strategie myŚleniajanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · strategie myŚlenia w...

126
STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez analogię Jan Przewoźnik, Lublin, 5 III 2014 Promotor: Prof. dr hab. Adam Biela KATOLICKI UNIWERSYTET LUBELSKI

Upload: others

Post on 07-Aug-2020

12 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

STRATEGIE MYŚLENIA

W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH

GRY W SZACHY

Badania eksperymentalne

nad wnioskowaniem przez analogię

Jan Przewoźnik, Lublin, 5 III 2014

Promotor: Prof. dr hab. Adam Biela

KATOLICKI UNIWERSYTET LUBELSKI

Page 2: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

I. WPROWADZENIE

Page 3: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

I. WPROWADZENIE II. KONTEKST CYFROWY III. METODA IV. PROBLEMY BADAWCZE V. WYNIKI VI. PERSPEKTYWY

PLAN PREZENTACJI

Page 4: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez
Page 5: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez
Page 6: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez
Page 7: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

II. KONTEKST CYFROWY

Page 8: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

MEMENTO W CYFROWEJ ERZE

NICOLAS CARR: Płytki umysł. Jak Internet wpływa na nasz mózg? MANFRED SPITZER: Cyfrowa demencja. GARY SMALL, GIGI VORGAN: iMózg. Jak przetrwać technologiczną przemianę współczesnej umysłowości. SZYMON WÓJCIK: Problem nadużywania Internetu. W: Nadmierne korzystanie z komputera i Internetu przez dzieci i młodzież.

Page 9: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

KŁOPOTY Z KONCENTRACJĄ

CORAZ KRÓTSZE I UBOŻSZE WYPOWIEDZI

PROBLEMY Z PRZYSWAJANIEM DŁUGICH TEKSTÓW

PŁYTKIE MYŚLENIE

MEMENTO W CYFROWEJ ERZE

Komórki, komputery, TV, video,

surfowanie

7 godzin

dziennie

Page 10: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

MEMENTO W CYFROWEJ ERZE

Mniej snu, mniej

kontaktów bezpośrednich

Wspólna samotność

w sieci

DVD Baby - Einstein

Maszyny udaremniające

uczenie się

WYZWANIE DLA PSYCHOLOGII KOGNITYWNEJ W XXI WIEKU

Page 11: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

JAK PODEJMUJEMY DECYZJE

Wg: K. Brousseau, M. Driver, G. Hourihan, R. Larsson, 2006

MAŁO INFORMACJI

ZBIERANYCH WIELE INFORMACJI

ZBIERANYCH

JEDNA OPCJA

STYL STANOWCZY

STYL HIERARCHICZNY

KILKA OPCJI

STYL ELASTYCZNY

STYL INTEGRUJĄCY

Page 12: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

III. METODA

Page 13: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

METODA GŁOŚNEGO MYŚLENIA DZIEWIĘĆ WSKAŹNIKÓW DRZEWA DECYZYJNEGO WNIOSKOWANIE PRZEZ ANALOGIĘ

TRZY WAŻNE POJĘCIA

A : B :: C : D

Page 14: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

ADRIAAN DE GROOT

PSYCHOLOGIA MYŚLENIA

Thought and Choice in Chess (1965)

1914 - 2006

Page 15: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

Gr. kontrolna = 16 osób 4 zadania 64 protokoły

Gr. eksperymentalna = 16 osób 4 zadania 64 protokoły

32 OSOBY BADANE

Arcymistrzowie, mistrzowie międzynarodowi, mistrzowie, kandydaci na mistrzów

1 000 stron protokołów

Page 16: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

NAGRYWANIE

GŁOŚNEGO MYŚLENIA

Sprawozdania słowne

GŁÓWNA METODA:

Page 17: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

PROTOKOŁY GŁOŚNEGO MYŚLENIA

1.H:h8 Wb5 2.b4 W:b4+ 3.a:b4 H:b4+ 4.Ka1 Ha3+ 5.Kb1 Ha2 mat

2.Ka1 W:b2 3.c4 Hb3 i czarne wygrywają

1.H:h8 Wb5 2.Wce1 W:b2+ 3.Kc1 Wb1+ 4.Kd2 Ha5 i przegrywam

1.H:h8 Wb5 i znowu czarne wygrywają

1 000

Page 18: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

DRZEWA DECYZYJNE

Page 19: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez
Page 20: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

