SİNİR SİSTEMİSİNİR SİSTEMİSİSTEMİSİSTEMİ

SİNİR SİSTEMİSİNİR SİSTEMİ

• Sinir sistemi vücutta, kas kontraksiyonlarını, hızlı değişen viseral olayları ve bazı endokrin bezlerin sekresyon hızlarını kontrol

• Sinir sistemi vücutta, kas kontraksiyonlarını, hızlı değişen viseral olayları ve bazı endokrin bezlerin sekresyon hızlarını kontrol viseral olayları ve bazı endokrin bezlerin sekresyon hızlarını kontrol eder.• Çeşitli duyu organlarından milyonlarca bilgi alır, vücudun cevaplarını oluşturmak üzere onları entegre eder.

viseral olayları ve bazı endokrin bezlerin sekresyon hızlarını kontrol eder.• Çeşitli duyu organlarından milyonlarca bilgi alır, vücudun cevaplarını oluşturmak üzere onları entegre eder.

SİNİR SİSTEMİSİNİR SİSTEMİ

MERKEZİ SİNİR SİSTEMİ (MSS)(beyin ve omurilik)

MERKEZİ SİNİR SİSTEMİ (MSS)(beyin ve omurilik)

PERİFERİK SİNİR SİSTEMİ (PSS)(MSS’den tüm vücuda giden ve gelen sinirler)

PERİFERİK SİNİR SİSTEMİ (PSS)(MSS’den tüm vücuda giden ve gelen sinirler)(MSS’den tüm vücuda giden ve gelen sinirler)(MSS’den tüm vücuda giden ve gelen sinirler)

SOMATİK SİNİR SİS.SOMATİK SİNİR SİS. OTONOM SİNİR SİS.OTONOM SİNİR SİS.

SEMPATİK S.S.SEMPATİK S.S. PARASEMPATİK S.S.PARASEMPATİK S.S.

SİNİR SİSTEMİNİN BÖLÜMLERİ

SİNİR SİSTEMİNİN BÖLÜMLERİ

1. ANATOMİK OLARAK1. Merkezi (santral) sinir sistemi (MSS), kafatası ve omurga kemikleri içinde yer alır.

2. Periferik (çevresel ) sinir sistemi (PSS), kranial ve spinal sinirlerden oluşur.

1. ANATOMİK OLARAK1. Merkezi (santral) sinir sistemi (MSS), kafatası ve omurga kemikleri içinde yer alır.

2. Periferik (çevresel ) sinir sistemi (PSS), kranial ve spinal sinirlerden oluşur.spinal sinirlerden oluşur.

2. FİZYOLOJİK OLARAK1. Somatik sinir sistemi (SSS); kaslar, deri ve müköz membranları innerve eder.

2. Otonom sinir sistemi (OSS); iç organların kasları ve salgı bezleri ile kan damarlarının aktivitelerinin kontrolu ve bu yapılardan beyine gelen duyusal uyarıların kontrolünü sağlar.

spinal sinirlerden oluşur.2. FİZYOLOJİK OLARAK1. Somatik sinir sistemi (SSS); kaslar, deri ve müköz membranları innerve eder.

2. Otonom sinir sistemi (OSS); iç organların kasları ve salgı bezleri ile kan damarlarının aktivitelerinin kontrolu ve bu yapılardan beyine gelen duyusal uyarıların kontrolünü sağlar.

SİNİR SİSTEMİNİN GÖREVLERİ

SİNİR SİSTEMİNİN GÖREVLERİ

• Organizmanın aktivitelerini düzenlemek,• Organ ve sistemlerin eşgüdümünü sağlamak,

• Organizmanın aktivitelerini düzenlemek,• Organ ve sistemlerin eşgüdümünü sağlamak,sağlamak,• Organizma ile çevre arasındaki etkileşimi sağlamak,• Konuşma ve düşünmenin merkezi olmak.

sağlamak,• Organizma ile çevre arasındaki etkileşimi sağlamak,• Konuşma ve düşünmenin merkezi olmak.

