmiş olacaksınız. Büyük strateji mutlaka küçük stratejiye ağır basacak­tır. Stratejisi olmayanları ise sadece yenilgi bekler. Bu nedenle zafer, savaşı savaş öncesinde kazanmış savaşçılara güler. Yenik savaşçılar ise tam tersine önce savaşa girer, zaferi sonra ararlar.

109

Bölüm II

SAVAŞIN MALİYETİ

SUN TZU

1. Savaş a lanında bu lunan bin ade t haf i f zırhlı , bir o kadar ağı r zırhlı savaş a ra bas ın ın yanı sıra yüz bin zırhlı s a v a ş ­çı, bu savaşç ı lar ın k i l o m e t r e l e r c e ö t e d e k i savaş a lanına taş ınma la r ın ı s a ğ l a y ac a k ma lzeme, c e p h e d e ve c ephe ge r i s i n d e k i ha rcamala r , savaş a lanında bu lu na ca k k o ­nuklar ın ağ ı r lan mas ı gibi u fak t e f e k ge re ks i n im le r i , z ı r h ­lara, savaş a rab a la r ına ö d e n e c e k tüm ma l i ye t i al t al ta ge t i r i p t o p l a y a c a k o lu rsan ız günde en az bin külçe g ü ­müş g e re k e c e ğ i n i gö rü r sü nü z . Yüz bin savaşçı l ık bi r o r ­du bundan aşağı dona t ı lam az .

2. Savaş baş lad ığ ında, za fe r g e c i k e c e k o lursa, s a v a ş ç ı l a r ı ­nızın si lahlar ı k ö r l eşm eye , sav aşm a şevk le r i k ı r ı lmaya başlar. Özel l ik le b i r a n a hedef i kuşa t t ığınızda, g ü c ü n ü z ü n hızla aza lmaya başladığını gö rü rs ünüz .

3. Hele bir de, ü l keniz in s e fe r imkanlar ı kısıtl ı ise, dev le t in za fe r le sağ la y ab i l e c e ğ i o lan ak la r çeki len sıkınt ıya d e ğ m e ­yecekt i r .

YORUMLAR

Ll QUAN: önce planını yap, sonra malzemeni hazırla. Savaşınmaliyeti ile ilgili bölümün planlama bölümünün hemen ardına yer­leştirilmiş olmasının nedeni budur.

J İ A L İ N : Saı/aş alanında galip gelseniz bile savaşın uzaması du­rumunda elinize geçenlerden kazançlı çıkamazsınız. Askeri ha­rekatlarda hedef topyekün zaferdir. Gücünüzü yitirir, silahlarınızı

110

körleştirirseniz savaş kayıplarınız artacak, askerleriniz yorularak ordunuz tükenecektir.

ZHANG YU Çok uzun süren b ir askeri harekata ödenecek bedel aşırı derecede yükseleceğinden, ülkenizin bütçesi masrafları kar­şılamayacak kadar sarsılacaktır.

Ll QUAN Eski b ir deyişte de anlatıldığı üzere, savaş ateşe ben­zer; kontrol dışında kalması halinde kendisini yakar.

JİA UN Bir askeri operasyon çok uzun süre b ir sonuca ulaşama­yacak olursa, düşmanlarınız belirli fikirlere ulaşabilir.

DU YOU Silahlar uğursuzluk araçlarıdır. Onları uzun süre kullan­mak bela getirir. Savaşmaktan zevk alarak güçlerini tüketenlerin kaderi kaybetmektir.

SUN TZU

4. Si lah lar ınız y e t e r s i z kal ıp, şevk in iz kırı l ıp, g ü c ü n ü z tüke n i p , hâz inen iz e r i d i ğ i n d e daha ön ce yan ın ızda bu lunan d i ğ e r k o m u t a n la r ı n sizin yap t ığ ın ız aş ı r ı l ı k la rdan ya r a r la n m a y a ç a l ı ş m a k için h a re k e t e g e ç t i k l e r in i g ö r ece ks i n iz . Bu d u r u m d a , ne kadar akıl l ı o lu rsa o lsun hiç bir k imse böy le bi r d u r u m u n y a r a t a c a ğ ı so n u ç la r ı enge l leyemez.

YORUMLAR

Ll QUAN Büyük ölçekli askeri harekatlar büyük masraf doğurur. Ülkenizi sadece savaş alanında değil evinizde de yoksul bıra­kır. Bu nedenle akıllı b ir hükümet asla ordusunu savaş alanında uzun süre bırakmaz.

SUN TZU

5. Bu neden le, s a v a ş ta ace l e c i l i k ap ta l l ı k la eş an laml ı o l m a ­sına rağ m en, akı l ile zam an y i t i rm e n i n de yan yana g e l e ­b i leceğ in i k imse s ö y l e y e m e z .

6. U za tma l ı s a v a ş t a n kazanç la ç ıkm ış bi r ülke g ö r ü l m e m i ş t i r .

YORUMLAR

ÇAO ÇAO: Bazıları beceriksiz bile olsalar süratleri sayesindekazanırlar.

DU MU: Bazıları her ne kadar beceriksiz de olsalar süratli olma­nın avantajı ile kazanırlar. Bunun nedeni güçlerini yıpratmamış, ellerindeki kaynakları tüketmemiş olmalarındandır.

CHEN HAO: Eski savaşçıların söylediği g ibi gök gürültüsü gibi daha kulaklarını ödemeden gürlemeli, yıldırım gibi gözlerini kır- pamadan çakmalısın.

SUN TZU

7. Savaşı ka za nç l a k a p a tm a n ın y o l u n u bu l a c ak kişi savaş ın v e r e c e ğ i za ra r l a r ı en iyi bi len k i şidi r .

YORUMLAR

Ll QUAN: Avantajlar ve dezavantajlar birbirine bağlıdır. Önce dezavantajları inceleyin, o zaman avantajları daha kolay anlarsı­nız.

JİA ÜN: Komutanlar aşırı gururlu, askerler tembel ise açgözlülük onlara olayların b ir noktada dönebileceği gerçeğini unutturur. Bu en büyük dezavantajdır.

D U Y O U : Askerlerinizi düşman üzerine harekete geçirmenin planlarını yaparken, ilk düşündüğünüz husus karşılaşacağınız tehlikenin sonuçlarını ve yokolma olasılıklarını göz önüne almak olmamışsa bu seferden herhangi b ir kazançla çıkmanız düşünü­lemez.

SUN TZU

8. Den ey im l i , akıl l ı k o m u t a n m e v c u t o l a b a k l a r ı n a göre p la n la ma s ı n ı yapar . Savaşa g i r in c e ta kv i ye g e l m e s in e um u t bağ la m az .

112

YORUMLAR

ÇAO ÇAO: Bu sözlerin anlamı, göreve getirdiğiniz birlikleri kulla­narak zafere ulaşmasını bilmeniz gerektiğidir. İkinci kez ülkeye dönerek yeni b irlikler kurmaya çalışmak hatadır. İlk anda kendi yiyecek kaynaklarınızı kullanırken daha sonraki aşamalarda düşman kaynaklarını kullanmanın yolunu bulmalısınız. Orduları­nız ülkeye döndüğünde ise onları daha fazla bedelsiz yiyecekle karşılamaktan kaçının.

DU MU: önce düşmana başarıyla saldırı olanaklarını incele,sonra savaşa girebilip giremeyeceğine bak, birliklerini ancak on­dan sonra hazırla. O zaman düşmanını yok edebilir, ülkene zafer getirebilirsin.

Ll QU AN: İki kere ordu hazırlama. O zaman ülken endişelene­cek, sıkıntı doğacaktır.

SUN TZU

9. Savaş a raç ve m a l z e m e l e r in i , d i ğ e r lo j i s t i k g e r e k s i n i m ­ler ini ü l k e n de n ge t i r . D ü ş m a n a r a z is in d e a t l a r ı na ye m bu lman ın yo l la r ı na bak. O za m a n sav aş e s n a s ın d a aç kalmazs ın.

YORUMLAR

ÇAO ÇAO: Savaşa kalkmadan önce masraflarını hesapla ve g i­derlerini düşman üzerinden karşılamaya çalış.

Ll QU AN: Kendi silahlarını kullanırken düşmanın besin kaynakla­rını kullanacak olursan sefer seni uzaklara sürükleyecek bile o l­sa sıkıntı çekmezsin.

ÇAO ÇAO: Silahların ülkenden, malzeme düşmandan.

SUN TZU

10. Dev le t mâ l i y es in in zayı f l ığı , o r d u n u n v a t a n ı n d a n uzak d ü ş a m ar a z i s in d e sa v a ş m a s ı daha ç ok lo j i s t i k d e s t e k iht i yacını ge re k t i r i r . U zak tan ya r d ı m l a y a ş a m a k z o r u n d a olan o r d u n u n halkı fa k i r l e s i n

113

YORUMLAR

Ll QUAN: Birliklerin yeniden kurulması daha çok vergi doğurur.

D U M U : Guan Usta der k i;" B irlikler için gerekli malzemeninüçyüz mil öteye taşınması ülkenin b ir yıllık üretimini, dödyüz mil öteye taşınması, ülkenin iki yıllık üretimini tüketir. Beşyüz mil öteye taşınması ise ülke halkının açlıktan benzini soluklaştırır. Bunun anlamı yiyeceğin taşınmaması gerektiği gerçeğidir. Aksi taktirde üretici kaybolacak, yoksulluk gelecektir."

J İ A L İ N : Malzemenin uzak mesafelere taşınması ülke kaynak­larının seyahat ve taşımacılığa harcanması demektir. Bu durumda halk her geçen gün biraz daha yoksullaşacaktır.

Z H A N G YU: Yüzbin kişilik b ir orduyu yediyüzbin ailenin uzakmesafelerde beslemek zorunda kalması halkı yoksulluğa iter.

SUN TZU

1 1 . Öte ya ndan o rdunun yakında olması f iyat lar ı yüksel t i r . Y ük se k f iyat lar da halkın yaşam seviyesini düşürür .

YORUMLAR

ÇAO ÇAO: Ordu çok ileriye gittiğinde orduya yakın olanaçgözlüler fiyatları yükseltirler. O zaman orduyu finanse eden gerçek halk b ir kez daha yoksullasın

Ll OU AN: Ordunun yakınında her zaman ticaret vardır. Halkınkaynakları bu ticarette erir, yoksulluk halkı kuşatır.

J İA LİN: Birlikler toplandığında fiyatlar mutlaka yükselir. İnsanlarkar konusunda açgözlü olduklarından ellerindeki tüm malları yüksek fiyatla satarlar. Bu nedenle başta oldukça iyi kazan­malarına karşın sonunda onlar da kaybeder. Ayrıca bu dönemlerde vergiler de yükseleceğinden bu insanlar alabilecekleri en yüksek bedelin peşine düşerler. Bunun sonucunda halkın alım gücü yok olur, ülke de doğal olarak kıtlığa düşer.

114

WANG XI: Malzemenin uzak mesafelere taşınması halkın masraf altında ezilmesini getirir. Orduya yakın pazarlarda fiyatlar yükselir. Bu nedenle özellikle uzun süreli seferler ülke için yıkım haline gelir.

SUN TZU

12. Y aşa m sev iyes i d ü ş t ü ğ ü n d e , halk ağı r y ü k a l t ın da kalır.

13. Düşük ya ş a m sev iyesi , güç t ü k e n m e s i y ü z ü n d e n halkın d iş i nde t ı rn ağ ın da kalmaz, ge l i r l e r in in büyük kısmı ek ve rg i o l a ra k a l ını rken, dev le t in ma sra f la r ı ise kırı lan savaş a raba la r ın ın onar ımı , eks i len a t lar ın, zı rhlar ın, ok, yay, mızrak, ka lkanlar ın i kmal i , ma lz eme arab a la r ı ile bu a raba la r ı ç e k e c e k öküz le r in a l ımına yap ı lan harca- m a l a r l aa r ta r .

YORUMLAR

DU MU : Şayet askeri operasyonlar kısa sürede sonuçlanmaz, ordu kışlasına dönmezse vergi yükü gittikçe artacak, halkın elindeki kaynakların tükenmesine ve üretimin çökmesine neden olacaktır.

HO YANXI: Halk b ir ülkenin temel kaynağıdır: gıda ise halkıncennetidir, insanlara hükmedecek yöneticilerin bu gerçeğe saygı göstermesi şarttır.

M El YAOCHEN: Halk askerin ihtiyacı olan gıdayı, malzemeyi ve iş gücünü oluştururken kendi öz varlığının önemli b ir kısmını elinden çıkartır. Hükümet de aynı uğurda bütçesinin çoğu zaman yarısından fazlasını tüketir. Böyle olunca toplanan vergiler kullanılmış, ordu yıpranmış, halk ise tükenmiş b ir konuma gelir. Vergilerin baskısının dayanılmaz hale geldiği, halkın yoksulluğa sürüklendiği ülkeler kıtlıkla başbaşa kalır.

SUN TZU

14. Bu neden le, akıl l ı bir ko mu ta n g ider ler in i düşm ana y ıkmaya çalışır. Düşmandan al ınacak bir araba malzeme kendi ü l kes inden ç ıka ca k y i rmi a raba ma lzemeye; d ü ş m a n d a n el ko naca k bir çuval hayvan yemi kendi ü l kes inden ge t i r i l ec ek y i rm i çuva la eş i t t i r

115

YORUMLAR

ÇAO ÇAO: Saı/aş esnasında taşınacak malzemenin taşımamaliyeti genelde kendi bedelinin yirm i katıdır.

ZHANG YU: Uzak ülkelerde savaşan b ir orduya taşınacak b ir kilomalzeme uğruna yirm i kilo malzeme tüketilir. Geçilecek arazi engebeli olursa bu rakam daha da adar. Bu nedenle akıllı komutan ordusunu düşman kaynakları ile beslemenin yolunu bulur.

SUN TZU

15. Düşmanı yo k e tm e k i st i yorsak asker imiz i kızışt ı rmamız gereki r . Bu da al ınacak ganimet le r in asker arasında paylaşt ı r ı lması ile yapı labi l i r

YORUMLAR

ZHANG YU: Emrinizdeki subay ve birliklerinizi kızıştıraraköfkelendirdiğinizde düşmana öldüresiye saldıracaklardır. Bu arada askerinizi ele geçirdiKleri savaş ganimetleri ile ödüllendirecek olursanız savaşa kendi arzuları ile ve olanca güçleriyle katılacak ve düşmandan daha fazla malzeme ele geçirmek için özel çaba göstereceklerdir. "Büyük ödüller cesur savaşçılar yaratır. " sözü boşuna türememiştir.

DU YU: İnsanlar savaşı kazandıklarında zengin ödüllerle müka­fatlandı utacaklarını bilirlerse savaşa daha mutlu girerler.

WANG XI: Burada verilen öğüt, ödüllerin zenginleştirilmesidüşüncesidir. Yoksa talanı serbest bırakmak askerin elden çıkmasından başka fayda getirmez.

SUN TZU

16. Bu amaçla, savaş esnasında on ya da daha çok savaş arabası ele geçi r i l d iğ inde savaş arabalar ını i lk arabayı ele geç i rene ver in. Arabalardak i düşman bayraklar ını kendi - nizinkiyle değişt i r in , ele geçen savaş arabalarını kendi arabalarınızın saf ına katıp savaşa devam edin. Ele geçen esi r lere ise iyi davranın.

116

YORUMLAR

M El YAOCHEN: Ele geçen ganimeti herkese dağıtmayakalkarsanız kimse mutlu olmayacaktır. Bu nedenle b ir kişiye ödül verin; o zaman herkesin gayrete geleceğini göreceksiniz.

ÇAO ÇAO: Ele geçirdiğiniz savaş arabalarının renginideğiştirerek kendi saflarınıza kafin. O zaman düşmanın aynı arabaları b ir daha kullanma şansını da yok etmiş olursunuz.

J İ A L İ N : Renkleri değiştirin k i düşman esasında kendimalzemesinin kullanıldığını fark etmesin.

SUN TZU

17. Ele g e ç e n d ü ş m a n g a n i m e t l e r i n i ve e s i r le r i n i kendi gücünüzü a r t ı rm ak t a kul lanın.

YORUMLAR

ZAHNG YU: Ele geçirilen askerlere iyi davranın k i sizin saf­larınızda çalışsınlar

DU MU: Düşman askerlerini ele geçirerek düşman kaynaklarınıkullanmak gücünüze güç katacaktır.

M EI YAOCHEN: Ele geçirdiğiniz askerlerin gücüne orantılısorumluluklar verip iyi muamele edin ki sizin için çalışsınlar.

HO YANXI: Düşmanını, düşmanı yenmek için kullanmasını bilen komutan her zaman her yerde en göçlü komutandır.

SUNT ZU

1 8. Sa vaş ta am ac ın ız uzun s e f e r değ i l , za fe r o lsun.

YORUMLAR.

ÇAO ÇAO: Uzun sefer fayda getirmez. Ordu ateşe benzer,kullanılmasını bilemezsen kendini yakar.

117

MEN G SHI: En iyi savaş, zaferin çabuk elde edilip, geri dönüşün çabuk olduğu savaştır.

M EI YAOCHEN: Yukarıdaki tüm hususlarda çabuk olmakönemlidir. Yeterince hızlı davranabilirseniz masraflarınızda tasarruflu olabilir, halkınıza kolaylık sağlamış olursunuz.

SUN TZU

19. Şu çok iyi b i l inme l i ki, o rdu kom ut an ı halkının kader in i , ü l kes in in bar ış ya da te h l i k e i ç inde y a ş a m ası n ı e l i n de t u t a n k iş id i r

YORUMLAR

ÇAO ÇAO: Askeri lider akıllı ise ülke güvendedir.

MEI YAOCHEN: Bu konu bize komutan seçiminin önemini vurgu­lamaktadır.

WANG XI: Halkın yaşamı, ülkenin dirliğ i komutanların elindedir. Doğru komutanın bulunması en önemli meseledir.

118

Bö lü m III SAVAŞTA STRATEJİ

SUN TZU

1. Savaş San a t ı ' n ı n en p ra t i k kav ramı , d ü ş m a n ü lkesin i t ü m ü y le , z a ra r a u ğ r a t m a d a n ele g e ç i r m e f i k r i d i r . Yak ıp y ık m anı n k i m s e y e fa ydas ı o lmaz . Aynı şe k i ld e , bi r o rd uyu da t ü m ü y l e ele g e ç i r m e n i n n i m e t le r i s ın ırs ızdı r .

YORUMLAR

ÇAO ÇAO: Hazırladığınız orduyla düşmanın içlerine girebilir,düşmanın iç kaleleriyle dış sınırları arasındaki alanı bloke ederek aralarındaki iletişim i keser,düşmanı teslim olmaya zorlayabilirse­niz bu en büyük başarı olur. Düşmana ölümüne saldırarak ülkeyi zorla ele geçirm ek daha küçük b ir başarıdır.

J İA UN: Düşman ülkesine zarar vermeden ele geçirdiğinde ken­di ülkene de zarar vermemiş olacaksın. Bu, en büyük başarıdır

LI QUAN: Hoca bize katletmenin en önemli iş olmadığını anlat­maktadır.

DU YOU: En büyük başarı düşmanın teslim olmasını becerm ek­tir. Saldırarak yok etm ek büyük başarı sayılmaz.

HO YANXI : En iyi politika, strateji ve baskı kullanarak olayların akışını düşmanın kendi arzusu ile teslim olmasına çevirmektir.

ZHANG YU: Zhang Yu bize Wei Liaozi'nin sözlerini iletir. "Dövüş sanatlarında ustalaş; düşmanını iyi değerlendir; düşmanın ru ­hunu ve yönünü yitirmesine yardımcı ol ki karşındaki ordu savaşa bile girmeden işleyemez hale gelsin. Buna Tao usulü zafer denir. Düşman ordusunu yok edip, komutanlarını öldürmek, düşman si­

119

perlerine dalıp, düşman topraklarını savaşarak ele geçirmek ise zorla elde edilen zaferdir. "

Zhang Yu'nun bu sözlere yorumu ise," Tao usulü zafer ile zoda elde edilen zafer arasındaki ana fark ele geçen ülkenin za­rar görmesi ya da zarar görmemesidir. Ele geçirilen ülkedeki iyi insanlara merhamet gösterirken, suçluları cezalandırmayı başa­racak olursanız en büyük zafere ulaşacaksınız.

WANG XI: Ülke, ordu, alay, bölük, manga- büyük ya da küçük tüm birimlere ne kadar az zarar vererek ele geçirirsen, değerin o denli yükselecek; yok edecek olursan da o derecede düşecektir.

SUN TZU

2. Bu neden le , savaş lar ın t ü m ü n d e s a v a ş a r a k z a p t e t m e k en üs tün başar ı d e m e k değ i ld i r . Üs tün başarı düşm an ın d i ­renc in i s a v a ş m a d a n kı rmakt ı r .

YORUMLAR

ÇAO ÇAO: En üstün başarı düşmanın gerçek düşmanlıklardoğmadan teslim olmasıdır.

Ll QUAN: Düşmanına yapacağın planlama ile galip gel.

CHEN HAO: Savaşta düşmanı öldürmek zorunluluktur.Bu ne­denle en büyük başarı savaşmadan kazanmaktır.

JİA LİN: Birliklerini öylesine yüce göster ki düşman savaşa g ir­meden teslim olmak zorunda kalsın. Bu tür zafer taktikle, şiddetle veya katliamla kazanmaktan çok daha kıymetlidir.

M El YAO CHEN:Buna zarar vermekten kaçınma meselesi deni­lebilir.

ZAHNG YU: Zaferi büyük savaşların sonucunda kazanmak çok kayıp verileceğinden iyi değildir. Savaş ödülleri ile cezalarını a­çık anlaşılır hale getirip, savaş makinelerini bakımlı tutar, birlik-

120

terinle komutanlarını iyice eğitirsen ve bu üstün konumunu düş­manına kabul ettirme becerisini göstererek düşmanı psikolojik o ­larak çökedebilirsen buna başarı derim.

WA NG XI: Askeri operasyonlarda önemli olan düşmanla savaş­maktan çok düşmanın stratejisini çökedmektir.

HO YANXI : Ho Yanxi bize şu öyküyü anlatır: Han Hanedanindan Wang Po, Chu Chien ile Su Mo'ya saldırdıktan sonra kamp kurar. Bu esnada düşmanları b ir araya gelerek kendisini çatışmaya çekmeye çalışırlarsa da başaramazlar.

Wang Po komutanları ile akşam yemeği yerken kamplarını ok yağmuruna tutarlar. Bu arada oklardan birisi Wang Po'nun e ­lindeki şarap çanağına bile gelir. Wang Po buna rağmen istifini bozmadan olduğu yerde oturmaya devam eder.

Bu sırada subaylardan biri Su Mo'nun çok yakına geldiğini ve kolayca vurulabileceğini söyler. Wang Po buna da itiraz eder ve, "Su Mo'nun paralı askerleri uzak şehirlerden gelme, bu ne­denle tedarikleri yeterli değil. Savaşa b ir an önce girme konu­sunda bu nedenle bu kadar arzulular. Bize gelince bizim açımız­dan en yararlı strateji kampımızı kapalı tutarak askerimizi yıp­ranmaktan korumaktır. "

SUN TZU

3. (a) K o m u ta n l ığ ı n en üstün m e z i y e t i d ü ş m a n planını çö zü p , k ı rmak t ı r .

YORUMLAR

ÇAO ÇAO Düşmana saldırının en uygun zamanı düşmanın p lan­larını hazırlamakta olduğu andır.

DU Y OU: Düşmana tam kuvvetlerini harekete geçirme planları yaparken saldırarak baskın yapmak en iyi çözümdür. Büyük sa­vaşçı imparatorlardan biri, "Başlarını beladan kurtarmakta başa­rılı olanlar bu belayı önceden görerek daha ortaya çıkmadan yok etmesini bilenlerdir. Üzerlerine gelen düşmana galip gelenler düşmana hazır olmadan saldıranlardır, "demiştir.

121

MEI YAO CHEN: Buna zekanın zaferi denilir.

WA NG XI: İnsanların karşısına akıllı planlama ile çıkmak en bü­yük başarıdır.

HO YANXI : Düşman size saldırı amacıyla tuzak kurmaya hazır­landığında ona saldırın. İşiniz kolaylaşacaktır. Düşman ordusu­nun yönünü keşfederek birliklerinizi o yönde ilerletin, düşmana amacının daha en başında yüklenin.

ZHANG YU: Zhang Yu'nun Sun Tzu'nun bu sözü üzerine yo­rumu, en iyi askeri operasyonun düşmana stratejik saldırıda bu­lunmanın olduğu bunun da alışılmadık askeri taktiklerin ve gizli hesaplamaların kullanılması yöntemiyle düşmanla savaşa bile girmeden düşmanı yenmek olduğudur.

SUN TZU

3. (b) En iyi i k inc i m e z i y e t d ü ş m a n g ü ç l e r in i n b i r l e şm es i n i enge l lemek t i r .

YORUMLAR

Ll QUAN: Bu konu düşmana henüz daha ittifak oluştururken sal­dırma meselesidir.

CHEN HAO: Bazılarının bu konudaki yorumu, düşmana tam ha­rekete geçtiğ i veya ittifak için görüşmeleri sürdürdüğü anda saldı­rarak yenmenin daha kolay olduğudur.

MENG SHI: Güçlü müttefiklerle işbirliği düşmanlarınızı ürkütecek, saldırıdan caydıracaktır.

MEI YAOCHEN: Buna gözdağı ile zafer denilir.

WA NG XI: Düşmana tam olarak karşı çıkamadığınız durumlarda yapılacak en iyi iş düşmanın müttefikleri ile arasını bozarak düş­manı yalnız bırakmaya çalışmaktır.

HO YANXI : Sun Tzu Usta'nin bu sözlerle kastettiği mesele düş­mana sadece tam temas kurulduğunda saldırmaktır. Bu sırada, daha düşmanla sıcak temas kurulmadan önce sahte güçlerle düşmana gözdağı verip, düşmanı ürküterek düşmanı ne gerile­yebilir ne de iledeyebilir duruma sokmayı becerm ek önemlidir Düşman şaşkınlığa düştüğünde ise vurucu darbe indirterek düşman ele geçirilecektir. Yaptığınız oyun komşularınızı da e t­kileyeceğinden düşmanınız yalnız kalarak iyice zayıf düşecektir.

SUN TZU

3. (c) Ü ç ü n c ü s ü ise d ü ş m a n o r d u s u n a savaş m e y dan ın da t a a r r u z d a bu lunm ak t ı r .

YORUMLAR

ÇAO ÇAO: Bu ordunun tam kurulduğu zamanı belidmektedir.

JİA U N -.Başarılı saldırıda üstün olmak birlikleri yıpratmadan ha­rekete geçirmeye bağlıdır. Bu nedenle ünlü b ir savaşçı-komutan, " çıplak kılıçların önünde zafer arayan komutan iyi komutan değil­dir, "demiştir.

M El YAOCHEN: Buna savaşın zaferi denilir.

SUN TZU

3. (d) En kö tü mez iye t ise su r l a r l a k o ru n a n bir kent in kuşat ı l masıdır .

YORUMLAR

ÇAO ÇAO: Düşman kaynaklarını toparlayarak kalın sudarın a r­kasında savunmaya çekildiğinde, bu düşmana saldırmak askeri operasyonların en zayıfıdır.

Ll QUAN: Bir orduyu kalın surların ardındaki b ir şehirde kuşattı­ğınızda subaylarınız gevşeyecek, askeriniz tembelleşecektir.

DU YOU: Şehirlere saldırarak, kasabaları katletmek saldırıların en kötüsüdür; kayıplarınız çok artacaktır.

WA NG XI: Şehir ele geçmeden askerleriniz ölecek ya da sakat kalacaktır.

ZHAN G YU: Şehirlerin kuşatılıp, kasabaların katledilmesi sadece orduyu yaşlandırıp kaynakların gereksiz kullanılması ile sonuç­lanmayacak, pek çok da asker kaybına neden olacaktır. Bu ne­denle de en kötü askeri saldırı türü olarak kabul edilirler. B ir şehri kuşattığınızda gücünüz tükenecektir. Bu nedenle muhasara an­cak başka çare kalmadığında uygulanacak b ir yöntemdir.

SUN TZU

4. Sa vaş ta ana ku ra l la r d a n bi r i , m ü m k ü n o l a b i l d iğ i n c e s u r ­lar la ko ru nan k e n t l e r i n ku şa t ı lm a s ın d a n kaç ınm ak t ı r . K u ş a t m a d a k u l la n ı la cak savaş g e r e ç l e r i n in haz ı r lanm as ı bi le ay la r s ü r e c e k t i r .

YORUMLAR

DU MU: Burada Usta'nın vurguladığı konu verilecek kayıpları a ­zaltmak amacıyla savaş öncesi tamamlanması gereken makine teçhizat hazırlıklarının yeterli seviyede yapılması gerektiği p ren­sibidir. Eski b ir deyişte de vurgulandığı üzere, "savaş makinele­rini harekete geçiremeyenin başı beladan kurtulamaz."

MEI YAOCHEN: Gerek gözdağı verme gerekse zeka kullanımı­nın düşmana karşı üstünlük sağlamaya yeterli olmadığı ve tek çarenin düşman ülkesine saldırı olarak kaldığı konumlarda ya­pılması gereken şey yeterince hazırlık yapmaktır.

ZHAN G YOU: Burada bence Sun Tzu Usta bize kızgınlığa kapı­larak salamda acele edilmemesi gerektiğini anlatmaya çalışıyor. Gerekli zamanın verilmesi gerektiğini söylerken hazırlık süresi hakkında başka yorum yapmıyor.

