soalan sejarah 4103

8/4/2019 soalan sejarah 4103

1/25

BAHAGIAN A

1. Nyatakan 4 rumpun bahasa Austronesia.

1. bahasa-bahasa di kepulauan Melayu (Nusantara),

2. bahasa-bahasa Polinesia (bahasa-bahasa di Hawaii, Tongadan New Zealand iaitu di kalangan bangsa Maori),

3. Melanesia (bahasa-bahasa di Fiji, Irian dan New Caledonia),dan

4. Mikronesia (bahasa-bahasa di kepuluan Gilbert, Carolina,Marshall dan Marianna)

2. Berikan 4 perkara penting yg ditulis oleh William Marsden

dalam bukunya A Grammar of Malayan Language mengenai

perkembangan bahasa Melayu.

i. Bahasa Melayu itu indah, susunan ayatnya teratur, dan

nahunya sederhana.

ii. Penyebutannya juga mudah dan mudah diselaraskan

dengan kata pinjaman.

iii. Bahasa Melayu dikatakan bukan berasal daripada bahasa

Sanskrit tetapi bahasa Sanskritlah yang memperkayakan Bahasa

Melayu.iv. Tajuk-tajuk kecil dalam buku ini ialah abjad Jawi, konsonan

dan vokal, tanda bacaan tulisan Jawi, golongan kata, bahagian

ayat, nama sifat, perbandingan, bilangan, ganti nama, penunjuk,

sendi, keterangan, penghubung, seruan, pengimbuhan, binaan

ayat, dialek, prosodi dan praksis.

1


2/25

v. Marsden mengatakan bahawa orang Melayu telah

mengambil 28 huruf Arab, dan mencipta beberapa huruf lagi

dengan menambah titik tertentu pada bentuk yang sudah sedia

ada.

3. Perancangan dasar bahasa terbahagi kepada tiga. Jelaskan

DUA dasar daripada 3 tersebut.

i. Perancangan taraf mementingkan peranan yang

dimainkan bahasa dalam pembinaan bangsa (Asmah:1987).

Penggunaan satu bahasa rasmi merupakan penetapan tarafbahasa dalam sesebuah negara. Usaha ini merupakan urusan

rasmi di peringkat kerajaan atau pemerintah tentang pemilihan

dan peningkatan penggunaan satu bahasa dalam pentadbiran

negara. Usaha ini dilakukan dengan bersungguh-sungguh oleh

individu, kumpulan, atau organisasi untuk mempengaruhi

penggunaan atau pembangunan satu bahasa sebagai bahasa

rasmi.

ii. Perancangan korpus pula merujuk kepada perubahan

dalam bahasa itu sendiri yang melibatkan penciptaan

perbendaharaan kata yang baharu dan pembakuan atau

penstandardan termasuklah sistem ejaan dan tulisan dalam

sesuatu bahasa.

4. Terangkan perbezaan di antara Pertukaran Kod (code

switching) dengan Percampuran Kod (code mixing).

Pertukaran Kod

2


3/25

Penggunaan kata-kata daripada bahasa Melayu juga tetapi

struktur ayat yang salah.

J: Toke, kasi angkat satulah.

P: Nanti dulu hah, kasi angkatPercampuran Kod

Penggunaan kata-kata daripada bahasa lain seperti bahasa

Kantonis, Hokkien, Arab, Inggeris dan Tamil ke dalam bahasa

Melayu

J: You mau macam mana gosok pun boleh

J : Ada tiga function satu dia boleh cover

5. Jelaskan dng ringkas DUA prinsip yg perlu dijadikan

pegangan semasa menyusun kamus.

a. Keaslian kamus haruslah memuatkan bahasa yang adabukti bahawa bentuk tersebut benar-benar digunakan oleh

penutur jati.b. Keperwakilan bergantung kepada format kamus yang

ditentukan oleh pengguna yakni khalayak, kamus perlumemuatkan bahan yang benar-benar mewakili ruang lingkupkhalayak misalnya bahasa untuk kanak-kanak.

c. Kelayakan penyusun harus pasti bahawa hasil kerjanyasesuai dengan tujuan pekerjaannya. Keperluan bagi kamusekabahasa tidak sama dengan kamus dwibahasa. Selain

daripada itu, kelayakan sosial juga perlu diambil kiramisalnya bahasa, agama, dan adat istiadat penggunakamus.

d. Sumber bagi kata masukan atau entri perlulah sumberyang layak diterima pakai berdasarkan penelitian lapangan,

3


4/25

iaitu sumber primer atau sumber sekunder berdasarkanrujukan kepustakaan.

BAHAGIAN B

1. a. Jelaskan 4 jenis vokal fonem yang diperkenalkan oleh

Zaaba.

Zaba telah membahagikan fonem vokal yang diistilahkan

sebagai huruf saksi (istilah Wilkinson 1903) kepada enam bunyi

yang dilambangkan dengan enam huruf vokal yang berikut:

Bunyi atas kasar = a halus = o

Bunyi bawah kasar = e halus = i

Bunyi hadapan kasar = o halus = u

a. Bunyi atas kasar ialah vokal luas /a/ yang dilambangkan

dengan , misalnya anak, ayer, ajak, padang, jala, mata.

b. Bunyi atas halus ialah vokal tengah atau e pepet yang

dilambangkan dengan // misalnya nam, mping, ngkau,pdang, kras, dan smbah.

c. Bunyi bawah kasar ialah vokal depan separuh sempit /e/

yang dilambangkan dengan . Misalnya esok, elok, ekor,

perak, gelek, leher.

