smart alert strong kind brave · 2019-11-07 · code of awesome ดังต อไปนี้ •...

หลกสตรความปลอดภยและการเปนพลเมองในโลกดจทลปรบปรง มถนายน 2018

Smart

Brave

AlertStrongKind

ยนดต �อนรบส�หลกสตร Be Internet Awesome ซงเปนความร�วมมอระหว�าง Google และ Internet Keep Safe Coalition (iKeepSafe.org) แหล�งข �อมลนเปนส�วนหนงของ Be Internet Awesome ซงเปนโปรแกรมหลากหลายแง�มมทออกแบบมาเพอสอนทกษะทจาเปนให�แก�เดกๆ ในการเล�นอนเทอร �เนตอย�างปลอดภยและชาญฉลาด หลกสตร Be Internet Awesome จะทาให �นกการศกษามเครองมอและวธการทจาเปนสาหรบการสอนเรองหลกพนฐานของความปลอดภยและการเปนพลเมองดจทลในชนเรยน แผนบทเรยนต�างๆ จะอธบายการสอนทสาคญๆ ให �แก�นกการศกษาเพอเตรยมความพร�อมให�นกเรยนในการเปนพลเมองทปลอดภยและประสบความสาเรจในโลกทเชอมต�อถงกนของเรา บทเรยนเหล�านได �รบการเสรมด �วยเทคนคแบบการเล�นเกม โดยใช� Interland (g.co/Interland) ซงเปนเกมผจญภยออนไลน �ททาให �การเรยนร �เกยวกบความปลอดภยและการเปนพลเมองในโลกดจทล เปนเรองสนกสนานและเกดการโต �ตอบกนแบบเดยวกบการใช �อนเทอร �เนต

หวข �อพนฐาน 5 ประการของความปลอดภยและการเปนพลเมองในโลกดจทลประกอบกนเปน Internet Code of Awesome ดงต�อไปน• คดก�อนแชร � (Be Internet Smart)

• ไม�ตกหลมพรางกลลวง (Be Internet Alert)

• เกบข �อมลไว �เปนความลบ (Be Internet Strong)

• เปนคนดเท�จะตาย (Be Internet Kind)

• สงสยเมอไร กถามได �เลย (Be Internet Brave)

บทเรยนเหล�านเหมาะกบเดกชน ป.3-ป.6 มากทสด แต�นกการศกษาทมนกเรยนทงอายมากกว�าและน�อยกว�ากพบคณค�าในหลกสตรนได � โดยเฉพาะคาศพท �ทสาคญ การอภปรายในชนเรยน (เพมหรอลดอาย) และการเล�นเกม เราขอส�งเสรมให �คณทดลองเพอหาสงทได �ผลดกบนกเรยนของตวเอง ไม�ว�าจะเปนการเรยนตงแต�ต �นจนจบหลกสตร หรอลงรายละเอยดเปนพเศษใน 1 หรอ 2 บทเรยนทสาคญทสดสาหรบสภาพแวดล�อมการเรยนร �ของคณ

สถาบน International Society of Technology in Education (ISTE) ได �ทาการตรวจสอบหลกสตร Be

Internet Awesome ทงหมด และยกย�องให�โปรแกรมนเปนแหล�งข �อมลทเตรยมนกเรยนร�นเยาว �ให �พร �อมปฏบตตามมาตรฐาน ISTE สาหรบนกเรยนป 2016 นอกจากนน ISTE ยงได �มอบรางวล Seal of

Alignment for Readiness ให �แก�หลกสตร Be Internet Awesome อกด �วย หลกสตร Be Internet Awesome และเกม Interland เปน 2 ในหลายแหล�งข �อมลทครอบครวและนกการศกษาสามารถนาไปใช�ส�งเสรมลกษณะนสยทรอบคอบในโลกออนไลน � ดแหล�งข �อมลเพมเตมจาก Google เช�น การเรยนร �ตามวดโอสาหรบนกการศกษา สอการสอนทดาวน �โหลดได�สาหรบชนเรยน และเครองมอบรณาการเทคโนโลยทมประโยชน �ได �ท g.co/BeInternetAwesome

คมอนกการศกษา ........................................................................................................................ 4แหล�งข �อมล 1: เทมเพลตจดหมาย/อเมลแนะนาตวกบผ �ปกครองแหล�งข �อมล 2: คาถามทพบบ�อย

บทเรยน 01: คดกอนแชร ...................................................................................................... 8กจกรรม 1: ตอนไหนทไม�ควรแชร �กจกรรม 2: ว�าแต�นโปรไฟล �ของใครกจกรรม 3: คนอนมองเราอย�างไรกจกรรม 4: เกบไว �เปนเรองส�วนตวกจกรรม 5: Interland: หบเขาแห�งความใส�ใจ

บทเรยน 02: ไมตกหลมพรางกลลวง ........................................................................... 20กจกรรม 1: อย�าตดกบดกฟชชง!

กจกรรม 2: คณเปนใครกนแน�กจกรรม 3: เกยวกบบอตพวกนนกจกรรม 4: Interland: แม�นาแห�งความจรง

บทเรยน 03: เกบขอมลไวเปนความลบ ....................................................................... 38กจกรรม 1: วธสร �างรหสผ�านทยอดเยยมกจกรรม 2: อย�าบอกใครกจกรรม 3: Interland: หอคอยแห�งขมทรพย �

บทเรยน 04: เปนคนดเทจะตาย ....................................................................................... 46กจกรรม 1: จากผ �ดดายกลายเปนผ �กล �ากจกรรม 2: ตวเลอกของผ �กล �ากจกรรม 3: ...แต�พดไปให �ดๆกจกรรม 4: ระวงนาเสยงของคณกจกรรม 5: พสจน �ด �วยการกระทากจกรรม 6: Interland: อาณาจกรแห�งความเมตตา

บทเรยน 05: สงสยเมอไร กถามไดเลย ....................................................................... 62กจกรรม 1: เมอใดทควรขอความช�วยเหลอกจกรรม 2: รายงานทางออนไลน �ด �วย

สารบญ

4

คมอนกการศกษา: แหลงขอมล 1

เทมเพลตจดหมาย/อเมลแนะนาตวกบผปกครอง นคอเทมเพลตของอเมลหรอจดหมายทคณนาไปปรบแต�งได �เพอบอกผ �ปกครองถงวธทเครองมอทางการศกษาใหม�ๆ จะช�วยให�บตรหลานร �จกการตดสนใจทดเกยวกบความปลอดภยและพฤตกรรมในโลกออนไลน �ของตวเอง

เรยน ผ �ปกครอง

ตอนทลกๆ ของเรายงเดก เรากทาหน�าทอย�างเตมทเพอช�วยให�พวกเขาใช �ประโยชน �จากอนเทอร �เนตให�ได �มากทสด พร �อมกบปกป�องพวกเขาจากความเสยงและข�อเสยต�างๆ ของโลกออนไลน � ในระหว�างทเดกๆ เตบโตเข �าส�ช�วงวยร�น บทบาทของเรากเปลยนไปส�การช�วยให�พวกเขาตดสนใจอย�างรอบคอบและปลอดภยได �ในชวตดจทลของตวเอง

ท[ชอโรงเรยน] เราเชอมนในการร�วมมอกบผ �ปกครองและเตรยมให�นกเรยน [ชนการศกษา] ของเราพร �อมสาหรบเรองต�อไปน• คดวเคราะห �และประเมนเวบไซต � อเมล และเนอหาออนไลน �อนๆ เปน• ปกป�องตวเองจากภยคกคาม รวมถงการกลนแกล �งและกลโกงทางออนไลน �ได �• ชาญฉลาดเรองการแชร �: อะไร เมอไร อย�างไร และกบใคร• อ�อนโยนและให �เกยรตผ �อนในโลกออนไลน � รวมถงเคารพความเปนส�วนตวของพวกเขาด �วย• ขอความช�วยเหลอจากผ �ปกครองหรอผ �ใหญ�คนอนทไว �ใจเมอเจอสถานการณ �ทซบซ �อน

ในปน ความพยายามเหล�านจะม Be Internet Awesome รวมอย�ด �วย นคอโปรแกรมหลากหลายแง�มมทออกแบบมาเพอสอนทกษะทจาเปนให�แก�เดกๆ ในการเล�นอนเทอร �เนตอย�างปลอดภยและชาญฉลาด Interland คอหนงในแหล�งข �อมลของเราทเปนเกมบนเบราว �เซอร �ซงทาให �การเรยนร �ทกษะเหล�านเปนไปอย�างสนกสนานและเกดการโต �ตอบแบบเดยวกบการใช �อนเทอร �เนต Google ร�วมมอกบนกการศกษา นกวจย และผ �เชยวชาญด�านความปลอดภยออนไลน �ท iKeepSafe.org ในการพฒนา Be Internet Awesome ให �เปนประสบการณ �การเรยนร �ทสนกสมวยเกยวกบบทเรยนพนฐาน 5 เรอง ดงน• คดก�อนแชร � • ไม�ตกหลมพรางกลลวง • เกบข �อมลไว �เปนความลบ• เปนคนดเท�จะตาย • สงสยเมอไร กถามได �เลย

การใช �เทคโนโลยอย�างฉลาดและปลอดภยทาให �นกเรยนช�วยผลกดนการเรยนร �ของตวเองได �และช�วยให�โรงเรยนของเราทาหน�าทได �ดยงขน เราเชอว�าโปรแกรม Be Internet Awesome จะเปนก �าวสาคญไปส�เป�าหมายในการทาให�มนใจได �ว�านกเรยนของเราทกคนท[ชอโรงเรยน]จะเรยนร � สารวจ และอย�ในโลกออนไลน �ได �อย�างปลอดภยทงภายในและภายนอกรวโรงเรยน

เรายนดอย�างยงทจะแชร �ข �อมลเพมเตมเกยวกบโปรแกรมใหม�น รวมถงการแนะนาให�ร �จกกบแหล�งข �อมลบางส�วนทนกเรยนของคณจะเรมใช �ในชนเรยน และเรายงขอเชญให�คณไปดแหล�งข �อมลสาหรบครอบครวทมอย�ใน g.co/BeInternetAwesome อกด �วย เราขอสนบสนนให�คณถามนกเรยนถงกจกรรมทเขาเข �าร�วมและดาเนนการสนทนาต�อทบ �าน และใครจะไปร �ว�าคณกอาจได�เคลดลบเรองความเปนส�วนตวและการรกษาความปลอดภยไปใช�เองบ �างกได �!

ด�วยความเคารพอย�างสง[ชอคณ]

จาเปนต �องเรยนให �จบทกบทก�อนเล�น Interland ไหมไม�จาเปน แต�เราแนะนาให�เรยนก�อนเล�น Interland เกมนจะได �ผลดทสดเมอนาไปใช �เสรมหวข �อต�างๆ ทอธบายไว �ในหลกสตร และจะยงสนกมากขนเมอให �โอกาสนกเรยนได �มส�วนร�วมกบคณในบทสนทนา การอภปราย และการระดมความคดก�อนเล�นเกม

นกเรยนจาเปนต �องมบญช Google ไว �ใช �เข �าส�หลกสตร Be Internet Awesome ไหมไม�เลย! BIA พร�อมสาหรบทกคนทเข �ามาเยยมชมเวบไซต � ไม�ต �องเข �าส�ระบบ ไม�มรหสผ�าน ไม�ต �องใช �อเมล

อปกรณ�อะไรทใช �กบ BIA Interland ได �บ �างInterland ใช �งานได �กบทกอปกรณ �ทเชอมต�ออนเทอร �เนตได �และมเวบเบราว �เซอร � นนแปลว�าคอมพวเตอร �แลปทอปหรอเดสก �ทอป แทบเลต หรอโทรศพท �มอถอแทบทกร�นกพร �อมช�วยให�คณ Be Internet Awesome ได �

URL ทงหมดมอะไรบ �าง • สาหรบหน�าแรกของ Be Internet Awesome ให�ไปท g.co/BeInternetAwesome

• สาหรบเกม Interland ให�ไปท g.co/Interland

• สาหรบหลกสตร Be Internet Awesome ให�ไปท g.co/BeInternetAwesomeCurriculum

ฉนต �องผ�านการฝกอบรมพเศษหรอเปนครทพเศษหรอไม� • อย�างแรก: ครประถมและมธยมศกษาทกคนสามารถสอนหลกสตรนให �นกเรยนของตวเองได � ไม�ต �อง ผ�านการฝกอบรมอะไรเปนพเศษ• อย�างท 2: ครทกคนคอคนพเศษ :)

BIA เหมาะกบนกเรยนระดบชนไหนมากทสดโปรแกรมเตม รวมถงตวหลกสตร เกม และแหล�งข �อมลในเวบไซต �น ออกแบบมาเพอผ �ใช �ตงแต�ชน ป.3 - ป.6 (อาย 8-12 ป) อย�างไรกตาม หวข �อต�างๆ ทมกเปนประโยชน �กบนกเรยนทกชนโดยขนอย�กบวธทครผ �สอนจะนาหลกสตรไปปรบใช �

เดกๆ จะเรยนร �จากเกมนอย�างไรเกมนจะช�วยเน�นยาแนวคดของหลกสตรโดยให�นกเรยนมอสระทจะสารวจวธปฏบตทดในโลกดจทลผ�านการเล�นและทาความเข �าใจการโต �ตอบของโลกดจทล (รวมถงผลลพธ �ทจะตามมา) ในพนททางการศกษาทปลอดภย

จะใช�บทเรยนแต�ละบทใน Google Classroom ได �ไหม ได � ได � ตอบอกทเลยว�าได � คณสามารถมอบหมาย Interland ให�กบบางชนเรยนหรอกล�มได � หรอจะให�นกเรยนทกคนเข �าถงแหล�งข �อมลนในรปแบบของการประกาศในห�องเรยนกได �

คมอนกการศกษา: แหลงขอมล 2

คาถามทพบบอย

มต�อทหน�าถดไป →

5

มโฟลเดอร �ทแชร �หรอเวบไซต �ทมเอกสารเวร �กชตทเข �าถงโปรเจกต �ได �ง�ายๆ บนไวท �บอร �ดไหม ม ในรปแบบของสไลด �งานนาเสนอ สาหรบการอปเดต BIA ล�าสด เราทางานร�วมกบ Pear Deck เพอปรบหลกสตรลงสไลด �ให �ง�ายต�อการนาเสนอ แจกจ�าย และแชร � โดยคณจะไปดได �ทbeinternetawesome.withgoogle.com/en/resources

ฉนต �องเชยวชาญเรองการเปนพลเมองดจทลเพอใช �โปรแกรมนไหมไม�จาเปนเลยสกนด หลกสตรนออกแบบมาเพอให �คณครทกคนเข �าใจและนาไปสอนต�อในชนเรยนของตวเองได � นอกจากนน ถ �าสนใจจะยกระดบหรอเรยนร �เพมเตมเรองความปลอดภยและการเปนพลเมองของโลกดจทลแล �วล�ะก คณสามารถลงเรยนหลกสตรออนไลน �สาหรบนกการศกษาของเราได �ท edutrainingcenter.withgoogle.com/digital_citizenship/preview

หลกสตร BIA นได �มาตรฐานระดบประเทศหรอระดบรฐอะไรบ �างไหมดใจจงทคณถาม ใช� ใช�เลย BIA ได �ทงมาตรฐาน ISTE (International Society for Technology in

