SUBMUKÖZ SEPTUM REZEKSİYONUNDA RİNOMANOMETRİK DEGERLENDİRME

Tanju Gökçeer**, Turhan Şener***, Hamdi Yakut*, A.Hamdi Kepekçi**, Ahmet Şirin***

Özet: Burun tıkanıklığı şikayeti olan hastalardan anterior ve posterior rinoskopi, dekonjestansız ve dekoııjestanlı anterior rinomanometri ile septum cerrahisi adayları saptandı. Submuköz septum rezeksiyonu uygulanan 34 vakaya tekrar rinomanometri yapılarak naza! hava yolu direncindeki farklılıklar değerelend iri ld i. Anahtar Kelimeler: Havayolu direnci, Manometri, Naza! septum cerrahisi

Summary: The candidates of septum surgery were determined with the aid of anterior and posterior rhinoscopy, anterior rhinomanometry with and without the decongestant agents among the patients complaining of nasal obstruction. Thirty-four of the patients underwent the rhinomanometric evaluation postoperatively for intranasal airway resistance determinations. Key Words: Airway resistance, Manometry, nasal septum surgery

Giriş:

Rinomanometri septum cerrahisinde hasta seçimi ve ameliyat sonuçlarının

değerlendirilmesinde yardımcı bir metoddur(3). Rinoskopi ile nazal kavite anatomisi, rinoınanometri ile de nazal hava yolu açıklığı objektif olarak değerlendirilir. Her iki muayenenin birlikte uygulanmasıyla mükemmel bir senteze ve klinik tanıya varılır(l ).

Materyal ve Metod: Haziran 1994-Mayıs 1995 tarihleri arasında Haseki Hastanesi KBB polikliniğine burun tıkanıklığı sebebiyle başvuran 140 hastaya 0°, 30°, 90° 'lik rijid endoskoplarla ön ve arka rinoskopik muayene yapıldı. Sadece septum deviasyonuna bağlı burun tıkanıklığı olabilecek 77 vaka saptandı. Ancak önceden bunm cerrahisi geçirenler, rinoınanometrik değerler normal olmasına rağmen burun tıkanıklığı şikayeti

bulunanlar estetik beklentilerle müracaat edenler, cerrahi sonrası rinomanometrik değerlendirmeye gelmeyenler, cerrahi komplikasyon gelişenler (septal perforasyon vs) çalışmadan daha sonra çıkarıldı.

Hastalar önce oda ısısı ve nemine uyum sağlamak için (21 °-25°) 20 dakika dinlendirildi. Asetil salisilik asit, antihistaminik, oral kontraseptif gibi ilaçlarla kahve, çay gibi ölçümleri etkileyebilecek içecekleri kullanmamış olamlarına dikkat edildi. Oturur durumda NR8 gm intruments marka rinomanometri ile ard arda 5 solunum yaptırıldı. Nazal havayolu direncinin hesaplanmasında 150 Pascal transnazal basınç ve inspirasyon hava akımı oranları esas alınmıştır. İlk ölçümler sağ ve sol nazal nazal kavite için dekonjestansız yapıldı. Her iki nazal kaviteye % 0.1 Xylomethazoline hidroklorid sprey ikişer kez püskürtüldükten 1 O dakika sonra ölçümler tekrarlandı.

* SB Haseki Hastanesi KBB Kliniği Şef Muavini ** SB Haseki Hastanesi KBB Kliniği Başasistanı * * * SB Haseki Hastanesi KBB Kliniği Asistanı

791

Nazal direnci dekonjestan sonrası normal değerlere inmeyen vakalara submuköz septum rezeksiyonu uygulandı. Ortalama 3 ay sonra rinomanometrik muayene tekrarlandı. Nazal havayolu dirençlerinin karşılaştırılmasında eşli t testi kullanıldı.