4


5/25


6/25

bidang pendidikan. Pengajaran tulisan Jawi di sekolah-sekolah

bermula daripada Tahun 1 lagi akan memberikan pendedahan

awal kepada kanak-kanak untuk belajar menulis dalam tulisan

Jawi. Pendidikan bukan sahaja bersifat satu hala atau satu lawan

satu dalam kelas tetapi perkembangan multimedia dapatmembantu perkembangan tulisan Jawi dalam pendidikan melalui

perisian kursus dalam CD atau VCD yang memudahkan

pengedaran yang lebih luas.

iii. Bahan pengajaran juga perlu diperbanyakkan misalnya

buku-buku latihan yang berorientasikan pembelajaran kendiri dan

juga melalui akhbar Utusan Melaysia yang dapat membantu

perkembangan korpus bahasa melalui tulisan Jawi. Penggunaan

akbar Jawi dalam darjah merupakan langkah yang perlu

digalakkan di semua sekolah agar pembelajaran menjadi lebih

menarik dan praktikal. Kementerian Pelajaran seharusnya

mengambil inisiatif untuk mengembangkan penulisan Jawi

melalui peruntukan dalam jadual waktu persekolahan untuk

pembelajaran. Kepentingan mempelajari tulisan Jawi samalah

juga dengan kepentingan mempelajari Bahasa Melayu.

iv. Pameran seni khat juga seharusnya diperbanyakkan dan pelajar sekolah harus digalakkan mengunjungi pameran

sedemikian supaya mendapat pendedahan yang sewajarnya

tentang warisan Melayu yang kian dilupakan ini. Bengkel tentang

penulisan Jawi dalam kalangan belia dan pelajar peringkat remaja

dapat mempertingkatkan lagi kesedaran mempertahankan

tulisan Jawi sebagai alat pengembangan ilmu. Selain daripada

kemudahan bahan pengajaran, guru yang berpengalaman perlu

dilahirkan untuk memenuhi keperluan pengajaran. Latihan dapatmeningkatkan kaedah pengajaran yang lebih berkesan.

v. setiap masa, lokasi atau di mana saja sewajarnya diletakkan

tulisan ini. Media massa turut memberi sokongan seperti

menyelitkan berita, iklan atau papan tanda dalam tulisan ini.

Apabila semua pihak saling membantu, usaha memartabatkan

6


7/25

tulisan ini mudah dilaksanakan, sekali gus memperluaskan

pengaruh atau penggunaannya.

vi. Pada masa sama, kegiatan menguasai ejaan ini mesti

diperkasakan dalam kalangan generasi muda kerana merekagolongan terbesar. Antaranya, mengadakan pelbagai sayembara

serta kursus umum di sekolah rendah dan menengah.

Percambahan minat terhadap golongan ini jika dijana sejak awal

mampu membentuk keseimbangan dalam pelbagai aspek sekali

gus mencapai kejayaan pada masa depan. Justeru, jika ada

pelajar yang berminat menjadi pakar bahasa, perlulah dikaji dan

diteroka keistimewaan sistem tulisan Jawi. Ini perlu dilakukan

demi masa depan negara dan negara memerlukan golongan ini

untuk meneruskan kesinambungan sedia ada.

vii. Pada masa sama, penerbitan buku dalam versi Jawi mestilah

dipelbagaikan dengan memberi galakan atau insentif. Beliau

percaya, jika disokong dengan mekanisme padu, martabat untuk

mengangkat taraf tulisan ini akan tercapai. Yang penting ialah

galakan serta cara pelaksanaannya. Sudah sampai masanya

masyarakat menyemarakkan tulisan ini sebagai satu bukti

terunggul kewujudan tamadun Melayu suatu ketika dulu.

2. a. Jelaskan 4 faktor yang menyebabkan masalah salah

tafsir semasa penterjemah memindahkan sesuatu

teks drpd bahasa sumber kepada bahasa

sasaran.

a. Seseorang itu mempunyai pengetahuan yang terlalu tinggi

tentang subjek yang hendak diterjemahkan akanmenyebabkan penterjemah secara tidak disedarinya

menghasilkan terjemahan terlalu tinggi bagi pembacanya.

Ini mengakibatkan hasil terjemahan mungkin tidak boleh

difahami oleh pembaca sasaran terjemahan itu. Sebagai

penterjemah anda faham apa yang ditulis, dan anda

7


8/25

membuat anggapan bahawa pembaca pun faham

maksudnya.

b. Seseorang itu juga mungkin mempunyai pengetahuan yang

kurang dalam bahasanya sendiri. Hal ini berlaku sekiranyaanda dipengaruhi pendidikan bahasa asing dan ini

menyebabkan wujud sikap membelakangkan kekayaan

perbendaharaan kata yang ada dalam bahasa penerima.

c. Seseorang itu mungkin mempunyai sikap tidak yakin dengan

kemampuan bahasa sendiri. Sekiranya sebagai

penterjemah, anda prejudis terhadap bahasa ibunda dan

menganggap bahasa asing lebih baik dan meniru bulat-bulat

unsur asing kerana memikirkan bahasa sumber itu lebihtinggi martabatnya daripada bahasa sendiri, hal ini boleh

menjejaskan mesej yang ingin disampaikan.

d. Seseorang itu kurang pengetahuan tentang penterjemahan.

Sebagai penterjemah, anda perlu mengetahui tujuan

sebenar penterjemahan. Andaian yang dibuat oleh

kebanyakan kita bahawa bahasa itu terdiri daripada

perkataan-perkataan dan terjemahan hanyalah

menggantikan perkataan-perkataan dalam bahasa sumber

dengan perkataan-perkataan dalam bahasa sasaran. Ini

tidak seharusnya berlaku. Sebagai penterjemah, anda perlu

mengambil berat tentang hal-hal yang berkaitan dengan

hubungan waktu (temporal), hubungan jarak (spatial) dan

hubungan sebab akibat (logikal) perlulah diambil kira.