Education) และ AASL (American Association of School Librarians) เลยล�ะ

นกเรยนของฉนบนทกงานของตวเองใน Interland ได �ไหมเวอร �ชนนยงไม�ได � และคงไม�น�าจะมอะไรเปลยนแปลง BIA จะไม�สร �างและเกบข�อมลทระบตวบคคลได� ไม�ว�าจะเปนด �านใดกตาม รวมถงไฟล �บนทกต�างๆ ด �วย เหตผลสาหรบเรองนกชดเจน เพราะเราต �องการให�ทกคนเข �าถงประสบการณ �นได � จงไม�จาเปนต �องมบญช การเข �าส�ระบบ หรอรหสผ�านใดๆ เลย นนเปนเรองทด แต�นกเรยนของฉนหลายคนภมใจทเล�นเกมจบและภมใจในสงทตวเองได �เรยนร �เรารบฟงคณ และด�วยเหตนน เราจงสร �างเทมเพลตประกาศนยบตรทปรบแต�งได �เพอให �คณใส�ชอนกเรยน แล �วสร �างประกาศนยบตรรบรองการจบหลกสตรทสงพมพ �ได �ให �นกเรยนแต�ละคน

ฉนจะไปหาแหล�งข �อมลอนๆ สาหรบนกการศกษาได �จากทไหนสอการสอนของนกการศกษา BIA ทงหมดอย�ในหน�าแหล�งข �อมลของเราทbeinternetawesome.withgoogle.com/en/resources

มชมชนออนไลน �ของผ �ใช � BIA ไว �แชร �ไอเดยหรอขอความช�วยเหลอไหมมส! (และเรากชอบมาก) เราแชร �ไอเดยต�างๆ และมส�วนร�วมกบคณครอย�เสมอใน Twitter โปรดตดตามเราเพอดข �อมลเพมเตมเกยวกบหลกสตร Be Internet Awesome รวมถงหวข �ออนๆ ได �ท@GoogleForEducation

6

บนทก

7

9

บทเรยน 01: Be Internet Smart

การปกปองตวเองและชอเสยงในโลกออนไลน

ภาพรวมบทเรยน

คดกอนแชร

กจกรรม 1: ตอนไหนทไม�ควรแชร �กจกรรม 2: ว�าแต�นโปรไฟล �ของใครกจกรรม 3: คนอนมองเราอย�างไรกจกรรม 4: เกบไว �เปนเรองส�วนตวกจกรรม 5: Interland: หบเขาแห�งความใส�ใจ

ครและผ �ปกครองเข �าใจว�าความผดพลาดในโลกดจทลนนทาร �ายความร �สก ชอเสยง และความเปนส�วนตวได �เรวแค�ไหน แต�กเปนเรองยากขนทจะโน�มน�าวเดกๆ ว�าโพสต �ทดเหมอนไม�มอนตรายอะไรในวนนอาจเปนเรองเข �าใจผดในวนพร�งนได �โดยคนทพวกเขาไม�คาดคดว�าจะมาเหนมนเข �า ไม�ต �องไปพดถงอนาคตด�วยซา กจกรรมเหล�านใช �ตวอย�างทเปนรปธรรมและการอภปรายทกระต �นความคดมาสอนให�นกเรยนร�นเยาว �ร �วธรกษาโปรไฟล �ให �ดอย�เสมอในโลกออนไลน �ได �ด �วยการจดการความเปนส�วนตวและการปกป�องข �อมลส�วนบคคลของตวเอง

มาตรฐาน ISTE สาหรบนกการศกษา: 1a, 1b, 2a, 2c, 3b, 3c, 3d, 4b, 4d, 5a, 6a, 6b, 6d, 7a

มาตรฐาน ISTE สาหรบนกเรยนป 2016: 1c, 1d, 2a, 2b, 2d, 3b, 3d

มาตรฐานการเรยนร � AASL: I.a.1, I.b.1, I.c.1, I.d.3, I.d.4, II.a.2, II.b.1, II.b.2, II.b.3, II.c.1, II.c.2, d.2., III.a.1,

III.a.2, III.a.3, III.b.1, III.c.1, III.c.2, III.d.1, III.d.2, IV.a.1, IV.a.2, V.a.2, VI.a.1, VI.a.2, VI.a.3

✓ สร �างและจดการชอเสยงในทางทดทงออนไลน �และออฟไลน �✓ เคารพขอบเขตความเปนส�วนตวของคนอน แม �จะแตกต�างของของตวเองกตาม✓ เข �าใจผลกระทบทอาจเกดขนจากการจดการร�องรอยทางดจทลทผดพลาด✓ ขอความช�วยเหลอจากผ �ใหญ�เมอต �องรบมอกบสถานการณ �ทซบซ �อน

ธม

เปาหมายสาหรบ นกเรยน

มาตรฐานทระบถง


10

คดกอนแชร คาศพท

ความเปนส�วนตวทางออนไลน �: คากว �างๆ ทมกหมายถงความสามารถในการควบคมว�าจะแชร �ข �อมลอะไรเกยวกบตวเองทางออนไลน � และใครทมองเหนและแชร �ข �อมลนนได �

ร�องรอยทางดจทล (หรอตวตนในโลกดจทล): ร�องรอยทางดจทลคอข �อมลทงหมดเกยวกบตวคณทปรากฎอย�ในโลกออนไลน � ซงอาจหมายถงอะไรกได � ตงแต�รปภาพ เสยง วดโอ และข�อความ ไปจนถงการ “ถกใจ” และความเหนทโพสต �ในโปรไฟล �ของเพอนๆ สงทคณโพสต �ในโลกออนไลน �จะทงร�องรอยไว �เช�นเดยวกบรอยเท �าททงรอยไว �บนพนขณะทก �าวเดน

ชอเสยง: ไอเดย ความคดเหน ความประทบใจ หรอความเชอทคนอนมเกยวกบตวคณ เปนอะไรทคณไม�มนใจเตมร �อยนกแต�กมกอยากให�เปนไปในทางบวกหรอด

ข�อมลส�วนบคคล: ข�อมลทระบตวตนบคคลโดยเฉพาะได � เช�น ชอ ทอย� หมายเลขโทรศพท � หมายเลขประกนสงคม อเมล ฯลฯ ซงเรยกว�าข �อมลส�วนบคคล (หรอข �อมลทละเอยดอ�อน) คดให �รอบคอบจรงๆ ก�อนแชร �ข �อมลประเภทนทางออนไลน �

การแชร �มากเกนไป: การแชร �ในโลกออนไลน �มากเกนไป โดยปกตนมกเปนการแชร �ข �อมลส�วนตวมากเกนไป หรอแค�เรองของตวเองมากเกนไปในบางสถานการณ �หรอการสนทนาทางออนไลน �

การตงค�า: นคอพนทในผลตภณฑ �ดจทล แอป เวบไซต � ฯลฯ ทคณสามารถกาหนดหรอปรบสงทจะแชร �และวธการจดการบญช รวมถงการตงค�าความเปนส�วนตวของตวเองได �

ทาไมความเปนส�วนตวถงสาคญ ร�องรอยทางดจทลคอสงทเปนตวแทนของคณในโลกออนไลน � ซงอาจหมายถงรปภาพ เสยง วดโอ และข�อความ การ “ถกใจ” และความเหนทโพสต �ในโปรไฟล �ของเพอนๆ การมตวตนทดในโลกออนไลน �กสาคญไม�แพ�ในโลกออฟไลน � (เช�น ทโรงเรยน)

อนเทอร �เนตทาให �การสอสารกบครอบครว เพอน และผ �คนทชอบทาอะไรเหมอนๆ คณเปนเรองง�าย เราส�งข �อความ แชร �รปภาพ และร�วมวงสนทนาในโซเชยลเนตเวร �ก แต�บางครงกไม�ทนได �คดถงคนอนทจะมาเหนสงเหล�านนได �ด �วยเหมอนกน รปหรอโพสต �ทคณคดว�าสนกสนานและไม�มอนตรายในวนนอาจมคนทไม�เคยคดมาก�อนว�าจะเหนมาเหนเข �าและเข �าใจผดได � อาจจะเปนตอนนหรอในอนาคตข�างหน�า เมอมอะไรหลดออกไปอย�ตรงนนแล �ว กยากจะดงกลบมา จาไว �ว�า• ร�องรอยทางดจทลของคณอาจมคนทไม�เคยพบเจอมาก�อนมาเหนได � ไม�ต�างอะไรกบทกๆ อย�างบน อนเทอร �เนต• เมอมอะไรบางอย�างทมาจากคณหรอเกยวกบตวคณไปอย�ในโลกออนไลน �แล �ว กอาจอย�ในนนตลอด ไป คดถงเรองนให �เหมอนการคดจะใช �ปากกาเคมทลบไม�ออก รอยทขดเขยนลงไปจะไม�มวนลบออก ได � แม �คณจะร �ตวว�าตงใจจะเขยนอกอย�างกตาม นนคอเหตผลว�าทาไมความเปนส�วนตวจงสาคญ คณปกป�องความเปนส�วนตวได �ด �วยการแชร �เฉพาะสงทมนใจแล �วว�าต �องการแชร � พดง�ายๆ กคอ จงระมดระวงเกยวกบสงทจะโพสต �หรอแชร �ทางออนไลน � มเหตผลอนอกไหมทความเปนส�วนตวเปนเรองสาคญ

การร �ว�าตอนไหนทไม�ควรโพสต �อะไรเลยกเปนเรองดเช�นกน ไม�โต �ตอบกบโพสต � รปภาพ หรอความคดเหนของคนอน หรอไม�แชร �อะไรทไม�เปนความจรง ใครๆ กเคยได�ยนคาว�า “คดก�อนโพสต �” และนนกเพราะข�อความนเปนคาแนะนาทดจรงๆ วธทจะเคารพความเปนส�วนตวของตวเองและของคนอนกคอการคดว�าอะไรทโพสต �ได � ใครจะเหนโพสต �ของคณบ�าง โพสต �แล �วจะส�งผลกระทบอะไรกบคณและคนอนๆ และตอนไหนทไม�ควรโพสต �อะไรเลย

คาถามบางข �อสาหรบการพดคยกนต�อ (ให�นกเรยนนากลบไปถามทบ �านเพอพดคยกนในครอบครว ต�อได �) มดงน• ตอนไหนบ�างทจะแชร �รปภาพหรอวดโอของคนอนได � • ทาไมความลบเกบยากจง

คดกอนแชร: กจกรรม 1

ตอนไหนทไมควรแชร ให�นกเรยนจบค�แล �วเปรยบเทยบความลบทสมมตขนเพอเรมคดถงขอบเขตของความเปนส�วนตว


✓ เข �าใจว�าข �อมลส�วนบคคลแบบไหนควรเกบไว �เปนความลบ✓ ไม�ลมว�าทกคนค�ควรทจะได �รบความเคารพในการตดสนใจเรองความเปนส�วนตวของตวเอง

มาคยกน


11คดกอนแชร

12

• การบอกความลบของคนอนจะเปนอะไรไหม • แล�วถ �ามคนทสาคญกบคณโพสต �อะไรททาให �คณร �สกว�าเขากาลงตกอย�ในอนตรายล�ะ ถ �าคดว�าควร แชร �ความลบนน ควรบอกเขาไหมว�าคณคดจะทาแบบนนก�อนทาอะไรลงไป เขาควรร �ไหมว�าคณเปน กงวล

1. สมมตความลบขนมาก�อนอน ทกคนควรคดถงความลบสมมต (ไม�ใช�เรองจรง)

2. บอกค�ของตวเองโอเค ได �ความลบแล �วหรอยง ทนมาจบค�กน แชร �ความลบของตวเองให�ค�ฟง แล �วคยกนถงคาถาม 3 ข �อต�อไปน• คณจะแชร �ความลบนกบใครไหม• คณจะแชร �ความลบกบใครและเพราะอะไร • คณจะร �สกอย�างไรถ �ามคนเอาความลบของคณไปบอกทกคนโดยทคณไม�อนญาต

3. บอกชนเรยนสดท�ายน นกเรยนแต�ละคนจะเล�าความลบสมมตของตวเองให�ห �องฟง และบอกว�าร �สกอย�างไรทได �แชร �ความลบนน ทงห �องสามารถอภปรายคาตอบของคาถามข�างต �นได �

กจกรรม

ความลบเปนแค�ข �อมลส�วนบคคลชนดหนงทเราอาจอยากเกบไว �เปนเรองส�วนตว หรอแชร �ให �ครอบครวหรอเพอนทไว �ใจรบร �เท�านน ทนททคณแชร �ความลบออกไป กไม�อาจควบคมได �อย�างเตมทแล �วว�าจะไปถงไหนได�บ �าง ข �อมลประเภทไหนอกทเราควรใส�ใจปกป�อง • ทอย�บ �านและหมายเลขโทรศพท �• อเมล• รหสผ�าน• ชอผ �ใช �• การบ�านหรอเอกสารอนๆ ทคณสร �างขน

ขอคด

13

เราร �สงทเรา (คดว�าเรา) ร �ได �อย�างไรมข �อมลส�วนบคคลมากมายทพบได �ในอนเทอร �เนต ซงบางส�วนกทาให �เราหลงคดหรอคาดเดาไปต�างๆ นานาเกยวกบคนนนคนนทปรากฏว�าไม�ได �เปนความจรงเลย นคอคาถามทเรากาลงจะสารวจกน• เราเรยนร �อะไรเกยวกบคนๆ หนงจากข�อมลส�วนบคคลของเขาได �บ �าง• เราคาดเดาอะไรได �บ �างจากข�อมลส�วนบคคลของเขา แม�จะไม�แน�ใจกตาม• เราร �ไหมว�ามการเกบข �อมลนอย�างไรในตอนแรก เราจะระบแหล�งทมาได �อย�างไร


วาแตนโปรไฟลของใคร นกเรยนศกษาชดข �อมลส�วนบคคลของตวละครสมมตเพอลองคาดคะเนสงต�างๆ เกยวกบคนๆ น


✓ ระบวธต�างๆ ในการหาข�อมลเกยวกบผ �คนทางออนไลน �✓ พจารณาวธตดสนใจเกยวกบใครสกคนเมอเขาโพสต �สงต�างๆ ทางออนไลน �✓ ตดสนความถกต �องแม�นยาของข�อมลและระบความแตกต�างระหว�างสมมตฐาน ความคดเหน กบ ข �อเทจจรง

มาคยกน

1. ศกษาคนๆ นถ�าคณเลอกคอลเลกชนในเวร �กชต ทกคนจะได �สาเนาไปอ�าน ถ �าคณเลอกคอลเลกชนททงห �องช�วยกนเกบข �อมล ให �เลอกมา 3 คน ใส�ข �อมลของพวกเขาเปนรายการแบบเดยวกบในเวร �กชต แล �วให �ทกคนได�สาเนาไว �อ�าน 2. เขยนคาบรรยายให�แบ�งออกเปนกล�ม และ 1 ตวละคร/คนต�อกล�ม แต�ละกล�มเขยนคาอธบายสนๆ ถงบคคลดงกล�าว โดยตอบคาถามต�อไปน “คดว�าคนๆ นเปนใคร”

3. เฉลยความจรงเอาล�ะ นคอความจรงเกยวกบตวละครของเรา(อย�าลมว�าต �องรอให�แต�ละกล�มเขยนคาบรรยายเสรจก�อน ค�อยอ�าน)

