strategjia kombëtare për investime...

PEIP National Workshop February 2009

1

НАЦИОНАЛНА СТРАТЕГИЈА ЗА ИНВЕСТИЦИИ ВО ЖИВОТНАТА СРЕДИНА

Министерство за животна срединаи просторно планирање

Регионален центар за заштита наживотната средина

financed by

Strategjia Kombëtare për Investime Mjedisore

Ana Petrovska, Tim Young dhe Ruslan Zhechkov


2




financed by

Pasqyrë

• Sektorët dhe ndarjet buxhetore

• Sektorët individualë

– Nga lartë poshtë apo nga poshtë lartë?

– Kriteret / pikat e referimit

– Financimi


3




financed by

Sektorët dhe ndarjet buxhetore

Sector Share Amount*Central budget IPA

Other donor

Own contri-bution

Water supply and wastewater 56.2% 114.97 71.33 6.09 - 37.55

Water supply and sewerage 30.6% 62.55 47.00 - - 15.55

Prilep sewerage and WWTP 8.4% 17.12 11.03 6.09 - -

Skopje collector and WWTP - Stage 1 17.3% 35.30 13.30 - - 22.00

Waste management, of which 31.9% 65.22 18.32 38.09 3.96 4.85

National waste management projects 3.9% 8.02 1.68 5.03 0.85 0.47

Integrated regional waste management 24.0% 49.16 11.02 33.06 1.50 3.58

Pilot projects 3.9% 8.03 5.62 - 1.61 0.80

Industrial hotspots 2.9% 6.02 1.20 - 4.82 -

Industrial pollution prevention and control 2.3% 4.69 0.94 - 3.75 -

Air quality 2.0% 4.02 1.00 3.01 - -

Climate change 0.3% 0.60 0.30 - - 0.30

Nature protection 3.7% 7.67 2.67 3.00 2.00 -

Agency funding 0.7% 1.35 0.60 - 0.75 -

Total 100% 204.53 96.36 50.19 15.28 42.70


4




financed by

Menaxhimi i mbeturinave

• Tri fusha (plus hotspot-et industriale)– Projektet kombëtare për menaxhimin e mbeturinave

(mbeturina të rrezikshme)– Projektet rajonale për menaxhimin e mbeturinave– Pilot Projektet

• Projektete e menaxhimit të mbeturinave të rrezikshme dhe spitalore bazuar në punën ekzistuese

• Projektet rajonale për menaxhimin e mbeturinave bazuar në qasjen e pikave të referimit – 8 në 3

• Pilot Projektet – hapur

Lartë poshtë

Pikat e referimit Poshtë lartë


5




financed by

Menaxhimi i rajonal i mbeturinave

Mbështetje e donatorëve për përgatitjen e prëfituesve për pikat e para të referimit

Përgatitja e projektit për 3 projekte

Zbatimi në faza i tre projekteve rajonale

mil. Euro (2008 çmimet)

Buxheti qendror IPA

Donatorëtjerë(grants) Total

2009 1.50 1.50 1.50 100.0%2010 0.51 1.52 2.03 2.03 100.0%2011 1.94 8.47 10.41 1.23 11.64 89.5%2012 1.66 7.27 8.93 1.05 9.99 89.5%2013 2.06 8.98 11.03 1.30 12.33 89.5%Total 6.17 26.24 1.50 33.91 3.58 37.49 90.5%Pjesa nga totali 16.5% 70.0% 4.0% 90.5% 9.5% 100.0%

Grantet

Kontributi vetanak Total

Pjesa e mbështetjes

nga granti


6




financed by

Pilot projektet për mbeturina

Skema e vazhdueshme e granteve për të ndihmuar komunat në projekte dhe për të ofruar grumbullim dhe riciklim të veçantë të mbeturinave tëpaketuara dhe mbeturinave të biodegradueshme (për kompost).