Penterjemahan sebaik-baiknya dilakukan setelah seluruh

perenggan dianalisis dan difahami dan ada kalanya seluruh

jalan cerita dan mesej difahami.

b. Bincangkan DUA kategori dalam kaedah terjemahan

Dinamik.

8


9/25

a. Keselarasan konteks pembaca sasaran lebih diutamakandaripada cara sesuatu maklumat dikemukakan ataukeselarasan perkataan demi perkataan. Dua perkataan

yang yang sama mungkin berlainan ertinya dalam kontekstertentu. Terjemahan mestilah menepati konteks.

b. Persamaan dinamik hendaklah diutamakan daripadakeselarasan formal. Penerimaan pembaca yang ditekankansupaya pembaca teks asal dan teks terjemahan mengalamikefahaman, perasaan dan tindakan yang sama.

c. Bentuk-bentuk bahasa yang didengar hendaklah diutamakanlebih dahulu daripada bentuk bertulis. Dalam kes tertentu

apabila teks itu akan lebih banyak didengar daripada dibacasendiri dalam hati.

d. Keperluan pembaca sasaran hendaklah lebih diutamakandaripada bentuk bahasa. Ini akan membantu menyelesaikanmasalah yang dihadapi oleh pembaca teks terjemahan.

3. a. Terdapat kriteria2 tertentu untuk menjadi penterjemah

yang baik. Berdasarkan pandangan Ainon Muhd. Jelaskan DUA kriteria tersebut.

i. Pertama, mengetahui bahasa sumber dengan baik

yakni kecekapan dalam bahasa pertama (bahasa

sumber). Anda hendaklah menguasai bahasa sumber atau

bahasa teks yang hendak diterjemahkannya, bukan setakat

mengetahui makna perkataan-perkataannya malah tahu

selok-belok penggunaan dan ciri-ciri tertentu bahasa

tersebut. Di samping itu, anda juga perlu mengetahui

ekspresi idiomatik dalam bahasa sumber. Jika penterjemah

tidak dapat menguasai teks sumber dengan baik,

kemungkinan berlakunya salah terjemah dan menyebabkan

berlakunya ketaksaan dari makna.

9


10/25

Contoh Salah Betul

Ive to go

for good.

Ive got aletter

telling me.

Saya akan

pulang. Saya baru

menerima surat yang meminta

saya harus pergi.

Saya terpaksa pulang

untuk selama-

lamanya. Saya telahmenerima surat yang

meminta saya pulang.

ii. Kedua, anda perlu mengetahui bahasa

sasaran/bahasa penerima dengan baik yakni

kecekapan dalam bahasa kedua (bahasa sasaran).

Sebagai penterjemah, anda hendaklah juga dapat

menguasai bahasa sasarannya dengan baik. Malah ada yang

berpendapat seharusnya lebih baik daripada bahasa

sumbernya sebab ini boleh memastikan yang cara

pernyataannya tidak berbau terjemahan.

Contoh Salah Betul

I dont know. I

feel dead.

Everything in

the past is

gone..

Entahlah. Saya

merasakan

seakan-akan

mati. Semuanya

telah hilang.

Entahlah. Saya

merasakan

seakan-akan mati.

Semuanya telah

tiada lagi.

iii. Ketiga, anda perlu mengetahui subjek yang

hendak diterjemahkannya, iaitu pengetahuan tentang

bidang. Individu yang mengetahui dua bahasa belum

mencukupi untuk menjadi penterjemah yang baik.

Penterjemah hendaklah seelok-eloknya mengetahui bidang

yang hendak diterjemahkannya sekurang-kurangnya pada peringkat asas. Anda juga mestilah sekurang-kurangnya

mengetahui laras yang digunakan dalam bidang tersebut.

Namun hakikat perlu anda sedari bahawa kelayakan ini

lazimnya sukar diperolehi, lebih-lebih lagi dalam bidang

yang terlalu khusus.

10


11/25

Contoh Salah Betul

Touching your

heart.

Menyentuh

jantung anda.

Menyentuh jiwa

anda.

Where money

lives.

Di mana wang

hidup.

Wang anda cergas

sentiasa.

iv. Keempat, anda perlu mengetahui teori dan proses

terjemahan. Pengetahuan tentang teori dan proses

terjemahan akan memperlengkap lagi seseorang

untuk menghasilkan terjemahan yang baik.

Penterjemah perlulah mengetahui prinsip-prinsip terjemahan

bagi menghasilkan terjemahan yang bermutu.

Contoh Formal Dinamik

With the

Maybank

Esteem card.

A card that

entitles you

to enjoy arange of

benefits.

Dengan Maybank

Esteem Kad. Kad

yang menyediakan

anda pelbagai

kemudahan yangmenguntungkan.

Kad Maybank

Esteem

menyediakan

pelbagai

kemudahan yangmenguntungkan

anda.

v. Kelima, anda perlu mengetahui latar belakang

budaya bahasa sumber dan bahasa sasaran.

Pengetahuan umum tentang subjek lain yang tidak

berkaitan secara langsung dengan tajuk terjemahan. Anda

perlulah mengetahui budaya kedua-dua bahasa untuk

memastikan ketepatan sesuatu hasil terjemahan. Ini kerana

norma atau nilai budaya sesuatu bangsa itu berbeza antara

satu dengan yang lain.

Contoh Salah Betul

11


12/25

Several

summers

ago

Ketika musim

bunga dua tiga

tahun lalu

Ketika musim

panas dua tiga

tahun lalu

b. Eugene Nida mengemukan ENAM aspek penting dalam

teori terjemahan. Terangkan 4 aspek penting

tersebut.

a. Pertama, dalam penyalinan semula maklumat, tugas utama

penterjemah ialah menyalin semula maklumat yangterkandung dalam teks asal ke dalam bahasa penerima.