• ครสต เปนนกเรยนชน ม.6 ปหน�าเธอจะไปเรยนมหาวทยาลยแล �ว โดยหวงจะได �เรยนต�อด �านวศวกรรมเคม และได �ตงบรษทของตวเองในทสด สงสาคญทสดของเธอ คอ ครอบครว งานอาสาสมคร วฒนธรรมป�อป แฟชน• เจสส � เปนพชเชอร �ตวเปดเกมของทมเบสบอลโรงเรยนมธยมปลาย เธออาย 15 ปและอาศยอย�ในฟลาเดลเฟย เธอมน�องสาวอาย 8 ขวบ สงสาคญทสดของเธอ คอ เบสบอล การเรยนศลปะ การเล�นกตาร � การอย�กบเพอนๆ• คอนเนอร � อาย 14 ป เขาเพงเข �าร�วมทมฟตบอลและเลยงแมว 2 ตว เขาสเกตช �ภาพเก�งมากและชอบสร�างห�นยนต �ในวนหยด สงสาคญทสดของเขา คอ เทคโนโลย ทมฟตบอล สตว �และสทธของสตว � 4. อภปรายทนการเดาข�อไหนของเราถกบ �าง และข�อไหนผด ทาไมถงเปนและทาไมถงไม�เปน คณได �เรยนร �อะไรจากกจกรรมน

สอการสอนทต �องใช �:• คอลเลกชนกจกรรมออนไลน �ของตว ละครสมมตหรอคนจรงๆ คณสามารถ แจกจ�ายเวร �กชต “ว�าแต�นโปรไฟล �ของใคร” หรอเกบ ตวอย�างร�วมกนทงห �อง หรอเปน กจกรรมการบ �านเดยวให �นกเรยนนา มาแชร �ในวนถดไป โดยใช�ไอเดยเหล�าน

- บญชโซเชยลมเดยของครอบครวหรอคนดง ถ �าเหมาะสมกบอาย- บนทกประวตการท�องเวบทพมพ �ออกมา- โน�ตบ �กหรออปกรณ�สาหรบการเขยนงานสนๆ

มาคยกน



14

เมอเราเหนโพสต � ความเหน และรปภาพของคนอน เรากจะเดาเกยวกบตวเขาไปต�างๆ นานาโดยไม�ได �ถกเสมอไป โดยเฉพาะถ�าไม�ใช�คนร �จก นนเพราะสงทเราเหนในโลกออนไลน �เปนแค�ส�วนหนงของตวตนและสงทเขาให�ความสาคญเท�านน เขาอาจแสร �งเปนใครสกคนกได �เช�นกน หรอเปนแค�สงทร �สกเฉพาะช�วงเวลาทโพสต �เท�านน เราไม�มทางร �แน�ชดว�าเขาเปนใครหรอร �สกอย�างไรจนกว�าจะได �ร �จกกนจรงๆ และถงร �จกแล �วกยงต �องใช �เวลาด �วย!

ขอคด

15

เวรกชต: กจกรรม 2

วาแตนโปรไฟลของใคร อ�านคอลเลกชนกจกรรมออนไลน �ของบคคลนนๆ ด �านล�างน เขยนคาบรรยายสนๆ ว�าคณคดว�าคนๆ นเปนอย�างไร ชอบไม�ชอบอะไร และสนใจเรองไหนมากทสด โดยดจากสงทเหนตรงน


ครสต เจสส คอนเเนอรรปใต �ทะเลจากทไปแดนซ �กน! ดดทกคน พดเลย!

เกมนชนะ! เหลออกเกมเดยวก�อนคว �าแชมป� ต �องซ �อมลกเบส 1 เพมแล �วล�ะ

อเลกซ �น�องชายของฉนโคตรน�าราคาญสงสยเปนมนษย �ต�างดาวแน�ๆ

วธส �สวทดทสด เกลยดการเต �นทโรงเรยน #ไม�ไป

รปน�องหมา 25 รป

พลาดยงประตชย ฮออ อย�างน�อยกเสมอแหละ

งานพรอมโรงเรยนมธยมเวสต �ฟลด �

ดเวบไซต �ของเพอนฉนน เขยนโค �ดเองเยอะเลยนะเฟ�ย

ร �านบาร �นส �เบอร �เกอร �เอมโพเรยม

สถาบนวทยาศาสตร �ฟลาเดลเฟย

10 สญญาณทพ�อแม�กาลงทาชวตคณพง

ไปตกปลากบพ�อวนเสาร �นทสวนเพนนแพก ต �องสดยอดแน�ๆ

ลาลาลน�าท ซตเซนเตอร �เอเรย

สถตใหม�! สดยอดดด โคตรรกGem Jam!!

ใบสงขบรถเรว

งานประชมนกออกแบบร�นเยาว �ทมหาวทยาลยธอมป�สน

ได �ดหนงสปายวอร �ตอนใหม�ซกท!อมก คลงสดๆ ไปเลย!

16

นกเรยนสารวจว�าผ �คนทแตกต�างกน ไม�ว�าจะเปนผ �ปกครอง พนกงาน เพอน ตารวจ จะมองตวละครจากกจกรรมทแล �วอย�างไร


คนอนมองเราอยางไร

มมมองใหม�ข�อมลในร�องรอยทางดจทลสามารถบอกถงตวตนของคณให�คนอนรบร �ได �มากกว�าทคณต �องการเปดเผย และผลลพธ �ทตามมากมนยสาคญได �

เรามาดทโปรไฟล �จากมมมองของตวละครของเรากนอกท• คณคดว�าเขาอยากให�คนอนร �ข �อมลส�วนตวทงหมดไหม ทาไมถงเปนและทาไมถงไม�เปน • คนแบบไหนทพวกเขาอาจ (ไม�) อยากให�มาเหนข �อมลพวกน• คนอนอาจมาเหนข �อมลนได �อย�างไรบ �าง• คนอนอาจมาใช �ข �อมลนได �อย�างไรบ �าง

สถานการณ �ทแตกต�างกนกต �องการระดบความเปนส�วนตวทไม�เหมอนกน การคดว�าคนอนจะดสงทคณโพสต �อย�างไรเปนกญแจไปส�การสร �างนสยความเปนส�วนตวทางออนไลน �ทด


✓ เข �าใจมมมองของคนอนนอกเหนอจากตวเองเมอตดสนใจว�าจะแชร �ข �อมลทางออนไลน �หรอไม�✓ พจารณาถงผลทจะตามมาของการเปดเผยข�อมลส�วนบคคล เพราะสงทแชร �จะเปนส�วนหนงของ ชอเสยงของคณ ซงจะอย�ไปเปนเวลานาน✓ พฒนาเป�าหมายเพอสร �างตวตนในโลกออนไลน �ทดอย�างกระตอรอร �น

มาคยกน

1. ลองมองมมใหม�ตอนนเราจะแบ�งกล�มกน แล�วแต�ละกล�มจะคดถงตวละครของเราจากมมมองของหนงในประเภทของผ �คนดงต�อไปน• ผ �ปกครอง • ผ �ฝกสอน • นายจ�าง• เพอน • ตารวจ • นกโฆษณา• ตวเราเองในอก 10 ป

อะไรคอสงสาคญสาหรบคณในฐานะผ �ปกครอง ครใหญ� ผ �ฝกสอน เพอน ฯลฯ คณจะได�ข �อสรปอะไรเกยวกบตวละครนบ �าง คณจะใช �ข �อมลนนอย�างไร ขดฆ�าข �อมลทคดว�าตวละครของเราจะไม�อยากให�คณเหนออก

2. นาเสนอข�อสรปแต�ละกล�มนาเสนอผลลพธ �ของตวเองพร �อมอธบายตวเลอกความเปนส�วนตวของกล�ม ถ�าชนเรยนของคณทาได � นอาจเปนโอกาสทดทจะได �แสดงบทบาทสมมต

3. การอภปรายในชนเรยนอะไรคอข �อคดสาคญทสดทได �จากกจกรรมกล�มในครงน ทาไมข�อมลทเราเหนถงอาจไม�ได �บอกเรองราวทงหมด คณคดว�าอะไรอาจเปนผลทตามมาของการทใครบางคนเกดความเหนในเชงลบเกยวกบตวคณโดยดจากสงทพวกเขาพบในโลกออนไลน �

สอการสอนทต �องใช �:

• สาเนาโปรไฟล �สมมตของนกเรยน แต�ละคนจากกจกรรม 2

มาคยกน

17

คนละคนกนกสามารถมองข�อมลเดยวกนและได �ข �อสรปกนคนละอย�าง อย�าด�วนสรปว�าคนในโลกออนไลน �จะมองคณแบบทคณคดว�าพวกเขาจะมอง

ขอคด


18

เหตการณ�จาลองความเปนส�วนตว: คณควรทาอย�างไร เหตการณ� 1: เดกคนหนงทคณร �จกทโรงเรยนโดนแมลงประหลาดกดจนเปนผนน�าเกลยดหลายสตรงท�อง เธอไม�อยากให�คนอนร �เรองน• คนอนมสทธร �หรอไม�• คณควรเปนคนไปบอกพวกเขาไหม เหตการณ� 2: ใครบางคนเขยนในบนทกส�วนตวไว � แล �วมอกคนมาลอกไปโพสต �ทางออนไลน �• คนๆ นนผดไหมทนาบนทกดงกล�าวไปโพสต �• คณจะร �สกอย�างไรถ �ามคนมาทาแบบนกบบางอย�างทคณตงใจจะเกบไว �เปนการส�วนตว

เหตการณ� 3: มคนโพสต �ว�า “เทยวให �สนกนะ” บนหน�าโซเชยลมเดยของเพอน• เพอนคนนนประกาศออกสาธารณะว�าเขาไปเทยวไหม แล �วเขาอยากให�ทกคนร �หรอเปล�า• มวธทเปนส�วนตวมากกว�านเพอสอสารข �อความนหรอไม� เช�น ส�งข �อความโดยตรงทางมอถอหรอแอป

เหตการณ� 4: คณร �ว�ามนกเรยนคนหนงทาบญชโซเชยลมเดยปลอมเพอแสดงว�าเปนนกเรยนอกคนในทางทไม�ดและบอกข�อมลส�วนตวไปในนนด �วย• นกเรยนคนนนมสทธร �เรองนหรอไม�• ควรมคนไปบอกครหรอผ �ใหญ�คนอนทไว �ใจได �หรอไม� อย�างไร จะเกดอะไรขนถ �าไม�มใครทาอะไร• ไม�ชดเจนว�าใครเปนคนทา แต�คณร �ว�าใครทา คณควรให�ข �อมลนกบผ �ใหญ�ทไว �ใจหรอไม�


เกบไวเปนเรองสวนตว ทงชนดเหตการณ �จาลองทเขยนไว � 4 เหตการณ �แล �วอภปรายถงสงทจะเปนทางออกด�านความเปนส�วนตวทดทสดสาหรบแต�ละเหตการณ �


✓ ศกษาวธดข �อกงวลเรองความเปนส�วนตวจากมมมองของคนอนๆ✓ เข �าใจว�าเหตการณ �ทต�างกนกต �องการระดบความเปนส�วนตวทไม�เหมอนกนอย�างไร

เราจะดเหตการณ �จาลองทง 4 แล �วคยกนถงวธทแต�ละเหตกาณ �อาจต�องใช �ทางออกเรองความเปนส�วนตวทแตกต�างกน เราจะแบ�งเปน 4 กล�ม อภปรายกนกล�มละ 1 เหตการณ � แล �วกลบมาอภปรายร�วมกนทงชนเกยวกบผลลพธ �ทได �

สถานการณ �ทแตกต�างกนกนามาซงการตอบสนองทไม�เหมอนกนทงออนไลน �และออฟไลน � สงทสาคญเสมอคอการให�ความเคารพตวเลอกความเปนส�วนตวของผ �อน ถงแม�อาจไม�ใช�ตวเลอกทคณจะเลอกให�ตวเองกตาม

มาคยกน

กจกรรม

ขอคด

19


Interland: หบเขาแหงความใสใจ ใจกลางเมองอนทเตมไปด�วยภเขาของ Interland คอสถานททใครต�อใครพากนมาพบปะพดคย แต�คณต �องคดให�รอบคอบมากๆ ว�าจะแชร �อะไรและกบใคร ข �อมลเดนทางด �วยความเรวแสง และในหม�นกท�องโลกอนเทอร �เนตกมคนทชอบแชร �มากเกนไปรวมอย�ด �วย

เปดเวบเบราว �เซอร �บนเดสก �ทอปหรออปกรณ �เคลอนท (เช�น แทบเลต) แล �วไปท g.co/MindfulMountain

ให�นกเรยนของคณเล�น “หบเขาแห�งความใส�ใจ” แล �วใช �คาถามข�างล�างนเพอเตรยมเข �าส�การอภปรายเพมเตมเกยวกบบทเรยนทได �เรยนไปในเกมดงกล�าว นกเรยนส�วนใหญ�ได �ประโยชน �จากประสบการณ �นอย�างเตมทด �วยการเล�นคนเดยว แต�คณกให �นกเรยนจบค�กนได �เช�นกน ซงอาจมคณค�าเปนพเศษสาหรบนกเรยนทอายน�อยกว�า• จากโพสต �ทงหมดทแชร �ไปในเกม คณคดว�าจะแชร �โพสต �ประเภทไหนมากทสดในชวตจรง เพราะอะไร• อธบายถงเวลาทคณอาจแชร �อะไรบางอย�างทไม�ควรแชร �ออกไปโดยไม�ได �ตงใจ• ทาไมตวละครใน “หบเขาแห�งความใส�ใจ” ถงถกเรยกว�าคนทแชร �มากเกนไป� อธบายถงบคลกของคนทแชร �มากเกนไปและผลกระทบทการกระทาของพวกเขามต�อเกม• การเล�น “หบเขาแห�งความใส�ใจ” เปลยนวธคดของคณเรองการแชร �กบคนอนในโลกออนไลน �ใน อนาคตหรอไม�• บอกมา 1 เรองทคณจะไม�ทาแบบเดมหลงเข �าร�วมบทเรยนเหล�านและเล�นเกมแล�ว• ยก 1 ตวอย�างของผลในแง�ลบทอาจตามมาจากการแชร �อะไรบางอย�างกบสาธารณะแทนท จะเปนแค�กบเพอนๆ • อะไรคอขนตอนททาได �ถ �าคณบงเอญแชร �ข �อมลส�วนบคคลออกไป แล �วจะทาอย�างไรถ �ามใครบงเอญ แชร �อะไรบางอย�างทเปนส�วนตวมากเกนไปมาให�คณ

หวขอในการอภปราย


ไมตกหลมพราง กลลวง

สงสาคญสาหรบเดกๆ คอการเข �าใจว�าเนอหาทพวกเขาพบในโลกออนไลน �ไม�จาเปนต �องเปนความจรงหรอเชอถอได � และอาจม�งร �ายหวงขโมยข�อมลหรอตวตนของพวกเขาด �วย ฟชชงและกลโกงออนไลน �อนๆ จะกระต �นให �ผ �ใช �อนเทอร �เนตทกเพศทกวยตอบสนองต�อข �อเสนอจากคนทพวกเขาไม�ร �จก และบางครงกจากคนทแสร �งปลอมเปนคนทพวกเขาร �จก

มาตรฐาน ISTE สาหรบนกการศกษา: 1a, 2c, 3b, 3c, 4b, 5a, 6a, 6d, 7a

มาตรฐาน ISTE สาหรบนกเรยนป 2016: 1c, 1d, 2b, 2d, 3b, 3d, 7b, 7c

มาตรฐานการเรยนร � AASL: I.b.1, I.c.1, I.c.2, Ic.3, I.d.3, I.d.4, II.a.1, II.a.2, II.b.1, II.b.2, II.b.3, II.c.1,

II.c.2, II.d.1, II.d.2., III.a.1, III.a.2, III.a.3, III.b.1, III.c.1, III.c.2, III.d.1, III.d.2, IV.a.1, IV.a.2, IV.b.3, V.a.2,

VI.a.1, VI.a.2, VI.a.3

บทเรยน 01: Be Internet Alert

อยใหไกลจากฟชชงและกลโกง

ภาพรวมบทเรยน

ไมตกหลมพราง กลลวง

กจกรรม 1: อย�าตดกบดกฟชชง!

