İstİhbarat teknİklerİkitabxana.net/files/books/file/1274190187.pdfcasusluk, dünyanın en eski...

İSTİHBARAT TEKNİKLERİ

Aktörleri, Örgutleri ve Açmazları

Gültekin AVCI

Gültekin Avcı − İstihbarat Teknikleri

1

Katalog Bilgisi:

ISBN: 975−362−993−1BAŞLIK: İstihbarat TeknikleriALTBAŞLIK: Aktörleri, Örgutleri ve AçmazlarıYAZAR: AVCI,GültekinYIL: 2004AY: MayısBASIM: 1. BaskıDİL: TürkçeSAYFA: 238FİZİKİ: 2. Hm., 13,5x19,5 cm, Karton KapakFİYAT: 8.000.000 TLYAYINEVİ: Timaş YayınlarıKONU: Türkiye, Siyaset/Diğer, Dünya Siyasi Tarihi


2

İSTİHBARAT TEKNİKLERİAktörleri, Örgutleri ve Açmazları

BU KİTABI okuduğunuzda sizlerde de "Neler olmuş dabizim haberimiz olmamış" düşüncesinden ziyade bundansonra neler olabileceğine ilişkin bir düşünsel faaliyetinağırlık kazanacağını tahmin ediyorum. Ufkumuzu açan,bizlere Ağustos böceği olmaktan öte karınca olmayıhatırlatan, adeta bir bilgi hazinesi olan bu kitapta deyimyerinde ise maziyi, hal'i ve atiyi kısaca geçmişi, günümüzüve gelecekte neler olabileceğini gözlemleyeceksiniz.

Günümüzde teknolojinin de getirişi ile bir eser meydanagetirmenin daha da kolaylaştığı görülmekte ise de bukitabın ilgililerin bir çırpıda okuyup rafa kaldıramayacakları,adeta başucu kaynağı bir eser olduğu görülecektir.

Muhtevası itibariyle −günümüz deyimi ile− lokal olmaktanziyade global bir mahiyet taşıyan bu eseri bizlere sunankardeşimizin bir savcı−hukukçu oluşunu da bir avantajolarak görüyor, statükocu olmayan ve gerçek anlamdaçağa uyan bu eserin ilgili kamuoyunca daha da iyideğerlendirileceğini ümit ediyorum.

Yoğun bir emeğin yanı sıra tecrübelerini de bu kitabataşıyan eser sahibini yakınen tanıdığım için maddi bir çıkarbeklemediğini "Sizin en faydalınız insanlara faydalıolanınızdır" felsefesini taşıdığını düşünüyor, inşallah bu vebenzeri çalışmalarının devam etmesini samimi bir şekildearzu ediyorum.

Her kesimin okudukça kendisinden bir parça göreceği bueserin altına ülke genelindeki tüm aklı selim sahibiinsanlarımızın benim gibi imza koyabileceği kanaatini


3

taşıyor, Avcı'nın bir cesur yürek olarak önümüzdeki zamandilimi içerisinde daha da faydalı eserler vereceğini ümitediyorum.

Başta ülkesine ve ülküsüne ve sonra dünyasıralamasındaki yerini beğenmeyen her Türk insanınafaydalı olacağını gördüğüm esere önsöz yazarak −sadecedünyada değil ötelerde de şahitlik için liyakatim olmadığıhalde− kardeşimin bu talebini zorunlu olarak yerinegetirirken beni onurlandıran bu nazik düşüncesinden dolayıkendilerine muhabbet ve hürmetlerimi sunuyorum. Sözsultanlarının bir güzel âydet olarak dillerinden düşürmeyipbizlere miras bıraktığı, bizlerin de hiç terk etmeyeceği"Tev−fik bizden, hidayet yüce Mevla'dan" sözleriyleönsözümü bitirirken eser sahibinin yanı sıra tüm okuyucukitleye de sevgi ve muhabbetlerimi iletiyorum.

İsmail Kerimoğlu

Eski İstihbarat Yöneticisi İzmir, Nisan 2004


4

* Birinci Bölüm *

Kendine Özgü Bir Dünya: İstihbarat Dünyası

Terim−Konunun önemi ve Tarihi Gelişimi

İSTİHBARAT, kelime manası itibariyle Arapça istihbarkelimesinin çoğulu olarak; haberler veya yeni öğrenilenbilgiler, haber alma demektir. Teknik olarak istihbarat,muhtelif imkân ve vasıtaları kullanarak herhangi bir konudaenformatik materyal temini ve temin edilen bilgilerin hamhalden kurtarılarak işlenmesi, kıymetlendirilmesi veyorumlanarak bunlardan bir netice çıkarılmasıyla ilgilifaaliyettir. Ve insanların fıtrî bir melekesi olan tecessüs(merak, öğrenme arzusu) ile doğmuştur.

Batı dillerinin bilhassa İngilizce'nin hakim olduğu ülkelerdekelime "intelligence" kelimesiyle karşılanmaktadır. Bukelime zeka anlamını taşımaktadır. Bu da Batı'da bumeşgalenin hangi seviyede yapıldığını göstermektedir.CIA−Central intelligence Agency (Merkezî HaberalmaTeşkilâtı), MI−Military intelligence (Askerî Haberalma),DIA−Defense intelligence Agency (Savunma İstihbaratServisi) gibi

Casusluk ise Arapça bir kelime olan "tecessüs" yani meraketme, kendi dışındaki işlere duyulan öğrenme arzusu, gizlişeylere merak menşeinden gelmektedir. Casusluk faaliyetive espiyonaj kelimeleri aynı istikamete matuf olmak üzereyabancı lisanlardan ithal edilerek casusluk manasındakullanılmaktadır. Kelime Fransızca kökenlidir. Bizde halkarasında çok kullanılan ispiyon kelimesi de Fransızca


5

aslındaki "espionnage" kelimesinden gelmektedir. Hepsiistihbarat faaliyetini göstermektedir. Kontrespi−yonajkavramı ise istihbarata karşı koyma ve karşı istihbaratmanasını taşımaktadır.

Casusluk, dünyanın en eski mesleklerinden biridir. Anılanfaaliyet, toplulukların hayatlarını idame ettirdikleri hermecrada daima icra edilmiştir. İstihbarat faaliyeti, gerekgüvenlik ve gerekse ticarî, ekonomik, siyasî vb. alanlardapopülaritesini yitirmeden, hatta cazibesini çağın teknolojikimkânlarıyla artırarak vazgeçilmez bir alan olma özelliğinisürdürmektedir. İstihbarat faaliyeti kurumsal olarak insanlıktarihinde devletleşme olgusunun gelişimi ile birliktemevcudiyetini gösteren, hassas ve devlet güvenliği içinelzem bir faaliyettir.

M.Ö 500 yıllarında meşhur Çinli komutan ve filozof Sun TzuSavaş Sanatı adlı kitabında casusluk faaliyetinin fevkaladeönemli olduğunu bariz bir şekilde vurgulamıştır. Sun Tzu'yagöre; bilge hükümdarlarla iyi bir komutanın kolaylıkla savaşkazanıp zafere ulaşması istihbarata bağlıdır. Bu istihbaratruh çağırmakla , gelmez, tecrübe veya hesaplamayla daüretilmez. Düşmanın durumu ancak başka insanlardanöğrenilebilir.

Dünya tarihinde bir devre mührünü basan askerî liderlerdenNapolyon Bonapart'ın "iyi bir mevkide konuşlandırılmış bircasusun temin edebildiği bilgi ve haberlerin, bazen birkaçtümen askerden daha fazla önem arz ettiği" şeklindekisözleri istihbaratın ne derece önemli bir faaliyet ve hayatsahası olduğunu göstermektedir.

Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah'ın tarihe nam salanmeşhur veziri ve bilge devlet adamı Nizamülmülk'ün önemlieseri Siya−setname'de de istihbaratın önemi şu sözlerlezikredilmektedir:


6

"Dünyanın dört bir köşesine tüccar, seyyah, sufi, eczacı vederviş kılığında casuslar göndermeli, (casuslar) duyduklarıher şeyi haber olarak getirmeli ve ülkelerin durumları hiçbirşekilde meçhul kalmamalıdır. Çoğu zaman valiler, arazisahipleri, memurlar ve emirler muhalefete ve isyanakalkışmışlar ve padişaha karşı bağlarını koparmışlardır.Fakat casuslar ulaşıp haber getirdiklerinde, padişahzamanında hazırlık yaparak hareket eder ve anidenisyankârın üzerine çullanır. Böylece isyankârlar tutuklanır,niyetleri akim kalır."

Sultan II. Abdülhamit de istihbaratın gerekliliğini öncelikleanlayan yöneticilerden biri olarak Yıldız İstihbaratTeşkilâtı'm kurmuş ve şöyle demiştir:

"Yabancı devletler, kendi emellerine hizmet edecekkimseleri Vezir ve Sadrazam mertebesine kadarçıkarabilmişlerse, devlet güven içinde olamazdı. Doğrudandoğruya şahsıma bağlı bir istihbarat teşkilâtı kurmaya budüşünce ile karar verdim, İşte, düşmanlarımın Jurnalcilikdediği teşkilât budur. Bu jurnallerin hakikî olanlarınınyanında iftira mahiyetinde olanlarının da bulunduğunuelbette biliyorum. Ama ben hiçbir jurnale, titiz bir tahkiktengeçirmeden inanmadım ve onun icabına el sürmedim."

İstihbarat faaliyetinin tür, zenginlik ve profesyonellikbakımından tekamül ettiğini görmek için Ortaçağ dönemi veRöne−sansı beklemek gerekmektedir. Bu dönemAvrupası'nda diplomasi ve istihbarat mefhumları birbirineyakın manalara karşılık gelmekteydi. O derece ki genelkanaate göre elçiler ile casuslar arasında bariz bir farkyoktu.

Amerikan İhtilâli, Napolyon Savaşları, Amerikan SivilSavaşı ve Fransa−Prusya Savaşı gibi savaşlar espiyonajfaaliyetlerinin şekil verdiği savaşlar oldu. Amerikan Sivil


7

Savaşı döneminin bilinen ajanlarından Rose O'NealGreenhow (1817−1864), savaş süresince Güney güçlerinehaber sızdırmakla suçlandı. 1862 yılında tutuklandı veGüney'e gönderildi. Aynı dönemin bir başka casusu iseTımothy Webster'dı (1821−62). Ancak Webster,Greenhow'dan farklı olarak Kuzey Konfederasyonu'naajanlık yaptı. İngiltere'de doğan Webster, Allan PinkertonDedektiflik Ajansı'nda çalışarak tecrübe kazanmıştı. Fakattecrübeleri, 1862'te Konfederasyon tarafından yakalanıpidam edilmesini engelleyemedi. Fransız İhtilâli dönemininen bilinen casuslarından biri ise Joseph Fouche'di.(1759−1820). İhtilâl boyunca halkın arasına adamsızdırarak yönetime bilgi veren Fouche ilkin Napolyontarafından polis yöneticisi yapılmıştı. Ve Napolyon'un1815'te iktidardan düşmesine kadar casus ağının ve double(çift taraflı) casusların iyi bir yöneticisiydi. XVIII. Louisyönetimi altında tekrar polis bakanı olan Fouche 1820yılında öldü.

20. asırda I. Dünya Savaşı ve II. Dünya Savaşı öncesi vesonrasında istihbarat dünyasında hızlı gelişmeleryaşanmıştır. Fakat, gerçek anlamda devlet yönetimini zaafauğratmaya yönelik yıkıcı faaliyetleri zamanında haber alıp,tedbir geliştirmeye yönelik güvenlik istihbaratı, 1789 FransızIhtilâli'nden sonra fikir akımlarının kitleler içinde sesbulmasına paralel olarak kendisini göstermeye başlamıştır.Yasadışı sosyalist gruplar 19. yüzyılda Fransız gizli polisinibu grupların içine sızmaya mecbur bırakmıştır. Aynıduruma I. Dünya Savaşı öncesi Almanya'da darastlanılmıştır. 1917 Rus ihtilâlinden önce Çarlık Gizli PolisÖrgütü'nün Bolşeviklerin faaliyetlerini izlemeye yönelikbirçok iç güvenlik istihbarat faaliyetinin olduğu da bir başkagerçektir.

II. Cihan Harbi sonrası Soğuk Savaş dönemi istihbarattaönemli bir aşamadır. Özellikle Varşova Paktı üyesi


8

Demirperde ülkeleriyle NATO üyesi devletler arasındayoğun istihbarat trafiği ve operasyonlar yaşanmıştır. Sonasırda askerî istihbaratın yanında sivil istihbarat birimlerininde organize edilmek suretiyle devreye girdiğini görmekteyiz.Bu itibarla modern istihbarat çağının başladığını söylemekdoğru olacaktır. Artık yeni istihbarat anlayışında verileriteknoloji ışığında kıymetlendirmek ve istihbarat servisleriarasında işbirliği ile eşgüdüm söz konusu olmaktadır.

Yeni teknoloji ve imkânlar da bu modernleşmeyihızlandırmıştır. Çağımızda devletlerin istihbarattaplüralist(çoğulcu) bir yaklaşım tarzıyla pek çok istihbaratorganına sahip olduğu görülmektedir. Bilhassa geridebıraktığımız 20. asrın sonlarına doğru dünyanın muhtelifbölgelerinde kendini gösteren uluslararası terörizmhareketleri, dünyadaki istihbarat servislerinin çoğunun artanbir işbirliği, koordinasyon ve bilgi paylaşımına gitmelerinigerektirmiştir.

İstihbarat, Türkiye'de pek hoşlanılmayan ve olumsuz yöndemimlenmiş bir konudur. Resmî dedikodular ve toplum içierdemsiz bir ispiyonculuk şeklinde algılanır. Bu tür biralgılama kendiliğinden oluşmamıştır ve bir ölçüdeTürkiye'ye karşı gerçekleştirilen bir istihbarat faaliyeti olanpsikolojik operasyonların neticesidir. Türk politikacısıistihbarattan uzak durmayı yeğlemektedir ve EskiBaşbakanlardan Bülent Ecevit'in bu istikamette beyanlarımevcuttur.

İstihbarat faaliyeti muhtelif yön ve şekillerde tekamül edipkendini çağa uydurarak ve hatta çağın önünde gidipzamanı yönlendirerek günümüze ulaşmıştır. İstihbaratdünyasındaki unutulmaz isimler ve çalışmalar ileridekibölümlerde zikredilecektir.

İstihbarat Tekniği ve Tabiatı


9

Profesyonel istihbaratçılıkta ilk elde edilen haber ve duyumham bir bilgi olarak addedilir ve belirli aşamalardan geçerekişlenmiş ve istihbarat değeri olan son bilgi haline getirilir.Çünkü çağımızda halen psikolojik operasyonlar ve özellikleçarpıtılmış, uydurma bilgiler vasıtasıyla kamuoyunundezenforme edilmesi gibi olgulara sık sık rastlanmaktadır.Bu sebeple temin edilen ham bilgiler titiz bir tasnif vesüzgeçten geçirilerek hakikî bir kıymetlendirme işleminetabi tutulmalıdır. Çalışmaların neticeleri amaca uygunformlarda raporlar olarak kâğıda dökülerek bu bilgilerikaynak alarak operasyon ve icraî faaliyet yürütebilecekdevlet birimlerine iletilir. Yapılan icraî operasyonlaistihbaratın sonucu alınır ve gereği yapılabilirse başarılı biristihbarat operasyonu icra edilmiş olmaktadır. Bu biristihbarat çarkıdır ve hemen her istihbarat teşkilâtı buevrelerle çalışmaktadır.

Esas istihbarat sanatkârlığının başladığı istihbaratın üretimisafhası çok önem taşır. Bu aşamada temin edilenmateryaller kıymetlendirme, sentezleme, tahlil veyorumlama gibi işlemlere tabi tutulmak durumundadır.Örneğin bilgi kaynağı hangi seviyede güvenilirlik ve isabettelkin eder? İhtimaller dengesinde yeri neresidir? Bilgipiyasaya hangi amaçla sürülmüştür? Hangi zamanlarda?Evvelce bu konuda temin edilen verilerle uyumluluğu nederecededir? Evet, bu hususlar ve bu hususların takdirigeniş vizyonlu ve feraset sahibi istihbaratçılarıgerektirmektedir. Son aşamada istihbarat değeri taşıyanbilgiler, istihbarı raporlar halinde bu bilgileri aktif olarakkullanacak makamlara iletilir.

İstihbaratın alanı her yer olabilmektedir. Klasik istihbaratdönemindeki yakın tehditler ve komşu ülkelerde istihbaratanlayışı yerine şimdi dünyanın her köşesi; kara, deniz,hava, taşıma vasıtaları istihbarat faaliyetine mekanolmaktadır. Müşahhas olarak bu mekanlar bir devlet


10

başkanı veya cumhurbaşkanının köşkü, başbakanlıkkonutu, müzakere salonları, bazen de Romanya DevletBaşkanı Todor Çavuşesku'da olduğu gibi insan dişlerininarası bile olabilmektedir.

İstihbarat faaliyetinin baş aktörü insan olmakla birlikteçağımızda teknik ve mekanik aktörler de insan unsuruyanında sahneye çıkmışlardır. Bu cümleden olarakistihbarat uyduları, otomatik görüntü alan ve kaydedensensorlar, elektronik ses kayıt cihazları, süper kameralar,pilotsuz uçaklar vb. sayılabilir.

Bununla birlikte istihbaratta insan unsuruyla yapılan takipve tarassut (dikkatle gözlemlemek) faaliyetinin de ayrı birönemi vardır. Bu faaliyet fevkalade bir dikkat, feraset,basiret ve geniş bir vizyon gerektirir. Tarassut faaliyetinde,hedef kat'î surette bu faaliyeti hissetmemelidir. Ajan,ferasetli bakışlarıyla insan jest ve mimiklerini, haletini vedavranışlarını yorumlayıp netice çıkarabilecek vizyon vekapasiteye sahip bulunmalıdır.

Bu istikamette değerlendirilmesi gereken önemli bir hususolarak; insanların çehresi ve çehrede belli noktalar dafevkalade önemli ruh hallerine ve birtakım hakikatlereişaret etmektedir. Buna yüz okuma sanatı da denilebilir.

Genel Yaklaşımlar

İstihbarat bünyesel olarak taktik ve stratejik istihbarat diyeikiye ayrılır. Taktik istihbarat; güncel konularla ilgili vegüncel olaylar üzerine yapılan çalışmalardır. Stratejikistihbarat ise; büyük ve önemli olaylarda, uzun vadeliplanlamalarla ortaya konan çalışmalardır. Kullanılan araçlarve kaynaklar, takip edilen usuller, istihbaratın gaye edindiğialanlar bakımından istihbarat faaliyeti tür açısındanfevkalade zengin bir yelpazeye dağılmış durumdadır. Bu


11

konuda şöyle Necip Hablemitoğlu'ndan şöyle bir alıntıyapmak istiyoruz:

"Küreselleşen dünyaya uyum sağlamak isteyen ulusal veuluslararası seviyedeki kurumların pek çoğu kabukdeğiştirmektedir. Hiç şüphesiz değişen bu kurumlarınbaşında da istihbarat örgütleri geliyor. Değişen tanımlar vekavramlara paralel olarak, istihbarat ve karşı istihbaratfaaliyetleri artık klasik 007 James Bond kalıplarındanoldukça uzaklardadır. Örneğin, dünya üzerindeki her türlükitle iletişimini kontrol eden 'Echelon Ağı', uzaydan her türlügörüntüyü temin eden uydu sistemleri, klasik ajanların tümfonksiyonlarını fazlasıyla üstlenmiş durumdadır. Sanayicasusluğu hâlâ önemini korurken, istihbarat terminolojisindeyeni mefhumlar, konseptler ön plana çıkmakta:'Sosyal−Ekonomik−Siyasal−Dinsel−Kültürel İstihbarat'kavramları gibi. İstihbarat ve Karşı İstihbarat Servisleri, artıkgelişmiş ülkelerde eskiden olduğu gibi tam bir gizlilik içindeişlerini yürüten kurumlar değildir. Şimdilerde Dışişleri,içişleri, Ekonomi−Maliye, Adalet Bakanlıkları, Kızılhaç, özelservis veren pilot üniversiteler, enstitüler, vakıflar, özelmisyonu olan kardinaller, piskoposlar, hahamlar ve tümmisyoner örgütleri, yurtdışında yatırım yapan şirketler,yurtdışında temsilciliği olan medya kuruluşları ve haberajansları ile de −gerektikçe− iç içe çalışılıyor. Operasyonkonusu ülkelerde istihbarat servislerinin rolü; koordinasyon,finansman, lojistik destek ve yönlendirme ile sınırlıdır. Artıkhedef ülkelerde özellikle istihbarat−ajitasyon faaliyetlerindedeşifre olma riskine girilmemekte; bu iş genellikle doğrudanya da dolaylı olarak servisle ilişkili yerli işbirlikçilere,taşeronlara sipariş edilmektedir... İşte literatürde bu yerliişbirlikçilere−taşeronlara 'etki ajanları', 'yönlendirici ajanlar'ya da kapsamlı bir deyişle 'nüfuz ajanları' denilmektedir."

İstihbarata bir bilgi mücadelesi olarak bakılması söz konusuolduğu için gelişen enformatik bilgi savaşındaki


12

çeşitliliği aşağıdaki şekilde de kategorize edebiliriz;

Komuta ve Kontrol Savaşı: Düşmanın stratejiknoktalarını vurmak

•

İstihbarat Savaşı: Gözlem alanını mümkünolduğunca geniş tutmak ve her türlü bilgiyi işlemek

•

Elektronik Savaş: Elektronik sistemlere etki etmek• Psikolojik Savaş: Tarafların, tarafsızların vedüşmanın düşünce tarzını kontrol etmek

•

Hacker Savaşı: Bilgisayar sistemlerine sızmak• Ekonomik Bilgi Savaşı: Ekonomik üstünlük içinbilgiyikontrol etmek, engellemek

•

− Siber Savaş: İstikbale dair senaryolar, bilim−kurgu.

Haber kaynaklarına göre istihbarat tasnifinde gizli ve açıkistihbarat faaliyeti söz konusudur. Gizli istihbarat faaliyetihedef kişi ve kurumların bilgileri haricinde yapılmakta veburada gizli bir eylem ve yönlendirme olgusu muteberolmaktadır. Örneğin bir insanın istihbarat servisine angajeedilmesi yoluyla bilgi temin edilmesi fevkalade önemlidir.İngiliz iç istihbarat ve kontrespi−yonaj servisi MI5'in eski şefiABD'de 11 Eylül ve 11 Eylül olaylarındaki istihbarat eksikliğikonusunda yaptığı yorumda; "En güvenilir istihbaratkaynağı insan; örgüte uzun süre önce sızdırılmış, örgütteuzun süre kalacak ve de operasyonel bilgiye ulaşacakkonuma gelecek ajanlardır. Fakat bu kaynaklar angajesi enzor olanlardır" demektedir.

Açık kaynak istihbaratı; kamuoyuna açık, yazılı, görsel veişitsel araçlar ile yayınlanan bilginin belirli bir hedefe görekıymetlendirmeye tabi tutulmasıdır. İstihbarat bilgisinin


13

%90'ı açık kaynaklardan toplanır ifadesi, istihbarat alanındatasvip gören bir yaklaşımdır.

Açık kaynak istihbaratı özellikle geçen 10 yıllık zamansüresince fevkalade yoğunlaşmış, fakat bu durum haber vebilgi karmaşasına sebep olmuştur. İstihbarat servisleri çokkanaldan akan bilgi trafiğine ulaşamaz, bunlarıkıymetlendirme ve analize tabi tutamaz hale gelmişlerdir.Özellikle ABD istihbarat servisleri çok kanaldan farklıyapıda ve dilde gelen istihbaratı değerlendiremez durumadüşmüş, hangi bilginin güvenilir, hangi bilgininse asılsızolduğu istikametinde bir sınıflandırma fonksiyonundanmahrum kalmışlardır.

Açık kaynaklar önümüzdeki dönemlerde de istihbaratın enönemli kaynaklarından birini oluşturmaya devam edecektir.Fakat önemli olan; ham bilgiyi etkili bir şekildekıymetlendirerek, farklı metotlarla bilgiyi teyit etmektir.

Siyasî İstihbarat

Tarihî gelişimleri ve menşeleri itibariyle askerî istihbarat vesiyasî istihbarat çok eskilere dayanmaktadır. Siyasî bölüm,istihbaratın en geniş kapsamlı sahasıdır. Askerî istihbaratanazaran daha önemli addedilmesi de doğru bir teşhisolacaktır. Çünkü devletler panoramasında her devlet yakınkomşuları olan ülkelerde ve kendilerine uzak olsa biledünyada önemli bir güç mevkiinde bulunan ve kendisinietkileme gücüne sahip olan devlet−lerdeki gelişmeleri,hareketlilikleri ve düşünce tarzlarını daha da önemlisidünya siyasetlerini takip etmek ve bu konularda fevkaladeduyarlı bulunmak durumundadır. Siyasî istihbaratta başarısağlandığında çoğu askerî operasyona gerekduyulmayacaktır. Askerî istihbarat ise siyasî istihbaratdoneleriyle arzu edilen neticelere ulaşılamadığızamanlarda, askerî operasyonun mukadder


14

olduğu zamanlarda önem ve popülaritesinin zirvesineulaşır.

Ülke içi ve dışı siyasî istihbarat hususunda, istihbaratservisleri arasında bir işbölümü ve göreve yönelik birörgütlenme ve konuşlandırma söz konusudur. MeselaABD'de iç istihbarata FBI bakmaktadır ve Adalet Bakanlığıbünyesinde konuşlandırılmıştır. İngiltere'de de iç istihbaratM15 servisi tarafından ifa edilmektedir. M16 dış istihbaratlagörevlidir.

Siyasî istihbarat sahasında icra edilen faaliyet özelliklediplomatik misyonlar uhdesinde yapılabildiği gibi özelkuruluşlar olan birtakım dernek, vakıf ve sivil toplumörgütleri tarafından da yürütülebilmektedir. Diplomatikmisyonlardaki elçiler, konsoloslar, ataşeler, katipler açık vetabii birer ajan olarak düşünülmeli ve bu mülahazalarlahareket edilmelidir. Bu konuda bir örnek sunalım.

Türk İstiklal Mücadelesi'ni takiben 1923 yılında konferansgörüşmeleri ve anlaşma teatileri amacıyla Lozan'damasaya oturmuştuk. O zamanın sınırlı iletişim imkânlarısebebiyle Ankara'dan Lozan'daki heyetimize gönderilentalimatlar ve bilgiler, şifrelenmiş telgraflar halinde tanzimedilerek önce Köstence'deki (Romanya) telgraf merkezineulaştırılmakta, sonra buradan da Lozan'a çekilmekteydi. Busırada İngiliz istihbarat servisi bize ait şifreleri çözmeyibaşarmıştı. Bu sayede İngiliz gizli servisi Köstence'ye intikaleden telgraflarımızı derhal açarak görüş ve düşüncelerimiziöğreniyor, Türk delegesinin o gün müzakerelerde nelersöyleyeceğini, ne tür bir politika takip edileceğini bildiği içinkendi siyaset ve hamlelerini buna göre ayarlıyordu.

Askerî İstihbarat


15

Devletlerin aslî görev ve mesuliyet alanlarından biri ve belkien önemlisi, halkının ve sahip olduğu kara parçasının iç vedış güvenliğini temin etmektir. Tabii ki bu alanda dışgüvenliğin fiili ifası Silahlı Kuvvetler tarafından icra edilir. Bunoktada askerî istihbarat fevkalade önem arz etmektedir.Zamanımızda askerî ve sivil istihbarat alanları ve faaliyetibirbirine karışmış durumdadır ve bu önemli bir problemdir.Askerî istihbarat faaliyetinin sivil alana ircası, devletsiyasetini olumsuz yönde etkilediği gibi onulmaz demokratikyıpranma, esas sivil istihbarat faaliyetinin durması vegerilemesi gibi neticeler doğurabilmektedir.

Bir devlet, askerî istihbarat yönüyle komşu ülkelerindurumunu harfiyen bilmek ve taktiklerini bu minval üzerinegeliştirmek zorundadır. Bu tür istihbaratta; izlenen devletinaskerî yapısı, halihazırda bulundurduğu kuvvet durumu,komuta kademesinin takdir ve görüşleri, silah ve araçlarınmiktar, tür ve kaliteleri, genel olarak askerî kabiliyetleri,elektronik ve teknolojik harp kabiliyet ve seviyeleri, askerîeğitim teknikleri, yaptıkları askerî anlaşmaların şartlan,askerî yapının ülke içindeki konumu, ordu üzerinde genişnüfuz sahibi komutanların taktik ve düşünceleri, nükleerseviye, biyolojik ve kimyasal harp seviye ve kabiliyeti,belirsiz askerî şifreler ve bilgisayar kayıtları gibi hususlaröncelikle ve önemle istihbar edilmesi gereken noktalarolarak görünmektedir.

Askerî istihbarat birimlerinin, sivil istihbarat birimlerine göreavantajlı bir tarafı; gerektiğinde direkt olarak fiilioperasyonda bulunma imkânlarının geniş olmasıdır.Hemen her ülkede de durum bu şekildedir. Türkiye'de bualanda Genelkurmay Başkanlığı bünyesindeki ÖzelKuvvetler Komutanlığı, temin ettiği istihbarî bilgileri fiilendeğerlendirme ve operasyon yapabilme iktidarına sahip birbirimdir. Ve askerî imkânların hepsini gerektiğindekullanabilmektedir. Yine Genelkurmay İstihbarat Başkanlığı


16

ve Kuvvet Komutanlıkları, uhdesindeki istihbarat birimleri ilegeniş bir yelpaze çizerek devletimizin önemli bir uzvunuteşkil eder.

Yaşadığımız modern zamanda askerî alandaki harekâtplanları; enformatik ve teknolojik gelişmeler neticesinde C4I(veya 4C+I) formülü ile yürütülmektedir. Bu formülün açılımışöyledir:

Command (komuta) + Control (kontrol) +Communicati−on (haberleşme) + Computation(bilgisayarlaşma) + Intelli−gence (istihbarat) ve(information−bilgi)

Önceleri bu formülde bir unsur olarak istihbarat mevcutdeğildi ancak gelişen teknoloji ve şartların zorunlu sonucuolarak istihbarat unsuru da formüle ilave edilmiştir.Bilgisayar operasyonları ve teknolojileri ise kaçınılmazolarak formülün içindedir.

Ekonomik istihbarat

2000'li yıllarda casusluğun en popüler sahalarından biriside ekonomi olacaktır. CIA, 2000'li yılların istihbaratınındaha çok ekonomik sahada olacağını bildirmiş vekendilerinin bu sahaya yoğunlaştığını ve hedeflerinin dekendilerini bu alanda zorlayan Pasifik kuşağını kontroletmek olduğunu beyan etmiştir. Bu duruma bakıldığındaiçinde bulunduğumuz yüzyılın casusları arasında daha çokbilim adamı ve ekonomistler mevcut olacaktır.

Bu sahadaki istihbarat çalışmaları 19.yy dan berisahnededir. Özel istihbarat açısından bu yüzyılda en iyifaaliyet yürüten kurumlarından birisi, Nathan Rotschild özelbankacılık kuruluşudur. Bu firma kredi açarken müşterilerihakkında etraflı bilgi sahibi olmaya fevkalade önem vermiş


17

ve bu iyi istihbarat çalışmalarıyla başarılı olmuştur. 1815yılında meşhur Waterloo savaşının neticesi Avrupa'dahenüz öğrenilmem işken Rotschild; Prusyalılar veİngilizlerin Napolyon Bonapart'ı yendiklerini haber almış vebu haberi iyi bir şekilde değerlendirerek elindeki resmî hissesenetlerini piyasaya sürmüştür. Rotschild'ın sağlam birhaber aldığını bilen diğer banka ve firmalar, İngilizlerinsavaşı kaybettiğine ve hisse senetlerinin daha dadüşeceğine inanarak ellerindeki resmî senetleri derhaldüşük fiyatla elden çıkarmışlardır. Kısa bir müddet zarfındaN.Rotschild tüm senetleri çok düşük fiyatla toplamış vedevasa bir servetin sahibi olmuştur.

Asrımızda bilhassa enerji kaynaklan büyük önem arzetmektedir. Japonya, Almanya ve Avrupa Birliği üyesi diğerülkeler enerji ve özellikle petrol ihtiyaçlarını başkaülkelerden temin ettiklerinden, bu sahadaki her türlügelişmeyi ve yenilenmeyi dikkatle izleyerek daimi biçimdeekonomik istihbarat yapmaktadırlar. ABD ekonomikistihbarata fevkalade önem vererek Enerji Bakanlığıbünyesinde özel bir ekonomik istihbarat ünitesioluşturmuştur ve dış ekonomik politikasını bu üniteninedindiği verilere göre yönlendirmektedir. Ülkemizin desüratle bir ekonomik istihbarat birimi tesis etmesigerekmektedir.

Sosyal İstihbarat

Bir devlette olan sosyal gelişme, değişme ve hareketliliklerçoğu zaman diğer devletler açısından da önem arz eder.Küreselleşen dünyada akıl almaz teknolojik vetelekomünikatif gelişmeler göz önüne alındığında ülkelerintoplumsal hayatları da iç içe girmiş durumdadır ve herdevlet sosyal yönden mesafesi ne olursa olsun başkadevletlerin toplumlarını etkilemeye ve onlardan etkilenmeyeaday durumdadır.


18

Bir toplumun yaşayış standart ve şekilleri, dinsel ve etnikgruplar varsa bunlarla ilgili hareketlilik ve değişmeler,kamuoyunun kayda değer düşünce ve yaklaşımları,toplumda önemli mevki işgal eden insanların istihbaratdeğeri taşıyan hal ve düşünceleri, magazinel şöhrete sahipkişilerin devletle meşru ve gayri meşru ilişkileri gibi hususlarbu istihbarat sahasının faaliyet alanı içerisine girmektedir.

Teknolojik İstihbarat

Çağımız modern istihbarat dünyasında casus uydular,internet ve teknolojinin bütün diğer imkânları yoğun birşekilde kullanılmaktadır. Casuslukta insan faktörü öneminiyitirmemekle birlikte, bilgiye daha az riskli yollardan ve netbir şekilde ulaşmak mümkün hale gelmiştir. Çağımızdakiilerleme özellikle teknolojik sahada görülmekte, elektronikaraç, cihaz ve mucizeler yumağı ile nükleer döneme girilmişolmaktadır. Bilgisayar ve internet enformasyon sistemleri ileyüksek teknolojik dönem başlamış bulunmaktadır. Bunoktada teknolojik gelişmelerin temini ve tekniklerininkeşfedilmesi hususu da teknolojik istihbarat sistemini aktifolarak devreye sokmuştur.

Bilgiler bazen devletler ve kurumlar arası ücrete tabianlaşmalar yoluyla tarafların rızasıyla temin edilebileceğigibi, bazen de illegal yollardan istihbarat oyunlarıyla elegeçirilebilmektedir. 1950'li yıllarda ABD'nin sahip olduğuatom bombası ve nükleer teknoloji bilgileri diğer büyükdevletlerin fevkalade ilgisini çekmiş ve neticede Ruslarbaşarılı istihbarat oyunlarıyla hem nükleer teknoloji hem defüze ve uçak yapım bilgilerini temin etmeyi başarmışlardır.Buna mukabil İsrail'in ele geçirdiği Rus yapısı tanklar ileDemirperde'den Batı'ya iltica eden askerî pilotların kaçırdığısavaş uçakları da ABD'de tetkik edilerek askerî incelikleritespit edilmiştir.


19

Günümüzde teknolojiyi en iyi kullanabilen istihbaratörgütlerinin başında CIA (Central Intelligence Agency−ABDMerkezî Haberalma Teşkilâtı) gelir. 1947'de Millî GüvenlikKanunu ile kumlan CIA muhtemel personelini yalanmakinesi ve güvenirlik testinden geçirir. Köstebeklerin butestten geçmek için insanüstü bir tepkisizliğe sahip olmasıgerekir. Yalan makinesi testinin çok daha etkili biçimdekullanıldığı diğer bir istihbarat örgütü ise İsrail'inMossad'ıdır. Mossad'ın kendi ajanlarına iki haftada bir yalanmakinesi testi uyguladığı bilinmektedir. Bu durumda,Mossad içinde başka ülke hesabına çalışabilmek için başkaülke hesabına çalıştığını dahi bilmemek, yani "köstebekolduğunun farkında olmayan bir köstebek olmak" gerekir.Bir kısaltma sanılan ve bu yüzden büyük harflerle yazılanMossad, aslında kısaltma değildir ve İbranice'de enstitüanlamına gelir.

CIA ve Mossad, dünyanın bütün gelişmiş istihbaratservisleri gibi son dönemlerde bilgisayar teknolojisini bütünunsurlarıyla kullanıyor. Ayrıca casus uydular ve yüksektenuçan casus uçakları bazı dataları elektronik sinyaller vegelişmiş antenlerle yeryüzüne geri gönderebiliyor.Sismograflar gizli ya da yeraltındaki nükleer testlerikaydedebiliyor. Gizli dinleme aygıtları özel telefonkonuşmalarını dinliyor, minyatür kameralar birçok datanınfotoğrafını çekebiliyor ve sonra bu datalar bilgisayarlarlasınıflandırılıp saklanabiliyor.

Gizli servislerin bilgisayar ağlarını son derece güvenli birsistem üzerine inşa etmeleri gerektiği biliniyor. Çünkü artıkdünyada pek çok istihbarat teşkilâtı, network üzerinde çokgizli bilgilere ulaşabilecek bilgisayar uzmanlarını kullanıyor.Yine Soğuk Savaş dönemlerinden bu yana espiyonajfaaliyetleri yürütülürken televizyon antenleri, uydu çanakantenleri ve diğer becerikli elektronik aletlerdenfaydalanıldığı da biliniyor.


20

Elektronik istihbarat

Modern istihbaratın en çarpıcı ve etkileyici sahasının, genişanlamda "teknik istihbarat" diyebileceğimiz bu istihbarat dalıolduğunu söylemek yerinde bir tespittir. Bu istihbaratsahası, muhabere istihbaratı, sinyal−telsiz haberleşmeseslerini dinleme istihbaratı, fotoğraflama ve filmgörüntüleme istihbaratı, radarlarla istihbarat ve telemetrikölçüm (uzaktan mesafe ölçümü) gibi istihbarat dallarınınhepsini kapsamaktadır. Çünkü sayılan istihbaratbranşlarının hepsi elektronik aygıt ve sistemlere istinadenfaaliyet göstermektedir.

Teknoloji harikası sayılan akıllı ve tehlikeli füzelerinateşlenmesi ve hedefe yönlendirilmeleri elektroniksistemlerle icra edildiği gibi, bağlandıkları hedeflerdensaptırılmaları da yine elektronik cihaz ve bilgisayarlarlamümkün olabilmektedir. Bu noktada modern askerî silahlarve çalışmalar da elektronik gelişimin etki sahasına girmişbulunmaktadır. Bilgi teknolojisi ve bilgisayarlar artıkdünyamıza tamamen hakim bulunmaktadır.

Bilhassa bu istihbarat alanında ABD başı çekmektedir.Soğuk Savaş döneminde ABD'nin Türkiye'de bulunanmuhabere ve dinleme istasyonları Sovyetler Birliği vekomünist yayılım etkisini kaybedince ülkemizdeki faaliyetinifarklı amaçlarla sürdürmektedir.

NSA− Amerikan Ulusal Güvenlik Ajansı

Dünyada sinyal−işaret istihbaratı, elektronik dinleme ya daelektronik casusluk denince aklımıza ilk gelen kurumAmerika'nın kısa adı NSA olan Millî Güvenlik Ajansı'dır.NSA, dünyanın en yaygın, en gelişmiş elektronik dinlemeve izleme altyapısına sahip 'büyük kulak' ya da 'globalkulak' diye de anılan süper gizli bir Amerikan devlet


21

kurumudur. Hakkında bilinenlerin çok sınırlı olduğukurumun başkanları generallerdir ve bunlar ortalıktagörünmezler, istisnai durumlar dışında pek konuşmazlar.

Amerika'da dünya çapında dinleme faaliyetlerini yürüten üçayrı kuruluş bulunuyor; NSA (Ulusal Güvenlik Ajansı), FBI(Federal Araştırma Bürosu) ve CIA. ABD'nin 'en büyükkulağı' olan NSA, Başkan Harry S. Truman'ın 24 Ekim1952'de imzaladığı 'çok gizli' genelgeyle kuruldu. Trumanbu yeni kuruluşa, dünya çapında iletişim istihbaratı göreviverdi. Önceleri diplomatların ve askerlerin şifreli telsizgörüşmelerini dinleyen NSA, daha sonraları uluslararasısivil telefon görüşmelerini de hedefleri arasına aldı.

1960'lı ve 70'li yıllarda ortaya çıkan yönlü telsiz haberleşmeve uydu teknolojisi NSA'nın işini daha da kolaylaştırdı. Artıkhavaya çıkan hiçbir radyo sinyali, hiçbir telefon görüşmesiNSA'nın dünya yüzeyine dağılmış binlerce uzmanının elinedüşmekten kurtulamıyordu. NSA'da halen 21 bin personelgörev yapıyor. Bu rakam bazı iddialara göre 50 bincivarında. ABD, elektronik istihbarat için yılda 20 milyardolar harcıyor. NSA'nın yıllık bütçesi ise 3,6 milyar dolar.NSA'nın Boeing 707 uçak gövdeleri üzerinde geliştirilenRG−135 tipi uçakları ABD Hava Kuvvetleri içinde bağımsızolarak görev yapıyor. ABD donanma gemilerigörünümündeki gemilerse okyanus ve denizleri denetliyor.NSA'nın yer istasyonlarının ABD büyükelçiliklerinde ya daABD'ye dost ülkelerin topraklarında, ev sahibi ülkelerindenetimine tabi olmaksızın faaliyette bulunduğudüşünülüyor.

NSA'nın en yakından takip ettiği ülkelerden biri deTürkiye'dir. Hatırlanacağı üzere, 1972 yılının Ağustosayında çok önemli bir olay meydana gelmişti...İstanbul−Karamürsel dinleme istasyonunda "analizci"olarak çalışan NSA görevlisi Perry Fellwock, gizli bilgileri


22

Ramparts isimli bir Amerikan dergisiyle paylaşmış, NSA'nınbütün Sovyet kodlarını kırabileceğini iddia etmiş ve bunuispatlamaya çalışmıştı. Felhvock, Türkiye'deki dev çanakantenleri kullanarak Sovyet ordusunun yaptığı telsizgörüşmelerini ve hatta Sovyet Başbakanı Kosigin ileölümünden kısa bir süre önce kozmonot Vladimir Kamorovarasında geçen dramatik konuşmayı da dinlemişti.

Günümüzde, artık yüzlerce casus uydusu dünyaçevresindeki bir yörüngede bulunmaktadır. Bunlar, hemaskerî hedefleri gözetlemekte hem de dünyanın neresindeolursa olsun insanların yatak odalarının içlerini bilegörüntüleyebilecek uluslararası telefon, teleks veya veribağlantılarını sistematik olarak inceleyip ilginç bilgilerinbulunup bulunmadığını araştırabilecek niteliktedir.

ABD Ulusal Güvenlik Ajansı (NSA)'nın ÖrtülüOperasyonları

ABD Ulusal Güvenlik Ajansı'na karşı açılan bir davadosyası, bireyleri kontrol altında tutmak için tasarlananürkütücü teknolojileri ve programlan açıklamaktadır.

John St. Clair Akıvei, Ulusal Güvenlik Ajansı (NSA)'naKarşı

Aşağıda verilen belge, John St. Clair Akwei tarafındanUlusal Güvenlik Ajansı (NSA)'na karşı Washington'daaçılan bir dava dosyasını kapsamakta ve Ulusal GüvenlikAjansı ile ilgili bilgileri, ulusal güvenlik faaliyetleriteknolojilerini ve yurttaşları izlemek için yapılan örtülüoperasyonları−vermektedir:

"Ulusal Güvenlik Ajansının Misyonu ve Yurt İçi İstihbaratOperasyonu


23

Haberleşme istihbaratı

ABD'de ve dünyada tüm elektronik haberleşmenin yurdukaplaması, ulusal güvenliği temin eder. Ft. Meade,Maryland'de−ki Ulusal Güvenlik Ajansı 1960'lı yıllardan beridünyadaki en gelişmiş bilgisayarlara sahiptir. UlusalGüvenlik Ajansı teknolojisi özel şirketlerden, akademidenve halktan gizli olarak geliştirilmiş ve yürütülmüştür.

İşaret−Sinyal İstihbaratı

Ulusal Güvenlik Ajansı, işaret istihbaratı görevi için,çevredeki şifresi çözülmüş EMF dalgalarını bilgisayaratelsiz olarak kaydetmek ve kişileri vücutlarındaki elektrikakımları ile izlemek için bir bilgisayar programı geliştirdi.İşaret istihbaratı, içinde elektrik akımı bulunan her şeyinçevresine EMF dalga yayan bir manyetik alana sahipolması esasına dayandığı için Ulusal GüvenlikAjansı/Savunma Departmanı, elektriksel aktivitesi olaninsan yapısı veya organik her cismi uzaktan analiz edebilenhususi bir dijital araç geliştirmiştir.

Yurt İçi İstihbarat

Ulusal Güvenlik Ajansı tüm ABD vatandaşlarının kayıtlarınasahiptir. Ulusal Güvenlik Ajansı, 50.000'den fazla ajanındanherhangi birinin dikkatini çeken ABD vatandaşları için bilgitoplamaktadır. Bu ajanlar, herhangi bir kişiyi kendiliğindenizleme yetkisine sahiptir. Ulusal Güvenlik Ajansı hermevkide, 'daimi ulusal güvenlik anti terörist gözetimşebekesi−ağı'na sahiptir. Bu gözetim ağı tamamen kılıkdeğiştirmiştir ve halktan gizlenmektedir. BirleşikDevletler'de şahısları takip etme işi Ulusal GüvenlikAjansı'nın elektronik gözetim ağı ile ucuz ve kolaycayürütülmektedir. Ulusal Güvenlik Ajansı personeli, kenditoplumlarında güya halktan biriymiş gibi hizmet verirler ve


24

izlemek istedikleri kişiler hakkında istihbarat toplayabilmekiçin örtülü ve yasal işlerde çalışırlar. Toplumdaki UlusalGüvenlik Ajansı personeli, genellikle sosyal sahada çalışanavukat ve işadamı gibi gizli kimliklere sahiptir.

Ulusal Güvenlik Ajansı personeli, Ulusal GüvenlikAjan−sı'nın yurt içi istihbarat ağını ve gizli işleri kullanarak,Birleşik Devletler'deki binlerce ferdin yaşamını kontroledebilir. Bunlar tarafından bağımsız olarak yürütülenoperasyonlar bazen kanun sınırlarının ötesine taşabilir.Ulusal Güvenlik Ajansı'nın operasyonları ile yüzlerce sayıdahabersiz vatandaşa uzun süreli kontrol ve sabotaj yapılmışolması muhtemeldir. Ulusal Güvenlik Ajansı ağı, BirleşikDevletler vatandaşlarına örtülü olarak suikast veya akıl veruh bozuklukları olarak teşhis edilebilecek konulara sebepolacak örtülü psikolojik kontrol operasyonları yapmayeteneğine sahiptir."

Elektronik Gözetim Ağı

1960'lann ilk yıllarında dünyadaki en gelişmiş bilgisayarlarUlusal Güvenlik Ajansı'nın elinde idi. Bu bilgisayarlarlaaraştırılan yeni buluşlar Ulusal Güvenlik Ajansı içinsaklandı. Şu anda Ulusal Güvenlik Ajansı, mevcutbilgisayar teknolojisinin 15 sene ilerisinde olannanoteknolojik bilgisayarlara sahiptir. Ulusal GüvenlikAjansı, Birleşik Devletler'de her ortamda bütünhaberleşmeleri kontrol eden yapay zekalı gelişmişbilgisayarlar kullanarak, rahatsızlık verici addettiği bilgilerielde eder. Bu bilgisayarlar bütün haberleşmeleri verici vealıcı uçlarda denetler. ABD'nin bu rahatsızlık verici haberalma hadisesi Ulusal Güvenlik Ajansı'nın "İşaret İstihbaratı"misyonunun bir sonucudur. Ulusal Güvenlik Ajansı'nınelektronik gözetim ağı, tüm elektromanyetik saha tayfınıdenetleyebilecek araçların hücreli düzenlenmesine dayanır.Bu cihaz, diğer elektronik savaş programları gibi büyük bir


25

gizlilik içinde geliştirilmiş, yürütülmüş ve muhafazaedilmiştir.

İşaret istihbaratııyla Uzaktan Bilgisayar Karıştırma UlusalGüvenlik Ajansı, Birleşik Devletler'de satılan tüm kişiselbilgisayarların ve diğer tüm bilgisayarların izlerini muhafazaeder. Ulusal Güvenlik Ajansı'nın "elektromanyetikalan−saha cihazı", monitörden ve güç kaynağından çıkandalgaları süzerek kişisel bilgisayarların devre tablosundançıkan radyo frekanslarına ayarlanabilir. Bilgisayar devretablosundan çıkan radyo frekanslı yayın, bilgisayardakidijital bilgiyi içerir. Ulusal Güvenlik Ajansı'nın cihazındançıkan kodlanmış radyo frekansındaki dalgalar, bilgisayardevreleriyle, bilgisayara girebilir ve bilgisayardaki verilerideğiştirebilir.

Ulusal Güvenlik Ajansı'nın Elektro Manyetik BeyinUyarılmasını

Kullanması

Ulusal Güvenlik Ajansı "İşaret İstihbaratı", "Uzaktan NöralDenetim ve Elektronik Beyin Bağlantısı" için "ElektroManyetik Beyin Uyarılması"nı kullanmaktadır. NSAbilgisayarında üretilen beyin planlaması, beyindekielektriksel faaliyetleri sürekli olarak denetlemektedir. NSAulusal güvenlik gayesiyle, binlerce insanın ferdî beyinharitalarını kaydetmekte ve şifrelemektedir.

Elektronik gözetim amacıyla, beynin konuşma merkezindekielektrik faaliyetleri, kurbanın sözlü düşüncelerineçevrilebilir. Uzaktan Nöral Denetim, kulağı devre dışıbırakarak ve ses haberleşmesinin doğrudan beynegitmesini sağlayarak şifrelenmiş işaretleri, beynin işitmekorteksine gönderebilir. Uzaktan Nöral Denetim, kurbanlaherhangi bir temas olmaksızın, kurbanın beynindeki görsel


26

korteksteki elektrik faaliyetlerini planlayabilir ve beyindekitasvirleri (görüntüleri) bir videonun monitöründe gösterebilir.NSA ajanları kurbanın gözlerinin gördüğü her şeyi görürler.Görsel hafıza da görülebilir. Uzaktan Nöral Denetim gözlerive optik sinirleri atlayarak (devre dışı bırakarak), doğrudangörsel kortekse görüntü gönderebilir. NSA ajanları, beyninprogramlama gayesi için, gözetim altındaki kişi REMuykusunda iken, onun beynine gizlice görüntü yerleştirmekiçin bunu kullanabilir.

NSA Teknikleri ve Kaynaklar

Uzaktan RNM Cihazları

NSA'nın RNM donatısı izlenen kişilerin beynindekipotansiyelleri uzaktan okuyabilir ve onların verimlerini(performanslarını) etkilemek için sinir sistemi aracılığıylamesaj gönderebilir. RNM elektronik olarak bireyleri teşhisedebilir ve onları Birleşik Devletler'deki herhangi bir yerdeizleyebilir. Bu donatı, bir şebeke (ağ) üzerindedir ve yurt içiistihbarat operasyonları, yönetim güvenliği ve biyoelektrikmücadele durumunda kullanılır.

Metropol Alanlarında Nokta Görevlileri

Her bölgede on binlerce kişi, NSA personeli tarafındanörtülü kontrol için teşhis edilen kişileri (bazen bilmeyerek)takip ve kontrol etmek için, mahalle−işyeri casusu ve noktagörevlisi (muhbir) olarak çalışmaktadır. Büro dışındaçalışan ajanlar, binlerce kişiyi izleyen nokta görevlileriyle(muhbirlerle) sürekli haberleşme içindedirler. Uzakbölgelerdeki ofislerde çalışan NSA ajanları, gözlemlenenkişiyle temas halinde bulunan ve halk içinde tespit edilenherhangi bir kişiyi anında teşhis edebilirler.


27

Kimyasal Madde ve ilaçlar Verilmesi için NSA TarafındanEvlere Yerleştirilen Plastik Boru Şebekesi

NSA, uyutma gazı ve beyin yıkamaya yardımcı olanilaçların verilmesi için kişilerin hava kanallarına ve sumusluklarına hat döşemek için gerekli aletlere sahiptir. BuCIA'in farma−psikolo−jisinin (psikofarmoloji) bir neticesidir.

İnsan Beynindeki EEG'leri Okuyabilen Özel EMF Donatısı

NSA dijital bilgisayarlar kullanılarak kişileri teşhis ve takipedebilir. NSA İşaret istihbaratından gelen EMF(Elektromanyetik Alan) sinyaliyle yapılan ESB (BeyninElektriksel Uyarılması) kişileri kontrol etmek içinkullanılmaktadır.

Yukarıdaki verilerden açıkça görülebileceği gibi ABD UlusalGüvenlik Ajansı, insan beynine kadar sızan bir örgütgörünümündedir. Bunlar; milyonlarca masum insanınzihnini, günlük olarak kullanılan gelişmiş teknolojileridenetlemektedir ve demokratik toplum diye adlandırdığımızşeyin görünen yüzünün arkasındaki otoriter ve mütehakkimanlayışların kaba bir ifadesidir. Bu dava Amerikanmahkemelerinde görülmektedir. George Orwell'ın meşhurromanı "1984"te tahayyül ettiği "Büyük Birader", maalesefbugünün dünyasının bir gerçeği olmuştur. Büyük biraderdaimi surette yaptıklarımızı ve düşündüklerimizi takip vetarassut altında bulundurmaktadır.

Telefon Dinleme Teknikleri

Telefonların dinlenmesi ve takibi, Soğuk Savaş yıllarındanbu yana popülaritesini korumaktadır. Hele zamanımızdateknik dinleme boyutları elektronik gelişime paralel olarakfevkalade önemli mesafeler kat etmiş, istihbarat servislerineönemli bir katkı ve kolaylık arz eder hale gelmiştir. Dinleme


28

istihbaratında en çarpıcı konu olarak Echelon sistemineileride temas edeceğiz.

Kablolu telefonlarda ve mikrofon yolu ile dinlemeistihbaratında şu teknikler kullanılmaktadır;

1− Telefon cihazının ahizesi içine mini mikrofonyerleştirilmesi: Mikrofonlar ya da çok küçük olmalarısebebiyle "böcek" olarak tarif edilen cihazlar dinlemeamaçlı olarak hemen her yere gizlice ve kolaylıklakonulabilmektedir. Hatta hareket halinde insanınelbiselerinin herhangi bir kısmına raptedildiğinde yinegerekli dinleme ve algılama görevini ifa eder. Bu türelektronik istihbarat takibine maruz kalma durumundakiresmî ortamlarda güvenli konuşma hattı veya kozmik odadediğimiz sistemler devreye sokulur ve haberleşme busuretle yapılır.

Telefon hatlarına müdahale edilerek özel tellerkullanılması:Bu teknikte en sıhhatli usul, telefon hatlarını taşıyandireklerdenbirisinin tepesinden veya sokak çevresinde bulunanhat kutusundan bağlantı sağlanmasıdır. Tabii ki bu eylemlerdedikkat çekmemek için istihbarat görevlilerinin telekomünikasyongörevlileriile uyum ve iletişim içerisinde bulunmalarıgerekmektedir.

2.

Dinleme işlemi yapılacak hedef yerin tabi olduğusantralden faydalanılması: Örneğin şehir veya binasantrallerinde eleman bulundurmak veya bulunan elemandan istifadeetmek yay

3.


29

gın bir uygulamadır.

Ayrıca herhangi bir hat kullanmadan, hedef binantn yanduvarlarına, tavan veya zeminine raptedilen özel gelişmişelektronik cihazlarla da içerideki ses ve telefongörüşmelerini kaydetmek ve takip etmek mümkündür.

Denizaşırı ülkelerle yapılan uzak mesafe konuşmalar, sualtı telefon kabloları tarafından nakledilmekte olduğundandenizaltı gemileriyle istihbarat faaliyeti de ayrı bir önemkazanmıştır. Bu denizaltı kablolar sisteminin en önemlisiAvrupa'yı Amerika kıtasına bağlayan birkaç bin km'likTransatlantik Telefon Hattıdır.

Bilhassa önem arz eden askerî ve diplomatik karargahlar;konsolosluklar, istihbarat birimlerinin faaliyet gösterdiğihizmet binalarında ve buna benzer devletin gizli, stratejik veönemli işlerinin mütalaa edildiği yapılarda istihbarıdinlemelere karşı güvenli konuşma hatları ve odalar tesisedilmiştir. Buna istihbarat dilinde temiz konuşma hattıdenmektedir. Kırmızı hatlı telefonlar, ülkemizdeCumhurbaşkanlığı, Başbakanlık ve UlaştırmaBa−kanlığı'nda bulunur. Askerî kanadın ise siviller içinayrılan bu hatların dışında özel şifreli hatları vardır. Ancakne yazık ki bu tür istihbarî dinleme olayları, sadece devletingörevli ve yetkili birimlerinin belirli mevzuat prosedürü ileicra ettikleri bir faaliyet olmayıp, zaman zaman sıradanfertlerin, şirketlerin, partilerin, rekabet eden çevrelerin vetabii ki teröristlerin müracaat edip kullandıkları illegal birbilgi edinme yolu da olabilmektedir.

1972 yılında ABD'de yaşanmış bir dinleme skandali olanWa−tergate hadisesi çarpıcıdır. Dönemin CumhuriyetçiBaşkanı Ric−hard Nixon yaklaşan seçimler sebebiyle tekrarseçilebilmek için rakibi Demokrat Parti'nin seçim stratejisinitemin etmek amacıyla bu partinin seçim merkezi olan


30

Watergate binasındaki bürolara gizlice mikrofon yerleştirmetalimatı vermiş, bu mikrofonları yerleştirip dinleme yapanadamlarının hırsız zannedilerek yakalanması üzerine defevkalade zor duruma düşmüş ve nihayet ses bantlarınıteslim ederek 1974'te istifa etmek zorunda kalmıştır.

Bu konuda şu alıntıyı vermemiz gerekir. Özel ajan olaraktakdir belgesi de bulunan, NSA'nın eski çalışanlarındanWayne Madsen şunları söylemiştir: "Türkiye'de iki yerdetelekulağımız var; tüm telefon, faks, cep telefonu vee−mailleri çözebiliyoruz."1

Bilimsel İstihbarat

Bilimsel istihbaratın faaliyet sahası; özellikle ilmi araştırmakurumları, üniversitelerdeki laboratuar çalışmaları ve bilimadamlarının ürettikleri muhtelif formül, icat ve çözümlemegibi olgulardır.

Bu konuda ABD'nin Alaska'da tenha bir bölgede yürüttüğüHAARP adı verilen projesi oldukça çarpıcıdır. Projeamaçları arasında iklimlerin değiştirilmesi, füzelerinistikametlerinin saptırılması gibi hususlar vardır. ABDSavunma Bakanlığı, dünya liderliğini koruyabilmekamacıyla iklimi de kontrol altında tutmaya çalışmaktadır.Hava Kuvvetleri'nin hazırlattığı "Bir güç artırıcı olarak iklim"adlı raporda, iklimin nasıl kontrol altına alınacağı.anlatılmaktadır. Raporda, ABD'nin, Körfez ve Bosnasavaşlarında meteorolojiyi kullanarak üstünlük sağlamayaçalıştığı, ancak birçok hava operasyonunun da meteorolojikşartlar yüzünden yapılamadığına dikkat çekilmektedir.

1 Kasım Cindemir−Wayne Madsen röportajı, Hürriyet, 4Haziran 2001


31

Buna göre meteorolojik oluşumlara müdahale ederek,2025'te şunları yapmak mümkün olacak: Radarlarayakalanmayan pilotsuz casus uçakların atmosferetaşıyacağı maddelerle, kurak bölgelerde bile "yağmur"yağdırılabilecek. Tohumlama−ısıtma yöntemiyle, havadanve karadan müdahaleyle belirli bir bölge üzerindeki "sis"yok edilebilecek. Gelecekte bu işlem mikro−viyole dalgalarıve lazer kullanımıyla çok daha kolaylaşacak; tank ve karakuvvetleri, askerî üs, ekipman ve operasyonların kamufleedilmesi için de ani ve yoğun sis oluşturulacak.

Tropikal bir fırtınanın açığa çıkardığı enerjinin 10 binmegatonluk bir hidrojen bombasına eşit olduğudüşünülürse, "fırtına yaratma" olanağı, askerî güçlerinelinde müthiş bir silaha dönüşecektir. Bu silah, gelecekte,şimşek oluşturmak ve şimşeği seçilen hedeflereyönlendirmek boyutuna ulaşacak ve "uzayın ikli−mi"ninkontrol altına alınmasıyla düşman güçlerin haberleşme,radarla ve uzaydan izleme sistemlerini işlemez halegetirecektir.

Siber İstihbarat

Elektronik−otomatik ve dijital sistemler ile ileri teknolojiharikası makinelerin kullanımı ve kontrolü eylemleri,"sibernetik" olarak bilinmektedir. Siber istihbarat tabiri ise,son 20−25 yılın geliştirdiği bir kavramdır ve sibernetikbilimine konu olan araç ve cihazlarla yapılan istihbaratıifade eder. İleri teknoloji ürünü denilince akla yüzyılınharikası bilgisayarlar gelmektedir. Ve tabii ki bu donanımıngetirdiği ve yürüttüğü internet ortamı. Yine bu teknolojikürünlerle paralel yürüyen ve çağı ifade eden bilgi(enformasyon) savaşları. Belki de bunların ötesinde ağsavaşları.


32

Bilgisayar teknolojisinde "donanım" bilgisayarın mekanikkısmını ifade eder. Bunlar monitör, hard disk, ram, faksmodem gibi dokunabildiğimiz parçalardır (hardvvare).Yazılım ise bilgisayarın fonksiyonlarını ifa edebilmesi içinona verilen tüm bilgi ve komutların listesidir (software).

Bilgisayarın donanım kısmına evvelce gizli bir şekilderaptedilmiş özel bir çip yoluyla veya teknik bir gizli sistem ileya da klavye tuşlarına saklanmış bir minik parça ilebilgisayar akışının izlenmesi gerçekleştirilmektedir. Bu türsistemlerde, uyuyan küçük çipler uzaktan komut yoluylaarzu edilen zamanda aktif hale getirilebilmektedir.

Ve bu çağın harikası sayılan makine artık her ortamagirmiş, resmî ve gayri resmî, askerî−sivil tüm sahalardakullanıma geçmiştir. Bilhassa istihbaratta, açık kaynaklarıngeniş ve seri bir şekilde taranması ve birtakım bilgisayaroperasyonları ile gizli bilgilere erişim önem kazanmıştır.

Siber istihbarat sahasının en çarpıcı eylem tarzı, "hack"denilen ve bilgisayar sistemini tahrip etmeye yönelikvirüsleme ve felce uğratma operasyonlarıdır. Bu saldırılarsiber saldırı (syber attack) kavramı içinde mütalaaedilmektedir.

