Stadsarchief Antwerpen

Jaaroverzicht 2013

De vrouwen van supportersclub Conforta Antwerp voor Café Sportif ca. 1933-1934 (1378#26, schenkster Maria Bulens)

Voorwoord

In januari 2013 heb ik de wens uitgedrukt dat het stadsarchief zich optimaal blijft inzetten om archieven van bij hun ontstaan zo veel mogelijk digitaal te vormen en vervolgens te archiveren. Aan die ambitie hebben we het afgelopen jaar hard gewerkt, met mooie resultaten.

We deden baanbrekend werk met het invoeren van de digitale handtekening in de stedelijke organisatie. Dat heeft het digitaal werken heel wat dichterbij gebracht. We werkten heel intensief samen met het netwerk van 474 informatiebeheerders in de verschillende afdelingen, diensten en bedrijfseenheden.

Onze tweede baanbrekende realisatie is de verdere uitbouw van het digitale depot.

Het e-depot en onze werkwijze hebben nu hun degelijkheid en soliditeit bewezen. Van 2009 tot 2013 steeg het volume van 3,2 TB naar 22,3 TB in 2013. Alleen al dit jaar hebben we de opslagcapaciteit van het digitale depot twee maal moeten uitbreiden. Deze operatie verliep vlekkeloos.

In 2013 kenden we een aangroei van 1,9 miljoen digitale objecten van de meest uiteenlopende formaten, goed voor maar liefst 4 TB.

Ondertussen bevinden er zich nog heel wat historische archieven op verschillende locaties. In 2013 is een belangrijke stap gezet om de historische archieven in de districten te bewerken.

De grootste instroom aan papieren archief kwam dan ook van de districtsarchieven en in tweede orde van het ontzettend rijke fotoarchief van de Gazet van Antwerpen. In 2013 steeg het aantal inventarisnummers met 11,3 % ten opzichte van 2012. Sinds 2007 groeit het archief jaarlijks aan met gemiddeld 1,29 km. Zonder ingrepen betekent dit dat het FelixArchief binnen enkele jaren tegen de limieten van haar capaciteit aanloopt. Cijfers over depot-optimalisering, digitaliseringen, papierverzuring, doosvulling, doosformaat etc. zullen ons helpen om met gerichte acties de depotcapaciteit te verhogen en het volume over te dragen archieven te verkleinen.

Meten, tellen en registreren vergen tijd, maar lonen. Zo hebben we berekend dat door de digitalisering van de 19e-eeuwse bouwdossiers (= 8% van het totale volume aan bouwdossiers in het FelixArchief), 30% van alle aangevraagde bouwdossiers online beschikbaar worden. Bovendien zou dit het aantal aanvragen voor Scanning On Demand met 6% en het aantal ophalingen in de leeszaal met 10% kunnen doen verminderen. Overtuigende cijfers om hiervoor in 2014 een digitaliseringsproject op te starten!

Ik wil heel ook graag ons team van vrijwilligers bedanken. Belangeloos zetten zij zich in om de stedelijke archieven en het geheugen van onze stad extra te verzorgen, gedetailleerder te beschrijven voor al wie de geschiedenis van de stad, zijn straat of familie een warm hart toedraagt.

Inge Schoups Stadsarchivaris Antwerpen Januari 2014

Inhoud

1 Archiveringsbeleid

2 Archiveren

3 Archievenraadplegen

4 Geschiedenisbestuderen

5 Communicatieenpromotie

6 Personeelenzakelijkbeheer

7 Bijlagen

De familie Brosens met hun sjieke wagen, Laurent Verleyen rijdt mee ca. 1910 (1433#1, schenker Henk Verleyen)

1 Archiveringsbeleid

1.1 Digitaalwerkenenarchiveren

1.2 Afschaffenhandtekening

1.3 Monitorinformatiebeheerenarchiefvorming

1.4 Opleidingen,communicatieennetwerkvaninformatiebeheerders

1.5 InformatiebeheerbijOCMWAntwerpen

Werken in de Waaslandtunnel in 1932 (1230#1, schenker stad Lier)

‹ terugnaarinhoud

naar overzicht Archiveringsbeleid ›

1.1 Digitaalwerkenenarchiveren

De Taskforce Digitaal Archiveren & Werken (TDAW), onder leiding van het stadsarchief, organiseerde in 2013 verder het digitaal werken in alle stedelijke diensten. Nadat in 2012 de einddatum om tot een volledig digitaal informatiebeheer te komen is vastgelegd op 31 december 2014, focust de werking in 2013 zich op de buitendiensten, en dan vooral op de districten. Deze krijgen een gestandaardiseerd klassement, aangepast aan hun eigen werking. Dit is in alle districten geïmplementeerd en op 31 december 2013 zijn alle districten, op twee na, overgezet naar de nieuwe structuur.

In 2013 is ook het project Groepsbrede mappenstructuur G 2.0 afgerond. In dit project zijn de laatste vier bedrijfseenheden begeleid van een oude serverinfrastructuur naar een nieuwe, die het voor de diensten mogelijk maakt om nog beter samen te werken. Zo delen ze gemakkelijker informatie, over de grenzen van afdelingen en bedrijven heen.

Bij verschillende diensten zien we dat de inspanningen om hen aan te moedigen en te ondersteunen om hun informatiebeheer te digitaliseren, beginnen te lonen. Zo heeft Personeelsmanagement haar formulieren ondertussen zo goed als allemaal digitaal gemaakt en besteedt de Gemeenschappelijke Aankoopcentrale (GAC) sinds 2013 digitaal aan. De stadsbouwmeester heeft al zijn dossiers gedigitaliseerd en Stads- en Buurtonderhoud maakte het aanvragen en toekennen van een grafconcessie digitaal.

Bij diverse diensten zijn digitaliseringsprocessen opgezet om papieren documenten die de organisatie binnenkomen te scannen. Aan de hand van de ‘checklist substitutie’ kijken we na of de digitalisering voldoet aan de kwaliteitsvereisten voor een toelating tot vernietiging van de papieren na scanning. Zo digitaliseert het Vreemdelingenloket tegenwoordig al haar dossiers en heeft ze de toelating gekregen om nadien de papieren versies te vernietigen. Gelijkaardige controles en goedkeuring zijn verleend voor de facturen en onkostennota’s die nog op papier binnenkomen bij Financiën.

Er blijven hier en daar nog wel knelpunten en er circuleert nog teveel en onnodig papier op de werkvloer. We zien echter wel dat diensten er werk van maken om de nog resterende ‘papieren’ knelpunten op te lossen. Zo komen er voor bijvoorbeeld de dossiers van Stedenbouwkundige Vergunningen eindelijk oplossingen in zicht om tot een digitaal bouwvergunningsdossier te komen.

naar overzicht Archiveringsbeleid

›

›

1.2 Afschaffenhandtekening

We voerden samen met de collega’s van de juridische dienst en Digipolis Antwerpen het project ‘Afschaffen handtekening en digitaal tekenen’ verder uit. De pilootdiensten kregen actieve ondersteuning bij het toepassen van het beslissingsmodel. Tijdens de zomermaanden en het najaar lag hierbij de klemtoon op de dienst vreemdelingenzaken, waar het besluit van de burgemeester voortaan digitaal wordt getekend. Dit werd mee geïmplementeerd in het eBesluitvormingssysteem van de stad. De realisaties van de verschillende bedrijfseenheden werden verzameld en gedocumenteerd op het intranet van het stadsarchief. Op basis van de praktijkervaringen werd samen met de juridische dienst het beslissingsmodel lichtjes bijgesteld.

Het stadsarchief en Digipolis Antwerpen werkten samen een digitaal alternatief voor de papieren handtekenmap uit. Hiervoor werd het concept van een digitale tekenflow uitgetekend. De vereiste functionaliteiten werden in de vorm van user stories omschreven. Op basis hiervan wordt een nieuwe applicatie ontwikkeld. Met deze toepassing worden documenten op een gecontroleerde wijze voorzien van een gescande handtekening of een gekwalificeerde handtekening. Ook de vele handtekendelegaties zullen met deze toepassing worden beheerd.

Eind 2013 werd gestart met de afsluiting van het project en met de overdracht naar de reguliere werking. Onze handtekenprincipes, het beslissingsmodel en ons plan van aanpak werden beschreven in een projecttekst. We nemen ook deel aan studiedagen waar we ons project communiceren.

1.3 Monitorinformatiebeheerenarchiefvorming

Archieftoezicht evalueert de uitvoering van het informatiebeheer

Op het einde van elk kwartaal bundelt Archieftoezicht de verzamelde cijfergegevens over het informatiebeheer bij de verschillende entiteiten van de groep Antwerpen om te kunnen opvolgen hoe de dossiers worden beheerd. Deze gegevens hebben vooral betrekking op de digitale klassementen en beogen een inkijk in de twee hoofdaspecten van het informatiebeheer van de betrokken entiteiten: het actief beheren van dossiers en het digitaal werken. In 2013 richtte Archieftoezicht zich hierbij niet enkel meer op de werking van de centrale administratie in Den Bell, maar ook op de werking van de buitenlocaties.

Door het juist bepalen van de te verzamelen gegevens en het regelmatig interpreteren hiervan, zijn de tijdrovende controles op de werkvloer overbodig geworden. Het meeste nazicht verloopt nu digitaal; de

naar overzicht Archiveringsbeleid

›

›

enige controle die Archieftoezicht nog effectief op de werkvloer doet, is een jaarlijkse beschrijving van alle klassementen die zich op de werkvloer buiten de beschikbare kastruimte bevinden.

Op basis van de kwartaalgegevens van 2013 schrijft Archieftoezicht jaarrapporten en presenteert ze aan het begin van 2014 aan de verschillende entiteiten. Het geeft een overzicht van hun verwezenlijkingen op vlak van informatiebeheer in 2013 en van zaken waarop de geëvalueerde entiteit de volgende jaren het best focust. Het jaarrapport van 2013 legt de nadruk op de mate waarin de entiteit digitaal werkt.

1.4 Opleidingen,communicatieennetwerkvaninformatiebeheerders

Archieftoezicht beheert een netwerk van informatiebeheerders, communiceert zijn uitgestippeld beleid zo breed mogelijk en leidt alle administratieve medewerkers op.

Archieftoezicht beschikt binnen de Groep Antwerpen over een uitgebreid netwerk van contactpersonen, wat helpt bij het implementeren van het beleid rond informatiebeheer en archivering op de werkvloer. Eind 2013 bevatte dit netwerk 474 informatiebeheerders. Het netwerk breidde in 2013 uit met twee nieuwe groepen van informatiebeheerders: die in de Autonome Gemeentebedrijven en die in de sociale centra van het OCMW.

In 2013 organiseerde Archieftoezicht 109 opleidingen, waaraan 956 administratieve medewerkers deelnamen. Archieftoezicht organiseerde opleidingen voor de informatiebeheerders én infosessies en workshops voor alle betrokken administratieve medewerkers.

Via de interne nieuwsbrief archivANT houdt Archieftoezicht de informatiebeheerders maandelijks op de hoogte van het laatste nieuws en nieuwe afspraken. Archieftoezicht publiceerde ook een twintigtal nieuwsberichten over informatiebeheer in de nieuwsbrieven van de verschillende bedrijfseenheden of in ANTenneke, de interne nieuwsbrief van de stad. Voor sommige berichten gebruikten we ook Yammer, de sociale netwerksite van de stad.

