SOLUNUM FARMAKOLOJİSİSOLUNUM FARMAKOLOJİSİ

Doç. Dr. Dilek ErnamTTD 10. Göğüs Hastalıkları Kış Okulu

Doç. Dr. Dilek ErnamTTD 10. Göğüs Hastalıkları Kış Okulu

PARASEMPATİK SİNİR SİSTEMİPARASEMPATİK SİNİR SİSTEMİ

ANTİKOLİNERJİK İLAÇLARANTİKOLİNERJİK İLAÇLAR

Tersiyer Amonyum Bileşikleri Atropin ve Skopolamin

Atropa BelladonaHyosyamus Niger

ANTİKOLİNERJİK İLAÇLARANTİKOLİNERJİK İLAÇLAR

Kuaterner Amonyum Bileşikleri

Kısa etkili; İpratropium bromür

Oksitropium bromür

Uzun etkili; Tiotropium bromür

İPRATROPİUM BROMÜR

Kompetitif, nonselektif muskarinik reseptör

antagonisti

İnhalasyon yoluyla ÖDİ / nebülizatör

Etki süresi:30 dk başlar pik 1-2 saat,toplam 6-8 saat

40-80ųg X3-4

TİOTROPİUM BROMÜR

Uzun etkili, selektif muskarinik reseptör antagonisti

Uzamış M3 blokaj

Etki süresi: 1-2 saatte başlar

Bronkodilatasyon……24 saat

Kolinerjik tonus……….72 saat

Günlük doz 18ųg 1x1

ANTİKOLİNERJİKLERİN KLİNİK ETKİLERİ

Bronkodilatasyon Dinamik hiperinflasyonu azaltır. Semptomlarda iyleşme Atak sayısında azalma Egzersiz toleransında artış Mukosiliyer klirenste iyleşme Solunum kas fonksiyonlarinda iyleşme

ANTİKOLİNERJİKLERİN YAN ETKİLERİ

Ağız kuruluğu Baş ağrısı , sinirlilik Bulantı , konstipasyon Taşikardi Öksürük Farenjit ve ÜSYE sıklaşabilir Prostatik yakınmalar Gözde ağrı, konjuctival kızarma, akut dar açılı

glokom nebülizer; bronkospazm ÖDİ form ipratropium; lesitin, soya fasulyesi,

fındik aşırı duyarlılığı olanlarda kullanılmaz.

SEMPATİK SİNİR SİSTEMİSEMPATİK SİNİR SİSTEMİ

BETA-2 AGONİSTLERBETA-2 AGONİSTLER

Ephedra sinica

BETA ADRENORESEPTÖRLERBETA ADRENORESEPTÖRLER

ß 1 adrenoreseptör: kardiyak düz kas

ß 2 adrenoreseptör: havayolu düz kas

ß 3 adrenoreseptör: yağ dokusu

2 2 Agonistlerin Etki MekanizmasıAgonistlerin Etki Mekanizması

2-agonistK+

ATP cAMP

PKinaktif

PKaktif

Ca++ bağımlı K+

Kanal aktivasyonu

Hücre içi Ca++↓

2

Gs Gs

AC

Fosfoinositid hidrolizisi ↓

Miyozin hafif zincir kinaz ↓

Na+ / Ca++ değişimi ↑

Na+ / K+ ATPaz ↑

BETA 2 AGONİSTLERİN DİĞER ETKİLERİ

BETA 2 AGONİST İLAÇLAR

KISA ETKİLİ : Salbutamol

Terbutalin

UZUN ETKİLİ: Salmeterol

Formoterol

Kısa Etkili İnhale Beta2 Agonistlerin Günlük Dozları

ÖDİ KTİ Nebulizatör

Terbutalin 250mcg 500mcg 0.5 ml 4-6 saatte 4-6 saatte 10 mg/ml sol

2-4 kere 1-2 kere 4-6 saatte 1 kere

Salbutamol 100 mcg 200 mcg (2.5 mg/ 2.5ml)4-6 saatte 4-6 saatte 2.5 ml2-4 kere 1-2 kere 4-6 saatte

