srednji vek beleska hronologije istorija

HRONOLOGIJA

( V XV vek )

‡ SREDNJI VEK ‡

†ZAPADNA EVROPA†

g

OLOR

��

354-375 �,gotski kralj 354-430 Aurelije Avgustin,episkop Hipona pisao je filozofska,teološka i apologetska

dela 364-380 ��,vizigotski kralj

378 u bitci kod Hadrijanopolja Vizigoti su porazili Rimljane i ubili cara Valensa (364-378)

382 Teodosije I je sklopio ugovor o savezništvu sa Vizigotima foederati

387 Aurelije Avgustin prima hrišćanstvo i piše delo ”De imortalite anime”

390-430 sv.Patrik,pokrstio Irce oko 430 godine

392 sv.Jeronim napisao delo De viris illustribus(O znamenitim ljudima)

395 Aurelije Avgustin postaje episkop Hipona

397 Aurelije Avgustin piše dela: ”De doctrina christiana” i ”De Trinitate”

396-410 � �,vizigotski kralj iz aristokratske porodice Balta

397 • Alarih dobija titulu magister militum per Iliricum • Umire sv.Martin,osnivač episkopije u Turu

�

oko 400 Langobardi stižu do rimske granice na srednjem Dunavu

402 u Raveni osnovana prestonica Zapadnog carstva

405 ostrogotski vođa �� je provalio u Italiju predvodeći vojsku sastavljenu od Germana i Sarmata. Stilihon je porazio ovu vojsku i ubio ga.

406-7 Invazija Vandala,Sveva i Burgunda preko Rajne na Galiju

409-428 �,vandalski kralj

410 Alarih pustoši Rim

410-415 �,vizigotski kralj izveo iz Italije Vizigote i naselio ih u južnoj Galiji a 413 osvaja Narbonu i proglašava je prestonicom

413

burgundskom kralju Gundaharu(†436) je dozvoljeno da oko srednjeg toka Rajne stvori savezničku državu sa centarom u današnjem gradu Vorms

413-426 Aurelije Avgustin piše delo ”De civitate Dei”

415-418 �,vizigotski kralj

418 Vizigoti se nastanjuju u Akvitaniji i osnivaju prestonicu u Tuluzu

418-451 � �,vizigotski kralj 428-477 �,vandalski kralj

429 Vandali osvajaju rimsku provinciju Afrika

433-453 �

440-461 papa Lav I Veliki

441-442 Sasi uspevaju da zauzmu jugoistočnu Englesku

443 naseljavanje Burgunda u Sevoji sa centrom u Ženevi

444 sv.Patrik osnovao biskupiju u Armagu i počeo da širi hrišćanstvo među Ircima

448-458 �, rodonačelnik dinastije Merovinga

oko 450 Briti se obraćaju rimskom vojskovođi Aeciju za pomoć u borbi protiv Sasa

451 bitka na Katalunskim poljima → poraz Atile blizu Šalonsa na Marni 452 Huni osvajaju severnu Italiju

453-466 � ��,vizigotski kralj

454 ubijen rimski vojskovođa Aecije

456 Teodorih II uspostavlja prevlast Vizigota u Španiji Vizigoti su 456 godine pokorili Seve u Galiciji totalno osvojili Pirinejsko poluostrvo

458-481 � �,franački vladar:sin i naslednik Meroveha 464-474 �,kralj Burgunda 466-484 �,vizigotski kralj 474-516 �,kralj Burgunda

476 svrgnut Romul Augustul

477-484 �,vandalski kralj 481-511 � �,zapovednik franačkih odreda u Turneu, nosio je rimsku titulu rex

a nasledio je Hilderiha I 484-496 �,vandalski kralj 484-507 � ��,vizigotski kralj

486

Franačka vojska pod komandom Hlodoveha I ulazi u srednju Galiju (između Sene i Loare) i poražava rimske trupe,→ tada je Hlodoveh preneo svoje sedište u Pariz i postao vođa svih Franaka.

490

Gundobad je za svoje rimske podanike izdao dva zbornika → zbornik rimskog prava Lex Romana Burgundionum & zbornik zakonika za sve svoje podanike Lex Gundobada

492 Hlodoveh se ženi Klotildom, burgundskom princezom

493-526 �,kralj Ostrogota u Italiji

493 ostrogotski kralj Teodorih kontroliše Italiju

496

• Franački kralj Hlodoveh prima hrišćanstvo • Hlodoveh porazio Alemane u istočnoj i centralnoj Galiji

496-523 �,vandalski kralj

��

506 Vizigotski kralj Alarih II izdaje Breviarum(Rimski kodeks)

507 bitka kod Vujea Franci(Hlodoveh) osvajaju Vizigotsko kraljevstvo Alariha II na jugoistoku Galije

509 Hlodoveh uspostavio kontrolu nad Ripaurskim Francima na srednjoj Rajni


511

Umire Hlodoveh I Franačka se deli na 4 dela 1. 511-524 �,kralj Orleana i Akvitanije 2. 511-534 � �,kralj Austrazije 3. 511-558 � � , kralj Pariza 4. 511-561 � �,kralj Neustrije i kralj Franaka posle 558 god.


516-524 ��,kralj Burgunda 523-530 �,vandalski kralj 524-534 �,kralj Burgunda

526-534 �,kralj Ostrogota 526-535 �,regent svog maloletnog sina Atanariha

529 sv. Benedikt osniva manastir Monte Kasino

530 franačko kraljevstvo je pripojilo kraljevinu Burgunda

530-534 �,vandalski kralj 531-548 �,vizigotski kralj 534-536 �,Amalasvintin suprug-savladar 536-540 ��,kralj Ostrogota

541-552 �,kralj Ostrogota 542 epidemija bubonske kuge u Evropi 543 umire sv.Benedikt,osnivač manastira Monte Kasino

546 vizantijski car Justinijan je dao zvanično odobrenje Langobardima da se nasele u Panoniji, istočno od Dunava

551 Jordanes,episkop Krotona,boravi u Carigradu gde stvara delo → ”De origine actibusque Getharum”

554-567 �� ,vizigotski kralj

555 Kasidor Senator osniva manastir Vivarium u Kalabriji

561

umire Hlotar I(u periodu 585-561 ujedinio Franačku) a nasledili su ga sinovi: • �� (561-575) u Austraziji • �� (561-584) u Neustriji • � � (561-567) u Parizu • � (561-593) u Burgundiji

565-572 �,kralj Langobarda

567-573 � �,vizigotski kralj

568 Langobardi pod vođstvom kralja Albonina prodiru u Italiju

568-586 ��, Liuvin savladar & vizigotski kralj 572-574 �,kralj Langobarda

573-613

''rat dve kraljice'' koji se završio pobedom � �� (584-629) i ponovnim ujedinjenjem Austrazije, Neustrije i Burgundije u jednu državu

574-584 period interregnum-a u kom Langobardi nisu birali sebi kralja, već je njihova država bila rasparčana na 35 vojvodstava, sa isto toliko vojvoda na čelu

577 Langobardi ruše manastir Monte Kasino

580 sabor u Toledu

584-590 �,kralj Langobarda 584-616 �,kralj Kenta 584-629 � ��,franački kralj

585 vizigotski kralj Leovigild osvaja kraljevstvo Sveva u Španiji

586 Vizigoti primaju hrišćanstvo(kralj Rekared)

586-601 � �,vizigotski kralj 587 • vizigotski kralj Rekared primio hrišćanstvo

• Andelotski ugovor između Hildeberta II i Guntrama 590 sv.Kolumban dolazi u Galiju

590-604 papa Grgur I Veliki

590-616 ��,kralj Langobarda 594 umire Grgur iz Tura,episkop →

dela:”Historia ecclessiastica Francorum”;”De gloria martirum”;”Miracula”