1994 yılının Ekim ayında Pentagon'a bağlı olarak çalışanSavunma Bilimi Kurulu raporu, ABD'nin stratejik amaçlı vebirbiriyle bağlantısız "hacker" saldırıları görüntüsü altındaifa edilen bilinçli bir dış siber saldırıya maruz kalabileceği vebu saldırıdan ABD'nin haberi bile olmayabileceği konusunugündeme getirmişti. Bilgi Savaşı mefhumu üzerineçalışmalarını resmî olarak ilk kez 1992 Aralık ayındabaşlatan ABD Genelkurmayı, 1996 yılında bilgi savaşlarınışu şekilde resmî tanıma döktü: "Ulusal askerî stratejilerdoğrultusunda; kendi bilgi ve bilgi sistemlerimizi koruyupetkin bir şekilde kullanırken, diğer bilgi ve bilgi sistemlerini


33

etkilemek."ABD Hava Kuvvetleri'nin bilgi savaşları tanımıise şöyledir: "Dost kuvvetleri benzer eylemlere karşıkorurken, düşmanın bilgi ve bilgi sistemlerini iptal etmeye,kullanmaya, çarpıtmaya veya yok etmeye yönelik olarakbilgi ortamında uygulanan her türlü eylem."

Başta ABD olmak üzere birçok ülke devlet sırlarının terörörgütlerinin veya diğer devletlerin ellerine geçmesindenderin kaygılar duymaktadır. Nitekim son saldırılardan sonraABD hükümeti kendine ait özel bir internet sitesi kurmaplanları üzerinde çalışmaktadır. Fiziki olarak internetten ayrıolarak kurulacak olan yeni network veya intranet, devleteait bilgileri hacker ve virüslerin tehdidinden uzak tutmayıhedeflemektedir. Bir Beyaz Saray sözcüsü,"Siber−uzayımızı hacker'lar, terörist gruplar ve si−bersilahlarını bize karşı kullanmak isteyen yabancıdevletlerden korumak zorundayız" diyerek yönetimininternet güvenliği konusundaki endişelerini dilegetirmektedir.

Fransa'da ise bambaşka bir kaygı gündeme getirilmektedir.Fransız İstihbarat Servisi ve Savunma Bakanlığı'nınhazırladığı 100 sayfalık "Bilgi Sistemleri Güvenliği:Bağımlılık ve Maruz Kalma" başlıklı rapor Microsofthakkında farklı bir bakış açısı getirmektedir. Rapordakiifadeler aynen şöyledir: "Fransızlar tüm dünyada ve kendiülkelerinde kullanılan bu sisteme güvenmiyorlar. Nedenisistemin içinde bir casusluk programının varlığına ilişkinşüpheleridir. Sistemin şeffaf olmadığını söylemelerininaltında yatan gerçek de budur. Microsoft'ta birtakım 'arkakapılar' olduğuna dair yaygın söylentileri duymuşlardır vebağlantılı olarak içini bir türlü tam olarak göremedikleri buarka kapılar yoluyla gizli bilgilerin Amerikan istihbaratservislerine aktığına inanmaktadırlar."


34

Fransa'nın endişelerini Rusya'da da görmek olasıdır. Rusyalideri Putin'in orduda ve savunma sanayiinde Microsoftişletim sistemlerinin ve yazılımlarının kullanılmasını bilgigüvenliği açısından yasakladığı belirtilmektedir. LentaAjansı'nın haberine göre Putin, 27 Mart'ta yapılan başkanlıkseçimlerinin sonuçlarının açıklanmasından bir gün sonraaldığı yasaklama kararını Savunma Bakanlığı eliyle bütünilgili kurumlara bildirmiştir.

Kimilerine göre 'dâhi', kimilerine göre 'meraklı' olarakadlandırılan hacker'ların yaptığı saldırılar, yazdığı virüslertüm dünyada bilgisayar sistemlerinin korkulu rüyasıdurumundadır. ABD'li araştırma kuruluşu CERT'den alınanverilere göre, virüs saldırı sayısı 2003'ün ilk altı ayında 76bin 500'e ulaştı. Bir önceki yılın toplamı ise 81 bindi.Meşhur Bill Gates de bir hac−ker'dı. İlk bilgisayarhacker'ları, üniversitelerde ortaya çıktı. ÖzellikleMassachusetts Institute of Technology'deki (MIT) yapayzeka laboratuarı hacker'ların buluştuğu bir platform oldu.

Tüm bu zikredilen ve bilinen noktalara rağmen Türkiye,si−ber dünyaya ve bilgi güvenliğine gerekli ilgiyigöstermemektedir. Bu durum elbette ki kaygı vericidir.İnternette bilgi güvenliğine büyük önem veren birinci ülkeİsrail'dir. Türkiye'de internet bilgi güvenliği üzerine programgeliştiren bir firma sahibi gerekli desteği bulamadığı içinçalışmasını tamamlayamamış, nihayetinde ABD'yegittiğinde hemen ABD'li Yahudiler kendisine ortaklık teklifetmişlerdir. Uluslararası hacker toplantıları da geneldeİsrail'de yapılmaktadır. Meşhur hacker'lar İsrail tarafındandavet edilmekte, kendilerine bazı imkânlar sunulmaktadır.

Çin, Almanya, Fransa gibi ülkeler Amerikan Microsoftürünlerini kamu kurumlarında kullanmamaktadır. Bununyerine kaynak kodları açık ve millîleştirmeye yatkın Linuxişletim sistemleri kullanmaktadırlar. Çin'de bu sistemden


35

başka sistem kullanmak yasaktır. Böylece bilgi altyapılarınıdış etki ve tehditlere karşı koruyan bu ülkeler ayrıcamilyonlarca dolar tutan lisans ücreti ödemekten dekurtulmaktadırlar. Türkiye'de ise maalesef böyle birhassasiyet mevcut değildir.

Ülkemizde de görüldüğü gibi terör örgütleri interneti dahaçok propaganda ve iletişim aracı olarak kullanmaktadır.Bazen elemanları arasındaki şifreli e−mailler aracılığıylaterör eylemlerini planlayan terör örgütlerinin, interneti dahaçok politik ve ideolojik anlamda bir propaganda aracı olarakkullandığı da görülmektedir. Örneğin; 1996 yılında Peru'nunLima şehrinde Japon Büyükelçiliği'ne saldırarak diplomatik,askerî ve siyasî personeli rehin alan Tubac Amaru adlı terörörgütünün

ABD'de ve Kanada'da bulunan sempatizanları örgütünçalışmalarını destekleyen birçok web sitesi kurmuşlardır.Bu sitelerde, propaganda ve eyleme destek çağrısı ilebirlikte örgütün Japon Büyükelçilik binasına saldırıplanlarını da yayınlamışlardır.

Ülkemizde de terör örgütlerinin bilişim teknolojisindenfaydalanmak suretiyle devletin kullandığı link hatlarına, bilgiişlem ve veri merkezlerine, bakanlıklara, PTT−Telekom,EGM ve TSK gibi önem arz eden birimlerin sistemlerinesanal saldırılarda ve eylemlerde bulunabilecekleri veyatahrip edici virüsler aracılığıyla bu sistemleri çökertmek içinçalıştıklarına dair istihbar! bilgiler mevcuttur.

Biyografik istihbarat

Biyografi, bilindiği üzere bireylerin hayatlarının akışındakigelişme, kronoloji ve değişmelerin bir sisteme bağlı şekildezik−redilmesidir. Bu husus istihbaratta da fevkalade önemtaşımaktadır. Hassas vazifeler ifa eden kişiler, devletin


36

gizlilik dereceli işlerini yürüten görevliler ve kamuoyuncamaruf sayılan bireylerin mazilerine, siyasî temayüllerine,özel zevk ve ilgi alanlarına yönelik olarak zaman zamanmüracaat edilmesi gereken istihbarı durumlar olabilecektir.

Bu istihbarat branşı, espiyonaj ve kontrespiyonaj(istihbarata Karşı Koyma−İKK) açısından önemlidir. Çünküyapılan istihbarat çalışmalarında bilhassa uluslararasıalanda görevlendirilen ajanlara suni bir şahsiyet ve hayathikâyeleri tanzim edilmektedir. Bu tür casusların başarılışekilde takip edilmeleri, ancak bu hedef kişiler hakkındakiteferruatlı biyografik done ve materyaller sayesindemümkündür.

Kanaatimizce, biyografik istihbarat yönüyle, açık kaynaktaramasında gözden geçirilmesi gereken biyografik eserlerfevkalade yardımcıdır. Örneğin, Adam Ironhouse'ın yazdığıve Kim yayınlarının neşrettiği "Bush'ların Gizli Tarihi" isimlikitap, baba ve oğul Bush hakkında biyografik istihbaratkaynağı olmaya adaydır.

İstihbarata Karşı Koyma (Kontrespiyonaj)

İstihbarata karşı koyma mefhumu; savaş ve barışzamanlarında espiyonaj, sabotaj ve yıkıcı faaliyetler yoluylakarşı ve yabancı istihbarat servislerinin zararlı faaliyetlerinintespiti ve etkisiz hale getirilmesi konularını ifade etmektedir.

Espiyonaj ise bir ülkenin sır olarak sakladığı yüksekgüvenlikli bilgilerin, o ülkenin kanunlarını ihlal ederektamamen gizli metotlarla çalma eylemidir. Kontrespiyonajda, buna karşı yürütülen faaliyetleri ve ülkeyi espiyonajdankoruma eylemlerini kapsamaktadır.

Çok sayıda vatandaşımızın hayatını kaybetmesinesebebiyet veren PKK (KADEK) terör örgütü, kendi


37

militanlarına verdiği talimatlarda; "Örgütsel, siyasî, askerîfaaliyetlerde gizlilik esas alınmalı, sırlar ilgisi olmayanlaraaçıklanmamalı, karşı istihbarat faaliyetlerine yönelikyanıltıcı bilgiler yaymak amacıyla kitle içinde görevlilerörgütlendirilmeli, IKK konusunda kitleler eğitilmeli,düşmanın ajan sızdırma faaliyetlerini engellemek içincaydırıcı yöntemler geliştirilmelidir" demektedir. Buradan daanlaşılacağı üzere, illegal terör örgütlerinin dahi üzerindehassasiyetle durdukları bu sahada devlet istihbaratteşkilâtlarının gereken tedbirleri alması hayati önemtaşımaktadır.

İstihbarat Metotları

Takip ve Tarassut

Takip ve tarassut en eski ve klasik uygulamalardan birisidirve önemini tamamen kaybettiği asla söylenemez. Tarassutsabit ve statik bir hizmet şekli iken, takip hareketli vedinamik bir olguyu gösterir. Takip, istihbarı çalışma veyasoruşturma açısından önem ifade eden şahıslarınfaaliyetlerinin muhtelif şekil ve vasıtalarla izlenmesi,faaliyetlerinin deşifre edilmesi ve bilgi temin edilmesiamacıyla şahısların, araçların ve mahallerin gizli ve süreklibiçimde kontrol altında tutulmasıdır.

Tarassutun en büyük özelliğiyse sabit bir yerin sürekliolarak müşahede ve kontrol altında bulundurulmasıdır. Buhedef mekanlar bazen bir işyeri, büro, otel odası, ev gibiyerler olabilmektedir. Takip ve tarassut faaliyeti ile ilgiliolarak eski MİT mensubu Mehmet Eymür'ün tecrübelerinekulak verelim; "Takip ve gözetleme (tarassut) göreviteşkilât'ın en zor, yorucu ve mesuliyetti işlerinden biriydi.Bazen günlerce aynı noktada bekleyerek belli bir adresegelmesi ihtimali bulunan bir şahsı on yıl önceki resmindenveya tarifinden tespit etmeye çalışır, bazen hedef şahısların


38

arkasından yorgunluktan haliniz kalmayıncaya kadarkoşuştururdu−nuz. Aranan bir şahsın tespit edilmesi veyatakip edilen bir hedefin gizli temas ve faaliyetlerinin ortayaçıkarılması durumunda bütün yorgunluklar unutulur, çekilenmeşakkatler bir zafer mutluluğuna dönerdi. Takip vegözetleme faaliyeti ekip halinde yapılır. Ekip mensupları birfutbol takımının oyuncuları gibi hedefi paslaşarakgötürürler. Takip, takip edilen kişiye hissettirilmez ve takipneticesi gerekli hasıla alınırsa gol atılmış demektir.....Türkiye'de bir bütün olarak istihbarı faaliyetlerde endisiplinli ülke Sovyet−lerdir. istihbaratın kurallarına harfiyenuyarlar ve dakiktirler. Hiçbir işi şansa bırakmazlar. Bütünistihbarı faaliyetleri planlı ve programlıdır. Demirperdeülkeleri içinde Sovyetler kadar başarılı olan bir diğer ülke deRomenlerdir. Bulgarlar ve Yunanlılar bazensoğukkanlılıklarını kaybederler. Takibi sezdikleri zaman dilçıkaran, el işaretleri yapan Bulgar ve Yunanlılarıhatırlıyorum... Suriye, Irak ve diğer Arap ülkelerininistihbarat elemanlarından bazıları üstün vasıflı kişilerdir.Ancak bir bütün olarak alaturka davranışlardanvazgeçemezler. En büyük açıklan kadınlara ve paraya karşıolan zaaflarıdır. Birçoğu görevinden çok ticaretle uğraşırlar.Yurtdışı görevlerini en kazançlı bir şekilde tamamlayarakmemleketlerine dönmek en büyük amaçlarıdır. Batılı ülkeistihbaratçıları Türkiye'nin müttefiki olmak avantajındanfaydalanarak gizlilik kurallarına çok dikkat etmezler. Heryerde kulakları olduğundan, istihbarat ve güvenlikteşkilâtlarının kendilerine karşı etkili bir çalışmayapmadıklarını bilir, genellikle dikkatsiz ve açık çalışırlar,istihbarat bir akıl oyunudur. Bu oyunu akıllıca ve kurallarınauygun oynayan daima kazanır. Bunun istisnası tesadüfîrastlaşmalardır. Sovyet ve Demirperde ülkelerine karşıyürütülen planlı faaliyetlerde genellikle başarılı neticeleralınamamıştır."


39

Teknik takip−tarassut metotları; dinleme, fotoğraflama,kamera ile çekim yapmak şeklinde sıralanabilir. Bir kişininkolaylıkla üzerinde taşıyabileceği cihazlar bile vardır. Bucihazlar arasında ağırlığı 5 gram kadar olan ve ceketyakası altına raptedilip saklanabilen manyetik mikrofonlarmevcuttur. Bu mikrofonlar, yakaya takıldığında görülenkısmının çapı dokuz milimetre kadardır.

Teknik takip ve tarassut faaliyetini icra ederkenfotoğraflama da yapılmaktadır. Fotoğraflama faaliyeti deönemli ve hassas bir takip faaliyeti olarak karşımıza çıkar.Artık gelişen teknoloji imkânlarıyla enfraruj ışınlarındanistifade ile karanlıkta da fotoğraf çekilebilmektedir.

Zamanımızda takip−tarassut faaliyeti ile ilgili olarak ileriteknoloji ürünü kamera ve fotoğraf makinelerikullanılmaktadır. Ayrıca takipçi elemanların bileklerindesaat gibi taktıkları GPS (Global Positioning System−KüreselMevki Belirleme) cihazı bulunabilmekte ve bu cihazlahedefle buluşulacak mevkinin konumu anında merkezeiletilebilmekte, belirli bir mesafede konuşulanlar da merkezenakledilebilmektedir.

Adam Kullanma (Manipülasyon−Angaje)

Burada, profesyonel istihbarat görevlilerinin dışarıdan teminettiği ya da angaje ettiği insanların kullanılması (devşirme)ve hedef alınmış kurum ve kişilerin ortamına elemanyerleştirme (sızma/hulûrl) söz konusudur.

Sızma ya da hulul durumlarında sızan veya hulul edenajandan derhal bilgi ve rapor temin edilmesi mümkünolmayabilir. Belirli bir zamanın geçmesi gerekmektedir. Bugibi sızdırılmış ajanların bir kısmı bazen girdiği hedefservisin ortamında onlara yani karşı tarafa da bilgi vemateryal sunabilirler. Bu durumda çifte ajanlık söz konusu


40

olmaktadır. Bu durumdaki ajan, faaliyetinin durumunu ikitaraftan da saklayarak kendi şahsî emellerine hizmet eder.Ya da bu faaliyeti taraflardan birinin bilgisi dahilindeyürütebilir. Bu şekilde bir durum cereyan ettiğindeservislerden birisi çifte ajana, karşı servise iletilmek üzereyanıltıcı ve aldatıcı birtakım bilgi ve materyaller verebilir.Buna manipülasyon denir.

Adam kullanma faaliyetinde bazen size kendi arzusuylabelge ve materyal temin etmek isteyen insanlar daçıkabilmektedir. Bunlara gönüllü ajanlar da diyebiliriz.Bunların çifte ajan olma riskleri yüksektir.

Soğuk Savaş döneminde Demirperde ülkelerindenzikredilen bazı özellikleri taşıyan elemanlar zaman zamanBatı'ya iltica ederek şahsî hayat standartlarını yükseltmekamacıyla bu yola müracaat etmişlerdir.

Devşirilecek ya da angaje edilecek kişinin karşı cinse ya daparaya yönelik illegal zaafı, cinsel sapıklıkları, ideolojilerikullanılarak şahsa şantaj yapılması söz konusu olmaktadır.Bilhassa cinsel sahada istihbarat faaliyeti çokça kullanılanbir yöntemdir. Bu sahayı KGB çok etkin biçimdekullanmıştır. İstihbarat servislerinin kendi elemanlarınapsikolojik ve parapsikolojik eğitim vermeleri bir vakıadır.Bilhassa eski KGB ve CIA servisleri anılan metotlarabaşvurmuşlardır.

Devşirilen ya da sızdırılan ajanların rantabl bir şekildeçalıştırılabilmesi için perde arkasında daimi surette bunlarısevk ve idare eden profesyonel istihbaratçılar mevcuttur.Bunlara baş ajan ya da ajan yöneticisi denilebilir. Bunlarözellikle konsolosluk ve elçiliklerde bulunabilirler. Genelliklehiçbir şüphe çekmezler. Ancak kullanılan ajanlar karşıdevlet tarafından yakalandığında bu perde arkası yöneticiajanlar derhal ülkeyi terk ederler çünkü kullanılan


41

elemanların itiraflarda bulunması tehlikesi söz konusudur.Ya da karşı devlet tarafından bu yönetici ajanların kimliği vefaaliyeti tespit edildiğinde bu kişi, "persona non grata" yaniistenmeyen kişi ilan edilip sınır dışı edilir.

Mülakatla (Sohbet) Bilgilere İntikal

İstihbarat ajanlarının bilgi toplama yöntemlerinden birisiolan sohbet ya da mülakat, hedef kişi ile vasatın üstündeciddiyetle konuşma metodudur. Özel bir amaç taşımaktadır.Bilgi almak kastıyla yapılan bir konuşma faaliyetidir ve enklasik istihbarat yöntemidir.

Ajan öncelikle hangi konuda ve hangi amaca ilişkin olarakmülakat yapmak istediğini tayin eder. Mülakatta hangihususların ortaya konacağı evvelce planlanmış olmakdurumundadır. Sohbet esnasında kişinin fikri yapı vedavranışlarına uygulanacak etki veya verilecek istikametönceden bilinmelidir ve mülakat yapılacak kişiyi iyi tanımakgerekmektedir. Ajan, sohbet edeceği kişinin kendi hakkındane düşünebileceğini kestirmeye çalışmak durumundadır vetabii ki önyargılarından kurtulmak..

Bilgi toplanması gereken bir konuda, bilgisi olan herhangibir kişiden, kendisinden bilgi alındığını hissettirmeden bilgialma yöntemi de yine bu bölümde değerlendirilmelidir vebuna bilgi sızdırma denilebilir.

Bu tür istihbarî faaliyetlerde hedef kişinin zaaflarınınistismarı cihetine de gidilmektedir. Bu suretle heyecan veinfiale kapılan hedef kişi, bir çırpıda amaçlanan bilgi vemateryallere ilişkin açıklamalar yapabilmektedir.

Konuşulan hususların açık bir şekilde veya gizli bir tertibatlabant kaydına alınması sohbetin istihbarî değerini artıran birnoktadır.


42

Sorgulama

Sorgulama da diyalog şeklinde bir istihbarat çalışmasıdır.Muhtelif bilgi ve belgenin teminini sağlayabilmektedir.Çapraz sorgulama da bu konunun tekniklerinden birisi olupbirkaç kişi tarafından icra edilen ve arka arkaya farklınoktalardan sorular yönelterek, hedef kişinin yanıltılmasınıve bu suretle birtakım bilgilerin ortaya çıkarılması amacınıgüder.

Ancak şunu önemle söylemek gerekir ki; istihbaratajanlarının aktif sorgulama yetkileri mevzuatımız gereğiyoktur. Anılan husus adlî bir işlemdir. Adlî görevli birimlerceifa edilebilmektedir ve onlar da insan haklarını rencideetmeyecek şekilde sorgulama işlemini ifa etmekdurumundadırlar.

Şahsen Cumhuriyet Savcılığı yaptığımız muhtelif yerlerdeönem arz eden veya bazen adlî önemi az olan birtakımhadiselerde istihbarat birimlerinin haberimiz olmadansorgulama işlemine fiilen katıldıklarını müşahede ettik.Ancak bu durumlarda derhal konuyu nüfuzumuz altına alıpistihbarat birimlerinin sorgulama faaliyeti içerisinde 'izleyici'olarak bulunup bulunmayacakları hususunda gereklitalimatları verdik ve bazen soruşturmanın yapısı gereği,istihbarat birimlerini sorgulama ve ifade alma işleminiizlemekten men ettik.

Teknik ve Elektronik Faaliyetler

Bu kapsamdaki etkinlikler, istihbarat faaliyetinin üstünyetenekli teknolojik ve elektronik cihazlarla yürütülmesiniifade eder.

Bu meyanda teknik dinleme istihbaratı, Echelon sistemi,görüntü ve fotoğraf istihbaratı, uydular ve uzay araçları ile


43

yapılan istihbarı çalışmalar, radarlarla yapılan istihbarat,tele−metrik ölçüm (mesafe ölçümü) ve siber istihbaratçalışmaları zikredilebilir.

Provokasyon ve Propaganda

Provokasyon kışkırtma, aldatma, yanıltma ya daöfkelendirme yolu ile, hedef teşkil eden gizli servisin,grubun veya şahısların planlanan bir amaca sevkedilmesini, söz veya davranışlarla bir açıklamadabulunmalarını sağlamak amacıyla tertiplenen bir gizliistihbarat faaliyetidir.

Burada da hedefin insani zaaflarını istismar etmek suretiyleinfiale kapılan hedefin birtakım bilgi ve materyalleriaçıklamaya yöneltilmesi söz konusudur.

Provokatörlüğü yürütecek olan istihbarat görevlisi, birpsikolog kadar insan bilimlerini bilmeli, toplum psikolojisiniçok iyi değerlendirmeli, nerede hangi hareketi yapacağınıveya hangi sözü söyleyeceğini, hangi tavrı takınacağınızaman ve zeminin elverişli olup olmadığını, çok iyi birşekilde dengeleme yeteneğinde olmalıdır.

Bu sahada propaganda faaliyeti de önem arz etmektedir.İstihbarat servisleri bazen arzu ettikleri ortamıoluşturabilmek için yazılı ve görsel yayın organlarıvasıtasıyla bu faaliyeti icra ederler. Philip Agee, CIA'inpropaganda konusunda kullandığı yöntemleri şu şekildeaçıklamaktadır:

"Bu propagandalarda CIA'in rolü, resmî propagandabölümünce 'Beyaz, Gri ve Siyah' olarak üç genel grubaayrılır. Beyaz propaganda, açıkça Amerikan hükümeti, yaniAmerikan Danışma Bürosu'nca (USIA) yapılan propagandaolarak kabul edilir. Gri propaganda, malzemesinin


44

kaynağını Amerikan hükümeti olarak göstermeyen ve kendimalzemeleri gibi yayan kişi ya da örgütler aracılığıylayapılır. Siyah propaganda ise, hiçbir kaynağa dayanmayan,var olmayan bir kaynağa dayanıyor gibi gösterilen ya dagerçek bir kaynakla ilgili sahte bir propagandadır. CIA,siyah propaganda çalışmaları yapmaya yetkili tek Amerikanhükümet kuruluşudur. Gündelik basın, kitaplar, dergiler,radyo−televizyon,

duvarlara yazılan yazılar, el ilanları, dinî ve politikkonuşmalarla siyah ve gri propagandanın uygulandığıülkeler de vardır."2

Beyaz propaganda da hedef ve kaynak açık ve nettir. Gripropaganda da kaynak ve hedef kesin olarakbelirtilmemiştir. İstihbarat faaliyeti olarak propagandadabelirli ilkeler geçerlidir.

Cazibe ilkesi: İstihbarat faaliyetine konu olan düşünceler,ilgi çekici ve cezbedici bir biçim ve kalıpla topluma enjekteedilir.

Netlik ve sadelik ilkesi: Propaganda konusu düşünce vefikirlerin hedef kitle ve topluma anlaşılabilir, açık ve net birşekilde, sade ve basit kalıplarla hedef kitleninanlayabileceği standartta aktarılması gerekmektedir.

Sempatiktik ilkesi: Hedef kitleye enjekte edilecekdüşünceler için sempatik bir ortam yaratmak gerekir. Buşekilde kullanılan fikirler etrafında bir duygu birlikteliği teşkiledilir.

Sürpriz ilkesi: Kısa süreli olarak hedef kitlede şaşkınlık veinfial yaratılarak, düşüncelerin enjekte ve kabul ettirilmesiniifade eder.


45

Sentez ilkesi: Burada empoze edilmek istenen düşünceler,hedef topluma parça parça verilir. Belirli bir aşamadansonra bu bölümlenmiş fikirlerin birleştirilmesi yani sentezi ileana temaya ulaşılır.

Tekrar etme ilkesi: Aşılanması gereken fikirler, hedeftopluma matuf olarak daimi surette tekrar edilerek herfırsatta gündeme getirilir. Bu ilke gerçekten ülkemizde degeniş bir hayat sahası bulmaktadır. Ülkemizde oluşturulangündemlere bu açıdan bakıldığında, birtakım olay ve sunikrizlerin manası fevkalade açık bir şekildeçözümlenebilecektir.

İşbağ (doyma−doyurma) ilkesi: Hedef kitleyi doyumnoktasına getirdikten sonra lüzumsuz tekrarlardankaçınmayı ifade eder. Tekrar ilkesinin zıddı durumundadır.

2 Philip Agee, CIA Günlüğü

Armoni ilkesi: Bu prensip orkestrasyon veya ahenk vermeolarak da adlandırılmaktadır. Hedef kitle üzerinde istihbarıpropaganda faaliyetini yürütürken, itinayla takip edilmesigereken sıralama, uyum ve metotları ifade eder.

Tek Hasım−Tek Düşman ilkesi: Üzerinde istihbarıpropaganda faaliyeti yürütülecek hedef kitle geniştutulmamalı, daha dar ve küçük şahıs ve topluluklar hedefalınmalıdır.

Birlik ve sirayet ilkesi : Empoze edilen ve ileri sürülenfikirlerin gruplar arası dolaşımını temin etmek içrh toplum vekitle psikolojisinden faydalanmak söz konusudur.

Dezenformasyon


46

Gizli servislerce kamuoyu ve hedefin bulunduğu iletişimortamına belirli bir amaca yönelik yanıltıcı, yanlış veya eksikbilgilerin pompalanması dezenformasyon kavramı ile ifadeedilmektedir. Rusça'daki "disinformatsia" kelimesindenkaynaklanan dezenformasyonun temelinde "düşmanınkafasını karıştırmak ya da zor durumda bırakmak için kasıtlıya da yalan bilgilerin yayılması ve basın aracılığıylakamuoyuna aktarılması" bulunmaktadır. Bu tür haber vebilgilere fabrikasyon haber ve bunu üretenlere de fabrikatördenilmektedir.

İstihbarat dünyasına bu silahı kazandıran, efsane Rus gizliservisi KGB'dir. Dünya gündemini çalkalayan birçok önemliolayın altında bu önemli istihbarat silahı yatar. Örneğin1973 yılında Şili'de Allende'in devrilmesi ve yerinePinhochet'nin geçirilmesi ile sahneye çıkan devrim;özgürlükçü düşünceleri ve sosyalist tavrıyla Amerika'yıkarşısına alan Allende'e karşı CIA tarafından yapılmış birdezenformasyon operasyonudur. Yine CIA'in başarılı birdezenformasyon operasyonu SDI (Strategic DefenseInitiative) yani Yıldız Savaşları projesidir. Daha henüzAR−GE aşamasında olduğu halde çok güçlü bir savunmasilahı olarak (anlatıldığı üzere uydular vasıtasıyla kurulanve Rusya'da ateşlenecek kıtalararası füzeleri dahaatmosfere girmeden vuracak süper lazer silahları olarak)lanse edilen bu proje nedeniyle Rusya bu konuda çokgeride kaldığını düşünerek tüm silahlanma harcamalarınıarttırmış ve bunun sonucunda kendisini ve ekonomisiniçökertmiştir. Bu dezenformasyon oyununun sonundaSoğuk Savaş'ın bitimi hızlanmış hatta tamamlanmıştır.

Madem dezenformasyonun mucidi Ruslar dedik, biraz daonların oyunlarından bahsedelim. (Bu noktada zikretmekgerekir ki, ABD'nin teknolojik gücüne karşın Ruslar herzaman insanları çok daha iyi ve etkili kullanmışlardır.)1980'lerin ortasında Hindistan'da yayımlanan ve Rusya


47

yandaşı olan Patriot gazetesinin geçtiği habere göre CIA'inlaboratuarlarında geliştirilen AİDS hastalığı, dünyaya yineCIA tarafından bulaştırılmıştır. Bu haber Doğu Bloku veRus haber ajansları tarafından desteklenir ve bir süre sonraÜçüncü Dünya ülkelerine de kayar. Ve son noktayı, 1987yılının Mart ayında CBS televizyonun akşam haberlerindeRusların konuyla ilgili olarak CIA ve Pentagon'u suçladığıbir açıklamayı yayınlaması koyar. Bu ve buna benzerdezenformasyon oyunları casusluk dünyasında sondönemde oldukça hızlı kullanılmıştır. Hatta istihbaratkurumlarının sırf bu işler için masaları vardır. Neredennereye... Zamanında KGB'nin bu oyunları Türkiye üzerindeoynadığı da kaynaklarda geçer. Türkiye ve Doğu ile Batı'nınçakışma noktasında gizli servislerin cirit attığı ülkeler bu tipoperasyonlar için en güzel yerlerden biridir.

Gelişen Teknoloji ve İstihbarat

Echelon Sistemi

Dünyadaki bütün telefon, faks, telsiz, SMS ve elektronikposta iletişimini dinleyen dev bir kulak: ECHELON.

Dünyanın gizli bir kulak tarafından dinlendiği aslında 1960yılında ortaya çıkmıştı. Rusya'ya iltica eden iki NSAgörevlisi Ber−non Mitchell ve William Martin, 6 Eylül1960'da Moskova'da düzenlenen bir basın toplantısındaNSA'nın 2000 dinleme istasyonuyla, bunların kurulu olduğuülkeler de dahil olmak üzere en az 40 ülkenin gizlihaberleşmesini dinlediğini açıkladılar. Dünyanın her yanınadağılmış olan istasyonlardaki binlerce analistin, mesajlarınıizlediği "mimli" kişiler arasında, Afrikalı gerilla liderlerininyanı sıra, Vietnam Savaşı'na karşı çıkan aktris Jane Fondaile bebek bakımı uzmanı Dr. Benjamin Spock dabulunuyordu.


48

ABD'nin sürekli inkâr ettiği Echelon sisteminin varlığı resmîolarak ilk kez 23 Mayıs 1999'da Avustralya Canberra'dakiSavunma Sinyalleri Müdürlüğü (DSD) Başkanı MartinBrady'nin yaptığı açıklamayla kabul edildi. Brady, ülkesinin50 yıldır var olan ve gizlenen küresel bir elektronik izlemesisteminin parçası olduğunu kabul eden ilk kişiydi. Bugelişme, üye ülkeleri, en çok da ABD ve ingiltere'yi rahatsızetti. Sisteme 5 ülke üye idi ve diğer üyeler, Yeni Zelanda veKanada idi. Ayrıca, çeşitli müttefik ülkelerde de Echelon'unüsleri bulunuyordu.

Echelon sistemi, 5 devletin (ABD, ingiltere, Kanada,Avustralya, Yeni Zelanda) istihbarat örgütlerinin dünyaüzerindeki iletişim sistemlerini denetlemek için kurduklarıortak projenin kod adıdır. Echelon projesinin temelleri1947'deki UKUSA anlaşmasıyla atılmış ve 1971'de hayatageçmesinden günümüze dek kapsamını ve kullandığıteknolojileri sürekli genişletmiştir. Liderliğini ABD MillîGüvenlik Dairesi NSA'nın yaptığı Echelon'un bugün telefongörüşmeleri, e−mailler, internet bağlantıları, uyduhaberleşmeleri gibi akla gelebilecek tüm modern iletişimsistemlerini büyük oranda denetlediğine inanılmaktadır.

Echelon sisteminin bilgi ve veri toplamak için kullandığımuhtelif yollar vardır. Gelişmiş anten sistemleriyle uyduhaberleşmelerini dinlemek (ki çeşitli raporlara göre buantenler ABD, İtalya, İngiltere, Türkiye, Yeni Zelanda,Kanada, Avustralya, Pakistan, Kenya topraklarında vemuhtemelen diğer bazı ülkelerde de faaliyettedir),yeryüzündeki telefon hatlarını dinlemek, internetbağlantılarını dinlemek (internet ağının anahtarbağlantı−router noktalarında Echelon'un veri iletişiminifiltreden geçiren sniffer sistemlerinin bulunduğunainanılmaktadır), kıtalararası iletişim hatlarını dinlemek(ABD'nin okyanus tabanındaki telefon hatlarını kontrolaltında tutabilmek için bu kablolara dinleme cihazları


49

yerleştirdiği bilinmektedir, bu cihazlardan biri 1982'dekabloların bakımını yapan bir Fransız sualtı ekibi tarafındanbulunmuştur) gibi çeşitli yöntemlerle, dünya üzerindekiiletişim sistemlerinden geçen veri paketleri Echelontarafından düzenli olarak toplanmaktadır. Elde edilen buveriler, Dictionary (sözlük) adı verilen bir filtrelemesisteminden geçirilir. Dictionary; dinlenen veriler içindeEchelon projesinin 5 ortak devletince belirlenen anahtarkelimeler, isimler, adresler gibi bilgileri tarayan birbilgisayarlar ağıdır. Ayıklanan bu "tehlikeli" iletişim unsurlarıuzmanlarca incelenmek üzere takibe alınır.

Avrupa Parlamentosu'nda Echelon'la ilgili olarak ilk defa1988'de bir rapor yayınlandı. 1997'de Steve Wrighttarafından hazırlanan Avrupa Parlamentosu raporu,Echelon hakkında daha detaylı bilgiler içeriyordu. Bu raporagöre ABD Avrupa'daki telefon, faks ve e−mailhaberleşmelerinin %90'ını Echelon sistemiyle denetliyordu.Avrupa Parlamentosu'nu rahatsız eden nokta, bu sisteminpotansiyel terör eylemleriyle ilgili bilgilerin ele geçirilmesininyanında, çeşitli ülkelerle ilgili ekonomik istihbaratın da elegeçirilmesine olanak vermesiydi. Gerçekten de SoğukSavaş dönemi sırasında geliştirilen ve askerî bilgilerifiltrele−yen çeşitli elektronik istihbarat sistemlerinin aksineEchelon, resmî daireler, şirketler, organizasyonlar vebireyler gibi kaynakları dinlemektedir.

Avrupa Parlamentosu bu kaygıların sonucu olarak kişiselmahremiyetin korunmasına yönelik bir araştırma komitesigörevlendirdi, italyan hükümeti, Echelon'un bilgi toplamayöntemlerinin İtalyan kanunlarına aykırılığının incelenmesiiçin bir komisyon kurdu. Danimarka Parlamentosu dabenzer bir araştırma başlattı. Ve 1999'da ABD'dekielektronik mahremiyet örgütü EPIC, Echelon'unfaaliyetleriyle ilgili olarak ABD hükümetini mahkemeyeverdi.


50

Echelon'un 1947 UKUSA anlaşmasında karara bağlanantemel görevi ulusal güvenliğin korunmasıydı. Projeninbugün de bu amaca hizmet ettiği biliniyor. Ama bununyanında endüstriyel casusluk, (Amnesty International,Greenpeace gibi) sivil oluşumların denetlenmesi ve kişiseliletişimin kontrol altında tutulması gibi otoriter amaçlarla dakullanıldığı konusunda deliller vardır. Echelon türünün tekörneği değildir; Rusya, Fransa, İsrail gibi devletlerin debenzer sistemler kullandığı biliniyor ama Echelonbenzerlerinin en gelişmişidir.

Echelon'a tepki gösteren Avrupa Birliği el altından "kendiEchelon"u olan ENFOPOL adlı sistemi geliştirmektedir.Enfo−pol ortak para birimi ve AGSK (Avrupa Güvenlik veSavunma Kimliği) ile hız kazanan Avrupa'nın entegrasyonusürecinde, casusluk örgütlerinin de "entegre" olmasıanlamına geliyor. Hazırlıkları kamuoyundan gizli bir şekildeyürütülen Enfopol hakkında kimi bilgiler basına ilk kez 1999Ocak'ında yansıdı. Avrupa Birliği Adalet ve İç İlişkilerKomisyonu desteğiyle hazırlanan Enfopol telefon, internet,faks ve teleks gibi Avrupa çapındaki tüm görsel ve işitseliletişimin izlenmesini sağlıyor. Amaç; "ulusal sınırları aşan,kesintisiz bir telekomünikasyon takip sistemi" oluşturmak.

NSA'nın en yakından takip ettiği ülkelerden biri deTürkiye'dir. Hatırlanacağı üzere, 1972 yılının Ağustosayında cereyan eden çok önemli bir olayda,İstanbul−Karamürsel dinleme istasyonunda "analizci"olarak çalışan NSA görevlisi Perry Fellwock, gizli bilgileriRamparts isimli bir Amerikan dergisiyle paylaşmış, NSA'nınbütün Sovyet kodlarını kırabileceğini iddia etmiş ve bunuispatlamaya çalışmıştı. Fellwock, Türkiye'deki dev çanakantenleri kullanarak Sovyet ordusunun yaptığı telsizgörüşmelerini ve hatta Sovyet Başbakanı Kosigin ileölümünden kısa bir süre önce kozmonot Vladimir Kamorovarasında geçen dramatik konuşmayı da dinlemişti.


51

Zaten bütün dünyadan gelen gizli bilgiler NSA'nın FortMeade'deki merkezî bilgisayarı "Texta"da toplanmaktadır.Bu açıdan Türkiye'de Genelkurmay'ın veya başkaca hassaskurum ve kişilerin telefonlarının dinlenip dinlenmediğinitartışmak bile yersizdir. Yine Sovyetler Birliği'nindağılmasından sonra ABD'nin, Türkiye'deki birçok üssünüfeshetmesine rağmen dinleme üslerine dokunmadığı,aksine daha da güçlendirdiği de unutulmaması gereken birnoktadır.

ABD'nin, PKK örgütünün başı Abdullah Öcalan'ı örtülü biroperasyonla ele geçirip Türkiye'ye teslim etmesindeEchelon'un rol oynadığı iddia edilmiştir. Türk hükümetineyapılan bu 'iyilik' karşılığında ne alındığı ise halen netolarak bilinmemektedir.

− ABD ve 11 Eylül

11 Eylül'deki saldırılar sonrasında Echelon gibi yüksekteknolojiye sahip bir sistemin kurucusu olan ABD'nin, busaldırıları neden önceden tespit edemediği tartışıldı. 11Eylül saldırılarının, ABD'nin dünyadaki hakimiyetini teminetme operasyonunun bir parçası olduğu şeklindeki komploteorilerini göz ardı ettiğimizde, NSA'nın 11 Eylül saldırılarınıhaber alamamasında en önemli sebep olarak kriptoloji öneçıkmaktadır.

Eskiden bu tür bir kriptoloji sistemini layıkıyla kullananlarsadece casuslar ve askerlerdi, bu husus sivil kesimcebilinmemekte ve takip edilmemekteydi. Ancak günümüzdegelişen siber dünyada, küçük yaşlarda bile birçok bilgisayardahisiyle karşılaşmaktayız. Nitekim 1991'de birden her şeydeğişti; genç bir Amerikalı bilgisayarcı Phil Zimmerman,kendi bulduğu, çözümü son derece zor, çok basit bir şifreprogramını ücretsiz olarak internet aracılığıyla bütündünyaya yaydı. Bu şifre PGP (Pretty Good Privacy/


52

Mükemmel Sır Saklama) olarak biliniyor. Bundan sonraNSA'yı ve dünyanın bütün gizli servislerini bir korkudur aldı;onlar ki yıllardır güvenli bir iletişim için en iyi şifreyi arayıpduruyorlardı.

PGP'den sonra ona benzer daha mükemmel şifrelerbulundu. NSA bilgisayarları bunların hiçbirini −ya da hemenhemen hiçbirini− çözememektedir. Bunun için 250 hanelisayılarla oluşturulan ve çözümü süper bilgisayarların binyıllarını alabilecek bu şifrelerin çözümü için NSA, kuramsalolarak bunları birkaç saniye içinde çözebilecek kuantumbilgisayarların gelişmesini sabırsızlıkla beklemekte ve buaraşttrmaları cömertçe desteklemektedir. Kanaatlere göre,11 Eylül saldırısını düzenleyenler, yüksek güvenliklişifreleme sistemlerini kullandılar ve bu sebeple Eche−lonbu saldırıyı haber alamadı.

11 Eylül saldırıları sonrasında;

CIA'nin resmen desteklediği teknoloji firmaları veteknolojilergiderek çoğalmaktadır, kapsam da genişlemektedir.

•

ABD'deki teknoloji firmaları, yönetimin büyüyen'güvenlik'bütçesinden pay kapmak için dikkat çekici biryarışmayagirmiştir.

•

11 Eylül saldırılarını önleyememekle suçlanan veABD'yi'siber−saldırılara ve yüksek−teknoloji suçlarına'karşı korumayıöncelikli hedefleri arasına alan FBI, ciddi bir yenidenyapılanmaya girişmiştir ve web üzerinde her türlüiletişimiistediği gibi kontrol edebilecek yetkiler istemektedir.

•


53

Elektromanyetik ve Psikotronik Operasyonlar

Bilgisayarımızın klavyesinden, ekranından, modemkablosundan ve muhtelif parçalarından yayılanelektromanyetik salı−nımlar klavyede bastığımız tuşlara,ekranımızdaki görüntüye ve modemimizle bilgisayarımızarasında geçen bilgilere bağlantılıdır. Yeterli donanımasahip herhangi biri bu ışınları bir veya iki kilometreyevarabilen bir mesafeden kaydedebilir ve ekranınızda negöründüğünü, klavyenize ne girdiğinizi veya modeminizdenne geçtiğini bu ışınları işleyerek tekrar oluşturabilir. Bunlarelektromanyetik izleme operasyonlarıdır.

Bu ışınların varlığından şüphe duyuyorsanız herhangi birucuz radyoyla bilgisayarınızın yaydığı "parazitleri" çeşitlibantlardan (FM, kısa dalgalar vs) rahatça duyabilirsiniz.Özellikle ekra−nınızdaki değişik görüntülerin nasıl değişikparazitlere yol açtığına dikkat ediniz. Bu "parazit yayınları"anlaşılabilir işaretlere çevirmek sanıldığından çok dahakolaydır.

Elektromanyetik izleme ve dinlemeden korunma yöntemlerişunlardır:

Kullanılan aletlerin söz konusu açık verici dalgalarıyaymasını zırhlama, filtreleme gibi yöntemlerleengellemek

1.

Yayılan dalgalara gürültü ekleyerek anlaşılmazkılmak veya aletlerin çalışma temelini değiştirerek yayılanişaretleri işlenen bilgiden arındırmak.

2.

Genelkurmay Başkanlığı'na elektromanyetik radyasyon,elektromanyetik izleme sistemi gibi konularda danışmanlık


54

yapan, Boğaziçi Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. SelimŞeker, son zamanlarda üst üste düşen uçaklarla ilgili ilginçbir ihtimali daha gündeme getirmiştir. Elektromanyetiksilahlarla sadece uçakların değil, uyduların biledüşürülebileceğini söyleyen Prof. Dr. Şeker, özellikleABD'nin son yıllarda elektromanyetik silahlarla ilgiliçalışmalarına hız verdiğini belirtiyor: "Sadece uçakları değil,uzaydaki uyduları bile düşürebilirsiniz. Size ilginç bir olayanlatayım. Bundan üç yıl önce Bursa'daki bir yerelradyonun anteni, Fransa'nın uzaydaki uydusunu sonderece kötü etkiliyordu. Ve bu durum iki ülke arasındadiplomatik bir krize neden oldu. Özellikle ABD son yıllardaelektromanyetik silahlarla ilgili çalışmalarına hız verdi. ABDbu silah sistemi vasıtasıyla dünyanın herhangi bir yerinden,dünyanın herhangi bir yerindeki bir uçağı hiç izbırakmadan, uçağın elektronik aksamını bozarakdüşürebilir. Elektronik sistemler faaliyetlerini yaparkenkaçınılmaz olarak radyasyon yayarlar. Uçakları düşürmekiçin elektromanyetik pals (elektromanyetik sinyal) gönderilir.Uyduyu düşürmek için yerin altına post−jeneratörleryerleştirmek gerekir. Elektromanyetik pals göndericilerle, bupalsların şiddetini artırarak etkinizi artırabilirsiniz. Bu birelektromanyetik bombardımandır. Örneğin şu gördüğünüzkablodan bir amper geçerse bir şey olmaz, ama yüz ampergeçerse, bu kablo yanar. Bunun şiddetinin arttığını ve biruçağa yönlendirildiğini düşünün. ABD ordusu bu konudaçok ileride."

Prof. Dr. Selim Şeker, Amerika'da bu tür dış etkilerdenötürü birçok uçağın düştüğünü söylüyor. Örneğin; 1996'daNew York'un JFK Havalimanından kalkan TWA 800 sayılıuçağın, Long Island açıklarında aniden havada infilaketmesi ve denize çakılmasını bu konuyla ilişkilendiriyor.

Bu teori, Elaine Scarry tarafından The New York Review ofBooks dergisinin internet sitesinde çok kapsamlı bir yazıda


55

dile getirildi. Yazıda özetle şöyle deniliyor: O gece havakuvvetlerinin uçakları kendi alanlarında 'elektronik savaşoyunu' oynamaktaydılar. Bunlardan gelen sinyal TWA800'ün uçuş sistemlerini bir anda çökertti ve hiçbeklenmeyen facia oldu.

Prof. Selim Şeker, ülkemizde yaşanan son uçak kazalarınada bir dış etkinin sebep olabileceğini ifade ediyor.Akçadağ'da düşen Casa tipi uçağın NATO üssüne olanyakınlığına dikkat çeken Şeker, üssün bütün iletişimini uyduile yaptığını hatırlatıyor.

− Bir Uzaktan Kumanda Mucizesi: JPALS

Amerika'nın kalbine yönelik 11 Eylül saldırılarından sonraherkes bu saldırının nasıl 'başarıldığı'nı tartıştı.Havalimanlarındaki güvenlik arttırıldı, tipinden şüphelenilenherkes, −Başkanın koruması bile olsa− karga tulumbauçaklardan indirilmeye başlandı. Ancak havacılıkdünyasındaki yaygın kanı uçakların kaçırılma sonrasıkulelere çarptırılmadığı yönünde.

Bu yöndeki bilgiler tartışılırken FBI tarafından yapılan veson derece gizli tutulan bir gözaltına alma eylemi buşüpheleri destekler nitelikteydi. FBI, Amerikan silah sanayidevlerinden olan Raytheon firmasının 10 proje elemanınısorguya alıp 'JPALS'ın başkalarının eline geçip geçmediğiniaraştırdı. Peki neydi JPALS ve Raytheon Başkanı DanielBurnham ile JPALS proje sorumlusu Bruce Solomon'asıkıntılı günler yaşatan olaylar dizisi?

Giderek yoğunlaşan hava trafiğini kontrol etmek ve'istenmeyen durumlarda' uçakların tehlike kaynağı olmasınıönlemek amacı ile başlatılan bir projeydi JPALS. Projeyiyüklenen ise Amerikan silah sanayinin en büyük firmasıolan Raytheon'dı. Yaklaşık 20 firması ile hava ve deniz


56

elektronik iletişim alanında faaliyet gösteren, hava savunmave savaş sistemlerinden hava trafik kontrol sistemlerinekadar her alana yayılan Raytheon 1984 yılından bu yanaGPS teknolojisini kullanarak sivil uçakların yerden kontrolüprojesini yürütüyordu. Derken Raytheon konuyla ilgili ilkbasın açıklamasını yaptı ve kontrol dışına çıkan uçaklaraJPALS ile yerden müdahale edilebileceğini açıkladı.

İşte ne olduysa bundan sonra oldu. 11 Eylül saldırılarındansonra harekete geçen Amerikan Savunma BakanlığıPentagon, JPALS projesinin başkalarının eline geçmişolabileceğini soruşturuyor. Çünkü proje henüz denemeaşamasında olsa bile yerden yapılan müdahalelerle istersivil ister askerî olsun kontrol alanına giren tüm uçaklarınuçuş sistem kodları −pilot vermese bile−çözülüyor veuçaklar ele geçirilebiliyor. Böylece ister hava korsanlarıtarafından kaçırılsın ister hava muhalefeti ile olsun tehlikearz eden uçaklar güvenli bir yere indirilebiliyor. Gerek FBIgerekse de Pentagon şimdi bu projenin bilgilerinin kimineline geçtiğini bulmaya çalışıyor. Çünkü kamuoyunatamamen barışçıl amaçlarla geliştirildiği açıklanan bu projeistenildiği zaman uçakları bir silaha dönüştürebiliyor.

ABD'nin deneme çalışmalarını yürüttüğü "e−bomba", yanielektro mekanik bomba, aklın sınırlarını bile zorlayacakkadar büyük felaketlere yol açabilecek. Her şey bir gözkırpması kadar kısa bir zaman içinde olup bitecek. Evininiçinde kendi halinde oturan biri önce uzaktan keskin birçatırtı duyacak. Muhtemelen bu sesi bir şimşek veyayıldırım sanacak. Ama o bunları düşünene kadar, uygardünya en az 200 yıl önceye, elektriğin henüzkeş−fedilmediği yarı karanlık dönemlere geri dönecek.Flüoresan ışıklarıyla televizyon ekranları, düğmelerikapatıldığı halde korkunç bir şekilde parlamaya başlayacak.Elektrik ve telefon kabloları o kadar ısınacak ki, plastikkaplar eriyecek, ozon tabakasını yanmış plastik kokusu


57

dolduracak. El bilgisayarlarıyla MP3 player'ların pilleri aşırıyüklenecek ve bu aletler elle tutulmayacak kadar ısınacak.Bilgisayarlar kül olacak, içlerinde sağlam en küçük bir bilgikırıntısı bile kalmayacak. Radyolar, telefonlar, telsizler vehatta dizel motorlu birkaçı dışında akla gelebilecek bütünmakineler bir daha çalışmamak üzere susacak. Bu sıradainsanların tırnağına bile bir şey olmayacak ama insanlıkkendini göz açıp kapayıncaya kadar 200 yıl geride bulacak.Avustralyalı yüksek teknolojili savaş uzmanı Carlo Kopp'agöre, bu korkunç silahı 1940'ların teknolojisiyle bile yapmakve üstelik sadece 400 dolara mal etmek mümkün. Oyüzden, siber terörizmin konuşulduğu bir dünyadateröristlerin bu silaha ne kadar yakın olduklarını görmek deçok kolay. Yani sadece 400 dolara mal olan birelektromanyetik bomba, bir göz kırpması süresinde,uygarlığı tam 200 yıl geriye götürebilecek.

ABD'nin bu sahada HAARP kısaltmasıyla bir sistem dahageliştirdiği, bu sistem sayesinde çok güçlü elektromanyetikdalgala−rı dünyanın herhangi bir yerine odaklayarakgönderebileceği ve bu sayede depremleri dahitetikleyebileceği söylenmektedir. Dikkat edilirse AfganistanSavaşı'nın başladığı günlerde bu ülkede art arda depremleryaşanmıştı. Hatta bazı kişilerce Gölcük depreminin böylebir deneme sebebiyle meydana geldiği iddia edilmişti.

Zihin Kontrol Operasyonları (Mind Control)

Zihin kontrolü, bir güç merkezinin, bir kişinin veya insangrubunun davranışını kontrol etmek, değiştirmek veyayönlendirmek için örtülü ve inkârı mümkün bir şekildemağdur veya mağdurlara arzuları ve bilgileri dışında tatbikedilen tüm yöntemlere verilen addır. Son zamanlarda,özellikle popüler medyada, güç odaklarının ve istihbaratörgütlerinin uyguladıkları "zihin denetimi" aleyhinde birçokyayın görülmekte, yavaş da olsa "zihin denetimi"ne karşı bir


58

muhalefet ve bilinçli toplum kitleleri oluşmaktadır. Fakatzihin denetiminin temel mekanizması olduğu iddia edilen"başkalarının her şeyi denetlediği" ve "zihinlerinokunabildiği" fikri, aynı zamanda ciddi ruhsal rahatsızlıklarınsinyalleridir.

İstihbarat örgütlerinin ve gücü elinde bulunduranmihrakların, iktidar savaşı için neler yaptıkları ve neleryapabilecekleri hep kafaları meşgul etmiş; hayal vegerçekliğin çoğu kez iç içe olması nedeniyle yaratıcılığıalabildiğine kışkırtan bu meşguliyet, birçok roman ve filmeilham kaynağı olmuştur. Özellikle enformasyon ve tıpteknolojilerindeki gelişmelerle birlikte, önceleri daha çokistihbarat örgütlerinin birbirlerine karşı mücadeleleri anatema olarak kullanılırken, bugün yönetilen bireylerin,grupların ve hatta büyük kitlelerin nasıl denetim altındatutuldukları konusu, yani "zihin denetimi" (mind control)sorunsal seviyesinde tetkik edilmeye başlanmıştır.

"Zihin kontrolü"nün pek çok metodundan söz edilmektedir."Süpermen yetiştirme projesi" örneğinde olduğu gibioldukça ekstrem, "mümkün ama gayri−varit" olan veparanoid düşünme tarzının tüm niteliklerini gösteren bazıiddiaları bir tarafa bırakırsak bu metotları şu şekildekategorize edebiliriz:

a. Sokak tiyatrosu (Street Theatre): Ülkemizdeki bir TVkanalında "Şakacı" adlı programda izlenen metoda benzemektedir. Sosyal psikolojideki "itaat deneyleri"nin sonuçlarından da yararlanarak, sokaktaki insanın davranışlarını, kişinin haberi olmadan bir senaryo doğrultusunda değiştirmeyi amaçlamaktadır.

b. Gözleme bağlı donelerle yönlendirme (SurveillanceInformation): Bu metodu da yine ülkemizdeki ve dünyada


59

ki televizyon kanallarında gösterilen "Biri Bizi Gözetliyor"mahiyetindeki programlara benzetebiliriz. Bu metotta gaye, kişinin bedenine ondan habersiz yerleştirilmiş olanlarda dahil olmak üzere, her türlü gözetim cihazı aracılığıyla,davranışlarını kaydeden bir geri−bildirim seti yerleştirmek

ve buna telefon dinleme, elektronik postalan okuma, telefonve elektronik posta tacizleri, dedikodu çıkarma ve medyadayalan haber yayma tekniklerini de ilave ederek kişinindavranışını belli bir doğrultuda yönlendirmektir. Gerçektende güç odaklarının bunlara ne kadar başvurduklarıbilinmemekle birlikte bu iki yöntem, "zihin denetimi" adıverilen olguya uymaktadır. Zaten televizyon programlarınakonu olması bile, uygulanmasının mümkün olduğunugöstermektedir. Ama diğer yöntemler için aynı sözler aynıkolaylıkla söylenemez.

c. Hipnoz ve ilaçlar: Bu metotların menşei, Nazi Almanya−sı'ndaki doktor Mengele'nin uyguladığı tekniklere ve birajanının deneme sırasında ölmesiyle gün yüzüne çıkanCIA'in LSD çalışmalarına bağlanmakla birlikte aslındaçok daha eskilere dayanmaktadır. İnsanlar karşılarındakikişinin ne düşündüğünü bilmeyi, başkalarının davranışlarını bütünüyle denetleyebilecek bir güce sahip olmayı herzaman istemişlerdir. Ancak böyle bir fırsat sadece masallarda yakalanabilmiştir. Hipnoz konusunda kamuoyununçok yanlış bilgilere sahip olması, bu kör inancı körüklemiştir. Oysa hipnoz uyanıklığa benzeyen, kişinin imajinas−yonuna odaklanılan, bilincin konsantrasyon halinden başka bir şey değildir. Hipnoz altında kişinin isteği dışında,benlik bütünlüğünü parçalayıcı bir girişimde bulunulamaz.Bugünkü bilgilerimiz ışığında kişiyi boyun eğdirici ve hertürlü telkine açık hale getirici herhangi bir madde yoktur.

d. Beyin yıkama: Özellikle Güneydoğu Asya ülkelerinde veSoğuk Savaş sırasında SSCB tarafından uygulanan, belli iş


60

kence ve zor işlemlerinden sonra kişiyi ideolojik bir robothaline getirdiği söylenen bu teknikle ilgili elimizde hiçbirveri yoktur. Değişik travmatik yöntemlerle kişiliğin ağırtahribata uğratılabileceği mevcut tıbbî bilgi tarafından dadesteklenebilir ancak "robotlaştırma" bugünkü tıbbî ve psikolojik bilgilerimiz ışığında imkânsız görünmektedir.

e. Mikrodalga kalabalık kontrol silahı: Ne olduğunukimsenin bilmemesine rağmen, "zihin denetimi" bahsindeen çok adı geçen ve medyada sansasyonel biçimde "atombombasından sonraki en büyük keşif diye sunulan busilahın, kitle gösterilerini kansız biçimde bastırmak amacıylageliştirildiği öne sürülmektedir. "Zihin kontrolü" konusundaböyle bir silahın yer almasının nedeni, bu silahla saldırıyamaruz kalmalarına rağmen mağdurların bunu bilmemesidir.Bu silahla ilgili bilgilerimiz şimdilik çok net ve kesin değildir.

Bununla beraber zihin kontrol operasyonları fevkaladedikkate alınması gereken ve dış istihbarat servisleritarafından kullanılan etkili ve insanlık dışı metotlar halinegelmiştir.

Beyne ve zihne yönelik bu tür saldırılar, böyle bir saldırıdanhiç şüphelenmeyen kurbanlarda:

> Hafif veya şiddetli baş ağrısı, sinirlilik ve huzursuzluk,atalet ve bitkinlik, stres

> Mide bulantısı, uykusuzluk

> Göz hasarı, felç, saldırganlık ve öfke

> Paranoya ve panik atak, isteri, şizofreni, halüsinasyonlar

> Hafıza kaybı, düzensiz düşünceler, karakteristikolamayan duygulanmalar


61

> Tedirgin davranışlar, akıl karışıklığı, ümitsizlik

> Beyin ve sinir sistemi hasarı, kalp çarpıntısı, hızlailerleyen kanser

> İntihara varan şiddetli depresyon gibi sayısız değişikemareye sebep olabileceği uzmanlarca öngörülmektedir.

1980'li yıllarda nükleer silahlara karşı protesto eylemlerindebulunan Greenham Kadınları'na karşı yapılan gaddarlık çokiyi bilinmektedir. Bunların, barış protestoları esnasında,mikrodalga ışımayla yanık, şiddetli baş ağrısı, gözhasarları, geçici felçler ve kanseri de içeren çeşitlisaldırılara maruz kaldık−

lan belgelenmiştir. Hatta mağdurların birçoğu saldırılarsebebiyle ölmüştür.

Emekli bir CIA ajanı Julianne Mc Kinney bu hususta şuaçıklamaları yapmaktadır;

Ulusal Güvenlik Mezunları Derneği Elektronik GözetimPro−jesi'nden Rapor:

"Ben ulusal düzeyde eğitim görmüş eski bir BirleşikDevletler Haberalma memuruyum. Halen yönlendirilenenerji silahlarının kullanımını, gözetim ve nörosibernetiksistemleri içeren ve bu ülkede habersiz insan denekleriüzerinde odaklaşan bir projenin yöneticisiyim. SavunmaBakanlığı bu sonunculardan psikoteknolojiler olarak sözetmektedir. Bu olağanüstü acımasız operasyonlar 'beyinkontrol' girişimleri olarak nitelendirilir.

Klasik bir 'beyin kontrol' operasyonu, aşağıdakileri içerir:


62

1 − Gelecekteki istismarlarda kullanılmak üzere hedefkişiden kişisel ve biyolojik örnekler toplamak gayesiyle uzunsüreli, gün boyu süren fiziksel ve elektronik gözetim.

Deneğin aşırı baskılara dayanma kapasitesiniincelemekiçin art arda yapılan açık ve örtülü tacizler.

2.

ABD Adalet Bakanlığı tarafından halen 'öldürücüdendaha hafif silahlar ve gözetim sistemleri olaraktanımlanan teknolojileri içeren, aşırı intibaksızlığa ve yeteneklerinortadan kalkmasına neden olacak ağrılar yaratmayı amaçlayanyönlendirilmiş enerji tacizi.

3.

Deneğin kafasında ve denek uykuda iken rüyalarınevrensel gelişimini etkileyebilen şuuraltı seslere sebepolma kapasitesindeki nörosibernetik/psikoteknolojik deneyler.

4.

Uzun dönemde deneği kendi itibarını yok etmeyeyönelikdavranışlara ve ifadelere zorlamak için deneğinuzun dönemlimanipülasyonu.

5.

Deneğin tecrit edilmesi ve mali yöndenyoksullaştırılması.

6.

Deneği intihar veya cinayet şeklinde bir şiddethareketinezorlamayı amaçlayan sürekli taciz ve tahrik.

7.


63

Ülkemiz boyutuna baktığımızda, 3 Ocak 2002 tarihindeZaman gazetesine "Beyin Kontrolünün Türk Mağduru"başlığıyla konu olan bir haberde şu çarpıcı hususlarzikredilmektedir:

"İzmir Foça Onarım Destek Komutanlığı'nda işçi olarakgörev yapan Mahmut Gazi Kazan, kendisine telkin ile beyintahribatı sağlanıp, elektromanyetik dalgalar yoluyla yeme,içme, gülme, ağlama, rüya görme gibi hareketlerin isteğidışında yaşattı−rıldığı iddiasıyla İnsan Hakları Derneği'nin(IHD) izmir Şube−si'ne başvurdu. Kazan, 28 Ağustos 2001tarihli başvurusunda, beyninde daha önce bulunan bilgilerintersi empoze edilerek bilincinde kargaşa yaratıldığını,düşüncelerin bilinmesinden ötürü bir sonraki işlerin tersyönlendirildiğini öne sürdü.

Kazan'ın iddialarına göre, her şey 20 yıl önce yaşadığıanormal olaylarla başladı. Kazan, beyninin sol yarısındanbazı sıvıların akıtıldığını hissediyor; ancak o sıralar bilgidüzeyi yeterli olmadığı için olan bitene anlam veremiyordu.Olanlar istem dışıydı. Anlayamadığı sebeplerden ötürükendisini Dean R. Ko−ontz'un 'Yabancılar' isimli kitabınıokumak zorunda hissetmişti. Düşüncelerinin süreklibilindiğini, kulakları çınladığında esrarlı manipülatörlerinişbaşında olduklarını düşünüyordu. Mahmut Gazi Kazan'ınsöyledikleri inanılması zor gibi gözükse de abartılı değil.Yaşadığını söylediği bu olaylara rağmen ruh sağlığıyerinde. Tüm bunların nasıl yapıldığı sorusuna ise şöylecevap veriyor: 'insan sinir ve düşünceden ibarettir, insanbedeninin inceliklerini bilenler onun zaaflarından güçbuluyorlar.'

