SPOSOBY ROZMNAŻANIA SIĘ ORGANIZMÓW

Stanisław Pietrak i Maciej Hołubiec

CO TO JEST ROZMNAŻANIE?

Rozmnażanie to wytwarzanie nowych osobników należących do tego samego gatunku. Każdy organizm żywy dąży do przetrwania gatunku, czyli się rozmnaża. Sposoby rozmnażania ogólnie:Płciowe – polega na połączeniu komórek rozrodczych wyprodukowanych przez osobników dwóch płci. Potomstwo otrzymuje losowo wybrane cechy obojga rodziców, dzięki czemu rodzeństwo się między sobą różni.Bezpłciowe – polega na powstawaniu nowych osobników z komórek lub fragmentów ciała jednego organizmu. Nowe osobniki otrzymują cechy organizmu z którego powstały. Ten typ rozmnażania pozwala na zwiększenie liczby osobników w krótkim czasie

ROZMNAŻANIE U ORGANIZMÓWRozmnażanie

Zwierzęta

Płciowe

Prosty

Złożony

Bezpłciowe

Pączkowanie

Fragmentacja

Rośliny

Płciowe

Bezpłciowe

Grzyby

Bezpłciowe

Fragmentacja

Zarodniki

Bakterie

Bezpłciowe

Podział komórki

Pierwotniaki

Bezpłciowe

Podział komórki

ROZMNAŻANIE BEZPŁCIOWE

Podział komórki

Pączkowanie Zarodniki Fragmentacja

PODZIAŁ KOMÓRKI

Na początku następuje podział jądra komórkowego/substancji jądrowej. Następnie pomiędzy nowymi komórkami zaczyna się tworzyć błona, która stopniowo dzieli komórkę na dwie równe części. Ostatecznie powstają dwie komórki potomne, zupełnie od siebie niezależna. Ten proces zachodzi u bakterii i pierwotniaków.

PĄCZKOWANIE

Podczas tego procesu na ciele organizmu rodzicielskiego tworzy się uwypuklenie zwane pączkiem, które stopniowo rozwija się w miniaturę dorosłego organizmu. Po odłączeniu młody osobnik rozpoczyna samodzielne życie. Ten sposób rozmnażania występuje u zwierząt wodnych prowadzących osiadły tryb życia, na przykład stułbi i chełbi.

ZARODNIKI

Rozmnażanie się przez zarodniki występuje u mszaków, paprotników u grzybów Zarodniki to specjalne komórki powstające w zarodniach. Kiedy dojrzeją, wypadają z zarodni rozwijają się w organizmu potomne. Większość zarodników nie posiada substancji odżywczych, mogą więc wykiełkować tylko wtedy, gdy natrafią na odpowiednie warunki środowiska. W zarodniach produkowane są tysiące zarodników, żeby była większa szansa na powstanie nowego organizmu.

FRAGMENTACJA

Fragmentacja polega na dzieleniu się komórek macierzystych na kilka części. Po pewnym czasie dzięki regeneracji, z każdego oddzielonego organizmu powstają nowe osobniki. Przez fragmentacje mogą rozmnażać się grzyby, niektóre rośliny, np. moczarka kanadyjska i zwierzęta czyli np. gąbka. Ten sposób rozmnażania nazywamy rozmnażaniem wegetatywnym.

O ROZMAŻANIU PŁCIOWYMKorzystniejsze dla przetrwania jest rozmnożenie płciowe które umożliwia wymianę materiału genetycznego. Zwiększa ono szanse n przeżycie w zmieniającym się środowisku. W rozmnażaniu płciowym uczestniczą zazwyczaj osobniki dwóch płci. Każdy z nich ma specjalne narządy zwane gonadami w których są produkowane komórki rozrodcze, zwane gametami.

Osobnik płci żeńskiej wytwarza komórki jajowe zaś organizm płci męskiej plemniki. Połączenie plemników z komórką jajową czyli zapłodnienie daje początek nowemu życiu.

ROZMNAŻANIE PŁCIOWE

RozdzielnopłciowośćObojniakiRodzaje rozmnażania IRodzaje rozmnażania IITypy rozwojuGdzie następuje rozwój

zarodka

ROZDZIELNOPŁCIOWOŚĆ

Gdy u jednego gatunku występują osobniki płci męskiej i żeńskiej, nazywamy to rozdzielnopłciowością. Zazwyczaj różnią się one wyglądem – samiec jest często bardziej kolorowy by zwrócić na siebie uwagę samicy.

OBOJNIAKI

Czasem organizmy maja oba rodzaje gonad – nazywają się wtedy obojnakami. Mogą się wtedy teoretycznie same zapłodnić.

RODZAJE ROZMNAŻANIA I

RODZAJE ROZMNAŻANIA

ZEWNĘTRZNE WEWNĘTRZNE

RODZAJE ROZMNAŻANIA II

ROZMNAŻANIE ZEWNĘTRZNE

Jest typowe dla większości ssaków wodnych. Polega na wprowadzeniu do wody w tym samym czasie i miejscu komórek jajowych i plemników (łączą się poza organizmem samicy)

ROZMNAZANIE ZEWNĘTRZNEWystępuje u zwierząt lądowych i nielicznych wodnych. Polega na polaczeniu plemnika z komórką jajową w drogach rodnych samicy

WYRÓŻNIAMY DWA TYPY ROZWOJU:

ROZWÓJ PROSTYWystępuje u:• Ssaków, • Gadów,

• Ślimaków lądowych,• Większości pajęczaków,

• Skorupiaków słodkowodnych;Powstający organizm jest podobny do osobnika rodzicielskiego, ale mniejszy i niesamodzielny, wymaga opieki(zazwyczaj) i ma słabo rozwinięte gonady.

ROZWÓJ ZŁOŻONYWystępuje u:

• Większości owadów,• Płazów,

• Niektórych ryb;Organizm opuszczający jajo jest larwą(różni się od dorosłego osobnika, ale zdolną do samodzielnego życia)

GDZIE NASTĘPUJE ROZWÓJ ZARODKA?

U zwierząt jajorodnych zarodek opuszcza ciało samicy w osłonkach jajowych i cały rozwój odbywa się poza ciałem matki.

U zwierząt jajożyworodnych zarodek rozwija się w ciele samicy bezpośrednio od niego pobierając substancje odżywcze.

KONIEC