Tot slot bouwde Archieftoezicht verder aan de inhoud van de intranetpagina over digitaal werken en informatiebeheer. De pagina wijzigde in 2013 van vorm en werd aangevuld met thema’s als ‘hoe de aanmaak van papieren dossiers afbouwen’ en ‘richtlijnen omtrent de geschikte digitale bewaarplaats voor bedrijfsinformatie’. In 2013 heeft de intranetpagina volgens Google Analytics 4.719 unieke bezoekers en 35.283 paginaweergaven.

naar overzicht Archiveringsbeleid

›

1.5 InformatiebeheerbijOCMWAntwerpen

In 2013 zette het OCMW een aantal belangrijke stappen naar een volledig digitaal werkende administratie. Zo werd het informatiebeheer verder ingevoerd naar de buitenlocaties (locaties buiten Den Bell). De twee grootste hiervan waren de groepsbrede Gemeenschappelijke Preventiedienst en het departement Activering en Sociale Innovatie. Beide realiseerden een uitgebreid digitaal klassement, waarin zij optimaal kunnen samenwerken en digitaal klasseren.

Het klantgerichte departement Maatschappelijke Integratie en Ontplooiing besliste voluit de digitale kaart te trekken. Bijgevolg startten de sociale centra met de archiefverwerking van hun papieren sociale dossiers. Er werd ook een project opgestart rond het volledig digitale klantendossier. Deze beide projecten zullen in 2014 verder worden uitgewerkt.

Net als de voorbije jaren ondersteunde de dienst Informatiebeheer in 2013 nieuwe medewerkers via opleidingen rond digitaal klasseren. Daarnaast sloot ze voor de gespecialiseerde opleidingen voor informatiebeheerders aan bij de stad. OCMW-medewerkers kunnen naast het uitgebreide intranet van het stadsarchief voor tips en informatie rond digitaal werken ook terecht op de vernieuwde pagina’s over archief- en informatiebeheer op het OCMW-intranet.

Voor 2013 worden jaarrapporten met de resultaten van de audits rond digitaal werken verwerkt per departement. Deze rapporten zullen de basis vormen voor de verdere digitalisering bij de diensten, met als streefdoel een optimaal digitaal werkend OCMW. Het vlot en efficiënt digitaal werken werd ook in 2013 mogelijk gemaakt door het netwerk van 137 informatiebeheerders.

2 Archiveren

2.1 Bestemmenenoverdragen

2.2 Beschrijvenenbeherenvanarchieven

2.3 Digitaaldepot

2.4 Materiëlezorg:Preventie,conservatie,restauratie

2.5 Digitalisering

Belgische vluchtelingen aan ballenkraam op fancyfair in Letchworth Engeland, tijdens WOI ca. 1915/1916 (1378#7, schenkster Maria Bulens)

‹ terugnaarinhoud

naar overzicht Archiveren ›

2.1Bestemmenenoverdragen

2.1.1Stedelijkarchief

In 2013 behandelde het stadsarchief 2.598 bestemmingsaanvragen van stedelijke diensten. Van deze bestemmingsaanvragen konden er 911 (35%) overgedragen worden aan het stadsarchief. 1.082 aanvragen (41.6 %) kreeg toelating tot vernietiging.

In totaal werd er 3.202 strekkende meter vernietigd, wat beduidend meer is dan in 2012 (1.735 meter) en 2011 (1.690 meter). Bij 48 aanvragen was het nog te vroeg om de dossiers over te dragen of te vernietigen en moest de dienst de dossiers nog zelf bewaren. In 260 gevallen moest een selectie (combinatie van overdragen,vernietigen en bewaren) uitgevoerd worden.

In vergelijking met 2012 en 2011 (respectievelijk 821 en 1.460 bestemmingsaanvragen) is er een forse stijging van het aantal bestemmingsaanvragen. Deze is te wijten aan 3 factoren:

- bestemmingsaanvragen van dochters van de stad (het OCMW: 126; stedelijk onderwijs: 375)

- verbetering van de werking voor bestemmingsaanvragen van digitale archieven

- informatiebeheersplannen (484)

Er werd 1.025 meter papieren archief overgedragen, wat ongeveer evenveel is als in 2012. Er werd 1.1 terrabyte aan digitale bestanden (digital born) overgenomen, wat staat voor 13.477 inventarisnummers en 1.151.580 individuele bestanden.

Het stadsarchief gaf opleiding en begeleidde de stadsdiensten regelmatig bij het archiveren. Hierna een overzicht van de begeleide locaties:

naar overzicht Archiveren

›

›

Begeleide diensten overdracht 2013

Havenbedrijf x

Stads- en buurtonderhoud/Begraafplaats Silsburg x

Stads- en buurtonderhoud/Begraafplaats Schoonselhof x

VESPA 2014 e.v.

Stedelijk Onderwijs x

Lokale Politie/Politiemuseum x

Stadsontwikkeling/Bouwdossiers x

Actieve stad/Torenhof/Openluchtswerking x

Actieve stad/Openluchtswerking x

District Wilrijk x

District Deurne x

District Borgerhout x

Ombudsvrouw x

District Ekeren x

Lokale Politie/De Wittestraat 2014 - 2015

Kunstencentrum Hof de Bist x

Brandweer/zuid x

District Merksem x

Vreemdelingenzaken 2014 - 2015

Bedrijvenloket x

Politie zone West x

3 Torekens x

Cultuur en Sport/pleinontwikkeling 2014 - 2015

Lokale Politie/Zuid x

naar overzicht Archiveren

›

›

2.1.2Bijzondereoverdrachten

2.1.2.1 Bouwdossiers Borgerhout

De oudste bouwdossiers van Borgerhout waren in banden ingebonden. Dat maakte het raadplegen van bouwplannen moeilijk. Daarom moest het bindwerk van de boeken losgemaakt worden. Vrijwilligers van het district Borgerhout en de ploeg van het stadsarchief gingen vanaf de tweede jaarhelft met de opdracht aan de slag. In totaal werden er 360 banden met bouwdossiers van Borgerhout voor de periode 1873-1947 losgemaakt en zuurvrij verpakt. 80 banden uit de periode 1938-1947 zijn op het district Borgerhout verwerkt door vrijwilligers. De overige 280 banden uit de periode 1873-1938 werden door de artikel 60-ploeg van het stadsarchief verwerkt.

2.1.2.2 Brandweer (ISAd 360561)

Jobstudent Emilie van Mossevelde verwerkte bij de Antwerpse brandweer de brand- en interventieverslagen uit de periode 1986-1999. Deze 25 meter ingebonden verslagen bieden een volledig beeld van de interventies van de brandweer. Omwille van het vaak ingrijpende karakter van een brand op het persoonlijk leven wordt deze reeks volledig bewaard. Een gedetailleerde index maakt het mogelijk om deze goed te doorzoeken.

2.1.2.3 Gemeentearchief

Wilrijk (ISAd 9258)In 2013 verwerkten we verder het gemeentearchief van Wilrijk. Volgende rubrieken werden al overgedragen: openbare werken, financiën, dienstplicht, economie, oorlogsgebeurtenissen en verkiezingen. In 2014 moet het archief integraal in het stadsarchief zijn.

deurne (ISAd 137)De verwerking van het gemeentearchief in Deurne werd voortgezet. Het district droeg voornamelijk financieel archief over: grootboeken 1907-1983, gemeenterekeningen 1910-1982 en bewijsstukken bij de rekening 1968-1983. Ook de registers burgerlijke stand tot en met 1913 kwamen naar het stadsarchief.

Merksem (ISAd 9257)In de zomer van 2013 is de archiefkelder van district Merksem onder water gelopen. De ontruiming van de kelder zorgde voor de opstart van een archiveringsproject. Volgende reeksen werden overgedragen in 2013: jaarverslagen 1836-1983, grootboeken 1950-1984, begrotingen 1950-1984, vergunningen lichtreclames, bewijsstukken bij de rekening 1950-1984, subsidiedossiers 1948-1986 en oorlogsgebeurtenissen WOII 1939-1945.

naar overzicht Archiveren

›

›

Borgerhout (ISAd 234)De vrijwilligers en het personeel van het district zorgden verder voor de verwerking van het gemeentearchief in Borgerhout. De vrijwilligers verpakten en beschreven 5.081 dossiers. Volgende archieven werden overgedragen aan het stadsarchief: archief oorlogsgebeurtenissen WOI, archief volksgezondheid, archief cultuur, fotoarchief gebouwen, archief onderwijs Borgerhout, archief landbouw, veeteelt en archief openbare veiligheid, archief reiniging en afvalverwerking, grootboeken tot en met 1983, bewijsstukken bij de rekening 1798-1946, begrotingen 1813-1983 en gemeenterekeningen 1813-1982.

2.1.3OverdrachtenOCMW-archieven

Gedurende het jaar 2013 werden de OCMW-archieven verder overgedragen aan het FelixArchief. Verschillende archiefreeksen van het centraal bestuur en de instellingen van het OCMW van Antwerpen en zijn rechtsvoorgangers kregen een plaats in het FelixArchief. Die zijn goed voor 2.063 inventarisnummers. Daarnaast werden er reeksen sociale dossiers van Antwerpen naar het FelixArchief gebracht (23.754 inventarisnummers).

2.1.4Privatearchieven

In 2013 boden 62 personen, verenigingen of bedrijven in totaal 89 reeksen aan (in 2012 waren dat 115 reeksen van 63 personen). Voor het verwerven van private archieven werken we met een acquisitieprofiel dat we regelmatig verfijnen en dat ons toelaat om de aangeboden archieven te waarderen.

Van de 89 reeksen, stukken en dossiers werden er 73 opgenomen in het archief, 8 vragen zijn nog in behandeling. 8 bestemmingsaanvragen werden geweigerd of doorverwezen naar een andere archiefbewaarplaats omdat ze niet in het acquisitieprofiel pasten, of omdat de potentiële schenker er een financiële vergoeding voor vroeg. Het stadsarchief voert immers een beleid van niet aankopen van archieven en niet deelnemen aan het verhandelen van archieven en erfgoed.

Voor de archieven die niet in onze collectie passen omdat ze bijvoorbeeld geen link met Antwerpen hebben, zoeken we steeds een geschikte bestemming. In bijlage A vindt u een overzicht van de particuliere archieven en schenkers in 2013.

naar overzicht Archiveren

›

›

Ook dit jaar verdienen enkele schenkingen extra aandacht:

- het Archief nV Sportpaleis werd ons geschonken door de provincie Antwerpen. Het archief loopt van 1931 tot 1999 en is een boeiend archief voor de geschiedenis van de stad Antwerpen. Het archief omvat naast heel wat foto’s en affiches van de evenementen die in het Antwerpse Sportpaleis plaatsvonden ook foto’s van de bouw en oorlogsschade aan het Sportpaleis.

- Mevrouw Cécile Peten schonk het familiearchief Van der Straelen – Moons – Van Lerius. Dit archief bestaat voornamelijk uit aktes, rekeningen en briefwisseling uit de 17e tot en met de 19e eeuw. Een van de bijzondere stukken is handschrift ‘De goede doodt van Alexander’ (1391#85) uit 1706, een theaterstuk waarvoor de Vlaamse overheid de procedure tot erkenning als topstuk heeft opgestart. Dit is een zeer uitzonderlijke bron voor de kennis van het Nederlandstalig muziektheater in de Zuidelijke Nederlanden. Zelfs internationaal zijn er weinig volledige teksten van theaterspelen uit die tijd terug te vinden, zeker niet met toegevoegde muziek.

