studija.izvodljivosti-primjer iz prakse

5/26/2018 Studija.izvodljivosti-primjer iz prakse

1/21

SADRAJ

UVOD 2

1. POJAM I ZNAAJ STUDIJA IZVODLJIVOSTI (FEASIBILITY STUDY) 3

1.1. Znaaj studija izvodljivosti 3

1.2. Izrada Studija izvodljivosti 4

2. KARAKTERISTIKE I ELEMENTI STUDIJA IZVODLJIVOSTI 5

2.1. Karakteristike studija izvodljivosti 5

2.2. Elementi Studija izvodljivosti 6

2.3. Studija izvodljivosti rehabilitacije 8

2.4. Izvjetaj o ocjeni 9

3. PRIMJER IZ PRAKSE 10

3.1. Finansijska efikasnost sa ocjenom rentabilnosti i likvidnosti 11

3.1.1. Obraun i inamika rashoa i prihoa 11

3.1.2. Direktan materijal 13

3.1.3. Energija i gorivo 13

3.1.4. Amortizacija 133.1.5. Radna snagapo stepenu strune smjene 14

3.1.6. Otplata kredita 14

3.1.7. Trokovi proizvonih usluga 14

3.1.8. Nematerijalni trokovi 15

3.1.9. Ukupni trokovi struktura 15

3.1.10. Bilans uspjeha 16

3.1.11. Obraun obrtnih srestava 16

3.2. Gotovinski tok 17

3.2.1. Vrijeme povrata investicionih aktivnosti (po diskontovanom ekonomskom

toku) 17

3.3. Ocjena efikasnosti projekta 18

3.3.1. Statika ocjena 18

3.4. Analiza osjetljivosti, izvora finansiranja, dinamike i fina. obaveza 18

3.5. Zakljuna ocjena projekta 19

ZAKLJUAK 20

LITERATURA 21


2/21

2

UVOD

Ovaj seminarski rad na temu Karakteristike i elementi Studija izvodljivosti sastojat e se iz

tri cjeline.

U prvom cjelini ovog rad, koji prestavlja uvodni dio e biti naveden pojam, znaaj i izrada

jedne Studije izvodljivosti.

Drugim dijelom predsavit emo osnovne karakteristike i elemente jedne studije, zatim Studij

izvodljivosti koji se radi kada je u pitanju rehabilitacija preduzea, i na kraju zavrna ocjena

koja se dodjeljuje na kraju svakog Studija izvodljivosti.

Na kraju, trea cjelina predstavlja primjer iz prakse na kojem je primjenjenja Studija

izvodljivosti sa onim nezaobilaznim i sporednim elementima.


3/21

3

1. POJAM I ZNAAJ STUDIJA IZVODLJIVOSTI (FEASIBILITY

STUDY)

Ideje, potrebe i problemi u projektima se ispoljavaju na razliite naine pa proces projektne

formulacije varira u razliitim kompanijama i u razliitim tipovima projekta. Meutim, bilo

koji razvoj projekta mora u centru panje sadravati studiju izvodljivosti (Feasibility Study)

ili studiju podobnosti, da bi se osiguralo najefikasnije (najbolje) koritenje kompanijskih

resursa. Ova studija predstavlja analitiko-istraivaki rad koji treba da obezbjedi pouzdanu

tehniko-tehnoloku, ekonomsku i komercijalnu osnovu za donoenje odgovarajue

investicijske odluke. 1

Kada se radi priprema investicijskih projekata obino postoje:

-Predstudija izvodljivosti

-Pomone studije

-Studija izvodljivosti

1.1. Znaaj studija izvodljivosti

Studija izvodljivosti ima za cilj da procijeni ekonomsku opravdanost predloenog projekta.

Ona treba da odgovori na pitanje: Da li ideja ima ekonomskog smisla? Studija treba da pruidetaljnu analizu moguih opcija kao i svih prepreka na koje se moe naii na putu ka

uspjenoj realizaciji projekta. Studija izvodljivosti se koristi pri procesu donoenja odluke,tj.

izrauje se u fazi osmiljavanja razvoja ciklusa poslovanja, prije izrade formalnog Biznis

plana.

Studija ima funkciju analitike pomoi koja ukljuuje preporuke i ogranienja, koja se koriste

kao pomo pri donoenju odluke da li je projekat odriv ili ne . Ideja ima mnogo, ali je samo

mali broj komercijalno odriv. Stoga, Studija izvodljivosti je efektan nain zatite odnepofitabilnih buduih investicija. Ukoliko se Studijom procijeni da je projekat odriv,

slijedei logian korak u procesu bi bio izrada Biznis plana.