Penterjemah tidak boleh lari daripada hakikat ini tetapi tidak

dapat dinafikan dalam proses penyalinan semula, maklumat

tersebut akan berlaku sedikit penyesuaian semula pada

tatabahasa dan pilihan kata. Implikasinya ialah bagi

mengekalkan makna, gaya bahasa terpaksa dikorbankan.

b. Kedua, persamaan bukan keserupaan. Penterjemah mestilah

berusaha untuk mencari persamaan bukan keserupaan atau

identiti teks tersebut. Oleh itu tugas penterjemah ialah

menyalin semula maklumat bukan menyalin bentuk

bagaimana maklumat itu diungkapkan.

12


13/25

c. Ketiga, persamaan sejadi/bersahaja (formal).Terjemahan ini

merupakan usaha untuk mengekalkan bentuk bahasa

sumber sedapat mungkin walaupun ekspresi tersebut tidak

begitu natural sebagaimana bahasa sumber. Terjemahan

yang baik ialah terjemahan yang tidak dirasakan teksterjemahan apabila dibaca teks tersebut, malah kita seperti

membaca teks asal yakni kesinambungan pembaca tidak

terganggu. Terjemahan ini hampir sama dengan terjemahan

kata demi kata. Terjemahan mestilah dilakukan dengan

menggunakan ciri-ciri Bahasa Melayu (bahasa sasaran).

Implikasinya ialah teks sastera Inggeris tidak mungkin boleh

diterjemahkan dengan menggunakan Bahasa Melayu Klasik

tetapi menggunakan Bahasa Melayu Moden supaya tekstersebut seolah-olah baru ditulis. Perkara utama di sini ialah

terjemahan tidak boleh bersifat terjemahan kebudayaan

tetapi terjemahan bahasa semata-mata.

d. Keempat, persamaan terdekat (dinamik). Ini kerana tidak

ada dua bahasa yang menyerupai satu sama lain sama ada

pada makna antara dua perkataan dalam bahasa itu atau

pada cara bagaimana perkataan-perkataan dalam bahasa

itu disusun mengikut peraturan nahunya. Tidak ada

persamaan mutlak antara bahasa-bahasa.

e. Kelima, keutamaan makna.Makna mestilah diberikan prioriti

kerana kandungan mesej itu yang mesti disampaikan oleh

penterjemah. Hal ini bermakna penterjemah perlu

melakukan perubahan yang radikal supaya maklumat yang

disampaikan dapat dikekalkan dalam bahasa penerima.

f. Keenam, kepentingan gaya. Walapun gaya merupakanaspek kedua penting berbanding dengan kandungan tetapi

unsur ini juga tetap penting dalam penterjemahan. Gaya

yang baik akan memberikan kesan kepada sesuatu teks

khususnya dalam penterjemahan puisi yang seharusnya

13


14/25

tidak berbentuk prosa atau penjelasan. Bentuknya kekal.

Sama juga halnya dengan pantun.

4. a. Bincangkan kecemerlangan bahasa Melayu zamanKesultanan Melayu Melaka.

Prosa dalam Bahasa Melayu yang terkenal ialah Sulalatus Salatin

atau Sejarah Melayu. Keagungan Kesultanan Melaka jelas

tergambar di dalam Sejarah Melayu oleh Tun Seri Lanang, sebuahkarya dalam Bahasa Melayu yang sangat tinggi nilainya disusun

pada tahun 1612. Prosa ini mengungkapkan beberapa genre

Melayu, iaitu pantun, syair puisi, gurindam dan seloka. Terdapat

sekurang-kurangnya 29 versi tetapi versi yang paling mashyur

adalah versi Shellabear. Menurut pengenalan Sejarah Melayu

naskah Shellabear, Yang diPertuan Raja di Hilir Sultan Abdullah

Mu'ayat Syah ibni'l Sultan Abdul Jalil Syah telah mengutuskan Seri

Nara Wangsa Tun Bambang untuk memerintah Bendahara

Paduka Raja Tun Muhammad@Mahmud (Tun Sri Lanang) pada

hari Khamis, 12 Rabiul Awal 1021 bersamaan 13 Mei 1612 agar

menyunting salinan Sejarah Melayu yang dibawa oleh Orang Kaya

Sogoh dari Goa/Gowa, India. Sejarah Melayu Sulalatus Salatin

(Rajah 2.3 & 2.4)dianggap penting kerana karya ini memberikan

perincian tentang adat istiadat kerajaan, susunan raja Melayu

dan sejarah kerajaan Melayu dan boleh dikatakan menyerupai

konsep Sejarah Sahih China. Dikatakan bahawa pada setiap

pertukaran dinasti di China, sejarah Dinasti sebelumnya akanditulis dan disimpan di arkib negara tersebut. Sulalatus Salatin

(Sejarah Melayu) merupakan satu karya sejarah mengenai

kebangkitan, kegemilangan dan kejatuhan zaman Kesultanan

Melayu Melaka yang ditulis oleh beberapa orang pengarang

14


15/25

Melayu. Ketika Feringgi (Portugis) menakluk Melaka, salinan

Sejarah Melayu telah dibawa ke Goa.

Pada kemuncak kerajaan Melayu Melaka, terdapat beberapa

karya kesusasteraan yang dipengaruhi oleh tulisan Arab sepertiHikayat Muhamad Ali Hanafiah, Hikayat Amir Hamzah, dan

Hikayat Nabi Bercukur. Hikayat Amir Hamzah dan Hikayat Ali

Hanafiah telah memberi semangat serta kekuatan kepada orang

Islam untuk menentang musuh di medan peperangan. Kerajaan

Melayu-Melayu telah menggunakan Bahasa Melayu dalam

sistem pentadbirannya. Kejatuhan Melaka menyebabkan era

kerajaan Melayu berakhir di Tanah Melayu Melaka.