Buxheti qendror IPA


2009 - - -2010 0.46 0.65 1.11 1.11 100.0%2011 1.72 0.32 2.04 0.27 2.31 88.4%2012 1.72 0.32 2.04 0.27 2.31 88.4%2013 1.72 0.32 2.04 0.27 2.31 88.4%Total 5.62 - 1.61 7.23 0.80 8.03 90.0%Pjesa e totalit 70.0% 0.0% 20.0% 90.0% 10.0% 100.0%

Grantet


Pjesa embështet.

nga granti


7




financed by

Pikat e referimit 1. Pika e referimit: Hyrja në sistem (aplikacioni i nënshkruar, lokacioni i deponisë)2. Pika e referimit (koha e përafërt për përmbushje – 3 muaj):

a) Teknike: rishikimi i dokumenteve ekzistuese (p.sh. studimet e fizibilitetit, strategjia ekzistuese e mbeturinave lokale, plani lokal për mjedisin),b)Ligjore: siç është Bashkëpunimi rajonal i kontraktuar për të mbuluar më shumë se 50% të popullatës sëshërbyer dhe 3 komuna c) Administrative: siç është dokumentimi i pjekurisë fiskale në komunat kryesore.

3. Pas kalimit në këtë pikë referimi, mund të formulohet aplikacioni për asistencë teknike, planifikim dhe përmirësim administ4. Pika e referimit (6 muaj): Kjo pikë referimi ka të bëjë me procesin e planifikimit dhe fillon me aprovimin e një granti për asistencë teknike (p.sh. rifreskim i studimit të fizibilitetit, planifikim për aplikim IPA). Në fund duhet të përmbushen përsëri pikat teknike, ligjore dhe administrative të referimit:

a) Teknike: p.sh. zhvillimi i planit rajonal të menaxhimit të mbeturinave b) Ligjore: p.sh. themelimi i një njësie të caktuar për përgatitje dhe zbatim të projektit c) Administrative: p.sh. zhvillimi i një plani zhvillimor institucional, 75% e popullatës së shërbyer, inkasimi minimal të 60 % të popullatës së shërbyer

5. Pas përmbushje së këtyre pikave të referimit, mund të fillojë përgatitja e Projektit IPA dhe të dorëzohet i njëjti (përfshirë: analizën e kostove dhe përfitimeve, dizajnin dhe teknologjinë themelore të deponisë, etj.).6. Pika e referimit: Fillon me aprovimin e grantit IPA. Brenda një kohe të caktuar (për pajtueshmëri me rregullat n + 3) duhet të përmbushen disa kritere (si: marrja e lejes, tenderimi, rritja e inkasimit në 70 % të popullatës së shërbyer, etj).7. Pika e referimit: Fillimi i ndërtimit.8. Pika e referimit: Përfundon me aprovimin e raportit afatmesëm dhe kritereve administrative shtesë (si: rritja e inkasimit në 90 % të popullatës së shërbyer, etj.).9. Pika e referimit: Në fund të ndërtimit duhet të aprovohen raportet mbi finalizimin e ndërtimit të deponisë dhe rregullimeve të vendshkarkimeve të vjetra dhe raportet mbi inkasimin, në mënyrë që të merret pjesa e përfundimtare e grantit.


8




financed by

Shfrytëzimi i financimit IPA (përmbledhje)

• Menaxhimi i mbeturinave merr pjesën më të madhe – 26m€ për projekte rajonale – 5m€ për projekte kombëtare të menaxhimit të mbeturinave të

rrezikshme

• Sektori i ujit është i dyti për nga madhësia – 6m€ për impiantin e trajtimit të ujërave të zeza në Prilep – 7m€ për projekte të furnzimit me ujë

• 3m€ për monitorim të cilësisë së ajrit

• Plus mbështetja institucionale (Binjakëzim për Agjencinë?)


9




financed by

Aranzhimet institucionale dhe Menaxhimi i cilësisë


10




financed by

Aranzhimet institucionale


11




financed by

Sfidat institucionale

• Bashkëpunimi i dobët ndërmjet ministrive të linjës dhe financimeve të dyfishta;

• Paaftësia për të ndjekur një strategji të përbashkët

• Komponent i fortë politik në përzgjedhjen e projektit;

• Paaftësia potenciale për të ndjekur një listë të projekteve prioritare;

• Mungesa e menaxhimit të cilësisë / mbështetjes nëpërgatitje të projekteve.