- Jan Van Impe schonk een huldeboek (1284#1) opgemaakt bij het overlijden van de Antwerpse liberale politicus Georges Tonnelier in 1909, gemeenteraadslid en volksvertegenwoordiger. De titelpagina werd getekend en geaquarelleerd door kunstenaar Achiel Kas.

Zeven schenkingen hebben betrekking op WOI. Drie daarvan werden aan het stadsarchief geschonken naar aanleiding van de Verhalendag, georganiseerd door het Vredescentrum tijdens de Erfgoeddag 2013. Dit jaar werden er ook enkele bijzondere fotoreeksen geschonken waaronder:

- De verzameling van Maria Bulens: dankzij deze schenking kwam een bijzondere geschiedenis aan het licht. Zij schonk een reeks foto’s van haar vader Charles Bulens tijdens WOI. Charles trok in 1915 met zijn familie naar het Engelse Letchworth waar hij voor de wapenfabriek Kryn en Lahy Metalworks ging werken. Hoewel zij vrijwel geen Engels spraken, werden ze warm onthaald door de lokale bevolking. Verschillende families woonden samen in kleine arbeidershuisjes en sommige vluchtelingen leefden in lege fabrieken en winkels. Door dit huizentekort werd tegen eind 1916 een hele nieuwe wijk opgetrokken voor de bijna 2.000 vluchtelingen. Het was een hechte gemeenschap, met eigen winkels en een rijk verenigingsleven. Ze organiseerden sportwedstrijden, fancy fairs en revues. Deze wijk werd Little Antwerp genoemd.

- Dezelfde Maria Bulens schonk ons een mooie fotoreeks die het sociale leven tijdens de jaren 1930 illustreert. Haar ouders baatten namelijk CaféSportif in Deurne Noord uit. Dit café was de thuisbasis voor verschillende verenigingen: de lokale voetbalploeg en biljartclub, supportersclub Conforta Antwerp, reizigersclub Ons genoegen, enz.

naar overzicht Archiveren

›

›

- Willem Leenman schonk een fotoalbum van de Antwerpse jeugdherberg te Jezuïtenhof (1360#1-20). Dit album bevat foto’s van de periode 1936-1944 van activiteiten georganiseerd door de Jeugdherberg en ook foto’s van de oorlogsschade.

- Fotograaf Anton hardy maakte in opdracht van architecten Rie Haan en Renaat Verbruggen foto’s van de bouw van de stadsschouwburg. Dit is een unieke reeks (1438#) die de evolutie van de werken illustreert van 1968 tot 1980.

- Paul Wynants schonk ons het fotoalbum (1150#1) van zijn grootvader Edward Neefs, amateurfotograaf en lid van fotoclub Iris. Hij fotografeerde de ravage ten gevolge van het bombardement van een Duitse Zeppelin in de nacht van 24 op 25 augustus 1914.

2.2 Beschrijven en beheren van archieven

2.2.1Beschrijvenvanarchieven

1. ISAd-beschrijvingenMet het archiefbeheerssysteem MACZ streven we ernaar om alle archiefbeschrijvingen in één systeem te beschrijven. Buitenbeentjes zijn de bibliotheek en de beeldbank, ontsloten met respectievelijk A-net en AVA.

Op 31 december 2013 bevatte MACZ 365.297 ISAD-beschrijvingen, een toename met 53.214 eenheden ten opzichte van december 2012. Hieraan zijn 341.969 inventarisnummers gekoppeld.

Sinds 2010 kunnen we ook detailtoegangen geautomatiseerd opladen naar een zoekmodule op de website van het FelixArchief. Het voorbije jaar maakten de archiefbeschrijvers weer gretig gebruik van deze faciliteit om grote reeksen doorzoekbaar te maken. Zij produceerden niet minder dan 246.034 detailbeschrijvingen. MACZ bevat nu 2.187.182 detailbeschrijvingen, gekoppeld aan 756.779 inventarisnummers.

Op 31 december 2013 waren er via MACZ 1.098.748 inventarisnummers - of 44,8% van het totale aantal - online beschreven met een ISAD- of een detailbeschrijving. De vermindering met 0,8 % ten opzichte van 2012 strookt met de vaststelling dat er een achterstand is in het beschrijven van nieuwe inventarisnummers.

naar overzicht Archiveren ›

2. nieuwe toegangenHet grote aantal archiefbeschrijvingen leverde weer heel wat interessante toegangen op:

- We starten met een primeur: de ‘koopceelboeken van de amman’. Bijzonder boeiend voor wie wil focussen op de geschiedenis van huizen en gronden binnen en buiten Antwerpen. In deze 103 registers werden de openbare verkopen van aangeslagen onroerende goederen van 1652 tot 1679 genoteerd. In 2013 voor de eerste keer in de geschiedenis beschreven en daarom tot nog toe door niemand geraadpleegd. (ISAD 339626)

- De detaillijst van de overlijdensberichten (oud sigel AANK-O#) is sterk aangegroeid en bevat ondertussen 10.852 records.

- De portrettenverzameling is nu volledig beschreven en bevat in totaal bijna 1.000 portretgravures (ISAD 16677). Aan de beschrijvingen van kunstenaarsportretten is telkens een link gekoppeld naar de uitstekende biografische databank van het Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie (RKD) in Den Haag.

- Belangrijk voor het genealogisch onderzoek zijn de archiefreeksen uit het OCMW-archief over uitbestede kinderen en vondelingen. De proces-verbaalboeken, klappers, besteed- en schuifboeken zijn nu grondig geïnventariseerd.

- De archieven van de Antwerpse burgerwacht, ook gekend als de ‘Gard Civik’, zijn volledig geïnventariseerd. (ISAD 323158)

- Het archief van Léonie Osterrieth is afkomstig van het voormalig Scheepvaartmuseum. Het bevat voor namelijk correspondentie, inkomende brieven en telegrammen rond de Belgica-expeditie en de evenementen ten voordele ervan. (ISAD 341021)

- De inventaris van de ‘Amicale des Marins Congolais’ (1952-1994) werpt een licht op de vereniging die instond voor het onthaal van Zaïrese zeelieden en studenten van de Hogere Zeevaartschool. (ISAD 341291)

- Het archief van de Sportkring van het Antwerpse Havenbedrijf (1925-2012) belicht de 87-jarige geschiede-nis van de vereniging aan de hand van verslagen, briefwisseling, foto’s en kasboeken. (ISAD 342222)

- De inventaris van circa 6.000 dienstnota’s (1899-1999) richt de schijnwerpers op de interne keuken van de stedelijke administratie. (ISAD 197309)

naar overzicht Archiveren

›

›

- We sluiten de reeks af met een actuele blikvanger: 2.478 affiches met verordeningen uit de Eerste Wereldoorlog werden beschreven en zijn bovendien digitaal beschikbaar. (ISAD 294848)

MACZ: Het archiefbeheersysteem dat het FelixArchief ontwikkelde en gebruikt. ISAD-beschrijving: Een ISAD-beschrijving is een volgens de internationale standaard ISAD gemaakte beschrijving van een archief of een archiefbestanddeel. Detailtoegang: we maken een detailtoegang wanneer het aantal beschrijvingen in een reeks heel hoog is en de beschrijvingen uit uniforme onderdelen bestaan.

2.2.2Vrijwilligerswerking

Het stadsarchief heeft sinds 1998 een erg dynamische ploeg vrijwilligers. Onbezoldigd besteden zij een belangrijk deel van hun vrije tijd aan het duurzaam bewaren en ontsluiten van onze archieven. In 2013 werkten 29 vrijwilligers voor het FelixArchief. Een gemotiveerde groep die ondertussen al heel wat expertise in huis heeft en weer erg productief uit de hoek kwam. In 2013 werden door de vrijwilligers:

In het Modern Archief:- 1.017 plakkaten uit de Franse periode beschreven en individueel genummerd (1181#),

- 511 dossiers met geweigerde bouwvergunningen (19de eeuw) beschreven (1088#),

- 3.678 foto’s KNS gedigitaliseerd (9#),

- 9.341 negatieven van de stadsfotografen gedigitaliseerd en omgezet in een positief beeld (NEG#),

- 1.304 beschrijvingen van gemeenteraadsleden aangemaakt,

- 2.600 foto’s van het Koninklijk Jeugdtheater individueel genummerd (9#),

- 1.175 dossiers bouw- en milieuvergunningen selectief opgehaald,

- 1.045 concessiedossiers van de begraafplaatsen beschreven en verpakt,

- het politiearchief: 1.038 foto’s gescand en 1.661 foto’s verpakt en beschreven (283#) en

- 5.078 inventarisnummers uit het gemeentearchief van Borgerhout (1212# t.e.m. 1215#) verpakt en beschreven.

naar overzicht Archiveren

›

›

In de Private Archieven- 11.887 foto’s uit het fotoarchief van Gazet van Antwerpen reeks BIO beschreven,

- 528 foto’s uit het fotoarchief van Gazet van Antwerpen gedigitaliseerd,

- 2.159 glasnegatieven uit de verzameling Thibau gedigitaliseerd (92#),

- transcriptie dagboek Frans Janssens Eerste Wereldoorlog (1388# 1),

- stukken uit 42 dozen van de verzameling Theosphore Buyssens gegroepeerd,

- 15.258 glasnegatieven uit het fotoarchief van Gazet van Antwerpen genummerd, geregistreerd en verpakt,

- 580 stukken uit het archief van Rotary Club beschreven (269#) en

- 700 stukken uit het archief van Jean Van Horen beschreven (88#).

In de Verzamelingen- 2.328 overlijdensberichten beschreven en individueel genummerd (614#),

- 6.335 losse foto’s gedigitaliseerd (FOTO#),

- 475 stukken uit de verzameling verkiezingsdrukwerk individueel genummerd en beschreven (203#),

- 323 gelegenheidsdocumenten uit de verzameling Baetes beschreven (854#) en

- 5.900 foto’s hernummerd en individueel verpakt (FOTO#).

Samengevat behandelden de vrijwilligers 82.748 inventarisnummers waarvan er 32.759 logistiek werden bewerkt, 26.909 een beschrijving kregen en 23.079 werden gedigitaliseerd of klaargemaakt voor transfer naar het digitaal depot.

2.2.3Beherenvanarchieven

Meten is wetenDoor de automatisering van publiekswerking, archiefbeheer en -beschrijving, kunnen we volumes en werkprocessen nauwgezet in kaart brengen. Sinds enkele jaren ontwikkelt het FelixArchief/stadsarchief intensief allerlei meetinstrumenten om te rapporteren naar beleid en gebruikers, maar vooral ook om de werking te plannen en bij te sturen.

Met cijfers over de vooruitgang van afgewerkte projecten, kunnen we nieuwe projecten realistischer vorm geven en timen. Doelstellingen kunnen pragmatischer ingepland worden. Het nauwgezet volgen van de productiviteit brengt problemen sneller aan het licht waardoor we ook sneller een oplossing kunnen zoeken.

naar overzicht Archiveren

›

›

Meten, tellen en registreren vergen tijd, maar lonen. Zo konden we berekenen dat door de digitalisering van de 19e-eeuwse bouwdossiers (= 8% van het totale volume aan bouwdossiers in het FelixArchief), 31% van het aantal bouwdossiers en 30% van alle aangevraagde bouwdossiers online beschikbaar worden. Bovendien zou dit het aantal aanvragen voor Scanning On Demand met 6% en het aantal ophalingen in de leeszaal met 10% kunnen doen verminderen. Overtuigende cijfers om in 2014 een digitaliseringsproject op te starten!

Uit een grondige analyse van nieuwe inventarisnummers versus nieuwe ISAD-beschrijvingen blijkt dat de logistieke en de inhoudelijke verwerking van archieven uit balans zijn. Ondanks extra inzet van personeel en optimaliseringen van de work-flow, kan de logistieke verwerking de toegenomen instroom amper volgen. De instroom slokt bovendien capaciteit op van de inhoudelijke verwerking. Kortom: we halen zoveel archief binnen dat het logistiek werk zwaar onder druk staat en het beschrijvingswerk eronder lijdt.

Prioriteit voor 2014 is dan ook het herstel van dit evenwicht. De instroom van nieuwe archieven zal beperkt worden en volgens de logistieke verwerkingscapaciteit gebeuren. Hierdoor komt meer capaciteit vrij voor beschrijvingswerk met klemtoon op het wegwerken van achterstanden en beschrijven zonder logistieke impact.

depotbeheerIn 2013 steeg het aantal inventarisnummers met 249.905 eenheden tot een totaal van 2.447.791, een toename met 11,3 % ten opzichte van 2012. De grootste instroom kwam van de districtsarchieven (zie Bestemmen en overdragen) en het fotoarchief van de Gazet van Antwerpen. Ter vergelijking: in 2010, 2011 en 2012 bedroeg de stijging van het aantal inventarisnummers 10,5% (2010), 8,8 % (2011) en 21% (2012).

Sinds 2007 groeit het archief jaarlijks aan met gemiddeld 1,29 km. Zonder ingrepen betekent dit dat het FelixArchief in 2019 of 2020 vol zit. Cijfers over depot-optimalisering, digitaliseringen, papierverzuring, doosvulling, doosformaat … zullen ons helpen om met gerichte acties de depotcapaciteit te verhogen en het volume over te dragen archieven te verkleinen.

naar overzicht Archiveren

›

›

2.3Digitaaldepot

Het digitale archief van de stad kende in 2013 een aangroei van 1,9 miljoen digitale objecten (4 TB). De opslagcapaciteit van het digitale depot moesten we hiervoor twee maal uitbreiden. Het digitale archief zal de komende jaren verder aangroeien. Om de verdere aangroei mogelijk te maken, hebben we samen met Digipolis in het project ‘Opname en beheer’ enkele organisatorische en financiële afspraken vastgelegd.

Eind 2013 bevatte het digitale depot 391.808 inventarisnummers. Hiermee was 16% van alle inventarisnummers digitaal beschikbaar en raadpleegbaar via de websites van het FelixArchief.

Om de opname van gedigitaliseerde en digital-born archieven efficiënter te organiseren, werd in het laatste kwartaal van 2013 onderzoek gestart naar de aansluiting van het digitale depot en zijn webservices op de enterprise service bus van Digipolis. Deze aansluiting zal worden gerealiseerd in het eerste kwartaal van 2014 binnen het vervolgproject ‘Andere diensten’.

2.4 Materiëlezorg:Preventie,conservatie,restauratie

In 2013 werden 22 schepenregisters gereinigd en hersteld.

Intern werden er kleine herstellingen aangebracht aan 210 stukken. De voornaamste interne operatie was evenwel het losmaken van 280 banden. Het betrof 17.032 bouwdossiers uit de gemeente Borgerhout voor de periode 1873-1938. Zie hiervoor sub 2.1.2.1.

2.5 Digitalisering

Het FelixArchief gaat verder met de prioriteiten van vorige jaren: enerzijds digitaliseren we stukken die moeilijk geraadpleegd kunnen worden (in de praktijk fotografisch materiaal en stukken groter dan een A0-formaat), anderzijds digitaliseren we documenten die veel geraadpleegd worden (in de praktijk iconografisch materiaal en bronnen voor genealogisch onderzoek).

naar overzicht Archiveren

›

Tenslotte werd in 2013 een bijzondere inspanning geleverd om de zogenaamde oorlogsaffiches te digitaliseren. Dit zijn mededelingen van de bezetter aan de Antwerpse bevolking in de periode 1914-1918. Ze illustreren op een directe en gedetailleerde manier het dagelijks leven tijdens de Eerste Wereldoorlog. Deze kwetsbare documenten zijn beschikbaar voor alle belangstellenden via onze website.

Soort document Aantal

Plannen groter dan A0 472

Fotografisch materiaal 59.372

Iconografisch materiaal 241

Bronnen voor genealogie 20

Oorlogsaffiches 2.377

Vreemdelingendossiers 67.254

3 Archieven raadplegen

3.1 Leeszaal

3.2 WebsiteFelixarchief.be

3.3 ScanningOnDemand

Bevrijdingsfeesten: intrede van onze Belgische troepen op de Grote Markt van Antwerpen ca. 1918 (1223#1, schenker Hugo Vercauteren)

‹ terugnaarinhoud

naar overzicht Archiveren Raadplegen ›

3.1Leeszaal

In het domein van de publieke dienstverlening merkten we in 2013 dat de vraag naar papieren documenten nagenoeg gelijk bleef met 2012: het aantal opvragingen in de leeszaal steeg lichtjes, het aantal papieren dossiers dat op vraag van de leden van de groep Antwerpen werd gescand daalde lichtjes.

De magazijniers en de leeszaalmedewerkers zochten samen naar een vlottere en betere dienstverlening voor het ophalen en afleveren van de bestelde stukken voor de leeszaal. Voortaan staat op het afleverdocument vermeld of er nog auteursrechten rusten op het archiefstuk. Zo kan de medewerker aan de leeszaalbalie de klant daar meteen op wijzen bij aflevering van het gevraagde archiefstuk.

In de virtuele leeszaal is een duidelijke stijging te merken: zowel het aantal unieke bezoekers als het aantal hits en het aantal opgevraagde digitale inventarisnummers stegen dit jaar. Ongeveer 42 % van de digitale raadplegingen betreft de historisch-topografische atlas.

In 2013 vroegen onze leeszaalbezoekers drie keer meer reproducties aan dan in de voorgaande jaren. Dit is te verklaren door de medewerking aan een aantal erfgoedprojecten (Red Star Line, 100 jaar Schelde Tolvrij, Havenkranen) en vooral het groot aantal vergunningsdossiers dat wordt geraadpleegd. Het aandeel van deze vergunningsdossiers stijgt elk jaar (van 56% in 2011 naar 74% in 2013) terwijl het aandeel van de fysieke opvragingen uit andere archieven daalt. Deze stijging wordt ook weerspiegeld in de opbrengsten: in 2012 brachten de reproducties 17.666 euro op, in 2013 22.638 euro.

In 2013 hebben we de publiekspc’s in de leeszaal aangepast aan de uitbreiding van de virtuele leeszaal. De meeste pc’s kregen een tweede monitor. Bezoekers kunnen nu kiezen welke internet-browser ze gebruiken en kunnen op eenvoudige wijze microfilmbeelden scannen. Ook de aankondigingsschermen voor de ophalingen werden aangepast zodat de bezoeker meer feedback krijgt over de stand van zaken van zijn aanvragen.

3.2WebsiteFelixarchief.be

Met 44.428 unieke bezoekers op de website www.felixarchief.be sluiten wij 2013 af. Dit zijn ruim 20% meer bezoekers dan in 2012. Www.felixarchief.be vormt de informatieschil rond onze databank. Informatie over o.a. onze archieven, werking, archiefbeleid, gebouw en publicaties wordt er gebundeld. Onze databank heeft een eigen url. Dit zorgt ervoor dat we virtueel nog meer bezoeken kunnen tellen op onze website. Kenners stemmen immers direct af op deze databank.

›

naar overzicht Archiveren Raadplegen

3.3ScanningOnDemand

In 2013 scande de scanstudio van het stadsarchief 4.643 dossiers in voor de stadsdiensten. 203 werden nooit bekeken, 529 dossiers werden ook door burgers bekeken. Vooral dat laatste cijfers is een mooie indicator.

4 Geschiedenis bestuderen

4.1 Straatnamen

4.2 Samenwerkingenmetderden

‹ terugnaarinhoud

›naar overzicht Geschiedenis bestuderen

4.1Straatnamen

Het stadsarchief geeft in de straatnaamcommissie advies bij nieuwe straatnamen en bij onderschriften voor de straatnaamborden. Dit advies omvat een historisch onderzoek. De onderschriften bij deze straatnamen worden meestal opgemaakt na aanvaarding van voorgestelde namen. Het stadsarchief werd ook betrokken in de selectiecommissie bij de naamgeving van het speelpark Luchtbal. Verder beantwoorden we regelmatig vragen van burgers over de naam en de historische achtergrond van bestaande of verdwenen straatnamen.

De collega’s van diverse stadsdiensten maar ook van andere overheidsdiensten en privébedrijven doen regelmatig beroep op het stadsarchief om de correcte schrijfwijze of de specifieke geschiedenis van een of meer straten te achterhalen. Het stedelijk ontwikkelingsbedrijf doet dit voor de straatnaamborden, andere diensten voor de correcte adressering of naar aanleiding van een vraag van hun klanten.

Regelmatig gaat het om info over namen van hernoemde en hernummerde straten, republikeinse namen of straatnamen gegeven naar aanleiding van WO I.

Omwille van het mogelijk verband met Antwerpen of met gelijkaardige namen, worden ook soms vragen gesteld over straatnamen buiten de stad. Andere buitenbeentjes zijn vragen over vreemde of ongewone straatnamen, zoals voor het één-programma 1.000 Zonnen.

4.2Samenwerkingenmetderden

Met derden expertise en middelen inzetten om zo een betere dienstverlening, publiekswerking of werkorganisatie te realiseren

Losbladig handboek ‘Wie klasseert, die vindt. Handboek hedendaags document- en archiefbeheer’ Het handboek is een uitgave van Politeia samen met VVSG en stad Antwerpen. Het stadsarchief verzorgt de eind- en hoofdredactie. Medewerkers van het stadsarchief leveren ook bijdragen over de onderwerpen waarover in de voorbije periode expertise en best practices zijn opgebouwd. In 2013 ging dit over ‘digitalisering voor substitutie’ en ‘invoering van digitaal handtekenen’. Ook de casus van de samenwerking met het OCMW kwam aan bod.

VVSG: Vlaamse Vereniging van Steden en Gemeenten

›

›naar overzicht Geschiedenis bestuderen

universiteit Antwerpen. Gistorical Antwerp: Geïntegreerde data-infrastructuur voor de historische analyse van de stedelijke ruimte

Het Centrum voor Stadsgeschiedenis van de Universiteit Antwerpen heeft het initiatief genomen voor een project in het kader van de Hercules-stichting. Het gebruik van GIS is het voorbije decennium in ijltempo ingeburgerd in het historisch onderzoek. Het FelixArchief is partner in het project, enerzijds voor het aanleveren van historische bronnen (zowel kaartmateriaal als datasets), anderzijds om de GIS-omgeving na afloop van het project een langer digitaal leven te garanderen.

GIS: Geografisch Informatie Systeem

het Genootschap voor Antwerpse Geschiedenis Dit genootschap (www.gvag.be) is de belangrijkste vereniging voor onderzoek naar de geschiedenis in de breedste betekenis van het woord van de stad Antwerpen en de onmiddellijke omgeving. Sinds 2008 organiseert de vereniging ook jaarlijks een publiekslezing in het FelixArchief.

In 2013 nam het Genootschap een mooi initiatief met de publicatie van HistoriANT, een jaarboek voor Antwerpse geschiedenis. Op 12 oktober 2013 werd HistoriANT publiek voorgesteld met een lezing van Prof. Dr. Anne Winter, Migratievelden en stedelijke transformatie: Migratie naar Antwerpen, 1770-1880 – met bijzondere aandacht voor Duitse migranten. Dit was niet alleen het thema van de meeste bijdragen in het jaarboek, maar sloot ook aan bij de opening van het Red Star Line Museum, waar talrijke documenten uit het stadsarchief worden getoond.

Familiekunde Vlaanderen De samenwerking met Familiekunde Vlaanderen werd in 2013 verdergezet. De Antwerpse tak van deze genealogische vereniging organiseerde dit jaar twee reeksen cursussen. De eerste reeks vond plaats in februari en maart, de tweede reeks in november en december. In totaal namen er 123 cursisten deel.

Voor de eerste keer kwam er een vervolledigingscursus als vervolg op de initiatiecursus ‘Oud Schrift’. De cursus werd gesmaakt en zal herhaald worden in 2014. De extra lezing rond vreemdelingendossiers in het kader van stamboomonderzoek op 13 september krijgt ook navolging in 2014.

Antwerpen AverechtsHeel wat groepen en verenigingen bezoeken het gebouw onder leiding van de gidsen van vzw Antwerpen Averechts. De belangstelling voor deze rondleidingen blijft groot. Wanneer er evenementen plaatsvinden in de verhuurde zalen, moeten er soms aanvragen van de groepen van Antwerpen Averechts geweigerd worden.

›

naar overzicht Geschiedenis bestuderen

In 2013 bezochten 33 groepen (55 in 2012) – goed voor 911 bezoekers (1.326 in 2012) – het Sint-Felixpakhuis en maakten zo kennis met de werking van het FelixArchief.

IChC 2015Op de 25th International Conference on the History of Cartography (ICHC 2013, Helsinki, 29 juni – 5 juli 2013) stelden we een poster voor getiteld ‘Puzzling 16th-century hand-drawn city maps of Antwerp (re)discovered’. Het restauratieproject van deze bijzondere documenten uit het stadsarchief werd opgestart in 2012 en zal worden afgerond in 2014.

Tijdens de slotsessie van het congres werd ook het volgende congres in de reeks voorgesteld: ICHC 2015 vindt plaats van 12 tot 17 juli 2015 in Antwerpen. Geïnspireerd door de befaamde atlas van Abraham Ortelius wordt het centrale thema ‘Theatre of the World in Four Dimensions: Space, Time, Imagination, Spectacle’. Het logo, de affiche en de eerste folder werden voorgesteld aan het internationale publiek.

Meer informatie op www.ichc2015.be.

5 Communicatie en promotie

5.1 DigitaalCommunicatiedoelstellingen

5.2 Websiteenanderenetwerken

5.3 Contactenennieuwsbrieven

5.4 Publicaties

5.5 Tentoonstellingen

5.6 Opendeurdagen

‹ terugnaarinhoud

›naar overzicht Communicatie en promotie

5.1Communicatiedoelstellingen

Om het communicatieplan voor 2013 uit te werken, maakten we een volledig analyse van onze effectieve en potentiële doelgroepen. Deze doelgroepen plaatsten we naast de doelstellingen voor het stadsarchief binnen lijnen van het bestuursakkoord van de stad. Op basis van deze oefening stelden we 7 communicatiedoelstellingen op voor de periode 2014-2019:

1 Onze klanten kennen onze werking goed.

2 Wij delen onze bijzondere en unieke expertise.

3 Wij zorgen voor een klantgericht gebouw.

4 De geschiedenis van Antwerpen geraakt op een laagdrempelige en attractieve wijze bekend bij de Antwerpenaars.

5 Wij trekken de aandacht van bezoekers die hier niet voor het archief zijn.

6 Wij realiseren een klantenbinding.

7 Wij moedigen Antwerpse families, bedrijven e.a. aan om hun archief over te dragen.

In 2013 werkten we rond de eerste drie doelstellingen. In de volgende jaren van de legislatuur zullen de andere doelstellingen aan bod komen.

5.2Websiteenanderenetwerken

5.2.1Website

De website www.felixarchief.be is het portaal naar de collectie van het FelixArchief. De uitgebouwde website draagt in grote mate bij tot het efficiënt raadplegen van de archieven.

De site is opgebouwd uit twee delen. In het eerste deel vind je praktische informatie, nieuwsberichten, uitleg over de deelarchieven en het informatiebeheer enz.

›

›naar overzicht Communicatie en promotie

Het achterliggende deel bestaat uit een zoekrobot die zoekt in de archiefdatabase. Door middel van tabbladen en verschillende zoekmanieren komt de bezoeker snel aan het gezochte resultaat.

Sinds eind 2013 verschijnen de gedigitaliseerde documenten als thumbnails op de resultatenpagina. Op die manier kunnen bezoekers een snellere selectie maken van de benodigde documenten.

5.2.2Intranet

De intranetpagina, die enkel toegankelijk is voor medewerkers van de Groep Antwerpen, is een leidraad voor een optimale archivering.

Via drie tabbladen met algemene informatie over digitaal werken, archiveren en het gebruik van ons archief, maken we de OCMW- of stadsmedewerkers wegwijs in hun eigen digitaal klassement. Het vierde tabblad richt zich op een project. In 2013 kwam het afschaffen van de handtekening hier aan bod.

5.2.3SocialeMedia

2013 was het jaar van de grote doorbraak op vlak van sociale media.

FacebookHet vriendenaantal groeide explosief van 558 naar 915. Facebook is niet langer een aanvulling op onze website maar evolueerde naar een online kanaal om onze collectie te tonen en interactie te hebben met geïnteresseerden.

Door het volgen van gespecialiseerde opleidingen optimaliseerden we onze berichten om een zo hoog mogelijk bereik en betrokkenheid te halen. We haalden regelmatig pieken van 1.500 tot 2.000 bereikte personen, cijfers die we met berichten op onze website nooit halen.

Eén van de grote uitschieters in 2013 was het kiezen van de postkaarten. De Facebookvrienden kregen de kans om uit een selectie foto’s de 20 leukste te kiezen. Deze foto’s verschenen als postkaarten en zijn nu ook te koop aan ons onthaal. Een mooi voorbeeld van hoe online en offline hand in hand kunnen gaan.

TwitterHet Twitteraccount @felixarchief telt eind 2013 ruim 400 volgers, vooral studenten, archivarissen en erfgoedinstellingen. Twitter is een manier om op de hoogte te blijven van evoluties op het werkveld, maar het blijkt ook een toegankelijk kanaal om ons te contacteren.

›

›naar overzicht Communicatie en promotie

Naast ons officieel account zijn er ook enkele medewerkers interessant om te volgen:

- @W_Goetschalckx (tips en verhalen uit de leeszaal)

- @MJMarinus (de collectie van het FelixArchief, dag per dag)

- @FBit (digitaal archiveren en het digitaal depot)

InstagramPrimeur in de archiefwereld: het FelixArchief pakte in oktober - als eerste archief ooit - uit met een Instagram-account. Via deze online fotoapplicatie tonen we het leven achter de schermen in het FelixArchief. Momenteel hebben we 42 volgers.

5.2.4Forum

Het online forum www.geschiedenisvanantwerpen.be blijft het adres voor iedereen met vragen over de geschiedenis van Antwerpen. Intussen is het forum acht jaar oud, maar blijft het aantal onderwerpen aangroeien. Het FelixArchief staat in voor de kwaliteitscontrole en het onderhoud.

5.2.5Archieffotovandeweek

De archieffoto van de week brengt elke week een foto uit onze beelddatabank onder de aandacht. De foto verschijnt als nieuwsbericht op de startpagina van onze website en wordt regelmatig ook op de Facebookpagina gepost.

5.3Contactenennieuwsbrieven

Maandelijkse digitale nieuwsbriefIn januari 2013 startten we met 4.394 abonnees. We sloten 2013 af met 3.637 abonnees. Vanwaar deze daling? Dit heeft te maken met het feit dat we het adressenbestand manueel up-to-date moesten houden. Helaas werd dit niet steeds consequent uitgevoerd.

Hoe dan ook, we houden de cijfers in de gaten mocht de dalende trend zich verderzetten.

›

›naar overzicht Communicatie en promotie

ArchivAnTDe interne nieuwsbrief archivANT richten we in de eerste plaats aan informatiebeheerders en hun leidinggevenden. Ook andere geïnteresseerde medewerkers van stad en OCMW kunnen zich inschrijven. De verzendlijst omvat ondertussen 980 abonnees. In 2013 werden er 9 nummers verzonden. Sinds eind juli maken we gebruik van Campaign Monitor in plaats van Microsoft FrontPage voor het opstellen en versturen van ArchivANT.

5.4Publicaties

Folder Waar kom jij vandaan?De brochure rond genealogisch onderzoek werkten we in 2013 bij met nieuwe bronnen. De tijdlijn met het overzicht van al deze bronnen bestaat enkel nog digitaal. Elke bron kreeg een link naar onze website. Zo kan men met één klik bij de juiste archiefbron komen.

Folder Zoeken in bouwdossiersDe folder over ‘Bouwdossiers in het FelixArchief’ werd aangepast aan de laatste stand van zaken over de aanwezige bouwdossiers.

Folder Welkom in het FelixArchiefDe welkombrochure is opgefrist en kreeg een extra bladzijde. Daardoor konden er extra foto’s toegevoegd worden, staat de tekst beter verspreid over de folder en is het geheel nu luchtiger en makkelijker te lezen.

5.5Tentoonstellingen

5.5.1MinitentoonstellingeninhetFelixArchief

Voor bezoekers die niet voor het archief in ons gebouw aanwezig zijn, geeft de minitentoonstelling een eerste idee van wat er in het rijke archief te vinden is. Alle bezoekers aan ons gebouw komen voorbij de tentoonstellingskasten aan het onthaal en/of op de 6e verdieping. Het is een kans om hen een blik in onze archieven te geven en hun interesse te wekken voor onze werking en de Antwerpse geschiedenis. In de zes tentoonstellingskasten moeten dan ook toegankelijke onderwerpen getoond worden, die mogelijk aansluiten bij de actualiteit.

›

›naar overzicht Communicatie en promotie

Tot 2012 was er elke maand een nieuwe tentoonstelling. Bezoekers hebben al vaak laten merken dat ze het spijtig vinden dat de tentoonstellingen niet langer blijven liggen.

Om hieraan tegemoet te komen, blijven de minitentoonstellingen voortaan twee maanden liggen. Zo krijgen meer mensen de kans om de mooie tentoonstellingen te zien. In 2013 kwamen de volgende onderwerpen aan bod:

Januari – februari 150 jaar P. Génard stadsarchivaris

Maart – april Brandweer

Mei – juni Antwerpen sportstad

Juli – augustus 150 jaar Schelde Tolvrij

September – oktober 150 jaar Sint-Felixpakhuis

November – december 700 jaar stadsrekeningen

5.5.2Externetentoonstellingen

Het FelixArchief werkt regelmatig samen met andere musea voor de uitwerking van een tentoonstelling. Zo krijgen andere musea archieven van ons in bruikleen. Het FelixArchief ligt op een boogscheut van het MAS. We zijn er dan ook trots op dat het MAS sinds haar opening enkele van onze archiefstukken aan het grote publiek toont, zoals een affiche van de wereldtentoonstelling van 1894 of een aquarel van het Hansahuis.

Vanaf 23 maart liep in het MAS de tijdelijke expo ‘Bonaparte aan de Schelde’. De aanleiding van deze expo was de 200e verjaardag van het Willemdok. Enkele van onze archiefstukken, zoals het plan van Antwerpen uit 1803 (van de Franse stadsarchitect Verly) illustreerden wat Bonaparte en de Franse periode voor Antwerpen betekend hebben.

Op 16 juli vierde het Antwerpse havenbedrijf 150 jaar Schelde Tolvrij. Op die dag in 1863 kocht Antwerpen samen met heel wat internationale bondgenoten de tolrechten af van Nederland. Onze minitentoonstelling hierrond sloot mooi aan bij de grote tentoonstelling die het Havenbedrijf organiseerde. Zij openden op 17 juli de succesvolle tijdelijke tentoonstelling ‘Nooit meer dicht’ in onze zuilenzaal, waaraan wij ook onze samenwerking verleenden.

›

naar overzicht Communicatie en promotie

5.6Opendeurdagen

Erfgoeddag 21 april 2013 – thema: Stop de tijdFoto’s laten als geen ander de tijd even stilstaan. Iedere foto is een momentopname, de vereeuwiging van een persoon, een landschap, zelfs een beweging ontsnapt niet aan de fixerende kracht van een foto. Ze documenteren, scheppen sfeer, leggen drama vast, zijn bakens in een zee van tijd. Het FelixArchief diepte uit zijn rijke collecties foto’s van brandweerlieden op. Vakmannen voor wie iedere seconde telt. Helden, voor wie de tijd gerust even mag stilstaan.

Erfgoeddag werd ook in 2013 op dezelfde dag als de Antwerp 10 Miles georganiseerd. Hierdoor was het FelixArchief zeer moeilijk te bereiken en was het bezoekersaantal teleurstellend laag: we kregen slechts 196 bezoekers over de vloer. Daarom zal het FelixArchief voortaan niet meer deelnemen aan Erfgoeddag, maar aan Open Monumentendag in september.

6 Personeel en zakelijk beheer

6.1 Personeelsbezetting

6.2 Middelen

6.3 Zaalverhuur

‹ terugnaarinhoud

›naar overzicht Personeel en zakelijk beheer

6.1 Personeelsbezetting

Eind 2013 zijn er in totaal 3 VTE minder aan het werk in het stadsarchief. Het stadsarchief heeft 58 medewerkers waarvan in 2013 12 medewerkers deeltijds werkten (11,1 VTE).

nieuwe medewerkers: Cynthia Joos ( logistiek medewerkster), Nicole Bossyns (administratief medewerkster).

Verlieten het stadsarchief: Kim Bourry, Katrijn Cools, Nathalie Mattheessens, Vanessa Toetenel (mobiliteit), Frida Vandemoortele (pensioen16/9).

Naast het personeelskader van vaste en contractuele medewerkers, kreeg het FelixArchief in 2013 hulp van een aantal werkervaringsklanten (artikel 60), vrijwilligers en (job)studenten in het stadsarchief.

5 werkervaringsklanten 2013: Haytham Hassan Bakheit Ali, Masood Mir, Ataullah Momand, Emmanuel Nshimiyimana en Faisal Safi.

20 vrijwilligers: Martine Baines, Francis Brenders, Annemarie Bunneghem, Christiane Creten, Moïra Dames-Alloo,

Emile Demuys, Arie Dewachter, Toon De Winter, Gilberte Du Bois, Ada Hellings, Marianne Hoekstra, Johan Kindt, Myriam Lahou, Walter Laurent, Sofia Magalhaes, Ronald Pawley, Rita Peys, Bruno Segers, Grishma Shah, Annemarie Valckeneers.

12 vrijwilligers op buitenlocaties: Aimé De Feu, Rony De Jaeger, Karel De Puysseleir, Eugeen De Roover, Ludo Dieltiens, René Heyman

(overleden zomer 2013), Linda Jansen, Viviane Mampaey, Erwin Snelders, Leo Spiessens, Maria Toussaint, Fred Verlinden.

1 stagiair student archivistiek: Lindsay Simons.

10 jobstudenten: Juli: Stephanie Buyle, Nicolas Dirix, Thomas Van Herbruggen, Toon Verkade

Augustus: Nina Andries, Ellen Pittoors, Lindsay Simons, Karima Bouzegta September: Jonas De Koning, Koen Schuddinck.

naar overzicht Personeel en zakelijk beheer

›

›

6.2Middelen

6.2.1Uitgaven

a. ExploitatiebudgetDe algemene werkingskosten zoals extern drukwerk, algemene kantoorbenodigdheden, werkkledij e.a. zitten in het gezamenlijk budget van de bedrijfseenheid bestuurszaken.

Bedrag (euro)

Boeken, verpakkingsmateriaal, onderhoudscontract microfilmtoestellen en honoraria

43.266,01

Digitaliseringen en hosting website 59.106,76

Totaal: 102.372,77

b. InvesteringsbudgetIn 2013 werden inzake archieftechnische materialen legborden aangekocht voor de optimalisatie van de depotruimte. Een aantal restauraties opgestart in 2013 zijn nog in uitvoering in 2014.

Bedrag (euro)

Aankoop materialen 24.999,96

Restauraties van archieven 51.150,00

Totaal: 76.149,96

naar overzicht Personeel en zakelijk beheer

›

›

6.2.2Inkomsten

In 2013 merken we vooral een stijging van de werkingsopbrengsten van de leeszaal. Meer bezoekers vinden hun weg naar de leeszaal en vooral het opvragen van bouwdossiers is erg in trek. De inkomsten van de zaalverhuur worden beheerd door de bedrijfseenheid Stadsbeheer.

2013 2012 2011 2010

Totaal werkingsopbrengsten leeszaal* en dienstprestaties**

32.487,09 24.791,00 28.153,78 41.470,73

Totaal zaalverhuur*** Inkomsten bij het bedrijf Stadsbeheer

12.356,77 8.273,00 6.642,00

Totaal inkomsten 32.487,09 37.147,77 36.426,78 48.112,73

* Werkingsopbrengsten leeszaal = verkoop USB, CD rom, repro. ** Dienstprestaties = verkoop publicaties, auteursrechten en inkomsten oud papier. *** Zaalverhuur= inkomsten uit exploitatie van de zalen in het Felixpakhuis; wordt rechtstreeks geïnd door de bedrijfseenheid Stadsdbeheer.

6.3Zaalverhuur

Naast de vergaderzalen op de 6e verdieping kunnen ook de eetzaal, de receptieruimte en tentoonstellingsruimte gehuurd worden; op de eerste verdieping is er de zuilenzaal van 1.200 m2 en op het gelijkvloers verhuren we de prachtige lichtstraat.

Wat het prijzenbeleid betreft is er een onderscheid tussen commerciële en niet-commerciële verhuringen.

In 2013 zien we een toename van de verhuringen, vooral aan bedrijven en andere organisaties. Vooral het auditorium in combinatie met de receptieruimte is erg in trek voor congressen en seminaries. De zuilenzaal op de eerste verdieping wordt meer gebruikt voor tentoonstellingen en beurzen. De kleinere vergaderruimtes worden intensief gebruikt voor de interne werking maar ook verhuurd voor kleinere vergaderingen van andere stadsdiensten en externe bedrijven.

›

naar overzicht Personeel en zakelijk beheer

De volgende tabel geeft een overzicht van het gebruik van elke ruimte door derden:

Aard verhuring

lichtstraat auditorium zuilenzaal grote vergaderzaal

kleine vergaderzaal

studiekamer

Intern* 0 28 1 70 113 178

Extern** 5 41 10 21 10 7

Totaal 5 69 11 91 123 185

* Intern = gebouweigen groepen waaronder stadsarchief en Familiekunde Vlaanderen, stadsdiensten en groep Antwerpen tot september 2012. ** Extern = verhuringen aan derden en verhuringen aan de groep Antwerpen vanaf september 2012

Het pomphuis, de ruimte op het gelijkvloers, werd sinds 2012 ter beschikking gesteld aan AG Stadsplanning voor ontvangsten en rondleidingen in de tentoonstelling ‘Antwerpen Ontwerpen’. Vanaf 2014 wordt het Pomphuis opnieuw opgenomen in het verhuuraanbod.

7 Bijlagen

A Schenkersprivatearchieven

B Statistieken2013

C Publicatiesenlezingenvanmeewerkers

Keukenpersoneel van Bell Telephone Manufacturing Company in 1943. (1378#25, schenkster Maria Bulens)

‹ terugnaarinhoud

›naar overzicht Bijlagen

A Schenkersprivatearchieven

Schenker omschrijving van het Archief dateringInschrijvings-

nummer

Alaers, Robert Kroniek van een geslacht, deel 2 van peuter tot puber 2013 1302

Anonieme schenking

5 ingelijste foto’s van de Antwerpse haven 1940-1950 1272

Anonieme schenking

14 foto’s Wereldtentoonstelling Antwerpen 1930 1930 1458

Ansems, Hugo Foto’s, postkaarten Wereldtentoonstelling 1930, liedjestekst

1930 1063

Boudrez, Filip en Vanneste Willem

Website Jongens en Archivistiek 2002-2003 1218

Brachfeld, Sylvain Boeken en artikels door Sylvain Brachfeld aangeleverd op cd

2003-2013 AJHA-SB

Bulens, Maria Fotoalbum WOI, oorlogskasbewijs, zakdoek met ‘Its a long, long way to Tipperary’, revueboekje Letchworth

1914-1918 1378

Bulens, Maria

Foto’s Café Sportif, Reizigerscub Ons genoegen, Biljartclub den ronde bal, Bakker de Gouden Bol, Conforta Antwerp supportersclub, voetbalclub Merksem, Patronage St-Fredegandus, familiefoto’s

1910-1945 1378

Claessens, Eugeen Aandelen Sportfondsenbad, Koningin Astrid, Antwerpen 1944-1975 1207

Cleiren, Patrick Wilmarsdonk Burgerlijke stand: 1802-1919: 3 delen 2012 BIB

Coone, Rick Doctoraatsthesis Open Universiteit ‘Alexander Keirincx (1600-1652) leven en werk. Een Vlaamse boslandschapschilder in de Breugheliaanse traditie’

2013 1419

Depuydt, Joost Reproductie Hans Bol, Zicht op Antwerpen, 1583. uitgegeven door Mercatorfonds

1993 1454

›

›naar overzicht Bijlagen

De Vroey, Sébastien Scriptie ‘De sanering van de Antwerpse Vleeshuiswijk: over de evolutie in de visie voor de stadskern’, master Sociologie

2012-2013 1236

Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience

Foto monument van de godin Minerva ter ere van de gesneuvelde Minerva personeelsleden in 1914-1918

1920-1930 1206

Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience

Schenking van M. Lauwers : notarisdocumenten interessant voor huizenonderzoek (o.a. Kerkstraat, Herentalsebaan)

1862-1910 1264

Gay, Rosa2 foto’s, 2 diploma’s, militair zakboekje en bijhorende documenten, bewijs bataillon der pontonniers, medaillon, bijhorende medailles

1913-1915 1266

Goetschalckx, Wouter

Ets 26/150 van de Suikerrui door kunstenaar Romain Malfliet (1910-2006)

1940 1297

Hardy, Anton Reeks foto’s van de bouw van de stadsschouwburg 1968-1980 1438

Hartjes - Jeeninga, N.

Prentbriefkaart Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen

1950-1960 1456

Justens, Stefaan

Visitekaartjes van Antwerpse handelszaken, een vrijkaart voor de laatste kerkdienst in de Benedictuskerk van Lillo, verordening van de Duitse bezetter aan de Antwerpse bevolking, kaart Antwerpen

1910-1940 1310

Labis, An Gens Brabantica : 8:1-3 (1977); 9(1980) 1977-1980 228

Lahou, Myriam Dagboek van Franciscus Janssens tijdens WOI 1914 1388

Lambrechts, Hugo5 programmaboekjes van Antwerpse theaters, 1 affiche Hippodroom, 2 brochures onderwijs, 1 brochure fotoclub Iris

1938-1969 1423

Lambrechts, HugoProgrammaboekjes, brochures, publicaties van Antwerpse vieringen en verenigingen

1930-1960 1423

Lambrechts, HugoSint Ignatius Antwerpen: schoolkalender, Prijsuitdeling, Fotoboek

1910-1913 1423

Leenman, Willem Fotoalbum Antwerpse jeugdherberg te Jezuïetenhof 1936-1944 1360

Loquet - Cornelis, Ingrid

Stamboom, 2 fotoalbums, briefwisseling familie Loquet-Cornelis

1850-2000 1311

›

›naar overzicht Bijlagen

Michielsen - Thijs, familie

Verzameling dia’s van Antwerpse stoeten en feesten 1980-1989 1261

Neyens, Elsbeth Verzameling dia’s Antwerpen 1950-2000 1146

Pauwels, Jozef 4 foto’s: portretten soldaat Victor Coupé genie pontonbouwer, kamp Harderwijk, foto met vrouw Irma de Paepe en dochter Elza Coupé

1913-1914 1267

Pawly, Ronald Studieschets van de triomfboog op de Groenplaats ter ere van het bezoek van Napoléon Bonaparte door architect François Verly

1810 1239

Pawly, Ronald Briefwisseling tussen Emile De Pooter en François De Pooter: 20 brieven periode 19/8/1917 - 26/11/1917, 5 foto’s en 1 postkaart

1917 1239

Ponsaers, Kenneth Archiefstukken RTT 1950-1970 1259

Ponsaers, Kenneth Familiegeschiedenis: Familiealbum, speurtocht naar het verleden, Bossaerts, Leboy, Ponsaers

2013 1290

Ponsaers, Kenneth 4 Antwerpse publicaties 1903-1950 1290

Pouliart, Christiane Archief Medical Women’s Association of Belgium: briefwisseling, programma’s congressen, ledenlijsten, persmappen, sponsering, verslagen raad van beheer

1989-2000 1384

Provinciearchief Antwerpen

Archief NV Sportpaleis: foto’s, affiches, videomateriaal 1931-1999 1260

Rom, Daniel Archief van Antwerpse maritiem journalist Jacques Rom, artikels en foto’s over Antwerpen uit de jaren ’60 en ’70

1960-1975 1314

Ruyseveldt, An-Sofie

Masterproef KU Leuven, Faculteit Letteren, Master in de geschiedenis: Max Rooses (1839-1914) Bevorderaar van een Vlaamse en Antwerpse identiteit

2012-2013 1151

›

›naar overzicht Bijlagen

Saesen, Ivo Mobilisatieboekje Saesen, Edouard - Corneille 3de Linie 1894-1906 1309

Sanders, Jan Publicatie ‘Kartuizers in het land van de Dommel’ door Jan Sanders

2012 1205

Sermeus, Herman Kaartspel herenkledij ’t Meuleken Kammenstraat en Azijn de Blauwe Hand

1970-1980 1209

Stad Lier Postkaart werken in de Waaslandtunnel 1932 1230

Stad Lier Foto Koninklijke fanfare ‘De Zuidster’ 1931 1296

Stadsarchief Brussel Verschillende Antwerpse publicaties en postkaarten 1950-1980 1258

Stadsarchief GentNouveau plan-guide d’Anvers, volksliedjestekst en publicatie ‘Kunstleerrijke en schilderachtige wandelingen door Antwerpen’ 1930

1930 1265

Stappaerts, Gie Antwerpse publicaties, Antwerpse postkaarten, foto’s 1960-1990 1315

Stappaerts, Gie 2 publicaties van Antwerpse havenbedrijven: Ackermans & van Haaren en Waterbouwers

1960-1990 1424

Steenackers, Armand

Twee schriften van de betovergrootmoeder van de schenker Hortentia Van de Raey van tijdens haar opleiding in Namen.

1830 1301

Suykens, Ben Masterscriptie geschiedenis UA: Belang en betekenis van de autochtone kooplui in de tweede helft van de 16de eeuw te Antwerpen: De casus Daniel de Bruyne.

2011-2012 1179

Thiron, Leonia Antwerpse publicaties, postkaarten, foto’s, iconografie 1900-1980 1286

›

›naar overzicht Bijlagen

Van Acker, MarcToegangen gemaakt door Marc Van Acker op Gesneuvelden 1914-1918, MA#1618: Zinneloozen 1837-1896, MA#1619: Zwakzinnigen 1900 en vroeger, Ratinckx 1877-1878

2013 1224

Van Aerden, JolandeReeks foto’s afbraak APRA-gebouw op Kipdorpvest 51-53 ca. 1978, reeks menukaarten vieringen personeel APRA 1946-1990, publicatie geschiedenis van APRA

1946-1990 1381

Van Berendonck, Marise

Documenten WOI tijdens verblijf van Frans Dockx in gevangenkamp Soltau, foto’s, menukaarten, brieven en postkaarten naar thuisfront, emigratiepapieren naar Boston, dag der gewezen krijgsgevangenen, schoolschriftje en andere familiedocumenten

1915-1933 1418

Van Cuyck - Peten, Cécile

Familiearchief Van der Straelen - Moons - Van Lerius: bevat aktes, handschriften, rekeningen, briefwisseling, Wommelgemse Draaiboom-brouwerij, diamant

1600-1880 1391

Van den Bergh, Emile

Foto straatzicht met brandweerman ca. 1925 en publicatie 1925 1416

Van Dooren, Philippe

Fotoreeks van de Antwerpse haven 1975-2000 1334

Van Dooren, Philippe

Fotoreeks van transportbedrijven in de Antwerpse haven 1975-2000 1334

Van Impe, Jan

Huldeboek bij het overlijden van de Antwerpse liberale politicus Georges Tonnelier in 1909, gemeenteraadslid en volksvertegenwoordiger. De titelpagina werd getekend en geaquarelleerd door kunstenaar Achiel Kas

1909 1284

Van Landeghem, Gudrun

Antwerpse publicaties 1960-2000 1293

Vanden Borre, Paul 50-tal medische fiches ingevuld door vroedvrouw Elisa Reymen, moederhuis Sint-Vincentius

1936-1937 1263

Vander Linden, Maria

Huldebrieven 1913-1914 1268

Vercauteren, Hugo 2 foto’s uit WO I: intrede van onze Belgische troepen op de Grote Markt van Antwerpen

1918-1919 1223

Verhaert, Roeland LP, cantus studentenclub Wiking 1970 1262

›

›naar overzicht Bijlagen

Verhelst, Jan Atea verhalen: Mondelinge geschiedenis van werknemers van Atea. Rapport over de werking van Atea en Siemens tijdens WOII

2013 1300

Verleyen, Henk 12 foto’s WOI 1870-1910 1433

Vermeerbergen, Benny

Archief Vereniging van marktlieden: fotoalbums van feestmarkten vanaf jaren ‘48 (Rubensmarkt, kerstmarkt,...), enkele filmbanden eind jaren ‘40, oprichtingsakte uit 1896, affiches, kasboek vanaf 1934, infoblad

1896-1990 1457

Vermetten, Jolanda Genealogie Familie Vermetten 2010 766

Versin, Eduard Indexen op de schepenregisters 2013 1385

Vorlat, Frans Het Marum een verdwenen gehucht 2010 1383

Vorlat, Frans ‘De prochie van Woestwezel, of ruim 750 jaar geschiedenis van de Gasthuishoeven’

2008 1383

Vos, Eliane Briefwisseling rond verzekeringpolis als leraar 1939-1940 583

Wijnants, Paul Fotoalbum, bombardement zeppelin augustus 1914 1914 1150

›

›naar overzicht Bijlagen

B Statistieken2013

Toezicht op archieven

2013 2012 2011 2010 2009

Toezicht

Bestemmingsaanvragen voor archieven van stadsdiensten

2.598 821 1.460 1.408 154

Bestemmingsaanvragen voor archieven van particulieren

99 117 115 90 63

Toelatingen tot overdracht van archieven van particulieren

65 87 73 49 -

Toelatingen tot overdracht van archieven van stadsdiensten

911 399 659 533 28

Paginaweergaves op intranet 35.28328.163 (vanaf

1/4/2012)- - -

Unieke bezoeken aan intranet 4.719 4.052 (vanaf 1/4/2012)

- - -

›

›naar overzicht Bijlagen

Archieven beheren

2013 2012 2011 2010 2009

Bewaarde archieven

Omvang in strekkende meters 26,4 km1 26,1 km 24,5 km 22,9 km 21,6 km

Omvang in inventarisnummers 2.447.791 2.197.886 1.805.241 1.658.896 1.508.702

Omvang in aantal dozen 201.0731 201.127 185.276 171.277 151.857

Omvang e-Depot 22,3 TB 18,6 TB 13,1 TB 8,3 TB 3,2 TB

Omvang e-Depot in inventarisnummers 391.808 257.675 109.563 72.878 49.310

Omvang e-Depot in bestanden 5.005.809 3.130.344 1.930.243 1.209.802 272.528

Op microfilm raadpleegbaar 219.662 220.542 220.502 220.819 220.788

Semi-dynamische archieven: archiefdepot denBell

Omvang in strekkende meters 5.332 5.087 5.187 5.197 -

Omvang in inventarisnummers 217.055 189.235 187.915 189.474 -

1 Hoewel de omvang in strekkende meter in 2013 slechts met 300 meter toenam en het totaal aantal gebruikte dozen zelfs licht daalde, hebben we toch meer dan 1 km nieuwe archieven opgenomen. Het verschil komt door ° een meer precieze rekenmethode waarbij reeds voorziene plaats voor archieven die nog in verwerking zijn bij diensten niet meer meegerekend wordt bij het totaal aantal km (wel in 2011 en 2012); ° het niet meer meerekenen van lege dozen; ° plaatswinst door het efficiënter plaatsen van archieven o.a. uit container 54; ° plaatswinst door het efficiënter verpakken van archieven (niet volle dozen aanvullen, lege dozen herbenutten); ° het centraliseren van alle te verwerken archieven in container 11 waarbij deze container meer dan 100% benut wordt (sommige dozen staan in de gangen); ° het vernietigen van onbewerkte archieven die we niet hoefden te bewaren; ° het overdragen van onbewerkte archieven aan andere instellingen; ° het weghalen van stockmateriaal, publicaties e.d. uit container 34 die ook geteld waren bij het totaal aantal km.

›

›naar overzicht Bijlagen

Publiekswerking

2013 2012 2011 2010 2009

Leeszaal

Registratie bezoekers(kaarten) 3.494 3.105 2.502 2.052 2.581

Leeszaalbezoekers 5.663 5.769 5.317 4.911 3.363

Geleide bezoeken: bezoekers 911 1.326 1.584 1.085 1.754

Geleide bezoeken: aantal groepen rondleidingen AntwerpenAverechts

33 55 65 41 68

Bezoekers opendeurdagen: 196 433 EGD 425 EGD

302 OMD

5.484 openings-weekend MAS

1954 OMD

570 EGD

1.850

[350 EGD +1.500 DA]

Virtuele leeszaal

Aantal hits op de website 1.509.709 1.295.429 1.085.359 958.405 889.442

Aantal digitale raadplegingen 34.867 30.233 15.228 3.642 -

Unieke bezoeken aan de FelixArchief-website

157.680 149.855 131.309 116.299 112.325

ophalen documenten

Uitgehaalde documenten uit magazijn

29.348 28.900 24.918 21.990 20.416

Uitgehaalde documenten uit magazijn, voor stadsdiensten om vraaggestuurd te worden gescand

4.643 4.897 3.532 1.140 (Scanning On Demand startte op 1/10/2012)

-

›

›naar overzicht Bijlagen

Uitgehaalde documenten uit archiefdepot semi-dynamische archief (Den Bell)

9.074 10.358 18.987 16.948 -

dienstverlening

Opzoekingen voor derden 1.820 1.705 1.706 1.148 843

Fotobestellingen: aantal geleverde scans

15.553* 3.390 5.709 3.478 3.061

Tentoonstellingen en reproducties

Medewerking aan tentoonstellingen

2 2 2 6 5

Aanvragen reproductierechten 78 55 55 40 65

Publicaties en toegangen

Publicaties en lezingen door medewerkers stadsarchief

33 26 35 20 41

Nummers Nieuwsbrief stadsarchief 12 12 13 12 12

Abonnementen Nieuwsbrief stadsarchief

3.637 4.379 4.252 4.345 4.481

Nummers Nieuwsbrief toezicht archivANT

9 12 9 6 5

Abonnementen Nieuwsbrief archivANT

980 964 964 850 724

OBD: Open Bedrijvendag EGD: Erfgoeddag DA: Dag van de Architectuur OMD: Open Monumentendag * Door een nieuwe werkwijze worden de aantallen beter geteld dan in voorgaande jaren. Waarschijnlijk maakten we in vorige jaren een onderschatting.

›

›naar overzicht Bijlagen

C Publicatiesenlezingenvanmedewerkers

FilipBoudrez

Publicaties1 Surf naar mij! Stem voor mij! Archiveren van websites bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2012,

in META, aflevering 4 (2013), p. 19-23 (klik hier)

2 General user requirements, including IPR-guidelines. Deliverable 7.3 Daguerreobase-project

3 Long term sustainability plan. Deliverable 7.1 Daguerreobase-project.

4 Afschaffen van handtekeningen met een beslissingsmodel als leidraad, p. 13.

5 Wie klasseert, die vindt:

a Substitutie: magda?

b DMS en digitaal depot

c Afschaffen handtekeningen

d Websites archiveren

Lezingen1 Actieve archieven en passieve openbaarheid, Studiedag Privacycommissie, 28/1/2013

2 Ready for ingest, studiedag Kennisnetwerk Vlaamse overheid, 28/5/2013

3 Afschaffen handtekeningen en digitaal tekenen, Studiedag ‘Fedict voor niet-federale overheidsinstellingen’, 17/9/2013

4 Digitaal werken en digitaal archiveren, studiedag Stadsarchief Dendermonde, 29/11/2013

5 De informatieprofessional (anno 2014), masterclass Stadsarchief ’s Hertogenbosch, 3/12/2013

Lesopdrachten1 Cursus digitaal depot, Archiefschool[at]HVA

2 Module ‘Electronisch archiveren’, VSPW Gent

3 Bijscholing ‘Beheer van fotocollecties’, VSPW Gent – Algemeen Rijksarchief

4 Gastcollege Digitaal archiveren, interuniversitaire archiefopleiding

5 Digitaal archiveren, Provant, Provincie Antwerpen

6 Digitaal archiveren van foto’s, Fotomuseum Antwerpen

›

›naar overzicht Bijlagen

JoostDepuydt

Publicaties1 25th International Conference on the History of Cartography,

in META, aflevering 8 (2013), p. 38-39 (klik hier)

Lezingen1 Puzzling 16th century hand-drawn city maps of Antwerp (re)desicovered, poster op de 25th International

Conference on the History of Cartography (ICHC 2013), Helsinki, 30 juni – 5 juli 2013

Activiteiten in wetenschappelijke verenigingen1 Trustee in the Council of the International Society for the History of the Map (tot eind juni 2013)

MarieJulietteMarinus

Publicaties1 Diefstalpreventie in een archief?, in META, aflevering 3 (2013), p. 36 (klik hier)

WernerPottier

Lezingen1 Verhuizen: lijdensweg op opportuniteit? Studiedag VVBAD ‘We like tot move it’, over verhuizen van

bibliotheken en archieven, Brussel, 1 februari 2013 (klik hier)

2 Vrijwilligers verwerken 31.000 glasnegatieven in het FelixArchief. Symposium over fotografie op glas ‘Breekbaar Bezit’, Fotomuseum Antwerpen, 29 november 2013

MarijnSmets

Lezing1 ‘Auteursrechten in het FelixArchief’, presentatie voor studiedag ‘Digitaal archief en auteursrechten’,

georganiseerd door de VVBAD op 26 maart 2013

›

›naar overzicht Bijlagen

IngeSchoups

Publicaties1 De evolutie van het toezicht tijdens de voorbije 40 jaar: van inspecteur tot consulent, en van archivaris

tot binnen- of buitenarchivaris, in Archiefambacht tussen geschiedenisbedrijf en erfgoedwinkel (Algemeen Rijksarchief, Miscellanea Archivistica, Studia 208), Brussel, 2013, p. 127-139

2 FelixArchief. Rijke bronnen voor migratiegeschiedenis, in Musea en erfgoed Antwerpen 2012. Jaarboek n°10, 2013, p.22-23

3 Archieven en bewaarbibliotheken. [Kroniek2012], in HistoriANT, nr.1, 2013, p. 213-221

4 Startfiche 6: Digitaliseren, in Wie klasseert, die vindt. Hedendaags document- en archiefbeheer in besturen en organisaties, 2013

5 Antwerpen: centraal archiefbeleid en bewaring met een decentrale ondersteuning. De meerwaarde van samenwerking. Casus OCMW-archieven, in Wie klasseert, die vindt. Hedendaags document- en archiefbeheer in besturen en organisaties, III.D. p.2-5, 2013

Lezingen1 10 jaar digitaal archiveren: bouwstenen en mogelijkheden, op VVBAD. Informatie aan Zee, Oostende,

12 september 2013 (klik hier)

2 Digitale archivering gerealiseerd in Antwerpen, op Infosessie Digitaal Archief Vlaanderen, Leuven, 21 november 2013

3 Transparency through full digital recordkeeping and digital archiving: the Antwerp practice of eliminating hybrid recordkeeping and paper documents, op International Council on Archives Annual Conference : Accountability, Transparency and Access to Information, Brussels, 23 november 2013

4 Uitdagingen voor een stadsarchivaris, in een steeds digitaler wordende omgeving, gastcollege aan KU Leuven, departement Geschiedenis, 27 november 2013

hoofdredacteur1 Wie klasseert, die vindt. Hedendaags document- en archiefbeheer in besturen en organisaties,

Brussel/ Antwerpen, Politeia/VVSG/stad Antwerpen

Mandaten, adviesraden1 Raad van Bestuur ADVN

2 Algemene vergadering Archiefbank Vlaanderen

3 Beleidsraad Centrum Vlaamse Architectuurarchieven

›

›naar overzicht Bijlagen

4 Stuurgroep Digitaal Archief Vlaanderen

5 Redactievergadering www.Familiegeschiedenis

6 Raad van Bestuur, FARO Erfgoedsteunpunt

7 Raad van bestuur en redactieraad Genootschap Antwerpse Geschiedenis

8 Algemene vergadering PACKED Digitaal erfgoed

9 Voorzitter Platform Digitale Duurzaamheid

WillemVanneste

Publicaties1 ‘Kroniek: Informatie aan Zee 2013’ (samen met Els Michielsen en Imke Hansen) in META nummer 2013/9

2 General user requirements, including IPR-guidelines. Deliverable 7.3 Daguerreobase-project

Lezingen1 ‘Privacy beperkt openbaarheid - case FelixArchief’ op studiedag Digitaal Archief & Privacy van VVBAD,

14 mei 2013, Rijksarchief Leuven

Activiteiten in wetenschappelijke verenigingen1 secretaris Werkgroep Automatisering van de VVBAD

2 bestuurder Experisecentrum DAVID vzw

Lesopdrachten1 module A4 Inleiding tot de archivistiek bij Bibliotheekopleiding, cvo VSPW (Gent)

2 module Oriëntatie archiefwerk bij opleiding Initiatie Archivistiek, cvo VSPW (Gent)

3 bijscholing Beschrijven van archieven en erfgoed met ICA-AtoM bij bij cvo VSPW (Gent)

4 cursus ‘Dossiervorming en klassement’ voor Inovant, opleiding Bestuurspraktijk (Antwerpen)

Andere1 sessievoorzitter van Digitaal Archiveren 2 op Informatie aan Zee 2013, vrijdag 13 september 2013

2 moderator Rondetafel Digitaal Archief en Auteursrecht, gepubliceerd in META nummer 2013/9.

›

naar overzicht Bijlagen

RoelandVerhaert

Publicaties1 ICA-AtoM op speed, META, aflevering 2, p 19-23, 2013 (klik hier)

2 Het Gemeentelijk Documentatiecentrum van Ranst online: een voorbeeld om te volgen, Gouwtijdschrift, jaargang 50, aflevering 3, p 26-32, 2013

Redacteur1 Wie klasseert, die vindt. Hedendaags document- en archiefbeheer in besturen en organisaties, Politeia,

juni en december 2013 (eindredactie)

Lezingen1 www.documentatiecentrumranst.be. Bronnen voor Ranst, op de viering van 10 jaar Gemeentelijk

Documentatiecentrum van Ranst, 8 februari 2013

2 Het Gemeentelijk Documentatiecentrum Ranst en ICA-AtoM, op Studievoormiddag FAAD: Minder middelen, meer management, 16/03/2013

3 ICA-AtoM op speed, op Informatie aan Zee, VVBAD (Vlaamse Vereniging voor Bibliotheek, Archief & Documentatie), 13/09/2013

Activiteiten in wetenschappelijke verenigingen1 Voorzitter van de ad hoc werkgroep selectielijst gemeentearchief van de VVBAD (Vlaamse Vereniging voor

Bibliotheek, Archief & Documentatie) - sectie Archief.

2 Lid van de Gemeentelijke Erfgoedraad Ranst en medewerker van het Gemeentelijk Documentatiecentrum van Ranst

3 Voorzitter Heemkundige Kring Brucheem

Lesopdrachten1 Beschrijven van archieven en erfgoed met ICA-AtoM, Bibliotheekschool Gent (CVO VSPW)

V.U. Inge Schoups, Oudeleeuwenrui 29, 2000 Antwerpen I 2014 I BZ/SA I 4421628

Reizigersclub Ons Genoegen naar Lourdes, rechtsonder Charles Bulens en Estelle Muyle ca.1938 (1378#50, schenkster Maria Bulens)