Studie en vorming

INFORMATIE- EN COMMUNICATIETECHNOLOGIE (ICT) EEN UITDAGING VOOR VROUWEN EN MANNEN

Electronic@

Het project Electronic@ streeft naar een gelijke toegang voor vrouwen en mannen tot ICT-gerelateerde functies, tot de ICT-sector en tot ICT-functies in het bijzonder. Daarom werd een reeks van vier instrumenten ontwikkeld onder de vorm van brochures en een CD-ROM voor de verschillende groepen die een rol spelen in dit proces:

☛ “Kansen & Beroepen” richt zich tot meisjes en vrouwen; ☛ “Studie & Vorming” richt zich tot studievoorlichters en opleiders; ☛ “Rekrutering & Plaatsing” is bestemd voor wervings-

en selectiekantoren en arbeidsbemiddelaars; ☛ “Diversiteit: Een Toegevoegde Waarde” is bestemd voor werkgevers.

Hoewel de instrumenten inhoudelijk zijn afgestemd op een specifieke groep, lopen een aantal opdrachten als een rode draad doorheen de reeks: het helpen ontwikkelen van een groterbewustzijn met betrekking tot de genderthematiek, het doorbrekenvan stereotypen en het verschaffen van nuttige info en tips.

De instrumenten – brochures en CD-ROM – zijn gratis te bestellen bij het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen en de downloadbare versies zijn beschikbaar op www.ada-online.be

Electronic@

EElleeccttrroonniicc@@ is een project van het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen, met de steun van het Europees Sociaal Fonds Belliardstraat 51 - 1040 Brussel - tel. 02 233 40 18 - www.meta.fgov.be

Foto

: Te

know

eb

INSTITUUT VOORDE GELIJKHEID VAN

VROUWEN EN MANNEN KATHOLIEKEUNIVERSITEIT

LEUVEN

Welke beroepen houden verband met de

Informatie- en Communicatietechnologie (ICT)?

Welke studies en opleidingen gaan eraan vooraf?

Hoe zit het met de voorwaarden en de organisatie

van het werk? Wat hebben de verschillende

studierichtingen en beroepen te bieden?

Wie zegt dat vrouwen en computers niet samengaan?

Aan de hand van deze brochure kan uuw kennis van de sector testen. We nodigen u uit om een lijst van 10 vragen te beantwoorden en daarnauw antwoorden te vergelijken met deonze.

Het aanbod van ICT-studierichtingen,-opleidingen en -beroepen is zeergevarieerd en divers naar inhoud envorm. Om te verzekeren dat vrouwenzowel als mannen een gepast studie-

traject kiezen, dienen studie-voorlichters en opleiders een correcten omkleed advies te verlenen.Vandaag de dag zien we immers dat erveel minder vrouwen kiezen voor eeninformaticaopleiding en dat vrouwenvaak pas na een omweg in de sectorterechtkomen.

De ICT opent heel wat arbeids-perspectieven, zowel voor vrouwen alsvoor mannen.

ICT-studies en -opleidingen:

een goede keuze voor hem en haar?

Test uw kennis, alleen of in groep…

1. Om een beroep uit te oefenen in de ICT-sector moet je informatica gestudeerd hebben in het hoger onderwijs. . . . . . JA-NEEN

2. In studierichtingen voor ICT-beroepen zijn meisjes sterk in de minderheid. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . JA-NEEN

3. Je moet goed zijn in wiskunde om een ICT-beroep aan te kunnen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . JA-NEEN

4. Bij ICT-beroepen is enkel de technische bekwaamheid belangrijk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . JA-NEEN

5. Vrouwen zijn niet geïnteresseerd in de ICT-sector en aanverwante beroepen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . JA-NEEN

6. Je vindt gemakkelijk werk in de ICT-sector. . . . . . . . . . . . . . . . . . . JA-NEEN

7. Een bijkomende ICT-opleiding is een goede manier om een curriculum vitae (CV) op te waarderen. . . . . . . . . . . . . . . JA-NEEN

8. Alle beroepen in de ICT-sector worden goed betaald. . . . . . . . JA-NEEN

9. ICT-beroepen brengen met zich mee dat je heel je carrière in je bureau achter een scherm zit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . JA-NEEN

10. Beroepen in de ICT-sector vereisen heel wat flexibiliteit op het vlak van werkuren. . . . . . . . . . . . . . . JA-NEEN

JA, bepaalde ICT-beroepen vereiseninderdaad een grondige basiskennisvan informatica, opgedaan tijdenseen opleiding in het hoger onderwijs(van het korte of het lange type).

