UNIVERZITET U NOVOM SADUFAKULTET TEHNIČKIH NAUKADEPARTMAN ZA ARHITEKTURU I URBANIZAMŠKOLSKA 2014/2015

1

Sadržaj:

1. Unutrašnja organizacija udruženja “ID net“.........................................................................32. Neophodne komunikacije sa drugim organizacijama i institucijama sistema......................43. Upoznavanje sa održanim studijskim

programima…………………………………………..........................................................64. Učestvovanje u studijskom putovanju FLAT.SCAPES:LAB 4.0………………………...…12

2

1. UNUTRAŠNJA ORGANIZACIJA UDRUŽENJA “IDNET”

IDnet (Incentive Dialogue Network) je neprofitna, nepolitična, nevladina organizacija posvećana radu sa studentima. Oni pokušavaju da kroz realizaciju svojih programa pomognu studentima da se bolje pripreme za izazove koji ih očekuju u profesionalnim karijerama. Smatraju da je upoznavanje studenata sa radom institucija, privrednih organizacija i pojedinaca iz njihove profesije, kao i povezivanje sa studentima sličnih opredjeljenja sa univerziteta iz EU i okoline, neophodno radi uspješnog premošćavanja jaza koji u Srbiji postoji izmeĎu studiranja i prakse.

IDnet je udruženje graĎana koje djeluje u oblasti edukacije usmjerene ka mladima u cilju iskorišćenja potencijala koji im se pruža kako unutar tako i van zemlje.Cilj ovog udruženja nije da se predstavi i osnaži potencijal van zemlje, napuštanje granica matične družave, već demistifikacija i primjena uglednih primjera u okviru matičnog okruženja.Ono što ovakav vid programa izdvaja jeste: mogućnosti umrežavanja i direktan kontakt studenata sa stručnim sadržajima, tematikom i institucijama sa kojima se susreću tokom školovanja, mogućnost izražavanja svog mišljenja i stava pred veoma uvaženim i visoko pozicioniranim tijelima evropskog i meĎunarodnog značaja, uvid u način funkcionisanja različitih sistema kao i razmjena iskustva sa studentima sličnih opre-djeljenja širom Evrope.Njihove aktivnosti izdvajaju od već postojeće ponude prisutne na Univerzitetu i u zemlji tako što se fokusiraju na studente i podižu njihovu svijest o sopstvenim potencijalima i mogućnostima koje im se pružaju za edukativni i profesionalni napredak, a sve kroz direktan kontakt sa institucijama, ekspertima i privrednim društvima od značaja za konkretan studijski program.

Radi ostvarenja postavljenih ciljeva IDnet se posvetio:• Organizaciji seminara, podijumskih diskusija, konferencija, foruma i drugih aktivnosti koje

za cilj imaju upoznavanje sa savremenim problemima i bitnim pitanjima iz prakse kao i razvoj kulture dijaloga;

• Organizaciji istraživačkih aktivnosti i edukativnih putovanja u cilju upoznavanja trenutne prakse u institucijama i privrednim subjektima od značaja za konkretan studijski program;

• Aktivnoj saradnji sa vladinim institucijama i nevladinim organizacijama u zemlji i inostranstvu koje se bave sličnim aktivnostima;

• Izradi projekata iz oblasti kulture, informisanja, zaštite životne sredine kao i izradi meĎunarodnih projekata razmjene studenata i stručnjaka radi stručnog usavršavanja;

• Upoznanju mladih sa funkcionisanjem ustanova visokog obrazovanja u instranstvu u cilju razmjene iskustava i umreževanja sa studentima sličnih interesovanja i opredjeljenja.