124

SUN TZU

5. Öfkes in i k on t r o l e tm e s in i b i lm ey en k o m u t a n o rd u s u n u dü şm a n üs tü ne kar ınca sür üsü gibi yo l la yand ı r . Bu t a k ­t ik, o r d u s u n u n en az üç te bi r in in daha savaş ın başında boşu boşuna y o k o lm a s ın d a n başka s o n u ç ge t i rm e z . Öze l l ik le k u ş a tm a e sn as ı nda başa ge len en b ü y ü k f e l a k e t budur.

YORUMLAR

ÇAO ÇAO: Komutan öfkeye kapılarak kuşatma gereçlerini bek­lemeden askerini b ir karınca sürüsü gibi düşman surlarına süre­cek olursa elde edeceği sonuç askerlerinin ölümü ya da sakat kalması olacaktır.

SUN TZU

6. Akıl l ı l ider d ü ş m a n o r d u s u n u s a v a ş m a d a n , d ü ş m a n ken t le r in i k u ş a t m a d a n ele g e ç i r m e s i n i bi l i r. D üşma n kral l ığını savaş m e y d a n ı n d a uzun s ü r e c e k sa va ş l a rd a n ç o k savaş oyun la r ı ile bi t i r i r .

YORUMLAR

JİA L\ti:Düşman hatlarındaki çatlaklardan düşman içine süzülür­ken kendini düşman halkına sevdirmeyi başaracak olursan düş­manı içinden fethetmiş olursun.

Ll Q\JAN:Düşman karşısında üstün olmayı, düşmanla savaş­maktan çok düşmanın savaşma arzusunu kıracak taktiklerde ara; düşman şehirlerini strateji ile ele geçir. Düşman ülkelerini ince­likle yok ederken kendi güçlerini usta tuzaklardan koru.

M El YAOCHEN:Savaş insanları yaralar, kuşatma ise herşeyi yok eder.HO YANXI: Bu sözlerin anlamı, düşmanın planlamasına ve m üt­tefiklerine saldırıda yatmaktadır. Burada esas olan düşmana sal­dırı değildir. Klasik savaş ustalarının dediği gibi en büyük

stratejisyenler asla doğrudan savaşa girmezler. Kuşatma konu­sunda deneyimli komutanlar birliklerini asla kuşatmaya sokmaz­lar. Düşman üzerine uzun ve gereksiz seferlere çıkmaktansa da­ha çok düşmanı kendi üzerine çekip orada yok etmeye bakarlar.

ZHANG YU: Tecrübeli b ir savaş ustası düşman planlarını boza­rak, düşmanın müttefikleri ile ilişkilerine zarar vererek, düşman kaynaklarını kurutup ya da engelleyerek düşmanı savaşa girme­den yener. B ir kenti ele geçirmenin en kolay yöntemi şehrin düş­man için en önemli noktasına saldırarak düşman savunmasının güçlü birim lerini bu noktayı savunmak amacıyla esas mevzilerin­den çıkadmaya zorlamaktır. O zaman kentin zayıf kalan bölgele­rine düzenlenecek sinsi b ir saldırı amacı yerine getirecektir

DU MU: Düşmanın konumu size avantaj sağlayacak durumday­ken bu fırsatı kullanarak düşmanı tıpkı kuru b ir o t kümesi g ibi kı­rabil irsen iz savaş uzun sürmeyecektir.

SUN TZU

7. O r d u s u n u savaş m e y d a n l a r ı n d a boş una k ı r d ı r m a d ığ ı n ­dan i m p a r a t o r lu k tah t ı na göz d ikeb i l i r . Böy lece b i r a d a m bi le y i t i r m e d e n kesin z a fe re u laşabi l i r , işte buna S t ra te j i k Savaş d e n i r

YORUMLAR

ÇAO ÇAO: Düşmanla savaşmadan topyekün zafer kazandı­ğında, zaferin daha da büyük olacaktır.

M El YAOHEN: Kesin zafere, savaşlar savaşılmadan kazanıldı­ğında, şehirler kuşatılmadan ele geçirildiğinde, yok etme aşırı uzatılmadığında, düşman strateji ile ele geçirildiğinde ulaşılır. Buna stratejik kuşatma denilir. Bu durumda ordunun gücü kör­leşmeyecek, kazancın da tam olacaktır.

ZHANG YU: Savaşa girmediğinde askerlerin yaralanmayacak,kuşatmaya kalkmadığında gücün tükenmeyecek, savaş süresini uzatmadığında kaynakların tükenmemiş olacaktır. Dünya üzerin­

126

deki tartışmasız zaferini ancak bu şekilde ilan edebilirsin. Bu du­rumda şiddetin doğuracağı hastalıklardan uzakta kalacak, refah içinde b ir ülkeye ve güçlü bir orduya sahip olacaksın. İşte bu ba­şarılı komutanların "Kuşatma Stratejisi Sanatı’dır.

SUN TZU

8. Savaş ta ö nem l i bir kural : El indeki o r d u n u n gü cü d ü ş m a n ­dan on misl i büyük ise d üşm an ı kuşat ; beş misl i büyük saldır ; iki misl i büyük ise o rd u n u ikiye böl .

YORUMLAR

ÇAO ÇAO:Elindeki ordunun gücü düşmanın gücünden on misli fazla ise düşmanı kuşat; ancak bunu yaparken dikkat edeceğin husus elindeki askerlerin düşman askerleri ile aynı niteliklere sa­hip olmaları ve komutanlarının da aynı şekilde düşman komu­tanları ile en azından aynı zeka düzeyinde olmalarıdır. Elindeki güç düşman gücünün beş katı büyükse kuvvetlerinin beşte üçünü düşmana doğrudan saldırı amacıyla kullanırken diğer beşte iki gücünü düşmana sürpriz saldırıda kullan. Elindeki kuvvetin düş­mandan iki misli fazla olduğunda ise kuvvetini ikiye böl, birini doğrudan saldırıda kullanırken diğer yarıyı sürpriz saldırılarda kullan.

DU MU: Düşmanı kuşatmaya kalktığında elinde düşmanın onmisli asker olması gereklidir. Bunun nedeni düşmanı kuşatmak için düşmandan belirli uzaklıkta bulunma zorunluluğudur. Düş­mandan ne kadar uzakta duracaksak aradaki mesafe o kadar büyüyeceğinden o denli çok sayıda asker gerekir. Aksi taktirde hatlar arasında gedikler oluşur.

Düşman hatları arasında boşluklar olduğunda ise düşman komuta zincirinde kopukluklar var demektir. Düşman bu duruma düştüğünde kuşatmanıza bile gerek kalmadan kendi kendine da­ğılacaktır. Düşman bu durumdayken kuşatılacak olursa tek ke­lime ile yok olacaktır İşte Sun Tzu Usta bize on katı kuvvet m e­selesinden söz ederken liderlerin en azından aynı zekada, aynı cesarette olması gerektiğini, askerlerin de en azından aynı sevi­yede olmaları gerektiği koşullarını koyması bu nedendir. Ancak

127

bu sayede birliklerim iz arasında gedikler oluşmayacak, komuta zinciri bozulmayacaktır.

HO YANXI : Kendi güçlerinizi ve düşman kuvvetlerini hesaplayıp mukayese ederken göz önüne almanız gereken önemli b ir faktör de komutanların arasındaki yetenek, zeka ve cesaret farklarıdır. Tüm bunlar hesaplandığında kendinizi düşmandan on kat güçlü görüyorsanız o zaman düşmanı hiç b ir çıkış olanağı tanımaksızın kuşatabilirsiniz.

DU MU: Düşmanın beş katı kuvvete sahip iseniz elinizdeki b ir­likleri beşe bölüp üç birlikle düşmana b ir yandan saldırın. Ye­dekte tuttuğunuz iki birlikle düşman hatlarında bulacağınız hazır­lıksız açık noktaları gözleyerek sürpriz baskınlar yapın.

CHENHAO: Elinizdeki gücün düşman kuvvetlerinin beş misli o l­masının yegane anlamı elinizde gerektiğinden fazla güç olduğu­dur. Düşman bidikleri herhangi b ir yönde hareket edebileceğin­den düşmana hangi yönden saldırabileceğiniz, önceden kestiri- lemeyecek b ir sorudur. Bence bu yöntem ancak düşman kaleleri kuşatılırken geçerlidir.

DU MU: Elinizdeki kuvvetler düşmanın iki katı olduğunda birlik­lerinizin b ir kısmı ile ya düşmanın kritik noktalarına ya da düşma­nın kendisini savunmak zorunda kalacağı b ir noktaya saldırın. O zaman düşman saldırdığınız noktayı destekleme zorunda kala­cak bu da elindeki birliklerin düzenini bozacaktır. Bu size eliniz­deki d iğer yarı ile düşmana karşı galip gelme fırsatı yaratacaktır. Savaş prensibi yalnızca sayısal üstünlük değildir. Her çatışmada cephe saldırılarının yanısıra sürpriz saldırılar da kullanılır. Sürpriz baskınlar için sayısal üstünlük b ir önkoşul değildir.

SUN TZU

9. Gü ç l e r i n i z eş i t se hala ç a t ı ş m a y a g i re b i l i r s in ; g ü c ü n z a ­y ı f sa d ü ş m a n d a n uzak ta d u r m a n d a fa y d a var; a n c a k her a lan da d ü ş m a n d a n za y ı f s a k ger i ç e k i l m e k y a p ı l a c a k en akı l l ıca iştir.

128

YORUMLAR

ÇAO ÇAO: Güçleriniz eşit olduğunda durumunuz iyi bile olsadüşmana karşı üstünlük kazanmak için pusular hazırlayarak, sürpriz baskınlar düzenlemekte büyük fayda vardır. Aksi taktirde savunmada kalarak çatışmaya girmemek daha doğrudur. Düş­man size karşı çok üstün olduğunda ise yapılacak en akıllıca iş kaçmaktır.

WANG XI: Muktedir olmak, emrinizdekileri ölümüne savaştırmayeteneğidir. Düşmana karşı zaferi baskınlar ve akınlarla kazan­mak zekasal üstünlük olarak isimlenir. Orduların çatışması her zaman üstünlük getirmez.

Ll QUAN: Elinizdeki gücün düşmandan zayıf olduğunu gördüğü­nüzde savunmanızı güçlendirip, olduğunuz yerde kalın. Böylece cenahlarınız zarar görmeyecektir. Düşmanın gevşemesini bekle­yip o an geldiğinde harekete geçip, sürpriz baskınlar yapın.

DU MU: Elinizdeki güç düşmanla eşit değilse düşmandan uzakta kalmayı yeğleyip, düşmanın b ir açığını yakaladığınızda zafer için şansınızı büyük b ir kararlılıkla deneyin. Güçlü olmak aynı za­manda öfkeye hakim olmak, aşağılanmaya katlanmak demektir. Yoksa düşmanın meydan okumasını kabul etmek güçlülük ya da cesaret değildir.

CHEN HAO: Bence hiç de öyle değil. Bence bu sözlerin tek an­lamı düşman senden çok ise kaç, böylece düşmanı gururlanmaya alıştırıp bunu gelecekteki planlarında kullan. Bu, bence öfke ve aşağılanmaya dayanmak demek değildir.

J İ A L İ N : Düşman senden güçlü ise kaçıp kuvvetlerini düşman­dan gizle ki düşman senin gücünü tam olarak değerlendiremesin. Ondan sonra da beklenmedik yerlerde pusular kurarak düşma­nını bekle, hilelerle kandırıp akıllarını karıştır. Bu da zaferin bir başka yoludur.

ZHANG YU: Düşmanın senden güçlü olduğunda uzakta durupsavaşmama öğüdü bence herşeyin; liderlik ve askerlik kapasi­

129

telerinin eşit olduğu zamanı da kapsar Düşmanda karışıklık var­ken sen düzenliysen, düşman ağırlaştığında sen çabuksan düş­man senden sayıca kalabalık bile olsa düşmanla başa çıkabilir­sin. Ama, askerlerin, gücün, stratejin ve cesaretin düşmanından zayıfsa yapacağın en iyi iş düşmandan uzak durarak düşmanın açığını beklemek olacaktır.

SUN TZU

1 0. Her ne kadar, küç ük bir kuvvet le inatçı bir d i ren iş y a p ­mak m ü m k ü n s e de, g e n e ld e büyük kuvve t le r in z a fe re daha yakın o l du ğu a e rcea i as la u n u t u l m amal ıdı r .

YORUMLAR

Ll QUAN: Zayıf taraf gücünü gereği gibi hesaplamadan inatla sa­vaşmaya kalkacak olursa, kesin olan iek şey düşmanına esir dü­şeceğidir.

MENG SHI: Zayıf, güçlüye direnemez. Bunun ülkeler açısından anlamı zayıf, küçük b ir ülkenin elindeki kuvvetleri değerlendir­meyi unutarak güçlü, büyük b ir ülkeye düşmanlık göstermesinin, savunması ne kadar güçlü olursa olsun, esaretle biteceğidir. Eski b ir deyişte de belidildiği üzere, "güçlü olamazken zayıf da ola­mazsan, sonun yenilg id ir."

HO YANXI: Ho Yanxi, Han Hanedanı zamanındaki Hun saldırıla­rında yer alan sağ kanat komutanı Su Jian'ın öyküsünü anlatır. Komutan Su Jian ile oda kanat komutanı Zhao yedibin kişilik bir birlikle ilerlerken karşılarına kendilerinin on misli büyük bir Hun kuvveti ile karşılaşırlar.

Bütün gün savaşırlar. Çin ordusu katledilir. Daha önce rü t­be ve unvan karşılığında Çinlilere katılan Zhao, Hun'lar tara­fından kendilerine katılması için davet edilir. Zhao emrindeki sekizyüz askeri ile Hun komutanı Şanyu’ya teslim olur. Bu sırada ordusunu tümüyle yitiren komutan Su nereye gideceğini şaşır­mıştır.

Savaştan tek kurtulan kişi olarak geri döndüğünde ordu başkomutanı danışmanlarına Suya ne yapmaları gerektiğini so­rar.

İçlerinden biri. "Bu savaşta hiç b ir komutanı cezalandırma­dık. Bence ordumuz Su Jian yüzünden yok olmuştur. Onu idam ederek bu konuda ne denli ciddi ve kararlı olduğumuzu göstere­lim, "der.

Başka biri itiraz eder, "Hayır, bence bu doğru olmaz " der. "Savaş Sanatı kurallarına göre küçük kuvvetin inatçılığı, küçük kuvvetin büyük kuvvete esir düşmesini gerektirirdi. Komutan Su Jian birkaç bin kişilik kuvvetiyle ilerlerken kendisinin on misli güç­lü Hun birlikleri ile karşılaştı. B ir gün boyunca en son askeri ölene dek tüm gücüyle savaştı. Sonra da ülkesine geri döndü. Şimdi kendisini idam edecek olursak halka vereceğimiz mesaj geri dönmenin mantıksız olduğundan öteye gitmeyecektir."

SUN TZU

1 1 . K o m u t a n l a r dev le t in kales id i r . Kalen in her noktas ı s a ğ l a m ise, dev le t güç lü ; kale ç ü r ü k s e dev le t zayı f t ı r .

YORUMLAR

ÇAO ÇAO: Kuvvetli komutanların planları sızmaz. Komutan gü­venilmez ise planları odadadır.

J İ A L İ N : Ülkenin gücü ya da zayıflığı komutanlarına bağlıdır. Ko­mutanların güçlü olduğu ve liderine destek olduğu ülkeler güçlü olurlar. Komutanlarının liderlerine yardımcı olmadığı ve yürekleri­nin ikiyüzlülüğe açık olduğu ülkeler ise zayıf düşerler. Bu nedenle sorumluluk gerektiren pozisyonlara atanacak kişilerin seçimine büyük özen göstermek gerekir.

HO YANXI : Komple demek yetenek ve zekanın b ir arada olması demektir. B ir ülkenin komutanları güçlü ve zeki ise bu ülke de kuvvetli ve güvenli olacaktır. Bunun en önemli koşulu komutanla­rın komple yetenekli ve komple bilgili olmalarıdır Savaş alanına gidecek komutanların askerin yönetimi ve savaş düzenleri açısın­dan askeri savaş bilimi konusunda eğitilmiş olması zorunludur.

WANG XI: İyi va akıllı komutan, sadakat ve yetenek ile komple hale gelir. Bunlardan biri eksikse o komutan eksik komutandır.

ZHANG YU: Stratejisi derin komutanı düşman sezemez. O za­man ülke güçlü olur. Ancak, en küçük b ir açık bile düşmana sal­dırı fırsatı tanıyacağından ülkeyi zayıflatır.

SUN TZU

12. Bir ko m u t a n ya p a c a ğ ı üç hata ile o r d u s u n u n başına fe lake t get i rebi l i r .

13. (a) Orduya i l e r l em e veya ger i çe k i lm e emr i v e r d i ğ in d e o rd u n u n bu emr i uyg u la ya m a ya ca ğ ın ı n fa r k ın d a o lmamas ı . Buna o rd u yu to p a l l a ş t ı r m a da deni r.

14. (b) O r dudak i koşu l lar ı d ü ş ü n m e k s i z in o rd u yu kral l ığını y ö n e t i r gibi y ö n e t m e y e kalkmas ı. Bu, as ker in z i h n i n ­de huz u rs uz lu k yarat ı r .

15. (c) Zor koşu l la ra uyum asker i p ren s i b in i göz önüne a l ­maksızın, su bay se ç im i . Bu, asker in güven i n i sa rsa r

16. Ordu nun huzuru kaçar, güven in i y i t i r i r se bu d u r u m d a n d iğ er p ren s l e r i n y a r a r la n m a y a çal ışıp, so ru n y a r a t a c a k ­ları kes indi r . Bu da o rd uya anarş i g e t i r e c e k , zafe r i o la- naksız laşt ı racakt ı r .

YORUMLARWANG XI: Bu sorunlardan kurtulmanın tek yolu astlara yularsız yetki vermektir. O zaman her subay b ir komutan olup, sadakat ve yetenekleri artar.

DU MU: Askerler siviller gibi yönetilecek olursa asker şaşı­rır. Bunun nedeni askeri komuta ve yönetim tarzının gelenekleş­miş olmasıdır.

132

MEI YAOCHEN: Askeri ve sivil meseleler farklıdır. Sivil yönetim usullerini askeri operasyon yönetiminde kullanmaya kalkarsanız, operasyon karışacaktır.

ZHANG YU: İnsancıllık ve adalet kavramlarıyla sadece b ir ülkeyönetilebilir; ordu yönetilemez. Ordu manevralarla yönlendirilebilir ama ülke yönlendirilemez. Askeri komuta zincirindeki sorum lu­luğu paylaşan sivil yöneticilerin askeri yöntem ler hakkında bilgi sahibi olmadan vereceği kararlar askeri komuta zincirindeki b ir­likteliği bozar, askeri tereddüde iter.

D U MU: Bunun ötesinde, emrindeki subaylarını yeteneklerine gö­re değerlendiremeyip, en yararlı olacakları pozisyonlara atamak için gerekli planlama becerisine sahip olmayan komutanlar da subaylarını otomatik olarak, yeteneklerini göz önüne almadan a ­tadıklarından askeri tereddüde sürüklerler.

Bu konuda Haung Shigong," Yetki devretmeyi bilenler zeki, cesur, açgözlü ve aptalları göreve getirirler. Zekiler becerilerini göstermekten mutlu olurken, cesurlar içlerindeki hırsı odaya ko­yarlar. Açgözlüler kar elde etme peşine düşerken, aptallar ölüme meydan okurlar.

Ordunuz şaşkın ve kararsız ise düşmanı üzerinize 'nere­deyse davet ediyor' olacağınızdan başınıza gelecek tek şey 'ded' olacaktır

MENG SHI: Ordudaki birlikler sorumlulukları ve ne yapacaklarıhakkında kararsızlığa düştüğünde, düşman bu organizasyon bo­zukluğundan yararlanmaya çalışacak ve büyük sorunlar doğura­caktır.

SUN TZU

17. Z a f e r için beş ana koşu lun b u l u n d u ğ u n u bi lmel iy i z:

(a) Savaşı , ne zama n savaş ı l ıp , ne zam an s a v a ş ı l m a y a c a ğ ­ım bi len kazanır .

(b) Savaşı , e l indek i zayıf gücü de kuvvet l i gücü de en iyi ku l lanan kazanır .

133

(c) Savaşı, o rd u s u n u n her sev i yedek i p e r so ne l in e aynı ruhu vere n kazanır .

(d) Savaşı, dü şm anı n en hazır o lmadığ ı zamanı bek l em es in i bi len kazanır .

(e) Savaşı, asker i ka p a s i te ye sah ip olup, sivi l y ö n e t i m ta r a f ı n d a n m ü d a h a l e ed i lm e ye n ko m u t a n kazanır.

YORUMLAR

HO YANXI: Kendini de düşmanını da iyi değedendir.

DU YOU: Zaman zaman büyük b ir birlik ne kadar istese küçük bir gruba saldıramaz. Yine zaman zaman güçlüyü zayıf kontrol ede­bilir. Bulunduğu duruma uyum gösteren zafere ulaşır. Eski bir deyişe göre," Askeri zafer sayıdan değil işbirliğinden kaynakla­nır. "

ZHANG YU: Askeri manevralarda çoğunluğun azınlığı yenmesini sağlayacak yöntemlerin yanı sıra azınlığın galibiyetini sağlayacak yöntem ler de vardır. Burada mesele sayıların doğru kullanımı meselesidir.

Bunun yanısıra, ordudaki komutanlar aynı görüşü paylaşı­yorlarsa emirlerindeki ordular arasında işbirliği kolaylaşacak, as­ker savaşa arzulu olacaktır Böyle b ir ordunun karşısında duru­lamaz.

Düşmanın karşısına çıkarken yenilmez ol. Wu Qui'nin söz­leriyle, " Kapıdan düşman görmüş gibi çıkmalısın. " Shi Li de, "Daima hazır ol ki asla yenilme, "diyerek sürekli hazırlıklı olmanın b ir ordu için önemini vurgulamışlardır.

Zeka ve cesarete sahip komutanlara görevleri konusunda güvenilmeli ve tam yetki verilmelidir. Komutanlar asla sivillerce yönetilemez.

J İA Lİ N : Orduların hareketleri duruma göre esneklik göstermeli­dir. B ir orduyu cephe gerisinden yönetmeye kalkmaktan dahayıpratıcı b ir faktör bilmiyorum.

WANG XI: Askeri komutanların sivil yöneticilerce yönetilmesi zo­runlu olduğunda, tereddüt ve çekinme duygularına yer bırakıl-

134

manialıdır Aydın lider emrindekileri tanıyan ve yetki dağıtmayı bilen liderdir. Savaş alanında odaya çıkabilecek fırsatları tered­düt etmeden değerlendirmek savaşın yönünü değiştirir. Bu ise asla cephe gerisindekilerce anlaşılamaz

HO YANXI: Kural olarak b ir askeri harekatın her aşamasında en az yüz kere taktik değiştirme zorunluluğu vardır. Koşullar uygun olduğunda ilerlemek, zorunlu olduğunda durup, geri çekilmek ge­rekecektir. Savaş esnasında hükümetten görüş beklemek, yan­gın söndürmek için talimat beklemeye benzer. Emir geldiğinde odada küllerden başka b ir şey kalmayabilir.

DU MU: B ir komutan ne cennetten ne dünyadan ne de aradaki insanlık tarafından kontrol edilebilir. Askerliğin ölümün kehaneti r İmasının nedeni budur. Komutan ölüm subayıdır.

SUN TZU

18. Sonuç ta , dü ş m a n ı ve kend in iz i iyi b i l i yo rsanız, yüz le rce savaşa bi le g i rsen iz s o n u ç t a n emin o labi l i r s in i z .Kend in iz i bi l ip, düşm an ı b i lmiyorsan ız , kazanacağ ın ız her z a fe re karşın yen i lg i y le de tan ı şab i l i r s in i z . Ne kendi dinizi ne de düşm an ı b i lm iyorsan ız , sizin için g i r ec eğ i n iz her s a vaş ta yen i lg i kaçını lmazd ır .

YORUMLAR

Ll QUAN: Gücünüzü biliyor, düşmanınızı kovalayabiliyorsanıztehlike bunun neresinde? Ancak gücünüzü biliyorken düşmanını­zın durumunu bilemiyorsanız zafer hiç de garanti olamaz.

DU MU: Hükümetinizi düşmanınkiyle mukayese edin. Askeri li­derlerinizi karşılaştırın. Lojistiğinizi ölçün. Bulunduğunuz arazi konumu ile düşmanın bulunduğu arazinin durumunu kıyaslayın. Bu karşılaştırmaların sonucunda kuvvetli ve zayıf yanlarınız o r­taya çıkacaktır. Bu bilgi sayesinde ardı ardına karşılaşacağınız tüm çatışmalardan galip çıkma şansını yakalayabilirsiniz.

ZHANG YU: Düşmanı iyi biliyorsan saldırabilirsin. Kendini iyi ta­nıyorsan kendini iyi koruyabilirsin. Saldırı, savunma için zaman kazandırır Savunma, b ir saldırı stratejisidir. Bu bilinçte iseniz, yüzlerce savaşa bile girseniz asla tehlikeye düşmezsiniz.

Sadece kendini tanıyorsanız, enerjinizi muhafaza ediyor ve bekliyor olmalısınız, demektir. Savunma yapmayı bilirken saldı­rıyı bilmemek bu yüzden yarı zafer, yarı yenilgidir.

Savunma sanatını da saldırı sanatını da bilmiyorsanız sa­vaşta yenilmeniz kaçınılmazdır.

DU MU: Düşmanınızın iç yapısını, dış yapısına bakarak görürsü­nüz. Yapısı belirli b ir düzende olmayanın için i görebilmek imkan­sızdır. Belirli b ir düzeni sürdüreni ise anlamak kolaydır. Anlaşıl-, maz kazanırken, anlaşılır olan kaybedecektir.

WANG XI: Askeri operasyonlarda başarılı olanlar durumlarınıdüşmanın konumuna göre değiştirmesini bilenlerdir.

ZHAN G YU: Bu husus her iki ordunun savunma ve saldırıkonumlarını gösterir. Orduların konumu gizli kaldığında düşman tarafından anlaşılamayacak, görüldüğünde ise düşman çatlak­larından sızma şansı bulacaktır. Ordunun yapısı saldırı ve savunma esnasında odaya çıkacağından, ordunun yapısı konusu, kuşatma planlanması ile de bağlantılıdır.

136

B ö lü m IVTAKTİK

SUN TZU

1. Eski savaşç ı la r , ön ce kend i le r in i ye n i lg i o las ı l ığ ından uzakta tu ta r l a r ; so n ra da d ü ş m a n ı y e n m e k için uygun f ı rsa t ı kol lar lar .

YORUMLAR

ZHANG YU: Yenilmez olmak, kendini bilmektir. Düşmanın zayıfnoktasını beklemek ise düşmanını bilmektir.

MEI YAO CHEN: Konumunu gizle, iç düzenini kur, düşmanının açığını bekleyip saldır.

J SUN TZU

2. Y e n i l g id e n k en d im iz i k o r u m a k b iz im e l im iz ded i r . Ancak , d ü ş m a n ı y e n m e f ı rsa t ın ı bize d ü ş m a n ver i r .

YORUMLAR

DU MU: Ordunu düzenli tut, düşman saldırılarına her an hazır ol, izlerini yok edip düşmanın yapını anlamasına izin verme. Düş­manı gördüğünde avantajlı konuma geçene kadar bekleyip, za­manı geldiğinde saldır.

WANG XI: Yenilmezlik b ir savunma meselesidir. Yenilir olmakise daha çok açık vermektir.

SUN TZU

3. iyi b i r s a v a ş ç ı kend is in i y e n i l g i d e n koruyabi l i r , a n c a k düş m a n ı y e n m e y i g a r a n t i l e y e m e z .

I 37

YORUMLAR

DU MU: Düşmanının anlaşılır b ir yapısı yoksa, düşman hatla­rında size avantaj sağlayacak b ir açık bulunmuyorsa, ne kadar hazırlıklı olursanız olun düşmanı nasıl yenebilirsiniz?

ZHAN G YU: Ordunuzun yapısını gizler, izlerinizi bırakmaz, da­ima düşman saldırılarına hazır olursanız yenilmezliğe ulaşırsınız. Ancak düşmanın gücü ya da zayıflığını göremezsek zaferden nasıl emin olabiliriz?

SUN TZU

4. S onuç o larak, üstün y e t e n e k l i k o m u t a n gücü ye te r l i o lm a s a da savaşı kazanmay ı bece reb i l i r .

YORUMLAR

ÇAO ÇAO: Düşmanın yapısını çözmeyi başaran düşmanı yen­meyi de başarabilir.

DU MU: Bilebileceğiniz tek şey gücünüzün düşmanı yenmeyeyetip yetmeyeceğidir. Yoksa düşmanı size avantaj sağlayacak şekilde gevşetmeye zorlayamazsınız.

DU YOU: Düşmanı değerlendirip, düşman ordusunun yapısınıçözdüğünüzde kimin kazanacağını belirleyebilirsiniz. Ancak, düş­man yapısı belirsiz ve anlaşılamaz durumdaysa zafer sizin için belirgin olmayacaktır.

HO YANXI : Zaferi bilmek, size yani yapacağınız hazırlığa kal­mıştır Zaferin elde edilememesi ise düşmana yani düşmanın ya­pısının belirsiz olmasına bağlıdır

SUN TZU

5. Y e n i l m e z l i k s a v u n m a t a k t i k l e r i n e bağl ıdır , dü ş m a n ı y e n ­mek ise saldır ıyı ge re k t i r i r .

138

YORUMLAR

ÇAO ÇAO: Yenilmez savunma için yapınızı gizleyin Düşman si­ze saldırdığında açık verecektir.