Detaljna analiza odrivosti projekta prua obilje informacija koje su takoe neophodne za

izradu Biznis plana i na taj nain se skrauje vrijeme istraivanja. Tako na primjer, detaljna

analiza trita i konkurencije je neophodna kako bi se definisala izvodljivost poslovnog

koncepta. Studija izvodljivosti treba da da kompletan pregled i analizu stanja na tritu, kao i

jasna objanjenja za svoje preporuke, koje se baziraju na kombinaciji kvantitativnih,

1Ibrelji I., Investicije I, (d.o.o.Harfo-graf, Tuzla 2006 god.), str. 74


4/21

4

kvalitativnim i iskustvenim parametrima.Veliki investicioni projekti, naroito u zemljama u

razvoju, najee su finansijski podrani od meunarodnih finansijskih institucija i/ili

razvojnih banaka (lokalnih i meunarodnih). Za razliku od privatnih, banke pri odluivanju,

odnosno pri ocjeni projekata, pored finansijsko-trinih, znaajan ponder daju i nacionalnim

parametrima vrednovanja. Studija izvodljivosti zbog toga posebnu panju posveujedrutvenim tj. nacionalnim aspektima vrednovanja projekata.

1.2. Izrada Studija izvodljivosti

Kada je u pitanju izrada jedne Studije izvodljivosti ona prije svega mora sadravati nekoliko

bitnih elemenata koji su nezaobilazni u njenoj izradi.

Pored toga Studiju izvodljivosti bi trebalo da uradi nezavisno tijelo, ono koje nema koristi odishoda studije. Ovo je bitno da bi se izbjeglo iskrivljenje rezultata i da bi se obezbijedio

kredibilitet u oima tree strane, kao to su kreditori. Ovakva usluga najefikasnije moe biti

obezbijeena od strane nezavisnih konsultanata koji imaju iskustva sa nainom razmiljanja

finansijskih institucija.

Za ovu svrhu trebalo bi da obezbijedite projektni zadatak (terms of reference) koji e da

izbjegne bilo kakav pritisak da studija pokae pozitivan rezultat. Ako angaujete konsultanta

da proda va projekat, on (ona) ne mogu napisati objektivnu ocjenu koja vam je potrebna.

Kreditne institucije esto e donositi odluku ne samo na osnovu studije, ve i na osnovu

reputacije onoga ko je izrauje, zbog toga treba birati paljivo.2

Ako ste javna institucija, moraete da radite u skladu sa Zakonom o javnim nabavkama tj. da

napravite tender za izradu studije. Vodite rauna da opis zadataka definiete u detalje, tako da

ste sigurni ta vam je ponueno.

2Agencija Olimpija, Biznis planovi, http://olimpija.rs/biznis-planovi/feasibility-studija( pristupljeno20.03.2014)
http://olimpija.rs/biznis-planovi/feasibility-studijahttp://olimpija.rs/biznis-planovi/feasibility-studijahttp://olimpija.rs/biznis-planovi/feasibility-studija


5/21

5

2. KARAKTERISTIKE I ELEMENTI STUDIJA IZVODLJIVOSTI

Studija izvodljivosti treba analizirati i utvrditi sve kritine elemente projekta koji se odnose na

tehnologiju i ekonomiku projekta, ali definirati i alternativne mogunosti osnovnih projektnih

rjeenja, tako da se projekt moe prilagoditi eventualnim novim indikatorima u procesu

donoenja investicijske odluke.

2.1. Karakteristike studija izvodljivosti

Studija izvodljivosti treba odrediti izvodljivost namjeravanog projekta te, kao takve, moraju

biti izraene sa maksimalnom preciznou procijeniti sve vrste proizvodnih, ekonomskih, i

drugih rizika. One moraju, dakle, sadravati objektivan pristup svim relevatnim aspektima

nekog projekta pri emu se moraju uiniti razumljivim granini zahtjevi i oekivani

rezultati.:Ko je odgovoran, izvod iz projekta s prijedlogom za analizu, ko e biti ukljuen,

nivo detaljizacije, vremenski povratni izvjetaj, budet fizibiliti studije itd.

Studija izvodljivosti treba da projekt definie kroz optimizaciju investicijskog procesa te da

uinjene predpostavke i izabrana rjeenja, kao integracija parcijalnih alternativa, uini to

relanijim. Ona se zasniva na detaljno razraenom planu (vremenskom, finansijskom, radnom

itd.) koji e olakati planiranje i podjelu poslova izmeu uesnika u investicijskom poslu.Veina ovih studija imaju identian ili slian sadraj. Razlike su najee diktirane buduom

projektnom aktivnou. 3

U industrijskim studijama razlike nastaju kao rezultat prirode industrije, sloenosti

proizvodnih procesa, veliine kapaciteta, karakteristika investiranja itd. U zemljama u

razvoju, studije moraju biti prilagoene, prije svega, lokalnim i regionalnim uslovima i imati

u vidu realne faktore, lokalno ili regionalno trite i trokove u skladu sa tim uslovima.

Studija izvodljivosti prethodi investicijskoj odluci koja moe da odudara od zakljuakastudije. U stvarnosti se investitor rijetko slae u poptunosti sarezultatima studije pa se pravi

revidirana studija izvodljivosti. Takva finalna verzija ove studije moe se manje, ali i

sutinski, razlikovati od prvobitno uraene studije.