12




financed by

Institucioni i ri i propozuar

Agjencia për investime mjedisore (AIE)


13




financed by

Cilat probleme do t’i zgjidhte AIE?

AIE ka potencial për t’u bërë i tillëNevoja për struktura operative për IPA

Sigurimi i menaxhimit të cilësisë nëpërgatitjen e dokumentacionit dhe planifikimit të projekteve

Mungesa e menaxhimit të cilësisë

Kanalizimi i financimit Financime të dyfishta

Minimizimi i ndikimit politik nëpërzgjedhjen e projekteve duke ndjekur listën e miratuar të prioriteteve

Komponenti i fortë politik nëvendimmarrje

Përcjellja e listës së qartë tëprioriteteve të caktuara nga qeveria

Paaftësia për të ndjekur një strategji tëpërbashkët

Komunikim më i mirë ndërmjet agjencive financuese dhe bashkërendim më i mirë

Fonde të shpërhapura për mjedis dhe mungesë e bashkërendimit

ZgjidhjaProblemi / sfida


14




financed by

Ndarja e funksioneve

• Strategjia

• Vlerësimi dhe përzgjedhja

• Aprovimi

• Administrimi

• Pagesa

• Kontrolli

• Monitorimi i projekteve

Përcaktohet nga NEIS (Qeveria)

Vendimi final është i ministrisëpërkatëse

Nga ministria përkatëse dhe organe tëhuaja

AIE

AIE

AIE


15




financed by

Rolet tjerat të mundshme

• Revidimi i listave sektoriale bazuar në qasje nga lartë poshtë në pajtim me prioritetet e BE-së dhe ato shtetërore

• Ndërmjetësim ndërmjet ofruesve të fondeve (nga burime Maqedonase dhe burime tjera) dhe projekteve, duke shfrytëzuar më së miri ato fonde

• Vepron si strukturë operative për financim IPA për komponentin mjedisor të Programit operative për zhvillim rajonal në periudhën pas vitit 2013 (dhe me funksione të deleguara më parë)


16




financed by

Pozicionimi

QEVERIA

AIE

MEPP

MTC

MF

Përcaktuar me ligj

ME


17




financed by

Struktura

• Bordi udhëheqës – 7 deri 9 anëtarë – të emëruar nga qeveria;

• Drejtori – i emëruar nga qeveria pas propozimit tëMB.

• Komisioni teknik – përbëhet nga 5 anëtarë –ekspertë të lëmive të ndryshme;

• Stafi – teknikë, juristë, ekonomistë.• Kostot administrative – brenda 3% të fondeve të

siguruara.


18




financed by

Sfidat për themelimin e AIE dhe Zgjidhjet e mundshme

Financimi sigurohet me ndarje financiareNevoja për të bindur Ministrin e Financave

Projekt i mundshëm binjakëzimi Plani i veprimit për themelim

Themelimi i agjencisë së re

ADA dhe Delegacioni i KE-së ushtrojnë pak presion ndaj qeverive

Qeveria mund të mos e bëjë atëpërveç nëse nuk ka presion tëjashtëm

Komunikim aktiv individual Shfrytëzimi i forumit të koordinimit tëdonatorëve ADA promovon ide

Blerje e fortë nga KE, IFI, donatorëbilateralë

Komunikim më i mirë me qeverinë dhe ministritë përkatëse.Argumentim i nevojës për themelimin e AIE.