DU MU: Düşman saflarında açık görmediğiniz sürece yapınızıdüşmandan saklayın Kendinizi yenilmez seviyede tutun ki eliniz­deki güç yıpranmasın. Düşmanın zayıf yanını bulduğunuz an en uygun saldırı zamanıdır.

ZHANG YU: Elinizdeki gücün düşmanı yenmeye yeterli olmadı­ğını bildiğinizde yapılacak en doğru iş bekleyerek enerjinizi tasar­ru f etm ektir Düşmanın zayıf düştüğünü anladığınızda doğrudan düşmanın kalbine saldırın.

SUN TZU

6. S a v u n m a d a ka lmak , güç y e te r s iz l i ğ i n i g ö s te r i r , saldır ı ise aşırı güç g ö s t e r g e s i d i r .

YORUMLAR

WANG XI: Savunmada kalanların elinde kazanmak için yeterliolanak yok demektir. Saldıranların elinde ise kazanmak için fazla olanak bulunmaktadır.

Ll QUAN: Gücü yeterli olmayan savunmada kalmalı. Saldırıya kalkacak olanın gücü bol olmalı.

ZHANG YU: Savunmada kalmamızın nedeni zafer için zorunlubazı koşulların eksikliğidir. Bu nedenle bekleriz. Saldırıya geç­memizin nedeni ise elimizde düşmanı yenmek için gereğinden fazlasının bulunmasıdır. O zaman ilerleyip, saldırıya geçeriz Bu­nun anlamı topyekün zaferden emin olmadıkça savaşa girmeye­ceğimiz, güvenlik içinde olduğumuzu görmedikçe savaşmayaca­ğımız gerçeğidir. Bazıları malzeme yetersizliğinin zayıflık, mal­zeme fazlalığının ise güçlülük anlamına geldiğini iddia ederlerse de bu da her zaman doğru değildir.

S UN TZU

7. Sa vu nma sı ile ünlü kom u ta n t o p r a k t a k i her de l iğe s a k l a ­nab i l i r ken , a takl ığ ı ile ünlüsü ce n n e t i n üst k a t m a n la r ı n ­dak i ye r in i alır. Sonuç ta , bi r ta r a f t a kend im iz i ko ruma, d iğ e r e l im iz de ise mut lak za fe r ye r alır.

YORUMLAR

ÇAO ÇAO: Arazinin engebeleri olan dağlardan, nehirlerden ve tepelerden yararlanarak kendilerini gizlerken; gökyüzünün doğal oluşumlarını saldırı manevralarında kullanmasını bilirler.

DU MU: Savunmaya çekildiğinde sesini kıs, izlerini yok et. Yeraltı ruhları, hayaletleri gibi görünmez ol. Saldırıya geçtiğinde hare­ketlerin hızlı, savaş çığlıkların kan dondurucu olsun. Gökyüzün­den akan gök gürültüsü gibi hızlı ol, şimşek gibi çak; durdurulmazol.

WANG XI: Sun Tzu burada bize savunmanın anlamının, düşman üzerinde etkili olacak bir saldırı yolu görülemediği sürece sinip, sessizlik içinde ve düşman tarafından görülmeyecek şekilde bek­lemek olduğunu anlatıyor. Saldırı ise ancak b ir avantaj görül­düğünde düşünülmeli; saldırıya kalkıldığında olağanüstü hızlı davranılmalı, düşmanı hazırlıksız yakalamanın tüm avantajları kullanılmalı, düşmanın senin durumunu önceden sezip hazırlan­masına izin vermemelisin.

SUN TZU

8. Zafer i a n c a k gö rü ş a lan ımıza g i r d iğ i n d e g ö r m e k savaş ustal ığının z i rvesi deği ld i r .

9. Savaşıp, ü l keler ele g e ç i r i l d iğ in d e , t ü m ü lkenin " A f e r i n ! " dem es i de savaş ustal ığının z i rvesi deği ld i r .

140

YORUMLAR

ZHANG YU: Herkesin bildiği şeyler zaten çoktan gerçekleşmiştir. Gerçek bilgenin bildikleri ise henüz gerçekleşmemiştir. Savaşta kazanılan zafere herkes 'aferin' der. Ancak gerçek kutlama gizli olanı görüp, saklanılan/ bularak zafer kazanana yapılmalıdır.

WANG XI: Sıradan insanlar zaferin anlamını bilseler de zaferigetirecek koşulları bilemezler.

Ll QUAN: Savaşanları herkes görebilir. Herkesin bildiği gerçeğin ötesine ulaşamayan bilgiye ulaşmak bilgelik değildir.

J İA Lİ N : Savunmada sıkı durup saldırıda zafere ulaşmak, yenilgi görmeden birarada kalmasını bilmek, zaferi önceden sezip, ye­nilginin kokusunu tam zamanında algılamak-işte buna gizemin gerçekleş tirilmesi ' denilir.

SUN TZU

10.Ye rde n bir tüy ka l d ı r m a k büyük bi r g ücü n s i m g e s i d e ğ i l ­dir. Ayı, güneş i g ö r m e k kesk in g ö rü ş o lm ad ığ ı gibi , gök g ü rü l t ü s ü n ü d u y m a k da kulak hassas l ığ ını g ö s t e rmez.

YORUMLAR

WN AG XI: Herkesin bildiğini bilmek bilgelik olmadığı gibi düş­manı zorlu savaşlarla yenmek de ustalık değildir.

Ll QUAN: Bilge ve yetenekli lider başkalarının öngöremediği de­rinlikte planlar yapan liderdir. Sun Tzu'nun bilinmez olmayı, ka­ranlıkta kalmak olarak isimlendirmesinin nedeni budur.

SUN TZU

1 1 . Eski ler in akıl l ı savaşçı de d iğ i savaşçı akı l l ı l ık unvanını sa d e c e sa va ş ta kazanmas ı ile deği l , savaşı kolayl ıkla k a z a n m a k t a g ö s t e r d i ğ i bece r i k l i l i k le e lde e tm iş t i r .

YORUMLAR

ÇAO ÇAO: Düşmanın gizli zayıflıklarını bul, zaferden emin oldu­ğunda saldır, kazanmama şansı olduğunda saldırma.

DU MU: Düşman strateijisini gördüğünde gizlice saldırı hazırlığı yap. Bu şekilde hazırlık için kullanacağın kaynak az olacağından ve gizlilik kazanmayı garanti edeceğinden senin için zafer ko­laylaşacaktır.

ZANG YU: Zaferi ancak zorlu b ir savaştan sonra garanti edebildi­ğinde bu zafere 'zor zafer' denilir. Gizliyi görüp, saklanmışı bul­duğunda düşmanı daha hazırlanma şansı vermeden kırarak elde edeceğin zafere ise 'kolay zafer ' denir.

SUN TZU

1 2. Kazandığı za fe r le r k end i s in e ne ünlü bir akıl , ne de c e s a r e t mada lyas ı get i r i r .

13. Zafer ler in i hata y a p m a y a r a k kazanır . Hata y a p m a m a k za fe r i kes in leş t i r i r . Çünkü , za ten ye n i lm i ş bir dü şm an ele g e ç i r i lm iş t i r

YORUMLAR

MEI YAOCHEN: Yüce bilgelik açık olmaz. Yüksek kazancın rek­lamı yapılmaz. Gizliyi gördüğünde kazanmak kolay olur; bunun cesaret ve akıl ile alakası ne?

HO YANXI: Sorun odaya çıkmadan çözüldüğünde kim buna akıl­lılık der? Zafer, savaşılmadan kazanıldığında cesaretten kim söz eder?

ZHANG YU: Gizli p lanlar ve operasyonlar, zaferi belirsizlik içinde getirir Düşman hakkındaki değerlendirmeyi sağlayarak zaferi doğuran bilgiyi kimse öğrenmez. Düşman komutanlarını suikast ile öldürerek düşman sancağını ele geçirenleri kimse görmez.

I42

Kaybetmeden kazanmanın yolu düşmanı zayıf anında görebilme yeteneğinden geçer. Ordunuz zafere o anda yapacağı saldırı ile ulaşacaktır

Ll QU AN: Ordu yaşlı.asker tembel, disiplin ve komuta birliği y iti­rilmişse, bu düşman savaşı şimdiden kaybetmiştir.

SUN TZU

14. Usta savaşçı , kendis i için y e n i lg i n in o l anaks ız o lacağı poz isyonu hazır lar, dü şm an ı y e n m e f ı r sa t ı d o ğ d u ğ u n d a bu f ı rsa t ı kaçı rmaz.

YORUMLAR

Ll QUAN: Toprağını bulan ordu gelişir, toprağını yitiren ordu ise yok olur. Burada topraktan anlaşılan stratejik öneme sahip yerdir.

DU MU: Kaybetmenin olanaksız olduğu yer bize stratejik yenil­mezlik getirir. Buralarda düşmanın size saldırması mümkün de­ğildir. Düşmanın yenilgisini getirecek koşulların değerlendirilmesi ise düşman zayıf noktalarına uygulanacak casusluk faaliyetleri ile yapılacaktır. Bu durumda esas olan düşmanın koşullarının h içbi­rinin değerlendirilme dışında kalmamasının sağlanmasıdır.

SUN TZU

15. Savaş ta za fe r s t r a te j i s in e sah ip k o m u t a n ça t ı şma ya a n c a k za fe r i kazand ık tan son ra g i rer . Y en i lg i y e m a hku m k o m u t a n ise önce ça t ış m aya g i rer , z a fe r e son ra yönel i r .

YORUMLAR

ÇAO ÇAO: İşte bu husus, strateji sahibi ile önceden düşünme­yen arasındaki farktır.

HO YANXI: Askeri b ir operasyonda ilk yapılacak iş b ir kazanma stratejisi hazırlamaktır. B irlikler ancak o zaman gönderilebilir.

\4İ

Önceden planlamaz ve tüm strateijinizl ordunuzun gücüne daya­yacak olursanız zafer sizin için hiç de belirgin olamaz.

J İA Lİ N : Saı/aş hatlarınızı kurup düşman üzerine ilerlerken nekendinizin ne de düşmanınızın durumunu bilmiyorsanız, zaferi ne kadar ararsanız arayın savaşın sonunda kendinizi yenmekten öteye gidemezsiniz.

SUN TZU

16. G e r ç e k l ider Ah la k Fak tö rü n ü işler, Disipl i n F a k tö rü n e sımsıkı yapış ır ; bö y le c e başarıyı ko n t r o lü al t ına alır.

YORUMLAR

ÇAO ÇAO: Usta savaşçıların ilk yaptığı iş Ahlak Faktörünü sağ­layarak yenilmezlik seviyesine yükselmek, kuralları koymak ve düşmanın yenilgisine neden olabilecek fırsatları kaçırmamaktır.

Ll QUAN: Düşmanı avlarken birlik içinde bulunmak, suçsuz bir ülkeye saldırmamak, ordunun her girdiği yerden esir ya da gani­m et almaya kalkmaması, ağaçları kesip kuyuları kirletmemek, geçtiğiniz şehir ve tepelerdeki tapınakları temizleyip arıtmak, yok olmak üzere olan b ir ülkenin hatalarını yinelememek- bunların tümüne Ahlak ve Ahlak Kuralları denilir.

Bir ordunun disiplin düzeyi askerlerinin verilecek emirlere ölümüne uyacağı seviyeye ulaşmışsa, ordudaki ödül ve ceza sis­temi güvenilir ve adil ise bunu gerçekleştirmesini becerecek as­keri lider, yolsuzluk içindeki her düşman karşısında zafere ula­şacaktır.

SUN TZU

17. Askeri metod 'da

(a) Ölçme,(b) M i k ta r K on t ro lü ,(c) Hesaplama,(d) Olanaklar ın Deng e len mes i ,(e) Zafer, öneml i k ıs tas lardı r .

I44

18. Ölçme var l ığ ı - T o p ra ğ a ; M i k ta r K on t ro lü - Ö l çm eye ; Hesa p lama - M i k ta r K o n t r o l ü 'n e ; O l anak la r ın D e n g e l e n ­mesi - H esa p la m aya ; Za fe r - O lanak la r ın D e n g e l e n m e s i ­ne borç ludur .

YORUMLAR

ÇAO ÇA O: ölçümlerin kıyaslanması, bize zaferin de yenilgininde nerede olduğunu gösterir.

WANG XI: Ağır, her zaman hafife karşı galiptir.

SUN TZU

1 9. M uza f fe r bi r o r d u n u n karşısına ç ıkaca k bir t o p l a m a o r d u ­nun ağır l ığı , d e m i r gü l len in karşıs ında ke fey e ko nac ak bir buğ day tan es i kadardı r .

20. Saldır ıya g eçe n bi r o r d u n u n gücü der in bir ka nyona akan nehi r su lar ına benzer.

YORUMLAR

DU MU: Ordumuzun savunmasının yapısı derin b ir kanyonda b i­riken suyun miktarı gibi anlaşılmaz olmalıdır. Ordumuz saldırıya geçtiğinde de sel gibi akmalı, önünde kimse duramamalıdır.

WANG XI: Toplu enerji ya da momentin hareketinden güç doğar. Usta savaşçılar moment gücünden yararlanarak savaşları, güçle­rini tüketmeden kazanmasını bilirler.

I 45

Bölüm V E N E R J İ

SUN TZU

1. Bü yük bir g ü c ü n kon t ro lü ile bir kaç ki şin in kon t r o lü aynı p re n s i p le r e bağl ıdır . Sad ece rak amlar ın bö lü nm es i ge re k i r

2. Kum a n d a n ız a l t ında bu lu na ca k büyük bir o rdu ile küçük bir b i r l ik a ras ın da büyük bir fa r k y o k tu r . Sade ce i ş a r e t l e ­me kul lanımı değiş i r .

YORUMLAR

ÇAO ÇAO: Flama ve seslenmeler birliklerin ilerlemesi ve hare­katların koordinasyonu için kullanılan işaretlerdir.

SUN TZU

3. O r d unu zun düşm a n saldı r ı sına s a rs ı lm a d a n d a y a n a b i l m e ­sinin gü ve n ce s i dolay l ı veya d o ğ r u d a n y a p ı la cak manev - ra lara bağl ıdır .

YORUMLAR

JİA LİN: Düşmanı karşınıza aldığınızda, koordineli sürpriz bas­kınlarla çevresini kuşatacak olursanız, düşman karşısında daima kazanır, asla yenilmezsiniz.

HO YANXI: Ordu birbiri içinde eriyen pekçok dönüşüm geçirir. Orduda hiç b ir şey ne ılımlı, ne de sivridir. Asker adil b ir amaç i ­çin yetiştirilmişse bu asker ılımlıdır. Düşmanın karşısında değişim göstermesini bilen ordu ise sivridir. Sizin açınızdan ılımlı olanı, düşmanın sivri görmesini; sivri olanı ise ılımlı görmesini sağlayın. İlımlı sivri, sivri ılımlı olsun. Genellikle, tüm askeri operasyonlarda

l-K )

aynı anda hem ılımlılık hem de sivrilik, yani doğrudan savaş ve sürpriz baskınlar b ir aradadır. İlımlı ve sivri yöntemlerin b ir arada kullanılmadığı savaşlarda kazanılacak zafer sadece şanslı b ir za­fe r olacaktır

ZHAN G YOL): Neyin ılımlı neyin sivri olduğu hakkında herkesin farklı açıklamaları vardır. İlımlılık ve sivrilik sabit olmayıp daha çok çembere benzer. Tang Hanedanının ünlü savaşçı impara­toru Taizong düşmanın ılımlılık ve sivrilik düşüncelerini önceden anlayıp, kullanarak düşmanı nasıl gafil avladığını. ılımlı ve sivri yöntem leri birarada kullanarak düşman tarafından anlaşılamadan nasıl zafer kazandığını anlatır.

SUN TZU

4. O rd u n u z u n d ü ş m a n ü ze r i n d e k i e t k i s in in y u m u r t a k a r ş ı ­s ındak i d e ğ i r m e n t a ş m a b e n z e m e s i , d ü ş m a n ı n zayı f ve gü ç l ü yan la r ın ı k e ş f e t m e b i l i m in d e k i başar ın ıza bağl ıdır .

YORUMLAR

ÇAO ÇAO: Tam boşluğa tam dolulukla saldır.

ZHANG YU: Usta savaşçı düşmana gitmez, düşmanı kendisinegetirir. İşte buna düşmanın ve bizim doluluk ve boşluk prensibi­miz denir Düşmanın üstünüze gelmesini sağladığınızda üzeri­nize gelecek düşman gücü boşalmış olacak, düşman üzerine gitmediğiniz sürece ordunuz dolu kalacaktır Boşluk üzerine do­lulukla saldırmak yumurtaya değirmen taşı ile saldırmaya benzer. Yumurtanın kırılması kaçınılmazdır.

SUN TZU

5. Her tü r lü s a vaş ta d o ğ r u d a n m e t o d , ç a t ı ş m a y a g i r m e k t e kul lanı l ı r ; a n c a k z a f e r i n g ü v e n c e s i dolay l ı m e t o t l a rd a d ı r .

YORUMLAR

ÇAO ÇAO: Düşmanla doğrudan karşılaşma, düşmanı karşıya a ­lırken; kanatlardan sürpriz baskınlar düzenlemektir.

N 7

SUN TZU

6. Becer i y le uygu lanan dolayl ı ta k t i k l e r hava ya da yer yüzü gibi t ü k e n m e z ; n e h i r y a d a ı rmaklar ın akışı gibi du rmaz ; g ün eş ya da ay gibi y e n id en d o ğ m a k için batar; dö r t mevs im gibi ger i ge lm ek üzere gider.

YORUMLAR

Ll QU AN -.Cennet ve toprak hareket ve durgunluğu simgeler. Ne­hirler kesintisiz akışın temsilcisidir. Beklenmedik sürpriz baskınlar tıpkı hava koşullarının bitmek, tükenmek bilmeyen değişikliğine sahiptir.ZHANG YU: Güneş ve ay gökyüzünde yol alırlar; batar ve yeni­den doğarlar, ûöd mevsim birbirini takip eder; canlanır ve sö­nerler. Sürpriz baskınlarla geleneksel doğrudan savaş da aynı benzerlik ve bütünlük içinde başlar ve sürekli dönüşüm gösterir.

SUN TZU

7. Sade ce yed i nota bulunmasına karşın bu yed i notanın ka r ış ımından pek çok melodi yarat ı l ı r .

8. Sadece beş ana renk ( mavi , sarı , kırmızı , beyaz ve s iyah) o lmasına karşın bu beş rengin karışımı ile sınırsız renk üret i l ebi l i r .

9. Sadece d ö r t t a d (acı, ekşi , tat l ı , tuz lu ) bu lu nma sın a karşın bu d ö r t tad ın kar ışımlar ı ile sonsuz say ıda lezzet o r taya çıkar.

10. Savaşta, d o ğ r u d a n ve dolayl ı o l ma k üzere i kiden fazla saldır ı m e t o d u yok tu r . Ancak bu iki m e t o d u n karışımları çeşi t l i mane vra y ö n te m le r in i o luş tu ru r .

1 1 . Doğrudan m et od da dolayl ı metod da s o n u n d a b i rb i r ine bağlanı r . Bu so nsu z da i rede i l e r le me k gibidi r .Asla bi tmez.

I48

YORUMLAR

M El YAOCHEN: Değişken harekatın kullanımı sınırsızdır.WANG XI: Düşman sizi tüketemez.

SUN TZU

12. Ordular ın saldı r ı sı sel bask ınına benzer . Karş ıs ına çıkan taş lar ı bi le sü rük le r .

13. Ve r i l ec ek bir kara r ın kal i tes i avına sa ld ı r ıp pa rç a la yan şahin in s ü z ü l ü ş ü n d e k i a h e n g e , z a m a n l a m a y a benzer .

14. Bu neden le , usta savaşçı sa ld ı r ıda ko rk u n ç , ka ra r v e r m e d e ç a b u k olandı r .

15. Enerj i g e r i lm iş yay, ka ra rsa okun a t ı lmasıdı r .

YORUMLAR

DU MU: Ordunun savaş momenti öylesine şiddetlidir ki serbest bırakıldığında düşmanı yok eder. Gerilmiş yaya benzetilmesinin nedeni budur.

SUN TZU

16. Savaşın ka rg aşa ve gür ü l t ü s ü i ç inde d ü ze n s i z l i k va rmış gibi g ö zü kse de bu yanı l t ı cıdı r . Bü tün kar ışık l ık i ç inde o r d u n u n başı ile so nu gö rü l m e y e b i l i r , a n c a k bu aynı z a ­manda ye n i lg in in i lacıdır.

17. Çalışı lmış düzens iz l i k , d i s ip l i n in ; çal ış ı lmış ko rku , c e s a ­ret in; ça l ış ı lmış zayı f l ık, g ü ç l ü lü ğ ü n hazı r layıcıs ıdı r

YORUMLAR

Ll QUAN: Hükümetin düzenini istismar edip, yönetilenlerin raha­tını sağlamayı ihmal ederek halkı gücendirmişsen orada düzen kalmayacaktır.

14 9

J İA Lİ N : Düzeni kötüye kullanmak düzensizlik yaratır. Cesaret ve güç, kötüye kullanıldığında ise korkaklık ve zayıflık yaratılmış olur.

DU MU: Bu sözlerin amacı şudur. Düşmanı ülkenin düzensizlik içinde bulunduğuna inandırmanın ilk koşulu tam b ir düzene sahip olmaktır. Ancak o zaman yapay düzensizlik yaratılabilir. Düşmanı korkak olduğuna inandırmanın da tek yolu tam anlamıyla cesur olmaktır. Ancak o zaman korkaklık taklidi yapılabilir. Düşmanı gevşetmek amacıyla kendini zayıf göstermenin yolu da tam anlamıyla güçlü olmaktadır. Zayıf rolü oynamak o zaman kolay olacaktır.

SUN TZU

18. Düzenl i l iği düzens iz l ik peler in in al t ına sak l am ak kısaca bir bölme meselesid i r . Cesare t i ürkekl ik gös te r is i ile ö r tmek, i lerisi için ener j i bi r ik t i rmekt i r . Gücü zayıf l ık maskesi al t ına a lmaksa savaş tak t i k manevrasıdır .

YORUMLAR

WANG Wl : Düzen ve düzensizlik, örgütlenme değişiklikleridir.Örgütlenme, düzenli uygulama demektir. Cesaret ve korkaklık, moment ye da güç değişiklikleridir. Güç ve zayıflık da yapı değişiklikleridir.

Ll Q.UAN: Moment gücüne sahip ordular ürkek olduklarında bile cesurlasın Moment gücünü yitiren ordu ise cesur bile olsa ürker. Savaş kanununda hiç birşey sabit kalmaz; momente göre herşey değişin

CHEN HAO: Ürkek ayağını sürürken cesur çabuk davranır.Düşman ilerlemediğini gördüğünde ürktüğünü düşünecek ve seni hafife alacaktın O zaman, düşmanın gevşemesinin sağlayacağı avantajı moment gücü olarak alarak saldır.

SUN TZU

19. Böylece düşmanı harekete zo r lama ustal ığına s a h i p k o m u ta n , düş m a n ı yanı l t ı cı man evr a la r ı us ta l ık la kul -

150

lanır; d ü ş m a n a bazı ö n e m s iz yemle r ve r ip düş ma nı y e m e saldır t ı r .

20. Y em le r i sü rek l i o la rak g ö s t e r e r e k düşmanı sü rek l i ha­reket e tmeye zor lar ; son ra da asıl o r d u s u y l a pusuya ya ta r , düşmanı bekler .

YORUMLAR

ÇAO ÇAO: Düşmanın takip edeceği yemler düşmana tükenmişolduğunuzu belidecek yemlerdir. Düşman daima avantajın pe ­şinde olacaktır

DU MU .Yalnızca tükenme ve zayıflık izlenimi vermek değildir. Düşmanınızdan güçlü olduğunuzda düşmanı üstüne çekmek amacıyla kendini düşmanına zayıf göster. Düşmanından zayıf ol­duğunda İse kendini olduğundan güçlü göstererek düşmanın ü­zerine gelmesine engel ol. O zaman, düşmanının hareketlerini yönlendirmiş olursun. Düşman avantajlı b ir durumun peşine dü­şeceğinden seni takip edecek, bu da sana düşmanı kuracağın bir tuzağa çekmekte fırsat yaratacaktır

WANG XI: ister düşmanının seni takip etmesini sağla, istersesenden bir şey almaları için tahrik et, emrinde savaşa hazır kuv­vetin bulunmasına dikkat et.

SUN TZU

2 1 . Akıl l ı savaşç ı , b i r leşik ener j in in e tk i s ine inanır; b i reyse l bazda, savaşç ı l a r ı ndan aşırı bek l en t id e bu lunmaz. B e c e ­risini doğ ru adamlar ı seç ip , yan yana g e t i r e r e k b i r leş ik ener j iy i üret ip , ku l la nm ak t a göster i r .

YORUMLAR

Ll QUAN: Saı/aş esnasında moment gücüne sahip olduğunda,en ürkek asker bile cesaretle dolacaktır. O zaman aralarından yeteneklerine göre seçim yapmak ve uygun sorumluluklar ver­

mek mümkün olabilecektir. Cesur olan savaşabilir, dikkatli olan savunabilir, zeki olan da bilgi akımını sağlar. Böylece, orduda ya­rarsız kimse kalmaz.

ME1 YAO CHEN: Sıradan insanlardan bireysel güç beklemekzordur, ancak moment gücü ile insanları hareketlendirmek daha kolaydır. Lidere düşen, doğru kişileri seçip moment gücünün işi yapmasını beklemektir.

ZHANG YU:Sorumluluk dağıtmanın ana kuralı, açgözlülüğün, kandırmanın, zekanın ve cesaretin kullanılmasıdır. Her b ir faktö­rün cazibesi kullanılırken, insanları yapamadıkları işler için suç- lamaktansa her birine kapasitelerine uygun sorumlulukları belir­lemelisin.

SUN TZU

22. Savaşçı lar , b i r leş ik ener j iy i ku l land ığ ında , düşmanın üzer ine te p e l e r d e n aşağ ı yuv a r l a n a n ta ş l a r gibi akar lar . U n u tm a m a l ı ki b i r t a ş düz lü k t e h a r e k e t e dem ez ; dör t köşel i ise t e p e l e r d e n d e a k a m a z . Savaşç ı , taş lar ının y u ­va r l ak o lmasını sağ la ma l ı d ı r .Us ta l ı k budur .

23. Usta savaşç ı la r ın ü re t t i k le r i ener j i b i n le rc e m e t re l i k d a ğ ­la rdan y u v a r l a n a r a k dolu d izg in akan y u v a r l a k taş lar ın m o m e n t i d i r .Bu ener j i hakk ın dak i söz l e r im in son u d u r .

YORUMLAR

DU MU: Bin metre yüksekteki dağdan yuvarlanacak kayaları dur­durmak imkansızdır. Bunun nedeni kayalar değil, dağdır. Zayıf ile cesuru yanyana getirip, birleştir; zafer için savaşma cesaretini a ­şılamış olursun.Bunun nedeni bireyler değil birlikteliğin momen­tidir.

DU MU: Akıllı komutan doludan uzakta durup, boşa saldırır.Bu nedenle yapacağı ilk iş kendisinin ve düşmanının boşluğunu ve doluluğunu anlamak olmalıdır.

Bö lü m VIGÜCÜN KULLANIMI

SUN TZU

1. Savaş a lanına i lk ge l ip düşm an ın ı b ek le ye n d inç kalır, s o n ra d a n ge l ip , ge l i r g e lm e z savaşa g i re n s e daha s a v a ­şın baş ında tüke n i r .

YORUMLAR

J İA Lİ N : Saı/aş alanına ilk olarak gelerek avantajlı pozisyonlarayerleşen taraf düşmanı beklerken dinlenecektir. Düşman, bu şe­kilde avantajlı b ir pozisyona yerleştiğinde düşmanın üzerine g it­meyip, birliklerinizi başka b ir üsse yerleştirin. Düşmanın üzerine saldırmayacağınızı açıkça belidin. Böyle davrandığınızda düş­man her hangi b ir stratejinizin olmadığına inanarak yerinden çı­kacak, üzerinize gelecektir. O zaman durumu çevirip, kendinizi yormadan düşmanı yıpratma fırsatını ele geçirmiş olursunuz.

SUN TZU

2. Akıl l ı savaşç ı kendi karar ını d ü ş m a n a kabul e t t i r i r ; d ü ş ­manın kendi karar ını zo r l a m a s ı n a izin ve rm ez .

YORUMLAR

DU MU: Düşmanı üzerine çekerken gücünü muhafaza edip düş­manı beklemelisin. Düşmanın üstüne yürümek askerinin gücünü kıracaktır.

ZHAG YU: Düşmanını üstüne çektiğinde düşmanın gücü boşala­caktır. Düşmanın üzerine saldırmadığında elindeki gücün dolu kalacaktır. Buna düşmanı boşaltırken dolu kalma sanatı denilir.

SUN TZU

3. D üşm an a avan ta j s u n a ra k dü şm an ın ya kendi i s tediğ i ş e ­ki lde y a k l a ş m a s ın a m ü s aade ede r ya da vurac ağ ı d a r b e ­ler le düşm an ın ya k la şm a s ı n a o lan ak tan ımaz.

YORUMLAR

HO YANXI : Düşmanı kullanacağın yemlerle baştan çıkart ki sen dinlenirken o yorulsun.

ZHANG YU: Düşmanı üstüne çekmenin tek yolu ganimetlerlebaştan çıkartmaktır. Düşmanı kendinden uzakta tutmanın yolu da düşman için değerli olan ne varsa ona zarar vermektedir.