Hikayat Muhammad Hanafiah merupakan antara teks Melayuterawal. Hikayat ini mengisahkan kisah percintaan dan

mengandungi kandungan mengenai aspek emosi, nilai

kebudayaan dan nilai sosio politik. Hikayat ini sudah dikenali

sejak zaman Kesultanan Melayu Melaka pada abad ke-16. Hikayat

ini juga dikenali sebagai 'hikayat perang' kerana hampir

keseluruhan isi hikayat penuh dengan kisah peperangan.Hikayat

Amir Hamzah daripada Naskah A - DBP MSS 4, Dewan bahasa dan

Pustaka, Kuala Lumpur. Hikayat Amir Hamzah menceritakanperihal kegagahan dan keperwiraan seorang pejuang Islam, iaitu

Amir Hamzah, pada zaman sebelum dan awal kebangkitan Islam.

Ia ditulis kemungkinannya dari awal abad ke-16. Menurut

pendapat orang-orang yang ahli dalam lapangan kesusasteraan,

Hikayat Amir Hamzah ialah salinan daripada bahasa Parsi

sungguh pun dalam bahasa 'Arab ada juga hikayat yang

demikian. Hikayat Amir Hamzah adalah merupai sebuah buku

yang tebal mengandungi 90 bab; di dalamnya meriwayatkankisah keberanian dan kegagahan Sayyidina Hamzah mengepalai

tentera Islam dalam peperangan menentang tentera-tentera

kafir.

15


16/25

b. Dalam konteks bahasa, jelaskan penganjuran

Pertandingan Pidato Antarabangsa Bahasa Melayu

Piala Perdana Menteri.

Dengan tujuan memartabatkan bahasa Melayu di persada dunia,

Pidato Antarabangsa Bahasa Melayu (PABM) telah dimulakan

sejak tahun 2007 sebagai Pertandingan Pidato Antarabangsa

Bahasa Melayu Piala Timbalan Perdana Menteri Malaysia. Oleh

sebab sambutan yang diperoleh amat menggalakkan, maka pada

tahun 2010, iaitu bagi PABM ke-4, Piala Pusingan telah

dinaiktarafkan kepada Piala Perdana Menteri

PABM diideakan oleh YAB Perdana Menteri, Dato Sri Mohd Najib

Tun Haji Abdul Razak. PABM antara lain bertujuan

memperkukuhkan kedudukan dan martabat Bahasa Melayu di

peringkat antarabangsa. Bermotifkan melahirkan rasa bangga

dan yakin rakyat Malaysia terhadap bahasa Melayu sebagai

bahasa ilmu yang telah menyerantau ke seluruh pelosok dunia.

Penyertaan kali ini memperlihatkan wakil negara yang mengambil

bahagian telah meliputi semua enam benua.

Berbekalkan Artikel 152 Perlembagaan Persekutuan dan

diperteguhkan melalui wadah 1Malaysia, kedudukan bahasa

Melayu sebagai bahasa rasmi kebangsaan dapat diperkukuhkan

dan rantaian jalinan hubungan antara kaum dapat diperkukuhkan

melalui aspek bahasa.

Secara sinikalnya, impak kejayaan PABM dapat dirangkumkan

dalam empat konteks; impak dalam pembangunan sektor

pengajian tinggi; kesedaran kepada kepentingan pendidikanbahasa Melayu; peningkatan ekonomi dan pengantarabangsaan;

serta kejayaan PABM dari kaca mata golongan belia.

BAHAGIAN C

16


17/25

1. Wibawa sesuatu bahasa bukan sahaja terletak pada struktur

dan sintaksisnya apa lagi tidak bersangkut dengan kekuatan

majlis mahupunm rohaninya. Bahasa bukan mata ikatan rumusnahu dan bukan deretan mentera. Kekuatan dan daya tarik

bahasa berasaskan faktor politik dan sosial termasuk kepesatan

dan pencapaian ekonominya serta kesedaran dan kesetiaan

penuturnya .

Berdasarkan penyataan di atas, bincangkan bagaimana

faktor2 yang dinyatakan itu mempengaruhi pembinaan dan

pengembangan bahasa Melayu sebagai bahasa Kebangsaan dan

bahasa rasmi pd zaman pascamerdeka ( 1957-1970 )

Era selepas merdeka ataupascamerdeka bermula selepas 31

Ogos 1957 hinggalah tahun 1967. Bahasa Melayu telah

dijadikan bahasa kebangsaan Persekutuan Tanah Melayu melalui

peruntukan undang-undang yang terkandung dalam Perkara 152

Perlembagaan Malaysia yang menyatakan dengan jelas bahasa

kebangsaan ialah Bahasa Melayu. Perkara 152 PerlembagaanMalaysia memperuntukkan bahawa bahasa kebangsaan ialah

Bahasa Melayu dan hendaklah ditulis dalam apa-apa tulisan

sebagaimana yang diperuntukkan dalam undang-undang oleh

Parlimen.

Berdasarkan peruntukan yang diberikan, jelaslah bahawa

pertimbangan sewajarnyalah telah diberikan terhadap kedudukan

Bahasa Melayu. Sejak tahun 1957, apabila Persekutuan Tanah

Melayu mencapai kemederkaan, Bahasa Melayu telah menjadibahasa kebangsaan yang disarankan oleh Suruhanjaya Reid.

Pemilihan Bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan

berasaskan beberapa faktor, iaitu Bahasa Melayu mempunyai

jumlah penutur yang terbesar di negara ini. Pada waktu itu,

kumpulan ini membentuk 49.78 peratus, manakala kaum Cina

17


18/25

merupakan 37.1 peratus, dan kaum India 11.0 peratus

(Ensiklopedia Kebudayaan Melayu, hlm. 1260). Faktor kedua,

ialah Bahasa Melayu merupakan bahasa yang bersifat pribumi

bagi negara ini. Oleh itu, Bahasa Melayu dapat melahirkan jati diri

penduduk negara ini. Faktor ketiga ialah penggunaan BahasaMelayu sebagai alat komunikasi sudah sekian lama berjalan dan

ini tidak akan menimbulkan masalah bagi komunikasi umum.