Türkiye'de kendi durumunda çok sayıda insan olduğunainandığını söyleyen Kazan'a göre düşünce okuma veyönlendirme ile kişileri ve toplumu gruplara ayırıp birbirinedüşürerek bundan çı−


64

kar sağlayan güçler, terör örgütlerini de kullanıyorlar.Hizbullah gibi terör örgütlerinde görev alan insanlarınaslında bu yolla elde edilen insanlar olduğunu iddia edenKazan'a göre bu konunun anlaşılabilmesi için insanbeyninin biyo−elektrik yapısının mutlaka bilinmesigerekiyor... Mahmut Gazi Kazan'ın anlattıkları, CharlesBronson'un başrolünü oynadığı 'Telefon' adlı filmihatırlatıyor. Filmde küçük yaşlarda Rusya'da beyinleriyıkanan ve belleklerine bir 'bomba' yerleştirilen; sonra daher biri mükemmel birer Amerikan vatandaşı olarakAmerika'nın çeşitli bölgelerine monte edilen Ruslarınhikâyesi anlatılıyor. Belleklerine tetikleyi−ci bir sözcükyerleştirilen Ruslar, ilerlemiş yaşlarında kendilerinetelefonda söylenen bir 'sözcük' üzerine bir robot gibi önemlimerkezleri bombalama eylemlerine girişiyorlar."3

Anlatıldığı üzere ülkemizde de tüm istihbarat birimleri vesivil halk kesimleri bu tür zihin saldırılarına karşı hazırlıklı vebilinçli olmak durumundadırlar.

Bilgisayar Sistemleri ve Promis

1982 yılında, Inslaw'la ABD Adalet Bakanlığı arasında,firmanın hazırladığı bir yazılım programının ülkedekisavcılık bilgisayarlarına yerleştirilmesine yönelikmilyonlarca dolarlık bir anlaşma imzalanır. Açılımı"Prosecutor's Management Information System" (SavcılıkYönetim Bilgi Sistemi) olan Promis (kelime anlamı: vaat)adlı yazılımın temel özelliği, farklı veri tabanlarından bilgilertoplayıp bunları birbirleriyle bağlantılı hale getirebilmesidir.Yani suçlular hakkında çeşitli bilgisayarlara dağılmış bölükpörçük bilgileri tek bir dosyada birleştirebilmesi. Anlaşmanınimzalanmasını izleyen üç yıl içinde yazılım, ülkedeki enbüyük 20 savcılığın sistemlerine yerleştirilmiştir.

3 Zaman, 3 Ocak 2002


65

1985 yılında, Inslaw'la Adalet Bakanlığı arasındakipürüzsüz ilişki garip bir biçimde bozulmaya başlar. Bakanlıkyetkililerinin adeta düşmanca tavırları, Inslaw'ın önüneolmadık bürokratik engeller çıkarması, işleri durmadanyokuşa sürmesi zamanla ipleri kopma noktasına getirir.Sonunda Promis'in geri kalan savcılıklara yerleştirilmesi işiiptal edilir ve anlaşma bozulur.

1990 yılında, 80'lerin ortalarından itibaren Inslaw'ınBakanlık aleyhine açtığı davalar sürerken, Promis'igeliştiren kişi olan firma sahibi William HamiltonKanada'dan gelen bir mektupla sarsılır: Kanada Hükümeti,birçok bakanlıkta ve Dağ Polisi de dahil pek çok devletdairesinde zorunlu olarak İngilizce sürümün kullanıldığınıbelirtip Promis'in Fransızca versiyonunun olup olmadığınısorar. Hamilton şaşırır, çünkü o güne kadar Inslaw,Ka−nada'ya tek bir kopya bile Promis satmamıştır!

Sonra haberler birbirini izler. Promis'in birçok ülkede pekçok kuruluş tarafından kullanıldığı, yazılımın el altındandünyanın dört bir yanına pazarlandığı ve birilerinin bu iştenmilyonlarca dolar kazandığı ortaya çıkar. Sonunda CIA debu isimde bir yazılım kullandığını kabul eder. Bu arada,yazılımın bazı versiyonlarında gizli servis raporlarınınişlenmesi ve hafızaya alınmasında yararlanılan özel birbölümün bulunduğu da anlaşılır.

Derken, ABD'nin teknoloji istihbarat servisi olan ve birzamanlar Hamilton'ın da programcı olarak çalıştığı NationalSecurity Agency (NSA), Promis ve yeni bir yazılımdanyararlanılmış "melez" bir yazılım üretildiğini açıklar. 10 Mart1997 günü ABD'deki en yüksek yargı makamı olan USCourt of Federal Claims'te önemli bir davaya başlanır. Budava, devlet aleyhine açılan bir tazminat davasıdır. Davacı,küçük bir bilgisayar yazılım şirketi olan Inslaw, tazminatistenen devlet kurumu ise ABD Adalet Bakanlığı. Inslaw,


66

Bakanlığı bilgisayar yazılımı korsanlığı yapmakla suçlar.−

Davayı fazlasıyla önemli kılan, "Promis" adlı bu yazılımınözelliğidir. 80'lerin ortalarından itibaren çeşitli ülkelerin gizli

servisleri tarafından suçluların, şüphelilerin, giderek depolitik muhaliflerin fişlenmesi, takibi ve hatta "infaz"ı içinkullanılan Promis, Onvell'ın "1984'ündeki "Büyük Birader"ebenzer. Elektronik ortamlarda bırakılan her izi bir avcı gibiadım adım sürüp hafızasında saklar. Nüfus müdürlükleri,askerlik şubeleri, vergi daireleri, kredi kartı merkezleri, su,elektrik, telefon idareleri bu yazılımın kişilerle ilgili bilgiderlediği yerlerdir...

Promis'in 1982'den itibaren çeşitli gizli servislere, devletdairelerine ve şirketlere pazarlanmasında Earl Brian adlıkişinin kilit rol oynadığı artık biliniyor. O zamanlar ABDBaşkanı Ronald Reagan'ın ekibinde millî sağlık politikasıylailgili bir görev üstlenen Brian, sahtekârlık suçundan 90 yılhüküm giydi ve halen cezaevinde.

Tam bir muhalif avlama programı olarak kullanılabilenPromis'in bir ülkede nasıl sonuçlara yol açabildiğinin ençarpıcı örneği Guatemala'dır. "Bilgisayar"ın "b"sinden bilehabersiz, okuryazar oranının son derece düşük olduğu buülkede 80'lerin ortalarına doğru birden "bilgisayarlaşma"kampanyası başlatıldı. Başkan General Oscar MejiaVictores basına verdiği demeçlerde bilgisayar sayesindeyoksulluğun üstesinden gelineceğini vaat etti. Askerlere debilgisayar eğitimi verilmeye başlandı. Kısa süre içindesokaklarda, tren istasyonlarında görev yapan devriyebirimleri bile bilgisayarla donatıldı. Muhalif olduğundanşüphelenilen herkes elektronik olarak fişlendi.Kampanyanın başlamasını izleyen bir yıl içinde ünlü ölümmangalarının infazlarında patlama yaşandı: 20 bin muhalifya öldürüldü ya da ortadan kayboldu!


67

Earl Brian, Promis'in dünyaya pazarlanması işini tek başınaorganize etmemişti. Bunu, Reagan'ın Başkan seçilmesiylebirlikte devlet içinde yuvalanan ve "Kaliforniya ekibi" olarakda bilinen bir grup hükümet ve devlet görevlisinin desteğiyleyaptığı ortaya çıktı. Ama Yarbay Oliver North ve CIABaşkanı William Casev gibi kişilerin başını çektiği bu ekipasıl ününü iran'a gizlice silah satılması ve bu satıştan eldeedilen paralarla Nikara−

gua'daki muhalif kontragerillalarının finanse edilmesioperasyonuyla kazandığı için Promis Skandali o dönemdegölgede kaldı. Oysa şimdi anlaşılıyor ki, bu skandalınİran−Contra skandalın−dan geri kalır yanı yoktur. Çünküyazılım korsanlığında da, para kazanmanın çok ötesinde,"devletin yüksek menfaatlerine yönelik" bir hedefi vardıekibin. Amerikalı operatörler Kıbrıs, Mısır, Suriye, Pakistan,Kuveyt, İsrail, Ürdün, Iran ve Irak'taki sistemlere istediklerizaman sızabiliyor ve bu sistemlerdeki yerel bilgilere rahatçaerişebiliyorlardı. Sovyetler Birliği'ne bile pazarlan−mıştıPromis. Üstelik Promis çift taraflı çalışıyordu artık. Buyazılımı alıp kullanan ülkeler bilgisayar sistemlerindeki gizlibilgileri otomatik olarak ABD ve İsrail istihbaratına açmışoluyordu.

İşin karanlık yönü, kan dökülünce iyice ortaya çıktı... DünyaBankası çalışanı, Daniel Casolaro adlı Amerikalı birgazeteci, 1991'de Promis olayını araştırmaya başladı. Amaolayı yalnızca bir yazılım korsanlığıyla sınırlamadı."Ahtapot" diye adlandırdığı devlet çetesinin diğer kirli işlerinide ortaya çıkarmaya çalışıyordu... Daniel Casolaro, 10Ağustos 1991'de Batı Virginia'da kaldığı otel odasında ölübulundu. Her iki bileğinde de derin kesikler vardı.

Casolaro "işi bitirmek üzere olduğu"nu, ölümünden kısasüre önce en az üç yakın dostuna söylemişti. Tehdittelefonları aldığı da biliniyordu. Öte yandan insanın kendi


68

kollarında, bazıları kemiğe kadar dayanan böyle derinyaralar açamayacağını söyleyen bilirkişiler de vardı.Kısacası Casolaro'nun "normal bir intihar"a kurbangitmemiş olması ihtimali çok yüksekti...

Skandalin başka kurbanları da vardı. Casolaro'nunölümünden birkaç ay önce, 31 Ocak 1991'de, Casolaro'yaaraştırmaları için bilgi temin eden NSA görevlisi AlanStandorf, Washing−ton'da kafasına sopayla vurularaköldürüldü. 5 Nisan 1991'de Inslaw davasıyla ilgili avukatDennis Eisman ölü bulundu. Vurulmuştu. Casolaro'nunölümünden yaklaşık 15 ay sonra, 1 Kasım 1992'de ise,Büyük Jüri'ye Inslaw davasıyla ilgili belge temin eden IanSpiro'nun evinde, karısı ve üç çocuğunun cesetleri bu−

lundu. Başlarına pompalı tüfekle ateş edilmişti. Spiro'nuncesedi ise birkaç gün sonra Borego Çölü'nde bir arabanıniçindeydi. FBI raporunda Spiro'nun ailesini katlettiktensonra intihar ettiği belirtiliyordu.

Son kurban Paul Wilcher adlı bir avukattı. 23 Temmuz1993'te Washington'daki evinde ölü bulundu. Wilcher,çetenin, Promis korsanlığı yanında silah ve uyuşturucukaçakçılığını içeren başka işlerini de araştırıyordu. Üstelikbu konuda Ca−solaro'dan bile ileri bir noktaya geldiği iddiaediliyordu. Ve o da "intihar etmişti."

Peki, pek çok ülkeye satılan bu program acaba Türkiye'yede geldi mi?

"Brooks Senato Araştırma Komisyonu"nun davaya temelteşkil eden raporunda, eski Amerikan gizli servis ajanı, DIA(De−fense Intelligence Agency) ve DEA Kıbrıs Rum Kesimigörevlisi Lester Coleman'ın 1991'de verdiği bir ifade var.Donald God−dard adlı Amerikalı yazarın 1993'teyayımladığı "Trail of the Oc−topus − Ahtapotun İzi" adlı


69

kitapta bu ifadenin hangi nedenle verildiği şöyle anlatılıyor:

"Yaz ayları boyunca (1986) Coleman Kıbrıs'taki (RumKesimi) Narkotik Masası'nın danışmanı olarak çalışmıştı.Bu masaya bağlı memurları iletişim ve izleme konularındaeğitmişti. Onlara Birleşmiş Milletler Uyuşturucu KontrolFonu (UNFDAC) tarafından finanse edilen çeşitli elektronikcihazları kullanmayı öğretmişti, ilkbaharda Kıbrıs'adöndüğünde, teknolojinin kendisi yokken ne kadarilerlediğini fark etti. Tüm narkotik bilgisayarlarının, ABDhükümeti bağlantılı Link System Ltd. adlı bir şirkettarafından kurulan merkezî veri tabanına bağlandığınıgördü. Narkotik merkezinde ise, birlikte çalıştığı birçokmemurun, üzerinde 'Promis Ltd. Toronto, Canada' ibaresibulunan kutular açmakta olduğuna tanık oldu... Birazaraştırma yaptı ve söz konusu yazılımın, içlerinde Mısır,Suriye, Pakistan, Türkiye, Kuveyt,

israil, Ürdün, İran ve Irak'ın da bulunduğu bir dizi ülkeninemniyet ve askerî kurumlarına da temin edildiğinisaptadı..."4

Üzülerek söylemek gerekir ki, PROMİS programı Türkiye'yede satılmıştır! Türkiye, tarihinde görmediği krizleriyaşamıştır ve yine tarihinde göremeyeceği krizlere doğrugittiği dedikoduları tüm kulislerde geçerliliğini korumaktadır.Yaşanan krizlerin 'suni' olduğunda ise, pek çok çevreninfikir birliği içerisinde olduğunu görüyoruz. ABD'nin buprogram sayesinde, hedef ülkelerin banka sistemini istediğian kilitleyebildiği ve kontrollü mali krizlere yol açabildiği ilerisürülmektedir.

HAARP Teknolojisi

HAARP: High Frequency Active Auroral Research Program(Yüksek Frekanslı Aktif Auroral Araştırma Programı)


70

HAARP çok ilginç bir yerde konuşlandırılmıştır; AlaskaGako−na'da. Tesis Gakona'da, askerî üssün yakınlarındave kimsenin girmediği özel bir alanda kurulmuştur. Niçinburası seçilmiştir? Birincisi Alaska dünyadakielektromanyetik kuşakların özel bir kesişim bölgesindebulunmaktadır. Dünyanın elektromanyetik alanlarınamüdahale edebilmek için en uygun yerdir. İkincisi isegözlerden mümkün olduğunca uzak, korunması çok kolaybir yer olmasıdır.

Auroral; bir gezegenin manyetik kutupsal bölgelerindeatmosferin yüksek katmanlarında gezegenin manyetik alançizgileri boyunca hızlandırılan elektronların uyardığıatomlardan oluşan ışık huzmeleridir, özellikle kutupbölgelerinde gece beliren gök ışıkları şeklinde görülür.Alaska ve kuzey kutup bölgesinde Mart, Eylül ve Ekimaylarında bu gök ışıkları gözlemlenebilir.

HAARP, Alaska'da, Anchorage'ın 200 mil doğusundakiGa−kona kasabasında, Arktik kompleksinde Pentagontarafından

4 Donald Goddard, Trail of the Octopus (Ahtapotun tzj)

inşa edildi. HAARP projesi bünyesindeki dev anten ağı 1milyar kilowattan daha fazla enerjiyi atmosferin üstkatmanlarına yaymak için kullanılıyor. HAARP projesiüzerine araştırma yapanlar, projeyi, UFO olaylarındanBirleşik Amerika'daki dev güç merkezlerine ve en sonolarak TWA 800 uçağının düşüşüne kadar her şeylesuçladılar.

Gakona dünyanın elektromanyetik alan çizgilerinin kesiştiğibir yerdedir. Bu alan aynı zamanda auroral dediğimizışımaların en yoğun yaşandığı bölgedir. Dünya manyetikalan çizgileri üzerinde yapılacak en küçük değişimlerin bile


71

büyük etkilere yol açabileceği söylenmektedir.

HAARP'ın Amaçları

HAARP'ın amaçlarını ikiye ayırmak durumundayız; birincisiABD hükümeti tarafından yapılan resmî açıklamalar, diğeriise bağımsız kaynakların, radyo amatörlerinin vearaştırmacıların yaptıkları.

HAARP'ın resmî kaynaklardaki amaçlan şöyle sıralanıyor:Atmosferdeki termonükleer araçları kontrol edecekelektromanyetik vuruşları gerçekleştirmek. Denizaltılar ilehaberleşmeyi kolaylaştırmak. Radar sistemlerinigeliştirmek. Çok geniş bir alanda ABD ordusununhaberleşmesini sağlamak. Cray ve E Mass süperbilgisayarlarının yardımı ile yeraltının tomografik haritasınıçıkarabilmek. Petrol, doğal gaz ve mineral yataklarını tespitetmek. Cruise füzesine benzer alçak irtifadan uçan füze vehava araçlarını havada imha etmek.

Fakat bunlar işin görünen yanı, buz dağının altında çokdaha vahim bir tablo ile karşılaşıyoruz. Söz konusu tablo,projenin karşısında olanlar tarafından dile getirilmektedir.Özellikle de 230 sayfalık "Angels Don't Play ThisHAARP/Melekler HAARP ile Oynamaz" adlı kitap bugörüşleri dile getiren en önemli kaynaktır. Fakat ABDhükümeti bu muhalif görüşleri tam anlamıyla yalanlayacakbir doküman veya bilgiyi basına vermemiştir. Bu damuhaliflerin şüphelerinde haklı olma ihtimalleriniarttırmaktadır.

Şimdi HAARP karşıtı açıklamalara bakalım ve teorileridestekleyen olayları inceleyelim:

İklimleri değiştirebilir.1. Kutuplan eritebilir veya yerinden oynatabilir.2.


72

Ozon tabakası ile oynayabilir.3. Deprem yaratabilir.4. Okyanus dalgalarını kontrol edebilir.5. Dünyanın enerji kuşakları ile oynayarak insanbiyolojisinive beynini etkileyebilir.

6.

Radyasyon yaymadan termonükleer patlamaoluşturabilir.

7.

Bunun yanında şu noktaları da zikretmek gerekir:

1− Dünyanın enerji alanlarıyla oynayarak, insan beyninikontrol altına alabilir. Örneğin ruh sağlığını bozarakdüzensizdavranışlara, kan kimyasının olumsuz etkilenmesine,metabolikdeğişimlere, sinir sisteminin bozulmasına yol açabilir vezihinselfonksiyonları etkileyerek insanları şaşkın hale getirebilir.

Eko sisteme zarar verebilir, hayvanları göç ettirebilir.2. ABD ordu komünikasyon sistemi çalışmaya devamederken diğer tüm komünikasyon sistemlerini tümüyleişlemez halegetirebilir.

3.

ABD denizaltılarının (ELF− Extremely LowFrequency)olağanüstü alçak frekans kullanabilmesini sağlar.

4.

Bazı fizikçiler bu projeye şiddetle karşı çıkıp, internetteinsanlığı uyaran yazılar yayınlamaya çalıştılar. AmaHAARP projesi karşıtı tüm siteler PENTAGON tarafındanbir anda silini−yordu. Bu projeye karşı çıkan pek çok insanCIA'in örtülü ve yargısız infaz operasyonlarında ortadankaldırılıverdi. Herkes susturuldu.


73

1999 yılında, PENTAGON, ABD Kongresi'ne verdiğiraporda aletin yalnızca 3.5 kilowatt güce sahip olduğunubildirmekte.

Ancak bu proje üzerinde çalışan bilim adamları aletin 3.500ki−lowattlık bir enerji yaratabildiğini açıklıyorlar. Günümüziçin bu rakam inanılmaz boyutlardadır.

Aksiyon dergisi, 17 Ağustos depremi öncesinde ve felaketsırasında yaşanan bazı garip olaylara Amerikan FutureTimes'ta yayınlanan bir araştırmadan yola çıkarak 'biripucu' yakalandığını yazdı. Araştırmaya göre, Amerikalılarve Ruslar asıl amacı düşmana zarar vermek olan birtakımsuni deprem oluşturma teknikleri üzerinde çalışıyorlardı. Bukonuda özellikle Amerikalılar epeyce yol almışlardı. HAARPadı verilen bu proje çerçevesinde Kafkaslar dahil dünyanınçeşitli bölgelerinde 'pratikler' yapmıştı Amerika. Busenaryoya göre, San Andreas Fay Hattı'nda meydanagelebilecek büyük bir depremin Amerikan ekonomisine çokbüyük zarar vereceğini bilen ABD, yer kabuğundakideğişmeleri izleyerek, daha deprem oluşmadan tektonikkatmanlar arasında artan basıncı değişik noktalardanpatlatıp boşaltarak, büyük depremi küçük depremler halinedönüştürmenin yolunu bulmuştu. Hem Ruslar hem deAmerikalılar yıllar önce geliştirilen bu tekniği uzun zamandırbir silah olarak kullanmanın yolunu arıyorlardı. Proje önceAvustralya'nın çıplak ve seyrek nüfuslu bölgelerindedenendi. Daha sonra bunun deprem bölgelerinde dedenenmesine geldi sıra. Değişik zamanlarda Kafkaslarda,Okyanus tabanında ve Güney Amerika'da Antlar'da tektonikuyarılar verilmek suretiyle endüktif deprem 'yaratma'konusunda büyük adımlar atıldı. İşte bu araştırmalar daAmerika'da HAARP tarafından yürütülüyordu.

15 Haziran 1977 tarihli New York Times'ta, 28 Temmuz1976'da Çin/Tangshan'da yaşanan ve 650 binin üzerinde


74

kişinin ölümüyle sonuçlanan depremle ilgili yazı yayınlandı.Saat 03.42'deki ilk sarsıntıdan hemen önce gökyüzü,gündüz gibi aydınlanmıştı. Tıpkı Gölcük'te olduğu gibi.Temelde beyaz ve kırmızı olan çok renkli ışıkları 200 miluzaklıktan görmek mümkündü. Birçok ağacın yapraklarıyandı ve gelişmekte olan sebze−

ler bir ateş topu tarafından adeta kavruldu. Bazıaraştırmacılar bu elektriksel etkilerin elektromanyetikplazma ve top şeklinde aydınlatmayla bağlantılı olduğunave garip parıltıların da HAARP vericilerindenkaynaklandığına inanıyordu. Herkes depremin doğal birdeprem gibi görünmediğini söylüyordu. Dr. AndrijaPu−harich, Ocak 1978'de 'Global Manyetik Savaş', Laymanise 1977'de 'Dünya Gezegenine Yönelik Alışılmadık YapayEtkiler' adlı birer araştırma raporu yayınladı. Dr. Puharich'1976 yılındaki büyük depremlerin yanında bir tanesi vardırki özel bir dikkat gösterilmelidir. 28 Temmuz 1976'daki Çindepremi' diyordu.

Acaba depremlerle birlikte açığa çıkan ve ateş topu olarakifade edilen dev enerji yoğunluğu da HAARP tarafındandepolanıyor olabilir mi? Peki ya kimler için?

HAARP'ı, ABD tarafından ayrı olarak planlanan uzaylaboratuarı projesinden bağımsız düşünmek yine basiretsizbir varsayım olurdu. HAARP, uzun tarihsel geçmişe sahipve kasıtlı olarak askerî karakterli olan bir araştırma vegeliştirme çalışmasının önemli bir parçasıdır.

Meteorolojik bilgi, bir savaşın gidişatını tamamendeğiştirebilecek derecede önemlidir. Bizim Allahuekberdağlarındaki 90.000 şehidimiz ya da II. Dünya Savaşısırasında Almanların Rusya hezimeti meşhurörneklerdendir.


75

Meteoroloji hakkındaki esas korkunç gelişme isemeteorolojik olayları yönetmeye ve iklimleri değiştirmeyeyarayan teknolojilerdir. Vladimir Jirinovski Avrupa'yı vuransellerden sonraki günlerde, ABD ziyareti sırasında verdiğidemecinde Avrupa'daki sellerin, meteorolojik savaşnedeniyle meydana geldiğini, Rusya ve ABD'de meteorolojisavaşı senaryolarının yıllardır hazırlandığını veuygulandığını öne sürmüştür.

Dünyada cereyan eden depremlerin son zamanlardagittikçe sıklaştığı ve belirli bölgelere yöneldiğigörülmektedir. Bilhassa ülkemizde cereyan eden Gölcükdepremi hadisesi de ciddi olarak

Haarp projesi kapsamında değerlendirilmeli ve işin esasıaraştırılmalıdır. Anlatılanlar abartma veya komplo teorisisayılamaz. Artık Büyük Birader, kendi uydularını kontroletmenin ve gerektiğinde cezalandırmanın etkili bir yolunudaha hizmete sunmuştur!

Söz Konusu İstihbarat Sistemleriyle İlgili Örnek Olaylar

Kendi Müttefikini Dinleyen ABD

ABD, Sovyetler Birliği ve Varşova Paktı'nın henüz ayaktaolduğu yıllarda ECHELON'dan gelen verileri müttefikleriylepaylaşıyordu... daha doğrusu, müttefikleri öylezannediyordu. 6 Eylül 1960 tarihinde Moskova'da bir basıntoplantısı yapan NSA'nın eski analistleri Bernon Mitchell veWilliam Martin ortalığı karıştırdı.

SSCB'ye iltica eden iki analist özetle şunları söylüyordu:"ABD, tam 40 ülkede her türlü iletişimi dinler. Dünyayıdinlerken ikiye böleriz; Sovyetler ve müttefikleri bir gruptur.İkinci grup ise geri kalan ülkelerdir." NSA, önceleriaralarında müttefiki Türkiye'nin de yer aldığı bu ikinci "hedef


76

grubu" kısaca "AL−LO", daha sonra da ROW (Rest of theWorld−Dünyanın Geri Kalanı) diye adlandırdı.

Sinatra, Lady Diana.. Kimler dinlenmemiş ki!

Bugüne kadar kimler dinlenmemiş ki?! Şarkıcı FrankSinatra, uzun yıllar "mafya ile yakın ilişkiler içinde olduğukuşkusu" ile sürekli dinlenmiş. İngiltere Kraliyet ailesininmahzun prensesi Diana da. Gerekçe; Diana'nın karamayınlarına karşı yürütülen çalışmalara katılması. VietnamSavaşı'na karşı çıkan Dr. Benjamin Spock, Jane Fonda."Black Power" hareketinin lideri Elridge Cleaver.

Binlerce kişilik listelerde politikacılar, diplomatlar, işadamları, sendikacılar, Amnesty International gibi siviltoplum kuruluşlarının yöneticileri ve Katolik Kilisesi'ninyöneticileri de vardır.

NSA'nın ABD'li senatörleri dahi takip edip dinlediğikanıtlanmıştır. 1988'de ABD Kongresi'nde kurulan "gizliservisleri araştırmaya dönük bir komisyonda" uzun yıllarboyunca NSA'nın yöneticileri arasında yer alan Margaret"Peg" Newsham da vardır. Newsham, ABD'li senatör StromThurmond'un bir telefon görüşmesinin dinlenmesine tanıkolduğunu ifade etmiştir.

Dudayev'in Öldürülüşü

Hürriyet'in iddiasına göre ABD'nin gizli servisi NationalSe−curity Agency, Cahar Dudayev'in yerini tespit ederekRuslarla cinayet ortaklığı yaptı. İddia Wayne Madsen'a aitti.Madsen, Dudavey suikastında ABD'nin rolüne ilişkinayrıntılı değerlendirmeyi 1997'de Covert ActionQuarterly'de5 yapmıştı. Böylece şimdiye kadar değişikplatformlarda bu sözleri dile getiren Mad−sen'ın iddialarıTürk kamuoyuna taşınmış oldu.


77

Wayne Madsen, Dudayev'in ölümüyle ilgili iddiaları CovertAction Quarterly'de enine boyuna inceliyor. WayneMadsen, Arlington Virginia'da istihbarat, iletişim, bilgisayargüvenliği ve gizlilik konularında yazan bir gazeteci.Hürriyet'in bildirdiğine göre de NSA'da çalışmış birpersonel.

Wayne Madsen'a göre NSA'nın Dudayev olayında Ruslarayardım etmesi bir ilk değildi. NSA 1991'de de Gorbaçov'aaskerî darbe hazırlıkları yapılırken, elde ettiği bilgileriBush'a vermiş, Bush da Boris Yeltsin'i durumdan haberdaretmişti. Ancak Gor−baçov, Yeltsin'in ABD kaynaklıuyarılarını dikkate almamıştı.

Nitekim Zelimhan Yandarbi de Ajans Kafkas'a Madsen'ıniddialarını doğrular şekilde konuşmuştu. Hatta benzer birsuikastın kendisine yönelik olarak da düzenlendiğini, bundada ABD'nin parmağı olduğunu belirtmiştir. Sözün özü ozaman Çeçenistan'da−ki tablo bu iddiaları destekler birdurum arz ediyordu. Birinci Çeçen savaşının sonlarınadoğru başta ABD olmak üzere Avrupalı

5 Wayne Madsen, Covert Action Quarterly, 1997 no. 61, s47−49

devletler, Yeltsin'in itibar kaybetmesi nedeniyle, yaklaşanseçimlerde Rusya'da yeni bir sosyalist iktidarın ayakseslerini duyar gibiydiler. Komünist lider GennadyZyuganov 16 Haziran 1996'da yapılacak seçimlerde,Batılılar tarafından da artık "Küçük bir Afganistan" olarakalgılanan Çeçen savaşını oya dönüştürme hesaplarıiçindeydi. Her şeyden önce Dudayev'in kullandığı telefon birABD uydusuna bağlıydı. Bu nedenle de "uydu telefonlarınınyerini tespit edecek teknik donanımı olmayan Rusya'nınABD'nin yardımı olmadan Dudayev'in yerini bulması çokzor" diyenler vardı. Olayda adı geçen National Security


78

Agency'nin değişik ülkelere bilgi servisi yaptığı zaten bilinenbir gerçek.

Wayne Madsen'a göre Ruslar 1996'nın ilk üç ayındaDudayev'in sinyalini almayı 4 defa denediler ama başarılıolamadılar. Madsen; "Rus Ordusunun SIGINT isimlisinyalizasyon uçakları ve seyyar sinyal kolektörlerinin bütünçabalarına rağmen, General Dudayev onlara tam yerinibildirecek olan 'Dfing' radyo sinyallerini kullanma fırsatıvermedi." diyor Covert Action Quar−terly'deki yazısında.6

Wayne Madsen, ABD'ye yaptığı suçlamalardan dolayı NSAtarafından da azar işitmiş bir kişi aynı zamanda. NSAtarafından sırları ifşa etmekle suçlanıyor.

100'e yakın Rus askerin öldüğü ve 50 askerin yaralandığıHattap saldırısı Yeltsin'i barış yapmaya iyice zorlamıştı.Ancak Dudayev, güvenlik nedeniyle görüşmeleri uydutelefonuyla yapacağını bildirmişti. Bu hikâye Madsen'inkalemiyle şöyle gelişti:

"Konstantin Borovoi, liberal bir Duma milletvekili,Dudayev'in Moskova'daki aracısıydı. Dudayev 21 Nisanakşamı saat 8'de Borovoi'e telefon etti, Yeltsin'in en sonbarış teklifini konuşacaktı. Dudayev 'Moskova yakındasıcak bir yer olacak' dedi ve 'Şehir merkezinde miyaşıyorsun?' diye sordu. Borovoi 'Merkezde, hem de İçişleriBakanlığı'nın bitişiğinde' diye cevap verdi. 'Şim−

6 Wayne Madsen, Covert Action Quarterly

dilik oradan gitsen iyi olur' dedi Dudayev. DudayevBorovoi'e belki de şunu söylüyordu, 'İçişleri Bakanlığı'na birÇeçen saldırısı olabilir.' Borovoi 'Olmaz böyle şey' dedi.Sonra Dudayev 'Rusya yaptığına üzülecek' dedi veBorovoi'nin telefonu aniden kesildi. Dudayev bu sefer


79

telefonda yeterinden fazla zaman konuşmuştu."7

Dudayev bu son sözlerini söylerken, havadan karayafüzelerle donatılmış bir Su−25 Rus Jeti Dudayev'inkoordinatlarını almıştı. Jet, Dudayev'in telefon sinyalinekilitlendi ve iki tane lazer güdümlü füze yolladı. Bir tanesiDudayev'in hemen yanına düştü, şarapnel parçalarıDudayev'in başına isabet etti. Dudayev, korumalarınınbirinin kollarında anında şehit oldu.

Jane's Radar ve Elektronik Savaş Sistemleri dergisinineditörü Martin Streetly'e göre Rus Silahlı Kuvvetleri'nindurumu, Dudayev'in yerini tespit edebilecek düzeydedeğildi. Ruslar, Duda−yev'i öldürmek için daha önce, dahaaz gelişmiş usulleri denemiş ancak başaramamışlardı.

Şüpheler Amerika ve NSA'nın Vortex, Orion ve trumpetisimli dünyanın en gelişmiş casus uyduları (SIGINT) üzerineyoğunlaşıyordu. Bu uydular, Sovyet ve Varşova Paktı'nınüst düzey komutanlarının kullandıkları seyyar telefonlarındinlenmesi için geliştirilmişti. Dolayısıyla, Dudayev'e Türkdostlarının verdiği telefonu tespitte NSA SIGINT uydularıtam görev yapmıştı. Ayrıca, SIGINT uydularının Batıülkelerinden yalnız Amerika ve İngiltere'de olduğunu dahesaba katmak gerekir. Hatta, ingiliz hükümetiAmerikalıların uydularında yalnız kiracı statüsündedir.Dolayısıyla İngilizlerin kendilerine ait uydusu olduğumünakaşa götürür bir konudur.

Dudayev'in Ruslar tarafından öldürüldüğü haberi üzerinekonuşan Amerikan Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, ÇeçenistanDevlet Başkanı'nın hâlâ sağ olduğu şayialarına karşı alaycıbir yaklaşım−

7 age


80

la ve kesin bir tavır sergileyerek Dudayev'in ölümünden'emin' olduğunu beyan etmişti.

Dudayev'in öldürüldüğü gün, Clinton'ın Moskova'dabulunuşu, hiçbir şüpheye mahal vermeyecek kadar açık birtablo sergiliyordu.

CIA, Kremlin'i Yeraltından Dinledi

Amerikan Merkezî Haber Alma Örgütü'nün (CIA) "SoğukSavaş"ın son yıllarında düzenlediği bir operasyonlaKremlin'in telefonlarını dinlemeyi başardığı ortaya çıktı.

CIA ajanları, Moskova'da yeraltındaki çeşitli tünellerikullanarak Kremlin Sarayı'na kadar gelmiş ve sarayın altına1989 yılında bir dinleme cihazı yerleştirmişlerdir..

CIA'in gelmiş geçmiş en iyi 50 istihbaratçısından biri olaraktanıtılan ve 27 yıl bu serviste çalıştıktan sonra emekli olanTony Mendes'in, Rusya'nın Komsomokkaya Pravdagazetesinde yer alan açıklamalarına göre, KGB bir süresonra, CIA'deki ajanlarının yardımıyla cihazı bularak etkisizhale getirmiştir. Mendes şöyle diyor:

"Önce, özel cihazlar kullanan ajanımız Kremlinyakınlarındaki bir tünele girdi. Aynı anda, operasyonda bizeyardım edecek KGB görevlisi, eşiyle birlikte Kremlin'de birbaledeydi. KGB'nin bu kişiden kuşkulandığını biliyorduk.Baleye verilen arada Rus ajanımız ve eşi tuvalete girdi.Tuvalette ise, özel makyajla Rus ajan ve eşine benzettiğimiki CIA görevlisi saklanıyordu. Gidip onların yerineoturdular. Gerçek KGB görevlisi ise özel bir asansöryardımıyla binadan çıktı ve tünelde bekleyen ajanımızlabuluşup cihazları yerleştirdi."8


81

Mendes'in açıklamalarına göre, dinleme cihazınınyerleştirilmesi operasyonu 1989 yılı ilkbaharın'dadüzenlendi. Üzerindeki giysilerin ve cihazların her kilosumilyonlarca dolar olan bir ajan,

8 Komsomolskaya Pravda

hava analiz sistemi, gece görüş sistemi, bilgisayar,kendisini tünellerde yönlendiren bir uydu izleme sistemi vediğer cihazları taşıyordu. Yerleştirilen cihaz uzun sürekullanılamadı. CIA'de görevli bir KGB köstebeğinin,Mendes'in anlatımıyla "ihaneti" sonucunda Ruslar, cihazıbuldular. Operasyona yardım eden KGB görevlisi ve eşiülkeden kaçarak ABD'ye sığındılar. Mendes, KGB'nin deMoskova'daki ABD Büyükelçiliği'nin altındaki tünellere özelcihazlar yerleştirerek konuşmaları dinlediğini bildirdi.

Dev Telekulağın Öyküsü

ABD istihbarat servislerinin 'süper gizlisi' olarak bilinenNSA'da çalışmış bir ajan, tüm dünyayı dinleyen "dev"telekulağın öyküsünü anlattı.

insanların özel yaşamının dinlenmesine karşı olduğu içinşimdi muhalif olan Wayne Madsen, halen Türkiye'deNSA'ya ait dinleme istasyonları bulunduğunu söyledi.Madsen, bu iki üsten İran, Irak, Kafkaslar ve Rusya'nın içbölgelerinin izlendiğini, radar imajları, radyo sinyalleri vetelemetri gibi faaliyetlerin yürütüldüğünü kaydetti. AjanMadsen, Türkiye'de daha çok NSA üssünün bulunduğunu,ancak sayının ikiye indirildiğini ve diğerlerinin Türkleredevredildiğini belirtti.

Wayne Madsen, 'Yunanistan'daki tüm NSA tesislerikapatıldı ve onlara güvenmediğimiz için de hiçbirinidevretmedik, hepsine kilit vuruldu' dedi. Madsen, NSA'nın


82

KKTC'de bile halen bir tesisi bulunduğunu söyledi ve'1974'ten sonra bir anlaşma yapıldı. Buradan Ortadoğuizleniyor, Türkler ile birlikte çalışıyoruz' diye konuştu ve bazıaçıklamalarda bulundu.

− Apo çok gevezeydi

Wayne Madsen, Abdullah Öcalan'ın 'çok geveze ve aptal'olduğu için kendisini ele verdiğini, kendisinin Suriye'dençıktıktan sonra Kenya'da yakalanıncaya kadar NSAtarafından izlendiğini söyledi.

Madsen, 'Öcalan, çok geveze biri, cep telefonundankonuşmadan edemezdi ve biz de nerede olduğunu hemenbelirlerdik. Rusya'dan başlayarak, Korfu Adası dahil hernoktada dinledik. Öcalan'ın izlenmesinde israil'in de katkısıoldu. Öcalan, çok aptalca davrandı. Dinleneceğini bilmesigerekirdi' dedi.

− Dudayev'in yerini biz bildirdik

Madsen, Çeçen lider Cahar Dudayev'in nerede olduğunuda NSA'nın tespit ettiğini söyledi ve hatta bulunduğu yerinkoordinatlarının ABD tarafından Moskova'ya verildiğini ifadeetti. Madsen, Dudayev'in öldürülmesinde NSA'nın üstlendiğirolü şöyle anlattı: 'Dudayev Refah Partisi'nin verdiği uydutelefonu kullanıyordu. NSA Dudayev'in yerini vekoordinatlarını belirledi ve Başkan Clinton'a bildirdi. BiliClinton, Moskova'da idi. Boris Yeltsin'in yeniden seçilmesiniistiyordu. Çeçen lider Cahar Dudayev'in yerini vekoordinatlarını Yeltsin'e bildirdi. Ruslar, Dudayev'i hemenöldürdü. Boris Yeltsin de Clinton da yeniden seçildi.Aslında, Başkan Clinton'ın yaptığı yasalara aykırıdır.'

− Prenses ve Rahibe


83

Wayne Madsen, ABD ulusal çıkarları için gerekli görülmesihalinde NSA'nın 'her şeyi ve herkesi' dinleyebileceğini ifadeetti. Bu çerçevede, NSA'nın telekulaklarının, Prenses Dianave Rahibe Teresa'yı bile dinlediğini söyleyen Madsen, 'Öylegerekiyordu' dedi. Wayne Madsen, Prenses Diana'nınmayınlara karşı savaş açmasının ABD politikasına tersdüştüğünü ifade etti. Benzer şekilde Rahibe Teresa'nınkürtaj ile ilgili görüşleri de ABD'nin hoşuna gitmiyordu.Wayne Madsen, Greenpeace ve Uluslararası Af Örgütü gibikuruluşların NSA tarafından sürekli dinlendiğini de kaydetti.

− 66 ayrı dilde dinleme faaliyeti ve takip edilenkelimeler

Madsen yakında yayınlanan 'Body of Secrets' kitabıylagündeme gelen NSA'nın tüm dünyadaki, telefon, faks, ceptelefonu,

e−mail, uydu telefonu konuşmalarını ve yazışmalarıçözebilen SIGNET adında ileri teknoloji ürünü bir ağkurduğunu belirtti. Madsen'a göre SIGNET, Avrupa'nıntartıştığı Echelon'dan çok daha büyük ve çok kapsamlı.Madsen, NSA'ntn Türkçe dahil 66 yabancı dili ve hatta aynıdilin farklı şivelerini bile rahatlıkla dinlediğini söyledi.NSA'nın Ft. Meade'deki merkezine 'kripto şehri' denildiğinibelirten Madsen, kurumun başına hep 'üç yıldızlı birgeneral' atandığını belirtti.9

Dinleme ve takibe alınan konuşmalarda şu kelimeler ile ilgilikonuşmalar otomatik kayda geçiyor; ETA, IRA, PKK,enformasyon terörizmi, gerilla, patlama, bilgisayar, nükleersilahlar, patlayıcılar, silahlar, suikastlar, uzi, teflon mermiler,mayınlar, uranyum, napalm, nükleer, el bombası, gizliservis, terör, özgürlük, internet güvenliği, güvenli internetbağlantıları, OO3, au−diotel, kimlik, endüstriyel casusluk,Siemens, Shell, ELF, 2600 dergisi, Time, hilal, cihad,


84

müezzin, KLM, elektronik banka hesapları, market, visa,külçe altın, internet, underground, pass−word, NATO,NASA, FBI, Beyaz Saray, IMF, MİT, JİTEM, seks, Monica,fetiş, klon, Armani, Yasemin, mısır çiçeği, Ninja, top Secret,GSM, AT&.T (Amerikan telefon şirketi), yasa, Zen, Marx,Fukuyama, George Soros, pikrik asit, gümüş, kömür, sülfür,nitroselüloz, kokain.10

istihbarat ve Hipnoz

Hipnoz çok eskilere dayanan bir sanattır, ilk defaHıristiyanlıktan önceki zamanlarda büyücülük, din ve tıp birarada uygu−lanıyorken kullanılmıştır. Hipnoz batıl inanç,mistisizm ve ihmal tarafından sıklıkla gölgelenen ve tahripedilen gerçekten ilginç ve büyüleyici bir olaydır. Hipnozuninsanla ilgili her sahada kul−

Hürriyet, 4 Haziran 20019. Sabah, 18 Nisan 200010.

lanıma açık olduğunu söylemek doğru bir tespittir amaülkemizde tamamen bilim dışına itilmiş bir konudur.

Psikolojik olarak hipnoz sözle, bakışla telkin yapılarakinsanda meydana getirilen bir çeşit uyku halidir. Bu haldeuyuyan kimse, uyutanın tesir ve telkinlerine açık, fakat dışdünyanın başka etkilerine kapalıdır.

Hipnoz askerî sahada beyin yıkama ve güdülemeaçısından kullanılırken, ticarette reklam sektörüne girmiştir.Hipnoz ile insanların beyinlerini yıkamak mümkündür. Bunedenle ideolojik Soğuk Savaş döneminde kesin inançlıbireyler yetiştirmek için kullanılmıştır. Özellikle Rusya'dabirçok terörist ve sabotajcı bu yöntemle eğitilmiştir. Diğertüm istihbarat teşkilâtlan da bu yöntemi kullanarak insanlarıeğitmekte, onların bilinçaltlarına doğrudan


85

eğilebilmektedirler.

1996 yılında yayınlanan "Beyin Kontrolü veTanımlanama−yan Gizli Hükümetler" adlı kitabında DanielBrandt, bir insana hipnozla cinayet işletilebileceğini iddiaetmektedir. Hipnoz altında kişiye içinde bulunduğu ortamöyle bir biçimde algılatılabilir, telkin öylesine usta birbiçimde verilebilir ki, kişi belirli bir işaretle istenen zamandakayıtsız şartsız söyleneni yapar.

Anlaşılacağı üzere hipnoz ile istihbarat yıllardırkullanılmaktadır. Devlet güvenliğinin fevkalade önemtaşıması cihetiyle istihbarat birimlerimizin de bu konularaduyarsız kalmaması ve ehliyet sahibi uzmanları busahalarda değerlendirmesi gerekmektedir.

İstihbarat ve Parapsikoloji

Parapsikoloji, paranormal (normal ötesi) güçleri, olguları veyetenekleri inceleyen bir bilim dalıdır. Her insanda ortayaçıkmayan telepati, telekinezi, durugörü gibi yetenekler,astral seyahat, kehanetler, esrarengiz ortamlarda meydanagelenler, tekrar doğanlar vs bu bilimin kapsamı içindedir.

ABD Savunma Bakanlığı, parapsikologlardan oluşanStarga−te isimli bir metafizik istihbarat ünitesi kurmuştur veparapsiko−lojik istihbarat alanında 20 yıldır faaliyettedir.11

Parapsikoloji Kurumu 1969'dan bu yana Amerikan BiliminiGeliştirme Kurumu'nun bir üyesidir. Bu alanda çarpıcı birörnek, meşhur Philadelphia deneyidir. Burada bir gemininsu üzerinden demateryalize edilerek enlem ve boylamıönceden belirlenen başka bir alana nakledilmesi sözkonusudur. Yine 1939 yılında, Sovyet mühendis SemyonDavidoviç Kirlian'ın geliştirdiği yüksek frekans alanlı birfotoğraf tekniği görülmektedir. Bu yöntemle canlı ve cansız


86

nesnelerin fotoğrafları çekilmiş ve cisimlerin etrafında gözlegörülmeyen renkli bir alanın var olduğu ortaya konmuştur.

Parapsikolojik Silahlanma

CIA eski başkanlarından Richard Helms, Watergatesoruşturmalarında Warren Komisyonu'na verdiği bilgilerdeşöyle demiştir:

"Yapılan araştırma göstermiştir ki SSCB kendi sistemininisteklerine uygun politik görüşe bağlı olacak şekilde,halkının davranışlarını düzenleyebileceği bir kontrolteknolojisi geliştirmeye çalışmaktadır. Bundan böyle aynıteknolojiyi daha karışık bir yaklaşımla, bilgiler kodlanarakinsan hedeflerine yöneltilebilecektir. Bu insan zihinleri harbiolacaktır."12

1980 yılları başında ise, ABD'yi uyaran daha enteresan veürkütücü haberler duyuluyordu. Başkan Reagan ABD'deiktidara gelince Pentagon, CIA, FBI, DIA'nın kesin bilgilerinikapsayan dosyalarla karşılaştı. Bu bilgilerin bir kısmına açıkbasında da rastlıyoruz. Konu, Sovyetlerin zihin harbi veparapsikolojisi çalışmalarıdır.

Sabah, 4 Haziran 200011. Em. Kur. Alb. Baha Kadıoğlu, Silahlı KuvvetlerDergisi, Hipnoz.com/kaskeril.html

12.

Raporlarda, ABD'de yerleşen yeni tip bir casuslukşebekesinin mevcudiyetinden söz edilmektedir. Hipnoz,telepati, düşünce okuma ve nakli gibi özel yetenekleresahip ajanlar, Amerikan halkının şuuraltını etkileyerekdüşüncelerini KGB(Sovyet istihbarat Örgütü)'nin programıçerçevesinde değiştirmeye çalışmaktadırlar. Bu ajanlarçeşitli dinî ve mistik topluluklara nüfuz ederek, buorganizasyonları konsantrasyon ve imajinasyon çalışmaları


87

ile etkilemek yolundadırlar. Washington çevresi, ABDyöneticileri ve politikacılarını etkilemek için başlıca hedefbölgesi olarak seçilmiştir.

Basına Albay Alexander Raporu olarak intikal edenbilgilerde; "Başkan Reagan'ın zihnini ve şahsî kararlarınıkontrol altına almak" şeklinde belirlenen çalışmalardanbahsedilmektedir. Yine aynı raporda insan ve çeşitli tiphayvanları etkileyebilmek için deneyler yapıldığıanlatılmaktadır. Sovyet vatandaşı bayan Kulagina'nın PKgücüyle bir kurbağanın kalp atışlarını durdura−bildiğiaçıklanmıştır.

Albay Hodgson'un da, parapsikolojik harp konusundabasına yaptığı açıklamalar çok önemlidir. Rapora göre,nükleer silah etkileri ESP gücü ile bir araya getirilmiş vebuna "Hyperspace Nuclear Howitzer / Uzay Üstü NükleerObüs" adı verilmiştir. Sibirya'nın ıssız bir bölgesinde betonsığınak içinde meydana getirilen nükleer infilak etkisi, birgrup yetenekli psiko süje tarafından, tahribi istenen hedefüzerine, zihinsel olarak nakledilmektedir. Mesafesınırlaması yoktur.

Albay Hodgson, raporunda psişik güç yükselticiden debahsetmektedir. Düşüncelerin konsantrasyonu veyükseltilmesi yoluyla hedefler tahrip edilebilecektir. Bu işlemiçin askerî hedefin fotoğrafını kullanmak yeterli olmaktadır.

ABD'de de parapsikolojik savunma için psişik süjeyetiştirme çalışmaları başlatılmış durumdadır. Bunun içinprofesyonel medyumlardan da yararlanılmaktadır.

SSCB'de Parapsikoloji Çalışmaları

SSCB'de Prof. Dr. Vassilyev'in 1930'lu yıllarda yaptığıaraştırmalar ilgi çekicidir. Vassilyev buluşlarını "Zihni Telkin


88

Tecrübeleri" adı altında ancak 1962 yılında, Stalin devrininkapanmasından sonra yayınlayabilmiştir.

Vassilyev araştırmalarını, düşüncelerin telepati yoluylabeyinler arasında nakli sahasına yöneltmiştir. Fizyolog I. F.Toma−sevski ve psikiyatrist A. V. Dubroski de Vassilyev'eçalışmalarında yardımcı oluyorlardı. Bu maksat içinyetenekli iki süje buldular. Ruhen hasta olan İvanovna veFedorova, Dr. Dubroski'nin tedavisi altında idiler. İki kadınönceleri ayrı ayrı odalarda daha sonra da uzak mesafelerdetransa sokuldular. Beyin yoluyla birbirlerine gönderdiklerimesajlar kaydediliyordu. Beyin dalgalarında şiddetlideğişiklikler meydana geldiği görüldü.

Vassilyev, telepatik yayının radyasyon olup olmadığını daaraştırmıştır. Tomasevski kurşundan bir tabutun içineyerleştirilerek deneylere devam edildi. Fedorova budurumda da Tomasevs−ki'nin verdiği kısa bir zihni telkinleuyku haline girdi. Demek ki telepatik zihni dalgalar kurşunlevhalardan da geçiyordu. Vassilyev ruhi olayları mekanistikgörüşe bağlayamayınca endişeye kapıldı. Çünkü buluşlarırejimin materyalist yapısına karşıydı. Başlangıçta süjelerinkarşılıklı transa girmeleri şartlı refleks olarak düşünüldü.Deneyler değişik süjeler üzerinde de yapıldı. Netice kesindi.Deneklerde şuur kaybı oluyor, transa giriyorlardı.

Prof. Vassilyev mesafeyi uzatarak da deneyi tekrarladı.Toma−sevski'yi Sivastopol'a gönderdi. Arada 1.500kilometre mesafe vardı. Tomasevski kararlaştırılan saattekonsantrasyona geçti. O anda Dubroski ile konuşmaktaolan Ivanova da uyuyarak trans haline geçti. Süjelerarasında mükemmel bir haberleşme kanalı mevcuttu.Kendilerine sorulunca bu hali telefona benzetiyorlardı.Bazen de iplere bağlı birer kukla gibi hareket ettiklerinisöylüyorlardı.


89

Dr. Vassilyev 1960 yılında yapılan bir bilimsel toplantıdaşöyle demiştir: "ABD Deniz Kuvvetleri nükleer denizaltılardahaberleşme için ESP deneyleri yaptılar. Bizim ortayaattığımız bilim üzerinde 25 yıldır inandırıcı deneyler yapıldı.Peşin hükümlerden kurtulup çok önemli olan bu sahadaçalışmalara girmeliyiz. ESP yoluyla elde edilecek enerji vegüçlerin keşfi nükleer enerji kadar önemli olacaktır."

Bir yıl sonra da Leningrad Üniversitesi'nde Vassilyevyönetiminde parapsikoloji laboratuarları kuruldu. SSCB'de1970 yılı başlarında ESP sahasında çalışan 20'den fazlalaboratuar mevcuttu. SSCB'de geniş çapta parapsikolojikaraştırmalar yürütüldü. Bilhassa Karl Nikolayev−YuriKaminski çifti üzerinde başarılı deneyler yapıldı.

1967 yılında Leningrad Üniversitesi ile Moskova arasındadeğişik bir deney gerçekleştirildi. Karl Nikolayev EEG vediğer cihazlara bağlanmış olarak Leningrad Üniversitesi'ndebir odaya konuldu. Yarım saatlik bir gevşemeden sonratecrübeye başlandı. Kaminski ise Moskova'dan telepatikmesajları göndermeye koyuldu. Kaminski mesajlarıgöndermeye başlar başlamaz Nikola−yev'in bağlı olduğuEEG'de yayılmakta olan beyin dalgalarının aniden değiştiğigörüldü. Bu suretle kâğıt şerit üzerine çizilen grafik,Nikolayev'in beynine ulaşan mesajlardı. Telepati olayı budeneyle bilimsel olarak kanıtlanmış oluyordu.

SSCB parapsikoloğu Naumov, ESP konusunda görüşlerinişöyle açıklamaktadır:

"Biz insan düzeyinde şuur dışı gerçekleşen bir haberleşmesistemini bulmak üzereyiz, insan normal şuuru dışındabaşka bir insanı etkileyebilir mi? Bu telesomatik akımlarınyayılmasına neden olan şartlar nelerdir? Bu telesomatikakımlar belirsiz bir boyutun bilinmezliği içindedir. İşte bubilinmeyen enerji üzerinde yapılacak çalışmalar sonucu


90

elde edilecek buluşlar beşerî münasebetleri mükemmel birahenk içine sokabilecektir."

Sonuç Olarak

New York Times gazetesinin 16 Temmuz 1977 sayısındaşöyle bir haber yayınlanıyordu:

"ABD insanlığın esir edilebileceği görünmez silahlargeliştiriyor."13

Arizonalı gazeteci yazar Walter Boward, 1978 yılındaOpera−tion Mind Control (Zihin Kontrol Harekâtı) adıylayayınladığı kitabında şöyle demektedir:

"CIA tarafından uyuşturucu ilaçlarla yapılan deneyler ABDhükümetinin uyguladığı çok gizli zihin kontrol projesininyalnızca bir kısmıdır. Bu deneyler binlerce kişi üzerinde 35yıl devam etmiştir. Bu araştırmalar; hipnoz tekniği,narkotik−hipnoz, elektronik olarak beyinin uyarılması,ultrasonik mikrodalgalar, alçak ses frekanslarıyladavranışların etkilenmesi ve davranış değişiklikleriterapisidir.

CIA psikolojik silah stoklarını, psişik silahların değişiktiplerini geliştirmeyi başararak arttırmıştır. Şimdi bukabiliyetleriyle yeni tip bir harbe girişmesi mümkündür. Buharf görünmezdir, muharebe sahası insan zihinleridir."14

Parapsikolojik silahları devletler vatandaşlarını kendiideolojik ve politik sistemleri içinde tutmak için veya diğerülke insanlarının zihinlerini etkileyerek değiştirmek ve kendigayelerine uygun yönlendirmek maksadıylakullanacaklardır.


91

Yazar Walter Boward zihin kontrolü için uygulananMK−ULTRA projesi hakkında da şöyle demektedir:

"Senato istihbarat komitesine Amiral Turner, 'CIAuyuşturucu ilaç deneylerini durdurdu' demiştir. Sorulmadıve kendisi de gönüllü olarak yeni zihin kontrol projelerindenbahsetmedi.

Ne w York Times, 16 Temmuz 197713. Walter Boward, Operation Mind Control14.

Turner zihin kontrol harekâtının durdurulduğunu söylemedi,yalnızca 'deneyler durduruldu' dedi."

Günümüzde birçok ülkede insan zihninin kontrolü için ciddiaraştırmalara girildiği anlaşılmaktadır. Üstelik insanzihinlerine çeşitli tip araçlarla (gazete, kitap, radyo vetelevizyon) ulaşma imkânları da artmıştır. İnsan denilenbiyolojik varlık çok kolay bir şekilde programlanabilmektedir.Beyin yıkama metotlarıyla şartlandırılmış robot katillerkolayca adam öldürebilmektedirler.

Okült (batını, gizli) bir bilgi olan teknomajinin (teknikbüyünün) sırları son 300 yıl içinde insanlar tarafındançözülmüştür. Teknomaji teknoloji adı altında uygulanarakdoğaya hakimiyet sağlanmıştır. Bu bilgiler korkunç silahlarıda beraberinde getirmiştir. Teknokrat bilim adamı veaskerlerden oluşan bir grup, bu güçlerin kontrolünü elindebulundurmaktadır. Hedef, insan zihinlerini kontrol etmektir.Geleceğin insanının kaderini psikologlar, psikiyatristler,nörologlar, nörobiyologlar, biyokimyacılar ve kuantumfizikçileri çizecektir.

Türkiye 1977'li yıllar içinde parapsikolojinin harp şeklindeuyguladığı ve bunun korkunç kabusunun yaşandığı bir ülkeolmuştur. Bu görünmez harp gelecek yıllarda da devam


92

edecektir ve bunun yalnızca fizikî tedbirlerle önlenmesimümkün görülmemektedir. Alınacak tedbirleri öğrenmekiçin en kısa zamanda parapsikolojik çalışmalara girmekmecburiyetindeyiz. Ancak geniş ve sürekli bir araştırmaiçinde bu harbin silahlarını tanıyarak gerekli savunmaönlemlerini alabiliriz.15

İstihbarat ve Hukuk

Elbetteki demokratik toplumların vazgeçilmezi olan hukukmekanizması, istihbarat örgütlerini ve faaliyetlerini deetkilemekte ve bazı sınırlamalara tabi kılmaktadır. Ancakgelişen baş

15 Baha Kadıoğlu, Silahlı Kuvvetler Dergisi

döndürücü elektronik ve teknolojik gelişimleri takip etmektehukuk kuralları gerçekten zorlanmaktadır.

Bununla birlikte insanın bulunduğu her alanda olduğu gibibu alanda da yeni suç tipleri meydana çıkmış ve suçlular dateknolojinin getirdiği yenilik ve imkânları kullanmayabaşlamıştır. Günümüzde bilgisayar mefhumu, sadecehayatımızı kolaylaştıran bir devrim olmaktan çıkıp suçolgusu ile birlikte anılan bir cihaz haline de gelmiştir. Bunoktada bilişim suçu mefhumu doğmuştur. Bilişim suçlan,teknolojiyi kullanan ve kullanacak bütün devletlerin ortaksorunu haline gelmiştir. Bilişim teknolojilerindeki gelişmelerbilgisayar ağları sayesinde milli sınırları aşmıştır. Bunedenle ulusal düzenlemeler ve ulusal hukuk mevzuatlarıbilişim suçları ile mücadelede yetersiz kalmaktadır. Bilişimsuçlan ile ciddi bir mücadele, küreselleşen dünyada bu tipsuçlara karşı dünya çapında bir işbirliği ile mümkündür.Dijital ortamın getirmiş olduğu bütün imkânları dünyadevletleri suçla mücadelede kullanmadıkça bu sahadakisuç tipleri ile mücadelede başarılı olmak mümkün


93

görünmemektedir.

Özellikle Türkiye'de yürürlükte olan hukukî mekanizma vemevzuat, bu gelişmelerin gerisinde kalmaktadır. Oysakiistihbarat, sürekli değişkenlik ve gelişme arz ederek kendinihızla yenilemekte ve hukukî takip ve tedbir gerektirenolayların yapıları günden güne değişmektedir.

İstihbaratta klasik takip ve tarassut metodundan öte artıkelektronik takip söz konusu olduğu için bu konudaki hukukîyapılanmaya bakalım:

işçi Partisi Genel Başkanı Doğu Perinçek'in, 9 Şubat 2002tarihinde AB Türkiye Temsilcisi Büyükelçi Karen Fogg'unBrüksel'deki üst düzey AB yetkilileriyle ve Türkiye'dekitanınmış isimlerle yaptığı yazışmaları ele geçirdikleriniaçıklaması, elektronik takip konusunun tetkik edilmesigereğini ortaya koymuştur. Bu olay, telefon dinlenmesişeklinde zaman zaman gündeme

gelen elektronik takibin çok farklı şekillerde de karşımızaçıkabileceğini somut olarak göstermiştir.

Elektronik takip muhtelif şekillerde karşımıza çıkabilir.Bunlar; dinleme takibi görüntülü takip, algılayıcılarla takipve veri takibi olmak üzere dört kalemde toplanabilir. Bumetotlarla kişilerin en özel ve gizli yaşam bölümlerindeneler olup bittiğinin takibi mümkün olabilmektedir. Bumetotlar, kişilerin yalnızca hareketlerini değil aynı zamandailetişimlerini hatta duygularını da takip etmeye imkânsağlamaktadır.

Dinleme takibi; portatif minyatür vericiler, telefon dinlemecihazları, gizli mikrofonlar ve bant kaydediciler gibi araçlarlayapılmaktadır. Görüntülü takipte ise fotoğraf makineleri,kapalı devre ve kablolu televizyon, gece görüş araçları


94

veya uydular kullanılmaktadır. Algılayıcılarla takipte de;manyetik algılayıcılar, sismik algılayıcılar, gerilimalgılayıcıları, kızılötesi algılayıcılar ve elektromanyetikalgılayıcılardan faydalanılmaktadır. Veri takibi işlemi isebilgisayarlar, casus yazılımlar veya şekil tanıma sistemleri,aranan telefon numarasını kaydedici sistemler aracılığıylayapılmaktadır. Veri takibi yoluyla, bir kişinin faaliyetlerihakkında dinleme veya görsel takip yapmadan da bilgisahibi olabilmek mümkündür. Kişinin yaptığı işlemlere(banka, visa kartıyla alışveriş işlemleri gibi), ödediğifaturalara, telefon görüşmesi yaptığı kişilere vegörüşmelerin süresine ilişkin veri tabanlarının takip edilmeside kişinin faaliyetleri ve ilişki içerisinde olduğu kişilerhakkında bilgi edinmeyi temin edebilir.

Elektronik posta yoluyla yapılan haberleşmeler beş farklıseviyede elektronik takibe konu olabilir. Bu aşamalar;iletinin göndericinin terminalinde ya da bilgisayar sistemininhafızasında olduğu an, iletilme anı, elektronik postanınalıcının bilgisayarında veya bilgisayarının bağlı bulunduğuterminalde bulunduğu an, iletinin kâğıt çıktısı alınmak üzereyazıcıya gönderildiği an ve iletinin alıcı tarafından kendibilgisayarın hafızasında korunduğu süreçtir.

Kanunî Düzenleme

1982 Anayasası'nın 22. maddesi, haberleşme özgürlüğünüve özel haberleşmelerin gizliliğini teminat altına almaktadır.Anayasanın bu hükmünün ihlal edilmesinin müeyyidesi iseTürk Ceza Kanunu'nun "sırrın masuniyeti aleyhinecürümler" başlıklı beşinci faslında yer alan maddelerdeortaya konulmuştur (md. 195, 196, 197). Kamu görevlisiolmayan kişilerce elektronik takip yapılması durumunda bufasılda yer alan hükümlerin ihlali söz konusu olabilmektedir.