DRZEWA DECYZYJNE

Page 21: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

DRZEWA DECYZYJNE

Page 22: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

Strategia poznawcza to charakterystyczny dla osoby badanej sposób przetwarzania danych i docierania do takich informacji, których poznanie ostatecznie warunkuje, zdaniem decydenta, wykonanie złożonego zadania lub rozwiązanie aktualnie stojącego przed nim problemu. Zamiennie używany był termin strategia myślenia.

STRATEGIA

Page 23: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez
Page 24: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

DZIEWIĘĆ WSKAŹNIKÓW

J. P. Guilford

Page 25: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez
Page 26: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

DRZEWO DECYZYJNE

Proponują

kartę

Payback

Przyjmuję

i otrzymuję

punkty

Za punkty

otrzymuję

zniżki

Widzę, że nieco

oszczędzam !

Oni

otrzymują

informacje

o mnie

Dopasowują

reklamy

do moich

nawyków

zakupowych

Reklama działa – wydaję więcej

pieniędzy !

Page 27: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

A : B :: C : D

WNIOSKOWANIE PRZEZ ANALOGIĘ

Page 28: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

2 : 6 :: 3 : x

WNIOSKOWANIE PRZEZ ANALOGIĘ

1 3 6 9

Page 29: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

Tak jak zasypiamy : Tak się budzimy

::

Tak gdy umieramy : Zmartwychwstajemy

WNIOSKOWANIE PRZEZ ANALOGIĘ

ATENAGORAS 133 - 190

Page 30: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

MICROSOFT : Kanibalizm – zrezygnować z systemu DOS, zainwestować w Windows

::

„MOJA FIRMA” : A – B – C – D ?

WNIOSKOWANIE PRZEZ ANALOGIĘ

Page 31: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

ALINA JANOWSKA : MĘŻA CODZIENNIE

RANO PRAĆ PO PYSKU

::

ŻONA GOŁOTY : A – B – C – D ?