3

2. NEOPHODNE KOMUNIKACIJE SA DRUGIM ORGANIZACIJAMA I INSTITUCIJAMA SISTEMA

Udruženje “IDnet“ ima saradnju sa Centrom arhitekture iz Novog Sada.Centar arhitekture (CA) je osnovan 2007. godine od strane grupe studenata u Novom Sadu, kao inicijativa za širenje izvora i metodologija obrazovanja i istraživanja. OdreĎen kao alternativa i dopuna konvencionalnom sistemu arhitektonskog obrazovanja omogućava slobodnu formu razmene znanja, ideja i kritike.Svojim aktivnostima Centar arhitekture proizvodi načine za izučavanje fenomena savremene arhitekture.

U koprodukciji udruženja “IDnet“ i Centra arhitekture realizuje se studijski program SCAPES:LAB. SCAPES:LAB predstavlja nezavisnu platformu edukacije, inicijalno formiranu sa ciljem sinhronizacije aktivnosti i kapaciteta graĎenih u petogodišnjem periodu u produkciji posebnih programa: FLATscapes 01, 02, 03, 04 / 2009-2014 u Holandiji, EScapes / 2012 u Španiji, FRearCH /2013 u Francuskoj i Švajcarsko,j kao i kroz seriju radionica “On Urban Relevance” / 2013 u regionu Balkana. U pripremi je i BERLINSCAPES:LAB koji će se realizovati 2015.godine.U okviru saradnje sa Univerzitetom u Beogradu – Arhitektonskog fakulteta, formiran je iBELGRADE.SCAPES:LAB koji se održao 2014. godine, a planiran je i za 2015.godinu.

Ovi programi generisali su zavidni potencijal za sve učesnike, najviše u predstavljanju novih metodologija primjenljivih za relevantno istraživanje u arhitekturi i urbanom planiranju.SCAPES:LAB ima nameru da spoji sve kapacitete u jedinstvenu, kolaborativnu platformu intenzivnog iskustva kroz direktnu saradnju sa širokim krugom institucija i biroa te drugih organizacija mapiranih u prethodnom periodu, sve sa idejom direktnog kontakta sa mapiranim fenomenima arhitekture i urbanog planiranja. Sama platforma nije vezana ni za jednu akademsku instituciju već se više nudi kao mogućnost ojačana nizom visoko kvalitetnih metodoloških potencijala za inovaciju u istraživanju te šire, obrazovanju.

SCAPES:LAB ima podršku i veliki odziv studenata arhitekture iz Novog Sada, Podgorice, Skoplja i Banja Luke. Od 2013. godine, platformi se priključuju studenti i mlade kolege iz Niša, Sarajeva i Beograda. Regionalni karakter platforme (države van EU*), umrežen u intenzivnu razmjenu sa evropskim kontekstom omogućuje složenu i značajnu mrežu arhitekata/urbanista, nezavisnih istraživača, aktivista, edukatora i akademskih radnika koja se koristi i za uzajamnu saradnju i genezu novih projekata.*Ove zemlje karakteriše sličan ili isti socio politički, te ekonomski kontekst, sve pripadaju regionu Balkana i bivše su države u okviru Jugoslavije. U ovom trenutku, nalaze se u različitim fazama tranzicije i evropskih integracija. Ovaj proces povlači i značajnu promjenu paradigmi u obrazovanju.

4

Procesi integracija predstavili su mnoge izazove u obrazovnim rezultatima. Postojeći institucionalizovani sistemi pod teretom su ozbiljnih ograničenja za pružanje relevantnog / inovativnog znanja i mogućnosti. U ovom smislu, slične platforme više su stvar urgentnosti i velike potrebe nego prostog dodatka standardnim formama. O tome govori značajno veliki odziv učesnika.

Umjesto prihvatanja činjenice da postojeća praznina u komunikaciji te, posljedično, visok stepen mistifikacije i konfuzije, SCAPES:LAB insistira na programima saradnje i široke diseminacije kroz udružena istraživanja, izložbe, posjete i inspekcije, radionice, izdavaštvo, debate te diskusije moderirane od strane relevantnih tutora i gostujućih kritičara iz različitih polja. Internacionalna, kros-kulturna i kros-disciplinarna razmjena omogućuje nezavisni rad i saradnju namjenjenu formiranju dinamičnog okruženja-platforme za istraživanje. Kroz rad se dobija mogućnost za aktuelno prepoznavanje, ispitivanje, kritiku i interpretaciju, a što predstavlja neophodne sisteme komunikacije.