ÇAO ÇAO: Düşmanı üzerine çekmek için ganimetlerin cazibesini kullanırken sana saldırmasını engellemek istediğinde savunmak için koşmak zorunda kalacakları yerlere saldırı düzenle.

DU YOU: Düşmanın geçmek zorunda olduğu b ir geçidi tutarken düşmanı sana saldırtmayı başardığında düşmanın sana ulaş­ması olanaksızdır. Eskilerin dediği gibi, deliğin başındaki b ir kedi onbin farenin çıkmasına engel olur; vadideki b ir kaplan onbin ge­yiği durdurur.

SUN TZU

4. Düşman d in le n m e y e ç e k i ld i ğ in d e yora r , y i yec eğ i bolsa aç l ığa düşürü r , kamp ku rm uşsa h ar eke t e tm e y e z o r l a y a ­rak d i n le n m e s i n e m ü s a a d e e tmez .

5. Düşmanı sa vu n m a ya z o r l a ya ca k nok t a la rd a gözükür , b e k l e n m e d iğ i y e r l e rd e bulunur .

YORUMLAR

ÇAO ÇAO: Düşmanını yaratacağın sorunlarla yor. Ulaştırma yol­larını kesip açlığa mahkum et; kutsal varlıklarına saldır; gittikleri yerde karşılarına çık böylece düşmanının saldırdığın yerlere yar­dıma koşmasına neden ol

Ll QUAN: Düşmanına beklemediği anda saldırarak canını kur­tarmak için kaçmak zorunda bırak. Malzemesini yakıp, tarlalarını talan ederek aç bırak Kritik noktalaıda beklenmedik anda karşı­sına çıkıp saldırarak düşmanına rahat verme.

DU MU: Düşmanını açlıktan yok etme sanatı sadece düşman malzemelerini yok etmekte değildir. Altıncı Yüzyılın sonlarında Yuwen Huaji, ordusunu Li Mi üzerine sürüyordu. Li Mi, Huaji'nin elindeki stokların yetersiz olduğunu biliyordu. Bu nedenle yenil­giyi kabullenmiş numarası yaparak anlaşma önerdi. Düşmanının bu durumu Huaji'nin hoşuna gitti. Li Mi'nin nasılsa kendisine mal­zeme vereceği düşüncesi ile elindeki stokları askerine dağıtarak askerinin b ir güzel karnını doyurdu. Sonunda ellerindeki yiyecek stoğu bitti. Bunun üzerine Li Mi'nin Huaji'nin yanına geçmiş nu­marası yapan komutanları Li Mi'nin yanına döndüler. Savaş Huaji- 'nin sonu oldu

SUN TZU

6. Ordu , d ü ş m a n ı n b u l u n m a d ığ ı a ra z i de g e n iş m e s a f e le r i rah a t ça alabi l i r .

7. Sa ld ı r ı l a r ı n ız d a n ba şa r ı dan emin o l ma nı n yo l u , d ü ş m a n c a s a v u n u l m a y a n n o k ta l a ra s a ld ı rm ak t ı r . Sa vu nm an ız ı n g ü ­v e n l iğ i n d e n de d ü ş m a n ı n sa ld ı rm a s ı n ın imkans ız o ld uğu nok ta la r ı t u t a r a k emin o lab i l i r s in i z .

YORUMLAR

CHEN HAO: Düşman hatlarındaki b ir gediğe saldırı bu noktada düşman savunmasının bulunmaması demek değildir. Düşman savunmasının sağlam olmadığı, düşman kampının yeterince nö­betçiye sahip olmadığı, komutanların zayıf, birliklerin düzensiz olduğu, malzemenin yetersiz, birliklerin birbirlerinden ayrı kaldığı bir ordunun karşısına düzenli ve sıkı hazırlanmış b ir ordu ile çı­kacak olursanız düşman önünüzde eriyip, yok olacaktır. Böyle bir durumda adeta kimsenin yaşamadığı ıssız ülkelerden geçiyor-

155

muşçasına yorulmadan, sıkıntı çekmeden ilerlediğinizi görecek­siniz.

SUN TZU

8. Saldı r ıda başarı l ı kom u ta n neyi s a v u n d u ğ u n u b i lemeyen d ü ş m a n a saldı r ı r ; s a v u n m a d a başarı l ı olan kom ut an ise neye sa ld ı rd ığını b i lmeyen d ü ş m a n a karşı mevzi le r in i savunandı r .

YORUMLAR

DU MU:. Düşmanın sol cenahı hazır ise sağından saldır. Karşına çıktığında yemlerle kandırıp ardından vur.

Ll QU AN: İlerisini düşünmeyeni ele geçirmek kolaydır.

CHEN HAO: Düşmanın saldırmayacağına güvenme; kendi ek­siklerini tamamlamayla ilgilen. Ne zaman ki istediğin her yere saldırabilir ya da istediğin her yerde savunmanı kurabilirsin, işte o zaman askeri stratejinin eksiksiz olduğunu düşünebilirsin

WANG XI: Düşmanın açık noktalarına saldır: askeri liderliğininyetersizliği; bidiklerin yetersiz eğitimi, savunmadaki zaaflar, ha­zırlıktaki gevşeklik, kudarma operasyonlarındaki yeteneksizlik, gıda sıkıntısı, psikolojik birlik eksikliği.

Savunmada dolu ol: askeri liderinin yeterliliği; askerinin mükemmelliği, savunmadaki dayanışma, hazırlıktaki disiplin, kur­tarma operasyon becerisi, gıda bolluğu, psikolojik birliktelik.

ZAHNG YU: Saldırıda usta savaşçılar manevralarını gökyüzündeyaparlar; böylece düşmanları onların nereden geleceğini sezip hazırlanamaz. Hazırlık yapılması imkansız olduğunda saldırdığın yer düşman tarafından savunulamayacaktır.

Savunmada usta savaşçılar toprağın böğrüne saklanıdar; nerede olduklarını anlamak olanaksızdır. Nerede olduğun biline­mediğinde kuracağın savunmaya saldırı olanaksızdır.

SUN TZU

9. Kurnaz l ık ve gizl i l ik den i len kutsal sanat ! Senin s a y e n d e g ö r ü n m e z olmayı ; senin say end e d u y u lm az olmayı ö ğ - renip, düşman ın kader in i e l imizde tu t uy o ru z .

156

YORUMLAR

ÇAO ÇAO:Bu, doğru bilginin düşmana sızmaması demektir.

J İ A L İ N : Emirler tam olarak yerine getirildiğinde askerin tüm iç ­tenliği ile sadık olacak, savunma hazırlıkları tam güvenceye ka­vuşacaktır. Kendini bu kadar1 iyi saklayıp sırlarını koruduğunda düşman gerçek yapın hakkında tam bilgiye ulaşamayacağından ne yapacağı konusunda emin olamayacaktır. Haber almaları ba­şarısız kalacaktır.

MEI YAOCHEN: Saldırıda usta savaşçılar sırlarını asla açıkla­mazlar. Savunmada usta olanlar ise derinliğine düşünüp, asla a ­çık nokta bırakmazlar.

DU MU: Gizlilik sessizdir; bilinmezlikse harekettir. Sessizlik sa­vunma, hareket saldırıdır. Düşmanın yaşamı ya da ölümü senin elindedir. Düşmanın kaderi sensin.

DU YOU: öylesine ustalıkla saklanmalısın k i görünmez olup, g i­zemli b ir ruh gibi değişken olmalısın.

MEI YAO CHEN: Yapısızlık öylesine sır içeren b ir gizliliktir kidüşmanın asla casusluk yapamaz. Sessizlik öylesine gizemli b ir çabukluktur ki kimse seni göremez.

SUN TZU

10. D üşmanın zay ı f nok ta la r ın ı hede f a l ı rsanız i l e r l e rk en d i r en iş l e ka rş ı laş ma zs ın ız ; d ü ş m a n d a n ç a b u k s a n ız d ü ş m a n t a k i b i n d e n raha t l ı k la ku r t u lu r s u nu z .

YORUMLAR

HO YANXI : Birliklerin düşmanın açıklarından geçerek ilerlem e­sini biliyor ve geri çekilirken süratlerinin avantajından yararlana-

biliyorsa, düşman seni yenme şansını yakalayamadan sen düş­manı yenebilirsin

ZHANG YU: Düşmandan uzakta beklerken, düşman hatları ara­sında bulacağın b ir gediğe beklenmedik b ir anda hızla saldırdı­ğında düşman seni nasıl durdurabilir ki? Amacına ulaşır ulaşmaz, olanca süratle bulunduğun sağlam mevzilere geri döndüğünde düşman seni nasıl takip edebilir ki? Askeri koşullar sürate bağlı­dır. Rüzgar gibi gel, şimşek gibi git; o zaman düşmanların seni asla yenemeyecektir.

SUN TZU

1 1 . D üşm an i ster der in bi r h e n d e ğ in a rd ında , i s te rse yük sek bi r t e p e d e me vz id e bu luns un , ça t ı şm a ya g i r m e k a r z u s u n d a y s a k d üş m anı b iz im i s te d i ğ im i z ye re çek ip , b i z im ko şu l la r ım ız da s a v a ş m a y a zor lamal ıy ız .

YORUMLAR

ÇAO ÇAO ve Ll QUAN: Düşmanın iaşe yollarını kes, dönüş yol­larını kontrolüne al ve düşmanın önemli sivil liderlerine saldır.

D U MU: Sen dikendeyken düşman işgale geldiğinde, düşmanın malzeme akışını durdur ve düşmanın geri dönüş yolunu kapat. Düşman topraklarında işgale kalktığında ise düşmanın sivil li­derlerine saldırılar düzenle.

SUN TZU

12. Savaşı a rz u l a m a d ığ ı m ı z d a ise, kampımız ın izleri o r t a d a olsa bi le, b ı rakt ığ ımız izler le o y n a y a r a k dü ş m a n ı ş a ş ı r ­tab i l i r i z

YORUMLAR

LIO.UAN: Düşmanını şaşıdarak yanlış yollara yönelt ki sana sal­dı ra masın

DU MU: Düşman saldırmak üzere üzerine geldiğinde karşısınaçıkmaktansa stratejik b ir değişiklik yaparak düşmanı şaşırtıp öz­güvenini sars. O zaman düşman saldırı düşüncesini unutup, sa­na karşı saldırı konusunda kararsız kalacaktır

ZAHNG YU: Kendi topraklarında bulunduğunda, elindeki askerin sayısına oranla yeterli malzemen olması halinde, düşman senin üzerine elindeki asker sayısına oranla yetersiz malzeme ile gel­mişse hemen savaşmamak senin lehine olacaktır. Savunmanın yeterince güçlü olmaması nedeniyle düşmanın senin üzerine sal­dırmaya cesaret edememesini arzu ediyorsan, düşmanı şaşırtıp senden uzakta tutacak b ir plan hazırla. Örneğin, b ir seferinde Si­ma Yi, tam Zhuge Liang'a saldırıya kalkacağı sırada düşmanının bayraklarını indirdiğini, savaş davullarını kaldırdığını, kapıları a ­çıp yolları temizlediğini görünce b ir tuzaktan çekinerek saldırıdan vazgeçer; birliklerini geri çekip oradan uzaklaşır.

SUN TZU

13. D üşmanın p o z is yo nu nu ö ğ r e n i p , kend im iz i d ü ş m a n d a n g i z le yer ek g ü ç le r im iz i d a ğ ı t m a d a n bir a rada tu t ab i l i r i z .Bu a rad a düşman ı bö lm ey i b a ş a r m a k çok ö n e m l i di r.

YORUMLAR

ZHANG YU: Senin için normal olanı, düşmanın anormal görsün; senin için anormal olanı, normal sansın. Bu durum düşmanı ya­pısını belli etmeye sürükleyecektir. Alışılmadığı alışıldık, alışıldığı alışılmadık olarak kullanma yeteneğini b ir girdap değişkenliğine getirdiğinde, kendini düşmanından tümüyle gizlemiş olursun. Düşmanın gerçek yapısını gördüğünde yapacağın tek iş elindeki tüm gücü doğru noktaya sevk etmektir. Düşman seni göremedi­ğinden her noktasını güvenlik altına almak amacıyla elindeki kuvvetlerini bölmek zorunda kalacaktır.

159

SUN TZU

14. Düşmanı pa rç a la ra bö le rke n kendi g ü ç le r im iz i bir a rada t u t a r s a k d ü ş m a n ı n ayrı , ayrı b i r im le r in in karşısına tek güç ha l inde çıkabi l i r i z .

YORUMLAR

ZHA NGYU: Düşmanın zayıf ve kuvvetli olduğu yanlan gördü­ğünde detaylı hazırlıklara gerek duymayacak ve tüm gücünü bir noktaya toplayacaksın, öte yandan, senin yapını tam çözemeyen düşman pek çok noktayı aynı anda denetleyebilmek amacıyla e ­lindeki güçleri ayırmak zorunda kalacaktır. Bu durumda senin e ­lindeki birleşik güç, karşısındaki bölünmüş parçalara karşı ke­sinlikle üstünlük kazanacaktır.

SUN TZU

15. Böy lece zay ı f la t t ı ğ ım ız düşm a n ku vv e t le r i ne üs tün bir güç le sal d ı rab i I i rs e k , düşma n la r ımız ı zo ra düşü reb i l i r i z .

YORUMLAR

DU MU: Kendini tam anlamıyla sağlam/aştırıp, tüm engelleri kur­duktan sonra düşmanın gerçek durumunu anlamasına fırsat vermeden çık ve saldırıya geç. Düşmanını öylesine rahatsız edip şaşıd ki, korku içinde birliklerini bölerek her yanını birden savun­mak zorunda kalsın. Bu aynen yüksek b ir tepeye çıkarak kalın bir ödünün ardından düşman kalesinin durumunu izlemeye benzer. Böyle b ir durumda, düşmana kendi saldırı ya da savunma düze­nini anlama fırsatı vermeden düşmanın tam durumunu anlamış olursun. O zaman, düşman kuvvetleri bölünmek zorunda kaldı­ğında senin kuvvetlerinin b ir noktada toplanması mümkün olur. Bilindiği gibi birleşik güçler her zaman için dağınık güçlere karşı üstün gelir.

I60

SUN TZU

16. Düşmana sa l d ı r m ay ı a rz u la d ığ ımız nok tay ı çok us taca sak lama lıy ız. 0 zam an d ü ş m a n pek çok olası l ığı aynı anda göz önüne a l m a k z o r u n d a ka lacak ; bu da g üç l e r in i bir nok ta da b i r le ş t i r m e s in e enge l o la cak t ı r . Ka rş ım ıza to p lu bir d ü ş m a n gü cü y e r i n e b ö l ü n m ü ş b i r im le r ç ı k a ­caktır .

YORUMLAR

ÇAO ÇAO: Düşman yapını, düzenini anlayamadığında şüpheyedüşer ve tüm yönlerini savunma telaşı içinde elindeki güçlen böl­m ek zorunda kalır. Bu düşman birliklerinin küçük ve dolayısıyla zayıf birim ler halinde kalmasını doğurur

WANG XI: Düşmana asla nereden saldıracağını anlama fırsatıverme, yoksa tüm kuvvetini o noktaya toplar.

SUN TZU

17. Böyle b i r d u r u m d a ; d ü ş m a n , ön ce p h e s in i g ü ç l e n d i r m e ­ye ka lk t ığ ında ard ce p h e s in i , s o lu nu k u v v e t l e n d i r m e y e ka lk t ığ ında sağını za y ı f l a t a ca k ; her yö n e d e s t e k s a ğ l a ­maya ç a b a l ad ı ğ ın d a ise her cenah ı b i rden g ü c ü n ü y i t i r e ­cekt i r .

YORUMLAR

DU YU: B irlikler çeşitli yönleri güven altında tutmak üzere dağıl­dığında, doğal olarak küçük birim lere bölünmek zorunda kalırlar.

SUN TZU

18. Olası ça t ı ş m a la ra her an hazır o lma kaygısı d ü ş m a n b i ­r im le r in i z a y ı f l a ta cak , d üşm an ı bu tü r ça b a la r a z o r l am a da bize sayısal üs tü n l ü k sağ l ayacak t ı r .

19. Savaş ı lacak yer ve zama nı b i l i rsek, kend im iz i savaşa k o n s a n t r e edeb i l i r i z .

I6I

20. Ama, ye r ve zaman b i l i nemiyorsa sol cenah, sağ cenaha , a rdç ı la r , ö n c ü l e r e y a r d ı m e d e m e y e c e k t i r . Hele bir de o r d u n u n uç n o k t a l a r ı a r a s ı n d a b ü y ü k m e s a f e v a r s a bu p r o b l e m daha da ö l dür ücü d u r u m alır.

YORUMLAR

DU YU: Filozof Guan'ın da söylediği gibi düşmanın üzerine strate- jisiz giden, savaşta kendi kendini yok eder.

SUN TZU

21 . Bö y le bi r d u r u m d a d ü ş m a n k u v v e t l e r i sayı o l a r a k b izden üstün bi le olsa son unda za fe r bizim o lacak t ı r .

YORUMLAR

Ll QUAN: Saı/aş yerini ve zamanını bilmediğinde elindeki güç düşmandan sayıca üstün bile olsa, nasıl olur da düşmanı yene­ceğin konusunda emin olabilirsin?

MENG SHI: Düşmanına savaş yeri ve zamanını kestirme şansı tanımazsan zafer her zaman şenindir.

SUN TZU

22 Düşman sayıca bizden üstünken bile düşmanı bizimle savaşmak tan caydırabi l i r iz. Bu da onun planlarını keş fe tmeye , za fe re yöne l i k s t rate j i l er in i ön c e d e n an lamaya bağl ıdır

YORUMLAR

JİA LİN: Düşman sayıca üstün olsa bile şayet senin gücün hak­kında yeterli bilgiye sahip olamaz ve düşmana sürekli olarak düzenleyeceğin baskınlarla düşmanı kendini koruma zorunda bırakacak olursan, düşman savaş planı hazırlama fırsatı bile bulamayacaktır.

162

ZHANG YU: Düşmanı güçlerini bölmeye zorla ve üzerine tamgüçle gelmesine asla izin verme. O zaman kimse seninle başa çıkamaz.

SUN TZU

23. Düşmanı kızışt ı r ıp g ü c ü n ü , h a re k e t kab i l i ye t in i anlayın. Saldı r ıya zor lay ıp , ken d is in i o r t aya ç ık a r tm a y a , kuvvet l i ve zayı f nok ta lar ını g ö s t e r m e y e zor lay ın .

YORUMLAR

MENG SHI: Düşman koşullarını iyi değerlendir, ne yaptığını takip et; o zaman planlarını ve gerçek durumunu anlarsın.

CHEN HAO: Düşmana saldırın ya da tam tersine kaçar gibi dav­ranışlar göstererek dikkatini çekin. Düşmanın saldırı ve savunma yapısını anlamanın en kolay yolu budur.

DU MU: Düşmanı karıştırıp karşılık vermesini sağladığınızdadüşmanın gerçek davranışını, düzenli ya da düzensiz olduğunu anlarsınız.Askeri deha Wu Qi düşman komutanlarını değerlen­dirmek için şu stratejiyi geliştirmişti: Cesur askerlerden oluşanbaşıbozuk görüntüde b ir birlik kurup düşman üzerine ani saldırı­lar düzenleyin. Küçük çatışmalara girdikten sonra hemen kaç­malarını sağlayın ve düşmanın ne yapacağını dikkatle izleyin. Düşman bidikleri konumlarını bozmuyor, kaçan bidiğinizin peşine düşmüyor, böylece avantaj kazanmaya çalışmıyorsa düşmandan çekinin; komutanın b ir stratejisi var demektir, öte yandan düş­man başıbozuk b ir güruh gibi bidiğinizin peşine düşüyorsa o za­man düşman komutanları orduya hakim değil demektir. Bu du­rumda hiç tereddüt etmeden saldırıya kalkabilirsiniz.

SUN TZU

24. D üşm an o rd u su ile kendi o rd u n u z u d i kka t l e m uk a y e s e e d e r e k hangi n o k ta l a rd a s izde n güç lü , hangi n ok ta la rd a s izde n zayı f o l d u ğ u n u ke ş fe d i n .

163

25. Ta k t i k m a n e v r a la r esnas ınd ak i en büyük başarınız bu man ev ra la r ı d ü ş m a n d a n s a k l a m a k t a g ö s t e r e c e ğ i n i z u s ­ta l ıkt ı r . Manevra la r ın ız ı sak la d ığ ın ı zda düşma nın c a s u s ­lar ından ve böy le ce dü şm an ın ta k t i s y e n bey i n le r i nden den k o r u n m u ş olacaksınız.

YORUMLAR

Ll QU AN: Ordunuzun saflarını bozup gerilla birim leri kurun. Son­ra da flamalarınızı, sancaklarınızı indirip davullarınızı susturarak, düşmana zayıf ve düzensiz b ir insan yığını havasını verin ki düşman belirli b ir düzene geçerek üstünüze gelsin. Ya da tam tersine sahte kamp ateşleri ve sancaklarla kendinizi olduğundan daha güçlü gösterin ki düşman başka b ir düzene geçsin. Düş­manın üzerine gitmek ölüm, olduğunuz yerde kalmak ise yaşa­mak anlamına geliyorsa bulunduğunuz mevkinin önemi odaya çıkmaktadır.

DU MU: ölüm ve yaşamın belirlenme yeri savaş meydanıdır, ö ­lüm alanındaki düşmana saldırı size yaşamı, yaşam alanındaki düşmana saldırı ise ölümü getirecektir. Bunun anlamı şudur: Her türlü yöntemi kullanarak düşmanın kafasını karıştırıp rahatsız e ­din. Böylece düşmanın yapısını anlayacak size nasıl karşılık ve­receğini kestirebileceksiniz. Bu bilgiye ulaştığınızda hangi alanın düşman ya da sizin için yaşam alanı hangi alanın ölüm alanı o l­duğunu anlayacaksınız.

DU MU: Düşmanın ve kendinizin hangi noktalarda güçlü oldu­ğunu, hangi noktalarda zayıf olduğunu dikkatle inceleyip, karşı­laştırın.

WANG XI: Düşmanın ve kendi ordunuzun zayıf ve güçlü yanla­rını kıyaslayın, o zaman hangi noktanın zayıf hangi noktanın güç­lü olduğunu anlayacak, saldırı ya da savunmanın avantajlarını değerlendirebileceksiniz.

164

SUN TZU

26. Unutmayın, za fe r sizin ne yapt ığ ın ız ı a n l a y a m a y a n d ü ş ­manın hatal ı ta k t i k l e r i s a y e s i n de g e l e c e k t i r .

27. Zafer esnas ın da uyg u la d ı ğ ım ta k t i k l e r i he rk es göreb i l i r ,' a nc ak k imsen in g ö r e m e d i ğ i , za fe r y o l u n u açan s t r a t e ­

j i l e r i m d e

YORUMLAR

ZHANG YU: Yapacağınız ilk iş doluluk ve boşluk kurallarını uy­gulayarak düşmanı belirli b ir kalıba sokmaya çalışmak olmalı. Böylece düşmanın yapısını anlayacak, ancak aynı sırada kendi­niz yapışız durumunuzu koruyacaksınız. Düzeniniz, yapınız düşman tarafından anlaşılamadığında düşman izinizi bulamaya­cak, düşman casusları çaresiz kalacak, bunun sonunda da düş­man size karşı etkili p lanlar hazırlayamayacaktır.

SUN TZU

28. Size za fe r kazand ı ran b i r t a k t i ğ i b i r d a h a te k r a r l a m a y ın . Ancak , meto t la r ın ız ı koşu l la ra göre ge rek l i de ğ iş i k l i k le r i y a p a r a k sü rd ü r e b i l i r s in i z .

YORUMLAR

Ll QUAN: Savaşta değişiklikler düşünmek zorunludur. Zafere u­laşmak için asla eski stratejilerinize dayanmayın.

DU MU: Düşman hangi düzene girerse girsin zaferi kazanmak i ­çin düşman düzenine uyum gösteririm.

SUN TZU

29. Asker i t a k t i k l e r su yun akışına benzer . B i ld iğ in i z gibi su doğa l o l a ra k y ü k s e k l e r d e n aşağ ı la ra akar.

165

30. Böy lece sa va ş ta uyg u la n a c a k etk i l i yol gü ç lü de n uzak ta d u ru p , zayı fa sa ld ı rmak t ı r .

31 . Su nasıl to p r a ğ ın e ğ im in e göre akarsa , a s k e r d e z a fe re d ü ş m a n ı n d u r u m u n a göre akar.

32. Suyun nasıl sab i t bir şekl i yo ksa , savaş ta da sab i t k o ­şu l la r y ok t u r .

33. Takt i k ler in i d ü ş m a n a göre d e ğ i ş t i r e b i l m e y i be ce re n k o ­m ut an za fe r e u laşacakt ı r .

34. Beş e l e m e n t (su, a teş , ağaç, meta l , to p r a k ) h e r z a m a n kendi baş la r ına eşi t d e r e c e d e be l i r l ey ic i o lmaz. Dört m e v s i m in e tk i l e r i n i n yanı sıra, ayın me d -c ez i r e tk i l e ş i m i ,

gü n l e r in uzaması -k ısa lmas ı da bu beş e l e m ent i etk i l er .

YORUMLAR

Ll QUAN: Zafer düşmana bağlıdır. Hafif b ir birlik düşmana uzun süre direnemez bu nedenle kuşatma altında bırakırsan mutlaka yitirirsin. Ağır birlikler kışkıdıldığında durumunu açığa çıkarmak zorunda kalır. Düşman öfkeli ise daha çok kızdır; düşman kuv­vetli ise kendi birliklerini dinlendir. Düşman komutanı gururlu ise aşağıla, açgözlü ise rüşvet öner, şüpheci ise ardına casuslar dü­şür. Zaferin düşmanın davranışlarından geleceğini asla unutma.

M El YAOCHEN: Kalabalıklar zaferin kazanıldığını bilir, ancak za­ferin esas olarak düşmanın yanlışlarından kazanıldığını b il­mezler. Zaferin ardındaki hüneri sezseler bile zaferi doğuran ger­çekleri anlayamazlar.

Ll QUAN: Savaşta zafer herkes tarafından anlaşılabilir ancak za­feri kesinleştiren savaş bilim i pekaz kişi tarafından bilinen gizemli b ir sırdır.

16 6

Bölüm VII SAVAŞTA MANEVRA

SUN TZU

1. Savaşta ko mu ta n emr ini hü kü m dar dan alır.

2. iyi bir komu ta n , o rd usu nu toplayıp, güç le r in i konsan t re e t t i ğ inde , a s ke rd e bulunan değ iş i k ni te l ik ler i bir potada bi r leşt i rmen, dengelemel idi r .

3. Bundan so n ra t a k t i k mane vra gel ir. Ta k t i k m anevr a en zor iştir, i nsanlar ın i ç indek i kö tü lü k tohum la r ı n ı d o ğ r u ­luğa, ta l i hs iz l i ğ i kazanma hırsına d ö n ü ş t ü r m e k d ü n y a ­

' nın en zor işidi r

YORUMLAR

ZHANG YU: Avantaj sağlamak uğruna insanlarla yüzyüzesavaşmak dünyadaki en zor iştir.

Ll QUAN: Mücadele, avantajın takibidir. Ancak doluluk ve boşluk kuralları yerine getirildiğinde düşmana karşı avantaj sağlamak için mücadeleye kalkışılabilir,

WANG XI: Mücadele, avantaj için çaba sarf etmektir. Avantajı elde eden zafere ulaşır. Zaferi arzulayan komutan ne zaman hafif ya da ağır silahları kullanacağının, düşmana ne zaman doğrudan ya da dolaylı yoldan saldıracağının kararını verecek; düşmana yorgunluğunu asla belli etmeyecektir.

167

SUN TZU

4. Savaşın en ö n em l i sa n a t l a r ı n d a n biri olan ALDATMACA, t a k t i k m a n e vr a y e t e n e ğ i ile d o ğ ru orant ı l ıdı r . D üşma n sizi ka rş ıs ında b e k l e r k e n , uzun d o l a m b a ç l ı yol lar ı ta k i p ede - r e k d ü ş m a n ı n a rkas ı na geç ip , düşm an ı b e k l e m e d i ğ i anda v u r a r a k am aca u l a ş m a k ta k t i k m a n e v r a la rd a n başka bir s i l ah la yap ı lamaz .

YORUMLAR

ÇAO ÇAO: Düşmandan henüz uzakta olduğun izlenimi verirken hızlanarak savaş alanına düşmandan önce gir.

DU MU: Düşmanı ağır hareket ettiğine inandırıp, acele et.

JİA LİN: Düşmanın önünde az b ir yolu kaldığında düşmanın yo­lunu sahte yem ler kullanarak uzatabilirseniz, düşmanın üstünüze saldırmasını engellemiş olursunuz.

HO YANXI : Küçük b ir birliğ i kullanarak düşmanı peşine takın, düşmanı henüz uzaklarda olduğunuza inandırın. Sonra da sürp­riz b ir birlikle düşmandan önce düşmanın varacağı yere yerleşe­rek düşmanı beklemediği anda vurun.

SUN TZU

5. Man evr ay ı d i s ip l i n l i b i r o r d u ile y a p m a k avan ta j l ı ; d i s i p l i n ­siz, ka laba l ı k bir sü rü y le y a p m a k teh l i ke l id i r .

YORUMLAR

ÇAO ÇAO: Becerikli manevra karlı, beceriksiz manevra zararlı­dır.

168

SUN TZU

6. Avantaj l ı k o n u m a g e ç e b i l m e k için o r d u n u z u n ta m t e ç h i z ­attı hale g e l m e s in i b e k le rs en i z ç o ğ u n l u k l a co k gec kalmış kalmış o lu rsu nuz . Öte y andan aynı a m a ç l a bi r bi r l iği u çar ­cas ına sevk e t m e k de b i r l i ğin m a l z e m e ve e k i p m a n ın d a n ayrı ka lmas ına neden olur.