WNIOSKOWANIE PRZEZ ANALOGIĘ

MOŻE BYĆ ZAWODNE

Page 32: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

AS = ANALOGIA STRUKTURY AR = ANALOGIA ROZWIĄZANIA AS = BRAK ANALOGII STRUKTURY AR = BRAK ANALOGII ROZWIĄZANIA

WARIANTY ANALOGII W POZYCJACH SZACHOWYCH

Page 33: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

I. A I. B

AS AR

Gr. kontrolna

Gr. eksperymentalna Gr. eksperymentalna

Page 34: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

II. A II. B

AS AR

Gr. kontrolna

Gr. eksperymentalna Gr. eksperymentalna

Page 35: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

III. A III. B

AS AR

Gr. kontrolna

Gr. eksperymentalna Gr. eksperymentalna

Page 36: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

IV. A IV. B

AS AR

Gr. kontrolna

Gr. eksperymentalna Gr. eksperymentalna

Page 37: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

DZIEWIĘĆ WSKAŹNIKÓW

Page 38: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

1.H:h8 Wb5

1.H:h8 Wb5 2.b4 W:b4+ 3.a:b4 H:b4+ 4.Ka1 Ha3+ 5.Kb1 Ha2 mat

1.H:h8 2.Ka1 W:b2 3.c4 Hb3 – +

1.H:h8 Wb5 2.Wce1 W:b2+ 3.Kc1 Wb1+ 4.Kd2 Ha5 – +

1.H:h8 Wb5 – +

1.H:h8 Wb5 – +

1.H:h8 Wb5 2.Wce1 W:b2+ 3.Kc1 Wb1+ 4.Kd2 – +

1.He5

1.Hf4

1.Hg3

1.W:f7 DRZEWO DECYZYJNE

Page 39: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

M

ILOŚĆ POSUNIĘĆ

Page 40: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

d ——— 1.H:h8 Wb5

d ——— 1.H:h8 Wb5 2.b4 W:b4+ 3.a:b4 H:b4+ 4.Ka1 Ha3+ 5.Kb1 Ha2 mat

d ——— 1.H:h8 2.Ka1 W:b2 3.c4 Hb3 – +

d ——— 1.H:h8 Wb5 2.Wce1 W:b2+ 3.Kc1 Wb1+ 4.Kd2 Ha5 – +

d ——— 1.H:h8 Wb5 – +

d ——— 1.H:h8 Wb5 – +

d ——— 1.H:h8 Wb5 2.Wce1 W:b2+ 3.Kc1 Wb1+ 4.Kd2 – +

b ——— 1.He5

e ——— 1.Hf4

f ——— 1.Hg3

a ——— 1.W:f7

Dmax = 10 pół-posunięć = najdłuższy wariant

Page 41: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

„Samoloty to interesujący wynalazek,

ale pod względem militarnym –

bezwartościowy”.

Ferdinand Foch, Marszałek Francji, 1911

Page 42: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

„Nie ma żadnego powodu,

by ludzie używali komputerów

w domu”.

