Veliki prasak (Big bang)

Veliki prasak (Big bang)Stvaranje svemira

openito"Svemir"?Stvaranje svemiraodnosToka velike gustoeirenje -13,8 milijardi godinaTeko istraivati

Prvo pitanje bi zapravo tebalo biti to je to "Svemir" ? Kozmolozi podrazumijevaju da je Svemir sve od ega se sastoji, ono to je u njemu. Preteko i ne razumljivo bi bilo kada bismo Svemir gledali kao neke pojedinosti, svaki dio zasebno prouavali, stoga Svemir gledamo kao cjelinu. To moemo usporediti kao kada doktor nas pregledava, on nas ne zapaa kao atome koji nas grade ve kao jednu sloenu cjelinu. Veliki prasak se naziva dogaaj kada je stvoren svemir. To nije eksplozija to je dogaaj stvaranja prostora, vremena, materijalnih stvari i energije. Prije Velikog praska to je bila toka ogromne gustoe. Po istraivanjima vjerojatno se poelo iriti prije 13,7 milijardi godina, a iri se od onda pa sve do danas. Hoe li se iriti i dalje zavisi o masi svemira koja je nepredvidljiva. 2Prijanje teorijeTeorija stalnog stanjaKozmiko mikrovalno pozadinsko zraenjeDupplerov uinak; Hubbleov zakonEinstenova teorija relativnosti

Kako objasniti veliki prasak?

Teorije prije velikog praska nisu bile realne i nisu mogle biti dokazane i na kraju sve su ispale netone. Jedna od njih je teorija stalnog stanja. Po njoj se svemir stalno iri, a nove stvari usput nastaje u prazninama. Najbitnija saznanja koja dokazuju Veliki prasak su kozmiko mikrovalno pozadinsko zraenje i Hubbleov zakon3Najjai dokazArno Penzias i Robert Wilson, 1964. godineSvemirsko zraenjeTermalni spektar pozadinskog zraenjaRadio - teleskopiKozmiko mikrovalno pozadinsko zraenje

Vjerojatno najjai dokaz Velikog paska je kozmiko mikrovalno pozadinsko zraenje. Njega su otkrili 1964. godine Arno Penzias i Robert Wilson. To je zapravo svemirsko zraenje, nastalo je kada je svemir bio mlad i vru, zraenje se nije moglo daleko iriti, pa je prisutno jo i danas u cijelom svemiru. Termalni spektar pozadinskog zraenja je jak dokaz da je svemir nekad bio gust i vru. Moe se detektirati samo radio-teleskopima.SLIKA - Mapa pozadinskog zraenja 4Promjena frekvencije svjetlosti zbog gibanja izvora svjetlosti.Pribliava -> poveavaUdaljava -> smanjujeCrveni pomakVei pomak uzrokovan je veom brzinomSnimanjem spektara Hubble je otkrio udaljavnjeDopplerov uinak

Edwin Hubble (1888. 1953.)Svemir se iriUdaljenost galaksija vea Hubbleov zakonNazvan je po Edwinu Hubble koji ga je otkrio. Po njemu se svemir iri, tako da je udaljenost galaksija svakim irenjem sve vea i vea. Ako si elimo to lake predoiti moemo uz pomo balona, treba samo zamisliti ako na balon nacrtamo tokice i kada napuemo balon one e biti vie udaljenje nego na poetku. Izraunava se po formuli v = H0r, u kojoj je v - brzina udaljavanja, H0- njegova konstanta, r - udaljenost6Dogaaji velikog praskaGalaksije jedne do drugihVeliina 10-33 cm99 milijardi C

Kozmiko jaje, praatomU poetku je to bila mala toka u kojoj su galaksije bile jedne do drugih. Pretpostavlja se da mu je veliina bila 10-33 cm. Na poetku je temperatura bila oko 99 milijardi C, ali samo nekoliko sekundi poslije se spustila za gotovo pola.8etiri sile ujedinjeneNeutroni i protoni

Svemirska kaaU trenutku kada je svemir nastao, etiri sile su bile ujedinjene. Te sile su: gravitacijska, elektromagnetska, 'slaba' i 'jaka' nuklearna. Ubrzo se razdvajaju. Poslije 0.1 sekunde nastaju neutroni i protoni, bilo ih je isto, a elektrona puno vie. 914 sekundi 3 milijarde Cjezgre deuterijaUvjeti kao u zvijezdama3 minute 999 milijuna C

Nastanak jezgre deutrija14 sekundi nakon nastanka svemira temperatura se smanjila na oko 3 milijardeC Onda su u mogle stvoriti jezgre deutrija, no razbile su se s drugim esticama. U to vrijeme uvjeti su bili kao danas u unutranjosti dananjih zvijezda. Tri minute i dvije sekunde poslije nastanka, temperatura je pala na 555 milijuna C 10Brze nuklearne reakcije - 25% helija i 75% vodika, jezgre deutrija i litijaZavrio proces nukleosintezeProcesi i zraenja300 tisua godina 1. atomi -> svemir postaje proziranNuklearne reakcije

Tijekom sljedeih nekoliko sekundi desilo se mnogo brzih nuklearnih reakcija, te su svi preostali neutroni svemira vezani za protone u jezgrama helija, stvarajui mjeavinu od oko 25% helija u masenom udjelu i gotovo 75% vodika te tragove vrlo lakih jezgara deuterija i litija.Proces nukleosinteze (spajanje neutrona i protona) nakon Velikog praska zavrio je 3 minute i 46 sekundi poslije nastanka svemira. U meuvremenu odvijaju se mnogi procesi i zraenja. Nakon 380 tisua godina jezgre atoma uspijevaju da uhvate elektrone te dolazi do formiranja prvih atoma.11Protogalaksija praina i plinGalaksijeProtogalaksija oblak zvijezde galaksije

Protogalaksija i GALAKSIJEProtogalaksija je veliki oblak praine i plinova, veina koncentrirana oko jezgre. Iz tog oblaka formira galaksija. Oblak proizlazi iz zvijezde. Strunjaci vjeruju da je brzina stvaranja zvijezda u galaksije odreuje hoe li galaksije biti spirale ili eliptine. U sporije nastajanje zvijezda uglavnom nastaju spiralne galaksije.12

Spiralne galaksije62%62% - naa galaksijaJedne su od najljepe tvorevine koje se mogu vidjeti na nebu.Tako izgledaju samo ako se gledaju odozgora.Sastoje se od diska(sredina) i krakova koji izlaze iz sredine i savijaju se. 13Eliptine galaksije

25%25%Eliptine galaksije su graene uglavnom od crvenih i utih zvijezda. Gotovo se niti ne okreu.14Prstenaste galaksije

10%10% Nastaju kada se mala galaksija sudari sa jezgrom spiralne galaksije.15

NEPRAVILNE GALAKSIJE3%3% Mali I Veliki Magelanov oblakNazvani prema portugalskom pomorcu Magellanu koji ih je opisao 1519. godine16TeleskopiSvemirski teleskop Hubble

Otkrivanje galaksija

Nove galaksije se otkrivaju teleskopima koji se nalaze u orbiti oko Zemlje. Svemirski teleskop Hubble je jedan od najpoznatijih teleskopa. Veliine je jednog manje autobusa i otprilike za jedan krug oko Zemlje treba mu 96 minuta. Lansiran je 1990. godine17Ja nisam neto posebno talentiran. Samo sam strastveno radoznao. Albert Einstein