95

Ancak kamu görevlileri tarafından elektronik takipyapılabilmektedir. Bunun kanunî çerçevesi, 1999 yılındakanunlaşan 4422 sayılı Çıkar Amaçlı Suç ÖrgütleriyleMücadele Kanunu'yla tanzim edilmiştir. Bu kanunun 2., 3.ve 4. maddeleri elektronik takibin yukarıda belirtilen tümçeşitlerine imkân sağlamıştır. Ancak elektronik takiptedbirine başvurulabilmesi için belli şartlar ve bellikısıtlamalar getirilmiştir. Bu kısıtlamalardan en mühimi,kanunda sayılmış olan sınırlı sayıda suçun işlendiğindenşüphelenil−mesi durumunda bu tedbire başvurulabilirifadesidir.

Ancak muayyen suçlarda elektronik takip yapılabilmektedir

Kanunun ifadeleri tahlil edildiğinde, her suç için elektroniktakip metoduna ruhsat verilmediği görülmektedir. Kanunun16. maddesi sadece beş tür suçun takibinde elektroniktakibe başvurulabileceğini düzenlemiştir. Bu suçlardan ilki,çıkar amaçlı suç örgütü oluşturma suçudur, ikincisi, TerörleMücadele Kanunu kapsamında düzenlenen suçlardır.Üçüncüsü Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu'ndatanzim edilen suçlardır. Dördüncüsü, Ateşli Silahlar veBıçaklar Hakkında Kanun kapsamında kodlaştırılansuçlardır. Beşincisi ise, uyuşturucu ticaretiyle ilgili suçlardır.Bu suçların dışında kalan diğer suçlarda suçunaraştırılması ve soruşturulması esnasında elektronik takibebaşvurma imkânı, kanunî olarak, yoktur.

Beş bölüm altında toplanan suçları işlediğindenşüphelenilen kişiler için elektronik takip yolunabaşvurulabilmesi için birtakım şartların oluşması gerekir.Bunlardan ilki, kuvvetli şüphenin

bulunmasıdır. ÇASÖMK gizli soruşturma tedbirlerinebaşvurulabilmesi için "kuvvetli belirti'lerin varlığını aramıştır(md. 2/2). Buradaki "kuvvetli belirti" terimi ile anlatılmak


96

istenen "kuvvetli şüphe"dir. Bu düzenleme karşısında "basitşüphe" üzerine elektronik takip yöntemine müracaatedilmesi mümkün değildir.

İkinci şart, elektronik takibin ancak belirli kişilere tatbikedilebilir olmasıdır. Hakkında elektronik takip uygulanacakkişiler kanun tarafından tespit edilmiştir. Yukarıda belirtilenbeş kategori altındaki suçları işleyen veya bu suçlarınişlenmesine iştirak eden veya suç işlendikten sonra faileyardım eden veya yataklık eden hakkında elektronik takipyapılabilecektir. Tanıklıktan çekinme hakkı bulunan kişilerve müdafiler hakkında ise elektronik takipyapılamamaktadır.

Üçüncü olarak, bu tedbirler tali seviyededir. Başkatedbirlere başvurulması halinde delil temin edilemeyecekseveya en azından ciddi ölçüde zorlaşacaksa, ancak butakdirde elektronik takibe gidilebilir.

Dördüncü olarak, hakim kararı gerekmektedir. Elektroniktakibe, kural olarak, hakim tarafından kararverilebilmektedir. Ancak gecikmesinde sakınca bulunanhallerde Cumhuriyet Savcısı da karar vermeye yetkilidir.Savcının karar verdiği hallerde yirmi dört saat içerisindehakim onayının alınması gerekmektedir. Hakim onayvermezse elektronik takip devam edemeyecektir. Yirmi dörtsaatlik sürenin ne zaman başlayacağı net olarak bellideğildir. Süre, elektronik takip kararı verildiği andan itibarenmi yoksa tedbir uygulamaya başlandığı andan itibaren miişleyecektir?

Beşinci olarak, belli bir zamanla sınırlıdır. Elektronik takibeüç ay için izin verilebilir. Bu süre üçer aydan fazla olmamaküzere iki kez uzatılabilir. Elektronik takibin uygulama süresidokuz ayı geçememektedir.


97

Altıncı olarak, hakkında elektronik takip yapılan kişiyeelektronik takip hakkında sonradan bildirimde bulunmakgerekmektedir. Bu şart, Türk mevzuatında mevcut değildir.

Avrupa İnsan Haklan Mahkemesi içtihatları, AİHS'ye uygunbir elektronik takibin olabilmesi için hakkında elektroniktakip yapılan kişiye sonradan bu konuda bilgi verilmesişartını öngörmektedir (Klass Kararı). 1999 yılındakanunlaşan ÇASÖMK bu şart açısından Avrupa İnsanHaklan Mahkemesi'nin içtihatlarıyla uyumludur. Bildirimmecburiyetinin olmaması halinde, elektronik takibekanunlarda öngörülen şartlara uygun olarak başvurulupbaşvurulmadığının denetimi imkânsız hale gelmektedir.

Siber Alandaki Hukukî Düzenlemeler

Bilişim suçlarını, kısaca bilgisayar ve iletişim teknolojilerinikullanmak suretiyle işlenen suçlardır diye tarif edebiliriz. Budurumda iki farklı suç tipi karşımıza çıkmaktadır. Birincisimevcut hukukumuzda ifade edilmiş dijital ortamlarda vebilgisayar teknolojileri kullanılarak işlenen suçlardır.Hakaret, dolandırıcılık, devlet aleyhine yürütülen faaliyetlervs'yi bu suçlara örnek verebiliriz, ikincisi ise, mevcut hukukîmevzuatta tanzim edilmemiş dijital ortamların varlığı ileortaya çıkan suç tipleridir. Bu suç tiplerine örnek olarakbilgisayar sistemlerine izinsiz giriş ve izinsiz bilgisayaroperasyonlarını verebiliriz.

Yetersiz de olsa ülkemizde bu alanda birtakımdüzenlemeler mevcuttur. Her ne kadar ideal anlamda birdüzenleme yapılmamışsa da hukukumuzun bu alandakisuçlarla mücadele etmek için belirli bir seviyeye kadaryeterli olduğu söylenebilir. TCK'nın 525. maddesi bilişimalanında işlenen suçlan düzenlemektedir.


98

Dünyadaki gelişmelere paralel olarak Türkiye'de debilgisayar kullanımı, iyi ve kötü yönleriyleyaygınlaşmaktadır. Bu teknolojik gelişme karşısında kanunkoyucu, bir yandan mevzuatta kendini hissettiren ihtiyaçlarıgiderebilmek, diğer yandan tavsiye kararlarına uyumsağlayabilmek amacıyla hukukî alanda bazı düzenlemeleryapma ihtiyacını duymuştur. Hakikaten, kanun koyucubilgisayar suçlarına ilişkin ilk önce 1991 yılında, 3756 sayılıkanunla TCK'nın ikinci kitabına bazı bilgisayar suçlarını dü−

zenleyen "Bilişim Alanında Suçlar" başlıklı 11. babı ilaveetmiştir. Bunu takiben 1995 yılında, bilgisayarprogramlarının "eser" sayılacağını belirleyen bir değişiklikyapılmış ve bilgisayar programlarına karşı gerçekleştirilenbirtakım eylemler de müeyyide altına alınmıştır.

3756 sayılı kanunla TCK'ya ilave olunan "Bilişim AlanındaSuçlar", 525a, 525b, 525c ve 525d maddeleri olmak üzeredört maddeden oluşmaktadır. 525d maddesi hariç, 525a, bve c maddelerinde fer'î cezalar yer almaktadır. 525a, b ve cmaddesinde "bilgileri otomatik olarak işleme tabi tutmuş birsistem"den bahsetmek suretiyle bilgisayarlarkastedilmektedir. 525a/l ve 2, 525b/l maddelerindebilgisayar, suçun konusunu oluşturmakta, 525b/2 ve 525cmaddelerinde ise suçta araç vazifesini görmektedir.

Yine bilgileri otomatik işleme tabi tutmuş bir sistemden"programlan, verileri veya diğer herhangi bir unsuru hukukaaykırı olarak ele geçirmek" yaptırım altına alınmış ve busuretle "bilgisayar sistemlerinde bulunan programlar vebilgiler" hukukî olarak korumaya kavuşturulmuştur.

TCK m. 535 a/2'de, "Bir programı, verileri veya diğerherhangi bir unsuru başkasına zarar vermek üzerekullanmak, nakletmek veya çoğaltmak" eylemleri yaptırımaltına alınmaktadır.


99

TCK m. 525 b/l'de ise başkasına zarar vermek veyakendisine ya da başkasına yarar sağlamak maksadıyla,bilgileri otomatik işleme tabi tutmuş bir sistemi ya da verileriyahut diğer herhangi bir unsuru kısmen veya tamamentahrip eden, değiştiren, silen, sistemin işlemesine engelolan veya yanlış biçimde işlemesini sağlayan kimselerinfiillerini yaptırım altına almıştır. Böylece bilgisayarsistemlerine veya bunlardaki veri, program ve diğerunsurlara karşı gerçekleştirilen zarar verme eylemlerimüeyyideye bağlanmaktadır.

TCK m. 525 b/2'de de "bilgisayar kullanmak suretiylekendisinin veya başkasının lehine hukuka aykırı yararsağlamak" suç olarak düzenlenmektedir.

TCK m. 525 c'de ise, hukuk alanında delil olarakkullanılmak maksadıyla sahte bir belgeyi oluşturmak içinbilgileri otomatik olarak işleme tabi tutan bir sisteme, verileriveya diğer unsurları yerleştiren veya var olan verileri ya dadiğer unsurları tahrif eden kimsenin fiili yaptırım altınaalınmaktadır. Maddede ayrıca, "tahrif edilmiş olanlarıbilerek kullananlara ... hapis cezası verilir" denmek suretiylede yukarıdaki suça ilaveten sahtecilik mahsulü bir belgeninbu niteliği bilinerek kullanılması da ayrıca kullanma suçuolarak düzenlenmektedir.

İnternet üzerinden işlenen suçları cezaî müeyyideyebağlayan temel bir kanun; internetin bilgi ve iletişim aracıolması, çok hızlı gelişim göstermesi, teknolojik yönününağır basması ve tüm ülkeler arası bağlantıya sahip olmasısebebiyle gerek hukukumuzda gerekse mukayeseli hukuktahenüz mevcut değildir. Bu konuda genel eğilim demokratikbir toplumda serbest toplumsal fikir alışverişininsağlayacağı toplumsal faydanın, internette sansürün teminedeceği toplumsal faydadan çok daha önemli olduğuyönündedir. Bu nedenle müstehcen yayınlar ile şiddete


100

dayalı yayınların önlenmesinde klasik basın hukukudüzenlemelerinin geçerli olması genel kabul görmektedir.İnternet hizmeti veren kuruluşun sorumluluklarının neşekilde olacağı ise mutlaka kanunî düzenleme ile tespitedilmelidir. Bu doğrultuda:

Yeni hazırlanan Türk Ceza Kanunu Ön Tasarısına internetüzerinden işlenen suçlarla ilgili ilave düzenlemeleryapılmalıdır. İnternet üzerinden yapılan yayınların BasınKanunu'nda yapılacak değişiklikle açık bir şekilde bukanuna dahil edilmesi ve gerekli düzenlemelerin yapılmasıgerekmektedir.

İnternette veya dijital ortamda yer alan verilerin ve kişilereilişkin özel ve gizli bilgilerin deşifre edilmesi riskine karşıcezaî önlem alınması ve özel hayatın korunmasıçerçevesinde tekrar kanunî düzenlemeler getirilmesigerekmektedir.

İnternette mevcut olan faaliyetlerin takibi, tespiti veyakalanması ancak uzmanlaşmış personel ve sürekli birçalışma ile mümkün olacaktır. Her gün değişen ve gelişenbilgisayar teknolojisinin gerisinde kalmamak için gerekkolluk kuvvetlerinde gerekse Adalet Bakanlığı içinde bilinenklasik polisliğin ötesinde teknik donanıma sahip, konuhakkında uzman personelin istihdam edilmesi artık bugüniçin bir zarurettir. Bu sebeple en kısa zamanda bu alandakieğitim ve yapılanma çalışmaları başlatılmalıdır.

Adlî kolluk mekanizmasında (ki ülkemizde maalesef bukurum bile henüz teşkil edilmiş değildir) uzman SiberPolislerin teşkil edilmesi ve en önemlisi Siber Savcılarınyetiştirilmesi şarttır. ABD'de FBI'ın içinde elektronik veteknolojik donanıma sahip savcılar ve polisler görevyaparken, ülkemizde savcıların çoğu bilgisayaroperasyonlarına ve bu tür cihazlara yabancıdırlar. Oysa


101

çağımızda yaygın ölçüde ağ savaşları yaşanmakta, klasiksuç türleri, tekniğin kendilerine hazırladığı kostümlerikullanmaktadır. Üzülerek söylemek gerekir ki, AdaletBakanlığımız bünyesinde adlî mekanizmanın bilgisayarcihazlarına bile henüz kavuşamadığı bir vakıadır. Güvenlikve istihbarat birimlerinin, adlî mekanizmadan fersah fersahileride olduğu bir ortamda insan haklarını koruyabilmek veihlalleri tespit edebilmek ancak bir rüyadır. Her ne kadarUlusal Yargı Ağı Projesi geç de olsa gündeme gelmişse deülke geneline hangi seviyede yayılabileceği, süresi vekullanılabilecek teknolojinin verimliliği meçhuldür.

İnternet vasıtasıyla suç işleyen faillerin tespiti ve suç ile failarasında illiyet bağını net bir şekilde ortaya koyabilecekteknolojik donanım sağlanmalıdır. Bu zikredilen konularlabirlikte en önemli husus bu sahadaki uluslararasıdüzenleme ve işbirliğinin yeterli derecede olmayışıdır.Uluslararası alanda internet yolu ile işlenen suçlarınönlenmesini ve hatta faillerin iadesini düzenleyen biruluslararası anlaşmanın yapılması gerekmektedir.

Bu alandaki suçlara göz atacak olursak;

Bilgisayar Sistemlerine ve Servislerine Yetkisiz Erişim,Yetkisiz Dinleme,

Bilgisayar Sabotajı ve Saldırıları,

Bilgisayar Yoluyla Dolandırıcılık,

Bilgisayar Yoluyla Sahtecilik,

Bir Bilgisayar Yazılımının İzinsiz Kullanımı,

Kişisel Verilerin Suiistimali Hususları ile karşılaşırız. Bunlarillegal siber istihbaratın hukukî karşılıkları ve


102

düzenlemeleridir.

Kanaatimizce, insanların temel haklarının sınırlanmasınave hak kayıplarına sebep olabilen istihbarat kayıtlarınındenetime açılması gerekmektedir; aleyhinde rapor tutulankişilere de 'düzeltme hakkı' kullandırılmalıdır.

İstihbarat birimlerince hedef insanların kişilikleri, ekonomikdurumları, yaşam şekilleri, geçmişleri, sosyal statüleri,irtibat içinde oldukları kişiler, bulundukları ve gittikleri yerlergibi konularla ilgili olarak her türlü bilgi toplanılabilmekte vebu bilgiler gizli kayıtlar şeklinde muhafaza edilmektedir.

Anayasanın 20. maddesinde ifade edilen, hiç kimsenin özelhayatının ve aile hayatının gizliliğine dokunulamayacağıteminatı yönüyle bu uygulamanın kapsamı, keyfîliğe karşıgüvenceler arz etme durumu ve güvenilirliği tartışılabilecekhususlardandır.

Gizli olan istihbarat kayıtları her zaman gerçekleri ifadeetmemektedir. Örneğin, 2 Aralık 2000 tarihinde CNN Türktelevizyon kanalında 'Hakkıyla Sohbet' programına konukolan, ta−nınmış Türk sanat müziği sanatçısı Emel Sayın,meşhur MİT istihbarat raporunda yer alan, kendisininOrgeneral Necdet Uruğ ile ilişkisi olduğu iddiasınıyalanlayarak, "istihbarat raporlarının yanlış, yalan vegüvenilmez" olduğunu ifade etmiştir. Görüldüğü üzereistihbarat raporları, zaman zaman kişilerin temel haklarınınsınırlanmasına ve kaybına sebep olabilmektedir.

Kamu görevlisi olabilmek ve kamu hizmetlerinde görevalabilmek, bir anayasal hak olarak Anayasa'da ifade edilmişolmasına rağmen tüm kanunî şartları tamamlayıp buhakkını kullanmak isteyen kişiler, yapılan güvenliksoruşturması neticesi sakıncalı olarak değerlendirilerek buhaklarından mahrum edilebilmektedir. Hak kaybı sebebi


103

olarak da, çoğu zaman 'mülakat sınavında başarısızlık' gibi,gerçek sebebi örtücü nedenler bildirilmekte ve güvenliksoruşturmasında yer alan bilgilerin ne derece güvenilir vedoğru olduğu yargı denetimi dışında tutulabilmektedir.Hukuk sistemi, gerçek durumu yansıtan yargı kararları veadlî sicil kayıtları üretilebilmesi için birçok teminat ihtivaeden bir yargılama prosedürü tayin etmiştir. Suçişlediğinden şüphelenilen kişinin soruşturması genellikle veöncelikle kolluk birimleri (polis veya jandarma) tarafındanyapılmaktadır. Suç işlendiği şüphesi kuvvetlenir ve birtakımdeliller temin edilirse savcılık kamu davası açmaktadır.Olayı tüm yönleriyle değerlendiren mahkemenin kişinin,isnat edilen suçu işlediği yönündeki kararı dahi şahsıcezalandırmak için yeterli sayılmamakta, dava konusu olaybir de Yargıtay'ın denetiminden geçmektedir. Bu uzun vemasraflı sistemle, kişilerin hataen cezalandırılmasıihtimalinin ortadan kaldırılması amaçlanmıştır. Aynı dikkatve itinanın istihbarat kayıtları için de gösterilmesigerekmektedir.

Kanaatimizce, bilhassa istihbarat elemanları tarafındanyürütülen takip ve tarassut faaliyetinin raportif gelişim vesonuçlarının, o konu hakkındaki davalarda mahkemehakimine intikal ettirilebilmesi hususunun düzenlenmesigerekmektedir. Bu suretle, karar verecek hakime, o konu vekişi hakkında fevkalade önem arz eden ve bilhassa hakiminvicdan ve takdir konularında belirleyici olacak bir yardım vebilgi söz konusu olacaktır.

İstihbarat kayıt ve belgelerinin üzerinden belli bir zamangeçtikten sonra silinebilmesi söz konusu değildir. Oysahukuk sistemi, mahkeme kararıyla suç işledikleri sabit olankişilerin bile adlî sicil kayıtlarının silinmesine imkântanımıştır (Adlî Sicil Ka−


104

nunu, Kanun no: 3682, Resmî Gazete, 29.11.1990, md. 8).Mahkumiyet kararlan üzerinden kural olarak beş yılgeçmesi üzerine adlî sicilde yer alan kayıt silinebilmektedir.Mahkeme kararı ile suç işlediği sabit olan kişilerincezalarının ertelenmesi veya affa uğraması söz konusuolduğu halde istihbarat kayıtlarının silinmesi, düzeltilmesiveya affa uğraması gibi bir uygulama söz konusu değildir.

İstihbarat kayıt ve belgelerinin sadece hakkında kayıt ve fiştutulan kişiyi değil, bu kişinin yakınlarını da etkileyebildiğidüşünülürse, temel hakların kullanımı açısından, sıkıntınınboyutunun tahmin edildiğinden çok daha büyük olduğugörülecektir. İstihbarat kayıtlarında olabilecek hatalarıngiderilmesine, bu raporların güvenilirliklerinin sağlanmasınayönelik mekanizmalar Türk hukuk sisteminde mevcutdeğildir.

Kanaatimizce bu raporların asgari seviyede bildirilebilmesiyoluna gidilmelidir. Nitekim, Avrupa Polisi OluşturulmasıSözleşme−si'nin 19 ve 20. maddeleri, bireylere kendileriyleilgili olarak Euro−pol tarafından tutulan kayıtlara ulaşabilme,yanlış bilgileri düzelt−tirebilme veya iptal ettirebilmelerihakkını vermektedir. Çok istisnaî bazı durumlarda bilgi almahakkı kısıtlanabilmektedir. Ancak, bilgi alma hakkıengellenen kişiler, engelleme kararına karşı yargı yolunagidebilmektedir. 20 Aralık 1991'de Almanya'da yürürlüğegiren STASI Kayıtları Kanunu da kişilere kendileriyle ilgilitutulan istihbarat kayıtlarına ulaşabilme hakkı vermiştir.

Anılan sebeplerle kanaatimizce bir kısım Batı ülkelerindeolduğu gibi, kişiler hakkında tutulan gizli istihbarat kayıtları,keyfîlik ve doğru olmayan bilgiler ihtiva etme risklerine karşıteminata kavuşturulmalıdır. Kayıtlar saydamlaştırılarak,ilgililere kendileri hakkında tutulan kayıtları öğrenme hakkıtanınmalı; kayıtlar yargı denetimine açılarak güvenilirlikleribağımsız yargı tarafından test edilebilmelidir. Anayasal bir


105

ilke olan suçların ve cezaların şahsîliği ilkesi doğrultusundabu raporlar sadece ilgili oldukları kişiler hakkında hükümdoğurmalı, etki alanı hakkın−

da olumsuz kayıt bulunan kişinin ailesinin masum diğerfertlerini veya diğer yakınlarını kapsamamalıdır.

Ayrıca cereyan eden hadiselerde istihbarat birimleri veelemanlarının, kişileri bizzat sorgulama yetkileri kural olarakyoktur. 2937 sayılı DEVLET İSTİHBARAT HİZMETLERİ VEMİLLÎ İSTİHBARAT TEŞKİLÂTI KANUNU'nda bu konudayetki veren bir hüküm bulunmamaktadır, istihbaratelemanları ancak Cumhuriyet Savcılarının uygun gördükleriölçülerde, adlî mekanizma bünyesindeki soruşturmalardaizleme amacıyla hazır bulunabileceklerdir. Bu durum, MİT,Emniyet ve askerî istihbarat birimlerinin hepsi için geçerlidir.Aksi durumlar, insan haklan, hukuk devleti ve mevzuatprensiplerini çiğnemek demektir.

istihbaratın Efsane Kimlikleri

Bu bölümde, istihbarat dünyasında nam salmış bazıistihbarat şef ve ajanlarının yaşamlarına ve faaliyetlerineışık tutacağız.

Asrın Casusu−Kim Philby

Harold Adrian Russell Philby (1912−1988), sömürgeHindistan'da İngiliz yönetici sınıflarından bir ailenin ferdiolarak doğmuş ve İngiliz dış istihbarat servisi MI−6'da karşıistihbarat (co−unterespinage) servisinin operasyondairesinin şefliğine dek yükselmiştir. Ayrıca Philby,Washington'da ingiliz ve Amerikan istihbarat servisleriarasındaki bağı yürüten en yüksek İngiliz istihbarat subayıolarak görev yapmıştır. Philby, Rudyard Kipling'inromanındaki İngiliz casusu çocuk Kim'in adını almış ve tüm


106

dünyada Kim Philby olarak tanınmıştır. Buna karşın, asılolarak MI−6'ya, ingiliz veya Amerikan istihbarat servislerinedeğil, kendini gizleyebilmiş inançlı bir komünist olarakSovyet istihbarat servislerine çok değerli bilgiler vermiştir.Örneğin, Kim Philby'nin yardımı sonucu Balkanlarda,Arnavutluk'ta örgütlenen Kontras gücü, karşıdevrimci darbeaçığa çıkartılmıştır.

İngiliz Gizli Haberalma Teşkilatı (SIS), 1938 yılının sonunadoğru bir alt servis kurdu. Bu teşkilât, yabancıların elinegeçen toprakları sabote edecekti. Bu bölümün ismi SOE(Special Ope−rations Executive) idi. Philby, SOE'deçalışmaya başladı. İlk önce bir sabotaj okulunda eğitimgören Philby, 1941 yılı yazında karşı casusluk bölümündeçalışmaya başladı. Böylece, 1933'ten beri çizdiği rotayıaynen takip ederek istihbarat teşkilâtının kalbine doğruinmeye başlamıştı. Philby'yi önce İberik Bölümü'nünbaşkanı yaptılar. Bir süre sonra Gizli HaberalmaTeşkilatı'nda şef oldu. 1949 yılında Soğuk Savaş'ın zirvedeolduğu bir dönemde Washington'daki İngiliz Büyükelçiliği'netayin edildi. Burada CIA ile birlikte komünistlere karşıçalışacaktı. Bu esnada birçok teknolojik sırrı Ruslaragönderdi. Amerikan Atom Enerji Ko−misyonu'nda istediğigibi dolaşıyordu. Ancak bütün bilgilerinin Ruslar tarafındanele geçirildiğini fark eden ingilizler, Cambrid−ge ağınızamanla ortaya çıkararak çökertmeyi başardılar. Philby,adına hatıra pulu bastıracak kadar değerliydi Ruslar için.

Dağılan SSCB'nin gizli servisi KGB'nin, 1930'Iu yıllardahedef ülkelerin birinci sırasına oturttuğu İngiltere'de"Cambridge Beşlisi" adı verilen ve hepsi de iyi ailelerdengelen beş gizli ajan kullandığı sonradan ortaya çıktı.Bunlardan biri de Philby idi.

Philby −Sovyetler için çalışan İngiliz ajanlarının en meşhuruolması bir yana− tüm zamanların en meşhur köstebek


107

casusu olarak anılageldi. Hindistan'da doğmuş veCambridge'de eğitim görmüştü. Arkadaşları Guy Burgess,Donald Maclean ve Anthony Blunt'la birlikte komünist olduve Burgess tarafından 1940 yılında Ml6'ya alındı. 1963yılına kadar da Sovyetler için çalıştı.

İşin ilginç tarafı Philby, CIA'in kuruluşu döneminde ingilteretemsilcisi olarak görev almıştı. Bir Sovyet casusu olduğuancak 1963 yılında Moskova'ya kaçtığı zaman anlaşılabildi.Kim, Türkiye'de de çalışmıştı. İstanbul'daki SovyetBaşkonsoloslu−ğu'nda görevli Konstantin Volkov adlıdiplomatın ingiltere'ye iltica için hazırlık yaptığını öğreninceuçağa atlayıp, işi bizzat

üstlenmişti. Ustaca manevralarla Volkov'un açıklayacağı vekendisinin de aralarında olduğu 'Casus Listesi'nin eldeğiştirmesini önledi. Sonuçta, Volkov'u Moskova'ya aldırıpişini bitirtti.

Aynı zamanda gazeteciydi. Kim Philby'nin görünürdekigörevi gazetecilik idi. Hatta Ürdün Kralı Hüseyin'leyakınlaşmasını ve onu kullanmasını Times'ın muhabiriolmasına borçludur. Bu ünlü casusun en renkli yanlarındanbiri başından geçen beş evliliktir. Deniz aşırı ilk görevyerinin Türkiye olması ise tesadüf değildir. İngiltere adınaçalışıyor görünüp Moskova'ya hizmet ediyordu. Meramınıanlatacak kadar Türkçe ve iyi derecede Arapça biliyordu.

Ölümü TASS ajansı tarafından küçük bir haber olarakduyuruldu. İngilizler hiçbir zaman Philby'nin ihanetiniunutmadılar. İstihbarat servislerinin yöneticisi konumundakibir ismin onları nasıl sattığını devamlı olarak hatırladılar.Hâlâ MI−5 ve diğer birimlerde görev alacaklara, onunla ilgilibilgiler verilmekte, uyarılar yapılmaktadır. Çünkü Philby,neredeyse ingiliz istihbarat servisi SIS'in başına geçiyordu.Ve serviste Sovyet masası şefliği yapıyordu.


108

Kim Philby, yaşamının son dönemlerinde "ihanet etmekiçin" demişti, "insanın bir yere ait olması gerekir. Oysa benhiçbir yere ait değilim."

Şafağın Gözü−Mata Hari

1876'da Hollanda'da orta sınıf bir ailenin çocuğu olarakdünyaya gelen Mata Hari'nin gerçek ismi MargaretaZelle'dir. Ailesi tarafından rahibe okuluna gönderilen MataHari belli bir süre burada okuduktan sonra bir İskoç kaptanaâşık oldu ve onunla evlendi. Bir süre Endonezya'dayaşayan genç kadının bu evlilikten Norman adında bir oğlu,Non isimli bir kızı oldu.

Kocasıyla birlikte Doğu Hint adalarına giden Zelle, dahasonra alkol düşkünlüğü ve pavyon merakı yüzündenkocasından boşandı. Bu sırada küçük Norman dazehirlenerek öldü. Margareta Zelle daha sonra gizemliDoğu Hint danslarını kullanarak Mata

Hari (Java dilinde 'Şafağın Gözü' anlamına geliyordu)olarak anılmasına yol açan ünü elde etti. Margareta'nınseks, entrika ve iha−netle örülü hayatı ise boşanmadansonra başladı. Genç kadının hayatı tamamen farklı biryönde seyretti. Hayatta kalabilmek için fahişelik yaptı. Birsüre sonra kendini gece kulüplerine striptiz yapıp, yılanlarladans ederken buldu. Sahne çalışmaları ve âşıklarınınyardımlarıyla azımsanamayacak paralar kazandı.

Ancak Almanya'dan hesabına gönderilen 20 bin franklıkpara, Mata Hari'nin casus olabileceği şüphesini destekledi.Fransız ve ingilizler, Mata Hari'yi çift taraflı ajan olarakkullanmak istiyorlardı. MI5, 1915 yılının Aralık ayındaingiltere'nin güneyindeki Folkestone kentine gelen MataHari'yi takibe aldı.


109

Pek çok hükümet yetkilisi onun danslarını izliyor ve o da busayede önemli isimlerle ilişki kuruyordu. I. Dünya Savaşısırasında Almanlar Mata Hari'yi kadrolarına aldılar. Fransakarşı casusluk teşkilâtı ise bir süre sonra onun Almanlarhesabına çalıştığını anladı. Fransızlar Zelle'ye iki taraflıçalışması teklifinde bulundular. Zelle de bunu kabul etmişgöründü, ancak Fransızlar ona güvenmiyordu. Bu yüzdendeneme amaçlı olarak onu Belçika'ya altı Fransız ajanlailişki kurması için gönderdiler. On beş gün içinde bu altıajanın tamamı da Almanlar tarafından yakalandı vekurşuna dizildi. Bu olay, altı ajanın hayatına mal olsa dahiçbir zaman Mata Hari'ye güvenilmeyeceğini göstermesibakımından önemliydi. Hari, Almanlar tarafından da artıkbenim−senmediği için Fransa'ya dönmek zorunda kaldı.Fransızlar cephelerdeki yenilgilerini bu kadının üzerineattılar.

Mata Hari'nin Clara Benedix isimli Alman casusuolduğundan şüphelenen gizli servis, ünlü dansözü 1916yılının Kasım

ayında sorgulamaya aldı. Belgelere göre Benedixolmadığını savunan Mata Hari, 'Ama bir milyona beni satınalabilirsiniz' diyerek karşı tarafla dalga geçti. Amsterdampolis müdürüne Fle−menkçe bir not gönderen Mata Hari,'Ümitsizlik içinde şu anda Scotland Yard'dayım. Banayardım edin' dedi. Zelle'nin casus olduğu yolunda kanıtbulamayan MI5, kadını İspanya'ya geri yolladı. Almancasusu olduğu gerekçesiyle Fransa'da tutuklanan MataHari, Ekim 1917 tarihinde kurşuna dizilerek öldürüldü.

Ancak MI5'in şüpheleri belgelememesi şimdi akıllarda soruişareti yaratıyor. Nitekim belgeleri inceleyen CambridgeUni−versitesi'nden Profesör Christopher Andrew, 'BirinciDünya Savaşı patlak verdiğinde Mata Hari, casuslukfantezisini benimsedi' diyor. MI5'in 84 yıl sonra açıklanan


110

gizli belgeleri, 1917'de Alman casusu olduğu gerekçesiyleFransızlar tarafından kurşuna dizilerek öldürülen MataHari'nin boşu boşuna öldürülmüş olabileceği şüphesinidoğurmuştur.

1876 − 1917 yılları arasında yaşayan Mata Hari geride birefsane bırakarak karanlıklar içinde kaybolan bir kuyrukluyıldız gibi yitip gitti...

Alman Haberalma Teşkilatı'nın bir yetkilisinden aldığı 30 binMarkı nasıl açıklayacağını merak eden mahkemesavcısının gözlerinin içine soğukkanlılığını yitirmeden bakıp"O benim sevgilimdi. Bu para ona yaptığım iyiliklerin bedeli"demişti. Savcı: "Buradaki meblağ basit bir armağan içinoldukça fazla" dediyse de o "Benim için değil ama" diyeyanıt vermişti. Fransız mahkemesinin üst düzeyyetkililerinin karşısındaki kadın gerçek adıyla MargaretaZelle idi, sahne unvanı ile Mata Hari... Bir gece için 30 binmark aldığını öğrenen mahkeme yetkilileri, onun parakarşılığında casusluk yaptığında karar kıldılar.

15 Ekim 1917'de şafak vakti Vincennes'deki bir atışpoligonuna götürüldü. Kurşuna dizilirken gözlerininkapatılmasına karşı çıktı. Hafızalarda bir şafak vaktibembeyaz karların üzerine yığılıp kalan genç bir kadıngörüntüsü olarak kaldı.

Operasyonel İstihbaratın Şövalyesi−MOSSAD

Mossad; dünya çapında faaliyet gösteren en gizli, enbilinmeyen istihbarat servisidir. Çoğu kişi İsrail gibi "küçük"bir devletin niçin ve nasıl böyle bir organizasyona sahipolduğunu anlamayabilir. Süper güç ABD'nin CIA'i dışındadünyada bu kadar etkin tek istihbarat örgütünün İsrail'e aitolması aslında fevkalade çarpıcıdır. Ama bu konudaABD'nin güçlü Yahudi lobisini ve israil'e verdiği destekleri


111

gözardı etmemek gerekir. Örneğin dünyanın en büyükşirketlerinden birisi, ABD'li Philip Morris'tir. Yani her güniçilen Marlboro, Parliament, LM gibi sayısız sigara çeşidininüreticisi. CIA verilerine göre, Philip Morris, kazancınınyüzde 12'sini İsrail'e göndermektedir.

2 Mart 1951'de İsrail'de bulunan beş istihbarat topluluğununbaşkanları İsrail'in ilk Başbakanı Ben−Gurion liderliğinde biraraya gelir. Ben−Gurion bütün istihbarat birimlerini bir çatıaltında toplayıp koordinasyon sağlamak amacıylakoordinasyon kurumu anlamına gelen Mossad'ı kurar.Mossad İsrail'de bulunan bütün istihbarat örgütlerininkoordinasyonunu sağlayan, bütün bu istihbarat servislerininüzerinde bir kurum olarak tesis edilmiştir. Kısaca Mossad,şu an içinde bütün İsrail istihbarat servislerinin üzerindebulunan ve genel stratejileri ve politik eğilimleri örgütleyenbir kurumdur.

David Ben−Gurion, "Alışveriş listenizi Mossad'avereceksiniz. Mossad gidip istediklerinizi alacak. Neredenaldığını ya da ne kadar ödediğini bilmek sizin işiniz değil"sözlerini israil'deki bütün kurumların başkanlarına hitabensarf etmiştir. Mossad'ın yetki alanı da bu sözlerle açık birşekilde ortaya çıkmaktadır.16

Mossad terminolojisinde Katsa, belirli bir görev ve yerdekivaka subayını, yani keysofiseri; Kidon, operasyonla suikastyapan görevlileri; Honey tramp(Bal tuzağı), istihbaratamacı ile cinsel tuzağa düşürmeyi; Bat Leveyha iseyardımcı kadın ajan olgularını ifade etmektedir.

16 Akademyaya Doğru Kültür ve Sanat Platformu WebSitesi

Türkiye ile Mossad arasında muhtelif zamanlarda ilişkilerolmuştur. Bu ilişkiler Adnan Menderes döneminde derin bir


112

şekilde başlamıştır.

Mossad'ın ilk başkanı bir hahamın oğlu olan ReuvenShilo−ah'dır. Shiloah, başkanlığı çok kısa sürmesinerağmen teşkilâtın temel kurallarını belirleyen kişi olmuştur.

Shiloah, II. Dünya Savaşı'ndan sonra Siyonist liderlereyazdığı gizli raporda yabancı istihbarat kurumlarıyla ilişkiyegeçeceklerini özellikle CIA'ye bildirmişti. Shiloah tümdünyadaki Yahudilerle, Yahudi Devleti arasında kurulacaksağlam ilişkinin öneminin farkına varmıştı.

Mossad'ın propaganda amacıyla düzenlediği çarpıcıeylemlerden bazıları şunlardır:

−1969 yılında Fransa Devlet Başkanı De Gaulle'ün israil'egöndermediği 5 roket−atar hücum botunu, Mossad, İsrail'ekaçırdı.

−1972 yılında FKÖ'lülerin Münih Olimpiyat Köyü'nde İsraillisporculara yaptığı baskın nedeniyle 12 Filistinli, Mossad'ınGolda Meir tarafından kurulmuş X Komitesi tarafından tektek katledildi. Bu cinayetler bazen bir telefon ahizesineyerleştirilen bombayla, bazen de tabanca ile yapıldı.Mossad'ın ölüm listesindeki 12 kişi öldürülürken Filistinliolmayan birçok kişi de bu 12 kişinin yanında Mossadtarafından öldürüldü. Bu 12 kişi arasında eylemle en ufakilgisi olmayan Filistinli aydınlar da bulunuyordu.

−2 Ağustos 1976 Entebbe Baskını, Mossad ajanlarınıngiriştiği önemli eylemlerden biriydi. Uganda sınırları içindeFKÖ tarafından esir alınan uçaktaki israilli yolcular EntebbeHavaalanı'ndan kurtarıldı. Bu baskın Mossad'ın tümdünyaya bir gövde gösterisi oldu. Entebbe Baskını hemenfilme alınmış ve "Entebbe" adıyla gösterilerek dünyaçapında Mossad propagandası yapılmıştır.


113

−Nazi Generali Adolf Eichmann'ın Arjantin'den İsrail'ekaçırılması hadisesi.

−Mordechai Vanunu Operasyonu. Bu operasyonlara dahasonra tekrar değineceğiz.

MOSSAD'ın Birimleri

Mossad, faaliyetlerini muhtelif alanlarda ihtisas sahibi üçayrı birimle yürütmektedir: Askerî İstihbarat, Ulusal GizliServis, Yabancı İstihbarat Servisi.

Askerî istihbarat − AMAN

Mossad'ın askerî istihbarat bölümü 'AMAN' olaraktanınmaktadır. Manası, "istihbarat kanadı"dır. GöreviMüslüman ülkeler hakkında bilgi toplamaktır. Aman "devletiolan ordu" olarak da nitelendirilmektedir.

İsrail'de Genel Kurmay Başkanlarını değiştirmekCumhurbaşkanını değiştirmekten çok daha önemlidir.Sadece, Başbakan Genel Kurmay Başkanından dahaönemli kabul edilir. Ordu, hayatın bütün alanlarındainanılmaz bir nüfuza sahiptir. Genel Kurmay Başkanının"ordunun görüşlerini" açıklamasına izin verdiği tek kişiAMAN şefidir. O, "ulusal durum değerlendirmesi"ni formüleetmekle görevli tek mercidir. Hiçbir kabine üyesi Bakan veKnesset üyesi parlamenter, yanlışlığı kanıtlanmış bile olsaAMAN değerlendirmelerine karşı çıkma cesaretigösteremez.

Generaller, hiçbir politikacının gözardı etmeye cesaretedemeyeceği bir güç olan medyanın kontrolüne tam olarakhakim durumdadır.


114

Çoğunlukla, tüm "ordu muhabirleri" ve "askerî yorumcular"ordu komutanlarının emrine amade durumdadır. GenelKurmay Başkanı ve generallerin brifinglerini kendi fikirlerigibi yayınlarlar.

Ekseriyetle, bütün "Arap ilişkileri muhabirleri" geçmişte yada halen AMAN personelidir. Onlar da AMAN brifinglerinikendi fikirleri gibi yazarlar.

Uri Avnery'e göre, eğer bir Bakan, Genel KurmayBaşkanının taleplerine ya da AMAN'ın değerlendirmelerinekarşı çıkma cesareti gösterirse, medya, "megatonluk birbombayla" üzerine yürür.

AMAN çok iyi teşkilâtlanmış bir askerî birimdir. Altı birimdenoluşur ve özellikle iki bölüm tarafından yönetilir: Toplama veProdüksiyon.

Toplama ünitesi, sınır ötesine ajanlar göndermek, radyokanallarını ele geçirmek, genellikle ülkelerdeki telefonkonuşmalarını dinlemek ve izlemekten sorumludur.

Prodüksiyon ünitesinde, AMAN'lı 7.000 kişinin 3.000'içalışır. Konulan, dış ülkelerden çalınan belgelerin vebilgilerin analizidir. Bu analizler politikacıların kararvermesinde yardımcı olur. AMAN basına verilen bilgileri dekontrol altında tutar.

"AMAN'a bağlı GADNA da değişik bir eylem grubudur:GADNA yarı askerî bir gençlik grubudur."17

Ulusal Gizli Servis − Shin Beth

Shin−Beth, Genel Güvenlik Servisi anlamındadır.18


115

Shin Beth, Destek ve Operasyon olmak üzere iki üniteyeayrılır. Destek ünitesinde sorgulama teknolojileri,koordinasyon ve operasyonlar için lojistik destek vardır.Operasyon ünitesi ise üçe ayrılır:

Koruma ve güvenlik: İsrail elçiliklerinin, Başkanın veİsrailsavunma sanayinin korunması,

1.

Müslüman ülkelerle ilişkiler,2. Müslüman olmayan ülkelerle ilişkiler.3.

Yabancı istihbarat Servisi−Varash

Yabancı istihbarat servisi Varash'ın toplantı saati, yeri hiçbirzaman bilinmemektedir. Özenle saklanır. Varash,kamuoyuna hiç açıklanmamıştır. Varash'ın görevi, çeşitliistihbarat servisleri arasında bağlantı kurmaktır.

Noam Chomsky, Kader Üçgeni, sf. 22917. Dan Raviv, Yossi Melmon, Every Spy a Prince18.

MOSSAD'ın Eylem Usulleri

Mossad'ın propagandaya yönelik, fakat fazla stratejik değertaşımayan eylemlerini alenî bir gövde gösterisi şeklindeyaptığı bilinen bir vakıadır. Bu propaganda genellikleMossad kontrolündeki medya vasıtasıyla dünyakamuoyuna iletilir.

Entebbe Baskını gibi operasyonlar bu mahiyettedir. Ancakİsrail'in ve Siyonist ideolojinin menfaatlerini doğrudanilgilendiren ciddi durumlarda fevkalade gizli ve örtülü birsiyaset takip edilmektedir. Bu durumda Mossad kendieylemlerini başka servis ve teşkilâtlara tahmil ederek,tamamen ilgisiz bir tavır göstermektedir. Tüm bunlar dünyagenelinde teşkilata bağlı basın kurumları, gazeteci ve


116

yazarlar, film yönetmenleri, siyasî yorumcular kanalıylakamuoyuna kabul ettirilmeye çalışılmaktadır.

Bu manada Mossad'ın propagandasının yapıldığı filmler veyapımlar dünya televizyonlarında ve sinemalarda yoğun birşekilde vizyona sürülmektedir. Filistinlileri sürekli olarakterörist olarak tasvir eden ancak İsrail'in suçlarından hiç sözetmeyen "Delta Force", Münih Olimpiyat Köyü'ndekihadiselerin İsrail lehinde çarpıtılarak lanse edildiği "Münih'te21 Saat", 1976 Entebbe Baskını'nın anlatıldığı çalışmalargibi çok sayıda film yapılmış, eser basılmış ve Mossad,dünya kamuoyuna yalnızca İsrail Devleti'ni düşünen, diğerdevletlerin iç işlerine karışmayan, kahraman bir servis gibitanıtılmıştır.

Diğer yandan bakıldığında, Nazi generali ve savaş suçlusuAdolf Eichmann ve İsrail'in nükleer santralı Dimona ilebilgileri açıklayan Vanunu'nun kaçırılmaları gibioperasyonlar, adeta tüm dünya kamuoyuna "israil'e ihanetedenler, nerede olurlarsa olsunlar bulunur ve cezalandırılır"mesajı vermek amacıyla yapılan Mossad eylemleridir.

Madalyonun öbür yüzü değerlendirildiğinde, bir başka usulolarak kendi ajanlarını bilgi sızdırmış gibi gösterip "HileYolu Mossad" türü kitaplarla Mossad'ı olduğundan damükemmel bir

istihbarat servisi gibi lanse ederek, Mossad'a karşıinsanlarda korkuyla karışık bir hayranlık oluşturmak olduğudüşüncesi de akla uzak değildir.

Ayrıca sadece istemekle elde edebileceği bilgileri, bir güçgösterisi yapmak amacıyla ajan Pollard vasıtasıyla CIA'dençalması da bu tür Mossad usullerinden biri olarakdeğerlendirilmektedir.


117

Lakin birçok belge, kitap ve kaynakta yer alan fevkaladeönemdeki bilgi ve notlar, Mossad olgusunu hakikî birşekilde gözler önüne sermektedir. Mossad'ın dünyadakiuyuşturucu ve silah ticareti üzerindeki kontrolü, OlofPalme'nin öldürülmesi, Ken−nedy suikastı, Maxwell'inesrarengiz ölümü, muhtelif devletlerde−ki faili meçhulcinayetler, mafyanın teşkilâtlanması, kontrgerilla ve terörörgütlerinin organize edilmesi, tüm dünyadaki kontralaraverilen destekler, şüpheden uzak bir mahiyet taşımaktadır.

25 Ocak 2002'deki bir medya haberinde şu hususlarzikredilmektedir:

"Sabra ve Şatila kamplarındaki katliamlardan sorumlututulan Şaron'un aleyhinde tanıklık yapmaya hazırlananHıristiyan milislerin eski lideri Elias Hubeyka suikastınaMossad'ın karıştığı iddia edildi.

Lübnan'daki Hıristiyan milislerin eski lideri ve aynı zamandaeski İçişleri Bakanı Elias Hubeyka, evinin önündedüzenlenen suikast sonucu öldürüldü. Aracına bombayerleştirilen Hubeyka ile birlikte 3 koruması da havaya uçtu.israil Başbakanı Ariel Şaron ile birlikte, 20 yıl öncekiLübnan iç savaşının nefret uyandırıcı eylemi olaraknitelenen Sabra ve Şatila katliamlarından sorumlu tutulanisimlerden biri olan 45 yaşındaki Hubeyka katliamlara ilişkinolarak 'emirleri yerine getiriyordum' ifadesini kullanmıştı."19

Anılan eylem, Mossad'ın klasik infazlarına fevkaladebenzemektedir. Bu konuda şüphe bulunmamalıdır.

19 Akşam, 25 Ocak 2002

Ayrıca 1995 yılında İsrail Başbakanı İzhak Rabin'inöldürülmesi de Mossad gibi istihbaratın ustası sayılan birörgüt açısından önem taşımaktadır. Sineklerin cinsiyetlerini


118

tespit etmekle övünen istihbarat elemanlarının gözüönünde Başbakan İzak Rabin'in bir suikasta kurban gittiğihafızalardan silinmemiştir...

Rabin suikastı konusunda Fehmi Koru da Yeni Şafakgazetesindeki köşesinde şöyle yazmıştır:

"Rabin, 1933'te yine bir suikasta kurban giden İşçi Partisilideri Chaim Arlosoroff ile benzer bir kaderi paylaşmıştır.Arloso−roff, öldürülmesinden hemen önce Araplarla toprakpazarlığı yürütüyordu, ölümüne pek az kişi üzüldü. Oslosürecini başlatan, Filistin Devleti kurulması için müzakereleryürüten Rabin de popülerliğini bu yüzden yitirmişti.Ölümünü fanatikler sevinçle karşıladı; suikast doğru−dürüstsoruşturulmadı. Bugün, Rabin'in hapisteki genç Yigal Amirtarafından öldürüldüğüne inanmayanlar inananlardan dahafazladır. İsrailli gazeteci Barry Cha−mish, 'Ya dünyanın enitibarlı istihbarat örgütü kof bir örgüttür, ya da ajanların gözyummasıyla olabilmiştir suikast' diyerek konunun hassasnoktasını ifade etmiştir."20

2000'e Doğru dergisinin 8 Nisan 1990 tarihli sayısındaMos−sad'dan şu şekilde bahsediliyordu:

"Mossad, Kıbrıs'tan Sibirya'ya uzanan Irak, SuudiArabistan, Pakistan ve Birleşik Arap Emirlikleri'ne Seylanüzerinden ajan sokan tek örgüt, Afrika ve Latin Amerika'yaajan ihraç eden belalı şirket. Türkiye'de Güneydoğusorununa ilişkin sıkı önlemler alınırken okun sivri ucunu Irakve Suriye'ye yöneltmeye çalışan, bu arada Türkiye'yleilişkileri geliştirmeye çalışan bir örgüt şeması Mossad."21

İsrail'de yayımlanan Haaretz gazetesi, 4 Eylül 2003 tarihlisayısında Mossad'ın iran'ın olası nükleer silah yapmaçalışmaları


119

Fehmi Koru, Yeni Şafak, 18 Kasım 200320. 20Q0'e Doğru, 8 Nisan 199021.

hakkında istihbarat toplayacağını, alınan bilgi ışığındagelecekte Mossad ajanlarının operasyondüzenleyebileceğim yazmıştır. Anlaşıldığı gibi Mossad yinedünyanın gözü önünde birtakım operasyonel istihbarateylemlerine girişecektir. Bu noktada Mossad hiçbir engeltanımamaktadır.

israil gizli servisi Mossad, yeni başkanıyla birlikte artık'doğrudan eyleme' öncelik vermektedir. İsrail YediotAhranot gazetesindeki habere göre, Ekim 2002 sonundabaşkanlığına Meir Dagan'ın geçtiği Mossad, yurtdışındakomando operasyonlarıyla 'İslamî terörizmle doğrudanmücadele' etmeye başlamıştır. Dagan'ın, 1970'te GazzeŞeridi'ne saldırı düzenlemekle suçlanan Filistinlileri fazlacaaraştırma yapmadan öldüren gizli komandolar birliği'Ri−mon'u yönettiği söylenmektedir. İsrail'in sağcıBaşbakanı Ariel Şaron'a çok yakın olduğu belirtilen 55yaşındaki Dagan, seçim kampanyasında Şaron'un siyasîdanışmanlığını yapmıştı. Dagan, 1996−1999 yıllarındaBaşbakanlık yapan Benyamin Netanya−hu'nun terörizmlemücadele danışmanı olarak da görev yapmıştı. Bir sivil,diplomat ve iyi bir entelektüel olan Efraim Halevi'den görevidevralan Meir Dagan eski bir asker, emekli bir tümgeneral.Mossad, Orta Asya'daki Türk Devletleri'nde yaptığı yoğunpropaganda çalışmaları ve bu ülkelerin pek çok yeraltıkaynağının kullanımını kendi tekeline almasıyla, KuzeyIrak'taki Barza−ni bağlantısıyla, Ortadoğu'da yedeğinealdığı angaje devlet başkanlarıyla, Bosna−Hersekkatliamındaki rolüyle, sürgün ettiği mazlum Filistinlilerle,Latin Amerika'daki uyuşturucu işini organize edenkontralarıyla, insanî yardım adıyla Somali'den Kızılde−niz'inhakimiyetini ele geçirmesiyle gündeme oturan operasyonelistihbaratçılığın zirvesindeki bir servistir.


120

MOSSAD'ın Unutulmayacak İsmi−Rafi Eitan

Hiç kimse, Rafi Eitan'ın tam olarak kaç kişi öldürdüğünübilmemektedir. Bunu kendisine soranlara Rafi Eitan'ın teksöy−

lediği şu olmuştur: "Öldürürken gözlerini, gözlerinin akınıgörmek ihtiyacı duyardım. İşte o zaman çok sakin, çokdikkatli olur, sadece yapmam gereken şeyi düşünürdüm.Sonra da yapardım, hepsi bu."22

Rafi Eitan, neredeyse çeyrek asır MOSSAD'ınoperasyonlardan sorumlu müdür yardımcılığını yapmıştı.Masasının başında oturup raporları okumak ve başkalarınıgöreve yollamak ona göre değildi. Her fırsatta sahayaçıkmış, dünyayı dolaşmıştı. Hayatına yön veren ilkeyi tekbir cümleyle özetlemişti: "Cevabın bir parçası değilsen,sorunun bir parçasısın demektir."

Soğukkanlı bir acımasızlıkta, kurnazlıkta, yıldırım gibi birhızla hemen bir şeyler yapmakta, bir avı yorulmadanizlemekte ondan daha iyisi yoktu. En akıllıca hazırlanmışplanı bile ondan daha kurnazca davranarak bozabilmektedoğuştan bir maharete sahipti. Bütün bu özellikler onakalıcı bir ün sağlayan tek bir operasyonda bir araya geldi:Adolf Eichmann'ın yakalanması operasyonu.

Eichmann, şahsiyetinde Hitler'in nihai çözümünün tümdehşetini toplamış bir Nazi bürokrattı. Tüm dünyaya,yaşayan hiçbir Nazinin güvenlikte olmadığını hatırlamafırsatını veren eski bir gerilla sayılırdı Eitan. Onun evinedavet edilmekten ve cüret−kârlığıyla hâlâ eşsiz olanoperasyon hikâyelerini dinlemekten kimse bıkmazdı.

Mossad 1957 yılında, Eichmann'ın Arjantin'de görüldüğühaberini aldı. Araplara karşı düzenlediği kurnazca saldırılar


121

sayesinde Rafi Eitan'ın yıldızı Mossad içinde çoktandırparlamaya başlamıştı. Eichmann'ı yakalayıp İsrail'egetirmek ve hakim karşısına çıkarmak görevi için onuseçtiler. Eitan, bu operasyonu başarırsa, Mossad tümdünya istihbarat servisleri arasında birinci sırayayükselecekti.

Rafi Eitan ve adamları, 1960 yılının Mayıs Bayramı'ndaBo−unes Aires'e vardılar. Mossad tarafından öncedenkiralanan gü−

22 Gordon Thomas, Gideon'un Casusları

venli eve yerleştiler. Eitan, kaçırma ekibini ayarladı ve ertesigün Eichmann'ı takibe aldılar. Takip sırasında Eichmann veEitan aynı hizaya gelince Eitan silahını çekerek Eichmann'ıyakaladı ve kafasına bir pilot kasketi geçirerek güvenli evegötürdü. Gün boyunca bu güvenli evde kaldılar.

Adolf Eichmann, Mossad tarafından ayarlanan uçaklaisrail'e getirildi. Uzun bir yargılamadan sonra insanlığa karşısuç işlemekten ölüme mahkum edildi. Hüküm 31 Mayıs1967'de Ramla hapishanesindeki idam odasında infazedildi. Rafi Eitan da idamı izleyenler arasındaydı.

Rafi Eitan Mossad'ın operasyonlardan sorumlu müdüryardımcısı olarak, Arap teröristleri izlemek ve öldürmek içindefalarca Avrupa'ya gitti. Kurbanlarını uzaktan kumandalıbombalarla ya da kurumun klasik silahı Beretta tabancaylaöldürüyordu. Sessiz çalışması gerektiğinde boğma teli yada enseye indirilen keskin bir karate darbesi, hedefin işinibitiriyordu. Asla vicdan azabı duymadan öldürdü.

Kısa zamanda Avrupa'nın her yanında, yüzden fazla kadınve erkek, Eitan'ın emirlerini yerine getirmeye hazır halegelmişti. Avukatlar, dişçiler, öğretmenler, doktorlar, terziler,


122

dükkân sahipleri, ev kadınları, sekreterler... Her meslekteninsan vardı aralarında. Bunların içinde bir grubu özelliklehepsinden üstün tutuyordu: Soykırıma uğradıkları ülkeyegeri dönen Alman Yahudilerini. Rafi Eitan, onlara 'Benimhayatta kalan casuslarım' diyordu.23

Başka bir operasyon kapsamında Rafi Eitan, Arapdünyasında "Kızıl Prens" diye bilinen lider Ali HassanSalameh'i bulmak için kolları sıvamıştı. Salameh, Münih'tenberi bir Arap başkentinden öbürüne dolaşıp duruyor, teröristgruplara strateji konusunda tavsiyelerde bulunuyordu. Eitantam darbeyi indirmek üzere iken Kızıl Prens başka bir yeregidiyordu. Bu durum defalarca tekrarlandı. Ama sonundaEitan Beyrut'taki bomba yapım−

23 Gordon Thomas, Gideon'un Casusları

cılarının arasına karıştı ve orada kaldı. Kenti iyi biliyorduama gene de hafızasını tazelemeye karar verdi ve Yunanlıbir işadamı kimliğinde Beyrut'a gitti. Sonraki birkaç günü,Salameh'in tam olarak nerede olduğunu ve neler yapıpnerelere gittiğini saptamakla geçirdi.

Telaviv'e döndükten sonra bir plan yaptı. GörünüşüAraplara çok benzeyen üç Mossad ajanını Lübnan'a yolladı.Beyrut'a gelen ajanlardan biri bir otomobil kiraladı. İkinciajan arabanın şasesine, tavanına ve kapı panellerine birdizi bomba yerleştirdi. Üçüncü ajan da arabayı KızılPrensin, ofisine gitmek için her sabah geçtiği yolun üstündebir yere park etti. Eitan'ın sağladığı kesin zamanlamabilgileri sayesinde otomobil tam Salameh yanındangeçerken havaya uçacak şekilde hazırlanmıştı. Uçtu da.Kızıl Prens parça parça oldu.

Rafi Eitan, İsrail istihbarat topluluğunun önemli biroyuncusu olduğunu bir kez daha göstermişti. Başbakan


123

Begin, Eitan'ın bu tür başka maceralarla riske atılamayacakkadar değerli olduğunu düşünmekteydi. Oysa Eitan,hareket neredeyse orada olmak istiyordu. Bir masanınarkasına takılıp kalmaktan ya da bitmek bilmez planlamatoplantılarına katılmaktan nefret ederdi.

Eitan, mükemmel bir karşı terörizm uzmanıydı. Bu yüzdenBegin bir müddet tereddüt ettikten sonra onu İsrailistihbarat örgütlerindeki en hassas görevlerden biri olanBilimsel İlişkiler Bürosunun (LAKAM) başına getirdi.

LAKAM personeli, efsanevi bir ismin yönetiminde olmaktandolayı oldukça heyecanlıydı. Eitan kısa sürede bilimselalanda da kendisini yetiştirerek bu sahada önemli bilgioperasyonlarına imza attı.

Son zamanlarda medyadaki haberler sayesinde Eitan'ınİsrail gizli servisi Mossad'ın, Arap komşularıyla potansiyelarabulucu olarak gördüğü Fas Kralı Hasan'ı yakınkorumaya aldığı ve hatta ayaklanmaları bastırması için 100tank gönderdiği ortaya çıktı.

İsrail'de yayınlanan Maarif gazetesinin haberine göre,Mossad, Kral Hasan ile 1962 yılında temasa geçti.Dönemin Mossad şefi Rafi Eitan, gizlice Fas'a gitti ve KralHasan'dan yakın koruma karşılığında ajanları için üs iznialdı.

1965 yılında Mossad ajanları, Kral Hasan'ın en büyükpolitik rakibi Mehdi Ben Barka'yı düzenledikleri bir suikastlaöldürdü. Kral Hasan da 1978 yılında Mısır ile İsrail arasındaimzalanan barış anlaşmasının gizli mimarlığını yaptı.Mossad ile Kral Hasan arasındaki ilişki ölümüne kadardevam etti.

Meşhur istihbarat Operasyonları ve Çarpıcı Fiyaskolar


124

Vanunu Olayı

İsrailli teknisyen Mordechai Vanunu kendi ülkesi İsrail'innükleer tehdidini dünya kamuoyuna gösterdiği için 17 yıldır"dünyanın ilk nükleer mahkumu" olarak İsrail'de hapisyatmaktadır. Şimdi Hollywood filmlerini aratmayanVanunu'nun öyküsüne bir göz atalım.

Vanunu, 1954 yılında Cezayir'de radikal bir Yahudi aileninoğlu olarak dünyaya geldi. 9 yaşında ailesiyle birlikte İsrail'egöçtü. 1976−85 yılları arasında İsrail'in Necef çölündekiDimo−na Nükleer Araştırma Merkezi'nde teknisyen olarakçalıştı. Öğrencilik yıllarında komünist ve Arap arkadaşlaredindi. Filistinlilerin eşit haklara sahip olduğunu savundu.

Filmlere ve tiyatro oyunlarına konu olan MordechaiVanunu'nun sıradan yaşamı 1986 Eylül ayında Londrayolculuğu ile değişti. Vanunu, Londra'da The Sunday Timesgazetesiyle yaptığı söyleşide İsrail'in nükleer sırlarınıanlattı. İsrail'deki 200 nükleer ve termo nükleer başlıklıfüzeye ilişkin belge ve fotoğrafları gazeteye verdi.

Gazetenin telif ücretini kabul etmeyen Vanunu, insanları toza çevirecek bir savaşta kazanan taraf olmayacağınısöylemekle yetinir, ingiliz gazeteleri genç idealistincesaretini över ve israil gizli servisi Mossad'dansakınmasını öğütlemeyi de unutmazlar.

Vanunu, Londra'daki günlerinde ABD'li güzel Cindy iletanışır. İki sevgili hafta sonu tatili için Roma'ya uçar. AncakMor−dechai Vanunu'dan bir daha haber alınamaz.

Mossad devreye girerek nefes kesen bir istihbaratoperasyonu ile Vanunu'yıı kaçırmıştır. Bal tuzağı adı verilenbir kadın ajan kullanmak yoluyla.


125

Kadın ajan Cheryl Ben Tov, katsa subaylarından bir altseviyede bulunan bir bat−leveyha ajanıdır. Mossad bukadın ajanı operasyonda kullanmak üzere Telaviv'dedeğişik güvenli evlerde haftalarca eğitip bir sürü testlerdengeçirmiştir. Cheryl'ın zeka seviyesi testlerde hep 140çıkıyordur. Bu eğitimlerde hızlı bir ekrandan nasılgeçilebileceğini, çok sayıda ismi nasıl ezberleyeceğini,otururken nasıl silah çekileceğini, silahını nasılsaklayacağını ve silahına kolayca ulaşabilmek için eteğinenasıl gizli bir yırtmaç yapabileceğini öğrenir. Yaşadıklarınıkocasına bile anlatmaması gerektiği söylenir kendisine.Araba çalmayı, sarhoş rolü yapmayı ve erkeklerle nasılsohbet edeceğini de talim ederler.

Mossad eğitmenleri Cheryl'a mahrem sorular da sorarlar.Gerekirse bir yabancıyla yatar mı acaba? "Görev gereği"diyerek buna olumlu cevap verir Cheryl. Tüm bunlardansonra Cheryl'a yapacağı görev tüm ayrıntılarıyla anlatılır.

Bir maske hikâyesi hazırlanır. Görevi, Vanunu'yu Roma'yagötürmektir. Maske hikâyesine göre Cheryl'ın Roma'da kızkardeşi vardır. Vanunu'yu ingiltere'nin dışına çıkarmakCheryl'ın yeteneğine kalmıştır artık. Ve Cheryl 23 Ekim1986 günü daha önce Londra'ya gitmiş olan Mossadekibine katılır. Cindy Johnson adını kullanarak LondraStrand Palace'ta bir odaya yerleşir.

Mossad psikologları, Vanunu'nun küçücük Beershebakasabasında yalnızlığını ve bir kadınla birlikteliğe hasretolduğunu tahmin edip böyle bir tuzak kurmuşlardır.

Cheryl, Vanunu ile tanışır ve bir müddet sonra onuRoma'ya gitmeye razı eder. Roma'ya gittiklerinde evdeonları üç Mossad katsası bekliyordun Operasyon başarı ilesonuçlanır ve Vanunu uçakla israil'e götürülür.