SCAPES:LAB namjerava da omogući inovativne odgovore te predlaže konkretne rezolucije na uočenu i veliku potrebu za preispitivanjem načina u obrazovanju u arhitekturi. U ovom procesu, interpretiraju se kvaliteti ostvareni i/ili dostignuti u alternativnim formama širom evropskog konteksta, te se time podstiče najšira rasprava i van okvira regiona balkanskih zemalja. Kontinuitet diskontinuiteta i permanetno stanje krize na Balkanu može inicirati i predlagati inovativne - korisne forme i formate za istraživanje, pritom precizno očišćenе od špekulacija, svake vrste. Iskustvo direktne saradnje, rada, diskusije i razmjene sa nekim od najrelevantnijih autora, projekata, inicijativa, škola, koncepcija i pojedinačnih fenomena unutar profesionalnog sadržaja danas grade vrijedan doprinos u prevazilaženju često suvišnih teorija koje su ustaljene u formalnom akademskom kontekstu.

5

3. UPOZNAVANJE SA ODRŽANIM STUDIJSKIM PROGRAMIMA

SCAPES:LAB aktivnosti podjeljene su u tri jednako značajne faze:

FAZA 1 / ANALIZA – Mapiranje i istraživanje- Promocija i aplikacije zainteresovanih učesnika / produkcija radnih timova- Serija radionica i sastanaka (uključujući i video konferencije sa ciljem intenziviranja internacionalnog doprinosa) sa ciljem mapiranja i definisanja potrebnih metoda za istraživanje- Kroz prvu fazu, svaki radni tim dobija specifičan zadatak i obavezan je da doprinese sa sopstvenim istraživanjem u formi teksta ili drugog dogovorenog modela i to na posebnu temu, objekat, plan ili autora (koncept, relevantnost, kontekst, korišćenje, uticaj/utisak, značaj i, što je najvažnije, lični kritički osvrt)- Serija istraživačkih radova, moderiranih u uvodnim radionicama postavljaju pitanja i proizvode kritično sagledavanje radi provere in situ..* Kroz prvu fazu, škole i akademski kadar su pozvani da doprinesu svojim komentarima i potrebama u redovnim studijskim procesima.

FAZA 2 / IN SITU PROVJERA – stručno studijsko putovanje- Posete, inspekcije, intervjui, radionice, arhitektonske šetnje, konferencije i debate, sumirane prema potrebama postavljenih teza za proveru u prvoj fazi.- Umrežavanje novih potencijala- Velika grupa učesnika gradi atmosferu uzbudljive razmene, podržanu i ojačanu prisustvom autora, arhitekata, teoretičara, nezavisnih radnika, te škola, instituta i projektnih studija iz Holandije. Takvo okruženje omogućuje i podstiče dobijanje i prepoznavanje, na preciznim skalama, širok spektar principa koji su u vezi sa projektovanjem, kritikom i produkcijom u savremenoj arhitekturi i urbanom planiranju.- Savremeno obrazovanje ne postoji bez čvrstog koncepta umreženog rada i saradnje, te doprinosa od strane relevantnih moderatora i eksperata, a sve u vezi sa preciznom i očišćenom razmenom informacija i tema.*In situ posete objektima, biroima, školama i dr. institucijama su uvek organizovane uz prisustvo lokalnih partnera, autora, arhitekata/urbanista, teoretičara, nezavisnih istraživača, profesora, studenata i dr. akademskih radnika iz SCAPES LAB mreže.