1 kere

Uzun Etkili İnhale Beta2

Agonistlerin Günlük Dozları

ÖDİ KTİ Formoterol 12 mcg 4.5-9-12

mcg 12 saatte 12 saatte 1-2 kere 1-2 kere

Salmeterol 25mcg 50mcg 12 saatte 12 saatte 2-4 kere 1-2 kere

BETA 2 AGONİSTLERİN YAN ETKİLERİ

İskelet kasıTremor Kramplar

Santral sinir sistemi

• Baş ağrısı

• Gerginilik

• Baş dönmesi

• Uykusuzluk

Kardiyovasküler sistem

• Çarpıntı

• Sinüs taşikardisi

• QT aralığında uzama

• Aritmi

Solunum sistemi

• Hipoksemi

•Tolerans

• Bronkospazm

Metabolik etkiler

• Hiperglisemi

• Hipokalemi

• Hipomagnezemi

TEOFİLİN----METİLKSANTİN

Teobromin kabuğu (kakao)

Kahve arabica çekirdekleri

TEOFİLİN ETKİ MEKANİZMASI

Fosfodiesteraz enzim inhibisyonu Adenozin reseptör antagonizması IL-10 salınımını artırması Katakolamin sentezinin uyarılması Çeşitli mediatörlerin inhibisyonu(PG, TNF-

) İntraselüler kalsiyum salınımının

inhibisyonu Nükleer faktör- B inhibisyonu Apoptozisin artırılması Histon deasetilaz aktivitesinin arttırılması

TEOFİLİN ETKİ MEKANİZMASI

Fosfodiesteraz enzim inhibisyonu Adenozin reseptör antagonizması IL-10 salınımını artırması Katakolamin sentezinin uyarılması Çeşitli mediatörlerin inhibisyonu(PG, TNF-) İntraselüler kalsiyum salınımının inhibisyonu Nükleer faktör- B inhibisyonu Apoptozisin artırılması Histon deasetilaz aktivitesinin arttırılması

Mast hücre

I L- 8, LTD4PGD2

Düz kas

AMPAMP

((indirektindirekt uyarı)uyarı)

BronkokonstriksiyonBronkokonstriksiyon

Sinirin SonlandığıSinirin Sonlandığı

C lifleriC lifleri

HistaminHistaminMukozalMukozal ödemödem

SSpicuzzapicuzza L ,TIPS 2003L ,TIPS 2003

Mast hücre

I L- 8, LTD4PGD2

Düz kas

AMPAMP

((indirektindirekt uyarı)uyarı)

BronkokonstriksiyonBronkokonstriksiyon

Sinirin SonlandığıSinirin Sonlandığı

C lifleriC lifleri

HistaminHistaminMukozalMukozal ödemödem

SSpicuzzapicuzza L ,TIPS 2003L ,TIPS 2003

TEOFİLİN ETKİ MEKANİZMASI

Fosfodiesteraz enzim inhibisyonu Adenozin reseptör antagonizması IL-10 salınımını artırması Katekolamin sentezinin uyarılması Çeşitli mediatörlerin inhibisyonu(PG, TNF-

) İntraselüler kalsiyum salınımının

inhibisyonu Nükleer faktör- B inhibisyonu Apoptozisin artırılması Histon deasetilaz aktivitesinin arttırılması

TEOFİLİN DOZAJ

Teofilin serum düzeyi(mg/L)

Klinik Etki

> 30 Konvülziyon, epilepsi

> 25 Kardiyak aritmi

>20 Bulantı, kusma

8-12 Optimal etkinlik

<5 Etki görülmez

TEOFİLİN KLİRENS

Teofilin Etkinliğini azaltanlar

Rifampisin, AntikonvülzanlarFenobarbitolEtanol

Sigara kullanımı

Kronik alkolizm

Yüksek protein düşük KH

Çocuklıuk çağı

Teofilin Etkinliğini artıranlar

Eritromisin, simetidin, allopurinol,ketokanozol,oks,zafirlukast

İleri yaş

Konjesif kalp yetmezliği

Hipoksi, respiratuar asidoz

Kc siroz, viral hepatit

Pnömoni

Aşılanma

Yüksek Kh lı diyet

TEOFİLİN YAN ETKİLERİ

DİKKAT Plazma Teofilin Düzeyini izle

Gastrointestinal sistem• Bulantı, kusma• İştahsızlık• Gastrik yanma• Hematemez• Diyare