7. Avantaj ı ele g e ç i r m e k uğruna, o r d u n u z a em i r ve r ip , ta m te ç h i z a t l a ge ce g ü n d ü z durm aks ız ın k i l o m e t r e l e r c e s ü r e ­cek uzun, y o r u c u y ü r ü y ü ş l e r e zo r l a rs an ız , k o m u t a n l a r ı ­mızla, öncü b i r l i k le r in i z in d ü ş m a n e l ine g e ç m e s i n i iz le­m ek t en başka bi r avanta j kazanamazs ın ız .

8. O r d u n u z u n güç l ü b i r im le r i hızla i l e r l e rk en ağır b i r l i k ler g e r i de ka lacak ; böy le ce b i r l ik le r in i z d ü ş m a n a u laşt ığ ında y o r g u n ve a n c a k onda bir g ü c ü n d e o la cak t ı r .

YORUMLAR

J İ A L İ N : Yol ne kadar uzarsa asker o kadar yorulur. Askerin gü­cü yolda düşecek olursa asker güçsüzleşecek, taze ve dinlenmişdüşman ise mutlaka size saldıracaktır.

SUN TZU

9. Dü şmanı ş a ş ı r t m a k amac ı y la ell i mi l yol y a p a c a k o lu r ­sanız, hem öncü b i r l i k le r in i z in l ider ini y i t i r e c e k hem de a n c a k yarı gü ç l e savaş m eydan ın a varac aks ın ız .

10. Aynı a m a ç l a o tuz k i l o m e t re yol ya pa rs a n ı z o rd u n u z u n üç te ikisi v a ra cak t ı r .

11. Malzeme, s i lah, m ü h i m m a t ve ek ip m an ın ı y i t i rm i ş bir o rd u n u n kend i s i n in y i t i k bir o rdu o l d u ğ u n u söy leyeb i l i r i z

169

YORUMLAR

M El YAOCHEN: Sun Tzu Usta'nın söylediği bu üç konu son de­recede önemlidir. Hazırlıksız b ir ordu ile hazırlıklı b ir orduya karşı savaşmak imkansızdır.

SUN TZU

12. Sah ip o l duğu o lanak la r ı b i lm e d i ğ im iz dos t güç le r le iş bi r l i ği yapamayız .

YORUMLAR

ÇAO ÇAO: Düşmanın koşullarını, duygularını ve planlarını b il­mediğiniz sürece kimse ile ittifak kuramazsınız.

DU MU: Bence bu sözlerin gerçek anlamı rakibinizin planlarını bilmedikçe savaşmamanız gerektiğidir. Sirateijisini bilmediğiniz düşmanla asla savaşmayın.

CHEN HAO: Bence her iki açıklama da mantıklı.

SUN TZU

13. Önceden uçurumla r ın ı , batak l ı k lar ını , dağ lar ını , o r m a n ­larını, tuzak la r ın ı b i lm e d i ğ im iz t o p r a k l a r d a n b i r o r d u y u g e ç i r m e k akıl işi değ i ld i r .

14. Yörese l kı lavuzlar k u l la nm adan doğan ın o lanak lar ını avan ta j a çev i remey iz .

YORUMLAR

Ll QUAN: Düşman arazisine girdiğinde en uygun yolları bulabil­mek amacıyla yöresel kılavuzlar kullanma zorunluluğu vardır. Aksi taktirde.dağların, ırmakların arasında sıkışır, bataklıklarda yiter gidersin; askerin aç, susuz kalabilir. Bu konu i Ching adlı

1 70

eserde," Kılavuzsuz geyik avının sonu çalılıklarda b ite r." denile­rek vurgulanmıştır.

ZHANG YU: Bulunduğun arazinin her türlü ayrıntısını bilmedikçe manevraya kalkma.

MEI YAO CHE N: Her ne kadar yöresel kılavuzlar ele geçirilebilir ya da tutulabilirse de en iyisi her türlü arazide görev yapabilecek usta izcileri bizzat yetiştirmektir

SUN TZU

15. Savaş ta duygu la r ın ı , h a re k e t le r i n i , amac ın ı d ü ş m a n d a n gizle. Kazanı rs ın.

YORUMLAR

DU MU: Askeri güç aldatmaya dayalıdır. Düşmanı aldatarak se­nin gerçek koşulunu, gücünü anlamasına fırsat tanımadığında düşman üzerinde hakimiyet kurabilirsin. Düşmana ancak avantaj gördüğünde saldırıp, elindeki bidikleri düşmanı aldatmak, şaşıd- mak amacıyla bölüp,dağıtırsın. Düşmanın senin aldatmalarına ne şekilde karşılık verdiğini izleyip, zafere ulaşacak yolu araştırır, planlarını ona göre hazırlarsın.

SUN TZU

16. Bi r l i k ler ini b i r l eş t i r m e ya da b ö lm e karar ını sana çevre koşu l lar ı v e r d i r t e c e k t i r .

17. Rüzgar g ib i hızlı, o rm an gibi y o ğ u n ol.

18. Saldırı ve y a ğ m a d a a teş, d ü ş m a n a d i re n iş te yalçın dağ ol .

I 7 I

YORUMLAR

Ll QUAN: Savaşta tıpkı rüzgar gibi iz bırakmadan gelip, şimşek gibi geri çekilmeli; birlikleriniz orman gibi düzenli olmalı. Saldırı­nız ovadaki yangın gibi b ir tutam o t için bile açgözlü olmalı; sa­vunmada ise dağlar gibi yerinden kımıldamamalı.

W A NG XI: Açıkta esen rüzgar gibi hızlı olmalı.

DU MU: Öylesine ateşli ve yabani olmalısın ki karşısında kimse duramasın.

J İA Lİ N : Harekete geçmek için odada avantaj görmediğin sürece tıpkı b ir dağ gibi hareketsiz ol, hiç b ir yeme kanma.

SUN TZU

19. Planlar ınız g e c e n in ka ran l ığı gibi g ö r ü l m e z o lsun , s a l d ı r ı ­nız ise gök g ü r ü l tü s ü g ib i insin.

YORUMLAR

M El YAOCHEN: Planlarınız gecenin karanlığı g ibi düşman tara­fından anlaşılmaz ve belirsiz olsun. Gök gürültüsü gibi saldırdığı­nızda ise süratinizin karşısında kimse direnemesin.

HO YANXI : Tüm enerjinizi b ir arada kullanmanın yolu stratejinizi düşmandan gizlemektir.

SUN TZU

20. Y a ğ m a l a m a d a g a n i m e t i a s ke r l e r i n i z a ras ın da b ö l ü ş tü rü n Yeni ye r le r i f e t h e t t i ğ i n i z d e de aske r l e r i n i z in f a y d a l a n a ­cağı i m k a n la r y a r a t ı n .

YORUMLAR

ZAHNG YU: Askeri operasyonlarda düşman kaynaklarından ya­rarlanmak ana kuraldır Ancak kaynakları bol olmayan ülkelerde

i 72

yapılması gereken uygulama, talan için her seferinde küçük gruplara ganimet toplama sırasının verilmesidir. Ancak o zaman her asker yeterince ganimet toplayabilecektir.

Ganimetin paylaşımından sonra da birliklerden b ir kısmını ayırarak elde edilen ganimetin düşmandan korunması gerekir.

Bazı yorumcular bu sözlerle, ele geçirilen toprağın katkıda bulunanlar arasında paylaşımının vurgulandığını ileri sürseler de ben bu sözlerin o anlama geldiği konusunda aynı fikirde değilim.

SUN TZU

21 . Harekete g e ç m e d e n düşün , tasar la .

22. A ld a tm aca sana t ın ı en iyi bi len z a fe re u laşacakt ı r . Bu da manevra sanat ıdı r .

YORUMLAR

Ll QUAN: İlk harekete geçen konuk son harekete geçen ise ev sahibidir. Konuk zorluklarla boğuşurken, ev sahibi rahattır. Uzak ve yakın arasındaki ana fark yolculuk ve sonuçları olan yorgun­luk, açlık ve soğuktur.

SUN TZU

23. Ordu Y ö n e t i m Ki tabı der ki; Savaş a lan ında söylenen söz faz la i leri g i tmez . Davul ve go n k la r bu yüzden g e ­rekl idi r . C is i m le r de kolay, kolay gö rü le m ez . Bayrak ve f l a m a l a r da bu yüzd en gerek i r .

24. Bayrak, f l am a, boru ve go n k la r aske r l e r im i z i n ku la k l a ­rını, göz le r in i bir nok ta üzer inde y o ğ u n la ş t ı r a b i l m e n i n , asker i bir bü tün hal ine g e t i rm e n in araçlar ıdı r .

25. Bu şek i ld e te k gövde hal ine ge lm iş bir o rd u n u n kaışı - s ında i l e r l em ek en büyük cesa re t i bi le aşar, g e r i l e m e k ise o lanaks ız las ın Büyük k i t l e ler i y ö n e t m e sana t ı işte budur.

173

YORUMLAR

MEI YAO CHEN: Askerin gözlerini kulaklarını birleştirmek onların aynı hedefe bakmalarını, aynı komutları dinlemelerini sağlayaca­ğından asker arasında karışıklık ve düzensizlik olmasını engeller. Verilecek işaretler askere gidilecek yönü belideceğinden asker dağılarak ayrı taraflara yönetmez.

SUN TZU

26. Gec e savaş ında , a teş ve davu l i ş a re t le r in i , g ü n d ü z s a ­va ş la r ın da ise ba yr a k ve f l a m a i şa re t le r in i o r d u n u z u n g ö zün ü , kulağını e t k i l e m e k t e kul lanın.

YORUMLAR

DU MU: Askerin vereceğiniz işaretlere uymasını sağlamalısınız.

MEI YAOCHEN: Askeri harekatlarda türlü türlü işaretlerin kulla­nılmasının b ir d iğer amacı da düşmanı şaşırtmak olmalıdır.

W ANG XI: Çok sayıda işaret kullandığınızda düşman şaşıracakve ordunuzun gücünü olduğundan büyük görebilecektir.

SUN TZU

27. Ordu ruhunu, k o m u t a n akl ını y i t i rebi l i r .

YO R U M L AR

ZHANG YU: Saı/aş enerjiye bağlıdır. Yaşayan her varlık savaş­maya zorlanabilir, ancak ölümüne savaşanların bu hırsı daha çok içlerindeki enerjinin yoğunluğundan kaynaklanır. Bu nedenle as­keri operasyonlardaki ana kurallardan biri ordudaki her kademe­nin aynı öfke ile doldurulmasıdır. Böyle b ir ordunun karşısına çık­mak büyük cesaret ister.

Bu arada düşman üzerinize istekle geldiğinde, yapılacak en akıllı taktik düşmanla o an savaşmamak, savunmaya çekilip düşmanı izlemektir. Düşman gevşeyip canı sıkılmaya başladı­ğında saldırıya geçerseniz düşmanın içindeki arzu tükenmiş ola­cağından zafer size daha yakın olacaktır.

174

Komutanların yüreğini sarsmak konusuna gelince komuta­nın kalbine giden yolun beyninden geçtiğini asla unutmayın. Bu nedenle usta komutanlar düşman komutanlarını şaşırtıp, düze­nini bozmaya, düşman askeri içinde düzensizlik yaratmaya, b ir­likler arasında korku doğurmaya çalışarak düşman komutanının beyni üzerinden ordunun kalbini sarsarlar.

HO YANXI : İlk yapman gereken şey kendi kalbini sıkı tutmaktır. Düşmanın kalbini ancak o zaman sarsabilirsin. Eski deyişlerden birine göre eski zaman savaşçıları düşmanın kalbini çalacak kalplere sahiplermiş. Yine eski b ir savaş kuralına göre, sıkı akıl­dan çıkacak taze enerji zaferden zafere koşar.

SUN TZU

28. Ordunun ruhu sa bah kesk in d i r ; öğ ley in bay rak s a l l a n ­maya başlar ; a k ş a m s a akl ı ka m p a d ö n m e k t e d i r .

29. Akıl l ı bi r ko m u t a n , bu neden le , as ker in i dü şm an ın r u h u ­nun kesk in o ld uğ u za m an değ i l , y o r g u n o ld uğu , ger i d ö n m e b e k l en t i s in e g i rd iğ i za m a n saldı r t ı r . Buna ruh o k u m a sanat ı deni r .

YORUMLAR

MEI YAOCHEN: Sabah başlangıcı, öğle vakti ortayı, akşam ise bitişi simgeler. Asker de aynı şekilde sabah arzu ile başlar ancak zaman geçtikçe yorulmaya, akşam olduğunda ise evine dönmeyi düşünmeye başlar. İşte bu son dilim asker için en tehlikeli zamandır

SUN TZU

30. Dis ipl in ve s ü k u n e t l e d ü ş m a n d a k i düzens iz l i ğ i , k a r g a ş a ­yı b e k l e m e k - i n i s i ya t i f k u l l a n m a sanat ıdı r .

YORUMLAR

DU MU: Bir kere kendi zihnini hazırladın mı yapacağın iş ince ayarları yaparak emirleri vermektir. Kendini soğukkanlı ve sakin tut, olayların etkisi altında kalma, ganimetin cazibesine kapılma.

175

Düşmanın düzensizliğini, düşman hatlarındaki kargaşayı kolla. Saldır.

HO YANXI: Yürekli b ir komutan emrindeki b ir milyon askeri envahşi düşmanın üstüne saldıdabilir. Kazanma ya da kaybetme, zafer ya da yenilgi genellikle iç içedir. Alınacak bilgi ve hazırlana­cak stratejiler bin kere değişebilecektir. Bütün bunlar b ir tek yerde, komutanın göğsünde oluşacaktır, işte bu nedenle kalbi olabildiğince açık, aklı düzenli olmadıkça hiçbir komutandan karşısına çıkacak koşullara uyum göstermesi, yanılgısız kararlar vermesi, beklenmedik ve büyük zorluklara göğüs germesi, her meseleyi büyük b ir soğukkanlılıkla ele alıp sonuçlandırması beklenemez, umulamaz.

SUN TZU

31 . Düşman henüz uzak ta iken hede fe yak ın o lmak, dü şm a n zo r l uk l a r la uğraş ıp d u r u r k e n rahat , raha t bek l eyeb i l m ek , d ü ş m a n açl ık la m ü c a d e l e e d e rk en karnı to k o lab i lmek . Buna güç t a s a r r u f sana t ı deni r .

YORUMLAR

Ll QUAN: Bu b ir ev sahibi- misafir gücü mukayesesi meselesidir.

DU MU: Bu düşmanın ayağına gitmektense düşmanı ayağınagetidme meselesidir.

SUN TZU

32. Bayrak ve f lam a l a r ı düzen l i , sakin , güven l i gö zü ke n bir o rd uya s a l d ı r m a k ta n kaç ın m ak koşu l lar ı d e ğ e r l e n d i r m e sanat ıdı r .

YORUMLAR

HO YANXI: Bu daha önce de vurgulanan güçlüden uzak durma meselesidir.

SUN TZU

33. Tepede me vz i le nm iş ya da te pe aşağı saldı r ı ya g e ç m i ş d ü ş m a n a karşı i l e r le m ek asker i ku ra l lara aykır ıdı r .

I76

YORUMLAR

DU MU: Tepelerde ya da yüksek yerlerde mevzilerımiş düşmana saldırıdan kaçının Yüksekten aşağı saldırıya geçen düşmanınkarşısına çıkmayın

SUN TZU

34. S avaş ma yı bi len dü ş m a n ı t a k i p e t m e . Sa va şm a arzusu kuvve t l i d ü ş m a n a sa ld ı rm a.

Y O R U M LA R

JİA LİN: Düşman henüz enerjisi yerindeyken aniden kaçmayabaşlamışsa bunun ardında mutlaka b ir tuzak vardır. Böyle b ir du­rumda asla düşmanı takibe kalkmayın.

Ll QUAN: Güçlü enerjiden uzakta durun. Bu konuda MeiYaochen de, "enerjinin afallamasını bekleyin," demiştir.

SUN TZU

35. D ü şm an ın g ö s t e r d i ğ i yem i k a pm a. Evine d ö n e n o rd uya sa taşma.

YORUMLAR

Ll QUAN: Asker eve dönme arzusuna kapıldığında kararınakarşı çıkılamaz.

MEİ YAO CH EN: Bu durumdaki düşman askeri ölümüne savaşır.

SUN TZU

36. D ü ş m a n o r d u s u n u k u ş a t t ığ ı n d a bi r açık nok ta bırak. Buna l m ış d ü ş m a n ı çok zo r l a m a .

177

YORUMLAR

ÇAO ÇAO: Eski savaş kurallarına göre, düşmanı üç yönden ku­şatıp b ir tarafı açık bırakın ki düşman yaşamın yolunu görebilsin.

DU MU: Düşmana b ir yaşam yolu gösterin k i düşman size karşı ölümüne savaşmasın. O zaman düşmanı yenmek kolaylaşacak­tır.

MEI YAO CHE N: Doğa kuralları gereğince umudu tükenmiş bir hayvan sonuna kadar savaşır.

ZHAN G YU: Düşman gem ilerini yakar, yiyecek kaplarını kırarak tüm gücüyle üstünüze gelirse böyle düşmana bastırmayın. Baskı altındaki en küçük hayvanın bile çılgınca savaşacağını asla aklı­nızdan çıkarmayın.

J SUN TZU

37. Buna Savaş Sana t ı deni r .

178

Bö lü m VIII

TAKTİK DEĞİŞTİRME

SUN TZU

1. Savaşta, k o m u t a n emr in i h ü k ü m d a r d a n alır, o r d u s u n u top la r , g üç l e r i n i b i r a r a y a get i r i r .

2. Zo r ko şu l la r a l t ında k i y e r l e r d e ka m p y a p m a . Y ü k s e k y o l ­ların b i r leş t iğ i y o l la rd a m ü t t e f i k l e r i n l e i şb i r l iğ i yap.Teh l i ke l i po z i syo n l a r olan üc ra y e r l e r d e o ya la nm a.K u ş a tm a a l t ında s t r a te j i değ i ş t i r . Ümi ts i z ko ş u l la rd a savaş

YORUMLAR

ZHANG YU: Taktik değiştirme belidi yöntemlere bağlı kalmamak,olayların akışına göre değişerek harekete geçmek demektir.

J İA Lİ N : Kuşatılmış arazi her tarafı yüksek tepelerle sarılı araziye denilir: Bu tür arazide bulunduğunuzda düşman kolaylıkla girip çıkarken sizin için çıkış son derecede zor olacaktır. Bu tür ara­zide bulunduğunuzda özel p lanlar yaparak düşmanın üzerinize gelmesini engelleyin; düşmanın elindeki avantajı dengelemeye çalışın.

Ll QUAN: Askerinizi ölümcül b ir konuma yerleştirdiğinizde bu ar­tık askerinizin öz savaşı olacaktır.

SUN TZU

3. G i r i lm e m e s i g e r e k e n yol lar , sa l d ı r ı lm am as ı g e r e k e n o r d u ­lar, kuşa t ı lmas ı g e r e k e n ken t le r , z o r l a n m a m a s ı g e re k e n mevz i ler , d i n l e n m e m e s i g e r e k e n h ü k ü m d a r em i r le r i va rd ı r

17 9

YORUMLAR

Ll QUAN: Üzerinde dar geçitlerin, pusuya uygun yerlerin bulun­duğu yollardan geçmeyin.

DU MU: Başıbozuk birliklere asla saldırmayın, dönüş yolundaki orduyu durdurmaya kalkmayın, umutsuz düşmana baskı yapma­yın, ölümcül araziye saldırmayın. Zayıf düşmanın yiyecek b ir­liklerine saldırarak, düşmanı korkutup elinizden kaçırmayın.

ÇAO ÇAO: Zor b ir arazide düşmana saldırmak her ne kadar mümkünse de tavsiye edilmez. Bunun nedeni arazi koşullarına dayanmanın zoduğudur. Böyle b ir arazide kalmak elde edilecek kazancın yitirilmesinden başka sonuç getirmeyeceği gibi kuşatıl­mış arazideki düşmanınız da kurtulma umudunu yitirerek size karşı ölümüne savaşacaktır.

Karşınıza çıkacak kale küçük ama güvenli olup düşmanın elindeki malzeme de bol ise asla kuşatmaya kalkmayın. Karşı­nıza çıkan arazi küçük olduğu kadar elde edilmesi ya da yitiril­mesi kolay bir yer ise boşuna ele geçirmek için savaşmaya kalk­mayın. Hızınızı artırmak gerektiğinde sivil yönetimin emirlerini beklemekle asla zaman yitirmeyin.

DU MU: Silahlar lanetli cihazlardır; çatışmanın kalitesi düşüktür. Savaşçı lideder ise yukarıda cenneti, aşağıda toprağı .önünde düşmanı, ardında hükümdarı olmayan ölüm savaşçılarıdır.

SUN TZU

4. Tak t i k d eğ iş i k l i k le r i n avan ta j la r ın ı ta m o la ra k an layan komu ta n b i r l i k le r in i nasıl y ö n e t e c e ğ i n i iyi bi l ir.

5. Bunlar ı a n l a y am a y a n ko m u t a n ise, i çe r i s i nde b u l u n d u ğ u ü lkenin koşul lar ını t a m o l a ra k bi lse bi le b i lg i s ini p ra t i k avan ta ja çev i rem ez .

6. Savaş S a n a t f n m Plan D e ğ iş t i rm e d e rs i n d e t e c r ü b e y e sahip o lmayan savaş öğ re nc i s i , Beş Avan ta ja sah ip olsa bi le, adamlar ın ı en iyi şek i ld e ku l la nama ya ca k t ı r .

180

YORUMLAR

J İ A L İ N : Bulunduğunuz arazinin konumunu çok iyi bilseniz bileaklınız yeterli esnekliğe sahip değilse arazi hakkındaki bilginiz size yardımcı olamayacağı gibi araziden zarar bile görebilirsiniz. Komutanlığın en önemli niteliklerinden biri koşullara uyum yeteneğidir.

Koşulların momentine göre değişmeyi başarabilirseniz, koşulların sağladığı avantajın niteliği değişmeyeceğinden zarar gören taraf siz değil, düşmanınız olacaktır. Bu nedenle asla belirgin b ir kalıba bağlı kalmayın. Bu prensibi tam olarak kavradığınızdan eminseniz, emrinizdekileri harekete geçirmeye başlayabilirsiniz.

Koşullara uymak için b ir kaç örnek vermek gerekirse:• düşmanın pusu kurmasına uygun yapıda olduğunu fark

ettiğiniz b ir yolda ilerlemekten vazgeçmek;• umutsuzluğa kapıldığından ölümüne savaşmaya hazır

olduğunu fark ettiğiniz zayıf b ir düşman birliğine saldırıdan vaz­geçmek;

• bol yiyeceğe, kuvvetli silahlara, usta komutanlara, sadıkİdarecilere sahip olduğunu fark ettiğiniz b ir kenti kuşatmaktan vazgeçmek;

• mücadele edildiğinde büyük kayıplar vererek elegeçirilebilecek b ir arazi parçası için, elde edildikten sonramuhafaza edilebilmesinin zorluğunu ve gereksizliğini anladığı­nızda savaşmaktan vazgeçmek;

• normal koşullarda uyulması gereken sivil hükümet em ir­lerine bu emirlerin sonunda avantaj sağlamaktan çok zarargetireceğini anladığınızda itaat etmemek; söylenebilir.

Bu tür kararların önceden verilmesi mümkün değildir; olaylarla karşılaşıldığında değerlendirmenin yapılması ve. kararıno anda verilmesi zorunludur.

Her türlü kısa yola sapmak, her türlü zayıf kenti kuşatmaya kalkmak, alınabilecek her türlü araziye göz dikmek, her türlü orduya komuta etmeye kalkmak yalnızca açgözlülüktür. Bu bakımdan açgözlü iken aynı zamanda koşullara uyum konusunda yetenekli olmadığınızda, yalnızca emrinizdekileri gerektiği yönde harekete geçirememekle kalmayacak, ordunuzu yok edecek, askerlerinizi tüketeceksiniz.

İRİ

SUN TZU

7. Akıl l ı l ider in p lan la r ınd a avan ta j ve dezavan ta j bek le n t i l e r i bi r po ta da e r i yece k t i r .

8. Bu sa yede avan ta j bek l en t i l e r im i z zo run lu o la rak d e ğ i ş t i ğ ­inde, ana plana d ö n ü p ama c ım ıza u laşabi l i r i z.

9. Öte y a n dan , zo r l uk la r ın o r t as ınd a bi le karşımıza ç ıkmas ı o lası bi r avantaj ı ya k a la m a y a ; kendim iz i f e l a k e t l e r d e n k o ­ruma ya hazır o lmal ıyız.

10. Düşman ko mu ta n la r ı n ı , başlar ına çeşi t l i d e r t le r y a r a t a ­rak, sü rek l i m eşg u l et; caz ip ye m le r i n peşine boşun a d ü ­ş ü r t e r e k zor la, sayı lar ını azalt .

YORUMLAR

HO YANXI: Fayda ve zarar tümüyle birbirine bağlıdır; bu nedenle bilge komutan her iki faktörü de ayrı ayrı değerlendirir.

ZHANG YU: Düşmanı zor duruma sokarak teslim olmaya zorla. Başka bir strateji de düşman saflarına nifak sokarak düşmanı yormak ve çalışmasına engel olmaktır.

DU MU: Düşmanı sürekli rahatsız ederek dinlenme fırsatı ta­nıma. Ancak, buna kalkmadan önce mutlaka yerine getirmen ge­reken asıl görevin güçlü bir ordu, zengin bir ülke, uyumlu bir top­lum ve düzenli b ir yaşam düzeyi kurmaktır.

SUN TZU

1 1 . Savaş Sanatı bize dü şm an ın üzer imize g e l m e m e s i n i , um m a k ta n s a d üşm an ı ka rş ı lamaya hazır l ıkl ı o lmamız ı , düşmanın bize sa l d ı rm ama sın ı d i le m e k t e n s e bizim poz isyonla r ımızın dü şm an ın saldır ısını i m kân s ız la ş t ı r ­masını öğre t i r .

I 8 2

YORUMLAR

HO YANXI: Güvenlik içinde iken tehlikeyi unutmaz, düzen iç in­deyken karışık günleri aklından çıkarmaz, tehlike ve karışıklığı daha odaya çıkmadan fark etmeyi başararak, engel olmayı bece­rebilirsen sen gerçekten en iyisin.

SUN TZU

12. Bir k o m u t a n ın y a p a c a ğ ı beş hata f e l a k e t ge t i re b i l i r .(a) D ikk a ts iz c esa re t , yo k o l ma ya g ö tü r ü r .(b) Korkak l ı k , d ü ş m a n a esi r d ü ş m e y e g ö tü r ü r .(c) Ace lec i l i k , h a k a re t le r l e kışkı r t ı l ab i l i r .(d) Şe re f D ü ş k ü n lü ğ ü , u ta n m a ya gö tü r ü r .( e ) A d a m la r ı n a aşır ı d ü şkü n lü k , end iş e ve t e r e d d ü d e

g ö t ü r ü r

YORUMLAR

ÇAO ÇAO: Cesur ama düşüncesiz olanlar ölümüne savaşmayagiriştiklerinde başarısız olmaya mahkumdur. Bu tür komutanlar her türlü pusuya kolay düşerler.

MENG SHI: Zayıf ve güçsüz komutanın aklı sağ salim geri dön­mektedir. Komutanın kalbi savaş alanında olmadığında emrin­deki askerin de şevki kalmaz. Ordudaki subaylar da birlikler de tereddüde kapılır. Böyle bir ordunun sonu esaret ya da yok o l­maktır.

ÇAO ÇAO: Çabuk öfkeye kapılan insanları hakaret ederek, şeref düşkünlerini ise iftira ya da şerefsizlikle kızdırarak üzerinize gel­meye zorlayabilirsiniz.

Ayrıca, düşmanın korumak için önem verdiği yerlere yapa­cak saldırılar da düşman acele ile bu noktalara koşmak zorunda kalacağından düşmanın düzenini bozacak; düşman gücünü yiti­recektir.

183

SUN TZU

13. Bu beş hata bir kom ut an ın , savaş a lan ında i ş leyeb i leceğ i beş savaş günahıdı r .

14. Bir o rdu y e n i ld i ğ in d e , l ideri ka t l e d i ld i ğ in d e neden m u t ­laka bu beş günah ta d ı r . Bunlar ı ön e m s e y i n

YORUMLAR

CHEN HAO: Başarılı komutanlar başka türlüdür: Ne ölüme ko­şarlar ne de yaşamak İçin beklenti içinde olurlar. Olaylara göre kendilerini değiştirir, öfkeye kapılmaz, kendilerini hiç b ir zaman hakaret edilmiş hissetmezler. Fırsatını bulduklarında kaplana benzerler, aksi taktirde kapıları kapalıdır Harekete geçmeleri ya da savunmada kalmaları tümüyle strateji gereğidir, asla memnun olmaz, asla öfkelenmezler.

18 4

Bölüm IX

ORDUNUN İLERLEMESİ

SUN TZU

1. Şimdi mese lemiz o rd u n u n kam p kurm as ında . Gözünüz düşm a n i şa re t le r ind e o lsun. Dağlar ı ç a b u k ge ç i p vad i le re yakın ye r le r i te rc ih edin

YORUMLAR

Ll QUAN: Dağlık yerlerde dar geçitleri güvence altına alıp, vadi­lerde su ve çayıdardan yararlanın.

ÇAO ÇAO: Bu, konu ilerlemek için en avantajlı yolun seçilmesiile ilgilidir.