Vullneti i fortë politik i domosdoshëm për themelimin e agjencisë

ZgjidhjaSfida


19




financed by

Menaxhimi i cilësisë / Përgatitja e projekteve


20




financed by

Dy funksione kryesore

Ndihmon në përgatitje të projekteve

Siguron zbatim tëpikave të referimit


21




financed by

Roli dhe arsyetimi

• Lidhë financimin me arritjen e standardeve specifike (pikat e referimit)

• Ofron mbështetje për përfituesit (potencialë) në mënyrëqë të përmbushën këto standarde

• Është në interes të të gjithë hisedarëve që t’i përmirësojnë projektet në standardet më të larta (në vend se të ju refuzohen)

• Përmirësimi i projekteve duhet të jetë proces i vazhdueshëm dhe jo të zbatohen vetëm në fund të fazës së planifikimit


22




financed by

MC mbështetë reformat e kompanive të shërbimeve komunale

• Për shkak se avancimi i infrastrukturës pa avancimin e menaxhimit shpie në humbje tëresurseve

• Nevoja për të përmirësuar menaxhimin e kompanive të shërbimeve komunale në mënyrëqë operimi i infrastrukturës të jetë i qëndrueshëm

• Nevoja që të paratë të shfrytëzohen më së miri (si karotë) për të ndihmuar institucionet (përfitim i dyfishtë)


23




financed by

Zbatimi i menaxhimit të cilësisë

• Nxitet centralisht (p.sh. përmes AIE)• Udhëhiqet nga ME në periudhë afatshkurte para

themelimit të agjencisë. Mundësi për delegim të jashtëm (outsourcing) në periudhën e parë të strategjisë.

• Mundësia: kontrata të ripërtërishme deri në 5 vite për konsulentët

• Mbështetja e ofruar për përfituesit përmes “Ekipit të MC”– Mbështetje teknike, ligjore, financiare dhe administrative

• Përfituesit duhet të reagojnë dhe të përmirësohen apo humbet mbështetja financiare

• “Pikat referuese” standarde shfrytëzohen për të matur përparimin e arritur nga përfituesit


24




financed by

Financimi i Agjencisë / Përgatitja dhe zbatimi i projektit (MC)

Financimi i stafit themelor tëagjencisë (rreth 16) nga buxheti shtetëror – disa nga transferimet prej funksioneve ekzistuese

Financimi i Përgatitjes dhe zbatimit tëProjektit (MC) nga fonde të donatorëve (përfshirë ekipin afatmesëm)

Financimi i Agjencisë përbën 3% tëbuxhetit total të NEIS


Buxhetiqendror IPA


2009 0.24 0.48 0.72 0.72 100.0%2010 0.25 0.51 0.77 0.77 100.0%2011 0.27 0.58 0.85 0.85 100.0%2012 0.29 0.59 0.87 0.87 100.0%2013 0.30 0.51 0.81 0.81 100.0%Total 1.35 - 2.66 4.02 - 4.02 100.0%Pjesa e totalit 33.7% 0.0% 66.3% 100.0% 100.0%

Grantet


Pjesa e mbësht.

së grantit


25




financed by

Elementet e ofruara të ekspertizës

• Teknike – Ofron informata relevante për planifikuesin (kursen kohë dhe para)– Përgatitë procedurat e tenderimit për komunën – Diskuton zgjidhjet teknike me planifikuesin

• Ligjore – Përgatitë kontrata me planifikuesit dhe kontraktuesit (kompani ndërtimi )– Ofron këshilla ligjore për administratën mbi mënyrat e përmirësimit të

inkasimit– Ndihmon komunën në rast të paraqitjes në gjyq

• Administrative dhe financiare – Përmirëson inkasimet – Përcakton linja të veçanta buxhetore për zbatim të projekteve– Mbanë kontakte me banka dhe donatorë (shtetërore dhe bilaterale)– Përgatitë politika të marrëdhënieve me publikun për administratën


26




financed by

Përfitimet

• Për përfituesin – Trajnime të stafit në detyrë

– Procesi i definuar qartë

– Kërkesa dhe lista të veprimeve të formuluara qartë

– Asistencë në fazë të veçantë për përfituesin (ata ndërtojnëinvestim të tillë vetëm një herë!)

• Për institucionin financues – Pasqyrë e vazhdueshme për zhvillim të projekteve

– Përmirësim i cilësisë së projekteve

– Njohuri mbi kërkesat e donatorëve të ndryshëm bilateral paraprakisht

strategjia kombëtare për investime...

Documents