MAAR vermits ICT-beroepen ergtalrijk en gevarieerd zijn, bestaan erook heel uiteenlopende studiemoge-lijkheden die zowel mannen alsvrouwen kunnen aanspreken.

Als je geen zin hebt om studies van het lange type te volgen, kan jein het technisch of beroepsonder-wijs terecht voor opleidingen zoalselektromechanica, elektronica enelektriciteit, stuk voor stuk sectorendie regelmatig met tekorten kampen.

Kies je liever voor hoger onderwijsvan het korte type, dan kan je opte-ren voor graduaat informatica, maarook voor een opleiding multimedia,elektronische elektriciteit, systeem-beheer, bureautica, infografie, enz.

>>

Om een beroep uit te oefenen in de ICT-sector moet je informatica gestudeerd hebben in het hoger onderwijs.

1

Voel je meer voor hoger onderwijsvan het lange type (universiteitenof hogescholen), dan heb je dekeuze tussen licentiaat informatica oftoegepaste wetenschappen (inge-nieur m/v e.d.) voor een job als infor-maticaverantwoordelijke m/v, verant-woordelijke netwerkbeheer m/v, pro-grammeur m/v, systeemanalist-e.

Voor mensen die willen herintre-den op de arbeidsmarkt of diezich professioneel willen her-oriënteren bestaat er ook een bredewaaier aan avondopleidingen, cur-sussen in het kader van sociale pro-motie, beroepsopleidingen voor vol-wassenen of voortgezet onderwijs,om bijvoorbeeld:

> verantwoordelijke netwerkbeheer m/v, > programmeur m/v,> systeemanalist(e), > consultant m/v op vlak van e-com-

merce, > web developer m/v (ontwerpen van

website) of > PC-specialist-e te worden.

Er bestaan ook diverse mogelijkhedentot zelfstudie om op je eentje watte leren over bureautica, programme-ren, netwerkbeheer, databasebeheerof het ontwerpen van websites.

1

JA, deze studierichtingen en oplei-dingen trekken inderdaad meermannen aan. Als we bijvoorbeeldhet aantal inschrijvingen in univer-siteiten bekijken, zien we dat derichtingen licentiaat informatica entoegepaste wetenschappen (inge-nieur m/v, informatica-us) in hetacademiejaar 2001-2002 minderdan 10% vrouwen telden. Die trendgeldt zowel voor Vlaanderen alsvoor Wallonië.

MAAR tegelijkertijd ligt hetslaagpercentage erg hoog bij devrouwen die deze technologischeopleidingen volgen. De vrouwen indeze richtingen zijn dan ook vaakuitstekende studentes.

Je kan dus absoluut niet stellen datvrouwen niets van nieuwe technolo-gieën en informatica in het alge-meen begrijpen. Om het met dewoorden van een informaticadocentte zeggen: “We hebben maar éénmeisje in onze afdeling, maar ze isgemakkelijk twee jongens waard!”.

Trouwens, in de beginjaren van deinformatica werd de functie van pro-grammeur vooral door vrouwen uit-geoefend. Programmeren werddaardoor als een vrouwenberoepbeschouwd. Pas toen de functiemeer erkenning begon te krijgen,raakten mannen erin geïnteresseerd.

>>

In studierichtingen voor ICT-beroepen zijn meisjes sterk in de minderheid.2

2Het feit dat zo weinig vrouwen kie-zen voor ICT duidt dus eerder op hetfeit dat onze maatschappij hen detoegang tot de informaticawereldontzegt, hetzij om psychologischeredenen, hetzij om educatieve offinanciële redenen.

Stereotype opvattingen in desamenleving over machines, infor-matica, en over vrouwelijke en man-nelijke beroepen, staan de vrije stu-die- en beroepskeuzes van meisjesen vrouwen vaak in de weg.

Je moet goed zijn in wiskunde om een ICT-beroep aan te kunnen.3

JA, je moet een minimumkennisvan wiskunde hebben om te slagenin bepaalde ICT-studierichtingen.

MAAR in deze studierichtingenwordt niet meer wiskunde gedo-ceerd dan in andere richtingen. Alswe de lijst van cursussen en oplei-dingen bekijken, zien we dat deuren besteed aan wiskundelessenzeker niet overwegen. Men moetniet zozeer een wiskundige denk-knobbel hebben; een goede vor-ming op het vlak van redelijk,abstract en nauwkeurig denken kanveel meer betekenen.

Dergelijke opleidingen zijn zowelvoor vrouwen als voor mannen weg-gelegd. “Bovendien”, aldus een pro-fessor informatica, “kan men zekerook veel opsteken van goede lessen inde moedertaal. Want uiteindelijk isprogrammeren niets anders dan hetschrijven van een duidelijke, preciezeen nauwkeurige tekst.”

3

Bij ICT-beroepen is enkel de technische bekwaamheid belangrijk.4

JA, technische bekwaamheid is ergbelangrijk voor informatica-specia-listen, want zonder die technischekennis kan men het werk niet toteen goed einde brengen.

Zo kan je moeilijk helpdeskverant-woordelijke (m/v) worden als je nietsafweet van databases, besturings-systemen of bureauticatoepassingen.

Voor de taak van verantwoordelijkenetwerkbeheer (m/v) moet je danweer weten hoe een netwerk werkt,hoe je de beveiliging beheert(wachtwoorden, toegangsrechten,vertrouwelijkheid van gegevens,back-up), welke maatregelen jeneemt als er problemen optreden,

hoe je verschillende software-pakketten installeert en configu-reert en hoe je het informaticaparkbeheert.

MAAR dat volstaat niet om echtgoed te zijn in je beroep. Om eenberoep in de ICT-sector uit te oefe-nen moet je verschillende kwalitei-ten hebben. Zo worden ook anderekwaliteiten steeds belangrijker inICT-beroepen. De vaardigheden dienaar voren worden geschoven doorAgoria (de multisector federatie vande Technologische Industrie) zijn:samenwerking, vertrouwen, innova-tie, snelheid en het sociale aspect.

>>

4Het werk wordt grotendeels in projec-ten opgesplitst en in teams uitge-voerd. Dat vereist natuurlijk de nodi-ge vaardigheden op het vlak van com-municatie en groepsmanagement.

Bovendien situeren vele ICT-gerela-teerde beroepen zich in de diensten-sector, wat vrij veel klantencontac-ten met zich meebrengt.

In combinatie met een minimumaan technische/technologische ken-nis vormen communicatieve vaardig-heden dus een niet te onderschattentroef.

Vrouwen zijn niet geïnteresseerd in de ICT-sector en aanverwante beroepen.5

JA, er zijn inderdaad maar 10%vrouwen in de technologische stu-dierichtingen in België, en vrouwenmaken slechts 20% van het perso-neelsbestand van de totale ICT-sec-tor uit. Dat zou je natuurlijk kunnen interpreteren als een gebrek aanaantrekkingskracht van de sector.

Soms aarzelen vrouwen om in deICT-sector te stappen of worden zeontmoedigd door het feit dat dezesector nog steeds te veel als eenmannenwereld wordt beschouwd.Die opinie berust op een beperktekennis van de sector en houdt geen rekening met de verscheidenheidaan beroepen.

Bovendien hebben veel meisjes deneiging om hun vaardigheden ophet vlak van informatica en infor-matietechnologie te onderschatten.Ze aarzelen om op werkaanbiedin-gen in te gaan die een zekere tech-nische kennis vereisen. Mannendaarentegen hebben vaak de nei-ging om hun kwaliteiten te over-schatten en nemen dus meer initia-tief tijdens lessen, opleidingen ofsollicitaties.