SUN TZU

2. DAĞ SAVAŞI: Kampı y ü k s e k nok ta la rd a güneş i karşınıza a l a ra k kurun. Savaşmak için t e p e l e r e t ı rm anm ayı n .

YORUMLAR

DU MU: Eski savaşçılar,"savaş yokuş yukarı değil yokuş aşağıyapılır, "derler.

SUN TZU

3. NEHİR SAVAŞI: Ordunuz nehr i g e ç t i ğ i n d e o la b i l d iğ in ce kısa z a m anda neh i rden uzaklasın.

4. i l e r l e m e k t e olan dü şm an nehi r geç i yo rsa , nehr in o r t a ­s ında karş ı lamak üzere sa l d ı rmay ın . En iyi an düşman ın yar ısının geç t i ğ i yar ısının hala su i ç inde o lduğu andır .

18 5

YORUMLAR

ÇAO ÇAO ve Ll QUAN: Düşmanı nehir geçmeye zorla.

SUN TZU

5. Saldırı hususunda ne kadar sabırsız o lursanız olun, sakın nehri g e ç m e k üzere nehi r kenar ında d u rm a k ta olan d ü ş m a n a sa ld ı rmay ın.

6. Uzun mesa fe l i s i lahlarınızı gü neşe bakar şek i lde d ü ş ­ma nd an y ü k s e k a ra z i ye y e r l e ş t i r i n . D üş m ana nehi r yu ka r ı sa ld ı rmay ın.

YORUMLAR

J İA LİN: Nehirde savaş sırasında sel baskını altında kalmaolasılığının yanı sıra düşman' nehire zehir de atabilir. Yine de nehirde savaşmaya zorunlu kaldığınızda nehir yukarı savaş­maktan uzak kalın ki b ir yandan düşmanla diğer yandan nehir sularıyla savaşmak zorunda kalmayın.

DU MU: Bunun dışında nehirde bulunduğunuz sırada elinizdekibotları akıntı altında bırakmayın. Düşman akıntıyı ardına alarak üzerinize saldırabilir.

SUN TZU

7. BATAKLIK SAVAŞI: Batakl ıkları geçerk en amacınız enkısa zama nda ba takl ık tan ç ıkmak olsun.

8. Batakl ık ta s avaş m ak zor unda kal ırsanız, unu tmay ın ki e l in izde su ve o tunuz vardı r . Arkanızı ağa ç l a r a ve r ip savaşın.

186

YORUMLAR

WANG XI: Düşmanla böyle bir durumda karşılaşmanız halinde bile yapmanız geren şey, bulunduğunuz konumdan en iyi şekilde yararlanmak olmalıdır. Sırtınızı mutlaka güvende tutmalısınız.

SUN TZU

9. DÜZ ALAN SAVAŞI : Düz a la n da sağınızı ve ardınızı t e p e ­lere ve r ip , d ü ş m a n ı ö n ü n ü z e al ın.

YORUMLAR

DU MU: Savaşçı İmparator Taigong'un şu sözlerini asla akıldan çıkarmayın. "Bir ordu her zaman nehir ya da bataklığı soluna, te­peleri ise sağına almalıdır."

M El YAOCHEN: Saı/aş için daima savaş araçlarınızın rahat ha­reket edebileceği düzlükteki arazileri seçin. Dağları ya da yüksek tepeleri sağ ardınıza aldığınızda moment sizden yanadır. Bu du­rum özellikle tepe aşağı saldırıda savaşçılar için avantaj yaratır.

SUN TZU

1 0. Bu savaş b i lg i l er i Sarı i m p a r a t o r ' u n pek çok düşm anı n ı y e n m e k t e ku l landığ ı s t r a te j in i n te m e l b i lg i l er id i r .

YORUMLAR

ZHANG YU: Sarı İmparatordan burada söz edilmesinin nedenisavaş sanatı kavramının kendisinin döneminde başlamış olması­dır.

SUN TZU

1 1 . Tüm o rd u la r y ü k s e k ye r l e r i a l ç a k ze m in le r e , aydınl ık a lan lar ı ka ran l ı k y e r l e r e te r c ih eder le r .

187

YORUMLAR

MEI YAOCHEN: Yüksek yerler İnsanlar için ferahlık sağlarkenalçak yerler rutubetli yapısından dolayı hastalık taşır. Bu nedenle yükseklerdeki birlikler moment gücünü ardlarına alır, alçak yer- dekiler ise zorluklar içinde boğuşur.

WANG XI: Karanlık ve rutubetli yerlerde uzun süre kalan insanda depresyon ve hastalıklar baş gösterir.

SUN TZU

12. A s k e r l e r i n i z e özen gös te r i yo r , kam p yer le r i n i kuru a r a ­z ide kuruyorsan ız , asker le r in i z i sa lg ın has ta l ı k la rdan k o r u m u ş o lu rsunuz .Sağl ı k l ı bir o rdu z a fe re daha yak ınd ı r

YORUMLAR

MEI YAOCHEN: Bu gerçekleri iyi bilenler moment gücü nedeni ile zaferden emin olabilirler.

SUN TZU

13. Bir te p ey e ya da nehi r ya maçına g e l d iğ i n iz d e eğ im i sağ ardınıza, güneş i karşınıza a l a ra k ye r l eş in . Böy lec e hem ask e r l e r in i z i ko ru m uş hem de poz is y o nu n u z u n doğa l av a n ta j la r ın d a n m a k s i m u m fa y d a l a n m ı ş olacaksınız.

YORUMLAR

ZHANG YU: Askeri operasyonlarda en büyük avantaj arazinin konumundan doğar.

SUN TZU

14. T e p e le r e s a ğ a n a k y a ğ m u r la r in d iğ in d e g e ç m e y i t a s a r ­ladığınız nehi r kabarmış , k ö p ü r m ü ş o labi l i r . Bu d u r u m ­da en iyisi bek le mek t i r .

188

YORUMLAR

ÇAO ÇAO: Beklemekteki amaç nehiri geçerken sel baskını a l­tında kalmamaktır.

SUN TZU

15. Dik uçuru mla r ı n , sel yama ç l a r ı n ın , de r in çu kur la r ı n , s a k ­lı vad i ler in , sık çal ı l ık lar ın, ba tak l ı k la r ın büyük yarık lar ın bu lu nd uğu b ö l g e l e r d e n o l a b i l d iğ i n c e ç a b u k çıkın, böyle ye r l e rd e n zo rd a ka lm ad ıkç a uzakta kal ın.

1 6 . Siz b u t ü r y e r l e r d e n uzak ta ka lmaya d ik k a t e d e rk e n , d ü ş ­manı bura la ra s ü r ü k l e m e y e ; d ü ş m a n a saldı r ı ya g e ç t i ğ i ­mizde de düş m a n ı n a rd ında bu tü r a lan la r ın o lmas ına özen g ö s te r in .

YORUMLAR

ÇAO ÇOA: Askeri operasyonlarda bu tür arazilerden uzaktakalmaya özen gösterirken yapacağınız manevralarla düşmanın ardını bu tür araziye verdirmeye çalışın ki şans düşmandan yana değil, sizden yana olsun.

SUN TZU

17. Kampınızın ç e v r e s i n d e tep e le r , y ü k s e k o t la r la ö r tü lü gö let ler , kamış tar la la r ı , ya da çal ı l ık lar la kapl ı ko ru l uk la r va rsa bu a lanlar ı adamakı l l ı kon t ro l edin.Bu tü r a lanlar , pusu k u rm ak i s teyen d ü ş m a n ba sk ı n c ı ­larının ve casus la r ın ın en çok te r c ih e t t i k le r i ye r le rd i r .

YORUMLAR

ZHANG YU: Bu tür arazilere girildiğinde mutlaka durup çevrenizi baştan aşağı arayın. Unutmayın ki bu tür yerler pusu kurmak için ya da düşman casuslarının aranıza sızması, neler konuştuğu­nuzu, verdiğiniz komutları dinlemesi için ideal yerlerdir.

I89

SUN TZU

18. Düşman size yak ın la şm as ın a r ağm en hala sakin ise b u l u nd u ğ u poz isyonun doğa l g ü c ü n e inanıyor dem ek t i r .

19. Düşman sakin d u r m a k la b i r l i k te sizi k ışkı r t ıyorsa, sizin üzer ine ge lmen iz i i s t i yor d em ekt i r .

20. Düşmanın kamp ye r i ne ulaşım kolay gözü kü yo rs a , m u t ­laka size bir yem g ö s te r i y o r du r .

YORUMLAR

DU MU: Düşman doğal olarak güvenli b ir pozisyonda bulunmak-tansa üssünü başka b ir yere taşımaktaysa, bunun tek anlamıvardır: Orada kendisine b ir avantaj görmüştür.

SUN TZU

2 1 . O rm a n d a k i ağ a ç la r a ras ın dak i bir h a r e k e t le n m e d ü ş ­manın i le r led iğ in in s im ges i d i r . Sık o t l ak l a rd a g ö z ü k e c e k p e r d e l e m e l e r düşm an ın sizi ş ü p h e l e n d i r m e y e çal ışt ığı an lamındad ı r .

YORUMLAR

DU YU: Çalılar arasında perdeleme yapan düşmanın amacı sizituzak kurulduğuna inandırmaktır.

SUN TZU

22. An iden yük se l en kuş lar bir pusunun bel i r t is idi r .Ürk m üş hayvanlar ani bir baskının haberc is id i r .

23. Ufukta g ö z ü k e c e k y ü k s e k toz bulu t lar ı savaş a r a b a l a r ı ­nın i l e r leme k te o l d u ğu n u gös te r i r . Toz bulut lar ı a l çak ama gen iş bir a lana dağ ı lmış ise p iy ade le r y a k l a ş m a k ­tadı r . Toz bulut lar ı ufak, u fak ve çeşi t l i yön l e re d a ğ ı l ­mak ta ise düşm an bi r l i k ler i a teş için odun t o p l a m a k t a ­dır. i leri ger i ha reke t eden küçük toz bulut lar ı da düşm an ın kamp y a p m a k t a o ld u ğ u n u bel i r t i r .

I90

M El YAOCHEN: Hafif birliklerin kampı da hafif tozlu olur.

SUN TZU

24. Sakin ses le ve r i l en kom u t la r , y o ğ u n l a ş a n hazır l ı k lar d ü ş m a n ı n saldı r ı ya g e ç e c e ğ i n i ; se r t k om u t la r , saldır ı g ö s t e r i l e r i ise dü şm an ın ger i ç e k i l e c e ğ i n i n i şa ret le r id i r .

YORUMLAR

ÇAO ÇAO: Düşman mütevazılık içinde sizinle görüşmeye geldi­ğinde mutlaka çevreye casuslar çıkarın. Düşmanın büyük b ir sü­ratle savaş hazırlığı yaptığını göreceksiniz.

ZHANG YU: Düşman elçileri sizinle sed konuşuyor, bidikleri iler­liyorsa, düşmanın amacı sizi korkutarak geri çekilmenizi sağla­maktır.

WANG XI: Düşmanın sesi yüksek, hareketi tehdit edici oldu­ğunda düşmanın geri çekileceği aklınıza gelmez.

SUN TZU

25. Haf i f savaş a ra balar ı öne ge l i r de yan la ra h ar eke t ederse , bu d ü ş m a n ı n savaş d ü ze n in e g e ç m e k t e o l d u ğ u n u n be l i r ­t i s id i r .

YORUMLAR

ÇAO ÇAO: Birlikler dizilmeye başladığında tek amaç var­dır: Savaş.

DU MU: Hafif savaş araçları savaş alanının sınırlarınıoluşturur.

J SUN TZU

26. Bel i rg in b i r a n l a ş m a ile b i r l i k te g e l m e y e n barış öner i l e r i tu z a k bel i r t is id i r .

YORUMLAR

191

YORUMLAR

CHEN HAO: İki ülke birbirine saldırgan davranışlar içinde iken içlerinden birinin anlaşma imzalamaktan kaçınarak, barış ve dostluk yaklaşımı göstermesinin mutlaka b ir nedeni vardır. Bu durumda düşman ya b ir iç kargaşa ile karşılaşmış, bu sorunu ra­hatça çözebilmek için geçici olarak zaman kazanmaya çalış­maktadır ya da sizin gücünüzün kendisinden yüksek olduğunu anlamış ve o nedenle kendisine yeterli hazırlık yapma zamanı kazandırırken sizin dostluk nedeni ile gevşemenizi hedeflemek­tedir.

SUN TZU

27. Düşman b i r l i k ler i a ras ın da k o ş u ş tu r m a ar tar , as ke r l e r bölük, bölük to p l a n ı r la r s a kr i t i k an ge lm iş t i r .

YORUMLAR

JİA LİN: Düşman safları aniden harekete geçtiğinde mutlaka bir nedeni vardır. Akla ilk gelmesi gereken olasılık düşmana takvi­yelerin geldiği ve düşmanın üzerinize akına kalkacağıdır. Yapıla­cak en doğru iş derhal düşman saldırısına hazırlanmaktır.

SUN TZU

28. Bazı b i r l i k ler i l e r le rken bazı ları ger i çek i l i yo rsa , bu y e m ­dir.

YORUMLAR

DU MU: Düşman sizi üzerine çekmek amacı ile kendisinde kar­gaşa ve düzensizlik varmış numarası yapmaktadır.

SUN TZU

29. Asker l e r mız rak la r ına yas la n ıyo rsa , acıkmış la rdı r .

30. Su g e t i r m e y e g i den a s k e r l e r i n ilk işi su i ç m e k o lm uşsa , o rdu susuz kalmışt ı r .

YORUMLAR

ZHANG YU: Aç insanın enerijisi kalmaz, bunu en rahat silahla­rına yaslanmalarında görebiliriz. Orduda genellikle askşr hep b ir­likte yemek yediğinden eğer b ir asker açsa tüm ordu aç demektir.

WANG YU: Bu işaretlerin analizi ile düşmanın peşinde açlık ve susuzluğun dolaştığını görebilirsiniz.

SUN TZU

3 1 . Düşman ka za n a b i l e c e ğ i avanta j l ı bir poz i syo n g ö r d ü ğ ü halde ha re k e t e tm iy o r s a , a s k e r l e r t ü k e n m iş t i r .

YORUMLAR

ZHANG YU: Asker de subaylar da yorgun olduğunda savaşa zorlanamaz. Bu nedenle böyle b ir durumda başlarındaki komutan b ir avantaj görse bile askere saldırı emri vermekten kaçınır.

SUN TZU

32. Kuşlar ın k o n d u ğ u y e r l e r d e d ü ş m a n yo k tu r . Gece gü rü l tü y apa n düşm a n ı n s in i r le r i bozuk tu r .

YORUMLAR

Ll CUAN: Surlarında kuşlar gördüğünüz kale terk edilmiştir.

ÇAO ÇAO:Düşman askerleri gece vakti gürültü yapıyorsa düş­man komutanı ürkmüş demektir.

DU MU: İnsanlar sadece korktuklarında veya huzursuz oldukla­rında birbirlerine seslenerek cesaret bulmaya çalışırlar.

I93

CHEN HAO: Her on kişiden sadece biri bile cesur olduğunda di­ğer dokuz kişi her ne kadar korkak ve zayıf olurlarsa olsunlar kendilerini o b ir kişi sayesinde güvende hissedebilirler. Ben de ÇAO ÇAO'nun sözlerine katılıyorum. Geceleyin gürültü yapan askerin başındaki komutan korku içindedir.

SUN TZU

33. K a m p t a ka rg aşa varsa k o m u ta n ın o to r i t e s i zayıf t ı r . Bayrak la r , f l a m a l a r aşağı yukar ı h a re k e t ed iyo rsa a s k e r ­in i çine f i t n e dü ş m ü ş t ü r . Subay la r kızgın ise asker y o r ­gundu r .

YORUMLAR

Ll QU AN: Komutanın otoritesi kalmadığında ordu başıbozuktur.

ZHANG YU: işaret flamalarının kullanım amacı birlikleri düzen­lemektir. Flamalar düzensiz b ir şekilde sallandığında ordunun ka­rışıklık içinde bulunduğu anlaşılır.

JİA LİN: İnsanlar yorulduğunda kolay sinirlenirler.

SUN TZU

34. Dü şma n , at lar ını buğday la b e s l e m e y e , öküz ler in i kes ip y e m e y e başlarsa , y e m e k kazanlar ını a te şe koymuy or sa , çad ı r la r ına d ö n m e y e c e k l e r i n i , ö le ne kadar sav aş ma ya hazır o l duk la r ın ı anlamal ıyız .

YORUMLAR

MEI YAOCHEN: Düşman öküzlerini kesmeye başlamış, yemek kaplarını bırakıp, çadırlarına dönmemeye başlamışsa umutlarını iyice yitirdiklerini, zafer için ölümüne dövüşeceklerini anlamak ge­rekir.

SUN TZU

35. K üçük g r u p l a r hal inde f ıs 11 d aşan ya da a lçak ses le k o ­nuşan asker g rup lar ının o l uşmas ı as ker aras ında m u h a ­le fet in var l ığını gös te r i r .

194

YORUMLAR

M El YAOCHEN: Askerler arasında fısıldaşma askerin gerçekduygusunu odaya koyduğunu; askerlerin ağır ağır hareket etmesi ise görevlerin ihmal edilmekte olduğunu gösteren önemli mesaj­lardır.

WANG XI: Asker arasındaki fısıldaşma askerin ne hissettiğinin, görevlerin yapılmasındaki gevşeme de askerin komutanına olan inancının azaldığının simgesidir. Komutanına inancı kalmamış asker, komutan hakkında konuşmaya koyulur.

SUN TZU

36. Ç o k f a z l a ödül dü şm anı n kaynak la r ın ın tü k e n d i ğ in i , çok faz la ceza ise aşırı sıkınt ı koş u l la r ın ın var l ığ ını bel i r t i r .

YORUMLAR

DU MU: Komutanlar ellerindeki momentin gücü tükendiğinde as­keri şevke getirmek ve isyana kalkmalarını önlemek için sürekli ödüller vermeye başlarla. Asker yorulduğunda cezadan korkuyu unutur, bu durumda askeri korkutmak için komutanlar sürekli ceza vermeye başlarlar.

MEI YAO CHEN: Asker kendisine verilen emirleri yerine getire­meyecek kadar yorulduğunda komutanlar otoriteyi sürdürmek için ceza yağdırmaya başlarlar.

SUN TZU

37. Coşk u ile savaşa g i r iş ip, d ü ş m a n ı n g ü c ü n ü g ö r ü n c e k o r ­kuya k ap ı lm ak haber a l manın zaaf ını gös te r i r .

YORUMLAR

Ll QUAN: Olabilecekleri düşünmeksizin harekete geçtikten sonrakorkuya kapılmak akılsız cesarettir. Akılsız cesaretin sonu genel­likle kötü olur.

195

SUN TZU

38. Gelen e lç i l e r bize k o m p l im a n yap ıyor sa , dü şm a n a t e ş k e s i s temek te d i r .

YORUMLAR

DU YU: Düşman teslim olmaksızın barış ister şekilde sizeyaklaştığında amacı dinlenmek için zaman kazanmaktır.

WA NG XI: Bu durumda moment güçleri daha fazla dayanama­yacaktır.

SUN TZU

39. D üşma n bi r l ik ler i kızgınl ıkla i ler ler, karş ımıza d i k i l i r a m a . ç a t ı ş m a y a g i rm e y e ya da ger i d ö n m e y e ka lk maz sa bu d u ­rum d a son d e r e c e d e uyanık ve te d b i r l i o l ma mı z ge rek i r .

YORUMLAR

ÇAO ÇAO: Düşman kesinlikle sürpriz b ir saldırıya hazırlanıyor­dur

SUN TZU

4 0 . B i r l i k le r im iz in gü cü d ü ş m a n l a heme n , heme n eş i t ise d ü ş m a n ge ne l l i k le d o ğ r u d a n sa l d ı rmaz . Bu d u r u m d a y a p - mamız g e re k e n şey, gü ç l e r im iz i to p l a m a k , d üşm an ı y a k ­ından ta k i p e d e rk e n takv iye s a ğ l a m a y a ça l ı şmak t ı r .

YORUMLAR

CHEN HAO: Elimizdeki güç düşmanın gücünden daha üstün o l­madığında düşman üzerine ilerlemek o an için bize herhangi b ir avantaj sağlamayacak ise komşu ülkelerden yardım istemek- tense elimizdeki işçileri ordumuza katmak zafer için daha yararlı olacaktır

JİA LİN: Büyük bir gücün kendinden küçük bir birliğe saldırmasıo güce prestij sağlamaz. Prestij daha çok küçük bidiğin kendin­den üstün güce saldırısından doğar.

1 %

SUN TZU

41 . Düşmanı hor gö rü p , p lan lamay ı ihmal eden , d ü ş m a n a esi r d ü ş m e y e m a h k u m d ur .

YORUMLAR

DU MU: Önceden planlar yapıp hazırlanmaktansa cesaretine gü­venerek bulunduğu koşullara aldırmayıp, düşmanı hafife alan ta­rafın kaderi düşmana esir düşmektir.

SUN TZU

42. K o m u ta n ı n a güven d u y m a y a n a s k e r e ceza ve r i l d i ğ in d e aske r ko m u t a n ın a i taa tk a r o l m a y a c a k t ı r , i t aa ts i z aske r ise asla za fe r kazanamaz.Ko m u ta n ı n a inanan as k e re ceza u y g u l a n m a z s a aske r Ko m u ta n ı n a güven in i y i t i r e c e ğ i n d e n y ine başarısız olacakt ı r .

YORUMLAR

WANG XI: Askerin kafasında güven ve saygı duyguları en ba­şından itibaren kurulamamışsa, asker size bağlılık göstermeye­cektir.

ZHANG YU: Askerin güven ve saygısının kazanıldığı ve dolayı­sıyla asker ile komutan arasında bağlılığın kurulu olduğu ko­numlarda bile ceza uygulamaları gevşeyecek olursa asker mağ­rurlaşacak, normal görevini yapmaktan uzaklaşacaktır.

SUN TZU

43 . Bu neden le aske r i n k o m u t a n ın a inanmasını s a ğ l a m a k için ay ır ım g ö s t e r m e d e n b i r y a n d a n adi l dav ran ıp , d iğe r ya n d a n çe l i k gibi d i s ip l i n a l t ında tu tma l ıy ız . Bu za fe re g id en en kesin yo ldur .

I97

YORUMLAR

ÇAO ÇAO: insancıl davranmak kültür sanatından, disiplin iseadaletten doğar.

Ll QUAN: Kültür sanatı cömertlik ve ödül anlamına gelirken, sa­vaş sanatı disiplin ve cezaya dayanır.

M El YAO CHEN: Askere cö m e rt ve insancıl davran, disiplin ve sedlikle birleştir. Sertlikle cömertlik yanyana geldiğinde zafer ke­sindir.

SUN TZU

44. Eğ i t im d e askere , e m r e i taat a l ı şkanl ığ ı v e r i lm iş s e o rdu d is ip l i n l i d i r . Aksi ha lde d is ip l i n y o k t u r . Dis ipl i n za fe r i n anah tar ıdı r .

45. Şayet bir k o m u t a n hem a d a m l a r ı na g ü v e n d iğ i n i g ö s t e r i p , hem de e m i r l e r i n e kesin i taat i s t i yorsa, kazanç iki yön lü olur.

YORUMLAR

DU MU: Emre itaat askerliğin yaşam tarzıdır. Normal zamanlarda en başından itibaren cömedlik ve güvenilidik ile onur ve düzen bidikte mevcut olduğunda, daha sonraları asker düşmanla karşı­laştığında düşmana karşı da aynı düzen içinde, birbirine sonsuz güven ve anlayış ile karşı koyacaktır.

198

Bölüm X

ARAZİ FAKTÖRÜ

SUN TZU

1. Altı çeş i t arazi vardı r .(a) Düzgün arazi .(b) Karışık arazi .(c) i hmal ed i le cek arazi .(d) Dar geç i t le r .(e) Uçurumlu tep e le r .( t ) D üşm andan uzak pozisyonlar .

2. H e r i k i tara f ın da rahat l ı k la g i re b i le ce ğ i a raz i le re "Düzg ün Araz i " deni l i r .

3. Bu tü r araziye d ü ş m a n d a n önce ge lmeye ; a raz in in yüksek , güneşl i bö lge le r in i tu t m a y a özen gös te r i n . M a l zem el e r i n i z i d i kka t le koruyun . O zaman savaşa avanta j la başlarsınız.

4. Terk ed i lmes i kolay o lmak la bi r l i kte yen id en ele g e ç i r i l m e ­si zor olan araziye "Kar ış ık Arazi " denir.

5. Bu tü r bir a raz iden hazır l ıksız dü şm ana saldı r ıp, y e n e b i l ­i rsiniz. Ama, dü şm an sizi hazır lanmış, bek l i yo rsa ve d ü ş ­manı y e n e m e z s e n i z bu a raziye dönüşü nüz o lanaksız o l a ­cak; sizin için fe l a k e t l e r b i rb i r in i tak ip edecek t i r .

6. Arazinin konumu her iki ta ra f ın da ilk ad ımd a ele g e ç i re - m e y ece ğ i t ü r d e n s e bu tü r arazi le re " ihma l Ed i lecek Arazi " deni r .

7. Böyle bir araz ide , dü şm an bize cazip bir yem verse bile i l e r l em ek te nse ge r i l e ye r e k düşmanı üzer inize ge l me ye k ışk ı r tmak gerek i r . Düşman o rd usu nu n bir kısmı üzer imize ge ld iğ in de saldır ı avantaj ı b izde olacakt ı r .

19 0

8. Dar g e ç i t l e re ge l ince , i l k ele geç i r en s izsen iz ku v v e t l e r i ­nizi d i k ka t l e ye r l eş leşt i r ip, düşma nı n g e lm es i n i bekley in.

9. Düşman o rd u su sizin dar bir geç id i ele g e ç i rm e n i z e engel o l d u ğu n d a , dar ge ç id in d ü ş m a n c a k o n m u ş tarzını i n ce le ­yin. iyi k o ru n u y o rs a üzer ine g i tm ey in .

10. Uçurumlu t e p e l e r i ilk siz ele geç i rm i ş s e n iz , yü k s e k ve güneş l i nok ta la ra ye r l eş i p düşman ı bek ley in .

1 1 . Düşman s izden önce davran ıp y e r l e ş m i ş s e , üzer ine g i t ­meyin. Düşmanı ger i çek i l i yo r gibi y a p a r a k ye r i nden ç ıka rmay ı deney in .

12. Dü şman la a ran ızda o l dukça büyük bi r m esa fe varsa ve her ikinizin de güç le r i b i rb i r i ne yak ınsa savaşa g i r m e k kolay o l m a ya cağ ı gibi savaşın s o n u c u d a her zaman lehin ize o lmayab i l i r .

13. Bu altı p rens i p Arazi fa k t ö r ü n ü n ana p re ns ip le r id i r . S o ­ru mlu luk sah ib i bir komu tan bu p re ns i p le r i d i k ka t le in c e ­lemel idi r .

YORUMLAR

Ll QUAN: Bunlara arazi faktörleri denilmesinin nedeni bu arazi­leri bilmeyen ya da anlamayan komutanın savaşı kaybedeceği gerçeğindendir.

MEI YAOCHEN: Askerin kendisinden yararlandığı ve üzerinde zaferi kazandığı yer arazidir. Bu nedenle arazi faktörüne en büyük önem verilmelidir.

SUN TZU

14. O r dunun basına doğa l neden le r in d ış ında, daha çok komu ta n ın ha ta la r ından ka yn a k la n a ca k altı bela g e l e ­bil ir. Bunlar :

(a) Ger i çek i lme.(b) Baş kaldı rma.(c) Çöküş.

2 00

(d) Harap o lmak.(e) Kargaşa .( f ) Bozgun.

15. D iğer koşu l la r aynı ka lm ak la bi r l i kte şaye t bi r b i r l i ğ in karşısına kend i s in in on misl i bir düşman ç ıka rsa bu b i r l i ğin t e k ş a n s ı kalır. Ger i çe k i lm e.

1 6. As ker le r çok güç lü a n c a k sub ay la r ı zay ı f sa s onuç b a ş ­ka ld ı rmadı r . S uba y la r gü ç l ü as k e r za y ı f sa ,s o n u ç ç ö k ü ş ­tür.

17. Üst subay lar ın kızgınl ı kla a m i r l e r i n e baş kaldı r ıp, baş kom u ta n ın emr in i b e k l e m e d e n kendi baş lar ına d ü ş m a n ­

la savaşa ka lkma la r ın ın s o n u c u Harap O lmak ' t ı r .

18. Bir ko m u t a n zayıf , o t o r i t e s in i y i t i rm i ş , ve rd i ğ i em i r le r açık, bel i rg in o lmay ıp , sü re k l i değ i ş i y o rs a ; e m r in d e k i su b a y l a r da a s k e r l e r de bel i r l i g ö re v l e re sah ip değ i l ve üs tüne üs t lük o rd u ka tm a n la r ı düzens iz , rast gele k u ru lm uş ise bu d u r u m a te k ad ver i l eb i l i r . Kargaşa .

19. Bir ko m u t a n düşm a n ı n g e r ç e k g ü c ü n ü s e z e m e z de, kendi zayı f bi r b i r l i ğ in i k e n d i n d e n güç lü d ü ş m a n a s a l d ı r t ı r y a da s e ç m e b i r l i k ler in i güç lü d üş m anı karş ıs ında o r du n u n ön sa f la r ına y e r l e ş t i r m e y i i hmal ed ers e , bunun t e k s o n u ­cu olabi l i r . Bozgun .

YORUMLAR

ZHANG YU: Genel olarak, düşmanı yenmenin yolu askeri liderintek b ir fikir üzerinde kenetlenerek tüm birliklerin aynı amaç üze­rinde yardımlaşmasından geçer.

