sodr@ina - Рафајловски 2009 naslovni/1-09.pdf3 rafajlovski konsalting smetkovodstvo model...

REPREZENT JANUARI 1/2009 2

SODR@INA

10

3

2

1

SMETKOVODSTVO

VREDNUVAWE NA NEDVI@NOSTI, POSTROJKI

I OPREMA PO POÊTNO PRIZNAVAWE

KAKO SREDSTVO SOGLASNO MSS 16 I MSS 36 ........................................................3

ZAKONSKA REGULATIVA

NOVI ZAKONI OD PAKETOT MERKI NA VLADATA

NA RM ZA NADMINUVAWE NA KRIZATA ................................................................10

TRGOVSKI DRU[TVA

NOVINI VO POPOLNUVAWE NA OBRAZECOT SPD

- REKAPITULAR PO GODI[NA SMETKA ZA 2008 GODINA .............................14

RABOTNI ODNOSI

NOVINI VO OBLASTA NA RABOTNITE ODNOSI ...............................................17

BANKI

EVIDENTIRAWE I VREDNUVAWE NA SMETKOVODSTVENITE

STAVKI I PODGOTOVKA NA FINANSISKITE IZVE[TAI

KAJ BANKITE I [TEDILNICITE (IV DEL) ............................................................22

BUXETI I BUXETSKI KORISNICI

FINANSISKO OBEZBEDUVAWE NA POBARUVAWATA ...................................28

INFORMACII .............................................................................................................................31

CONTENTS AND ENGLISH SUMMARIES .................................................................................32

SMETKOVODSTVO

VREDNUVAWE NANEDVI@NOSTI,

POSTROJKI I OPREMAPO POÊTNO PRIZNAVAWEKAKO SREDSTVO SOGLASNO

MSS 16 I MSS 36Subjektite koi imaat ob vr ska da

pod go tvu va at i da pod ne su va atfi nan si ski iz ve {tai vo sog las nost so MSS, od nos no MSFI se dol`ni

vo odnos na ned vi` no sti te,po stroj ki te i opre ma ta (os nov ni te

sreds tva), da gi pri me nu va atodred bi te na MSS 16 - Ned vi` no sti,

po stroj ki i opre ma iMSS 36 - O{te tu va we na sreds tva ta.

ZAKONSKA REGULATIVA

NOVI ZAKONI ODPAKETOT MERKI NA

VLADATA NA RM ZANADMINUVAWE

NA KRIZATAOs nov na ta cel na ovie za ko ni e na ma-lu va we na fi nan si sko to op to va ru va-

we na fir mi te pre ku os lo bo du va we od ob vr ski: za pla }a we ka ma ti; mi ru-

va we i ot pi {u va we ob vr skivrz os no va na pri do ne si od

za dol ̀ i tel no so ci jal no osi gu ru-va we; pro dol ̀ u va we na ro kot na dos pe a nost i od lo ̀ eno pla }a we na sta sa ni nep la te ni da no ci; od lo-ù va we na pri me na na odred ba ta za za bra na na pla }a we po pat na kom pen za cii, ce sii i dru gi ob li ci na na mi ru va we na ob vr ski te na u~es nik vo plat ni ot pro met so blo ki ra na trans ak ci ska sme tka; pre tvo ra we na po ba ru va wa ta na RM vo tra en vlog vo od del ni dru{-tva i dru go.

RABOTNI ODNOSI

NOVINI VO OBLASTANA RABOTNITE ODNOSIVo iz mi na ti ot per i od,So bra ni e to na RM do ne se po ve }e iz me ni na za ko ni vo funk ci ja na soz da va we us lo vi za ce los na pri me-na na no vi ot Za kon za pri do ne si od za dol ̀ i tel no so ci jal no osi gu ru-va we ("Slu` ben ves nik na RM" broj 142/08), me |u koi i Za ko not za ra bot ni te od no si, Za ko not za vra-bo tu va we i osi gu ru va we vo slu ~aj na ne vra bo te nost, Za ko not za pen zi-sko i in va lid sko osi gu ru va we i Za ko not za vo lon ters tvo.

DANOÊN PRAKTIKUM

PERSONALEN DANOK NA DOHOD

NOVINI VO ZAKONOT ZAPERSONALNIOT DANOK NA DOHODVo pa ket so re for ma ta ce la pla ta do ne-sen e Za ko not za iz me nu va we i do pol nu-va we na Za ko not za per so nal ni ot da nok na do hod koj se pri me nu va od 1 Ja nu a ri 2009 go di na. Cel ta na Za ko not za iz me nu-va we i do pol nu va we na Za ko not za per so-nal ni ot da nok na do hod e usog la su va we so si ste mot na in te gri ra na ta nap la ta na pri do ne si te i per so nal ni ot da nok na do-hod i vo ve du va we nov na ~in na oda no ~u-va we na zem jo del ci te spo red pa u {al no utvr den pri hod. ..........................................2

DANOK NA DOBIVKA

IZMENI I DOPOLNUVAWANA ZAKONOT ZA DANOKOTNA DOBIVKA .............................................715-TI FEVRUARI 2009 GODINAKRAEN ROK ZA DOSTAVUVAWEOBRAZEC DD-I ........................................ 13

PERSONALEN DANOK NA DOHOD

LI^NO OSLOBODUVAWE PRIPRESMETKA NA PERSONALNIOTDANOK NA PLATI ................................. 1615-TI FEVRUARI 2009 GODINA KRAEN ROK ZA DOSTAVUVAWE NA GODI[NIOT IZVE[TAJ ZA BRUTO OSTVARENITE PRIHODI NAOBVRZNIKOT - OBRAZEC PDD-GI ..... 19GODI[NA DANO^NA PRIJAVAZA PERSONALEN DANOK ZA 2008GODINA - OBRAZEC PDD-GDP............. 24

17

1 Rafajlovski konsalting

Nositel na materijalnite prava na napisite e izdava~ot. Zabraneto e prepe~atuvawe, kopirawe i umnoùvawe na napisite ili nivni delovi bez prethodno obezbedena soglasnost od izdava~ot.

POÎTUVANI KOMITENTI!

Pred nas e u{te edno golemo sovetuvawe za godi{nata smetka, na koe spored na{e mislewe i ona {to Vi go podgotvuva Vladata kako novi zakonski proekti, {to morate da gi vklopite vo godi{nata smetka }e treba da dojdete. Ova ne go velam od na{ata potreba za {to pogolemo Va{e prisustvo na sovetuvaweto, za {to odnapred }e Vi bideme blagodarni, no i za Va{ata potreba rabotite to~no da gi osoznaete za da bidete popodgotveni za izrabotka na godi{nata smetka.

Siguren sum, kako i mnogu pati do sega, po zavr{u-vaweto na sovetuvawata }e ne bombardirate so niza pra{awa {to }e Vi ostanat nejasni. Tokmu zatoa se potrudivme vo golemoto spisanie za izrabotka za godi{nata smetka da gi objasnime site elementi, da Vi olesnime kako da gi vklopite novite zakonski propisi za da moè {to polesno i poefikasno da ja izrabotite.

Zna~i, da povtoram po kojznae koj pat, ona {to }e go dobiete treba i da go pro~itate i da rabotite vrz osnova na napi{anoto. Op{to poznato e deka Rafaj-lovski konsalting nikoga{ ne gre{el, nitu pak sega }e Ve naso~i pogre{no. Zatoa dojdete i uverete se.

Sega nekolku zbora za spisanieto {to go imate v race. Vo nego, mnogu nakratko }e Vi prezentirame niza napisi {to moàt da bidat voved vo izgotvuvaweto na godi{nata smetka.

Da nabrojam nekolku od niv: }e se osvrneme na vrednu-vaweto na nedvi`nostite, postrojkite i opremata po po~etnoto priznavawe kako sredstvo. Imeno soglasno ~len 469 od Zakonot za trgovskite dru{tva sekoj golem i sreden trgovec, trgovcite opredeleni so zakon, kako i trgovcite {to vr{at bankarski dejnosti i dejnosti na osiguruvawe, trgovcite {to kotiraat na berza i trgovcite ~ii finansiski izve{tai vleguvaat vo konsolidiranite finansiski izve{tai na predmalku navedenite trgovci, imaat obvrska da podgotvuvaat i da podnesuvaat finansiski izve{tai vo soglasnost so Me|unarodnite Smetkovodstveni Standardi i Standardite za Finansisko Izvestuvawe. Vo ova

1

Izdava~ Rafajlovski konsal ting Smetka 210-0522737201-81, vo NLB Tutunska banka AD - Skopje

Dano~en broj MK 4030998343900, Glaven i odgovoren urednik M-r Goran Rafajlovski Urednik Jasmina Rafajlovska Izdava~ki sovet Vera Rafajlovska, M-r Trajan Niko loski, M-r Goran Rafajlovski,

Jan~e Lekovski, D-r Bor~e Davitkovski, Vera @bajnova Redakciski odbor Vojko Rafajlovski, Sezair Rexepagi}, Jasmina Rafajlovska, Stojko Paunovski,

@arko Mihajlovski, M-r Etem Iseni, Sofija Jan~eva Bel~eva Tehni~ki urednik Leopoldina Ga}eva Adresa ul. Orce Nikolov br. 190, P. fah 710 Skopje,

www.rafajlovski.com.mk; e-mail adresa: [email protected] Telefoni Soveti i pretplata: 02/3088-900; Faks: 02/3088-912 Pe~ati

spisanie pi{uvame i za novite zakoni od paketot merki na Vladata na RM za nadminuvawe na krizata. Se osvrnuvame na novinite vo oblasta na rabotnite odnosi, kako i za novinite vo popolnuvaweto na obrazecot SPD - Rekapitular po godi{nata smetka za 2008 godina.

Vo Dano~niot praktikum pi{uvame za novinite vo Zakonot za personalen danok na dohod, izmenite i dopolnuvawata vo Zakonot za danokot na dobivka, li~noto osloboduvawe i presmetka na personalniot danok na plati, kako i za godi{nata dano~na prijava za personalen danok za 2008 godina, obrazec PDD-GDP.

Kako {to gledate na masa se mnogu novi zakonski propisi, novi izmeni i dopolnuvawa, {to sé zaedno zna~i deka }e morate poseriozno i mnogu postudiozno da navlezete vo celata problematika za da moète, kako {to rekov na po~etokot, polesno i poefikasno da ja izgotvite godi{nata smetka.

Se nadevam deka so pove}emina od Vas }e se vidime na pretstojnoto godi{no sovetuvawe, na koe }e po-razgovarame i za drugite problemi pred koi posto jano ste ispraveni i morate da gi re{avate.

So po ~it,M-r Go ran Ra faj lov ski


SMETKOVODSTVO

MODEL NA NABAVNA

VREDNOST

Sog las no to~ ka ta 30 od MSS 16, mo de lot na na bav na vred nost ba-ra, otka ko ned vi` no sti te, po stroj-ki te i opre ma ta }e se priz na at ka-ko os nov no sreds tvo, da se iska ̀ e po na bav na vred nost ili po ce na na ~i ne we, na ma le na za vkup ni ot iz nos na pres me ta na ta amor ti za-ci ja (aku mu li ra na amor ti za ci ja) i vkup ni ot iz nos na za gu ba ta za ra di obez vred nu va we, od nos no na ma lu va-we na vred no sta.

Utvr du va we to i iska ̀ u va we to na za gu ba ta za na ma le na ta vred nost na sreds tvo to e re gu li ra no vo MSS 36 - O{te tu va we na sreds tva ta.

Mo de lot na na bav na vred nost e ed no sta ven za pri me na i za toa dru{-tva ta naj ~e sto go ko ri stat. Spo red ovoj mo del na kra jot na go di na ta ne vr {i pro ce nu va we, od nos no re-va lo ri za ci ja na sreds tva ta, osven vo slu ~aj na hi pe rinf la ci ja, ko ga ima at ob vr ska da go pri me nat MSS 29 - Fi nan si sko iz ve stu va we vo hi-pe rinf la tor no sme tko vods tvo.

MODEL NA REVALORIZACIJA

Spo red to~ ka ta 31 od MSS 16, pod mo de l na re va lo ri za ci ja se po draz bi ra: otka ko }e se priz nae os nov no to sreds tvo (ned vi` no sta, po stroj ka ta i opre ma ta), se iska ̀ u-va po re va lo ri zi ran iz nos, so koj se izra zu va ne go va ta ob je ktiv na (fer) vred nost na de not na re va lo-ri za ci ja ta, na ma le na za vkup ni ot iz nos na pres me ta na ta amor ti za-ci ja (aku mu li ra na amor ti za ci ja)

Sog las no ~len 469 od Za ko not za tr gov ski te dru{ tva se koj go lem

i sre den tr go vec, tr gov ci te opre de le ni so za kon, ka ko i tr gov ci te

koi vr {at ban kar ski dej no sti i dej no sti na osi gu ru va we, tr gov ci te

koi ko ti ra at na ber za ka ko i tr gov ci te ~ii fi nan si ski iz ve {tai

vle gu va at vo kon so li di ra ni te fi nan si ski iz ve {tai na pret hod no

na ve de ni te tr gov ci, ima at ob vr ska da pod go tvu va at i da pod ne su va at

fi nan si ski iz ve {tai vo sog las nost so Me |u na rod ni te Sme tko vods tve-

ni Stan dar di (MSS), od nos no Me |u na rod ni te Stan dar di za Fi nan si-

sko Iz ve stu va we (MSFI). Ovie sub je kti za ned vi` no sti te, po stroj-

ki te i opre ma ta (os nov ni te sreds tva), se dol` ni da gi pri me nu va at

odred bi te na MSS 16 - Ned vi` no sti, po stroj ki i opre ma i MSS 36

- O{te tu va we na sreds tva ta.

Kaj nas so Pra vil ni kot za vo de we na sme tko vods tvo to ("Slu` ben

ves nik na RM", broj 94/04, 11/05 i 116/05) ve }e ne kol ku go di ni ne se

ob ja ve ni re vi di ra ni te stan dar di.

Vo ovoj na pis ob jas nu va wa ta za vred nu va we to na ned vi` no sti te,

po stroj ki te i opre ma ta po po ~et no to priz na va we, se da de ni spo red

re vi di ra ni te MSS 16 i MSS 36, ~i ja pri me na e za po~ na ta od 1 Ja nu-

a ri 2005 go di na, ka ko i po jas nu va wa ta od 2008 i 2009 go di na koi se

vo vr ska so ovie Stan dar di. Ovaa go di na bi tre ba lo i kaj nas da se

ob ja vat re vi di ra ni te stan dar di.

Vo re vi di ra ni ot MSS16, po po ~et no to priz na va we (po na ba vka ta) na

os nov ni te sreds tva pro pi {a ni se dve po stap ki za niv no vred nu va we:

mo del na na bav na vred nost, od nos no tro {o ci za na ba vka ili ce-

na na ~i ne we ako sreds tva ta se pro iz ve de ni vo sops tve na re ̀ i ja

(spo red pret hod na ta ver zi ja na ovoj Stan dard, ko ja e ob ja ve na

kaj nas, ovoj mo del se na re ku va "os nov na po stap ka")

mo del na re va lo ri za ci ja, od nos no vred nu va we po pro ce ne ta ili

fer vred no st (spo red pret hod na ta ver zi ja na ovoj Stan dard ko ja

e ob ja ve na kaj nas, ovoj mo del se na re ku va " doz vo le na al ter na-

tiv na po stap ka").

Stan dar dot da va slo bo da dru{ tvo to so op {ti ot akt za sme tkovods-

tve ni po li ti ki da od lu ~i koj mo del }e go pri me ni. Dru{ tvo to mo ̀ e

isto vre me no, no za raz li~ ni sreds tva da go ko ri sti mo de lot na na-

bav na vred nost i mo de lot na re va lo ri za ci ja (na pri mer za zem ji {ta

i gra de` ni ob je kti mo ̀ e da go ko ri sti mo de lot na re va lo ri za ci ja,

a za po stroj ki te i opre ma ta mo de lot na na bav na vred nost, no za si te

sreds tva od ista gru pa mo ra da se ko ri sti ist mo del, od nos no eden od

mo de li te).

Jasmina RAFAJLOVSKA

3


SMETKOVODSTVO

i vkup ni ot iz nos na is pra vka ta na vred no sta vrz os no va na za gu ba za ra di obez vred nu va we, od nos no na ma lu va we na vred no sta. Za da se pri me ni mo de l na re va lo ri za ci ja za odre de no sreds tvo us lov e ne go-va ta fer vred nost da mo ̀ e ve ro do-stoj no da se utvr di (vo ver zi ja ta na Stan dar dot koj e ob ja ven kaj nas, ovoj us lov ne e pre ci zi ran).

Spo red to~ ka ta 6 od MSS 16, ob je ktiv na (fer) vred nost e iz nos za koe sreds tvo mo ̀ e da se raz me ni vo trans ak ci ja me |u do bro in for-mi ra ni i sog las ni stra ni, vo ne za-vis na trans ak ci ja.

Ob je ktiv na (fer) vred nost za zem ji {ta i gra de` ni ob je kti, po pra vi lo toa e niv na ta pa zar na vred nost. Ovaa vred nost se utvr-du va so pro cen ka, {to ja vr {at kva li fi ku va ni ov la ste ni pro ce-ni te li, vrz os no va na po da to ci od akti ven pa zar.

Ob je ktiv na (fer) vred nost na po stroj ki i opre ma, po pra vi lo toa e niv na ta pa zar na vred nost utvr de na so pro cen ka. Za ovaa pro-cen ka, za raz li ka od pro cen ka ta za zem ji {ta ta i gra de` ni te ob je kti, ne e za dol ̀ i tel no da se an ga ̀ i-ra at ov la ste ni pro ce ni te li, {to zna ~i pro cen ka mo ̀ at da iz vr {at i vra bo te ni te ili dru gi li ca no, isto ta ka, vrz os no va na po da to ci od akti ven pa zar.

Spo red re vi di ra ni ot Stan dard, vo slu ~aj ako ne ma pa zar ni po da to-ci za ob je ktiv na ta (fer) vred nost za odre de no sreds tvo, pred pri sta-pu va we to na amor ti zi ra na ta vred-nost za niv na za me na, pro pi {an e i pri no sen mo del, od nos no ob je ktiv-na ta vred no st na tie sreds tva da se pres me tu va spo red do ho dov no sta na pro iz vod ni ot pro gram, za koj tie sreds tva se ko ri stat, so toa {to so pro cen ka ta na tie sreds tva ne bi de za gro ze na do ho dov no sta na pro iz vo-dot. Spo red ovoj pri stap vred no sta na tie sreds tva se utvr du va vo vi si na na ne to se ga{ na vred nost (di skon ti-ra ni vred no sti) na pro ce ne ti te ko-vi na go to vi pa ri koi }e pri stig nat

vo dru{ tvo to od ko ri ste we to na sreds tva ta koi se pro ce nu va at.

Dru{ tvo to }e se od lu ~i za mo-del na re va lo ri za ci ja i toa }e go pred vi di vo svo jot akt za sme tko-vods tve ni po li ti ki, naj ~e sto od sled ni ve pri ~i ni:

ako sta nu va zbor za zna ~i tel-na inf la ci ja;

vo slu ~aj ko ga do a |a do br zi pro me ni na pa zar na ta vred nost na ned vi` no sti te, po stroj ki te i opre ma ta, ta ka {to sme tkovodst-ve na ta ne ot pi {a na vred nost zna-~itel no }e se raz li ku va od pazar-na ta vred nost; i

od ka kvi i da e dru gi pri ~i ni ko ga pa zar ni te ce ni na sreds tva ta mno gu br zo se me nu va at.

Se po sta vu va pra {a we to:Ko ga tre ba da se vr {i re va-lo ri za ci ja ta, vo koi vre men-ski in ter va li, da li se ko ja go di na, da li na de not na so-sta vu va we to na Bi lan sot na so stoj ba ta i sli~ no?

Spo red MSS 16, re va lo ri za ci-ja ta se vr {i re dov no onol ku pa ti kol ku {to e do vol no iska ̀ a ni ot iz nos poz na ~aj no da ne se raz li ku va od iz no sot {to bi se utvr dil de ka e pri me ne ta po stap ka ta na iska ̀ u va-we po ob je ktiv na vred nost na de not na Bi lan sot na so stoj ba ta. Toa zna-~i, de ka dru{ tvo to bi tre ba lo na de not ko ga go so sta vu va Bi lan sot na so stoj ba ta, po pra vi lo so go di{-na ta sme tka, da sog le da i da pro ce ni da li tre ba da vr {i re va lo ri za ci ja i usog la su va we na smet ko vods tve-ni te vred no sti na ned vi ̀ no sti te, po stroj ki te i opre ma ta so fer vred-no sta na tie sreds tva.

Ako ot sta pu va wa ta se bez na-~aj ni, do vol no e da se vr {i re va-lo ri za ci ja na se koi dve, tri ili pet go di ni.

RE VA LO RI ZA CI JA NA

NED VI@ NO STI TE,

PO STROJ KI TE I OPRE MA TA

Mo de lot na re va lo ri za ci ja, da va mo ̀ nost sme tko vods tve na ta

vred nost na ned vi` no sti te, po-stroj ki te i opre ma ta re al no da se iska ̀ u va po vi stin ska, pa zar na, fer vred nost.

Spo red to~ ka ta 36 od MSS 16, pri re va lo ri za ci ja ta na ned vi`-no sti te, po stroj ki te i opre ma ta za dol ̀ i tel no se re va lo ri zi ra at si te ned vi` no sti, po stroj ki i opre ma od gru pa ta ka de {to sreds-tvo to pri pa |a. Pri me ri na gru pi na sreds tva se da de ni vo to~ ka ta

37 od MSS 16, i toa: zem ji {te, zem-ji {te i zgra di, ma {i ni, bro do vi, avi o ni, mo tor ni vo zi la, me bel i in ven tar i kan ce la ri ska opre ma. Toa zna ~i de ka ne mo ̀ e da se re-va lo ri zi ra sa mo eden gra de ̀ en ob jekt, tu ku si te gra de` ni ob je kti vo gru pa ta ili eden pred met {to se sme ta za opre ma, tu ku si te pred me-ti od gru pa ta na ko ja mu pri pa |a.

Sog las no to~ ka ta 35 od MSS 16 pri re va lo ri za ci ja ta na ned vi`-no sti te, po stroj ki te i opre ma ta, is pra vka ta na vred no sta vrz os-no va na amor ti za ci ja ta na de not na re va lo ri za ci ja se vr {i na toj na ~in {to:

se pres me tu va sraz mer no na pro me ne ta na bru to sme tko vods tve-na ta vred no st, ta ka {to ne ot pi {a-na ta vred nost na sreds tvo to po re-va lo ri za ci ja e ed na kva na ne go va ta re va lo ri zi ra na vred nost; ili

se na ma lu va so {to ne ot pi {a-na ta sme tko vods tve na vred nost na sreds tvo to se sve de na re va lo ri zi-ra na vred nost, od nos no pro ce ne ta pa zar na vred nost. Vo ovoj slu ~aj ne se vr {i ko rek ci ja na na bav na ta vred nost , tu ku sa mo na is pra vka ta na vred nost.

Na po me nu va me, de ka pr vo se vr-{i pres me tka na amor ti za ci ja za te kov ni ot pres me tko ven per i od a po toa se pres me tu va re va lo ri za ci-ja. Vo na red na ta go di na amor ti za-ci ja ta }e se pres me ta na re va lo ri-zi ra ni ot iz nos za toa sreds tvo.

Iska ̀ u va we to na efe kti te od re va lo ri za ci ja ta e ure de no vo to~ ki te 39 i 40 od MSS 16 na sled ni ov na ~in:

4


SMETKOVODSTVO

KNI@EWE

021 - Gra de ̀ en ob jekt ...........................600.000029 - Is pra vka na vred no sta ......................240.000930 - Re va lo ri za ci o na re zer va .................360.000

Za re va lo ri za ci jana gra de ̀ en ob jekt

Pres me tka:

1.560.000 ‡ 1.200.000 = 360.000(360.000 : 1.200.000) h 100 = 30%

Za 30% se zgo le mu va i na bav na ta vred nost i is p ra-vka ta na vred no sta. Vo pri me rot se trg nu va od pret-po sta vka , de ka prv pat se vr {i re va lo ri za ci ja, pa efe-ktot na re va lo ri za ci ja ta vo ce lost se iska ̀ u va ka ko re va lo ri za ci o na re zer va. Sme tka ta 930 za dol ̀ i tel no se ras~ le nu va ana li ti~ ki za se koe os nov no sreds tvo, vrz os no va na koe se os tva re ni re va lo ri za ci o ni re zer-vi. Ime no, mo ra to~ no da se evi den ti ra kol ku se koe sreds tvo u~es tvu va vo ovie re zer vi, a za ovaa cel mo ̀ e da pos lu ̀ i i ne ko ja dru ga evi den ci ja.

Vo ovoj slu ~aj e zgo le me na na bav na ta vred nost na ob je ktot, a so toa i os no vi ca ta za amor ti za ci ja, a sme-tko vods tve na ta se ga{ na vred nost e sve de na na pro ce-ne ta ta fer vred nost i iz ne su va 1.560.000 de na ri.

b) Za raz li ka ta me |u fer vred no sta ise ga{ na ta vred nost se vr {i na ma lu va wena is pra vka ta na vred no sta, a po zi tiv ni ot efekt na re va lo ri za ci ja ta se iska ̀ u vavo re va lo ri za ci o ni re zer vi

Vrz os no va na po da to ci te vo pri me rot pod a) spo red vto ri ot mo ̀ en na ~in }e se spro ve de sled no vo:

KNI@EWE

029 - Is pra vka na vred no sta ................360.000930 - Re va lo ri za ci o na re zer va .................360.000

Za re va lo ri za ci ja na gra de ̀ en ob jekt

Na po me na: Vo ovoj slu ~aj na bav na ta vred nost na ob je ktot osta nu va ista, se ga{ na ta vred nost e sve de na na pa zar na ta vred nost, os no vi ca ta za pres me tka na amor ti za ci ja ta e ista, a dru{ tvo to go pre is pi tu va pre o sta na ti ot vek na ko ri ste we. Ako pro ce ne ti ot pre o sta nat vek na ko ri ste we e ne pro me net dru{ tvo to ja zgo le mu va stap ka ta na amor ti za ci ja, a ako toj vek e pro dol ̀ en to ga{ se pro dol ̀ u va pres me tka ta na amor-ti za ci ja ta so pri me na na pr vo bit no utvr de na ta stap ka (ro kot na ot pi sot se pri la go du va na pre o sta na ti ot vek na ko ri ste we).

ko ga po ra di re va lo ri za ci ja }e doj de do zgo le mu-va we na iska ̀ a ni ot iz nos na sreds tvo to, po zi tiv ni ot efekt od re va lo ri za ci ja ta se iska ̀ u va ne po sred no vo ko rist na re va lo ri za ci o na ta re zer va. Me |u toa, po zi tiv ni ot efekt na re va lo ri za ci ja ta se priz na va ka ko pri hod do vi si na do ko ja {to go anu li ra re va lo-ri za ci o no to na ma lu va we na isto to sreds tvo, za koe pret hod no bi lo priz nat ras hod.

ko ga po ra di re va lo ri za ci ja }e doj de do na ma lu va we na iska ̀ a ni ot iz nos na sreds tvo to, ne ga tiv ni ot efekt od re va lo ri za ci ja ta se iska ̀ u va ne po sred no vrz to var na re va lo ri za ci o ni te re zer vi, do iz no sot koj ne e po go-lem od vkup ni te re va lo ri za ci o ni re zer vi pres me ta ni za isto to sreds tvo, a raz li ka ta se priz na va ka ko ras hod (ope ra ti ven ras hod, a ne vo nred na sta vka).

PRO CEN KA NA PA ZAR NA TA

VRED NOST (RE VA LO RI ZA CI JA)

NA GRA DE@ NI TE OB JE KTI

Vo slu ~aj ko ga dru{ tvo to vo svo jot op{t akt za sme tko vods tve ni te po li ti ki se od lu ~i lo za mo del na re va lo ri za ci ja vo sog las nost so to~ ka ta 31 od MSS 16, toa po draz bi ra iska ̀ u va we na ned vi` no sti te po fer vred no sta, od nos no vo re va lo ri zi ran iz nos.

So pro cen ka na pa zar na ta vred nost

(re va lo ri za ci ja) e utvr de no zgo le mu va we na

vred no sta na gra de` ni ot ob jekt vo od nos na

sme tko vods tve na ta (se ga{ na) vred nost

Vo vr ska so usog la su va we to na sme tko vods tve na ta vred nost so pro cen ka ta na fer vred no sta, mo` ni se tri slu ~ai, od nos no va ri jan ti. Dru{ tvo to so svo ja ta sme tko vods tve na po li ti ka tre ba da od lu ~i koj od na ve-de ni te slu ~ai }e go ko ri sti, pri {to po kraj dru go to, }e se ra ko vo di i so pre o sta na ti ot pro ce net vek na upo tre ba na sreds tvo to.

a) Ko rek ci ja na na bav na ta i is pra vkana vred no sta vo sraz me ren iz nos, apo zi tiv ni ot efekt od re va lo ri za ci ja tavo re va lo ri za ci o ni re zer vi

Pri mer:

Na bav na ta vred nost nagra de` ni ot ob jekt .................................2.000.000

Is pra vka na vred no sta ............................800.000 Se ga{ na ta vred nost..............................1.200.000 Fer vred nost ..........................................1.560.000 Pro ce ne ti ot pre o sta nat vekna ko ri ste we osta nu va ist

5


SMETKOVODSTVO

So pro cen ka ta na pa zar na ta vred nost

(re va lo ri za ci ja) se vr {i usog la su va we na

sme tko vods tve na ta vred nost na gra de` ni ot

ob jekt na po ni ska ta fer vred nost

Ako sme tko vods tve na ta (se ga{ na) vred nost e po-go le ma od fer vred no sta, usog la su va we to se vr {i na eden od tri te na ~i ni {to gi ob jas niv me pret hod no, so toa {to ne ga tiv ni te efe kti se po kri va at vrz to var na re va lo ri za ci o ni te re zer vi, a ako niv gi ne ma ili gi ne ma do vol no, vrz to var na te kov ni te ras ho di.

a) Usog la su va we na sme tko vods tve na tavred nost so po ni ska ta fer vred nost nagra de` ni te ob je kti vo ce lost se priz na vavo ras ho di ako ne ma lo po ra no for mi ra nire va lo ri za ci o ni re zer vi na ana li ti~ kasme tka za kon kret no to os nov no sreds tvo

Pri mer:

1. So pro cen ka ta na fer vred no staza ra di pa |a we na pa zar na ta vred nostna gra de` ni ot ob jekt, se ga{ na tavred no sta e na ma le na za .......................1.000.000

2. Na bav na vred nost e na ma le na za ......10.000.0003. Is pra vka na vred no sta

e na ma le na za ..........................................9.000.0004. Na ma lu va we to se priz na va ka ko

ras hod vo te kov ni ot per i od ................1.000.0005. Dru{ tvo to ne ma re va lo ri za ci o ni re zer vi

KNI@EWE

021 - Gra de ̀ en ob jekt ......................10.000.000451 - Na ma lu va we na vred no sta

na po sto ja ni sreds tva ...............1.000.000029 - Is pra vka na vred no sta ...................9.000.000


b) Na ma lu va we to gi to va ri re va lo ri za ci o ni te re zer vi do iz no sot na ras po lo` li vi tere zer vi za kon kret no to sreds tvo, araz li ka ta se priz na va ka ko ras hod

Vrz os no va na po da to ci te vo pri me rot pod a) pod pret po sta vka de ka dru{ tvo to ima 500.000 re va lo ri za-ci o ni re zer vi, }e go spro ve de sled no vo:

Vo da de ni ot pri mer se trg nu va od pret po sta vka ta de ka sta nu va zbor za re va lo ri za ci ja {to se vr {i po prv pat.

v) Is pra vka ta na vred no sta vo ce lost sestor ni ra, na bav na ta vred nost se sve du vana fer vred nost, a raz li ka ta se kni ̀ ivo re va lo ri za ci o ni re zer vi

Vrz os no va na po da to ci te vo pri me rot pod a) spo red tre ti ot mo ̀ en na ~in }e se spro ve de sled no vo:

KNI@EWE

021 - Gra de ̀ en ob jekt ...........................440.000029 - Is pra vka na vred no sta ......................800.000930 - Re va lo ri za ci o na re zer va .................360.000


Na po me na: Ako so pro cen ka ta se utvr di de ka pr vo-bit no pro ce ne ti ot ko ri sen vek na upo tre ba osta nu va ist, za dru gi te go di ni stap ka ta }e se zgo le mi, a ako se utvr di pro dol ̀ u va we na ve kot na upo tre ba ta do se-ga{ na ta stap ka se za dr ̀ u va.

Vo pro dol ̀ e nie da va me pri me ri ko ga se vr {i usog-la su va we na pro ce ne ta ta vred nost i sme tko vods tve na ta vred nost ne po prv pat, tu ku na pri mer po tret pat.

g) Za efe ktot na re va lo ri za ci ja ta seiska ̀ u va at pri ho di vo iz nos naiska ̀ a ni te ras ho di so pret hod na tare va lo ri za ci ja, a za raz li ka ta sezgo le mu va at re va lo ri za ci o ni te re zer vi

Pri mer:

1. Fer vred no sta vo od nos nase ga{ na ta sme tko vods tve navred nost e po go le ma za ............................600.000

2. Is pra vka ta na vred no stae po go le ma za .............................................240.000

3. So pret hod na ta re va lo ri za ci jaiz vr {e no e sve du va we nasme tko vods tve na ta vred nost napo ni ska fer vred nost i efe ktot eprok ni ̀ en vrz to var na ras ho di te ........60.000

KNI@EWE

021 - Gra de ̀ en ob jekt ...........................600.000029 - Is pra vka na vred no sta ......................240.000779 - Osta na ti de lov ni pri ho di .................60.000930 - Re va lo ri za ci o na re zer va .................300.000


6


SMETKOVODSTVO

KNI@EWE

021 - Gra de ̀ en ob jekt ......................10.000.000930 - Re va lo ri za ci o na re zer va ...........500.000451 - Na ma lu va we na vred no sta

na po sto ja ni sreds tva ..................500.000029 - Is pra vka na vred no sta ...................9.000.000


PO STAP KA SO RE VA LO RI ZA CI O NI TE

RE ZER VI VO SLU ̂ AJ NA RAS HO DU VA WE,

PRO DA@ BA ILI NA DRUG NA ̂ IN

OTU \U VA WE NA OS NOV NO TO SREDS TVO

Ko ga os nov no to sreds tvo vrz os no va na koe e for mi-ra na re va lo ri za ci o na re zer va se ras ho du va, se pro da de ili na drug na ~in se otu |i, pre o sta na ti ot iz nos na re va lo ri za ci o na ta re zer va na ana li ti~ ka ta sme tka za kon kret no to sreds tvo, otvo re na vo ram ki te na sme tka-ta 930, mo ̀ e da se pre ne se vo ne ras pre de le na do bi vka (to~ ka 39 od MSS 16).

Pri mer:

1. Pro da de na e opre ma .................................150.0002. Na bav na vred nost .....................................750.0003. Is pra vka na vred nost ..............................600.0004. Se ga{ na vred nost.....................................150.0005. Re va lo ri za ci o na re zer va .......................200.000

KNI@EWE

120 - Po ba ru va wa od ku pu va ~i ............177.000773 - Pri ho di od pro da` ba

na po sto jan imot .................................150.000260 - Ob vr ski za DDV ....................................27.000

Pro da de na opre ma029 - Is pra vka na vred no sta ................600.000930 - Re va lo ri za ci o na re zer va ...........150.000

022 - Opre ma ..................................................750.000Isk lu ~u va we na opre ma

930 - Re va lo ri za ci o na re zer va .............50.000950 - Aku mu li ra na do bi vka..........................50.000

Uki nu va we na re va lo ri za ci o na re zer va

ZAGUBI PORADI OBEZVREDNUVAWE

NA SREDSTVATA (NAMALUVAWE

NA VREDNOSTA) SOGLASNO MSS 36

Si te dru{ tva koi gi pri me nu va at MSS, od nos no MSFI dol` ni se re dov no, a naj mal ku na de not na so-sta vu va we na Bi lan sot na so stoj ba ta, po pra vi lo so go di{ na ta sme tka, da utvr dat da li sme tko vods tve na ta ne ot pi {a na vred nost na os nov no to sreds tvo e po go le-

ma od iz no sot {to }e bi de na do me sten so upo tre ba ili so pro da` ba na toa sreds tvo, od nos no da utvr di da li vred no sta na toa sreds tvo e na ma le na i vo koj slu ~aj ima ob vr ska da se priz nae za gu ba vrz os no va na na ma le na ta vred nost sog las no MSS 36. Ovaa ob vr ska tre ba da se ure di vo aktot za sme tko vods tve ni te po li ti ki.

Iz no sot na za gu ba ta vrz os no va na na ma lu va we na vred no sta na os nov no to sreds tvo se priz na va ka ko ras-hod vo Bi lan sot na us pe hot.

Za gu ba ta vrz os no va na na ma lu va we na vred no sta na re va lo ri zi ra no to os nov no sreds tvo (vo slu ~aj ko ga dru{ tvo to so sme tko vods tve ni te po li ti ki se opre de-li lo za mo del na re va lo ri za ci ja za vre me na do pol ni-tel no to me re we na os nov ni te sreds tva), tre ba da se priz nae ka ko na ma lu va we na re va lo ri za ci o na ta re zer-va, {to e for mi ra na vrz os no va na re va lo ri za ci ja ta na kon kret no to os nov no sreds tvo, a even tu al na ta raz li ka se priz na va ka ko ras hod vo Bi lan sot na us pe hot.

Po ni {tu va we to na za gu bi te se priz na va vo ko rist na pri ho di te, a ako sta nu va zbor za re va lo ri zi ra no os nov no sreds tvo vo ko rist na re va lo ri za ci o ni te re-zer vi, so zgo le mu va we na sme tko vods tve na ta vred nost na sreds tvo to.

Za gu ba ta po ra di na ma lu va we na vred no sta na ne koe os nov no sreds tvo naj ~e sto po draz bi ra o{te tu va we na os nov no to sreds tvo (toa e naj ed no sta ven in di ka tor za obez vred nu va we), za koe dru{ tvo to mo ̀ e da do bie na do me stok vrz os no va na osi gu ru va we i da izvr {i po-pra vka ili na ba vka na no vo os nov no sreds tvo. Me |u toa, za gu ba ta mo ̀ e da na sta ne i od mno gu dru gi pri ~i ni, po ra di {to MSS 36 pro pi {u va ni za in di ka to ri, koi dru{ tvo to mo ra da gi razg le da. Toa se ek ster ni te po-ka za te li (pro me na na ce na ta na pa za rot, pro me na na ca ri ni te, ka ma ti te i sli~ no) i in ter ni te po ka za te li (o{te tu va we, za ~e ste ni de fe kti, za sta re nost i dru go). Do kol ku vred no sta {to mo ̀ e da se na do me sti (iz no sot koj mo ̀ e da se vra ti) za od del no os nov no sreds tvo ne e mo` no da se pro ce ni, to ga{ spo red to~ ka ta 66 od MSS 36, mo ̀ e taa vred nost da se utvr di za "edi ni ca-ta {to soz da va pa ri" na ko ja toa sreds tvo i pri pa |a, a {to pob li sku e utvr de no so to~ ki te 74 do 79 od ovoj Stan dard.

Vo vr ska so po stap ka ta ko ga e utvr de no na ma lu va we na vred no sta na os nov no to sreds tvo, vo re vi di ra ni ot MSS 16 e pre ci zi ra no sled no vo:

na do me sto kot od tre ti li ca (na pri mer od osi-gu ri tel no to dru{ tvo) vo slu ~aj na obez vred nu va we na sreds tvo to za ra di o{te tu va we, ili pre sta nok na ko ri ste we, se priz na va ka ko pri hod ko ga mo ̀ e da se nap la ti. Ime no za na do me sto kot vrz ovaa os no va, ne se na ma lu va at ras ho di te za obez vred ne to to sreds tvo, tu ku se iska ̀ u va pri hod.

vrz os no va na obez vred nu va we to i pra vo to na na do-mest mo ̀ e da na sta nat po ve }e de lov ni pro me ni i toa:

7


SMETKOVODSTVO

a) obez vred nu va we na sreds tvo to, koe se pres me tu va i priz na va vo sog las nost so MSS 36 (na pri mer o{te-tu va we ili na ma le no ko ri ste we)

б) isk ni ̀ u va we to na sreds tvo to koe ne se ko ri sti ili se ras ho du va se vr {i vo sog las nost so ovoj Stan dard;

в) na do me stok od tre ti li ca za sreds tvo to koe e obez vred ne to, iz gu be no ili ne se ko ri sti;

г) na bav na ta vred nost ili ce na ta na ~i ne we na sreds tvo to koe e re kon stru i ra no, po pra ve no, na ba ve-no ili iz gra de no ka ko za me na na del, se utvr du va vo sog las nost so ovoj Stan dard.

Na po me na: Ovaa po stap ka be {e so dr ̀ a na PKT 14, no vo re vi di ra ni ot MSS16 e in kor po ri ra na i toj e so efe ktiv na pri me na od 1 ja nu a ri 2005 go di na.