597 papa Grgur Veliki je poslao sv. Avgustina među Angle i Sase Avgustinovo pokrštavanje Kenta i osnivanje biskupe u Kenterberiju(u Kentu)

��

601-603 � ��,vizigotski kralj 602 Langobardi osvajaju Padovu

603

• Langobardi osvajaju Kremonu i Mantovu • potpisano primirje Vizantije i Langobarda u Italiji


604 pokršteni Istočni Saksonci u kraljevstvu Eseks

605 • umire sv. Agustin • Vizantija priznaje Langobardsku kraljevinu u Italiji

610-612 �,vizigotski kralj 612-620 �,vizigotski kralj

613

• germanska plemena osvajaju Čester • osnovan manastir Sent Galen • zavere franačke aristokratije na čelu sa PIPINOM

LANDENSKIM(majodorm Austrazije) i ARNULFOM(episkop Meca) protiv kraljice Bruhilde → kraj rata ”rat dve kraljice”

614 sv.Kolumban osniva manastir Bobio

615 • Germani drže pod vlašću gotovo celu Englesku izuzev Devona,Velsa, Kornvola, Lankašira,Kamberlenda,Vestmorlenda

• Isidor seciljski napisao delo ”Chronica maiora” • umire sv.Kolumban

616-32 �,kralj Nortumbrije 620 Langobardi sele prestonicu u Paviju


622

Hlotar II svoga sina Dagoberta proglašava kraljem Austrazije a pošto je još bio maloletan svu vlast u Austraziji su držala dvojica aristokrata: Arnulf (†641), episkop Meca i Pipin I Landenski (†640), koji je postao majordom Dagobertove palate

623-28 franački kralj ��

oko 626 Pavija prestonica langobardske kraljevine

627 • sv.Paulin pokrstio nortumbrijskog kralja Edvina • sv.Paulin osniva episkopiju u Jorku

629-638 franački kralj ��

630 � postaje kralj Mersije

633 • bitka kod Hetfilda paganski kralj Mersije Pende porazio i ubio hrišćanskog kralja Nortumbrije Edvina

633-41 �,kralj Nortumbrije 634-656 �� , kralj Austrazije &mlađi sin Dagoberta I

635 osnovan manastir Lindisfern a sv.Aidan dolazi u Lindisfern

636

umire Isidor Seviljski,→DELA:Etimologiae; De natura rerum; De ordine creaturarum; De viris illustribus; Chronica maiora; Historia de regibus Gothorum;Vandalorum et Sueborum;

636-652 �,kralj Langobarda 638-657 � �� ,prvi sin Dagoberta I & kralja Neustrije i Burgundije


643 langobardski kralj � objavio Langobardski kodeks zbornik zakona Edictus Rothari zibrka langobardskog običajnog prava zapisana na latinskom jeziku (vulgatom)

650 žena Hlodoveha II osniva manastir Korbi

651 osnovan manastir Fleri

653-672 �,vizigotski kralj 654-70 �,kralj Nortumbrije

654 vizigotski kralj Recesvint objavljuje pravni kodeks

656-683 Ebroin, majordom Neustrije i Burgundije

657-673 � ��, kralj Neustrije 657-674 �,kralj Mersije 662-672 � ,kralj Langobarda & vojvoda Beneventa 662-675 �, mlađi brat Hlotara III & kralj Austrazije

664 crkveni sabor u Vitbiju papsko hrišćanstvo odnelo prevagu nad irskim(keltskim) hrišćanstvom

672 langobardski kralj Perktarit prima hrišćanstvo


672-735 BEDA VENERABILIS, đakon manastira Džerou dela: ”Crkvena istorija Angla” istorija Britanskog ostrva do 731; ”Život opata iz Vermuta”;”Svetska hronika”;”Martyrologium”

675-679 �� , kralj Austrzije& sin Sigiberta III 675-714 Pipin II Heristalski, majordom u Neustriji i Burgundiji

677/8 anglosaksonski episkop Vilfrid od Jorka dolazi među Frize

680 Vizantija priznaje Langobardsko kraljevstvo

680-687 ��,vizigotski kralj 685 bitka kod Nehtansmira Pikti potukli Nortumbrijce i ubili kralja Ekfrita

687 bitka kod Tertija Pipin II ujedinio Neustriju i Austraziju, uspon porodice Karolinga


690 Kliment,učenik episkopa Vilfrida od Jorka,dolazi među Frize

695 papa Sergije imenuje Klimenta za arhiepiskopa Friza sa sedištem u Utrehtu

698 Kliment osniva manastir Ehternah

��

oko 700 nastaje ”Lindisfernsko jevanđelje” u manastiru Lindisfern

701-712 � ��,kralj Langobarda 705-07 papa Jovan VII

711 Arapi osvajaju vizigotsku kraljevinu u Španiji


713 langobardski kralj Liutprand započeo objavljivanje pravnih kodeksa

714

vladavina franačkog majodoma Karla Martela nakon smrti Pipina II Heristalskog u Franačkoj je izbila kraća anarhija koju je okončao Pipinov nezakoniti sin Karlo (714-741) zvani Martel (čekić). On je porazio sve protivnike i postao dux francorum. Karlo Martel se smatra za pravog rodonačelnika dinastije Karolinga.

716-57 �,kralj Mersije 717-735 Eudo, akvitanski vojvoda

718 osnovano hrišćansko kraljevstvo u Asturiji

720-737 �,franački kralj iz dinastije Merovinga

722 papa posvećuje sv.Bonifacija za misionarskog episkopa

724 sv.Bonifacije,učenik Klimentov,osniva manastir Rajhenau

727 • u Veneciji izabran prvi samostalni dužd • nastaje delo ”Liber historiae Francorum” anonimnih autora • osnovan manastir u Marbahu

727-43 langobardksa ofanziva protiv Vizantije u Italiji

732 bitka kod Poatjea →Karlo Martel porazio Arabljane 741-68 �,franački majodorm pa kralj

744 sv.Bonifacije,učenik Klimentov,osniva manastir Fulda a papa ga proglašava za arhiepiskopa Germana sa sedištem u Majncu

744-749 �,kralj Langobarda 749-756 �,kralj Langobarda

751

• � �� prvi kralj iz dinastije Karolinga nakon svrgavanja Merovinške dinastije a u novembru je papin izaslanik sv.Bonifacije krunisao Pipina za kralja

• langobardski kralj Aistulf osvaja Ravenu 753 • Langobardi napali Rim

• papa Stefan II posetio Franačku kraljevinu 754 • mučeništvo sv.Bonifacija u Friziji

• savezništvo pape Stefana II i kralja Pipina 755 Pipin upada u Italiju poražava Langobarde a Ravenu predaje papi

757-774 � ,kralj Langobarda i franački vazal

757-796 �,kralj Mersije 768-814 • � �,franači kralj pa car

• Franci konačno zagospodarili Akvitanijom

772 prva kampanja Franaka na Saksonce

774 Karlo Veliki osvaja Langobardsku kraljevinu

775-6 druga kampanja Franaka na Saksonce

778 bitka kod Ronsevoa,pohod Franaka na severnu Španiju

779-80 treći napad Franaka na Saksonce

780 �,sin Karla Velikog,krunisan za kralja Italije 781 • ��,sin Karla Vekikog,krunisan za kralja Akvitanije

• Alkuna iz manastira Jork,na poziv Karla Velikog,dolazi na dvor u Ahenu

782-786 boravak Pavla Đakona u Ahenu 787 • Karlo Veliki osvaja Bavarsko vojvodstvo

• Vikinzi prvi put pljačkaju Englesku 791 • kampanja Franaka protiv Avara

• Ajnhard(Eginhard) dolazi na dvor Karla Velikog 792 četvrta kampanja Franaka protiv Saksonaca

793 Vikinzi opljačkali manastir Lindisfern

794 Vikinzi opljačkali manastir Džerou

795 Vikinzi opljačkali manastir Jonu

799 rimska aristokratija pokušala da ubije papu Lava III koji je potražio zaštitu Karla Velikog

��

800 • � � krunisana za cara • u manastiru Jona nastaje ”Book of Kells”

801 Franci formirali špansku marku

802 sporazum Vizantije i Karla Velikog

802-839 ��,kralj Veseksa 804 umire Alkuin iz Jorka

812 Vizantija priznaje Karla Velikog za cara

814 Vikinzi pljačkaju manastir Noarmutje na ušću Loare

814-821 početak reformatorskog pokreta sv.Benedikta iz Aniana

814-840 car �� ,naslednik Karla Velikog

816 Regula sv.Benedikta postaje jedino važeće pravilo u Franačkom carstvu

824 osnovana nezavisna kraljevina Pamplona

825 kralj Veseksa Egbert poražava Mersiju i postaje bretveld

830 izgrađena crkva Svetog Marka u Veneciji

834 crkveni sabor u Ahenu progalšava Bedu Venerabilisa za svetitelja

840-855 franački car �,najstariji sin Ludviga Pobožnog 840 • Vikinzi osnovali naselje Dablin i prezimili u Irskoj

• umire Ajnhard(Eginhard),delo:”Vita Carolini Magni” 841 Normani pljačkaju Ruan u dolini reke Sene

843 • Verdenski sporazum sinova Ludviga Pobožnog o podeli franačkog carstva • Normani provode zimu na franačkoj teritoriji kod Noarmutjea

844 Normani opljačkali dolinu Garone i Sevilju

845 Normani opljačkali dolinu Loare i doprli do Pariza

846 Arabljani pljačkaju Vatikan

849 raspad langobardskog vojvodstva Benevento

851 Normani prezimili u Engleskoj

855-69 � ��,franački car

do 857 Vikinzi opljačkali gradove: Bordo,Tur,Orlaen i Pariz

857 Noramni prolaze Gibraltar i napadaju Maroko i Balearska ostrva

860 Kijevski Vikinzi po prvi put napadaju Carigrad

865 velika normanska(vikinška) vojska kreće iz Franačke u pohod na Englesku

867 Normani osvojili Jork,Istočnu Mersiju i Istočnu Angliju

870 • Danci osvajaju Istočnu Angliju i otkrivaju Island • Mersenski ugovor • varjaški zapovednik Rjurk prelazi u Novgorod

871-99 � �,kralj Veseksa 872 • Vikinzi zauzimaju Anžer

• u Novgorodu izbija ustanak → Novgorođani protiv Varjaga ali Rjurik guši ustanak

783 Rjurik osvaja grad Polok na reci Zapadna Dvina

874 • Danci osnivaju prvu naseobinu na Islandu • izbija rat između Rusije i Vizantije

875 • politička podela Italijanskog kraljevstva nakon smrti Ludviga II • vizantijski car Vasilije I sklapa mir sa kijevskim knezom Askoldom

876 • Danci osvajaju Nortumbriju • početak vizantijske rekonkviste južne Italije

877 Danci osvajaju veći deo Mersije

878 • Alfred Veliki porazio Vikinge koji su pokušali da osvoje Veseks • Arabljani zauzeli Sirakuzu,prestonicu vizantijske Sicilije

879

• Vikinzi se okupljaju u Fulamu i započinju invaziju Franačke • Vikinzi opljačkali Flandriju • u Novgorodu Rjurika nasleđije Oleg

881 zapovednik varjaških vikinga u Novgorodu Oleg kreće u rat protiv kijevskog kneza Askolda,osvaja Kijev,ubija kneza Askolda i postaje kijevski knez

881-87 car � �(od 884 do 887 ujedinio Franačku) 882 • Vikinzi,niz Rajnu,stižu do Kelna i Trijera

• Vikinzi pljačkaju manastir Prim u Lotaringiji 883 Saraceni ruše manastir Monte Kasino

885 • Vikinzi pokušavaju da osvoje Pariz • Alfred Veliki primorava Dance na primirje

888 • �,grof Pariza,postaje kralj zapadne Franačke • javljaju se prvi nezavisni kraljevi u Burgundiji i Provansi

892 manastir Prim u Lotaringiji opljačkali i spalili Vikinzi

895 dolazak Mađara u Panonsku niziju

895-907 �,ugarski knez

896 • Vikinzi kreću u pohod na Nortumbriju • Arnulf Karantanski,otac Ludviga Deteta,dobija carsku krunu ali umire 899

i nasleđuje ga Ludvig Dete 899-911 �� ,poslednji Karoling umro sa 17 godina

899 Mađari pljačkaju severnu Italiju i stižu do Otranta

899-925 �,kralj Veseksa sin i naslednnik Alfreda Velikog

�

oko 900 � � ujedinio Norvešku

906 Mađari uništavaju Moravsko kraljevstvo i pljačkaju Saksoniju

907 Regino,opat manastira sv.Martin,završio delo ”Chronicon”


908 Mađari pljačkaju Tiringiju

909

• Akvitanski vojvoda Viljem Pobožni osniva manastir Klini u Burgundiji • franački kralj Karlo Glupi poklanja Normanima teritoriju oko grada

Runa,početak stvaranja Normandije 911 Karlo Glupi kralj Zapadne Franačke dodelio je vikinškom vođi Rolanu oblast

oko ušća reke Sene vojvodstvo Normandija 911-36 vojvoda Frankonije Konrad vlada kao kralja Nemačke

912 Henrih postaje vojvoda Saksonije

914 kralj Asturije Ordonjo premešta prestonicu u Leon

919 saksonski vojvoda Henrih I Ptičar krinisan za kralja (919-936)

922 Robert od Neustrije poražava Karla Glupog i postaje kralj Francuske

923 • � �� postaje kralj Francuske nakon smrti Roberta od Neustrije

• Herbert II od Vermandoa zarobio Karla Glupog

925-39 kralj �,sin Edvarda & unuk Alfreda Velikog 933 bitka kod Riade nemački kralj � � porazio Mađare

936-54 francuski kralj � ��

936-73 � � nemački kralj a od 961 car 937 Mađari pljačkaju okolinu grada Remsa u Francuskoj

939 sin i zet Roberta od Neustrije,Hugo Veliki i Herbert II od Vermadoa dižu ustanak protiv franc. Kralja Luja IV

941 kijevski knez Igor napada vizantiju i opseda Carigrad

944 kijevski knez Igor napada Vizantiju ali stiže samo do Dunava

945 umire kijevski knez Igor,naslednik kneza Oelga koji je umro 912 ili 922, a nasleđije ga žena kneginja Olga koja vlada Kijevom od 945 do 964

948 car Oton I osniva misionarske episkopije u Brandenburgu,Havelburgu,Ribenu,Arhustru i Šlezvigu


949 Liutprand iz Kremone boravi prvi put u Carigradu kao izaslanik Berengara II

950 Oton I osvaja Lombardiju i postaje kralj Italije

953 pobuna Liudolfa i ostalih nemačkih vojvoda protiv Otona I

954-86 �,francuski kralj 955 bitka na Lehu Oton I porazio Mađare i zaustavio njihova osvajanja

957 kijevska kneginja Olga boravi u Carigradu,prima hrišćanstvo i dobija kršteno ime Helena,obnavlja ugovor muža Igora sa Vizantijom iz 944 g.

962 papa Jovan XII kruniše,u Rimu,Otona I za cara

963 • pobeda Otona I nad poljskim kraljem Mješkom i početak vazalnih odnosa Poljske prema Nemačkoj

• sv. Atanasije osniva na Atosu manastir Veliku Lavru • Liutparand iz Kremone boravi kod pape Jovana XII kao izaslanik Otona I

964-972 kijevski knez �,sin kneza Igora i kneginje Olge

965 danski kralj Harold Plavozubi primio hrišćanstvo

966 poljski kralj Mješko I primio hrišćanstvo

968 • Oton I osniva arhiepiskopiju u Magdeburgu • osnovana prva poljska episkopija u Poznanju • Liutparan Kremonski po drugi put boravi u Carigradu • kijevski knez Svjatoslav napada Bugarsku a vlast je podelio sinovima →

najstariji sin Jaropolk je knez u Kijevu,mlađi sin Oleg vlada zemljom Drevljana a najmlađi sin Vladimir je knez u Novgorodu

972 zaključen brak između vizantijske princeze Teofano i budućeg cara Otona II

972-997 �,ugarski knez 973-83 nemački car � ��

973 • uništena saracenska baza u Franksinetu u Italiji • umro Vidukin,monah manastira Korvej (rođen oko 925)

delo: ”Res gestae Saxonicae” 975-1018 Titmar Mersenburški,episkop Mersenburga

delo: ”Hronika” opisao period od 908 do 1018

978-1015 kijevski knez � → 977 kijevski knez Jaropolk napada braću Olega i Vladimira te Oleg gine a Vladimir beži u Skandinaviju odakle 978 g. sa jakom družinom vraća u Novgorod i osvaja Kijev te ubija brata Jaropolka

978 rat francuski kralj Lotar VS. Nemački car Oton II

981 kijevski knez Vladimir napada Poljake

981/2

umire episkop Kremone Liutprand dela: ”Retributio vel Antapodosis”; ”Liber de orbus gestis Ottonus magni imperatores”; ”Relatio de legatione Constantinopolitan”

982 bitka kod Krotone u južnoj Italiji muslimanski emir Sicilije je strahovito porazio cara Otona II

983-1002 nemački car � ��

986-7 francuski kralj Luj V,poslednji kralj Francuske iz dinastije Karolinga

987-96 francuski kralj �� ,osnivač dinastije Kapeta 988 kijevski knez Vladimir prima hrišćanstvo

996-1031 francuski kralj �

997 mučenička smrt sv. Adalberta u Pomeraniji,sahranjen u Gnjezu

997-1038 �. � � ,ugarski knez a od pape dobio kraljevsku krunu 1001 god. 999-1003 papa Silvester II

oko 1000

• nemački carevi osvojili Friziju od Vikinga • mađarski kralj Stefan I prima hrišćanstvo i kraljevsku krunu od pape • švedski kralj Olaf prima hrišćanstvo • nemački car Oton priznao Mlješkovog naslednika Boleslava Hrabrog &

osnovao je prvu nadbiskupiju u Gnjezenu

��

1002-24 • � ��,nemački kralj iz porodice Liudofinga i prvi vladar koji se nazvao rex Germanorum(dok su prethodnici se zvali rex Francorum)

• oktobar→ Henrih II poražava vojvodu Švapske,pretendenta na presto

1002-1018

rat između Henriha II i poljskog kralja Boleslava Hrabrog

1004 Henrih II upada u Italiju,osvaja Veronu i u Paviji se kruniše za kralja Italije

1007 • Henrih II osniva biskupiju u Bambergu • vojska Henriha II opustošila Flandriju

1009 • mučenička smrt sv. Bruna iz Kverfurta • Titmar postaje Mersenburški episkop

1012 Titmar,mersenburški episkop,napisao delo ”Hronika”

1016 • anglosaksonski kralj � � (do 1035) • prvi Normani u južnoj Italiji

1018 normanski plemić Rožer de Toni vodi vojsku na muslimane u Španiji

1024-39 nemački car � ��,osnivač Salijske dinastije(1024→1125)

1024 Boleslav Hrabri krunisan za kralja Poljske

1029-35 �,kralj Danske i Engleske postaje i kralj Norveške 1030 • vojna kampanja nemačkog cara Konrada I u Italiji

• normanski vitez Rajnulf postaje grof od Anvera 1031-60 francuski kralj � �

1032 Konrad II pripojio Burgundiju nakon smrti burgundskog kralja Rudolfa III

1033 velika vojska iz Burgundije kreće na muslimansku Španiju

1034 raspad Kordovskog kalifata

1035-66 anglosaksonski kralj � �,sin Edmunda Gvozdenog

1035 Aragon postaje nezavisno kraljevstvo

1036 završen manastir u Valambrozi

1038 Normani pomažu Vizantincima u vizantijskom pohodu na Siciliji

1039-56 � �� ,car Svetog Rimskog carstva

1045-76 Ramon Berenger,grof Barselone

1045-1125 Kozma iz Praga,dekan crkve sv.Vida delo: ”Chronica Bohemorum”(Češka hronika)

1047

velika normanska pobuna protiv vojvode Viljema a nakon pobune na saboru u Kapui car Henrih III je potvrdio prava i posede Normana na Siciliji

1049-54 papa Lav IX

1053 bitka kod Čivitatea Normani osujetili pokušaj pape Lava IX da osvoji vojvodstvo Benevento

1054 velika šizmaraskol hrišćanstva

1054-56 nastaje novgorodski tzv.”Ostromirov letopis” → prvi podaci o dolasku Skadninavaca tj. Varjaga u Rusiju

1056-1106 � ��,car Svetog Rimskog carstva 1056-7 patarenska jeres u Milanu

1057-85 � �,vojvoda Apulije i Kalabrije 1058 umire Oton iz Frajzinga,episkop →

dela:”Hronika”; ”Gesta Friderici Magni imperatores”

1059-61 papa Nikola II;na saboru u Melfiju papa Nikola II proizveo je Ričarda od Aversa za kneza od Kapue;dekret o izboru pape;

1060-1108 � ��, francuski kralj

1061 veliki grof Rožer I osvaja Siciliju

1063 akvitanski vojvoda Gi Žofroa predvodi vojsku na muslimane u Španiji

1063-1093 Sančo Ramirez,kralj Aragona i Navare

1065 šalonski grof predvodi vojsku na muslimane u Španiji

1065-1109 � ��,kralj Leona i Kastilje

1066

• bitka na Stamforskom mostu,engleski kralj Harold porazio i ubio norveškog kralja Haralda Hardrada

• 10.1066.bitka kod Hejstingsa,normansko osvajanje Engleske,vojvoda Viljem od Normandije postaje Viljem Osvajač kralj Engleske (1066 – 1087)

• Adam iz Bremena dolazi u Hamburg

1071 • bitka kod MancikertaTurci u Maloj aziji zarobili vizantijskog

cara Romana IV Diogena (1067-1071) • Rober Gviskard osvaja Bari • pobuna Saksonaca protiv Henriha IV

1072 braća Rober i Rožer Gviskard osvajaju Palermo

1073-1085 papa Grgur VII

1075 bitka kod Unstrutacar Henrih IV porazio saksonske ustanike

1076 sabor u Vormsucar Henrih IV je ekskomuniciran, a nemački episkopi su povukli priznanje pape Grgura VII

1077 pokajanje cara Henriha IV u zamku Kanos(a) 1079 Normani osvajaju emirat Taormina na jugu Italije

1080 Rober Gviskard se zaklinje na vernost papi Grguru VII

1081 Piza dobila carsko odobrenje da samostalno ubire prihode od carina

1082 Venecija dobija trgovačke koncesije od viz.cara Aleksija

1085

• pohod burgundksog vojvode Rejmonda od Tuluza na Mavre u Španiji;Rejmond pomaže Alfonsu IV da osvoji Toledo;

papa Grgur umire u Salernu nakon što ga je car Henrih IV proterao iz Rima 1085-1111 Rožer Gviskard,sin i naslednik Robera Gviskarda,(on i stric su imenjaci)

1086 • sastavljena ’Dooms day book’ • u Španiju stiže arapska vojska pod komandom Almoravida

1087-1100 � �� ,kralj Engleske 1087 početak gradnje crkve svetog Nikole u Bariju

1088-1099 papa Urban II

1088 počinju radovi na trećoj i najvećoj crkvi u Kliniju

1092 pobuna Konrada,sina cara Henriha IV,protiv oca → pobuna se u roku od jedne godine(1093) pretvorila u ustanak

1095 Rožer dovršio normansko osvajanje Sicilije

27.x.1095 papa Urban II na saboru u Klermonu objavio početak I krstaškog rata

1096 otpočeo I krstaški rat

1097

• krstaši posle jednomesečne opsade osvajaju Nikeju • 01.08.1097.bitak kod Dorlijea pobeda krstaša nad Turcima • 21.10.1097.-03.06.1089 krstaši opsedaju i osvajaju Antiohiju

1098

• 26.10 krstaši porazili jake turske snage • Norveški kralj Magnus osvaja Orkijska ostrva,Šetland i ostrvo Man • osnovana opatija Cito u kojoj je formiran Cistercitski red

1099

• papa Paskal II (1099-1118) • počinje opsada Jerusalima koja se završava 13/15.07. osvajajnjem grada i

pokoljem stanovnika a ubrzo je Godfrid Bujonski izabran za kralja • bitka kod Askalona Godfrid Bujonski protiv egipatskog kalifa • Boldnin postaje vladar Lorena • ustoličen prvi katolički patrijarh Jerusalima

��

1100-1135 � �,vojvoda Norveške i kralj Engleske,brat Viljema II 1100-1118 �,kralj Jerusalima i grof Edese

1101 Eghard,episkop manastira Aura u Bavarskoj,zajedno sa krstašima stiže u Jerusalim

1103 vladavina Rožera II,grofa Sicilije i sina Rožera Sicilijskog

1104 • prva danska nadbiskupija u gradu Lund • pobuna Henriha protiv oca i cara Henriha IV

1106

• nemački car Henrih IV umire ekskomuniciran i pokopan u neosvećenom grobu u Liježu

• engleski kralj Henri I osvaja vojvodstvo Normandiju • papski konkordati sa Engleskom i Francuskom • Eghard,episkop manastira Aura u Bavarskoj,boravi u Rimu kao

izaslanik cara Henriha V 1106-1125 � �

1108-1137 francuski kralj � ��

1111-1127 Viljem,vojvoda Apulije i unuk Robera Gviskarda

1111 • Henrih V se kruniše za cara i kidanpuje papu Paskala II • Piza je dobila od Vizantije trgovačke povlastice iste kao i venecijanske

povlastice 1113 Petar(Pjer) Abelar otvorio školu u Parizu

1115-1125 nastaje delo ”Chronica Bohemorum” Kozme iz Praga

1118 sabor u Tuluzunapravljeni planovi za osvajanje Saragose; Alfonso I osvojio Saragosu

1121 na koncilu u Soasonu osuđen je Petar Abelar

1122 konkordat u Vormsu između Henriha V i pape Kalikista II, Henrih V odustao od investiture

1123-1229 vizantijsko-ugarski rat

1124 Henrih V osvaja(ili upada u) Francusku u korist svoga tasta engleskog kralja Henrija I,ali mora da se povuče pred Lujem VI

1125-1143 � ��,nemački kralj 1125 • deo nemačke vlastele bira Konrada III kao kralja Nemačke

• Almohadi svrgavaju Almoravide u severnoj Africi • ugarski kralj Stefan razara Beograd i od gradskog građe podiže Zemun

1126-1157 � ��,kralj Leona i Kastilje 1126-1130 Boemund II,knez Antiohije

1127

• Rožer II postaje knez Apulije • flandrijski feudalaci ubijaju grofa Karla od Falndrije a potom izbija sukob

Henrija I i Luja IV oko prava na nasleđivanje Flandrije 1128 papa je formalno kanonizovao viteško-monaške redove Templara i Jovanovaca

1130

• Rožer II,vojvoda Apulije i grof Sicilije,dobija od pape titulu kralja Sicilije • umire Eghard,episkop manastira Aura u Bavarskoj

dela: 1) Chronicon universiale(Opšta hronika) 2) Istorija & 3) Hierosolomnita(Jerusalimljanin)

1135-1154 � �,kralj Engleske 1137-1180 � ��,kralj Francuske

1137

• Luj VII se ženi Eleonorom,naslednicom Akvitanije • počela izgradnja opatije Sent Deni • Oton Frajzinški postaje opat cistercitskog manastira Morimund

1138-1152 � �� ,kralj Nemačke & rodonačelnik dinastije Hoenštaufen(1138→1254)

1138 raspala se poljska dinastija Pjastovića

1140 • koncil u Senu ponovo osudio Abelarova učenja • Gracijan sastavlja zbornih crkvenih zakona na osnovu zakona koje je

doneo papa Grgur VII 1141-1162 � ��,ugarski kralj

1143-1147 nastaje delo Otona Frajzinškog ”Chronicon seu liber de duabus civitatibus” ( ”Hronika ili knjiga o dve države” )

1144 • sultan Alepa pokorio Edesku gofoviju(grofovija Edesa) • Žofroa Anžujski je iskoristio ratove nakon smrti Henriha I i osvojio je

Normandiju

1145 otpočeo je II krstaški rat pod vođstvom francuskog kralja Luja(Ludviga) VII i nemačkog kralja Konrada III ?

Oton Frajzinški,opat manastira Morimund,boravi kod pape Eugenija kao izaslanik Konrada III

1146 • sv. Bernard poziva na II krstaški rat • velika Almohadska vojska stiže u Španiju • papa Evgenije III proglašava Henriha II Saksonskog za svetitelja

1147-1148 II krstaški rat

1148

• papska bula ” Divinio Dispositione ” poziva na krstaški rat u Španiji • Alfonso VII,kralj Leona i Kastilje,osvaja Kordovu i luku Almeriju u

Granadi 1149 � �,sin Anrija Burgundskog,uz posredovanje pape postaje

kralj Portugala 1150 bitka na reci Tari Vizantija porazila Srbe i Ugare

1151 viz. car Manojlo I Komnin(1142-80) osvaja Beograd i Srem

1152-1190 � �,kralj Nemačke

1152 • Nidaros postaje sedište prve Norveške arhiepiskopije • francuski kralj Luj VII se razvodi od Eleonore Akvitanske koja se potom

udaje za engleskog kralja Henrija

1153 • krstaši II krstaškog rata pomažu kralju Portugala Alfonsu Enrikesu da

oslobodi Lisabon • mirovni sporazum pape Eugenija III i Fridriha Barbarose

1154-1189 � ��,kralj Engleske 1154-1166 � �,normanski kralj Sicilije

1154 Fridrih Barbarosa osvaja Italiju

1155 • Fridrih Barbarosa krunisan za cara • otpočeo sukob Norveške i Švedske koji će trajati do 1230

1156 Fridrih Barbarosa vratio Bavarsku Henrihu Lavu,vojvodi od Saksonije

1158-1214 � ��,kralj Kastilje 1158 osnovan španski viteški monaški red Kalatravi

1160 počinju radovi na izgradnji prve gotske katedrale u Laonu; Venecija & Piza se zaklele na vernost Vizantiji;

1162-1174 � �,kralj Jerusalima

1163 počela izgradnja Nort Dama

1164 • Upsala postaje sedište prve švedske arhiepiskopije • Mađarska završila pripajanje Hrvatske i Dalmacije

1167 formirana Lombardijska liga

1168 vojvoda Saksonije Henrih Lav ženi se Matildom,ćerkom engleskog kralja Henrija II

1169 potpisan Monmirajski mir,Luj VII insistira da Henri II podeli zemlju sa svojim sinovima

1171 slom Fatimidskog kalifata u Egiptu

1173 sin Henrija II uz pomoć Luja VII diže ustanak protiv oca

1174-1185 � ��,kralj Jerusalima 1175 osnovan španski viteški red Santjago

1176 bitka kod Miriokefalona,Turci porazili Vizantince

1180 Fridrih Barbarosa konfiskuje posede Henriha Lava

1181 • sinovi Henrija II ponovo dižu ustanak • rođen Franja Asinški(†1226)

1182 pokolj latinskih trgovaca u Carigradu

1183

mirom u Konstanci je okončan sukob Fridriha Barbarose sa Lombardijskom ligom,a Fridrih Barbarosa je priznao pravo italijanskim gradovima da odlučuju o ulasku u Lombardijsku ligu

1185

• � �,kralj Jerusalima(ujak Balduina IV) do 1186; • sporazum u Boveu između Filipa Avgusta i grofa Filipa od Flandrije; • ustanak Bugara pod vođstvom Petra i Asena; • Noramni pljačkaju Solun;

1186-1192 � �,kralj Jerusalima(muž majke Balduina V)

1187 bitka kod Hatina → Saladin osvaja Jerusalim,pad I Jerusalimskog kraljev.

1188 • osnovan španski Kortes državna skupština • treći ustanak sinova Henrija II

1190-1197 � ��,car Svetog(Nemačkog) Rimskog carstva

1194 Henrih IV osvaja Siciliju i dobija njenu krunu

1194-1197 period velike gladi u Engleskoj

1195 • bitka kod Alarkosa,muslimanske snage porazile Alfonsa III • vizantijski car Isak Anđeo svrgnut sa prestola i oslepljen

1196 skupština nemačkog plemstva u Vircburgu odbija naslednu monarhiju

1197(1212)-1250

� �� ,car Svetog rimskog carstva

1198-1216 papa Inoćentije III

1198

• papa je formalno kanonizovao viteški red Tevtonaca • smrt Henriha IV građanski rat u Nemačkoj između Filipa Švapskog i

Otona od Brunsvika,sina Henriha Lava

��

1204

• 12.04. krstaši IV krstaškog rata osvajaju Carigrad a grof Balduin Flandrijski postaje car

• Filip Avgust osvaja Normandiju i posede Plantageneta u Francuskoj 1206-1227 vladavina Džingis Kana

1208 krstaški pohod protiv Katara u južnoj Francuskoj

1210 papa Inoćentije III je kanonizovao monaški red sv.Franje

1210-1229 Albižanski krstaški rat

12.06.1212 velika bitka kod Las Navas de Tolose i pobeda hrišćana nad muslimanima

1213-1276 Haime I Osvajač,kralj Aragona

1214 bitka kod Buvina u kojoj su Francuzi pobedili združene snage Plantageneta i Nemačkog carstva

1215

• Fridrih II Hoenštaufen je u Ahenu krunisan za cara Svetog rimskog carstva

• IV lateranski sabor u Rimu • prvi statut pariskog univerziteta

1216 formiran Dominikanski monaški red→osnivač Španac Dominik Guzman

1216-1272 � ��,engleski kralj 1217-1252 � ��,kralj Leona i Kastilje 1217-1221 V krstaški rat koji predvodi ugarski kralj Andraš

1220 Mongoli osvajaju Buharu i samarkand

1222 osnovan univerzitet u Padovi

1224 • Batu,unuk Džingis kana,na čelu Zlatne horde osvaja stepe južne Rusije • Epirski gospodari osvajaju Solun

1226-1270 � ��,francuski kralj

1226 • Fridrih II Honeštaufen saziva skupštinu u Kremoni • obovljena Lombardijska liga • otpočelo je tevtonsko osvajanje Pruske(1226-1283)

1228 VI krstaški rat Fridriha II Hoenštaufena

1229 aragonski kralj Haime I Osvajač osvaja Maroko

1230 Ferdinand III postaje kralj Kastilje i objedinjuje titule kraljivina Kastilje i Aragona ?

1231 donet je ”Liber Augustalis”,sicilijanski kodeks Fridriha II Hoenštaufena

1236 Ferdinand III osvaja Kordovu,prestonicu Kordovskog kalifata

1238 aragonski kralj Haime I osvaja Valensiju

1239-41 VII krstaški rat Teobalda od Španije i Ričarda od Kornvola

1241 Mongoli prodiru u Mašarsku i izlaze na Jadransko more

1243-1254 papa Inoćentije IV

1244 muslimani osvajaju Jerusalim

1245 • koncil u Lionu razvlašćuje Fridriha II Hoenštaufena; • aragonski kralj Haime I osvaja čitavu oblast Valensije;

1248

• kralj Ferdinand III osvaja Sevilju • francuski kralj Luj IX predvodi krstaše u Egiptu i biva zarobljen (1248-

1250) 1250 Abasidsku dinastiju u Egiptu smenjuju Mameluci

1252 prvi put iskovan firentinski florin

1254 smrću cara Konrada IV,gasi se dinastija Hoenštaufen

1258 Mongoli osvajaju Bagdad

1259 • pariski mir,kojim je engleski kralj Henri III postao vazal francuskog kralja Luja IX

• bitka kod Pelagonije u kojoj su nikejske snage porazile latinske snage 1260 • Mongoli osvajaju Bagdad

• septembar Mameluci su u bici kod Ain Jaluta porazili Mongole • bitka kod Montaperta toskanski gibelini porazili gvelfe

1261 obnovljeno vizantijsko carstvo 1261-1282 car Mihajlo VIII Paleolog

1264 bitka kod Luisa pobeda Simona Monfroa nad kraljevskom vojskom

1265 • Mameluci osvajaju:Cezareju,Haifu i Arsuf • Početak engleskog Parlamenta

1266

• bitka kod Beneventa u kojoj je Karlo Anžujski porazio i ubio Manfreda, kralja Sicilije iz dinastije Honeštaufen a papa Kliment IV je krunisao Karla Anžujskog za kralja Sicilije

• Mameluci osvajaju Safad i Galileju

1268 • Mameluci osvajaju hrišćanske gradove:Jafu,Bejrut i Antiohiju

• bitka kod Taljakoca u kojoj je ubijen poslednji kralj Sicilije iz dinastije Honeštaufen-Konradin

1270 tokom krstaškog pohoda na Tunis umire francuski kralj Luj IX a nasledio ga je Filip III (1270-1285)

1271 Mameluci osvajaju tvrđavu Krak de Ševalije i grad Akar

1272-1307 � �,engleski kralj & osvajač Velsa 1273-1291 � � � je 1273 izabran za kralja čime je okončan period

interregnum-a u carstvu 1274 sabor u Lionu LIONSKA UNIJA

1276-78 Rudolf I Habsburški osvaja Austriju,Štajersku,Korušku i Kranjsku

1276-1285 � ��,aragonski kralj

1282

• aragonski kralj Pedro III osvaja Siciliju nakon ”Sicilijanskog večernja” protiv Karla Anžujskog

• plemstvo je primoralo danskog kralja da pristane na sazivanje godišnjih skupština

• propao je pohod na Carigrad zbog ustanka na Siciliji tj. ”Sicilijanskog večernja” protiv Karla Anžujskog

• vizantijaski car Andronik II Paleolog(1282-1328) 1284 pomorska bitka kod Melorije u kojoj je Đenova porazila Pizu

1285-1314 � �� ,francuski kralj 1289 Mameluci osvajaju Tripoli

1290-1326 Osman,turski emir

1291 Mameluci osvajaju Akru

1293 u Firenci donet”pravni dekret”→plemićima zabranjeno da učestvuju u vlasti 1294 sukob kralja Filipa IV Lepog sa papom Bonifacijem VIII,nakon povlačenja

pape Celestina V 1294-1297 Edvard I,engleski kralj ?

1294-1303 kraći englesko-francuski rat

1298 svrgnut Adolf od Nasaua,naslednik cara Rudolfa Habsburškog

1298-1308 � � �,nemački car

��

1301 izumrla je mađarska dinastija Arpada

1302 • bulom ”Unam Sanctam” papa Bonifacije VIII je odredio domete papske vlasti

• bitka kod Kurtrea u kojoj su Flamanci porazili Francuze • turski sultan Osman je porazio vizantijske snage u Bitiniji

1305-1314 papa Kliment V

1306 smrt Venceslava III,poslednjeg češkog kralja iz dinastije Pšemislovića

1307 Filip IV Lepi pokreće kampanju protiv vitezova Templara koja traje do 1312 i uništava ih

1308-1313 � ��

1309-1377 avinjonsko ropstvo papa

1310-13 poslednja nemačka ofanziva u Italiji car Henriha IV

1311 Katakonska kompanija preuzela kontrolu nad atinom

1312 • papa Kliment V je zvanično ugasio viteški templarski red; • koncil u Beču;

1312-1350 � ��,kastiljanski kralj 1314-1346 �� ,nemački car

1315 bitka kod Morgartena švajcarska vojska pobedila vojsku habsburgovaca,početak nezavisnosti Švajcarskog saveza

1315-1317 velika glad u Evropi

1316-1334 papa Jovan XXII

1321 • umro je firentinski pesnik Dante Aligijeri • 1321-1328 građanski rat u Vizantiji

1323-1328 veliki flamanski ustanak protiv Francuza

1324-26 sukob Francuza i Engleza oko Gaskonje

1326-1358 • turski sultan Orhan • 1326 g. Turci osvajaju vizantijski grad Brusu

1328

• smrt Karla VI, poslednjeg francuskog kralja iz dinastije Kapeta • bitka kod Kasela u kojoj su Francuzi porazili Flamance i definitivno

ugušili ustanak 1328-1350 � ��,francuski kralj,rodonačelnik dinastije Valoa

1329 turski sultan Orhan je u dve bitke kod Nikomedije porazio Vizantince

1331 Turci osvajaju Nikeju

1333 Vizantija počinje da plaća danak Turcima

1334-1342 papa Benedikt XII

1336-1387 � ��,aragonski kralj 1337 • počeo je Stogodišnji rat između Francuske i Engleske

• Turci osvajaju Nikomediju 1338 deklaracijom iz Rense nemački vlastelini su ukinuli papama pravo da potvrđuju

izbor careva 1340 engleski kralj Edvard III i foramlno uzima titulu kralja Francuske

1341-1347 • drugi veliki građanski rat u Vizantiji • 1341-1391 vizantijski car Jovan V Paleolog

1342-1352 papa Kliment VI

1343 ujedinjuju se kraljevstva Majorke i Aragona

1346 bitka kod Kresija(Stogodišnji rat) u kojoj su Englezi porazili Francuze

1347 engleski kralj Edvard III opseda i osvaja Kale

1347/8-1350 prvi veliki talas kuge zahvata Evropu

1348 češki kralj Karlo IV osniva univerzitet u Pragu

1349-1387 Karlo Loši,kralj Navare

1350-1369 � � , kastiljanski kralj

1354 Turci osvajaju Galipolje

1355 umire srpski car Dušan

1356

• bitka kod Poatjea(Stogodišnji rat) Anglo-gaskonjske snage su porazile Francuze • papskom ”Zlatnom bulom”-definisana prava carskih prinčeva • Turska vojska prelazi u Evropu

1358 ustanak seljaka u Francuskoj – Žakerija

1359-1389 turski sultan Murat

1360 mirovni pregovori u Bretanji-Kaleu (Stogodišnji rat)

1361 drugi veliki talas kuge zahvata Evropu

1361 Petrarka je svoju privatnu biblioteku poklonio crkvi sv.Marka u Veneciji

1362-1370 papa Urban V

1364-1380 � �,francuski kralj 1365 austrijski vojvoda Rudolf osniva univerzitet u Beču

1369 obnovljeni sukobi Francuza i Engleza i nastavljen Stogodišnji rat posle tužbi gaskonjskog plemstva protiv Crnog princa, guvernera Akvitanije

1369-1379 � �,kralj Kastilje i osnivač Trastamarske dinastije

1370 • umire Kazimir Veliki,poslednji poljski kralj iz dinastije Pjastovića a na poljski presto dolazi mađarski kralj Ludvig I Anžujski

• papa Urban V vraća se iz Rima u Avinjon 1371 bitka na Marici,Turci porazili Srbe

1372 pomorksa bitka kod La Rošela u kojoj su francuska i kastiljska flota porazile englesku flotu

1374 umro Frančesko Petrarka

1376 rat ”Osam svetaca” između papstva i Firence

1377 okončano Avinjonsko ropstvo papa papa Grgur XI se vratio u Rim

1378

velika šizma Zapadne crkve → jedan deo kardinala bira za papu nadbiskupa Barija koji kao Urban VI(1378-1389) ostaje u Rimu,ostali biraju kardinala Roberta Ženevskog koji kao Kliment VII ide u Avinjon.Urbana VI priznaje Nemačka,Flandrija,deo Italije, Engleska, Ugarska, Poljska,Danska,Švedska i Norveška.Klimenta VII prizanju Francuska,Savoja,Škotska, Napulj, Sicilija, Sardinija i španska kraljevstva.

1379 ustanak u Flandriji protiv grofa Luja de Mala i francuske krune

1379-1390 � �,kastiljski kralj

1381 veliki ustanak seljaka u Engleskoj

1382 osuđeno je pisanje Džona Viklifa

1382-84 ustanak seljaka u Flandriji

1383 vladari Kastilje iz dinastije Tastamara pokušavaju da osvoje Portugal što na vlast u toj državi dovodi dinastiju Avisa

1384 Filip Hrabri,vojoda Burgundije,nasleđuje grofovije Flandriju i Artoa

1386 poljski kralj � �� ujedinjuje Poljsku i Litvansko vojvodstvo

1387 Turci zauzimaju Solun

1389 bitka na Kosovu,poraz Srba; 1389-1402 sultan Bajazit

1390-1425 � ��,kralj Aragona i Kastilje

1391 počeo talas pogroma Jevreja u Sevilji

1392 prvi napad ludila francuskog kralja Karla VI,borba za vlast dve kuće Orleana & Burbona

1394 turski sultan Bajazit pokušao da osvoji Vizantiju

1395 vladavina aragonskog kralja Martina I,čija se sestra Leonora udala za kralja Kastilje Huana I

1396

• ugovor u Leolinghenu između Engleske i Francuske su suspendovani ratni sukobi do 1403 g.

• poraz kstaških snaga kod Nikopolisa • na univerzitetu u Firenci dolazi Manojlo Hrisadrija čime je počelo

aktivno prevođenje grčkih tekstova 1397 • Bajazit opseda Carigrad

• Kalmarskom unijom ujedinjene Norveška,Švedska i Danska

��

1403 nemački profesori praškog univerziteta osudili su učenje Džona Viklifa

1404 umro je Filip Hrabri,vojskovođa od Burgundije

1406-1454 � ��,kralj Kastilje 1407 nasilna smrt vojvode od Orleana Luja → Ivan Burgundski ubio Luja

Orleanskog u parizu i pobegao u Flandriju 1408 Ivan Burgundski vraća se u Pariz i dobija kraljev oproštaj potom je savladao

pobunu u gradu Lijež i dobio je nadimak Neustrašivi

1409 • na crkvenom saboru u Pizi izabran je papa Aleksandar V • prevedena je na latinski Ptolomejeva ”Geografija”

1410 bitka kod Grinvalda Poljaci+Litavanci+Rusi porazili Tevtonski red

1410-1437 Žigmund Luksemburški,kralj Mađarske

1410- papa Jovan XXII

1412 dinastija Tastamara osvaja presto Aragona 1412-1417 � �,kralj Kastilje i Aragona

1413-1422 � �,kralj Engleske 1414-1417 crkveni sabor u Kostanci

1415

• bitka kod Anžekura(Stogodišnji rat) → Englezi porazili Francuze • sabor u Konstanci osuđuje učenje Džona Viklifa • Jan Hus je spaljen u Kostanci kao jeretik • Portugalci osvajaju Ceutu na afričkoj obali,kolonijalna ekspanzije Port.

1416

• u Konstaci je,kao jeretik,spaljen Čerom iz Praga • car Žigmund u poseti Francuskoj i Engleskoj u nameri da okonča sukobe

1416-1458 � ��,kralj Aragona

1417 • engleski kralj Henri V po drugi put osvaja Normandiju • na saboru u Kostanci izabran je novi papa Martin V • kraj velike šizme Zapadne crkve

1419 ubijen burgundski vojvoda Žan Neustrašivi

1419-1436 Husitski ratovi u Češkoj

1419-1467 Filip Dobri,vojvoda Burgundije

1420

• sporazumom u Troju je ozvaničeno savezništvo Engleske i Burgundije → budući engleski kralj Henri VI se sastaje sa francuskom kraljicom Izabelom i vovodom Filipom Dobrim Burgundskim u Troju → Henri VI sklapa brak sa Izabelinom ćerkom Katarinom te ga Francuska priznaje kao prestolonaslednika pa on ulazi u Pariz sa svojim duševno bolesnim tastom francuskimkraljem Karlom VI • papa Martin V objavio je krstaški rat protiv Husita

1420-1436 englesko-burgundska okupacija Pariza

1421 budući nemački car Albert II ženi se ćerkom mađarskog kralja Žigmunda Luksemburškog čime su ujedinjene krune Austrije i Mađarske jer Žigmund nije ostavio muške potomke

1422

• umiru Henri V i Karlo VI,Englezi i Burgundi priznaju Henrija VI za francuskog kralja

• osnovan univerzitet u Dolu 1422-1461 � ��,francuski kralj 1423-1453 rat Milana i Firence

1424 • bitka kod Verneja Englezi okončali osvajanje Normandije • Portugalci naseljavaju Maderu

1425 • holandski slikar Jan van Ajk dolazi na burgundski dvor • osnovan univerzitet u Luvenu

1427 Husiti su stigli na nemačke granice

1428 • pojava Jovanke Orleanke • razbijena engleska opsada Orleana

1429 Karlo VII je u Remsu krunisan za kralja Francuske

1430 osnovan viteški red Zlatnog runa

1431 • crkveni sabor u Bazelu( do 1449) • spaljena Jovanka Orleanka • engleski kralj Anri VI krunisan za kralja Francuske

1432 osnovan univerzitet u Kajenu(Francuska)

1434 • bitka kod Lipanja u kojoj su papske pristalice i umereni Husiti

pobedili radikalne Husite • Portugalci su oplovili rt Bojador na obali zapadne Afrike • Kozimo de Mediči postaje neformalni gospodar Firence • ustanak Čompa

1435 sporazum u Arasu i pomirenje Karla VII i Filipa Dobrog,vojvode od Burgundije

1436 snage Karla VII ulaze u Pariz

1437 papa Evgenije IV je pokušao da raspusti sabor u Bazelu,nakon čega je suspendovan

1438 odredbama iz Bruža potvrđena je francuska neutralnosr u sukobu pape i sabora u Bazelu

1439

• bazelski sabor smenjuje papu Evgenija IV i za novog papu imenuje Amadea VIII od Savoje kao papu Feliksa V

• novi papa Feliks V dolazi u sukob sa bazelskim saborom • saborom u Firenci prestaje raskol izmešu istočnog i zapadnog hrišćanstva • Portugalci kolonizovali Azorska ostrva

1440 zavera francuskih plemića protiv Karla VII,poznata kao ”pragueria”

1440-1493 � �� ,austrijski car

1441 osnovan univerzitet u Bordou

1442 • Francuzi osvojili Gaskonju od Engleza • Alfonso Plemeniti od Aragona dobija krunu Napuljskog kraljevstva

1444 krstaški rat za pomoć Vizantiji završava se porazom kod Varne na Crnom moru

1445 francuski kralj Karlo VII stvara stajaću vojsku

1447 u Milanu je proglašena Ambrozijska republika

1448 • obnovljen francuski mirovni ugovor do aprila 1450 g. • ostatak bazelskog sabora se seli u Louzanu

1449

• raspada se sabor u Lozani a Feliks V se povlači sa mesta pape • Englezi napali francusku tvrđavu Fužer • Francuska osvaja Normandiju

1451-1481 turski sultan Mehmed II Osvajač

1451 Francuzi su zagospodarili čitavom Gaskonjom

1451-1453 vojvoda od Burgundije ratuje protiv grada Gana

1453 • pad Carigrada • okončan Stogodišnji rat

1454 mir u Lodiju između Venecije i Milana i formiranje Italijanske lige

1454-1474 � ��,kralj Kastilje 1458 na češki presto dolazi Georgije Podjebradi,husitski plemić

1458-1479 � ��,kralj Aragona

1458-1494 �,kralj Napulja 1458-1490 � �,mađarski kralj

1460 završeno tursko osvajanje Peloponeza

1461-1483 � ��,kralj Francuske

1461-1483 � ��,kralj Engleske 1462 Portugalci osvaju Kap Verde i Zelenortska ostrva

1465 rat ”Lige opšteg blagostanja” francuski plemići protiv Luja XI

1467-1483 Karlo Hrabri,vojvoda Burgundije

1468

• Karlo Hrabri nakon pobune razorio grad Lijež • Karlo Hrabri se ženi Margaretom od Jorka,sestra engl. kralja Henrija IV • obnovljen englesko-burgundski savez protiv Francuske

1469 venčanje Ferdinanda Aragonskog i Izabele Kastiljske put ka ujedinjenju Španije 1479

1470

• engleski kralj Edvard IV primoran na izgnanstvo u Burgundiju • invazija burgundskih snaga na Francusku završena je porazom Burgunđana

1474-1504 Izabela,kraljica Kastilja a od 1504 g. kraljica Aragona i Kastilje

1475 Englezi u savezu sa Burgundijom osvajaju severnu Francusku

1475-1477 Karlo Hrabri od Burgundije ratuje u Alzas-Lorenu

1477 • umire Karlo Hrabri od Burgundije kraj burgundske dinastije Valoa

• Karlova ćerka Marija udaje se za austrijskog cara Maksimilijana

1478 zavera ”Paci” napad papa na porodicu Mediči u Firenci

1479

• Ferdinand Katolik,kralj Aragona i Kastilje (1479-1504-1516) • Sjedinjene krune Aragona i Kastilje • Papa potvrdio pravo Kastilje nad Kanarskim ostrvima

1480 Turci osvajaju italijanski posed Otranto

1481 Španci otpočinju rat protiv Granade,poslednje muslimanske države u Španiji

1482

• umire Marija Burgundska,žena austrijskog cara Maksimilijana • sporazumom u Arasu,burgundkse zemlje su podeljene između Francuske i

carstva 1483 ujedinjenjem inkvizicija Kastilje i Aragona ustanovljena je španska inkvizicija

1484 potpisan mirovni ugovor u Bunjolu čime je označen kraj sukobima u Italiji

1487 Bartomelo Dijaz oplovio rt Dobre Nade

1490 vladavina češkog kralja Ladislava na prestolu Mađarske nakon smrti mađarskog kralja Matije Korvina

1492

• Španci osvajanjem Granade okončali rekonkvistu • veliki progon Jevreja iz Španije • Kristofor Kolumbo otkrio ostrvo San Salvador i američki kontinent • umro Lorenco Mediči

1493-1519 � � �,car Austrije i kralj Mađarske 1494 francuske snage pod Karlom VIII osvajaju Italiju

1497 Vasko de Gama doplovio do Indije

1498 spaljen dominikanski fratr Đirolmo Savonarole koji je posle pada Medičijevih 1494. imao vlast nad Firencom

1499 iz Granade proterani svi nehrišćani

srednji vek beleska hronologije istorija

Documents