SUN TZU

20. So ru m lu lu k sah ib i her k o m u t a n ın yen i lg i y e d ü ş m e m e k için d i kk a t e t m es i g e r e k e n altı yol vardı r .

21 .Arazinin doğa l koşul la r ı bir asker in en öneml i m ü t t e f i ­kidir. A n c a k ,b u n u n yanı sıra, düşm an ın g ü c ü n ü sezme

201

y e t e n e ğ i , z a fe r e g i den güç l e r in k o n t r o lü , zo r luk lar ı , te h l i k e le r i , m e s a f e le r i g ö r m e k a pas i te s i bir komu ta n ın te s t so ru la r ıd ı r .

22. Bu hususlar ı bi l ip savaş s ı r as ında ku l lanan kom ut an savaşı kazanır . Bunlar ı b i lmeyen ya da ku l lan am ayan k o m u t a n k a y b e t m e y e m a h k u m d ur .

YORUMLAR

JİA LİN: Emrindeki askeri becerisine, cesaretine göre ayırmasını bilmeyen komutan kendi yenilgisini hazırlar.

CHEN HAO: Yenilgiye yol açan altı neden vardır. Birincisi açık b ir ceza ve ödül sisteminin eksikliği; İkincisi, rakamların değer­lendirilmesinde yanılgı; üçüncüsü, yetersiz eğitim; dördüncüsü, mantıksız aşırı heyecanlanma; beşincisi, kanun ve düzenin ye­tersizliği; sonuncusu ise güçlü ve sebatkar olanı seçmede yeter­sizliktir.

Z H A N G Y U : Bu hususlara dikkat etmeyen yenilecektir.Düşmanın içinde bulunduğu koşulları ve araziyi bilen komutan kazanacak, bilmeyen komutansa kaybedecektir.

SUN TZU

23. Savaşın s o n u c u n u n za fe r o lacağı kesinse , başınızdak i hü k ü m d a r i s te m e s e bi le savaşın. Ama, savaşın za fe r l e s o n u ç l a n m a y a c a ğ ı n ı gö rü yo rs an ı z , h ü k ü m d a r ya lva rsa bi le savaşm ay ın .

24. Düşmana karşı, savaşı kazan ınca k a v u şaca ğ ı şan, şe re f ve ş öh re t i d ü ş ü n m e d e n sava şan ; g e r e ğ i n d e üstün d ü ş m a n karş ıs ında ger i çek i lm es in i b i len, te k amac ı te k amac ı ü lkesin i k o ru m a k olan k o m u t a n l a r ü l k e le r i ­nin müc evhe r i d i r .

YORUMLAR

ZHANG YU: Hükümdarın emrinin tersine ilerleyen ya da çekilen komutanın amacı asla kişisel değildir. Komutan verdiği her em ir­de ülkesinin yararını ve emrindeki askerin yaşamını düşünen kişi­dir. Böyle yararlı hizmetkarlar ülkenin servetidir.

SUN TZU

25. Asker l e r i n i ze öz ç o c u k la r ı n ı z gibi bakın, sizi en der in va d i le re k a d a r t a k i p e d e c e k le r d i r . Onla ra y e t i ş k i n o ğ u l ­larınız gibi bak ın , yan ın ı zda ö lmey i her şe ye te r c ih edecek le rd i r .

YORUMLAR

Li QUAN: Askere doğru davrandığınızda askerin tüm gücü em ri­nizde olacaktır.

SUN TZU

26. Ancak , a s k e r i n i z e dü ş k ü n o l d u ğ u n u z halde o t o r i t e k u I - l an amıyo rsan ı z ; y u m u ş a k kalpl i o l d u ğ u n u z ha lde e m i r ­ler inizi d i n le t e m iy o r s a n ız , asker l e r i n i z a ra s ın d a kargaşa h ükü m s ü r ü y o r s a , a s k e r l e r i n i z y a ra m a z ç o c u k l a r a d ö n ­müş tür . Hiç bir işe ya ram az la r .

YORUMLAR

ÇAO ÇAO: Askere sadece ödül ya da sadece ceza uygulamak hiç b ir amaca hizmet etmez. Ceza ve ödül uygulaması birlikte uygulanmadığında asker şımarık b ir çocuk gibi ya her yaptığı için ödül bekleyecek ya da tümüyle mutsuz olacaktır Bu uygulama­dan yararlı b ir sonuç çıkmayacağı gibi vereceği zarar da büyük olabilir.

203

SUN TZU

27. Aske r le r im iz in savaşa hazır o l d u ğ u n u b i lm em iz e r a ğ ­men, düşm a n ı n savaşa hazır o lmad ığ ı n ın fa r k ın d a de ğ i l - i lsek, z a fe re g i den yo lun a nc ak yar ıs ınday ız deme kt i r .

28. Düşmanın savaşa hazır o lmadığın ı b i lmek le b i r l i k te k e n ­di a s k e r l e r i m iz i n savaşa henüz hazır o lmad ığ ı g e r çe ğ in i g ö r e m i y o r s a k z a fe r e g iden yo lun henüz yar ıs ındayız demekt i r .

29. Düşmanın savaşa hazır l ıkl ı o ld u ğ u n u , kendi aske r im i z in savaşa hazır o l d u ğ u n u b i lm em ize r a ğ m e n , üzer inde b u l ­d u ğ u m u z doğa l koşul la r ın s a v a ş m a y a uygun o lmadığın ı g ö r e m i y o r s a k z a f e r e g iden yo lun y ine yar ıs ınday ız d e ­mekt i r .

YORUMLAR

WANG XI: Kendinizi bilirken düşmanı bilm iyor ya da düşmanı b i­lirken kendinizi bilmiyorsanız her iki durumda da zaferden emin olamazsınız. Kendinizi de düşmanınızı da adamakıllı tanıdığı­nızda bile savaşa kendinizi hazır görüyorsanız yine de bulundu­ğunuz arazinin avantajlarını ya da dezavantajlarını değerlendir­meyi unutmamanız son derecede önemlidir.

SUN TZU

30. Deneyiml i asker , ha re ke te g e ç t i ğ i n d e asla şaşı rmaz, b i r l i ğ in i asla kaybe tmez .

31 . Sonuç o la rak Savaş S a n a t f n m ünlü bi r d e y i ş in d e n b a h ­s e d e l im : Düşmanı b i ld iğini z kadar kend in iz i de b i l i y o r ­sanız, za fe r ko n u s u n d a ş üphe n iz o lmas ın . Bunun y a n ı n ­da, Cenne t i bi l iyor, Dünyayı ta n ı yo rs an ız za fe r in i z kesin olacakt ı r .

2 04

YORUMLAR

DU MU: Harekete geçmeden zafer ya da yenilgiyi öngörebiliyor- sanız savaş sırasında karışıklığa düşmez elinizdeki güçleri bo­şuna yıpratmazsınız.

M El YAOCHEN: Düşmanın avantajları ile kendi avantajlarınızıgörebildiğiniz sürece tehlikede değilsiniz. Hava ve arazi faktörle­rini iyi bildiğinizde ise karşınıza geçilmez geçitler çıkmayacaktır

205

Bö lü m XI

ARAZİDE DOKUZ KONUM

SUN TZU

1. Savaş Sanat ı d o k u z t ip arazi tan ımla r .(a) Karışık Arazi(b) Yakın Arazi(c) iht i laf l ı Arazi(d) Açık Arazi( e ) A n a h t a r Arazi( f ) Ciddi Arazi(g) Zo r Arazi(h) Kuşat ı lmış Arazi( i ) Ümi ts i z Arazi

2. Savaş kendi ü l k e m iz d e yap ı l ı yo rs a bu arazi t ü r ü n e "K ar ış ık Arazi deni r .

YORUMLAR

ÇAO ÇAO: Asker toprağına bağlı ve b irlikler yurda yakınsa aske­rin dağılması çok kolay olur.

SUN TZU

3. D üşm an a raz is ine g i r m e m i z e rağm en henüz kendi s ı n ı r l a r ­ımızın ya k ı n ı n d a ys a k bu tü r araz iye "Yakın A ra z i " deni r .

YORUMLAR

ÇAO ÇAO: Bu tür arazide unutulmaması gereken şey askerlerin her an geri dönebileceği faktörüdür.

206

DU MU: Ne zaman ki b ir ordu ilerler ve düşman arazisine girerse gemileri yakıp geri dönüş olanağının kalmadığını askerine gös­termelidir.

SUN TZU

4. Sahip o l unma sı her iki ta r a fa da büyük ava n ta j sa ğ la yan araz iye iht i laf l ı Arazi d e n i r

YORUMLAR

ÇAOO ÇAO: Azınlığın çoğunluğa üstünlük sağlayabileceği ara­zilerde zayıf taraf güçlüyü dize getirebilir.

DU MU: Doğal engeller ile stratejik geçitler çatışmanın kaçınıl­maz olduğu yerlerdir.

SUN TZU

5. Her iki ta ra f ın da kol ay l ık la g i r ip çıka b i ld iğ i a ra z iy e Açık Arazi deni r .

YORUMLAR

ZHANG YU: Yolların kesiştiği ve geçişin durdurulmasının müm­kün olmadığı arazilere trafiği kolay arazi denilir.

SUN TZU

6. Üç kral l ığın a raz i le r i n in b i r le şm e n o k ta s ı nd a ye r alan a r a ­z i le re A n a h ta r Arazi deni r . Bu tü r a raz i le r e sah ip olan k r a l ­lık, i m p a r a t o r l u ğ u n da büyü k kısmına sah ip olur.

YORUMLAR

HO YANXI: Anahtar arazi çeşitli ana yolların birleştiği ve eline ilk geçiren tarafın ülkenin her tarafına ulaşımı kontrol altına alabile­

207

ceği arazilerdir. Bu tür arazileri ele geçiren taraf güvenliğe kavu­şurken, elinde tutamayan ise tehlikelerle başbaşa kalacaktır.

SUN TZU

7. Bir o rdu d ü ş m a n ü lkesin in bağrına g i rm iş o lmas ına kar ­şın, a rd ın da kuvvet l i dü şm a n kale le r i b u l u nm a k ta ise b u l u n d u ğ u arazi ko n u m u Ciddi Arazi o la rak adlandır ı l ı r .

YORUMLAR

ÇAO ÇAO: Bu tür arazilere geriye dönüşün zor olduğu arazi de­nilir.

SUN TZU

8. G e ç i l m es i zor olan dağ l ı k o rm an la r , çal ı l ık yama ç l a r , b a ­takl ıklar la kaplı arazi lere ZOR ARAZİ denir.

YORUMLAR

HO YANXI: Zor arazilerin zorluğu bu tür arazilerde siper kazıl­masının ya da engellerin inşasının zor olması nedeniyle sa­vunma yapmanın neredeyse imkansız olmasından gelir. Bu tür arazilere girildiğinde yapılacak en akıllıca iş mümkün olabildi­ğince kısa sürede çıkmaktır.

SUN TZU

9. Dar v a d i le r d e n g e ç i le r e k u laşı lab i len, i ç inden da ra c ı k keçi yo l lar ı ile ç ık ı labi len a ra z i le re kuşa t ı lmış Arazi deni r . Bu tü r a la n la rd a zayıf bi r b i r l ik koca bir o rd uy la başa çıkabi l i r .

YORUMLAR

M El YAOCHEN: Bu tür arazilerden geçebilmenin tek yolu çev­reye olağanüstü uyabilme yeteneğidir.

2 08

ZHANG YU: Girişi dar, ardı kapalı bu tür arazilerde b ir kişi bin askeri kolayca durdurabilir. Bu nedenle bu tür araziler tam pusu yerleridir.

SUN TZU

10. S adece g e c i k m e d e n s a v a ş m a m ız ha l inde i ç inden sağ ç ı k a b i l e c e ğ i m i z a raz iye Ümi ts i z Arazi den i r .

YORUMLAR

CHEN HAO: Ümitsiz arazide bulunan asker delik sandaldan yada yanan evden çıkamayan insana benzer.

MEI YAOCHEN: İlerlemek, gerilemek ya da yanlara yönelmekmümkün olmadığında savaşmaktan başka seçenek yoktur.

SUN TZU

1 1 . Karışık Araz ide savaşma. Yakın A raz id e du rm a, iht i laf l ı A raz id e sa ld ı rm a.

12. Açık A raz ide düşm a n ı n y o lu nu ka p a tm a . A nah ta r Araz ide m ü t t e f i k l e r i n l e i şb i r l iğ i yap.

13. Ciddi a ra z i de düş ma nı ya ğ m a l a . Zo r Araz ide yo l una d i k ­kat le d e v a m et.

14. Kuşat ı lmış Araz ide s t r a te j in i g ö z d e n geç i r . Ümi ts iz A r a z i ­de savaş.

YORUMLAR

Ll OU AN: Karışık arazide askerin firar olasılığı yüksektir.

MEI YAO CHEN: Yakın arazi ordunun henüz yeni girdiği arazi d i­limleridir. Ana vatan henüz yakın olduğundan asker sırtını du­vara yaslanmış hissetmez. Böyle olunca da asker savaşa kon­santre olamaz. Bu nedenle bu tür arazilerde ilerlerken büyük

209

kentlerden ve ana yollardan uzakta durarak hızla yol almak tav­siye edilir.

ÇAO ÇAO: ihtilaflı arazide düşmana saldırmak avantaj sağla­maz. Esas avantaj bu tür araziye düşmandan önce girmektedir.

WANG X I: Açık arazileri kapatmak doğru değildir. Yapılacak en doğru iş bu tür arazilerdeki yolların iaşe temini amacı ile kullanıl­masını sağlamaktır.

MEN G SHI: Anahtar arazide güvenliğin yolu müttefiklerle işbirli­ğine bağlıdır. M üttefik sahibi olmak güven getirirken, müttefik y i­tirmek tehlike yaratır.

ÇAO ÇAO: Ciddi arazide iaşenin yolu yağmadan geçer. Bu ko­nuda Li Quan'in notu ise," Düşman arazisinde ilerlerken halkı adaletsiz davranışlarla kendinize düşman etmekten kaçının. Han hanedanının kurucusu, Qin Hanedanı'nın ülkesini ele geçirdi­ğinde talan ya da yağma yapmayarak ülke halkının kalbini ka­zanmış.

Ll QUAN: Zor arazide siper kurmak imkansız olduğundan acele çıkmaya bak.

ÇAO ÇAO: Kuşatılmış arazide düşmana sürpriz taktikler hazırla.

CH EN HAO: Ümitsiz araziye düşen her asker ölümüne savaşa­caktır. Eski savaşçılar bu nedenle," Askeri ümitsiz araziye sürün ki yaşasınlar, "demiştir.

SUN TZU

15. Eskinin dene y im l i k o m u ta n la r ı , düşm an ın öncü l e r i ile a rdç ı lar ı a ras ınd ak i aheng i bozman ın ustalar ı o lm u ş la r d ı . Böy lece , o rdu kara r gah la r ın ın kend i le r i ne bağl ı b i r l i k le r le olan i şbi r l iğ ini bozmanın yanı sıra y e d e k güç l e r in zor d u ru m a düşen b i r l i k le r in im dadına y e t i ş m e s i n e enge l oluyor, kom u t a n la r ı n su bay l a r ı na v e rd iğ i k o m u t ­ların b i r l ik lere u laşmas ını da d u r d u r u y o r la r d ı .

2I0

16. Düşman kuvve t le r i bi r a raya g e l d iğ i n d e bi le a r a l a r ı nda düzens iz l i k ya ra t m a s ın ı b i l iyor la rd ı .

17. Kend i ler ine av an t a j sa ğ la yaca ğ ı n ı g ö r d ü k l e r i z a m a n i l e r l i ­yor lar , g ö r m e d i k l e r i n d e ha re ke ts iz bek l i y o r l a r d ı .

YORUMLAR

Ll QUAN: Eski komutanlar sürekli değişik taktikler uygulayarakdüşmanın aklını karıştırıyor, b ir oradan b ir buradan yaptıkları baskınlarla düşmanı korkutup, düzenini bozuyorlardı. Bu du­rumda düşman kendisini toparlayıp plan yapmak için zaman bu­lamıyordu.

SUN TZU

18. "D ü z g ü n bir şe k i ld e saldır ı için i l e r l e m e k t e olan kuvvet l i bir dü şm a n ka rş ıs ında ne ya p a rd ı n ız ? " d iye s o r u l d u ğ u n ­da " D ü ş m a n için ç o k öneml i o lan bir şey i e l ime g e ç i r ­meye çal ışır, s o n r a da dü şm an ın ama n d i le m e s i n i bek le r ­dim. " d i ye ce va p v e r i r l e rd i .

YORUMLAR

WANG XI: Kendinize avantajlı b ir pozisyon seçip yerleştiktensonra özel baskın timleriyle düşmanın iaşe yollarını kesin. Düş­man sizin planınıza uymak zorunda kalacaktır.

CHEN HAO: Düşman için çok önemli olan şeyden kastedilenyalnızca düşmanın dayanakları olmayıp düşman tarafından ö ­nemli bulunan her şeydir.

SUN TZU

1 9. Savaşta s ü ra t ana s i laht ı r . D üşmanın hazır o l ma dığ ı anı kol layın. B e k l e n m e d i k yo l la rd a n geç ip , ko ru n m a s ı ihmal ed i lm i ş n o k t a l a r d a n vurun .

21 I

YORUMLAR

CH EN H AO: Düşmanı hazırlıksız, tedbirsiz ve plansız yakalama­nın en önemli aracı sürattir. Tereddüt, düşmana çalışacaktır

SUN TZU

20. Düşman to p r a k la r ın ı işgal e t m e k t e olan bir o rd u n u n p re ns ip le r i şun la rd ı r : Dü şmanın iç ine ne kadar g i re rse n iz ask e r l e r in i z a r as ın dak i d a y an ış m a o kadar ar tar .Düşmanı a ske r l e r i n i z a ras ın dak i dayan ış m a yok eder .

YORUMLAR

DU MU: Düşman topraklarını işgalde kullanılacak ana doktrin, askerin düşman ülkesinin ne kadar derinine girerse savaşa o de­recede konsantre olacağı, tek düşünce etrafında toplanarak ölü­müne savaşacağı prensibine dayalıdır. Böyle b ir orduyu yenmek hemen hemen imkansızdır.

SUN TZU

21 .Zengin ü lke le re g i rd iğ in de , o rd u n u bes l e y eb i l e c e ğ in ak ın lar düzen le .

22. Adamlar ının d u r u m u n d a n emin ol. Ü c re t l e r i n d e n aşırı kes int i y a p m a . Ener j ini , g ü c ü n ü yo ğu n la ş t ı r . O rd unu sü rek l i h a re ke t hal inde tut , d e ğ i ş i k ha rek a t planlar ı g e l ­iştir.

YORUMLAR

WANG XI: Tüm enerjini birleştir, ekstra gücünü elinde tut, duru­munu gizle, planlarını sakla, düşmanca anlaşılmaz olup düşma­nın açığını gözle.

2I2

SUN TZU

23. Asker le r in i kaçışın o lanaks ız o ld uğu nok ta la ra sür ki, ö les iye savaşs ın lar . Ö lümle karşı karşıya olan bi r aske r in b e c e r e m e y e c e ğ i iş yok tu r . Ölüm teh l i kes i ile karşı karşı - şıya olan ask er l e r de su b a y la r da güç le r in i n z i r ves ine ç ı ­karlar.

24. Çıkış yol lar ı kapal ı , ka çm a o lanağı ka lmayan as k e r l e r ko rku d u yg u s u n u y i t i r i r l er . D i renme güç ler i so n su z l as ı n Hele, bir de yaba nc ı t o p r a k la r d a y s a , inatçı bir c ephe o lu ş tu ru r la r . Y ard ım ge lm es i de zor gö z ü k ü y o rs a , sıkı bir m ü c a d e l e ver i r l er .

YORUMLAR

ÇAO ÇAO: Çaresiz insanlar ölümden korkmazlar.

SUN TZU

25. Böyle bir d u r u m d a ask er le r i n i z emi r be k le m e y e bi le g ö r ­m eden kulak lar ı k i r iş te olur; ve rd i ğ in iz her e m i r an ında ye r i ne get i r i l i r ; sınırsız s a d a k a t gös te r i r l e r , her konuda so nsuz g ü v e n e b i l e c e ğ i n i z a s ke r l e re dönüşü r le r .

YORUMLAR

DU MU: ölüm tehlikesi ile karşı karşıya kalan savaşçılar ast de­meden üst demeden aynı amaç çevresinde toplanırlar. Bu du­rumda hiç bir uyarıya gerek kalmaksızın dikkatli ve uyanık olur, emirlere sadık kalırlar.

SUN TZU

26. Asker a ras ınd ak i batı l i t i kat lar ı , kehane t le r i du rdur . O zaman ö lü m d e n başka korku kalmaz.

27. Asker le r im iz paraya çok önem ve rm iy o r l a rs a bu zeng in o lm ak i s t e m e m e l e r i n d e n deği ld i r .

Öm ü r l e r i ço k uzun o l mu yo rs a , bu da kes in l i k le ö l m e k i s ­t e m e l e r i n d e n değ i ld i r .

28. A ske r l e r i n i z e savaş emr i v e rd iğ in iz de , i ç le r inde hüngür , hü n g ü r ağ la yan la r , zı rhlar ını g ö z y a ş l a r ı y l a y ı kay an la r ç ıkabi l i r . A n c a k savaşa g i r d ik le r i n d e her b i r is inin bi r k a h ­raman o la c a ğ ı n d a n şüph en iz o lmasın.

YORUMLAR

ÇAO ÇAO: Savaşçı savaşa girerken başka çare kalmamışsa,malını mülkünü bırakır. Savaşçının ağlaması ölümüne savaşaca­ğının göstergesidir

DU MU: Değerli mallara sahip asker malını bırakmak istemedi­ğinde ölümüne savaşacak ruhu yitirir. Bu da onun sonu olur.

WANG XI: Ağlamalarının tek nedeni heyecanlanmış olmalarıdır

SUN TZU

29. Usta savaş ta k t i s y e n i çıngı rakl ı y ı lana benzer. Kafas ına sa ld ı r ı r san , k u y r u ğ u n d a k i zeh i r le sa ldı r ı r ; k u y ru ğ u n a s a l ­dı r ı rsan, d iş l e r i n i geç i r i r ; göv des in e sa l d ı r ı r san , hem d i ş ­leri ile hem de kuyr uğ u ile saldırı r .

YORUMLAR

ZHANG YU: Usta'nın bu öğretisi savaş hattı metodunun temeli­dir. Sekiz Klasik Savaş Manevrası isimli el kitabında bu konu; "ordunun ardını ön, önünü ard yap ki ordunun aynı anda dört ba­şı sekiz kuyruğu olsun. Ordunun başı her yerde olduğunda düş­man ortadan saldırıya geçmişse ordun hem başı hem de kuyruğu ile ısıracaktır, "sözleriyle işlenmiştir.

SUN TZU

30. Bana, "B i r o rdu çıng ı rakl ı y ı lana be nze ye b i l i r m i? " diye s o r a c a k o lu rsan ız , cevab ım "Ev e t , " t i r.A ra l a r ında an l aş m az l ı k olan K o m u ta n Wu ile K o m u ta n

2 14

Y ueh ' i n asker le r i aynı t e k n e d e nehr i g e ç e r k e n bi r f ı r t ı n a ­ya y a k a l a na c a k o lu r la rsa , sol el in sağ ele ya rd ım ı gibi bir a raya ge le cek le rd i r .

YORUMLAR

MEI YAOCHEN: Bu gücü sağlayan faktör pozisyonun gücüdür.

SUN TZU

3 1 . Savaşta za fe r için, a t lar ımızın koşumlar ına , savaş a r a ç ­larımızın to p r a k t a k i i z ler ine güven ye te r l i deği ld i r .

YORUMLAR

DU MU: Saı/aş alanında atların koşumları sadece atları b ir çiz­gide tutmak amacıyla kullanılır. Savaş arabalarının tekerleklerinin gömülmesi sadece onların kımıldamamasını sağlayabilir. Ancak bunların hiçbiri askere güven verip, zaferi sağlayamaz. Güvenin ve zaferin yolu değişikliklere uyum sağlamaktan, askerleri ölüm­cül noktalara sürerek ölümüne savaşmalarını sağlamaktan, b ir­birlerine iki el gibi yardımcı olmalarını düzenlemekten geçer.

SUN TZU

32. Savaşta bir o rd unu n y ö n e t i m p rens ib i as ker için y ü ks e k bir ce s a re t seviyesi be l i r l e m e k ve her aske r in bu s e v i y e ­ye u laşmasını sağ la ma k t ı r .

33. Gü ç l ü l ük ile zayı f l ığın aynı anda nasıl en iyi kul lan ı lacağı s o r u s u n u n cevabı arazi poz is yon la r ı ndak i s e ç i m le r d e d i r .

YORUMLAR

CHEN HAO: Emirlerin açık ve kesin olduğu ordularda cesur as­ker kendi kendine ilerleyemez, korkak asker kendi başına geriye çekilemez. O zaman ordu tek birlik haline gelir.

ZHANG YU: Arazinin avantajlarından tam olarak yararlandığında elindeki asker zayıf da olsa kazanabilirsin.

2\5

SUN TZU

34. işinin ehl i k o m u t a n o rd us unu sanki bi r kişiyi y öne t i r gibi , e l inden t u t a r a k y ö n e te n komutandı r .

YORUMLAR

DU MU: Çaresizlik içindeki askerin yönetimdeki kolaylık, askerli­ğin mecazıdır.

SUN TZU

35. Çok ko n u şm a ya ra k , gizl i l iği güven a l t ına a lmak ; d imd ik durup , ada le t l i o l a ra k disip l in i s a ğ l a m a k komut an ın g ö r e ­vidir.

YORUMLAR

MEI YAOCHEN: Sessizlik içinde göze çarpmadan kaldığınız sü­rece düşmanınız gerçek durumunuzu anlayamayacaktır. Askeri­nize adaletle ve disiplinle davrandığınız sürece hiç bir düşman sizi rahatsız edemeyecektir.

ZHANG YU: Bilge komutanın emirleri sakin ve derinlerde gizli-' dır. Düşman asla sezemez. Yönetimi de adaletli ve disiplinlidir. Hiç b ir düşman böyle bir komutanı hafife alamaz.

SUN TZU

36. Subaylar ın ın, aske r l e r i n in kafasını g e r e k t iğ i n d e yanl ış rapor ve o lay lar la karışt ı r ıp, her şeyi so rgu la ma la r ın ı enge l le m es i n i de b i lmel id i r .

YORUMLAR

LUI QUAN: Bunun gerçek nedeni savaşın başında henüz planla­rın olgunlaşmamış olmasıdır. Komutanlar başlangıç stratejilerini emrindekilerle hazırlamaktansa sonuçtaki zaferin tadını birlikte çıkarmayı tercih eder.

216

DU MU ve ZHANG YU: Bu sözlerin öğretisi bizce askerin b ir şeybilmeden emirlere itaat etmesi gerektiğidir.

SUN TZU

37. Savaş düzen le r in i , p lanlar ını d e ğ i ş t i r e r e k , düşmanın ın kendi o rd us u hakk ında sağl ık l ı bi lgi e d i n m e s in i ön leme l i ; ye r in i değ i ş t i r i p , dolayl ı , karışık yo l lar ı te r c ih ed e re k d ü ş ­m andan esas amac ın ı sak lamay ı başarmal ıdı r .

YORUMLAR

ZHANG YU: Gerçek amacınızı kimse anlamadığında zafer kesin­dir. Beyaz Dağların ünlü bilgesinin dediği gibi, "askeri operasyon­larda aldatmacaların kullanılmasının gerçek nedeni, yalnızca düşmanı yanıltmak değildir. Kendi birliklerini de aldatarak körü körüne emrinde tutmak da yararlı b ir araçtır."

SUN TZU38. Ordu kom ut an ı , en kr i t ik anda, y ü k s e k bir ye re t ı rmanıp

a l t ında k i mer d iv en i a tmas ını b i lme l id i r . Elini g ö s t e r m e ­den o r d u s u n u düşm an içine başka tü r lü sü remez .

39. Gemi le r in i yakar , y i y ecek kazanlar ını kırar; o rd usu nu koyun sü rü sü gibi bir o ta ra fa , bir bu ta r a fa y ö n e l te re k y ö n ü n ü n an laş ı lmas ına o lan ak ya ra tm az .

YORUMLAR

ÇAO ÇAO: Komutanın bunu yapmaktaki amacı askerin fikir b irli­ğinde olmasını sağlamaktır.

Ll QUAN: Savaştan zaferle dönen ordu ardındaki gemileri veköprüleri yakarak aynı ülkü çevresinde toplanan ordudur. Asker, komutanın planını bilmediğinde tıpkı b ir koyun sürüsü gibi ko­mutanının peşinden gider

2 1 7

SUN TZU

40. Düşmanı kendi p lanına uygun bir nok taya süre rek , t e h l i ­keye dü şm es in i s a ğ l a m a k komutan ın en öneml i g ö r e v ­ler indend i r .

41 . Dokuz arazi t ü r ü n ü n her bi r ine göre a l ınacak ön lemler , saldı r ı ya veya s a v u n m a y a yöne l i k ta k t i k le r ile insan doğas ın ın ana kanunlar ını mut laka özen le çal ışmal ıdı r .

YORUMLAR

DU MU: Komutan gerileme ya da ilerlemenin avantajları ile de­zavantajlarından bahsettiğinde esas amacı, arazi faktörünün in ­san üzerindeki etkilerini kullanmaktır

SUN TZU

42. Düşman a raz is inde i l e r lerken gene l p rensip, ne kadar i leri g id i l i rse asker in o kadar dayan ışma g ö s t e r e c e ğ i prensib id i r . Sınır yak ın la r ında ise tam te r s in e kargaşa daha olasıdır .