126

22 Aralık 1986'da "çok gizli" kaydıyla battaniyeye sarılıolarak mahkemeye götürülen bir sandık içinde bulunduğuotomobilden elini göstermeyi başarır. İsrail basınınınobjektifine tesadüfen takılan avuç içine tersten yazılmışmesaj önemlidir: "Ro−ma'dan kaçırıldım. 30. 9. 86 Vanunu"

Gazeteceiler, Cindy takma adlı Mossad ajanı Cheryl BenToy'u yıllar sonra, 1997 Nisan'ında karaparacıların, devrikkralların ve emekli casusların şehri Florida'da bulurlar.

Mordechai Vanunu ise kaçırıldığı İsrail'de gizlice yargılanır."Suçu: Gizli devlet sırlarını açıklamak ve casusluktur...Cezası: 18 yıl..."

Vanunu, yaptığı eylemin suç olmadığını, İsrailvatandaşlarının kendi adlarına yapılan her şeyiengellenmeksizin öğrenme hakkına sahip olduklarınısavunur. Vanunu, dünya kamuoyuna da şu mesajı verir:

"Bütün bölgeyi tehdit eden nükleer tehlikeyi açığa çıkarmakiçin özgürlüğümü adıyorum. Yaşamımı riske sokuyorum.Bütün bunları vatandaşlarım ve insanlık adınayapıyorum."24

Mordechai Vanunu hayatına cezaevinde devam eder fakatbelleklerde cevaplanmamış bazı sorular kalmıştır:

Vanunu neden vatanına ihanet etti?• israil'in en değerli ve en iyi korunan tesisine birkamerayınasıl sokabildi?

•

24http://fl6.parsimony.net/forum28507/messages/50905.htm

Kimseye yakalanmadan 60 poz film nasıl çekebildi?•


127

Bu filmleri tesisten nasıl kaçırdı?•

Aceleyle çektiğini söylediği filmlerde tüm ayrıntılarçoknet ve berraktı, bunu nasıl başardı?

•

Bu filmleri ülke dışına nasıl çıkarabildi?•

Mossad'ın bilgisi haricinde bunların gerçekleşmesi mümküngörünmemektedir. Dimona'nın onlarca kilometre çapındakiçevre bölgesinde "uçan kuştan" haberdar olan Mossad,elindeki tüm teknolojiye rağmen bu teknisyenin ihanetinigörememiş miydi?

Aslında Dimona'nın varlığı, ilk olarak Mordechai Vanunutarafından deşifre edilmiş değildi. Belirli çevrelerindurumdan, reaktör kurulduğu zamanlardan beri haberivardı. Kennedy'nin olağanüstü bir suikasta kurban gitmesi,Dimona'ya karşı çıkmasıyla bağdaştırılmamış mıydı? 1980yılı Aralık'ında Dimona'nın resmini basarak tesisi tanıtandergi, Türkiye'de yayımlanan Hayat dergisi değil miydi? 19Aralık 1960'ta Times dergisinin birinci sayfasını muhabirFinney'in "Dimona" başlıklı haberi kaplamamış mıydı?

Aslında israil'in gözbebeği tesis zaten biliniyordu ama sonzamanlarda cesareti artan bazı düşmanlara açık mesajvermek ve caydırıcılık gösterisi yapmak gerekiyordu.Vanunu işte bu planın küçük bir parçasıydı.

Eichmann'ın Yakalanması

İsrail'in millî propaganda konusu olan "Soykırım" anlatımınıtüm dünya çapında canlı tutmak Mossad'ınfonksiyonlarından birisidir. Bu amaçla düzenlenmiş olanoperasyonlardan biri de ünlü "Eichmann Olayı"dır. NaziAlmanyası'nda Yahudi konusuyla ilgilenen en üst düzey iki


128

SS subayından birisidir Adolf Eichmann. Savaş sonrasında,Mossad'ın verdiği bilgilere göre, Mossad tarafındangizlendiği Arjantin'de yakalanıp israil'e götü−

rülür ve yargılandıktan sonra idam edilir. Şimdi buoperasyonun detaylarını inceleyelim.

Eichmann, ikinci Dünya Savaşı'nın ardından savaş suçlusuolarak hapse atılmıştır. 1950'de hapisten kaçar ve Arjantin'esığınır. Ricardo Klement adıyla on yıl boyunca buradayaşar. Fakat Mossad onun peşindedir. Sonunda İsrail gizliservisinin ajanları Eichmann'ın izini bulurlar ve operasyonplanı yapılır. Hedef sahada operasyonu bizzat Rafi Eitanyürütecektir.

11 Mayıs 1960 günü akşam saat 18:30'da, Eichmann herzamanki gibi otobüsten indiğinde, etrafı üç kişi tarafındansarılır. Bu üç kişiden birisi Eitan'dır. Bir dakikadan kısa birsüre içinde, bekleyen bir arabaya bindirilip Buenos Aires'tekiralanan bir eve götürülür. Yakalanışı esnasında hiçbirdirenişle karşılaşamadığından, sodyum pentatol gibi biruyuşturucu ya da kaçmasını engelleyecek ip veya kelepçekullanılmaz. Eichmann kendisini kaçıranlara karşı koymazve dudaklarının arasından şu sözler çıkar: "İsraillilerinelinde olduğumu biliyorum" (Daha sonra, bir gazetede BenGurion'un kendisinin bulunup yakalanmasını istediğiniokuduğunu açıklayacaktır.)

Böylece Mossad elemanları Eichmann'ı İsrail'e götürürler.Hem ABD hem de SSCB bu operasyona destek verir. Güyasoykırım suçlularının yargılanmaları konusundakihassasiyetlerini göstermektedirler. Eichmann 1961 yılıNisan−Aralık ayları arasında mahkemeye çıkarılır,yargılanır ve suçlu bulunur. 1962 yılına gelindiğinde birsavaş suçlusu olarak Ramla Hapishanesi'ne atılmıştır. Aynıyıl burada asılarak cezası infaz edilir. Cesedi yakılır ve


129

külleri de Akdeniz'in sularına savrulur. Eichmann'ın bilinenhikâyesi böyledir. Fakat o arkasında hiçbir iz bırakmadantarihe gömülmüştür, yakalanıp İsrail'e getirilen veyargılanarak idam edilen kişinin gerçekten Eichmann olupolmadığı bile sadece Mossad tarafından bilinen bir sırdır.

Entebbe Operasyonu

Mossad'in propaganda amacıyla gerçekleştirdiğieylemlerden biri de Entebbe operasyonudur. 2 Ağustos1976 Entebbe Baskını, Mossad ajanlarının giriştiği önemlieylemlerden biriydi. Uganda sınırları içinde FKÖ tarafındanesir alınan uçaktaki İsrailli yolcular Entebbe Havaalanı'ndankurtarıldı. Bu baskın Mossad'ın tüm dünyaya yönelik birgövde gösterisi oldu. Baskın hemen filme alınıp "Entebbe"adıyla gösterilerek dünya çapında Mossad propagandasıyapılmıştır.

israil gizli servisinin eylemlerinden hiçbiri 1976 yılındagerçekleştirilen ve kamuoyunda Entebbe Baskını olarakbilinen eylem kadar dünyanın ilgisini çekmemiştir. Bu eylemçok iyi planlanmış başarılı bir istihbarat operasyonuyduancak şaşırtıcı boyutlarda destansı öğelere sahip askerî birmacera olarak gösterilmiştir ve Ortaçağ korsanlarınınruhuna sahip, askerî ve istihbarat konularında uzman birekip tarafından gerçekleştirilmiştir.

Olayla ilgili hiçbir bilgi sızdırılmamasına rağmen çok sayıdagazeteci tüm operasyonu dramatik boyutlarda ele alarakyazıya dökmüş, en az yarım düzineye yakın yazar da olayıkitap haline getirmiştir. Birkaç hafta içinde tüm dünyabasınında baskınla ilgili yazılar birbiri ardındanyayınlanmaya başlamıştır. Kısa bir süre sonra daHollywood, piyasaya başrollerinde Charles Peter Finch,Burt Lanchester, Kirk Douglas hatta Yahudi bir anne rolü ileElizabeth Taylor'ın yer aldığı bir film sunmuştur."25


130

Ünlü Entebbe Baskını, Uganda'da İdi Amin'in baştabulunduğu bir dönemde, Mossad timlerinin "Filistinliteröristleri" saf−dışı ederek gerçekleştirdikleri önemli,önemli olduğu kadar da ilginç bir eylemdir. EntebbeHavaalanı'nda yeterli Ugandalı askerin bulunmamasından,Mossad timlerinin Ugandalı askerlerin havaalanınagelecekleri saati bilmelerine kadar her şeyin en inceayrıntısına kadar düşünüldüğü bir şovdur bu baskın.

25 Richard Deacon, The lsraeli Secret Service, sf 301

Araştırmacı gazeteci David Yallop'un açıkladığı gibiMossad'ın bilgisi dahilinde faaliyetlerini sürdüren 'ÇakalCarlos' −yeri bütün gizli servisler tarafından bilinmesinerağmen− her nedense yakala−namıyordu. EntebbeBaskını'nda da Çakal yine kilit isimdi. Aslında bu olayın dagörünenden farklı bir yüzü vardır.

"Entebbe Baskını'na katılan teröristler bir Alman kadın veCarlos Ramirez'in yardımcısı olarak bilinen ve adınınWilfried Böse olduğu sanılan bir başka Alman anarşist idi.Çakal'ın yakın dostu Cabir, Filistin Halk KurtuluşCephesi'nin siyasî bölümünü yönetiyordu."26

"Entebbe Baskını'na katılan kadın terörist Gabriele dahaönce dünyanın en meşhur ve en çok aranan teröristiCarlos'la (Çakal) beraber yaşamıştı ve şimdi de kendisinerefakat eden Alman arkadaşı, Baader−Meinhof şehirgerillaları grubunun bir üyesiydi."27

"Carlos olarak da bilinen Çakal'ın asıl adı İliç RamirezSanc−hez'di. Onu Entebbe'de yakalamak ihtimali pekyoktu. Ama 2 Temmuz'da, Avrupa ve Güney Amerika'danonunla ilgili olarak verilen bilgiler aceleyle bir dosya halinegetirildi. Çakal; Parisli iki polisin öldürülmesi, Petrol İhraçEden Ülkeler Orgütü'nün (OPEC) Viyana'da düzenlediği


131

konferansa katılan delegelerin kaçırılması ve bunlar gibibaşka şiddet olaylarına karışmıştı. Şimdi Entebbe'derehinelerin başında bekleyen Alman, Çakal'ın arkadaşı veteknik danışmanıydı."28

Mossad'la işbirliği yapan Çakal Carlos'un ekibinden birisininde aralarında olduğu Alman teröristler, neden Filistinli gibidavranıp eylemi onlara mal etmek istemişlerdi? Bu hususgerçekten iyice tetkik edilmesi gereken bir konudur.

Uri Dan, Entebbe Havaalanında 90 Dakika, sf. 2026. Uri Dan, Entebbe Havaalanında 90 Dakika, sf. 627. Uri Dan, Entebbe Havaalanında 90 Dakika, sf.68−69

28.

ABD'nin Bilinmeyen Askerî İstihbaratı

Günümüzde dünyanın şüphesiz en modern istihbarat ağınasahip ülkesi ABD'dir. ABD'de, bilinen tam 13 istihbaratservisi bulunmaktadır.

> Ulusal Güvenlik Ajansı/Merkezî Güvenlik Servisi (NationalSecurity Agency/Central Security Service −NSA/CSS)

> Merkezî Haberalma Teşkilatı (Central Intelligence Agency− CIA)

> Ulusal Harita ve Görüntü Örgütü (National Imagery andMapping Agency − NIMA)

> Federal Soruşturma Bürosu (Federal Bureau ofInvestiga−tion − FBI)

> Savunma istihbarat Ajansı (Defense Intelligence Agency−DIA)


132

> Ulusal Keşif Ofisi (National Reconnaissance Office−NRO)

> Enerji Bakanlığı (Department of Energy − DOE)

> Askerî İstihbarat (Army Intelligence)

> Hava Kuvvetleri İstihbaratı (Air Force Intelligence)

> Deniz Kuvvetleri İstihbaratı (Navy Intelligence)

> Deniz Piyadeleri istihbaratı (Marine Corps Intelligence)

> Hazine Bakanlığı (Department of Treasury)

> Devlet Müsteşarlığı (Department of State)

Bunlardan, DIA (Defence Intelligence Agency), yaniSavunma İstihbarat Ajansı ABD'nin askerî istihbaratfaaliyetini en üst seviyede yürüten istihbarat servisidir.

DIA, savunma savaşı yapan bir askerî istihbarat servisiolarak bilinmektedir. Tüm dünya çapında 7 binin üstündeaskerî ve si−

vil görevlisi mevcuttur. Toplam personelinin 19 bin kişiolduğu belirtiliyor. Kendisine ait bir AR−GE sistemimevcuttur. DIA'in görevi kara, deniz, hava kuvvetlerininistihbarat servislerinin çalışmasını koordine etmek, diğeristihbarat teşkilâtlarından farklı olarak, yabancı ülkelerinaskerî birimlerine istihbarat desteği sağlamak ve böyleceonları yönlendirmektir. Aslında DIA, bu usulle, diğerülkelerin askerî kuvvetlerinin, Amerikan politikmenfaatlerine uygun biçimde hareket etmesinisağlamaktadır.


133

DIA, 1961 yılında yani Soğuk Savaş döneminde kuruldu.Aslında 1940'lı yıllarda CIA kurulduğunda Amerika'daki tümistihbaratın tek elde toplanması düşünülüyordu. Amasonraları Pentagon kendi istihbarat örgütünü kurmaya kararverdi ve böylece geleneksel CIA−Pentagon çekişmesi debaşlamış oldu. DIA, kurulur kurulmaz kendini Küba füzekrizinin içinde buldu. Dünyanın dört bir yanına dağılanteşkilât çalışanları, Küba'daki üs−lerde Sovyet füzelerininbulunduğunun istihbaratını verdiler. Bunun üzerine ABD,Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ne giderek, Küba'dakiSovyet füzelerini fotoğraflarıyla belgeleyince, SovyetlerBirliği füzelerini çekmek zorunda kaldı. Böylece DIA, ilkoperasyonunu başarıyla tamamladı.

DIA'in resmî sitesinde kurumun 1960'larda üstlendiğigörevler; Çin'in yeniden yapılanma sürecinde yer almak,Kıbrıs ve Keşmir bölgelerinde dengeyi korumak gibifaaliyetler olarak gösterilmektedir. Vietnam saldırısı,Sovyetler Birliği'nin Çekoslovakya'yı işgali de DIA'inözellikle ilgilendiği konuların başında gelmektedir.

Vietnam Savaşı'nda DIA'in üstlendiği görev, güneydoğuAsya'da kaybolan ya da kaçırılan Amerikan serviselemanlarını bulmak ve rapor etmekti.

1970'li yıllarda DIA ve CIA arasındaki çekişme,Washing−ton'u fevkalade rahatsız etmeye başladı. ABDSavunma Bakanlığı, 3 Kasım 1970'te istihbarattan sorumlubir başkan yardımcılığı görevi oluşturdu. Başkanyardımcısının görevi, CIA ile diğer

istihbarat servisleri arasındaki koordinasyonu temin etmekve bütün servisleri denetlemekti. Söz konusukoordinasyonu sağlayan kişi aynı zamanda DIA'in başkanıolacaktı. Asıl amaç Nixon döneminde patlayan Watergateskandalında söz dinlemeyen CIA'ye karşı alternatif bir


134

çözüm oluşturmaktı. Tabii ki bu durum CIA'yi rahatsız etti.Hakikatte Nixon döneminde yapılan bu değişiklik, DIA'iistihbaratı değerlendiren bir karar mercii durumuna getirmişolmaktaydı.

CIA'in eli kolu bağlanmıştı. DIA ise 1970'li yıllarda, baştaLübnan olmak üzere Srilanka, Şili, Angola gibi birçokülkeye ajanlarını yerleştirmeye başlamıştı. Şili'de SalvadorAllende'in yönetimi ele geçirmesinde dahli olan DIAEtiyopya'da bilinen darbeleri gerçekleştirdiği gibi daha pekçok ülkede de darbeler tezgahlamıştır.

1980'li senelere gelindiğinde DIA, artık ABD'nin askerîoperasyonlarına istikamet tayin eden bir istihbarat servisikonumuna gelmişti.

1980'li yıllardaki en önemli görevi Iran−Irak Savaşısırasında, Irak kuvvetlerine destek olmaktı. DIA, savaşesnasında dinlediği telsiz konuşmaları ve çektiği uydufotoğrafları ile roket saldırılarının nerelere yapılacağınıhaber vererek Irak ordusunu bilgilendirdi ve Irak'ın havaoperasyonlarını bizzat yönlendirdi.

Irak'ta o dönemde tam 60 DIA ajanı bulunmuştur. DIAmensuplarının Iraklı askerlerle birlikte bizzat operasyonlarakatıldıkları da olmuştur. DIA yetkilisi Rick Francona, emekliolduktan sonra, 1988 yılında bizzat Iraklı askerlerle beraberkimyasal silahların ve atropin gazının üretildiği tesisleregittiklerini ve bu silahlan da rapor ettiğini açıklamıştır. Diğerbir üst düzey DIA yetkilisi Albay Lang ise "Biz hiçbir zamansivillere karşı kimyasal silah kullanılmasını onaylamadıkama askerî birliklere karşı kullanmak bazen kaçınılmazolabilir" diyordu.29

29 www.dia.mil


135

Bu suretle Irak'ta Amerikalılar kimyasal silahların mevcutolduğunu, iran'a ve Kürtlere karşı kullanıldığını DIAsayesinde biliyorlardı.

1980'li yıllarda DIA'in bir diğer operasyonu ise Panamadiktatörü Noriega'ya karşı olmuştu. Aslında Noriega'yı öncebünyesine alan ve eğiten DIA idi ama daha sonra NoriegaCIA saflarına katıldı. 1976 yılında CIA'in Başkanı olan BabaBush'un Noriega'ya 110 bin dolar ödediği bilinen birhakikattir. Noriega buna rağmen Güney Amerika'dakiuyuşturucu trafiğini kendi arzusu istikametinde sevketmeyeuzun müddet devam etti. Noriega, ABD'nin hakimiyetindentamamen çıkınca DIA ve CIA ortak operasyonu ilekaçırılmıştır.

1990'lı yıllarda DIA, istihbaratta daha aktif bir konuma geldi.Artık sadece istihbarat faaliyetinde bulunmamakta, aynızamanda operasyonlarda da aktif rol almaktaydı. DIA, I.Körfez Krizi sırasında en aktif görevi üstlendi, bilhassaKuzey Irak'ta konuşlanan DIA ajanları Irak kuvvetleriniKuveyt'ten çıkarmak için koalisyon güçlerine destek verdi.Çöl Fırtınası operasyonu başladığında 200 DIA ajanı obölgedeydi. DIA ajanlarının buradaki görevi ile ilgili olarakABD'nin, dönemin Dışişleri Bakanlığı'na sunduğu bilginotunda, ifa edilen görevlerle ilgili olarak şöyle yazıyordu:

"İşgal edilen topraklarda kendilerine yakın gördükleriinsanlarla ilişki kurup mahalli idare ve hükümete karşıkoyma, çeşitli sabotaj ve kontrgerilla taktiklerini öğretme."30

DIA Körfez Savaşı süresince, Kuzey Irak'taki Amerikankuvvetlerini ve Irak'a muhalif güçleri yönlendirdi.

DIA, 1990'lı yıllarda bir kez de Yugoslavya iç savaşısırasında sahneye çıktı. DIA'in iddiası, Yugoslavya'ya havasaldırısı düzenlenmesi durumunda Miloseviç'in Kosovalı


136

Arnavutları 1 hafta içinde sınırdışı edeceği ya da etniktemizliğe girişeceği idi. Bu konuda ABD'yi uyardı. AmaABD, DIA'in bu istihbaratını ciddiye almadı.

30 www.dia.mil

Son zamanlarda, geçtiğimiz Aralık ayının ortalarında ABDSavunma Dairesi'nden Amerikan vatandaşlarına bir ikazgeldi. Türkiye'deki Amerikan vatandaşları bir terörist saldırıolasılığına karşı ikaz edildi. İddia El Kaide örgütünün İncirliküssüne kimyasal saldırıda bulunabileceğiyle ilgiliydi.Washington Times gazetesinin haberine göre bu istihbaratda DIA kaynaklıydı.

Yakın zamanda DIA konusunda basına yansıyan önemlihaberlerden biri de DIA ile Rusya'nın en gizli istihbaratservisi GRU arasında yapılan bir görüşmeyle ilgilidir.Haberlere göre GRU Başkanı Korgeneral ValentinKorabelnikov, Washington'a gitmiş ve DIA'in üst düzeyyetkilisi Thomas Wilson ile görüşmüştür. Görüşmekonusunun, uluslararası terörizme karşı birlikte savaşmakolduğu bildirilmiştir. Ama daha önemli olan nokta GRU'nun;Amerika'nın Afganistan'da ele geçirdiği ve Guantanoma'yagötürdüğü bazı Rus vatandaşlarının iadesini talep etmişolmasıdır.

Bugün Kuzey Irak'ta birçok Amerikalı vardır. Bunlardan birkısmı CIA ajanı olduğu gibi bir kısmı da DIA ajanıdır. ÇünküDIA, görevi gereği, savaşta kendi tarafında olan güçlereistihbarat kaynakları ile destek vermek durumundadır. YaniAmerika, Iran−Irak Savaşı'nda Irak'ı nasıl desteklediysebugün de Kuzey Irak'ta aynı şeyi yapmaya çalışmaktadır.Bu sebeple, KADEK ile bazı Amerikalıların görüştüğünedair haberler duyulduğunda ilk akla gelen aktör DIAolmaktadır. CIA, Kuzey Irak'ta bizzat şüphelendiği kişilerisorguya alırken, DIA ise yapılacak operasyonlar için yani


137

savaş hazırlığı için devreye girmektedir. Neticede DIA'in veCIA'in gösterdikleri performans, savaşı sona erdirerekABD'nin beklenen hakimiyetini getirmiştir.

Domuzlar Körfezi Çıkarması ve CIA

Küba, yüzlerce yıl boyunca İspanya'nın dev Amerikaİmpara−torluğu'na geçiş kapısı oldu. İspanyol sömürgeciliğikanla sona erdirildikten sonra da geride çok iz bıraktı. Ençok da Küba'nın

kültüründe. Daha sonra Amerika'nın keşfettiği Küba, 19.yüzyıl boyunca onun en kârlı ticarî ortağı haline geldi.Zamanla Amerika, Küba ekonomisini ele geçirdi. Küba birhammadde cenneti ve Amerikan ürünleri için de iyi birpazardı. 1920'lere gelindiğinde Amerikan şirketleri Küba'nıntarım arazilerinin üçte ikisine ve madenlerinin de büyükkısmına sahip olmuştu.

Küba'daysa iç karışıklıklar bitmiyordu. Diktatör Batista'nınhakimiyeti, ülkedeki devrimci ruhları harekete geçirmişti.Sonunda zafer kazanan, direnişçiler oldu. 16 Şubat 1959'daFidel Castro devlet başkanlığına getirildi. Amerika'ylailişkiler bozulmuştu.

Böylece Küba, Sovyetler Birliği'ne yakınlaştı. Amerika'ylagerilen ilişkiler sonunda, ünlü Domuzlar Körfezi çıkarmasıgerçekleşti. Tarih 16 Nisan 1961'di. Castro, konuşmasındailk defa Küba'daki devrimin sosyalist olduğunu ifade etti.Ertesi gün, CIA'in yetiştirdiği Kübalı rejim muhalifleriDomuzlar Körfezi'ne çıkarma yaptılar. Ancak gafilavlanmışlardı. Küba uçakları, gemilerini bombalamış veçıkarma başarısızlıkla sonuçlanmıştı. Amerika, zamanındabu ülkeyi ispanyollar'dan satın almak için yüzlerce milyondolar teklif etmişti. Ne bu teklifleri kabul edildi, ne Kübakapitalizme yenik düştü, ne de işgal edilebildi.


138

Küba'daki Castro rejimini devirmek amacıyla ABD'nindesteklediği Kübalı mültecilerin ülkenin güneybatısındakiDomuzlar Körfezi'nde giriştikleri başarısız askerî hareketCIA için tam bir fiyaskoydu... Küba'daki Amerikan yanlısıdiktatör Batista'yı 1959'da devirerek iktidara geçen FidelCastro, Sovyet yanlısı politikalarına devam etti. Ülkedekitüm kumarhaneleri ve genelevleri kapattı, ekonomiyimillileştirdi.

Bu durum ise mafyayı ve çokuluslu Amerikan şirketlerinikârlı bir sağmal inekten mahrum bıraktı. ABD Castro'yudevirebilmek için çeşitli yollar aradı. CIA kanalıyla Castro'yakarşı muhtelif defalar suikast girişiminde bulunuldu ancakbaşarılı olunamadı. CIA, Castro'yu öldürebilmek için mafyatetikçileriy−

le anlaşmıştı. Bu işe mafya da gönüllüydü. Ancak mafyatetikçisi, komiktir ki, az daha kendini öldürüyordu ve saldırısonuçsuz kaldı. CIA, 1987 yılına kadar Castro'yuöldürebilmek için iki düzineden fazla girişimde bulundu.Ama sonuç alamadı.31

Amerikan Devletleri Örgütü diğer Latin Amerika devletleriniKüba aleyhinde girişime zorladı ve bu ülkeye karşı birboykot uygulamaya başladı. Castro bu harekete, Küba'dakiAmerikalıların mülklerini millileştirerek cevap verdi veHavana'daki Amerikalı diplomatların ülkeyi terk etmesiniistedi. Bunun üzerine Başkan Eisenhower Küba ilediplomatik ilişkileri kesti. Bundan sonraki Başkan Kennedyde CIA'in hazırlamış olduğu planı uygulamaya koyarakDomuzlar Körfezi Çıkarması'nı gerçekleştirdi, ama planbaşarısızlıkla sonuçlandı. Kübalı yetkililerin harekâtakatılmış mültecileri yargılamaları sonucu harekâttaki ABDrolü ortaya çıktı. Bu olaydan sonra iki ülke arasındakigerginlik, Sovyetler Birliği'nin Küba'ya nükleer başlıklı EkimFüzelerini yerleştirmeye başlaması ile daha da arttı.


139

Amerikan istihbarat servisi CIA'in 1961 yılında hazırlayıpuygulamaya koyduğu Domuzlar Körfezi çıkarmasının,dönemin ABD Başkanı John Kennedy'nin hatası yüzündendeğil, örgütün cahilliği, yetersizliği ve ukalalığı nedeniylefiyaskoyla sonuçlandığı açıklanmaktadır. Kanaatimizce debu tespit doğrudur, çünkü burada operasyonun tüm sevk veidaresini CIA yürütmüştür. Sorumlu odur. Kennedy'yi buoperasyona ısrarcı davranarak razı eden de CIA'dir.Kennedy bu şekilde bir operasyona başlangıçta razı değildi.

CIA tarafından, harekâttan hemen sonra hazırlananözeleştiri niteliğindeki 'çok gizli' rapor, kamuoyununtepkisinden çeki−nilerek tam 37 yıl CIA Başkanlarınınkasasında kilitli kaldı. Fiyasko operasyondan sonra,dönemin CIA yetkilileri, Kennedy'yi 'hava saldırısı emrivermemekle' suçlamış ve çıkarmanın bu yüzden başarısızkaldığını açıklamışlardı. Kübalı rejim karşıtı sığın−

31 Mark Zepezauer, C/A'in Büyük Operasyonları

macılardan oluşturulan milis gücünün, Küba birliklerincepüs−kürtüldüğü haberi geldiğinde, bu ağır dış politikayenilgisi nedeniyle gözyaşları içinde kalan Kennedy, CIA'yegüvenmekle hata ettiğini anlamıştı. Büyük bir kızgınlıkla,CIA'yi bin parçaya böleceğini ve parçalarını rüzgârasavuracağını32 söyledi.

Bu sözleriyle CIA ile arasında husumet rüzgârları esmeyebaşladı. Ama Kennedy, bu olayda tarihe geçecek şu sözleride söylemişti: "Galibiyetlerin bin tane babası vardır amahezimetler yetimdir, bu hezimet yetim olmayacak bununbabası benim."33

Son zamanlarda medyada bu konuyla ilgili bazı ilgi çekicihaberler takip ettik. Haberde Küba'daki Castro rejiminidevirmek üzere gerçekleştirilen ve fiyaskoyla sonuçlanan


140

Domuzlar Körfezi Çıkarması'nı Rusların önceden bildiği dilegetiriliyordu.

Haber şöyle devam ediyordu:

"Amerika Birleşik Devletleri tarihinin en büyükfiyaskolarından biri olarak kabul edilen Domuzlar KörfeziÇıkarması'nda ikinci bir fiyasko daha yaşandığı ortaya çıktı.Washington Post gazetesinin haberine göre, o zamanki enbüyük rakibi Sovyetler Birliği, Küba'ya yapılan DomuzlarKörfezi Çıkarması'nı çok önceden haber aldı. Gazetenin birsüre önce açıklanan Rus arşivlerine dayandırdığı haberinegöre, Amerikan Merkezî Haberalma Örgütü CIA adınaçalışan bazı Kübalı casuslar, iki taraflı oynayarak, ozamanki Sovyetler Birliği'ni haberdar etti. O dönemdeKüba'da gizlice asker bulunduran Sovyetler Birliği de CIA'inKüba'ya çıkarma yapacağı bilgisini Castro'ya iletti. Sonderece gizli tutulduğu iddia edilen CIA operasyonu,Castro'nun aldığı karşı tedbirler sonucu fiyaskoylasonuçlandı. Arşivlerde bilgiyi Sovyetlere sızdıran ajanlarınkimliği açıklanmıyor, ancak CIA ile işbirliği yapan Kübalılarolduğu belirtiliyor."34

Mark Zepezauer, C/A'in Büyük Operasyonları32. Fahir Armaoğlu, 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi33. Milliyet, 30 Nisan 200034.

Bu konuda evvelce MiT'te çalışmış bir istihbarat elemanışunları söylemiştir:

"Bir gün Arnavut asıllı bir CIA elemanı geldi, 'Yandık'diyordu. Domuzlar Körfezi Çıkarması'nı ağzımızaburnumuza bulaştırdık. Küba'da CIA'in hiçbir haber kaynağıkalmadı, hepsi temizlendi. İstihbaratın kırıntısına bileihtiyacımız var, şimdi sizden isteğimiz; Küba'ya birkaç ajangönderin. Bunlar yapabildikleri kadar istihbarat yapsınlar.


141

Castro bizimkileri temizledi. Para bizden. Biz de gönderdik,bunlar servisler arasında yapılagelen ilişkiler."35

CIA'in MK−ULTRA Operasyonları

Bu operasyonlar, CIA'in en tüyler ürperticiçalışmalarından−dır. CIA, insan beynini etkileme ve kontrolaltına alma deneylerinin Çinlilerin Kore Savaşı sırasındaesir düşen Amerikalılara uyguladığı "beyin yıkamafaaliyetlerine" karşı bir savunma cevabı olduğunu önesürmektedir.

Çünkü Kore Savaşı sırasında esir düşen Amerikalı askerler,komünistlerden hiç beklemedikleri şekilde iyi muamelegörmüşlerdi. Kötü muamele bir yana insani haklarının hepsikarşılandı. Çin Halk Cumhuriyeti gönüllülerinin eline esirdüşen Amerikalıların bir kısmı, özgür bırakıldıkları haldeülkelerine dönmeyi reddedip Kore Demokratik HalkCumhuriyeti veya Çin'de kaldılar. ABD'nin emperyalistuygulamalarını teşhir eden ve lanetleyen açıklamalar veçalışmalar yaptılar. Yakalanan ABD'li pilotlar, ABD'yisivillere yönelik biyolojik silah kullanmakla suçlayanaçıklamalarda bulundular.

Aslında ABD'deki beyin yıkama deneyleri CIA'den öncebaşlamıştı. CIA'in davranış kontrolü de denilen beynehükmetme çalışmaları normal denetim mekanizmalarındankaçırılan bir program çerçevesinde 1953'te hız kazandı.MK−Ultra kod adlı programa ait çok sayıda dosya,başından beri programda bulunan

35 Cüneyt Arcayürek, Darbeler ve Gizli Servisler

CIA Başkanı Richard Helms tarafından 1973 yılında görevibıraktığı sırada yok edildi.


142

MK−Ultra hayaletleri, içlerinde California'daki kötü ünlüVacaville devlet hapishanesi hükümlülerinin yüzlercesibulunan habersiz deneklerin üzerinde radyasyon, elektrikşoku, elektrot yerleştirme, mikrodalga, ultrason ve genişkapsamlı ilaç testleri uyguladılar.

CIA, beyin kontrolünün işkenceye dayanıklı kurye veprogramlanmış suikastçı yaratmanın bir yolu olduğunugördü. Sirhan Sir−han'ın senatör Robert Kennedy'iöldürmeden önce CIA bağlantılı bir beyin yıkayıcıtarafından eğitildiği yolunda deliller vardır.

CIA ayrıca LSD gibi zihin bozucu maddelerle demuhaliflerini safdışı bırakabileceğini fark etti. CIA LSD'denöylesine büyülendi ki 1953'te dünyada ne kadar LSD varsahepsini satın almaya kalktı. CIA yıllar boyu, ABD'deki legalya da illegal LSD'nin en önemli kaynağı olmuştu.

Neticede güvenilmez olarak görülen LSD, deneylerdençıkarıldı. CIA ise LSD'yi o zamana kadar kendi ajanları dadahil sayısız insan üzerinde rızalarını almadan denedi. Çoksayıda intihara sebep oldu. Bunların arasında kendi ajanlarıda vardı. Ve bazıları intihar etti. Biyolojik savaş uzmanı birCIA mensubu, fazla dozdan sonra kendisini 10. kattanaşağıya attı. Ailesinin ölümünün gerçek sebebiniöğrenebilmesi için tam 22 sene geçmesi gerekti.

insan davranışlarının kontrolü ve manipülasyonuhususundaki deneyler konusunda ise ABD DenizKuvvetleri'nin 1947 tarihli Chatter (Gevezelik) Operasyonugündeme gelmiştir. Bu meyanda, "Düşman ya da yıkıcıfaaliyetlerde bulunan personeli, sorgulamalardakonuşturabilmek amacıyla konuşmayı teşvik edici ilaçlar"araştırılmıştır.


143

CIA, tüm davranış kontrolü operasyonlarının 1973'teHelms'in teşkilâttan ayrılmasıyla birlikte sona erdiğiniaçıklamaktadır.36

36 Mark Zepezauer, C/A'm Büyük Operasyonları

Bu programlar istihbarat teşkilâtları yöneticileri tarafındançok gizli olarak değerlendirildi. Servis içinde bile çok azsayıda ki−şi programlardan haberdardı, ne idarî birimin nede ABD Kong−resi'nin bu konularda bilgilendirildiğihususunda bir delil vardır. CIA Teftiş Başkanı, yaptığıgözlemler sonucunda bu programların çok gizli tutulmasınınsebebini kısmen şöyle açıklamıştır:

"İstihbarat teşkilâtının ahlakdışı ve yasak faaliyetlerdebulunduğu bilgisi siyasî ve diplomatik çevrelerde genişyankı uyandırabilir ve görevin tamamlanmasına zararıolabilir."37

Yine CIA Teftiş Müdürü, 1957'de şunları söylemişti:"Operasyonlarda kullanıma hazır olan altı özel ürüngeliştirilmiştir. Bunlardan üçü, kişi farkında olmadanverilebilen ve mağdurun hareketlerini kontrol etmeyisağlayan ve etkisiz hale getirme özelliklerine sahipmaddelerdir."38

Toksik mahiyette kimyasal maddeler, davranışlarısaptırarak zihinsel değişiklik yaratan ilaçlar, elektroşok"tedavileri" ile diğer askerî ve CIA kaynaklı deneylerdenötürü yaşamları mahvo−lan bireylerin hikâyeleri, takriben 20yıldır malumdur. Ancak, bu mağdurlardan yalnız birkaçıtazminat alabilmiş, kendilerine neler olduğu konusundabilgilendirilmiştir. CIA'in "kurbanları bulup, olanları saptama"konusunda verdiği söze rağmen herhangi bir kanunî işlemyapılmamıştır.


144

Clara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Profesörü ve SoğukSavaş Zihin Kontrolü Araştırmaları uzmanı Alan Scheflin,bir CIA sözcüsü kuruluşun radyasyon deneylerikonusundaki dosyaları araştıracağını söylemiştir. Ancakdiğer insan deneylerini gözden geçirmek gibi bir planlarınınolmadığını belirtmiştir. 1977 yılındaki bir Senatooturumunda, o zamanki CIA Başkanı Stansfield Turner da,deneyleri "dehşet verici" bulduğunu söylemiş ve

CIA Teftiş Başkanı'nın Teknik Servis Dairesiİncelemesi, 1957, s. 17

37.

CIA Teftiş Başkanı'nın Teknik Servis Dairesilncelemesi,1957

38.

CIA'in deneye tabi tutulan insanları bulacağına veaçıklayacağına dair söz vermişti. Turner, "bulabilecekleriherkesi buldukları" konusunda kararlı görünmekteydi.39

ABD Ordu İstihbarat Başkan Vekili olan General Willems1959'da proje ile ilgili şu sözleri söylemiştir; "Eğer bu projebir şeye değecekse, daha çok ABD'li olmayan deneklerüzerinde denenmelidir.'"40

Bununla birlikte, 1980'li yıllarda bir dava için CIAmensuplarından alınan hizmet içi beyanlar ve yeminliifadeler, kod adı MK−Ultra olan CIA Zihin KontrolüProgramı'nda kullanılan yüzlerce denekten sadece 14'ününbildirildiğini ve bunlardan yalnızca birine 15,000 dolartazminat ödendiğini aleniyete sermektedir.

Zaire'de İhtilal

Zaire'nin önceki ismi Kongo'dur. Ülke 1960 senesindeBelçika'dan bağımsızlığını kazandığı zaman ParticeLumumba, ilk Başbakan olarak göreve gelmişti. Karizmatikbir lider olarak parlamentoda büyük bir desteği vardı. Buna


145

rağmen iktidarını ancak iki ay sürdürebildi.

Lumumba sol görüş sahibiydi ve ABD ile Sovyetlerarasında tarafsız politika izleme siyasetini güdüyordu, yaniçok zor bir yolu deniyordu. Gelişmiş bir Avrupa ülkesiolmadığı için bu politika elbetteki ABD'nin düşmanlığınıçekecekti. Nitekim CIA usta bir hatip olan ve iktidardandüşse bile ABD'nin ayağına dolanabilecek olanLumumba'nın varlığından hiç de hoşnut değildi. ZamanınCIA Başkanı Ailen Dulles, Lumumba'nın öldürülmesi emriniverdi.

www.biltek.ieee.metu.edu.tr/sayi/eski/nisan/alternatif.htm−15k39. Ömer Özkaya, C/A Belgeleriyle Zihin KontrolOperasyonları

40.

Bu amaçlarla CIA, Afrika'ya öldürücü bir virüs gönderdi.Lakin virüsün hedefine ulaşmasına fırsat kalmadan CIAgüdümlü devlet başkanı tarafından Lumumba görevdenalındı ve akabinde hayatını kurtarabilmek için ülkesini terketti.

Ancak Lumumba, CIA'in yardımlarıyla hükümetinkontrolünü ele geçiren işbirlikçi General Mobutu'nunaskerleri tarafından 1960 yılında yakalanmaktankurtulamadı. Bir aydan fazla bir süre tutuklu kalaraksorgulandı ve işkenceye maruz kaldı. Daha sonra kafasınakurşun sıkılarak öldürüldü ve cesedi hidroklo−rik asit içineatılarak eritildi. O tarihten sonra işbirlikçi Mobutu Zaire'yiyönetti. Bu sebeple CIA'in Afrika'daki en büyük istasyonuZaire'dekidir.

Lumumba'nın CIA tarafından öldürüldüğünü geniş halkkitleleri karşısında söylemekten çekinmeyen büyük hatipMalcolm X de CIA'in hedefleri arasına girerek diğerantiemperyalist faaliyetleri de dikkate alınarak Şubat


146

1965'te bir konuşma sırasında Harlem'de öldürüldü.

CIA'in düzenlediği suikastların en bilinenleri şunlardır:

1955'te Çin Başbakanı Tschou En−Lai'in içinde bulunduğubir uçağın düşmesi.

1959'da Kamboçyalı Prens Sihanouk'a karşı düzenlenenfakat son dakikada engellenen suikast.

1960'ta Kongolu Başbakan Patrice Lumumba'nınkatledilmeye çalışılması. CIA bunu gerçekleştiremeyinceLumumba karşıtlarını destekledi ve 1961'de sonuca ulaştı.

1961'de Dominik Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı RafaelTru−jillo'nun katledilmesi.

1963'te Güney Vietnamlı Cumhurbaşkanı Ngo DinhDi−em'in öldürülmesi.

1973'te Şili Cumhurbaşkanı Salvador Allende'nin devrilmesive öldürülmesindeki önemli rolü.

1976'da Jamayik adası Başbakanı Michael Manley'e karşıbaşarısızlıkla sonuçlanan suikast.

CIA'in Küba Devlet Başkanı Fidel Castro'yu öldürmeçabaları ise efsanevidir. 1960'tan beri mafyanın da işin içinesokulmasıyla birçok suikast girişimi olmuştur. 1972'deCastro'ya karşı suikast planlan ortaya çıktığında döneminCIA Şefi William Colby bu tip aksiyonları yasaklamıştı.1978'de dönemin Cumhurbaşkanı Jimmy Carter bu yasağınkapsamını genişletti.

Buna rağmen, gazete haberlerine göre, Lübnan'daAmerikan askerlerine karşı düzenlenen ve 241 askerin


147

öldüğü saldırıdan sonra 1985'te Hizbullah lideri ŞeyhFadlallah'ın katledilmesini planlayan CIA'dir. Bununlaberaber bomba Fadlallah'ın Beyrut'taki evinin birkaç metreötesinde patlamış ve Fadlallah yara−lanmamıştı. LibyalıDevlet Başkanı Muammer el−Kaddafi ve IrakCumhurbaşkanı Saddam Hüseyin'e karşı da suikastlarplanlanmıştır. Ve bilindiği gibi 11 Eylül'ün ardından CIA'inyetkileri yeniden genişletilmiştir.

CIA Çocuk Kaçırmaya da Başlamış

2003 Mart'ında Washington Times gazetesinde yer alan birhabere göre CIA, 11 Eylül olayları hakkında bilgisiolduğunu düşündüğü Halit Şeyh Muhammed'i konuşturmakiçin oğulları 9 yaşındaki Yusuf ve 7 yaşındaki Abed el Halit'ikaçırdı. Önce Pakistan'da bir üste tutuldukları, daha sonrada ABD'ye getirildikleri öne sürülen çocukların ABD'de gizlibir üste bulunduğu CIA'ce de doğrulandı.

CIA yetkililerinin, Muhammed'in Karaşi'deki evine yaptıklarıbaskında onun kaçmış olduğunu gördüklerini ancak ikiçocuğunun gardıropta saklandığını fark ettiklerini söyleyenWashington Post, çocukların önce Pakistanlı yetkililercealıkondu−ğunu, daha sonra Amerika'ya aktarıldığını ve"babalan ile ilgili olarak sorgulanacaklarını" ifade etti.

Habere göre CIA, çocukların güvende olduklarını ve birpsikolog tarafından kontrol edildiklerini söylerken "Çocuklarıonun için çok önemli. Onların güvenliği ve Pakistan'adönüşleri konusunda söz veriyoruz ama babalarınıngeçmişteki aktivite−leriyle ilgili mümkün olduğunca çokbilgiye ihtiyacımız var" açıklamasını yapmıştır.41

Çocukların 37 yaşındaki babaları Muhammed,Afganistan'daki Bargam üssünde sorgulanmıştır.


148

* İkinci Bölüm *

Türkiye'de İstihbarat

Türk istihbarat Topluluğu

AŞAĞIDA −daha iyi anlaşılması amacıyla− şematizeettiğimiz Türk istihbarat birimlerini şu şekilde kategori−zeetmek mümkündür:

1− ASKERİ İSTİHBARAT BİRİMLERİ > Genelkurmayİstihbarat Başkanlığı J−2

Genelkurmay Başkanlığı bazı ana birimlerdenmüteşekkildir. Bu ana birimlere "J" başkanlıkları denir.Gelenekselleşmiş olarak istihbarat birimi daima ikinci sıradakonuşlandığından J−2 olarak bilinir. Hasımlarının askerîgücünü, taktiklerini, donanımını ve amaçlarını araştırır. −Özel Kuvvetler Komutanlığı (Eski adıyla Özel Harp Dairesi):İstihbarat kuruluşlarıyla çok yakın ilişkiler içindedir,operasyonlarını istihbarat birimleriyle yaptığı istihbarıplanlamaya göre düzenler. (Operasyonel İstihbarat Birimi)

> Kara Kuvvetleri Komutanlığı İstihbarat Birimleri (İstihbaratBaşkanlığı ve Şube Müdürlükleri)

> Hava Kuvvetleri Komutanlığı İstihbarat Birimleri(İstihbarat Başkanlığı ve Şube Müdürlükleri)

> Deniz Kuvvetleri Komutanlığı İstihbarat Birimleri(İstihbarat Başkanlığı ve Şube Müdürlükleri)

> Jandarma Genel Komutanlığı İstihbarat Birimleri (Her nekadar mevzuat bakımından bu kurumun İçişleri Bakanlığıile mülki bağlantıları bulunsa da netice itibariyle askerî birbirim olması ve askerî yönünün ağır basması sebebiyle


149

askerî istihbarat birimleri içinde mütalaa edilmesigerekmektedir.)

İl Jandarma Komutanlıkları bünyesindeki İstihbarat ŞubeMüdürlükleri (Her ilimizde mevcuttur.)

> Sahil Güvenlik Komutanlığı İstihbarat Birimleri (Bukomutanlığın bulunduğu 4 bölge olan Karadeniz,Marmara−Boğazlar, Ege ve Akdeniz bölgelerinde bölgekomutanlıkları içindeki şehirlerde faaliyet gösterir, her ildemevcut değildir.)

2− MİLLİ İSTİHBARAT TEŞKİLATI

Ayrıca, yukarıdaki şemada belirtilen bölge başkanlıklarınabağlı olarak muhtelif il ve bazı ilçelerde (örneğin Cizre,Seydişehir..) şube müdürlükleri de vardır. Örneğin görevyaptığım Siirt ilindeki birim şube müdürlüğü seviyesindeydi.

3− EMNİYET GENEL MÜDÜRLÜĞÜ İSTİHBARATBİRİMLERİ

> İstihbarat Daire Başkanlığı

Emniyet Genel Müdürlüğü şehirleşmiş alanlarda güvenlikhizmeti ve faaliyeti sunan bir kuruluştur. Güvenlik hizmetininbir gereği olarak da istihbarat yapacak, bilgi toplayacak vebu bilgileri değerlendirecek bir daire başkanlığı kurulmuştur.İstihbarat Daire Başkanlığı olarak adlandırılan bu birim,EGM'nin görev alanına giren her konuda istihbaratyapmaktadır. Daire

Başkanlığı'nın 10 ayrı şubesi mevcuttur ve her şube birkonuyla ilgili istihbarat toplamaktadır. Şubeler harflerletespit edilmiş olup A Şubesi'nden M Şubesi'ne kadaruzanmaktadır.


150

Emniyet Genel Müdürüne doğrudan bağlı olarak faaliyetgösteren İstihbarat Daire Başkanlığı merkez ve taşrabirimleriyle birlikte 3201 sayılı Teşkilat Kanunu ve özellikle2559 sayılı Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu'na 1985yılında ilave edilen "Polis devletin ülkesi ve milletiylebölünmez bütünlüğüne, anayasa düzenine ve genelgüvenliğe dair önleyici ve koruyucu tedbirler almak, emniyetve asayişi sağlamak üzere ülke seviyesinde istihbaratfaaliyetlerinde bulunmakta, bu amaçla bilgi toplayıpdeğerlendirmekte, yetkili mercilere ve kullanma alanınaulaştırmaktadır." şeklindeki Ek−7'nci maddesi hükümlerinegöre görev yapmaktadır.

> Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele DaireBaşkanlığı

> Terörle Mücadele Daire Başkanlığı

Terörle Mücadele Daire Başkanlığı faaliyet alanıiçerisindeki legal ve illegal oluşum ve örgütlenmelerhakkında operasyon öncesinde az da olsa istihbarattopladığı için burada zikredilmelidir.

> İl Emniyet Müdürlükleri bünyesindeki istihbarat ŞubeMüdürlükleri

4− İÇİŞLERİ BAKANLIĞI

> Kaçakçılık, İstihbarat, Harekât ve Bilgi Toplama DaireBaşkanlığı

> Kaçakçılık İstihbarat Koordinasyon Kurulu Başkanlığı

5− DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI

> İstihbarat ve Araştırma Genel Müdürlüğü (İAGM)


151

Görüldüğü gibi ülkemizdeki istihbarat birimleri de geniş biryelpaze arz etmektedir.

Ülkemizde istihbarat Alanında Yaşanan Olaylar veGörüşlerimiz

Teşkilat−ı Mahsusa'nın Yıldızları

Harbiye Nazırı Enver Paşa'ya bağlı olarak 1913 yılındakurulan Teşkilat−ı Mahsusa'nın Daire Başkanı, SüleymanAskeri Bey idi. Dr. Philip H. Stoddard'a göre 1916 yılındapersonel sayısı 30 bin kişiye ulaşan teşkilât ajanlarınınazami bir bölümü uzmanlardan oluşuyordu. Teşkilattadoktorlar, mühendisler, gazeteciler, politikacılar vesubayların yanı sıra geçmişi oldukça karanlık ama azim vebağlılıklarından şüphe duyulmayan gerilla savaşı uzmanlarıda yer alıyordu.

Böylesine zengin bir "ajan kadrosu"na sahip olmasınarağmen, Türkçe ve yabancı dillerde yayınlanan kitaplardaTeşkilat−ı Mahsusa'dan etraflı bir şekilde bahsedilmemiştir.Stoddard'a göre bu durum, teşkilâtın faaliyet alanı vepersonel sayısını gizli tutmakla mükellef olan Osmanlıdevlet adamlarının taktik başarısıydı. 20. yüzyılın ilkçeyreğinde faaliyet gösteren Teşkilat−ı Mahsusa, o yıllardadünyanın en güçlü ve en aktif servislerinden biriydi.Ortadoğu ve Kuzey Afrika başta olmak üzere üç kıtadaörgütlenen ve faaliyet gösteren Teşkilat−ı Mahsusaajanlarının pek azı servis mensubu olarak tanınıyordu.Resmî üyelik listeleri bulunmamakla birlikte KuşçubaşıEşrefe göre böyle bir listenin yayınlanması, Ortadoğu'dakibirçok devlet adamını rahatsız edecekti. Böyle bir listeonların I. Dünya Savaşı öncesinde ve esnasında Türkleriçin neler yaptıklarını ve karşılığında ne kadar paraaldıklarını gösterecektir.


152

Teşkilat−ı Mahsusa, tüm islam dünyasının desteklediği birservisti, bu sebeple dünyada çok aktif bir istihbarat servisiolması gerekiyordu ve öyleydi. Bu açıdan MiT'lekıyaslanması yanlış olur, çünkü MİT sadece Türkiye'ninistihbarat servisidir, halbuki Teşkilat−ı Mahsusa, tüm İslamdünyasının istihbarat servisi olma özelliğini taşıyordu veelbette ki çok etkiliydi. MiT'in to−

humları tabii ki bu örgütten yeşermiştir. Ancak gizliliğeriayet hususunda kanaatimizce MiT'ten ilerideydi. Şunusöylemek gerekir ki; İttihatçıların üç liderinden birisi olanCemal Paşa hatıratında dahi Teşkilat−ı Mahsusa hakkındafevkalade ketum davranmıştır. Netice itibariyle bugün Türkistihbarat servislerinde olan ketumiyet zafiyetini, Teşkilat−ıMahsusa halletmişti.

İşte Teşkilat−ı Mahsusa'nın yıldızları:

Enver Paşa, Binbaşı Süleyman Askeri, Eşref Kuşçubaşı,Rauf Orbay, Çerkes Ethem, Abdülaziz El−Sinusi, Dr. EsatIşık Paşa, Hüsamettin Ertürk, Mehmet Akif Ersoy, CezayirliEmir Ali, Afyonlu Ali Çetinkaya, Ali Fethi Okyar (SerbestCumhuriyet Fır−kası'nın kurucusu, Paris ve LondraBüyükelçisi), Binbaşı Mısırlı Aziz Ali Bey (sonradan Mısırordusunda general), Nuri Killigil, Binbaşı Fuat Bulca(sonradan THK Başkanı), Teğmen İslam Bey (FuatPaşa'nın oğlu), Binbaşı Mustafa Kemal Bey (Atatürk,Hareket Ordusu Kurmay Başkanı), Yüzbaşı Manastırlı NuriConker (Osmanlı Meclis−i Mebusan azası), Dr. RefikSaydam (sonradan Bakan ve Başbakan), Piyade YüzbaşıÇerkes Reşit (Çerkes Et−hem'in ağabeyi), Teğmen YakupCemil (1913'te Harbiye Nazırı Nazım Paşa'yı vuraraköldürdü, 1916'da vatana ihanetten asıldı), Dr. BahattinŞakir, Mithat Şükrü Bleda, Ohrili Eyüb Sabri, Fuat Balkan,Teğmen Hilmi Musallimi (1915 Süveyş KanalıHa−rekâtı'nda Kürt mücahitlerin komutanı, Said Halim


153

Paşa'nın katibi), İsmail Canbulat (İttihatçı Dahiliye Nazırı,1926 İstiklal Mahkemesi'nde asıldı), Piyade Subayı RasuhiBey, (sonradan Mustafa Kemal'in yaveri), Filibeli Hilmi Bey(İttihat Terakki Müfettişi, 1926'da asıldı), Şerif Burgiba(Habib Burgiba'nın babası), Arabistan'da İbn−ür Reşit.

Osmanlı Devleti'nin son zamanlarında, siyasî bütünlüğünkorunmasını temin etmek, ayrılıkçı hareketleri engellemekve yabancı devletlerin Ortadoğu'daki istihbarat ve gerillafaaliyetlerine karşı koymak amacıyla kurulan Teşkilat−ıMahsusa, rao−

dern manadaki ilk Türk istihbarat servisiydi. Teşkilatın öndegelen idarecisi Kuşçubaşı Eşref Bey, Sultan Abdülhamit'inKuş−çubaşısı'nın oğluydu. Türkiye'den ayrılmak zorundakalan 150'likler listesinde yer aldı. Bu özelliğiyleistihbaratçıların vazgeçilmez kaderi olan "kahraman" ya da"hain" olmak tercihleri arasında o dönemde mecburi olarakikinci gruba girdi. Ancak daha sonra 1938'de affedildi veTürkiye'ye geri döndü. Kuşçubaşı Eşref Bey (Eşref Sencer),Süleyman Askeri, Ömer Naci Bey, Hacı Sami Bey gibiteşkilâtın üst düzey isimleri dışındaki 30 bin kişilikistihbaratçılar ordusu, yaptıkları görevlerle ve sırlarıyla tariholdu.

İstihbarata Değer Vermeyen Başbakanlar

Askerî cuntanın, 1960 lhtilali'nde Emniyet Genel Müdürlüğüİstihbarat Daire Başkanlığı'nın −o zamanki adıyla Önemliİşler Dairesi'nin− başına getirdiği Ergun Gökdeniz şöylediyor: "1960, 1962, 1963 isyan girişimleri, 12 Mart 1971 venihayet 12 Eylül 1980 geldi ve geçti... Bu dönemlerde görevalan sorumlu Başbakanlar istihbaratın ve istihbaratkuruluşlarının önem ve değerini asla ama asla anlamadılar,istihbarata ve örgütlere çekingen gözle baktılar, uzakdurdular."


154

Bu sözlerle Gökdeniz gerçekten ülkemizde değişmesigereken bazı tavırlara işaret ediyordu. Hassasiyet vegereken ilgi gösterilseydi, belki de geçen yılların seyridemokrasimiz açısından daha farklı ve parlak olabilirdi.Devletin başı hiçbir zaman istihbarata ilgisiz kalmamalıdır.Çoğu ülkede devlet başkanları istihbarat servislerininiçinden çıkmıştır. Ehud Barak, Yuri Andropov, YevgeniyPrimakov, Vladimir Putin, George Bush gibi. İstihbaratadeğer vermemek Demokrat Parti yönetiminin de sonunuhazırlamıştı. DP'liler ihtilâl olabileceğini akıllarından bilege−çirmemişlerdi. Ve ilginçtir ki ihtilâlle ilgili duyumlara dailgi göstermemişlerdi.

Halbuki 1957 yılında, zamanın İçişleri Bakanı NamıkGedik'in de haberdar olduğu ve Başbakanı uyardığı bir olaycereyan etmişti. İstanbul Emniyet Müdürü HayrettinNakipoğlu'na ABD İstanbul Başkonsolosluğundan telefongelmişti. Nakipoğlu'nu arayan konsolosluk görevlisi, CIA'inİstanbul İstasyon Şefiydi. "Burada bize sığınmak istediğinisöyleyen bir Türk yüzbaşısı var. Türkiye'de ihtilâlyapılacağını söylüyor, bilgiler veriyor. Gelin alın yüzbaşıyı"diyordu CIA İstasyon Şefi. Bu subay Yüzbaşı Samet Kuşçuidi. Yüzbaşı alındı ve sorgulandıktan sonra MiT'in ozamanki adı olan MAH'a [Millî Âmâle(Emellere) Hizmet]teslim edildi.42

Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk de istihbarat ve MİT'e soğukbakan yöneticilerimizden biriydi. 1988 yılında Bülent Ecevitşunları söylüyordu: "Benim genel bir prensibim var.İstihbarat servisleriyle fazla iç içe olmamak gerek. Servislefazla dayanışma ve servise tam olarak inanmak siyasetadamını yanıltır."43

İstihbarata yakın olmak kayıtsız şartsız her şeye inanmakve güvenmek olarak algılanmamalıdır. Zaten yakın bir ilişkiiçinde olunursa sivil idareci, nelere güvenmesi gerektiğini,


155

nelerin şüphe arz ettiğini tahmin edebilecektir. İstihbaratayakın olan ve kıymetini iyi bilen yöneticilerin yanılmaşansları oldukça azdır, bunun akıldan çıkarılmamasıgerekmektedir.

12 Mart Muhtırası, 12 Eylül, CIA ve MİT

21 Ocak 1972 günlü Daily Telegraph gazetesinden biralıntı: "1971 Türkiye. Ordunun girişimlerinden hemen sonra,hükümetin zorunlu istifasında CIA ajanlarının eylemlikatkıları."44

"3 Temmuz 1974'te yabancı ajansların verdiği bazıhaberlerde 'Watergate skandahna ismi karışan eski BeyazSaray danış−

Tuncay Özkan, Bir Gizli Servisin Tarihi42. Cüneyt Arcayürek, Darbeler ve Gizli Servisler43. Daily Telegraph, 21 Ocak 197244.

manlarından Howard Hunt, CIA'de çalıştığı 20 yıllık sürezarfında görevinin, daima yabancı hükümetleri devirmekolduğunu söylemiştir.' Bu konuda ABD'de bir dava daaçılmıştı."45

12 Mart'tan önce Türkiye'deki haşhaş üretimininyasaklanması ile ilgili olarak ABD'nin muhtelif baskılarıolmuştu ancak Türkiye ABD'nin arzuları istikametindedavranmamıştı. 12 Mart geldi geçti. Askerî cuntanınyönetime getirdiği Nihat Erim hükümetinin ilk işi haşhaşüretimini yasaklamak oldu. Muhtıra gelişiminde Başbakan,Cumhurbaşkanı ve MİT müsteşarı arasındaki iletişim şuşekilde cereyan etti:

"Başbakan Süleyman Demirel, 10 Mart 1971 günü, MİTMüsteşarı Fuat Doğu'yu Başbakanlığa çağırdı. 1968 gençlik


156

hareketinin dalga dalga yayıldığı, Türkiye'de de özellikleİstanbul'da eylemlerin zirveye çıktığı bir dönemdengeçiliyordu. Ankara'da her gün askerî müdahale söylentilerikonuşuluyordu.

Başbakan Demirel, MİT Müsteşarı'na şunları söyledi:

'Birtakım söylentiler dolaşıyor, orta yerde darbeyi gerektirenbir vaziyet yoktur. Biz nihayet seçilmiş bir iktidarız. Oradada zorla oturuyor değiliz. Dokuz on gün evvel de güvenoyusayılabilecek bütçe uygulamasından geçmişiz.Cumhurbaşkanı'na gidiniz ve benim kaygılar içindeolduğumu söyleyiniz. İcap ederse ben de kendisiylegörüşürüm.'

MİT Müsteşarı, Başbakan'dan aldığı bu mesajla hemenÇankaya Köşkü'ne çıktı. Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay,komutanlara çok tesir edebilecek durumda değildi.

'Ben müsterihim, Süleyman Bey de müsterih olsun' dedi.

Müsteşar Fuat Doğu, bu cevapla Başbakanlık binasınadöndü. Ancak gerçekte ne Cumhurbaşkanı ne deBaşbakan müsterihti. Demirel, MiT'ten haber alamayıncaşahsî bir istihbarat metodu olarak ordudaki eğilimianlayabilmek için, eşi Nazmiye Hanımı, GenelkurmayBaşkanı ve Kuvvet Komutanlarının eşlerinin katıl−

45 Cüneyt Arcayürek, Darbeler ve Gizli Servisler

dığı bir çay partisine gönderirdi. Nazmiye Hanımdöndüğünde 'Hiçbir şey görünmüyor, herkes sakin venormal konuşmalar yapıldı1 diye izlenimlerini söylerdi. 12Mart'tan bir gün önce de Nazmiye Hanım normalizlenimlerle dönmüştü. Halbuki sivil otoritenin kesinhakimiyeti altında olması gereken istihbarat servislerinin bir


157

Başbakanı bu duruma düşürmemesi gerekmektedir."46

İstihbaratçılara göre Fuat Doğu, 12 Mart'ın olacağını günügününe biliyordu ama Başbakana söylemedi. Bu durumunsebebi olan MiT'in askerî yapısını ve Fuat Doğu'yu ilerideele alacağız, devam edelim.

Nitekim iki gün sonra Genelkurmay Başkanı MemduhTağ−maç ve dört kuvvet komutanının imzasını taşıyan 12Mart Muhtırası geldi. Muhtıranın öncüsü Hava KuvvetleriKomutanı Muhsin Batur idi.

Bu kez Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay, MİT Müsteşarı FuatDoğu'yu çağırdı.

"Bir Muhtıra vaziyeti var. Sayın Demirel'e söyle, istifa etsin"dedi.47

Fuat Doğu bu mesajla Demirel'e geldi. Demirel, telefonuntuşlarını çevirip Köşk'ü aradı.

Sunay:

"Vaziyet beni de aştı"48 diye cevap verdi. MİT ve Sunaybildiklerini Muhtıra öncesinde Demirel'e söylememişlerdi.Neticede Demirel Hükümeti istifa etmek zorunda kaldı.Ancak, o muh−tıralı günlerde Cumhurbaşkanı ile Başbakanarasında mekik dokuyan MİT Müsteşarı Fuat Doğu damakamını kaybetti. 12 Mart askerî cuntası, onu MiT'inbaşında görmek istemiyordu. Beş yıl MİT'İ yöneten Doğu,Türkiye'nin Lizbon Büyükelçiliği'ne atandı. 12 Mart'ınkudretli isimlerinden Faruk Gürler ve arkadaşları,

Tuncay Özkan, Bir Gizli Servisin Tarihi46. Cüneyt Arcayürek, Darbeler ve Gizli Servisler47. age48.


