tou sad?

Nauitedj

ecudono

enjumudrih odluka i ivotnim

vjetinama

TTTTEEKKSSTTEEKKSSTT::::MARJI E.

GOLD-VUKSON

ILUSTRIRALA:ZOJA KRUZHKOVA

NNaasslloovv iizzvvoorrnniikkaa::

WWWWhhhhaaaa tttt DDDDoooo IIII DDDDoooo NNNNoooowwww???? AAAA KKKK iiii dddd ssss BBBBooooooookkkk AAAAbbbboooouuuu tttt MMMMaaaakkkk iiii nnnngggg WWWWiiii sssseeee DDDDeeeecccc iiii ssss iiii oooonnnnssss FFFF rrrroooommmm AAAA----ZZZZ

CCooppyyrriigghhtt 22000033 JJaallmmaarr PPrreessss.. FFiirrsstt ppuubblliisshheedd iinn tthhee UUnniitteedd SSttaatteess bbyy JJaallmmaarr PPrreessss..

CCooppyyrriigghhtt zzaa hhrrvvaattsskkoo iizzddaannjjee:: OOssttvvaarreennjjee dd.. oo.. oo..CCooppyyrriigghhtt zzaa iilluussttrraacciijjee:: OOssttvvaarreennjjee dd.. oo.. oo..

PPrreevveellaa ii pprriillaaggooddiillaa:: Ilona PosokhovaIIlluussttrraacciijjee uu hhrrvvaattsskkoomm iizzddaannjjuu:: Zoja KruzhkovaLLeekkttuurraa:: Nana MoferdinOObbrraaddaa ii pprriijjeelloomm:: OstvarenjeII.. iizzddaannjjee:: travanj, 2006.

NNaakkllaaddnniikk::

OOSSTTVVAARREENNJJEE dd.. oo.. oo..

DDoonnjjii VVuukkoojjeevvaacc 1122,, 4444227722 LLeekkeenniikk

tteell//ffaaxx:: 004444 773322--222288,, 773322--223300

hhttttpp::////rraazzvvoojjddjjeeccee..ccrroolliinnkk..nneett

oossttvvaarreennjjee@@hhii..hhttnneett..hhrr

IISSBBNN:: 995533--66882277--4433--33

CIP - Katalogizacija u publikaciji Nacionalna i sveuilina knjinica - Zagreb

UDK 37.032.2(035)

GOLD-Vukson, Marji E.to u sad? : nauite djecu donoenju

mudrih odluka i ivotnim vjetinama /tekst Marji E. Gold-Vukson ; ilustriralaZoja Kruzhkova ; . - Lekenik : Ostvarenje, 2006.

Prijevod djela: What do I do now?

ISBN 953-6827-43-3

1. Kruzhkova, ZojaI. Djeca -- Kognitivni razvoj -- Prirucnik

460405097

Popistema

UUUUvvvvooooddddUUUUppppuuuutttteeee zzzzaaaa ooooddddrrrraaaasssslllleeee

Vanjtina (Jeste li vidjeli kako izgleda?!) .......................................................................... 7Posuivanje (Vratiti ili ne?) ................................................................................................... 11Tajne (Nikom ni rijei!) ............................................................................................................... 15Dijeljenje (Podijeli!) .................................................................................................................... 19Dobrota (Dobar kao kruh) ...................................................................................................... 23Ogovaranje (Jeste li uli?) .................................................................................................... 27Odanost (Odan prijatelj) ........................................................................................................... 31Pogreke (Ups!) ......................................................................................................................... 35Potovanje (Sva iva bia zasluuju...) ......................................................................... 39Zavist i ljubomora (Zelen od zavisti) ..................................................................... 43Svijest o okoliu (uvajmo prirodu!) ............................................................................ 47Strah (U strahu su velike oi) ............................................................................................ 51Bijes (Grrr!) ..................................................................................................................................... 55Roditelji (Sve poinje od obitelji) ....................................................................................... 59Beskunitvo (Bez krova nad glavom) ......................................................................... 63Pitanja (Molim?) ........................................................................................................................... 67Nasilje (uvaj se!) ........................................................................................................................ 71Dugovi (U dugovima do grla!) ............................................................................................... 75Otvorenost (Fuj, bljak!) .......................................................................................................... 79Ne (Nikako!) ..................................................................................................................................... 83Entuzijazam (Jo jednom... s osjeajem!) ................................................................... 87Nesnoljivost (Drukiji su na udaru) ...................................... 91Mudrost (Pametan ili mudar?) ..................................................... 95Zajednitvo (Umoja) ........................................................................ 99Integritet (Budi svoj!) ...................................................................... 103Ti (Tko?) ..................................................................................................... 107Uradi sam ............................................................................................. 111

UvodOdluke, odluke. Od trenutka kada ujutro otvori oi, svatko od nas jetijekom dana prisiljen donositi mnotvo odluka. Iskoiti iz kreveta ili jomalo odrijemati? Pljeskavica i preni krumpirii ili mala salata snemasnim preljevom? Nasmijeiti se i zagrliti klince ili progunati netoo boli u nogama i nakon posla se sruiti ispred televizora? Dani su namispunjeni razliitim izborima.