FAZA 3 / POST PRODUKCIJA – Arhiviranje- Debate, izložbe, case/could studije, radionice, konferencije itd.- Evaluacija druge faze i formiranje digitalne arhive svih sakupljenih materijala i rezultata (radovi, foto, video, audio arhive sve u slobodnoj razmjeni izmeĎu svih učesnika)- Učesnici razvijaju snažan kritički uvid i mogućnost za osvrt na prethodno mapiran sadržaj, te njegove dekodirane elemente.- Kroz intenzivnu diskusiju, svi su ohrabreni da proizvedu individualne odgovore i primjenljive zaključke u različitim formatima i medijima.

6

UČESNICI U PROCESU - Kratka lista organizacija, studija, biroa i drugih inicijativa i institucija sa kojima je do sada ostvarena saradnja kroz pojedinačne programe.

2012 / ESCAPESBarcelona _ Madrid _ Bilbao

BARCELONA: ETSAB - Escola Tècnica Superior d'Arquitectura de Barcelona, COAC - Collegi d'Arquitectes de Catalunya, ARATA ISOZAKI OFFICE, OAB - Office of architecture in Barcelona, MYAA - Mangera Yvars, MiAS Arquitectos, IaaC - Institute for Advanced Architecture of CataloniaMADRID: ETSAM - Escola Tècnica Superior d'Arquitectura de Madrid, SUMA arquitectura, UNTERCIO, PKMN, Estudio SIC, El Campo de Cebada, Todo por la Praxis, ZULOARK, Leon XI, Taller de Casqueria, BASURAMA, Paisaje TransversalBILBAO: IA+B, BILBAO RIA 2000, COAVN - Architecture society of Bilbao

- 9 Arhitektonskih šetnji (45 objekata i gradilišta, od čega ukupno 10 obilazaka uz prisustvo autora ili saradnika na projektima iz Španije)- 5 konferencija (COAC, ETSAB, IAAC, ETSAM, COAVN) sa preko 40 predavača, autora,

profesora- 2 radionice (Campo de Cebada, Madrid and PKMN office, Madrid)- 8 posjeta u arhitektonskim studijima (MiAS, Arata Isozaki Espana, MYAA - Mangera Yvars, SUMA Arquitectura, ESTUDIO SIC, UNTERCIO, PKMN, IA+B.- za 12 dana i nekoliko hiljada kilometara.

EScapes je organizovan prvi put u 2012. godini, i pokazao je mogućnost razvoja modela FLATscapes programa i na druge države / predjele. EScapes predstavlja uspješan pokušaj da se generiše novi veliki potencijal prema modelu koji su studenti ocjenili vrlo efikasnim unutar FLATscapes programa.

7

2013 / FRearCHFrance _ Switzerland / Confederatio Helvetica _ Graz in Austria

BASEL: ETH Studio Basel, BBARC, Herzog De Meuron, HHF, VITRA CompanyZURICH: ETH-Z, Urban-Think Tank, Chair of Architecture and Urban Design, NSL-Network City and Landscape, D-ARCH, gta - Institute of History and Theory of ArchitecturePARIS: Pavillon De L’Arsenal, AWP - Office for territorial reconfiguration, Cultural Center of Serbia, ESA - Ecole Spéciale d'Architecture, KOZ Architectes, Peripherique Architectes, David Tajchman Architectes, Phillippe Rizzotti Architectes, digitalflesh.org, Malka Architecture, Encore Heureux, BASEland.fr, Freaks-Free-Architecture, 6B//Fabrique à rêves...GRAZ: Kunsthaus, TU GRAZ, Institute of Media and Architecture

U julu 2014.godine grupa više od 200 studenata posjetila je Francusku i Švajcarsku u okviru FrearCH platforme.