Kenneth Olsen,

Prezes firmy Digital Equipment, 1977

Page 43: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

d ——— 1.H:h8 Wb5

d ——— 1.H:h8 Wb5 2.b4 W:b4+ 3.a:b4 H:b4+ 4.Ka1 Ha3+ 5.Kb1 Ha2 mat

d ——— 1.H:h8 2.Ka1 W:b2 3.c4 Hb3 – +

d ——— 1.H:h8 Wb5 2.Wce1 W:b2+ 3.Kc1 Wb1+ 4.Kd2 Ha5 – +

d ——— 1.H:h8 Wb5 – +

d ——— 1.H:h8 Wb5 – +

d ——— 1.H:h8 Wb5 2.Wce1 W:b2+ 3.Kc1 Wb1+ 4.Kd2 – +

b ——— 1.He5

e ——— 1.Hf4

f ——— 1.Hg3

a ——— 1.W:f7

N = 11 GAŁĘZIE DRZEWA DECYZYJNEGO

Page 44: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

FORMUŁA SUKCESYWNYCH

PROPOZYCJI ROZWIĄZANIA

PRZYKŁAD

d-d-d-d-d-d-d-d-b-e-f-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-

a-a-a-a-a-b-b-b-b-b-b-b-b-b-b-b-b-a-b-a-a-a

Page 45: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

A = 5 OPCJE

d-d-d-d-d-d-d-d-b-e-f-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-

a-a-a-a-a-b-b-b-b-b-b-b-b-b-b-b-b-a-b-a-a-a

FORMUŁA SUKCESYWNYCH

PROPOZYCJI ROZWIĄZANIA

Page 46: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

N = 53

GAŁĘZIE DRZEWA DECYZYJNEGO

d-d-d-d-d-d-d-d-b-e-f-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-

a-a-a-a-a-b-b-b-b-b-b-b-b-b-b-b-b-a-b-a-a-a

FORMUŁA SUKCESYWNYCH

PROPOZYCJI ROZWIĄZANIA

Page 47: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

Pmax = 29

NAJCZĘŚCIEJ ROZPATRYWANA OPCJA

d-d-d-d-d-d-d-d-b-e-f-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-

a-a-a-a-a-b-b-b-b-b-b-b-b-b-b-b-b-a-b-a-a-a

FORMUŁA SUKCESYWNYCH

PROPOZYCJI ROZWIĄZANIA

Page 48: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

d-d-d-d-d-d-d-d-b-e-f-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-

a-a-a-a-a-b-b-b-b-b-b-b-b-b-b-b-b-a-b-a-a-a

P ser = 25

OPCJA ROZPATRYWANA W JEDNEJ, NAJDŁUŻSZEJ SERII

FORMUŁA SUKCESYWNYCH

PROPOZYCJI ROZWIĄZANIA

Page 49: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

nn = 8

PRZEJŚCIA OD JEDNEJ OPCJI DO DRUGIEJ

d-d-d-d-d-d-d-d-b-e-f-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-

a-a-a-a-a-b-b-b-b-b-b-b-b-b-b-b-b-a-b-a-a-a

FORMUŁA SUKCESYWNYCH

PROPOZYCJI ROZWIĄZANIA

Page 50: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

T = 320’’ CZAS

d-d-d-d-d-d-d-d-b-e-f-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-

a-a-a-a-a-b-b-b-b-b-b-b-b-b-b-b-b-a-b-a-a-a

FORMUŁA SUKCESYWNYCH

PROPOZYCJI ROZWIĄZANIA

Page 51: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

W = 0 lub 1

WARTOŚĆ POSUNIĘCIA

d-d-d-d-d-d-d-d-b-e-f-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-

a-a-a-a-a-b-b-b-b-b-b-b-b-b-b-b-b-a-b-a-a-a

FORMUŁA SUKCESYWNYCH

PROPOZYCJI ROZWIĄZANIA

Page 52: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

PODSUMOWANIE WSKAŹNIKÓW M nn N Pmax A Pser Dmax T W

d-d-d-d-d-d-d-d-b-e-f-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-a-

a-a-a-a-a-b-b-b-b-b-b-b-b-b-b-b-b-a-b-a-a-a

FORMUŁA SUKCESYWNYCH

PROPOZYCJI ROZWIĄZANIA

Page 53: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

IV. PROBLEMY BADAWCZE

Page 54: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

1) Czy ranking szachistów istotnie koreluje ze strategią ich myślenia podczas rozwiązywania złożonych problemów szachowych?

PROBLEMY BADAWCZE

2500 pkt.

2300 pkt.

2100 pkt.

M nn

N Pmax

A Pser

Dmax T W

Page 55: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

PROBLEMY BADAWCZE

RANKING WSKAŹNIKI

M nn

N Pmax

A Pser

Dmax T W

2500 pkt.

2300 pkt.

2100 pkt.

Page 56: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

2) Czy szachiści o różnych kategoriach szachowych różnią się między sobą strategiami myślenia?

PROBLEMY BADAWCZE

M nn

N Pmax

A Pser

Dmax T W

AM + MM

KM

Page 57: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

PROBLEMY BADAWCZE

KATEGORIA WSKAŹNIKI

M nn

N Pmax

A Pser

Dmax T W

AM + MM

KM

Page 58: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

3) Czy szachiści, którzy wybrali dobre, albo złe rozwiązanie, różnią się strategiami myślenia?

PROBLEMY BADAWCZE

0 1 M nn

N Pmax

A Pser

Dmax T W

Page 59: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

PROBLEMY BADAWCZE

WARTOŚĆ WSKAŹNIKI

M nn

N Pmax

A Pser

Dmax T W

0 1

Page 60: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

4) Czy grupa eksperymentalna, mająca wcześniejsze doświadczenia z ekspozycją bodźca analogicznego w sytuacji źródłowej, w sytuacji docelowej różni się istotnie strategiami myślenia od grupy kontrolnej, która takiego bodźca nie miała?

PROBLEMY BADAWCZE

M nn

N Pmax

A Pser

Dmax T W

Page 61: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

PROBLEMY BADAWCZE

BODZIEC WSKAŹNIKI

M nn

N Pmax

A Pser

Dmax T W

Page 62: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

5) Czy strategie myślenia szachistów przy wyborze pierwszego posunięcia różnią się istotnie od strategii myślenia przy wyborach następnych posunięć?

PROBLEMY BADAWCZE

M nn

N Pmax

A Pser

Dmax T W

1. 2. 3.

Page 63: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

PROBLEMY BADAWCZE

1. 2. 3. posunięcie WSKAŹNIKI

M nn

N Pmax

A Pser

Dmax T W

1. 2. 3.

Page 64: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

6) Czy strategie myślenia szachistów i szachistek, rozwiązujących problemy szachowe, istotnie różnią się między sobą?

PROBLEMY BADAWCZE

♀ ♂ M nn

N Pmax

A Pser

Dmax T W

Page 65: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

PROBLEMY BADAWCZE

MĘŻCZYŹNI / KOBIETY WSKAŹNIKI

M nn

N Pmax

A Pser

Dmax T W

♀ ♂

Page 66: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

7) Czy szachiści i szachistki różnią się subiektywnym stopniem pewności dokonywanych wyborów?