MERKEZİ SİNİR SİSTEMİMERKEZİ SİNİR SİSTEMİ1. BEYİN (Ansefalon)• Beyin sapı

• Ortabeyin (mezensefalon)• Pons • Medulla oblangata

• Serebellum• Diansefalon

1. BEYİN (Ansefalon)• Beyin sapı

• Ortabeyin (mezensefalon)• Pons • Medulla oblangata

• Serebellum• Diansefalon• Diansefalon

• Talamus• Hipotalamus

• Telensefalon• Serebral korteks (beyin kabuğu)• Beyini kaplayan yapılar

• Meninks• Beyin-omurilik sıvısı

2. OMURİLİK (Medulla spinalis)

• Diansefalon• Talamus• Hipotalamus

• Telensefalon• Serebral korteks (beyin kabuğu)• Beyini kaplayan yapılar

• Meninks• Beyin-omurilik sıvısı

2. OMURİLİK (Medulla spinalis)

BEYİN (Ansefalon)

• Beyin sapı– Orta beyin, pons ve medulla oblangata’dan oluşur.oblangata’dan oluşur.– Her üçünde de:

– Gelen (asendan) ve giden (esendan) yollar– Özel nukleuslar– Kranial sinir nukleusları vardır.

BEYİN (Ansefalon)

• Cerebellum (beyincik)

Kafa tabanının arka çukurunda yer

• Cerebellum (beyincik)

Kafa tabanının arka çukurunda yer Kafa tabanının arka çukurunda yer alır. Vücut kaslarının koordinasyonunu sağlar.

Kafa tabanının arka çukurunda yer alır. Vücut kaslarının koordinasyonunu sağlar.

BEYİN (Ansefalon)BEYİN (Ansefalon)

• Diansefalon– Talamus: Alt merkezlerden gelen duyusal uyarılar için kavşak ve dağıtım merkezidir.

– Hipotalamus: hipofiz bezi ve korteksle bağlantılı

• Diansefalon– Talamus: Alt merkezlerden gelen duyusal uyarılar için kavşak ve dağıtım merkezidir.

– Hipotalamus: hipofiz bezi ve korteksle bağlantılı – Hipotalamus: hipofiz bezi ve korteksle bağlantılı olarak, otonom fonksiyonlar, hormon salgıları, biyoritmi ayarlar.

• Telensefalon– Motor kontrol için önemli olan bazal ganglionları içerir.

– Hipotalamus: hipofiz bezi ve korteksle bağlantılı olarak, otonom fonksiyonlar, hormon salgıları, biyoritmi ayarlar.

• Telensefalon– Motor kontrol için önemli olan bazal ganglionları içerir.

BEYİN (Ansefalon)BEYİN (Ansefalon)

• Serebral korteks dört ana loba ayrılır:

– Frontal lob: Ana motor korteks bölgesidir, motor konuşma alanı, duygu, düşünce ve davranışlarımızın kaynaklandığı prefrontal bölge yer alır.

• Serebral korteks dört ana loba ayrılır:

– Frontal lob: Ana motor korteks bölgesidir, motor konuşma alanı, duygu, düşünce ve davranışlarımızın kaynaklandığı prefrontal bölge yer alır.kaynaklandığı prefrontal bölge yer alır.– Parietal lob:Ana duyusal korteks, duyusal konuşma merkezi, görsel ve işitsel enformasyonun değerlendirildiği merkezler yer alır.– Oksipital lob:Ana görsel korteks buradadır.– Temporal lob: Ana işitsel korteks ve diansefalon ile olan bağlantılar yoluyla emosyonel fonksiyonlar bu lobun görevleri arasındadır.

kaynaklandığı prefrontal bölge yer alır.– Parietal lob:Ana duyusal korteks, duyusal konuşma merkezi, görsel ve işitsel enformasyonun değerlendirildiği merkezler yer alır.– Oksipital lob:Ana görsel korteks buradadır.– Temporal lob: Ana işitsel korteks ve diansefalon ile olan bağlantılar yoluyla emosyonel fonksiyonlar bu lobun görevleri arasındadır.

beyin

diensafalonTalamus

hipotalamus

BEYİN

pons hipofiz

omurilik

beyincik

BEYİNİ KAPLAYAN YAPILAR

BEYİNİ KAPLAYAN YAPILAR

• Beyini kaplayan zara meninks denir.• Beyini kaplayan zara meninks denir.

DURADURA

ARAKNOİDARAKNOİD

BEYIN

ARAKNOİDARAKNOİD

PİA MATERPİA MATER

SUBDURALARALIKSUBDURALARALIK

SUBARAKNOİDARALIK(BOS)

SUBARAKNOİDARALIK(BOS)

BEYİNBEYİN

BEYİNİ KAPLAYAN YAPILAR

BEYİN-OMURİLİK SIVISI (BOS)

BEYİN-OMURİLİK SIVISI (BOS)

• Berrak, renksiz ve kokusuzdur.• Toplam volümü 150 ml’dir.