- 4 grada- 3 konferencije (ETH Zurich i Pavilion DArsenale u Parizu)- 4+1 radionice (Plan Voisin, Incremental Architecture, Architect is present, Defense (ongoing), RedBlueChair production in Vitra- 9 arhitektonskih šetnji- 5 posjeta u arhitektonskim studijima- authentiCITY share izložbau produkciji CC Serbie, Paris- 150gb fotografija/ videa/ audio zapisa

2009 - 2014 / FLAT.SCAPES 01 / 02 / 03 / 04The Netherlands

ROTTERDAM: POWER HOUSE COMPANY, Ector Hoogstad Architecten, MVRDV, Lola, De+Ge

8

AMSTERDAM: VenhoevenCS Architecten, seARCH, Lada Hrshak, De architekten CIE, Bas Horsting, NON FICTION collective, Claus en Kaan, NL architects, B+B, NDSM, De Trouw…

FLATscapes studijski program podrazumjeva studijsko izučavanje fenomena savremene holandske prakse u arhitekturi i urbanom planiranju. Ovaj program nastao je iz potrebe da se studentima, ali i mladim kolegama u praksi iz Srbije omogući kreativni kontakt sa savremenom arhitektonskom praksom u Holandiji. Učesnici kroz program dobijaju priliku da se angažuju u produkciji u svim fazama, te time stiču/unapreĎuju više vještina koje se odnose na istraživački rad.FLATscapes program je uspješno realizovan u periodu od 2009 - 2014. godine sa obilaskom preko 150 objekata i planskih cjelina, a u četvorogodišnjem radu uspostavljena je značajna saradnja i sa više projektnih biroa iz Holandije.Učesnici su imali priliku da razgovaraju i upoznaju se sa metodologijama, procesima i konceptima u radu:

De architekten CIE / Amsterdam - http://www1.cie.nl/Ector Hoogstad Architecten / Roterdam - http://www.ectorhoogstad.com/ seARCH / Amsterdam - http://www.search.nl/VenhoevenCS Architecten / Amsterdam - http://www.venhoevencs.nl/ MVRDV / Roterdam - http://www.mvrdv.nl/POWER HOUSE COMPANY / Roterdam - http://powerhouse-company.com/ Lada Hrshak / Amsterdam - http://www.hlarchitecture.nl/Bas Horsting / Amsterdam - http://www.basta-urbanism.nl/ NON FICTION collective / Amsterdam - http://non-fiction.nl/ Claus en Kaan / Amsterdam - http://www.clausenkaan.nl/ DE+GE / Roterdam - http://www.de-ge.eu/Lola / Roterdam - http://www.lolaweb.nl/ NL architects - http://www.nlarchitects.nl/

2012 / ESCAPES PlatformBarcelona _ Madrid _ Bilbao

BARCELONA: ETSAB - Escola Tècnica Superior d'Arquitectura de Barcelona, COAC - Collegi d'Arquitectes de Catalunya, ARATA ISOZAKI OFFICE, OAB - Office of architecture in Barcelona, MYAA -

9

Mangera Yvars, MiAS Arquitectos, IaaC - Institute for Advanced Architecture of CataloniaMADRID: ETSAM - Escola Tècnica Superior d'Arquitectura de Madrid, SUMA arquitectura, UNTERCIO, PKMN, Estudio SIC, El Campo de Cebada, Todo por la Praxis, ZULOARK, Leon XI, Taller de Casqueria, BASURAMA, Paisaje TransversalBILBAO: IA+B, BILBAO RIA 2000, COAVN - Architecture society of Bilbao

2009 - 2011 / FLAT.SCAPES 01 / 02 / 03The Netherlands to be updated more in 2014.

ROTTERDAM: POWER HOUSE COMPANY, Ector Hoogstad Architecten, MVRDV, Lola, De+Ge

AMSTERDAM: VenhoevenCS Architecten, seARCH, Lada Hrshak, De architekten CIE, Bas Horsting, NON FICTION collective, Claus en Kaan, NL architects, B+B, NDSM, De Trouw…

2014 / BELGRADE.SCAPES:LABBeograd, Srbija04. – 08. april 2014. Godine / Kulturni centar Beograda

BELGRADE.SCAPES:LAB / BIG PROJECTS formiran je kao kolaborativna platforma istraživanja, namjenjena analizi i adresiranju aktuelnosti i pozicija u beogradskim Velikim

10

planovima i transformacijama. Program teži da razloži velike izazove kroz radionice, komparativnu analizu, gostujuća predavanja i čitanje sa relevantnom argumentacijom, bez izložbi radi izložbi i okupljanja radi okupljanja.