PROBLEMY BADAWCZE

Page 67: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

PROBLEMY BADAWCZE

STOPIEŃ PEWNOŚCI WYBORÓW

Page 68: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

V. WYNIKI

Page 69: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

1. WYNIKI:

RANKING

2500 pkt.

2300 pkt.

2100 pkt.

Page 70: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

M1 N1

Pmax 1Pser

Dmax T

Page 71: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

Pos. 2. i 3.

13 / 18

Wartość

ujemna

Page 72: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

N1 M1

RANKING

Korelacja Pearsona

,276(**) ,284(**)

Istotność (dwustronna)

,002 ,001

Dmax1 Pser1 Pmax1 Czas1

,304(**) ,216(*) ,262(**) ,188(*)

,000 ,014 ,003 ,034

Korelacja rankingu z wybranymi wskaźnikami myślenia szachistów. N = 32

Page 73: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

RANKING

Strategia silniejszych szachistów:

Maksimum operacji na wejściu – minimum na wyjściu

M1 N1

Pmax 1Pser

Dmax T

1. pos.

2. pos.

3. pos.

Page 74: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

2. WYNIKI:

KATEGORIE SZACHOWE

ARCYMIMISTRZOWIE

MISTRZOWIE

MIĘDZYNARODOWI

vs.

KANDYDACI NA MISTRZÓW

Page 75: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

KATEGORIE SZACHOWE

Wskaźnik A –

rozważane opcje

Grupa Średnia Odchylenie

standardowe

Błąd

standardowy

średniej

Silniejsza

AM + MM 5,00 2,140 ,378

Słabsza

KM 3,97 1,787 ,316

Mężczyźni. Porównanie grupy silniejszej (AM + MM) i słabszej (KM). F = 0,493; istotność = 0,485; t = 2,092; df = 62; poziom istotności = 0,041. W grupie kobiet brak różnic.

Page 76: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

KATEGORIE SZACHOWE

Strategia silniejszych szachistów:

Patrzeć szerzej

A1

Page 77: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

3. WYNIKI:

SKUTECZNOŚĆ

0 1

Page 78: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

Dmax

Najdłuższy obliczony wariant

ŚREDNIA DŁUGOŚĆ NAJDŁUŻSZEGO OBLICZANEGO WARIANTU GRUPA NIESKUTECZNA (0) 12,73 pos. GRUPA SKUTECZNA (1) 10,98 pos.

Page 79: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

Wskaźnik myślenia Dmax1 a wartość posunięcia (0 lub 1).

Dmax1 – Test t równości średnich

t df Istotność (dwustronna, założono równość wariancji)

2,075 126 ,040

Dla skuteczności myślenia w złożonej sytuacji gry w szachy nie jest istotna umiejętność dalekiego obliczania wariantów (Dmax).

Mogę być sprawny w dalekim liczeniu wariantu,

ale kierunek może być mylny.

Wskaźnik myślenia Dmax1 a wartość posunięcia (0 lub 1). N = 32.

Page 80: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

GRUPA KOBIET SKUTECZNYCH

WARTOŚĆ POSUNIĘCIA = 1

Page 81: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

Grupa kobiet, które wybrały najsilniejsze posunięcie (wartość = 1),

różnice między grupą eksperymentalną i kontrolną.

Wskaźniki t df Istotność

(dwustronna) RAN 1,290 20 ,212

M1* 2,964 16,884 ,009

Pser1* 2,486 19,784 ,022

Dmax1 2,644 20 ,016

Czas1 2,054 20 ,053

Istotność różnic dla grupy kobiet, które wybrały najsilniejsze posunięcie (wartość = 1), grupa eksperymentalna i kontrolna. N = 22 pozycje.

Page 82: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

Statystyczna istotność różnic dla grupy kobiet, które wybrały najsilniejsze pierwsze posunięcie – wskaźniki ich strategii poszukiwania informacji

przy wyborze trzeciego posunięcia, różnice między grupą eksperymentalną i kontrolną.