Bulgular: 77 vakanın 50'sinde rinomanometride total nazal direnç 0,300 Pa/cm3/sn'den yüksek bulundu. 45 vakaya submuköz rezeksiyon cerrahisi uygulandı. 4 vakada komplikasyon geliştiğinden (septal perforasyon) 7 vaka ise takibe gelmediğinden çalışmadan çıkarıldı.

14'ü erkek, 20'si kadın, yaş aralığı 18-49 olan 34 vakadan 27'sinde iki taraflı,

7' sinde tek taraflı nazal direnç yüksekliği saptandı.

Postoperatuar 3. ayda anterior rinomanometri tekrarlandı.

Ameliyat öncesi sağ nazal inspirium direnci 1 ,3±0,67 Pa/cm3 /sn' den ameliyat sonrası 0,395±0,02 Pa/cm3/sn'ye, sol nasal inspirium direnci 1,2+0,77 Pa/cm3/sn'ye total nazal inspirium direnci 0,457±0,17 Pa/cm3/sn'den 0,190+0,02 Pa/cm3/sn'ye düşmüş olup azalmalar eşit t testiyle istatistiksel olarak anlamlı bulundu (p<O,O 1 ).

Tartışma:

Burun tıkanıklığı semptomları ile rinomanometri değerleri arasındaki ilişkiyi

göstermek amacıyla birçok metod kullanılmıştır. McCafferty ve Kem sağlıklı grubun tek taraflı nazal direnci ile hasta grubun tıkalı taraftaki nazal direnci arasında anlamlı fark bulmuşlardır (5).

Septal cerrahide müdahale edilen yapılar kemik ve kıkırdaklardır. Hasta seçiminde amaç iskelet stenozunu saptamaktır. İskelet deformitesini mukozal ödemden ayırt etmek için lokal dekonjestan tatbik edilir. Xylomethazoline hidroklorid'in topikal uygulanımıyla amaçlanan dekonjesyon fizik egzersizden daha etkili bulunmuştur ( 4).

Borre ve arkadaşları nazal direnci yüksek olan 36 hastada septoplasti öncesi ve sonrası rinomanometrik değerlendirme yapmışlardır. 27 vakada nazal açıklığın

arttığı, 26 vakada normal değerlere erişildiği saptanmıştır. X-Y açısında 45° 'yi kriter alarak bunun üstündeki değerleri nazal açıklık, altındaki değerleri yüksek nazal direnç olarak değerlendirmişlerdir(2). Viani ise inspirasyonda nnormal nazal kavite direncini 150 Pa basınç altında 0,392 Pa/cm3/sn olarak saptamıştır (6). Cerrahi adaylarında dekonjesyon sonrası nazal kavite dirençlerinin yüksek kaldığını saptadık. Total nazal dirençler normalin üst sınırı 0,300 Pa/cm3/sn'nin üstündeydi.

Postoperatuar 3. Ayda tekrarladığımız rinomanometri ile hem sağ ve sol nazal kavite dirençlerinde hem de total nazal dirençte istatistiksel olarak anlamlı azalmalar tesbit ettik.

792

Kaynaklar: 1. Bachınann W.: The present status ofrhinoınanoınetry. Rhinology 14:5-9, 1976. 2. Borre N., Sunden L.: Rhinoınanoınetry and septoplasty. The Joumal of

Laryngology and Otology. Vol.: XCVI No:l 1, Nov.1982. 3. Broıns P., Jonson B., Malın L.: Rhinoınanoınetry iV. A pre and postoperative

evaluation in functional septoplasty, Acta Otolaryngol 94: 523-529, 1982. 4. Jessen M., Malın L.: Use of pharmacologic decongestion in the generation of

rhinoınanoınetric norms for the nasal airway. Am J Otolaryngol 9: 336-340, 1988. 5. McCafferty TV., Kem EB.: Clinical evaluation of nasal obstruction. Arch

Otolaryngol 105: 542:-545, 1979. 6. Viani I et al.: nasal airflow in inspiration and expiration. J Laryngol Otol 104(6)

473-476, 1990.

793