กจกรรม 2: คณเปนใครกนแน�กจกรรม 3: เกยวกบบอตพวกนนกจกรรม 4: Interland: แม�นาแห�งความจรง

✓ เข �าใจว�าแค�มอะไรบางอย�างอย�ในโลกออนไลน �ไม�ได �แปลว�ามนเปนความจรง✓ เรยนร �ว�าฟชชงทางานอย�างไร ทาไมถงเปนอนตราย และวธทต �องทาเพอหลกเลยง✓ พจารณาถงความถกต �องของเวบไซต �และแหล�งข �อมลอนๆ และระมดระวงการชกใย การกล�าว อ �างทไม�มทมาทไป ข �อเสนอหรอรางวลปลอมๆ และกลโกงออนไลน �อนๆ

ธม



ไมตกหลมพรางกลลวง 21

22

ไมตกหลมพรางกลลวง คาศพท

บอต: เรยกอกอย�างว�า “แชทบอต” หรอ “ผ �ช�วยเสมอนจรง” ซงเปนชนส�วนของซอฟต �แวร �ททางานออนไลน �หรอบนเครอข�ายเพอตอบคาถาม ทาตามคาสง (เช�น บอกทางไปบ�านของเพอนใหม�) หรอทางานง�ายๆ (เช�น เปดเพลง) โดยอตโนมต ฟชชง: ความพยายามทจะหลอกหรอล�อลวงให�คณเปดเผยข�อมลการเข �าส�ระบบหรอข �อมลส�วนบคคลอนๆ ทางออนไลน � ฟชชงมกทาผ�านอเมล โฆษณา หรอเวบไซต �ทดคล �ายคลงกบอนทคณค �นเคยอย�แล �ว

ฟชชงแบบพ�งเป�าหมาย: กลโกงฟชชงทนกโจมตเจาะจงคณให�แม�นยาขนโดยใช�ข �อมลส�วนตวของคณบางส�วน

กลโกง: ความพยายามทไม�ซอสตย �เพอหาเงนหรอของมค�าอนๆ โดยการหลอกล�อผ �คน

เชอถอได �: สามารถไว �ใจให�ทาสงทถกต �องหรอจาเปนได �

ของแท�: เปนจรง ดงเดม ถกต �อง ไม�ปลอมหรอลอกเลยนขน

ยนยนได �: อะไรบางอย�างทตรวจสอบหรอแสดงว�าเปนจรงหรอถกต �องได �

หลอกลวง: เปนเทจ เปนการกระทาหรอข �อความทออกแบบมาหลอก ล�อลวง หรอชนาให �คนอนเข �าใจผด

การชกใย: ใครบางคนทควบคมหรอมอทธพลต�อบคคลหรอสถานการณ �อนอย�างไม�ยตธรรม ไม�ซอสตย � หรอข�มข�คกคาม นอกจากนน สงต�างๆ ทคณพบในโลกออนไลน �อาจถกชกใย เช�น รปทถกตดต�อเพอให �คณหลงเชอในบางเรองทไม�เปนความจรง

เปนการฉ�อโกง: การหลอกล�อคนอนเพอหวงของมค�า

ไฟร �วอลล �: โปรแกรมทปกป�องคอมพวเตอร �ของคณจากกลโกงและการหลอกลวงส�วนใหญ�

ม�งร �าย: คาหรอการกระทาทมเจตนาร �ายหรอต �องการทาร �าย ซงอาจหมายถงซอฟต �แวร �อนตรายทตงใจสร �างความเสยหายให�แก�อปกรณ � บญช หรอข �อมลส�วนบคคลของใครบางคนกได �เช�นกน

แคทฟชชง: การสร �างตวตนหรอบญชปลอมๆ ขนมาในบรการโซเชยลเนตเวร �กเพอหลอกให�คนแชร �ข �อมลส�วนตว หรอให �เชอว�าพวกเขากาลงคยกบคนจรงๆ ทใช �บญช โปรไฟล � หรอเพจทถกต �อง

คลกเบต: เนอหา โพสต � หรอโฆษณาออนไลน �ทมการชกใยซงออกแบบมาให�ดงความสนใจแล�วทาให �มคนคลกทลงก �หรอหน�าเวบ มกทาเพอเพมยอดการดหรอการเข �าชมเวบไซต �สาหรบหาเงน

23

ตกลงการฟชชงนคออะไรกนแน�นะ ฟชชงคอการทมใครบางคนพยายามขโมยข�อมล เช�น การเข �าส�ระบบหรอรายละเอยดบญชของคณ โดยแสร�งทาเปนคนทคณไว �ใจในอเมล ข �อความ หรอการสอสารทางออนไลน �อนๆ อเมลฟชชง รวมถงเวบไซต �ทไม�ปลอดภยทพวกเขาพยายามส�งมาให� หรอไฟล �แนบทต �องการให�คณเปด สามารถนาไวรสมาตดคอมพวเตอร �ของคณได �เช�นกน ไวรสบางตวจะใช �รายชอตดต�อของคณ เพอส�งการโจมตด �วยฟชชงแบบเดยวกน หรอปรบให �มความเฉพาะตวมากขนไปทเพอนๆ และครอบครวของคณ กลโกงประเภทอนๆ อาจหลอกล�อให�คณดาวน �โหลดมลแวร �หรอซอฟต �แวร �ทไม�พงประสงค �โดยบอกว�าเกดสงผดปกตบางอย�างกบอปกรณ �ของคณ จาไว �ว�าเวบไซต �หรอโฆษณาบอกไม�ได �ว�ามอะไรผดปกตกบอปกรณ �ของคณหรอไม�!

การโจมตด �วยฟชชงบางครงคอการปลอมแปลงทชดเจน บางครงกดยากและน�าเชอจรงๆ เช�น เวลาทผ �หลอกลวงส�งข �อความทมข �อมลส�วนตวบางอย�างของคณอย�ในนนด �วย การทาแบบนนเรยกว�าฟชชงแบบพ�งเป�าหมาย และอาจจบผดได �ยากมากเพราะการใช �ข �อมลของคณทาให�ดเหมอนว�าพวกเขาร �จกคณได �

ก�อนทจะคลกลงก �หรอป�อนรหสผ�านในเวบไซต �ทไม�เคยเข �ามาก�อน กเปนความคดทดทจะถามตวเองบางอย�างเกยวกบอเมลหรอหน�าเวบนน นคอคาถามบางข�อทลองถามดได �• ดเปนมออาชพเหมอนเวบไซต �อนๆ ทคณร �จกและไว �ใจ โดยมโลโก �ประจาของผลตภณฑ �หรอบรษท และสะกดข�อความต�างๆ ถกต �องทงหมดหรอไม�• URL ของเวบไซต �นนตรงกบชอและข�อมลของผลตภณฑ �หรอบรษททคณมองหาหรอไม� มอะไรสะกด ผดไหม• มป�อปอปสแปมหรอไม�• URL ขนต �นด �วย https:// และมแม�กญแจสเขยวอย�ทางด �านซ �ายหรอไม�(นนหมายความว�าการเชอมต�อ นนปลอดภย) • ในเงอนไขมอะไรอย� (นนคอททพวกเขามกแอบซ�อนอะไรไว �)• อเมลหรอเวบไซต �เสนออะไรบางอย�างทฟงดดเกนกว�าจะเปนจรงหรอไม� เช�น โอกาสทาเงนก �อนโต (และกดดเกนกว�าจะเปนจรงแทบทกครง)

• ข�อความนนฟงดออกจะแปลกๆ หน�อยหรอไม� เช�น พวกเขาอาจร �จกคณ แต�คณกไม�แน�ใจนก

ไมตกหลมพรางกลลวง: กจกรรม 1

อยาตดกบดกฟชชง!

นกเรยนเล�นเกมโดยศกษาอเมลและข�อความแบบต�างๆ แล �วลองตดสนว�าข �อความไหนถกต �องและข�อความไหนเปนกลโกงฟชชง


✓ เรยนร �เทคนคต�างๆ ทคนอนใช �ขโมยตวตนกน✓ ดวธป�องกนการขโมยข�อมลส�วนตว✓ ร �ว�าต �องคยกบผ �ใหญ�ทไว �ใจถ �าคดว�าตวเองตกเปนเหยอของการขโมยข�อมลส�วนตว✓ ร �จกสญญาณของการทาฟชชง✓ ระมดระวงว�าจะแชร �ข �อมลส�วนตวอย�างไรและกบใคร

มาคยกน

ไมตกหลมพรางกลลวง


24

แล�วจะทาอย�างไรถ �าหลงเชอกลโกง อย�างแรกเลย อย�าตนตระหนก!

• บอกผ �ปกครอง คร หรอผ �ใหญ�คนอนทไว �ใจทนท ยงรอนาน อะไรๆ กอาจยงแย�ลงได �• เปลยนรหสผ�านสาหรบบญชออนไลน �ต�างๆ• ถ�าคณหลงเชอกลโกง ให �บอกเพอนๆ และคนทอย�ในรายชอตดต�อทนท เพราะพวกเขาอาจเปนเป�า หมายรายต�อไป• ใช �การตงค�าเพอรายงานข�อความนนว�าเปนสแปม ถ �าทาได �

1. ตวอย�างการศกษาเปนกล�มมาแบ�งกล�มกน แล �วให �แต�ละกล�มศกษาตวอย�างข �อความและเวบไซต �เหล�าน 2. แต�ละคนแสดงตวเลอกตดสนว�าแต�ละตวอย�างนน “จรง” หรอ “หลอก” พร �อมระบเหตผลไว �ข �างใต �

3. กล�มต�างๆ อภปรายตวเลอกตวอย�างไหนดน�าเชอถอและอนไหนดน�าสงสย มคาตอบข�อไหนทาให�คณประหลาดใจไหม ถ �าม เพราะอะไร

4. การอภปรายเพมเตมนคอคาถามเพมเตมบางส�วนไว �ถามตวเองเมอประเมนข �อความและเวบไซต �ทพบทางออนไลน �

• ข �อความนดถกต �องไหม สญชาตญาณแรกของคณคออะไร สงเกตว�ามส�วนไหนไม�น�าเชอถอไหม มการเสนอทจะแก �ไขอะไร บางอย�างทคณไม�ร �ว�าเปนปญหาหรอไม� • อเมลนนเสนออะไรให �คณฟรๆ หรอไม� ข �อเสนอทฟรนนมกไม�ฟรจรง

• มการขอข�อมลส�วนตวของคณหรอไม� เวบไซต �บางแห�งถามหาข�อมลส�วนตวเพอทจะส�งกลโกงให�คณมากขน ตวอย�างเช�น แบบทดสอบ หรอ “การทดสอบบคลกภาพ” อาจกาลงรวบรวมข�อเทจจรงเพอทาให �เดารหสผ�านหรอข �อมลลบอนๆ ของคณได �ง�ายๆ ธรกจจรงๆ ส�วนใหญ�จะไม�ขอข�อมลส�วนตวของคณทางอเมล

• เปนอเมลหรอโพสต �ทางโซเชยลแบบลกโซ�หรอไม� อเมลและโพสต �ทขอให�คณส�งต�อไปหาคนร �จกทาให �คณและคนอนๆ ตกอย�ในความเสยงได � อย�าทา แบบนนนอกจากคณจะมนใจในแหล�งทมาและมนใจว�าข �อความดงกล�าวปลอดภยทจะส�งต�อ

กจกรรม


• เอกสารแจก: เวร �กชต “ตวอย�างฟชชง”

เฉลยเวร �กชต “ตวอย�างฟชชง”:

1.จรง อเมลฉบบนบอกให�ผ �ใช �ไปท เวบไซต �ของบรษทแล�วลงชอเข �าใช � บญชด �วยตวเอง แทนทจะส�งลงก �มา ให �ในอเมลหรอขอให�ส�งรหสผ�านให� ทางอเมล (ลงก �สามารถส�งผ �ใช �ไปยง เวบไซต �ทเปนอนตรายได�)2.หลอก URL ทน�าสงสยและไม� ปลอดภย3.จรง สงเกต https:// ใน URL

4.หลอก ข �อเสนอทน�าสงสยเพอแลก กบรายละเอยดบญชธนาคาร5.หลอก URL ทไม�ปลอดภยและน�า สงสย

25ไมตกหลมพรางกลลวง

เมอคณออนไลน � ให �คอยระวงการโจมตด �วยฟชชงในอเมล ข �อความ และข�อความทโพสต �เสมอ และถ�าตกเปนเหยอ ต �องบอกผ �ใหญ�ทเชอใจทนท

ขอคด

• มเงอนไขอะไรหรอไม� คณจะพบ “เงอนไข” ทด �านล�างของเอกสารส�วนใหญ� ข�อความพวกนจะมขนาดเลกจวและมกมเนอหา ทคณไม�อ�าน ตวอย�างเช�น พาดหวทด �านบนอาจบอกว�าคณได �รางวลเปนโทรศพท �ฟร แต�ในเงอนไขจะ บอกว�าจรงๆ แล�วต �องชาระเงนให �บรษทนนเดอนละ 6,000 บาท การไม�มเงอนไขอะไรเลยกอาจยาแย� ไม�แพ�กนได � ฉะนนต �องใส�ใจกบเรองนนเช�นกน

หมายเหต: เพอวตถประสงค �ของแบบฝกหดน ให�คดว�าเมลของนกท�องโลกอนเทอร �เนตเปนบรการทมอย�จรงและเชอถอได �

26


ตวอยางฟชชง Email

https://mail.internaut.com/mail/u/0/#inbox

Subject:

From:

Body:

Important information about your membership

Owl Cinemas<[email protected]>

Dear John,

A big “Thank You” from Owl Cinemas for your Unlimited membership so far with us.

We are writing to remind you that your initial 12-month membership with us is almost complete. We hope that you have had an amazing year of film at Owl Cinemas. And because youʼve been such a loyal member, weʼll shortly be upgrading you to our premium membership at no additional cost!

Please check and update your details online now to ensure you benefit from all of the perks of our premium membership.

The Owl Cinemas Team

Donuts & more

https://www.donutsandmoreshop.com

News Donuts More

Internaut Docs

www.d0cs.intern4ut.com

Email

Internaut mail

Password

Sign in to view file

1. อนนจรงหรอหลอก

จรง หลอก






Internaut Accounts

http://www.internautaccounts.com-genuine-login.com/

Hey, is that really you?

It looks like youʼre signing into your account from a new location. Just so we know this is you—and not someone trying to hijack your account—please complete this quick verification. Learn more about this additional security measure.

Choose verification method

Confirm my phone number:

Enter full phone number

Internaut mail will check if this is the same phone number we have on file—we donʼt send you any messages.