Naravno, nita nas ne prijei u donoenju samostalnih ivotnih odluka. Oviprizori samo su neki od primjera. Ostale odluke, ak i one svakodnevne,poneto su ograniene drutvenim obiajima, kulturnim vrijednostima,javnim zakonima, pravima drugih i tako dalje. Bez obzira na to, dono-enjem neke odluke mi ujedno izabiremo i njene posljedice.

Knjiga je oblikovana tako da djeci predkolske i kolske dobi pomogneistraiti stvarne ivotne situacije i omogui im da vjebaju donoenjepravih odluka s pozitivnim posljedicama. Otvorene aktivnosti mogu seprimjenjivati pojedinano ili u grupi djece; pretvaraju rjeavanje problemau iskustvo, potiu kognitivne i emocionalne reakcije; podupiru verbalne,konkretne i apstraktne odgovore; i namijenjene su djeci, omoguujui imda misle i odluuju samostalno.

4

Uputeza odrasle

Prirunik obuhvaa 26 cjelina koje se dotiu predmeta, tema i problemakoji zaokupljaju dananje klince. Dvadeset sedma cjelina - "Uradi sam" -namijenjena je onim strunim suradnicima, uiteljima, odgojiteljima iroditeljima pa ak i djeci koji ele uobliiti neke vlastite aktivnosti. Svakakovas molimo da ove materijale prilagodite situaciji, dobi i specifinimpotrebama vaega djeteta, razreda ili odgojne skupine.

DefinicijaSvaku cjelinu predstavite definicijom pojma koji je kljuan za odabranutemu (primjerice, "Vanjtina", "Posuivanje", "Tajne" ili "Dugovi"). Pojam sedefinira zato da bi djeca stekla jasan uvid u ono o emu e se raspravljati.Ovaj dio moete proiriti tako to ete djecu zamoliti da izmisle ili pronauneke dodatne definicije samog pojma. Definiciju prilagodite dobi djece skojom radite.

Pozadina i svrhaSvaki je problem potkrijepljen i opravdan znanstvenim injenicama, nakonega se obrazlau svrha i cilj bavljenja danom temom. Zajedno onipredstavljaju polazite na temelju kojeg vi u svojstvu voditelja stvarateuzbudljivo i interaktivno edukativno iskustvo. Informacije navedene urubrici "Pozadina" korisno je podijeliti s uenicima viih razreda osnovnekole. (Op. hrv. ur.: u nekim tematskim cjelinama podatke u rubrici"Pozadina" prilagodili smo hrvatskim uvjetima.)

RaspravaRaspravu zaponite odabirom jednog ili vie pitanja ponuenih u skloputeme. Individualizirajte raspravu kako biste je prilagodili potrebama svojegdjeteta, odgojne skupine ili razreda. Naprimjer, pitanje iznesite pred cijelimrazredom, podijelite razred na male debatne skupine ili popriajte sdjetetom individualno. Druga je mogunost da pitanja zadate za domauzadau. Djeca svoje odgovore mogu raspraviti u obitelji ili ih mogu napisatii donijeti u kolu. (Molimo vas da prije prve rasprave utvrdite temeljnapravila ponaanja u raspravi. Ta pravila moraju ukljuivati prihvaanjerazliitih miljenja, slobodu izraavanja, zabranu uskakanja u rije, itd.)

5

Problemska situacijaListi namijenjen djeci i popratna ilustracija prikazuju "kakljivu"problemsku situaciju s pitanjem na koje djeca trebaju odgovoriti. Umnoitezadatak i ilustraciju te podijelite po jedan primjerak svakom djetetu. Djecipredkolske dobi podijelite samo listie s ilustracijom, a uenicima niihrazreda - i ilustraciju i listi sa zadatkom. Neka djeca promotre zadatak ipopratnu ilustraciju. Ponudite im toliko objanjenja koliko je potrebno dasamostalno obave zadatak. Potaknite ih na raznovrsne, neuobiajene ikreativne odgovore. Nakon samostalnog rada djeca svoje odgovore iznosepred cijelim razredom. U radu s djecom predkolske dobi odgojitelji eponekad morati prilagoditi sadraj problemske prie, na to ih upuujuilustracije, jer su namijenjene najmlaima. U skladu s time, uenicimaviih razreda osnovne kole nastavnici mogu ponuditi problemske prieznatno kompleksnijeg sadraja i potkrijepiti ih tematskim fotografijama ilireprodukcijama.

Popratni zadatakNamijenjen je djeci kolske dobi, uglavnom uenicima od petog do osmograzreda. Svaka cjelina sadri mudru izreku ili citat povijesno znaajneosobe. (Kad god je mogue, citat je popraen biografskim podatkom,izvorom i datumom.) Izreka ili citat elaboriraju i definiraju temu. Od uenikase trai da procijene izreku ili citat i objasne njihovu povezanost sproblemskom situacijom. U skladu sa specifinim potrebama i dobi svojihuenika, nastavnici mogu pro