Akhirnya, keempat ialah Bahasa Melayu telah lama menjadi

bahasa pentadbiran di negeri Melayu.

Peranan Bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan dan juga

alat perpaduan tidak disanggah oleh mana-mana pihak.

Pengisytiharan Bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan dan

bahasa rasmi dalam semua urusan pentadbiran tidak menyekat

penggunaan dan pembelajaran bahasa-bahasa lain dalam urusan

bukan rasmi. Pada dasarnya, pengiktirafan dan penggunaan

Bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan dikawal oleh dasar

bahasa kebangsaan dan dari segi undang-undang, dasar ini telah

dimaktubkan melalui perlembagaan dan akta.

Pada 7 Mac 1957, Majlis Mesyuarat Perundangan Persekutuan,

dengan sebulat suara meluluskan Penyata Razak. Penyata ini

adalah bertujuan untuk mewujudkan suatu sistem pelajaran

nasional bagi Persekutuan Tanah Melayu yang merdeka yang

dapat diterima oleh seluruh rakyat serta memenuhi kehendak

mereka dan yang dapat menggalakkan perkembangan

kebudayaan, sosial dan ekonomi ke arah satu bangsa dengan

tujuan hendak menjadikan Bahasa Melayu sebagai bahasa

kebangsaan negara ini dan dalam pada itu memelihara

pertumbuhan bahasa dan budaya orang-orang bukan Melayuyang menetap di negara ini (Undang-Undang Pelajaran 1957,

2008.). Undang-undang Pelajaran 1957 yang diluluskan setelah

dibacakan bagi kali yang ketiga adalah digubal berdasarkan

Penyata Jawatankuasa Pelajaran 1956. Laporan jawatankuasa ini

telah diluluskan pada dasarnya setelah dibentangkan dalam

18


19/25

perbahasan Majlis Perundangan Persekutuan pada 16 Mei 1956.

Laporan ini dinamakan Laporan Razak 1956. (Kita akan

bincangkan perkara ini dalam subtopik 3.3).

Perkara yang paling penting pada era ini ialah peranan yangdimainkan oleh Dewan bahasa dan Pustaka (DBP). Pada tahun

1959, DBP berubah tarafnya daripada jabatan kerajaan kepada

badan berkanun apabila Parlimen meluluskan Akta Dewan

Bahasa dan Pustaka. Pemberian autonomiini membolehkannya

menggubal dasar tentang matlamat yang ditetapkan dalam akta

tersebut. DBP dibenarkan menggubal dasar-dasarnya yang

khusus, menyusun rancangan pembinaan dan pengembangan

bahasa dan sastera menurut kebijaksanaan pihak pengurusannyasendiri, dan menjalankan kegiatan penerbitan dan perniagaan

buku secara lebih kompetitif menurut prinsip dan amalan

perusahaan dan profesion penerbitan yang sentiasa berkembang

dan hidup. Matlamat utamanya ialah membina dan

mengembangkan bahasa kebangsaan sesuai dengan dasar

negara dan hasrat rakyat yang menubuhkan DBP.

Sebagai sebuah negara yang baru merdeka dan mempunyairakyat yang berbilang kaum, satu orientasi baru diperlukan untuk

membentuk sikap rakyat menerima Bahasa Melayu sebagai

bahasa rasmi dan bahasa kebangsaan. DBP melancarkan gerakan

psikologi melalui kempen-kempen bahasa yang melibatkan

penyertaan rakyat daripada semua kaum dalam kegiatan bahasa

secara besar-besaran. Gerakan ini dilakukan di seluruh negara

tiap-tiap tahun selama tujuh tahun dari 1960-1966. Pada 30

Januari 1960, Minggu Bahasa Kebangsaan dilancarkan buatpertama kalinya di seluruh negara yang berlangsung hingga 6

Februari, 1961.

Pelancaran itu dilakukan oleh pengerusi jawatankuasa pusat

Minggu Bahasa Kebangsaan, Tuan Syed Nasir bin Ismail. Minggu

Bahasa Kebangsaan ini merupakan rancangan kebangsaan yang

19


20/25

bertujuan untuk menggalakkan seluruh rakyat supaya

menggunakan bahasa kebangsaan dalam kehidupan mereka

sehari-hari; menunjukkan kepada dunia bahawa kita sebagai

bangsa yang merdeka menggunakan bahasa kebangsaan yang

difahami oleh seluruh rakyat daripada segala keturunan sebagaibahasa perantaraan; untuk menyakinkan orang yang masih ragu-

ragu bahawa bahasa kebangsaan kita ini adalah bahasa besar

teristimewa di sebelah Timur dan menjadi bahasa ilmu

pengetahuan; memberitahu kepada dunia bahawa bahasa

kebangsaan kita akan menjadi bahasa yang kaya raya setelah

mendapat jiwa baharu dalam pergolakan dunia sekarang; dan

hendak menerangkan kepada pelajar bahawa bahasa

kebangsaan kita memakai bentuk yang khas dan boleh menerimasegala perkataan bahasa asing yang dapat disesuaikan dengan

keadaan bahasa itu sendiri. Keadaan yang demikian telah berlaku

beribu-ribu tahun yang Ialu dan terus berjalan hingga sekarang,

dan hendak menerangkan kepada orang ramai bahawa Dewan

bahasa dan Pustaka yang mempunyai tugas besar dalam

perkembangan bahasa kebangsaan ini sentiasa berharapkan

kerjasama daripada segala pihak untuk kemajuan bahasa

kebangsaan dan perkembangannya dalam segala lapangan.