Wskaźniki t df Istotność (dwustronna)

N3* -2,940 9,401 ,016

A3 -3,472 20 ,002

nn3 -4,009 20 ,001

M3 -3,143 20 ,005

Pser3 -2,367 20 ,028

Pmax3 -2,277 20 ,034

Czas3 -3,515 20 ,002

Page 83: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

Strategia grupy eksperymentalnej oparta jest na większej ilości przetwarzanych danych

w pierwszym posunięciu.

W trzecim posunięciu pracowitsza staje się grupa kontrolna –

w siedmiu wskaźnikach przewyższa grupę eksperymentalną!

Większa aktywizacja grupy kontrolnej

przy wyborze trzeciego posunięcia

GRUPA KOBIET SKUTECZNYCH

WARTOŚĆ POSUNIĘCIA = 1

Page 84: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

4. WYNIKI:

GRUPA EKSPERYMENTALNA

GRUPA KONTROLNA

Page 85: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

163,58

112,92

0,00

20,00

40,00

60,00

80,00

100,00

120,00

140,00

160,00

180,00

200,00

Grupa eksperymentalna Grupa kontrolna

M - Ilość wszystkich rozpatrywanych posunięć (średnia)

Page 86: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

57,94

44,05

0,00

10,00

20,00

30,00

40,00

50,00

60,00

70,00

Grupa eksperymentalna Grupa kontrolna

N - Ilość gałęzi w drzewie decyzyjnym (średnia)

Page 87: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

13,14

10,95

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

22

24

Grupa eksperymentalna Grupa kontrolna

Dmax - Nadłuższy rozpatrywany wariant (średnia)

Page 88: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

41,17

26,66

0,00

5,00

10,00

15,00

20,00

25,00

30,00

35,00

40,00

45,00

Grupa eksperymentalna Grupa kontrolna

Pmax - Najczęściej rozpatrywana opcja (średnia)

Page 89: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

29,17

18,50

0,00

5,00

10,00

15,00

20,00

25,00

30,00

35,00

Grupa eksperymentalna Grupa kontrolna

Pser - Najdłużej rozpatrywana opcja (średnia)

Page 90: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

864,05

608,41

0,00

100,00

200,00

300,00

400,00

500,00

600,00

700,00

800,00

900,00

1 000,00

Grupa eksperymentalna Grupa kontrolna

Czas1 - Średnia (sek.)

Page 91: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

Statystyki dla wskaźników myślenia w grupie eksperymentalnej (E) i kontrolnej (K)

w pierwszym posunięciu – ogółem, mężczyźni i kobiety, N = 32.

Test t równości średnich

Wskaźniki t df Istotność (dwustronna)

M1 3,214 126 ,002

N1 2,599 126 ,010

Pmax1 3,589 126 ,000

Pser1 3,556 126 ,001

Dmax1 2,687 126 ,008

Czas1* 3,561 121,185 ,001

Grupa E: rozpatrywała więcej posunięć (M1), analizowała więcej „gałązek” drzewa gry (N1), potrafiła dalej policzyć wariant (Dmax1), dłużej i częściej koncentrowała się nad wybranym posunięciem (Pser1, Pmax1), dłużej zastanawiała się na wyborem (Czas1).

Page 92: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

Strategia grupy eksperymentalnej oparta jest na większej ilości

przetwarzanych danych.

W trzecim posunięciu pracowitsza staje się grupa kontrolna –

we wszystkich ośmiu wskaźnikach przewyższa grupę eksperymentalną!

Większa aktywizacja grupy kontrolnej

przy wyborze trzeciego posunięcia

REGUŁA WZAJEMNOŚCI ?

Page 93: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

Wskaźniki t df Istotność (dwustronna)

RAN ,164 62 ,870

M1* 3,432 54,830 ,001

N1* 2,931 51,420 ,005

A1 -2,153 62 ,035

nn1 -1,050 62 ,298

Pmax1* 4,196 44,383 ,001

Pser1* 4,267 42,276 ,001

Dmax1 2,883 62 ,005

Czas1* 2,616 52,266 ,012

Statystyczna istotność wskaźników myślenia kobiet – porównanie grupy eksperymentalnej i kontrolnej. N = 16.