Santral sinir sistemi

• Baş ağrısı

• Uykusuzluk

• Anksiyete

• Tremor

• Epilepsi

Kardiyovasküler sistem

• Taşikardi

• Aritmi

Renal

• Diürez

İNHALE KORTİKOSTEROİDLER

İNHALE KORTİKOSTEROİDLER ETKİ MEKANİZMASI

P J Barnes

İKS ve Uzun Etkili Beta2 Agonist

Kortikosteroid Reseptörü

ß2-reseptörü

Antienflamatuvar etki Bronkodilatasyon

LABAIKS

İNHALE KORTİKOSTEROİDLER YAN ETKİ

LOKAL

Orofaringeal fungal

infeksiyonlar

Disfoni

Öksürük, bronkospazm

SİSTEMİK

Aks supresyonu

Osteoporoz

Büyüme anormallikleri Spontan morarma

Katarakt

Glokom

İNHALER STEROİDLERİN GÜNLÜK EŞDEĞER DOZLARI

İLAÇ DÜŞÜK DOZ ORTA DOZ YÜKSEK DOZ

Beklametazon dipropionate(cfc)Beklametazondipropionate(hfa)

250-500100-200

500-1000200-400

1000-2000400-800

Budesonid 200-400 400-800 800-1600

Flutikazon 100-250 250-500 500-1000

Ciclesonide 80-160 160-320 320-1280

Triamsinolon asetat 400-1000 1000-2000 > 2000

Mometazon furoate 200-400 400-800 800-1200

Flunisolide 500-1000 1000-2000 > 2000

LÖKOTRİEN ANTAGONİSTLERİLÖKOTRİEN ANTAGONİSTLERİ

Fostolipaz A2Membran fosfolipidi

Araşidonikasit

5-lipoksijenaz

LTC4

LTB4

LTD4

LTE4

LTB4reseptör

Cys LT1

LTA4

PG ve Tromboksanlar

FLAP

SİSTENİL LÖKOTRİENLER

Cys LT 2 reseptörleri: kalp, beyin,adrenal bez Cys LT 1 reseptörleri: akciğer ve kan hücreleri

Bronkospazm Eozinofil toplanması Plazma eksudasyonu Mukus sekresyonu Düz kas proliferasyonu

Sisteinil LökotrienlerinNazal ve Respiratuvar Dokulardaki Rolü

Adapted from ay DWP et al Trends Pharmacol Sci 16:304- 309, 1995.Adapted f rom Hay DWP Chest 1997;111(Suppl 2):35S-45S; Lemanske RF J AMA 1997; 278(22):1855-1873; Hay DWP et al Trends Pharmacol Sci 1995;16:304-309.

Havayoluepiteli

Artmışmukus sekresyonu

Azalmış mukustransportu

Katiyonik proteinler(epithelial hücre hasarı)

Sensory Cfibers

Düz kas(sadece AC)

Kontraksiyon ve proliferasyonİ nflamatuvar hücreler

(e.g., mast hücreleri, eozinofiller)

Kan damarları

Ödem

Sisteinil lökotrienler

Eozinofilltoplanması

Artmış taşikininsalınımı

LÖKOTRİEN ANTAGONİSTLERİ

GEBELİKTE İLAÇ ÖNERİLERİ

İLAÇLAR KATEGORİ

TERBUTALİN B

SALMETEROL, FORMOTEROL C

SALBUTAMOL C

BUDESONİD B

BECLAMETAZON C

FLUTİKAZON C

PREDNİZON B

PREDNİZOLON C

MONTELUKAST, ZAFİRLUKAST B

TEOFİLİN C

KLORFENİRAMİN,LORATADİNE B

ASTEMİZOL C

TEŞEKKÜR EDERİM