Confirm my recovery email address:

Enter full email address

Internaut mail will check if this is the same email address we have on file—we won’t send you any messages.

Internaut Accounts

Continue

Email

https://internaut.mail.com/mail/u/0/#inbox

Subject:

From:

Body:

Great Opportunity my friend

Robin<[email protected]>

Dear Friend.My name is Robin and I am a teacher from the town of Nottingham. I am teaching a massive group of students and I believe that I make a lot of a difference in the lives of these children. Unfortunately, the sheriff of the town has been overcharging me on my taxes. As you know, teachers are never meant to be paying this much tax because we are not being paid well. I am due to inherit a huge amount of money (over 5 million dollars) and I donʼt want the sheriff to get it.

You have always been a good friend to me so I want to keep the money in your bank account until after tax period. As a reward, I am willing to leave you 1 million dollar. This is such a good deal and only for you my friend. Please send me your complete bank details so I can put this money in your account.

Your good friend for ever,

Robin Loxley





28


คณเปนใครกนแน นกเรยนฝกฝนทกษะการต�อต �านฟชชงของตวเองด �วยการแสดงความเหนและหารอถงการโต �ตอบทเปนไปได�สาหรบข �อความ โพสต � การขอเปนเพอน รปภาพ และอเมลทน�าสงสยในโลกออนไลน �

คณจะร �ได �อย�างไรว�าเปนพวกเขาจรงๆเวลาคยโทรศพท �กบเพอน กบอกได�ว�าถกคนจากเสยงของเขาแม�ว�าจะไม�ได �เหนหน�ากตาม แต�โลกออนไลน �จะต�างออกไปเลกน�อย บางครงกยากกว�าทจะมนใจว�าใครบางคนเปนอย�างทเขาบอกจรงๆ ในแอปและเกม บางทคนเรากแกล�งทาเปนคนอนเพออากนสนกๆ หรอเพอก�อกวนพวกเขาด�วยวธทร �ายกาจ แต�บางครง พวกเขากปลอมเปนคนอนเพอขโมยข�อมลส�วนบคคล เมออย�ในอนเทอร �เนต คนทคณไม�ร �จกอาจมาขอตดต�อกบคณกได � สงทปลอดภยทสดทควรทากคอไม�ตอบรบหรอบอกผ �ปกครองหรอผ �ใหญ�ทไว �ใจว�าคณไม�ร �จกกบคนทจะมาขอตดต�อด �วย แต�ถ �าคณตดสนใจว�าการตอบรบไม�น�าเสยหาย การดว�าจะหาข�อมลอะไรเกยวกบพวกเขาได �บ �างเปนอนดบแรกกเปนความคดทดมาก ตรวจสอบโปรไฟล � ดว�าเพอนๆ ของเขาเปนใคร หรอค �นหาข�อมลอนๆ ทยนยนว�าเขาเปนคนทบอกไว �จรงๆ

การยนยนตวตนของใครสกคนในโลกออนไลน �ทาได �หลายวธด �วยกน นคอตวอย�างบางส�วนทเราจะเรมต �นกน

หมายเหตสาหรบนกการศกษาคณอาจลองเปนผ �นาการระดมความคดในชนเรยนเกยวกบคาถามว�า “เราจะยนยนตวตนของบคคลในโลกออนไลน �ได �อย�างไร” อย�างแรก ให �ดาเนนการสนทนาต�อด �วยคาถามชวนคดเหล�าน

• รปโปรไฟล �ของเขาน�าสงสยหรอไม�รปโปรไฟล �ของเขาไม�ชดเจนหรอดลาบากหรอไม� หรอไม�มรปอะไรเลย เช�น เปน Bitmoji หรอ

ใบหน�าตวการ �ตน รปทไม�ด, Bitmoji, รปสตว �เลยง ฯลฯ ทาให �การซ�อนตวตนในโซเชยลมเดยเปนเรอง ง�าย แต�กไม�ใช�เรองแปลกทผ �หลอกลวงจะขโมยรปภาพจากคนจรงๆ มาสร �างโปรไฟล �ปลอมและแสร�ง ทาเปนคนๆ นน คณหารปภาพเพมเตมของคนทมชอเดยวกนได �หรอไม�

• ชอผ �ใช �ของเขามชอจรงอย�ด �วยไหม เช�น ในโซเชยลมเดย ชอหน�าจอของเขาตรงกบชอจรงไหม (ตวอย�างเช�น โปรไฟล �ของ Jane Doe ม URL ว�า SocialMedia.com/jane_doe)


✓ เข �าใจว�าคนทอย�ในโลกออนไลน �อาจไม�ใช�ตวตนทแท �จรงของเขา✓ ต�องมนใจว�าคนๆ นนเปนคนเดยวกบทเขาบอกว�าเปนจรงๆ ก�อนตอบกลบ✓ ถามหรอขอความช�วยเหลอจากผ �ใหญ� ถ �าบอกไม�ได �จรงๆ ว�าคนๆ นนเปนใคร

มาคยกน


• เขามประวตในโปรไฟล �ไหม ถ �าม อ�านแล�วดเหมอนเขยนด�วยคนจรงๆ ไหม บญชปลอมอาจไม�มข �อมล “เกยวกบฉน” มากนก หรอ

• บญชของเขามการใช �งานมานานแค�ไหนแล �ว กจกรรมทคณเหนสอดคล�องกบสงทคาดหวงหรอไม� โปรไฟล �นนใหม�หรอแสดงกจกรรมต�างๆ มากมาย คนๆ นมเพอนร�วมกนกบคณอย�างทคณคาดหวง หรอไม� บญชปลอมมกไม�ค�อยมเนอหาหรอสญลกษณ �ของการมคนมาโพสต � แสดงความเหน หรอ คบหาสมาคมในนนมากนก

1. กล�มต�างๆ ดเหตการณ�จาลองเอาล�ะ เราจะมาแบ�งกล�มกน แต�ละกล�มจะเลอกเหตการณ �จาลองจากภาชนะนแล �วคยกนว�าควรจะตอบสนองกบสถานการณ �นอย�างไร 2. กล�มต�างๆ แสดงความเหนต�อเหตการณ�ตอนนแต�ละกล�มได �แสดงความเหนต�อเหตการณ �ของตวเองแล �ว ให �นกเรยน 1 คนมาบรรยาย คนท 2 แสดง “ข�อความ” นน คนท 3 ตอบสนอง และคนท 4 อาจอธบายเหตผล

3. ชนเรยนอภปรายตวเลอกของกล�มต�างๆสดท�ายน เรามาใช �ข �อมลสรปนเพออภปรายตวเลอกของแต�ละกล�มกน เขยนข�อความเพมเตมทคณคดว�าจะยงซบซ �อนขนไปอกได �ตามสบาย ถ �าเขยน ให �แต�ละกล�มแชร �ข �อความทเขยนขนให �กล�มอนๆ ดด �วย

กจกรรม


• สาเนาของ “คณเปนใครกนแน�” ตดเวร �กชตเปนแผ�นยาวๆ โดยให�แต�ละแผ�นม 1 เหตการณ �

• ชามหรอภาชนะไว �ใส�แผ�นกระดาษ (นกเรยนแต�ละกล�มจะได �เลอกกล�มละแผ�น)

• ข�อมลสรปเรองฟชชง

คณควบคมได �ว�าจะคยกบใครในโลกออนไลน � ตรวจสอบให�แน�ใจว�าคนทตดต�อด �วยเปนคนเดยวกบทเขาบอกไว �

ขอคด

อาจ มข �อมลบางส�วนทคดลอกหรอส�มๆ มารวมกนเพอสร �างโปรไฟล �ปลอม ในประวตของเขามอะไรทคณยนยนได �ด �วยการค �นหาหรอไม�

30


คณเปนใครกนแน คณได�รบคาขอตดตามจากคนแปลกหน�า “หวดด! ดแล �วเธอน�าจะเปนคนอย�ด �วยแล �วสนก มาสนกด�วยกนมย! เธอตดตามฉนหน�อยได �หรอเปล�า — ร �อบ”

คณได�รบข �อความทางโทรศพท �มอถอจากคนทคณจาไม�ได � “หวดด น คอร นะ จาได �มยเราเจอกนเมอซมเมอร �ทแล �ว”

คณได�รบข �อความจากคนทตวเองไม�ได �ตดตาม “หวดด! ชอบโพสต �ของเธอมากเลย เธอโคตรฮา! ขอเบอร �หน�อยได �มยเราจะได �คยกนมากกว�าน!”

คณได�รบข �อความแชทจากคนทไม�ร �จก “เจอเธอวนนททางเดน น�ารกสดๆ เลย! บ�านอย�ทไหนเหรอ ฉนไปหาได�นะ”

คณได�รบข �อความทางออนไลน � “เฮ � ฉนเพงเจอกบแซมเพอนของเธอล�ะ เขาเล�าเรองเธอให�ฟงจนฉนอยากเจอเลย บ�านเธออย�ไหนเหรอ”

เหตการณ 1






ขอมลสรปเรองฟชชง: กจกรรม 2

คณเปนใครกนแน นคอ 5 เหตการณ �จาลองของข�อความทอาจส�งถงใครกได �ทางออนไลน �หรอโทรศพท � แต�ละเหตการณ �มรายการวธทคณจะใช �โต �ตอบ บางวธกยอดเยยมและบางวธกไม�ค�อยได �เรองเท�าไร ลองดว�าข �อไหนเหมาะกบคณ หรอจะลองคดคาตอบแบบอนกได � ถ �า 1 ในเหตการณ �เหล�านเกดขนกบคณจรงๆ และคณกไม�แน�ใจว�าจะทาอย�างไร การตอบสนองทดทสดกคอไม�ต �องตอบอะไรเลย ไม�ต �องไปสนใจหรอบลอกพวกเขาไปเลยกได � และการไปคยกบผ �ปกครองหรอคณครถงเรองนกไม�เสยหายตรงไหนเลย

คณได �รบข �อความจากคนทตวเองจาไม�ได �ว�า “หวดด ดแล �วเธอน�าจะเปนคนอย�ด �วยแล �วสนก มาสนก ด �วยกนมย! ช�วยเพมฉนเปนเพอนได �หรอเปล�า — ร �อบ” คณจะทาอย�างไร

• ไม�ต �องสนใจร �อบ ถ�าไม�ร �จกเขา กแค�ไม�ต �องไปคยด �วยเท�านนเอง

• “หวดดร �อบเราร �จกกนเหรอ” ถ�าไม�แน�ใจกถามไปก�อน

• บลอกร �อบ ถ�าตรวจสอบแล�วว�าเขาเปนใครและตดสนใจบลอก คณจะไม�ได �รบข �อความใดๆ จากเขา อก ในแพลตฟอร �มโซเชยลมเดยส�วนใหญ�แล �ว เขาจะไม�ร �ด �วยซาว�าถกคณบลอก

• ตรวจสอบโปรไฟล �ของร �อบ จงระวงโปรไฟล �ปลอมสร�างง�ายจะตายไป! ตรวจสอบรายชอเพอนของ หมอนแล �วดว�าเขาเชอมต�อกบใครบ�าง กล�มเพอนของเขาอาจเปนอกวธทจะบอกว�าเขาเปนตวจรงหรอ ไม� โดยเฉพาะถ�าคณไม�ร �จกใครทเขาร �จกเลย ถ�าในเพจของเขาไม�ค�อยมความเคลอนไหว กอาจเปน อกเบาะแสว�าเขาไม�ใช�ตวจรง

• เพมร �อบเข �ารายชอเพอนของคณ ถ�าดแล �วเขาโอเค ไม�แนะนาให�ทาแบบน จนกว�าจะยนยนได �ว�าเขา เปนใครและตรวจสอบกบผ �ใหญ�ทไว �ใจเรยบร �อยแล�ว

• บอกข�อมลส�วนตวให �เขาไปเลย อย�าให �ข �อมลส�วนตวกบคนทไม�ร �จกเดดขาด


คณได�รบข �อความทางโทรศพท �มอถอจากคนทคณจาไม�ได � “หวดด นคอรนะ จาได �มยเราเจอกนเมอซมเมอร �ทแล �ว” คณจะทาอย�างไร

• บลอกคอร การทาแบบนอาจดหยาบคายได�ถ �าคณร �จกเธอขนมาจรงๆ แต�ถ �าแน�ใจว�าไม�เคยเจอใครชอ คอร เมอซมเมอร �ปทแล �วมาก�อน หรอเธอส�งข �อความมาหาไม�หยดและแชร �เรองของตวเองมากเกนไป จะบลอกไปกคงไม�เปนไร • ไม�ต �องสนใจคอร ถ�าไม�ร �จกคนๆ น กแค�ไม�ต �องตอบกลบ

• “หวดดคอรเราร �จกกนเหรอ” นเปนตวเลอกทปลอดภยถ �าไม�แน�ใจว�าเคยเจอเธอไหมและอยากร �ว�า เคยหรอเปล�าด �วยการหาข�อมลเพมเตมอกหน�อย แต�อย�าบอกคอร ล�ะว�าซมเมอร �ทแล �วคณอย�ทไหน

• “ฉนจาเธอไม�ได �แต�ถ �ามโอกาสเรากยงเจอกนได �นะ” ไม�ใช�ความคดทดเท�าไหร� คณไม�ควรเสนอตว ทจะไปพบใครทตวเองไม�ร �จกเดดขาด



32

คณได�รบข �อความจาก @soccergirl12 ซงเปนคนทตวเองไม�ได �ตดตาม “หวดด! ชอบโพสต �ของเธอมากเลย เธอโคตรฮา! ขอเบอร �หน�อยได �มยเราจะได �คยกนมากกว�าน!” คณจะทาอย�างไร

• ไม�ต �องสนใจ @soccergirl12 ไม�ต �องตอบกลบถ �าไม�ต �องการ

• บลอก @soccergirl12 ถ�าคดว�าคนๆ นแปลกและจดการบลอกไป เขาจะตดต�อคณไม�ได �อกเลย เว �น แต�เขาจะตงบญชปลอมใหม�เปนอกคนแล�วตดต�อคณ

• “หวดด เราร �จกกนเหรอ” ถ�าไม�แน�ใจ อย�าลมถามคาถามต�างๆ ก�อนให�ข �อมลส�วนตว เช�น เบอร �โทรศพท �ไป

• “โอเค เบอร �ฉนคอ...” อย�าเดดขาด! แม�คณจะยนยนแล �วกตามว�าคนๆ นเปนใคร แต�การให�ข �อมลส�วน ตวทางโซเชยลมเดยกไม�ใช�ความคดทดอย�ด หาวธตดต�อแบบอน ไม�ว�าจะผ�านผ �ปกครอง คร หรอ คนอนๆ ทไว �ใจกได �


คณได�รบข �อความแชทจากคนทไม�ร �จก “เจอเธอวนนททางเดน น�ารกสดๆ เลย! บ �านอย�ทไหนเหรอ ฉนไปหาได�นะ” คณจะทาอย�างไร

• ไม�ต �องสนใจ นน�าจะเปนตวเลอกทด

• บลอกคนๆ นเลย ไม�ต �องลงเลถ �าร �สกไม�ดกบใคร

• “เธอเปนใคร” ไม�น�าใช� ถ �าข �อความนนฟงดหยาบๆ การไม�ตอบน�าจะดกว�า หรอไม�กบลอกไปเลย