BOS’un fonksiyonları:

• Berrak, renksiz ve kokusuzdur.• Toplam volümü 150 ml’dir.

BOS’un fonksiyonları:BOS’un fonksiyonları:1. Beyine mekanik destek sağlar.2. Beyinin iyon bileşimini düzenler.3. Atık metabolik maddeleri uzaklaştırır.4. Beyini basınç değişikliklerine karşı korur.

BOS’un fonksiyonları:1. Beyine mekanik destek sağlar.2. Beyinin iyon bileşimini düzenler.3. Atık metabolik maddeleri uzaklaştırır.4. Beyini basınç değişikliklerine karşı korur.

BOS DOLAŞIMI

OMURİLİKOMURİLİK

• Beyine giden duyu sinyalleri, beyinden perifere giden motor sinyaller için geçiş yoludur.

• Merkezdeki gri madde, spinal reflekslerle

• Beyine giden duyu sinyalleri, beyinden perifere giden motor sinyaller için geçiş yoludur.

• Merkezdeki gri madde, spinal reflekslerle • Merkezdeki gri madde, spinal reflekslerle diğer motor fonksiyonlar için entegrasyon alanıdır. Buradan çıkan sinir lifleri iskelet kaslarını innerve eder.

• Beyaz madde inen ve çıkan sinir yollarının aksonlarından oluşur.

• Merkezdeki gri madde, spinal reflekslerle diğer motor fonksiyonlar için entegrasyon alanıdır. Buradan çıkan sinir lifleri iskelet kaslarını innerve eder.

• Beyaz madde inen ve çıkan sinir yollarının aksonlarından oluşur.

MEDULLA SPİNALİSMEDULLA SPİNALİS

PERİFERİK SİNİR SİSTEMİPERİFERİK SİNİR SİSTEMİ• Spinal sinirlerin omurga dışındaki bölümüne periferik sinir denir.

• 31 adet, simetrik dağılım gösteren spinal sinir çifti vardır.

• Spinal sinirlerin omurga dışındaki bölümüne periferik sinir denir.

• 31 adet, simetrik dağılım gösteren spinal sinir çifti vardır.

• Kranial sinirler 12 çifttir, bunlara kafa çiftleri adı da verilir.

• Kranial sinirler beynin sinir liflerinden, omuriliğin üst segmentinden ve beyin sapından kaynaklanır.

• Kranial sinirler 12 çifttir, bunlara kafa çiftleri adı da verilir.

• Kranial sinirler beynin sinir liflerinden, omuriliğin üst segmentinden ve beyin sapından kaynaklanır.

KAFAÇİFTLERİ(Kranial sinirler)

Sempatik sinir sistemi

Sempatik sinir sistemi

Sempatik sinir sistemi

Otonom sinir sistemi

Otonom sinir sisteminde ileti• Sinir uyarılarının yayılmasıelektriksel ve kimyasal süreçlerinkombinasyonu ile olur.

• İki hücre arasındaki boşluğa sinaptik aralık denir.sinaptik aralık denir.

• Sinaptik aralıktaki kimyasal ileticiler reseptörlere bağlanarak reaksiyonları başlatırlar.

• Bu kimyasal ileticiler asetilkolin ve noradrenalindir.

Otonom sistemde ileti

Otonom sinir sisteminde kimyasal ileticiler

Sempatik sistem Parasempatik sistem

PreganglionerİleticiAsetil kolin

PreganglionerİleticiAsetil kolin

Sinir-sinir Sinir-sinir

PostganglionerİleticiNoradrenalin

PostganglionerİleticiAsetil kolin

Sinir-kas Sinir-kas

Kimyasal ileticilerin bağlandıkları reseptörler

• Asetil kolin (kolinerjik reseptörler)Muskarinik reseptörler.Nikotinik reseptörler

• Noradrenalin (Adrenerjik reseptörler)• Noradrenalin (Adrenerjik reseptörler)Alfa : Vazokonstriksiyon yaparBeta : Vazodilatasyon yapar, kalp hızını, kalp kasılmasını, ileti hızını artırır.

SİNİR SİSTEMİ FİZYOLOJİSİFONKSİYONEL BİRİMLER

SİNİR SİSTEMİ FİZYOLOJİSİFONKSİYONEL BİRİMLER

• NÖRONLAR (Sinir hücreleri)Dendrit: nöronun alıcı bölümüAkson: İletici uzantıdır. Myelin ile kaplıdır.Sinaptik terminal: Aksonun en ucundaki

• NÖRONLAR (Sinir hücreleri)Dendrit: nöronun alıcı bölümüAkson: İletici uzantıdır. Myelin ile kaplıdır.Sinaptik terminal: Aksonun en ucundaki Sinaptik terminal: Aksonun en ucundaki iletimden sorumlu olan bölüm

Hücre gövdesi (soma): nöronun hücre çekirdeği ve onu saran stoplazmasıdır. Burada hücre çekirdeği (nükleus), çekirdekçik (nukleolus) vardır.