158

MiT'in başına kendi güvendikleri isimleri getirmekistemişlerdi. Müsteşarlığa Korgeneral Nurettin Ersin,yardımcılıklara ise Recep Ergun ve Rüştü KazandağıPaşalar getirildi. Üçü de askerdi.

Millî İstihbarat Teşkilatı devletin zirvesindeki "iktidarmüca−delesi"nde o zamana kadar ilk defa böylesine ciddibir şekilde dikkate alınıyor ve elde edilmeye çalışılıyordu.Ancak bu girişimlere dönük tepkilerin ilk kıvılcımları yineMiT'in kendi içinden geldi. Ankara ve İstanbul'daki MİTgörevlileri, istihbarat dünyasına mahsus metotlarla (imzasızmektupların uçuşması vs) MiT'in günlük politikanın içineçekilmesine matuf girişimlere isyan ettiler. İstanbul'da buhareketin öncülüğünü yapan MÎT mensupları, daha sonraTürkiye'nin isimlerini çokça duyacağı Hiram Abas veMehmet Eymür ikilisiydi. İstanbul ekibi daha çok Teşkilat'tayapılması gereken reformlar üzerinde dururken, Ankara'daNurettin Ersin ve ekibinin istifası isteniyordu.

Burada şunu söylemek gerekmektedir; CIA önceki konudabahsettiğimiz gibi 27 Mayıs 1960 ihtilali ile artık Türkiye'yibir faaliyet alanı olarak programlarının arasına sokmuşturve bu tarihten itibaren aktif olarak Türkiye'dedir. 1960ihtilalinin meşhur generali Cemal Madanoğlu şunlarısöylüyor:

"CIA 27 Mayıs'tan sonra gözlerini açtı. Sonradan bize elatmaya başladı ve ordunun içine girdi. MÎT'i iyice örgütledi.Bize 'sicil verir1 hale geldi. Amerikan müşavir heyetleri gelirhakkımızda rapor tutardı. Sonra bu raporlara göre gerihizmete gidersiniz... 12 Mart, CIA'in güzel manevrasıylayön değiştirdi. Yön değiştirmese de beter olacaktı ya..."49

12 Mart olayı ile ilgili olarak CIA kökenli Robert Kommer'insöyledikleri de CIA1 in Türkiye'deki fiili müdahaleleriaçısından fevkalade önem arz etmektedir:


159

"Biz, o yıllarda müfredatını teknik alanlara oturtmaksuretiyle ODTÜ öğrencilerini politika dışı tutabileceğimizisanmıştık.

49 age

Halbuki üniversiteyi, giderek politize olan Türkiye'nindışında tutmak imkânı yoktu."50

İhsan Sabri Çağlayangil de 12 Mart'ta CIA'in büyük ölçüdemüdahil olduğunu söylemiştir:

"12 Mart'ta CIA vardır. Büyük ölçüde vardır. 12 Mart'tahaşhaş vardır. Papadopulos vardır. CIA'in nasıl hareketedeceği tahmin edilemez. Türkiye kendi istihbarat gücünükuvvetlendirmek için İsrail istihbaratıyla, Amerikanistihbaratıyla, Iran istihbaratıyla daima ve organikmünasebetler içindedir. Bunlar her sene kendi şefleriyletoplanırlar. Washington'da, Tahran'da, Tela−viv'de'istihbarat' mübadelesi yaparlar... Şimdi istihbaratçılarAmerikalılarla organik münasebetler içinde olduğuna göre,Amerikalı 'Şu adam benim adamım, şunu yerleştirelimsolcuların arasına' diye rahatça işbirliği yapabilir. İstihbaratalanında bu iş rahat yapılabilir... İstihbarat bünyesindekiprofesyonel dejenerasyon her hareketin tesiri altındadır...Benim istihbarat şefim kendisi farkında bile olmadan CIAbenim altımı oyar. Elinde imkân var. Adam girmiş, enfiltrebenim için. Onun için hiç şaşmam, aramam da, bulamam ki,nasıl yaptı bulamam."51

2000''e Doğru dergisinin 11 Aralık 1987 tarihli yazısında şuhususlar ifade edilmiştir:

"12 Eylül'den kısa süre önce ABD Millî Güvenlik uzmanıPaul Henze, Hava Kuvvetleri Komutanı TahsinŞahinkaya'ya yanaştı: 'Umarım Türkiye'de durumun


160

kontrolden çıkmasına izin vermezsiniz' dedi.

Şahinkaya gülümseyerek Türkçe cevapladı: 'Meraketmeyin... Paul, seninkiler nihayet yaptılar. (Your boys havedone it.)' 'Kim bizimkiler?'

'Senin generaller Türkiye'de darbe yaptılar.' 'Öyle mi, çokmemnun oldum.'

age50. age51.

Derin bir iç çekti. 8 aydır bu anı bekliyordu."52 Bu notlardansonra, durumun fevkalade netleştiği sizce de görülmüyormu?

CIA, MiT'e Hakimdi.. Halen Hakim mi?

1956 yılında zamanın Başbakanlık Müsteşarı Ahmet SalihKorur'un teşkilâtta yaptığı denetim ve incelemelerneticesinde Menderes'e verdiği bilgilerde şunlarbildiriliyordu:

"Amerikalılar, Millî Emniyete hakimdi. Para vererek teşkilatanüfuz ediyorlardı. Teşkilatın bütün dosyaları CIA'in kontrolüve bilgisindeydi.

İstanbul'da Millî Emniyete ait bir okul, teşkilâtın İstanbulyapılanması ve Yeşilköy'deki soruşturma birimi tümüyleAmerikalıların emrinde. Okullara ve soruşturmateşkilâtlarına Amerikalılar doğrudan para veriyorlar. İstanbulbölge başkanlığına direkt para ödüyorlar. Karşılığında işistiyorlar. Serviste görev alanların çoğu Amerikalılardanpara alarak iş yapmanın onurlarını rencide ettiğinisöyledi."53


161

Görüldüğü üzere servisimiz o zamanlarda CIA'in aylıklarıylaçalışıyordu, bunun ne derece millî bir servis olduğu elbeteki şüphelidir. Bu şekilde para mukabili iş gördüren CIA,dolarlarıyla 1953'ten itibaren Millî Emniyet'e girmişti.

Menderes durumun vahametini izale etmek için MillîEmni−yet'in ödeneğine CIA'den aldıkları para kadar birbölümü eklemiştir. Ve yabancı servislerden para alma işiniyasaklamış, CIA de bu hususta bilgilendirilmiş veuyarılmıştır.

Ancak bir süre sonra her şey eski haline döndü. CIA yinebildiği usulleri uygulamaya devam etti. Bu konuda VictorMarchet−ti'nin "CIA" adlı kitabında şu not geçmektedir:

2000te Doğru, 11 Aralık 198752. Soner Yalçın−Doğan Yurdakul, Bay Pipo53.

"Bazı müttefik ülkelerde CIA, ev sahibi farkında olmadanistediği bilgiyi temin edebilmektedir. Buna mukabil CIA deteknik yardımlarda bulunmaktadır."54

İstihbarat servisleriyle ilgili önemli konulardan biri deörgütlerin birbirleri arasındaki ilişkilerin sadece"espiyonaj−kontrespi−yonaj" faaliyetlerinden mi ibaretolduğu hususudur. Yani bu ilişkileri her zaman gizli savaşlarmı şekillendiriyor? Birinci ve İkinci Dünya Savaşları ileSoğuk Savaş dönemlerinde gizli servisler arasındakifaaliyetlerde genelde "savaş" eksenli bir durumun hakimolduğu doğrudur. Ancak özellikle bazı istihbarat servisleriarasında yoğun bir işbirliği olduğu da bir vakıadır. CIA veMİT arasında olduğu gibi. Politik stratejileri birbiriyle örtüşenİngiltere ve ABD'nin de uzun yıllar istihbarat faaliyetlerindeişbirliğine gittiği malumdur, ingilizlerin British SecurityService (MI5) ve Secret Intelligence Service (SIS−MI6) gibiteşkilâtlarının CIA ile koordinasyon içinde değerlendirdiği


162

bilgileri sınıflandırmada ve analiz yapmada başarılı olduğugörülmektedir.

Körfez Savaşı esnasında modern teknolojiyle donatılmışaskerî cihaz ve materyallerin kullanıldığı gerçeği bir tarafa,Kuveyt içinde ve hatta Irak'ta ingilizlerin ve AmerikalılarınArap kökenli casusları kullanmaları istihbaratta insanunsurunun hâlâ önem taşıdığınaı önemli bir göstergesidir.Yine Sovyetler Birli−ği'nin ve Doğu Bloku'nun dağılmasındaperde gerisindeki espi−yonaj faaliyetlerinin aktif olduğu dabilinen bir husustur.

Ancak küreselleşen günümüz dünyasında istihbaratfaaliyeti, savaş eksenli olmaktan çıkmış, tüm yönleriyle hersahada bir bilgi ve ağ savaşı olarak karşımıza çıkmıştır. Veefsane istihbarat servisi KGB'nin tarihe gömülmesiyle, ABDistihbaratı bu globalleşmeye hakim olan birinci serviskonumuna yükselmiştir. Teknik ve ekonomik imkânları dadevasa boyutlarda olan bu tür bir gizli servisin diğer gizliservisler üzerinde hakimiyet kurmaması mümkün mü?

54 Victor Marchetti, CIA

MiT'in kullandığı tüm cihazlar, 196O'lı yıllardan itibarenbüyük oranda CIA tarafından temin edilmiştir. Birçok MİTelemanı, CIA düzenlemeleriyle kurs görmüştür. MiT'teköstebek olarak addedilen ve bu şekilde yargılanıp hapsegiren MİT mensubu Sabahattin Savaşman, yıllarca MİTpersonelinin bir CIA personeli gibi yurtiçinde ve yurtdışındaCIA hesabına çalıştığını ve CIA'ye hizmet ettiğinisöylemiştir.

Bu konuda kaydedilmesi gereken bir beyanın sahibi deErgun Gökdeniz'dir. Gökdeniz şöyle demektedir: "ABD veCIA sistemi şu şekildedir, ileride bir adamın Türkiye'de nasılişbaşına gelebileceğini evvelden planlarlar. Transfer edilen


163

oyuncunun sol açık mı, sağ açık mı oynayacağını bilirler."55

1953 yılından beri Türk istihbarat servisini takip ve tarassutaltına alan CIA'in MlT ve istihbarat servislerimiz üzerindehalen süren bir hakimiyeti olduğunu söylemek abartılıolmayacaktır. Ancak bunu, biraz önce zikrettiğimiz,Menderes dönemi ve hemen akabindeki zaman dilimindeolduğu gibi tam bir ekonomik hakimiyet olarak algılamamaklazımdır. Bu operasyonel bir hakimiyettir. Müşahhas olarakşunu söyleyebiliriz: MİT ve istihbarat birimlerimiz maalesefki uluslararası arenada CIA'in istemediği ve bilmediği hiçbiroperasyona imza atamazlar. Türkiye'yi derin bir şekildeheyecanlandıran Apo operasyonu bile fazlaca abartılmıştır.Bu operasyon CIA'in MiT'e bir hediyesidir. EchelonlaApo'nun yerini tespit etmişler ve MiT'e "Gelin alın"demişlerdir. Ülkemizin bunun mukabilinde hangi bedeliödediği ise meçhuldür. Arzu ederdik ki dünya istihbaratliteratüründe efsane isim ve operasyonlar arasında CIA,KGB, Mossad değil MİT operasyonları yer alsın. CIA,istihbaratın şövalyesi olarak bırakın normal istihbaratoperasyonlarını, diğer ülkelerin istikballerini belirleme veihtilâlleri düzenleme, insan beynini yönlendirme veelektromanyetik harekât işlerini uzun yıllardan beriyapmaktadır.

55 Tuncay Özkan, Bir Gizli Servisin Tarihi

Asker, İstihbarat ve MİT

1965 yılına kadar MiT'in çalışmalarını düzenleyen herhangibir kanun yoktu. Açık söylemek gerekirse bu zaman dilimiiçerisinde MAH ve MEH kanunî dayanaktan yoksun olarakfaaliyet göstermişti. 1965'te 644 sayılı kanun ile MillîEmniyet Hizmetleri Teşkilatı, MiT'e dönüştürüldü vefaaliyetleri kanuna bağlandı. Bu kanunla birlikte MİTdevamlı bir şekilde iç istihbarat ve yabancı ülkeler


164

istihbaratı görevlerini birlikte yürütmüştür.

1983 yılında çıkarılan 2937 sayılı yeni kanunla MlT,Bakanlar Kurulu dışındaki bir organ olan Millî GüvenlikKurulu için bilgi toplama merkezi özelliğini almıştır. Öncekikanunda MİT zaten topladığı istihbarat konusunda MGK'yıbilgilendiriyordu. Bu itibarla MİT konusunda çıkan kanunlarmuhtelif tenkitlere maruz kalmıştır. MiT'e personel yetiştirenkaynak Silahlı Kuv−vetler'di. Teşkilatta çalışan siviller deolmakla birlikte tenkit edilen noktalardan birisi MillîSavunma Bakanı'nın oluru ile MiT'e alınan subay ve diğeraskerî personelin ordu ile ilişkisiydi. 1965 yılında emekliGeneral Kenan Esengin Meclis'te şu sözlerle MİT−Orduilişkilerine muhalefet etmişti: "Uzunca bir müddet istihbaratteşkilâtında çalışan bir subay kıtaya döndüğü zaman birçokmevzulara bulaştığı için artık askerî vasıflarını kaybeder."56

Eski Millî Birlik Komitesi üyelerinden Senatör HaydarTunç−kanat, Millî Savunma'dan ve diğer BakanlıklardanMİT kadrosuna alınacak ihtisas sahibi elemanlar içinmecburiyet varsa bunları daimi olarak tercih etmek suretiyleya MiT'te ya da orduda kalmak için ikisinden birini tercihetmeleri gerektiğini söyleyerek radikal bir tavır koymuştur.

Hakikaten hiç olmazsa bu şekilde bir uygulamaya gidilseydimuhtelif olumsuzluklar daha 1965 yılında engellenebilirdi.Belki askerî darbeler önceden haber alınabilecekti. Ordudarbe yapmayı planlıyorsa, asker ekseriyeti bulunan biristihbarat servisi−


nin bu tehlikeyi sivil iktidara bildirmesi beklenemezdi. Kaldıki MiT'te görev yapan askerî personelin tayin ve terfileri,mevzuat gereği tamamen Genelkurmay'ın yetkialanındaydı.


165

Önemli İşler Dairesinin önemli adamı Ergun Gökdeniz buhususta şunları söylüyor: "Darbeyi kim yapacak? Askerler!Darbeyi kim haber verecek? Geleceği ile, terfi imkânı,atanması ile, alacağı sicil ile yani her şeyiyleGenelkurmay'a bağlı gizli servis MiT'te görevli subaylar!Silahlı Kuvvetler'in yapacağı darbeyi, MiT'te görevli bukonumdaki asker kişiler neden ama neden öncedenBaşbakan'a bildirsinler?"57

Çok çarpıcı ve isabetli tespitler. MiT'insivilleşememesinde−ki ya da bu konudaki çalışmalarınfevkalade gecikmesindeki etkenlerden birisi ve belki enönemlisi bu.

1965'ten 1983 yılına kadar MiT'in askerî yapısı daimi birsurette takviye edilerek güçlendirilmiştir. 1983'te MillîGüvenlik Konseyi, MiT'in askerî yapısını muhafaza etmiştir.1995 yılı itibariyle dahi, MİT kendi elemanlarınıyetiştirememekte ve eleman kaynağı olarak halen askerîbirimleri kullanmaktadır. MiT'in etkili operasyon timlerininekseri bir kısmı Özel Kuvvetler Komutanlığı bünyesindenithal edilmektedir.

1983 yılında askerî cunta sırasında yürürlüğe giren vehalen teşkilâtın kanunu olan 2937 sayılı kanunla, MlTMüsteşarı olarak atanan asker kişiler, tümüyle SilahlıKuvvetler Personel Kanu−nu'na tabi tutulmuştur. Dikkatiçeken diğer nokta, MİT işlerinde görev alacak subaylarınsaptanmasında Millî Savunma Bakanlı−ğı'nın devredençıkarılması, yetkinin doğrudan Genelkurmay Başkanlığı'nabağlanması olmuştur. Bir başka deyişle bu durum MiT'inaçıkça Genelkurmaya bağlanmasıdır. İç politika istihbaratıda yapan MiT'te, subayların görev yapmasına ve servisinbaşına asker müsteşar atanmasına verilen önem,askerlerin "MİT'i denetim altında tutma" çabalarının birgöstergesi olmaktadır.


166


Yine 1983'te askerî cunta, MtT'i doğrudan Başbakanabağlamıştı. MİT sadece Başbakana karşı sorumluydu.Halbuki önceki kanunda MİT, Başbakanlığa bağlıydı vekanaatimizce bu çok daha isabetli bir uygulamaydı. Budurumda MiT'in hiyerarşik bağlılık zincirindeki siviller dahafazla oluyordu. Başbakan, MİT hususunda bir Bakanagörev verebiliyordu. Ayrıca önceki kanundan farklı olarakMİT Müsteşarı değil, MİT Müsteşarlığı Başbakanabağlanıyorduı. (2937 sayılı kanun m. 3) Bu durumdaGenelkurmayın MİT Müsteşarı üzerindeki etkisi daha önplana çıkmış oluyordu. Halbuki demokratik bir hukukdevletinde, bir istihbarat servisinin başının tayinindeBaşbakanın takdir ve telkinlerinin öncelikle kıymet taşımasıgerekmektedir.

MİT Müsteşarını önerme hakkı Başbakandan çok askerlereait olunca Anayasa gereği güvenlik ve savunma işlerindenbirinci derecede Bakanlar Kurulu'nun mesul tutulmasıprensibi havada kalmaktadır. MİT'İ siyasî sisteminmerkezinde, fakat sivil otoritenin (hükümet) güç alanıdışında tutan bu yaklaşım, kurumun yetkilerinikullanmasındaki keyfiliği arttırmıştır.

MİT'in ordu yapısındaki değişme ve gelişmeleri izlemesiyasaktır. Bu bir suç teşkil etmektedir ve bunu suç olmaktançıkartmaya, herhangi bir siyasî iktidar henüz teşebbüsetmemiştir. Bu durumda ülkemizin en önemli istihbaratservisi konumunda olan MİT'e ordu bünyesindeki tehlikeligelişimler, darbe planlamaları ve illegal faaliyetler hakkındaGenelkurmay İstihbarat Başkanlığı tarafından bilgi verilmesigerekmektedir. Ama bu hiçbir zaman olmamıştır veolmayacaktır. Ancak diğer yandan bakıldığındaGenelkurmay istediği bilgi ve istihbaratı arzu ettiği zamanMiT'ten alabilmektedir.


167

İsmi zikredilmeyen bir istihbaratçı şu ilginç açıklamalarıyapmaktadır: "MİT, bilgileri toplar, analiz eder, rapor verir.Örneğin öğrenci ve işçi kesimindeki hareketleri toparlar,raporlaştırır, Genelkurmaya da verir. Bu suretleGenelkurmay olaylardaki bo−yutlanmaları görür, ülkeningeleceğinden duyduğu endişelerle

ayağa kalkar ve darbe sürecine girer. Yani MiT'in verdiğiraporlar abartılır. Genelkurmaysa, bünyesindeki üçkuvvetten topladığı istihbarat hususunda MİT'İbilgilendirmez."

Gerçekten Genelkurmay istihbaratı, bünyesindeki kuvvetkomutanlıklarınca yapılmaktadır ve Genelkurmayın teminettiği bilgi ve materyal hususunda MİT'İ bilgilendirmesi fiilensöz konusu değildir. Koordinasyon toplantıları ve girişimleri,bu hususta yeterli bir gelişme kaydedememiştir.

MİT, Başbakanları Dikkate Almıyor mu?

MiT'in ordu içinde istihbarat faaliyeti yapamayacağını veyapamadığını, bu tür bir çalışmanın suç teşkil edeceğinisöylemiştik. Aslında bunu yapabilmesi gerekmektedir.Çünkü ordu içinde de MİT'İ ilgilendiren istihbarı olaylarcereyan edebilir ve etmiştir. En bariz örnekleri geçmişteyaşanan darbeler, darbe oluşumları ve muhtıralardı. Bu türtehlikelerin demokratik hukuk devletlerinde hiçbir zamangözardı edilmemesi gerekmektedir. Netice itibariyle, askerîdarbeler de anayasal suçlardır ve devlet rejimine vesistemine yönelik eylemlerdir.

Bu noktada MiT'in üzerindeki fiili ve kanunî Genelkurmayhakimiyetini ve Başbakanın MiT'in bağlılık hiyerarşisindekisembolik statüsünü iyi değerlendirmek gerekmektedir.


168

Bu konuda entelektüel bir birikime sahip eski MİT mensubuMahir Kaynak evvelce şu değerlendirmeyi yapmıştır: "MİT,ordu içini gözleyemez, yasaktır, ancak GenelkurmayBaşkanının izni ile böyle bir takibat yapılabilir. GenelkurmayMiT'ten istediği gibi faydalanabilmektedir. Ama MİT hayır.Ayrıca MİT, Cumhurbaşkanına, Başbakana veGenelkurmay Başkanına birbirinden farklı muhtevadaraporlar verebilmektedir. Ve şunu söyleyeyim, MİT,Başbakana katlanmaktadır. MİT, kendini Genelkurmayabağlı saymaktadır. MİT'in Köşkle ilişkileri ise köşkte otu−

ran adama göre değişir. Köşkte oturan adamın orduüzerindeki etkinliği önemlidir. Ordu üzerinde etkisi veyairtibatı fazla yoksa ona da fazla bir şey vermezler."58

Bülent Ecevit'in 1988 yılı açıklamaları da şu yöndeydi:"Sözde MİT, Başbakanlığa bağlı. Hayır, aslındaGenelkurmaya bağlıdır. .. Kıbrıs harekâtı boyunca ÖzelHarp dairesinin adamlarından tek bir bilgi gelmedi."59

Beyanlarla zikredildiği gibi demokratik bir hukuk devletindeasıl sorumluluğu taşıyan seçilmiş sivil otoritenin emirleri vehakimiyeti altında olması gereken istihbarat teşkilâtlarınınbu görünümü fevkalade sakıncalı durumlar meydanagetirebilecektir. Sivillerin üstünlüğünü ifade edendemokratik toplumlarda istihbarat servisleri de kat'î surettesivil otoritenin egemenliği altında çalışmalıdır.

Emniyet İstihbaratı ile MİT Düşman Kardeşler mi?

1980 öncesinde EGM'nin istihbarat arenasında çok fazla birağırlığı yoktu. Kurum, istihbarı açıdan genelde MiT'indeneti−mindeydi ve bu dönemde MİT tarafındanoperasyonel amaçlı olarak kullanılmaktaydı. EGM budönemde ayrıca Pol−Der ve Pol−Bir biçiminde iki zıtkutuplanmaya maruz kalmış ve görev yapamaz duruma


169

gelmişti.

Ancak zamanla Emniyet İstihbarat Daire Başkanlığıorganize olarak, aktif istihbaratta yerini almıştır. ÖzelliklePKK ile mücadelede ve genellikle MÎT, Emniyet ve askerîistihbarat birimleri arasındaki eşgüdüm yetersizliğisebebiyle muhtelif sorunlar ortaya çıkmıştır. Hatta buistihbarat servislerinden her birinin kendisini daha iyigösterebilmek için diğerlerinden bilgi ve materyal kaçırdığıhadiseler de görülmüştür. Bu çetin rekabet zaman zamanistihbarat örgütlerinin birbirlerini yıpratmaya çalışmasınakadar ulaşmıştır.

Cüneyt Arcayürek, Darbeler ve Gizli Servisler58. Cüneyt Arcayürek, Darbeler ve Gizli Servisler59.

Bilhassa, Kasım 1996'da cereyan eden Susurlukkazasından sonra, MİT−Asker ve Emniyet arasındaki güçsavaşı iyice kızışmıştır. Buna bir de emniyet istihbaratı ileaskerî istihbarat arasındaki casusluk savaşı eklenince, işleriyice sarpa sarmıştır.. Neticede, birbirleriyle koordineliolarak devlet menfaatleri için çalışması gereken üçistihbarat kurumu birbirine düşmüş bir vaziyetegelmişlerdir.. Bu hal ise bir devlet için fevkalade talihsiz birdurumdur.

MİT, hem stratejik istihbarat hem güvenlik istihbaratıyapmaktadır. EGM genel olarak güvenlik istihbaratıyapmakla birlikte, bazen stratejik istihbarat çalışması dayapmaktadır. Genelkurmay ise, askerî istihbaratın yanındahem güvenlik hem de stratejik istihbarat çalışmasıyapmaktadır. Bu yönüyle de askerlerin devlet istihbaratçalışmalarındaki ağırlıkları oldukça artmıştır.

Görüldüğü üzere, her üç istihbarat örgütünün görev alanlarıgüvenlik istihbaratında çakışmaktadır. İç istihbarat olarak


170

da adlandırılan güvenlik istihbaratının en önemli sakıncası,kısır siyasî çekişmelere taraf olma ihtimalinin yüksekolmasıdır. Bu istihbaratla uğraşan kişiler, devlet çıkarlarınısiyasete alet etme gibi bir hataya düşebilirler. Bugünekadar MİT'İ yıpratan konular hep iç istihbarat faaliyetindenkaynaklanmıştır. Ayrıca kat'î surette siyaset dışı kalmasıgereken askerlerin, iç istihbarat yapmaları ve iç güvenliktekullanılmaları oldukça sakıncalı bir durumdur. EGM deyaptığı iç istihbarat çalışmalarında, siyasî güç odaklarınınmenfaatlerine alet olmayacak bir yapıda organizeedilmelidir.

Günümüzdeki MİT−Emniyet çekişmesi ve son olarak1997'de Emniyet ile Genelkurmay arasında yaşanancasusluk skandali (Sarmusak Hadisesi), hep siyasî menşeliproblemlerdir. Burada en önemli tespit, istihbaratfaaliyetinin, ülkenin uzun vadeli yüksek menfaatleriamaçlanarak yapılması gerektiğidir. Bu itibarla, hemsiyasetçiler hem de asker−sivil istihbarat servisleri bukonuda büyük bir hassasiyet içerisinde olmalıdırlar.

Emniyet istihbarat faaliyeti özellikle mevzuatımızca suçsayılan eylemlerde ve oluşumlarda bulunan hedeflereyöneliktir. Oysaki

MİT, suç teşkil etmeyen faaliyet ve oluşumları da görevigereği takip altına alabilmekte ve suç dışı konularlailgilenebilmektedir. Bu itibarla suça yönelik icraî yetkileri dekullanabilen Emniyet Teşkilatı ile MİT arasında bir rekabetolmamalıdır. Ancak görev alanları iç güvenlik sahasındabenzer faaliyetleri içermektedir. Bu hususta netdüzenlemelerin yapılması gerekmektedir.

Eymür'ün isabetli olarak beyan ettiği gibi, aynı sahadaçalışan istihbarat servislerinin sayısının artması, tabiiolarak, bu servislerin arasında rekabet, güvensizlik ve


171

birbirlerinin işlerine karışma gibi sakıncalar doğurmaktadır.Bu gibi servislerin sayılarının çokluğu, düşman istihbaratunsurlarının bunların içine sızmasını da kolaylaştırmaktadır.Ayrıca istihbarattaki başıboşluk ve eşgüdüm−süzlük kaynakisrafını da artırmaktadır. Örneğin Diyarbakır'da PKKkonusunda bilgi getiren A kaynağı, bu bilgiyi hem MİT hemEmniyet hem de Jandarma istihbaratına bildirip aynı bilgiiçin üç ayrı istihbarat biriminden rahatlıkla para koparabilir.

Şunu söylemek gerekir ki, EGM istihbaratının iç güvenliktebaşarılı olduğu hususu izaha gerek duymayacak kadaraçıktır. Bu konuda kâfi donanım ve tecrübeye ulaşılmıştır.Amerikan FBI sisteminde olduğu gibi iç güvenlik istihbaratı,Emniyet'in yetkisine bırakıldığında, Emniyet istihbaratı buişin altından en iyi biçimde kalkabilecektir.

Mesela 3 Kasım seçimleri öncesinde, Emniyet GenelMüdürlüğü İstihbarat Daire Başkanlığı'nın yaptığı tahmindoğru çıkmıştır. Seçime birkaç hafta kala İstihbarat DaireBaşkanlığı 81 ilde anket yaparak devletin ilgili birimlerineiletmişti. Yapılan anketin sonuçları seçim günü, ilgili birimamirlerinin masasınday−dı. Anket sonuçlan AKP'nin % 34olarak gerçekleşen oy oranını iki puan yukarıda gösterirkenCHP'yi tam tutturmuştu. Diğer partilerin baraj altındakalacağı sinyalini veren İstihbarat Dairesi, buna hiç ihtimalvermeyen yönetim kademesine, seçim sonuçlarınınaçıklanmasıyla "çalışmalarının ciddiyetini ve güçlerini"göstermiş oldu.

MiT'te Köstebek

Sabahattin Savaşman, MİT İstihbarat Dairesi eski BaşkanYardımcısıydı. 1977 yılında MiT'in üçüncü adamı iken CIAve İngiliz gizli servisine bilgi satarken yakalandı.Operasyonda görev alan Hiram Abas ve Mehmet Eymür'üsuçladı ve yaptığının MİT tarafından rutin olarak yapılan


172

dost servislere bilgi aktarımı olduğunu söyledi. 17 yıl hapsemahkum olan Savaşman 1984 yılında hapisten çıktı ve1994'te öldü.

10 Aralık 1977'de, telsizlerden şifreli mesajlar geçer, Millîİstihbarat Teşkilatı İstihbarat Daire Başkanı NecipYusufoğlu ile Kontrespiyonaj Daire Başkanı Hiram Abas,operasyonu merkezden telsizlerle takip etmektedirler.

MİT ise kendi elemanı, hem de üst düzey bir görevlisi olanSavaşman'ı adım adım izlemektedir. MİT Savaşman'ınköstebek olduğundan şüpheleniyordun Bu nedenleoperasyon planlanmış ve harekete geçilmiştir. Savaşmanile CIA ajanı William Phi−lips'in görüşmeleri ses kaydınaalınacak, video ve fotoğrafları çekilecektir. Görüşmesonrası da Savaşman, kapıdan çıkar çıkmaz, öncedenhazırlanmış kapalı bir minibüse bindirilip MİT merkezinegetirilecektir.

Operasyon sabah saatlerinde başlar. MİT MüsteşarYardımcısı Sabahattin Savaşman CIA'in Türkiye İstasyonŞefi William Philips ile görüşmek için evinden çıkar. MİTgörevlileri Savaş−man'ı izlemeye başlarlar.

Müsteşar Yardımcısı Savaşman'ın şüphelenmemesi içinMİT görevlileri neredeyse her sokak ve cadde başında ekipdeğiştirirler. Sonunda Savaşman buluşacağı yere gelir.Arabasını park ettikten sonra eve doğru yürümeye başlar.Takip edildiğinden haberi yoktur. Eve girerken rahattır.Hiçbir şeyden şüphelenmemiştir. Savaşman'ın girdiği evinbiraz ötesinde beyaz bir minibüs, sesleri kaydeden cihazındüğmesine basar: "Hedef elindeki çantayla bilinen sokağagirdi Paşam, çok tedirgin sık sık arkasına bakıyor."

Telsizlerden geçen bu mesaj merkezde bulunan DaireBaşkanı Yusufoğlu'nu tedirgin etse de diğer Daire Başkanı


173

Hiram Abas'ı rahatlatır. Çünkü artık hedefin gittiği adresbelli olmuştur.

Minibüs, konuşmaları tam kaydedemez. MlT görevlileritelaşlanmaya başlarlar. Savaşman'ın bulunduğu eve baskınyapmaya karar verirler. Bu karar hiç de kolay alınmamıştır.Öyle ya, baskın yapılan kişi MİT Müsteşar Yardımcısıdır.Diğeri ise MiT'in müttefiki CIA İstasyon Şefi.

Operasyon ekibi apartmana girer. Kulaklarını evin kapısınadayayıp içeriyi dinlemeye koyulurlar. İçeride ne olduğu netolarak duyulmaz, sadece ayak sesleri gelir.

Ve kapı çalınır.

Her şey bir anda olur. Kapı açılır. Operasyon ekibi, evinhanımı Lyle Onsager ile karşı karşıya gelir. MİT görevlisiAlbay Süleyman Yenilmez, ayağını kapıya koyarak kapınınkapanmasını engeller. Ve kapıyı iterek ses ve film ekibiylebirlikte eve girerler.

Telsizden son mesaj geçer. Artık mesajlar şifresizdir.

"Hedef entegre tamam, görev bitti tamam"...

MİT istihbarat Daire Başkan Yardımcısı, servisin üçnumaralı ismi Sabahattin Savaşman Amerikalılara devletsırlarını verdiği iddiasıyla apar topar MiT'inYenimahalle'deki merkezine getirilir. Operasyonudüzenleyen ekibin içinde bugünün ünlü ismi Mehmet Eymürde vardır. Savaşman köstebek iddiasıyla hakim karşısınageçer. MiT'ten atılır ve hapis cezası alır. CIA istasyon ŞefiWilliam Philips ise derhal Türkiye'den gitmek zorunda kalır.

Bu operasyonun ardından Hiram Abas ve Mehmet Eymürtaltif edilmişlerdir. Savaşman'ın köstebek olup olmadığı


174

bugün hâlâ netliğe kavuşmamıştır. Bizzat Savaşman bukonuda çarpıcı ve isabetli açıklamalar da yapmıştır. Ancakbu, köstebeklik damgasından kurtulmasına yetmemiştir.Zamanın MİT Müsteşarı Hazma Gürgüç, ABD ve İngilizservislerinin başkanlarına olayı

kınayan sert bir mektup yazdırmıştır. Her iki yabancı servisde MiT'ten özür dilemiştir. Olaya bu açıdan bakıldığındayapılan bu özürler Savaşman'ın bu yolda bir faaliyetiolduğuna işaret eder gibi görünmektedir.

Yabancı Servislere Göre

Türk İstihbarat Servislerinin Durumu

İstihbarat operasyonları ve çalışmaları, fevkalade pahalı veekonomik güç gerektiren faaliyetlerdir. İstihbarat sahasınane kadar maddî yatırım ve harcama kanalize edilirse veelemanlarda kalite ve vasıflara kıymet verilirse o derecedebaşarılı olunması mümkündür. Kabul etmek gerekir kiteknoloji ve elektroniğin had safhada gelişme kaydederek,siber çağa ulaşması karşısında ülkemiz istihbaratbirimlerinin bu çağı layıkıyla yakaladığını ve izlediğinisöyleyemeyiz. Çünkü az önce ifade ettiğimiz gibi teknolojitakibi özellikle bir ekonomik yatırım ve güç sorunudur.Ülkemizin içinde bulunduğu ekonomik sıkıntı vebuhranlardan elbette ki istihbarat servisleri de nasibinialmaktadırlar.

Bu noktada, Türk istihbarat topluluğunun, başarılı addedilendiğer gizli servisleri yakaladığını veya onlarla at başı gittiğinisöylemek doğru bir ifade olmayacaktır. ABD'nin 1977'denberi kullandığı uçan bilgisayar AWACS istihbarat uçaklarını,maalesef ülkemiz daha yeni alma ve kullanıma sunmadurumundadır. Sırf burada bile 26−27 yıllık bir farkgörülmektedir. Buradan hareketle, kendi imalimiz olan


175

casus uçak ve casus uydu teknolojilerimizin olmadığıortadadır. Küçük bir ülke olan İsrail bile maalesefistihbaratta bizden fevkalade ileri bir seviyededir. GerçiABD'nin bu ülkeye olan zaaf derecesindeki ilgisini gözardıetmemek gerekmektedir.

Ayrıca MiT'in ekonomik istihbarat sahasında, diğer gizliservislerden geride kaldığını, bu sahada kayda değer birçalışmasının bulunmadığını müşahade etmekteyiz. Halbukibu sahadaki istihbarat faaliyeti yeni gelişen bir olgu değildir.Aktif olarak 19.

yüzyıldan beri sahnededir. Bu konu ile ilgili olarak ekonomikistihbarat kısmında yeterli açıklamayı yapmıştık.

Teknik dinleme ve izleme açısından da istihbaratservislerimiz dışarıya bağımlıdır. Faruk Bildirici'nin GizliKulaklar Ülkesi isimli eserinde konu hakkında çarpıcı bilgilerverilmektedir:

"80 döneminde tüm istihbarat birimleri içerisinde engelişmiş teknolojiye sahip olan MİT, '90'lardan sonradinleme gücünü yitirmedi. MiT'e elektronik cihaz alımı içinayrılan bütçe, her yıl giderek büyüdü. '96 yılında 4.7 trilyonlira olan MİT bütçesinin 3 trilyon 620 milyar lirası yenielektronik sistemlerin alımına ayrıldı. CIA ve MOSSAD'ınkullandığı cihazların MiT'e kazandırılması için harcanan bumiktarın önemli bir bölümü de dinleme aletlerine ödendi.CIA de MiT'e telefon dinlemek için 500 bin dolar değerindecihaz verip eğitti."60

Söz konusu kitaptan anlaşıldığı üzere Emniyet, MİT veOrdu arasında bu konuda süren rekabetten galip çıkanaskerler olmuştur. Ordu yaklaşık 8 milyar dolarlık bir iletişimsistemi kurarak tüm haberleşme hatlarını, sivilhaberleşmeyi sağlayan Türk Te−lekom sisteminden


176

tamamen ayırmıştır. Bu sistemle telefonlarınındinlenemeyeceği iddia edilmektedir. Sistemin 6 milyardolarını karşılayan NATO bu engellemenin dışındagörülmektedir. Silahlı Kuvvetler sisteminin sadece NATOhatlarıyla bağlantılı olduğu belirtilmektedir.

MiT'te Asker Kuşatması ve Sızlanmalar

1970'li yıllarda MİT, siyasî kliklerde muhtelif tartışmalarakonu olmaya başlamıştır. 1969 yılından sonra MiT'in aslîgörevinden uzaklaştığı, adeta bir polis örgütüne dönüştüğü,sonuç olarak da Türkiye'de bir istihbarat boşluğu yaşandığıbeyan edilmektedir.

Bu zamanlardaki sıkıntıları kavrayabilmek yönüyle, Ekim1972'de Hiram Abas'ın başını çektiği ve aralarında Mehmet

60 Faruk Bildirici, Gizli Kulaklar Ülkesi

Eymür'ün de bulunduğu İstanbul ekibinden 30 kişinin MiT'eilişkin yazdıkları tahlil yazısına bakmak gerekmektedir. Buyazı MİT Müsteşarlığı tarafından 'muhtıra' olarak addedilmişve Abas ekibinin dikkati çekilmiştir. Yazıda MiT'e ilişkinolarak ele alınan temel bozukluklar şunlardır:

Teşkilatta özellikle alt kademedeki memurlaraihtiyaç varken, istihbarata ilişkin tecrübesi ve uzmanlığıbulunmayan askerkişilerin atanması kurum içindeki huzursuzluğuarttırmaktadır(Hiram Abas bu tür önerileri yüzünden TSKtarafından 'askerdüşmanı' olarak algılanmıştır). Bu çerçevedeçekirdekten eleman yetiştirmeye önem verilmelidir. Ordudan

•


177

servise ithal edilecek subayların da en çok yüzbaşı rütbesindeolması ve servisealındıktan sonra bir daha orduya dönmemelerigerekir.Aktif politika içinde bulunan kişilerin yakınları ile birailenin bütün fertlerinin ve çok sayıda kadın memurunteşkilâtta çalışması sakıncalıdır.

•

İç ve dış tayinlerde, uzmanlığa ve memurunbaşarısına göreseçim yapılmalıdır.

•

Askerî ve siyasî istihbaratın yanında, bütün dünyaservislerinin yaptığı gibi iktisadi, teknik, toplumsal, biyografikve coğrafi istihbarata da önem verilmelidir. (Bu konuya daha1970'lerinbaşında değinilmesi oldukça önemlidir. Günümüzdebile Türkiye'deki istihbarat servislerinin ekonomik istihbaratkonusundasöz sahibi oldukları söylenemez.)

•

İstihbaratın %80'inden fazlasını oluşturan açıkistihbarata(açık bilgi toplayıp arşivlemek) gereken önemverilmelidir.

•

Eleman politikası düzeltilmeli ve nitelikli elemanalmayave bunları kurum içinde tutmaya özengösterilmelidir.

•


178

Kurum içinde yabancı servisler lehine çalışan kişilertespitedilip gereken işlemler yapılmalıdır.

•

Kurumda acilen gerekli olan yeniden yapılanma için,en üstkademeden en alta kadar sürekli bir iletişim halindeolunmalı vesorunlar anında saptanmalıdır.

•

Bu yazıda beyan edilen tenkitlerin çoğu günümüze kadarpopülaritesini muhafaza etmiştir. Bu yüzden MiT'inaskerlerin ve siyasetçilerin etkisi altında uzmanlaşmasızorlaşmıştır.

1973'ten itibaren, Genelkurmay inisiyatifinde alınan kararlaMiT'te değişikliklere gidilmiş, müsteşarlık makamı birkaçkez el değiştirmiştir. MlT, tenkitlerden korunmak için çokdaha titiz davranmaya başlayınca da hiçbir şey yapamazduruma gelmiştir. Eymür'e göre, MİT, 12 Eylül 1980 darbesiöncesinde fevkalade pasif bir kurum haline dönüşmüştür.Bunun üzerine Hiram Abas 12 Eylül'den kısa bir süre önceistifa ettiyse de, istifası hemen kabul edilmeyip Kasım1980'e kadar görevde kalması sağlanır. Abas'ın istifasebebi, teşkilâtın teröre karşı daha etkili bir görev almasınınengellenmesidir.

Hakikaten hemen hemen bütün sağ ve sol örgütler içindeelemanları bulunan MİT, darbe sonrası büyük operasyonlardüzenleyerek bu oluşumları çökertecektir. İllegalörgütlenmelerin içinde bu derece güçlü olan MİT, nedensebu performansını darbe öncesi kullanamamıştır.

12 Eylül 1980 öncesinde, yabancı istihbarat örgütlerinin veözellikle de CIA'in etki ve nüfuzu oldukça artmıştır. Buservislerin kaçak yollardan silah sokarak iç çatışmayıhızlandırdığı ve olası bir darbeyi sonuna kadar desteklediği


179

konusunda kamuoyunda yaygın bir kanı hakim olmuştur.

MiT'te Sivilleşmeye Doğru

1980−1990 döneminde, MiT'te sınırlı bir sivilleşme çabasısöz konusu olmuştur. Özellikle bu konu ile ilgili olarak,1980'li yıllarda MiT'in CIA gibi, gazetelere ilan vererekeleman araması çarpıcıdır.

Bununla birlikte, 1983'te çıkarılan 2937 sayılı yeni MİTKanunu, asker nüfuzunu daha da arttırmıştır. DöneminBaşbakanı Turgut Özal, mevcut durum ve düzenlemelerdenmemnun olma−

dığı için, 12 Ocak 1986'da işin uzmanı olarak Hiram Abas'ıyeniden göreve çağırarak kendisine MİT MüsteşarYardımcılığı görevini teklif etmiştir. Bunun amacı, hemMiT'e çekidüzen vermek hem de servisi askerî yapısındankurtararak sivil bir teşkilâtlanmayı hızlandırmaktır. AncakÖzal, bu işlerin güçler ve dengeler meselesi olduğunubilerek bu konudaki icraatı zamana bırakmıştır.

Fonksiyonel ve organize bir istihbarat teşkilâtına duyulanihtiyaç, 1990'lı yıllarda sivilleşme çabalarını hızlandırmıştır.Bunun neticesi olarak MİT, basına kısmen açılma politikasıgütmüş ve kamuoyunu aydınlatma çabalarınıhızlandırmıştır. Zamanın MİT Müsteşarı KorgeneralTeoman Koman, ilk defa 1990'da bir basın toplantısıylaservisin kapılarını açmıştır.

Devam eden sivilleşme ve istihbarat kalitesi polemikleriüzerine, MİT Müsteşarlığı'ndaki askerî yetkililer 23 Ekim1992'de Müsteşar Teoman Koman ile birlikte görevdençekilmişlerdir. Bunun üzerine MiT'in başına 20. Müsteşarolarak Büyükelçi Sönmez Köksal getirilmiştir. Bu önemli biratamadır. Çünkü MİT tarihinde servis dışından da olsa ilk


180

kez bir sivil müsteşar atanmıştır.

Bu noktaya ulaşmak bile fevkalade zor olmuştur. Çünküdaha önce zikredildiği gibi, mevzuat, MİT'İ askerlerin etkinolduğu bir kurum olan Millî Güvenlik Kurulu'na bağlıkılmaktadır. Bu yüzden askerler kurum üzerinde kâfiderecede etkilidir.

MİT içindeki asker−sivil polemiğini kavramak açısından,demokrasinin beşiği addedilen ülkelere bakmak yeterlidir.Batılı ülkelerde de benzer sorunlar yaşanmıştır. Ancakorada bu tür sıkıntılar daha çok idarî mülahazalardankaynaklanmaktadır. Ülkemizde olduğu gibi, rejimin esassorunları arasında değildir. Değişen dünya şart vedengeleri dikkate alınarak istihbarat anlayışı revizyona tabitutulurken, servis başkanları sivillerden seçilmekte veatanmaktadır. Mesela ABD istihbaratında askerî ağırlığınmevcudiyetine rağmen, istihbarat topluluğunun enbaşındaki kişi sivillerden seçilmektedir.

Bu çerçevede MİT, 16 Şubat 1998 tarihinde nihayetarzuladığı gibi servis içinden yetişmiş sivil müsteşarınakavuşmuş görünmektedir. Şenkal Atasagun'nun MİTMüsteşarlığına atanması, kurumun sivilleşmesi veuzmanlaşması açısından fevkalade önemli bir gelişme vedeğişmedir. Bundan sonra da sivil ve teşkilâtın içinden yada bu konuda ehliyet sahibi kişilerin müsteşar olarakgörevlendirilmesi ve bu konuda sivilleşmenin güçlenmesitemennimizdir.

Asker Artık MiT'ten Çekildi mi?

ASKERÎ disiplin sistemlerinin 2000'li yılların profesyonelistihbarat çalışmalarında muvaffakiyet sağlamadığı açıktır.Ülkemizde de MİT, askerî yapılanma sebebiyle muhtelifzafiyetler yaşayarak zaman zaman tecrübeli ve yetişmiş


181

mensuplarını elde tutamamıştır.

Bu durumda bir istihbarat eğitmeni; askerî akademideeğitim verdiği bir subayı, kısa bir süre içinde kendisininüstünde bir amir statüsünde görebilmektedir. Bu çeşitsıkıntılar MiT'te çoğu zaman olagelmiştir.

Görünen odur ki; gelişen sivilleşme rüzgârları veçalışmalarıyla askerler MiT'ten tamamen olmasa da, büyükölçüde çekilmişti. Halihazırda askerî yapının kendine ait biristihbarat servisi bulunmaktadır ve askerî istihbaratın, Türkistihbarat topluluğundaki ağırlığı fevkalade üst seviyelerdeseyretmektedir.

Genelkurmay İstihbarat Başkanlığı ve uhdesindeki KuvvetKomutanlıkları istihbarat servislerinin teknik imkân vedonanımları, muhtemelen MiT'ten ileri seviyededir ve MİT'İgölgede bırakmaktadır. Ayrıca bu askerî istihbarat birimleriiç güvenlikte ve dış istihbaratta faaliyet göstermektedir.Bugün askerî istihbarat birimleri de teknik dinlemefaaliyetini fevkalade surette icra edebilmektedirler. 1980'liyıllardan yakın zamanlara kadar teknik dinleme açısındanMİT, diğer istihbarat birimlerine göre daha mo−dernizedurumdaydı. Ancak günümüz için aynısını söyleyemeyiz

çünkü askerî istihbarat birimleri, bu alanda MiT'tenkesinlikle geri kalmamaktadırlar. Yani şunu söylemek doğruolacaktır; askerî istihbarat, tüm personel ve teknikdonanımıyla ülkemizde şu anda en aktif istihbarat servisidurumundadır.

Ancak 30. 8. 2003 tarihinde medyaya yansıyan haberleregöre AB uyum süreci kapsamındaki 7. Uyum Paketi, MGKbünyesinde istihbarat toplamakla görevli 'Bilgi Toplama veDeğerlendirme Grup Başkanlığı'nın yetkilerini büyük ölçüdetörpülüyor.


182

"7. Uyum Paketi ile MGK'nın tırpanlanan en önemliyetkilerinden biri de istihbarat tekeli oluşturan bu biriminfaaliyetleri oldu. Yasayla MGK'nın bütün kamu kurum vekuruluşlarından bilgi belge isteme yetkisi kurumların dabunun gereğini yapması zorunluluğu kaldırıldı. Böylece bubirimin bugüne kadar ürettiği kullandığı belki de binlercebilgi ve belge de tartışmalı hale geldi."

Bu gelişme de kanaatimizce ümit verici bir yöntaşımaktadır. Böylece istihbarat çalışmaları ve analizlerindedaha sivil değerlendirmeler yapılabilecektir.

MİT'in iz Bırakanları

Bu kısımda MiT'te görev yapmış, faaliyetleri medyayayansıyan ve belleklere yerleşen isimlerden kısacabahsedeceğiz.

Orduyu MİT Müsteşarı Olarak İzleyen Adam: Fuat Doğu1914 yılında İstanbul'da doğan Mehmet Fuat Doğu, HarpOkulu mezunudur. Türk Silahlı Kuvvetleri'nin muhtelifkademelerinde görev yaptıktan sonra, 14 Eylül 1954tarihinde Kurmay Yarbay olarak MAH Başkanlığı emrinetayin edilmiştir. Burada çeşitli görevlerde bulunmasınınardından birinci defa 27 Ağustos 1962 tarihinde KurmayAlbay rütbesi ile MAH Başkanı olarak atanmış, bu görevde25 Ağustos 1964 tarihine kadar kalmış ve aynı tarihte Sivas59. Tümen Komutanlığı'na verilmiştir.

Mehmet Fuat Doğu, 1 Mart 1966 tarihinde ikinci defa MİTMüsteşarlığı görevine tayin edilmiş ve bu görevi de 23Temmuz 1971'e kadar sürdürmüştür. Bilahare atandığıGenelkurmay Teftiş Heyeti Üyeliği'ne devam etmiş, aynı yılKorgeneral rütbesi ile Türk Silahlı Kuvvetleri'nden emekliolmuş ve 1978 yılına kadar 7 yıl süreyle LizbonBüyükelçiliği görevinde bulunmuştur.


183

12 Mart Muhtırası döneminin meşhur MlT Müsteşarı FuatDoğu, Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay'a çok bağlıydı,Sunay'ın talimatıyla askerî cunta oluşumlarını takip etmeklegörevlendirilmişti. O dönemle ilgili olarak BaşbakanSüleyman Demirel, Fuat Doğu'nun muhtıra hakkındakendisini bilgilendirmediğinden bir hayli yakınmıştır.

Fuat Doğu, 12 Mart'tan evvel Balon Harekâtı denilenhadisenin önemli isimlerinden birisiydi. Ordudaki ihtilâloluşumu hususunda Cevdet Sunay'ın talimatıyla izlemefaaliyeti yürütülmesi için yaptırdığı Balon Operasyonuneticesinde şu gelişmeler yaşanmıştı:

"Ankara'daki Atatürk Orman Çiftliği'nin içindeki MiT'e aitMarmara Köşkü, o gün çok önemli konuklan ağırlıyordu.Köş−kün genellikle ıssız olan bahçesi o gün epeyhareketliydi. Birbiri ardına siyah makam otomobilleri binanınyanına yanaşıyor, bahçeyi çevreleyen tel örgülerinönündeki kurt köpekleri havlayıp duruyordu. Birkaç dakikasonra trafik sona erdi ve toplantı başladı. MiT'in üst düzeytoplantılarının yapıldığı salonda Başbakan SüleymanDemirel, üst düzey komutanlar ve istihbarat yetkilileri vardı.

MİT Müsteşarı Fuat Doğu, önündeki dosyanın kapağınıaralayarak gergin sessizliği bozdu: 'Balon Harekâtı adıverdiğimiz çalışma sonucunda teşkilâtımız, parlamentodakibazı kişilerle ordu içindeki bazı kesimlerin ortaklaşa cuntaçalışmaları içinde olduğunu tespit etmiştir. Cuntanın orduüst kademeleri ile ilişkileri, ordu içinde kontak kurduğukomutanlar vardır.'

Hava Kuvvetleri Komutanı Muhsin Batur, bu cümledensonra dayanamadı:

'Ordu içinde kontak kurulan adam kim?'


184

Kısa bir sessizlik oldu. Ve sessizliği, yine Fuat Doğu bozdu:'Sizsiniz...'

Salonu buz gibi bir hava kapladı. Başbakan SüleymanDemi−rel'in gerginliği yüzünden okunuyordu.

'Cuntacılıkla' suçlanan Hava Kuvvetleri Komutanı, 'Bendemokrasiye bağlı bir askerim' dedi. 'Nitekim 22 Şubat'tayapılan darbe girişimi sırasında uçaklardan attırdığım,demokrasiyi savunan bildirimi size okuyayım müsaadeederseniz.'"61

Yıl 1971'di ve Türk Silahlı Kuvvetleri Süleyman Demirel'inBaşbakanlıktan istifasına yol açacak olan 12 MartMuhtırası'nı henüz vermemişti. Ancak, ordudaki "sağ" ve"sol" kanatların sürekli gerginliği tırmandıran mücadelesiçok daha önceleri, 1967'de başlamıştı. Balon Harekâtı adıverilen hadisenin çarpıcı kısmı bu şekildeydi.

Fuat Doğu, MiT'te Nazi Generali Reinhardt Gehlen'inhayranlarından biri olarak, Gehlen'in istihbarat tarzı vemetoduyla Alman modelini temsil ediyordu. Sonraları HiramAbas ve Mehmet Eymür, Doğu'nun takipçisi olarak bumodelin önemli isimleri arasına girdiler.

Bir MOSSAD Esintisi: Hiram Abas

Hiram Abas'ın ilk anda göze çarpan bir istihbaratçı şahsiyetivardı. Sanki doğuştan istihbaratçı olma eğiliminitaşımaktaydı. Heyecan peşinde koşan, bizzatoperasyonların başında bulunan, bundan haz duyan, biroperasyonda boynundan yaralandığı için ikincioperasyonda bilfiil bulunamamış olmaktan büyük üzüntüduyan birisiydi. Halbuki istihbaratçı olarak fiilenoperasyonda bulunmak gibi bir görevi ve fonksiyonu yoktu.


185


Silahlara fevkalade meraklıydı. Keskin nişancıydı. Silahsızgezmezdi, profesyonel boksördü de aynı zamanda.Arkadaşları ona "Boksör Hiram" derlerdi, sonra da "BayPipo" dediler. Sinirlendiği zaman gözü dünyayı görmezdi.Mason bir aileden geldiği için hem devlet içinde hem desiyasîlerle önemli bağlantıları bulunmaktaydı. Ve MiT'te ozamanlar dikkate şayan bir Mason ağırlığı bulunmaktaydı.

Hiram Abas'ın, en önemli özelliklerinden biri de solcularınmuhalifi olmasıdır. 27 Mayıs 1988'de Turgut Ozal'ınisteğiyle istifaya zorlanmıştır. Daha önce de ayrılmakzorunda kalmış ama 1985'te tekrar dönmüştü. Döndüktensonra bir. ara onun için MiT'in "görünmez patronu"yakıştırması bile yapıldı. Dönüşünde etkin rol oynayan isim,Kenan Evren'in damadı Erkan Gür−vit'ti. Oysa daha sonraısrarla Hiram Abas'ın ayrılmasını istedi. Hiram Abaskonusunda yetkin bir kitap yazan Soner Yalçın ve DoğanYurdakul'un bilhassa altını çizdikleri gibi o, sıradışıhayatında çok önemli anlara şahitlik etmiş birisiydi. EşiGülsen Hanım, 1940'lı ve 50'li yılların ünlü gazetecisiHürriyet Ankara Temsilcisi Emin Karakuş'un kızıdır. SonerYalçın ve Doğan Yurdakul'a göre Hiram Abas, o yıllardagazeteci kayınpederini bile izletmiştir. Emin Karakuş,kendisini izlettirdiğini öğrenince damadına küsmüş veölünceye kadar onunla konuşmamıştır.

1980'li yılların ortasında Hiram Abas ve ekibi İstanbul MİTBölge Başkanı Nuri Gündeş aleyhinde ifade teminedebilmek için çok kişiyi sorguya çekmiştir. Bu ameliyelersırasında ilginç şeyler de ortaya çıkmıştır, bilhassa DündarKılıç'ın sorgulamalarında.

1957 senesinde, MAH'ta Behçet Türkmen'den boşalanbaşkanlığa yedi ay sonra ilk kez bir sivil asaleten atanır. Bu


186

sivil, Hüseyin Avni Göktürk'tür. Mülkiye'de kısa bir müddetHiram Abas'ın öğretmenliğini yapmıştır. Ama Menderes'tenziyade Celal Bayar'a yakınlığıyla tanınır. Menderes'in enyakın adamı, Başbakanlık Müsteşarı Ahmet Salih Korur, birkâğıda birkaç cümle

yazıp sarı bir zarfa koyduktan sonra Hiram Abas'ı HüseyinAvni Bey'e gönderir. Teşkilatta güvendikleri bir gençadamın bulunmasında fayda vardır. Genç adam odadançıkarken şöyle der:

"Sakın unutma, söz ağzımızda iken biz ona, ağzımızdançıktıktan sonra o bize hakim olur."

MİT Müsteşarı Fuat Doğu, Hiram Abas'a "Evladım" diyehitap ediyor, yıldızını parlatmak için elinden geleni yapıyor,devletin üst kademeleriyle irtibat halinde olmasınısağlıyordu. O yıllarda Abas, yakın arkadaşlarını da MiT'eçekmeyi başarmıştı. MiT'te 67'liler grubu oluştu. Boksarkadaşı Metin Olgaç, Mülki−ye'den arkadaşı KompasGüngör (Salman), Mikdat Alpay, Er−tuğrul Güven, ŞenkalAtasagun hep o dönemde MiT'e girdiler. Meşhur isimlerdenbiri de Mahir Kaynak'tı.

Hiram Abas'ın ilk yurtdışı görevi, konsolos muavini sıfatıylaBatum'da olmuş ve çok kısa sürmüştür, ikincisi de ikincikatip olarak Atina'da görevlendirilmesidir. Yine deşifreolmuş ve apar topar kaçmak zorunda kalmıştır. ÇünküYunan Dışişleri Bakan−lığı'nda çalışan K. Çangarakis adlıbir kadınla samimi olmuştur. Kadın Yunan gizli servisininelemanıdır. Üstelik kocası da Yunan Genelkurmayİstihbaratında çalışmaktadır. Tam suçüstü yapılacakken,Abas kaçmayı ve Türkiye'ye dönmeyi başarır.

Hiram Abas'ın üçüncü yurtdışı görevi Beyrut'tadır. Orada dadeşifre olur ve yerine Nuri Gündeş gönderilir. Böylece Nuri


187

Gündeş ile Hiram Abas arasında yıllarca sürecek bir içkavga da başlar. Nuri Gündeş'e göre, Hiram Abas deşifreolduğu için kendisi Beyrut'a gönderilmiştir. Oysa HiramAbas'a göre ise Nuri Gün−deş'in Beyrut'a, kendisininüzerine gönderilmesi bir başka ülkenin (yabancı güçlerin)ona karşı yaptığı bir operasyondu. Nuri Gündeş, Beyrut'a,Hiram Abas'ı kontrol etmek için gönderilmişti.

Bu kavga, teşkilât içinde Abas'ın önünü kesti. Mektupsavaşları yapmak zorunda kaldı. İstifa etti, ettirildi, tekrardöndü ve sonunda da teşkilâttan ayrılmak zorunda kaldı.

Hiram Abas iki sene sonra evinden çıkarken bir suikastsonucu öldürüldü. Cinayetin failleri hâlâ meçhul. HiramAbas'ı Dev−Sol'un, silah kaçakçılarının, Susurluk çetesininöldürdüğüne dair söylentiler çıktı ama hiçbiri ispatlanamadı.

Abas, Nazi Generali Reinhardt Gehlen'e hayrandı. Gehlen,İkinci Dünya Savaşı sonunda ABD'ye sığınmıştı.Komünizme karşı, CIA ile anlaşarak Gladio'yu kurdu.Gehlen'in kitabını başucundan ayırmayan Hiram Abas MİTiçinde hızla yükselmişti. Ancak kanaatimizce, Abas'ın çokbaşarılı bir istihbaratçı olduğu söylenemez. Özel Harpçi birçizgiyi ve geleneği takip etmiştir. Operasyonlarda silahla veçelik yelekle ya da yeleksiz önde gitmesi ve kendine görefiili polisiye eylemlerin içinde olması bunu göstermektedir.Mossad gibi operasyonel istihbaratçılığın radikal birsavunucusu olmuştur. Ancak profesyonel istihbaratçı−lıkla,fiili operasyonların içinde aktif olarak bulunmak bağdaşmaz.Netice itibariyle amaç olarak ülkesi için faydalı hizmetlerpeşinde koştuğu hususunda tereddüt bulunmamalıdır.

33 Yıllık İstihbarat Tecrübesinin Hazin Sonu: MehmetEymür


188

MİT Kontrterör Dairesi eski Başkanı olan Eymür, 1943'teİstanbul'da doğdu. Hiram Abas'la birlikte MiT'te FaikTürün'ün emrinde çalıştı. Ulaş Bardakçı'nın ve Kızıldere'de11 THKP−C militanının öldürüldüğü operasyonlara katıldı.

1975'te Ankara MİT Bölge Daire Başkanlığı Takip ŞubeMüdürlüğü de yapan Eymür, 1980'de Bulgaristan'a gitti veTürk mafyasına sızdı. Ancak deşifre oldu ve Türkiye'yedönmek durumunda kaldı. 1982'de Kenan Evren'in damadıErkan Gürvit tarafından Köşk'e çağırıldı. ASALA'ya karşıoperasyonlar düzenlemekle görevlendirildi.

Türkiye'ye döndükten sonra Mardin MİT BölgeMüdürlü−ğü'ne getirildi. Daha sonra Ankara'daKontrespiyonaj Dairesi

içinde kurulan Kaçakçılık ve İstihbarat Şube Müdürlüğü'netayin edildi.

Başkan yardımcılığı görevine getirildikten sonra 1984'teGenelkurmay Başkanlığından alınan izinle BabalarOperasyonu'nu başlattı. Bu operasyonlarda kamuoyundatanınan muhtelif kişiler sorguya alındı. Dündar Kılıç,teferruatlı bir şekilde sorgulandı. Gözaltına alınanlaraişkence yapıldığı iddia edildi. Bu sırada edindiği bilgiler vebağlantılar ile MİT Raporu'nu kaleme almaya başladı.1988'de MİT Raporu'nun ortaya çıkması ile birliktegörevinden alınınca MiT'ten istifa etti. 1993 yılındaDev−Sol'un infaz timlerinin Eymür'e yönelik bir operasyoniçinde olduğunun öğrenilmesi üzerine Şenkal Atasagun'unteklifi ile MiT'e geri döndü.

1970'li yılların başında girdiği MiT'te, Alaattin Çakıcfnınyakalanmasının ardından Washington'dan merkezeçağırıldı. Emeklilik kararına direnince MİT Yasası'nın 19.maddesi işletildi ve Mesut Yılmaz'ın onayıyla Şeker


189

Fabrikalarına müşavir olarak atandı.

Daha sonra emekli ayrılarak Washington'a yerleşen Eymür,en son internet'te açtığı web sitesinde yaptığı açıklamalarlagündeme geldi. Halen de "www.atin.org" adlı sitede bufaaliyetini sürdürmekted ir.