Podaci koji se koriste u studiji izvodljivosti dobivaju se procjenama. Procjena investicijskih

trokova se vri pozivanjem na tendere zasnovane na specifikacijama (to je dosta i skupo i

zahtjeva puno vremena), koritenjem cijena iz slinih projekata, koritenjem parametra

3Strukturni fondovi,

http://www.strukturnifondovi.hr/strukturnifondovi.hr/files/prilog4.-kljunielementistudijeizvodljivosti.pdf,

(pristupljeno 21.03.2014.)


6/21

6

jedinini troak izvedenog iz komparativnih projekata, koritenjem podataka iz relevantnih

publikacija (domaih i stranih) itd. Ovako procjenjeni investicijski trokovi se mogu

korigovati, imajui u vidu slijedee: godinju stopu inflacije, promjenu deviznog kursa,

razlike u lokalnim uslovima i zakonskim propisima prikupljenje najee na licu mjesta itd.

Pri procjeni neophodnih resursa neophodno je voditi rauna o tipu i prirodi projekta, vrstitehnologij i opreme, strunosti radne snage, kvalitetu materijala itd. Kao to se moe

zakljuiti, na osnovu studije izvodljivosti, moe se jasno sagledati projekt odreenog

proizvodnog kapaciteta na datoj lokaciji u kome e se koristiti odreena tehnologija sa tano

definisanim materijalima i inputima uz definisane investicijske i proizvodne trokove, s

procjenjenim prihodimaprojektovanim iz odreene ekonomske aktivnosti. U ovakvoj studiji

se moraju jasno utvrditi i alternativna projekta rjeenja, odnosno, ne samo da treba prikupiti i

analitiki ocijeniti niz razliitih komponenti, ve definisati i druge mogue kombinacijeproizvodnih faktora i ostalih uticajnih komponenti.

2.2. Elementi Studija izvodljivosti

Imajui u obzir veliki stepen raznolikosti projektnih aktivnosti oigledno je da ne postoji

jedinstveni pristup niti jedinstvene analitike eme za sve vrste projekata. Te studije mogu biti

razlliitih kategorija i obima pa e i detaljna analiza razliitih komponenti varirati od projekta

do projekta. Elementi koji su zajedniki kod izrade Studija izvodljivosti jesu analiza trita,

tehnoloko-tehnika analiza, lokacijska analiza, organizacijska analiza i analiza ekonomsko-

finansijskih pokazatelja. Na osnovu svih ovih podataka ocenjuje se isplativost i uspjenost,

odnosno da li je prihvatljiva realizacija konkretnog investicionog projekta.4

Na narednoj emidat je primjer jedne studije.



7/21

7

ema 1: Osnovni elementi jedne studije izvodljivosti (investicijsko planiranje uprivatnom poduzetnitvu)

Izvor: Ibreljid I., Investicije I, (d.o.o.Harfo-graf, Tuzla 2006 god.), str. 76

Pozadinske informacije o projektu

Nabavno trite Prodajno trite

Analiza lokacijeProizvodni program

Tehniko planiranje

Personal, obrazovanjeMarketing, prodaja

Obim i vremensko

planiranje daljih mjera

Ekonomsko vrednovanje

projekta

Finansijsko vrednovanje

projekta

Menadment


8/21

8

2.3. Studija izvodljivosti rehabilitacije

U sluajevima projekta restruktuiranja, modernizacije ili ekspanzije zahtijeva se drugaiji

pristup od onog koji se praktikuje kod potpuno novih ulaganja. Opta ema jedne studije

restruktuiranja ili modernizacije, odnosno rehabilitacije kapaciteta s preddijagnostikomili dijagnostikom studijom koje joj esto predhode, izgledalo bi kako slijedi:5

PREDDIJAGNOSTIKA ETAPA

DIJAGNOSTIKA ETAPA

(interna analiza)

STUDIJA IZVODLJIVOSTI REHABILITACIJE

(plan rehabilitacije)

1. Predhodne informacije

2. Uvod i pozadinska informacija o preduzeu

3. Glavni menadment

4. Korporativni ciljevi i strategija, biznis plan

5. Koncept marketinga (strateki i operativni aspekti)

6. Sirovine i faktori snadbijevanja, usluge

7. Ocjena uticaja prirodnog okruenja, lokacija i geopoloaj

8. Inenjering i tehnoloki aspekt, kapacitet objekta i proizvodni programi, razvoj

tehnologije i transfer, odravanje, kontrola energije, kontrola kvaliteta, laboratorijska

ispitivanja

9. Organizacija, reijski trokovi, kontrola, planiranje, trokovi, obrauni

10.Radna snaga (kvalifikacija, obuka)

11.Finansijska situacija, obrtni kapital, finansijska analiza i evaluacija12.Ekonomska analiza i evaluacija (ukoliko je potrebna)

KRATKORONE MJERE

PROCJENA FINANSIRANJA

REHABILITACIJA OBJEKTA



9/21

9

2.4. Izvjetaj o ocjeni

Zavretkom studije izvodljivosti, razliiti uesnici ukljueni u projekt sainit e izvjetaj o

procjeni projekta u skladu sa njihovim individualnim ciljevima i evaulacijom oekivanog

rizika trokova i dobiti. Vee investicijske i razvojne finansijske institucije su oblikovaleprocedure ocjene projekta i pripreme izvjetaja o ocjeni projekta. To je razlog to se ocjena

projekta razmatra po nezavisnim ranije prezentovanim, etapaman predinvestcijske faze s

obzirom da to najee zahtjevaju incijatori projekta.