GRUPA KOBIET: PORÓWNANIE GRUPY

EKSPERYMENTALNEJ I KONTROLNEJ

Grupa Średnia Błąd standardowy

średniej

A1 E 4,66 2,223

K 5,72 1,689

Page 94: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

KOBIETY Z GRUPY EKSPERYMENTALNEJ

Strategia kobiet z grupy eksperymentalnej: Intensywniej badać rzeczywistość.

KOBIETY Z GRUPY KONTROLNEJ

Strategia kobiet z grupy kontrolnej: Szukać szerzej rozwiązań. A1

M 1

N 1

Dmax

Page 95: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

5. WYNIKI:

Sekwencja trzech posunięć

1. 2. 3.

Page 96: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

0,00

10,00

20,00

30,00

40,00

50,00

60,00

70,00

N1 N2 N3

Mężczyźni

Kobiety

M

N

Dmax

T

Page 97: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez
Page 98: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez
Page 99: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez
Page 100: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez
Page 101: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez
Page 102: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez
Page 103: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

GENERALNA STRATEGIA „GRADIENT CELU”

Gradient celu.

Wzmożona aktywność eksploracyjna 1. posunięcie

3. posunięcie

Wzmożona aktywność eksploracyjna

Obniżona aktywność eksploracyjna 2. posunięcie

Page 104: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

6. WYNIKI:

MĘŻCZYŹNI KOBIETY

♂ ♀

Page 105: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

Statystyczna istotność różnic pomiędzy wskaźnikami myślenia

mężczyzn i kobiet przy wyborze pierwszego posunięcia –

ogółem. N = 32.

Wskaźniki t df Istotność (dwustronna)

M1 3,048 126 ,003

N1 2,866 126 ,005

A1 -1,962 126 ,052

Pmax1 2,981 126 ,003

Pser1 2,701 126 ,008

Dmax1 4,003 126 ,001

Page 106: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

Statystycznie istotne różnice pomiędzy mężczyznami i kobietami

przy wyborze trzeciego posunięcia. N = 32.

Wskaźniki t df Istotność

(dwustronna)

A3 -2,109 126 ,037

nn3 -2,912 126 ,004

Page 107: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

Statystycznie istotne różnice pomiędzy mężczyznami i kobietami

w grupie kontrolnej przy wyborze pierwszego posunięcia. N = 16.

Wskaźniki t df Istotność

(dwustronna)

M1* 2,991 50,509 ,004

N1* 2,915 48,487 ,005

A1 -3,684 62 ,001

nn1 -2,046 62 ,045

Pmax1* 3,634 43,702 ,001

Pser1* 4,291 47,140 ,001

Dmax1 3,659 62 ,001

Page 108: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

Ranking: Kobiety 2248 Mężczyźni 2213 Kobiety A = 5,28 Mężczyźni A = 4,00 F (jednorodność wariancji) = 0,319, p.i. (F) = 0,576, t=2,71, df=62, p0,009.

MĘŻCZYŹNI KOBIETY

Page 109: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

KOBIETY Z GRUPY EKSPERYMENTALNEJ

Strategia kobiet z grupy eksperymentalnej: Intensywniej badać rzeczywistość.

KOBIETY Z GRUPY KONTROLNEJ

Strategia kobiet z grupy kontrolnej: Szukać szerzej rozwiązań. A1

M 1

N 1

Dmax

Page 110: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

MĘŻCZYŹNI Dmax

STRATEGIE

KOBIETY A

Page 111: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

MĘŻCZYŹNI - KOBIETY

Mężczyźni: zmiana trendu – od wstępnej aktywności do wyciszenia informacyjnego.

Wzmożona aktywność eksploracyjna 1. posunięcie

3. posunięcie

Obniżona aktywność eksploracyjna 2. posunięcie

Kobiety: Aktywność eksploracyjna w kształcie litery „U”.

Wzmożona aktywność eksploracyjna 1. posunięcie

3. posunięcie

Wzmożona aktywność eksploracyjna

Obniżona aktywność eksploracyjna 2. posunięcie

MUHAMMAD YUNUS ?