• “นนลซ หรอเปล�า เธอกน�ารกเหมอนกน บ �านฉนอย�ท 240 Circle Ct. นะ” นไม�ใช�ความคดทดเลย แม �คณจะคดว�าตวเองร �จกว�าอกฝ� ายเปนใครกตาม ก�อนจะบอกทอย�หรอข �อมลส�วนตวอนๆ ให �ใครท เพงร �จก ให �ตรวจสอบพวกเขาก�อน แม�คณจะคดว�าร �จกแล �วกตาม อย�าไปนดเจอกบใครทคณร �จก เฉพาะทางออนไลน �เท�านน



คณได�รบข �อความว�า “เฮ � ฉนเพงเจอกบแซมเพอนของเธอล�ะ เขาเล�าเรองเธอให�ฟงจนฉนอยากเจอเลย บ �านเธออย�ทไหนเหรอ” คณจะทาอย�างไร

• ไม�ต �องสนใจ ถ�าคณไม�ร �จกคนๆ นแต�มเพอนชอแซมจรง ทางทดกควรไปตรวจสอบกบแซมก�อนตอบ กลบข �อความน

• บลอก ถ �าคณไม�ร �จกคนๆ นและไม�ได �มเพอนชอแซมการใช �การตงค�าทมเพอบลอกไม�ให �เขาตดต�อคณ ได �อกกน�าจะเปนวธทดทสด

• “เธอเปนใคร” น�าจะไม�ใช�ความคดทดนก ถ �าคณไม�ร �จกคนๆ นกไม�ควรตอบ อย�างน�อยจนกว�าจะได �คา ตอบจากแซม


34


เกยวกบบอตเหลานน ทกวนนนกเรยนกาลงโต �ตอบกบ “เสยง” ทไม�ใช�มนษย �ทมาจากอปกรณ � แอป และเวบไซต �ต�างๆ มากขนเรอยๆ ส�วนใหญ�จะเปนทบ �าน แต�กเรมเปนทโรงเรยนมากขน บางครงกเรยกว�า “แชทบอต” บางทกเรยกว�า “ผ �ช�วยเสมอนจรง” หรอไม�กแค� “บอต” นเปนกจกรรมถามตอบง�ายๆ เพอให �ชนเรยนช�วยกนคดเกยวกบการโต �ตอบกบบอต

หมายเหต: พยายามให�การอภปรายเปนปลายเปดเข �าไว � กจกรรมนออกแบบมาเพอให �ทกคนมส�วนร�วมกบการคดวเคราะห � ไม�ใช�การหาข�อสรป

ทกวนนมคนใช �บอตมากขนเรอยๆ คณเคยได�ยนคนใช �คานกนไหม บางคนกเรยกมนว�า “แชทบอต” หรอ

“ผ �ช�วยเสมอนจรง” ซงมไว �ใช �ทาอะไรต�อมอะไรได �สารพด ทงเล�นเกม ตรวจสอบสภาพอากาศ ตอบคาถาม ขอเส �นทาง แจ �งเตอนเมอหมดเวลา ฯลฯ บางทพวกมนกมชอเปนคน บางทกมชอตามสงททา เช�น

DogADay ทเปนบอตทจะส�งรปสนขมาให�วนละรป บอตอาจอย�ในอปกรณ �เคลอนท ออนไลน � ในรถยนต � หรออาจเปนอปกรณ �พเศษทคนวางไว �ในห�องต�างๆ ของบ�าน เรามาคยกนถงประสบการณ �ทชนเรยนนเคยมกบบอต แล�วกต�อยอดความคดเรองนกน นคอคาถามบางส�วนให�เราพจารณา• คณคดว�าบอตคออะไร• มใครเคยคยกบบอตแล�วบ �าง ในอปกรณ �ประเภทไหน• ใครอยากบอกเราบ �างว�ามนเปนอย�างไร• คณคดว�าบอตจะทาอะไรได �ดทสด (ตวอย�างเพอกระต �นความคด เช�น ถามรายงานสภาพอากาศ ขอฟง ข�าว เล�นเกม หรอถามข�อมล)

• บอตใช�สงทเรยกว�า AI หรอปญญาประดษฐ � ในทางหนง AI จะเรยนร �จากสงทคณถามเพอให �ช�วยเหลอ คณได �ดขน ในการจะทาแบบน บางครงบอตกจะ “จา” หรอบนทกสงทคณถามและพด นนทาให �คณ ต �องคดถงสงทจะพดกบบอตไหม ถ�าใช� คณจะพดอะไรกบมนและข�อมลชนดไหนทควรเกบไว �เปนความลบ• คณคดว�ามนเหมอนการคยกบคนไหม เหมอนและไม�เหมอนอย�างไรบ �าง• คนทคณร �จกปฏบตหรอคยกบบอตของพวกเขาอย�างไร• คณจะพดกบมนอย�างไร จะใจด หรอบางทกตะโกนใส�มนไหม

• จะเปนอะไรไหมถ�าคนจะตะโกนใส�บอต ทาไมถงเปนและทาไมถงไม�เปน (นเปนเหมอนการฝกการโต �ตอบ บางอย�างไหม)

• บางครงเดกทอายน�อยจรงๆ จะคดว�าบอตคอคน คณจะบอกน�องๆ หรอลกพลกน�องอย�างไรเพอช�วยให� เขาเข �าใจว�ากาลงคยกบอะไรอย�


✓ เรยนร �เกยวกบเทคโนโลยแบบอนเทอร �แอคทฟนทปรากฏตามทต�างๆ ในชวตของนกเรยนมากขน เรอยๆ✓ ระบประสบการณ �แบบต�างๆ ทมกบบอต✓ วเคราะห �ผลกระทบทเทคโนโลยเหล�านมต�อชวตประจาวน ทงในแง�ดและไม�ด

มาคยกน


กจกรรม

การคดวเคราะห �คอหนงใน “เครองมอ” ทดและยงยนทสดทเรามในการทาให �การใช �งานเทคโนโลยเปนไปในทางบวก และความยอดเยยมกคอเปนเครองมอทยงใช �ยงดขน การช�วยกนคดกเปนวธทสนกและทรงพลงในการใช �และพฒนาเครองมอนน

หลงอภปรายเสรจ ให�ทงห �องหรอแบ�งเปนกล�มมาดอปกรณ �ของชนเรยนแล �วค �นหารปภาพบอตและข�อมล (รวมถงการเสนอข�าว) ทเกยวข �อง ค�นหาคาทอาจรวมถงคาว�า “บอต” “แชทบอต” “ผ �ช�วยดจทล”

หรอ “ผ �ช�วยเสมอนจรง” ทงชนร�วมกนตดสนว�าข �อมลนนดหรอไม� และให�นกเรยนเลอกบทความกลบบ �านคนละ 1 บทความไปอ�านกบผ �ปกครอง แล�วเขยนสรปมา 1 ย�อหน�า

• ถ�าบอตเรยนร �จากมนษย �เราได � คณคดว�ามเรองอะไรไหมทไม�ควรพดออกไปเพราะไม�อยากให�บอตร � (คาใบ �: นกย �อนไปถงกจกรรมต�างๆ ใน “คดก�อนแชร �” แล�วคยกนว�าจะนามาประยกต �ใช �ในเรองนได � อย�างไร)

• เปนไปได�หรอไม�ทจะแยกแยะข�อมลว�า “ดหรอแย�” หรอ “จรงหรอหลอก” เราจะลองตอบคาถามเหล�า

นได �อย�างไร

ขอคด

36


Interland: แมนาแหงความจรง แม�นาทไหลผ�าน Interland สายนเตมไปด�วยข�อเทจจรงและเรองสมมต แต�สงต�างๆ กไม�ใช�อย�างทตาเหนเสมอไป การจะข�ามสายนาทเชยวกรากนต �องใช �วจารณญาณอย�างทสด อย�าหลงกลลกไม�ต�างๆ ของนกฟชชงทดกซ�มอย�ในนาเดดขาด

เปดเวบเบราว �เซอร �บนเดสก �ทอปหรออปกรณ �เคลอนท (เช�น แทบเลต) แล �วไปท g.co/RealityRiver

ให�นกเรยนของคณเล�น “แม�นาแห�งความจรง” แล�วใช �คาถามข�างล�างนเพอเตรยมเข �าส�การอภปรายเพมเตมเกยวกบบทเรยนทได �เรยนไปในเกมดงกล�าว นกเรยนส�วนใหญ�ได �ประโยชน �จากประสบการณ �นอย�างเตมทด �วยการเล�นคนเดยว แต�คณกให �นกเรยนจบค�กนได �เช�นกน ซงอาจมคณค�าเปนพเศษสาหรบนกเรยนทอายน�อยกว�า• อธบายเวลาทต �องตดสนใจว�าบางอย�างจรงหรอหลอกในโลกออนไลน � คณสงเกตเหนสญญาณอะไร บ �าง• นกฟชชงคออะไร อธบายพฤตกรรมและผลกระทบทคนพวกนมต�อเกม• การเล�น “แม�นาแห�งความจรง” เปลยนวธประเมนสงต�างๆ และผ �คนในโลกออนไลน �ของคณในอนาคต หรอไม� ถ�าใช� เปลยนอย�างไร• อะไรคอ 1 เรองทคณคดว�าจะไม�ทาแบบเดมหลงเข �าร�วมบทเรยนเหล�านและเล�นเกมแล�ว

• อะไรคอเบาะแสทอาจเปนสญญาณว�ามสง “ผดปกต” หรอน�ากลวเกยวกบสถานการณ �ออนไลน �บาง อย�าง

• คณร �สกอย�างไรเมอเจอสงทน�าสงสยในโลกออนไลน � • ถ�าคณไม�แน�ใจจรงๆ ว�าบางสงเปนความจรงหรอไม� ควรทาอย�างไร


ไมตกหลมพรางกลลวง 37

บนทก

เกบขอมลไว เปนความลบ

เกบขอมลไวเปนความลบ

เกบขอมลไว เปนความลบ

บทเรยน 03: Be Internet Strong

เอาจรงเรองความเปนสวนตวและการรกษาความปลอดภย

ปญหาความเปนส�วนตวและการรกษาความปลอดภยในโลกออนไลน �ไม�มวธแก �ไขทถกผดชดเจนเสมอไป การปกป�องข �อมลส�วนตวและเปนความลบของคณ ซงกคอทกสงทกอย�างททาให �คณเปนคณ หมายถงการถามคาถามทถกต �องและการค �นหาคาตอบอย�างมการศกษาเอาเอง

มาตรฐาน ISTE สาหรบนกการศกษา: 1a, 2c, 3b, 3c, 3d, 4b, 6a, 6d, 7a

มาตรฐาน ISTE สาหรบนกเรยนป 2016: 1c, 1d, 2b, 2d, 3d, 6a

มาตรฐานการเรยนร � AASL: I.b.2, I.c.1, I.c.3, II.c.1, III.a.2, III.b.1, III.c.1, III.d.1, III.d.2, IV.b.3, V.d.3,

VI.a.1, VI.d.1

ภาพรวมบทเรยน กจกรรม 1: วธสร �างรหสผ�านทยอดเยยมกจกรรม 2: อย�าบอกใครกจกรรม 3: Interland: หอคอยแห�งขมทรพย �

✓ เรยนร �ว�าทาไมความเปนส�วนตวถงสาคญ และเกยวข �องกบการรกษาความปลอดภยทางออนไลน � อย�างไร✓ ฝกฝนวธสร �างรหสผ�านทรดกม✓ ดเครองมอและการตงค�าทปกป�องคณจากแฮกเกอร �และภยคกคามอนๆ

ธม



39

40

เกบขอมลไวเปนความลบ คาศพท

ความเปนส�วนตว: การปกป�องข �อมลและข�อมลส�วนบคคล (เรยกอกอย�างว�า ข�อมลทละเอยดอ�อน)

การรกษาความปลอดภย: การปกป�องอปกรณ �และซอฟต �แวร �ทอย�ในนน

การยนยนสองขนตอน (เรยกอกอย�างว�าการยนยนแบบสองปจจยและการตรวจสอบสทธแบบสอง ขนตอน): กระบวนการรกษาความปลอดภยทการเข �าส�ระบบในบรการหนงๆ กาหนดให�ใช �ขนตอนแยกจากกน 2 ขนตอน หรอ 2 “ปจจย” เช�น รหสผ�านและรหสแบบใช�ครงเดยว ตวอย�างเช�น คณอาจต�องป�อนรหสผ�านแล �วค�อยป�อนรหสทได �รบทางข �อความในโทรศพท �หรอรหสจากแอป

รหสผ�าน: ชดรหสลบทใช �สาหรบเข �าถงสงใดสงหนง ซงอาจมรปแบบทแตกต�างกนไป เช�น อาจเปนรหสตวเลข 4 หลกสาหรบลอกโทรศพท � และรหสผ�านทซบซ �อนกว�านนมากสาหรบบญชอเมล โดยทวไปแล�ว

คณควรสร �างรหสผ�านให�ยาวและซบซ �อนทสดเท�าทยงจาได �ไหว

การเข �ารหส: กระบวนการแปลงข�อมลเปนรหสททาให �อ�านไม�ออกและเข �าถงไม�ได �

ความซบซ �อน: เป�าหมายในการสร �างรหสผ�านทปลอดภย ยกตวอย�าง รหสผ�านจะซบซ �อนเมอมตวเลข

อกขระพเศษ (เช�น “$” หรอ “&”) และตวอกษรทงตวพมพ �ใหญ�และตวพมพ �เลกผสมกน

แฮกเกอร �: คนทใช �คอมพวเตอร �เพอลกลอบเข �าถงอปกรณ �และข�อมลของคนหรอองค �กรอน

41เกบขอมลไวเปนความลบ

เกบขอมลไวเปนความลบ: กจกรรม 1

วธสรางรหสผานทยอดเยยม!