Program:Predstavljanje inovativnih metodologija i radionica pod mentorstvom relevantnih eksperata izBeograda, Bazela, Ciriha i Pariza umrežiće akademske radnike, autore, nezavisne istraživače, studente i mlade kolege u oblastima arhitekture i urbanog planiranja kroz nekoliko akcija u 4 dana i to:

8 radionica:

Arena dogovora: Stvaranje društvenog konsenzusa / Marija Maruna Nesvesni Beograd – Grad-Arhiv velikih ideja / Vesna Jovanović i Iva Čukić

Odbijeno prostranstvo / Milica Leković, Marko Macura i Haris Piplas + Snežana Timotijević Beogradski HighLine / Ana Nikezić, Dragan Marković i Nataša Janković

Beogradska gozba / Nicolas Ziesel, Daša Spasojević i Predrag Milić Između Razmera / Dragan Marinčić i Goran GovedaricaIzgubljeni u vibraciji / Vladimir RadinovićS XL / Radionica kandidovana od strane SCAPES:LAB studenata

Konferencija:Konferencija o Velikim projektima i transformacijama:Alessandra Cianchetta / AWP.fr / ParizMarija Maruna / arh.bg.ac.rs / BeogradAna Nikezić / arh.bg.ac.rs / BeogradHaris Piplas / Urban-Think Tank / ETH CirihVesna Jovanović / ETH Studio BazelNicolas Ziesel / koz.fr / Pariz

Diskusije:Panel diskusije sa predstavljanjem rezultata radionica i dobijenih uvida.U program panela biće uključeni i drugi eksperti i saradnici radi objektivnijeg čitanja i interdisciplinarne artikulacije rezultata svake pojedinačne radionice. Dobijeni materijal biće prireĎen u formi publikacije i veb portala za dalji rast.

4. UČESTVOVANJE U STUDIJSKOM PUTOVANJU FLAT.SCAPES:LAB 4.0

Studijsko putovanje FLAT:SCAPES:LAB 4.0 trajalo je od 19. – 30. Jula 2014. godine. Učestvovali su studenti sa Arhitektonskog fakulteta iz Novog Sada, Beograda, Niša, Skopja, Podgorice, Banja Luke, Sarajeva i Bitole. Gradovi koji su posjećeni su Stuttgart, Amsterdam,

11

Den Haague, Delft, Almere, Rotterdam i Vienna.

Program:

STUTTGART: Mercedes-Benz, UN / Weisenhofsiedlung – Behrens, Van de Rohe, Le Corbusier, GropiusDE UITHOF: ARCH WALK 00 – Uithof Masterplan (The Educatorium-OMA, NMR facilitz-UN studio, Smarties-Marlies Rohmer...)AMSTERDAM: ARCH WALK 01 – bike –Sky Dome, Piraeus, The Whale, Borneo Sling, Public library, NEMO, Jan Schaeferbrug bridge... Silodam app visit, NDSM Werf..WoZoCo, Parkrand,MVRDV.. WORKSHOPDELFT: Faculty of ArchitectureDEN HAGUE: ARCH WALK 02- City Hall & Central Library, Netherlands Dance Theater, Souterrain Tram Tunnel, Paard van Troje.. Strand Den HaagALMERE: ARCH WALK 03 – Almere Masterplan (Block 16, Architekten, Silverline, Apollo Hotel, De Citadel..)ROTTERDAM: ARCH WALK 04 – Montevideo, De Rotterdam, New Luxor theatre, Erasmus Bridge, Spido Ticket office, De Unie, MuseumPark, Kunsthal.. Office visit – Domain office,OMA, KAAN Architekten, MVRDVA..WORKSHOP