Eymür, 12 Mayıs 2000'de bir gazeteye verdiği demeçte,Yeşil kod adlı Mahmut Yıldırım konusunun MiT'le değilkendisiyle özdeşleştirilmesinden rahatsız olduğunubelirterek, "Teşkilatın elemanları arasında yüzlerce Yeşilvar. Yeşil önce de vardı, yetkililer ne derse desinler,bundan sonra da olacaktır" dedi.

Eymür hakkında gerek e−mail yoluyla gerekse açtığı websitesindeki açıklamaları aracılığıyla "devletin sırlarını ifşaetmek" suçundan soruşturma başlatıldı. Sitede yer alanbilgiler üzerine MİT, Eymür hakkında Ankara DevletGüvenlik Mahkemesi'ne suç duyurusunda bulundu. DGMSavcılığı yetkisizlik kararı vererek dosyayı AnkaraCumhuriyet Başsavcılığına gönderdi.

Cumhuriyet Savcısı tarafından yürütülen soruşturmaçerçevesinde, Eymür'ün adres tespiti ve kimlik bilgileri içinBaşbakanlığa yazı gönderilmiştir.

1987'de yazdığı MİT Raporu'yla Türkiye'de fırtınalarkoparıp gündeme oturan Eymür 1988'de emekli edilmişfakat 1994'te yeniden görevine dönmüştü. Ancak Susurlukkazasından iki ay önce, 4 Eylül 1996 günü yeni bir rapordaha yazdı ve tekrar görevini kaybetti.

Eymür, bilhassa Hiram Abas'la birlikte Ünal Erkan, MehmetAğar, Nuri Gündeş gibi isimlere oranla farklı bir klik teşkiletmişti. Bu itibarla Emniyet−MlT mücadelesi o zamanlardamedyaya taşınmıştı.


190

Eymür, mücadeleci bir istihbaratçıydı, istihbaratta Gehlenve müteakiben Fuat Doğu ekolünün takipçilerindendi.Ancak istihbaratın yüzeyinde kalmak gibi bir zafiyeti vardı.Polisiye operasyonlara o da Hiram Abas gibi oldukçameraklıydı. Özellikle ifşa mahiyeti taşıyan açıklama vegirişimleri ise istihbaratın doğasına aykırıdır. Daha önce dezikrettiğimiz gibi bir istihbaratçının görevde iken meşhurolması, ölümü demektir. İstihbaratçılar görünmeyenkahramanlar olmalıdırlar. Bürokratik klik mücadeleleri,Eymür gibi 33 yıllık bir istihbaratçının sonunu hazırlamıştır.

Türk Operasyonel istihbaratının Simgesi: Korkut Eken1945 yılında Ankara'da doğan Korkut Eken, 1963 yılında

Kara Harp Okulu'na girdi ve 1965'te mezun oldu.

Komando Tugayı, Hava İndirme Tugayı, Kıbrıs TürkKuvvet−

leri Alayı gibi birliklerde Takım ve Bölük Komutanlıklarıyaptı.

Kıbrıs Barış Harekâtı öncesinde Ada'daki mücahitleriörgütleye'

rek harekât öncesi altyapının oluşturulmasında aktif görevaldı.

Hava İndirme Tugayı'nda görevliyken, 20 Temmuz 1974sabahı

paraşütçü birliklerle Kıbrıs Barış Harekâtt'na katıldı ve ŞeritRozet Beratı ile ödüllendirildi.

1978 yılında üstün eğitimli subay ve astsubaylardan oluşanÖzel Harp Dairesi Özel Birlik Komutanlığı'na atandı ve Özel


191

Birlik Komutan Yardımcılığı'na kadar yükseldi. Bugörevdeyken yurtdışında çeşitli kurslara katıldı.

1980 yılında Diyarbakır'a kaçırılan THY uçağınınkurtarılması operasyonuna Tim Komutanı olarak katıldı.Türkiye'de ilk defa gerçekleştirilen uçaktan rehine kurtarmaoperasyonunda teröristleri etkisiz hale getirip yolcularıkurtardı, başarısı zamanın Genelkurmay BaşkanıOrgeneral Kenan Evren tarafından ödüllendirildi. 1982yılında Polis Özel Timlerinin kurulmasında görev aldı verehineli harekâta yönelik 40 kişilik özel bir tim yetiştirdi.

PKK'nın 1984 yılında Eruh baskını ile başlayan eylemlerinekarşı, birliği ile birlikte Siirt ve Sason bölgelerindegörevlendirildi. 1986 yılına kadar devam eden bu görevisırasında sayısız sıcak çatışmaya girdi. Söz konusuoperasyonlarla birçok üst düzey PKK'lı teröristin ölü veyadiri yakalanmasında önemli rol oynarken, kendi timinden deçok sayıda şehit verdi. Bu mücadele sırasında Türk SilahlıKuvvetlerinin en önemli madalyası olan Üstün Cesaret veFeragat Madalyası ile Başarı Madalyası, ayrıca çok sayıdatakdirname aldı.

Özel Harp Dairesi'nde 1981−1986 yılları arasındaki görevisırasında Emniyet Genel Müdürlüğü polis timlerininoluşturulması ve eğitiminde görev aldı. Bu çalışmalardandolayı, zamanın Başbakanı Turgut Özal tarafındanödüllendirildi.

1987 yılında Yarbay rütbesindeyken Türk SilahlıKuvvetle−ri'nden kendi isteğiyle emekliye ayrıldı ve MİTGüvenlik Dairesi Başkan Yardımcısı olarak göreve başladı.Bu görevi süresince çok gizli operasyonlara katıldı. Basınasızan ünlü MİT Raporu'nu hazırlayan dairede görevli olduğuiçin soruşturma geçirdi ve 1988 yılında kendi isteğiyleMiT'ten ayrıldı.


192

MiT'ten birlikte ayrıldığı Güvenlik Daire Başkanı MehmetEymür ile beraber 1988−1990 yılları arasında serbestticaret yaptı, ardından 1990 yılında müfettiş olarakBOTAŞ'a girdi.

1993 yılında Emniyet Genel Müdürü Mehmet Ağar'ın davetiüzerine Emniyet Genel Müdürlüğü bünyesinde ÖzelHarekât Timleri'nin yeniden teçhizatlandırılması ve eğitimiçalışmalarının organizasyonunu gerçekleştirdi. 1993−1996yılları arasında müşterek operasyonların organizasyonunuyaptı. Aynı dönemde, Güneydoğu'daki etkin aşiretleriPKK'ya karşı mücadele için silahlandırdı ve eğitti.

1996 yılındaki Susurluk kazasının ardından "cürüm işlemekamacıyla teşekkül oluşturmak ve bu teşekkülü yönetmek"suçundan 6 yıl hapse mahkum edildi ve 1 Mart 2002tarihinde cezaevine girdi. Halen de cezaevindedir.

Bu noktada Korkut Eken'in, 19 Ocak 2002 tarihinde Stargazetesi yazarı Saygı Öztürk'le yaptığı röportajdan kesitlersunmak istiyoruz:

"Güneydoğu'da operasyonlarda asker−polis sorunuyaşanı−yor muydu?

Benzer sorunlar yaşanıyordu. Asker olmam nedeniylekomutanlarımızla da görüşüp, sorunu daha kolayçözüyorduk. Eruh−Şemdinli baskınlarından sonra1984−1986 yıllarında, o zaman en yüksek rütbelikomutanlar, bizler dağlara çıktık. Olaylar yo−ğunlaşınca,paşalar dahil, ellerinde silahlar en önde gidiyorlardı. Enyüksek rütbeli subaylardan bir tanesi bendim, dolayısıylaApo'nun öldürülmesi konusunu kendime bir görevaddetmiştim. İnanın rüyalarıma giriyordu. Bir kıstırsam,yakalasam diye ama, Türkiye hudutları içine girmedi.


193

Apo'yu öldürmeyi niçin bu kadar istiyordunuz?

Ben, terör örgütünün başı öldürülürse örgütün çökeceğineinanıyordum. O dönemde bile yabancılar PKK'ya destekoluyor, he−

likopterle gıda atıyor, yaralılarını taşıyorlardı. Apo yakalanıpTürkiye'ye getirildiğinde işi anlamıştım. Bir zamanlar PKKterör örgütünü destekleyen ülkeler, nasıl olur da şimdiApo'yu paketleyip bize teslim ediyorlar? Bu işinsiyasallaşma süreci başlıyor ki bu, silahlı mücadeleden çokdaha tehlikeli ve karşı mücadelesi zor.

Apo idam edilmeli mi?

Artık bize verildikten sonra idam edilmemeli. Doğrusu, şuanda yapılan. Apo idam edilirse daha kötü şeyler olabilirdi.Kendimiz yakalasak, dağda bayırda bir çatışmada ölsetamam. Ama teslim olmuş, elleri kolları bağlı olarakverildiğine göre idam etmemiz doğru olmaz.

Güneydoğu'da olayların yaşandığı dönemde durumnasıldı?

Başlangıçta tabii askerin özel timlerin komutanı olarakMardin, Hakkari, Siirt bölgeleri bana bağlıydı. O dönemdegece operasyon yapan bizim gibi birlik yoktu. Ondan sonrapolisin özel timlerinin kurulması görevi verildi. Onu dahakkıyla yerine getirdiğime inanıyorum.

Timlerin yetiştirilmesi için kimlerden emir alıyordunuz?

Eğitimin bir süresi var. Biz eğitime ilk başladığımız 1982yılında Amerikan sistemine göre eğitim vermeye başladık.Sonra fabrikasyon adam istemeye başladılar. BaşbakanTurgut Özal, 500 kişinin hemen eğitilmesini istedi. Mümkün


194

olmadığını söyledim. Çünkü o kadar kişiyi eğitecekkadromuz yoktu. Üstelik bunları bir ayda eğitmemiziistiyordu. Bunları o şekilde göndermemiz mümkün değildi.Eşkıyanın karşısına o şekilde gönderemezdik. TansuÇiller'in Başbakanlığı döneminde de ortalık yanıyordu. Bukez 1000 özel harekâtçı daha yetiştirmemiz istendi. Çaresizkalınmıştı. Örgütle nasıl mücadele edilmesi gerektiğikonusunda bilgi veriyordum. Birliğin sayısı değil, niteliğiönemlidir.

Bir de devletin kullandığı "Yeşil" var. Bu konuda nedersiniz?

Yeşil'le ilgili en ufak bir bilgim yok, tanımıyorum,çalışmadım. Bir defa Ankara Emniyet Müdürlüğü'ndegözaltına alınmıştı. O zaman gördüm.

Devletin kullandığı bu tür kişiler çok mu?

Çok vardır. Örneğin bir dönem çok sayıda itirafçı grubuvardı. Şimdi itirafçıların devlete faydalı olacak ne tarafı var?Ama 1984 Eruh−Şemdinli baskınının yaşandığı dönemi elealalım. Araziyi bilmiyorsunuz, yolu bilmiyorsunuz, geçişyollarını bilmiyorsunuz, gizli depoları bilmiyorsunuz, bunlaryer gösteriyorlardı. Ondan sonra operasyonlara sokmayabaşladılar.

İtirafçıların operasyonda kullanılmasına karşı mıydınız?

İtirafçı kim ki operasyonu yönlendirecek? Böyle bir şey varmı? Bizim eğitimimiz çok yüksek seviyede. Bir özel timekatılan subay dört sene özel kurs görüyor. İtirafçıları yergösterme dışında operasyonun içine katmazdım. Gerekyok.


195

Girdiğiniz çatışmalarda unutamadığınız ve sizi en çoketkileyen olay ne oldu?

Operasyondayız, çatışma çıkmıştı. Hemen yakınımdaduran asker, gözümüzün önünde bize silah sıkan teröristedoğru yürümeye başladı. Bas bas bağırıyorum, gitmemesinisöylüyorum. Ama o devam ediyor. Önüne kurşunsıkıyorum, ilerliyor. Konsantre mi oldu, şoka mı girdibilemiyorum, gidiyor. Terörist tam kafasından vurdu. Oradaöldü. Meğer o aslan çavuş, kaldığım lojmanın kapıcısınınçocuğu değil miymiş?

Güneydoğu'da büyük hatalar yapıldı mı?

Başlangıçta yanlışlar var. Koordine sağlanamadı. Böyleolaylara başlangıçta hazırlık yoktu. Ama sonradan özellikleaskerî

birlikler, güvenlik kuvvetleri çok tecrübeli oldu. Yörede alankontrolü şart. Alan kontrolünü yapamayınca vazgeçtiler.Karakolları kapattılar. Karakol basılıyordu. Bütünkarakollara tek tek timleri gönderdim. Güneydoğu'nun bütünbölgelerine. Hakkari, Mardin, Siirt aklınıza neresi geliyorsa,tek tek bütün jandarma karakolları eğitildi. Baskına karşıplanlar hazırladık, adamların eline verdik. Karakolkomutanlarının takviye talepleri de yerine getirildi.

Abdullah Öcalan'ın durumu ne olacak?

Parti başkanı olabilir. Bu duruma getirildikten sonra başkane olabilir? Zamanında öldürülmesi gerekirdi. Devlet kendibirimleri arasındaki çatışma yüzünden başarılı olamadı.Adamın gittiği yeri adım adım biliyorsun, yerini biliyorsun,yapılamaz mıydı eylem? Eh işte, o onu çekemedi, derkenolay basına sızdırıldı. Bunun kasıtlı olduğuna inanıyorum.Operasyonun o haliyle başarılı olamayacağını tahmin


196

ediyordum. Dört birimle bu iş olmazdı zaten.

Bu eylemi siz başarıyla yapabilir miydiniz?

Başbakan veya kim sorumluysa, 'Buraya gel kardeşimKorkut Eken, istediğin adamı almakta serbestsin. Türkiyegenelinde kimi istersen seç, silah zaten var, onda bir eksikyok. Maddî finans icap ediyorsa karşılıyorum. Şu kadar dasüre veriyorum, şu imkânlarla söylüyorum' dese bu işebaşlar ve sonuç alırdım."62

Eken ve Çatlı

"Korkut Eken, Emniyet'te olduğu dönemde, AbdullahÇat−lı'ya ihtiyaç duymuştu... Haber gönderdi, 'Ankara'yagelsin görüşelim' diye. Aslında Çatlı'nın bir ayağıAnkara'daydı. Sık sık geliyor, görüşmelerde bulunupgidiyordu. Görüşme yeri için gizli saklı bir yer deseçilmemişti. Ankara Tandoğan'da bulunan ve bugün adıAdor olan Merit Altınel Oteli'nin lobisinde buluşmagerçekleşti.

62 Star, 19 Ocak 2002

Kahve içerken Eken, 'Sana bir dış görev vereceğim.Fransa'ya gideceksin, Dursun Karataş'a bakacaksın.Almanya'da PKK'nın lider kadrosunun yerini tespitedeceksin. Bu bilgileri on beş gün içinde temin etmeniistiyorum' dedi.

Abdullah Çatlı hiç itiraz etmedi. Bilet ve masrafları içingerekli para verildi. Ayrılırken el sıkıştılar. Korkut Eken, 'Gelseni bir öpeyim' dedi ve Çatlı'yı kendine doğru çekip öptü.Sırtını okşarken, 'Bu zor görevde sana güveniyorum' dedi.


197

Abdullah Çatlı, 'Yarbayım, ben de size güveniyorum. Sizolmasanız ben böyle bir görevi kabul etmezdim. Çünkü,bana yapılan bazı şeylere çok üzüldüm. Kelle koltuktagörev yapıyorum ama neredeyse beni vurdurtacaklardı'diye yanıtladı.

Eken, 'Merak etme, komutanına güven' deyince, Çatli'danşu sözcüğü duydu: 'Güveniyorum Emmi'...

Birbirlerine güvenmişlerdi. Eken, Çatlı'nın getirdiği raporlarıokurken, rapora girmeyen özel bilgileri de dinliyordu. Buraporlar Emniyet Genel Müdürü Mehmet Ağar'a veriliyor,raporun bir örneği de Başbakan Tansu Çiller'e sunuluyordu.Çatlı, Avrupa ülkelerinde önemli bir istihbarat ağıoluşturmuştu. 'Net' bilgiler getiriyor, bilgileri fotoğraf vefilmle destekliyordu..."

Gazeteci Saygı Öztürk soruyor, Korkut Eken Çatlı'ylabağlantısını açıklıyor:

"Abdullah Çatlı'yı tanıyor musunuz?

Abdullah Çatlı'yı MiT'ten emekliye ayrıldıktan sonra, yanidevlet hizmetinde olmadığım bir dönemde İstanbul'da biryemekte tanıdım. O yemekte MiT'ten ayrılanlar da vardı,sekiz−on kişiydik.

Emniyet'te göreve başladıktan sonra mı Çatlı'yla ilişkikur−dunuz?

Emekliye ayrıldıktan sonra uzun yıllar MİT ve Emniyet'lebağım olmadı. 1993'te ben Emniyet'te göreve gelincekendisiyle ir−

tibat kurdum. Mahkemede Çatlı'yı tanıyıp tanımadığımsorulunca, tanıdığımı ifade ettim. Sebebi, tanıdığım için


198

çekineceğim bir şey yoktu. Bu kişiyi hem Abdullah Çatlıolarak, hem de kod ismi Mehmet Özbay olarak, şimdihatırlamayacağım birkaç kod ismi daha vardı, hepsiyletanıyorum.

tnterpol tarafından aranan bir kişiye neden görev teklifettiniz?

Çünkü Avrupa'da çok gücü ve potansiyeli vardı. Çath'nınAvrupa'daki çok büyük haber alma imkânındanfaydalanmak için görev teklif ettim ve kabul etti. İki−üç defaAvrupa'ya gitti, çok güzel net bilgiler verdi.

Çatlı'dan aldığınız bilgileri ne yapıyordunuz?

Özellikle Avrupa'daki PKK'lı liderlerin yerleri konusunda,faaliyetleri konusunda bilgiler getirdi, raporlar getirdi. Biz debu raporları ilgili makamlara aktardık.

Abdullah Çath'nın arandığını bile bile ona görevvermeniz doğru bir yaklaşım mı?

Abdullah Çath'nın kanun kaçağı olduğunu Bakan biliyor.Bakanın yemeklerine bu kişi katılıyor, onunla konuşuyor,milletvekillerinin yanlarına gidiyor. Parti kongresine gidiyor.ANAP Kongresi'ne onlarca arabayla geldi.

Çatlı verdiğiniz görevleri istediğiniz gibi yerinegetirebiliyor muydu?

Çatlı önemli görevler yaptı. Ona 'PKK'nın askerî kanatsorumlusu şu anda Hollanda'ya kaçtı diye bir duyumumuzvar. Adamın yerini tespit et, bildir' diyorsunuz. Gidiyor, onbeş gün sonra bilgileri getiriyor. O, Avrupa'daki Türklerinçoğunu örgütlemiş. Bu kadar meşhur. Her gittiği ülkedekrallar gibi karşılanıyor.


199

Kanun kaçağını yakalamanız gerekirken, siz görevveriyor−sunuz. Ceza almanız da bu yüzden değil mi?

Bizim yaptığımız hemen her ülkede olan bir işlem. Herülkede bu böyledir. Geçmişte de böyle olmuştur. Ülkemizdeolanın aynısı Çin'de de, Amerika'da da, İngiltere'de deinanın aynen böyledir. Normal bir vatandaş bu tip bir görevikabul edebilir mi? Resmî görev daha tehlikeli olur. Neden?Devletin adı çıkar. Siz adamı görevlendirirken diyorsunuzki, 'Kardeşim yakalanırsan tanımayız, sahip çıkmayız. Buşartları kabul ediyor musun?'

Çatlı'ya siz de öyle mi dediniz?

Tabii ki benzer şeyler söyledim. Çatlı, TBMM'ye gidiyor,milletvekilleriyle görüşüyordu. Bürokratların yanına gidipgeliyordu. Onların çoğu da onu Mehmet Özbay adının yanısıra Abdullah Çatlı olarak da tanıyordu. Bu nasıl aranmak?

Çatlı'ya bu görevi verirken, hizmetinin karşılığında osiz−den ne istedi?

Bunlar da bu tip görevlere talip olurken, gerçek şu ki,güvence, yani devletten aranmamasını isterler. Ailesininyanında rahat yatmak ve oturmak istiyorlar. Budur yani.Başka bir şey yok.

Silahlı bir eylem yaptırdınız mı?

Çatlı'yı istihbarat faaliyetlerinde kullandım. Çatlı'yla ilişiğinizikestiğiniz zaman yerine hazır bulunan başkasınıgönderirsiniz. Bunlar olan işler.

Yurtdışına nasıl gönderiyordunuz?


200

Niye? Normal pasaportu vardı. Mehmet Özbay adınadüzenlenmişti. Yeşil pasaport konusunda bilgim yok. Zatenyurtdışındaki bu tip görevlerde yeşil pasaport çok dikkatçeker.

Çatlı ölene kadar size bağlı mı çalıştı?

Çatlı benimle çok uzun çalışmadı. Benden alınıp kimeverildiğini bilmiyorum. Beni aşıp görüşmeler yaptığınıöğrenince bundan hoşnut olmadığımı biliyordu. Halbuki, butip insanlarla, idare edenin arasında çok güzel sevgiye,saygıya dayanan bir bağlılık gereklidir. Mutlaka mesafekonulmalı."63

Yukarıdaki söyleşide dikkat edilmesi gereken çok çarpıcıanlatımlar bulunmaktadır. Bugün Korkut Eken,yargılanması neticesinde verilen karara göre cezaevindebulunmaktadır. Netice itibariyle, yaptığı faaliyet belkidevletin bekası adına fevkalade önem taşısa da faaliyetiçindeki hukuk dışı unsurlar, mahkemece suç sayılıp Eken'eceza tertip edilmiştir. Faaliyetin önemi hangi seviyedeolursa olsun tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de hukukkuralları işletilmiştir. Yadırganacak bir durum yoktur. Bukonuda muhtelif kişilerce yapılan spekülasyonlar yersizdir.

6 Aralık 1990 ila 30 Ağustos 1994 tarihleri arasındaGenelkurmay Başkanlığı yapan Doğan Güreş ile bu yıllararasında Jandarma Bölge Asayiş Komutanlığı yapanemekli Orgeneral Necati Özgen ve emekli KorgeneralHasan Kundakçı 2002 yılında Hürriyet gazetesine verdikleridemeçlerde Eken'le ilgili kanaatlerini söylemişler ve "KorkutEken her şeyi bizim bilgimiz dahilinde yaptı" demişlerdir.

Eken'le yapılan mülakattan fevkalade önemli neticeler suyüzüne çıkmaktadır. Bu aşamada fazla yorum yapmayagerek olmadığı kanaatindeyim.


201

Zikredildiği gibi Eken, özel harpçidir ve istihbaratla birliktetespit ve eylem faaliyetlerini de birlikte yürüten operasyonelistihbaratçılardandır. Ülkesine bağlı ve vatanperver birkamu elemanı olduğunda tereddüt olmamalıdır. Eken'inistihbarat faaliyetinden çok askerî operasyonları, özelharekât çalışmaları ön plana çıkmaktadır. Ancak daimiolarak istihbarat servisleri ile

63 Star, 19 Ocak 2002

kol kola çalışmıştır, israil istihbarat servisi Mossad da buşekilde operasyonel olarak faaliyet göstermektedir. Buitibarla profesyonel istihbaratçılık açısından farklı ve uzakbir konum arz etmektedir. MİT bünyesindeki çalışmaları iledeğil evvelki döneme ait operasyonel faaliyeti ile maruftur.

Bir savcı ve araştırmacı olarak şunu söylemek isterim ki; butetkik edilen isimler arasında bizce profesyonel seviyeyiyakalamış ve entelektüel birikimi uhdesinde toplamış birisim olarak Mahir Kaynak göze çarpmaktadır. Genişvizyonu ile hâlâ olayları istihbarı açıdan ihata edebilecek birperformans göstermektedir. İstihbaratçının güzideliği artıkbaşarılı fiili operasyonlardan ziyade entelektüeldeğerlendirme, geniş vizyon ve ihata kabiliyeti, tecessüsüve kıvrak istihbarî çözüm ve yorumları ile ölçülmelidir.

JİTEM ve Ahmet Cem Ersever

Jandarma istihbaratı önceleri silik, güçsüz hattavilayetlerde−ki asayiş istihbaratı seviyesindeydi. JİTEMHulusi Sayın'ın Kurmay Başkanlığı zamanındageliştirilmiştir. Yerel lisanları konuşan insanlarla takviyeedilmiş ve zamanla güçlenmiştir. Ama hiçbir zaman MİTveya Askerî İstihbarat seviyesine erişememiştir. Emniyetistihbaratının da gerisindedir. Zaten fazlaca gelişmesinelüzum da duyulmamıştır. PKK terör örgütünün 1980'li


202

yıllarda başlattığı silahlı terör hareketleri, Jandarmaistihbaratında−ki gelişmenin ve organizasyonun tetikleyicisiolmuştur. Bu itibarla JlTEM, genel olarak varlık sebebiGüneydoğu sorunuyla paralel bir gelişme çizgisi izlemiştir.

Fakat JİTEM'e alınan itirafçılar ve yerel unsurlar zamaniçinde başıboş ve serbest kalınca büyük bir sorun ortayaçıkmıştır, itirafçının eski bir suçlu olduğu, kontrol dışınaçıktığında menfaatleri istikametinde inisiyatif kullanabileceğive zaman zaman bunun yaşandığı unutulmamalıdır. Busebeple itirafçıların spekülasyonlara yol açabilecekçalışmalara dahil edilmemesi gerekmektedir.

Yalnız yerel unsurlar değil istihbaratta çalışan görevliler deaskerî hiyerarşinin dışında kalmışlardır. Binbaşı CemErsever, daha yüksek rütbelilerin bulunduğu ortamlardabağımsız bir şekilde hareket edebilmiştir. Yerel unsurlarınve itirafçıların oluşturduğu gruplar ise, Jandarma tarafındandaima kullanılmıştır.

Jandarma istihbaratında çalışan personel, subay veastsubaylar Güneydoğu'dan dönmelerinden sonra tayinedildikleri batı bölgelerinde de eski elemanlarla klik teşkiletmek, emekli olduktan sonra da bağlantılarını devamettirme eğilimi içinde olmuşlardır.

Dikkati çeken husus, Güneydoğu'da savaşan değil özellikleistihbarat yapan unsurların, öğrendiklerini daha sonrakiyıllarda ve yaşantılarında kullanıyor olmalarıdır.

Ülkemizde terörle mücadelede, Doğu ve Güneydoğuoperasyonları Asayiş Kolordusunun kontrolündeyürütülmüştür. Bölgede cereyan eden olayları dajandarmadan ayrı ve mücerret bir şekilde ele almanınmümkün olmadığı ortadadır. Jandarma Genel Komutanlığıreddetse de JlTEM'in varlığı unutulabilir bir olgu değildir.


203

JlTEM kaldırılmış, tasfiye edilmiş, personeli başkabirimlerde görevlendirilmiş, evrakları arşive gönderilmişolabilir. Ama JİTEM'de görev yapan pek çok görevlihayattadır ve bu kanalla birtakım beyanlar konuyu dahamüşahhas hale getirmiştir. Ayrıca JlTEM'in mevcudiyeti birkusur da sayılmamalıdır. Çünkü JlTEM bir ihtiyaca binaenteşkil edilen bir kurumdur.

Korucular ve itirafçılar, PKK ile mücadelede ilk zamanlardagüvenlik kuvvetlerine büyük yardımlar sağlayarak isabetlive etkili görev yapmışlardır. Özel timlerin kırsal alandafevkalade etkili olan konumlan, ayrıca serbestçe hareketedebilmeleri, giderek görevi aşan davranışlarayönelmelerini ve içlerinde suç olgusunu hoşgörü ilekarşılama eğilimlerini arttırmıştır. Özel timlerin sevk veidaresini koordine etmek için jandarma içinde JlTEM(Jandarma İstihbarat ve Terörle Mücadele) olarakadlandırılan grubun faaliyete geçtiği görülmüştür. JİTEMbölgede etkili ve

çarpıcı çalışmalar yapmıştır. Bu çalışmaların belkiçoğundan yerel jandarma birimlerinin dahi haberiolmamıştır. Zaman içinde, JİTEM bünyesinde görev alansivil ve askerî şahısların faaliyetleri bölgede göze çarpan birhal almıştır. Bünyesinde çok miktarda korucu ve itirafçıbulunması sebebiyle ferdî suç oranı yükselmiştir. Bölgedenzaman içinde ayrılan bu unsurlar, çalışmalarına uygunortamlarda devam etmişlerdir. Bu gruptan iki kişikamuoyunda fevkalade tanınmıştır. Birisi Binbaşı A. CemErsever, di−ğeri Yeşil kod adlı Mahmut Yıldırım'dır.

Zaman içerisinde, kamuoyunda JİTEM olarak bilinenJandarma İstihbarat ve Terörle Mücadele Teşkilatı'yla ilgiliolarak Jandarma Genel Komutanı Orgeneral TeomanKoman'ın emriyle soruşturma başlatıldı.


204

Koman, JlTEM'in yasal bir teşkilât olmadığını, ancak bazıkişilerin girişimiyle böyle bir örgütlenmeye gidildiğinibelirterek bu teşkilâtla ilgili olaylara adı karışan general,subay ve astsubaylar hakkında "idarî ve adlî soruşturma"emri verdiğini beyan etmiştir.

Susurluk kazasının akabinde su yüzüne çıkandevlet−mafya−aşiretler arasındaki esrarengiz bağlantılaryumağına JİTEM elemanlarının adının karışması TürkSilahlı Kuvvetleri'nde büyük rahatsızlık yaratmıştı. JlTEMelemanlarının bazı faili meçhul cinayetler başta olmaküzere uyuşturucu işine bulaştıklarını bildirmesi sonrasındaKoman'ın "idarî ve adlî soruşturma emri" verdiğigörülmüştür.

Konuyla ilgili olarak, Yüksekova Çetesi'ni ortaya çıkaranJandarma İstihbarat Astsubayı Hüseyin Oğuz'un, SusurlukKo−misyonu'na verdiği ifadede:

"YEŞlL'in aslen Bingöl Solhan Asmakaya Köyü nüfusunakayıtlı, 1953 doğumlu Salih oğlu Mahmut YILDIRIMolduğunu, Sakallı diye anılan kişinin de aynı şahısolduğunu, çocukluğunun Elazığ'da geçtiğini, 1982 yılındaÜlkü Ocakları davasından ötürü Elazığ polisince gözaltınaalındığını, önce polisle birlikte

çalıştığını, daha sonra da Cem ERSEVER'le tanışarakJİTEM'de çalışmaya başladığını" dile getirmiştir.

Hakikaten de JİTEM olgusu, ülkemizi ve istihbaratservislerini derinden yaralamıştır. Bu şekilde bir istihbaratörgütü hiçbir zaman kabul edilebilecek bir şey değildir. Arkaplanında hiçbir mevzuat bulunmamıştır, insan haklarıarenasında da ülkemizi zor durumda bırakmıştır. Buoluşumun menfi etkilerini hızla silmek gerekmektedir. Ülkeiçi istihbarat faaliyeti ve operasyonlarında gayri hukukîlik ve


205

insan hakkı ihlalleri, hiçbir istihbarat oluşumunun göstergeve unsurları olamaz. Ama görünen o ki yankıları hâlâsürmektedir.

24 Haziran 2002 tarihli Milliyet gazetesinde düşündürücübir haber geçmiştir:

"Şubat ayında Küçükesat semtinde bir barda meydanagelen olayın ifade tutanakları istihbaratçı subaylarınkarıştığı meydan kavgasının örtbas edildiğini ortaya koydu.Tutanaklara göre, Jandarma Binbaşı V.M. ve arkadaşlarıolay günü C. Bar'da eğlenirken masalar arası sataşma ve32 milyon liralık hesap yüzünden Binbaşı V.M. 'Biz çokadamı faili meçhule götürdük. Sıra sizde' deyip elini belineattı ve kıyamet koptu. C. Bar'ın sahibi M.M. ile garsonlarellerinde beyzbol sopaları ile Binbaşı ve arkadaşlarınınüzerine saldırdı. Diğerleri de karşılık verince C.Bar'ın sahibiile garsonlar hastanelik oldu."64

Bu haberde de görüldüğü üzere, JlTEM'in ismi bilemaalesef bu şekildeki süfli olaylarda bir gösterge olarakkullanılmaktadır.

Gelelim Ahmet Cem Ersever'e,

Son zamanları itibariyle emekli Jandarma Binbaşısı olanAhmet Cem Ersever, 1950 yılında Erzurum'da doğdu.Ankara'da Basın Yayın Yüksek Okulu'nda bir yıl okuduktansonra 1969 yılında

64 Milliyet, 24 Haziran 2002

girdiği Harp Okulu'ndan 1972 yılında mezun oldu. BasınYayın Yüksek Okulu'nda tanıdığı ülkücüler ile ilişkilerinidaha sonra da sürdürdü. 1976 yılında Silopi İlçe JandarmaBölük Komutanı iken ilçede Ülkü−Bir örgütünün açılmasına


206

tepki gösteren kalabalığın üzerine ateş açtırdığı gerekçesiile mahkemeye verildi.

Güneydoğu Anadolu'da jandarma subayı olarak görevyapmakta olan Ersever, kaçakçılarla olan ilişkileri yüzündenpek çok defa soruşturmaya uğradı ancak hiçbirinden dolayıceza almadı. 11 Aralık 1979'da Jandarma GenelKomutanlığı tarafından İçel, Hatay, Gaziantep, Mardin,Urfa, Edirne, Kırklareli ve izmir illerinde kaçakçılık olaylarınısoruşturmakla görevlendirildi.

20 Şubat 1980'de Trabzon'daki kaçakçılık olaylarının takibiile görevlendirildi. Henüz yüzbaşı rütbesindeydi. Buradakaçakçılar ile ortak çalışan bazı MİT görevlileri ile tersdüştü.

12 Eylül sonrasında Güneydoğu'da yaşanan terörolaylarına karşı mücadele etmek amacı ile istihbaratfaaliyeti yapmak ve toplanan istihbarat ile operasyonlardüzenlemek amacıyla Jandarma İstihbarat ve TerörleMücadele Teşkilatı (JİTEM) adı altında faaliyet gösterenmerkezî bir örgütlenmenin fikri planda önderliğini yaptı vedoğrudan Jandarma Genel Komutanı'na bağlı olarakçalışacak olan JİTEM'in başına geçti. Ersever ismi butarihten itibaren Güneydoğu'da çok sayıda faili meçhulcinayete karıştı. PKK itirafçılarının da yer aldığı JİTEMtimlerinin bölgede kontr terör faaliyetleri yürütürken birçokyasadışı işe bulaştıkları iddia edildi.

Ersever, bir süre sonra Aydınlık gazetesinden SonerYalçın'a yaptığı açıklamalar ile Yeşil kod adıyla tanınanMahmut Yıldırım ve bazı faili meçhuller ile ilgili bilgiler verdi.

Bu arada PKK ile psikolojik mücadele yöntemi olarakAhmet Aydın takma adıyla "Üçgendeki Tezgah" ve"APO−PKK−Kürt−ler" isimli kitapları yazmış, ancak maddî


207

sıkıntılar içine düşmüştü. Ersever Aydınlık gazetesineanlattıkları ile ilgili olarak mah−

kemeye ifade vermek için 24 Ekim 1993'te Ankara'ya gittive bir daha kendisinden haber alınamadı. 1 Kasım'daAnkara Çamlı−dere'de sevgilisi Neval Boz'un, 2 Kasım'daAnkara Polatlı'da itirafçı Mustafa Deniz'in ve 4 Kasım1993'te Ankara Elmadağ'da Ahmet Cem Ersever'incesetleri jandarma tarafından bulundu. Kimliği belirsizkişiler tarafından öldürüldüğü söylendi.

Ersever, Güneydoğu Anadolu'daki uzun vadeli görevisırasında PKK ile yapılan gerilla ve istihbarat faaliyetlerininhepsinde bulunmuştur. Silahlı çatışmalara bizzat girmiş,faaliyetleri yönetmiş, PKK'ya karşı ve taraf olan kişi vegruplarla ilişkiler kurmuş, bütün bunları tam yetkiyle vekomutanlığa doğrudan bağlı olarak yürütmüştür.

İstihbaratçı ve subay olarak, bölgedeki tüm faaliyetlerin yaiçinde bulunmuş ya da muhtevası hakkında bilgi sahibiolmuştur. Başlangıçta normal bir jandarma subayı olarakgörev yapmış, sonraları çok önemli yetkilerle donatıldığı içintüm kuruluşlar ve bölgedeki illegal gruplarla ilişkilerkurmuştur. İlişkileri sınır ötesine de taşarak, IKPP lideriBarzani ve KYB lideri Talabani arasında sürekli olarakBarzani'ye yakın olmuş, ancak her ikisinin Ankara'yla ilişkikurmasında önemli rol oynamıştır.

Kerküklü olması dolayısıyla Iraklı Türkmenlerle de yakınilişkileri vardı. İstihbaratın yapısı gereği, Irak istihbaratservisi ile de irtibat içinde olmuştur. Bu ilişkinin bölgedegörev yaptığı 1976 yıllarından itibaren başladığını kendiside reddetmemiş, irtibatın sebebini PKK ile mücadeleyebağlamıştır. Emeklilik döneminde tepkili bir halet−i ruhiyeiçinde, PKK ile mücadelede aksaklık, eksiklik ve zafiyetolarak belirlediği konularda kamuoyu oluşturma


208

çalışmalarına başlamıştır. Bu dönemde Tempo dergisi ileAydınlık, Tercüman ve Daily News gazetelerinderöportajları ve açıklamaları yayımlanmıştır. Sonunbaşlangıcı da böyle gelişmiştir.

Tempo dergisindeki beyanları sebebiyle askerî mahkemedealeyhinde dava açılmıştır. Ersever bölgeye ve Kürtproblemine

ilişkin muhtelif görüşleri yanında Jandarma GenelKomutanlı−ğı'nın ve Asayiş Kolordu Komutanlığının atama,çalışma tarzı ve icraatlarını ayrıntılı şekilde tenkit edenbeyanlarda bulunmuştur.

Ancak gelişmeler beklediği yönde olmamış, destekgörmemiş ve Ersever malî yönden ve güvenlik açısındansıkıntıya girmiştir.

Aydınlık dergisi Ersever'in öldürülüşünü farklı bir şekildeyorumlayarak, Kasım 1994'te, uyuşturucu trafiğinin elemanıve tanığı olması sebebiyle, Abdullah Çatlı ve ekibitarafından Başbakanlık Poligonu'nda sorgulandığı vearkadaşları Mustafa Deniz ve Neval Boz ile birlikteöldürüldüğü şeklinde açıklamalar yapmıştır.

MiT'ten isabetli bir yaklaşımsa şu şekildedir: "Ersever vearkadaşlarının teröristlerin harekât tarzı konusunda çoktecrübeli, kendi güvenlikleri yönünden de çok dikkatlioldukları bilinmektedir. Buna rağmen herhangi bir mücadeleemaresi olmadan cinayeti işleyenlerce ele geçirilmişolmaları dikkati çekmektedir. Bu durum Ersever vearkadaşlarının kendileri açısından 'güvenilir' saydıklarıkişilerce veya bunların aracılığı ile yakalanmış olduklarıihtimaline kuvvet kazandırmaktadır."


209

Suçun işleniş şekli, her üç maktulün fiziki bir şiddete maruzkalmamaları, eylemde PKK olması düşüncesini bertarafetmektedir. PKK'nın istihbarı bir bilgi yoğunluğu bulunan bukişileri "konuşturmadan" öldürmesi beklenmemelidir.

Gerçek olan şu ki; Ersever, en yakın ve güvenilir birarkadaş veya kişi grubunca alınıp götürülmüştür. Failler bumecralarda aranmalıdır.

Cem Ersever'in zararlı olmaya başladığı, artan etkinliğiylegiderek devleti ve kurumlarını hedef tuttuğu, bağlantılarınınsakıncalı ve hatalı yönlerinin büyüdüğü ve yargı önünde bircezayı hakettiği izahtan varestedir. Bununla birliktevatanperver birisi olduğunu da gözardı etmemek gerekir.Ancak bu sevgiyi yüceltmek için yanlış vasıtalar seçmiştir.

Türk istihbarat Teşkilatlarının Sorunları, YapılmasıGerekenler ve Kanaatlerimiz

Nigel West'in "Games of Intelligence" isimli eserine göre;istihbarat servislerini teste tabi tutmak mümkündür:

Bir Ülkenin istihbarat Servisini Teste Tabi TutmaKriterleri:

1. Servisin Bütünlüğü:

a. Serviste çalışanların fikri.

b. Diğer profesyonellerin görüşleri.

c. Servis lehine taraf değiştirenlerin sayısı.

d. Başarılı olay−operasyon idare etme kabiliyeti.

e. İstihbarata karşı koyma kabiliyeti:


210

Sahte taraf değiştirmeleri belirleme kabiliyeti.• Casus yakalama kabiliyeti.• Hainliğe (ihanete) mani olma başarısı.• Dost merkezî istihbarat teşkilâtları ile irtibatlarınstatüsü.

•

2. Operasyonel Güç:

a. Politik Çevre:

Cinayetleri tasvip.• Gizli (örtülü) faaliyete muvafakat.• Siyah propagandaya izin verme.•

b. Kendi gelen ajanları idare şekli.

c. Taraf değiştiren ve iltica edenlere davranış şekli.

d. Hulul (Köstebek yerleştirme).

e. Çift taraflı ajan idaresi.

f. Verimli sızma faaliyetleri.

g. Taktik kabiliyet:

− Eğitim.

− Muhabere tekniği.

Taktik ajanların montesi.• itibarlı muhabirlerle işbirliği.3. Üretimden Faydalanma:

•

a. Bilginin zamanında neşredilmesi.


211

b. Güvenli kaynak olarak tanınma.

c. Muhabere istihbaratı yapan teşekküllerle ilişki.

d. İstihbarı bilgilerin kıymetlendirilmesinde bütünü ilerol almak.

Bu kriterler ışığında hem ideal bir istihbarat servisininoluşumunu hem de Türk istihbarat topluluğunun yapılanmasorunlarını rahatlıkla görebiliriz.

Gehlen'e göre, bir istihbarat servisi son derece hassas birenstrümandır. En üst noktada herhangi bir aksaklıkolduğunda, bunun yankıları, asıl ayrıntılar bilinmese dahi,zincir boyunca en alt halkalara kadar ulaşır.

Bu bizce de isabetli bir yaklaşımdır. Bir kere servisinbaşında ve piramidin üstündeki kişide istihbarat zaafı,vizyon eksikliği bulunmamalıdır. Üstteki performans vevasıflar, teşkilâtın tabanına kadar yayılır ve tesirlerinigösterir. Ehil olmayan bir servis başkanının idaresindebaşarılı istihbarat operasyonları beklenemez. Ülkemizde buhususa kâfi derecede önem verildiği söylenemeyecektir.Servis başkanlarının seçiminde ve atanmalarında, ehliyetve uzmanlığa kıymet verilmeli, politik ve kayırmacıyaklaşımlardan uzak durulmalıdır.

Ayrıca istihbarat servislerinin diğer devlet kurumlan içinihdas edilen mevzuatla idare edilmesini beklemekhakikatinde servis başarısı için olumlu sonuçlarvermeyecektir. Bilhassa dış istihbaratta, neticeye ulaşmakiçin zaman zaman olağandışı operasyonlar söz konusuolabilecektir. Bu sahada istihbarat servisleri, ülke dışıistihbarat operasyonlarında bürokrasi ile mücadele etmekzorunda kalmamalıdır.


212

Netice itibariyle bu sahadaki görüş ve düşüncelerimizikalemler halinde ifade edelim:

> Bir devlet adamı ne kadar üstün vasıflara sahip olursaolsun, evvelce istihbarat sahasında tecrübekazanmamışsa, istihbarat servisinde üst seviyedeki birgöreve getirilmemelidir. Son MİT müsteşarı ŞenkalAtasagun servisin içinden gelen bir istihbaratçıdır. Buzamana kadar söz konusu husus ülkemizde gözardıedilmiştir.

> Ülkemizde istihbaratla uğraşan birimler MİT,Genelkurmay (Ordu), içişleri Bakanlığı (Emniyet GenelMüdürlüğü), Dışişleri Bakanlığı, Jandarma ve Millî GüvenlikKu−rulu'dur. Ancak bu birimler arasındaki koordinasyon veişbirliği fevkalade düşük seviyededir. MİT, Emniyet veaskerî istihbarat birimleri arasındaki eşgüdüm eksikliğindenötürü birtakım sorunlar ortaya çıkmıştır. Hatta bu istihbaratkurumlarından her birinin kendisini başarılı gösterebilmekiçin diğerlerinden bilgi kaçırdığı iddiaları ortaya atılmıştır. Buolumsuz rekabet zaman zaman istihbarat kurumlarınınbirbirlerini yıpratmaya çalışmasına kadar varmıştır. Ciddiboyutlarda gereksiz ve yıpratıcı rekabetler, istihbaratservislerimize zarar vermektedir, istihbarat servislerininsayılarının çoğalması halinde gereksiz rekabet, güvensizlikve birbirinin işine karışma gibi tehlikeler doğmaktadır. Bugibi servislerin sayısının çokluğu, düşman istihbaratunsurlarının bunların içlerine sızmalarını da kolaylaştıracakideal mecralar oluşturmaktadır. İstihbarat çarkındaki herdişli, bir diğeriyle fevkalade uyumlu bir görünüm arz etmekdurumundadır. Hiçbir dişli diğerinden bağımsız hareketetmemelidir. Ülkemizde bu alanda Millî İstihbaratKoordinasyon Kurulu tesis edilmiş ise de bu oluşumdan kâfiderecede olumlu netice alınamamıştır.


213

> istihbarat servisleri, devletin diğer kurumlarına benzemez.Servisin başında ve piramidin üstündeki kişide istihbaratzaafı, vizyon eksikliği bulunmamalıdır. Bu kişi, özündetaşıdığı engin istihbarat tecrübesi, emeği ve üstün insanîperformansı gibi unsurlardan başka birtakım politik veantidemokratik güçlerin kendisine olan desteğini üstmakamlara tırmanmanın bir aracı olarak görmemelidir.Üstteki kalite ve vasıflar, teşkilâtın tabanına kadar yayılır veetkilerini gösterir. Yeteneksiz bir servis başkanınınidaresinde başarılı istihbarat operasyonları beklenemez.Ülkemizde bu hususa yeterli derecede önem verildiğisöylenemeyecektir. Servis başkanlarının seçimlerinde veatanmalarında, ehliyet ve uzmanlığa kıymet verilmeli, politikya da kayırmacı yaklaşımlardan uzak durulmalıdır.

> Profesyonel istihbarat servislerinde askerî disiplin vemetotların kullanılması kat'î surette uygun değildir. Biristihbarat servisinin başı, personelini etkileyici şahsiyeti,kıvrak zekası, tecrübesi ve şahsî performansı ile hakimiyetaltına alabilir. Bu suretle istihbarat servisinin başı,kurumunu güven ve ketumiyet ilkeleri çerçevesinde sevk veidare edebilecektir. Ülkemizde bu konuda yaşananfiyaskolar ve MİT raporları unutulmamalıdır.

> Ülkemizde MiT'in hangi makama tam ve fiilî olarak bağlıbulunduğu 2937 sayılı kanuna rağmen bir açıklığakavuşmamıştır.

MİT Kanunu'nda Teşkilat, Başbakana bağlı olarakgösterilmekte ise de evvelce MİT Müsteşarı'nın seçimi içinMGK'nın tespit ettiği adayların devamlı muvazzafgenerallerden olması ve dolayısıyla Genelkurmay ilearalarındaki ast−üst ilişkileri, 1980 yılı öncesi ve sonrasındaCumhurbaşkanlarının asker kökenli olmaları ve MİTbaşındaki general vasıtasıyla işleyişe doğrudankarışmaları, servisi çok başlı hale getirmiştir.


214

Anılan sıkıntı, önceki yıllarda, Türkiye'de askerî darbeolacağının adeta herkes tarafından malum olduğuzamanlarda bile MiT'in Başbakanı durumdan haberdaretmemesi veya seri tedbirlerle darbeye karşı önlemlerialamaması gibi neticeler vermiştir.

> Askerî istihbarat birimleri, iç güvenlik istihbaratındakullanılmamalıdır. Bu durum fevkalade önemli sakıncalardoğurmaya zemin hazırlar ve doğurmuştur da. Demokratikhukuk devleti yapılanmalarında, askerî istihbaratbirimlerinin faaliyet sahası belirlenmiştir. Askerî istihbaratbirimleri, kendi sahalarıyla ilgili olarak ülke içi ve dışındastratejik istihbarat, harp istihbaratı, taktik istihbarat veoperasyonel istihbarat faaliyetini yürütmelidirler. Dolayısıylaaskerî istihbarat faaliyeti kendi sahasına çekilmelidir.

> MİT, askerî yapısından tamamen arındırılmalıdır. Süreklipolemik konusu olan askerî hiyerarşi tesirlerindenkurtulmalı, MİT gibi profesyonel istihbaratçılık yapmayaaday bir örgütün müsteşarları, bundan böyle daimi olarakservis içinden ve sivillerden seçilmelidir. Ülkemizde zatenaskerî istihbarat birimleri geniş bir yelpazede istihbaratfaaliyeti yürütmektedirler. Bu itibarla MiT'te askerîyapılanmanın oranı şimdilerde az bile olsa, askerîpersonelin askerî istihbarat birimlerinde istihdamı faydalıneticeler verecektir.

> istihbarat servisleri arenasında net bir görev dağılımıtespit edilmeli, kanaatimizce iç istihbarat ve dış istihbaratayırımı ile örgütler arası istihbarat çalışmaları vuzuhakavuşturulmalıdır. Bu meyanda iç istihbaratta Emniyet vesivil otoritenin kesin hakimiyeti altında konuşlanmasıgereken Jandarma istihbaratı görev yapabileceği gibi, dışistihbaratta da MİT faaliyet gösterebilecektir. Ancak bunoktada MiT'in merkezî bir istihbarat servisi mahiyeti taşımadurumu da düşünülmeli ve değerlendirilmelidir.


215

> 2937 sayılı MİT Kanunu'ndaki ibarede yer alan"Başbakanlığa bağlı bir MİT Müsteşarlığı" kavramında, MİTMüsteşarının da Başbakana tam bir bağlılığı hususukavramsal olarak düzenlenmelidir.

> Hem mevzuaten hem de fiilen, askerî istihbaratbirimlerinin anayasal sorumluluğunu üzerinde taşıyanBaşbakan sistemine geçilmelidir.

> İstihbarat örgütlerimizdeki personel politikaları gözdengeçirilmeli ve bu konuda evvelce zikrettiğimiz rantablsistemler tatbik edilmelidir.

> İstihbaratın fevkalade entelektüel bir faaliyet olmasısebebiyle, bu örgütlerde istihdam edilecek ve istihdamedilmiş personelin nitelikleri üzerinde ciddiyetle durulmalı,personelin enformasyon ve siber çağa adaptasyonunuhızlandıracak önlemler alınmalıdır. Bu noktada kendiniyetiştirmiş (otodidakt) mensuplar, layıkıyladeğerlendirilmelidir.

> Sadakat ve verimliliğin tam olarak temini açısındanistihbarat örgütleri maddî sıkıntı içinde olmamalıdırlar.Ancak bu durum devletin ekonomik imkânlarıyla doğrudanbağlantılıdır. Mevcut bütçe imkânlarıyla bu husus gözardıedilmemelidir. Bu husus, istihbarat ajanları için degeçerlidir.

> Psikolojik istihbarat faaliyeti gözardı edilmemeli, gerekenönem verilmelidir.

> İstihbarat servislerince ülke içi operasyonel istihbaratçılıkeğilim ve faaliyetinden uzak durulmalıdır. Bir birimin hemistihbarat yapıp hem de istihbarı operasyona yönelmesifevkalade sakıncalı bir durum olup yargısız infazlara veillegal eylemlere sebebiyet verebilir. Bu noktada Mossad


216

çarpıcı bir örnektir. Ülkemizde de polemik konusu olanJi−tem oluşumunun bu tür operasyonlar içinde bulunduğufazlaca iddia edilmişti.

> Elektronik, elektromanyetik, siber ve teknolojik istihbaratsahasındaki gelişme ve yenilikler yakından takip edilmeli,istihbarat elemanları bu konularda bilgilendirmeçalışmalarına tabi tutulmalıdır.

> Ülkedeki sivil otorite, istihbarat servislerine karşı soğukdurmamalı ve bu örgütlerle yakın irtibat halinde olmalıdır.Bu suretle çoğu gelişmeyi önceden görebilme vedeğerlendirme fırsatına sahip olacaktır. İstihbaratteşkilâtlarının başındaki yöneticiler de (asker−sivil),demokratik yapıya sahip hukuk devletlerinde sorumluluk veicra faaliyetinin hangi makam tarafından ifa edildiğininbilinci ile hareket etmek durumundadırlar. Aksi hal, ülkeyimilitarist bir kaosa sürükleyecektir.

> Takip ve tarassut faaliyeti raporları, ilgili bir davadahakimin takdir kullanmasını gerektiren durumlarda olayıaydınlatması açısından, ilgili davanın hakiminegösterilebilmelidir. Kanaatimizce bu uygulama faydalısonuçlar doğuracaktır. Neticede takip−tarassut faaliyeti debir kamu görevi faaliyetidir.

> Cumhuriyet Savcılığı görevini ifa ettiğimiz muhtelifyerlerde, icra ettiğimiz bazı soruşturmalar ve insan haklanhususundaki hassasiyetimiz sebebiyle zaman zaman birGeneral, Albay ve Emniyet Müdürü'nün, hakkımızda,istihbarat raporları yönündeki sözleriyle karşı karşıya kaldık.Kanaatimize göre, insan hakkı ve onuru, fevkaladehassasiyetle korunması gereken cevherlerdir. Bir EmniyetMüdürü veya bir Albay'ın, "Senin hakkında yapılacakistihbarat raporları hep bizim kanalımızdan geçer, seninhakkında Garnizon Komutanı iyi şeyler söylemiyor, gel bu


217

soruşturmadan vazgeç. Gençsin, bir raporumuzla meslekîistikbalin yok olur" şeklindeki sözleri, ülkemizde bir kısımkişi ve çevrelerce istihbarat faaliyetinin nasıl anlaşıldığıhususunda açıklayıcı bir mahiyet taşımaktadır. Nitekimsöylenenler doğru çıkmış ve meslekî istikbalimizkaybolmuştur. Demokratik hukuk devleti modellerinde,istihbarat raporları tehdit amacıyla kullanılamaz. Ve hiçbirhukukî delil değeri de taşımaz. Kamu güvenliği vedemokratik hukuk devletinin gelişimi açısından istihbaratraporlarının tehdit unsuru olarak kullanılması zihniyetininterk edilmesi gerekmektedir.

> İstihbarat servislerimizin isabetli ve hukuk içiçalışmalarının bir mekanizma tarafından denetlenmesigerekmektedir. Kanunla bir denetim organı tayin edilmelidir.

> Ordu içindeki antidemokratik ve illegal faaliyet veoluşumların izlenmesi cihetiyle, MİT ve Emniyet istihbaratıönündeki engellerin koordineli bir şekilde kaldırılması,demokratik gelişim ve profesyonel istihbaratçılık açısındanfaydalı neticeler verecektir. Bu anlamda sivil istihbaratbirimleri, ordu içindeki gelişmeleri izleyebilmelidir. Aksitakdirde ihtilâlleri önceden haber almak mümkün değildir.

> Genelkurmay Başkanı, mevcut mevzuata göre kendiinisiyatifi ile MiT'ten bilgi alabilmektedir. Bu durumdeğiştirilerek, zaten elinde önemli bir istihbarat yelpazesininkontrolü bulunan Genelkurmay Başkanının MiT'ten bilgialabilmesi ve fakat bu konudaki taleplerin sivil yönetiminbaşı ve sorumlusu bulunan Başbakanın onayınabağlanması gerekmektedir. Keza, MGK Genel Sekreterliğiiçin de aynı uygulama yapılmalıdır.

Tecrübeli Bir İstihbarat Şefi ile Söyleşimiz


218

Bu bölümde, yıllarını istihbarat faaliyetine vermişentelektüel bir istihbarat yöneticisi ile yaptığımız birkonuşmaya yer vermek gereği görüyoruz:

İstihbarat ve istihbarat mesleki hakkındakidüşünceleriniz' le başlayalım isterseniz.

Her canlı varlığın en büyük ideali, hayatını idameettirmektir. En tabii haklarından bir tanesi ise, bir canlıorganizmaya zarar verecek her türlü tehdit ve tehlikeyekarşı kendisini korumaktır. İnsan da böyle. Devlette deaynıdır. Bu riskleri önceden tespit etmek lazım. Bukaygılarla istihbarat faaliyeti başlar.

Bizler orta yaş grubuna ulaşmış istihbaratçılar olarak, almışolduğumuz eğitim ile tehlikelere karşı uyarılmış bireyleriz veistihbaratçılık bizim için onurlu bir yaşam tarzıdır. Onurlu birmeslekten de öte.

Mücadele içinde geçen hayatımızda kendi birimimizi hep biraile olarak gördük. Duyduklarımızı, bildiklerimizi vegördüklerimizi sevdiklerimize, ailemize ve yakınlarımızaanlatamamanın ve görüşleri, duyguları paylaşamamanınacısını duyarak yaşadık ve yaşıyoruz.

Bugün gelinen noktada ise, neyin ne kadar önemliolduğunun, hangi değerlerin öncelikli olduğunun ayırımıyapılmadan ve birtakım kaygılar taşınmadan, birtakım bilgive materyallerin alenî bir şekilde ifşa edilip, polemik konusuyapıldığını gördükten sonra bir şeylerin değişmiş olduğunufark ettik.

İnsanı daima canlı tutan istihbarat çalışmaları, süreklilik arzettiğinden, artık hayatımızın 'olmazsa olmaz'ı oldu.

İstihbaratta insan unsuruna nasıl bakıyorsunuz?


219

İstihbaratta insan unsuru çok önemli ve yadsınamaz birgerçek..

Çağımızda teknolojinin süratle gelişmesi ve değişkenlik arzetmesi inkâr edilemez olmakla birlikte, güvenilir insanunsuru, dün olduğu gibi, bugün ve gelecekte de öneminiasla yitirmeyecektir. Diğer yandan teknolojik açıdanistihbarat araç ve gereçlerini kullananlar da yine insanlardır.

1968 yılına kadar Hür Dünya'nın en büyük organizasyonuolan NATO'nun merkezi Paris'te bulunuyor ve Ruslar NATOplanlarını aklın almayacağı çok az bir harcamayla elegeçirmeye muvaffak oluyorlar ve buna NATO planlarınınbulunduğu yerden sorumlu olan ABD'li çavuşun insanî birzaafı neden oluyor. Bu olaydan sonra NATO merkeziBrüksel'e taşınmak zorunda kaldı. Görüldüğü gibi bireyinönemi ortadadır.

Kısaca değinmek gerekirse, 11 Eylül'ün hemen akabinde,ABD'li uzmanların, kendi ve dünya kamuoylarınaduyurdukları "Olayla ilgili 32.000 ipucu var" sözleri, biryandan teknolojinin önemini vurgularken diğer yandan enönemli unsurun güvenilirlik olduğunu göstermiş oldu.

Ayrıca ABD, istihbaratta risk göze almaz. Mesela, 11Ey−lül'den sonra Usame bin Ladin'in gerek ABDvatandaşlarına gerekse işbirlikçi ülkelerdeki kurum, kuruluşve bireylere karşı saldırıda bulunacağını açıkça beyanetmesi karşısında ABD, zerre kadar riski göze almayarakbu ülkelerdeki eğitim müesseselerini kapatarak buülkelerdeki mensuplarının eş ve çocuklarını ülkelerinegöndermiştir. ABD, her ihbarı ciddi olarak değerlendirir. Buarada şunu söylemek lazım ki; istihbarata karşı koymanınen güzel ve başarılı örneği Ladin. ABD tüm imkân veteknolojisine rağmen Ladin'i hâlâ bulamadı. ABD'nin tahliliniiyi yapmış birisidir Ladin.


220

Biz bu mesleği icra ederken, dertleşme veya sohbetbağlamında hiçbir bilgiyi, en yakınlarımız dahil hiç kimseylepaylaşamayız. Bilgi verilecek yerler bellidir. Başkası olmaz.Mesleğin tabiatı bu.

Bu açıdan M.Eymür, A.Cem Ersever, Hanefi Avcı vebun−lar gibi medyada boy gösteren isimler bu kuralıçiğnediler mi?

istihbarat etiği açısından ketumiyet ve gizlilik ilkesinindoğruluğuna inandığım için, bu tür ifşaatı veya sözleridoğru bulmuyorum. Ancak açıklanan konular ve buaçıklamalar istikametin−

de tartışılan gelişme ve olayların, günümüz Türkiyesiaçısından, yerinde ve irdelenmesi gereken bir yöntaşıdığını görüyorum.

Ancak bu tür tartışmalarda bilgilerin kimlerle paylaşılacağıhususunda, hiyerarşik bir emredicilik statüsünden çıkıp,bilimsel−demokratik söz söyleme arenalarını tercih etmekve bu suretle ortak bir şuura erişmek gereklidir. Çünküistihbaratçılar görünmeyen kahramanlardır. Meşhurolduklarında misyonları biter.

Tanınmak ve istihbaratçılık... Zıt mefhumlar.

Bu saydığınız isimler de, bu kategoride değerlendirilmelidir.

Ya Mahir Kaynak?

Onun durumu farklı. Kaynak için emredici unsurlar çıplak birşekilde göz önüne çıkmıştır. Zamanında ilgili kurumcamahkemede tanık olarak gösterilip deşifre edildi veharcandı. O da üniversiteye döndü.


221

Bu pozisyonda kalan bir ajanın görev ifa etmesi mümkündeğil.

Kaynak, şu anda kendi istihbarı tecrübe ve bilgileri ışığındaTürkiye'deki ve dünyadaki gelişmeleri kendince analize tabitutup değerlendirmeler yapıyor. Bu konuda ketumiyet vegizlilik kuralını çiğnediği söylenemez. İhtimaller üzerindeduruyor.

Farklı ama Cem ERSEVER'i nasıldeğerlendiriyorsunuz?

Okuduğum ve bildiğim kadarıyla, vatansever bir kişi olduğuhususunda zerre tadar şüphem yok.

Kendince geliştirdiği metotlar vardı. Üstleri tarafından kabulgörmeyen bu metotları da, kendi üzerinde olumsuz etkilerbıraktı. Bu sebeple mesleğinden ayrılmak zorunda kaldı.

Yapmış olduğu bazı şahsî hata ve girişimlerininneticesinde, en pahalı bedel olan hayatını verdi.

Şahsî zaafları vardı.

Mesela?

Bunlar içinde kadın var, itirafçılara fazla güvenmek var.Kesin olmamakla birlikte muhtemelen maddî kazanç eldeetmek arzusu var.

Kendine bağlı bir ekip ya da bir oluşum var. Bunu hareketegeçirebilmek için, maddî finans sağlamazorunluluğundaydı. Neticede devlet onu dışladı. Kendinebağlı az sayıda adamı vardı.


222

Bu şekilde ortada kalınca, bahsettiğim sorunları aşmak içinlegal ya da illegal olup olmadığına bakmaksızın, birtakımilişkilere girdi.

Amaca ulaşmak için her yol mubahtır şeklinde düşünmeyebaşladı.

Sonunda en sevdikleri tarafından çağırılıp götürüldü...Evet... en sevdikleri.

Tecrübeli bir istihbaratçı olduğu için, güvenmediği birortama gitmesini düşünmek abes olur. O da biliyordu..

Başlangıçta arkasında devlet olan bir istihbaratçı olarakyola çıktı. Sonuçta istihbarat kurallarını aştığı ve kuralınagöre oynamadığı için sistem dışına itildi.

Operasyonel istihbaratçıydı. Ve bu sistemden yanaydı.