กนไว �ดกว�าแก �เทคโนโลยดจทลทาให �พวกเราสอสารกบเพอน เพอนร�วมชน คร และญาตๆ ได �ง�าย เราสามารถตดต�อกบพวกเขาได �มากมายหลายวธ ไม�ว�าจะผ�านทางอเมล ข �อความ หรอข �อความโต �ตอบแบบทนท เปนคาพด รปภาพ หรอวดโอ โดยใช �โทรศพท � แทบเลต หรอแลปทอปกได �ทงนน (คณตดต�อกบเพอนๆ ด �วยวธไหน)

แต�เครองมอเดยวกนนททาให �เราแชร �ข �อมลกนได �ง�ายเหลอเกน กทาให �แฮกเกอร �และผ �ใช �กลโกงต�างๆ ขโมยข�อมลพวกนนเพอใช �สร �างความเสยหายให�อปกรณ � ความสมพนธ � และชอเสยงของเราได �ง�ายยงขนเช�นกน

การปกป�องตวเรา ข �อมล และอปกรณ �ของเราหมายถงการทาเรองง�ายๆ ทชาญฉลาด เช�น การใช �การลอกหน�าจอในโทรศพท � ระมดระวงเรองการใส�ข �อมลส�วนตวในอปกรณ �ทไม�ได �ลอกทอาจสญหายหรอถกขโมยได� และทสาคญเหนออนใด คอการสร �างรหสผ�านทรดกม• �ใครเดาได�บ �างว�ารหสผ�านทใช �กนมากทสด 2 อนดบแรกคออะไร(คาตอบคอ “1 2 3 4 5 6” และ “password”) • �มาระดมความคดกนว�ามรหสผ�านแย�ๆ อย�างอนอกไหม แล �วอะไรททาให �รหสผ�านเหล�านนไม�ด (ตวอย�างเช�น ชอจรง หมายเลขโทรศพท � คาว�า “chocolate”)

ใครคดว�ารหสผ�านพวกนดบ �าง ;)

นกเรยนได �เรยนร �วธสร �างรหสผ�านทรดกม และมนใจได �ว�าจะเปนความลบหลงสร �างเสรจแล �ว


✓ รบร �ถงความสาคญของการไม�แชร �รหสผ�านเดดขาด ยกเว �นกบพ�อแม�หรอผ �ปกครอง✓ เข �าใจความสาคญของการลอกหน�าจอทปกป�องอปกรณ �ไว �✓ ร �วธสร �างรหสผ�านทคาดเดาได �ยากแต�จาง�าย✓ ร �จกสญญาณของการทาฟชชง✓ เลอกการรกษาความปลอดภยทเหมาะสมสาหรบการตงค�าการเข �าส�ระบบ รวมถงการยนยนแบบ 2 ปจจย

มาคยกน

นเปนไอเดยสาหรบการสร �างรหสผ�านทรดกมเปนพเศษ• คดถงวลสนกๆ ทคณจาได � อาจเปนเนอเพลงโปรด ชอหนงสอ ประโยคตดหจากภาพยนตร � ฯลฯ• เลอกตวอกษรตวแรกหรอ 2-3 ตวแรกจากแต�ละคาในวลนน• เปลยนตวอกษรบางตวเปนสญลกษณ �หรอตวเลข• ใช �ตวพมพ �ใหญ�และตวพมพ �เลกคละๆ กนไป• มาฝกทกษะใหม�ของเราด �วยการเล�นเกมรหสผ�านกนดกว�า

1. สร �างรหสผ�านเราจะแบ�งออกเปนทม ทมละ 2 คน แต�ละทมมเวลา 60 วนาทในการสร �างรหสผ�าน (ตวเลอกการท�าทาย:

นกเรยนแชร �คาใบ �กบชนเรยนก�อนเพอดว�าชนต �องการข �อมลเชงบรบทมากแค�ไหนเพอให �เดาได �อย�างแม�นยา)

กจกรรม


• อปกรณ �ทเชอมต�ออนเทอร �เนตไว � สาหรบนกเรยนหรอกล�ม

• ไวท �บอร �ดหรอจอโปรเจกเตอร �

• เอกสารแจก“แนวทางการสร �างรหสผ�าน ทรดกม”


42

การสร �างรหสผ�านทรดกมเปนเรองสาคญและสนกขอคด

• ใช �รหสผ�านทแตกต�างกนสาหรบบญชทสาคญแต�ละบญช• ใช �อกขระอย�างน�อย 8 ตว ยงยาวยงด (ตราบใดทยงจาได �)• ใช �การผสมตวอกษร (ตวพมพ �ใหญ�และตวพมพ �เลก) ตวเลข และสญลกษณ �• ทาให�รหสผ�านของคณจาง�าย จะได�ไม�ต �องจดไว �ให �เสยงเปล�าๆ• เปลยนรหสผ�านทนทถ �าร �หรอเชอว�ามคนอนทไม�ใช�ผ �ใหญ�ทไว �ใจร �เข �า• ใช �การลอกหน�าจอทรดกมกบอปกรณ �เสมอ ตงให �อปกรณ �ลอกอตโนมตเผอว�าจะตกไปอย�ในมอของคนไม�ด• พจารณาการใช �เครองมอจดการรหสผ�าน เช�น ทตดตงมาในเบราว �เซอร � ให�จารหสผ�านให� วธนคณจะสามารถใช�รหสผ�านทไม�ซากนสาหรบแต�ละบญชได �โดยไม�ต �องมานงจาอะไรเลย

สงทควรทา

นคอเคลดลบบางส�วนสาหรบการสร �างรหสผ�านทรดกมเพอปกป�องข �อมลของคณให�ปลอดภย

รหสผ�านทรดกมจะมทมาจากวลหรอประโยคพรรณาทคณจาได �ง�ายๆ แต�คนอนเดาได �ยาก เช�น ตวอกษรแรกของคาทรวมกนเปนชอหนงหรอเพลงโปรด ตวอกษรแรกในประโยคเกยวกบบางอย�างทคณเคยทา

และรวมเข �ากบชดตวอกษร ตวเลข และสญลกษณ � ตวอย�างเช�น “I went to Western Elementary

School for grade 3” กนามาใช �สร �างรหสผ�านได �ว�า Iw2We$t4g3

รหสผ�านทรดกมปานกลางคอรหสผ�านทรดกมและเดาได �ไม�ง�ายสาหรบซอฟต �แวร �ทเปนอนตราย แต�คนทร �จกคณอาจเดาได � (เช�น IwenttoWestern)

รหสผ�านทหละหลวมมกใช �ข �อมลส�วนตว เช�น ชอสตว �เลยง ถอดรหสได �ง�าย และใครทร �จกคณกเดาได � (ตวอย�างเช�น “IloveBuddy” หรอ “Ilikechocolate”)

2. เปรยบเทยบรหสผ�านให�นกเรยนเขยนรหสผ�านลงบนกระดานทละ 2 ทม

3. โหวต!

เราทกคนจะลงคะแนนให�รหสผ�านแต�ละค�และอภปรายว�าของใครรดกมกว�ากน

แนวทางการสราง รหสผานทรดกม


• อย�าใช �ข �อมลส�วนตว (ชอ ทอย� อเมล เบอร �โทรศพท � หมายเลขประกนสงคม นามสกลเดมของแม� วน เกด ฯลฯ) หรอคาทวๆ ไปในรหสผ�าน• อย�าใช �รหสผ�านทเดาง�าย เช�น ชอเล�น ชอโรงเรยน ทมบาสเกตบอลทเชยร � ตวเลขเรยงกน (เช�น 123456) ฯลฯ และทแน�ๆ ห�ามใช �คาว�า “password”!

• อย�าแชร �รหสผ�านให�ใครกตามทไม�ใช�พ�อแม�หรอผ �ปกครอง• อย�าจดรหสผ�านไว �ในททคนอนหาเจอได �

สงทไมควรทา

44


อยาบอกใคร!

ครใช �อปกรณ �ของโรงเรยนมาสาธตว�าต �องดตรงไหน และดอะไร เวลาจะปรบแต�งการตงค�าความเปนส�วนตวของตวเอง


✓ ปรบแต�งการตงค�าความเปนส�วนตวสาหรบบรการออนไลน �ทใช �✓ ตดสนใจเกยวกบการแชร �ข �อมลในเวบไซต �และบรการทใช �✓ เข �าใจว�าการยนยน 2 ขนตอนและ 2 ปจจยหมายถงอะไร และจะใช �เมอไร

ความเปนส�วนตวเท�ากบการรกษาความปลอดภยความเปนส�วนตวทางออนไลน �และการรกษาความปลอดภยทางออนไลน �เปนเรองทไปด �วยกน แอปและซอฟต �แวร �ส�วนใหญ�จะเสนอวธต�างๆ ทควบคมว�าเราจะแชร �ข �อมลอะไรบ �างและอย�างไร

เมอคณใช �แอปหรอเวบไซต � ให�มองหาตวเลอก เช�น “บญชของฉน” หรอ “การตงค�า” นนคอททคณจะเจอการตงค�าความเปนส�วนตวและการรกษาความปลอดภยทให �ตดสนใจในเรองต�อไปนได �• ข�อมลอะไรทมองเหนในโปรไฟล �ของคณได �บ �าง• ใครสามารถดโพสต � รปภาพ วดโอของคณ หรอเนอหาอนๆ ทคณแชร �ได �บ �าง

การเรยนร �ทจะใช �การตงค�าเหล�านเพอปกป�องความเปนส�วนตว และการจาไว �ว�าต �องหมนอปเดตให�เปนปจจบนเสมอ จะช�วยให�คณจดการความเปนส�วนตว การรกษาความปลอดภย และความปลอดภยของตวเองได � สงสาคญคอต �องร �ว�าพ�อแม�หรอผ �ปกครองควรอย�ร�วมตดสนใจกบคณด �วยทกครง

มาคยกน

ดตวเลอก ครมอปกรณ �ของโรงเรยนทต�อเข �ากบหน�าจอโปรเจกเตอร � เรามาหาทางไปทหน�าการตงค�าของแอปนทจะได �เหนว�ามตวเลอกอะไรบ �างกน ช�วยบอกทางครด �วยนะ (กระต �นให �นกเรยนช�วยเหลอคณ)...

• การเปลยนรหสผ�านของคณ• การไล�ดการตงค�าการแชร � สถานท และอนๆ แล �วหาว�าการตงค�าไหนเหมาะกบคณมากทสด• การรบการแจ �งเตอนถ �ามใครพยายามเข �าส�ระบบบญชของคณจากอปกรณ �ทไม�ร �จก• การทาให �โปรไฟล �ออนไลน �ของคณ รวมถงรปภาพและวดโอ มองเหนได �เฉพาะครอบครวและเพอนๆ ท คณเลอก• การเปดใช �การยนยนแบบ 2 ขนตอนหรอ 2 ปจจย• การตงค�าข �อมลการก �คนเผอคณถกลอกไม�ให �เข �าบญชของตวเอง

การตงค�าความเปนส�วนตวและการรกษาความปลอดภยแบบไหนเหมาะสมกบคณคอสงทต �องหารอร�วมกบพ�อแม�และผ �ปกครอง แต�อย�าลมว�าการตงค�าการรกษาความปลอดภยทสาคญทสดอย�ในหวของคณ นนคอคณเปนคนตดสนใจเรองสาคญๆ ว�าจะแชร �ข �อมลส�วนตวมากแค�ไหน เมอไร และกบใคร

กจกรรม

การเลอกรหสผ�านทรดกมและไม�ซากนสาหรบบญชทสาคญๆ ของคณถอเปนก �าวแรกทยอดเยยม ตอนนคณต �องจารหสผ�านให�ได �และอย�าให �ใครร �ด �วยนะ

ขอคด


• อปกรณ �ของโรงเรยนทเชอมต�อกบ โปรเจกเตอร �ทสามารถแสดงตวอย�าง บญชทถอว�าเหมาะสมสาหรบการ สาธตในชนเรยน (เช�น บญชอเมล หรอเวบไซต �ชวคราว) 1 เครอง



Interland: หอคอยแหงขมทรพย ช�วยด�วย! แอบมคนมาเปดหอคอยแห�งขมทรพย �ทาให �ของมค�าของนกท�องโลกอนเทอร �เนต เช�น ข �อมลตดต�อและข�อความส�วนตว ตกอย�ในอนตรายอย�างยง เอาชนะแฮกเกอร �ให �ได �แล �วสร �างป�อมปราการด �วยรหสผ�านทรดกมเพอทาให �ความลบของคณปลอดภยตลอดไป

เปดเวบเบราว �เซอร �บนเดสก �ทอปหรออปกรณ �เคลอนท (เช�น แทบเลต) แล �วไปท g.co/TowerOfTreasure

ให�นกเรยนของคณเล�น “หอคอยแห�งขมทรพย �” แล�วใช �คาถามข�างล�างนเพอเตรยมเข �าส�การอภปรายเพมเตมเกยวกบบทเรยนทได �เรยนไปในเกมดงกล�าว นกเรยนส�วนใหญ�ได �ประโยชน �จากประสบการณ �นอย�างเตมทด �วยการเล�นคนเดยว แต�คณกให �นกเรยนจบค�กนได �เช�นกน ซงอาจมคณค�าเปนพเศษสาหรบนกเรยนทอายน�อยกว�า• อะไรคอองค �ประกอบของรหสผ�านทรดกมเปนพเศษ• ตอนไหนคอเวลาสาคญทจะสร �างรหสผ�านทรดกมในชวตจรง เคลดลบอะไรทคณได �เรยนร �ในการทา แบบนน

• แฮกเกอร �คออะไร อธบายพฤตกรรมของตวละครนและผลกระทบทพวกเขามต�อเกม• การเล�น “หอคอยแห�งขมทรพย �” เปลยนวธวางแผนปกป�องข �อมลของคณในอนาคตหรอไม� • บอกมา 1 เรองทคณจะไม�ทาแบบเดมหลงได �เรยนร �บทเรยนเหล�านและเล�นเกมแล�ว• สร�างรหสผ�านฝกฝน 3 รหสทผ�านการทดสอบ “ความรดกมขนสง”

• ตวอย�างของข�อมลทละเอยดอ�อนทควรได �รบการปกป�องมอะไรบ �าง


เปนคนดเทจะตาย

47เปนคนดเทจะตาย

บทเรยน 04: Be Internet Kind

เปนคนดเทจะตาย

โลกดจทลสร �างความท�าทายและโอกาสใหม�ๆ สาหรบปฏสมพนธ �ทางสงคม ทงสาหรบเดกๆ และพวกเราทเหลอทกคน นยยะทางสงคมอาจอ�านได �ยากขนทางออนไลน � การเชอมต�อถงกนทนทกนามาทงความสะดวกสบายและวตกกงวล และการไม�มตวตนกเปนพลงให�ความหลงใหลและการชนชมไม�แพ�ความเปนอนตรายต�อตวเองและผ �อน

มนซบซ �อน แต�เราร �ว�าอนเทอร �เนตสามารถแผ�ขยายได�ทงความอ�อนโยนและเรองในด �านลบ การเรยนร �ทจะแสดงความอ�อนโยนและความเหนอกเหนใจ และวธตอบสนองต�อเรองในด�านลบและการล�วงละเมด เปนสงสาคญสาหรบการสร �างความสมพนธ �ทแขงแกร�งและลดความร �สกแปลกแยกทบางครงกนาไปส�การกลนแกล �ง ความซมเศร �า การประสบปญหาในการเรยน และปญหาอนๆ

งานวจยแสดงให�เหนว�าการป�องกนการกลนแกล �งอย�างมประสทธภาพจะแก�ไขสาเหตเบองลกของพฤตกรรมในแง�ลบได�ดกว�าการแค�บอกเดกๆ ไม�ให �ทาตวไม�ดในโลกออนไลน � กจกรรมเหล�านส�งเสรมให �นกเรยนมปฏสมพนธ �ในทางบวกตงแต�ต �นและสอนให�พวกเขาร �วธรบมอกบเรองในด�านลบเมอมนเกดขน

มาตรฐาน ISTE สาหรบนกการศกษา: 1a, 1c, 2c, 3a, 3b, 3c, 4b, 5a, 5b, 6a, 6b, 6d, 7a

มาตรฐาน ISTE สาหรบนกเรยนป 2016: 1c, 2b, 3d, 4d, 7a, 7b, 7c

มาตรฐานการเรยนร � AASL: I.a.1, I.a.2, I.b.1, I.b.2, I.b.3, I.c.1, I.c.2, I.c.3, I.d.3, I.d.4, II.a.1, II.a.2,

II.b.1, II.b.2, II.b.3, II.c.1, II.c.2, II.d.1, II.d.2, II.d.3, III.a.1, III.a.2, III.a.3, III.b.1, III.b.2, III.c.1, III.c.2, III.d.1,

III.d.2, IV.b.2, IV.b.3, IV.d.2, V.a.2, V.a.3, V.c.1, V.c.3, V.d.1, V.d.2, V.d.3, VI.a.1, VI.a.2, VI.d.1, VI.d.3