Posao ocjene projekta bie znatno olakan u kvalitetnije uraenim studijama izvodljivosti. S

postepenom incijacijom projektne ideje u vremenu neophodna je i dinamika finansijskih

fondova za osiguranje odgovarajueg razvoja projekta. Ocjenom projekta se verifikuje i

odgovarajua efikasnost finanijskih izdataka u proizvodnim fazama projekta. Osim togafinansijske institucije koje, njome rade, nastoje da ostvare uveanje imovine, to je takoe

bitno za njihove kreditore. Tehnike primjenjene pri ocjeni projekta, u skladu s tim, imaju

tehnike, komercijalne, trine, menaderske, organizacione, finansijske i druge mogue

ekonomske aspekte i imaju prvenstveno za cilj da efikasnost projekta procijene cash flow

tabelama, bilansom uspjeha, analizom mogunosti servisiranja dugom , analizom rizika i

neizvjesnosti projekta itd.

Ocjena projekta ima, takoe, zadataka da ukae na implikacije projekta na cjelinu ekonomske

aktivnosti u zemlji. Prema tome, ako je npr.predmet ocjene projekt nekog industrijskog

kapaciteta , izvjetaj o procjeni treba pokazati njegovu povezanost sa njegovim sirovinskim

inputnim kapacitetom, transportne uslove, mogunost snadbijevanja energentima itd. U

sluaju veih projekata, izvjetaj o procjeni mora izmeu ostalog sadravati, pored lolacije,

trita i raspoloivosti resursima i detaljnu analizu ne samo prirodnog nego i

socioekonomskog okruenja.6



10/21

10

3. PRIMJER IZ PRAKSE

U aplikativnom dijelu seminarskog rada obradit emo Studij izvodljivosti koji je vezan za

izgradnju Regionalnog centra za podrku razvoja voa i povra u Srednjem Banatu. Sam cilj

ovog projekta jeste doprinos uravnoteenomrazvoju ruralnih zajednica Srednjeg Banata kroz

uveanje konkurentnosti poljoprivrednog sektora, a specifian cilj ovog projekta je da se

identifikuju mogunosti za uspostavljanje i opremanje regionalnog centra za podrku razvoju

proizvodnje voa i povra na podruju Srednjobanatskog regiona. Ukupna vrijednost projekta

iznosi 89.990 EUR od ega 90% ili 80.990 EUR je finansirano bespovratnim sredstvima

Europske unije a 10% su sopstvena sredstva nosioca i partnera na projektu. Projekat traje 12

mjeseci.Studija izvodljivosti se sastoji iz slijedeih elemenata:

1. Podaci o partnerima na projektu

2. Uvod

3. Ciljevi i svrha investiranja (drutvena i ekonomsko-ekoloka opravdanost)

4. Metodoloke osnove izrade studije

5. Drutveno ekonomska analiza

6. Modeli registracije privrednih drutava u Srbiji

7. Analiza lokacije

8. Analiza trita nabavke opreme, sirovina i materijala, znanja i ljudskih resursa ipotencijalnih udruivanja

9. Analiza trita voa i povra u Srednjobanatskom okrugu

10. Analiza potencijala kapaciteta trita i projekcija kapaciteta distributivnog

centra

11. Izbor i opis tehnologije rada distributivnog centra

12. Tehniki opis distributivnog centra

13. Analiza potrebnog broja i strukture kadrova

14. Swot analiza 8prednosti i nedostavi investicije)

15. Ekoloki aspekti

16. Finansijska efikasnost sa ocjenom rentabilnosti i likvidnosti

17. Ocjena efikasnosti poslovnog plana

18. Ocjena efikasnosti projekta

19. Analiza osjetljivosti

20. Zakljuna ocjena projekta i zbirna ocjena investicije7

7 Privredna Komora Zrenjanin, http://www.rpkomora-zr.co.rs/download/Studija%20final%204.pdf,

(pristupljeno18.03.2014.)
http://www.rpkomora-zr.co.rs/download/Studija%20final%204.pdfhttp://www.rpkomora-zr.co.rs/download/Studija%20final%204.pdfhttp://www.rpkomora-zr.co.rs/download/Studija%20final%204.pdf


11/21

11

3.1. Finansijska efikasnost sa ocjenom rentabilnosti i likvidnosti

Proces predvianja poinje sa projekcijama bilansa uspjeha, tanije sa projekcijama prihoda.