Za utvr du va we na na ma le na ta vred nost na os nov no-to sreds tvo, vo sog las nost so MSS 36, ka ko po ka za tel se ko ri sti pro ce ne ta ta vred nost ko ja mo ̀ e da se vra ti t.n. vred nost ko ja mo ̀ e da se na do me sti. Ime no toa e ne to pro da` na vred nost ili upo treb na vred nost na os nov no to sreds tvo, vo za vis nost od toa ko ja od ovie dve vred no sti e po go le ma.

Ne to pro da` na ta ce na e iz no sot {to mo ̀ e da se do bie so pro da` ba na sreds tvo to, na ma len za tro {o-ci te za pro da` ba ta.

Upo treb na ta vred nost e se ga{ na ta vred nost na pro-ce ne ti te id ni ne to pa ri~ ni te ko vi, koi se o~e ku va at od kon ti nu i ra no to ko ri ste we na sreds tvo to i od ne go-va ta pro da` ba na kra jot od ko ris ni ot vek na tra e we. Utvr du va we to na upo treb na ta vred nost na os nov no to sreds tvo se vr {i vrz os no va na:

a) pro cen ka na id ni te pri li vi i od li vi na go to vi te pa ri, {to }e se os tva ri od kon ti nu i ra na ta upo tre ba na sreds tvo to i od ne go vo to ko ne~ no otu |u va we. Pro-cen ka ta se vr {i vo sog las nost so to~ ki te 33 do 54 od MSS 36; i

б) pri me na na so od vet na di skont na stap ka na tie id ni te ko vi na go to vi na ta, {to se utvr du va vo sog las-nost so to~ ki te 55 do 57A od MSS 36.

Vo pra kti ka ta utvr du va we to na upo treb na ta vred-nost na od del no os nov no sreds tvo, e re tko, bi dej }i pro cen ka ta na id ni pa ri~ ni te ko vi mo ̀ e da se iz vr {i za "edi ni ca ko ja soz da va pa ri", od nos no za onaa gru pa na sreds tva, od nos no del od prav no to li ce, za koe ne-za vis no od dru gi te sreds tva mo ̀ e da se utvr dat id ni pri li vi na eko nom ska ko rist.

Za toa i po kraj toa {to }e po sto jat soz na ni ja de ka od del no sreds tvo e obez vred ne to, a toa sreds tvo e vo so stav na "edi ni ca ta ko ja soz da va pa ri", i ko ja us-pe{ no ra bo ti, za toa sreds tvo naj ve ro jat no ne ma da se iska ̀ e obez vred nu va we.

Ka ko vred nost ko ja mo ̀ e da se vra ti, od nos no vred nost ko ja mo ̀ e da se na do me sti, ko ja se ko ri sti ka ko po ka za tel za utvr du va we na obez vred nu va we to i na ma lu va we to na vred no sta, ne mo ̀ e da se ko ri sti ob-

je ktiv na ta vred nost na os nov no to sreds tvo, tu ku ne to pro da` na ta ce na ko ja pret sta vu va pa zar na vred nost na ma le na za tro {o ci te za otu |u va we (po ne ko ga{ ovie tro {o ci mo ̀ at da bi dat mno gu go le mi).

Po stap ka ta za utvr du va we na obez vred nu va we to na os nov no to sreds tvo se vr {i po prok ni ̀ e na ta amor-ti za ci ja, a ako dru{ tvo to vr {i re va lo ri za ci ja i po prok ni ̀ e na ta re va lo ri za ci ja na os nov no to sreds tvo. Za se ko ja za gu ba za ra di obez vred nu va we na re va lo ri-zi ra no to sreds tvo se na ma lu va at re va lo ri za ci o ni te re zer vi.

Vo o bi ~a e na po stap ka za utvr du va we na obez vred nu-va we to na vred no sta na os nov no to sreds tvo, ja spro ve-du va at dru{ tva ta koi so aktot za sme tko vods tve ni te po li ti ki se od lu ~i le za mo de lot na na bav na vred nost. Me |u toa mo ̀ e da ima slu ~ai, da tre ba da se utvr di i obez vred nu va we na os nov no sreds tvo za koe dru{ tvo to go pri me nu va mo de lot na re va lo ri za ci ja.

Pri utvr du va we da li od del no sreds tvo e obez vred-ne to, naj ed no stav no e pr vo da se utvr di ne to pro da`-na ta vred nost, i ako taa e po go le ma od kni go vods tve-na ta se ga{ na vred nost, ne ma po tre ba da se utvr du va upo treb na ta vred nost, bi dej }i ne ma obez vred nu va we za toa sreds tvo .

Na po me na: Priz na va we to na ras ho di te vrz os no-va na obez vred nu va we vo Da no~ ni ot bi lans e mo` no, sa mo za slu ~ai koi se pro pi {a ni sog las no Za ko not za da no kot na do bi vka.

Pri mer:

a) Obez vred nu va we na opre ma ta {tone se re va lo ri zi ra

1. Dru{ tvo to spo red svo ja tasme tko vods tve na po li ti ka opre ma taja vred nu va po na bav na vred nost(to~ ka 30 od MSS 16)

2. Po go di{ na ta sme tka utvr di lode ka po ra di teh ni~ ka za sta re nostsme tko vods tve na ta vred nost nakomp ju te rot e po go le ma od vred no sta{to mo ̀ e da se na do me sti i toa:

na bav na ta vred nost ............................100.000 is pra vka na vred no sta .........................60.000 vred no sta {to mo ̀ e da se

na do me sti, od nos no vra ti ...................10.000 na ma lu va we to na vred no sta

po ra di obez vred nu va we(ne ot pi {a na ta vred nostmi nus vred no sta {to mo ̀ eda se na do me sti(40.000 ‡ 10.000) .....................................30.000

8


SMETKOVODSTVO

KNI@EWE

451 - Na ma lu va we na vred no stana po sto ja ni sreds tva ....................30.000029 - Is pra vka na vred no sta ........................30.000

Po od lu ka na upra ven od bor na ma le nae vred no sta na komp ju te rot po ra diteh ni~ ka za sta re nost

Na po me na: Dru{ tvo to e dol` no re dov no, a po pra-vi lo za vre me na so sta vu va we to na Bi lan sot na so stoj-ba ta, da sog le du va i da pro ce nu va da li do{ lo do obez-vred nu va we na opre ma ta, vo sog las nost so MSS 36.

Vo na red ni te go di ni dru{ tvo to za vre me na so sta vu-va we to na Bi lan sot na so stoj ba ta, e dol` no da pro ce ni da li even tu al no se is pol ne ti us lo vi te za uki nu va we na za gu bi te po ra di obez vred nu va we, za {to MSS 36 da va de tal ni pri me ri i ob jas nu va wa. Ime no, ako tie us lo vi se is pol ne ti, uki nu va we to na za gu bi te se kni-`i ka ko pri ho d.

b) Obez vred nu va we na opre ma ta{to se re va lo ri zi ra

1. Re va lo ri zi ra na na bav navred nost na komp ju te rot .........................200.000

2. Re va lo ri zi ra na is pra vka navred no sta na komp ju te rot .......................120.000

3. Vred no sta {to mo ̀ eda se na do me sti ...........................................60.0003.1. Pro da` na ce na ....................................80.0003.2. Pro ce ne ti te tro {o ci na pro da` ba

(og la si, ad vo ka ti i sli~ no) .............20.0003.3. Ne to pro da` na ce na

(3.1. ‡ 3.2.) .............................................60.0003.4. Upo treb na ta vred nost .......................50.000

4. Iz no sot na obez vred nu va we(se ga{ na ta vred nost ‡ vred no sta{to mo ̀ e da se na do me sti)(80.000 ‡ 60.000) ...........................................20.000

5. Re va lo ri za ci o ni re zer vi for mi ra niso re va lo ri za ci ja na komp ju te rot ..........12.000

Vo pri me rot se trg nu va od pret po sta vka ta de ka pret hod no e prok ni ̀ e na pres me tka ta na amor ti za-ci ja ta.

KNI@EWE

930 - Re va lo ri za ci o na re zer va .............12.000451 - Na ma lu va we na vred no sta

na po sto ja ni sreds tva ......................8.000029 - Is pra vka na vred no sta ........................20.000

Za na ma lu va we na vred no sta na komp ju te rot

Na po me na: Ako dru{ tvo to vr {i vred nu va we na opre ma ta, po po ~et no to priz na va we, so pri me na na mo de lot na re va lo ri za ci ja vo sog las nost so to~ ka ta

31 od MSS 16, to ga{ os nov ni te sreds tva se iska ̀ u va-at spo red re va lo ri zi ra ni te vred no sti, na ma le ni za aku mu li ra na ta amor ti za ci ja i za vkup ni te za gu bi po-ra di obez vred nu va we to. I vo slu ~aj ko ga dru{ tvo to ja sve du va re va lo ri zi ra na ta sme tko vods tve na vred nost na opre ma ta na pa zar na ta vred nost, mo ̀ e da se slu ~i da po stoi obez vred nu va we na vred no sta na os nov no to sreds tvo i vrz taa os no va za dol ̀ i tel no ja kni ̀ i na ma-le na ta vred nost. Toa se slu ~u va na pri mer, ko ga tro {o-ci te za pro da` ba na os nov no to sreds tvo pret sta vu va at zna ~aj ni iz no si, po ra di {to vred no sta {to mo ̀ e da se na do me sti, od nos no ne to pro da` na ta ce na (pro da` na-ta ce na na ma le na za tro {o ci te za pro da` ba) e po ni ska od sme tko vods tve na ta vred nost, so pret po sta vka de ka upo treb na ta vred nost e u{te po ni ska.

Vrz os no va na iska ̀ a no to na ma lu va we na vred no sta na os nov no to sreds tvo vo na red ni ot pres me tko ven per-i od tre ba da se ko re gi ra os no vi ca ta za pres me tka ta na amor ti za ci ja ta.

Osven na ve de no to, MSS 36 ba ra dru{ tvo to vo na-red ni te go di ni da pro ce ni da li se is pol ne ti us lo vi-te za uki nu va we na za gu ba ta po ra di obez vred nu va we i vo vr ska so toa da pro pi {e na ~in na kni ̀ e we, ako sta nu va zbor za re va lo ri zi ra no os nov no sreds tvo, uki nu va we to na za gu ba ta se kni ̀ i vo ko rist na re va-lo ri zi ra ni te re zer vi.

9


ZAKONSKA REGULATIVA

НОВИ ЗАКОНИ ОД ПАКЕТОТ МЕРКИna Vladata na RM za nadminuvawe na krizata

M-r Goran RAFAJLOVSKI

So cel nad mi nu va we na pos le di ci te od glo bal na ta kri za koi se o~e-ku va at i vo Re pub li ka Ma ke do ni ja, na pred log na Vla da ta na Re pub li ka Ma ke do ni ja, na 33-ta sed ni ca na So bra ni e to na Re pub li ka Ma ke do ni ja usvo e ni se pa ket za ko ni. Os nov na ta cel na ovie za ko ni e na ma lu va we na fi nan si sko to op to va ru va we na fir mi te pre ku os lo bo du va we od ob-vr ski: za pla }a we ka ma ti; mi ru va we i ot pi {u va we ob vr ski vrz os no va na pri do ne si od za dol ̀ i tel no so ci jal no osi gu ru va we; pro dol ̀ u va we na ro kot na dos pe a nost i od lo ̀ eno pla }a we na sta sa ni nep la te ni da-no ci; od lo ̀ u va we na pri me na na odred ba ta za za bra na na pla }a we po pat na kom pen za cii, ce sii i dru gi ob li ci na na mi ru va we na ob vr ski-te na u~es nik vo plat ni ot pro met so blo ki ra na trans ak ci ska sme tka; pre tvo ra we na po ba ru va wa ta na Re pub li ka Ma ke do ni ja vo tra en vlog vo od del ni dru{ tva i dru go.

Od pa ke tot za ko ni, gi izd vo ju va me sled ni ve za ko ni za koi de tal no sa ka me da ve za poz na e me vo ovoj na pis:

1. Za kon za ot pi {u va we na ka ma ti na dos pe a ni ob vr ski vrz os no va na da no ci i pri do ne si za za dol ̀ i tel no so ci jal no osi gu ru va we;

2. Za kon za mi ru va we i ot pi {u va we na ob vr ski vrz os no va na pri-do ne si za za dol ̀ i tel no zdrav stve no osi gu ru va we;

3. Za kon za iz me nu va we na Za ko not za pla ten pro met;4. Za kon za iz me nu va we i do pol nu va we na Za ko not za da no~ na ta

po stap ka.

10

da va~ ki i spo red ni te da no~ ni da-va~ ki (osven ka ma ti) dos pe a ni na de-not na pod ne su va we na ba ra we to.

Pra vo to na ot pis se od ne su va i na ob vr ski za ka ma ti koi do 31.12.2008 se vo po stap ka na od lo ̀ e-no pla }a we ili pri sil na nap la ta. Vo toj slu ~aj po pod ne se no to ba ra-we, nad le` ni ot or gan ja za pi ra po-stap ka ta i mu ovoz mo ̀ u va na pod no-si te lot na ba ra we to da go os tva ri pra vo to sog las no so ovoj za kon.

Po stap ka

Po stap ka ta se po ve du va na pis-me no ba ra we na da no~ ni ot ob vrz-nik, od nos no ob vrz ni kot za pres-me tu va we i up la ta na pri do ne si. Ba ra we to se pod ne su va do Upra va ta za jav ni pri ho di (UJP) naj doc na do 31.01.2009 go di na (~len 2 od ZOK).

So ba ra we to se pod ne su va i do-ku men ta ci ja so ko ja se do ka ̀ u va de-ka se is pol ne ti us lo vi te za ot pis na ka ma ti sog las no ovoj Za kon.

Po pod ne se no to ba ra we, do kol-ku ba ra te lot gi is pol nu va us lo vi-te utvr de ni vo ZOK, UJP do ne su va re {e nie so koe se utvr du va pra vo-to za ot pis na ka ma ti.

Pro cen ti na ot pis

na ka ma ta ta

Eden od us lo vi te za ot pi {u va-we ka ma ti e ob vrz ni kot da go pla-ti dol got. Vo za vis nost od toa ko ga ob vrz ni kot }e go pla ti glav ni ot dolg, sog las no ZOK ka ma ti te se ot-pi {u va at vo sled ni ve pro cen ti:

100% ako up la ta ta ja iz vr {i do 30 april 2009;

75% ako up la ta ta ja iz vr {i vo per i o dot od 1 Maj do 31 Avgust 2009;

So ZOK se re gu li ra ot pi {u-va we na pres me ta ni nep la te ni ka ma ti, dos pe a ni za pla }a we do 31.12.2008 go di na, vrz os no va na sled ni ve jav ni da va~ ki:

per so na len da nok na do hod; da nok na do bi vka; da nok na do da de na vred nost; da no ci na imot; pri do ne si za za dol ̀ i tel no

pen zi sko i in va lid sko osi gu ru-vawe.

Sog las no ~len 3 od ZOK, za ot pi-{u va we na ka ma ti te po treb no e da bi dat is pol ne ti sled ni ve us lo vi:

ob vr ska ta za pla }a we na dol-got da e dos pe a na do de not na pod ne-su va we to na ba ra we to;

da se pla ti glav ni ot dolg vrz os no va na ob vr ski te od jav ni te

ZA KON ZA OT PI [U VA WE

NA KA MA TI NA DOS PE A NI

OB VR SKI VRZ OS NO VA NA

DA NO CI I PRI DO NE SI

ZA ZA DOL @I TEL NO

SO CI JAL NO OSI GU RU VA WE

Os nov na cel na Za ko not za ot-pi {u va we na ka ma ti na dos pe a ni ob vr ski vrz os no va na da no ci i pri do ne si za za dol ̀ i tel no so ci-jal no osi gu ru va we, vo na ta mo{ ni-ot tekst: ZOK ("Slu` ben ves nik na RM" broj 159/08) e na ma lu va we na fi nan si sko to op to va ru va we na fir mi te pre ku os lo bo du va we od ob vr ska ta za pla }a we na ka ma ti vrz os no va na da no ci i pri do ne si za za dol ̀ i tel no so ci jal no osi gu-ru va we.


ZAKONSKA REGULATIVA

11

50% ako up la ta ta ja iz vr {i vo per i o dot od 1 Sep tem vri do 31 De kem vri 2009.

ZA KON ZA MI RU VA WE I

OT PI [U VA WE NA OB VR SKI

VRZ OS NO VA NA PRI DO NE SI

ZA ZA DOL @I TEL NO

ZDRAV STVE NO OSI GU RU VA WE

Za ko not za mi ru va we i ot pi-{u va we na ob vr ski vrz os no va na pri do ne si za za dol ̀ i tel no zdrav stve no osi gu ru va we, vo na ta-mo{ ni ot tekst: ZMOO, ("Slu` ben ves nik na RM" broj 161/08), ja re-gu li ra po stap ka ta za mi ru va we i ot pi {u va we na dolg vrz os no va na nep la te ni pri do ne si za za dol ̀ i-tel no zdrav stve no osi gu ru va we, a cel ta na za ko not e na ma lu va we na fi nan si sko to op to va ru va we na fir mi te pre ku os lo bo du va we od ob vr ska ta za pla }a we na ob vr-ski vrz os no va na pri do ne si za za dol ̀ i tel no zdrav stve no osi gu-ru va we. For ma ta i so dr ̀ i na ta na obras ci te na ba ra wa ta i li sta ta za evi den ci ja, gi pro pi {a mi ni ste-rot za fi nan sii so Pra vil nik za na ~i not i po stap ka ta za vo de we na evi den ci ja ta {to se vo di vo Fon-dot za zdrav stve no osi gu ru va we na Ma ke do ni ja za ob vrz ni ci te za pres me tka i up la ta na pri do ne si za za dol ̀ i tel no zdrav stve no osi-gu ru va we, for ma ta i so dr ̀ i na ta na obras ci te na ba ra wa ta za utvr-du va we na mi ru va we na dol got, i li sta ta za evi den ci ja ("Slu` ben ves nik na RM" broj 2/09).

Za da mo ̀ e da na sta pi mi ru va-we na dol got sog las no odred bi te od ~len 3 od ZMOO, ob vrz ni kot tre ba da gi is pol nu va sled ni ve us lo vi:

ob vr ska ta za pla }a we pri do-ne si za za dol ̀ i tel no zdrav stve-no osi gu ru va we da e dos pe a na do 31.10.2008 i

pri do ne si te da ne se pla te ni.So Za ko not e pred vi de no po-

stap ka ta da se od vi va vo dve fa zi: mi ru va we na ob vr ska ta za pla }a we

ka ko pr va fa za i ot pi {u va we na dol got ka ko vto ra fa za.

Mi ru va we na ob vr ska ta

za pla }a we pri do ne si

So Za ko not e utvr den per i od na mi ru va we od ~e ti ri go di ni, od nos no od 01.01.2009 do 31.12.2012 go di na. Vo ovoj per i od mi ru va nep-la te ni ot dolg i dos pe a na ta ka ma ta na nep la te ni te pri do ne si. Bit no e da se istak ne de ka za per i o dot na mi ru va we ne se pres me tu va ka ma-ta i ne se po ve du va at po stap ki za pri sil no iz vr {u va we na dol got. Me |u toa, ZMOO ot pi {u va we to na dol got go us lo vu va so re dov no up la tu va we na te kov ni te ob vr ski vo per i o dot na mi ru va we to.

Ot pi {u va we na dol got

Po zavr{uvawe na per i o dot na mi ru va we, po~ nu vaj }i od 01.01.2013 go di na dol got se ot pi {u va vo ce-lost do kol ku ob vrz ni kot za pres-me tka i up la ta na pri do ne si (vo na ta mo{ ni ot tekst: ob vrz ni kot) re dov no gi pla }al te kov ni te ob vr-ski. Do kol ku ob vrz ni kot ne gi pres-me tu va i up la }a te kov ni te ob vr ski dva me se ca pos le do va tel no, nad le`-ni ot or gan po ve du va po stap ka za nap la ta na dol got. Vo ovoj slu ~aj se pres me tu va ka ma ta za ce li ot per i-od na mi ru va we na dol got.

Po stap ka

Po stap ka ta za mi ru va we i ot pi-{u va we na dolg se po ve du va so pis-me no ba ra we na ob vrz ni kot, koe se do sta vu va vo rok od 45 de na od vle gu-va we to vo si la na ZMOO do Fon dot za zdrav stve no osi gu ru va we.

So pod ne su va we to na ba ra we to se sme ta de ka ob vrz ni kot za pres-me tka i up la ta na pri do ne si te go priz nal glav ni ot dolg i ka ma ta vrz os no va na nep la te ni pri do ne si (~len 9 od ZMOO).

Kon ba ra we to ob vrz ni kot do-sta vu va i iz ja va za ve re na kaj no-

tar de ka ja pri fa }a ob vr ska ta za na do mest na tro {o ci na sta na ti vrz osnova na po ve de na, a ne za vr-{e na sud ska po stap ka za nap la ta na dolg vrz os no va na pri do ne si i ka ma ta.

Kon ba ra we to, ob vrz ni kot koj ima vra bo te ni, e dol ̀ en da pri lo ̀ i spi sok na osi gu re ni ci koj so dr ̀ i: li~ ni po da to ci za osi gu re ni kot, po da to ci za ̀ i ve a li {te/pre sto ju va-li {te, po da to ci za per i o dot za koj ne se up la }a ni pri do ne si, po da to ci za vi si na ta na nep la te ni te pri do ne-si zbir no i po e di ne~ no, dos pe a ni do 31.10.2008 go di na.

Fon dot za zdrav stve no osi gu-ru va we vr {i pro ver ka na po da to-ci te i no si re {e nie za mi ru va we (zbir no so vku pen iz nos i iz no sot na po e di ne~ ni ot dolg), a po iste-kot na per i o dot na mi ru va we i po is pol nu va we to na us lo vi te od Za ko not, re {e nie za ot pi {u va we. Za ob vrz ni kot koj ima vra bo te ni Fon dot no si i zbir no re {e nie koe so dr ̀ i vku pen iz nos na dol got na ob vrz ni kot i iz no sot na po e di ne~-ni ot dolg za se koj osi gu re nik.

Re {e ni ja ta za mi ru va we i ot-pi {u va we na dol got se iz vr{ ni is pra vi. Pod no si te lot na ba ra-we to koj ne e za do vo len od re {e-ni e to mo ̀ e da vo di upra ven spor pred nad le` ni ot sud (~len 10 od ZMOO).

Do kol ku vo per i o dot na mi ru va-we po ve de na e po stap ka na ste ~aj, li kvi da ci ja ili bri {e we od re gi-sta rot na ob vrz ni kot za pres me tka i up la ta na pri do ne si, Fon dot ima pra vo da go pri ja vi po ba ru va we to utvr de no so re {e ni e to za ed no so ka ma ta ta na iz no sot za per i o dot na mi ru va we (~len 12 od ZMOO).

Vo per i o dot na mi ru va we sog-las no ~len 14 od ZMOO, osi gu-re ni kot gi os tva ru va pra va ta od za dol ̀ i tel no zdrav stve no osi gu-ru va we, osven pra va ta na pa ri ~en na do me stok koi se od ne su va at na per i o dot za koj ne e pla ten pri do-ne sot za za dol ̀ i tel no zdrav stve-no osi gu ru va we.


ZAKONSKA REGULATIVA

12

Po stap ka ta za mi ru va we i ot pi-{u va we se od ne su va i na ob vr ski za pla }a we za koi e do ne se na sud ska od lu ka ili sklu ~e na sud ska spo god-ba i koi se pri ja ve ni sog las no ovoj za kon (~len 14 od ZMOO).

Ka ko {to e po go re na ve de no, do kol ku ob vrz ni kot po sta pu va sog las-no so ovoj za kon, Fon dot na ba ra we na ob vrz ni kot do ne su va re {e nie za ot pi {u va we na ob vr ski te koi mi ru va le. Za ob vr ski te za koi e do ne se no re {e nie za mi ru va we, a za koi e vo tek sud ska po stap ka, Fon dot }e go pov le ~e tu` be no to ba ra we vrz os no va na priz na nie na ob vrz ni kot, a vi si na ta na sud ski te tro {o ci }e ja utvr di su dot i isti-te pa |a at na to var na ob vrz ni kot.

Za os tva ru va we to na pra vo to na mi ru va we i ot pi {u va we na ob vr ski te tre ba da se po ~i tu va utvr de ni ot rok za pod ne su va we na ba ra we, od nos no ob vrz ni ci te koi ne ma da pod ne sat ba ra we sog las no odred bi te od ZMOO vo pred vi de ni-ot rok, ne se stek nu va at so pra va ta utvr de ni so ovoj za kon.

ZA KON ZA IZ ME NU VA WE

NA ZA KO NOT ZA

PLA TEN PRO MET

So Za ko not za iz me ni i do pol-nu va wa na Za ko not za pla ten pro-met, vo na ta mo{ ni ot tekst: ZPP ("Slu` ben ves nik na RM" broj 159/08), se ure du va od lo ̀ u va we na pri me na na ~len 25 stav 1 od 1 ja nu a ri 2010 go di na. So ci ti ra na-ta odred ba se utvr du va ne mo` nost na u~es nik vo plat ni ot pro met da vr {i pla }a we so pres me tka do kol ku ima blo ki ra na trans ak ci ska sme tka. So iz me ni te na Za ko not za plat ni ot pro met od ob ja ve ni vo "Slu` ben ves nik na RM", broj 22/08, za bra na ta za pla }a we so pres-me tka tre ba {e da se pri me nu va od 01.01.2009 go di na, a so ovie iz me ni so cel ub la ̀ u va we na prob le mi te so li kvid no sta na fir mi te, pri me-na ta na ovaa odred ba se od lo ̀ u va u{te za ed na go di na.

Ka ko "Pla }a we so pres me tka" sog las no Za ko not za pla ten pro met se sme ta me |u seb no to na mi ru va we na pa ri~ ni te ob vr ski i po ba ru va-wa me |u u~es ni ci te vo plat ni ot pro met so kom pen za ci ja, asig na-ci ja, ce si ja, pre ze ma we na dolg i dru gi ob li ci na me |u seb no na mi ru-va we na ob vr ski i po ba ru va wa.

ZA KON ZA IZ ME NU VA WE

I DO POL NU VA WE

NA ZA KO NOT ZA

DA NO^ NA TA PO STAP KA

Za ko not za da no~ na ta po stap-ka ("Slu` ben ves nik na RM" broj 13/06...159/08),vo na ta mo{ ni ot tekst: ZDP, ja ure du va po stap ka ta na utvr du va we da nok, kon tro la i nap la ta na da nok , pra va ta i ob-vr ski te na da no~ ni ot ob vrz nik i dru gi pra {a wa od da no~ na ta po stap ka.

So pret hod ni te iz me ni na Za ko-not za da no~ na ta po stap ka ob ja ve-ni vo "Slu` ben ves nik na RM" broj 88/08 bea iz vr {e ni poz na ~i tel ni iz me ni za koi ve in for mi rav me vo Re pre zent 9/08. Ov de bi sa ka le da po tse ti me na iz me na ta ko ja be {e iz vr {e na vo gla va ta - Re a li za ci ja,

pri stig na tost i pla }a we na da nok. Ime no, iz bri {a ni bea odred bi te od ~len 112, 113, 114 i 115 koi go re gu li raa pro dol ̀ u va we to na pri stig na to sta, od la ga we to na pla }a we to na da no ~en dolg, vi do-vi te ga ran cii i uki nu va we na odo-bre ni e to za od la ga we na da no ~en dolg. Vo Pre od ni te odred bi na iz me ni te na ZDP, utvr de no be {e de ka odred bi te so koi se iz bri {aa odred bi te vo de lot za re a li za ci ja, pri stig na tost i pla }a we na da nok, }e se pri me nu va at od 1 ja nu a ri 2009 go di na, me |u toa pred po ~e to kot na niv na ta pri me na, so naj no vi te iz me ni na ZDP, ovie po vol no sti za da no~ ni te ob vrz ni ci po vtor no se utvr de ni.

Ime no, so naj no vi te iz me ni na ZDP ("Slu` ben ves nik na RM" broj 159/08), po vtor no se re gu li ra pro dol ̀ u va we to na dos pe a no sta na da nok i po stap ka ta za od lo ̀ u-va we na pla }a we na dos pe an da nok, od nos no, odred bi koi ka ko {to po go re na ve dov me, so pret hod ni te iz me ni bea iz bri {a ni.

Ka ko i na dru gi te za ko ni, cel-ta na ovoj za kon e na ma lu va we na fi nan si sko to op to va ru va we pri pla }a we na da no~ ni te ob vr ski, a so ovoj za kon toa se pra vi pre ku ovoz mo ̀ u va we re pro gra mi ra we na za o sta na ti da no~ ni ob vr ski.

Vo na ta mo{ ni ot tekst na kra-tko }e ve za poz na e me so pos led ni te iz me ni na ZDP.

Pro dol ̀ u va we na

dos pe a no sta (~len 111-a)

Upra va ta za jav ni pri ho di (vo na ta mo{ ni ot tekst: UJP) na ba ra-we na da no~ ni ot ob vrz nik }e ja pro dol ̀ i dos pe a no sta na pla }a we da nok ako po sto jat se ri oz ni som ne-va wa vo pra vil no sta na do ne se no to da no~ no re {e nie ili ko ga dos pe-a no sta za pla }a we na da no~ ni ot dolg za da no~ ni ot ob vrz nik bi pret sta vu va lo na ru {u va we na ne-go vo to po sto e we. Pro dol ̀ u va we na dos pe a no sta UJP ja us lo vu va so


ZAKONSKA REGULATIVA

13

da va we ga ran ci ja za obez be du va we na pla }a we to.

Od lo ̀ u va we na pla }a we

da no ~en dolg (~len 111-b)

Na ba ra we na da no~ ni ot ob vrz-nik, UJP ce los no ili de lum no go od la ga pla }a we to na da no ~en dolg, do kol ku utvr di de ka iz vr {u va we-to na da no~ ni te ob vr ski:

bi go na ru {i lo pro ce sot na de lov no ra bo te we na ob vrz ni kot;

pret sta vu va zna ~i tel no op to-va ru va we na da no~ ni ot ob vrz nik i/ili

so pla }a we to se na ne su va bit-na {te ta na da no~ ni ot ob vrz nik.

Pod ne se no to ba ra we za od la ga-we na pla }a we da no ~en dolg, mo ra da bi de obraz lo ̀ e no, od nos no da se na ve dat pri ~i ni te po ra di koi da no~-ni ot ob vrz nik ba ra od lo ̀ u va we na pla }a we na da no ~en dolg. UJP go us lo vu va od la ga we to so ga ran ci ja za obez be du va we na pla }a we to. Za per i-o dot za koj e od lo ̀ e no pla }a we to se pla }a ka ma ta pres me ta na sog las no ZDP, od nos no vo vi si na od 0,03% za se koj den za doc nu va we.

Ga ran ci ja za obez be du va we na pla }a we to, sog las no ~len 111-v, mo ̀ e da bi de:

hi po te ka od prv red na ned-vi` nost na da no ~en ob vrz nik;

za log na pod vi` ni pred me ti na da no ~en ob vrz nik;

ne ot po vik li va ban kar ska ga ran ci ja;

ga ran ci ja od dru go li ce. Vred no sta na ga ran ci ja ta ne

mo ̀ e da bi de po ma la od 250% od vi si na ta na da no~ ni ot dolg ~i ja nap la ta se obez be du va, osven za ne-ot po vik li va ban kar ska ga ran ci ja ko ja ne mo ̀ e da bi de po ma la od 100% od da no~ ni ot dolg ~i ja nap-la ta se obez be du va.

Ban kar ska ta ga ran ci ja tre ba da bi de iz da de na od ban ka ko ja pri pos-led na ta su per vi zi ja na Na rod na ta ban ka na Re pub li ka Ma ke do ni ja bi la po zi tiv no oce ne ta so ocen ka od 1 do 3.

Pla }a we to na da no~ ni ot dolg mo ̀ e da se od lo ̀ i za:

opre de len rok so pla }a we ed no kra ten iz nos ili

na me se~ ni ra ti (najm no gu do 36 me se~ ni ra ti).

Pri do ne su va we to na re {e ni e-to za od la ga we Di re kto rot na UJP }e gi ima pred vid:

re dov no sta na da no~ ni ot ob vrz nik pri is pol nu va we to na da no~ ni te ob vr ski;

vi dot i obe mot na {te ta ta ko ja bi na sta na la od iz vr {u va we na da no~ ni ot upra ven akt, od nos-no na ru {u va we to na pro ce sot na de lov no to ra bo te we.

Pro tiv re {e ni e to so koe e od bi e no ba ra we to za od la ga we, da no~ ni ot ob vrz nik mo ̀ e so tu`-ba da po ve de upra ven spor pred Uprav ni ot sud.

Odo bre ni e to za od la ga we na da-no ~en dolg mo ̀ e da bi de uki na to ako da no~ ni ot ob vrz nik:

ne iz vr {i up la ta vo opre de-le ni ot rok za od lo ̀ e no pla }a we ili

ne iz vr {i up la ta na dve pos-le do va tel ni me se~ ni ra ti vo slu-~aj na odo bre no pla }a we na ra ti.

Po uki nu va we na odo bre ni e to, UJP go nap la }a dol got od da de na-ta ga ran ci ja za obez be du va we na pla }a we to ili vo po stap ka na pri-sil na nap la ta.

TRGOVSKI DRU[TVA


Obra ze cot SPD - Stru ktu ra na pri ho di te po dej no sti be {e za prv pat vo ve den mi na ta ta go di na so do ne su va we to na Za ko not za iz me nu va we i do-pol nu va we na Za ko not za ed no {al ter ski si stem i za vo de we na tr gov ski ot re gi star i re gi star na dru gi prav ni li ca ("Slu` ben ves nik na RM", broj 150/07). Pro pi {u va we to na na ve de ni ot obra zec be {e vo ram ki te na re for ma ta za na ma lu va we na for mal no sti te koi go ote` nu va at ot po~ nu va we to biz nis vo RM, od nos no skra tu va we to na ro kot za os no va we na prav no li ce i vo ve du va we to na op {ta

OB VR SKA ZA IZ GO TVU VA WEOB VR SKA ZA IZ GO TVU VA WENA OBRA ZE COT SPD -NA OBRA ZE COT SPD -

RE KA PI TU LAR PO GO DI[ NARE KA PI TU LAR PO GO DI[ NASME TKA ZA 2008 GO DI NASME TKA ZA 2008 GO DI NA

Cel ta na po pol nu va we to na Obra ze cot SPD e obez be du va we na in for ma cii na Cen tral ni ot re gi-star za glav na ta pri hod na {i fra na Dru{ tvo to. Glav na ta pri hod na {i fra obez be du va in for ma cii za Cen tral ni ot re gi star za ras pre de-le no sta po dej no sti na dru{ tva ta vo RM vrz os no va na naj go le mi te os tva re ni te pri ho di i na ve de-ni te po da to ci se ne op hod ni vo ra bo te we to i vo izra bo tka ta na pro ek ci i te na Mi ni sters tvo to za fi nan sii, NBRM, Dr ̀ a ven za vod za sta ti sti ka ka ko i na na u~ ni usta no vi od ob la sta na eko no mi-ja ta koi do se ga se izv le ku vaa od pre te` na ta dej nost. Glav na ta pri hod na {i fra e so od vet na na dej no sta od ko ja Dru{ tvo to os tva-ru va naj go lem pri hod vo te kov na ta go di na, so od vet na na {i fra ta po Na ci o nal na ta kla si fi ka ci ja na dej no sti te i se do de lu va avto mat-ski i ele ktron ski od Cen tral ni ot

kla u zu la za biz nis. Ana log no na pret hod na ta go di-na i ovaa go di na, od nos no po go di{ na ta sme tka za 2008 go di na si te sub je kti koi sog las no za kon ski te pro pi si ima at ob vr ska da do sta vat go di{ na sme tka i fi nan si ski iz ve {tai do Cen tral ni ot re gi star }e mo ra do 28 Fe vru a ri 2009 go di na vo komp le tot so go di{ na ta sme tka za 2008 go di na da go so sta vat i do sta vat Obra ze cot "SPD" - re ka pi tu lar Stru ktu-ra na pri ho di po dej no sti. Me |u toa pri ne go vo to po pol nu va we za 2008 go di na po sto jat ne koi no vi ni za koi ve in for mi ra me vo pro dol ̀ e nie.

re gi star. Nej zi na os no va se os-tva re ni te pri ho di pri ka ̀ a ni vo Obra ze cot SPD - Re ka pi tu lar

Cen tral ni ot re gi star avto mat-ski vr {i pro ver ka na glav na ta pri-hod na {i fra i vo slu ~aj da utvr di de ka naj go le mi ot os tva ren pri hod e od dru ga dej nost, raz li~ na od onaa ~i ja pri hod na {i fra e upi {a na ka ko glav na, }e ja vne se za glav na {i fra ta na dej no sta od ko ja e os-tva ren naj go le mi ot pri hod.

For ma ta i so dr ̀ i na ta na obra-ze cot SPD - re ka pi tu lar e pro pi-{a na so Pra vil ni kot za for ma ta i so dr ̀ i na ta i na ~i not na so sta vu va-we na Obra ze cot za ras pre del ba na os tva re ni te pri ho di po dej no sti "SPD" - re ka pi tu lar ("Slu` ben ves nik na RM", broj 2/08).

Va` no: Po pol nu va we na obra ze-cot SPD - re ka pi tu lar tre ba da se pra vi mno gu vni ma tel no imaj }i gi vo pred vid pos le di ci te od po gre{-no to po pol nu va we na obra ze cot i ana log no na toa do bi va we to na ne to~ na glav na pri hod na {i fra od Cen tral ni ot re gi star. Vo ovoj kon tekst sa mo po tse tu va me na odred ba ta na ve de na vo ~len 5 od

Za ko not za isp la ta na pla ti te vo Re pub li ka Ma ke do ni ja ("Slu` ben ves nik na RM", broj 70/94...161/08) ko ja va ̀ i za si te ra bo to da va ~i i spo red ko ja pro se~ na ta me se~ na pla ta po ra bot nik ko ja ja isp la-tu va ra bo to da ve cot ne mo ̀ e da bi de po ni ska od 50% od pro se~ na-ta me se~ na pla ta po ra bot nik na od de lot na koj mu pri pa |a ra bo to-da ve cot re gi stri ran sog las no so Na ci o nal na ta kla si fi ka ci ja na dej no sti te, ob ja ve na vo te kov ni ot me sec od stra na na Mi ni sters tvo-to za trud i so ci jal na po li ti ka. Isto ta ka na po me nu va me de ka tok mu glav na ta pri hod na {i fra mo ̀ e da bi de prob lem pri do sta-vu va we to na po nu da vo so od vet na po stap ka na jav na na ba vka.

NOVINI VO POPOLNUVAWE NA NOVINI VO POPOLNUVAWE NA

OBRAZECOT SPD - REKAPITULAROBRAZECOT SPD - REKAPITULARPO GODI[NA SMETKAPO GODI[NA SMETKA

ZA 2008 GODINAZA 2008 GODINA

No vi ni te vo po pol nu va we to na obra ze cot SPD - re ka pi tu lar za 2008 go di na pro iz le gu va at od do ne su va we to na No va Na ci o nal-

НОВИНИ ВО ПОПОЛНУВАЊЕ НА ОБРАЗЕЦОТ СПД - НОВИНИ ВО ПОПОЛНУВАЊЕ НА ОБРАЗЕЦОТ СПД - РЕКАПИТУЛАР ПО ГОДИШНА СМЕТКА ЗА 2008 ГОДИНАРЕКАПИТУЛАР ПО ГОДИШНА СМЕТКА ЗА 2008 ГОДИНА

ЖarkoЖarko MIHMIHAJLOVSKAJLOVSKII


TRGOVSKI DRU[TVA

НОВИНИ ВО ПОПОЛНУВАЊЕ НА ОБРАЗЕЦОТ СПД - РЕКАПИТУЛАР ПО ГОДИШНА СМЕТКА ЗА 2008 ГОДИНА

15

na kla si fi ka ci ja na dej no sti te. No va ta na ci o nal na kla si fi ka ci ja na dej no sti te e ob ja ve na so Od lu-ka ta za do ne su va we na na ci o nal-na ta kla si fi ka ci ja na dej no sti te - NKD Rev. 2 ("Slu` ben ves nik na RM", broj 147/08), a se pri me nu va od 1.01.2009 go di na.

No va ta na ci o nal na kla si fi-ka ci ja na dej no sti te - NKD Rev.2 se te me li na sta ti sti~ ka ta kla-si fi ka ci ja na Evrop ska ta Uni ja Clas si fi ca ti on of eco no mic ac ti vi ti es NACE Rev.2. i vo nea dej no sti te se gru pi ra at vo sled ni te ni voa spo-red na ve de ni te oz na ki:

se ktor - se oz na ~u va so dve bu kvi;

od del - se oz na ~u va so dvo ci-fre na {i fra;

gru pa - se oz na ~u va so tri ci-fre na {i fra i

kla sa - se oz na ~u va so ~e ti ri-ci fre na {i fra.

Se koe na red no ni vo vo Na ci o-nal na ta kla si fi ka ci ja na dej no-sti te - NKD Rev. 2, od na ve de ni te to~ ki od stav 1 od ovoj ~len, se agre gi ra vo pret hod no to, osven naj vi so ko to ni vo - se ktor.