Page 112: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

7. WYNIKI:

PEWNOŚĆ WYBORU

Stopień pewności dokonanych wyborów posunięć i ocen

w ujęciu mężczyzn i kobiet. N = 32.

t df Istotność

(dwustronna)

Stopień pewności badanego, że to jest najlepsze posunięcie w tej pozycji – posunięcie 1.

-2,355 116,596 ,020

Page 113: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

WYNIKI:

SKALOWANIE WIELOWYMIAROWE

Page 114: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

Wymiar 1:

Czynności eksploracyjne – Czynności porządkujące.

Wymiar 2:

Poszukiwanie w głąb – Poszukiwanie wszerz.

Page 115: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

Wymiar 1:

Czynności eksploracyjne – Czynności porządkujące

M, N, Dmax, Pmax, Pser A, nn

-0.6 -0.4 -0.2 0.0 0.2 0.4

-0.2

-0.1

0.0

0.1

0.2

0.3

Wszyscy badani 1. posunięcie

Wymiar 1

Wym

iar

2

N1

A1

nn1M1

Dmax1

Pser1

Pmax1

Czas1

Page 116: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

Wymiar 2:

Poszukiwanie w głąb – Poszukiwanie wszerz

Dmax N

-0.6 -0.4 -0.2 0.0 0.2 0.4

-0.2

-0.1

0.0

0.1

0.2

0.3

Wszyscy badani 1. posunięcie

Wymiar 1

Wym

iar

2

N1

A1

nn1M1

Dmax1

Pser1

Pmax1

Czas1

Page 117: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

-0.6 -0.4 -0.2 0.0 0.2 0.4

-0.2

-0.1

0.0

0.1

0.2

0.3

Wszyscy badani 1. posunięcie

Wymiar 1

Wym

iar

2

N1

A1

nn1M1

Dmax1

Pser1

Pmax1

Czas1

Page 118: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

Wskaźniki myślenia – skalowanie wielowymiarowe dla pierwszego posunięcia –

grupa mężczyzn i kobiet.

-0.6 -0.4 -0.2 0.0 0.2

-0.4

-0.3

-0.2

-0.1

0.0

0.1

Mężczyźni 1. posunięcie

Wymiar 1

Wym

iar

2

N1

A1nn1

M1

Dmax1

Pser1

Pmax1Czas1

-0.6 -0.4 -0.2 0.0 0.2 0.4

-0.2

-0.1

0.0

0.1

0.2

0.3

Kobiety 1. posunięcie

Wymiar 1

Wym

iar

2

N1

A1

nn1

M1

Dmax1

Pser1

Pmax1

Czas1

Page 119: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

-0.6 -0.4 -0.2 0.0 0.2

-0.4

-0.3

-0.2

-0.1

0.0

0.1

Mężczyźni 1. posunięcie

Wymiar 1

Wym

iar

2

N1

A1nn1

M1

Dmax1

Pser1

Pmax1Czas1

Page 120: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

-0.6 -0.4 -0.2 0.0 0.2 0.4

-0.2

-0.1

0.0

0.1

0.2

0.3

Kobiety 1. posunięcie

Wymiar 1

Wym

iar

2

N1

A1

nn1

M1

Dmax1

Pser1

Pmax1

Czas1

Page 121: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

VI. PERSPEKTYWY

Page 122: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

DZIEWIĘĆ WSKAŹNIKÓW

Page 123: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez
Page 124: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

PSYCHOLOGIA MYŚLENIA W SZACHACH DZISIAJ (DZIECI, MŁODZIEŻ I DOROŚLI)

MYŚLENIE „NA SKRÓTY” METODY:

BADANIE RUCHÓW GAŁEK OCZNYCH REAKCJA SKÓRNO GALWANICZNA (ROLA EMOCJI) NEUROOBRAZOWANIE

NOWE NURTY BADAŃ

Page 125: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

WDZIĘCZNOŚĆ

Page 126: STRATEGIE MYŚLENIAjanprzewoznik.pl/artykuly/doktorat_jan_przewoznik... · STRATEGIE MYŚLENIA W ZŁOŻONYCH SYTUACJACH GRY W SZACHY Badania eksperymentalne nad wnioskowaniem przez

DZIĘKUJĘ !

www.janprzewoznik.pl