43. Kendi ülkeni a r d ı nda bırakıp, komşu araz iye g i rd i ğ i nde , kr i t i k a raz ides in de m e k t i r . Dör t yö nde i let iş im kuru lab i l i - yo rsa , b i r leşen yol la r ın bu lu nduğu a n ah ta r a raz ides ind i r .

44. Bir ü l kenin i ç ler ine g i r d iğ in d e c iddi a raz ides in . Düşman a raz i s inde faz la i l e r l e m e d iğ in d e b u lu nd uğun arazi yakın arazidi r .

45. Düşmanın sağ la m kaleler i ge r i nde kalmış, ö nü nde ise dar ge ç i t l e r bu l u nm a k ta y s a bu araziye kuşat ı lmış arazi deni r . Çıkış olanağı yoks a bu a raziye Ümits iz Arazi deni r .

46. Bu duru m da, dağ ın ık a raz ide a dam la r ım a ama ç bir l iği aşı lar ım. Yakın a raz i de ise, tüm b i r l i k ler im in a rasında yakın te m a s o lmas ına bakarım.

218

47. iht i laf l ı araz ide , a r tç ı b i r l i k le r ime d i k k a t eder , h ız land ı r ı ­rım.

48. Açık araz ide , d i kk a t im i s a v u n m a m üzer inde y o ğ u n l a ş ­t ı r ı r ım. B i r leşen yo l lar ın b u l u n d u ğ u a n a h ta r a raz ide m ü t t e f i k l e r i m le i şb ir l iğ ini a ra r ım.

49. Ciddi a raz i de ma l zeme ikma l in i g ü v e n c e al t ına a lmaya çal ı şı rdım. Zo r a raz ide ise d i k k a t i m i o r d u m u du rmaks ız ın i l e r l e tm eye ve r i rd im .

50. Kuşat ı lmış a ra z ide o r d u m u n ger i ç e k i lm e yol lar ını k a p a ­t ı rd ım. Ümi ts i z a raz ide , a s k e r l e r i m e hayat lar ının k u r t u l ­masının ümi ts i z o l d u ğu n u s ö y le rd im .

51 . Bunun neden i , dü şm a n t a r a f ı n d a n kuşat ı ldığını , ya rd ım g e lm es i n in o lanaks ız o ld u ğ u n u bi len a s k e rd e o lağan ü s ­tü inatçı bir d i ren iş gücü , sını rsız bir savaşma is teğin in o r taya ç ıkacağ ın ı ; as k e r l e r i m in te h l i k e a l t ında her emr i ye r i ne g e t i r e c e ğ i n i b i lmemdi r .

YORUMLAR

DU Mü : Asker düşman tarafından kuşatılmadıkça düşmana dire­nerek zafere ulaşacak kararlığa sahip olamaz. Ancak çaresizliklekarşı karşıya kaldıklarında birlik beraberlik içinde savunmalarınıoluştururlar.

MENG SHI: Korku yollarında ilerleyen asker her emre itaat eder.

SUN TZU

52. D u ru m un u b i lmed iğ im iz komşu p re ns le r le işbi r l iğ i y a p a ­ma y ı z .Ö nceden uçurumla r ın ı , ba tak l ık lar ını , dağlar ını , o r ­manlar ını , tuzakla r ın ı b i lm e d iğ im iz to p r a k la r d a n bir o r d u ­yu g e ç i r m e k akıl işi deği ld i r . Yö rey i bi len k ı lavuzlardan ya ra r la n m a d ı k ç a , doğan ın sağlad ığ ı avantaj lar ı ku l la na ­mayız.

219

53. Savaşçı bir p rens aşa ğ ıd ak i dör t , beş p rens ib i göz ardı edemez.

54. Savaşçı bi r p rens gü ç l ü bir ü l keye sa ld ı rd ı ğ ın da g e n e ­ra l l i k tek i ustal ığını , d ü ş m a n kuv ve t le r in in b i r leş m es in i e n g e l l e m e k t e k i başar ısıy la gös te r i r . Kendis in i d ü ş m a n a o ld u ğ u n d a n güç lü g ö s t e r ip , düşm an ın olası m ü t t e f i k l e r ­ini karşısına ç ık m a k ta n caydır ır .

YORUMLAR

WANG XI: Düşmanın planını çözüp, anladığında arazi koşullarını kullanarak yapacağın manevralarla düşmanı çaresiz bırak. Bu durumda en güçlü ülkeler bile karşına çıkacak büyüklükte b ir o r­duyu kuramayacaktır.

ZHANG YU: Güçlü b ir ülkeye saldırı için yalnızca sahip olduğun güç ve zenginliğe güvenecek olursan, askerin verdiği kayba tepki göstererek arkanda sa f olmayacaktır. Aralarında anlaşmazlık ci­lan ülkelere güçlü b ir orduyu gösterdiğinde ise düşman liderleri senden ürkerek başka ülkelerle ittifak kurma cesaretini göstere­meyeceklerdir.

SUN TZU

55. D iğer ü lkeler le i şb i r l iğ i y a p m a k t a n ya da on la rd a n y a rd ı m i s t e m e k t e n se , kendi gizl i planlar ını u yg u la ya ra k d ü ş m a n ­larının başını d ö n d ü rü r , ko rk u tu r . Bunu başard ığ ınd a , dü şm a n ken t le r in i faz la z o r l a n m a d a n ele geç i r i r , d ü ş m a n kral l ık lar ını sona erdi r i r .

YORUMLAR

ZHANG YU: Müttefik ve yardımcılar için çaba göstermemen ha­linde izole edilip, yardımsız kalırsın. Ülkende yeterli otoriteyi ku­ramadığın taktirde halkın seni terkeder, ülken zayıflar. Kişisel ö f­keni kontrol edemeyip komşularını şiddetle tehdit ettiğinde ise as­lında kendi ülkeni yok edersin.

Bu konudaki başka b ir yorum ise düşmanın olan ülke hal­kını birleştiremeyip, askerini toplayamıyor, müttefikleriyle b ir ara­

ya gelemiyorsa bu durumda düşmanının temas yollarını kes, o to ­ritesini iyice yitirmesini sağla ki düşman kalelerini, ülkesini kendi arzun çerçevesinde elde edebileşin.

SUN TZU

56. A s k e r l e r i n e kural dışı ö d ü l l e r v e r , öncek i p lan la rın d ış ın ­da da emi r l e r buyur. Bunlar ı hakkıy la ya p t ı ğ ın d a , o r dun u t ıpkı te k kişi l ik bi r b i r i m m iş gibi y ö n e t t i ğ i n i g ö r e c e k s i n .

YORUMLAR

M El YAOCHEN: Önceden tespit edilmiş ödüllerin ötesinde veri­lebilecek ödüllerin yararını göz önünde tut. Düşmanın da aynı yönde kendi askerine verdiği sözleri takip et.

J İ A Lİ N : Bir şatoyu ya da ülkeyi ele geçirmek istediğinde ülkende uygulamadığın ceza veya ödüller koy. Her zamanki kuralların dı­şında hükümet kararları al, uygula.

SUN TZU

57. A sk er le r i ne planı değ i l , gö rev i söy le. So nucu , par laksa gös te r . Du rum sıkınt ı l ı ysa sakın bir şey s öy le m e.

YORUMLAR

MEI YAO CHEN: Askere stratejini anlatmaya kalkma, kendilerin­den sadece savaşmalarını iste. Onlara kazanacaklarını anlat. Başlarına gelebileceklerden asla söz etme.

WA NG XI: Gerçeğin sızması, stratejinin anlaşılmasına neden o ­lacaktır. Asker endişelendiğinde tereddüt edecek, korkuya kapıla­caktır

ZHAN G YU: İnsan psikolojisi korkudan uzaklaşıp, ödüle koş­maya müsaittir.

11

SUN TZU

58. Ordunu ö lüm teh l i k es in e , z o r l uk l a ra sür; za fe r l e d ö n e ­cekt i r .

59. insan doğas ı g e re ğ i zora d ü ş m e d i k ç e y e te n e k l e r i n i s o ­nuna kadar ku l lanmaz.

YORUMLAR

MEI YAOCHEN: Asker zorda kalmadıkça kendisini savaşa tam olarak konsantre etmez. Gerçek tehlike ve zorlukla karşılaştıkla­rında kazanmaları ya da kaybetmeleri tümüyle böyle zamanlarda ne yapabileceklerine bağlıdır.

SUN TZU

60. Savaşta za fe r , kendi ko n u m u n u d ü ş m a n h e d e f l e r i n e göre a y a r l a m a k l a gel i r .

61 . Düşman sa f la r ın ın a rd ına inat la s a rk m a k , s o n u n d a d ü ş ­man ko m u ta n ın ı ö l d ü rm e başarısını ge t i re c e k t i r .

62. Buna ince hesapla kaza nma k deni r.

YORUMLAR

DU MU: Düşmana saldırmayı arzuladığında düşman hatları ara­sında b ir açık göremiyorsan yapacağın iş kendi formunu düş­mandan gizleyip, izlerini yok etmektir. Düşmanı gizlice takip e ­derken, sürprizi baskınlar yapmaya da hazır olmalısın. Düşman senden oldukça güçlü olduğundan seni hor görüyorsa, kendini olduğundan daha da zayıf ve teslim olmaya hazır göster ki seni küçümseyerek ağırlaşsın. Gevşediği anı iyi takip e t ki tam rahata erip açık verdiğinde vurabilesin.

Düşman artık evine dönmeye hazırlanmaya başlamışsa yol ver geçsin. Dönüş yolunda peşinden takip edip zayıf anını kolla. Düşmanın yolu açık olduğu sürece savaş arzusu sönük ka­lacaktır. Bundan yararlan. Bu teknikler düşmanın davranışlarının doğurduğu taktiklerdir.

222

ZHANG YU: Başta kendini düşman hareketlerine göre adapte et. Sonra uygun zamanda komutanlarını imha et. Görev ustalığı diye buna derim.

SUN TZU

63. Kom uta y ı ele a ld ığ ında , c e p h e d e k i ön y o l la n kapat , resmi kayı t lar ı yo k et, e l ç i l e r in geç iş in i enge l le .

YORUMLAR

ZHANG YU: Bir kere üst düzey kararlar verilip askeri strateji be­lirlendiğinde sınırlar kapatılıp, resmi kayıtlar imha edilmelidir ki casuslar dışarı sızıp bilgi taşıma fırsatı bulamasın.

SUN TZU

64. Savaş k o n s e y i n d e karar l ı ol, d u r u m k o n t r o lü n ü el ine al.

YORUMLAR

MEI YAOÇHEN: Saı/aş konseyindeki planlamadaki sertlik vekararlılık ketumluk sağlayacaktır.

SUN TZU

65. Dü şmanın aç ık b ı rakt ığı kapıdan i çer i dal .

66. Düşmanın ku tsa l va r l ık la r ın ı ele g e ç i r e r e k düşm an ı zor la. Düşman b i r l i k le r in in i l e r leme z a m a n l a m a s ın ı ö ğ r e n m e n i n bir yo lu nu bul.

67. Güçler ini haz ı r la m ad an b i t i r i c i sa vaşa g i rm e.

68. Düşmanın açığını bu l un cay a k a d a r y e n i gel in gibi ç e k i n ­gen ol ; açığı bu l d uğ u n an y aba n tav şan ı gibi f ı r la.Düşman için a r t ı k ço k geçt i r .

223

Bölüm XII

ATEŞLE SALDIRI

SUN TZU

1. A teş l e saldı r ının beş yolu vardı r. B i r inc is i asker le r i kamp an ında yak makt ı r . İk incisi ma l zeme depo la r ın ı yakmak t ı r . Ü çüncüsü ma lze me taşıyan a raç lar ı ya km ak ; d ö rd ü n c ü s ü ise düşman ın s i lah, m ü h i m m a t depo la r ın ı yakmak t ı r . Beşinc i yol da dü şm an b i r l ik le r in in a ras ına a teş a tmak t ı r .

2. Saldı r ıya g e ç m e n i n en öneml i koşu lu a teş o lanak la r ına sa h ip o lmakt ı r . Gerek l i ma lz em e her an hazır tu tu lma l ıd ı r .

3. A teş le saldır ının mevs imi , yang ın baş l a tm an ın özel g ü n ­leri vardı r .

4. Uygun mevsim havanın kuru o ld u ğu ay lar o lup; özel g ü n ­ler rüzgar ın y ü ks e ld iğ i gün lerd i r .

5. A te ş l e saldır ı esnasında beş olası l ığa hazır o lunmal ıdı r .

6. (a) A teş dü şm an kampına y a k l aş t ığ ın da d ü ş m ana g e c i k ­m eden saldır.

7. (b) A te ş dü şm an a yak laşt ığ ı halde d ü ş m a n ask er l e r i hala sessiz ise, bekle. Saldı rma.

8. (c) A lev le r ye te r l i yü k s e k l iğ e u laşt ığ ında sa ld ı rm ak için ko şu l la r uygunsa saldır; yoksa , o l d u ğu n y e rd e kal.

Y O R U M L A R

DU MU: Genel olarak ateşin savaş aracı olarak kullanılmasındakiamaç düşman içinde karışıklık yaratarak kendine saldırı fırsatıyaratmaktır. Yoksa düşmanı ateşle yok etmek mümkün değildir.

Saldırı için en uygun an ateşin yükseldiği andır; yoksa ateşin düşman tarafından kontrol altına alındığı sırada saldırmak akıl işi değildir. Sun Tzu Hoca bizlere ateş kullanımında çabuk davran­mamızın gerektiğini öğretiyor

SUN TZU

9. (d) D ışarıdan a t eş le saldı r ı o l anaks ızsa , k am p ın i ç inde kend i k e nd in e ya ng ın ç ıkmas ını b e k l e m e . Uygun zama nı bek ley ip , saldır .

YORUMLAR

ZHANG YU: Düşman kampında yangın çıkarmak için beklemek zorunlu değildir. Yangın düşman kampının çevresinden de başla­tılabilir önemli olan uygun zamanda uygun saldırı fırsatının ya­ratılmasıdır.

SUN TZU

10. (e)Yangını baş l a t t ı ğ ın d a , rüzgar ın a rd ı n d a kal. Rüzgara karşı sa ld ı r m a .

YORUMLAR

MEI YAO CH EN: Ateşin momentine karşı saldırmak sonuç getir­mez. Düşmanın sonuna kadar savaşacağı kesindir.

SUN TZU

1 1 . Gü n d ü z ç ıkan rüz ga r uzun süre l id i r . Ge ce es in t i l e r i ise ç a b u k d iner.

YORUMLAR

MEI YAO CH EN: Gündüz başlayan rüzgar gece geldiğinde, gece başlayan rüzgar ise gündüz olduğunda duracaktır. Bunu sakın unutma.

225

SUN TZU

12. Her o r d u d a a te ş l e i lgi l i bu beş olası l ık çok iyi b i l i nme l i , y ı ldız lar ın hare ke t i i z lenme l i , a t eş le saldır ı özel gün le r i ta k i p ed i lme l id i r .

• YORUMLAR

ZHANG YU: Ateşi kullanarak düşmana saldırıyı bilmek yeterlideğildir. Aynı şekilde düşmanın ateşle saldırısına nasıl karşı ko­nacağını da bilmeye zorunluyuz. Yangın kullanımında hava ko­şullarını takip ederek hava koşullarının kullanımı prensibine sıkısıkıya bağlı kalmalıyız.

SUN TZU

1 3. Ateşi saldır ı aracı o la rak k u l la n m a k zeka bel i r t is id i r . Suyu saldır ı aracı o la rak ku l la nm ak ise güç gös te r g e s id i r .

14. Suyla d ü ş m a n du rd u ru la b i l i r , ama tü m o lanak la r ı e l i nden a l ınamaz.

YORUMLAR

ZHANG YU: Saldırıda ateş kullanımı zaferi getirir. Suyu düşman ordusunu bölmekte kullanabilirsiniz. Gücü bölünen düşman zayıf düşerken sizin birlikleriniz gücünü korumuş olacaktır.

SUN TZU

1 5. G i r i ş imc i l ik ruhunu ku l lanmaks ız ın d ü ş m a n a saldı r ıp, savaşı kazanm aya çal ışan k o m u t a n şanssız k o m u t a n d ı r Çünkü sonuç , zaman ve kaynak kay b ından öte değ i ld i r .

16. Bi lge ko m u t a n planlar ını ö n c e d e n hazır lar; usta k o m u t a n kaynaklar ını d eğ e r l e n d i r i r .

1 7. Avantaj g ö r m e d i k ç e h a re ke t e tm e ; ka zanacak bir şey o lm a d ık ç a o rdu la r ın ı ku l lanma; b u l u nd u ğ u n poz isyon kr i t i k o lm a d ık ç a savaşma.

2 2 6

YORUMLAR

ZHANG YU: Silahlar uğursuz araçlardır; savaş ise tehlikelerledoludur. Akıllı hükümdarlar savaşta yenilgiden olabildiğince ka­çınmalı bu nedenle de orduyu küçük amaçlarda kullanmamalıdır. Silah ancak başka çare kalmadığında kullanılmalıdır.

SUN TZU

18. Hiç bir h ü k ü m d a r ordu la r ını kendi ö fke s i için savaşa s ok m am a l ı , hiç bir ko m u ta n kendi hırsı için savaşa ka lk ­mamal ı .

1 9. Size bir avan ta j sa ğ la yaca ksa i ler ley in, yoksa yer in i zde kalın.

20. Zaman la ö fke mut lu luğa , s i n i r l e n m e m e m n u n i y e t e d ö n ü ­şebi l i r .

21 . Ancak, yo k ed i len bir kral l ık asla ye n i d e n kurulamaz; ö lü ler ca n la nam az.

22. Bu neden le, b i lge h ü k ü m d a r d i kka t l i , iyi ko m u ta n tedb i r l i olmal ıdır . Bir ülkeyi barış i ç inde y ö n e t m e n i n , o rduyu güç lü t u t m a n ı n yolu budur.

YORUMLAR

ÇAO ÇAO: Orduyu kendi amaçlarınız için kullanmayın.

WANG XI: Duygularınızda tutarsızlık size onur ve itimat kaybın­dan başka yarar getirmez.

ZHANG YU: Silah kullanımında dikkatli b ir hükümet ülkesini gü­venlik içinde yaşatabilir. Savaşı hafife almayan askeri liderin o r­dusu bütünlük içindedir

227

Bölüm XIIICASUSLUK VE İSTİHBARAT

SUN TZU

1 .Yü z bin aske r l i k bir o rduyu kurup, uzak savaşla ra g ö n d e r ­mek, halkın üzer ine büyük y ük bindi r i r , devlet in o l a n a k l a ­rını tüke t i r . Sade ce gün lü k h a rc am a la r yüz bin g ü m ü ş e kadar yükse leb i l i r . Ülke i çinde de, dışında da büyük kar ­gaşal ı k o lacak , tü k e n e n insanlar savaş yo l la r ında d ö k ü l e ­cekt i r . Yüz bin aske r i n en az dört , beşyüz bin ai le o ld u ğu d ü ş ü n ü l e c e k o lursa, e tk in in ne kadar gen iş bir a la nda o l ­duğu anlaşı labi l i r .

2. Düşman kuvvet ler , bir kaç gün i ç inde o lu şaca k bi r s onu ç için y ı l l arca karşı karşıya durab i l i r l e r .B u böy le yken , m a a ş ı ­nın, ödü l le r in in devamın ı d ü ş ü n e r e k düşmanın d u r u m u n u ö ğ r e n m e y i ihmal e t m e k insanl ık dışı davranışt ı r .

3. Bu şek i ld e davranan kişi l ider o lamaz, hükü md ar ı na y a r a r ­lı o l am ayac ağ ı gibi za fe re de u laşamaz.

4. Bi lge hük üm dar l a , iyi bir komu ta n ı n norma l a sk e r l e reo ran la kolayl ı kla savaş kazanıp, z a fe re u laşması İSTİHBARAT'a bağl ıdır . =

5. Bu i s t ih ba ra t ruh ça ğ ı rma k la g e l m e z .T e c rü b e ya da h e s a p ­lamayla da ü ret i l emez .

6. Düşmanın d u ru m u ancak başka insan la rdan ö ğ re n i le b i l i - nir.

7 -Beş tü r casus kul lanı l ır.(a ) Yö r e s e l casuslar .(b) iç casuslar .(c) De vş i rme Casuslar .

228

(d) Hü kümlü Casus lar .(e) Haya t ta Kalan Casus lar .

8. Bu beş tü r ca su su n heps i bir a ra da ku l la n ı ld ı ğ ı nda gizl i i s ­t i h b a r a t s i s te m i n i k imse ele g e ç i r e m e z . Buna, ip ler in Kutsal Kul lanımı deni l i r . Bu güç her h ü k ü m d a r ı n en k ıymet l i kaynağıdı r .

9. Y ö re s e l c a s u s l a r d a n an laş ı lan bir b ö l g e d e y a ş a y a n k i ş i ­l e rden haber a lma h izmet i a lmak t ı r .

10. iç casus d ü ş m a n subay la r ın ı n kul lanımıdı r .

1 1 . Devş irme casus la r , ele geç i r i l i p , d ü ş m a n a l e y h in e ku l la ­nı lan d ü ş m a n casus lar ıdı r .

12. Hükümlü ya da Ölü c a su s la r dü ş m a n ı y a n ı l t m a k amac ıy la çeş i t l i dav ran ış la ra yö n l e n d i r i l i p son ra da b iz im casus la r - ımızca d ü ş m a n a bi l i nçl i o l a ra k be l i r t i l en casus la rd ı r .

1 3. Yaşayan casus la r , düşm a n k a m p ın dan haber g e t i rm e y i başaran casus l a rd ı r .

YORUMLAR

ZHANG YU: İç casuslar düşman yönetiminin hor gördüğü ko­mutanlar ile düşman tarafından cezalandırılmış subayların akra­balarıdır.

DU MU: Düşman yönetiminde işini yitirmiş zeki yöneticilerinyanısıra, aşırılıkları nedeniyle cezalandırılmışlar, ve doğaları ge­reği açgözlü insanlar vardır. Bunların dışında hak ettiklerine inandıkları mevkilere getirilmemiş olanlarla ülkenin karşılaşacağı zorlukları kendi çıkarları için kullanmayı amaçlayanlar da buluna­bilir. Ayrıca yine yönetim içinde ikiyüzlülük ve aldatmayı huy edinmişler de vardır.

Bunların her birine gizlice, çeşitli rüşvet yöntemleri ile yak­laşılarak ülkenin gerçek durumunu öğrenmek, sizinle ilgili ha­zırlanan planlar hakkında bilgi almak mümkün olabileceği gibi yi-

ne bu tür insanları kullanarak düşman ülkesinde kargaşa ve ikilik yaratmak da olasıdır.

Ll QUAN: Düşmanın üzerinize gönderdiği casuslara cöm ert dav­ranarak kendi yanınıza çekin. Bu tür devşirme casuslar karşı ca­susluk ya da iki taraflı casuslukta kullanılır.

WANG XI: Devşirme casuslar ele geçirilen ve bize b ilg i verilmesi için teşvik edilen ya da düşmana yanıltıcı bilgi vermek amacıyla geri gönderilen düşman casuslarıdır. Hükümlü casuslar daha çok kendi üstlerince düşmana yanıltıcı bilgi iletmek üzere kullanılan casuslardır. Bu casusların sonu genellikle ölümdür; bu yüzden bu tür casuslara ölü casus da denilir.

DU YU: Yanıltıcı bilgi vererek düşman üzerine gönderdiğiniz ca­suslar düşman eline geçtiğinde düşman tüm hazırlıklarını bu ca­suslardan edindiği istihbarata dayanarak yapacaktır. Ancak ger­çek düşman tarafından anlaşıldığında bu casusların sonu ölüm ­dür.

DU MU: Yaşayan casuslar bilgiyi iki tarafa da taşıyan casuslar­dır. Yaşayan casusların seçilirken özellikle aptal görünümlü an­cak zeki, dış görünümlerinden anlaşılması imkansız cesarette, güçte olan savaşçılar seçilmelidir. Bu tür casusların karşı tarafça satın alınması imkansız olduğu gibi yine bu casuslar açlık, su­suzluk, onursuzluk gibi her türlü zorluğa aldırış bile etmezler.

SUN TZU

14. Ordu i ç inde en yaksn t a k i p t e t u t u l a c a k kişi l er casus la rd ı r . Başka hiç bir b i r im casu s la r kadar öd ü le layık deği ld i r . Y e r y ü z ü n d e k i başka hiç bi r me s le k c a s u s l u k kadar g iz l i ­l iğe sah ip değ i ld i r .

YORUMLAR

DU YU: Kendisine iyi davranılmayan casus dönekleşerek düş­man için çalışmaya, sizin hakkınızda b ilg i taşımaya başlayabilir. Bu nedenle casuslara zengin ödüller verin ki yaptıkları işe güve-

230

niniz olsun. Görevini gizlilikle yapmayan casus kesinlikle intihar etmektedir.

SUN TZU

15. Doğal üstün zekaya sah ip o l m a y a n hiç k imse ca su s o l a ­maz.

16. Casuslar iyi l ik ve d ü r ü s t lü k o lm a d a n yö n e t i l e m e z .

17. Casuslar ın rapor la r ın ı a n l a m a k ve d o ğ r u l u ğ u n d a n emin o l m ak için ince zeka sev iyes i ge rek i r .

18. Uyanık ol! Her iş için casus kul lan.

YORUMLAR

DU MU: Her meselenin çözümü önceden edinilen bilgiye dayalı -

SUN TZU

19. Bir casus zamanı g e l m e d e n bir haber i başkas ına v e r m i s ­se, hem casusu hem de haber i alan kişiyi öldür .

YORUMLAR

MEI YAOCHEN: Casusu öldürmenin nedeni bilgiyi sızdırması,haberi alanı öldürmenin nedeni ise konuşmasını engellemektir.

SUN TZU

20. A m aç ister bir o rd u yu vu rm ak , i ster bir şehr i z a p t e t m e k , i s te rse bir k işiye s u i k a s t d ü z e n le m e k o lsun, k o m u t a n l a r ­ın, k o m u t a n ya rd ım c ı la r ı n ın , kapı muhaf ız la r ın ın , n ö b e t ç i ­ler in i s im ler in i ö ğ r e n m e k özel ö n e m e sah ipt i r . Casus lar ımız ın amac ı bu b i lg i l e re sah ip o lmakt ı r .

YORUMLAR

DU MU: Düşmana saldırmadan önce düşmanın yetenekleri hak­kında bilgi almak son derecede önemlidir. O zaman, her bir düş­man için kapasitelerine uygun önlemler alınabilir.

SUN TZU

2 1. Düşmanın a ramıza gö n d e rd i ğ i casu s l a r te s p i t edi l ip, r ü ş ­ve t le kandır ı lmal ı , ele geç i r i l i p raha t ed e c e k le r i y e r l e rd e tu tu lma l ıd ı r . Böy lec e onları kendi sa f la r ımıza çek ip d e v ­ş i rme casus y a p a ra k kendi h i zm et im iz de kul lanabi l i r iz .

22. Devş i rme casus la r ın bize sağ l ayac ağ ı b i lg i l er sa ye s i nde mahal l i ve iç casus lar ı e lde edeb i l i r i z .

23. Yine yalnız onlar ın sayes inde Ölü casus la r ı ku l lanarak yanı l t ıcı b i lg i ler i d ü ş m an a u laşt ı rabi l i r iz .

24. Son o larak, y ine onlar ın say es in de Yaşayan casu s l a rd an bi lgi a labi l i r iz.

YORUMLAR

ZHANG YU: Devşirme casusların vereceği bilgilerle düşmanıniçindeki açgözlü ve sizin adınıza çalışabilecek görevlileri bulursu­nuz. Bu yöntemle ele geçirip çalıştıracağınız çift taraflı casusları düşmanı kandırma yollarını anlamakta kullanıp, düşman aldat­mak amacı ile ölü casuslar kullanın. Yine devşirme casusların ve­receği bilgi ışığında düşmanın gerçek durumunu anlayıp yaşayan casusları düşmana gönderin.

SUN TZU

25. Casus ku l lanmanın tek amacı d ü ş m a n hakk ında bi lgi t o p ­lamakt ı r . Bu bi lgi ise, ilk o larak De vş i rm e Casustan a l ı na ­bil ir. Bu neden le Devşi rme Casus el üs tü nde tu tu lma l ıd ı r .

232

26. Eski za m a n la rd a Yin hanedan ın ın y ü k s e l m e s i i m p a r a t o r Hsia ta r a f ı n d a n kon t ro l edi len I Chih ad ın dak i casus la g e r ç e k l e ş m i ş t i . Aynı şek i lde Chou Hanedanı da Yin 'e b a ğ l ı casus Lu Ya sa ye s i n de ta h ta ge ç m i ş t i .

YORUMLAR

DU MU: Düşmanın gerçek durumunu anlamak ve bu amaçlabaşka tür casusların da kullanımı devşirme casuslara, döneklere ya da çift taraflı casuslara bağlıdır. Bu nedenle bu casuslara çok iyi davranmak gerekir.

SUN TZU

27. Ordunun c a su s lu k kanadını en iyi ku l lanan h ü k ü m d a r bi lge hükümd ar , en iyi d e ğ e r l e n d i r e n k o m u t a n ise usta komu tan d ı r . Ca sus luk sonuç get i r i r . O rd unun hare ka t ta k i başarısı casus la r ın becer i s i ile orant ı l ıdı r .

YORUMLAR

DU MU: Düşmanın durumu bilinmedikçe bir ordunun operasyona kalkması başarı getirmez. Haber alma ise casus kullanılmadan yapılamaz.