Ersever infazını, kanaatimce bir diğer "görevli"ye yüklediler.Yani o kişi bu infazı gerçekleştirdi. Bu hususta bizdeki tabirşudur: "Likidasyon ajanları"... (Yok etme ajanları)... Bunlarbu işi yaptılar.

İstihbaratçılarda genel düşünce şudur; Baş giderse, gövdedağılır.

Ersever'i bu sona götüren en büyük sebep, ifşaatıydı. Hattaanlatacak olduklarının çoğunu anlatamadı. Sadeceaçıkladıkları bile hayatına son verilmesine kâfi geldi.

Buna göre cesur bir insan ve istihbarat tekniği açısındankuraldışı bir görevli olarak nitelendirilebilir.

Peki bu doğru mu? Yani doğru istihbaratçılık mı?


223

Istihbaratçılık bu şekilde olmaz.

istihbarat faaliyeti parçalardan oluşur. Her bir evre ve parçamuhtelif birimler tarafından yerine getirilir. Bilgiyi teminetmek, analiz ve değerlendirme, neticeleri çıkarma vekullanıma sunma.

Ersever bu faaliyetin her kısmını kendi ifa etmeye çalıştı.İstihbaratta duygusallığın yeri yoktur.

Türkiye'de istihbarat teşkilâtları olması gerektiği yerdemi?

Kanaatimce, sistemli istihbaratçılık 20. yy'da SanayiDevrimi ile birlikte ivme kazanmıştır ve günümüze kadar dagelişerek, değişerek ve modernleşerek gelmiştir.

Çağın teknolojik gelişmelerini kim yakaladıysa o, öneçıkmıştır.

Teşkilat−ı Mahsusa ile başlayan sistemli istihbarat faaliyeti,Cumhuriyetle birlikte hayatiyetini devam ettirmiş, o günküdünya konjonktürüne göre, bizim açımızdan daha ziyadetaklitçi bir kalıpta gelişmiştir.

Yani imparatorluk döneminde, Alman ve Fransız istihbaratı,Cumhuriyet döneminde ise ABD istihbaratı taklit edildi vehalen bu istikamet geçerlidir.

SSCB'nin dağılmasıyla birlikte Soğuk Savaş dönemininöncesi ve sonrasında etkileyici unsur olarak, teknoloji(istihbarat araç ve gereçlerinin gelişmesi) karşımıza çıktı.

Bu gerçekten hareketle ülkemiz için söylüyorum, buteknolojiye sahip değilseniz, geriden takip etmekzorundasınız. Maalesef Türkiye dünyanın önemli istihbarat


224

servislerini geriden takip etmektedir.

Bunların yanında istihbarat elemanı yetiştirmekte deoldukça duygusal olduğumuzu söylemek lazım... Bugünekadar hayat ve hatıratını yazan ilgililerin notlarında da buhususlar var.

Lütfen biraz açar mısınız? Bu, önemli bir konu.

Kastım şu. Sönmez Köksal'dan önceki MİT yapılanmasınabaktığımızda müsteşarlık düzeyinde ve hemen altındakiörgütlenmenin büyük bir bölümünün askerî kişilerdenoluştuğu görülüyor.

Siviller belirleyici bir konuma sahip olamıyorlar. Sivil adamı,ya takipçi ya da idarî görevli büro elemanı yapıyorlar. Amatutup bir operasyon şefi yapmıyorlar. Buralarda hepaskerleri görüyoruz.

Günümüzde ise kaçınılmaz olarak, istihbarat sivilleşmeli...Askerî istihbarat da kendi alanına çekilmeli. En doğrusu bu.Aksi halde birbirlerini etkileyecek konumda olanların çağıyakalaması mümkün değildir. Çünkü istihbarat faaliyetiesnasında, katı bir hiyerarşik ast üst ilişkisi varsagelişmenin ve başarının yolu kapanmış demektir.

Diğer yandan, Kenan Evren'le Erkan Gürvit arasındakida−mat−kayınpeder ilişkisi... Bu, istihbaratın doğasınaaykırı.

Istihbaratçılıkta rütbe ve hiyerarşi idarî açıdan yerindemuhafaza edilmekle birlikte, operasyonel istihbarat önplana çıktığında, ajanın önündeki tüm hiyerarşik yapılanmakaldırılmalıdır.


225

Askerî istihbaratı yadsımıyorum... Ama kat'î surette içgüvenlikte kullanılmamalı. Şu an maalesef Türkiye'de buyanlışlık ve karmaşa var.

Herkes kendi görev alanına çekilmeli. Askerî istihbaratülkemizde Genelkurmay İstihbarat Başkanlığı'na bağlıaskerî istihbarat üniteleri tarafından yürütülüyor.

Susurluk hadisesinde, komisyona maalesef hiçbir askerifade vermedi. İstisnaları saymayalım. Ama sivil istihbarathakimiyeti söz konusu olsaydı, çağırılıp ifadeleri alınır,bilgileri tespit edilebilirdi.

Günümüzde ülkemizin iç ve dış tehdit unsurlarına karşıkanunla kurulmuş olan MİT ön planda görünmekte ise desonuçta etkili konumda değildir.

9. Cumhurbaşkanı Demirel, "Bunlar bana Angola'dan habergetiriyor ama Ankara'dan haber yok" şeklindeki sözleribaşka nasıl yorumlanabilir?

Her türlü askerî müdahalenin meşruluğu bir hak gibigörülürse, sonuçları şimdi olduğu gibi ülkenizin dünyasıralamasındaki yerini tespit eder.

Oysaki istihbarat çok yönlü olarak, askerî istihbaratınyanında daha önemli olarak siyasî, ekonomik, teknolojik birfaaliyettir. Bu faaliyet sadece askerî kıstaslara mahkumedilmemeli.

Yani geçmişteki askerî darbelerin günümüzde de aynışekilde devamını dilemek, dünya kamuoyu tarafından takipedilen bir strateji değildir. Türkiye de bu sendromdankurtulmalıdır.


226

Şunu söyleyeyim; Genelkurmay istihbarat birimlerioperasyon yapacakları zaman sivillerden (Cumhurbaşkanı,Başbakan veya Bakan) onay almaz. MİT ve Emniyetistihbarat teşkilâtlan ise bu işleri, aldıkları resmî onay ilegerçekleştirirler.

Takip−Tarassut faaliyetinin nasıl bir çalışma olduğunubir de sizden dinleyelim.

Bu, eski bir istihbarat faaliyeti olmasına rağmen halenvazgeçilmezliğini koruyor. Bu çalışmada öncelikle hedefbelirlenir. Bu hedef hakkında arşiv taraması dahil, tümbiyografik ve sosyal bilgiler bir dosyada toplanır.

Takip ekiplerine sadece hedef verilir. Hedef hakkındakibilgi−lerin çoğu verilmez. Yani takip ekibi bu konuda herşeyi bilmez. Bundan kastım şu; ekip her şeyi bilirse kendide bu faaliyete şahsî yorumlar katabilir. Bu hususoperasyon şefi açısından önem arz eder. Çünkü hedefşahsın günlük yaşayışı hakkında takip ekibi rapor veriyor.Ajanla, bu hedef arasında görüşmeler yapılıyor.

Açık kaynaklar taranıp operasyon şefinin önüne gelir. Şef,bunların hepsini, takip raporları ile birlikte değerlendirir.Bakı−

yorsun görüşme sağlayan ajan, "Bugün 15.30'da şumevkide buluştuk" diyor. Takip ekibi raporunda ise adam osaatte başka bir yerde gözüküyor. Bu durumda operasyonşefi mukayese suretiyle doğruyu rahatlıkla ortayaçıkarabiliyor.

Bu faaliyette hedefin takibi teknik aletler kullanılmaksuretiyle de yapılır. Bu teknik izlemedir. Fotoğraflar daçekilir.


227

İstihbarat faaliyeti, illegal bir örgütün legale yansıyançalışma tarzıdır. Nasıl ki, illegal bir faaliyet gösteren şahısveya oluşumlar, faaliyetlerinin ortaya çıkmaması için çabagösteriyorsa, istihbarat birimleri de onları deşifre etmek içinher türlü araç ve gereçten yararlanırlar.

Bu faaliyette takipçilerin yaratıcılık yetenekleri, teknolojikimkânlardan daha çok ön plana çıkmaktadır. Takip süresihedefin durumuna göre değişir.

İllegal örgütler takip ve tarassut faaliyetine karşıduyarlıdırlar ve militan ve sempatizanlarını daima bukonuda bilgilendirirler. Bildiğim kadarıyla TKP başta olmaküzere TİKKO, DEVSOL gibi örgütler dokümanter olarakbunları kendi gruplarına öğretmektedirler.

Ama bu faaliyetin de teknoloji ile desteklenmesi lazım. Busuretle hedefe ulaşmadaki mesafe ve zaman en azaindirilebilir.

Türkiye'de istihbarat sahasında farklı servisler görevyapıyor ve birtakım yıpratıcı rekabetler yaşanıyor,istihbaratın tek elde toplanması faydalı olur mu?

Doğru olmakla birlikte, istihbarat birimlerinin arasındakigörüş ayrılıkları ön plana çıkarılmadan hizmette yarışprensibi terk edilmemelidir.

Yani kanaatimce, devletin istihbarat şefleri bir araya gelipbir konunun kritiğini yaptıklarında, bu işte en son yön tayinedici olan askerî kesimin ağırlığı söz konusudur. Bu yanlış.Mesela

ABD'de bu konuda istihbarat örgütleri arasında ortak birşuur var. Aynı şey ülkemiz için maalesef geçerli değildir.ABD'de Başkan olanların içinde istihbarat örgütlerinden


228

gelenler var. Ülkemizde bu konuda bir örnek gösteremeyiz.

Bülent Orakoğlu ve Deşifre isimli kitabı hakkında nelersöylemek istersiniz?

Yazdığı kitapta kendisinden yeteri kadar söz ediyor. Genelmanada ise akla şu gelmektedir; o dönemde kendisininmuhatap olduğu üst düzey yöneticilerin bir kısmı tarafındankorunmakla birlikte askerî kesim tarafından hedef halinegetirilmiştir. Kitabın içeriğinde olduğu gibi G.E'ninölümünden sonra ancak bu kitabı yazabildi.

Daha önce yazamaz mıydı?

İstihbarat birimleri 12 Eylül'de kadar bu tür konularda görüşbildirmezler ve ülkemizde gündemi oluşturacak medyabaşta olmak üzere diğer araçlardan faydalanırlardı.

Emniyet ve askerî istihbarat birimlerinin asparagas haberüretme yetkisi −bilgimce− bulunmamakta, ancak bu faaliyetMiT'te bulunmaktadır.

12 Eylül'den sonra dünyadaki bazı dengelerin değişmesi veülkemize yansıması sonucu (Yeni Dünya Düzeni), bu türbilgi ve dokümantasyonların deşifre edilmesi örnekleridünyada da bizde de çoğaldı.

Tabii ki bu arada skandal boyutlarına ulaşan olayların daetkisi büyük oldu.

Bu konuda duyarlı olan insanlar, artık istihbaratçıların dakonuşması gerektiği kavramından hareketle, kendiülkelerinde çeşitli komisyonlarda istihbaratçıların ifadelerineve bilgilerine başvurmaya başladılar. İfade alma adlî birolay olmasına rağmen.


229

Komisyonlar mahkeme gibi fonksiyon icra etmeyebaşladılar. Bu çatışma gibi görülen mücadelede gidereksivil inisiyatiflerin kamuoyunu oluşturmada, kamu kesiminegalip gelmişlerdir. Geçmişte sadece duyarlı kitleleriilgilendiren bu hususlar, medya ve diğer iletişim organlarıvasıtasıyla tüm kamuoyuna açıklanmaya başladı.

Kanaatimce Bülent Orakoğlu da, karşılaşmış olduğu baskıve tehditleri bu sebeple kamuoyuyla paylaşma ihtiyacıduydu.

Şahsî kanaatim bundan böyle taraf olduğu için, kendisinehiçbir aktif görev verilmeyecektir.

İstihbarat Daire Başkan Vekilliğine gelmeden öncepopülaritesi fazla değildi. Ancak tecrübeli bir istihbaratçıolarak konulara vakıftı. Etkileyici faktörlerin başında o ankihükümetin, iktidarın oluşumuna bakmak lazım. Daha daaçıkçası, Erbakan'ın Başbakanlığı ve onu da askerî kesiminsevmeyişi, Orakoğlu'nun sonunu hazırlayan sebeplerdenbirisi oldu.

Siz bir savcısınız. Hanefi Avcı hangi sebeplerle cezaevindeyattı? O zaman mahkemece devlet sırrı sayılan bilgiler,şimdi ilgili kurumun ve muhtelif kurumların web sitelerindealenî olarak ortada.

Ülkemizde hakim, kaymakam gibi bürokratlarıngüvenlik soruşturmaları ve haklarında tanzim edilenveya edildiği söylenen raporlar hakkında nelersöyleyeceksiniz' Bu konuda Emniyet istihbaratörgütlerinin fonksiyonu var mı?

Sizin de bildiğiniz gibi güvenlik soruşturmaları belirttiğinizkesimleri hukuken kapsamamakta; sadece işçi, memur gibialt tabaka görevlileri kapsamaktadır. Diğerlerini siz


230

değerlendirin.

Bu kesim hakkında ve üst düzey yöneticiler hakkındatanzim edilen raporlar, Emniyet istihbaratı dışındakiistihbarat kurumlarınca tanzim edilmektedir.

Güvenlik soruşturmaları dışında, üst düzey kamuyöneticilerinin istikbale matuf bazı terfi ve yükselmelerindeveya önemli bir yere tayinlerinde Emniyet istihbaratıdışındaki istihbarat birimleri etkindir. Emniyet istihbaratınınbu konularda bir fonksiyonu olduğunu zannetmiyorum.

Emniyet istihbaratı ve bu kurumun istihbaratçıbürokratlarını nasıl değerlendiriyorsunuz? Yıpratıcı birrekabet ve gruplaşma var mı?

Kamuoyunda bu husus Osman Ak ve Sabri Uzundavalarında uzun süre tartışıldı. Konu adlî mercilereyansıdığı için fazla konuşmak istemiyorum. Yargıya daintikal eden Ankara Emniyeti ile Emniyet İstihbarat DaireBaşkanlığı arasındaki hususlarla birlikte bir çekişmeden sözedilebilir.

Bu konu ilk kez kamuoyunda paylaşıldığı için çok dikkatçekici olmuştur. Özetle hiyerarşik yapının sarsıldığını dagözler önüne sermiştir.

MİT−Asker ve Emniyet istihbarat servisleri ilişkilerinasıl? MİT, iç istihbaratta Emniyet'e göre başarılı mı?

Emniyet istihbarat birimleri literatürde, kurum istihbaratıolarak geçmektedir. Diğerleri ise bu kapsamda değildir. Budiğerleri, sadece ülke içi değil ülke dışında da istihbaratfaaliyeti yaparlar.


231

Bu konuda 1. Özal hükümeti döneminde Polis Vazife veSe−lahiyetleri Kanunu'na ek 7. madde ilave edildi vebununla Emniyet istihbarat faaliyeti yasal bir dayanağakavuşmuş oldu.

İç güvenlik istihbaratında uzun süre MiT'in önde olduğuifade edilse de, son dönemde sivil iktidarların vermiş olduğudestek sonucu Emniyet istihbarat birimlerinin de çokbaşarılı olduğunu bütün kamuoyu bilmektedir. Bundanhareketle şunu belirtelim: Görünen o ki, daha çok imkântanındığı zaman Emniyet istihbaratı bu başarı grafiğini dahada yükseltecektir.

Kanaatimce, uzun süredir tartışılan konuların başındagörev alanları ve yetki konulan, halen gündemi oluşturmayadevam etmektedir. Tabii ki bu durum dünyadaki gelişmelereparalel olarak gündeme gelmiş ve geç de olsa mutlakayapılması gereken düzenlemeler olarak görülmektedir.Bunu yeni yapılanma olarak kabul edecek olursak idealolanın tek merkezde toplu istihbarat teşkilâtı olduğunukabul etmekle birlikte halihazırda ülkemizde belirttiğimistihbarat kuruluşlarının yetki alanlarının açıkça belirlenmesigerektiğini düşünüyorum.

Aksi takdirde bugüne kadar olduğu gibi askerî kesimin veyedeğine aldığı MiT'in fonksiyonları sürecek ve yeni biryapılanmadan söz etmek mümkün olmayacaktır.

Kısaca, güven duygusu kavramı, istihbarat birimleriarasında hizmette yarış kavramıyla birlikte ele alınırsafaydalı olur. Aksi takdirde her kesim kendi doğrularınainandığı zaman çok başlılık ortaya çıkar. Bugün olduğugibi... Ve dünyadaki gelişmelere kapalı bir istihbarat olarakkalırız.


232

Yani düşündüğünüz yeni yapılanmaya matuf değişimlerdaha çok MİT ve askerî istihbaratı mı ilgilendiriyor?

Evet.

tyi bir istihbaratçı sizce nasıl olmalı, hangi özellikleritaşımalı?

Uygulamada resmî bir prosedür olarak kişilerin başvurusuile istihbarat elemanı almak hususunda işlem başlamış olur.İhtiyaç bulunan kadrolar ve bu kadrolarda istihdam edilecekunsurlar, ilgili birimce tespit edilir. Eleman adaylarıhakkında güvenlik tahkikatı yapılır. Genel olarak alım buşekillerde gerçekleşir.

Bence iyi bir istihbaratçı, günümüz koşullarında hem ülkeiçinde hem de ülke dışında faaliyet göstereceğindenyabancı dil başta olmak üzere iyi bir eğitime sahip olmalı.

Kısaca Siyasal Bilgiler Fakültesi'ni bitirenleri işe almakçözüm değildir. İstihbarat ayrı ve entelektüel bir sanattır.

Genel kural olarak dürüstlük başta olmak üzere, sadakat,ketumiyet, inisiyatif kullanabilme ve risk alma gibi becerileresahip bulunmalıdır bir istihbaratçı. Bu durumda herüniversite mezunu istihbaratçılık özelliklerinitaşımamaktadır.

Ayrıca kişinin, gelişmelere açık bir insan olarak gününkoşullarına göre bu birimde görev yapmaya arzulu olması,burayı sadece bir geçim kapısı gibi görmeyip, girmiş olduğubu teşkilâtın günahlarına, sevaplarına ortak olmayı bilen biryapıya sahip bulunmalıdır.

Bu işte başarıya ulaşmada sadece şahsî kabiliyetler yeterlideğil. Arkandaki insanlar da çok önemli.


233

İstihbaratçı, bir futbol takımı gibi ele alacak olursak, teknikdirektörden kulüp başkanına, futbolcusundanmalzemecisine kadar uyum içinde çalışan bir mekanizmayainanmalı ve kendisini de bu mekanizmanın bir parçasıolarak görmelidir.

Dünyanın diğer istihbarat örgütlerine nazaran bizimistihbarat seviyemizi nereye koyuyorsunuz?

istihbaratçılık, bir noktada kestaneleri pişirirken eliniyak−mamaktır. Ne kullanırsınız o zaman? Birtakım pişirmealetleri. Bu aletler sende yoksa elinin yanması kaçınılmaz.

Bu durumda ülkemiz istihbaratı için çok büyük bir başarıdansöz edilemez.

Son yıllarda kamuoyunda da çokça yer alan, bölücü örgütbaşı Apo ve Şemdin Sakık gibi şahısların ülkeye getirilişi,istihbarat birimlerimizin dışında olan unsurların katkılarıylagerçekleşmiştir. Apo'nun takibini bile biz yapamadık. Dostülkelerin yardımı söz konusu.

Bu konuda Entebbe Operasyonu, Troçki'nin öldürülmesi vemuhtelif İsrail operasyonları başarılı operasyonel istihbaratçalışmalarıdır. Demirperde ülkeleri, bu konularda çokbaşarılıydı.

Sizce ülkemizde iç güvenlik istihbaratım kimyapmalıdır?

Şahsî kanaatim olarak, iç güvenlikte istihbarat birimleriarasında bilgi alışverişi yapmanın doğruluğuna inanırken,bu çalışma alanının sadece Emniyet istihbarat birimlerininyetki alanı içinde kalmasından yanayım.


234

Hiram Abas, Mehmet Eymür ve Korkut Eken gibi tanınıpmisyonunu tamamlamış kişiler hakkında ne söylemekistersiniz? Bu kişilerin çizgisi neydi?

Hiram Abas hakkında yazılanlara bakıldığında, bir kısımtarafından merdivenleri üçer beşer atladığı söylenmektedir.

Eymür ise sivil inisiyatiften yana tavırlarıyla bence dahadik−kat çekicidir.

Tabii ki Hiram Abas'ın illegal bir örgüt tarafındanöldürülmesi, işin bir başka boyutudur. Bu hususta, teşkilâtiçi çekişme sonunda hedef haline getirildiği düşüncesiyaygın olarak mevcuttur. Daha çok ülke dışı faaliyeti sözkonusu.

Eymür, bence merdivenleri sırasıyla tırmanmış, ancak o daiç çekişmeler nedeniyle, ülke dışına çıkmak zorundakalmıştır. Bilhassa kendi web sayfasında değindiği konularabakıldığında, istihbarat faaliyetinin sivil inisiyatifin elindeolması gerektiği açıkça görülmektedir.

Eymür, kısaca statükodan yana olmayıp yenilikçi bir çizgitakip etmiştir.

İstihbaratçılar arasında iki Mehmet'in düellosu olaraknitelendirilen gelişmelere bakıldığında Eymür'ün daha azşanslı olduğu ve güçlü mihraklara dayanmadığıgörülmektedir.

Korkut Eken hakkında, kesinlikle vatansever, ülkesine bağlıbir insan diyebilirim. Aynı zamanda eğitimci olarak datanınmaktadır.

Herkesin hemfikir olduğu bu kabiliyetleri sonucu,kamuoyunda büyük kitleler tarafından kabul görmüş


235

sayılabilir. An−

cak tüm bu iyi düşüncelerin kâfi gelmediği görülüyor. Diğeryandan hakkında yazılanlara ve söylenenlere bakıldığında,çıkar ilişkisi konusunda endişeler olduğu için, arkasındakigücün desteğini çekmesi sonucu cezaevine girdiğigörülmektedir. Bir zincirin halkaları gibi bakıldığında,tırmanma şeridinin üstünde bulunanlar, "Bu iş burayakadar" deyip desteklerini çektiler ve böylelikle zincirin anagövdesinden halkayı kopardılar.

Sözünü ettiğiniz kişilerin icraatlarına bakıldığında, hepsininbirer hizmet ifa etmiş oldukları görülüyor. Ancak insanlarınzaafları artan bir şekilde ön plana çıktığında, her insandaolduğu gibi maddî ve manevî ihtiraslar başlar.

Bence ayakta kalmanın yolu dürüstlükten geçer. Yanikısaca bu kişiler, umduğunu bulamayan insanlar.. Bu arayışpsikolojik bir geçerlilik taşıyor. Bu durumdaki her insandaolabilen şeyler. Bu bazen insanı yanıltır, bazen de eldeetmeyi umduğun hedefe yaklaştırır. Mesela Eymür, buyerlere gelecekti ya da getirilecekti ama tam tersi oldu.

Bu kitapta yer alan ve Millî G üvenlik Kurulu tarafındanher gelen hükümete dikte edildiği söylenen İç GüvenlikSiya−set Belgesi hakkında ne düşünüyorsunuz? Böylegizli istihbarı değer taşıyan belgeler nasıl ortalıktadolaşıyor?

İstihbarat bilgileri öncelikle gizlidir. Bu bilgi ve belgeler,gizlilikleri ve taşıdıkları öneme istinaden tasnif edilir. Kısacaistihbarat bilgi ve belgeleri, kozmik evrak kabul edilir. Bubilgilerin deşifrasyonu ise şahısların, ülkelerin, kurumlarıntaşıdıkları özelliklere göre değişkenlik arz eder.


236

Örneğin SSCB'nin dağılmasından sonra KGB'nin belgeleritüm dünya kamuoyunda deşifre edildi. Bu belgeler arasındasiyasî, ekonomik ve sosyal birçok şey bulunmaktaydı.Şayet SSCB dağılmamış olsaydı bu bilgilerin deşifrasyonumümkün değildi. Bu da bazı bilgilerin deşifrasyonundazamanın ne kadar önemli olduğunu göstermektedir.

Ülkemiz açısından bakıldığında da kozmik olaraknitelendirebileceğimiz birçok belgenin değer kaybınauğraması gayet tabiidir. Çünkü bildiğiniz gibi Türk CezaKanunu'nda 141, 142 ve 163. maddeler kaldırılmış veterörün ve terör eylemlerinin tarifi yeniden yapılmıştır.

Bir örgüt açısından bakıldığında durumu bir örnekle şuşekilde izah edeyim; 10 Eylül 1920'de Bakü'de kurulanTKP, 1960 hükümet darbesine kadar tüm unsur vefaaliyetleriyle gizliliğe tam riayet etmiş, bu tarihten sonra 61Anayasası'nın getirilmesinden faydalanarak bir kısımelemanıyla 13 Şubat 1962'de Türkiye İşçi Partisi olaraklegal faaliyet göstermeye başlamıştır. İlerleyen süreçte, 3Kasım seçimlerine katıldıklarını görüyoruz.

Söyleşimizin başında bir istihbarat biriminin en önemlikuralının gizlilik olduğunu belirtmiştik. Dolayısıyla tümfaaliyetleri gizli olan bir birimin −kısmî de olsa− bilgilerinindeşifre edilmesinin, etik açıdan doğru olmamakla berabertaşıdıkları değer bakımından yani içerikleri itibariyletartışılacak konular arasında olduğu bilim adamlarıtarafından da açıklanmaktadır. Yani bir hükümet darbesininve müdahalesinin bir ülke üzerinde yarattığı etkilerinolumsuz yönleri, darbeyi ve müdahaleyi yapanlar tarafındanbile açıkça belirtilmektedir. Örneğin 60 lhtilali'nde yer alanmerhum Alparslan Türkeş'in gazetecilerle yaptığısohbetlerde, darbelerin bir ülkeyi daima geriye götürdüğünübeyan ettiğini görüyoruz.


237

Şimdi burada, bahsettiğiniz belgenin gizliliğinden çok içeriğiönem arz etmektedir. Göstermiş olduğunuz bu belgenin debir benzeri hatırladığım kadarıyla gazetelerde köşeyazarları hakkın−da düzenlenen andıç belgelerinebenzemektedir. Ama mahiyeti itibariyle çok kapsamlıolduğundan tamamının yayınlanması doğru değildir. Bu dabilgi ve dokümanterlerin elde ediliş şekliy−le ilgilidir.

Bir istihbarat hizmetinde doküman gizliliği esas olup, bu

belgelerin ilgililer dışındakilerin eline geçmesi doğrudeğildir. Zaten bunun için de birçok önlem alınmaktadır.

Asıl soruna gelince işin etik boyutunu bir tarafa bırakacakolursak, belgenin istismarı mümkün olduğundan bu türbelgelerin doğru mu ya da sahte mi düzenlendiğine bizimkarar vermemiz doğru değildir.

Ancak yasalarla kendilerine haber üretme yetkisi tanınanunsurların belirli bir amaçla bunu yapmış olabileceklerisöylenebilir. Belki bu belgenin bir şekilde ele geçmesi vesonucunda kamuoyunun bu hususlardaki tepkileri görülmekistenmiş olabilir.

Operasyonel istihbaratçılıktan yana mısınız?

Bu tür bir ayırımın doğruluğuna inanmıyorum.

Bir örnek vereyim. Siz helva yapmak istiyorsanız gereklitüm malzemeleri temin etmek zorundasınız. İşte istihbaratçıbunları yapmakla mükelleftir.

Helvayı pişiren ise apayrı birimlerdir. Yani yasada tarifedilmiş adlî organlar karşısında hesap verecek birimlerdir.


238

Kısaca, uygulamada bu birimlerin Emniyet ve Jandarmaolduğunu belirtmek isterim.

Sonuç itibariyle istihbaratçı daha ziyade hazırlayıcıkonumundadır. Pişirici ise az önce söylediğim birimlerdir.

Ancak sorunuzun cevabı olarak bir gözetmenlik söz konusuolabilir. Bizzat bir istihbarat elemanının, bir faaliyetin tümsafhalarına iştirak etmesi uygun değildir.

Yani operasyonel istihbaratçılık anlattığınız manadadoğru değil öyle mi?

Doğru değildir. Bu daha ziyade askerî operasyonlar için sözkonusu olabilir. Burada da kullanılacak unsurlar likidasyonajanlarıdır. Bu da daha çok ülke dışı istihbaratoperasyonlarında söz konusudur.

Askerî istihbarat her zaman önde miydi, yoksa 28Şu−bat'tan sonra mı etkinleşti?

Gerek kendi kaynaklarınca gerekse kamuoyuna açıklandığışekliyle özel bir durum gibi nitelendirilecek bu olguda dahaziyade bir güç gösterisi yapıldığı görülmektedir.

Örneğin, Sincan'da tankların yürütülmesi gibi hadiseler bizeşunu gösteriyor ki; kapalı yapılması gereken operasyonlardönem dönem çok rahatlıkla açıkça yapılmakta ve bu dakelimelerin gücü ile ifade edilmektedir. "Balans ayarı yaptık"sözü gibi.

Bu tür yaklaşımlar askerî istihbarat birimlerini de olduklarıyerden başka mecralara taşıdı. İleri ülkelerde yetki vesorumluluk kimde ise operasyon kararı ona onaylatılır. Eğerbu operasyon deşifre olursa, bir kısım insanlar fedaedilebilir. Kısaca Iran−gate olayında Başkanın haberinin


239

olmadığı söylenemez. Ancak bu süreçte rol alan insanlaryönüyle Yarbay Oliver North ceza−landırılmiştır.

Bizde ise 60 Ihtilali'nde önemli rol oynayan CemalMada−noğlu'na "Bugün olsa Menderes'i yine asarmıydınız?" diye sorulduğunda "Bugün olsa yine asardım"sözleri adeta bizde gücün kimde olduğunu açıkçagöstermektedir.

Halihazırda ülkemizdeki istihbarat faaliyetinde hukukku~ ralları aşılıyor mu? Diğer yönden hukukî yapı vekurallar is~ tihbarat servislerini nasıl etkiliyor?

İdeal olan, bu tür faaliyetlerin yasalarla desteklenmesidir.

Şayet demokratik bir ülkede yaşıyorsak, geçerli olan hukukkuralları burada da söz konusudur. Nitekim son çıkartılan4422 sayılı Çıkar Amaçlı Suç Örgütleriyle MücadeleHakkındaki Ka−nun'da bazı yasal dayanaklar açıkça ifadeedilmiş ve burada kullanılan gereçlerin (teknik dinleme,video çekimi vs.) yasallığı hükme bağlanmıştır.

Birçok ileri ülkede teknik dinleme ve izleme, yasaldayanaklarla yapılmakta ve ülke vatandaşları da bukonularda özenle bi−linçlendirilmektedir. Bizde ise istismarımümkün olan bu tür faaliyetlerin hep kötü örnekleri önesürülmek suretiyle gerçek manada önü açılması gerekenbirçok çalışma, bu defa tepkilerden dolayı geri planaitilmektedir ve bu durumdan da çıkarları olanlar istifadeetmektedirler.

Oysaki bariz şekilde ortaya çıkan hususların müsebbiplerimutlaka cezalandırılmalı, tecrit edilmeli ve böylelikle çağınvazgeçilmezleri olan teknolojik gelişmelerden yararlanmakonusunun önü açılmalıdır.


240

Örneğin, iki görevlinin şahsî çıkarları amacıyla görüntü veses kayıtlarını deşifre etmesi sonucunda ülkede hükümetlerbile değişebiliyorsa bu konuda daha ne kadar düzenlemeyapılabileceğinin düşünülmesi elzemdir.

İstihbar! alanda tanzim edilen mevzuatın, herhangi bir insanhakkı kaygısı konusu yapılmadan gerçeklerin ortayaçıkarılması açısından daha ileriye taşınması gerekmektedir.

Tecrübelerime göre MÎT ve askerî birimler, bu konulardaEmniyet istihbaratına göre daha rahat hareketetmektedirler.

Teknik dinleme, Türk istihbarat teşkilâtları bazında sınırlı biralanda gerçekleşiyor. Bizde sadece hedefin dinlenmesi veizlenmesi söz konusu. Ama ABD, suyun başına cihazınıkuruyor, hepsini dinliyor. Çünkü bu ekonomik imkân onlardavar. Ve dinlediklerini analize tabi tutabiliyor.

Mahir Kaynak, "MİT, Başbakanlara katlanır" diyerekesasen (genelkurmayın bu sahada patron olduğunusöylüyor. Katılıyor musunuz?

Ben de aynı görüşleri paylaşıyorum.

Psikolojik operasyonlar ve angaje etme faaliyeti için nedersiniz?

Soğuk Savaş döneminden sonra istihbaratçıların en çokdeğer verdikleri hususlardan bir tanesi de beyin yıkama,kendi tabirleri ile psikolojik kirlenme dedikleri olaydır. Bukavram genelde Demirperde ülkelerinin istihbaratservislerinde gelişmiştir.

Misalen; ülkeler artık resmen işgal edilmiyor. Ülke içindençok önemli yerlere gelecek şahıslar, her türlü yöntem


241

kullanılmak suretiyle elde edilip, bunların işbaşına gelmesisağlanıyor. Bu Hür Dünyada olduğu gibi geçmişteDemirperde ülkeleri tarafından da başarıyla uygulanmışyöntemlerdendir.

Moskova mahreçli komünist hareketin bir taktiği olarak II.Dünya Savaşı'ndan sonra geliştirilen bir metottur.Kongo'daki Marksist−Leninist düşünceli gençlerin,Moskova'ya tahsil için getirildiğini ve orada sadece ihtilâlciyöntemlerin öğretilmesi sonucu, 60'lı yılların başındanitibaren Moskova'da eğitime tabi tutulan bu gençlerinKongo'da Başbakan ya da Bakan oldukları bilinmektedir.Bu çocuklar Dostluk Üniversitesi'ne gönderilecekleritelkinleriyle Moskova'da Marksist−Leninist ideoloji eğitiminetabi tutulmuşlardı.

İstanbul'da Patlayan Bombalar ve Düşündürdükleri

2003 Kasım'ında hepimizi derinden sarsan ve üzüntüyegark eden ciddi terör eylemleri ile karşılaştık, istanbul,terörün kanlı pençesini yakından hissetti ve ülkemizheyecanla gerildi. Hakikaten millet olarak şaşırmıştık.Yapılan saldırılar profesyonelce tasarlanmıştı. Bu zamanakadar, terörü bu tarzda ve standartta yaşamamıştık.Eylemler tabii ki soruları da beraberinde getirdi. Kimse netbir yorumda bulunamadı.

Evvelce faillerini tespit edemediğimiz ve yabancı istihbaratservislerinin koordineli bir şekilde tertip ettikleri MuammerAk−soy, Bahriye Üçok, Uğur Mumcu, Çetin Emeç, A.TanerKışla−

lı... suikastları gibi eylemler bireysel hedeflere yönelikti. Veşundan kimsenin şüphesi olmaması gerekir ki yabancıistihbarat servisleri kanalıyla ve programlamasıylagerçekleştirilmişti. Pek tabii olarak bu tür eylemlerin hakikî


242

ve aslî failleri tespit edilememişti. Edilemez de.

Çünkü istihbarat servisleri kanalıyla ve programlamasıylaişlenen cinayetlerde ve yapılan eylemlerde çoğu zamanhakikî fail bulunmamaktadır. Bu bir prensiptir. Eğer hakikîve çözücü fail bulunuyorsa operasyon istihbarî açıdanbaşarısız demektir. Temin edilen ve yakalanan kişiler yaharcanan figüranlardır ya da illiyet bağını yani zincirlemebağlantıyı kesecek ve iz sürme ameliyesini durduracakkişilerdir. Polis ve savcılar, ekrana yani vitrine sürülen bukişilerle meşgul olurlarken yönlendirmeyi yapan baş aktörlerçoktan sahneden çekilmişlerdir.

intihar eylemini göze aldıktan sonra saldırı planlamasıkolaydır. Bu tür eylemlerde neticeye ulaşıp parçalanan yada neticeye ulaşamadan bombalı bir halde yakalananşahıslardan, saldırıların arka planını aydınlatıcı bilgilertemin edilemeyecektir. Zaten bu tür operasyonel istihbarateylemlerinde rutin polis ve savcılık soruşturmalarıyla, olayınve eylemin arka planı aydınlatılabili−yorsa, bu durumeylemi koyan istihbarat servisi için yüz karası sayılır. Bu türaydınlatma işlemlerinde başarılı neticeler yine başarılıistihbarat operasyonları ile alınır. Ülkemiz istihbaratı için bukonuda yüzümüzü ağartıcı ve övünç kaynağı sayılabilecekameliyeler, üzülerek söylemek gerekir ki henüzyapılamamıştır.

Neyse, konumuzu dağıtmadan İstanbul'a gelelim. Bu kezbiraz önce zikrettiğimiz bireysel hedeflere yönelikeylemlerden farklı ve daha geniş bir saldırı alanı ile dahageniş bir hedef kitle seçilmiştir. Ele geçirilen şüphelişahıslarla birlikte eylemlerin tertipçileri ve arkasındakiistihbarat servisi çoktan sahneden çekilmiş ve önem arzeden zincirleme delil bağlantıları yönüyle zincirin bir halkasıkoparılmıştır. Ve araştırma sahamız açısından net birsonuç şudur ki; Türk istihbaratının çarpıcı zafiyeti


243

ortaya çıkmış ve yetersizliği tüm boyutlarıyla gözler önüneserilmiştir.

Eylemleri El−Kaide örgütünün üstlendiği görülmektedir.Cereyan eden olayları sağlıklı yorumlayabilmek açısındanbu konuda basında yer alan ve dikkat çekici bulduğumuzgörüşlere bir göz atalım:

"MİT eski daire başkanlarından Mahir Kaynak, sinagogsaldırılarının, îslamî terör örgütlerinin işi olmadığını söyledi.Mahir Kaynak, saldırıları îslamî bir terör örgütünün yaptığışeklinde görüşler olduğu−na dikkat çekerek, 'Bu bencemantıksız. ABD−îsrail cephesinde Tür−kiye ile uzaklaşmavar. îslamî bir hareketin böyle bir eylem yaparak ikisinibirbirine yaklaştırmasının mantığı yok' dedi. Kaynak, olayın,Türkiye'yi teröre karşı mücadele eden cepheyeyakınlaştırmak amacı−nı taşıdığını belirterek, 'Bana görebu, Türkiye'yi, terörle mücadele etmek için ABD−îsrailtarafına yöneltmek üzere düzenlenen bir saldırıdır' diyekonuştu. Saldırıyı îslamî bir örgütün yaptığı kabul edilerek,bu cepheye yaklaşılması durumunda, hükümetin, tabanı ilebağdaşmayan sözler söylemek zorunda kalarak zor durumadüşebileceğini ifade eden Kaynak, 'Bu cepheyleanlaşamayan Erdoğan hükümetine yönelik başkaoperasyonlar da yapılacaktır' dedi."65

"Başbakan Vekili Abdullah Gül, değişik bir terör saldırısıylakarşı karşıya bulunduklarını belirterek, olayın uluslararasıbağlantılı olabileceğini kaydetti. Gül, 'Terörle mücadeledengeri dönülmeyecek' dedi."66 "istanbulBeyoğlu−Kuledibi'ndeki Neve Şalom ve Şişli−Pangal−tı'dakiBeth îsrael Sinagogları'na yönelik saldırılarda, bomba yüklüaraçları sinagoglara ulaştırdıkları anlaşılan Türkiyelieylemcilerin yurtdışı bağlantıları ortaya çıkıyor. Tümgazetelerde adları yer alan eylemcilerin Pakistan'dabulundukları yıllarda, başta CIA ve MOS−SAD olmak üzere,


244

Batılı istihbarat servisleri tarafından taşeron olarakkullanılan 'et−Tekfir ve'l Hicre' grubuyla bağlantı kurduğuöğre−

Yeni Şafak, 17 Kasım 200365. Yeni Şafak, 16 Kasım 200366.

nildi. Saldırıları gerçekleştirdikleri belirtilen Mesut Çabuk veGökhan Elaltıntaş'ın bu grupla olan bağlantısı araştırılıyor.

Et−Tekfir ve'l Hicre grubu, Batılı gizli servisler tarafındanözellikle destabilizasyon yaratmaya yönelik intiharsaldırılarında kullanılıyor. Grubu kullanan servislerinbaşında ABD Merkezî Haberalma Teşkilatı CIA, ingiliz GizliServisi M16 ve israil Casusluk Örgütü Mossad geliyor. Grupayrıca Rus, Alman, Mısır ve Ürdün istihbaratıyla da ilişkili.Taşeron 'Tekfirciler'in bazı üyeleri ABD'nin yeşilpasaportunu taşıyor ve kendilerin dışındaki îslamî grupları,'Gayri−İsla−mî olarak' değerlendiriyor. Grup, El Kaide'yi detekfir ediyor."67

".. .Örneğin saldırıları El Kaide örgütüne bağlı Ebu Hafız ElMasri Tugayları'nın üstlenmesi büyük anlam taşımıyor. ElKaide'nin son derece gevşek ve bağımsız gruplardan, hattakişilerden oluşan bir şebeke olduğu uzmanların tespiti.Kısacası El Kaide dediğimiz zaman hemen herkesin, heristeyenin altına girebileceği, merkezî yapısı olmayan, birgölge olarak ortalarda dolaşan bir cisimden değil, birisimden söz ediyoruz−

Bu durumda önümüzde iki önemli pist var.

İlki, demokrasiden hiçbir şekilde vazgeçmemektir.Özgürlükleri sınırlamak, sistemdeki askeri dozu arttırmak yada sıkıyönetim ve benzeri uygulamalara başvurmak gibisiyasî aklı devre dışı bırakacak tedbirler yeni terör dalgasını


245

engelleyemez, tersine azdırır, sahiplerinin ya da ondanmedet umanların amaçlarına hizmet eder.

ikincisi, özellikle istihbarat aktörleri ve zihniyetininyenilenmesi, taktik mücadeleden anlama çabası merkezlistratejik mücadeleye geçilmesi için hamle başlatılmasıgereğidir, iç düşman mantığı ve buradan doğan eksik vegeleneksel yöntemlerinin bırakılmasıdır.

Örneğin sinagoglara yapılan saldırıda, iki Bingöl kökenlininfedaî olarak kullanıldığı tespit edildi. Eğer bu bilgisağlamsa, işaret ettiği ihtimallerden birisi, Türkiye'dekiHizbullah örgütü ve çevresinin bu eylemde üs, lojistikdestek, cephane olarak kullanılmış olmasıdır.

67 Yeni Şafak, 19 Kasım 2003

Türk emniyeti ve istihbaratı Hizbullah örgütünü ne kadartanıyor, ne denli izliyor?

Bu örgütün çoklu aileler şeklinde kadınlar ve çocuklarlabirlikte hareket etmesi, birlikte yaşaması, siyasî nitelik kadartoplumsal nitelik taşıması ne kadar ciddiye alınıyor?

Çaresizlikten, zayıflıktan intihar ile bir ütopya için eylembiçiminde intihar arasındaki farkı nasıl anlamanın kimiipuçları burada yatıyor.

Bu yapının ciddiye alınmadığını, Hizbullah'ın takibiningeleneksel bil−gi ve yöntemlerle sürdürüldüğünü, işintesadüflere bırakıldığını biliyoruz.

İki dizi saldırı arasında dört gün vardı.

istihbarat farklı bir yapıya, zihniyete sahip olsaydı,Perşembe saldırılan engellenemez miydi?"68


246

".. .Ancak, terör eylemlerini El−Kaide örgütüne mal etmekde giderek zorlaşıyor. Zorluğun ilk sebebi, örgüt liderlerinineylem planla−yamayacak durumda oluşlarıdır. Üsame binLaden ile Eymen el−Ze−vahiri hâlâ sağ obalar bilebulundukları yerden burunlarını çıkartmaları neredeyseimkânsız. Birbiriyle irtibatsız küçük hücreler halinde çalışanbağımsız El−Kaide hücrelerinden söz edilebilir belki, ancako yöntemle çalışanlara 'örgüt' demek herhalde birazzorlama olacaktır.

Afganistan ve Irak dışında meydana gelen eylemler ileEl−Kaide örgütü arasında irtibat kurma modası var; ancakson zamanlarda dünyanın çeşitli köşelerinde görülen teröreylemleri Üsame bin Laden'in bilinen çalışma tarzına pekuymuyor... Riyad'ta Temmuz ve Kasım aylarında vuranterör eylemleri de El−Kaide'ye mâl edildi; oysa doğruluğuepey kuşkulu bir tespit bu. Ramazan ayında islâm adınaterör eylemi zaten sorunlu, ölenlerin çoğunun Müslümanoluşu sorunu daha da büyütüyor. Hadi El−Kaide Riyad'tavurdu diyelim, orada gördüğü tepkiye rağmen istanbul'davurmasının anlamı ne? Ayrıca, Türkiye'nin genel tavrında'islâm' damgalı bir terörü üzerine çekecek özellikler deyok...

68 Ali Bayramoğlu, Yeni Şafak

El−Kaide türü örgütler terörü yöntem olarak benimseyenherkes için fırsat teşkil eder. Bambaşka sebeplerleplanlanan terör eylemleri El−Kaide örgütüne mâledilebilecek biçime sokulabilir. El−Kaide ile ir−tibatlandırılaneylemlerin önemli bir bölümünün farklı kişi ve kesimlerceplanlanıp yanıltıcı yöntemlerle iz şaşırtacak biçimdesahneye konulmuş olabileceği de mutlaka hesabakatılmalıdır.


247

Fransız haber ajansından (AFP) aktaracağım bir örnek var:Geçen yılın son ayı başlarında, israil Başbakanı ArielŞaron, "Üsame bin Laden'in El−Kaide militanları Gazze'deve Lübnan'da cirit atıyor" açıklamasını yapmıştı. Oaçıklamanın üzerinden iki gün geçmişti ki, Filistin polisi,'El−Kaide üyesi'kisveli bir grubu ortaya çıkardı; 'El−Kaide'örgütü üyesi kisveli Filistinliler, emir ve talimatlarını, israilistihbarat örgütü Mossad'tan alıyorlarmış... O günbugündür, Şaron veya bir başka israilli yetkili, Filistin'de ciritatan El−Kaide örgütü üyelerinden söz etmez oldu..." (FehmiKoru, Yeni Şafak Gazetesi)

".. .Acaba kim ve neden yaptı?

Bu sorunun yanıtını bulmak için öncelikle zamanlamasınabakmak lazım..

Türkiye, bir yıldır 'Islamî geçmişi olan bir partitarafından veçok istikrarlı bir şekilde yönetiliyor.

1.

Bu parti iktidara geldiği günden itibaren israil'emesafeli durmaya özen gösterdi.

2.

Türkiye, Amerika ile birlikte Irak'a saldırmadı vekomşusunuişgal etmedi.

3.

Türkiye, Irak'a asker göndermedi.4. Tüm −ısrarlara rağmen Başbakan Erdoğan veDışişleri BakanıGül, israil'i ziyaret etmediler.

5.

Türkiye, yine tüm ısrarlara ve baskılara rağmenisrail ye Amerika'nın bölgesel işbirliğine yanaşmadı. Bununlayetinmeyen Türkiye,başta Suriye olmak üzere komşu Arap ve Müslümanülkelerle işbirli

6.


248

ğine girişti ve Tel Aviv ve Washington u kızdırdı.Son haftalarda birçok Türk yetkilisi, israil'in İrak veKuzeyİrak'taki faaliyetlerine dikkat çekerek bu faaliyetlerinTürkiye'ninulusal çıkarlarını tehdit eder düzeye geldiğini ısrarlabelirtti.

7.

Son olarak, Başbakan Erdoğan kendisi ile AnkaraEsenboğa'dabuluşmak isteyen îsrail Başbakanı Şaron'a 'Kusurabakma zamanımyok' dedi.. Bu ise önceki günkü saldırılardan tam 10gün önceydi..

8.

Şimdi tüm bunları yapmış bir Türkiye'yi hangi 'îslamî terör'örgütü ve neden hedef seçsin!! El−Kaide şimdiye kadarhiçbir îsrail ve Yahudi hedefine saldırmadı. Aynı şeyi Kuzeyİrak'ta bulunan Ansar El−lslam da yapmadı.. Ayrıca'olağanüstü bir zeka gerektiren' 11 Eylül saldırılarınıgerçekleştirmiş(l) El−Kaide, İstanbul'daki eylemi bu şekli ilegerçekleştirmezdi. Üstelik, ölecek insanların büyükbölümünün Müslüman olacağını bile bileli

Hem de Müslümanları hedef alan son Suudi Arabistansaldırılarından bir hafta sonra.. Kaldı ki El−Kaide; Suudiolayı ile hiçbir ilgisinin olmadığını açıklamıştı. Ayrıcaistanbul saldırılarını örgütleyecek kadar 'becerikli' olanlaracaba neden bunu îsrail konsolosluk veya elçiliklerine karşıyapmadılar!! "69

Saldırılarla ilgili olarak şu düşünceleri gözardı etmemekge−rekmektedir:

1− Ülkemiz Irak'ta yaşanan gelişmeler istikametinde terörkaosunun içine çekilmek istenmektedir. Irak'taki bunalımyayılmış, Suudi Arabistan ve İstanbul'daki olaylarla birlikte


249

savaş sahası genişlemiştir. Ortadoğu ve islam dünyasındaküreselleşen bir şiddet ve terör şebekesinin üç temel hedefiolan İsrail, ingiltere ve ABD'den, İsrail ve İngiltere'ye yönelikeylemler bu genişlemenin delilidir. Türkiye, militan ve intiharkomandosu üretmenin kolay olduğu ve üstelik sansasyonelsaldırılara karşı şehir güvenlik ve asayiş yapılanmasınınoldukça yetersiz olduğu

69 Hüsnü Mahalli, Yeni Şafak

bir ülkedir. Bu kanalla Türkiye, tüm kamuoyuyla buçatışmanın içine çekilmek istenmektedir.

Ekonomideki istikrar ve olumlu gelişmelerin, faiz veenflasyondaki düşüşün birtakım çevreleriendişelendirmesiyle paralelolarak bombaların ekonomideki iyileşmeye atıldığıdüşünülebilir.

2.

Eylemler, Türkiye'de siyasî istikrarın bozulmasıistikametindeki çalışmalarla paraleldir. Saldırılar, çatışmaortamının doğurduğu fırsattan istifadeyle Türkiye'nin istikrarınıbozmak isteyen bir kısım oluşumların veya grupların işidir. Bugrupların dışkaynaklı olması kadar, iç kaynaklı'olması damuhtemeldir. Çünkü bu saldırılar, devam etmeleri halinde Türkiye'desiyasî istikrarı bozacak, demokratikleşme hamlelerinidurduracak, aktif güvenlik siyasetini ve askerî yapılanmayı ön planaçıkarabilecek vedestekleyecek, bu çerçevede ülkenin AB ilişkisini

3.


250

koparabilecekveya geri bıraktırabilecek gelişmelerdir.Saldırılar, Türkiye'nin AB üyeliğinin engellenmesiniveKıbrıs sorununun çözülmemesini isteyenlerinamaçlarına da uygundur. Eylemler bir yönüyle El Kaide'den çok,oluşan çatışma ortamından faydalanmak, Türkiye'yi toplumu vesistemiyle ABD−lsrail merkezine itmek isteyen, hükümetintereddütlerini ve kaygılarını kesin bir şekilde ortadan kaldırmayıhedefleyen istihbaratteşkilâtlarının faaliyetidir. Bush'un politikalarını ve bupolitikalaristikametindeki askerî operasyonlarını doğrulama,haklı göstermefonksiyonuna hizmet etmektedir. Diğer yöndenTürkiye'nin ABüyelik sürecini zayıflatarak, "bölgede aktif bir askerîkuvvet fonksiyonu" üstlenmesine yönelik politikaların birsonucudur.

4.

Failler, saldırının sinagogları hedef almasıylaeylemlerinbir anda bütün dünyanın gündemine oturmasını veterör aleyhindeoluşan kamuoyundan istifade etmekistemektedirler,istanbul'dasinagoglar önünde patlayan bombalar, İsrail'in dedevreyegirmesiyle, terörün Musevileri hedef aldığınıdüşündürmüştü. Bu düşüncenin yanlışlığı terörün yeniden başkahedefleri

5.


251

vurmasıyla anlaşılmıştır. Sonraki hedeflerin İngilizBaşkonsolosluğuile İngiliz sermayeli HSBC Bankası olmasısebebiyle, hedefinİngiltere olduğunu söyleyenler de çıkmıştır. Bunoktada hedefinkim olduğu bir yana, bu eylemlerin yapıldığı yerinTürkiye olduğuhususu akıldan çıkarılmamalıdır. Bir eylemiyaparken eylemin yapıldığıyer, hedef kitle ve devlet açısından fevkalade önemarz eder. Budurumda eylemleri elbetteki öncelikle Türkiyeaçısından değerlendirmekdoğru olacaktır.

Eylemlerin Hizbullah, ÎBDA−C veya bilinen başka örgütlerleilişkisi olmadığı ortadadır. Meslekî hayatım boyuncaHizbullah örgütünü çok yakından ve kendilerininanlatımlarından bildiğim için Hizbullah eylemi olmaihtimalinin söz konusu olmadığını söyleyebiliyorum. Kezabu eylem El−Kaide örgütü tarafından dagerçekleştirilmemiştir. Bu yargıyı olayın ilk gününden berisöylemiş olmamızla beraber El−Kaide tarafından gelenaçıklama, durumu vuzuha kavuşturmuştur. Çünküelimizdeki doneler ve ülkelerin birbirleri karşısındakikonumları bizi kat'î surette bu neticelere itmektedir.Saldırılar kat'î surette ABD istihbarat servisleri CIA veDIA'in yönlendirmeleri ve bilgileriyle düzenlenmiştir.

Ölü sayısı dağılımı itibariyle Musevi vatandaşların azlığı veMüslüman Türk vatandaşlarının mevcudiyeti, bu eylemintamamen İsrail'e karşı yapıldığı savını bertaraf etmektedir.Diğer yandan İngilizler de mağduriyeti paylaşmaktadırlar.


252

Olayın neticelerine baktığımızda, Türk ekonomisinin bueylemlerden etkilendiği, Türkiye'nin güvensiz bir ülkeimajına bü−ründürüldüğü, askerî öncelikli politikaların vegüvenlik ağırlıklı, özgürlükleri tekrar kısıtlayabilecekdüşüncelerin gündeme gelebileceği, demokratik gelişiminduraksayabileceği, siyasî istikrarın sorgulanabileceği birplatform oluşabilecektir. Öte yandan ABD Başkanı Bush,terörün dini olmadığını ve İstanbul'da Müslümanların dahedef alındığını beyan etmiştir. Bu durumda ABD'ninTürkiye'yi de Ortadoğu ve İslam ülkelerine terörbahanesiyle yaptığı askerî operasyonları destekleyecekkonuma getirmek istediği açıkça görülmektedir. Adeta şunudemek istemektedir: "Bakın gördünüz mü, terör Müslümanolmanıza rağmen sizi de vurdu? Benim terör üreten bu(Müslüman) ülkelere yaptığım askerî operasyonlar insanlıkiçindir ve siz de terörü lanetleyen, terörden bıkmış duyarlıbir ülke olarak benim yanımda yer alın. Muhtelif ülkelereyaptığım ve yapacağım askerî harekâtlarda yanımda olun,bilhassa Ortadoğu'da size ihtiyacım var. İşbirliğiyapmazsanız terör sizi vurmaya devam edecek."Ulaştırılmak istenen mesaj budur.

Verilmek istenen ve verilen mesaj budur. Ve şimdi budüşüncelerin istihbarî propaganda sahası olarak Türkiyetopyekün biçimde namlunun hedefindedir. Bu tip eylemlerOrdo Ab Chao (Kaostan Düzen Çıkarma) düşüncelerininuygulamalarıdır. Bu kaosta Türkiye elbette bir yön tayinetmek durumundadır. ABD'nin beklediği bu istikametinkendisine ve İsrail'e yönelik olmasıdır. Ancak Türkiye busenaryonun içinde bilinçli bir şekilde rolünü ifa etmek vemüteyakkız olmak durumundadır. Kat'î surette kişiözgürlüğü düşüncelerinden geri adım atılmamalı vegüvenlik amacıyla özgürlükleri kısıtlama yönünegitmemelidir. Askerî politikalar ön plana çıkarılmamalı vedemokratik hukuk devleti yolunda katedilen yollardan geridönülmemelidir.


253

İsrail ve Amerika, Türkiye'yi yeniden yanlarında görmekistemektedirler. Eylemlerin de Türkiye'yi bu istikametegötürmesi planlanmıştır. Bu itibarla İstanbul saldırıları kat'îsurette CIA'in bilgisi dahilinde cereyan etmiştir. Ve buistihbarat servisinin programlaması söz konusudur. HattaAmerikan Askerî İstihbarat Servisi DIA'in de bilgisi olduğudüşünülmelidir. Çünkü DIA bilhassa Irak askerî harekâtısırasında aktif olarak sahnede bulunmuş ve askerîharekâtın planlanması ve ABD'nin bölgeye nüfuz etmesindeönemli rol oynamıştır ve oynamaktadır. Başkan Bush, 11Eylül akabinde heyecanla yaptığı açıklamada "Crusader"(Haçlı Seferi) kelimesini ağzından kaçırmıştı, boşunaolmasa gerek. Yeni Dünya Düzeni'nin hedefi bundan sonraislam ülkeleridir.

Şu netice açıkça ortaya çıkmıştır ki; İstanbul saldırıları ileTürk istihbarat birimlerinin prestiji dibe vurmuştur. Bilhassailk saldırılardan sonra tüm birimler alarm halindeyken, ikincisaldırıların yapılması bu hakikati perçinlemiştir. İstihbaratbirimlerinin bilhassa bu tür olaylarda aktivitelerinigöstermeleri beklenir. Kendilerinden şüphelenilen istihbaratservislerinin, saldırıları soruşturma amacıyla olayamüdahale etmeleri ise manzaranın diğer bir kaygı vericiboyutudur. Olaylar üzerine İsrail'den gelen bir ekipMossad'la bağlantılarının olmadığını, kendilerinin polismemurlardan müteşekkil bir grup olduklarını ifade ettiğihalde, İstanbul Emniyet Müdür Yardımcısı, ülkemizde bukonuyu soruşturmakla görevli bir yabancı polis teşkilâtıüyesinin olmadığını beyan etmiştir. İsrail'den gelen ekipsadece bir kurtarma ekibi miydi? Bu kişiler fevkaladehassasiyet arz eden bir soruşturmada hassas delilbölgelerine nasıl girdiler? Delil bölgelerine DGMCumhuriyet Savcıları hangi derecede nüfuz edebildiler vehangi seviyede bilgilendirildiler?


254

İstanbul'da meydana gelen terör saldırısı, BakanlarKuru−lu'nun ilk gündem maddesini oluşturdu. BakanlarKurulu, teröre destek veren ülkelere sert tepki gösterirken,istihbarat zafiyeti konusunda da bir değerlendirme yaptı.

Basından takip ettiğimize göre; İstanbul'daki bombalı terörsaldırılarının akabinde hükümet, Millî İstihbarat Teşkilatı(MİT) Kanunu'nu değiştirmek için harekete geçti.Başbakanlık Müsteşarı Prof. Ömer Dinçer'in başkanlığındateşkil edilen bir ekip MİT Kanunu'nda değişiklik yapılmasıiçin çalışma başlattı. 6 Temmuz 1965'te 644 sayılı Millîİstihbarat Teşkilatı Kanu−nu'yla Başbakanlığa bağlı olarakkurulan MiT'e ilişkin yasal düzenleme en son 1 Ocak1984'te değiştirilmiş ve halen yürürlükte olan 2937 sayılıDevlet İstihbarat Hizmetleri ve MİT Teşkilat Kanunuçıkarılmıştı.

AKP Hükûmeti'nin, 2937 sayılı kanunda yapacağıdeğişiklikle MİT ikiye ayrılacak. İç istihbarat ve dış istihbaratolmak üzere iki ayrı bölümden oluşan yeni örgütlenmede ikiayrı "başkan" ya da "müsteşar" olacak. Dış istihbarat;espiyonaj ve kontrespiyonaj konusunda yetiştirilmişpersonelden oluşacak. Kanunun çıkmasıyla birlikte MİTMüsteşarı ve üst düzey kadrolardaki isimleri rahatçadeğiştirme imkânı da sağlanmış olacak.

Bu modelde, ABD istihbaratında olduğu gibi MiT'in de FBIve CIA gibi örgütlenmesi amaçlanıyor. ABD'deki istihbaratörgütlenmesi Merkezî Haberalma Teşkilatı (CIA) ve FederalHa−beralma Teşkilatı (FBI) olarak iki ayrı birimdenoluşuyor. CIA'in dünyanın her tarafında iyi yetişmiş,kabiliyetli, teknik destek ve araştırmada güçlü elemanlarıbulunuyor. Örtülü ödeneği de bulunan CIA elemanları,kimlik koruma kanunu ile teminat altında bulunuyorlar.


255

FBI ise daha çok iç istihbarat alanında faaliyet gösteriyor.MiT'in yeniden yapılandırılmasında da bu yapının örnekalınacağı belirtiliyor.

Ancak unutulmaması gerekir ki, ABD'de FBI AdaletBakan−lığı'na bağlıdır ve Federal Savcılarla kolkola çalışır.Suçların istihbaratını yaptığı gibi istihbarata karşı koymafaaliyetini de yürütür. Kontrol mekanizmaları kurulmuştur.Bizde ise, bırakın herhangi bir Bakanın istihbarat üzerindekietkinliğini, önceki bölümlerde zikrettiğimiz gibi, MtTüzerinde Başbakanın bile net bir fiili hakimiyeti tam olaraksağlanamamıştır. Nitekim İstanbul olayları evvelindeBaşbakana hiçbir istihbarat biriminden bilgi gelmemiştir.Askerî istihbarat zaten sivil otoritenin kontrolü dışındaçalışmaktadır. Yani sadece bu tür bir model değişikliği ilesorunların çözümünü beklemek hayalperestlik olacaktır.Çalışma yapısındaki anlayış ve zihniyetin değişmesigerekmektedir. Sivil otoritenin, askerî−sivil tüm istihbaratbirimlerini kontrol ve hakimiyet altına alması gerekmektedir.Aksi takdirde istihbarat sahasındaki hiçbir gelişme veproblemden sivil idarenin başı sorumlu tutulamaz. Nitekimkanaatimizce bu olaylarda da sivil otoritenin sorumlututulamayacağı açıktır. Zafiyet, istihbarat alanındadır. Vesivil otoritenin sorumsuzluğunun gerekçesi de MiT'in veaskerî istihbaratın genel ve fiili olarak bağımsız çalışmaktaoluşlarıdır.

Artık istihbarat birimlerimizin, 2003 yılında, küreselleşenYeni Dünya Düzeni düşünceleri ve planlamalarıplatformunda profesyonelce çalışması ve faaliyetlerinigerçek global tehditlere yöneltmesi gerekmektedir. Yıllardırsürdürüldüğü gibi, ülke içi güvenlik kaygılarıyla ve bölücü,yıkıcı faaliyet söylemleriyle ülkeyi bir jurnalcilik ve mimlemesahası haline getirmenin bir fayda sağlamadığı, istihbaratınbu alana teksif edilmesinin İstanbul saldırıları gibi esasfaaliyet ve aktivite sahalarını gözlerden kaçırdığı ve


256

istihbaratı kısır bir daire içine hapsettiği gerçeğigörülmelidir. Demokratik ülke yapılarında istihbaratraporlarının, hukuk mekanizmalarında herhangi bir delildeğeri taşımadığı hususu da gözardı edilmemelidir.

.


257

İstİhbarat teknİklerİkitabxana.net/files/books/file/1274190187.pdfcasusluk, dünyanın en eski...

Documents