พลงบวกแหงโลกออนไลน

ภาพรวมบทเรยน กจกรรม 1: จากผ �ดดายกลายเปนผ �กล �ากจกรรม 2: ตวเลอกของผ �กล �ากจกรรม 3: ...แต�พดไปให �ดๆกจกรรม 4: ระวงนาเสยงของคณกจกรรม 5: พสจน �ด �วยการกระทากจกรรม 6: Interland: อาณาจกรแห�งความเมตตา

✓ นยามความหมายและลกษณะของการทาตวในเชงบวกทงในโลกออนไลน �และออฟไลน �✓ เปนผ �นาด�วยพลงบวกในการสอสารออนไลน �✓ ระบสถานการณ �ทควรปรกษาผ �ใหญ�ทไว �ใจ

ธม



48

เปนคนดเทจะตาย คาศพท

การกลนแกล �ง: พฤตกรรมแย�ๆ อย�างมเป�าหมายทมกเกดขนซาๆ คนทตกเปนเป�ามกมปญหาในการป�องกนตวเอง

การกลนแกล �งในโลกออนไลน �: การกลนแกล �งทเกดขนในโลกออนไลน �หรอผ�านการใช �อปกรณ �ดจทล

การล�วงละเมด: คาทกว �างขนกว�าการกลนแกล�งทมได �หลากหลายรปแบบ ตงแต�การก�อกวน การสร �างความราคาญ การข�มข� การทาให�อบอาย ฯลฯและอาจเกดขนในโลกออนไลน �ได �เช�นกน

ความขดแย �ง: การโต �เถยงหรอความเหนไม�ตรงกนทไม�จาเปนต �องเกดซา

ผ �ก �าวร �าว: คนททาการล�วงละเมดหรอกลนแกล�ง บางครงกเรยกว�า “อนธพาล” ผ �เชยวชาญด�านการ ป�องกนการกลนแกล �งแนะนาว�าอย�าไปตตราคนอนแบบนน

เป�าหมาย: คนทถกกลนแกล �งหรอตกเปนเหยอ

คนทเพกเฉย: พยานทพบเหนการล�วงละเมดหรอการกลนแกล �งทรบร �สถานการณ �แต�เลอกทจะไม�เข �าไปแทรกแซง

คนทลกขนช�วย: พยานทพบเหนการล�วงละเมดหรอการกลนแกล�งทให �การช�วยเหลอเป�าหมายทงในทางลบหรอเปดเผย บางครงกรวมถงการพยายามห�ามปรามและ/หรอรายงานเหตการณ �ทพบเหนด �วย

ขยาย: การเพมหรอขยายการมส�วนร�วมหรอผลกระทบ

การกดกน: การล�วงละเมดหรอการกลนแกล �งรปแบบหนงทใช �ทงทางออนไลน �และออฟไลน � มกเรยกว�า

“การกดกนทางสงคม”

บลอก: วธยตปฏสมพนธ �ทงหมดกบบคคลหนงทางออนไลน � ป�องกนไม�ให �เขาเข �าถงโปรไฟล � ส�งข �อความมาหา ดโพสต �ของคณ ฯลฯ โดยไม�แจ �งให �เขาทราบ (ไม�ใช�วธทดเสมอไปในสถานการณ �การกลนแกล �ง

ทเป�าหมายต�องการร �ว�าผ �ก �าวร �าวพดอะไรหรอการกลนแกล �งหยดลงตอนไหน)

ซ�อน: การซ�อนเดดขาดน�อยกว�าการบลอก โดยจะเปนวธหยดไม�ให �เหนโพสต � ความคดเหน ฯลฯ ของอกฝ� ายในฟดโซเชยลมเดยของคณเมอการสอสารนนเรมน�าราคาญ โดยจะไม�แจ �งให �อกฝ� ายทราบหรอซ�อนจากฟดของเขา (ไม�มประโยชน �ในการกลนแกล �ง)

นรนาม: บคคลทไม�มชอหรอไม�ทราบว�าเปนใคร เปนคนในโลกออนไลน �ทคณไม�ร �จกชอหรอตวตนของเขา

การเกรยน: การโพสต �หรอแสดงความคดเหนทางออนไลน �ในแบบทจงใจร �ายกาจ ก�าวร �าว หรอยวย

รายงานการละเมด: การใช �เครองมอหรอระบบออนไลน �ของบรการโซเชยลมเดยเพอรายงานการล�วงละเมด การกลนแกล �ง การข�มข� และเนอหาทเปนอนตรายอนๆ ทมกฝ� าฝนข �อกาหนดในการให�บรการหรอมาตรฐานชมชนของบรการดงกล�าว


เปนคนดเทจะตาย: กจกรรม 1

จากผดดายกลายเปนผกลา นกเรยนฝกฝนการระบบทบาททง 4 ของการเผชญกบการกลนแกล �ง (คนแกล�ง เป�าหมายของการกลนแกล �ง คนทเพกเฉย และคนทลกขนช�วย) และสงทต �องทาถ �าพวกเขาเปนคนทเพกเฉยหรอเป�าหมายของการกลนแกล �ง


✓ ระบสถานการณ �การล�วงละเมดหรอการกลนแกล �งออนไลน �✓ ประเมนว�าอะไรคอความหมายของการเปนคนทเพกเฉยหรอคนทลกขนช�วยในโลกออนไลน �✓ เรยนร �วธบางอย�างในการตอบโต �กบการกลนแกล �งเมอพบเหนเข �า✓ ร �วธประพฤตตวถ �าต �องเจอกบการล�วงละเมด

ทาไมความอ�อนโยนถงสาคญสงสาคญคอการเตอนตวเองว�าเบองหลงชอผ �ใช �และรปโปร �ไฟล �ทกอนนนมคนจรงๆ ทมความร �สกนกคด

และเราควรปฏบตต�อเขาเช�นเดยวกบทต �องการได �รบการปฏบตด �วย เมอการกลนแกล �งหรอพฤตกรรมทเลวร �ายอนๆ เกดขน ส�วนใหญ�แล �วจะมคนทเกยวข �องอย�ด �วยกน 4 ประเภท• จะมผ �ก �าวร �าว หรอคน (หรอหลายคน) ทคอยกลนแกล �ง• และยงมคนทถกกลนแกล �ง ซงกคอเป�าหมาย• มพยานรบร �ว�าเกดอะไรขน ปกตจะเรยกว�าคนทเพกเฉย• มพยานทรบร �ว�าเกดอะไรขนและพยายามเข �าแทรกแซงด�วยวธในเชงบวก มกเรยกว�าคนทลกขนช�วย

ถ �าคณตกเปนเป�าของการกลนแกล �ง หรอพฤตกรรมแย�ๆ แบบอนในโลกออนไลน � นคณสงทคณสามารถทาได �บางส�วน

ถ�าตกเปนเป�าหมาย ฉนสามารถ...

• ไม�ตอบสนอง• บลอกคนๆ นน• รายงานคนพวกนน โดยบอกพ�อแม� คร พน�อง หรอคนอนทฉนเชอใจ แล�วใช �เครองมอรายงานในแอป หรอบรการเพอรายงานโพสต � ความเหน หรอรปภาพทล�วงละเมด

ถ �าพบเหนการล�วงละเมดหรอการกลนแกล �งเกดขน คณกมอานาจในการเข �าไปแทรกแซงและรายงานพฤตทเลวร �ายนน บางครงคนทเพกเฉยไม�ได �พยายามจะหยดการกลนแกล �งหรอช�วยเหลอเป�าหมาย แต�เมอเรมพยายาม กจะกลายเปนคนทลกขนช�วย คณเลอกเปนคนทลกขนช�วยได �ด �วยการไม�สนบสนนพฤตกรรมทร �ายกาจและยนหยดเพอความอ�อนโยนและพฤตกรรมในทางบวก พลงบวกเพยงเลกน�อยสามารถเดนทางไปได�ไกลในโลกออนไลน � และหยดยงเรองในทางลบไม�ให �การแพร�กระจายและเปลยนไปเปนความโหดร�ายและอนตรายได�

ถ�าฉนเปนคนทเพกเฉย กเปลยนเปนคนทลกขนช�วยได �โดย...

• การหาทางแสดงความอ�อนโยนหรอการสนบสนนคนทตกเปนเป�า• การชให �เหนถงพฤตกรรมทร �ายกาจในความเหนหรอการตอบกลบ (จาไว �ว�าให �ระบแค�พฤตกรรมนน

ไม�ใช�ตวบคคล) ถ�าคณสบายใจและคดว�าปลอดภยทจะทาแบบนน• การไม�ช�วยผ �ก �าวร �าวด �วยการเผยแพร�การกลนแกล �งหรอทาให �เรองแย�ลงด �วยการแชร �โพสต �หรอความ คดเหนทร �ายกาจทางออนไลน �

มาคยกน


50

• การรวบรวมเพอนมาเยอะๆ แล�วสร �าง “ภเขาแห�งความอ�อนโยน” โดยโพสต �ความเหนดๆ จานวนมากเกยวกบบคคลทตกเปนเป�า (แต�ไม�ต �องไปว�าร �ายคนทก �าวร �าว เพราะคณกาลงทาให �เหนเปนตวอย�าง ไม�ใช�ไปตอบโต�) • การรายงานการล�วงละเมด บอกคนทสามารถให�การช�วยเหลอได � เช�น ผ �ปกครอง คร หรอทปรกษาในโรงเรยน

1. อ�านเหตการณ�จาลองแล �วจดหมวดหม�การตอบสนองหลงอภปรายเรองบทบาทต�างๆ แล�ว ให�แจกเวร �กชตแล �วให �นกเรยนอ�านสถานการณ �ทง 3 และจดหมวดหม�ให �แต�ละการตอบสนองเปนเวลา 15 นาท ถ�ามเวลา ให�ทงชนเรยนช�วยกนสร �างเหตการณ �ท 4

2. อภปรายคาตอบก�อนจบการอภปราย ให�ถามว�าพวกเขาบอกได�หรอไม�ว�าทาไมการมคนทลกขนช�วยอย�ในโรงเรยนและโลกออนไลน �ถงเปนสงทด

3. อภปรายข�อทจดหมวดหม�ยากถ�ามเวลา ให�ถามนกเรยนว�าการตอบสนองไหนทจดหมวดหม�ยากหรอไม� และเพราะอะไร ให�มการอภปรายถงเรองนน

ไม�ว�าจะยนหยดเพอผ �อน รายงานเรองทสร �างความเจบปวด หรอไม�ให �ความสนใจเรองบางเรองเพอป�องกนไม�ให �มนขยายวงออกไป คณกมกลยทธ �มากมายให�เลอกโดยจะขนอย�กบสถานการณ � ด �วยความอ�อนโยนเพยงเลกน�อย ใครๆ กสร �างความแตกต�างทยงใหญ�ในการคลคลายสถานการณ �แย�ๆ ได �

กจกรรม

ขอคด


• เอกสารแจก: เวร �กชต“จากผ �ดดายกลาย เปนผ �กล �า”

เฉลยเวร �กชต “จากผ �ดดายกลายเปนผ �กล �า”:

เหตการณ� 1: พ ล พ(เพราะไม�ช�วยอะไร ในสถานการณ �น) ล ลเหตการณ� 2: ล พ ล ลเหตการณ� 3: ล ล พ พ ลเหตการณ� 4: เฉลยเองเลย!



จากผดดายกลายเปนผกลา ตอนนคณร �แล �วว�าคนทเพกเฉยสามารถใช�พลงของตวเองเพอทาสงดๆ และเปลยนเปนคนทลกขนช�วยใครสกคนทถกกลนแกล �งได � ด�านล�างนคอเหตการณ �จาลอง 3 เหตการณ �ทเปนตวอย�างของการกลนแกล �งหรอล�วงละเมดในโลกออนไลน � ถ�าต �องการ คณสามารถสร �างเหตการณ �ท 4 ทเกดขนกบคนร �จก และคดการตอบสนองทรวมทงการลกขนช�วยและการเพกเฉยโดยทวๆ ไปได� แต�ละเหตการณ �ทสร �างไว �แล �วมรายการการตอบสนองให� อ�านการตอบสนองแต�ละอนแล �วตดสนใจว�านนเปนสงทคนทเพกเฉยหรอคนทลกขนช�วยจะทา จากนนให �ใส� “พ” แทน “เพกเฉย” หรอ “ล” แทน “ลกขนช�วย” ในช�องว�างข �างๆ ถ�ามเวลา ให�ทงชนอภปรายถงข �อทดตดสนยากกว�าพร �อมให�เหตผล

เพอนคนหนงของคณทาโทรศพท �ตกตอนก�มดมนาใกล �ๆ กบสนามฟตบอลโรงเรยน มคนมาเจอเข �าแล �วเอาไปใช�ส�งข �อความทร �ายกาจมากๆ เกยวกบนกเรยนอกคนให�หลายๆ คนในทมฟตบอล จากนนกเอาโทรศพท �มาวางคนไว �ทต �นาดม นกเรยนคนทตกเปนเป�าต�อว�าเพอนของคณว�านสยแย�มากทส�งข �อความแบบนนออกไป ถงแม�เขาจะไม�ใช�คนส�งกตาม ไม�มใครร �เลยว�าใครเปนคนส�งข �อความแย�ๆ ดงกล�าว คณ...

□ สงสารเพอนแต�กไม�ได �ทาอะไรเพราะจบมอใครดมไม�ได �ว�าใครเปนตวการ

□ ไปหาคนทตกเปนเป�าแล �วถามว�าเขาร �สกอย�างไรและมอะไรให�ช�วยหรอไม�

□ ตไข�ขยายดราม�าด �วยการแชร �ข �อความทร �ายกาจนนกบเพอนคนอนๆ

□ และเพอนของคณกให�ทกคนในทมฟตบอลมาโพสต �ชนชมคนทตกเปนเป�า

□ และเพอนของคณกรายงานเหตการณ �ถงครใหญ�แบบไม�เปดเผยตวตน โดยแจ �งให �พวกเขาทราบว�า ทกคนต�องพดกนเรองการรกษาความปลอดภยทดของโทรศพท �และการลอกโทรศพท �ของตวเอง


คณครของคณสร �างบลอกของชนเรยนสาหรบวชาศลป�ภาษาให�ทงชนสามารถเขยน แก�ไข และโพสต �ความคดเหนได � วนต�อมาคณครลาป� วยและครทมาสอนแทนไม�สงเกตเหนว�าในบลอกของชนเรยนนนปนป� วนขนาดไหน มใครบางคนโพสต �ความเหนทเลวร �ายมากๆ เกยวกบนกเรยนคนหนงในชน คณ...

□ แสดงความเหนในความคดเหนนนว�า “นไม�เข �าท�าเลยนะ” และ “ฉนเปนเพอนของ_________________

บอกได�เลยว�าไม�จรงสกนด”

□ ไม�ต �องสนใจจนกว�าคณครจะกลบมา

□ ให�นกเรยนคนอนๆ โพสต �ความเหนดๆ และชนชมนกเรยนคนทตกเปนเป�า

□ บอกครทมาสอนแทนว�ามการแสดงพฤตกรรมทร �ายกาจในบลอกของชนเรยน และเขาอาจไปแจ �ง ให �คณครทราบ



52

มเกมออนไลน �เกมหนงทเพอนๆ หลายคนของคณชอบเล�นกนมาก ปกตแล �วการแชทในเกมกเกยวกบสงทเกดขนจรงