structuur en cec grasland
TRANSCRIPT
Arjan Reijneveld
Structuur en CEC …
Wat doet grasland ermee?
CEC
Wat is CEC?
CEC?= Cation Exchange Complex= Kationen Uitwissel Complex= Klei Humus Complex
Vermogen van gronden voedingsstoffen (Ca, Mg, K,Na) en andere kationen (H+, Al3+) te binden
en ook weer vrij te geven als het gewas er omvraagt..
Zandbak: Bemesting geen zin
Regenbui en alles spoelt uit
Kan geen voedingsstoffen vasthouden CEC = 0
ander uiterste: heel hoge CEC = 350
Wat is CEC?
CEC belangrijk?
● Rekenvoorbeeld: Zandgrond; bouwvoor; CEC = 50 Bijv. 300 kg K, 200 kg Mg en 2500 kg Ca Zandgrond; bouwvoor; CEC = 80 Bijv. 450 kg K, 300 kg Mg en 3500 kg Ca
● Bodemvoorraad! Wat heeft de bodem nog achter de hand gehouden voor het gewas?
Wat vinden we: CEC grasland
Waar komen die grote CEC verschillen vandaan?
Opbouw CEC
● Klei
● Organische stof COO- H+
COO- voedingstof
● (Hydr)oxiden
Niets aan te doen: zand is laag?
• Voorbeeld: org stof = 4,3%; aantal = 700
pH effect op kleigrond
pH en rivierklei
• pH is dus van groot belang voor CEC!
• Hogere CEC
• Meer voedingstoffen kunnen zich binden aan CEC
pH in NL grasland
CEC en productie
Lehmiger Sandboden, Farm Frites, DLV Plant, 2010
CEC en productie
Dus: CEC
● CEC = indicator bodemvruchtbaarheid
● CEC = belangrijk voor (efficiëntie) bemesting
● CEC = belangrijk voor structuur
CEC
● CEC = indicator bodemvruchtbaarheid
● CEC = belangrijk voor (efficiëntie) bemesting
● CEC = belangrijk voor structuur
K advies vorig jaar aangepast aan ● K-beschikbaar (K-PAE; intensiteit) èn ● K-nalevering (K-CEC; capaciteit)
Efficiëntie bemesting
● Lage pH is lagere CEC
● Maar:Bij lage pH zit er ook (veel) Al3+ aan CEC (Erg) slecht voor ontwikkeling wortelstelsel!
Daarnaast:
● CEC = indicator bodemvruchtbaarheid
● CEC = belangrijk voor (efficientie) bemesting
● CEC = belangrijk voor structuur
Wat zit er aan de CEC ?
.
klei-humus complex
K+ K+
Ca2+Mg2+
K+ H+
Ca2+
Na+ Al3+
Ca2+Ca2+
H+
Bodemstructuur: hoe zat het ook al weer ?
Ca2+ Ca2+ Ca2+ Ca2+
Veel kalium aan de kleiplaatjes
Kleiplaatjes dicht op elkaar, slechte, dichte structuur
Veel calcium aan de kleiplaatjes
Kleiplaatjes op mooie afstand van elkaar, luchtige structuur en geeft een goede binding van de plaatjes
Magnesium ook grotere deeltjes, maar geven minder binding dan calcium
K+K+ K+ K+
Na+
Na+
Na+
Na+
Veel natrium aan de kleiplaatjes
Slechtere binding, ‘kaart-huis’ structuur
(peptisatie)
>5% = risico
Calcium en structuur (1)
calcium toegediend
0 - behandeling
kalium toegevoegd
D.Tessier, INRA, France
natrium nog slechter
Verhoging aandeel Ca aan klei-humuscomplex • Nodig voor stabiele kruimelstructuur
Aggregaatvorming Aggregaatstabiliteit Minder sterke zwel en vervloeiing
Verlagen K en Na • Verdringen Ca van klei-humuscomplex
Sterke zwel en vervloeien Geen stabiele aggregaatvorming
maakt werk van bodemkwaliteit in het landelijk gebied
Bussink en Van Schöll
Calcium en structuur (2)
Structuurdriehoek
StreefwaardeCalcium 65 – 85 %Magnesium 6 - 12 %Kalium 2 - 5 %
Ca of Mg of K toestand te verbeteren door:
● Kalkmeststoffen, maar als pH hoog is bijv. ook gips.
● Kaliummeststoffen
● Mg-meststoffen
CEC Bezetting
Wat zit er aan de CEC ?
.
klei-humus complex
K+ K+
Ca2+Mg2+
K+ H+
Ca2+
Na+ Al3+
Ca2+Ca2+
H+
CEC bezetting
• Landbouwkundig ideaal: Ca, Mg, K, Na vullen 100% van CEC
• Maar.. CEC voorkeur: Al3+ = H+ > Ca2+ > Mg2+ > K+ = NH4+ > Na+
• Met name op gronden met lagere pH is CEC niet 100% gevuld met Ca, Mg, Na en K
• CEC bezetting: (Ca, Mg, Na, K)/(CEC) = 60 – 100%
CEC bezetting
• CEC bezetting < 80% Naleveringspotentieel van de bodem wordt niet
volledig benut Te weinig K nalevering Te weinig Mg nalevering …
• Te lage pH en daardoor ook te lage CEC
● Slechte potentiële structuur (te weinig Ca aan CEC)
● Al3+ schade mogelijk
Ca/Mg verhouding bodem en N opbrengst grasland
Resultaten: Bodemvruchtbaarheid: maïs
• Door bekalking: CEC hoger CEC-bezetting hoger Bezetting Ca en Mg hoger Bezetting K – iets lager,
maar absoluut gelijk!
Niet Najaar Voorjaar
P-PAE 8.7 a 7.4 b 7.0 b
P-AL 61 a 65 a 65 a
K-KAE 63 a 58 a 61 a
Mg-PAE 38 a 96 b 90 b
CEC 28 a 39 b 38 b
CEC-bez.
- Totaal 77 a 99 b 97 b
- Ca 56 a 71 b 69 b
- Mg 13 a 23 b 21 b
- K 7 a 5 b 5 b
- Na 1 a 1 a 1 a
Wim van Dijk, Jos Groten, PPO WUR
Conclusies
● CEC = voorraadvat aan voedingstoffen (nalevercapaciteit)
● De “grootte” van het voorraadvat te verbeteren door o.a. compost en pH!
● CEC is ook van belang voor structuur, ook voor graslandDaardoor o.a. betere P benutting!!