Prateći koncept intenzivne razmene iskustava, organizovane su i dve radionice, u Roterdamu i Amsterdamu. Oba događaja koncipirana su kao dinamični procesi građenja svesti o urbanoj obnovi, transformacijama i razvoju, sa propratnim debatama. U saradnji sa lokalnom zajednicom i profesionalcima koji su aktivni u istraživanju razvoja javnog prostora Agnješburt (Agniesebuurt) četvrti u severnom Roterdamu, FLAT.SCAPES:LAB istraživačka grupa formirala je STREET.SCAPES:LAB

12

seriju radionica i – davanjem predloga transformacija – istražila potencijale ulice Tajlenštrat (Teilenstraat). Prezentacije rezultata sprovedene su u javnom prostoru privremeno zauzimajući prostor železničkog vijadukta.

U Amsterdamu, u saradnji sa organizacijom Plejsmejkers (Placemakers.nl) i njenim suosnivačem - urbanom sociološkinjom Katušom Sol (Katusha Sol), sprovedena je radionica “Mapiranja društvenog konteksta” okoline Nordepaarka u severnom Amsterdamu. Koristeći mobilnu aplikaciju “Placemakers” i kroz prateću diskusiju, učesnici su razvili dublju svest o izuzetnim a trenutno zanemarenim potencijalima ovog područja. Proučavan je socijalni aspekt urbaniteta te različiti doprinosi u oblikovanju od strane građana koji u ovom delu žive i/ili rade. Koncem rada učesnici su predstavili svoja lična i profesionalna tumačenja odabrane celine, a putem aplikacije indeksirali su uvide i time stvorili mapu društvenog konteksta.

13

Višeslojnim tumačenjem i zaključcima o savremenoj genezi grada ostvarenim tokom boravka u Holandiji razvijeni su uvidi koji su ocenjeni značajnim - i za holandske partnere. Neutralna pozicija naše regionalne istraživačke grupe olakšala je ovaj proces sa benefitima za sve učesnike.

Proizvedene su mnoge nove ideje, platforme, ostvarene neraskidive veze i učvršćene teze postavljene u uvodnoj fazi pre obilaska. Pratećom post-produkcijom i arhiviranjem iskustva na brojne načine, stvorena je značajna baza sakupljenih materijala. Ona ostaje da služi učesnicima za razvoj ličnih osvrta i profesionalnih, kritičkih zaključaka.

Značaj direktnog čitanja i istraživanja internacionalnog (ovde holandskog) urbanog konteksta od posebne je važnosti za mlađe profesionalce i nove države na Balkanu - gde se taktike, praćene sveukupnim mistifikacijama budućnosti i uz neanalitično prećutkivanje konteksta, nehajno i nekritički uvoze. Strategije su u svakom smislu svedene na kopiranje dok je kritika bleda ili je nema.

Učestvovala sam u radionici koja se održala u Roterdamu na području AGNIESBUURT. Radionica je održana u saradnji sa djevojkom Yasemin Sengil koja je stanovnik tog mjesta. Radionicu smo formirali u ulici Teilinger straat. Naš zadatak je bio da damo neke ideje kako bi ta ulica “oživjela“ i kako bi je stanovnici bolje koristili. Ulicu smo podjelili na neke zamišljene segmente i svaka grupa je uredjivala zadati prostor tako što smo crtali kredama po površini. Ti prostori su formirani oko klupa, jer ulica posjeduje na svakih 50m klupe različitog dizajna koje su veoma atraktivne. Naša ideja je bila da na prostor uvedemo zelenilo i vodenu površinu i da napravimo mjesto za piknik, da bi stanari obližnjih zgrada vikendima mogli da se okupe i da zajedno provode vrijeme.

14

15

16