sre woonvisie - regionale woonconferentie - resultaten: ron hensen (sre)
DESCRIPTION
Samenwerkingsverband regio Eindhoven organiseert i.s.m. Inbo en CityTV de regionale woonconferentie in het Van Abbemuseum in Eindhoven. Presentatie: Han Lörzing (Adviseur Prov. Utrecht, TU/e)TRANSCRIPT
Adviseur ruimtelijke kwaliteit in de Provincie Utrecht
Eindhoven, 26 mei 2011
RUIMTELIJKE KWALITEIT IN DE WOONVISIE
Han Lörzing
Adviseur ruimtelijke kwaliteit in de Provincie Utrecht
Wat is ruimtelijke kwaliteit (I)?Resultaten van zoeken op internet:
• "een begrip waarvoor geen scherpe definitie bestaat"
• "een containerbegrip met vele betekenissen"
• "een goede definitie is niet zomaar te geven"
• "is voor iedereen en overal anders"
• "laat zich maar moeilijk definiëren. Het is een begrip dat voor iedereen interpreteerbaar is"
Adviseur ruimtelijke kwaliteit in de Provincie Utrecht
Wat is ruimtelijke kwaliteit (II)?Twee definities:
• Ruimtelijke kwaliteit = gebruikswaarde + belevingswaarde + toekomstwaarde (VROM)
• Ruimtelijke kwaliteit ontstaat in de wissel-werking tussen de gebruikers van een land-schap, de fysieke eigenschappen van het landschap en binnen de context van waarde-definities die op een hoger schaalniveau zijn afgesproken (Habiforum 2009)
Adviseur ruimtelijke kwaliteit in de Provincie Utrecht
Wat is ruimtelijke kwaliteit (III)?"Van ruimtelijke kwaliteit is sprake als bestaande omgevingen en nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen harmonisch samengaan" (tekst op website Adviseur ruimtelijke kwaliteit Utrecht)
"De spanning tussen bestaand en nieuw is een bron van conflicten maar kan ook, bij zorgvuldige inpassing, leiden tot een nieuwe ruimtelijke kwaliteit" (idem)
Adviseur ruimtelijke kwaliteit in de Provincie Utrecht
Wat kost kwaliteit?
Eindelijk een concreet voorbeeld: bij de Erasmusbrug was het verschil tussen “gewoon” en “mooi” NLG 30.000.000
Adviseur ruimtelijke kwaliteit in de Provincie Utrecht
Referentiekader I: het ideaalbeeld
Diep in ons hart is dit nog steeds de 17e-eeuwse stadsrand nog steeds het ideaal
Adviseur ruimtelijke kwaliteit in de Provincie Utrecht
Referentiekader II: de werkelijkheid
Rond 1970 bestond de ware stadsrand uit hoge "schijven" als ultieme uitdrukking van stedelijkheid
Adviseur ruimtelijke kwaliteit in de Provincie Utrecht
Verschuivende opvattingenIn 1998 ontving architect Siegfried Nassuth de oeuvreprijs van het Fonds voor Beeldende Kunst, Vormgeving en Bouwkunst
Op dat ogenblik was de sloop van zijn "chef d'oeuvre", de Bijlmermeer, in volle gang
Adviseur ruimtelijke kwaliteit in de Provincie Utrecht
Verguisde concepten in de export
Het woonerf is in Nederland uit de gratie, terwijl het in de VS en Japan staat voor een hoogwaardige woonomgeving
Adviseur ruimtelijke kwaliteit in de Provincie Utrecht
Verboden architectuur
Architecten! Ontwerp nooit een huis als dit, ten minste als u door uw collega's serieus genomen wilt worden
Adviseur ruimtelijke kwaliteit in de Provincie Utrecht
Heimelijke genoegens
We mogen het nog steeds niet echt mooi vinden, maar o wat verkopen die jaren dertig goed! (Rotterdam, Nesselande)
Adviseur ruimtelijke kwaliteit in de Provincie Utrecht
Naar bestendig bouwen• Duurzaamheid is goed, bestendigheid is beter
• Bestendig bouwen = zó bouwen dat we het resultaat over 50 jaar nog waarderen
• Bestendigheid bestaat op verschillende schaalniveaus: de architectuur van de woning, de stedenbouw, de vormgeving van de omgeving
Adviseur ruimtelijke kwaliteit in de Provincie Utrecht
Een bestendige architectuur• Woningen zo veel mogelijk individueel herkenbaar
• Kleine, eigenzinnige details maken het unieke karakter
• Weet wat er bij de verschillende doelgroepen leeft aan voorkeuren, zowel wat betreft de inrichting als het uiterlijk
Adviseur ruimtelijke kwaliteit in de Provincie Utrecht
Een bestendige stedenbouw• Creëer duidelijkheid: maak de stad stedelijk, maak de buitenwijk groen
• Definieer scherpe verschillen tussen private, collectieve en openbare ruimten
• Vermijd loze ruimten
• Kwaliteit is belangrijker dan meters, dus compact en zuinig ruimtegebruik
Adviseur ruimtelijke kwaliteit in de Provincie Utrecht
Een bestendige omgeving• Zorg voor sociale controle en overzicht
• Maak zo veel mogelijk randlengte en overgangsmilieus
