“studeren is voor mietjes” gendersensitieve verklaringen voor het differentieel presteren van...
TRANSCRIPT
“Studeren is voor mietjes”
Gendersensitieve verklaringen voor het differentieel presteren van jongens & meisjes
in het onderwijsWendelien Van Tieghem
[email protected]. Dr. Mieke Van Houtte
Cijfergegevens
Bron: statistisch jaarboek Departement Onderwijs
Zittenblijven:
Cijfergegevens
Aantal jaar achterstand:
Cijfergegevens
Jongens Meisjes
Een jaar blijven zitten tijdens de schoolcarrière (Vlaanderen)
45% 30%
De schoolbanken verlaten zonder diploma (Vlaanderen)
18% 11%
Volgt ASO-onderwijs (Vlaanderen) 45% 55%
Bron: Van Landeghem, Goos & Vandamme, 2010Genderjaarboek, 2007
Volgt bijzonder onderwijs op 11 jaar (Vlaanderen)
60% 40%
Start in het hoger onderwijs (België) 55% 67%
Oorzaken
Jongens:• Slechtere schoolattitudes
• Minder studiemotivatie
• Vaker onaandachtig
• Vaker storend klasgedrag
• Minder gedisciplineerd
• Wijten succes aan talent niet aan hard werk
Oorzaken
OK…
Maar WAAROM hebben jongens zo’n houding?En waarom pas vanaf het middelbaar?
Processen
Processen in de puberteit:
• Opnemen genderrollen
• Toenemend belang van peers
• Identiteitsontwikkeling
Genderrollen
• Opnemen genderrollenspecifieke geslachtsculturen
• Druk tot genderconform gedrag sterker bij jongens
crossgender gedrag meer aanvaard bij meisjes
• Filmfragment
Jongerencultuur
• (heteroseksuele) populariteit bepaalt status
• Peerculture: Socialisatie Sociale druk
linkt met studiecultuur?
• Maar wat maakt iemand populair?Geslachtsspecifieke jongerenculturen
Jongerencultuur
Jongens vs meisjes:
Jongerencultuur
Jongens: groepsgericht, imago
• ‘having a laugh’• Uitdagen van autoriteit• Ingaan tegen doelen vd school• Nadruk op het fysieke
Meisjes:intiem, BFF
Jongerencultuur
Jongens: groepsgericht, imago
machomannelijkheid• ‘having a laugh’• Uitdagen van autoriteit anti-school• Ingaan tegen schooldoelen• Nadruk op het fysieke anti-feminien
&homofoob
Meisjes:intiem, BFF
• Studieprestaties minder invloed op populariteit
Jongerencultuur
Concrete impact op schoolleven:• Afkeer van ‘vrouwelijke’ vakken
• Afkeer school & studiegedrag o Pestgedrago Compenseren met masculien gedrago Cultuur van ‘effortless attainment’
=bewust evenwicht zoeken tss schoolprestaties & masculinity culture
Genderidentiteit
• OK, jongens doen het gemiddeld slechter…
MAAR intra-seksuele verschillen!• Goed presterende jongens• Laag presterende meisjes Vaak onzichtbaar in onderzoek EN
beleid!
Genderidentiteit
• Procrustes:- Focus op genderidentiteit= hoe mannelijk/vrouwelijk voel je je?
- Koppeling aan typisch mannelijke/vrouwelijke studiestijlen
Vrouwelijke jongens: beter? Mannelijke meisjes: slechter?
= kijken naar intra-seksuele verschillen
Genderidentiteit
• Aerts, S. (2012)• Homojongens >= heterojongens• Lesbische meisjes < heteromeisjes
Genderidentiteit
• Aerts, S. (2012)
Genderidentiteit
• Aerts, S. (2012)• Homojongens >= heterojongens• Lesbische meisjes < heteromeisjes
• = impact genderidentiteit?• Lesbische meisjes = kwetsbare
positie voldoen niet aan studentenrol & vrouwelijke rol
• Procrustes: • Niet alleen holebi’s
Maar ALLE jongeren!
Genderidentiteit
• Eerste resultaten:• Atypische meisjes = lesbische meisjes• Ook kwetsbare positie atypische
jongens= identity struggle?
opm: homojongens springen eruit
Genderidentiteit
Gender identiteit
Genderidentiteit
• Eerste resultaten:• Typische meisjes steken erboven uit overeenkomst tss vrouwelijke &
studentenrol = versterkend proces?
• Belangrijke impact van welbevinden! = werken op aanvaarding
Beleid
Wat kunnen we doen aan:• Genderconformiteit• Machocultuur• Identiteit• ?
Genderidentiteit
• Genderidentiteit:• Valt wrsch zelf niet te veranderen• Wel belangrijke impact
welbevinden! Dus werken op aanvaarding!
Druk tot genderconform gedrag
• Druk tot genderconform gedrag- sterker bij jongens
- crossgender gedrag meer aanvaard bij meisjes
werken op meer aanvaarding
Machocultuur
= complex probleem• Anti-feminien & homofoob• Machomannelijkheid = anti-schools
• Werken aan aanvaarding• Veranderen van traditionele visie
op mannelijkheid?
Conclusie
• Terugkeren naar jongensscholen?
• Neenwant:
• Intraseksuele variantie!• + sterkere antischoolcultuur
Bron: Demanet, 2013
Conclusie
Werken aan aanvaarding MAAR is samenlevingsprobleem
niet enkel aanpakken op school
= werk van lange adem…
Conclusie
• Wel:kwaliteitsvol onderwijs voor
• Structuur• Veilig klimaat• Persoonlijke aandacht &
zorgstructuur• Verhogen motivatie• Meta-cognitieve vaardigheden
Focus op jongens leidt vaak tot:• Stereotypering• Vergeten meisjes Bron: Kohnstamm-onderzoek, 2013
Wat nu?
Wat kan je als leerkracht doen?
Vaak niet bewust van genderspecifiek lesgeven
MAAR moeilijk proces!
Leerkracht
Leerkracht
1. Wees je bewust van je eigen kijk
2. Praat tegen iedereen gelijk
3. Gendernormatief pestgedrag zult gij bestrijden
4. Taken toekennen op basis van geslacht zult gij vermijden
5. Spreek met beide ouders over genderexpressie
6. Creëer een sfeer van openheid & acceptatie
7. Wees creatief en vier diversiteit
8. Laat jongeren in hun eigenheid
9. Steun elke interesse die jongeren tonen
10. Jongens & meisjes zult gij op gelijke wijze straffen en belonen
Leerkracht-reflectie…
• Geef ik jongens en meisjes om dezelfde reden complimentjes?
• Verwacht ik van jongens en meisjes dat ze zich in gelijke mate aan de afspraken houden?
• Geven de beelden in het educatief materiaal dat ik gebruik een gelijke indruk van vrouwen en mannen?
• Leer ik leerlingen kritisch kijken naar beelden op vlak van gelijkwaardigheid?
• Apprecieer ik jongens en meisjes zowel om hun vrouwelijke als mannelijke eigenschappen?
• Geef ik zowel jongens als meisjes de opdracht om op te ruimen/uit te delen/banken verzetten/...?
• Werk ik roldoorbrekend bij het geven van voorbeelden?
• ...
Beleid: toekomst