MAAR dat gebrek aan interes-se berust vaak op een gebrek aankennis van de sector. Zo krijgen veelvrouwen de smaak te pakken als zeeenmaal in contact komen metinformatica en technologie. >>

5Een onderzoek in een opleidings-centrum voor volwassenen toondeaan dat veel vrouwen, voor ze aaneen cursus beginnen, vooral terug-schrikken voor programmeren enhardware. Na de opleiding moetenze echter vaak toegeven dat dat netde zaken zijn waar ze het liefst meebezig zijn.

Vrouwen worden zich zo bewust vanhet feit dat ze de technische toolsen hun toepassingen goed beheersenen een meerwaarde aan ICT-gerela-teerde beroepen kunnen geven.

Je vindt gemakkelijk werk in de ICT-sector.6

NEEN, de gouden tijd voor dewerkaanbiedingen in de ICT-sectoris voorbij. Terwijl de EuropeseCommissie in 1998 nog aankondigdedat er in de ICT-sector in Europabijna 500.000 vacatures waren dieslechts moeilijk ingevuld raakten,zien we dat er op dit moment geenspectaculaire groei meer is, dat erveel minder vacante betrekkingenzijn en dat bepaalde bedrijven zelfsmensen op straat moeten zetten.

MAAR er zijn nog heel watmogelijkheden in de sector. Agoria(de Multisectorfederatie van deTechnologische Industrie) kondigtaan dat de ICT-sector in 2001ondanks alles nog een groei van 4%kende.

Door de ontwikkeling van nieuweproducten en diensten heeft de sec-tor steeds meer nieuwe arbeidskrach-ten nodig. Steeds meer ondernemin-gen beschikken over een website eneen intranet en steeds meer onder-nemingen gebruiken internet en ICT-toepassingen. En daarvoor hebben zenatuurlijk mensen nodig die het cre-ëren en onderhouden van deze net-werken en multimediaproducten per-fect onder de knie hebben.

6

Een bijkomende ICT-opleiding is een goede manier om je curriculum vitae (CV) op te waarderen.

7

JA, technologie wordt steedsbelangrijker in ons dagelijks levenen in talrijke jobs. In steeds meerberoepen is ICT nuttig en soms zelfsonontbeerlijk.

Zo zal een journalist-e heel watmeer kans hebben om werk te vin-den als hij/zij een database kanaanleggen om informatie te archive-ren of als hij/zij vlot overweg kanmet de zoek- en navigatiematrixenop Internet. Hetzelfde geldt trou-wens voor een kunsthistoric-a/usdie op die manier een digitaalarchief kan aanleggen en webpagi-na’s kan creëren. Als je één of meervan deze toepassingen beheerst, isdat, net zoals meertaligheid, altijdeen troef voor je curriculum.

MAAR zoals bij elke vaardig-heid geldt ook hier dat je ze moetaanwenden als een troef op dearbeidsmarkt.

Het is vaak de combinatie van ver-schillende elementen die jouw curri-culum interessant maakt voor eenpotentiële werkgever. Het volstaatniet om gelijk welke ICT-opleiding tevolgen, gewoon omdat informatica“in” is.

7

Alle beroepen in de ICT-sector worden goed betaald.8

JA, sommige lonen liggen vrij hoogin de ICT-sector. In 2002 plaatsteeen enquête van “Références” deinformatica- en telecomsector res-pectievelijk op de 4e en 6e plaatsvan de best betaalde sectoren.

In de informaticasector bedraagt hetgemiddelde brutosalaris 2.125,00 EURvoor een administratieve functie,2.640,00 EUR voor een professionalen 3.500,00 EUR voor de middenka-ders.

Wanneer een bepaalde vaardigheidvereist is, liggen de lonen nog hoger.Zo bedraagt het gemiddelde maand-loon voor EDP-functies (ElectronicData Processing) 2.863,00 EUR en3.776,00 EUR voor middenkaders.

Die lonen worden nog aangevuld met10 tot 20% diverse voordelen (auto,enz.).