• Kwaliteit is belangrijker dan meters, dus vermijd loze groene oppervlakten
• Combineer waar mogelijk oud en nieuw
Adviseur ruimtelijke kwaliteit in de Provincie Utrecht
Architectuur: individueel herkenbaar
Eindelijk weer de mogelijkheid om vanaf de straat te wijzen: “Daar woon ik!” (Almere Buiten Vinex)
Adviseur ruimtelijke kwaliteit in de Provincie Utrecht
Architectuur: eigenzinnige details
Mooi of niet mooi, details als deze poorten geven een sterk gevoel van herkenning (Amersfoort, Kattenbroek)
Adviseur ruimtelijke kwaliteit in de Provincie Utrecht
Architectuur: diverse doelgroepen
Huur en koop, studio en grachtenhuis, allerlei woonvormen binnen één blok (Amsterdam, IJburg)
Adviseur ruimtelijke kwaliteit in de Provincie Utrecht
Stedenbouw: stedelijkheid vs groen
Een hoogstedelijk centrum en een dorpse woonstraat op nog geen kilometer van elkaar (Zwolle, Stadshagen)
Adviseur ruimtelijke kwaliteit in de Provincie Utrecht
Stedenbouw: duidelijke grenzen
Wat openbaar is, is herkenbaar openbaar; wat collectief is, is herkenbaar collectief (Den Haag, Moerwijk)
Adviseur ruimtelijke kwaliteit in de Provincie Utrecht
Stedenbouw: compact en zuinig
Hoogwaardige afwerking en veel randlengte dragen bij tot een stedenbouw met toekomstwaarde (Helmond, Brandevoort)
Adviseur ruimtelijke kwaliteit in de Provincie Utrecht
Omgeving: sociale controle
Verwijderen van dichte onderbeplanting is een middel om een park veiliger te maken (Den Bosch, Zuiderpark)
Adviseur ruimtelijke kwaliteit in de Provincie Utrecht
Omgeving: geen loze oppervlakten
Grote, vage groene ruimten zijn weinig bruikbaar en geven een gevoel van onveiligheid (Utrecht, Overvecht)
Adviseur ruimtelijke kwaliteit in de Provincie Utrecht
Omgeving: oud en nieuw
"De spanning tussen bestaand en nieuw (….) kan (….) leiden tot een nieuwe ruimtelijke kwaliteit“ (Houten Vinex)
Adviseur ruimtelijke kwaliteit in de Provincie Utrecht
Locale en regionale identiteit• Identiteit is een beladen begrip
• Laten we het hier uitleggen als datgene wat de ene plek (buurt, kern, streek) onderscheidt van de andere
• Het kiezen en/of versterken van een identiteit kan een krachtig middel zijn om een plek aantrekkelijk te maken
Adviseur ruimtelijke kwaliteit in de Provincie Utrecht
Voorbeelden van thematisering I
Het middeleeuwse kasteel als referentie, inclusief de hint naar een veilige omgeving (Den Bosch, Haverleij)
Adviseur ruimtelijke kwaliteit in de Provincie Utrecht
Voorbeelden van thematisering II
Het herenhuis als referentie, met een hint naar landelijk en exclusief wonen (Deventer, De Vijfhoek)
Adviseur ruimtelijke kwaliteit in de Provincie Utrecht
Voorbeelden van thematisering III
Het vroege modernisme als referentie, met een hint naar een stedelijk woonmilieu zonder franje (Eindhoven, Meerhoven)
Adviseur ruimtelijke kwaliteit in de Provincie Utrecht
Kwaliteit in de woningmarkt I• Planning met categorieën en aantallen is een typisch modernistische aanpak (zó 20e eeuw!)
• De huidige situatie vraagt om planning met prijsklassen en kwaliteiten (zoals thema's, identiteiten)(gebaseerd op ervaringen van de Werkgroep Woningmarkt provincie Utrecht)
Adviseur ruimtelijke kwaliteit in de Provincie Utrecht
Kwaliteit in de woningmarkt II• Een goede planning lukt alleen wanneer alle partijen in de keten (ontwikkelaars, overheid, investeerders, enz.) met elkaar praten
• Durf over grenzen te kijken: bij elke prijsklasse hoort een ander zoekgebied(gebaseerd op ervaringen van de Werkgroep Woningmarkt provincie Utrecht)
Adviseur ruimtelijke kwaliteit in de Provincie Utrecht
Verschillen in zoekgebieden
Wie anderhalf miljoen kan betalen heeft een ruimer zoekgebied dan een sociale huurder (Bloeyendael, De Bilt)
Adviseur ruimtelijke kwaliteit in de Provincie Utrecht
En wat kan de regio doen?• De regio als "zachte kracht“: overtuigen, (ver)delen en verbinden
• Uw kracht: breng zo veel mogelijk betrokkenen uit de hele keten bij elkaar
• En bedenk: elke andere oplossing heeft minstens zo veel nadelen!
Adviseur ruimtelijke kwaliteit in de Provincie Utrecht
Schalen: provincies en WGR-regio's
Adviseur ruimtelijke kwaliteit in de Provincie Utrecht
In gesprek blijven: de regio als statafel
Adviseur ruimtelijke kwaliteit in de Provincie Utrecht
Eindhoven, 26 mei 2011
Dank voor de aandacht!