Sinaptik terminal: Aksonun en ucundaki iletimden sorumlu olan bölüm

Hücre gövdesi (soma): nöronun hücre çekirdeği ve onu saran stoplazmasıdır. Burada hücre çekirdeği (nükleus), çekirdekçik (nukleolus) vardır.

NÖRONNÖRON SOMA

DENDRİTLER

AKSON

MYELİN KILIF

MYELİNKILIF

PRESİNAPTİK TERMİNAL

SİNAPS

Nöron

NÖRON

Nöron

NÖRON

SİNAPSSİNAPS• Sinapslar nöronlar arasındaki iletişimi sağlayan boşluklardır.

• Akson dendrit, akson- hücre gövdesi, akson-akson, dendrit-dendrit arasında olabilir.

• Sinapslarda uyarı ileten maddelere

• Sinapslar nöronlar arasındaki iletişimi sağlayan boşluklardır.

• Akson dendrit, akson- hücre gövdesi, akson-akson, dendrit-dendrit arasında olabilir.

• Sinapslarda uyarı ileten maddelere • Sinapslarda uyarı ileten maddelere nörotransmitter denir.

• Sinapslarda:– Nörotransmitter madde taşıyan sinaptik veziküller

– Sinaptik aralık– Postsinaptik bölge vardır.

• Sinapslarda uyarı ileten maddelere nörotransmitter denir.

• Sinapslarda:– Nörotransmitter madde taşıyan sinaptik veziküller

– Sinaptik aralık– Postsinaptik bölge vardır.

Sinaps

Sinaps

SİNAPSSİNAPS

Sinaptik veziküllerveziküller

SİNAPTİK GEÇİŞ

nörotransmitterler

NÖRONAL VE SİNAPTİK İLETİM

NÖRONAL VE SİNAPTİK İLETİM

• İstirahat membran potansiyeli: membran hücresinin içi negatif, dışı pozitif yüklüdür. Bu elektriksel potansiyel farkı,sinir hücresinde normal koşullarda –70 mV’dur.

• İstirahat membran potansiyeli: membran hücresinin içi negatif, dışı pozitif yüklüdür. Bu elektriksel potansiyel farkı,sinir hücresinde normal koşullarda –70 mV’dur.normal koşullarda –70 mV’dur.

• Aksiyon potansiyeli: Güçlü bir uyarı geldiğinde membran depolarize olur, negatif voltaj azalır ve +35mV’a kadar çıkar. Daha sonra repolarizasyon başlar ve tekrar istirahat potansiyeline döner.

normal koşullarda –70 mV’dur.• Aksiyon potansiyeli: Güçlü bir uyarı geldiğinde membran depolarize olur, negatif voltaj azalır ve +35mV’a kadar çıkar. Daha sonra repolarizasyon başlar ve tekrar istirahat potansiyeline döner.

AKSİYON POTANSİYELİ

BİR NÖRONUN ÜÇ DURUMU

DUYUSAL YOLDUYUSAL YOL

SİNİR SİSTEMİNDEKİ BARİYERLER

SİNİR SİSTEMİNDEKİ BARİYERLER

• KAN-BOS BARİYERİ: BOS’un %60’ı koroid pleksusda kan damarlarının aktif transportu ile oluşur. Pleksusdaki epitel hücreleri bazı maddelerin geçişine izin

• KAN-BOS BARİYERİ: BOS’un %60’ı koroid pleksusda kan damarlarının aktif transportu ile oluşur. Pleksusdaki epitel hücreleri bazı maddelerin geçişine izin transportu ile oluşur. Pleksusdaki epitel hücreleri bazı maddelerin geçişine izin verirken, bazısına vermez.• KAN-BEYİN BARİYERİ: Kan-BOS bariyeri+ vasküler endotelyal bariyer+ araknoid bariyer.

transportu ile oluşur. Pleksusdaki epitel hücreleri bazı maddelerin geçişine izin verirken, bazısına vermez.• KAN-BEYİN BARİYERİ: Kan-BOS bariyeri+ vasküler endotelyal bariyer+ araknoid bariyer.