MAAR het is natuurlijk niet zodat alle functies en beroepen in desector even lucratief zijn. Bepaaldeberoepen, zoals dat van secreta-riaatsverantwoordelijke (m/v), dattoch sterk wordt beïnvloed door ICT,hebben geen noemenswaardige evolutie meegemaakt. Ook andereberoepen die sterk ICT-gericht zijn,kunnen niet uitpakken met aantrek-kelijke loonvoorwaarden. >>

8We denken daarbij vooral aan func-ties in call centers. Toch is het zodat hetzelfde beroep (zoals dat vansecretariaatsverantwoordelijke m/v)in de ICT-sector vaak beter betaaldwordt dan in andere sectoren, metname die sectoren die overwegendvrouwen aantrekken, zoals de socio-culturele sector en het onderwijs.

ICT-beroepen brengen met zich mee dat je heel je carrière in je bureau achter een scherm zit.

9

JA, bepaalde informaticaberoepenhouden inderdaad in dat je hetgrootste deel van je tijd in jebureau achter een computerschermzit, maar dat is natuurlijk nietalleen bij informaticaberoepen hetgeval. Bovendien zijn veel mensenwel te vinden voor een zittendberoep.

MAAR dat wil niet zeggen datalle beroepen in de ICT-sector zichbeperken tot het gebruik van eencomputer. Zo besteedt een informa-ticaverantwoordelijke (m/v) heelwat tijd aan projecten, klanten enwerkpartners.

Ook een projectverantwoordelijke(m/v) of een ICT-consultant (m/v)besteedt een groot deel van zijn/haar dag aan besprekingen met contactpersonen en collega’s.

Er bestaan ook heel wat mogelijkhe-den om ICT-opleidingen te geven,binnen een onderneming met colle-ga’s, in een gespecialiseerd oplei-dingsbureau of als zelfstandige.

Bij ICT-beroepen is het, net als bijandere beroepen, belangrijk om eenfunctie te kiezen die overeenstemtmet je verwachtingen, je behoeften en je persoonlijkheid.

9

Beroepen in de ICT-sector vereisen heel wat flexibiliteit op het vlak van werkuren.10

JA, bepaalde beroepen in de ICT-sector vereisen inderdaad een zeke-re flexibiliteit en beschikbaarheid.

De onvoorspelbare werkuren vormenvaak de grootste moeilijkheid omprivé-leven en beroep met elkaar teverzoenen.

Zo vereisen beroepen waarin klan-ten moeten worden voortgeholpenof informatica-infrastructuren moe-ten worden onderhouden vaak ergsnelle interventies. En het is waar dat bepaalde ondernemingen in desector verlangen dat hun werk-nemers lange dagen presteren.

De organisatie van het werk en vanprojecten brengt vaak stress metzich mee om al het werk tegen dedeadline af te krijgen.

MAAR die werkomstandighedenvind je in veel sectoren terug, ookin sectoren en beroepen waar vrou-wen sterk in de meerderheid zijn.Bovendien komt de ICT-sector stil-aan op kruissnelheid, wat gepaardgaat met een verbetering van dewerkomstandigheden in vergelijkingmet de beginjaren. >>

10De sector biedt overigens heel watmogelijkheden op het vlak van tele-werken, zodat privé-leven en werkonder bepaalde voorwaarden veelbeter te combineren zijn.

En ten slotte is de ICT-sector van-daag de dag zo alomvattend dat jealtijd wel een job met voorspelbareuren vindt.

De resultaten

Komen deze antwoorden u bekend voor?

Proficiat, u bent een kenner van de ICT-sector en de bijhorende dubbelzinnig-

heden. Vergeet niet dat technologie zowel jongens als meisjes kan aanspreken

en mooie kansen kan bieden.

Deze resultaten zijn een totale verrassing?

Dan bent u niet vaak in aanraking gekomen met de dubbelzinnigheden van

de ICT-sector. Voor meer informatie kan u terecht op de volgende websites:

www.ada-onl ine.be, www.awt.be, www.fmtic.be, www.hotjob.be,

www.metiers.be, www.orientation.be, www.technopass.be