Acara-acara dalam Minggu Bahasa Kebangsaan ini dijalankan

dalam dua bentuk: pertama, acara umum yang ditujukan untuk

menggalakkan penggunaan bahasa kebangsaan dalam segala

lapangan; dan yang kedua, ialah melalui peraduan-peraduan

untuk menimbulkan keinginan menyertai dalam penggunaan dan

perkembangan bahasa itu. Dalam menjalankan acara-acara itu

segala tugas dibahagi kepada peringkat-peringkat, iaitu peringkat

daerah, peringkat negeri dan peringkat kebangsaan. (Mahfudzbin Abdul Hamid, 1960)

Dalam bahagian acara umum diadakan berbagai-bagai acara

penerangan seperti mengadakan poster-poster, pelekat-pelekat

cogan kata, kain-kain cogan kata, iklan-iklan dan filem-filem serta

20


21/25

ucapan-ucapan oleh pembesar-pembesar dan pakar-pakar dan

juga pengguna-pengguna bahasa kebangsaan dari orang-orang

Melayu dan bukan Melayu. Dalam bahagian peraduan pula

diadakan peraduan-peraduan syarahan yang dimulakan pada

peringkat daerah dan berakhir di peringkat kebangsaan apabila pensyarah-pensyarah yang menang dalam bahagian-bahagian

yang tertentu bertanding untuk mencapai gelaran johan

pensyarah bahasa kebangsaan Persekutuan Tanah Melayu. Di

peringkat negeri pula diadakan peraduan-peraduan bahas,

peraduan melukis poster, peraduan mengarang rencana dan

sebagainya.

Pada peringkat kebangsaan rancangan Minggu Bahasa

Kebangsaan ini dihadiri dan dikelolakan oleh suatu Jawatankuasa

Kerja Pusat yang dilantik oleh persidangan Setiausaha-Setiausaha

Kerajaan Negeri, Setiausaha-Setiausaha Kementerian dan

jabatan-jabatan. Dalam tiap-tiap negeri pula diadakan satu

Jawatankuasa Negeri untuk memutuskan rancangan di peringkat

negeri dan juga berkuasa menubuhkan Jawatankuasa Daerah

untuk melancarkan pengelolaan rancangan di tiap-tiap negeri.

Pelaksanaan rancangan kebangsaan Minggu Bahasa Kebangsaan

ini dirancang untuk disertai oleh seluruh pihak yang meliputi

kementerian-kementerian dan jabatan-jabatan kerajaan mahupun

separuh kerajaan, institusi-institusi pengajian tinggi dan sekolah-

sekolah, akhbar-akhbar, syarikat-syarikat swasta, pertubuhan-

pertubuhan yang mengenai bahasa dan persuratan secara

langsung atau tidak langsung dan bahkan kepada tiap-tiap rakyat

dan kumpulan rakyat dengan mengadakan rancangan-rancangan

penyambutan dan perayaan yang sesuai dengan tujuan

mengadakan Minggu Bahasa Kebangsaan.

Pada 15 April 1962, satu seminar mengenai bahasa dan Sastera

telah diadakan di Balai Budaya Dewan bahasa dan Pustaka, Kuala

Lumpur. Seminar anjuran Dewan bahasa dan Pustaka dengan

kerjasama Perpustakaan Universiti Malaya ini dirasmikan oleh

21


22/25

Timbalan Perdana Menteri, Tun Haji Abdul Razak bin Dato'

Hussein. Sebanyak 50 kertas kerja dibincangkan dalam seminar

yang berlangsung selama empat hari ini. Kertas-kertas kerja ini

disumbangkan oleh beberapa pakar bahasa dari seluruh tanah

air. Antara perkara-perkara yang dibahaskan dalam seminartersebut termasuklah mengenai bahasa dan kesusasteraan, ilmu

pengetahuan dan buku-buku sekolah. Ini mencakupi masalah

sastera, perpustakaan juga perkembangan kesusasteraan dan

persuratan Melayu sebagai bahan dan alat pendidikan ke arah

pembangunan rakyat (Seminar Bahasa dan Sastera Ke Arah

Meninggikan Mutu Bahasa dan Kesusasteraan Kebangsaan,

2008).

Pada 11 April 1963, satu akta yang berkaitan khusus dengan

bahasa kebangsaan, iaitu Akta Bahasa Kebangsaan 1963 telah

diluluskan dan dikuatkuasakan. Selepas 10 tahun merdeka, iaitu

pada tahun 1967, Akta bahasa Kebangsaan 1967 telah diluluskan

dan mula dikuatkuasakan pada 1 September 1967. Akta ini

kemudiannya disemak dan disatukan dengan Akta Bahasa

Kebangsaan 1963 dan berkuatkuasa pada 1 Julai 1971 dengan

nama Akta Bahasa Kebangsaan, 1963 (Pindaan 1967).

Pada 27 Jun 1967 (lihat Rajah 3.6) satu keputusan muktamad

mengenai satu sistem ejaan baru yang ilmiah, praktikal serta

sesuai untuk Bahasa Malaysia dan Bahasa Indonesia telah

dicapai. Rundingan mengenai persetujuan sistem ejaan bahasa

Malaysia-Indonesia ini telah dihadiri oleh Jawatankuasa Bahasa

dan Ejaan Malaysia yang dipengerusikan oleh Tuan Syed Nasir bin

Ismail (Pengarah Dewan bahasa dan Pustaka) dengan Team Ahli

Bahasa KOTI (Komando Tertinggi Indonesia) yang diketuai olehNyonya S. W. Ruddjiati Muljadi. Rundingan antara kedua-dua

belah pihak telah berjalan dengan lancar dan dalam suasana

kekeluargaan serta ramah tamah. Dalam rundingan itu

tanggapan masing-masing pihak telah dibahas bersama secara

ilmiah dan mendalam dengan memerhatikan sepenuhnya

22


23/25

kenyataan-kenyataan yang terdapat dalam masyarakat kedua-

dua negara.