Razlog tome je to od visine prihoda, odnosno obima prodaje proizvoda i usluga zavise

mnoge ostale veliine u finansijskim izvetajima, kao npr. rashodi, obrtna sredstva, itd.Projekcije predstavljaju rezultat prethodne analize mogunosti poslovanja preduzea i

poznavanja osnovnih faktora koji e uticati na poslovanje preduzea u budunosti,

konkurentskog okruenja, kao i potencijalnih razvojnih aktivnosti, a sve u okviru moguih

kapaciteta.sastoji se iz slijedeih obrauna;

Obraun i dinamika rashoda i prihoda

Direktan materijal

Energija i gorivoAmortizacija

Radna snaga po stepenu strune smjene

Otplata kredita

Trokovi proizvodnih usluga

Nematerijalni trokovi

Ukupni trokovi struktura

Bilans uspjeha

Obraun obrtnih sredstava.

3.1.1. Obraun i dinamikarashoda i prihoda

Obraun i dinamika svih rashoda i prihoda u ovoj Studiji izvodljivosti dati su na narednomprikazu.


12/21

12


13/21

13

3.1.2. Direktan materijal

-u /EUR./

R.

br.Opis

Godine projekta

2013. 2014. 2015. 2016. 2017. 2018. 2019.

1. Krompir 43.949 43.949 43.949 43.949 43.949 43.949 43.949

2. Box palete 2.369.844 2.369.844 2.369.844 2.369.844 2.369.844 2.369.844 2.369.844Ukupno: 2.413.793 2.413.793 2.413.793 2.413.793 2.413.793 2.413.793 2.413.793

3.1.3. Energija i gorivo

-u /EUR./

3.1.4. Amortizacija

-u /EUR./

R.br. OpisNabavna

vrijednost

Stopa

amortizacije

Godine projekta Neamort.

vrijednost2013. 2014. 2015. 2016. 2017. 2018. 2019.

1.

Objekat

308.6

83,0

0

2,0%

6.1

73,6

6

6.1

73,6

6

6.1

73,6

6

6.1

73,6

6

6.1

73,6

6

6.1

73,6

6

6.1

73,6

6265.467,38

2.

Oprema

137.7

52,5

9

5,0%

6.8

87,6

3

6.8

87,6

3

6.8

87,6

3

6.8

87,6

3

6.8

87,6

3

6.8

87,6

3

6.8

87,6

389.539,18

3.

Transportna

sredstva

22.3

71,3

3

10,0%

2.2

37,1

3

2.2

37,1

3

2.2

37,1

3

2.2

37,1

3

2.2

37,1

3

2.2

37,1

3

2.2

37,1

36.711,42

4.

Ostala

trans.sred.

8.6

17,6

2

10,0%

861,7

6

861,7

6

861,7

6

861,7

6

861,7

6

861,7

6

861,7

6 2.585,3

Ukupno:

477.

42

4,

54

16.

160,

18

16.

160,

18

16.

160,

18

16.

160,

18

16.

160,

18

16.

160,

18

16.

160,

18

364.303,28

R.br. NazivGodine projekta

2013. 2014. 2015. 2016. 2017. 2018. 2019.

1.El.

Energija8.617,62 8.617,62 8.617,62 8.617,62 8.617,62 8.617,62 8.617,62

2. Voda 861,76 861,76 861,76 861,76 861,76 861,76 861,763. Gorivo 861,76 861,76 861,76 861,76 861,76 861,76 861,76

Ukupno: 10.341,14 10.341,14 10.341,14 10.341,14 10.341,14 10.341,14 10.341,14


14/21

14

3.1.5. Radna snaga po stepenu strune smjene

-u /EUR./

3.1.6. Otplata kredita

GLAVNICA : 344.704,64 Eura KAMATA: 5%

ROK OTPLATE: 6 godina GRACE PERIOD: 1 godina

JEDNAKI GOD.ANUITETI: 67.912,84 Eura

3.1.7. Trokoviproizvodnih usluga

-u /EUR./

R.

br.Opis

Godine projekta

2013. 2014. 2015. 2016. 2017. 2018.

1. Trokovitransportnih usluga

2. Trokovi uslugaodravanja(1,7%od vrijednosti osn.

sred.)

8.116,24 8.116,24 8.116,24 8.116,24 8.116,24 8.116,24

3. Trokovi sajmova 861,76 861,76 861,76 861,76 861,76 861,764. Trokovi reklame i

propagande861,76 861,76 861,76 861,76 861,76 861,76

5. Trokovi ostalih

usluga517,06 517,06 517,06 517,06 517,06 517,06

Ukupno: 10.356,82 10.356,82 10.356,82 10.356,82 10.356,82

R.

br.Opis

Godine projekta

2013. 2014. 2015. 2016. 2017. 2018. 2019.

1. Menader 8.272,91 8.272,91 8.272,91 8.272,91 8.272,91 8.272,91 8.272,912. Tehnolog 6.204,68 6.204,68 6.204,68 6.204,68 6.204,68 6.204,68 6.204,68

3. Radnici(4) 11.582,08 11.582,08 11.582,08 11.582,08 11.582,08 11.582,08 11.582,08

IUkupno

neto zarade26.059,67 26.059,67 26.059,67 26.059,67 26.059,67 26.059,67 26.059,67

IIPorezi i

doprinosi16.678,19 16.678,19 16.678,19 16.678,19 16.678,19 16.678,19 16.678,19

II Bruto zarade 42.737,86 42.737,86 42.737,86 42.737,86 42.737,86 42.737,86 42.737,86

R.br. Godine Kamata Glavnica Anuitet

1. 2013 17.235,23 17.235,23

2. 2014 17.235,23 50.677,61 67.912,84

3. 2015 14.701,35 53.211,49 67.912,84

4. 2016 12.040,77 55.872,05 67.912,84

5. 2017 9.247,18 58.665,66 67.912,84

6. 2018 6.313,89 61.598,94 67.912,84

7. 2019 3.233,94 64.678,89 67.912,83

Ukupno: 80.007,60 344.704,64 424.712,24


15/21

15

3.1.8. Nematerijalni trokovi

-u /EUR./

R.

br.

Opis Godine projekta

2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

1. Trokovi

neproizvodnihusluga (revizija,

konsalting i dr.)

862 862 862 862 862 862 862

2. Trokovireprezentacije

862 862 862 862 862 862 862

3. Trokovi premijeosiguranja

4. Trokovi platnogprometa

1077 1077 1077 1077 1077 1077 1077

5. Ostali nematerijalni

trokovi 517 517 517 517 517 517 517UKUPNO 3318 3318 3318 3318 3318 3318 3318

3.1.9. Ukupni trokovi struktura

-u /EUR./

R.

br. ELEMENTI

Godine projekta

2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

I Trokovimaterijala

57.092 57.092 57.092 57.092 57.092 57.092 57.092

1. Direktanmaterijal

ukupno

46.320 46.320 46.320 46.320 46.320 46.320 46.320

2. Trokovienergije i

goriva

10.341 10.341 10.341 10.341 10.341 10.341 10.341

3. Trokoviostalog

materijala

(reijskog)

431 431 431 431 431 431 431

II Trokovizarada

42.738 42.738 42.738 42.738 42.738 42.738 42.738

III Trokoviproizvodnih

usluga

10.357 10.357 10.357 10.357 10.357 10.357 10.357

IV Trokoviamortizacije

16.160 16.160 16.160 16.160 16.160 16.160 16.160

V Nematerijalni

trokovi3.318 3.318 3.318 3.318 3.318 3.318 3.318

VI Finansijski

rashodi

17.235 17.235 14.702 12.041 9.247 6.314 3.234

1. Kamate 17.235 17.235 14.702 12.041 9.247 6.314 3.234UKUPNO 146.900 146.900 144.366 141.705 139.600 135.978 132.890


16/21

16

3.1.10. Bilans uspjeha

-u /EUR./

3.1.11. Obraun obrtnih sredstava

-u /EUR./

Red.

br.

Vrsta obrtnih sredstava Godinjepotrebe

Broj dana

vezivanja

360 Potrebna trajna

obrtna sredstva

1. Zalihe sirovina i

materijala(vrijednost

sirovina i materijala)

46.320 180 2 23.160

2. Zalihe nedovreneproizvodnje

146.900 2 180 816

3. Zalihe gotovih

proizvoda

146.900 1 360 408

4. Potraivanja 194.844 30 12 16.2375. Sredstva na iro raunu 194.844 2 180 998

(A) Potrebna trajna obrtnasredstva (1-5)

41.619

6. Dobavljai 46.320 30 12 3.8607. Amortizacija 16.160 30 12 1.347

8. Bruto zarade 42.738 30 12 3.562

9. Obaveze iz dobiti 4794 30 12 400

(B) Izvori iz tekuegposlovanja (6-9)

9.168

(C) Investicije u obrtna

sredstva (A-B)32.450

R.

br. ELEMENTI

Godine projekta

2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

I. UKUPAN PRIHOD 194.844 194.844 194.844 194.844 194.844 194.844 194.844

II. UKUPNI RASHODI:

(1+4)

146.900 146.900 144.366 141.705 139.600 135.978 132.890

1. POSLOVNI

RASHODI (2+3)

129.665 129.665 129.665 129.665 129.665 129.665 129.665

2. -materijalni trokovi 57.092 57.092 57.092 57.092 57.092 57.092 57.0923. -nematerijalni trokovi 72.573 72.573 72.573 72.573 72.573 72.573 72.5734. -ostali rashodi

(kamate)

17.235 17.235 14.702 12.041 9.247 6.314 3.234

POSL. RAS. BEZ

AMORTIZACIJE

113.504 113.504 113.504 113.504 113.504 113.504 113.504

5. BRUTO DOBIT(I-II)

47.945 47.945 50.479 52.708 55.933 58866 61946

6. POREZ (10%) 4794.5 4794.5 5047.9 5270.8 5593.3 5886.6 6194.6

7. NETO DOBIT (5-6) 43150.5 43150.5 45431.1 47437.2 50339.7 52979.4 55751.4


17/21

17

3.2. Gotovinski tok

Gotovinski (finansijski tok) je specifian novani tok iji je svrha da pokae stepenprofitabilnosti preduzea i to posmatrano u njegovom cjelokupnom ivotnom vijeku.

3.2.1. Vrijeme povrata investicionih aktivnosti (po diskontovanom ekonomskom

toku)

Godine vijeka projekta Neto vrijed. primitaka Nepokriveni dio investicija

0 -520.5882013 75.154 -442.434

2014 75.154 -364.280

2015 77.895 -286.85

2016 77.623 -208.761

2017 77.338 -131.423

2018 77.039 -54.384

2019 481.814 -427.429

Ukupno 948.018 427.429

R.

br.

ELEMENTI O Godine projekta

2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019I. UKUPNI

PRIMICI

(1+2)

194.844 194.844 194.844 194.844 194.844 194.844 194.844

1. UKUPAN

PRIHOD

194.844 194.844 194.844 194.844 194.844 194.844 194.844

2.

Ostatka

vrijednosti

projekta

405.073

-osnovna

sredstva

371.957

-obrtnasredstva

33.133

II. UKUPNI

IZDACI

520.588 120.784 120.784 121.043 121.315 121.600 121.900 122.214

3.

Investicije 520.588

-u osnovna

sredstva

487.455

-u obrtna

sredstva

33.133

4. Poslovni

rashodi bezamortizacije 115.888 115.888 115.888 115.888 115.888 115.888 115.888

5. Poreza na

dobit

4.895 4.895 5.154 5.426 5.710 6.010 6.325

III. NETO

PRIMICI (I-

II)

-

520.588 75.154 75.154 77.895 77.623 77.338 77.039 481.814


18/21

18

Iz priloene tabele se vidi da se uloena sredstva po ekonomskom toku vraaju za 6 godina i 2mjeseca, a s obzirom da je ono krae od vremenskog trajanja projekta (7godina), investcija poovoj metodi ocjene je prihvatljiva za relaizaciju.

3.3. Ocjena efikasnosti projekta

Kada je u pitanju vrednovanje projekta u obzir se moe uzeti dva tipa ocjenjivanja dinamikai statika ocjena. Pokazatelji koji se koriste u statikoj ocjeni su slijedei:EkonominostAkumulativnost

Rentabilnost ( profitabilnost projekta)

3.3.1. Statika ocjena

a) Ekonominost

Stopa ekonominosti: UP/UR x 100=1198.934 / 149.986 x 100 = 132,64

b) Akumulativnost

Stopa akumulativnosti:DOBIT/UP x 100

44.056/198.934 = 22,15

c) Stopa rentabilnosti koja se odnosi na predraunsku vrijednost investicije:DOBIT/Pvi x 100

44.056/520.587 x 100 = 8,46

3.4. Analiza osjetljivosti, izvora finansiranja, dinamike i fina. obaveza

Analiza osjetljivosti (prag rentabilnosti)

Red. br. Opis Reprezentativna godina

1. Ukupan prihod o prodatih usluga (r) 198.938

2. Varijabilni trokovi (v) 81.840

3. Fiksni trokovi (f) 59.9894. Marginalni rezultat (v-f) 117.0975. Stepen Sigurnosti kritina taka KT=f/ (r-v)

*10051.23%

Statiki pristup analizi osjetljivosti poslovanja podrazumijeva izraunavanje minimlanogprihvatljivog stepena koritenja kapaciteta, a da likvidnost preduzea ne bude ugroena.

Analiza izvora finansiranja, finan. obaveza i dinamike

U projektovanoj investiciji predvieno je koritenje kreditnih sredstava u iznosu od 70%

investicije. Preostali dio od 30% e se obezbjediti ili iz sopstvenog izvora ili drugih sredstava.Mogui izvori finansiranja za osnivanje centra mogu biti veoma razliiti kao i njihovastruktura. Osnovni izvori finansiranja su kreditna sredstva banaka i fondova, a takoe


19/21

19

najkvalitetnija su bespovratna sredstva domaih i stranih EU fondova.Predvieno je iuzimanje veoma povoljnih kredita i bespovratnih sredstava iz domaih izvora.