Opi si te na se kto ri te, od de li-te, gru pi te i kla si te na Na ci o nal-na ta kla si fi ka ci ja na dej no sti te - NKD Rev. 2, ka ko i kon ver zi o ni te ta be li, se pod go tvu va at i pub li ku-va at od stra na na Dr ̀ av ni ot za vod za sta ti sti ka.

Sog las no pret hod no na ve de no-to Obra ze cot SPD - re ka pi tu lar po go di{ na sme tka za 2008 go di na }e se po pol nu va sog las no No va ta na ci o nal na kla si fi ka ci ja na dej no sti te - NKD Rev. 2, od nos no po pol nu va we to }e se iz vr {i na sled ni ot na ~in:

Vo ko lo na ta za "Kla sa/potk-la sa" se vne su va nu me ri~ ka oz na ka na kla sa od nos no potk la sa, sog las-no No va ta Na ci o nal na ta kla si fi-ka ci ja za dej no sti te - NKD Rev.2 od ko ja sub je ktot os tva ru va pri hod.

Vo ko lo na ta za "Na ziv" se vne su va opis no na zi vot na dej no-sta spo red No va ta Na ci o nal na ta

kla si fi ka ci ja za dej no sti te - NKD Rev.2 od ko ja sub je ktot os tva ru va pri hod.

Vo ko lo na ta za "Os tva re ni pri ho di" se vne su va iz no sot na os-tva re ni pri ho di po dej no sti.

Iz no sot na vkup ni te pri ho di tre ba da bi de ed na kov na vkup ni-te pri ho di od so od vet ni te oz na ki za AOP od Bi lan sot na us pe hot od nos no od Bi lan sot na pri ho-di te i ras ho di te (Zbir od AOP 201+204+205+218+221+224+236 od BU za sred ni i go le mi sub je kti ili zbir od AOP 260+270+272 od BU za mi kro i ma li sub je kti)

Va` no: So cel da vi oles ni me pri po pol nu va we na Obra ze cot SPD - re ka pi tu lar po go di{ na smet ka za 2008 go di na, No va ta na ci-o nal na kla si fi ka ci ja na dej no sti-te NKD Rev. 2 mo ̀ e da ja sim ne te od na {a ta veb stra na www.ra faj lov ski.com.mk ili od saj tot na Dr ̀ av ni ot za vod za sta ti sti ka www.stat.gov.mk. Oso be no }e vi ko ri sti ko res-po dent na ta ta be la vo ko ja mo ̀ e da ja vi di te po vr za no sta na sta ra-ta na ci o nal na kla si fi ka ci ja na dej no sti te NKD - Rev. 1 i No va ta

na ci o nal na kla si fi ka ci ja NKD - Rev. 2.

Vrz os no va na pod ne se ni ot obra zec SPD - re ka pi tu lar po go di{ na ta me tka za 2008 go di na, Cen tral ni ot re gi star za si te Dru{ tva }e ja pro me ni glav na ta pri hod na {i fra sog las no dej no sta od ko ja Dru{ tvo to os tva ru va naj go-lem pri hod vo te kov na ta go di na, a vrz os no va na {i fra ta po no va ta Na ci o nal na kla si fi ka ci ja na dej no sti te NKD Rev.2. Za no vi te sub je kti os no va ni po 1 ja nu a ri 2009 go di na, se do pod ne su va we to na pr-vi ot Obra zec SPD Re ka pi tu lar, Cen tral ni ot re gi star avto mat-ski im do de lu va glav na pri hod na {i fra vrz os no va na iz bra na ta i upi {a na pri o ri tet na dej nost, sog-las no Na ci o nal na kla si fi ka ci ja na dej no sti te NKD Rev.2 (~len 9 od Zakonot za edno{alterski sistem za vodewe na trgovski registar i registar na drugi propisi).

Vo pro dol ̀ e nie da va me po pol-net Obra zec SPD Re ka pi tu lar sog las no no va ta Na ci o nal na kla-si fi ka ci ja na dej no sti te NKD Rev.2.

TRGOVSKI DRU[TVA

REPREZENT JANUARI 1/2009 1616 PRODOL@UVA PO DANO^EN PRAKTIKUM


RABOTNI ODNOSI

17

НОВИНИ ВО ОБЛАСТАНОВИНИ ВО ОБЛАСТАНА РАБОТНИТЕ ОДНОСИНА РАБОТНИТЕ ОДНОСИ

Vera @BAJNOVA

Vo iz mi na ti ot per i od, So-bra ni e to na RM do ne se po ve }e iz me ni na za ko ni vo funk ci ja na soz da va we us lo vi za ce los-na pri me na na no vi ot Za kon za pri do ne si od za dol ̀ i tel no so ci jal no osi gu ru va we ("Slu`-ben ves nik na RM" broj 142/08), me |u koi i Za ko not za ra bot ni te od no si, Za ko not za vra bo tu va we i osi gu ru va we vo slu ~aj na ne vra-bo te nost, Za ko not za pen zi sko i in va lid sko osi gu ru va we i Za ko-not za vo lon ters tvo.

Vo ovoj na pis na kra tko }e ve in for mi ra me za no vi ni te vo na ve de ni te za ko ni.

ZA KON ZA IZ ME NI IZA KON ZA IZ ME NI IDO POL NU VA WA NA ZA KO NOTDO POL NU VA WA NA ZA KO NOT

ZA RA BOT NI TE OD NO SIZA RA BOT NI TE OD NO SI

Za ko not za ra bot ni te od no si ("Slu` ben ves nik na RM", broj 62/05, 106/08 i 161/08), vo na ta mo{-ni ot tekst: ZRO, po vtor pat se me nu va ovaa go di na. So iz me ni te, po kraj usog la su va we so Za ko not za pri do ne si od za dol ̀ i tel no to so ci jal no osi gu ru va we, se vr {i i usog la su va we na ZRO so Za ko not za pre kr {o ci te ("Slu` ben ves nik na RM", broj 62/06, 69/06).

Iz me ni te na ZRO sta pi ja na si la so de not na ob ja vu va we to (24.12.2008 go di na).

^len 67, 84, 97 i 241 - do pol ne ti

Vo na ve de ni te ~le no vi se vr-{i pre ci zi ra we na pla ta ta ko ja

tre ba lo ili tre ba da se isp la ti vo od del ni slu ~ai so do da va we na zbo rot "ne to" pred zbo rot "pla ta" (ne isp la te ni pla ti ka ko os no va za otvo ra we po stap ka za pre sta nok na ra bo to da va ~ot na pred log na vra bo-te ni te na koi ra bo to da va ~ot ne im isp la til pla ta naj mal ku tri me se ci; os no vi ca ta na pa ri~ na ta kaz na vo slu ~aj na kr {e we na ra bot ni ot red i dis cip li na; vi si na ta na is prat ni na pri pre sta nok na ra bo ten od nos od de lov ni pri ~i ni i na do me stok na pla ta za vre me na {trajk).

^len 97 - iz me net

So iz me ni te vo ovoj ~len se me nu va os no vi ca ta pri isp la ta na is prat ni na i taa ka ko i do se ga pret sta vu va pro se~ na ta pla ta na ra bot ni kot vo pos led ni te {est mes ci, no ista ta ne smee da bi de po ni ska od 50% od pro se~ na ta ne-to pla ta isp la te na po ra bot nik vo RM vo pos led ni ot me sec pred otka zot. Do se ga{ na ta mi ni mal na os no vi ca se ogra ni ~u va {e na pla-ta ta vrz os no va na ko ja se up la }a at pri do ne si za so ci jal no i zdrav stve-no osi gu ru va we.

^len 113 - iz me net

Najz na ~aj na ta iz me na vo ZRO se od ne su va na odred ba ta od ovoj ~len so ko ja se uki nu va pra vo to na na do mest na tro {o ci za pre voz i is hra na. Ovaa iz me na e vo funk ci ja na pri me na na Za ko not za pri do ne-si od za dol ̀ i tel no to so ci jal no

osi gu ru va we i no vi ot kon cept na ce la pla ta. So iz me ni te i do pol-nu va wa ta na Za ko not za isp la ta na pla ti te vo Re pub li ka Ma ke do ni ja ("Slu` ben ves nik na RM" broj 161/08), po~ nu vaj }i so isp la ta ta na pla ti te za ja nu a ri 2009 go di na, utvr de no e pra vo na ne to pla ta za de kem vri 2008 zgo le me na za pres me-ta ni ot da nok od pla ta, za dol ̀ i tel-ni te so ci jal ni pri do ne si i iz no sot na tro {o ci po vr za ni so ra bo ta po os nov na is hra na za vre me na ra bo ta i pre voz od i do ra bo ta. Za osta na-ti te ra bo to da va ~i koi ne pod le ̀ at na pri me na na Za ko not za isp la ta na pla ti te vo RM, vklu ~u va we to na na do me sto kot za pre voz od i do ra bo ta i is hra na za vre me na ra bo-ta vo bru to pla ta ta (ce la pla ta), e osta ve no na dis po zi ci ja na se koj ra bo to da va~.

Me |u toa, so ZRO se utvr du va pra-vo na ra bo to da va ~ot na svoj tro {ok da or ga ni zi ra pre voz i is hra na za vra bo te ni te. Vo toj slu ~aj tro {o-ci te za is hra na mo ̀ e da iz ne su va at najm no gu do 20% od pro se~ na ta ne to pla ta isp la te na vo pret hod na ta go di na, a tro {o ci te za pre voz vo vi si na na stvar ni te tro {o ci te za pre voz vo jav ni ot so o bra }aj. [to se sme ta ka ko "or ga ni zi ra na" is hra na ili pre voz, so iz me ni te na ZRO ne e de fi ni ra no.

^len 259 iz me net

Vo de lot na vr {e we ins pek ci-ski nad zor se utvr du va at po stro gi mer ki i toa:


RABOTNI ODNOSI

11za bra na za ra bo ta, pri {to se pre ci zi ra de ka za bra na ta za od-

del ni po vre di na ZRO iz ne su va: 30 de na za po vre di od ~len

259 stav 1 to~ ki 2, 3 i 5 (za tek ne da ra bo ti li ce so koe ne e zas no van ra bo ten od nos, ra bo to da va ~ot ne pod nel pri ja va za za dol ̀ i tel no so ci jal no osi gu ru va we, od nos no ne pres me tal i up la til pri do ne si od pla ta, ne isp la til pla ta, od nos no naj ni ska pla ta za tri me se ci, i ako ne vo di, ne pra vil no vo di ili zlo u po tre bu va ele ktron ska evi den-ci ja na pol no to ra bot no vre me i na pre ku vre me na ta ra bo ta);

7 de na za po vre di od ~len 259 stav 1 to~ ka 4 (ne po ~i tu va we, od nos-no kr {e we na ra bot no to vre me i ras po re dot na ra bot no to vre me).

22za bra na za vr{ewe dejnost od edna do pet godini do kolku ra-

botodava~ot gi povtori nepravil-nostite.


Pra vo to na `al ba na re {e nie na ins pe ktor za trud vo slu ~aj na utvr de ni po vre di na odred bi te od ZRO od ~len 259, so iz me ni te se pro {i ru va i za po vre di te od ~len 258 (po vre da na za kon, drug pro-pis, ko le kti ven do go vor, do go vor za vra bo tu va we i dru gi akti nad ~i ja pri me na vr {i ins pek ci ski nad zor) i ~len 262 (so po vre da na za kon,drug pro pis, ko le kti ven do go vor, do go vor za vra bo tu va we i dru gi akti, ra bo to da va ~ot iz vr-{il pre kr {ok). @al ba ta pro tiv re {e ni e to go za dr ̀ u va iz vr {u va-we to na re {e ni e to vo slu ~a i te od ~len 258 i ~len 262, no ne go od lo-`u va iz vr {u va we to na re {e ni e to od ~len 259.


Zna ~aj no e da se istak ne dra-sti~ no to zgo le mu va we na glo ba ta za po vre di te od ~len 264. Ime no, vi si na ta na glo ba ta se zgo le mu va od 8.000 evra na 15.000 evra za prav no-

to li ce, od 5.000 na 10.000 evra za ra-bo to da va~-fi zi~ ko li ce i od 1.000 na 7.000 evra za di re ktor, od nos no dru go od go vor no li ce kaj ra bo to-da va ~ot. Vi si na ta na osta na ti te glo bi osta nu va ne pro me ne ta.


Za po vre di te utvr de ni vo ovoj ~len, se utvr du va sud ska nad le` nost za izre ku va we pre kr {o~ ni sank cii za sto ren pre kr {ok od stra na na sin-di kat, od nos no ne go vo zdru ̀ e nie i zdru ̀ e nie na ra bo to da va ~i.

^len 266-a - iz me net

Po ra ne{ na ta odred ba pred vi-du va {e po stap ka za po ram nu va we i po sre du va we i upa tu va {e na pri me na na odred bi te od Za ko not za pre kr {o ci i utvr du va {e sud ska nad le` nost za si te pre kr {o ci. So ovie iz me ni za go lem del od utvr de-ni te pre kr {o ci se utvr du va pre kr-{o ~en or gan za vo de we pre kr {o~ na po stap ka i izre ku va we pre kr {o~ na sank ci ja od stra na na pre kr {o ~en or gan - Ko mi si ja za pre kr {o ci ko-ja ja for mi ra mi ni ste rot za trud i so ci jal na po li ti ka.

Pro tiv od lu ka ta na Pre kr {o~-ni ot or gan mo ̀ e da se pod ne se tu`-ba i da se vo di upra ven spor.

^len 266-b

So ovaa no va odred ba se re gu li-ra na ~i not na for mi ra we na Ko-mi si ja ta za pre kr {o ci, nej zi ni ot so stav, us lo vi za ime nu va we i raz-re {u va we i na ~in na ra bo ta.

^len 266-v

So do pol nu va wa ta na ZRO so no vi ot ~len 266-v, utvr de na e po-stap ka za po ram nu va we sog las no Za ko not za pre kr {o ci. Ime no, dr ̀ av ni ot ins pe ktor pred da pod ne se ba ra we za po ve du va we pre kr {o~ na po stap ka, dol ̀ en e na sto ri te lot da mu po nu di po ram-

nu va we. Do kol ku sto ri te lot e sog la sen za po ve du va we po stap ka za po ram nu va we, dr ̀ av ni ot ins-pe ktor so sta vu va za pis nik vo koj se vne su va at bit ni te ele men ti na pre kr {o kot i na sto ri te lot na pre-kr {o kot mu se da va pla ten na log za pla }a we na izre ~e na ta glo ba vo rok od osum de na od pri e mot na plat ni ot na log. Ako sto ri te lot ja pla ti glo ba ta vo na lo ̀ e ni ot rok, pla }a sa mo po lo vi na od izre ~e na-ta glo ba. Me |u toa, ako sto ri te lot ne ja pla ti glo ba ta vo utvr de ni ot rok, ins pe kto rot }e po ve de pre kr-{o~ na po stap ka pred pre kr {o~ ni-ot or gan.

^len 266-g

So ovaa no va odred ba se re gu-li ra po stap ka ta za po sre du va we. Ime no, dr ̀ av ni ot ins pe ktor na sto ri te lot }e mu po nu di po stap ka za po sre du va we i po stig nu va we sog las nost za pla }a we na glo ba ta, dru gi te da va~ ki i ot stra nu va we na pos le di ci te od pre kr {o kot.

Dr ̀ av ni ot ins pe ktor so sta vu-va za pis nik vo koj se kon sta ti ra sog las no sta na dve te stra ni za po kre nu va we po stap ka za po sre du-va we, koj dr ̀ av ni ot ins pe ktor go do sta vu va do Ko mi si ja ta za po sre-du va we, for mi ra na od mi ni ste rot za trud i so ci jal na po li ti ka. Pre-tse da te lot na Ko mi si ja ta e dol ̀ en po stap ka ta da ja za po~ ne vo rok od 48 ~a sa po do bi va we to na ba ra we-to. Ko mi si ja ta ra bo ti na sed ni ca na ko ja pri sus tvu va at pret stav-ni ci na sto ri te lot i dr ̀ av ni ot ins pe ktor. Za po stig na ta ta sog las-nost se so sta vu va spo god ba vo ko ja se vne su va: vi si na ta na glo ba ta i dru gi te da va~ ki i na ~i not na pla-}a we i mer ki te koi tre ba da gi pre ze me sto ri te lot za ot stra nu va-we na pos le di ci te od pre kr {o kot. Ko ga e po stig na ta sog las nost so po sre du va we, glo ba ta mo ̀ e da bi de na ma le na za 50% od pro pi {a na ta glo ba za pre kr {o kot. Ako po sre du-va we to ne us pee, Ko mi si ja ta za po-

18


RABOTNI ODNOSI

sre du va we go iz ve stu va Dr ̀ av ni ot ins pe ktor koj pod ne su va ba ra we za po ve du va we po stap ka pred pre kr-{o~ ni ot or gan.


ZA VRABOTUVAWE I ZA VRABOTUVAWE I OSIGURUVAWE VO SLUÂJOSIGURUVAWE VO SLUÂJ

NA NEVRABOTENOSTNA NEVRABOTENOST

Iz me ni te na Za ko not za vra bo-tu va we i osi gu ru va we vo slu ~aj na ne vra bo te nost, vo na ta mo{ ni ot tekst ZVOSN ("Slu` ben ves nik na RM" broj 37/97...161/08) se iz vr {e ni so cel usog la su va we so iz me ni te vo Za ko not za ra bot ni te od no si i Za ko not za pri do ne si od za dol ̀ i-tel no so ci jal no osi gu ru va we. Za ko-not sta pi na si la so de not na ob ja-vu va we to (24.12.2008), a odred bi te koi se od ne su va at na usog la su va we so Za ko not za pri do ne si za za dol-ì tel no so ci jal no osi gu ru va we (iz me ni te na ~len 66, ~len 85, ~len 95, ~len 96 i ~len 97), }e se pri me-nu va at od 01.01.2009 go di na.

^len 6 - iz bri {an

Iz bri {a na e odred ba ta ko ja utvr du va {e mo` nost ra bo to da va-~ot po tre ba ta od ra bot nik da ja obez be di bez og la su va we, so sklu-~u va we na do go vor za vra bo tu va we, bi dej ki ista ta odred ba od Za ko not za ra bot ni od no si e iz bri {a na po uki nu va we to na odred ba ta od stra-na na Ustav ni ot sud na RM.

^len 59-a

So no va ta odred ba od ~len 59-a se utvr du va ob vr ska na ne vra bo te-no li ce koe }e sta pi na ra bo ta bez do go vor za vra bo tu va we, ved na{ pis me no da go iz ve sti nad le` ni ot ins pek ci ski or gan. Za ne po ~i tu va-we na ovaa ob vr ska, so ~len 100-b utvr de na e glo ba za pre kr {ok na fi zi~ ko li ce vo vi si na od 200 evra na sa mo to me sto od stra na na ins pek ci ski ot or gan i glo ba od

700 evra na fi zi~ ko li ce koe ne ja pla ti lo glo ba ta na sa mo to me sto od stra na na nad le` ni ot sud.

^len 63 - iz me net

So iz me ni te na ovoj ~len se utvr du va pra vo na osi gu ru va we vo slu ~aj na ne vra bo te nost sa mo na bra~ ni ot dru gar na dr ̀ av ja nin na RM na ra bo ta vo strans tvo, koj bil vra bo ten pred za mi nu va we to vo strans tvo. Ova pra vo pred iz me-nu va we to na ovoj ~len go uì vaa i dr ̀ av ja ni te na RM koi ra bo tat vo dru ga dr ̀ a va, a koi po vra }a we to ne mo ̀ at da os tva rat pra va vo slu-~aj na ne vra bo te nost.

^len 66 - iz me net

So iz me ni te na ovoj ~len se vr {i usog la su va we so Za ko not za pri do ne-si od so ci jal no osi gu ru va we. Ime no, pri utvr du va we to na pra vo to na pa ri ~en na do me stok na ne vra bo te-no li ce zbo ro vi te "pri do ne si na pla ta" se za me nu va at so "pri do ne si za so ci jal no osi gu ru va we".

^len 68 - ce los no iz me net

So iz me ni te vo ovoj ~len se vr {i pre ci zi ra we na vi si na ta na pa ri~ ni ot na do me stok i vre me to za koe se isp la }a. Ime no, po ra ne{-na ta odred ba ne be {e do vol no pre-ciz na pri de fi ni ra we na vi si na ta na pa ri~ ni ot na do me stok na ne vra-bo te no li ce koe os tva ri lo pra vo na pa ri ~en na do me stok do is pol nu-va we us lo vi za sta ros na pen zi ja i pred vi du va {e de ka vi si na ta na pa-ri~ ni ot na do me stok iz ne su va 40%, bez pri toa da se pre ci zi ra de ka vo pr va ta go di na isti ot }e iz ne su va 50% od pro se~ na ta ne to pla ta po ra bot nik. So ovie iz me ni ot stra ne-ta e ovaa ne pre ciz nost i utvr de na e vi si na na pa ri~ ni ot na do me stok od 50% vo pr vi te 12 me se ci, a 40% za osta na ti te, do kol ku ra bot ni kot ima pra vo na pa ri ~en na do me stok po dol go od 12 me se ci.

19

^len 85 - iz me net

Iz me ni te vo ovie odred bi se od-ne su va at na uki nu va we na pra vo to na na do me stok za pre voz vo slu ~aj na an ga ̀ i ra we ne vra bo te ni li ca za vr {e we jav ni ra bo ti, no i na ta-mu osta nu va pra vo to za or ga ni zi ra-we pre voz i is hra na na li ca ta koi }e bi dat an ga ̀ i ra ni od stra na na or ga ni za to rot na jav ni te ra bo ti.

^len 95 - iz me net, ^len 96

- iz bri {an, ^len 97 - iz me net

Po tre ba ta od bri {e we na ~len 96 (nap la ta i up la ta na pri do ne sot za vra bo tu va we), bri {e we to na stav 2 od ~len 95 (stap ka ta na pri-do ne sot) i stav 4 od ~len 97 (pri-sil na nap la ta na pri do ne sot za vra bo tu va we), pro iz le goa od po tre-


RABOTNI ODNOSI

ba ta za usog la su va we so Za ko not za pri do ne si od za dol ̀ i tel no so ci-jal no osi gu ru va we, so koj vo ce lost e ure de na po stap ka ta za nap la ta i pri sil na nap la ta na pri do ne si te od so ci jal no osi gu ru va we.

^len 98 - iz me net

So iz me ni te vo stav 3 na ovoj ~len se vr {i pre ci zi ra we de ka pra vo to na os lo bo du va we od pla-}a we na per so nal ni ot da nok na do hod ra bo to da va ~ot go gu bi ako go na ma li bro jot na vra bo te ni na ne o pre de le no vre me pod bro jot na vra bo te ni na de not na vra bo tu va-we to na no vi ra bot ni ci, a ne na de not na vle gu va we to vo si la na za ko not.

ZA KON ZA IZ ME NI IZA KON ZA IZ ME NI IDO POL NU VA WA NADO POL NU VA WA NA

ZA KO NOT ZA PENZISKO IZA KO NOT ZA PENZISKO IINVALIDSKO OSIGURUVAWEINVALIDSKO OSIGURUVAWE

Po kraj usog la su va we so Za ko-not za pri do ne si od za dol ̀ i tel no so ci jal no osi gu ru va we, so Za ko not za iz me ni do pol nu va wa na Za ko not za pen zi sko i in va lid sko osi gu ru-va we ("Slu` ben ves nik na RM" broj 161/08) na pra ve ni se i iz me ni koi se od ne su va at na opre de lu va we na pen zi ska ta os no vi ca za osi gu re-ni ci koi ko ri stat pa ri ~en na do me-stok ka ko i pre sta nok na va ̀ e we na odred bi te so koi be {e re gu li ra-na mo` no sta za ko ri ste we na del od pen zi ja ta pri po vtor no vra bo-tu va we na pen zi o ner. Ova e vto ra iz me na ovaa go di na na Za ko not za pen zi sko i in va lid sko osi gu ru va-we ("Slu` ben ves nik na RM" broj 80/93...161/08), vo na ta mo{ ni ot tekst: ZPIO. Iz me ni te na ZPIO sta pi ja na si la so de not na ob ja vu-va we to (24.12.2008 go di na), a }e se pri me nu va at od 01.01.2009 go di na.

^len 11 - iz me net

Iz me ni te na odred bi te od ovoj ~len, se vo funk ci ja na usog la-

suva we so Za ko not za pri do ne si od za dol ̀ i tel no so ci jal no osi-guru va we.

Ime no, vo ~len 11 se me nu va to~ ka ta 7 vo ko ja ter mi not "fi-zi~ ki li ca koi vr {at dej nost" se za me nu va so ter mi not "sa mo vra bo-te ni li ca" {to e vo sog las nost so Za ko not za pri do ne si od za dol-`i tel no so ci jal no osi gu ru va we. So bri {e we to na to~ ka ta 13 se iz ze ma at pen zi o ne ri te ka ko osi-gu re ni ci op fa te ni so pen zi sko i in va lid sko osi gu ru va we, koi po stek nu va we na pra vo to na pen zi ja po vtor no se vra bo ti le.

^len 19, 24 i 25 - iz me ne ti

So iz me ni te na na ve de ni te ~le-no vi na po i na kov na ~in se re gu li ra utvr du va we to na pen zi ska ta os no vi-ca na li ca ta za vre me na pri vre me-na spre ~e nost za ra bo ta i ne vra bo-te ni li ca i in va li di na tru dot koi pri ma at pa ri ~en na do me stok.

Odred bi te od ~len 19 go re gu-li ra na ~i not na utvr du va we to na vi si na ta na sta ros na ta pen zi ja (me se ~en pro sek na pla ti te {to osi gu re ni kot go os tva ril za vre me na vkup no to tra e we na osi gu ru va-we to, a naj ra no od 1 ja nu a ri 1970 go di na), a so do pol nu va we to so nov stav se utvr du va de ka po kraj me se~ ni ot pro sek na pla ti se ze ma i na do me sto kot na pla ti, od nos no pa ri~ ni ot na do me stok vo slu ~aj na ne vra bo te nost.

So iz me ne ti ot ~len 24, za utvr-du va we na pen zi ska ta os no va se ze ma na do me sto kot na pla ta za vre me na pri vre me na spre ~e nost za ra bo ta po ra di bo lest, po vre da i otsus tvo po ra di bre me nost, ra-|a we i maj ~ins tvo. Na do me sto kot se va lo ri zi ra so ko e fi ci en tot so koj se va lo ri zi ra at pla ti te za taa go di na.

So iz me na ta na ~len 25, za utvr-du va we na pen zi ska ta os no vi ca na ne vra bo te ni te li ca koi pri ma at pa ri ~en na do me stok vo slu ~aj na ne vra bo te nost i na in va li di te na

tru dot za vre me na pro fe si o nal na re ha bi li ta ci ja, se ze ma pa ri~ ni ot na do me stok, a ne pla ta ta od ko ja se utvr du va pa ri~ ni ot na do me stok ka ko {to be {e utvr de no vo ZPIO pred ovie iz me ni.

Vo pre od ni te odred bi na iz me-ni te na ovoj za kon, utvr de no e de ka pen zi ska ta os no vi ca na ne vra bo-te ni te li ca na koi do vle gu va we-to vo si la na ovie iz me ni im se isp la tu val pa ri ~en na do me stok, od nos no na do me stok na pla ta, }e bi de pa ri~ ni ot na do me stok, od nos-no na do me sto kot na pla ta.

^len 33-a - iz bri {an

Odred bi te od ~len 33-a go re gu-li raa pres me tu va we to na pen zi ja-ta za osi gu re ni ci koi zas no va le ra bo ten od nos po stek nu va we na pen zi ja osi gu re ni ci te od ~len 11 stav 1 to~ ka 13 (ko ja e iz bri {a na so ovie iz me ni). Ime no, so ovie iz me ni iz bri {a na e odred ba ta ko ja pred vi du va {e ko ris nik na pen-zi ja koj ra bo tel ka ko osi gu re nik po ve }e od tri go di ni, za go di ni te na vr {e ni po stek nu va we to na pen-zi ja ta, pen zi ja ta da mu se pres me tu-va vo vi si na na 1% za se ko ja go di na po mi na ta na ra bo ta, od pen zi ska ta os no vi ca opre de le na od pla ti te.

^len 45 stav 3 - iz bri {an

Iz bri {an e stav 3 od ~len 45 koj utvr du va {e de ka li ca ta osi gu ra ni po os nov na in va lid nost ili te les-no o{te tu va we pri ~i ne ti so po vre-da na ra bo ta ili pro fe si o nal na bo lest, se os po so bu va at za ra bo ta spo red stru~ na ta pod go to vka pred na sta pu va we na in va lid no sta.

^len 46 - iz me net

So iz me ni te vo ovoj ~len ter-mi not "pra vo sil no re {e nie" koe e os no va za upa tu va we na ra bot nik na pro fe si o nal na re ha bi li ta ci-ja, se za me nu va so "ko ne~ no sta na re {e ni e to".

20


RABOTNI ODNOSI


So iz me na ta na ~len 122 se bri-{e to~ ka ta ko ja pred vi du va {e ka ko sta` na osi gu ru va we da se sme ta i nep la te no to otsus tvo od ra bo ta do 30 de na vo te kot na ed na ka len dar ska go di na.


Iz me ni te vo na ve de ni ot ~len e vo funk ci ja na usog la su va we so Za ko not za pri do ne si za za dol ̀ i-tel no so ci jal no osi gu ru va we. So iz me na ta vo ovoj ~len se bri {e pra-vo to na `al ba pro tiv re {e ni e to za nap la ta na pri do ne sot, bi dej ki ka ko {to ve }e na ve dov me nap la ta-ta na pri do ne si te e re gu li ra na so Za ko not za pri do ne si za za dol ̀ i-tel no so ci jal no osi gu ru va we.

^len 154 - ce los no iz me net

So iz me ni te vo ovoj ~len se uki nu va pra vo to na pen zi o ner do de ka e vo ra bo ten od nos, da mu se isp la tu va del od pen zi ja ta vo za vis nost od vre me tra e we to na ra bot no to vre me za koe zas no val ra bo ten od nos (pol no ili ne pol-no ra bot no vre me). Ime no, ZPIO

pred vi du va {e mo` nost za pen zi-o ner koj }e se vra bo ti so pol no ra bot no vre me, da mu se isp la tu va 30% od pen zi ja ta, so po lo vi na ra-bot no vre me - 50% od pen zi ja ta i so po mal ku od po lo vi na ra bot no vre me - 70% od pen zi ja ta. Ovaa odred ba e za me ne ta so no va ko ja utvr du va de ka na ko ris nik na pen-zi ja do de ka e vo ra bo ten od nos mu se za pi ra isp la ta ta na pen zi ja ta i mo ̀ e da mu se opre de li nov iz nos na pen zi ja, ako na vr {il naj mal ku ed na go di na sta` na osi gu ru va we po os tva ru va we to na pra vo to na sta ros na pen zi ja.


ZA VOLONTERSTVOZA VOLONTERSTVO

So Za ko not za vo lon ters tvo ("Slu` ben ves nik na RM" broj 85/07) se ure du va at us lo vi te i na-~i not na vo lon ti ra we i pra va ta i ob vr ski te na vo lon te ri te i or ga ni-za to ri te na vo lon ter ska ta ra bo ta. Ia ko ovoj za kon ne spa |a strikt no vo ob la sta na ra bot ni te od no si, ima do pir ni to~ ki so ovaa ob last so og led na fa ktot {to vo lon te-ri te se vklu ~e ni vo ra bot ni ot pro ces ili iz vr {u va at opre de le-

ni ra bo ti kaj or ga ni za to ri te na vo lon ter ska ta ra bo ta.

Iz me ni te na Za ko not za vo lon-ters tvo ("Slu` ben ves nik na RM" broj 161/08) vo na ta mo{ ni ot tekst: ZV, se od ne su va at na pro {i ru va-we na kru got na or ga ni za to ri na vo lon ter ska ra bo ta i utvr du va we na vi si na ta na od na pred do go vo-re ni te tro {o ci na vo lon te ri te. Za ko not sta pi na si la so de not na ob ja vu va we to (24.12.2008 go di na), no }e se pri me nu va od 01.01.2009 go di na.

^len 6 - do pol net

So do pol nu va we to na ovaa od-red ba, po kraj po stoj ni te zdru ̀ e-ni ja na gra |a ni, ver ski za ed ni ci re li gi oz ni gru pi, jav ni usta no vi i or ga ni na dr ̀ av na ta vlast, se utvr du va pra vo i na edi ni ci te na lo kal na ta sa mo u pra va i Gra dot Skop je da bi dat or ga ni za to ri na vo lon ter ska ra bo ta.

^len 10 - iz me net

Iz me na ta na odred ba ta od stav 2 na ovoj ~len e vo funk ci ja na utvr du va we na vi si na ta na na do-me sto kot na od na pred do go vo re ni-te tro {o ci za hra na i pre voz na vo lon te ri te. So og led na fa ktot {to ovie tro {o ci so sta pu va we to na si la na Za ko not za pri do ne si-te za so ci jal no osi gu ru va we }e bi dat vklu ~e ni vo pla ta ta na vra-bo te ni te kaj or ga ni za to ri te na vo lon ter ska ta ra bo ta, so ovie iz-me ni se utvr du va iz no sot koj ka ko na do mest na tro {o ci za is hra na i pre voz mo ̀ at da im se isp la tu va at na vo lon te ri te. Ime no, so ovie iz me ni utvr de no e de ka tro {o ci-te za hra na i pre voz mo ̀ at da se isp la tu va at najm no gu do 15% od pro se~ na ta me se~ na pla ta vo RM isp la te na za pret hod na ta go di na, do de ka tro {o ci te za slu` be ni pa-tu va wa i obu ka vo vi si na ka ko za vra bo te ni te kaj or ga ni za to ri te na vo lon ter ska ta ra bo ta.

21


BANKI

Aco DIMITROVSKI

22

vo toj per i od.● Pri ho di te/ras ho di te od ka ma-

ta se utvr du va at vo iz ve {taj ni ot per i od, so spo re du va we na amor-ti zi ra na ta na bav na vred nost na fi nan si ski ot in stru ment na po ~e-to kot na per i o dot so onaa na de not na bi lan sot na so stoj ba.

Obe lo de nu va we to ja op fa }a: sme tko vods tve na ta po li ti ka za pri ho di/ras ho di od ka ma ta; niv na ta stru ktu ra po vi do vi fi nan si ski in stru men ti; pri ho di/ras ho di od ka ma ti pri po ~et no priz na va we (ka-ko in stru men ti po ob je ktiv na vred-nost pre ku bi lan sot na us peh).

Vo fi nan si ski ot iz ve {taj se po pol nu va be le {ka ta 6-Ne to pri-ho di/ras ho di od ka ma ta, a vo sme-tko vods tvo to evi den ci ja se vo di kaj gru pi te na sme tki: 60-Ras ho di za ka ma ta i 66-Pri ho di od ka ma ta.

PRIHODI I RASHODIOD PROVIZII INADOMESTI(MSS 1, 18, MSFI 7)

Ovie pri ho di/ras ho di se priz-na va at vo mo men tot na iz vr {u va we na us lu gi te, a pro iz le gu va at od: pro fe si o nal ni us lu gi; us lu gi od po zaj mu va we; iz da va we ili tr gu va-we so har tii od vred nost; pla te`-ni trans ak cii; pro da` ba na vlo ̀ u-va wa; kre di ti ra we; upra vu va we so

Od 1 Ja nu a ri 2009 go di na, ban ki te i {te dil ni ci te ce lo kup na ta de lov na i sme tko vods tve na do ku men ta ci ja, vo de we to na tr gov ski te kni-gi i pod go tvu va we to na fi nan si ski te iz ve {tai }e go vr {at sog las no Me to do lo gi ja ta za evi den ti ra we i vred nu va we na sme tkovods tve ni te sta vki i pod go to vka na fi nan si ski te iz ve {tai (vo nata mo{ ni ot tekst: Me to do lo gi ja), {to e pro pi {a na so Od lu ka ta za me to do lo gi ja za evi-den ti ra we i vred nu va we na sme tko vods tve ni te sta vki i podgo to vka na fi nan si ski te iz ve {tai ("Slu` ben ves nik na RM", broj 118/07).

Vo ovoj broj na "Re pre zent" go obra bo tu va me De lot IV - Bilans na uspeh, {to se od ne su va na tret ma not na istiot od stra na na Me-todo lo gi ja ta.

EVIDENTIRAWE I VREDNUVAWE NAEVIDENTIRAWE I VREDNUVAWE NASMETKOVODSTVENITE STAVKI I PODGOTOVKASMETKOVODSTVENITE STAVKI I PODGOTOVKANA FINANSISKITE IZVE{TAI KAJ BANKITENA FINANSISKITE IZVE{TAI KAJ BANKITEI {TEDILNICITE (I {TEDILNICITE (IVIV DEL) DEL)

IV. BILANS NA USPEH

PRIHODI I RASHODIOD KAMATI(MSS 1, 18, 23, 39, MSFI 1)

Pri ho di te/ras ho di te od ka ma ta se utvr du va at so me to dot na efe-ktiv na ka mat na stap ka (se ze ma at vo pred vid na do me sto ci te, trans ak ci-ski te tro {o ci i pre mii/di skon ti) ko ja gi di skon ti ra pro ce ne ti te id-ni pa ri~ ni te ko vi vo o~e ku va ni ot vek na fi nan si ski ot in stru ment. Toa se pri li vi/od li vi od ne koi trans ak cii ({to mo ̀ e ve ro do stoj-no da se iz me rat), ka ko: pa ri~ ni sreds tva ili ekvi va len ti; de ri vat-ni sreds tva ~u va ni za upra vu va we so ri zik; vlo ̀ u va wa vo ili iz da va wa har tii od vred nost; kre di ti; de po zi-ti; su bor di ni ra ni ob vr ski.

Na do me sto kot za fi nan si ska ta us lu ga po vr zan so ka ma to nos ni in-stru men ti koi ne se me rat po ob je-ktiv na vred nost pre ku bi lan sot na us peh e so sta ven del od efe ktiv na-ta ka mat na stap ka na fi nan si ski-ot in stru ment. Ovoj na do me stok se raz gra ni ~u va so po vr za ni te di-rekt ni tro {o ci i po ~et ni pre mii ili di skon ti i se priz na va ka ko ko rek ci ja na efe ktiv na ta ka mat na stap ka (vo spro tiv no pre sta vu va pri hod/ras hod od pro vi zii i na do-me sti za us lu gi).

Kaj po ba ru va wa ta i ob vr ski te, pre mi ja ta i di skon tot se del od amor ti zi ra na ta na bav na vred nost (se amor ti zi ra at vo ram ki te na o~e ku va ni ot vek na fi nan si ski ot in stru ment) pa ne se vklu ~u va at vo trans ak ci ski te tro {o ci i pret sta-vu va at pri ho di/ras ho di od ka ma ta


BANKI

23

sreds tva na kli en tot i sl.Pro vi zi i te i na do me sto ci te

koi se so sta ven del od efe ktiv na ta ka mat na stap ka na fi nan si ski te in stru men ti se amor ti zi ra at vo per i o dot ka ko pri ho di ili ras ho-di od ka ma ti.

Pro vi zi i te i na do me sto ci te za ra bo te ni ko ga se obez be de ni us lu gi te ili ko ga e iz vr {e na zna-~aj na aktiv nost, se priz na va at ka-ko pri ho di/ras ho di od pro vi zii i na do me sti.

● Obe lo de nu va we to ja op fa }a sme tko vods tve na ta po li ti ka; pri-ho di te/ras ho di te od pro vi zii i na do me sti (osven vklu ~e ni te vo efe ktiv na ta ka mat na stap ka) od fi nan si ski sreds tva/ob vr ski koi ne se po ob je ktiv na vred nost pre ku bi lan sot na us peh, ko mi si ski i dru-gi aktiv no sti (~u va we ili vlo ̀ u-va we sreds tva vo ime na fi zi~ ki li ca, fon do vi, pen zi ski fon do vi i dru gi in sti tu cii).

Vo fi nan si ski te iz ve {tai se po-pol nu va be le {ka 7-Ne to pri ho di/ras ho di od pro vi zii i na do me sti, a sme tko vods tve na ta evi den ci ja se vo di na sme tki te od gru pi te: 61-Ras-ho di za pro vi zii i na do me sti i 67-Pri ho di od pro vi zii i na do me sti za vr {e we ban kar ski us lu gi.

NETO PRIHODIOD TRGUVAWE(MSS 1, 39, MSFI 7)

Tu ka spa |a at re a li zi ra ni te i

ne re a li zi ra ni pro me ni na ob je ktiv-na ta vred nost pri pos le do va tel no-to me re we, (ko ja ne se ko re gi ra za trans ak ci ski te tro {o ci pri pro-da` ba ta na fi nan si ski te sreds tva i ob vr ski za tr gu va we), do bi vka/za-gu ba od tr gu va we, di vi den di, pri ho-di/ras ho di od ka ma ti i ka ma ti na sreds tva ta/ob vr ski te za tr gu va we i de ri va ti te za tr gu va we.

Pro me na ta vo ob je ktiv na ta vred nost e raz li ka ta po me |u sme-tko vods tve na ta i pro da` na ta ce na na da tu mot na bi lan sot na so stoj ba.

stru men ti evi den ti ra ni po ob je-ktiv na vred nost.

● Obe lo de nu va we to ja op fa }a sme tko vods tve na ta po li ti ka i stru ktu ra ta na ne to pri ho di te spo red vi dot na fi nan si ski te in-stru men ti.

Vo fi nan si ski te iz ve {tai se po pol nu va be le {ka ta 9-Ne to pri-ho di od dru gi fi nan si ski in stru-men ti evi den ti ra ni po ob je ktiv na vred nost, a vo sme tko vods tvo to evi-den ci ja ta e na sme tki te: 646-Ne to pri ho di od sreds tva i ob vr ski po ob je ktiv na vred nost pre ku bi lan-sot na us peh, i 6471-Ne to pri ho di od de ri vat ni sreds tva i ob vr ski ~u va ni za upra vu va we so ri zik.

NETO PRIHODI I RASHODI NETO PRIHODI I RASHODI OD KURSNI RAZLIKIOD KURSNI RAZLIKI

Tu ka spa |a at re a li zi ra ni te i ne re a li zi ra ni te kurs ni raz li ki od trans ak cii vo stran ska va lu ta i pre ve du va we vo MKD na mo ne-tar ni te sta vki de no mi ni ra ni vo stran ska va lu ta na de not na bi lan-sot na so stoj ba.

Obe lo de nu va we to ja op fa }a sme tko vods tve na ta po li ti ka i iz-no si te na kurs ni te raz li ki.

Vo fi nan si ski te iz ve {tai se po pol nu va be le {ka ta 10-Ne to pri-ho di/ras ho di od kurs ni raz li ki, a evi den ti ra we to e na sme tka ta 649-Ne to kurs ni raz li ki.

OSTANATI PRIHODIOSTANATI PRIHODIOD DEJNOSTAOD DEJNOSTA

Tu ka spa |a at: ne to pri ho di od vlo ̀ u va wa vo po dru` ni ci i pri dru` ni dru{ tva; do bi vka od pro da` ba i pri hod od di vi den da od fi nan si ski sreds tva ras po lo-`i vi za pro da` ba; do bi vka od otu-|u va we na ned vi` no sti, opre ma i ne ma te ri jal ni sreds tva (raz li ka ta me |u sme tko vods tve na ta vred nost i pro da` na ta ce na); do bi vka od nap la te ni ot pi {a ni kre di ti i po ba ru va wa; pri ho di od na e mi od ope ra ti ven li zing; ne to - os lo-

● Po kraj sme tko vods tve na ta po-li ti ka se obe lo de nu va i iz no sot na ne to pri ho di te od tr gu va we po vi-do vi na fi nan si ski in stru men ti.

Vo fi nan si ski te iz ve {tai se po pol nu va be le {ka ta 8-Ne to pri ho di od tr gu va we, a sme tko-vods tve na ta evi den ci ja se vo di na sme tki te: 645-tr gu va we; gru pa 66 (del)-Pri ho di od ka ma ta, vlo ̀ u va-we vo har tii od vred nost ~u va ni za tr gu va we; gru pa 60 (del)-Ras ho di za ka ma ta, fi nan si ski ob vr ski ~u va-ni za tr gu va we, i sme tka 6470-Ne to pri ho di od de ri vat ni sreds tva i ob vr ski ~u va ni za tr gu va we.

NETO PRIHODI ODNETO PRIHODI ODDRUGI FINANSISKIINSTRUMENTIEVIDENTIRANI POOBJEKTIVNA VREDNOST(MSS 1, 39)(MSS 1, 39)

Tu ka spa |a at re a li zi ra ni te i ne re a li zi ra ni te pro me ni vo ob je-ktiv na ta vred nost (raz li ka me |u sme tko vods tve na ta i ob je ktiv na ta vred nost na de not fi nan si ski te iz ve {tai ili pro da` na ce na na den na pro da` ba, bez ko rek ci ja za trans ak ci ski te tro {o ci pri pro da` ba/otu |u va we) pri pos le-do va tel no me re we, di vi den di te i re a li zi ra na ta do bi vka/za gu ba pri otu |u va we na: de ri vat ni te sreds-tva/ob vr ski ~u va ni za upra vu va we so ri zik i fi nan si ski te sreds tva/ob vr ski opre de le ni po ob je ktiv na vred nost pre ku bi lan sot na us peh pri po ~et no to priz na va we.

Ka ma ti te na fi nan si ski te sred-s tva/ob vr ski, opre de le ni po ob je-ktiv na vred nost pre ku bi lan sot na us peh pri po ~et no to priz na va we se priz na va at ka ko pri ho di/ras ho di od ka ma ta (tu ka spa |a at i pri ho di/ras-ho di od ka ma ti po vr za ni so de ri va ti ~u va ni za upra vu va we so ri zik).

Di vi den di te kaj po go re na ve-de ni te fi nan si ski sreds tva i de ri va ti te ~u va ni za upra vu va we so ri zik, se priz na va at ka ko ne to pri ho di od dru gi fi nan si ski in-


BANKI

bo du va we na po seb na ta re zer va i re zer vi ra wa ta.

● Se obe lo de nu va sme tko vods-tve na ta po li ti ka i osta na ti te pri ho di od dej no sta (po vi do vi).

Vo fi nan si ski ot iz ve {taj se po pol nu va be le {ka ta 11-Osta na-ti pri ho di od dej no sta, a vo sme-tko vods tvo to evi den ci ja ta e na sme tki te: gru pa 65-Pri ho di vrz os no va na ka pi tal ni vlo ̀ u va wa i ka pi tal na do bi vka; gru pa 68-Dru gi pri ho di; sme tka 643 (del)-Re zer vi-ra na za von bi lans na iz lo ̀ e nost; 644 (del)-Osta na ti re zer vi ra wa; 648 (del)-Re a li zi ra ni do bi vki/za-gu bi od sreds tva ta i ob vr ski te ras po lo ̀ i vi za pro da` ba, na ne-to-os no va.

ZAGUBI PORADI ZAGUBI PORADI O[TETUVAWE IISPRAVKA NA VREDNOSTA NA FINANSISKITESREDSTVA (MSS 39)SREDSTVA (MSS 39)

Kaj kre di ti te, po ba ru va wa ta i fi nan si ski te sreds tva koi se ~u va-at do do sta su va we od nos no koi se ras po lo ̀ i vi za pro da` ba, ed na{ na se koi 3 me se ca se pro ce nu va da li po stoi ne koe o{te tu va we. O{te tu va we po stoi ako sme tko-vods tve na ta vred nost e po go le ma od pro ce ne ti ot na do mest liv iz nos, pri {to raz li ka ta ka ko is pra vka na vred no sta/za gu ba po ra di o{te-tu va we, se iska ̀ u va vo bi lan sot na us peh ka ko "Is pra vka na vred-no sta (za gu ba po ra di o{te tu va we) na fi nan si ski te sreds tva na ne to os no va". Is pra vka ta na vred no sta se anu li ra od pret hod no ci ti ra na-ta po zi ci ja vo bi lan sot na us peh do kol ku is ~ez ne pri ~i na ta za o{te tu va we to, so na po me na de ka isto to se vr {i sa mo kaj fi nan si-ski te sreds tva evi den ti ra ni po amor ti zi ra na na bav na vred nost i kaj dol` ni~ ki te in stru men ti ras-po lo ̀ i vi za pro da` ba.

● O{te tu va we to se me ri na po e di ne~ na (od del no za bit ni fi-nan si ski sreds tva) i grup na os no va

24

(za "por tfo lio na ma li kre di ti" i za gru pa sli~ ni fi nan si ski sreds tva).

Is pra vka ta na vred no sta/za gu-ba po ra di o{te tu va we e raz li ka ta me |u sme tko vods tve na ta i se ga{ na-ta vred nost na pro ce ne ti te id ni pa ri~ ni te ko vi (tu ka ne vle gu va-at id ni te za gu bi od o{te tu va we na kre di ti te {to ne na sta na le) di skon ti ra ni so efe ktiv na ta ka mat na stap ka (pres me ta na pri po ~et no to priz na va we).

Pre ku sme tka ta za is pra vka na vred no sta, se na ma lu va sme tko vods-tve na ta vred nost na sreds tvo to, {to vo bi lan sot na us peh se iska ̀ u-va ka ko "Is pra vka na vred no sta/za-gu ba po ra di o{te tu va we na fi nan-si ski te sreds tva na ne to-os no va". Na ista ta po zi ci ja se iska ̀ u va i os lo bo du va we to (anu li ra we to) na is pra vka ta na vred no sta/za gu ba ta po ra di o{te tu va we na fi nan si-ski te sreds tva po amor ti zi ra na na-bav na vred nost i na dol` ni~ ki te fi nan si ski sreds tva ras po lo ̀ i vi za pro da` ba (os lo bo du va we to ne e doz vo le no za fi nan si ski te sreds-tva po na bav na vred nost i za sops-tve ni~ ki te fi nan si ski sreds tva ras po lo ̀ i vi za pro da` ba).

Utvr du va we to na iz no sot na is-pra vka ta na vred no sta e pro pi {a-na so po seb na Od lu ka za upra vu va-we so kre di ten ri zik (pro pi {a na od NBRM).

Nap la te ni te iz no si na o{te te-ni (no ne i ot pi {a ni) fi nan si ski sreds tva se priz na va at vo ista ta po zi ci ja vo bi lan sot na us peh.

● Vo obe lo de nu va we to po kraj sme tko vods tve na ta po li ti ka se iska ̀ u va i is pra vka ta za se ko ja ka te go ri ja fi nan si ski sreds tva na po e di ne~ na i grup na os no va i usog-la su va we to na po ~et na ta i kraj na-ta so stoj ba na is pra vka ta za se ko ja ka te go ri ja fi nan si ski sreds tva (vklu ~u vaj }i i do pol ni tel na is pra-vka, zgo le mu va we, os lo bo du va we i ot pi {u va we).

Vo fi nan si ski te iz ve {tai se po pol nu va be le {ka ta 12-Is pra-

vka na vred no sta na fi nan si ski te sreds tva na ne to os no va.

Vo sme tko vods tvo to evi den ci ja se vo di na sme tki te: 641-Is pra vka na vred no sta/za gu ba po ra di o{te-tu va we na kre di ti te i plas ma ni te na ne to os no va; s-ka 6423-Is pra vka na vred no sta (za gu ba po ra di o{te-tu va we) na sreds tva ta i ob vr ski te ras po lo ̀ i vi za pro da` ba na ne to os no va i s-ka 6424-Is pra vka na vred no sta (Za gu ba po ra di o{te tu-va we) na har ti i te od vred nost i na dru gi fi nan si ski in stru men ti koi se ~u va at do do sta su va we na ne to os no va.

ZAGUBA PORADI O[TETUVAWE NANEFINANSISKITESREDSTVA

Ovaa za gu ba ja pre sta vu va raz li-ka ta me |u sme tko vods tve na ta vred-nost i na do mest li vi ot iz nos kaj sled ni te ne fi nan si ski sreds tva: ned vi` no sti i opre ma; ma te ri jal-ni vlo ̀ u va wa; pre ze me ni sreds tva po ne nap la te ni po ba ru va wa; ne te-kov ni sreds tva ~u va ni za pro da` ba i otu |u va we; gud vil (pri kon so li-di ra ni fi nan si ski iz ve {tai) i dru gi sreds tva.

Na se koj da tum na bi lan sot na so stoj ba se utvr du va da li po stoi do kaz za o{te tu va we, koj do kol-ku po stoi pre sta vu va ras hod vo bi lan sot na us peh i se iska ̀ u va ka ko "Za gu ba po ra di o{te tu va we na ne fi nan si ski sreds tva na ne to os no va". Ko ga vo sled ni te per i o-di pri ~i ni te za o{te tu va we }e is ~ez nat, se vr {i os lo bo du va we najm no gu do iz no sot na pret hod no priz na ta ta za gu ba po ra di o{te tu-va we, {to se iska ̀ u va ka ko pri hod vo bi lan sot na us peh i toa vo pret-hod no spo me na ta ta po zi ci ja. Os lo-bo du va we ne se vr {i kaj pre ze me ni sreds tva po os nov na ne nap la te ni po ba ru va wa.

● Po kraj sme tko vods tve na ta po li ti ka se obe lo de nu va iz no sot na za gu ba ta (po vi do vi ne fi nan-


BANKI

si ski sreds tva) i usog la su va we to me |u po ~et na ta i kraj na so stoj ba na o{te tu va we to po vi do vi sreds-tva (vklu ~i tel no do pol ni tel ni te za gu bi po ra di o{te tu va we, os lo bo-du va we i ot pis na sreds tva ta).

Vo fi nan si ski ot iz ve {taj se po pol nu va be le {ka ta 13-Za gu ba po ra di o{te tu va we na ne fi nan si-ski te sreds tva na ne to os no va, a vo sme tko vods tvo to evi den ci ja se vo di na sme tki te: 6420-Is pra vka na vred-no sta (za gu ba po ra di o{te tu va we) na ned vi` no sti te i opre ma ta i na ne ma te ri jal ni te sreds tva na ne to os no va; 6421-Is pra vka na vred no-sta (za gu ba po ra di o{te tu va we) na imo tot da den pod za kup i na ne te-kov ni te sreds tva koi se ~u va at za pro da` ba na ne to os no va; i 6422-Is-pra vka na vred no sta (za gu ba po ra di o{te tu va we) na sreds tva ta vrz os no-va na nep la te ni po ba ru va wa.

TRO[OCI ZAVRABOTENITE(MSS 1, 19, 24 I 26)

Ovie tro {o ci mo ̀ at da se ja-vat ka ko:

ААKra tko ro~ ni ko ri sti za vra-bo te ni te {to se priz na va at vo

mo men tot na na sta nu va we na ra bot-ni ot od nos, a se me rat na ne di skon-ti ra na os no va. Tu ka spa |a at: pla ti; pri do ne si za so ci jal no osi gu ru va-we; kra tko ro~ ni pla te ni otsus tva (go di {en od mor, bo le du va we i sl.) koi se priz na va at ka ko aku mu li ra-ni i ne a ku mu li ra ni pla te ni otsus-tva; udel vo do bi vka i bo nu si (~ii pla no vi se priz na va at ko ga po stoi prav na ili iz ve de na ob vr ska i mo-`e ve ro do stoj no da se pro ce ni); ne mo ne tar ni ko ri sti (zdrav stve na za {ti ta, avto mo bi li). Ovie ko ri-sti za vra bo te ni te koi ra bo te le vo per i o dot, se priz na va at ka ko ob vr-ska (pres me tan ras hod) i ras hod.

ББKo ri sti pre sta nok na vra bo-tu va we to ka ko {to se: pen zii;

`i vot no i zdrav stve no osi gu ru-va we; pri do ne si kon pla no vi te za de fi ni ra ni te pri do ne si (ako

ni ko ri sti na de not na bi lan sot na so stoj ba, na ma len za ob je ktiv na ta vred nost na sreds tva ta na pla not na isti ot den, od koi ob vr ski te se pod mi ru va at di rekt no.

Ne to zbi rot na: tro {ok za te-kov ni us lu gi i ka ma ti; o~e ku van po vrat na sreds tva ta na pla not; aktu ar ski te do bi vki/za gu bi i tro-{o ci za mi na ti us lu gi (se priz na-va at ved na{); efekt od skra tu va we i pod mi ru va we, se priz na va ka ko pri hod ili ras hod.

ГГKo ri sti po ra di pre sta nok na vrabo tu va we to se priz na va at ko-

ga vra bo tu va we to se pre ki nu va pred pen zi o ni ra we to, pri {to se obez be-du va at ko ri sti so cel da se ohra bri do bro vo len pre kin na ra bo ten od-nos. Ovie ko ri sti se di skon ti ra at ako do sta su va at vo ce lost vo per i od nad 1 go di na po de not na bi lan sot na

25

vra bo te ni ot da val us lu gi vo sme-tko vods tve ni ot per i od, se iska ̀ u-va at ob vr ski-pres me tan ras hod, i ras hod) koi se me rat na ne di skon-ti ra na os no va (ako sta su va at vo rok od 1 go di na po per i o dot vo koj vra bo te ni ot ra bo ti), a se di-skon ti ra at do kol ku sta su va at vo per i od nad 1 go di na; pri do ne si kon pla no vi te za de fi ni ra ni ko ri sti (pri {to ob vr ski te se me rat na di-skon ti ra na os no va).

ВВDru gi te dol go ro~ ni ko ri sti gi op fa }a at: ju bi lej ni te na gra-

di; dol go ro~ ni pla te ni otsus tva; ko ri sti za hen di ke pi ra nost; udel vo do bi vka ta i bo nu si (za per i od nad 1 go di na po da tu mot na bi lan-sot na so stoj ba).

Iz no sot priz nat ka ko ob vr ska od go va ra na zbi rot na se ga{ na ta vred nost na ob vr ska ta za de fi ni ra-


BANKI

so stoj ba, a ako se ra bo ti za po kra tok per i od-ne se di skon ti ra at.

● Gle da no po vi do vi, obe lo de nu va-we to gi op fa }a sled ni te mo men ti:

ААKaj kra tko ro~ ni te ko ri sti za vra bo te ni te, toa e iz no sot

priz nat ka ko kra tko ro ~en ras hod i ko ri sti te za klu~ ni ot me na xer-ski per so nal;

ББKaj ko ri sti te po pre sta nu va we na vra bo tu va we to, toa e iz no sot

priz nat ka ko ras hod vo per i o dot (pla no vi za de fi ni ra ni pri do ne si); do de ka vo pla not za de fi ni ra ni ko ri sti: -sme tko vods tve na ta po li-ti ka za priz na va we na aktu ar ski te do bi vki/za gu bi; aktu ar ski te do bi-vki/za gu bi i po vrat na sreds tva ta na pla not; opis na pla not; usog la su-va we na po ~et na i kraj na so stoj ba na sme tko vods tve na ta i ob je ktiv na vred nost na ob vr ska ta; ana li za na ob vr ska ta; vkup ni ras ho di; os no va ta ko ri ste na za utvr du va we na ka mat na stap ka na po vrat; efe ktot od zgo le-mu va we/na ma lu va we na stap ki te za 1% kaj pred vi de ni te zdrav stve ni tro {o ci; po da to ci te za te kov ni-ot per i od i pret hod ni te 4 go di ni za sme tko vods tve na ta vred nost na ob vr ska ta, ob je ktiv na ta vred nost na sreds tva ta na pla not, vi {o kot, ob vr ski te i sreds tva ta na pla not; os nov ni te aktu ar ski pret po sta vki i pro cen ka za pri do ne si te o~e ku va ni vo sled na ta go di na;

ВВKaj dru gi te dol go ro~ ni ko ri-sti, priz na ti ot dol go ro ~en

ras hod i ko ri sti te za klu~ ni ot me na xer ski per so nal;

ГГKaj ko ri sti od pre sta nok na vra bo tu va we to po ten ci jal na ta

ob vr ska (ako e ne iz ve sen bro jot na vra bo te ni {to }e ja pri fa tat po nu da ta); iz no sot na ma te ri jal ni-ot ras hod; ko ri sti te za klu~ ni ot me na xer ski per so nal.

Vo fi nan si ski te iz ve {tai se po pol nu va be le {ka ta 14-Tro {o ci za vra bo te ni te, a vo sme tko vods-tvo to evi den ci i te se vo dat pre ku sme tki te: 620-Tro {o ci za pla ti; 621-Na do me sti za pla ti; 622-Na do-me sti za vra bo te ni te vrz os no va

na ko le ktiv ni do go vo ri, i 6441-Re-zer vi ra wa za pen zi ski i za dru gi ko ri sti za vra bo te ni te.

AMORTIZACIJA (MSS 16)

Amor ti za ci ja ta se pres me tu-va kaj ned vi` no sti te, opre ma ta i ne ma te ri jal ni te sreds tva. Kaj ned vi` no sti te i opre ma ta se pres-me tu va od del no za se koj so sta ven del ~i ja na bav na vred nost ima zna ~i tel no u~es tvo vo sta vka ta, a do kol ku raz li~ ni sta vki se so ist ko ri sen vek na upo tre ba i me tod na amor ti za ci ja, se gru pi ra at vo ista amor ti za ci o na gru pa.

Tro {o kot za amor ti za ci ja za vi-si od ko ris ni ot eko nom ski vek na upo tre ba na sreds tvo to, a do kol ku toa e o{te te no, sme tko vods tve na ta vred nost na isto to se na ma lu va do na do mest li vi ot iz nos. Vo toj slu ~aj os no vi ca za te kov na ta amor ti za ci-ja }e bi de na do mest li vi ot iz nos i no vi ot ko ri sen vek na upo tre ba.

Amor ti za ci ja se pres me tu va od de not na sta va we na sreds tvo to vo upo tre ba, a pre sta nu va pred de not na kla si fi ka ci ja na isto to ka ko sreds tvo ~u va no za pro da` ba ili de priz na va we. Za ned vi` no sti te i opre ma ta sta ve ni nad vor od upo tre-ba, pro dol ̀ u va pres me tu va we to na amor ti za ci ja ta.

Vo slu ~aj ko ga so stav ni te de-lo vi na sreds tvo to se so raz li ~en ko ri sen vek na upo tre ba ili da va at ko ri sti na raz li ~en na ~in, }e se priz na at ka ko od del ni sreds tva so raz li~ ni amor ti za ci o ni stap ki.

Naj mal ku na kra jot na se ko ja fi nan si ska go di na se vr {i re vi-di ra we na osta to kot na vred no sta i na ko ris ni ot vek na upo tre ba na sreds tvo to i vo slu ~aj na ot sta pu va-wa, vo te kov ni ot i id ni te per i o di se vr {i pro me na na sme tko vods tve-na ta pro cen ka. Za taa cel ban ka ta tre ba da iz gra di sops tve ni mo de li za te sti ra we na o{te tu va we to.

● Obe lo de nu va we to ja op fa }a sme tko vods tve na ta po li ti ka i amor ti za ci ja ta po vi do vi na sreds-

26

tva, a vo fi nan si ski te iz ve {tai se po pol nu va be le {ka ta 15-Amor-ti za ci ja.

Amor ti za ci ja ta se evi den ti ra na sme tka ta 629-Amor ti za ci ja.

OSTANATI RASHODIOD DEJNOSTA

Ovie ras ho di se priz na va at i se me rat sog las no so od vet ni ot stan dard, a gi op fa }a at: op {ti te ad mi ni stra tiv ni tro {o ci (vklu-~u vaj }i-za kup, us lu gi i li cen-ci ra we); za gu ba od pro da` ba na fi nan si ski sreds tva ras po lo ̀ i vi za pro da` ba; za gu ba ta od otu |u va-we to na ned vi` no sti, opre ma i ne ma te ri jal ni sreds tva (raz li ka me |u pri li vot od pro da` ba ta i ne to sme tko vods tve na ta vred nost na de not na otu |u va we); ras ho di za po seb na re zer va i re zer vi ra we na ne to os no va; dru gi ras ho di ({to ne vle gu va at vo ne ko ja po zi ci ja).

● Se obe lo de nu va sme tko vods-tve na ta po li ti ka i dru gi te ras ho-di od dej no sta.

Vo fi nan si ski te iz ve {tai se po pol nu va be le {ka ta 16-Osta-na ti ras ho di od dej no sta, a vo sme tko vods tve na ta evi den ci ja se ko ri stat sme tki te: gru pa 62 (bez 629)-Op {ti ad mi ni stra tiv ni tro {o ci i amor ti za ci ja; gru pa 63-Dru gi ras ho di; 643-Po seb na re-zer va za von bi lans na iz lo ̀ e nost; 644-Osta na ti re zer vi ra wa i 648-Re a li zi ra ni do bi vki/za gu bi od sreds tva i ob vr ski ras po lo ̀ i vi za pro da` ba, na ne to-os no va.

DANOK NA DOBIVKADANOK NA DOBIVKA(TEKOVEN ILI ODLO@EN)(TEKOVEN ILI ODLO@EN)(MSS 12)(MSS 12)

Vo bi lan sot na us peh se iska ̀ u-va at tro {o ci i pri ho di po os nov na te ko ven da nok (tro {o ci/pri ho-di vo te kov na ta go di na vo od nos na oda no~ li va ta do bi vka za per i o dot, t.e. iz no sot {to se o~e ku va da se pla ti od nos no vra ti od da no~ ni te vla sti spo red da no~ ni te stap ki


BANKI

va ̀ e~ ki na de not na bi lan sot na so stoj ba) ili od lo ̀ en da nok (raz-li ka me |u od lo ̀ e ni te da no~ ni ob vr ski na de not na bi lan sot na so stoj ba i onie od pret hod ni ot per i od).

Te kov ni ot da nok ne se vklu ~u va vo pri ho di te i ras ho di te vo bi lan-sot na us peh za per i o dot do kol ku po tek nu va od trans ak cii {to se priz na va at di rekt no vo ka pi ta lot ili od de lov na trans ak ci ja.

Tro {o ci te/pri ho di te od od lo-èn da nok se pres me tu va at: od pro-me ni te vo oda no~ li vi te pri vre me-ni raz li ki {to ne se po vr za ni so sta vki vred nu va ni di rekt no pre ku ka pi ta lot; od pro me ni te vo da no~-ni te stap ki ili no vi da no ci i od pret hod no ne priz na e ni da no~ ni za gu bi ili da no ~en kre dit.

● Kaj te kov ni ot da nok se obe-lo de nu va at: pri ho di te/ras ho di te; ko rek ci i te od mi na ti ot per i od priz na ti vo per i o dot: Kaj od lo-è ni ot da nok se obe lo de nu va at pri ho di/ras ho di: od na sta nu va we i anu li ra we na pri vre me ni raz-li ki, pro me ne ti da no~ ni stap ki, no vi da no ci, ot pi si i anu li ra we

na ot pi si. Se obe lo de nu va ko ri sta od pret hod no ne priz na ti da no~ ni za gu bi, da no~ ni kre di ti ili pri-vre me ni raz li ki od pret ho den per i od za na ma lu va we na ras ho dot od te kov ni ot i od lo ̀ e ni ot da nok; pri hod/ras hod od da no kot re zul tat na pro me ni vo sme tko vods tve na ta po li ti ka i gre {ki te vklu ~e ni vo bi lan sot na us peh (bi dej }i ne mo-è da se priz na at re tro a ktiv no; vku pen te ko ven i od lo ̀ en da nok od sta vki evi den ti ra ni vo ka pi ta-lot; usog la su va we na pri ho di/ras-ho di za da nok i sme tko vods tve na do bi vka pri ka ̀ a ni ka ko broj ~a no usog la su va we me |u pro se~ na ta efe-ktiv na i pri men li va ta da no~ na stap ka): ob jas nu va we za pro me ni te na da no~ na ta stap ka; oda no~ li vi pri vre me ni raz li ki na ne i sko ri-ste ni da no~ ni za gu bi i kre di ti za koi ne se priz na ti da no~ ni sreds-tva vo bi lan sot na so stoj ba; pri vre-me ni raz li ki od vlo ̀ u va wa vo po-dru` ni ci, fi li ja li i pri dru` ni dru{ tva so za ed ni~ ki vlo ̀ u va wa bez priz na e ni od lo ̀ e ni da no~ ni ob vr ski. Za si te pri vre me ni raz li-ki i ne i sko ri ste ni da no~ ni za gu bi

i kre di ti: od lo ̀ e ni te da no~ ni sreds tva i ob vr ski vo bi lan sot na so stoj ba i tro {o ci/pri ho di od od-lo ̀ en da nok vo bi lan sot na us peh. Ako ima pre kin vo ra bo ta ta se obe lo de nu va at tro {o ci te za da nok po vr za ni so do bi vka/za gu ba pri pre ki not i od vo o bi ~a e ni aktiv-no sti so spo red li vi te iz no si od pret ho den per i od: se obe lo de nu va-at i pos le di ci te vrz da no kot za di-vi den da na ak ci o ne ri, odo bre ni za iz da va we no ne priz na e ni ka ko ob-vr ska vo fi nan si ski te iz ve {tai. Se obe lo de nu va at i od lo ̀ e ni te da no~ ni sreds tva so os no va ta za niv no to priz na va we ko ga ko ri ste-we to za vi si od id ni te oda no ~i vi do bi vki od anu li ra we na po sta ri-te oda no ~e ni pri vre me ni raz li ki ili e pre tr pe na za gu ba vo per i o-dot od koi po tek nu va at da no~ ni te sreds tva; pos le di ci te vrz da no kot na do bi vka od pla }a we di vi den da na ak ci o ne ri.

Vo fi nan si ski te iz ve {tai se po pol nu va be le {ka ta 17-Da nok od do bi vka, {to se iska ̀ u va na sme tka ta 633-Da no ci i pri do ne si od pri hod.

27



28

Branislav GULEV

So o ~e ni so se po pri sut ni ot

prob lem vo nap la ta ta na po ba-

ru va wa ta so ko ja se do ve du va

vo pra {a we fi nan si ska ta li-

kvid nost, se na met na po tre ba

od no va za kon ska ala tka so ko ja

se o~e ku va od 2009 go di na da se

zgo le mi dis cip li na ta i di na mi-

ka ta vo nap la ta ta na po ba ru va-

wa ta. Vo toj pra vec e do ne sen

Za ko not za fi nan si sko obez be-

du va we, koj gi pro pi {u va us lo-

vi te i na ~i not na ko ri ste we

fi nan si sko obez be du va we na

po ba ru va wa ta. Ovoj za kon e

ob ja ven vo "Slu` ben ves nik na

RM" broj 84/08 i se pri me nu va

od 1 Ja nu a ri 2009 go di na.

[TO SE PO DRAZ BI RA

POD FI NAN SI SKO

OBEZ BE DU VA WE?

Fi nan si sko to obez be du va we po draz bi ra sklu ~u va we na do go vor so koe se po tvr du va, od nos no de-fi ni ra na ~i not na obez be du va we na po ba ru va wa ta pri neb la go vre-me na nap la ta na isti te, so ak cii i dru gi har tii od vred nost ka ko fi nan si ski in stru men ti ili so go to vi na. Imaj }i pred vid de ka dol` ni~ ko do ve ri tel ni te od no si po me |u dve te do go vo re ni stra ni za is po ra ka na tr gov ska sto ka ili da va we us lu ga se zas ni va at na sklu-~en do go vor vo koj se de fi ni ra ni os nov ni te us lo vi: do go vo re na ce-

KOI SUB JE KTI MO @AT DA GO

KO RI STAT FI NAN SI SKO TO

OBEZ BE DU VA WE NA

PO BA RU VA WA TA?

Spo red odred bi te od Za ko not za fi nan si sko obez be du va we ne po-stoi raz gra ni ~u va we na pri me na ta na isti ot, ta ka {to ovoj za kon po-ded na kvo se od ne su va za bu xet ski te ko ris ni ci i za prav ni te sub je kti od sto pans tvo to, i toa:

Or ga ni te na dr ̀ av na ta vlast, or ga ni te na op {ti ni te, or ga ni te na op {ti ni te vo gra dot Skop je i gra dot Skop je;

Na rod na ban ka na Re pub li ka Ma ke do ni ja;

Me |u na rod ni te fi nan si ski in sti tu cii ka ko {to se: Evrop ska cen tral na ban ka, Ban ka za me |u na-rod no po ram nu va we, Me |u na ro den mo ne ta ren fond, Evrop ska in ve-sti ci o na ban ka, cen tral ni ban ki na dr ̀ a vi te ~len ki na EU, mul ti-la te ral ni raz voj ni ban ki;

De lov ni te ban ki; Bro ker ski te ku }i; Osi gu ri tel ni te dru{ tva; Dru{ tva ta za upra vu va we so

in ve sti ci ski i pen zi ski fon do vi; Kli rin {ki ku }i, de po zi-

tari te za har ti i te od vred nost i ber zi te;

Re pub li~ ki te fon do vi: Fon-dot za zdrav stve no osi gu ru va we na Re pub li ka Ma ke do ni ja, Fon dot za pen zi sko osi gu ru va we na Re pub li-ka Ma ke do ni ja i Fon dot za osi gu-ru va we na de po zi ti;

FINANSISKO OBEZBEDUVAWEFINANSISKO OBEZBEDUVAWENA POBARUVAWATANA POBARUVAWATA

na, ko li ~i na, na ~in na pla }a we, rok i di na mi ka na pla }a we, se po sta vu va pra {a we to zo {to do pol-ni tel no da se obez be di fi nan si sko obez be du va we pre ku sklu ~u va we na do go vor. Do kol ku se ze mat pred vid odred bi te od Za ko not za fi nan si-sko obez be du va we, }e se zak lu ~i de ka so do go vo rot za fi nan si sko obez be du va we se stre mi kon za si-le na ga ran ci ja vo nap la ta ta na po ba ru va wa ta koi se po te {ko se re a li zi ra at vo se kojd nev no to sto-pa ni su va we. Ime no, do go vo rot za fi nan si sko obez be du va we mo ̀ e da so dr ̀ i odred bi so koi e do go-vo ren pre no sot na sops tve no sta, no isto ta ka so do go vo rot mo ̀ e da se obez be di za lo` no pra vo na fi nan si ski te in stru men ti. Vo pr vi ot slu ~aj, so sklu ~u va we na do go vo rot vo ce lost pre mi nu va fi nan si sko to obez be du va we od da-va te lot na pri ma te lot na isti te, do de ka so do go vo rot za fi nan si sko obez be du va we so za lo` no pra vo fi-nan si ski ot in stru ment, od nos no go to vi na ta osta nu va kaj da va te lot, a pri ma te lot na obez be du va we to stek nu va za lo` no pra vo. Isk lu ~ok od na ve de no to e ko ga spo red do go vo-rot za fi nan si sko obez be du va we so za lo` no pra vo, pri ma te lot na fi nan si sko to obez be du va we ima pra vo za vre me na tra e we to na fi nan si sko to obez be du va we da ras-po la ga so za lo ̀ e ni te fi nan si ski in stru men ti/go to vi na ta, do kol ku da va te lot na fi nan si sko to obez be-du va we ima da de no sog las nost.



FINANSISKO OBEZBEDUVAWENA POBARUVAWATA

29

Go le mi te tr gov ci ras pre de-le ni vrz os no va na kri te ri u mi te de fi ni ra ni vo Za ko not za tr gov-ski dru{ tva.

KOI SE US LO VI TE ZA

SPRO VE DU VA WE NA

ODRED BI TE OD ZA KO NOT

ZA FI NAN SI SKO

OBEZ BE DU VA WE?

Spro ve du va we to na odred bi te od Za ko not za fi nan si sko obez be du-va we e us lo ve no otka ko pret hod no e na sta nat dol` ni~ ko do ve ri te len od nos po me |u do ve ri te lot i na ra-~a te lot, ne se is pol ne ti do go vo re-ni te us lo vi, vo od nos na ro kot na pla }a we, od nos no ne e is pol net do-go vo rot ili drug na stan {to e pret-hod no do go vo re no so do go vo rot, pri {to pri ma te lot na fi nan si sko to obez be du va we do bi va pra vo za re-a li za ci ja na fi nan si ski te in stru-men ti, od nos no go to vi na ta.

Odred bi te od ovoj za kon po kraj osta na to to ovoz mo ̀ u va at pre bi va-we so za tvo ra we, pri {to e da de na mo` nost za iz vr {u va we na obez be-du va we to i za si te ne pri stig na ti a obez be de ni po ba ru va wa. Na ovoj na-~in ne pri stig na ti te po ba ru va wa do bi va at tret man na pri stig na ti, so trans for ma ci ja na ne pa ri~ ni te po ba ru va wa vo pa ri~ ni, so mo`-nost za me |u seb no po ram nu va we. Za na ve de no to po treb no e da se po pol ni iz ja va ta za po ram nu va we od stra na na pri ma te lot na fi nan-si sko to obez be du va we, so koe se po tvr du va de ka po ba ru va we to e vo ce lost na mi re no.

Do go vo rot za fi nan si sko obez-be du va we, ne za vis no za vi dot i na-~i not na obez be du va we tre ba da gi is pol nu va sled ni te us lo vi:

Da bi de so sta ven vo pis me na for ma;

Da bi de za ve ren kaj no tar i Da bi de re gi stri ran vo so od-

vet na in sti tu ci ja, za vis no od vi dot na fi nan si sko to obez be du va we.

Do go vo rot za fi nan si sko obez-be du va we so go to vi na tre ba da se

fi nan si sko to obez be du va we. Se po-sta vu va pra {a we ka ko }e se in ter-ve ni ra vo slu ~a i te ko ga }e se os tva-rat sreds tva koi ne se do vol ni za na do me stu va we na ne nap la te ni te po ba ru va wa. Pret po sta vka e de ka vo tie slu ~ai ne na do me ste ni te, od-nos no ne nap la te ni te po ba ru va wa }e osta nat ne re a li zi ra ni, ta ka {to pri ot pi {u va we na isti te vo pres me tkov no to sme tko vods tvo pret sta vu va ras hod.

Za ko no da ve cot pro pi {al fi-nan si sko obez be du va we so pre nos na sops tve nost na ak cii na ban ki, no do kol ku po stoi pret hod na sog-las nost od stra na na nad le ̀ en or gan, ta ka {to pri ma te lot na fi-nan si sko to obez be du va we e dol ̀ en da do bie pret hod na sog las nost, pred sklu ~u va we na do go vo rot za fi nan si sko obez be du va we.

KA KVO VLI JA NIE IMA AT

SUD SKA TA ZAP LE NA,

STE ̂ AJ NA TA PO STAP KA

ILI LI KVI DA CI JA VRZ

IMP LE MEN TA CI JA TA NA

FI NAN SI SKO TO

OBEZ BE DU VA WE NA

PO BA RU VA WA TA?

Ova pra {a we e tre ti ra no na toj na ~in {to pra vo to za pre bi va-we so za tvo ra we ne pre sta nu va da va ̀ i vo slu ~aj na sud ska ili dru ga zap le na, ni tu ko ga e po kre na ta ste-~aj na po stap ka pro tiv da va te lot ili pri ma te lot na fi nan si sko to obez be du va we, pri {to do go vo rot za fi nan si sko obez be du va we i pra vo to za iz vr {u va we na obez be-du va we to osta nu va at vo va` nost i vo slu ~aj ko ga pro tiv da va te lot ili pri ma te lot na obez be du va we to se otvo ra ili e vo tek po stap ka na ste ~aj ili li kvi da ci ja. Vo ste ~aj-na ta po stap ka ste ~aj ni ot uprav nik ne ma za kon sko pra vo da gi os po ru va pra va ta ili ob vr ski te koi pro iz le-gu va at od do go vo rot za fi nan si sko obez be du va we. Pra va ta stek na ti vrz os no va na do go vo rot za fi nan si-sko obez be du va we i po na ta mu va ̀ at

re gi stri ra vo fi nan si ska ta in sti-tu ci ja ka de se vo di plat ni ot pro-met na da va te lot na fi nan si sko to obez be du va we, od nos no sme tka ta ka de se vo dat pa ri~ ni te sreds tva.

Do go vo rot za fi nan si sko obez-be du va we so pre nos na sops tve nost na fi nan si ski in stru men ti tre ba da se re gi stri ra vo de po zi ta rot za har tii od vred nost, ka de se vo dat fi nan si ski te in stru men ti.

Do go vo rot za fi nan si sko obez-be du va we so za lo` no pra vo vrz fi-nan si ski te in stru men ti tre ba da se re gi stri ra vo Za lo` ni ot re gi star na Re pub li ka Ma ke do ni ja, pri {to Za lo` ni ot re gi star na Re pub li ka Ma ke do ni ja go iz ve stu va de po zi-ta rot na har ti i te od vred nost za re gi stri ra ni te do go vo ri i pra va ta koi pro iz le gu va at od do go vo ri te. Pri ova tre ba da se po ten ci ra de ka fi nan si sko to obez be du va we so za lo` no pra vo na fi nan si ski in stru men ti mo ̀ e da se vos po sta vi edins tve no za onie fi nan si ski in-stru men ti koi se vo dat vo de po zi ta-rot za har tii od vred nost i pra vo to za obez be du va we so fi nan si ski in stru men ti se stek nu va so za pi {u-va we vo so od ve ten re gi star.

Pri ma te lot na fi nan si sko to obez be du va we ima pra vo da gi pro da de za lo ̀ e ni te fi nan si ski in stru men ti {tom }e bi dat is pol-ne ti si te us lo vi za iz vr {u va we na obez be du va we to, bez ob vr ska da go iz ve sti da va te lot za iz vr {e-na ta pro da` ba. Ka ko toa }e pro-funk ci o ni ra vo na {a ta pra ksa, imaj }i gi pred vid us lo vi te vo koi sto pa ni su va me, }e po ka ̀ e vre me to na imp le men ta ci ja na ovoj za kon, oso be no {to pri pro da` ba ta na za-lo ̀ e ni te fi nan si ski sreds tva ne-voz mo` no e da se na do me stat vo ist iz nos ne nap la te ni te po ba ru va wa. Za ko no da ve cot pred vi du va slu ~ai na os tva ru va we vi {ok na sreds tva {to bi se os tva ri le so pro da` ba na fi nan si ski te in stru men ti, ta-ka {to vo tie slu ~ai e pro pi {a na ob vr ska vi {o kot na sreds tva ta da bi dat pre fr le ni na da va te lot na



i za ka ma ti te koi do de not na za po~ nu va we na po stap ka-ta za ste ~aj ili li kvi da ci ja ne se pri stig na ti. Tre ba da se istak ne de ka za ko no da ve cot pro pi {al vre men ska ram ka, spo red ko ja do go vo rot za fi nan si sko obez be du-va we ne mo ̀ e da se prog la si za ne va ̀ e~ ki do kol ku bil sklu ~en 90 de na pred do ne su va we to na re {e ni e to za otvo ra we na po stap ka ta za ste ~aj ili li kvi da ci ja.

KOI SE US LO VI TE ZA VLI JA NIE NA

IMP LE MEN TA CI JA TA NA FI NAN SI SKO TO

OBEZ BE DU VA WE NA PO BA RU VA WA VRZ

SME TKO VODS TVE NA TA EVI DEN CI JA?

Ne op hod no e da po stoi iz ja va za po ram nu va we od stra na na pri ma te lot na fi nan si sko to obez be du va we, so {to }e se po tvr di de ka so re a li za ci ja ta na fi nan si-sko to obez be du va we e iz vr {e no ce los no po ram nu va we na po ba ru va we to;

Da se pod ne se do go vo rot za fi nan si sko obez-be du va we so go to vi na do fi nan si ska ta in sti tu ci ja ka de se vo di sme tka ta na da va te lot na fi nan si sko to obez be du va we;

Da se pod ne se do go vo rot za fi nan si sko obez be-du va we so pre nos na sops tve nost vrz fi nan si ski te in stru men ti vo de po zi ta rot za har tii od vred nost ka de se vo dat fi nan si ski te in stru men ti;

Da se iz vr {i re a li za ci ja, od nos no pro da` ba na za lo ̀ e ni te fi nan si ski in stru men ti od stra na na pri ma te lot na fi nan si ski te in stru men ti.

Iz vr {e na ta re a li za ci ja pre ku pro da` ba na za lo-`e ni te fi nan si ski sreds tva ovoz mo ̀ u va zgo le mu va we na pa ri~ ni te sreds tva i iska ̀ u va we na pri ho di za isti ot iz nos, so isto vre me no za tvo ra we/na do me stu va-we na po ba ru va wa ta i sme tka ta za pa siv ni vre men ski raz gra ni ~u va wa ko ja e pri me ne ta za ra di od lo ̀ e no vre men sko iska ̀ u va we na pri ho di te vo per i o dot ko ga po ba ru va wa ta }e bi dat iz mi re ni.

Pri mer 1:

Za ra di obez be du va we na ne nap la te ni te po ba ru-va wa sklu ~en e do go vor za fi nan si sko obez be du va-we so fi nan si ski in stru men ti. Ro kot za nap la ta e iste ~en, so {to se stek na ti us lo vi te za re a li za-ci ja na fi nan si sko to obez be du va we, koe vo ovoj slu ~aj iz ne su va 3.565.000 de na ri.

KNI@EWA:

122 - Po ba ru va wa od ku pu va ~ivo zem ja ta .......................................3.565.000298 - Dru gi pa siv ni

vre men ski raz gra ni ~u va wa ..............3.565.000Iz da de na fa ktu ra

117 - Dru gi har tii od vred nost ..........3.565.000723 - Zakupnina ............................................3.565.000

298 - Dru gi pa siv ni vremenskiraz gra ni ~u va wa ............................3.565.000122 - Po ba ru va wa od

ku pu va ~i vo zem ja ta ...........................3.565.000Re a li za ci ja na fi nan si sko obez be du va we

Pri mer 2:

Do go vor ni te stra ni sklu ~i le do go vor za fi nan-si sko obez be du va we so go to vi na i isti ot po istek na vre me to tre ba da se iz vr {i od nos no re a li zi ra. Iz no sot na fi nan si sko to obez be du va we iz ne su va 756.000 de na ri.

KNI@EWA:

122 - Po ba ru va wa odku pu va ~i vo zem ja ta ........................756.000298 - Dru gi pa siv ni

vre men ski raz gra ni ~u va wa .................756.000Iz da de na fa ktu ra

100 - Sme tka ...............................................756.000732 - Pro da` ba na sto ki ...............................756.000

298 - Dru gi pa siv nivre men ski raz gra ni ~u va wa ...........756.000122 - Po ba ru va wa od

ku pu va ~i vo zem ja ta ..............................756.000Re a li za ci ja na fi nan si sko obez be du va we

30


TRGOVIJATRGOVIJA

SE UKINUVA NADOMESTOKOTZA VODI OD PLATATA

Na 38-ma ta sed ni ca na So bra ni e to na RM be {e do ne sen Za ko not za iz me nu va we i do pol nu va we na Za ko not za vo di te koj se do ne se po skra te na po stap ka. So iz me ni te na Za ko not za vo di se uki nu va ob vr ska ta za pla }a we od pla ta ta 0,2% na do me stok za vo di. No vo-to za kon sko re {e nie }e za po~ ne da se pri me nu va od 1 Ja nu a ri 2009 go di na. Pri ~i na ta za ovie iz me ni le ̀ i vo ne u sog la se no sta na ob vr ska ta za pla }a we to na na-do me stok za vo di od pla ta od ed na stra na i kon cep tot "ce la pla ta" od dru ga stra na bi dej }i na do me sto kot za vo di ne u~es tvu va {e vo for mi ra we to na stru ktu ra ta na bru to pla ta ta i pa |a {e vrz to var na ra bo to da va-~ot. So iz me ni te }e se iz beg nat va kvi te ne jas no tii i }e se eli mi ni ra ob vr ska ta vra bo te ni te koi vo isto vre me se i ~le no vi na do ma }ins tva, da bi dat dva pa ti pod lo ̀ e ni na oda no ~u va we so ovoj pri do nes, bi dej }i do ma }ins tva ta isto ta ka pla }a at 2% od ce na ta na me tar ku ben isko ri ste na vo da.

NOVI IZMENI VOZAKONOT ZA TRGOVIJA

Za ko not za tr go vi ja ("Slu` ben ves nik na RM", broj 16/04, 159/08) za kra tok per i od od {est me se ci pre tr pe tri iz me ni: pr va ta vo ju li 2008, vto ra ta vo de kem vri 2008 i tre ta ta ko ja e vo So bra ni ska pro ce-du ra.

Cel ta na iz me na na Za ko not za tr go vi ja ob ja ven vo "Slu` ben ves nik na RM", broj 159/08) e suz bi va we na si va ta eko no mi ja, ne le gal na ta tr go vi ja, ne lo jal-na ta kon ku ren ci ja i ne re gi stri ra no to vr {e we na tr go vi ja ta, pri {to se za o stre ni mer ki te za niv no suz bi va we pre ku utvr du va we no vi pre kr {o ci i zgo-le mu va we na glo ba ta za od del ni vi do vi pre kr {o ci. Ime no, so ovie iz me ni se utvr du va mo` nost za do ne-su va we re {e nie za za bra na za vr {e we dej nost i glo ba pred vi de na so Za ko not i vo slu ~aj ko ga tr go ve cot na po seb no or ga ni zi ra ni pa za ri vr {i tr go vi ja na sto ki koi ne se na ve de ni vo ~len 15 od Za ko not (pro da` ba na sta ri mo tor ni vo zi la, sta ri avto de lo vi, zem-jo del ski ala ti, do bi tok, `i vi na-opre ma i sto~ na hra na, ogrev no dr vo, re ̀ a na i te sa na gra |a i upo tre-bu va ni pro iz vo di). Na ta mu, so iz me ni te se utvr du va od go vor nost na od go vor no to i/ili slu` be no to li ce vo prav no to li ce koe iz da va pro da` ni me sta na li ca koi ne se re gi stri ra ni vo so od vet ni ot re gi star. Za ovaa po vre da na Za ko not, pred vi de na e kaz na za tvor od 1 do 5 go di ni. Ista ta kaz na e pro pi {a na i za pro-

31

PLATIPLATIda` ba na pro iz vo di spro tiv no na ~len 15 od Za ko not (pro iz vo di koi ne se na ve de ni vo ovoj ~len, a ~i ja pro-da` ba e doz vo le na na po seb no or ga ni zi ra ni pa za ri). So iz me ni te utvr de ni se po go le mi glo bi za pre kr {ok na prav no to li ce vo vi si na od 13.000 do 16.000 evra vo de nar ska pro tiv vred nost (po go le mi za po ve }e od tri pa ti) za po vre di te od ~len 55, a pred vi den e i po vi sok ste pen na od go vor nost ko ga pre kr {o kot e sto ren so cel sto ri te lot za se be ili za dru go li ce da pri ba vi imot na ko rist ili pre kr {o kot e sto ren od stra na na or ga ni zi ra na gru pa na li ca ili do kol ku vo te kot na ka len dar ska ta go di na sto ri te lot go po vto ri pre kr-{o kot od stav 1 na ovoj ~len, pri {to e pred vi de na mo` nost nad le` ni ot sud da izre ~e glo ba vo iz nos od 15.000 do 21.000 evra vo de nar ska pro tiv vred nost.

So pos led ni te iz me ni na Za ko not (za ko not e vo So bra ni ska pro ce du ra), pod re ̀ i mot za za bra na za pro da` ba i ku pu va we na pi ja lo ci na ma lo let ni li ca, po kraj al ko hol ni te pi ja lo ci, sta ve ni se i ener get ski-te pi ja lo ci. Vo ovaa smis la se iz vr {e ni i so od vet ni iz me ni vo Za ko not vo odred bi te od ~len 24, ~len 56 i 57-a. So ovie iz me ni utvr de na e od lo` na pri me na na odred bi te od ~len 14 stav 1 (Tr go ve cot koj or ga-ni zi ra ze len pa zar na koj se vr {i tr go vi ja na go le mo i ma lo e dol ̀ en da obez be di fi ska len si stem na opre ma za re gi stri ra we na go to vin ski te pla }a wa za ko ris ni ci te na pro da` ni te me sta koi se dol` ni da go ko ri stat od mo men tot na pu {ta we na pro da`-no to me sto vo ra bo ta, sog las no so za kon), od nos no se pro lon gi ra ro kot za fi ska li za ci ja sog las no ~len 14 od Za ko not, do pri sta pu va we to na RM vo ~lens tvo na Evrop ska ta uni ja. Pri me na ta na ovaa odred ba e isk lu ~e na za ko ris ni ci te na pro da` ni me sta koi se re gi stri ra ni ka ko tr gov ski dru{ tva koi i na ta mu ima at ob vr ska za ko ri ste we na fi ska len si stem za go to vin ski pla }a wa.

REPREZENT JANUARY 1/2009 32

CONTENT AND SUMARIES

10

3

32

TAX PRACTICUM

PERSONAL INCOME TAXJasmina RafajlovskaNOVELTY IN THE LAW ONPERSONAL INCOME TAXIn the reform package for net payment the Law on amendment and addition to the Law on Per-sonal Income Tax is reached and published in the “Offi cial Gazette of RM”, number 159/08, with an effective date on January 1, 2009. The purpose of this passed Law is the accordance with the system of integrated payment of the benefi ts and the personal income tax aswell as incorporating a new way oftaxation of the agricultural workers bya lump sump of income. ................................. 2CORPORATE TAXSezair RedzepagichAMENDMENTS AND ADDITIONSON THE PROFIT TAX LAW .............................. 7Sezair Redzepagich15TH FEBRUARY 2009 DEADLINEFOR DD-I FORM ............................................13PERSONAL INCOME TAXSezair RedzepagichPERSONAL RELEASE WHENCALCULATING THE PERSONALINCOME TAX ON SALARIES ........................16Zarko Mihajlovski15TH FEBRUARY 2009 DEADLINEFOR PDD-GI FORM ........................................19Sofi ja Jancheva BlechevaANNUAL TAX APPLICATION FORPERSONAL INCOME TAX FOR THEYEAR 2008 - PDD-GDP FORM ......................24

ACCOUNTINGJasmina Rafajlovska

EVALUATION OF THE PROPERTY, PLANT AND EQUIPMENTFOLLOWING THEIR INITIAL RECOGNITION AS AN ASSET,IN ACCORDANCE WITH IAS16 AND IAS 36 ............................................................................3

LEGAL PROCEDUREM. Sci. Goran Rafajlovski

NEW LAWS FROM THE PROPOSED MEASURES FORSURPASSING THE ECONOMIS CRISIS ISSUED BY THEGOVERNMENT OF THE REPUBLIC OF MACEDONIA .........................................................10

TRADE COMPANIESZarko Mihajlovski

NOVELTY IN FILLING OUT SPD - RECUP FORMFOLLOWING THE ANNUAL ACCOUNT FOR THE YEAR 2008 ...........................................14

EMPLOYMENT RELATIONSVera Zbajnova

NOVELTY IN THE FIELD OF LABOUR RELATIONS.............................................................17BANKS

Aco Dimitrovski NOTING AND EVALUATION OF THE ACCOUNTING ITEMS

AND PREPARATION OF THE FINANCIAL STATEMENTOF THE BANKS AND SAVING HOUSES (PART IV) ...............................................................22

BUDGET AND BUDGER BENEFICIARIESBranislav Gulev

FINANCIAL SUPPLYING OF THE RECEIVABLES .................................................................28

INFORMATION .................................................................................................................................31

ACCOUNTINGEVALUATION OF THE

PROPERTY, PLANT ANDEQUIPMENT FOLLOWING

THEIR INITIAL RECOGNITIONAS AN ASSET, IN ACCORDANCE

WITH IAS16 AND IAS 36The entities that have the liability to

prepare and submit fi nancial statements in accordance with the International Accounting Standards (IAS) and the

International Financial Reporting Standards (IFRS) respectively, are

obliged in terms of the property, plant and equipment (fi xed assets) to apply the

provisions of IAS 16 - Property,plant and equipment and

IAS 36 - Impairment of Assets.

LEGAL PROCEDURENEW LAWS FROM THE

PROPOSED MEASURES FORSURPASSING THE ECONOMIS CRISIS

ISSUED BY THE GOVERNMENT OFTHE REPUBLIC OF MACEDONIAThe basic purpose of these Laws is to

decrease the fi nancial burden of thecompanies through exemption of

liabilities: for paying interest; inaction and remission of liabilities on the basis of benefi ts for mandatory social insurance; continuance of the deadline for payment and postponement of the received unpaid taxes; postponement of the application of the enactment for the ban of payment by means of compensation, cesio, and other forms of settling the liabilities of the par-ticipant in the fi nancial transactions with a blocked transactional account; conver-sion of the receivables of the Republic of Macedonia into a permanent deposit in separate Companies est.

EMPLOYMENT RELATIONSNOVELTY IN THE FIELDOF LABOUR RELATIONSDuring the past period, the Assembly of the Republic of Macedonia passed multiple amendments in the Laws in order to create appropriate conditions for overall application of the new Law for benefi ts in the mandatory social insurance, among which are Labor relation Law, Law on Employment and Insurance in Case of Unemployment, Disability and Pension Insurance Law and Law on voluntary services.

11

17

15-TI FEVRUARI 2009 GODINA 15-TI FEVRUARI 2009 GODINA KRAEN ROK ZA DOSTAVUVAWEKRAEN ROK ZA DOSTAVUVAWE

OBRAZEC DD-IOBRAZEC DD-I

LI^NO OSLOBODUVAWE PRILI^NO OSLOBODUVAWE PRIPRESMETKA NA PERSONALNIOT PRESMETKA NA PERSONALNIOT

DANOK NA PLATIDANOK NA PLATI

NOVINI VO ZAKONOT ZANOVINI VO ZAKONOT ZAPERSONALNIOT DANOK NA DOHODPERSONALNIOT DANOK NA DOHOD

GODI[NA DANO^NA PRIJAVAGODI[NA DANO^NA PRIJAVAZA PERSONALEN DANOK ZAZA PERSONALEN DANOK ZA

2008 GODINA OBRAZEC PDD-GDP2008 GODINA OBRAZEC PDD-GDP

IZMENI I DOPOLNUVAWA NAIZMENI I DOPOLNUVAWA NAZAKONOT ZA DANOKOT NA DOBIVKAZAKONOT ZA DANOKOT NA DOBIVKA

15-TI FEVRUARI 2009 GODINA 15-TI FEVRUARI 2009 GODINA KRAEN ROK ZA DOSTAVUVAWEKRAEN ROK ZA DOSTAVUVAWE

NA OBRAZEC PDD-GINA OBRAZEC PDD-GI

Personalen Danok na Dohod

2 REPREZENT JANUARI 1/2009 DANO^EN PRAKTIKUM BROJ 1

НОВИНИ ВО ЗАКОНОТ ЗАНОВИНИ ВО ЗАКОНОТ ЗАПЕРСОНАЛНИОТ ДАНОК НА ДОХОДПЕРСОНАЛНИОТ ДАНОК НА ДОХОД

Jasmina RAFAJLOVSKA

Vo pa ket so re for ma ta ce la pla ta do ne sen e Za ko not za iz me nu-va we i do pol nu va we na Za ko not za per so nal ni ot da nok na do hod ob ja ven vo "Slu` ben ves nik na RM", broj 159/08 koj se pri me nu va od 1 Ja nu a ri 2009 go di na. Cel ta na Za ko not za iz me nu va we i do pol nu-va we na Za ko not za per so nal ni ot da nok na do hod e usog la su va we so si ste mot na in te gri ra na ta nap la ta na pri do ne si te i per so nal ni ot da nok na do hod i vo ve du va we nov na ~in na oda no ~u va we na zem jo del-ci te spo red pa u {al no utvr den pri hod.

Vo pro dol ̀ e nie po de tal no }e se osvr ne me na na ve de ni te za kon-ski no vi ni.

[TO E NO VO VO ZA KO NOT?

PRO ME NET DA NO^ NI OT TRET MAN NA

NA DO ME STO CI TE ZA IS HRA NA I PRE VOZ

ISP LA TE NI VO PA RI ̂ EN IZ NOS

^len 6 stav 1 to~ ka 6 - iz me ne ta, to~ ki te 7 i 7-a

iz bri {a ni, to~ ka ta 7-b - iz me ne ta,

to~ ka ta 12 - iz me ne ta i to~ ka ta 13 - iz me ne ta

So iz me ni te na Za ko not za per so nal ni ot da nok na do hod se bri {at na do me stot za hra na i pre voz vo ~le-not 6 ka ko pri ma wa koi ne pod le ̀ at na oda no ~u va we so per so na len da nok na do hod. Na ve de ni te iz me ni se pos le di ca na iz me ni te na Za ko not za ra bot ni od no si (na ta mu: ZRO) utvr de ni so Za ko not za iz me nu va we i do pol nu va we na Za ko not za ra bot ni te od no si ("Slu`-ben ves nik na RM", broj 161/08). So iz me nata se osta va mo` nost na ra bo to da va ~i te sa mo stoj no da od lu ~at da li stek na ti te pra va na na do me sto kot za is hra na i na do me-sto kot na tro {o ci te za pre voz da gi vklu ~at vo pla ta ta na ra bot ni kot. Na po me nu va me de ka sog las no Za ko not za iz me nu va we i do pol nu va we na Za ko not za isp la ta na pla ti te vo RM ("Slu` ben ves nik na RM", broj 161/08) koj se pri me nu va na ra bo to dav ci te pri va ti zi ra ni pod 51%, ka ko i na bu xe ta ri te pra vo to na ja nu ar ska ta pla-ta e ure de no so vklu ~u va we na hra na ta i pre vo zot ka ko so sta ven del na pla ta ta.

Me |u toa, tok mu ka ko pos le di ca na iz me ni te na ZRO or ga ni zi ra ni ot pre voz i or ga ni zi ra na ta is hra na ima at po i na kov da no ~en tret man. Ime no, so do pol nu va we to na ~len 113 od ZRO so nov stav 4 utvr de na e mo` nost

ra bo to da va ~ot na svoj tro {ok na rabot-ni ci te da im or ga ni zi ra pre voz do i od ra botno to me sto, ka ko i is hra na za vre me na ra bo ta. Vo sta v 5 od ~le n 113 od ZRO e pre ci zi ra no de ka tro {o ci te za is hra na mo ̀ at da iz ne su va at najmno-gu do 20% od pro se~ na ta ne to pla ta po ra bot nik isp la te na vo pret hod na ta go di-na, a tro {o ci te za pre voz vo visi na na stvar ni te tro {o ci vo jav ni ot so bra}aj. Upo tre ba ta na ter mi not "mo ̀ e da or ga-

ni zi ra" ja re la ti vi zi ra va kva ta za kon ska ta ob vr ska na ra bo to da va ~ot i is pol nu va we to na ista ta de fa kto za vi si od eko nom ski te mo ̀no sti na ra bo to da va ~ot i spo sob no sta na ra bot ni ci te (pre ku sin di ka tot) na ve de na ta mo ̀nost da ja iz dig nat na ni vo na ob vr ska. Me |u toa od da no ~en as pekt za ra di pro pi {a na ta za kon ska mo` nost vo ZRO da se or ga-ni zi ra is hra na i pre voz, na ve de ni te tro {o ci te }e bi dat da no~ no priz na ti ras ho di i isti te ne ma da pod le ̀ at na oda no ~u va we so per so na len da nok na do hod.

Po kraj pret hod no na ve de ni te iz me ni od Za ko not za PDD vo ~le not 6 do da de na e no va to~ ka 7-b so ko ja se os lo bo du va at od oda no ~u va we so per so na len da nok na do hod na do me stok na li ca ta vo lon te ri sog las no ~len 10 stav 2 od Za ko not za vo lon ters tvo to ("Slu` ben ves-nik na RM": broj 85/07 i 161/08). Sog las no ci ti ra ni te za kon ski odred bi ne se oda no ~u va at so per so na len da nok na do hod pri ma wa ta na vo lon te ri te utvr de ni so Za kon za vo lon ters tvo i toa:

na do me sto kot na tro {o ci za hra na i tro {o ci te za pre voz do i od me sto to na vo lon ti ra we to najm no gu vo vi si na do 15% od pro se~ na ta me se~ na pla ta isp la-te na za pret hod na ta go di na i

tro {o ci te za slu` be ni pa tu va wa i tro {o ci te za obu ka, vo ista vi si na ka ko za vra bo te ni te kaj or ga-ni za to rot na vo lon ter ska ra bo ta.

PRO ME NI VO DE FI NI CI JA TA NA DA NO ̂ EN

OB VRZ NIK ZA PER SO NA LEN DA NOK

^len 7 stav 3 - iz me net

So iz me na ta na sta vot 3 od ~le not 7 od Za ko not se kon kre ti zi ra opre de lu va we to na sta tu sot na da no~ ni-


DANO^EN PRAKTIKUM BROJ 1 Rafajlovski konsalting 3

НОВИНИ ВО ЗАКОНОТ ЗАПЕРСОНАЛНИОТ ДАНОК НА ДОХОД

ot ob vrz nik za per so na len da nok na do hod. Sog las no no vi te za kon ski odred bi da no ~en ob vrz nik e re zi dent na RM koj ima ob vr ska za pla }a we na da nok, ako na te ri-to ri ja ta na RM pre sto ju va ne pre ki na to ili so pre ki ni 183 ili po ve }e de na vo bi lo koj 12 me se ~en per i od. So ova e za me ne to sta ro to za kon sko re {e nie spo red koe sta tus na da no ~en ob vrz nik do bi va {e re zi den tot do kol ku pre sto ju va ne pre ki na to ili so pre ki ni 183 ili po ve }e de na vo ka len dar ska ta go di na.

UTVR DE NA VI SI NA TA NA LI^ NO TO

OS LO BO DU VA WE ZA 2009 GO DI NA

^len 10 stav 1 to~ ka 3 - iz me ne ta

Sog las no iz me ne ti ot ~len 10 od Za ko not za per-so nal ni ot da nok na do hod, iz no sot na li~ no to os lo-bo du va we za 2009 go di na pri go di{ no pres me tu va we na per so nal ni ot da nok na do hod od pla ti }e iz ne su va 84.000 de na ri. Pri akon ta tiv na pres me tka na per so nal-ni ot da nok na do hod od pla ti te, li~ no to os lo bo du va-we iz ne su va ed na dva na e set ti na od ovoj iz nos (84.000 : 12 = 7.000). Na ve de no to li~ no os lo bo du va we }e se pri me nu va po~ nu vaj }i od pla ta ta za me sec ja nu a ri 2009 go di na.

Na po me na: Sog las no ~len 31 od Iz me na ta na Za ko-not za PDD, za si te ne isp la te ni pla ti od pret hod ni go di ni, (do 31.12.2008 go di na) koi }e se isp la tu va at po 1 ja nu a ri 2009 go di na, }e se pri me nu va li~ no to os lo bo-du va we {to va ̀ e {e za 2008 go di na, od nos no li~ no to os lo bo du va we od 3.294 de na ri na me se~ no ni vo.

IZ ME NI VO DE FI NI RA WE TO

NA LI^ NI TE PRI MA WA

^len 14 stav 1 to~ ka 1 - iz me ne ta, to~ ka 1-a - no va,

to~ ka 5 - do pol ne ta i to~ ka 5-a no va

Iz me ne ti te na ~len 14-a od Za ko not za per so nal-ni ot da nok na do hod vo naj go lem del se vo funk ci ja na usog la su va we so Za ko not za pri do ne si od za dol-`i tel no so ci jal no osi gu ru va we ("Slu` ben ves nik na RM broj 142/08). Ime no, sog las no no vi te za kon ski odred bi li~ no pri ma we koe pod le ̀ i na oda no ~u va we so per so na len da nok na do hod pret sta vu va:

pla ta i na do me sto ci na pla ta od ra bo ten od nos i isp la ta po os nov na de lov na us pe{ nost na ra bo to da va-~ot utvr de na so Za ko not za pri do ne si od za dol ̀ i tel no so ci jal no osi gu ru va we;

na do me sto ci na tro {o ci od ra bo ten od nos isp la-te ni nad iz no si te od ~len 6 na ovoj za kon, i si te dru gi na do me sto ci na tro {o ci po vr za ni so ra bo ta utvr de ni so Za ko not za ra bot ni te od no si, Op {ti ot ko le kti ven do go vor za sto pans tvo to vo Re pub li ka Ma ke do ni ja, gran ski te ko le ktiv ni do go vo ri i pro pi si te za or ga-ni te na dr ̀ av na ta upra va.

Vo to~ ka ta 5 od ~len 14 so iz me ni te na Za ko not do pre ci zi ra ni se i pri ma wa ta na pro fe si o nal ni te spor ti sti koi pod le ̀ at na oda no ~u va we i toa se:

pre mi i te i trans fe ri te

So iz me ni te na Za ko not ka ko li~ ni pri ma wa koi pod le ̀ at na oda no ~u va we so per so na len da nok na do-hod na ve den e i na do me sto kot za vrv ni spor ti sti koj se isp la }a sog las no Za ko not za spor tot ("Slu` ben ves nik na RM broj 29/02...81/08) na ran gi ra ni spor ti-sti koi ne se vo ra bo ten od nos.

PRE CI ZI RA NA DA NO^ NA TA

OS NO VA ZA ODA NO ̂ U VA WE

^len 15 stav 1 to~ ka 1 - iz me ne ta, to~ ka 1-a - no va,

to~ ka 5 - iz me ne ta, to~ ka 5-a - no va, to~ ka 6 - iz me ne ta,

to~ ka 6-a - no va, to~ ka 7 - iz me ne ta

Iz me ni te na ~len 15 isto ta ka se vo funk ci ja na usog la su va we so Za ko not za pri do ne si od za dol ̀ i tel-no so ci jal no osi gu ru va we. Ime no, sog las no no vi te for mu la cii os no va za pres me tu va we na da no kot na li~ ni te pri ma wa pret sta vu va:

Za do ma{ no fi zi~ ko li ce - re zi dent vra bo te no kaj do ma{ ni ra bo to da va ~i:

os tva re na ta pla ta i na do me sto kot na pla ta od ra-bo ten od nos i isp la ta po os nov na de lov na us pe{ nost na ra bo to da va ~ot utvr de na so Za ko not za pri do ne si od za dol ̀ i tel no so ci jal no osi gu ru va we, na ma le ni za pri do ne si te i li~ no to os lo bo du va we za me se cot za koj {to se isp la tu va pla ta ta;

iz no sot na na do me sto ci na tro {o ci od ra bo ten od nos isp la te ni nad iz no si te od ~len 6 na ovoj za kon i si te dru gi na do me sto ci na tro {o ci po vr za ni so ra bo-ta utvr de ni so Za ko not za ra bot ni te od no si, Op {ti ot ko le kti ven do go vor za sto pans tvo to vo Re pub li ka Ma-ke do ni ja, gran ski te ko le ktiv ni do go vo ri i pro pi si te za or ga ni te na dr ̀ av na ta upra va;

Za stran sko fi zi~ ko li ce-ne re zi dent vra bo te no kaj do ma{ ni ra bo to da va ~i:

os tva re na ta pla ta i na do me sto kot na pla ta od ra bo ten od nos i isp la ta vrz os nova na de lov na us pe{-nost na ra bo to da va ~ot za stran sko fi zi~ ko li ce-ne-re zi dent {to ja os tva ru va od ra bo ta kaj re zi dent na Re pub li ka Ma ke do ni ja utvr de na so Za ko not za pri do ne-si od za dol ̀ i tel no so ci jal no osi gu ru va we, na ma le ni za pri do ne si te i li~ no to os lo bo du va we za me se cot za koj {to se isp la tu va pla ta ta;

iz no sot na na do me sto ci na tro {o ci od ra bo ten od nos isp la te ni nad iz no si te od ~len 6 na ovoj za kon i si te dru gi na do me sto ci na tro {o ci po vr za ni so ra-bo ta na stran sko fi zi~ ko li ce-ne re zi dent od ra bo ten od nos kaj re zi dent na Re pub li ka Ma ke do ni ja utvr de ni so Za ko not za ra bot ni te od no si, Op {ti ot ko le kti ven



do go vor za sto pans tvo to vo Re pub-li ka Ma ke do ni ja, gran ski te ko le-ktiv ni do go vo ri i pro pi si te za or ga ni te na dr ̀ av na ta upra va;

Za do ma{ no fi zi~ ko li ce - re zi dent vra bo te no kaj stran ski dip lo mat ski i kon zu lar ni pret-stav ni{ tva i me |u na rod ni or ga ni-za cii vo RM

os tva re na ta pla ta i na do me-sto kot na pla ta od ra bo ten od nos i isp la ta po os nov na de lov na us-pe{ nost na ra bo to da va ~ot {to ja os tva ru va re zi dent na Re pub li ka Ma ke do ni ja koj ra bo ti vo stran ski dip lo mat ski i kon zu lar ni pret-stav ni{ tva i me |u na rod ni or ga ni-za cii vo Re pub li ka Ma ke do ni ja utvr de na so Za ko not za pri do ne si od za dol ̀ i tel no so ci jal no osi gu-ru va we na ma le ni za pri do ne si te i li~ no to os lo bo du va we za me se cot za koj {to se isp la tu va pla ta ta;

iz no sot na na do me sto ci na tro {o ci od ra bo ten od nos isp la-te ni nad iz no si te od ~len 6 na ovoj za kon i si te dru gi na do me sto ci na tro {o ci po vr za ni so ra bo ta utvr de-ni so Za ko not za ra bot ni te od no si, Op {ti ot ko le kti ven do go vor za sto pans tvo to vo Re pub li ka Ma ke do-ni ja i pro pi si te za or ga ni te na dr-`av na ta upra va, {to se isp la te ni na re zi dent koj ra bo ti vo stran ski dip lo mat ski i kon zu lar ni pret stav-ni{ tva i me |u na rod ni or ga ni za cii vo Re pub li ka Ma ke do ni ja.

PRO [I REN OP FA TOT NA

PRI HO DI KOI POT PA \A AT

POD PRI HO DI OD

SA MO STOJ NA DEJ NOST

^len 28 stav 1 - iz me net,

stav 3 - do pol net i stav 4 - iz me net

Iz me ni te na ~le not 28 od Za-ko not za PDD se vo funk ci ja na pro {i ru va we na op fa tot na pri-ho di koi pot pa |a at pod pri ho di od sa mo stoj na dej nost i usog la su va we so no vi ot da no ~en tret man na pri ho-di te od zem jo del ska dej nost. Ime no, so iz me ni te po kraj osta na ti te vi do-vi na pri ho di od pro fe si o nal ni i

dru gi in te le ktu al ni us lu gi ka ko {to se pri ho di te od zdrav stve na, sto ma to lo {ka, ve te ri nar na, ad vo-kat ska, no tar ska, kon sul tant ska, re-vi zor ska, in ̀ e ner ska, ar hi te kton-ska, no vi nar ska, sport ska i dru ga in te le ktu al na dej nost, do da de ni se i pri ho di te od kul tur na dej nost.

Po kraj pret hod no na ve de no to so iz me ni te se de fi ni ra at pri ho-di te od zem jo del ska dej nost ka ko pri ho di te od pro iz vods tvo, do ra-bo tka, pre ra bo tka i plas man na sops tve ni zem jo del ski pro iz vo di, ka ko i odg le du va we na do bi tok i dru gi sto pan sko-ko ris ni ̀ i vot ni i plas man na niv ni te pro iz vo di.

TRO [O CI TE ZA

OR GA NI ZI RA NA IS HRA NA

I PRE VOZ DA NO^ NO PRIZ NA TI

RAS HO DI KAJ SA MO STOJ NI TE

VR[I TE LI NA DEJ NOST

^len 30 - y stav 1 to~ ka 4 - iz me ne ta,

to~ ka 4-a - no va

Na ve de ni te iz me ni se vo funk-ci ja na pre ci zi ra we na da no~ ni ot tret man na tro {o ci te po os nov na or ga ni zi ra na is hra na i pre voz do i od ra bo ta kaj sa mo stoj ni te vr {i-te li na dej nost. Ime no sog las no na ve de na ta iz me na ka ko i kaj prav-ni te li ca ob vrz ni ci na da no kot na do bi vka ta ka i as pekt na da no~ ni-ot bi lans kaj sa mo stoj ni te vr {i te-li na dej nost (Obra zec PDD - DB) ovie tro {o ci se da no~ no priz na ti ras ho di i ne se oda no ~u va at so per-so na len da nok na do hod.

Vo pro dol ̀ e nie so iz me ni te na ovoj ~len, od nos no so vo ve du va-we to na nov stav 4-a se pre ci zi ra vi si na ta do ko ja od del ni te tro-{o ci kaj sa mo stoj ni ot vr {i tel na dej nost se da no~ no priz na ti ras ho di i toa za: is prat ni na, na-do me stok za smrt na ra bot nik ili ~len na ne go vo to se mejs tvo, na do-me sto ci te po os no va na dnev ni ci za slu` be ni pa tu va wa vo zem ja ta i vo strans tvo, te ren ski do da tok ili od vo en `i vot od se mejs tvo to. Za raz li ka od sta ro to za kon sko re {e-

nie spo red koe da no~ no priz na ti ras ho di kaj sa mo stoj ni ot vr {i tel na dej nost bea na ve de ni te tro {o-ci isp la te ni vo vi si na utvr de na so Op {ti ot ko le kti ven do go vor za sto pans tvo to na Re pub li ka Ma ke do ni ja, od nos no, vo vi si na utvr de na so pro pi si te za or ga ni te na upra va ta, so no vo to re {e nie ma ksi ma len iz nos na da no~ no priz-na ti ras ho di se isti te do kol ku se isp la tat vo vi si na utvr de na vo ~len 6 od Za ko not za PDD.

PA U [AL NO ODA NO ̂ U VA WE

NA ZEM JO DEL CI

^len 31 -a nov, ~len 58 stav 2 - nov,

~len 77 stav 3 - nov,

~len 90 stav 3 - nov

So cel da se da se mo ti vi ra at zem jo del ci te da se re gi stri ra at vo so od vet ni te re gi stri i da gi is-pol nu va at svo i te da no~ ni ob vr ski za ko no da ve cot go iz me ni na ~i not na niv no to oda no ~u va we po~ nu vaj-}i od 2009 go di na.

So vo ve du va we to na no vi ot ~len 31 i bri {e we to na odred bi te od tre ti ot del to~ ka 2 - Pri ho di od zem jo del ska dej nost i ~le no vi te od 18 do 27 od Za ko not za PDD, se vr-{i jas no raz gra ni ~u va we vo od nos na oda no ~u va we to na zem jo del ci te. Vrz os no va na pret hod no na ve de no-to za zem jo de le ci te se vo ve du va:

Pa u {al no oda no ~u va we ~ij vku pen pri hod vo go di na ta za ko ja se utvr du va da no kot iz ne su va do 1.300.000 de na ri i

Oda no ~u va we ka ko sa mo stoj-ni vr {i te li na dej nost do kol ku vkup ni ot pri hod vo go di na ta za ko ja se utvr du va da no kot iz ne su va nad 1.300.000 de na ri.

Ka ko ob vrz ni ci na pri ho di od zem jo del ska dej nost }e se sme ta at i li ca ta koi zem jo del ska ta dej-nost ja vr {at ka ko do pol ni tel no za ni ma we.

Pra vo to na pa u {al no to oda no-~u va we }e se os tva ru va vrz os no va na pod ne se no ba ra we do or ga not za jav ni pri ho di na ~i ja te ri to ri ja se



na o |a ̀ i ve a li {te to na ob vrz ni kot, naj doc na do kra jot na go di na ta za ko ja se utvr du va da no kot.

Os no va za pres me tu va we na da no kot }e pret sta vu va raz li ka ta po me |u os tva re ni ot vku pen pri hod i priz na ti-te nor mi ra ni tro {o ci, so toa {to na do ho dot do 300.000 de na ri na go di{ no ni vo na ob vrz ni kot }e mu se priz na at 100% nor mi ra ni tro {o ci, od nos no ce los no os lo bo du va-we, do de ka na pri ho di te od 300.001 do 1.300.000 de na ri }e se pri me ni os lo bo du va we vo vi si na od 80%.

Za li ca ta ko i {to zem jo del ska ta dej nost ja vr {at ka ko do pol ni tel no za ni ma we, se pred la ga nor mi ra ni-te tro {o ci da se opre de lu va at vo vi si na od 80% od os tva re ni ot pri hod.

Sog las no ~len 58 stav 2 od Za ko not za PDD, si te zem jo del ci koi pa u {al no }e se oda no ~u va at se dol` ni da gi pri ja vat i po da to ci te za ~le no vi te na se mej no to zem jo del sko sto pans tvo i za za ed ni~ ki ot zem jo del ski imot. Vo va kvi slu ~ai opre de lu va we to na nor mi ra ni-te tro {o ci os tva re ni od vr {e we na zem jo del ska dej-nost na za ed ni~ ki ot zem jo del ski imot, }e se vr {i so pri me na na so od vet ni ot nor mi ran tro {ok opre de len spo red vkup no os tva re ni ot pri hod na si te ~le no vi na se mej no to zem jo del sko sto pans tvo.

Sog las no ~len 90 stav 3 od Za ko not za PDD, re {e-nie za utvr du va we na go di{ ni ot da nok za ovaa ka te go-ri ja na ob vrz ni ci, or ga not za jav ni pri ho di }e bi de dol ̀ en da do ne se naj doc na do 30 ju ni vo go di na ta za pret hod na ta go di na, a pla }a we to na da no kot }e se vr {i vo rok od 30 de na od de not na utvr du va we to na da no~ na ta ob vr ska, od nos no ne po doc na od 30 ju li.

Va` no: So na ve de ni te iz me ni isp la tu va ~ot koj vr {i otkup na zem jo del ski pro iz vo di od fi zi~ ki li ca koi ne se tr gov ci po e din ci ne ma po ve }e da bi de dol ̀ en da go pro ve ru va da no~ ni ot sta tus na zem jo de le cot i da vr {i pres me tka na per so na len da-nok na do hod za onie zem jo del ci koi bea ne re gi stri-ra ni i koi ne maa tret man na ob vrz ni ci oda no ~i vi vo vi si na na ka ta star ski pri hod. Sog las no ~len 77 stav 3 od Za ko not za per so nal ni ot da nok na do hod isp la tu va ~ot koj vr {i otkup na zem jo del ski pro iz-vo di od fi zi~ ki li ca koi ne se tr gov ci po e din ci e dol ̀ en sa mo na UJP da i do sta vu va go di {en iz ve-{taj za isp la te ni te pri ho di. For ma ta i so dr ̀ i na-ta na go di {en iz ve {taj za isp la te ni te pri ho di }e ja pro pi {e mi ni ste rot za fi nan sii.

So ovie no vi ni ko ne~ no za ko no da ve cot gi ras ~i sti si te di le mi i ne jas no tii oko lu da no~ ni ot tret man na

zem jo del ci te, oso be no na onaa ka te go ri ja zem jo del ci koi ne bea re gi stri ra ni, od nos no ne maa tret man na ob vrz ni ci oda no ~i vi vo vi si na na ka ta star ski pri-hod pa ob vr ska ta za pla }a we na per so nal ni ot da nok pa |a {e na isp la tu va ~ot na pri ho di te. Toa vo pra ksa ta soz da va {e mno gu prob le mi i te {ko tii vo pri me na ta na za kon ski te odred bi. So na ve de ni te re {e nie zna ~i-tel no }e se oles ni oda no ~u va we to na ovaa ka te go ri ja da no~ ni ob vrz ni ci.

PRO PI [A NI NO VI DE LOV NI KNI GI ZA

SA MO STOJ NI TE VR [I TE LI NA DEJ NOST

^len 61 stav 2 to~ ka 3 - do pol ne ta,

to~ ka 4 - no va, ~len 88 stav 2 - nov

So iz me ni te vo ~len 61 na sa mo stoj ni te vr {i te li im se na met nu va ob vr ska za vo de we na no vi de lov ni kni-gi po si ste mot na dvoj no ili pro sto kni go vods tvo.

Po kraj do se ga pro pi {a ni te de lov ni kni gi i toa: kni-ga ta na pri ho di, kni ga ta na ras ho di, kni ga ta na os nov ni sreds tva i si ten in ven tar se vo ve du va i kni ga na za li hi, kni ga na pa ri~ ni sreds tva, kni ga na po ba ru va wa i ob vr-ski. Sta ri te de lov ni kni gi se pro pi {a ni so Pra vil ni-kot za de lov ni te kni gi, na ~i not na niv no to vo de we i iska ̀ u va we to na fi nan si ski ot re zul tat ("Slu` ben ves-

Dohod (vo denari) Priznati tro{ociIznos na danok koj treba da se plati

Do 300.000 100% 0 denari

Od 300.001 do 1.300.000 80% Ne pove}e od 26.000 denari



nik na RM broj 29/94) koj vo ~le not 2 upa tu va na pri me na na Pra vil ni kot za for ma ta, so dr ̀ i na ta i na ~i not na vo de we na ra bot ni te kni gi i na po mo{ na ta evi den ci ja na da no~ ni te ob vrz ni ci {to vr {at sto pan ska i pro fe si o nal na dej nost ("Slu` ben ves nik na RM", broj 29/94). For ma ta i so dr ̀ i na ta na no vo vo ve de ni te de lov ni kni gi o~e ku va me da bi de pro pi {a na.

Sog las no iz me ni te na ~len 88 od Za ko not za PDD, ob vrz ni ci-te koi pla }a at da nok od vr {e we sa mo stoj na dej nost koi ne vo dat de lov ni kni gi, se dol` ni pri ho-dot da go os tva ru va at pre ku trans-ak ci ska sme tka. Za ne po ~i tu va we na na ve de na ta odred ba vo ~len 144 od Za ko not za PDD e pred vi de na glo ba vo iz nos od 500 do 1.000 evra vo de nar ska pro tiv vred nost i izre-ku va we na pre kr {o~ na sank ci ja za bra na za vr {e we na pro fe si ja, dej nost ili dol` nost vo tra e we od ed na do dve go di ni. Sog las no ~len 145 od Za ko not kaz na glo ba }e mu se izre ~e i na prav no to li ce isp la-tu va ~ot na pri ho di te na sa mo stoj-ni ot vr {i tel na dej nost do kol ku isp la ta ta za is po ra ~a na ta sto ka i iz vr {e ni te us lu gi ne gi iz vr {i pre ku trans ak ci ska sme tka i ̀ i ro-sme tka ta na ob vrz ni kot.

PRO PI [A NA OB VR SKA NA

ISP LA TU VA ̂ OT NA PLA TA

OBRA ZE COT MPIN DA GO

DO STA VU VA DO 10TI VO TE KOV NI OT

ZA PRET HOD NI OT ME SEC

^len 77 stav 4 - iz me net

Iz me na ta na sta vot 4 e vo funk-ci ja na usog la su va we so Za kon za pri do ne si od za dol ̀ i tel no so ci jal no osi gu ru va we. Ime no, po~ nu vaj }i od ja nu ar ska ta pla ta 2009 go di na se vo ve du va in te gri ran si stem na nap la ta na pri do ne si i per so na len da nok na do hod od stra-na na UJP so pri me na na nov Obra-zec MPIN - Me se~ na pres me tka za in te gri ra na nap la ta. For ma ta i so dr ̀ i na ta na Obra ze cot MPIN

e pro pi {a na so Pra vil ni kot za na ~i not na pres me tka i up la ta na pri do ne si te od za dol ̀ i tel no so-ci jal no osi gu ru va we ("Slu` ben ves nik na RM" broj 149/08). So ovoj obra zec se vr {i in te gri ra we na me se~ na ta pres me tka i na pla }a-we to za si te pri do ne si od pla ta i per so nal ni ot da nok na do hod.

Ra bo to da va ~ot }e bi de dol ̀ en za se koj ra bot nik od del no da do sta-vi po da to ci na ele ktron ski obra-zec MPIN - Me se~ na pres me tka za in te gri ra na nap la ta. Obra ze cot MPIN tre ba da se do sta vi naj doc-na do 10 vo te kov ni ot za pret hod-ni ot me sec, po ele ktron ski pat pre ku edins tve na ele ktron ska mejl adre sa ob ja ve na od UJP (ili na ele-ktron ski me di um) do Re gi o nal na ta di rek ci ja/Da no~ no od de le nie na UJP ka de {to e se di {te to na ob-vrz ni kot za pres me tka i up la ta. Pri toa ra bo to da va ~ot koj ima po ve }e de lov ni edi ni ci tre ba da do sta vi sa mo eden ele ktron ski Obra zec MPIN za si te de lov ni edi ni ci do re gi o nal na di rek ci-ja/da no~ no od de le nie na UJP ka de {to e se di {te to na ob vrz ni kot za pres me tka i up la ta. Ra bo to da va ~ot e dol ̀ en Obra ze cot MPIN da go

do sta vi do UJP, pred da iz vr {i isp la ta na pla ta ta.

Va` no: So vo ve du va we to na Obra ze cot MPIN po~ nu vaj-}i od ja nu ar ska ta pla ta 2009 go di na pre sta nu va ob vr ska ta na isp la tu va ~ot na pla ta da go do sta vu va obra ze cot PDD - MP. Ovoj obra zec PDD- MP sog las no ~len 30 od iz me na ta na Za ko not za PDD }e se ko ri-sti sa mo za ne isp la te ni pla ti do 31.12.2008 go di na {to }e se isp la tu va at po ovoj per i od.

OD LO @E NO ODA NO ̂ U VA WE TO

NA KA MA TI TE NA ORO ̂ E NI TE

[TED NI VLO GO VI I DE PO ZI TI

^len 11 od Za ko not za iz me nu va we i

do pol nu va we na Za ko not za per so-

nal ni ot da nok na do hod ("Slu` ben

ves nik na RM", broj 160/07)

Za ra di sti mu li ra we i mo ti vi-ra we na gra |a ni te za vlo ̀ u va we na svo i te pa ri~ ni sreds tva vo ban ki-te se pred la ga od lo ̀ u va we na ro-kot za za po~ nu va we na pri me na ta na oda no ~u va we to na ka ma ti te na oro ~e ni te {ted ni vlo go vi i de po-zi ti do 1 Ja nu a ri 2011 go di na.

Danok na Dobivka


[TO E NO VO VO ZA KO NOT?[TO E NO VO VO ZA KO NOT?

SE DO POL NU VA DE FI NI CI JA TA

ZA PO STO JA NA DE LOV NA

EDI NI CA KO GA SE RA BO TI ZA

GRA DE @EN LO KA LI TET

^len 5-a stav 3 - izmenet

So za me na ta na bro jot 12 so bro-jot 6 vo ~len 5-a stav 3, gra de ̀ en lo ka li tet, pro ekt za iz grad ba, mon ta ̀ a ili in sta la ci ja ili su per-vi zor ski aktiv no sti i vr {e we na us lu gi vo vr ska so niv, koi tra at po dol go od 6 me se ca, se sme ta za po-sto ja na de lov na edi ni ca od de not na po ~e to kot na aktiv no sti te vklu ~u-vaj }i gi pod go tvi tel ni te ra bo ti.

SE UKI NU VA MO@ NO STA ZA

DA NO^ NA KON SO LI DA CI JA ZA

CE LI TE NA DA NO KOT NA DO BI VKA

^len 6 - se bri {e

So bri {e we na ~len 6 od po-stoj ni ot Za kon, od 1 Ja nu a ri 2009

go di na, se uki nu va mo` no sta, ma-ti~ no to prav no li ce i ne go vi te po dru` ni ci koi pret sta vu va at gru pa na prav ni li ca, do kol ku se si-te re zi den ti na Re pub li ka Ma ke do-ni ja, da mo ̀ at da no kot na do bi vka da go pla }a at ka ko eden ob vrz nik (da no~ na kon so li da ci ja). Ma ti~ no-to prav no li ce i ne go vi te po dru`-ni ci pra vat gru pi prav ni li ca, vo smis la na ovoj za kon, do kol ku me |u niv po stoi ne po sred na ili po sred-na kon tro la nad naj mal ku 90% od ak ci i te ili ude li te.

Na po me na: Sub je kti te koi ras-po la ga at so odo bre nie za da no~ na kon so li da ci ja isti te mo ̀ at da go isko ri stat toa pra vo, zak lu~ no so go di{ na ta sme tka za 2008 go di na.

OGRA NI ̂ U VA WE NA VI SI NA TA

NA ISP LA TE NI TE NA DO ME STO CI

NA TRO [O CI TE OD RA BO TEN

OD NOS KA KO PRIZ NAT RAS HOD

^len 14 - iz me net

So iz me ne ti ot ~len 14 od Za-ko not za da no kot na do bi vka se pre ci zi ra de ka vrz to var na de lov-ni te ras ho di za per i o dot za koj se utvr du va do bi vka ta vo ce li na ka ko od biv na sta vka se priz na va at:

1) pres me ta ni te i isp la te ni pla ti, na do me sto ci na pla ta od ra bo ten od nos za so od vet ni ot da no-~en per i od (ne to pla ta zgo le me na za per so nal ni ot da nok i so od vet ni-te pri do ne si).

2) tro {o ci za or ga ni zi ra na is hra na i pre voz do i od ra bo ta na vra bo te ni te do vi si na ta utvr de na so za kon.

Sog las no odred bi te na ~len 113 stav 4 i 5 od Za ko not za ra bot ni od no si ("Slu` ben ves nik na RM", broj 62/05 ... 161/08), ra bo to da va ~ot na svoj tro {ok na ra bot ni ci te mo-`e da im or ga ni zi ra pre voz do i od ra bot no to me sto, ka ko i is hra na za vre me na ra bo ta.

Tro {o ci te za is hra na od pret-hod ni ot stav mo ̀ at da iz ne su va at najm no gu do 20% od pro se~ na ta ne-to pla ta po ra bot nik isp la te na vo pret hod na ta go di na, a tro {o ci te za pre voz vo vi si na na stvar ni te tro {o ci vo jav ni ot so o bra kaj.

ИЗМЕНИ И ДОПОЛНУВАЊА НАИЗМЕНИ И ДОПОЛНУВАЊА НАЗАКОНОТ ЗА ДАНОКОТ НА ДОБИВКАЗАКОНОТ ЗА ДАНОКОТ НА ДОБИВКА

Sezair REXEPAGI]

So bra ni e to na Re pub li ka Ma ke do ni ja na 22 De kem vri 2008 go di-na go do ne se Za ko not za iz me nu va we i do pol nu va we na Za ko not za da no kot na do bi vka.

Ovoj za kon e ob ja ven vo "Slu` ben ves nik na RM", broj 159/08, a }e se pri me nu va od 1 Ja nu a ri 2009 go di na i ne ma vli ja nie na utvr du va we-to i pla }a we to na ob vr ska ta na da no kot na do bi vka za 2008 go di na.

So do ne se ni te iz me ni i do pol nu va wa na Za ko not za da no kot na do bi vka, po~ nu vaj }i od 1 Ja nu a ri 2009 go di na, se vr {i su {tin ska iz me na na po stoj ni ot si stem na pres me tu va we i pla }a we na da no kot na do bi vka. Ime no, na po i na kov na ~in se de fi ni raat:

de lov ni te ras ho di koi se priz na va at ka ko od bit na sta vka za peri o dot za koj se utvr du va do bi vka ta;

os no va ta za pres me tu va we i pla }a we na me se~ ni te akon ta cii na da no kot na do bi vka vo te kot na go di na ta;

us lo vi te i mo men tot na na sta nu va we to na ob vr ska ta za pres-me tu va we i pla }a we na da no kot na do bi vka.

Danok na Dobivka


Na po me na: Se o~e ku va vo Pra vil ni kot za da no kot na do bi vka po pre ciz no da se de fi ni ra po i mot or ga-ni zi ran pre voz i is hra na.

3) isp la te ni te na do me sto ci na tro {o ci od ra bo-ten od nos za: slu` be no pa tu va we (osven ko ri ste we na pri va ten avto mo bil), te ren ski do da tok ili od-vo en `i vot, vo vi si na na naj ni ski ot iz nos utvr den so Op {ti ot ko le kti ven do go vor za sto pans tvo to vo Re pub li ka Ma ke do ni ja i pro pi si te za or ga ni te na dr ̀ av na ta upra va.

Sog las no odred bi te na Op {ti ot ko le kti ven do go-vor za sto pans tvo to ("Slu` ben ves nik na RM", broj 76/06), pat ni te i dnev ni tro {o ci vo zem ja ta se utvr du-va at vo vi si na od 8% od pro se~ na ta me se~ na pla ta vo Re pub li ka ta isp la te na vo pret hod ni te tri me se ca. Za pa tu va wa ta vo strans tvo, dnev ni ca ta mo ̀ e da iz ne su va do vi si na ta utvr de na spo red Re {e ni e to za naj vi so ki te iz no si na dnev ni ci za slu` be ni pa tu va wa i se lid bi vo strans tvo {to na or ga ni te na dr ̀ av na ta upra va im se priz na va at vo te kov ni tro {o ci.

4) Isp la te ni te na do me sto ci za po mo{ vo slu ~aj na smrt na vra bo te ni ot i na ~len na se mejs tvo to, do pro pi {a ni ot iz nos so Op {ti ot ko le kti ven do go vor za sto pans tvo to vo Re pub li ka Ma ke do ni ja i pro pi si te za or ga ni te na dr ̀ av na ta upra va.

Sog las no odred bi te na Op {ti ot ko le kti ven do go-vor, vo slu ~aj na smrt na ra bot ni kot na ne go vo to se mejs-tvo se isp la tu va na do me stok vo vi si na na 3 pro se~ ni me se~ ni ne to pla ti po ra bot nik isp la te ni vo pos led-ni te tri me se ci, do de ka pak vo slu ~aj na smrt na ~len na se mej no to do ma }ins tvo na ra bot ni kot mu se isp la-tu va na do me stok vo vi si na od 2 pro se~ ni pla ti.

5) Isp la te ni te na do me sto ci za po mo{ za pre tr pe-ni {te ti od ele men tar ni ne po go di vo vi si na na naj ni-ski ot iz nos utvr den so Op {ti ot ko le kti ven do go vor za sto pans tvo to vo Re pub li ka Ma ke do ni ja.

Sog las no odred bi te na Op {ti ot ko le kti ven do go-vor za sto pans tvo to, vo slu ~aj na pre tr pe na {te ta od ele men tar ni ne po go di po mo {ta mo ̀ e da iz ne su va 1 pro se~ na me se~ na ne to pla ta.

6) Isp la te ni te na do me sto ci vo vid na ot prem ni-na ko ja se da va pri za mi nu va we vo pen zi ja, vo vi si na na naj ni ski ot iz nos utvr den so Op {ti ot ko le kti ven do go vor za sto pans tvo to na Re pub li ka Ma ke do ni ja i pro pi si te za or ga ni te na dr ̀ av na ta upra va.

Sog las no odred bi te na Op {ti ot ko le kti ven do go-vor za sto pans tvo to, ot prem ni na ta pri za mi nu va we vo pen zi ja mo ̀ e da iz ne su va do 2 pro se~ ni me se~ ni ne to pla ti.

7) isp la te ni ot ed no kra ten na do me stok vo vid na is prat ni na za ra di traj no ra bot no an ga ̀ i ra we na ra-bot ni ci te, vo vi si na utvr de na so za kon.

Sog las no odred bi te na ~len 97 od Za ko not za ra bot ni te od no si ("Slu` ben ves nik na RM", broj

62/05...161/08), is prat ni na ta vo slu ~aj na otka ̀ u va we na do go vo rot za ra bo ta, vo za vis nost od ra bot ni ot sta` kaj ra bo to da ve cot, mo ̀ e da iz ne su va:

do 5 go di ni ................................................ 1 pla ta od 5 do 10 go di ni ......................................2 pla ti od 10 do 15 go di ni ....................................3 pla ti od 15 do 20 go di ni ....................................4 pla ti od 20 do 25 go di ni ....................................5 pla ti nad 25 go di ni ............................................6 pla ti

8) isp la te ni te na do me sto ci za re gres za go di {en od mor vo vi si na od 40% od pro se~ na ta me se~ na pla ta po ra bot nik vo Re pub li ka Ma ke do ni ja isp la te na vo pos led ni te tri me se ci i ob ja ve na od dr ̀ av ni ot za vod za sta ti sti ka.

9) isp la te ni te na do me sto ci za ju bi lej ni na gra di za naj mal ku de set go di ni ra bo ta kaj ist ra bo to da va~, vo vi si na na pro se~ na me se~ na pla ta po ra bot nik vo Re pub li ka Ma ke do ni ja, isp la te na vo pos led ni tri me-se ci i ob ja ve na od Dr ̀ av ni ot za vod za sta ti sti ka.

10) isp la te ni te na do me sto ci za ne pre ki na to bo le-du va we po dol go od 6 ({est) me se ci po ra di po vre da na ra bo ta ili pro fe si o nal no za bo lu va we vo vi si na na pro se~ na ta me se~ na pla ta po ra bot nik vo Re pub li ka Ma ke do ni ja, isp la te na vo pos led ni te tri me se ca i ob ja ve na od Dr ̀ av ni ot za vod za sta ti sti ka.

11) isp la te ni te na do me sto ci za tro {o ci pri se-lid bi za po tre bi te na ra bo to da va ~ot, vo vi si na na stvar ni te na pra ve ni tro {o ci i

12) na do me sto ci te za ko ri ste we na sops tve no vo zi lo za slu` be ni ce li se priz na va at ka ko ras hod vo da no~ ni-ot bi lans vo vi si na od 30% od isp la te ni ot iz nos.

Isp la te ni te tro {o ci za ko ri ste we na sops tven avto mo bil za slu` be ni ce li od li ca vo ra bo ten od nos, se priz na va at vrz to var na ras ho di te na da no~ ni ot bi-lans vo vi si na od 30% od isp la te ni ot iz nos.

Na po me na: Vkal ku li ra ni te a ne isp la te ni tro {o ci vrz ovaa os no va, vo ce lost se vklu ~u va at vo da no~ na ta os no va.

Na iz no sot na na do me sto kot, vrz ovaa os no va, koj go nad mi nu va pro pi {a ni ot iz nos (najm no gu 3.500 de na ri me se~ no po vra bo ten) se pres me tu va i pla }a per so na-len da nok na do hod.

Vo od nos na na do me sto ci te za ko ri ste we na sops-tve no to vo zi lo za slu` be ni pa tu va wa koi se pres me-tu va at i isp la tu va at vo vi si na utvr de na so ~len 34 od Op {ti ot ko le kti ven do go vor za sto pans tvo to, (30% od ce na ta na li tar go ri vo koe go ko ri sti vo zi lo to, za se koj iz mi nat ki lo me tar so pa ten na log za pat vo zem ja ta ili strans tvo), se utvr du va niv no priz na va-we vo da no~ ni ot bi lans (DB) "vo vi si na od 30% od vkup no isp la te ni ot iz nos". Na ve de no to zna ~i de ka ne za vis no od toa koj e iz no sot koj {to ra bo to da va ~ot

Danok na Dobivka


go isp la tu va na vra bo te ni te }e ja zgo le mu va at da no~ na ta os no va vo da no~ ni ot bi lans (DB), vo vi si na od 30% od vkup no (bru to) isp la te-ni ot iz nos.

13) Li~ ni te na do me sto ci na ~le no vi te na uprav ni ot i nad zor ni-ot od bor se priz na va at ka ko ras ho-di vo da no~ ni ot bi lans vo vi si na od 50% od isp la te ni ot iz nos.

Pod li~ ni na do me sto ci se sme ta-at pri ma wa ta vrz os no va na ~lens tvo vo uprav ni ot i nad zor ni ot od bor za me se ~en na do me stok (pa u {al) ili na-do me stok po so sta nok , osi gu ru va we na ̀ i vot i drug vid na osi gu ru va we, pat ni i dru gi tro {o ci.

Iz no sot na pres me ta ni te i ne-isp la te ni te na do me sto ci na ~le-no vi te na uprav ni ot i nad zor ni ot od bor, ja zgo le mu va at da no~ na ta os no va vo ce lost.

Na po me na: Iz no sot na isp la ti-te na vra bo te ni te i isp la ti te na ~le no vi na or ga ni te na upra vu va we, po os nov na de lov na us pe{ nost na ra bo to da va ~ot, se priz na va at ka-ko tro {o ci vo da no~ ni ot bi lans do kol ku se pres me ta ni od de lot na go di{ na ta do bi vka {to osta nu va po na ma lu va we na os tva re na ta do bi-vka za iz no sot na vkup ni te za gu bi pre ne se ni od pret hod ni te go di ni i za iz no si te {to se izdvo ju va at za za kon ski i sta tu tar ni re zer vi.

Pri ova na po me nu va me de ka so stav 3 ~len 365 od Za ko not na tr gov-ski dru{ tva ("Slu` ben ves nik na RM", broj 28/04...87/08) se na ve du va de ka "za ra bo ta ta na ~le no vi te na od bo rot na di re kto ri, na ~le no-vi te na uprav ni ot od bor od nos no upra vi te lot, so bra ni e to so od lu-ka mo ̀ e da im odo bri u~es tvo vo do bi vka ta". U~es tvo to po pra vi lo se so stoi so u~es tvo vo del od Go-di{ na ta sme tka na dru{ tvo to: so isp la ta vo pa ri, ak cii, tan ti e mi, bo nu si ili na drug na ~in. Odo bre no-to u~es tvo vo go di{ na ta do bi vka na dru{ tvo to se pres me tu va na de lot na do bi vka ta {to osta nu va po na ma-lu va we to na os tva re na ta do bi vka za iz no sot na vkup ni te za gu bi pre ne se-

ni od pret hod ni te go di ni i za iz no-si te {to se izd vo ju va at za za kon ski i sta tu tar ni re zer vi. So ~le not 483 stav 2 to~ ka 4 od ZTD, so Od lu ka na So bi rot na so dru` ni ci te od nos no So bra ni e to, se vr {i ras pre del ba na do bi vka ta po oda no ~u va we, od pret hod no na ve de ni ot ~len ka ko: del od do bi vka ta za "do pol ni tel ni iz da to ci vrz os no va na od lu ka".

Na po me na: Na isp la ti te koi sog las no za ko not za per so na len da nok na do hod, ka ko de lov ni ras-ho di koi se priz na va at ka ko od biv-na sta vka vo da no~ ni ot bi lans se priz na va at vo bru to iz nos (ne to iz nos zgo le men za iz no sot na per-so nal ni ot da nok na do hod).

ISP LA TI NA VO LON TE RI TE I

LI CA TA AN GA @I RA NI ZA

VR[E WE NA JAV NI RA BO TI SE

PRIZ NA VA AT KA KO RAS HOD - DO

PRO PI [A NI OT IZ NOS

^len 14-a - se me nu va

Sog las no iz me ne ti ot ~len 14-a od Za ko not, na do me sto ci te za li-ca ta vo lon te ri i za li ca ta koi se an ga ̀ i ra ni za vr {e we na jav ni ra bo ti utvr de ni so za kon, se priz-na va at ka ko ras ho di vo vi si na na isp la te ni ot iz nos.

Sog las no odred bi te na ~len 10 stav 2 od Za ko not za vo lon ters tvo ("Slu` ben ves nik na RM", broj 85/07 i 161/08), na do me sto kot na tro {o ci te za hra na i tro {o ci te za pre voz do i od me sto to na vo lon-ti ra we to se isp la tu va najm no gu vo vi si na do 15% od pro se~ na ta me se~ na pla ta vo Re pub li ka ta isp la te na za pret hod na ta go di na, a tro {o ci te za slu` be ni pa tu va-wa i tro {o ci te za obu ka, se isp-la tu va at vo ista vi si na ka ko za vra bo te ni te kaj or ga ni za to rot na vo lon ter ska ta ra bo ta.

Isto ta ka, sog las no odred bi te na ~len 85 stav 2 od Za ko not za vra-bo tu va we i osi gu ru va we vo slu ~aj na ne vra bo te nost ("Slu` ben ves-nik na RM", broj 37/97 ... 102/08), na li ca ta za vre me na vr {e we na

jav ni ra bo ti or ga ni za to rot im obez be du va pa ri ~en na do me stok za iz vr {e na ta ra bo ta ne po mal ku od utvr de ni ot iz nos na pla ta ta za ist vid na ra bo ti spo red ko le-kti ven do go vor, pre voz i is hra na, osi gu ru va we vo slu ~aj na ne sre }a pri ra bo ta i pro fe si o nal no za bo-lu va we i dru go, pod us lo vi i na na ~in utvr de ni so do go vo rot me |u or ga ni za to rot na ra bo ti te i an ga-`i ra no to ne vra bo te no li ce.

AMOR TI ZA CI JA KA KO

NEPRIZ NAT RAS HOD

^len 16-a - se bri {e

Po a |aj }i od fa ktot de ka se bri {at odred bi te na ~len 31 od Za ko not koi se od ne su vaa na pra-vo to na na ma lu va we na da no~ na ta os no va za iz no sot na iz vr {e ni te vlo ̀ u va wa od do bi vka ta (re in ve-sti ra na do bi vka) vo no vi in ve sti-cii, ana log no na toa se bri {at i odred bi te na ~len 16-a od Za ko not. Ime no, so ovoj ~len be {e pro pi-{a no, de ka amor ti za ci ja ta ko ja se pres me tu va na ma te ri jal ni i ne ma te ri jal ni sreds tva za koi e ko ri ste no da no~ no os lo bo du va we po os nov na re in ve sti ra na do bi-vka, ne se priz na va at na to var na ras ho di te vo da no~ ni ot bi lans vo per i o dot do ce los na ta amor ti za ci-ja na sreds tva ta, vo iz nos utvr den pro cen tu al no na isko ri ste no to da no~ no na ma lu va we.

Na po me na: Po od nos na ne priz-na va we to na pres me ta na ta amor-ti za ci ja na sreds tva ta za koi e ko-ri ste no da no~ no os lo bo du va we po os nov na re in ve sti ra na do bi vka, tre ba da se ima at pred vid odred bi-te na ~len 21 od Iz me ni te i do pol-nu va wa ta na Za ko not za da no kot na do bi vka ("Slu` ben ves nik na RM", broj 159/08) so koi e ure de no de ka odred bi te na ~len 16-a na ovoj za kon, za da no~ ni te ob vrz ni ci koi vo 2007 i 2008 go di na go isko ri sti-le pra vo to na da no~ no na ma lu va we spo red odred bi te od ~len 31 na ovoj za kon, }e se pri me nu va at do ce los-

Danok na Dobivka


na amor ti za ci ja (ot pis) ili drug na ~in na otu |u va we na sreds tva ta. Ova pra kti~ no zna ~i de ka, si te da-no~ ni ob vrz ni ci koi go ko ri ste le pra vo to na re in ve sti ra na do bi vka se dol` ni da ja zgo le mat os no va ta na da no kot na do bi vka za iz no sot na pres me ta na ta amor ti za ci ja za sreds tva ta za koi e ko ri ste no da-no~ no os lo bo du va we se do ce los na-ta amor ti za ci ja na sreds tvo to.

KA MA TI PO ZA E MI

OD PO VR ZA NI LI CA

^len 17 - se do da va at tri no vi sta va

So do da va we na 3 no vi sta va vo ~len 17 od Za ko not se pro pi {u va de ka, do kol ku za e mi te do bi e ni od ak ci o ne ri te ili so dru` ni ci te koi po se du va at naj mal ku 25% vo ka pi ta lot na dru{ tvo to koe ne e ban ka ili fi nan si ska or ga ni za ci-ja, go nad mi nu va at tri krat ni ot iz-nos na ude lot na toj ak ci o ner ili ~len na dru{ tvo to vo da no~ ni ot per i od, ka ma ti te isp la te ni od ta-kvi te za e mi ne se priz na va at ka ko ras hod za da no~ ni ce li.

Ka ko za e mi vo smis la na pret-hod ni ot stav se sme ta at i za e mi te od tre ti li ca koi se ga ran ti ra ni od ak ci o ne rot ili so dru` ni kot.

Iz no sot na ude lot na ak ci o ne-rot ili so dru` ni kot vo ka pi ta lot na ko ris ni kot na kre di tot se opre-de lu va za da no~ ni ot per i od ka ko pro sek od up la te ni ot ka pi tal, za-dr ̀ a na ta do bi vka i re zer vi te.

Na po me na: Na ~i not na utvr du va-we to na iz no sot na ka ma ta ta ka ko ne priz nat ras hod po os nov na za e mi po me |u po vr za ni li ca }e se utvr du va na na ~in i po stap ka utvr de na so Pra-vil ni kot za da no kot na do bi vka.

UKI NA TA MO@ NO STA ZA

PRE NOS NA ZA GU BA TA VRZ TO VAR

NA DO BI VKI TE VO ID NI TE

PRES ME TKOV NI PER I O DI

^len 23-a - se bri {e

So bri {e we na ovoj ~len se uki nu va mo` no sta, da no~ ni te

ob vrz ni ci za gu bi te od de lov ni, fi nan si ski i ne de lov ni trans ak-cii da mo ̀ at da gi pre ne su va at na to var na do bi vka ta vo id ni te pres-me tkov ni per i o di, no najm no gu do 3 go di ni, sme ta no od go di na ta vo ko ja se iska ̀ a ni.

Na po me na: Po a |aj }i od fa ktot de ka po~ nu vaj }i od 2009 go di na, su-{tin ski se me nu va na ~i not na pres-me tu va we i pla }a we na da no kot na do bi vka, stek na ti te pra va po ovaa os no va ne mo ̀ at da se ko ri stat za utvr du va we i pla }a we na da no kot na do bi vka za 2009 go di na.

PRI HO DI OD KA PI TAL I

KA PI TAL NI DO BI VKI I

ZA GU BI I DRU GI PRI HO DI

^len 24, 25, 26 i 27 - se bri {at

So bri {e we na na pred na ve de ni-

te ~le no vi od Za ko not za da no kot na do bi vka, se uki nu va po seb ni ot

(pov la sten) da no ~en tret man na: pri ho di te od di vi den di os-

tva re ni so u~es tvo vo ka pi ta lot na drug ob vrz nik re zi dent vo Re-pub li ka Ma ke do ni ja, vklu ~u vaj }i gi i pri ho di te od u~es tvo vo do bi-vka ta na dru{ tvo to so ogra ni ~e na od go vor nost;

ka pi tal ni te do bi vki os tva-re ni od pro da` ba na har tii od vred nost, opre ma i ned vi` ni ot imot;

ka pi tal ni te za gu bi os tva-re ni so pro da` ba na har tii od vred nost.

DA NO ̂ EN KRE DIT

^len 27-b - nov

So vo ve du va we na no vi ot ~len 27-b (ed no vre me no se bri {e ~len 38-a od isti ot za kon) se pre ci zi ra po sto ja no to pra vo na ko ri ste we na da no ~en kre dit vo vi si na na

Danok na Dobivka


pla te ni ot da nok na do bi vka vo pret hod ni ot da no ~en per i od. Ime no, sog las no ~len 27-b, da no~ na ta os no va se na ma lu va za iz no sot na:

isp la ti te od ~len 14 od za ko not (pla ti, iz da to ci-te za slu` be ni pa tu va wa, te ren ski do da tok, po mo{ vo slu ~aj na smrt na vra bo te ni ot i na ~len na se mejs tvo, po mo{ za pre tr pe na {te ta, ot prem ni na i is prat ni na, re gres za go di {en od mor, ju bi lej ni na gra di, ne pre ki-na to bo le du va we po dol go od {est me se ci, se lid be ni tro {o ci, ko ri ste we na sops tve no vo zi lo do pro pi {a-ni ot iz nos za koi vo iz mi na ti ot per i od e iz vr {e no zgo le mu va we na da no~ na ta os no va;

isp la ti te od ~len 14-a od za ko not (na do me sto ci-te za li ca ta vo lon te ri i za li ca ta koi se an ga ̀ i ra ni za vr {e we na jav ni ra bo ti) za koi vo iz mi na ti ot per i-od e iz vr {e no zgo le mu va we na da no~ na ta os no va;

iz no sot na nap la te ni ot pi {a ni po ba ru va wa i fi nan si ski vlo ̀ u va wa, za koi vo iz mi na ti ot per i od e iz vr {e no zgo le mu va we na da no~ na ta os no va, a za koi e do ne se na pra vo sil na sud ska od lu ka ili koi se pri ja-ve ni ka ko po ba ru va we vo ste ~aj na ta po stap ka;

iz no sot na uki na ti dol go ro~ ni re zer vi ra wa na ma-te ri jal ni i ne ma te ri jal ni tro {o ci, za koi vo pret hod-ni ot da no ~en per i od e zgo le me na da no~ na ta os no va;

iz no sot na de lot na amor ti za ci ja ta za ko ja vo pret hod ni ot da no ~en per i od e iz vr {e no zgo le mu va we na da no~ na ta os no va, i

vrz dru gi os no vi za koi vo iz mi na ti ot da no ~en per i od e iz vr {e no zgo le mu va we na da no~ na ta os no va, vo pret ho den pres me tko ven per i od.

PRO [I REN OP FA TOT NA ISP LA TI TE

NA KOI SE ZA DR @U VA DA NOK NA DO BI VKA

^len 29-b stav 1 - se do da va no va to~ ka 10

So do da va we na no va to~ ka 10 vo ~len 29-b, od 1 Ja nu-a ri 2009 go di na, pri isp la ta ta na pri ho di te na stran-sko prav no li ce, po os nov na za kup na ned vi` no sti vo Re pub li ka Ma ke do ni ja, se pres me tu va i za dr ̀ u va da nok na pri hod so pri me na na stap ka ta od 10%, od nos-no stap ka ta pro pi {a na so do go vo rot za od beg nu va we na dvoj no to oda no ~u va we sklu ~en po me |u Re pub li ka Ma ke do ni ja i od nos na ta zem ja ~ii re zi dent e prav no to li ce pri e ma~ na pri ho dot.

DA NO KOT NA DO BI VKA SE PLA ]A VO

MO MEN TOT NA RAS PRE DEL BA TA,

OD NOS NO ISP LA TA TA NA DO BI VKA TA

^len 36-g - nov

So pro pi {u va we na nov ~len 36-g od Za ko not, da no~ ni ot ob vrz nik se os lo bo du va od ob vr ska ta za pla }a we da nok na ne ras pre de le na do bi vka os tva re na za te kov na ta go di na.

Pod ne ras pre de le na do bi vka se po draz bi ra raz li-ka ta me |u vkup ni te pri ho di i vkup ni te ras ho di na da no~ ni ot ob vrz nik vo iz no si utvr de ni so sme tko-vods tve ni te pro pi si i sme tko vods tve ni te stan dar di na ma le ni za pla te ni ot da nok utvr den vo da no~ ni ot bi lans.

Iz no sot koj se ras pre de lu va vo vid na di vi den di i dru gi ras pre del bi od do bi vka ta bi lo da e vo pa ri ~en ili ne pa ri ~en ob lik se oda no ~u va vo mo men tot na niv na ta isp la ta.

Od na pred na ve de ni te odred bi od za ko not, pro iz le-gu va de ka da no kot na do bi vka se pres me tu va i pla }a vo mo men tot na ras pre del ba ta, od nos no isp la ta ta na do bi vka ta (vo pa ri ~en ili ne pa ri ~en ob lik), {to zna-~i de ka se do de ka os tva re na ta do bi vka e ne ras po re de na ista ta ne pod le ̀ i na oda no ~u va we.

Pri mer:

Tr gov sko to dru{ tvo NN, so go di{ na ta sme tka za 2009 go di na, os tva ri lo do bi vka pred oda no ~u-va we (ka ko raz li ka me |u pri ho di te i ras ho di te ) iz nos od 1.000.000 de na ri.

Isti ot da no ~en ob vrz nik, vrz os no va na so sta-ve ni ot da no ~en bi lans za 2009 go di na (na os no va na ne priz na ti ras ho di pro pi {a ni so Za ko not) pres me tal i pla til da nok na do bi vka vo iz nos od 15.000 de na ri (150.000 h 10%).

Do bi vka ta za fi nan si ska ta 2009 go di na (do-bi vka po oda no ~u va we) kaj ovoj sub jekt iz ne su va 985.000 de na ri (1.000.000 - 15.000).

So go di{ na ta sme tka za 2009 go di na, da no~ ni ot ob vrz nik, se od lu ~il os tva re na ta do bi vka za 2009 go di na ( po izd vo ju va we na sreds tva ta za re zer vi vo iz nos od 147.750), osta to kot od ne to do bi vka ta, vo iz nos od 837.250 de na ri, da ne ja ras po re du va (ovoj iz nos e evi den ti ran na sme tki te 275/951).

Na 15 Maj 2010 go di na, ovoj da no ~en ob vrz nik se od lu ~il, de lot od ne to do bi vka ta za 2009 go di na, vo iz nos od 200.000 de na ri da go isp la ti na sops tve-ni kot na ime u~es tvo vo re zul ta tot.

So de not na isp la ta ta na de lot od ne to do bi-vka ta vo ko rist na sops tve ni kot na ka pi ta lot, na sta nu va ob vr ska ta za pres me tu va we i pla }a we na da no kot na do bi vka vo iz nos od 20.000 de na ri (200.000 h 10%).

KNI @E WE:

951 - Do bi vka zafi nan si ska go di na .........................20.000263 - Ob vr ski za

da no kot na do bi vka ...............................20.000

Danok na Dobivka


Na po me na: Iz no sot na da no kot na do bi vka, sog las-no odred bi te na sta vot 3 od ino vi ra ni ot ~len 40 od Za ko not, se utvr du va na po se ben obra zec Pres me tka na da no kot na isp la te na di vi den da ili dru ga ras pre del ba od do bi vka ta, ~i ja so dr ̀ i na ja pro pi {u va mi ni ste rot za fi nan sii.

Pri ova tre ba da se ima pred vid de ka, sog las no odred bi te na Za ko not za per so nal ni ot da nok na do hod, na iz no sot na di vi den da ta se pla }a per so na len da nok na do hod so pri ma wa na stap ka ta od 10% (180.000 h 10% = 18.000 de na ri - per so na len da nok na do hod).

KNI @E WE:

951 - Do bi vka zafi nan si ska ta go di na ...................180.000247 - Ob vr ski vrz os no va na

u~es tvo vo re zul ta tot ........................162.000269 - Ob vr ski za osta na ti

nes pom na ti da no ci ...............................18.000 Pri ova tre ba da se ima pred vid de ka, ob vr ska ta

za pres me tu va we i pla }a we na da no kot na do bi vka, isto ta ka na sta nu va vo mo men tot na isp la ta ta na di vi-den da ta, od nos no na do me stok na vlo ̀ u va ~ot - prav no li ce (vo slu ~a i te ko ga di vi den da ta se isp la tu va na prav no li ce - ne re zi dent na Re pub li ka Ma ke do ni ja, na iz no sot na pri ho dot se za dr ̀ u va i pla }a da nok na

do bi vka, do kol ku so sklu ~e ni te me |u na rod ni do go vo ri ne e po i na ku ure de no).

Na po me na: Sog las no odred bi te na ~len 19 od Za ko-not za iz me nu va we i do pol nu va we na Za ko not za da no-kot na do bi vka ("Slu` ben ves nik na RM", broj 159/08), di vi den di te i dru gi te ras pre del bi na do bi vka ta {to }e se isp la tu va at po 1 Ja nu a ri 2009 go di na, a koi se od ne su va at na os tva re ni do bi vki do 31 De kem vri 2008 go di na, ne ma da se oda no ~u va at. Ova e od pri ~i na {to isti te se ve }e oda no ~e ni ka ko da no kot na do bi vka, pred niv na ras pre del ba, od nos no isp la ta.

SE NA MA LU VA STAP KA TA NA DA NO KOT

NA VKU PEN PRI HOD OD 1,5% NA 1%

^len 38-g - izmenet

Sog las no ci ti ra na ta iz me na na Za ko not na da no kot na do bi vka, po~ nu vaj }i od go di{ na ta sme tka za 2009 go di na, pres me tu va we to i pla }a we to na go di{ ni ot da-nok na vku pen pri hod }e se pres me tu va i pla }a po stap-ka od 1% (na me sto so do se ga{ na ta stap ka od 1,5%).

PRES ME TU VA WE I PLA ]A WE NA

ME SE^ NI TE AKON TA CII NA DA NO KOT

NA DO BI VKA VO 2009 GO DI NA

^len 40 - se me nu va

Sog las no iz me ni te na na ve de ni ot ~len, me se~ ni-te akon ta cii na da no kot na do bi vka se utvr du va at vo iz nos od ed na dva na e se ti na od utvr de ni ot da nok vo da no~ ni ot bi lans za pret hod na ta go di na zgo le me ni za pro cen tot na ku mu la tiv ni ot po rast na ce ni te na ma lo vo Re pub li ka ta od pret hod ni ot per i od od go di-na ta od nos no do 31 Ja nu a ri na red na ta go di na, vo od nos na pro se~ ni te ce ni na ma lo vo pret hod na ta go di na. Me se~ ni te akon ta cii se pla }a at vo rok od 15 de na po iste kot na se koj ka len dar ski me sec.

Da no kot vrz os nova na isp la ta na di vi den di i dru gi ras pre del bi od do bi vka ta ob vrz ni kot go utvr du va na obra zec Pres me tka na da nok na isp la te na di vi den da ili dru ga ras pre del ba od do bi vka ta, ~i ja so dr ̀ i na ja pro pi {u va mi ni ste rot za fi nan sii vo sog las nost so ~len 49 na ovoj Za kon.

Me se~ ni te akon ta cii za da no kot na do bi vka za 2009 go di na, }e se utvr du va at od iz no sot na da no kot so dr ̀ an vo ne priz na e ni te ras ho di vo da no~ ni ot bi lans za 2008 go di na na ma len za iz no sot na da no~ ni ot kre dit i da-no~ ni te os lo bo du va wa iska ̀ a ni vo isti ot bi lans.

Na po me na: Po a |aj }i od fa ktot de ka so Za ko not ne e po seb no ure de no, na mis le we sme de ka, me se~ na ta akon ta ci ja na da no kot na do bi vka za me sec Ja nu a ri 2009 go di na, }e se pla ti po os no va na (po stoj ni ot) obra zec MDB, iz go tven spo red os no va ta na da no kot od 2007 go di na.

Danok na Dobivka


15-ti FEVRUARI 2009 GODINA15-ti FEVRUARI 2009 GODINA KRAEN ROK ZAKRAEN ROK ZADOSTAVUVAWE NA GODI{NIOT IZVE{TAJ ZADOSTAVUVAWE NA GODI{NIOT IZVE{TAJ ZA

UPLATENIOT DANOK PO ZADR{KA -UPLATENIOT DANOK PO ZADR{KA - OBRAZEC DD-IOBRAZEC DD-ISezair REXEPAGI]

Sog las no odred bi te na ~len 29-a od Za ko not za da no kot na do bi vka ("Slu` ben ves nik na RM", broj 80/93...159/08, vo na ta mo{ ni ot tekst: Za ko-not), do ma{ ni te prav ni li ca, do ma{ ni te fi zi~ ki li ca re gi stri ra ni za vr {e we na dej nost, stran-ski te prav ni li ca, ili stran ski te fi zi~ ki li ca (ne re zi den ti) so po sto ja na de lov na edi ni ca vo Re pub li ka Ma ke do ni ja (isp la tu va ~i na pri ho di) ima at ob vr ska pri se ko ja isp la ta na pri ho di na stran ski te prav ni li ca od ~len 29-b od Za ko not da go za dr ̀ at i da go up la tat da no kot na so od vet na up lat na sme tka.

ЗЗa dr ̀ u va we to na da nok se pri me nu va na sled ni ve pri ho di, bez og led da li se isp la te ni vo Re pub li ka

Ma ke do ni ja ili vo strans tvo:1) pri hod od di vi den di;2) pri hod od ka ma ta od re zi dent;3) pri hod od ka ma ta od ne re zi dent koj ima po sto ja-

na de lov na edi ni ca vo Re pub li ka Ma ke do ni ja, ako ka-ma ta ta e na tro {ok na po sto ja na ta de lov na edi ni ca;

4) pri ho di od avtor ski ho no rar isp la ten od re-zi dent;

5) pri ho di od avtor ski ho no rar isp la ten od ne-re zi dent so po sto ja na de lov na edi ni ca vo Re pub li ka Ma ke do ni ja, ako avtor ski ot ho no rar e na tro {ok na po stoj na ta de lov na edi ni ca;

6) pri hod od za bav ni ili sport ski aktiv no sti koi se vr {at vo Re pub li ka Ma ke do ni ja;

7) pri ho di od vr {e we na me nax ment, kon sal ting, fi nan si ski, us lu gi na istra ̀ u va we i raz voj, ako pri-ho dot e isp la ten od re zi dent ili e na tro {ok na po stoj-na ta de lov na edi ni ca vo Re pub li ka Ma ke do ni ja;

8) pri ho di od osi gu ri tel ni pre mii za osi gu ru va-we ili re o si gu ru va we od ri zi ci vo Re pub li ka Ma ke-do ni ja;

9) pri ho di od te le ko mu ni ka ci ski us lu gi me |u Re-pub li ka Ma ke do ni ja i stran ska dr ̀ a va.

Na po me na: So Pra vil ni kot za na ~i not na pres me-tuva we i up la tu va we na da no kot na do bi vka i spre ~u-va we na dvoj no to os lo bo du va we ili dvoj no to oda no-~u va we ("Slu` ben ves nik na RM", broj 92/01...21/08),

po de tal no se de fi ni ra {to se po draz bi ra za se koj od na pred na ve de ni te pri ho di koi se isp la tu va at na stran ski prav ni li ca koi pod le ̀ at na pla }a we na da no kot na do bi vka po za dr {ka.

Po isk lu ~ok od pret hod ni ot stav, da nok ne se za dr-`u va na sled ni te pri ho di:

1) na trans fer na del od do bi vka ta na po stoj na ta de lov na edi ni ca na stran sko prav no li ce vo Re pub-li ka Ma ke do ni ja, na koj pret hod no e pla ten da nok na do bi vka;

2) na pri hod od ka ma ta od dol` ni~ ki in stru men ti iz da de ni i/ili ga ran ti ra ni od stra na na Vla da ta na Re pub li ka Ma ke do ni ja, Na rod na ta ban ka na Re pub li ka Ma ke do ni ja i ban ki ili dru gi fi nan si ski in sti tu cii koi de lu va at ka ko pre stav nik na Vla da ta na Re pub li-ka Ma ke do ni ja;

3) na pri hod od ka ma ta od de po zi ti vo ban ka lo ci-ra na vo Re pub li ka Ma ke do ni ja;

4) na pri hod os tva ren od po sre du va we ili kon sal ting so dr ̀ av ni har tii od vred nost na me |u na ro den pa zar.

Li ce to koe {to ima ob vr ska da go za dr ̀ i i da go up la ti da no kot, sog las no ~l. 29-d od Za ko not ima ob-vr ska Iz ve {ta jot za up la te ni ot da nok po za dr {ka, da go do sta vi do Upra va ta za jav ni pri ho di, naj doc na do 15 Fe vru a ri na red na ta go di na, po go di na ta vo ko ja po sto e la ob vr ska za za dr ̀ u va we na da no kot.

Obra ze cot DD-I se po pol nu va na sled ni ov na ~in:

Se po pol nu va at ~it li vo i ce los no sa mo be li te po li wa od obra ze cot "DD-I".

Iz no si te se iska ̀ u va at vo ce li de na ri bez de ni.

Vo obra ze cot za dol ̀ i tel no se vne su va at po da to-ci te za isp la tu va ~ot: edins tven da no ~en broj, skra-ten na ziv i adre sa na vi stin sko se di {te za kon takt, da no ~en per i od za koj se pod ne su va obra ze cot, za kon-ski ot rok na pod ne su va we (15 Fe vru a ri 2009).

Se oz na ~u va so "H" po le to do kol ku se pod ne su va is pra vka na pret hod no do sta ve ni ot obra zec.

Obra ze cot se po pol nu va ~it li vo so go le mi pe ~at ni bu kvi

[1] Re den broj: se po pol nu va at hro no lo {ki si te isp la ti za koi e pred vi de no za dr ̀ u va we na da no kot.

Danok na Dobivka


[2] EDB: se vne su va Edins tve ni ot iden ti fi ka-ci o nen broj na stran sko to prav no li ce

[3] Poln na ziv na stran sko to prav no li ce, adres ni po da to ci za me sto to na vi stin sko to se di-{te: se po pol nu va pol ni ot na ziv na prav no to li ce ili dru{ tvo na li ca sog las no stran sko to pra vo, se vpi {u va se di {te to na li ce to i me sto to ka de se vr {i fa kti~ ko to upra vu va we so li ce to (ul.br./grad/dr ̀ a va);

[4] Prav na for ma: se vpi {u va prav na ta for ma na prav no to li ce, sog las no stran sko to pra vo na dr ̀ a va ta od ko ja po tek nu va;

[5] Dr ̀ a va vo ko ja prav no to li ce e re zi dent: se vpi {u va dr ̀ a va ta vo ko ja prav no to li ce e re zi-dent za da no~ ni ce li;

[6] Vid na pri ho d: se vpi {u va so od vet na ta pri hod na {i fra za se koj od na ve de ni te vi do vi na pri ho di:

(711218) pri hod od di vi den di;(711219) pri hod od ka ma ta od re zi dent;(711220) pri hod od ka ma ta od ne re zi dent koj ima

po sto ja na de lov na edi ni ca vo Re pub li ka Ma ke do ni ja, ako ka ma ta ta e na tro {ok na po sto ja na ta de lov na edi ni ca;

(711221) pri hod od avtor ski ho no rar isp la ten od re zi dent;

(711222) pri hod od avtor ski ho no rar isp la ten od ne re zi dent so po sto ja na de lov na edi ni ca vo Re pub li ka Ma ke do ni ja, ako avtor ski ot ho no rar e na tro {ok na po-sto ja na ta de lov na edi ni ca;

(711223) pri hod od za bav ni ili sport ski aktiv-no sti koi se vr {at vo Re pub li ka Ma ke-do ni ja;

(711224) pri hod od vr {e we to na me nax ment, kon sal ting, fi nan si ski, teh ni~ ki, ad-mi ni stra tiv ni, us lu gi na istra ̀ u va we i raz voj i dru gi us lu gi, ako pri ho dot e isp la ten od re zi dent ili ako pri ho dot e na tro {ok na po sto ja na ta de lov na edi-ni ca na Re pub li ka Ma ke do ni ja;

(711225) pri hod os tva ren od na em na pod vi ̀ni i ned-vi` ni do bra vo Re pub li ka Ma ke do nija;

(711227) pri hod od osi gu ri tel ni pre mii za osi-gu ru va we ili re o si gu ru va we od ri zi ci vo Re pub li ka Ma ke do ni ja;

(711228) pri hod od te le ko mu ni ka ci ski us lu gi po-me |u Re pub li ka Ma ke do ni ja i stran ska dr ̀ a va; Napomena: Navedenata pri hod-na {i fra, za dol ̀ i tel no se vne su va vo obra ze cot PP 50, za pla }a we na da no kot po za dr {ka.

[7] Iz no sot na pri ho dot na koj se pri me nu va za dr {ka ta: Se vne su va de nar ska ta pro tiv vred nost

po sred ni ot de vi zen kurs na Na rod na Ban ka, utvr-den na de not na iz vr {u va we to na pla }a we to na ob vr ska ta spre ma stran sko to prav no li ce;

[8] Pro cent od ZDD: Se vne su va nu me ri~ ki po-da tok za pro cen tot (%) po koj se utvr du va iz no sot za za dr ̀ a ni ot da nok, spo red odred bi te od ~le not 29-v stav 1 od ZDD;

[9] Iz nos na da nok koj {to tre ba da se za dr ̀ i: Se vne su va pres me ta ni ot iz nos koj {to do bi va so pri me na na pro cen tot vrz iz no sot od ko lo na 7 (iz-nos od ko lo na 7 h____% od ko lo na 8 );

[10] Da ta na pri stig nu va we na ob vr ska ta: za da-ta na pri stig nu va we na ob vr ska ta se sme ta da ta ta na iz vr {e no to pla }a we na oda no ~e ni ot pri hod na stran sko to prav no li ce. Do kol ku isp la ta ta se vr-{i vo de lo vi, za da ta na dos pe va we se sme ta da ta ta na iz vr {e ni te pla }a wa na so od vet ni te de lo vi;

[11] Pro cent od Do go vo rot: Se vne su va nu me-ri~ ki po da tok za pro cen tot (%) po koj se utvr du va iz no sot na za dr ̀ a ni ot da nok, spo red Do go vo rot za od beg nu va we na dvoj no to oda no ~u va we;

[12] Iz nos na da no kot koj e za dr ̀ an i up la ten: Se na ve du va iz no sot na da no kot koj {to e za dr ̀ an i up la ten. Se vne su va pres me ta ni ot iz nos koj {to se do bi va so pri me na na pro cen tot vrz iz no sot od ko-lo na 7 (iz nos od ko lo na 7h____% od ko lo na 11);

[13] Da ta up la ta na da no kot: Se vne su va da ta ta na up la ta ta na da no kot.

PO DA TO CI ZA POD NO SI TE LOT

NA IZVE[TAJOT

Za dol ̀ i tel no na ve de te go ime to, pre zi me to i svojs tvo to na pot pis ni kot, da tu mot na pod ne su va-we to, pot pi {e te go ba ra we to i sta ve te pe ~at.

Danok na Dobivka




LI^NO OSLOBODUVAWE PRI PRESMETKALI^NO OSLOBODUVAWE PRI PRESMETKA

NA PERSONALNIOT DANOK NA PLATI

Sezair REXEPAGI]

Spo red odred bi te na ~len 3 od Za ko not za per so nal ni ot da-nok na do hod ("Slu` ben ves nik na RM", broj 80/93...159/08, vo na ta mo{ ni ot tekst: Za ko not), do hod {to pod le ̀ i na oda no~u-va we go so ~i nu va at sled ni te vi do vi pri ho di os tva re ni vo zem ja ta i vo strans tvo:

1) li~ ni pri ma wa;2) pri ho di od sa mo stoj na

dej nost;3) pri ho di od imot i imot ni

pra va;4) pri ho di od avtor ski pra va

i pra va od in du stri ska sops tve-nost;

5) pri ho di od ka pi tal;6) ka pi tal ni do bi vki;7) do bi vki od igri na sre }a

i dru gi na grad ni igri; i 8) dru gi pri ho di.Na oda no ~u va we pod le ̀ at si-

te na pred na ve de ni pri ho di {to se os tva re ni vo pa ri, har tii od vred nost, vo na tu ra ili vo ne koj drug vid.

Os no va ta za pres me tu va we na go di {en da nok na do hod ja pret sta vu va do ho dot os tva ren vrz os no va na na pred na ve de ni te pri ho di, na ma len za:

pri do ne si te za pen zi sko i in va lid sko osi gu ru va we, zdrav-stve no osi gu ru va we i vra bo-tu va we, osven za pri do ne si te od zemjo del ska dej nost {to gi pla }a at zem jo del ci te na ka ta-star ski ot pri hod;

pri do ne si te za do bro vol no pen zi sko i in va lid sko osi gu ru-

va we pla te ni od ob vrz ni kot; li~ no os lo bo du va we; ta ksi te i dru gi te jav ni da-

va~ ki pla te ni od pri ho di te na ob vrz ni kot.

Na po me na: Na pred na ve deni-te na ma lu va wa na os no va ta za pres me tu va we na da no kot na do-hod ne se priz na va at pri presme-tu va we na da no kot na do hod os-tva ren od ne re zi dent ni li ca na te ri to ri ja ta na Re pub li ka ta.

Iz no sot na li~ no to os lo bo-du va we na po ~e to kot na se ko ja go di na se va lo ri zi ra so pla ni ra-ni ot po rast na ne to pla ti te na vra bo te ni te vo RM za go di na ta, utvr de ni vo ma kro e ko nom ska ta po li ti ka na Vla da ta na RM.

Iz no sot na li~ no to os lo bo-du va we go ob ja vu va mi ni ste rot za fi nan sii na po ~e to kot na se ko ja go di na.

Sog las no odred bi te na stav 2 ~len 15-a od Za ko not, pri pres-me tu va we na akon ta ci i te na per so na len da nok na do hod vrz os no va na li~ ni te pri ma wa od pla ta od ra bo ten od nos i pen zi-ja, na da no~ ni ot ob vrz nik mu se priz na va li~ no to os lo bo du va we vo iz nos od ed na dva na e sti na od iz no sot na li~ no to os lo bo du va-we od ~len 10 od Za ko not.

Li~ no to os lo bo du va we za 2009 go di na, na go di{ no ni vo iz ne su va 84.000 de na ri, od nos no me se~ ni ot iz nos na li~ no to os lo-bo du va we iz ne su va 7.000 de na ri ({to pret sta vu va 1/12 od go di{-ni ot iz nos: 84.000 : 12 = 7.000).

LI^NI PRIMAWA NA

KOI SE PRIMENUVA

MESE^NIOT IZNOS NA

LI^NO OSLOBODUVAWE

Sog las no odred bi te na ~len 14-a i 15-a od Za ko not, li~ no to os lo bo du va we vo pro pi {a ni ot me se ~en iz nos od 7.000 de na ri za 2009 go di na, se priz na va pri akon-ta tiv na ta isp la ta na li~ ni te pri-ma wa na fi zi~ ki li ca-re zi den ti os tva re ni vrz os no va na:

pla ta i na do me stok na pla ta od ra bo ten od nos i isp la ti vrz os-no va na de lov na us pe{ nost na ra bo-to da va ~ot (~len.15 to~ ka.1);

pla ta os tva re na so ra bo ta vo strans tvo vrz os no va na zas no van ra bo ten od nos na zem ja ta (~len 15 to~ ka 2);

pen zi ja (~len 15 to~ ka 3); pla ta i na do me stok na pla-

ta od ra bo ten od nos i isp la ti po os nov na de lov na us pe{ nost na ra bo to da va ~ot ne re zi dent {to ja os tva ru va kaj re zi dent za stran sko fi zi~ ko li ce vo Re pub li ka Ma ke-do ni ja (~len 15 to~ ka 5);

pla ta i na do me stok na pla-ta od ra bo ten od nos i isp la ti po os nov na de lov na us pe{ nost na ra bo to da va ~ot {to ja os tva ru va re zi dent koj ra bo ti i vo stran ski dip lo mat ski i kon zu lar ni pret-stav ni{ tva i me |u na rod ni or ga ni-za cii vo Re pub li ka Ma ke do ni ja (~len 15 to~ ka 6);

Na po me na: Sog las no odred bi te na ~len 7 od Za ko not, re zi dent e fi zi~ ko li ce koe na te ri to ri ja-ta na Re pub li ka Ma ke do ni ja ima po sto ja no ̀ i ve a li {te i pre sto ju-va li {te.



Re zi dent ima pre sto ju va li {te ako na te ri to ri ja ta na Re pub li ka-ta pre sto ju va ne pre ki na to ili so pre ki ni 183 ili po ve }e pa ti vo koj bi lo 12 me se ~en per i od.

STAPKI ZA PRESMETUVAWE

NA PERSONALNIOT

DANOK NA PLATA

Sog las no odred bi te na ~len 12 od Za ko not, per so nal ni ot da nok na do hod se pla }a po stap ka od 10%.

Spo red odred bi te na ~len 95 stav 3 od Za ko not, da no kot na li~-ni pri ma wa po os nov na pla ta, na do-me stok na pla ta, pen zi ja i isp la ta po os nov na de lov na us pe{ nost na ra bo to da va ~ot }e se pres me tu va i pla }a spo red stap ka ta {to va ̀ i za me se cot za koj se pres me tu va i isp la tu va pla ta ta, na do me sto kot na pla ta ta, pen zi ja i isp la ta po os nov na de lov na us pe{ nost.

Po isk lu ~ok od pred no to, sog-las no odred bi te na ~len 31 od Za-ko not za ime nu va we i do pol nu va we na Za ko not za per so na len da nok na do hod ("Slu` ben ves nik na RM", broj159/08), za si te ne isp la te ni pla ti do de not na za po~ nu va we pri me na ta na ovoj za kon (1 Ja nu a ri 2009 go di na) vklu ~i tel no i pla ta-ta za de kem vri 2008 go di na, ko ja }e se isp la tu va po 1 ja nu a ri 2009 go di na, }e se pri me nu va stap ka ta {to va ̀ e la za 2008 go di na.

PRIMENA NA MESE^NOTO

LI^NO OSLOBODUVAWE NA

PRESMETANITE PLATI ZA

2008 GODINA, A KOI ]E SE

ISPLATAT VO 2009 GODINA

Vo vr ska so pra {a we to:

Da li pri isp la ta ta na za o-sta na ti te pla ti od pret hod-na ta od nos no pret hod ni te go di ni (pri mer me sec de kem-vri 2008 go di na) ko ja }e bi de isp la te na vo Ja nu a ri ili na red ni te me se ci od 2009 go di na tre ba da se pri me ni me se~ no to li~ no os lo bo du-

va we koe se pri me nu va lo za pret hod na ta go di na ili iz no sot na me se~ no to li~-no os lo bo du va we ob ja ve no za te kov na ta go di na koe se pri me nu va vo mo men tot na isp la ta ta?

Od go vo rot na ova pra {a we e so dr ̀ an vo na pred ci ti ra ni te odred bi na ~len 95 stav 3 od za ko-not, od nos no ~len 31 od za ko not za iz me nu va we i do pol nu va we na za ko not za per so nal ni ot da nok na do bi vka ("Slu` ben ves nik na RM", broj 159/08).

Ime no, spo red na pred na ve de-ni te odred bi od za ko not, da no kot na li~ ni prima wa vrz os nova na pla ta, na do me stok na pla ta, pen zi-ja i isp la ta vrz os nova na de lov na us pe{ nost na ra bo to da va ~ot }e se pres me tu va spo red li~ no to os lo bo-du va we {to va ̀ i za me se cot za koj

se pres me tu va i isp la tu va pla ta ta, na do me sto kot na pla ta ta, pen zi ja i isp la ta po os nov na de lov na us pe{-nost na ra bo to da va ~ot.

Po isk lu ~ok od pret hod no to, za si te ne isp la te ni pla ti od de not na za po~ nu va we na pri me na ta na iz me ni te i do pol nu va we to na za ko-not(1 ja nu a ri 2009) vklu ~u vaj }i gi i pla ti te za de kem vri 2008 go di na, koi }e se isp la tu va at po 1 ja nu a ri 2009 go di na, }e se pri me nu va li~-no to os lo bo du va we {to va ̀ e lo za 2008 go di na.

LI^NO OSLOBODUVAWE

ZA RABOTA POKRATKA

OD CEL MESEC

Do kol ku ob vrz ni kot pla }a da-nok za pla ta ko ja ne se od ne su va za cel me sec, dol ̀ en e da no~ no to oles nu va we da go po de li so bro jot

LI^NO OSLOBODUVAWE PRI PRESMETKA



na de no vi te vo me se cot i da isko ri sti sa mo del od ne go, vo za vis nost od de no vi te za koi pri ma pla ta.

Pri mer:

Do kol ku li ce to pri ma pla ta za 12 de na od 24 ra-bot ni de na vo me se cot to ga{ ima pra vo da ko risti na me sto 7.000 de na ri, sa mo 3.500 de na ri (7.000 : 24 = 291,666 x 12 = 3500).

LI^NO OSLOBODUVAWE VO USLOVI

NA OSTVARUVAWE NA PLATA

KAJ DVA ISPLATUVA^I

Ako vra bo te no to li ce os tva ru va li~ no pri ma we vrz os nova na pla ta kaj dva isp la tu va ~i vo ram ki te na ist ra bo ten od nos, pra vo to na li~ no to os lo bo du va-we go os tva ru va na isp la te ni ot na do mest kaj dvaj ca ta isp la tu va ~i, spo red ra bot ni te de no vi po mi na ti kaj se koj po od del no.

Vkup no to da no~ no oles nu va we {to go isko ri stil vo me se cot ne mo ̀ e da bi de po go le mo od iz no sot utvr-den so ~le not 15-a, stav 2 od za ko not(7.000 de na ri me se-~en iz nos na li~ no to os lo bo du va we za 2009 go di na).

Pri mer na pres me tka za li~ no os lo bo du va we:

Li ce to" NN" za me sec Ja nu a ri 2009-ta go di na, os tva ri lo li~ no pri ma we- pla ta od ra bo ten od nos kaj isp la tu va ~ot " H" koe {to od go va ra na ra bo ta od 80 ~a sa vo me se cot (od nos no 10 ra bot ni de na), a kaj isp la tu va ~ot" U" od 96 ~a sa (od nos no 12 ra bot-ni de na) vo me se cot.

Pres me tka ta na li~ no to os lo bo du va we }e se iz vr-{i na sled ni ot na ~in:

7.000 de na ri me se~ no os lo bo du va we; 22 ra bo ten den vo me se cot ja nu a ri 2009 go di na

(ili 176 ~a so vi); 318,182 de na ri (za 1 den) li~ no os lo bo du va we za

me sec ja nu a ri 2009 go di na (7.000 : 22 ra bot ni de na).Kaj isp la tu va ~ot " H" li~ no to os lo bo du va we }e

iz ne su va 3.182 de na ri (318,182 h 10 ra bot ni de na).Kaj isp la tu va ~ot "U" li~ no to os lo bo du va we }e

iz ne su va 3.818 de na ri (318,182 h 12 ra bot ni de na).Ko ga pla ta ta za me se cot e po ma la za me se~ no to

li~ no os lo bo du va we utvr de no so ~len 15-a stav 2 od Za ko not, vo toj slu ~aj me se~ no to li~ no os lo bo du va we se utvr du va do vi si na ta na ne to pri ma we to.

Na po me na: Ko ga isp la ta ta na pla ti te se vr {i dva ili po ve }e pa ti vo te kot na me se cot, od nos no za me se cot, isp la tu va ~ot na se ko ja po e di ne~ na isp la ta pres me tu va akon ta ci ja na da no kot, bez da vr {i na ma lu va we na da no~-na ta os no va za iz no sot na li~ no to os lo bo du va we.

So pos led na ta akon ta ci ja za me se cot isp la tu va ~ot }e iz go tvi ko ne~ na pres me tka na da no kot na zbi rot na si te isp la ti sog las no na ~i not za pres me tu va we na da-no kot, so na ma lu va we na da no~ na ta os no va za iz no sot na li~ no to os lo bo du va we.

POPOLNUVAWE NA OBRAZECOT PDD-GDP

Sog las no odred bi te na ~len 69 od Za ko not, za do-ho dot {to go os tva ru va vo te kot na ed na ka len dar ska go di na, da no~ ni ot ob vrz nik- fi zi~ ko li ce e dol ̀ en da pod ne se go di{ na da no~ na pri ja va za utvr du va we na per-so nal ni ot da nok na do hod (na Obra ze cot PDD- GDP), po iste kot na go di na ta za ko ja se utvr du va da no kot, a naj doc na do 15 mart na red na ta go di na. Obra ze cot PDD-GDP i na ~i not na ne go vo po pol nu va we se pro pi {a ni vo Pra vil ni kot za for ma ta, so dr ̀ i na ta i na ~i not na po pol nu va we na obra ze cot PDD-GDP ("Slu` ben ves nik na RM", broj 103/01...3/08).

Na po me na: Po de tal no za na ~i not na so sta vu va we na go di{ na ta da no~ na pri ja va za per so na len da nok na do hod za 2008 go di na - Obra ze cot PDD-GDP e da de no vo ovoj broj na Da no~ ni ot pra kti kum.



15-TI FEVRUARI 2009 GODINA KRAEN ROK ZA DOSTAVUVAWE

NA GODI[NIOT IZVE[TAJ ZA BRUTO OSTVARENITE

PRIHODI NA OBVRZNIKOT - OBRAZEC PDD-GI

Sog las no ~len 77 od Za ko-not za per so nal ni ot da nok na do hod ("Slu` ben ves nik na RM", broj 80/93....159/08, vo na ta mo{ ni ot tekst: Zako-not) isp la tu va ~i te na pri ho-di te za koi se pla }a akon ta-ci ja na per so na len da nok na do hod po od bi vka se dol` ni do 15 Fe v ru a ri 2009 go di na do UJP da pod ne sat Obra zec PDD-GI. Obra ze cot PDD-GI pret stavu va go di {en iz ve{taj koj so dr ̀ i po da-to ci: za bru to os tva re ni te pri ho di na ob vrz ni kot, za pres me ta ni ot i pla te ni ot da nok i pri do nes po od bi vka i za vkup no isp la te ni te ne to pri ho di vo 2008 go di na. Obra-ze cot e pro pi{an i ob ja ven ka ko pri log i so sta ven del na Upat stvo to za na ~i not na pres me tu va we i pla }a we na akon ta ci i te na per so na len da nok na do hod po od bi vka ("Slu` ben ves nik na RM", broj 3/07, 28/07 i 3/08).

OB VRZ NIK ZA

DO STA VU VA WE NA PDD-GI

Ob vr ska za iz go tvu va we i do sta-vu va we na Obra ze cot PDD -GI do Upra va ta za jav ni pri ho di ima at si te isp la tu va ~i na pri ho di za koi per so nal ni ot da nok na do hod se pla }a po od bi vka.

Vo Obra ze cot PDD - GI se vklu-~u va at isp la te ni te pri ho di na fi zi~ ki li ca vrz os no va na:

li~ ni pri ma wa;

pri ho di od avtor ski pra va i pra va od in du stri ska sops tve nost;

pri ho di od ka pi tal; pri ho di od imot i imot ni

pra va; do bi vki od igri na sre }a i dru gi pri ho di.

Na po me na: Vo obra ze cot PDD-GI za 2008 go di na se vklu ~u va at sa mo po da to ci za pri ho di te i pla-te ni ot per so na len da nok na do hod koi ob vrz ni kot gi isp la til isk lu-~i vo vo te kot na 2008 go di na. Ne se vne su va at pres me ta ni te pri ho di za 2008 go di na koi se isp la te ni vo dru ga go di na. Ta ka na pri mer de-kem vri ska ta pla ta od 2008 go di na ko ja e isp la te na vo 2009 go di na ne se vne su va vo Obra ze cot PDD- GI. Vo obra ze cot PDD-GI isto ta ka se vklu ~u va at isp la te ni pri ho di i pla ten per so na len da nok isp la-te ni di rekt no na fi zi~ ki te li ca a ne pre ku drug isp la ti tel (Pri-mer: ne se vklu ~u va at isp la ti te i pla ten per so na len da nok za li ca an ga ̀ i ra ni pre ku agen cii za pri-vre me ni vra bo tu va wa ili avtor ski agen cii za isp la ti te po toj os nov, po da to ci pre ku PDD-GI do UJP do sta vu va isp la ti te lot - agen ci ja-ta za pri vre me no vra bo tu va we, t.e. avtor ska ta agen ci ja).

ROK ZA DO STA VU VA WE

NA OBRA ZE COT PDD-GI

Po pol ne ti ot obra zec PDD-GI se do sta vu va do Upra va ta za jav ni pri ho di spo red se di {te to na isp-la tu va ~ot - naj doc na do 15 fe vru-a ri 2009 go di na za isp la te ni te pri ho di od 2008 go di na.

NA ̂ IN NA POD NE SU VA WE

Obra ze cot PDD-GI mo ̀ e da se do sta vi vo har ti e na for ma ili na mag ne ten me di um (di ske ta, len ta ili sli~ no). Do kol ku Obra ze cot PDD- GI se do sta vu va na mag ne ten me di um po da to ci te tre ba za dol ̀ i-tel no da bi dat vo AS CII for mat na na ~in ob jas net vo Upat stvo to za komp ju ter ska pod go to vka na Go-di{ ni ot iz ve {taj na isp la tu va ~ot (pos led na stra na na Obra ze cot PDD - GI).

PA RI^ NI KAZ NI ZA

NE DO STA VU VA WE NA

OBRA ZE COT PDD-GI

Vo ~len 145 od Za ko not, za ne is-pol nu va we na ob vr ska ta za do sta-vu va we na go di{ ni ot iz ve {taj za isp la te ni te bru to pri ho di - obra-zec PDD-GI se pro pi {a ni kaz ni glo ba za pre kr {ok i toa:

za isp la tu va ~ot - prav no li-ce, glo ba vo iz nos od 2.000 evra do 3.000 evra vo de nar ska pro tiv vred-nost i

za od go vor no to li ce kaj isp-la tu va ~ot, pro pi {a na ta glo ba iz-ne su va od 500 evra do 1.000 evra vo de nar ska pro tiv vred nost.

PO POL NU VA WE NA

OBRA ZE COT PDD-GI

Obra ze cot PDD-GI se po pol nu-va na na ~in pro pi {an vo sa mi ot obra zec, vo de lot Upat stvo za po-pol nu va we.

RUB RI KA 1 - Po da to ci za isp la-tu va ~ot i RUB RI KA 2 - Kla si fi ka-

@arko MIHAJLOVSKI



ci ja na iz ve {ta jot, se po pol nu va at na na ~in ob jas net vo sa mi ot obra-zec, sog las no po da to ci te za koi se da va at in for ma cii vo na ve de ni te ru bri ki.

RUB RI KA 3 - Su mar ni po da to ci za isp la ti te, se vne su va zbi ren po-da tok za bro jot na li ca ta i za se koj vid na isp la ten pri hod na ve den vo to~ ki te 3.1. do 3.14.

Po da to ci te se vne su va at za vkup ni te isp la ti po odre den vid na pri hod za si te ob vrz ni ci na koi vo te kot na go di na ta e isp la-ten pri hod.

Za vi do vi te pri ho di za koi ne e iz vr {e no ni tu ed na isp la ta vo te-kot na go di na ta, vo ko lo na 2 - broj na ob vrz ni ci po vi do vi na isp la ta, se vne su va "0", a vo ko lo ni te 3 do 7 za isti ot pri hod ne se vne su va at po da to ci (po li wa ta se osta va at praz ni).

Vo ko lo na 2 - Broj na ob vrz ni-

ci po vi do vi na isp la ta - se vne su-va bro jot na li ca ta za koi e isp la-ten so od ve ten vid na pri hod.

Pri mer:

Vrz os no va na pla ti i na do me-sto ci na pla ti, ako vo te kot na go di na ta e isp la tu va na pla ta na 54 ra bot ni ci, se vne su va bro jot 54; zna ~i se na ve du va bro jot na li ca ta koi vo te kot na go di na ta os tva ri le pri hod vrz os no va na pla ta, bez raz-li ka {to vo od del ni me se ci bro jot na li ca koi os tva ri le pri hod po ovaa os no va e po mal od bro jot na li ca ta vne sen vo ko lo na 2.

Vo ko lo na ta 3 - Vku pen iz nos

na bru to pri ho di/pri ma wa, se na ve du va zbi rot na si te iz vr {e ni isp la ti vo bru to iz nos vo koj se so dr ̀ a ni po da to ci te iska ̀ a ni vo ko lo ni te 4, 6 i 7.

Vo ko lo na 4 - Vku pen iz nos na

od bi to ci se vne su va zbir na si te pla te ni pri do ne si, jav ni da va~ ki i tro {o ci {to ne vle gu va at vo os-no va ta za oda no ~u va we, i toa:

za isp la ti te od vi dot 3.1 - pla-ti, na do me sto ci i do pol ni tel ni pri-

ma wa od re do ven ra bo ten od nos na koj se pla te ni pri do ne si i 3.2 - pen-zii, se vne su va iz no sot na pla te ni pri do ne si za pen zi sko i in va lid sko osi gu ru va we, zdrav stve no osi gu ru va-we i pri do ne sot za vra bo tu va we;

za isp la ti te od vi dot 3.9 - pri-ho di od imot (za kup ni ni na dvi ̀ en i ned vi ̀ en imot), se vne su va at priz na ti te tro {o ci (sog las no ~len 34 od Za ko not) vo vi si na od 25% od bru to pri ho dot, t.e. 30% za iz da va we pod za kup na opre me ni stan be ni i de lov ni pro sto rii;

za isp la ti te od vi dot 3.10 - pri ho di od avtor ski pra va i pra va od in du stri ska sops tve nost, se vne-su va at nor mi ra ni te tro {o ci priz-na ti sog las no ~len 41 od Za ko not ili stvar ni te tro {o ci priz na ti pri pres me tka na da no kot;

za dru gi te vi do vi pri ho di pla te ni po od bi vka (na ve de ni ka ko 3.14 vo iz ve {ta jot) se vne su va at tro {o ci te utvr de ni vo ~len 55-a od Za ko not - vo vi si na od 35% od bru to pri ho dot.


da no~ no oles nu va we - se vne su va iz no sot na li~ no os lo bo du va we, ka ko zbir za si te me se ci za koi vo te kot na go di na ta e isp la te na pla ta, od nos no pen zi ja.


pla ten per so na len da nok - se vne-su va zbi ren iz nos na per so nal ni ot da nok {to e pla ten za so od vet ni ot vid pri hod.

Vo ko lo na 7 - Vku pen iz nos

na isp la te ni ne to pri ho di/pri-

ma wa, se vne su va vkup ni ot iz nos na ne to pri ma wa ta isp la te ni vo te kot na go di na ta.

RUB RI KA 4 - Po da to ci za isp la-ti te na ob vrz ni ci te - (PRI LOG)

Za se koj raz li ~en vid na pri hod koj e isp la ten vo te kot na go di na ta i za koj se iska ̀ a ni po da to ci vo Ru bri ka ta 3 - su mar ni po da to ci za isp la ti te, za dol ̀ i tel no se po-pol nu va i pod ne su va vo pri log na obra ze cot PDD-GI i Ru bri ka 4 - Preg led na po da to ci te za isp la-ti te na ob vrz ni ci te.

Se pod ne su va at tol kav broj na preg le di kol ku {to se po pol ne ti red ni bro e vi vo ru bri ka ta 3.

Pri mer:

Do kol ku se vr {e ni isp la ti vrz os no va na: pla ti, vrz os no va na do go vor za po vre me no ili pri vre-me no vr {e we na us lu gi (dogovor za delo), na di vi den di i pri ho di od imot, vo pri log se do sta vu va at ~e ti ri preg le di na po da to ci te za isp la ti te na ob vrz ni ci te.

Na 4.1 - Vid na isp la ta so "h" se oz na ~u va sa mo ed no od po li wa ta vo za vis nost od vi dot na isp la ti te na li ca ta za koi e da den zbi ren po da-tok vo ru bri ka 3.

Vo slu ~aj ako za eden vid na pri hod, preg le dot so dr ̀ i po ve }e li sto vi, vo za vis nost od bro jot na li ca ta koi gi os tva ri le pri-ho di te, na se koj list se naz na ~u va bro jot od vkup ni ot broj na li sto vi (pri mer: 1/1, 1/2 ... 1/10).

Vo Preg led 4, po da to ci te za po-le 4.2 - Isp la ta na ob vrz ni ci te, se vne su va at od evi den ci ja ta (pres me-tki te) na isp la ti te lot (sme tko vods-tve na ili vons me tko vods tve na) ko ja bi tre ba lo da po stoi za se koe li ce po seb no. Vo eden red na po le 4.2 se vne su va at po da to ci za isp la te ni ot pri hod od eden vid na ed no li ce.

Pri mer:

Li ce to Jo van Jo va nov ski vo te kot na 12 me se ci vo go di na ta os-tva ri lo pri hod od pla ta.

Za li ce to Jo van Jo va nov ski isp la tu va ~ot e dol ̀ en vo Pri log 4 - Po da to ci za isp la ti te na ob vrz-ni ci te - vo de lot 4.1 - Vid na isp la-ta so "h" da go oz na ~i kva drat ~e to za pla ti i vo eden red da gi vne se vkup ni te isp la ti na li ce to Jo van Jo va nov ski vrz os no va na pla ti.

Na po me na: Do kol ku li ce to Jo van Jo va nov ski od isti ot isp-la ti tel os tva ri lo pri ho di i vrz dru ga os no va (pri mer, ka ko ~len na Nad zo ren od bor) zbi rot na si te



ne go vi isp la ti vrz ovaa os no va se vne su va vo po se-ben pri log: 4 - Po da to ci za isp la ti te na ob vrz ni ci-te, iz go tven za po tre bi te na po le 3.4 - Pri ma wa na ~le no vi na or ga ni te na upra vu va we i nad zor na tr gov ski dru{ tva.

Vo ko lo na ta 1 - edins-

tven ma ti ~en broj na

gra |a ni not (EMBG) na

ob vrz ni kot, se vpi {u va 13-to ci fre ni ot edins-tven ma ti ~en broj na gra-|a ni not na li ce to na koe e iz vr {e na isp la ta ta.

Na po me na: Do kol ku ne se ras po la ga so po da to-kot za EMBG na li ce to, vo ko lo na ta 2 vo ko ja se vpi {u va ime to i pre zi-me to na li ce to, se na ve-du va ta tko vo to ime i/ili me sto to na `i ve e we.

Dokolku se raboti za isplata na li~no pri-mawe na nerezident - stranec vo kolonata 1 se vnesuva broj na paso{ot na stranskoto fizi~ko lice i se prilo`uva ko-pie od paso{ot vo koj e navedena adresata na istiot.

Vo ko lo na 2 - ime i

pre zi me na ob vrz ni kot, se vpi {u va ime to i pre zi-me to na li ce to na koe e iz vr {e na isp la ta ta.

Vo pro dol ̀ e nie e da-den po pol net obra zec PDD-GI za isp la te ni pri ho di vo 2008 go di na, spo red sled ni ot pri mer:

Pri mer:

Tr gov sko to dru{ tvo Tr go ko merc DOO Skop je, vo te kot na 2008 go di na iz vr {i lo isp la ta na pri-ho di po sled ni te os no vi:

pla ta za 3 li ca

4 0 3 0 6 5 6 4 5 5 0 5 4

2 0 0 8

h

Trgokomerc DOO - Skopje

Partizanski odredi 65

1000 Skopje

02 3065-122 02 3065-122

do go vo ri za po vre me no vr {e we na us lu gi za 2 li ca.Dru{ tvo to iz vr {i lo isp la ta po dve raz li~ ni os no vi, za toa pri lo got 4 od obra ze-

cot se do sta vu va vo dva pri me ro ci, od nos no po eden pri me rok za se koj od de len vid na pri hod.



1 1 1 7 8 7 83 3 5 7 7 2 1 1 1 8 5 8 4 6 4 1 5 7 6 9 6 0 0 0

0

0

0

0

0

2 3 6 0 0 0 3 6 0 0 3 2 4 0 0

0

0

0

0

0

0

h

2 4 0 1 9 6 2 4 5 0 0 6 3 Ilija Stojanovski

1 6 0 8 9 7 1 4 5 5 1 2 8

1 4 1 2 9 7 0 4 5 0 0 1 4

Nevena Nikolovska

Goran Popovski

4 8 3 7 3 7

Vkupno:

1 5 4 7 9 6 3 9 5 2 8 2 8 9 4 1 3 0 0 0 0 0

3 4 6 4 8 2 1 1 0 8 7 4 3 9 5 2 8 1 9 6 0 8 2 1 6 0 0 0

2 8 7 6 5 9 9 2 0 5 1 3 9 5 2 8 1 5 6 0 8 1 8 0 0 0 0

1 1 1 7 8 7 8 3 5 7 7 2 1 1 1 8 5 8 4 6 4 1 5 7 6 9 6 0 0 0



h

2 7 0 5 9 6 7 4 5 0 6 1 4 \or|i Krstev

1 3 0 5 9 7 4 4 5 0 6 2 0 Blagoja Dimov

1 1 1 1 1

Vkupno:

1 1 1 1 1 0 0 0 0

2 4 8 8 9 2 4 8 9 2 2 4 0 0

3 6 0 0 0 3 6 0 0 3 2 4 0 0

Sko

pje

15

02

20

09

V. J

ovan

ovsk

i



GODI{NA DANO^NA PRIJAVAGODI{NA DANO^NA PRIJAVAZA PERSONALEN DANOK ZAZA PERSONALEN DANOK ZA

2008 GODINA OBRAZEC PDD-GDP2008 GODINA OBRAZEC PDD-GDPSofija JANÊVA BELÊVA

Vrz osnova na ~le no vite 68 i 69 od Zako-not za per so na l ni ot danok na dohod ("Slu-`ben ve snik na RM", broj 80/93...159/08, vo na tamo{ niot tekst: Za ko not), fi zi~ kite lica se dol` ni da po d ne sat go di { na da no ~na pri ja va. Ob vrska za pod ne su vawe na go di{ na dano~na pri ja va imaat site fi zi~ ki lica-da-no~ ni obvrznici koi vo tekot na 2008 godina ostvarile prihodi, koi pod leàt na obvrs ka-ta za pla}awe na personalen danok na dohod, os ven obvrz nicite koi ost varile pri hodi za koi soglasno od redbite od Zakonot ne postoi obvrska za niv no prijavuvawe.

Pla}aweto na personalniot da nok na dohod e pred se godi{na da no~ na obvrska, koja se pla}a na do ho dot ostvaren kako zbir na neto pri hodi od site izvori, koi se predmet na odano ~uvawe. Dano~ ni ot period za koj se utvr-duva dano~ na ta obvrska vrz osnova na godi{ ni-ot danok na dohod e kalen dar ska ta godina.

Upravata za javni prihodi naj doc na do 31 Dekemvri sekoja godina so javna pokana gi povikuva dano~ ni te obvrznici - fizi~ki li ca da pod nesat dano~na prijava. Prija vuvaweto na godi{niot danok na dohod za 2008 go dina, gra|anite - da no~ni obvrznici se dol` ni da go iz vr{at na obrazecot PDD-GDP, koj e propi{an so Pravilnik za fo r mata, so dr-ìnata i na~inot na po po lnuvawe na Go di{-nata dano~ na pr ijava za utvrduvawe na perso-na l niot danok na dohod, objaven vo "Slu ̀ ben vesnik na RM", broj 103/01...3/08.

Obvrznicite treba do Upravata za javni prihodi da ja podnesat Godi{nata dano~na prijava za 2008 godina na Obrazec PDD-GDP najdocna do 15 Mart 2009 godina.

KOJ SE IMA OBVRSKA ZA PODNESUVAWE

NA GODI[NA DANO^NA PRIJAVA?

Obvrska za podnesuvawe na godi{na dano~na prijava imaat site fizi~ki lica-dano~ni ob vrz ni ci koi vo tekot na 2008 godina ost varile prihodi, koi podleàt na obvrskata za pla}awe na per so na len danok na dohod, osven obvrz ni cite koi ostvarile prihodi za koi soglasno odredbite na Zako not ne postoi obvrska za nivno prija vu vawe.

Godi{na dano~na prijava se pod ne suva za ostvare-nite prihodi vrz slednite osnovi:

li~ni primawa: plati i dru gi dopolnitelni primawa vrz os nova na raboten odnos (osven pri mawata {to se izzemeni od oda no ~uvawe) i pen ziite, do kolku ostva ruva pri ho di i vrz drugi osnovi, dopolnitelni primawa i nadomestoci od raboten odnos na koi ne se plateni pridonesi, primawata na ~lenovi na organite na upravuvawe i organite na nadzor vo trgovskite dru{tva; primawata na funkcioneri, prate nici, sovet-ni ci i drugi nositeli na javni funkcii; nadomestoci za rabota na sudii porotnici, ve{ti lica i ste ~aj ni upravnici koi ne se vra bo te ni kaj isplatuva~ot; na-domestoci na ~lenovi na MANU i primawa vrz os nova na dogovor za povremeno ili pri vremeno vr {e we na uslugi (dogovor za delo).

prihodi od zemjodelska dej nost koi se odano~uvaat spo red ka tas tarski prihod, do kolku ostva ru va pri-hodi i od drugi izvori;

neto prihod ostvaren od vr{ewe na samostojna dej-nost dokolku samostojniot vr{itel na dejnost, odnos no trgovec poedines ostvaruva prihodi i vrz drugi osnovi;

prihodi od imot i imotni prava; prihodi od avtorski prava i prava od industriska

sopstvenost; prihodi od kapital: di vi den di i drugi prihodi

ostvareni so u~es tvo vo dobivkata kaj pravni i fi-zi~ki lica; prihodi od kamati za koi postoi obvrska za pla}awe danok;

prihodi od kapitalni do bivki; dobivki od igri na sre}a i drugi nagradni igri; drugi prihodi.



Na odano~uvawe podleàt si te prihodi koi dano~niot ob vrz nik - fizi~koto lice gi ostva ru va vo pari, hartii od vrednost ili vo nekoj drug vid vo periodot od 1 Januari 2008 godina do 31 Dekem vri 2008 godina.

Obvrska za popolnuvawe na go-di{ nata dano~na prijava postoi i za site ostvareni prihodi koi vo te kot na 2008 godina ne bile odano-~e ni i koi gra|anite od najraz-li~ ni pri~ini ne gi prijavile, odnos no ne bile vo mo`nost da gi prija vat kaj dano~niot organ.

Napomena: Soglasno ~len 70 stav 2 od Zakonot i obvrznikot koj ost-varuva li~ni primawa od stran stvo, kako i obvrznikot koj ost varuva li~ni primawa od dip lo matski, odnosno konzularni pretstavni-{tva na stranski drà vi, kaj pret-stavnici i slu`benici na takvi pretstavni{tva koi uì vaat dip-lo matski imunitet i koj sam go ut-vrduva i uplatuva dano kot, e dol ̀ en da podnese godi{na dano~na prijava Obrazec PDD-GDP za 2008 godina.

Zna~i, so godi{nata da no~-na prijava se prijavuvaat ostva-re ni te prihodi bez ogled na toa da li is ti te se prethodno akon ta tivno odano ~e ni ili ne, odnosno dali danokot go zadr-àl i upla til isplatuva~ot ili dano~nata obvr s ka obvrzni-kot ja platil vrz osno va na ob-ra zecot PDD-MP ili vrz os no-va na akon tativ no re{e nie na orga not za javni pri hodi.

Kako ostvareni se smetaat site pri hodi koi vo tekot na 2008 godi-na im bile isplateni na obvrz ni-ci te, odnosno prihodite {to im se staveni na raspolagawe, bez ogled za koj period se odnesuvaat.

Primer 1:

Platata za mesec dekemvri 2007 godina, koja na fizi~koto lice - rabotnikot mu e isplatena vo me sec

januari 2008 godina, za obvrznikot pret sta vuva prihod ostvaren vo 2008 go dina.

Prihod vrz osnova na dogovor za de lo za izvr{ena usluga vo mesec juni 2007 godina, koj e naplaten vo me sec maj 2008 godina, isto taka, }e se smeta za ostvaren prihod vo 2008 go dina.

Primer 2:

Obvrznikot fizi~ko lice koe is tovremeno ostvarilo plata i na do-mest kako sudija porotnik ili pla ta i nadomest kako ~len na upra ven odbor vo nekoe trgovsko dru {tvo ili penzija i nadomest kako nositel na javna funkcija ima ob vrska da popolni godi{na dano~ na prijava.

DANO^NA STAPKA KOJA SE

PRIMENUVA NA GODI[NA

DANO^NA OSNOVA

Danokot na dohod soglasno ~len 12 od Zakonot se pla}a po stapka od 10%.

KOJ NEMA OBVRSKA DA

POPOLNUVA GODI[NA

DANO^NA PRIJAVA?

Soglasno odredbite na ~lenot 70 od Zakonot, obvrznicite koi ost-va rile samo prihodi od plati i pen-zii, samo prihodi od zemjodel ska dej nost koi se odano~uvaat spo red ka tastarskiot prihod ili samo pri-ho di od samostojna dejnost ne maat obvrska da podnesat godi{ na da no~-na prijava, Obrazec PDD-GDP.

DALI NEREZIDENTITE

IMAAT OBVRSKA ZA

PO POLNUVAWE GODI[NA

DANO^NA PRIJAVA?

Soglasno odredbite na ~lenot 74 od Zakonot (so koj e predvidena obvrska nerezidentnoto lice da pod nesuva akontativna dano~na pri-java za sekoj prihod za koj dano kot se pla}a vrz osnova na re{enie na organot), moè da se zaklu~i deka

nerezidentite ne ma at obvrs ka da podnesat godi{ na da no~na prijava.

Napomena: Na{a preporaka e, nerezidentnoto lice koe vo tekot na 2008 godina ostvarilo prihodi koi podleàt na odano~uvawe i za koi ne podnel akontativna dano~na prijava za nivno odano~uvawe, da podnese godi{na dano~na prijava vo koja }e gi iskaè ovie prihodi.

VRZ OSNOVA NA

KOI PODATOCI SE

POPOLNUVA GODI[NATA

DANO^NA PRIJAVA?

Popolnuvaweto na godi{nata da-no~na prijava se vr{i vrz osnova na to~ni i dokumentirani poda toci.

Za popolnuvawe na godi{nata da no~na prijava, obvrznicite tre-ba da koristatat dva osnovni izvo-ri na podatoci i toa:

zbiren podatok za site pres m e t-ki na isplatuva~ite na priho di te;

re{enijata za zadolùvawe od Upravata za javni prihodi;

nalozi za uplata, potvrdi i dru ga dokumetacija za izvr{enata up lata na danokot.

Od zbirniot podatok (na site pre-s metki na isplatuva~ot), obvrz ni kot }e dobie podatoci za bruto pri hodite {to gi ostvaril vo 2008 go di na, za platenite pridonesi i za dr u gi te odbitoci i osloboduvawa {to gi presmetal i za vkupniot iz nos na danokot {to isplatuva~ot go pres-me tal i go uplatil. Zbiren po da tok (presmetka) isplatuva~ot e do l ̀ en da izgotvi za slednite pri hodi:

za si te li~ ni pri ma wa (pla ti-te i na do me sto ci te na tro {o ci od ra bo ten od nos {to se isp la te ni nad iz no si te utvr de ni vo ~le not 6 od Za-ko not i si te dru gi na do me sto ci utvr-de ni so Za ko not za ra bot ni od no si isp la te ni vo zem ja ta ili strans tvo, ko ga ra bot ni ot od nos e zas no van vo zem ja ta), pen zi i te, za pri ma wa ta os tva re ni vrz os no va na do go vor za po vre me no ili pri vre me no vr {e we na us lu gi, za pri ma wa ta na ~le no vi na or ga ni te na upra vu va we i na or ga ni te



na nad zor na tr gov s ki te dru{ tva, pri -ma wa ta na funk ci o ne ri, pra te ni ci, so vet ni ci i dru gi no si te li na jav ni funk cii - ~le no vi na raz ni ko mi sii i te la vo or ga ni te na dr ̀ av na ta vlast, na do me sto ci za vre me na bo le du va we, za otsus tvo od ra bo ta, za pro fe si o nal-ni spor ti sti, za ~le no vi na MA NU, su dii po rot ni ci, ve {ti li ca i ste ~aj-ni uprav ni ci i sli~ no;

za site prihodi ostvareni od av torski prava i prava od indus t-ris ka sopstvenost;

za site prihodi od kapital (di videndi i drugi prihodi ostva-re ni so u~estvo vo dobivkata kaj prav ni i fizi~ki lica, kamati ost-va reni od zaemi dadeni na fi zi~ki i pravi lica i kamati po obvrz ni ci ili drugi hartii od vrednost);

prihodite od imot i imotni pra va (zakupnini), ako isplatu-va ~ot na prihodite vodi delovni knigi;

dobivki od igri na sre}a i drugi nagradni igri;

drugi vidovi prihodi plateni po odbivka.

Od akontativnite re{enija od Up ravata za javni prihodi, obvrz-ni kot }e dobie informacii za bru to prihodot, olesnuvawata i akon ta tivnite obvrski za danokot za sled nite prihodi:

za prihodite od zemjodelska dejnost;

za prihodite od imot i imot-ni prava (zakupnini) {to gi ostva-ril od zakupec - fizi~ko lice;

za kapitalni dobivki i kapi-tal nite zagubi {to gi ostvaril i bil dolèn da gi prijavi vo tekot na godinata.

KAKO SE ISKA@UVAAT

PRIHODITE VO

GODI[NATA PRIJAVA?

Podatocite za ostvarenite prihodi se iskaùvaat vo denari, bez deni i toa:

primawata {to se isplateni vo stoka ili uslugi, se iskaùvaat spored pazarna vrednost {to bi se

postignala so proda`ba, na denot na isplatata;

hartiite od vrednost, spored kupovnata (nabavnata) vrednost na koja gla sat;

prihodite ostvareni vo st-ra n ska valuta vo denarska pro tiv-vrednost spored sredniot kurs na Na rodna banka na RM ostvaren na de not na priemot na sredstvata.

Vo kolona 1 - vid na prihod - site prihodi koi go so~inuvaat go di{ niot dohod se grupirani vo 17 grupi, na rednite broevi od 1 do 17, pri {to redniot broj 18 go is kaùva dano~noto osloboduvawe vrz osnova na donacii vo visina od 20% od godi{niot dano~en dolg, no ne pove}e od 24.000 denari, a red niot broj 19 e za iska ̀ u va-we na is koristenoto dano~no oslobo duva we pri akontativnoto pres metuvawe na danokot (za 2008 go dina li~noto osloboduvawe pri go di{no presmetuvawe na danokot iznesuva 39.528 denari i vo slu~aj koga e iskoristeno pogolemo li~ no osloboduvawe pri akontativnoto utvrduvawe na danokot vo tekot na godinata).

Vo kolona 2 - bruto iznos na pri hodot - se iskaùva sekoj ost-varen pri hod vo bruto iznos, {to pod raz bira neto prihod zgolemen za pla te niot personalen danok;

Vo kolona 3 - vkupen iznos na od bi toci - se iskaùvaat iznosite na platenite pridonesi i drugi javni dava~ki, kako i tro{ocite {to ja namalile bruto osnovata pri presmetuvawe na akontaciite na danokot osven iskoristenoto dano~no osloboduvawe koe se iskaùva vo kolona 3 na reden broj 19 i dano~no osloboduvawe vrz osnova na donacii vo visina od 20% od godi{niot dano~en dolg, no ne pove}e od 24.000 denari koe se iskaùva vo kolona 3 na reden broj 18 od obrazecot.

Vo kolona 4 - vkupniot iznos na pla teni akontacii - se iskaùva samo iznosot na plateniot danok vo te kot na godinata. Do kolku za

nekoj pri hod ne e platen danokot, se osta va prazno pole.

Na reden broj 1 - Plati, nado-

mes toci i drugi dopolnitelni

pri ma wa od raboten odnos se is ka ̀ u vaat ostvarenite plati, nado mes to ci i drugi dopolnitelni pri ma wa od raboten odnos, za koi pos toi ob vrs ka za pla}awe na da nokot so glas no ~len 14-a stav 1 to~ki 1, 6, 7 i 10 od Zakonot, a koi se is pla te ni vo pari ili vo nekoj drug ob lik. Vo kolonata 2 prihodot se iska ̀ u va vo bruto iznos vo koj bil utvrden. Taka, kaj platite bruto iznosot so dr ̀ i: ne-to plata, prido nes za PIO, zdrav-stveno osi guru vawe i vra bo tu vawe i pla ten personalen da nok.

Va`no: Vnesenite iznosi vo ovoj del od prijavata treba da se to~ ni, oso beno vo odnos na pla te-nite pri do nesi i danokot. Vo taa smisla ispla tuva~ite vo zbirnite poda to ci (izve{tai), za plateni prido ne si treba da gi iskaùvaat samo onie pridonesi koi ja formi-raat ka tegorijata bruto plata na sekoj vra boten, a ne i pridonesite za do pol nitelno zdravstveno osi gu-ru va we ili pridonesot za vodo sto-pan stvo i drugite sli~ni dava~ki.

Isto taka, site osloboduvawa za invalidni lica ili oslobodu-vawa od danok ili pridonesi utvr-deni so drugi propisi, {to ne se opfateni so Zakonot za personal-niot danok na dohod, a se koristeni pri akon ta tivnoto utvrduvawe na dano~ na ta obvrska vo 2008 godina, treba da se zabeleàt, odnosno na soodveten na~in notiraat i da mu se sig na li zi ra na dano~niot organ za nivnata specifika.

Na reden broj 1-a - Dopolnitel-

ni primawa i nadomestoci od

raboten odnos na koi ne se plate-

ni pridonesi se iskaùvaat si te li~ni primawa ostvareni vo pa ri ili vo nekoj drug oblik za koi ne postoi obvrska za pla}awe prido-nesi (na primer: regres za godi{en odmor, jubilejni nagradi, nadomest na tro{oci za koristewe sopstven



avtomobil vo visina od 30% koj e isplaten nad 3.500 dena ri po lice mese~no, nadomest za ishrana nad 20% od prose~na neto plata po rabotnik vo RM ispla tena vo poslednite 3 meseci) (~len 14-a).

Na reden broj 2 - Penzii se is-

ka ̀ uvaat primawa ostvareni

ka ko pen zii, soglasno ~lenot 14-a

stav 1 to~ka 2 od Zakonot.

Korisnicite na penzii preku Fondot za penzisko i invalidsko osi guruvawe na RM, presmetaniot danok od dohod go evidentiraat kako da e platen, od pri~ina {to vo Zakonot postoi obvrska spored koja na Fondot za penzisko i inva-lid sko osiguruvawe na RM mu se ot stapuva personalniot danok pre s metan na penziite.

Obvrznicite koi ostvaruvaat pen zii od stranstvo, na koi vo stranskata dràva im e zadràn danok, imaat obvrska da go prija vat ovoj prihod so godi{nata da no~na prijava, samo do kolku ost varuvaat i drug prihod, pri {to iz nosot na plateniot danok vo druga dràva go evidentiraat vo kolo nata 4 - pla teni akontacii. Imeno, sog-las no odredbata za izbegnuva we na dvo jnoto odano~uvawe utvr de na so ~le not 13 od Zakonot, Up ravata za javni prihodi, e dol`na na ob vrz-ni kot da mu ja namali ob vrskata za plateniot danok vo dru gata dràva do iznosot {to bi se do bil so pri me na na dano~nite stapki od ~len 12 na ovoj Zakon. Za taa cel se pre po ra~uva ovie obvrz nici, pri pod ne suvawe na prijava ta da dostavat i kopija od dokumen tot za pla te ni ot danok vo druga dràva.

Na reden broj 3 - Primawa na

~lenovi na organite na upra vuva-

we i na organite na nadzor na tr-

gov ski te dru{tva se iska ̀ u va at pri ma wata utvrdeni soglasno od-red bi te od ~lenot 14-a stav 1 to~ka 3 od Zakonot. Primawata ostva re-ni kako plati, nadomesto ci i drugi dopolnitelni primawa od raboten odnos na ~len na organot na upra vu-vawe ili na organot na nadzor na

trgovskite dru{tva, se iska ̀ u va at na reden broj 1.

Ova se odnesuva na primawata na ~lenovi na nadzorni odbori koi istovremeno se i vra bo teni lica kaj isplatuva~ot na pri-hodot i primawa na ~lenovi na upravni i nadzorni odbori koi ne se vraboteni lica.

Na reden broj 4 - Primawa na

fun kcioneri, pratenici, sovet-

ni ci i drugi nositeli na javni

fun k cii se iskaùvaat primawata ut vr de ni soglasno odredbite od ~le not 14-a stav 1 to~ka 4 od Za ko-not. I vo ovoj del treba da se pravi raz li ka me|u primawata ostvareni kako plati, nadomestoci i drugi do-pol nitelni primawa od raboten od-nos na nositelot na jav na funkcija, koi posebno se iska ̀ u vaat na reden broj 1. Vo ovaa gr u pa na li~ni pri-ma wa se iska ̀ u va at i primawata ost vareni vrz os no va na ~lenuvawe vo razni komisii i ra bot ni grupi i tela kade ~lenuva ili e izbran no si telot na javna funkcija.

Na reden broj 5 - Nadomestoci

za rabota na sudii porotnici, ve{-

ti lica i ste~ajni uprav ni ci, koi

ne se vraboteni kaj isplatuva~ot se iska ̀ u vaat prima wa ta na ovie li ca utvrdeni sog las no ~lenot 14-a stav 1 to~ka 8 od Za ko not. Ste~aj ni-te up ravnici na ovoj reden broj gi iska ̀ uvaat pri mawa ta na koi im e zadràn danok po od bivka, pri is-platata na primaweto.

Na reden broj 6 - Nadomestoci

na ~lenovi na Makedonskata aka-

de mi ja na naukite i umetnos ti-

te se iskaùvaat nadomestocite {to gi ost varuvaat ovie lica ut-vrdeni sog lasno ~lenot 14-a stav 1 to~ka 9 od Zakonot.

Na reden broj 7 - Primawa vrz

os nova na dogovor za povremeno

vr {e we na uslugi (prihodi koi fi-

zi~ kite lica gi ostvaruvaat vrz

os nova na dogovor za delo), se is ka-ù vaat site primawa ostva re ni od vr {ewe na uslugi na pravni i fi zi~-ki lica, utvrdeni soglasno ~le not 14-a stav 1 to~ka 11 od Zakonot.

Na reden broj 8 - Katastarski

prihod se iskaùva visinata na ka tas tarskiot prihod, utvrdena so re {enie na Upravata za javni pri-ho di, vrz osnova na koe obvrznikot pla }al akontativen danok, na se koi tri meseci, soglasno odred ba ta na ~lenot 20 od Zakonot. So og led {to osnovata na koja se pres me tu vaat pri donesite kaj ovaa ka tego rija na ob vrznici ne e katas tar skiot pri hod, platenite prido nesi ne ja na ma luvat osnovata za dano kot (sog-las no re{enieto od ~lenot 10 stav 1 to~ka 1 od Zako not), a is kaàni vo obrazecot, naj verojatno se vo funk cija na utvr du vawe na dano~-na ta osnova samo toga{ koga pokraj ka tastarskiot prihod ob vr znikot ostvaruva i drugi prihodi.

Napomena: Soglasno ~len 11 od Zakonot za izmenuvawe i dopol nu va we na Zakonot za per so nalen da nok na dohod ("Slu`ben vesnik na RM", broj 44/02), obvrznicite koi ostva-ruvaat prihodi od zemjo del s-ka dejnost, a se oda no ~uvaat spo red ka tas tar ski prihod se os lo bo deni od odano~uvawe po-~ nu vaj }i od 5 Juli 2002 go di na do 31 Dekemvri 2008 godina.

Obvrznik - zemjo de lec, koj pred po ~etokot na godinata se opre de lil za odano~uvawe spo-red vistin s kiot prihod od zem-jodelstvo i {u mar stvo, kako i obvrznik ~ii pri ho di zna~i-telno go nad minu va at kata-starskiot prihod i koj ut vr du-va neto prihod od vr{ewe na samos toj na zemjodelska dejnost se odano ~u va so podnesuvawe na Obra ze cot PDD-DB. Zemjo-del cite koi se oda no ~uvaat spored vistinskiot pri hod ne se obvr zani da dosta vu vat Ob-razec PDD-GDP.

Na re den broj 9 - Ne to pri hod

os tva ren od vr {e we sa mo stoj na

dej nost se iska ̀ u va iz no sot na ne to pri ho dot utvr den vo Da no~-



ni ot bi lans (obra zec PDD-DB), a ka ko od bi vka od ne to pri ho dot vo ko lo na 3 se iska ̀ u va at iz no si te na iz vr {e ni te vlo ̀ u va wa vo ma te-ri jal ni sreds tva (ned vi` no sti, po-stroj ki i opre ma) i ne ma te ri jal ni sreds tva (komp ju ter ski sof tver i pa ten ti) za pro {i ru va we na svo-ja ta dej nost, vo vi si na od 30% od iz vr {e ni te vlo ̀ u va wa so toa {to iz vr {e no to na ma lu va we ne mo ̀ e da bi de po go le mo od 50% od utvr-de na ta da no~ na os no va za isti ot da no ~en per i od.

Ka ko vlo ̀ u va wa vo ma te ri jal-ni i ne ma te ri jal ni sreds tva ne se sme ta at vlo ̀ u va wa ta vo pat ni~ ki avto mo bi li, me bel, te pi si, au dio-vi zu el ni sreds tva, be la teh ni ka, umet ni~ ki de la od li kov na ta i pri me ne ta ta umet nost i dru gi ukras ni pred me ti za opre mu va we na ad mi ni stra tiv ni te pro sto rii, osven vlo ̀ u va wa ta vo pat ni~ ki avto mo bi li vo dej no sti te: iz naj mu-va we na vo zi la (rent-a-kar), avto ta ksi pre voz, vo zi la za obu ka na vo za ~i i spe ci jal ni vo zi la (pog-re bal ni, br za po mo{, vo zi la za po mo{ na pat i sli~ no), za koi ob-vrz ni kot ima pra vo na na ma lu va we na da no~ na ta os no va vo vi si na na iz vr {e no to vlo ̀ u va we, no ne po ve-}e od vi si na ta na da no~ na ta os no va za isti ot da no ~en per i od.

Za os tva ru va we na pra vo to na da no~ no na ma lu va we, us lov e ob-vrz ni kot da ne gi otu |i ili na drug na ~in da gi pre ne se sreds tva ta za pe ri od od tri go di ni, po~ nu vaj }i od go di na ta vo ko ja e iz vr {e no vlo ̀ u va we to.

Ako ob vrz ni kot na kra jot na se-koj pres me tko ven per i od, do ku men-ti ra no ne do ka ̀ e de ka iz no sot na na ma lu va we to na da no~ na ta os no va go vlo ̀ il za ovie na me ni i ne gi ot sta pil os nov ni te sreds tva, da-no~ ni ot ob vrz nik go gu bi pra vo to na os lo bo du va we vrz ovaa os no va. Da no kot koj bi go pla til da ne go ko ri stel ova os lo bo du va we se nap-la tu va vo iz nos zgo le men so ka ma ta pro pi {a na za da no ci te {to ne se

pla te ni vo pro pi {a ni ot rok.Na po me na: Sa mo stoj ni te vr-

{i te li na dej nost ne pod ne su va at obra zec PDD-GDP ko ga os tva ru-va at pri ho di sa mo od vr {e we na sa mo stoj na dej nost. Do kol ku os tva-ru va at i dru gi pri ho di osven pri-ho di te od vr {e we na sa mo stoj na dej nost ima at ob vr ska da pod ne sat obra zec PDD-GDP.

Na reden broj 10 - Prihodi od

imot i imotni prava (zakup ni ni) se is kaùvaat prihodite ostva-re ni od izdavawe pod zakup ili pod za kup na zemji{te, stanbeni i delov ni prostorii, garaì, pros to-rii za od mor i rekreacija, opre ma, pre voz ni sredstva i drugi vi dovi na imot, za koi e utvrdena ob vrska za pla }a we na danokot sog lasno so ~le not 32 od Za konot. Ka ko vkupen iz nos na od bitoci, vo ko lonata (3) se is ka ̀ uva iznosot na tro{ocite pres me tani vo visi na od 25%, a koga sta nuva zbor za za kupnina od op re me ni stanbeni i delovni pros to rii vo visina od 30% od bruto zakup ni na ta, soglas no so ~lenovite 34 i 34-a od Zakonot.

Obvrznicite koi zakupninata ja ostvaruvaat od fizi~ki lica kako izvor na podatoci za popol-nuvawe na obrazecot na dano~nata prijava gi koristat akontativnite re{e ni ja na Upravata za javni pri-hodi, a obvrznicite koi ostvaru va-at za kup nina od pravni lica ili od fizi~ki lica koi vr{at dejnost, odnosno vodat delovni knigi, kako izvor na podatoci im sluì zbir-ni ot podatok {to }e go dobijat od ispla tuva~ot (zakupecot).


av torski prava i prava od indus t -

ris ka sopstvenost se iska ̀ u va at pri hodite ostvareni od avtor s ki prava i prava od industriska sopst -ve nost, utvrdeni soglasno ~lenot 38 od Zakonot, a kako odbi to ci, vo kolonata (3) se iska ̀ u va at izno si te na normiranite tro {oci pres me tani vo visina od 25% do 60% od bruto prihodot, sog las no ~lenot 41 od Zakonot ili stvar-

nite tro {o ci koi obvrz nikot gi isko ris til pri akon ta tivnoto pla}awe na da nokot.

Na reden broj 12 - Dividendi i

dru gi pri hodi ostvareni so u~es-

t vo vo dobivkata kaj pravni i

fi zi~ ki lica se iskaùvaat bruto di vi den dite i drugite pri hodi ost-va re ni vrz ovaa osnova.


ka mati za koi postoi obvrska za

pla }awe na danok se is ka ̀ uvaat pri hodite ost vareni od:

kamatite po zaemi da deni na fizi~ki i pr av ni lica;

kamatite po ob vrz nici ili drugi hartii od vrednost.

So ogled na specifi~niot na-~in na utvrduvawe na dano~nata osno va, na ovoj reden broj ne se pred vi de ni koloni za olesnuvawa, tuku neto osnovata se smeta za bru-to iz nos {to matemati~ki odgo va ra na od redbata, utvrdena vo ~le not 49 od Zakonot (kade osnovata se utvr-du va kako razlika me|u iz nosot na kama tata i iznosot pres metan po stap kata na porastot na cenite na malo vo soodvetniot period).

Na po me na: Kamatite na oro~e ni {tedni i drugi depoziti se os lo-bodeni od odano~uvawe do 01.01.2011 godina.

Na re den broj 14 - Os tva re ni

ka pi tal ni do bi vki se iska ̀ u va at ka pi tal ni do bi vki os tva re ni vo te-kot na go di na ta. Sog las no ~len 50 od Za ko not, pod ka pi tal na do biv ka se po draz bi ra pri ho dot ost va ren ka ko raz li ka me |u pro da` na ta i ku pov na ta ce na {to ob vrz ni kot ja os tva ru va od pro da` ba na har tii od vred nost, u~es tvo vo ka pi ta lot i ned vi ̀ en imot. Za pro da` na ce na se sme ta do go vo re na ta ce na, od nos-no ce na ta ko ja Upra va ta za jav ni pri ho di }e ja utvr di ako oce ni de ka do go vor na ta ce na e po ni ska od pa zar na ta. Ku pov na (na bav na) ce na pret sta vu va ce na ta po ko ja ob vrz ni kot go stek nal u~est vo to vo ka pi ta lot. Os no va za da no kot na do hod sog las no ~len 51-a od Za-ko not za ka pi tal ni do bi vki pret-



sta vu va raz li ka ta me |u pro da` na ta i ku pov na ta (nabavnata) ce na na hartiite od vrednost, u~est vo to vo ka pi ta lot i nedvi`niot imot pri {to vo da no~ na ta os no va se vne su va 70% od raz li ka ta. Vo ko lo na ta 3 ka-ko vkup ni od bi to ci se iska ̀ u va at oles nu va wa ta vo iz no si vo koi se odo bre ni, a vo ko lo na ta 4 si te pla-te ni akon ta cii na per so nal ni ot da nok vrz ovaa os no va.

Do kol ku ob vrz ni kot po kraj ka pi tal na do bi vka os tva ril i ka pi-tal na za gu ba i isti te gi pri ja vil na Upra va ta za jav ni pri ho di so pod ne-su va we na obra zec PDD-ADP/KD, ob ja ven so Pra vil nik za for ma ta, so dr ̀ i na ta i na ~i not na po pol-nu va we na akon ta tiv na ta da no~ na pri ja va za per so nal ni ot da nok na ka pi tal ni te do bi vki, vo "Slu` ben ves nik na RM", broj 55/01...28/07, pre ku go di{ na ta da no~ na pri ja va ima mo` nost da iz vr {i niv no pre-bi va we. Vrz os no va na pod ne se na ta akon ta tiv na pri ja va Upra va ta za jav ni pri ho di (na teri to ri ja ta ka de se na o |a ̀ i vea li{te to na ob vrz ni-kot, a za ob vrz nik - ne re zi dent na te ri to rija ta ka de e os tva re na ka pi-tal na ta do biv ka), }e do ne se akon ta-tiv no re {e nie za pla }a we na da no-kot. Po da to ci te od akon ta tiv ni te re {e ni ja zbirno se pri ka ̀ u va at vo go di{ na ta dano~ na pri ja va.

Na reden broj 15 - Dobivki od

igri na sre}a i drugi nagradni igri se iskaùvaat dobivkite vo pari i predmeti koi fizi~koto lice gi ost varilo vo tekot na godinata od igrite na sre}a i drugite nag rad ni igri. Tuka ne vleguvaat poedine~nite dobivki koi ne go nadminuvaat iznosot od 10.000 denari.

Na reden broj 16 - Drugi pri-

ho di na koi akontacijata na da-

no kot ne se pla}a po odbivka se iska ̀ uvaat drugite prihodi na koi akontacijata na danokot na dohod se pla}a po re{enie na Upravata za javni prihodi i toa:

prihodi od imot i imotni prava ako isplatuva~ot na priho-dot ne vodi delovni knigi;

kapitalni dobivki i drugi prihodi na koi ne se pla}a akonta-cija na danokot po odbivka.

Kako drugi prihodi na ovoj reden broj se smetaat i prihodite ost va reni so steknuvawe na hartii od vred nost i u~estvo vo kapitalot bez nadomestok do kolku istite ne se odano~eni so Zakonot za danoci na imot.

Na reden broj 17 - Drugi pri-

ho di na koi akontacijata na

da no kot se pla}a po odbivka se iska ̀ uvaat prihodi od proda`ba na zemjodelski proizvodi, razni vidovi pomo{ti i drugo.

Na reden broj 18 - Dano~no os-

loboduvawe vrz osnova na do na cii

vo visina od 20% od go di{ niot

dano~en dolg, no ne pove}e od 24.000

denari se vnesuva osloboduvaweto koe sleduva na fizi~ko lice koe donira finan siski sredstva na pravno lice. Ovoj reden broj se

utvrduva na toj na~in {to vkupniot iznos od reden broj 20 kolona 2 }e se namali za vkupniot iznos od reden broj 20 kolona 3 i dobieniot iznos se pomnoì so 20%.

Na reden broj 19 - Iskoris te no

dano~no osloboduvawe pri akon-

ta tivnoto odano~uvawe se iska-ùva iznosot na li~no oslo bo du va-we, koe za 2008 godina pri godi{no pres metuvawe na danokot iznesuva 39.528 denari. Ova e maksimalniot iznos na dano~noto osloboduvawe i vo slu~aj koga e iskoristeno pogolemo li~no osloboduvawe vo tekot na godinata.

Na reden broj 20 - Vkupno se pravi zbirot na sekoja kolona, so {to mu se ovozmoùva na obvrz ni -kot i pri samoto popolnuvawe na obra zecot na prijavata orien ta ci-o no i sam da go utvrdi iznosot na go di{nata dano~na obvrska.

Godina

Li~no osloboduvawe pri

godi{no presmetuvawe na

danokot na dohod

Li~no osloboduvawe pri

akontativno presmetu vawe

na danokot na dohod

Slu`ben

vesnik na

RM

2008 39.528 denari 3.294 denari 155/2007

PRESMETUVAWE NA

GODI[NIOT DANOK

So odredbite na ~lenot 87 i 90 od Za konot, Upravata za javni pri ho di e dol`na so re{enie, vo rok od 60 dena, odnosno najdocna do 15 Maj 2009 godina, da go utvrdi godi{ ni ot danok vrz osnova na:

podatoci od godi{nata da no~-na prijava;

podatoci od delovnite knigi; drugi podatoci koi se od zna-

~e we za utvrduvawe na dano~nata ob vrska.

Do kolku obvrznikot na op{ ti-ot povik, ne podnese godi{na da-no~na prijava ili vo nea ne gi pri-javi site ostvareni prihodi {to podleàt na odano~uvawe, danokot }e se ut vr di vrz osnova na slu` be-nite po da toci za ostvareniot pri-hod, so spo reduvawe so obvrznik so ista ili so sli~na dejnost, vrz

os nova na po datoci utvrdeni po pat na iz vr {e no snimawe za ostva-re niot obem na rabota odnosno pro-met, vrz os no va na sporeduvawe so prose~ nite bruto plati na vrabo-tenite kaj prav ni lica za ista ili za sli~na dej nost ili vrz osnova na stru~en naod ili mislewe na ve{tak.

KAZNENI MERKI ZA

NEPODNESUVAWE NA

GODI[NA DANO^NA

PRIJAVA OBRAZEC PDD-GDP

Soglasno ~len 144 od Zakonot na ob vrznikot fizi~ko lice koe bilo dol`no a ne dostavilo vo pro pi {a ni ot rok godi{na dano~na prijava }e mu se izre~e globa vo iznos od 500 do 1.000 evra vo denar ska protivvrednost. Do kolku ob vr z ni-kot pri ja vi vo go di{ na ta dano~na pri java ostva rena pla ta, odnosno



prihod vo pomal iz nos otkolku {to toj fakti~ki iz-ne su va ili voop {to ne go prijavi pri ho dot i do kolku danokot {to otpa |a na neprijavenata plata, od nosno pri hodot ne povlekuva kri vi~na odgovornost za dano~no zata juva we, soglasno ~len 147 }e mu se izre~e globa za storen prekr{ok do 100% od iznosot na danokot {to ot pa |a na pomalku prijaveniot prihod.

PRAKTI^EN PRIMER

NA POPOLNUVAWE NA OBRAZECOT

Da pretpostavime deka obvrzni kot Jovan Trpevski vo 2008 godina ostvaril prihodi od slednite iz vori:

1. Neto plata od rabotenodnos za 12 meseci(12.000 h 12) .................................................144.000

Bruto plata ...............................................228.835 Plateni pridonesi .....................................73.227 Platen personalen danok ..........................11.608 Li~no osloboduvawe ..................................39.5282. Primawa vrz osnova na dogovor za

povremena rabota (dogovor za delo)tri pati vo 2008 godina, koeakontativno bilo odano~enopo stapka od 10%

Vkupno bruto primawe ..............................63.000 Platen personalen danok ...........................6.3003. Zakupnina za iznajmena delovna

prostorija na pravno lice:

Bruto iznos ...................................................57.000 Koristeno namaluvawe 25% od

ostvareniot prihod vo 2008 godina .........14.250Platen akontativendanok po stapka od 10% ................................4.275

4. Prihod od kapital ostvaren kakodividenda (dve isplati):

Vkupen bruto prihod od kapital .............45.000 Platen danok 10% .........................................4.5005. Ostvarena kapitalna dobivka od

proda`ba na udel vo dru{tvoza ograni~ena odgovornost .......................55.000

30% namaluvawe odkapitalnata dobivka ..................................16.500

Platen personalen danok soglasnore{enieto na Upravataza javni prihodi ............................................3.850

Proda`na cena na udelot iznesuva 150.000 denari, a cena po koja e ostvaren udelot iznesuva 95.000 denari. Vo dano~nata osnova vleguva 70% od ostvarenata razlika.

Na platata e iskoristeno da no~ no osloboduvawe mese~no po 3.294 denari ili vkupno za 12-te pla ti 39.528 denari.

Presmetka na godi{en danok:

Kako {to mo`e da se vidi i na obrazecot, na reden broj 17 - Vkupno, zbi rot na oddelnite koloni izne su va:

Opis Na~in na presmetka Iznos

Kolona 2 Bruto iznos na prihodot 448.835 denari

Kolona 3 Vkupen iznos na odbitoci 143.505 denari

Kolona 4Vkupen iznos na plateni

akontacii na danok 30.533 denari

Dano~na osnova Bruto prihodi ‡ vkupni odbitoci 448.835 ‡ 143.505 = 305.330

Godi{en danok Dano~na osnova h godi{ni stapki 305.330 h 10% = 30.533



0603956455054

Jovan Trpevskiul. Jane Sandanski br. 24Skopje

01.01 - 31.12.2008

15.03.2009

2 2 8 8 3 5 7 3 2 2 7 1 1 6 0 8

6 3 0 0 0 6 3 0 0

5 7 0 0 0 1 4 2 5 0 4 2 7 5

4 5 0 0 0 4 5 0 0

5 5 0 0 0 1 6 5 0 0 3 8 5 0

3 9 5 2 8

4 4 8 8 3 5 1 4 3 5 0 5 3 0 5 3 3

sodr@ina - Рафајловски 2009 naslovni/1-09.pdf3 rafajlovski konsalting smetkovodstvo model...

Documents