Hasil pertukaran fikiran dan pendapat serta penelitian dan

pengolahan bersama, kedua-dua pihak telah mencapaikesimpulan dan persefahaman bahawa perkembangan ejaan

dalam kedua-dua bahasa adalah hal yang wajar dan sesuai

dengan tuntutan kemampuan ilmiah dan keperluan praktikal.

Pengertian bersama juga telah dicapai mengenai hubungan

antara Bahasa Indonesia dan Bahasa Malaysia yang perlu

ditingkatkan lagi melalui semua saluran, baik pertuturan

mahupun tulisan. Kesemuanya ini adalah dalam rangka usaha

mencapai cita-cita bersama antara rakyat Indonesia dan

Malaysia. Dengan tercapainya keputusan muktamad yang

ditandatangani oleh kedua-dua belah pihak itu pada tahun 1967,

maka terciptalah Ejaan Bersama Malaysia-Indonesia, dan

pelaksanaannya bergantung kepada penerimaan serta

pengesahannya daripada kerajaan kedua-dua buah negara.

Kempen-kempen memberikan penerangan mengenai Ejaan

Bersama ini ke seluruh negara telah dijalankan melalui akhbar-

akhbar, radio dan televisyen, serta melalui majalah-majalah, dan

ceramah-ceramah anjuran Dewan Bahasa dan Pustaka di merata

tempat di Malaysia (Sistem Ejaan Indonesia-Malaysia, 2008).

Sepuluh tahun selepas merdeka, Parlimen meluluskan Akta

Bahasa Kebangsaan 1967 yang mewajibkan Bahasa Melayu

digunakan sebagai bahasa rasmi yang tunggal dalam semua

urusan rasmi negara menggantikan tempat Bahasa Inggeris.

Pada 1 September 1967 DYMM Seri Paduka Baginda Yang di-

Pertuan Agong telah mengisytiharkan Bahasa Melayu sebagaibahasa Rasmi Negara yang tunggal bagi Persekutuan Malaysia.

Perisytiharan ini adalah ekoran daripada tindakan Parlimen yang

telah meluluskan Rang Undang-Undang Bahasa Kebangsaan

dalam sidangnya yang berlangsung pada bulan Mac 1967. Dalam

warkah perisytiharan melalui Titah Diraja yang disiarkan melalui

23


24/25

radio dan televisyen, baginda mensifatkan pendaulatan bahasa

Kebangsaan sebagai bahasa rasmi yang tunggal merupakan

permulaan suatu zaman baru dalam sejarah kemerdekaan negara

ini. Baginda telah menyeru seluruh rakyat supaya mengguna dan

memajukan Bahasa Melayu dengan bersungguh-sungguh sebagaibahasa rasmi negara ini.

YM Tunku Abdul Rahman, Perdana Menteri Malaysia pertama pula

dalam satu kenyataannya telah menegaskan bahawa

pendaulatan bahasa kebangsaan sebagai bahasa rasmi

menjadikan kemerdekaan Malaysia lengkap apabila

penggunaannya sudah dapat diterima sepenuhnya oleh rakyat.

Kedaulatan Bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan tercatat

dengan jelas sebagai Perkara 152 dalam Perlembagaan

Persekutuan Malaysia. Kedaulatan Bahasa Melayu sebagai

bahasa kebangsaan telah dimuatkan dalam Dasar Pelajaran

Kebangsaan sebagai bahasa rasmi dan pengantar yang tunggal di

sekolah-sekolah dan institusi-institusi pengajian tinggi melalui

Penyata Razak 1956 dan disokong kuat oleh Penyata Rahman

Talib 1960.

Usaha-usaha untuk mendaulatkan dan memperluaskanpenggunaan bahasa kebangsaan ini telah dijalankan dengan lebih

giat dan serius melalui minggu dan bulan bahasa kebangsaan,

perjuangan politik bahasa, serta menambahkan buku-buku ilmu

pengetahuan dalam Bahasa Melayu. Berikutan daripada

pengisytiharan baginda itu, pada hari yang sama, Jabatan

Perdana Menteri telah mengeluarkan surat Pekeliling Am No. 12

Tahun 1967 yang mengarahkan bahawa daripada tarikh itu,

bahasa kebangsaan, iaitu Bahasa Melayu sahaja hendaklahdigunakan untuk maksud-maksud rasmi dalam pentadbiran

sehari-hari yang dijalankan oleh kementerian-kementerian,

Jabatan-Jabatan Kerajaan, Kerajaan-Kerajaan Negeri, Kerajaan-

Kerajaan Tempatan dan Badan-Badan Berkanun di Negeri-Negeri

Tanah Melayu kecuali di Parlimen, Dewan-Dewan Negeri dan

24


25/25

Mahkamah di mana Bahasa Inggeris boleh digunakan setakat

masa yang telah diperuntukkan dalam Akta Bahasa Kebangsaan

1967. Jikalau bahasa kebangsaan tidak dapat digunakan

sepenuhnya Surat Pekeliling itu membolehkan penggunaan

Bahasa Inggeris mengikut yang diperuntukkan dalam Sek. 4 aktatersebut.

Zaman selepas ini merupakan zaman pengembangan dan

pengukuhan taraf dan korpus Bahasa Melayu sebagai bahasa

pentadbiran negara yang maju, bahasa kegiatan intelektual dan

budaya, bahasa ilmu pengetahuan, bahasa sains dan teknologi.

25

soalan sejarah 4103

Documents