3.5. Zakljuna ocjena projekta

Analiza efikasnosti ulaganja u ovaj projekat pokazala se da on ispunjava osnovne kriterije za

konkretno odluivanje o finansiranju. Na osnovu tehnoloko-ekonomske analize oposmatranoj investiciji koja je vezana za izgradnju i putanje pogon centra za podrku i razvojproizvodnje voa i povra u Srednjem banatu moe se zakljuiti slijedee:Projekat je likvidan tokom vijeka eksploatacije

Projekat je ekonomian (132,64%) i akumulativan (22,15%)Projekat je produktivan (8,46%)

Povrat sredstava jeste 6 godina i 2 mjeseca

Projekat je niskorizianDrutvena realizacija ovog projekta je neosporna dodatno se iskoritavaju lokalni

poljoprivredni resursi, ime im se daje ekonomska vrijednost, smanjuje se zavisnost od uvoza

voa i povra i trite neizvjesnoti njihove cijene, poveava se zaposlenost sa 6 novih radnikana lokalnom nivou u samom centru, kao i dodatno poveanje zaposlenih na gazdinsti vima uprocesu poveanja proizvodnje u Srednjem Banatu.Na osnovu toga slijedi da je Projekat prihvatljiv sa finansijskog i drutvenog aspekta.


20/21

20

ZAKLJUAK

Na kraju ovog seminarskog rada, moe se doi do nekoliko zakljuaka. Prvi zakljuak jeste

taj da jedna Studija izvodljivosti predstavlja vanu predinvesticijsku studiju, u kojoj vri

ocjena da li odreeni projekat moe biti uspejno realizovan. Drugi zakljuak jeste taj da bijedna Studija izvodljivosti bila kompletna ona mora sadravati odreene elemente koji se

moraju obraditi u studiji. Takoe Studija ima funkciju analitike pomoi koja ukljuuje

preporuke i ogranienja, koja se koriste kao pomo pri donoenju odluke da li je projekat

odriv ili ne. Ideja ima mnogo, ali je samo mali broj komercijalno odriv. Stoga, Studija

izvodljivosti je efektan nain zatite od nepofitabilnih buduih investicija. Ukoliko se

Studijom procijeni da je projekat odriv, slijedei logian korak u procesu bi bio izrada Biznis

plana.

Detaljna analiza odrivosti projekta prua obilje informacija koje su takoe neophodne za

izradu Biznis plana i na taj nain se skrauje vrijeme istraivanja. Tako na primjer, detaljna

analiza trita i konkurencije je neophodna kako bi se definisala izvodlj ivost poslovnog

koncepta. Studija izvodljivosti treba da da kompletan pregled i analizu stanja na tritu, kao i

jasna objanjenja za svoje preporuke, koje se baziraju na kombinaciji kvantitativnih,

kvalitativnim i iskustvenim parametrima. Pored toga Studiju izvodljivosti bi trebalo da uradi

nezavisno tijelo, ono koje nema koristi od ishoda studije. Ovo je bitno da bi se izbjeglo

iskrivljenje rezultata i da bi se obezbijedio kredibilitet u oima tree strane, kao to su

kreditori. Ovakva usluga najefikasnije moe biti obezbijeena od strane nezavisnih

konsultanata koji imaju iskustva sa nainom razmiljanja finansijskih institucija.


21/21

21

LITERATURA

Knjige:

1) Brucc R. Barringer., R. Ducne Ireland., Poduzentitvo-Uspjeno pokretanje novihpoduhvata. OFF-SETT d.o.o. Tuzla, 2010.

2) Ibrelji I.,Investicije I. OFF-SETT d.o.o. Tuzla, 2006.

3) Klapi M. Nuhanovi A. Klapi H., Investicije, ekonomski razvoj i zaposlenost. OFF-

SETT d.o.o. Tuzla, 2013.

Internet izvori:

1) Agencija Olimpija, http://olimpija.rs/biznis-planovi/feasibility-studija, (pristupljeno

20.03.2014)

2) Strukturni fondovi, http://www.strukturnifondovi.hr/sites/strukturnifondovi.hr/files/cr-

collections/prilog4.-kljunielementistudijeizvodljivosti.pdf,(pristupljeno 21.03.2014.)

3) Privredna Komora Privredna Zrenjanin,

http://www.rpkomorazr.co.rs/download/Studija%20final%204.pdf,

(pristupljeno18.03.2014.)
http://olimpija.rs/biznis-planovi/feasibility-studijahttp://olimpija.rs/biznis-planovi/feasibility-studijahttp://www.strukturnifondovi.hr/sites/strukturnifondovi.hr/files/cr-collections/prilog4.-kljunielementistudijeizvodljivosti.pdfhttp://www.strukturnifondovi.hr/sites/strukturnifondovi.hr/files/cr-collections/prilog4.-kljunielementistudijeizvodljivosti.pdfhttp://www.strukturnifondovi.hr/sites/strukturnifondovi.hr/files/cr-collections/prilog4.-kljunielementistudijeizvodljivosti.pdfhttp://www.strukturnifondovi.hr/sites/strukturnifondovi.hr/files/cr-collections/prilog4.-kljunielementistudijeizvodljivosti.pdfhttp://www.strukturnifondovi.hr/sites/strukturnifondovi.hr/files/cr-collections/prilog4.-kljunielementistudijeizvodljivosti.pdfhttp://olimpija.rs/biznis-planovi/feasibility-studija

studija.izvodljivosti-primjer iz prakse

Documents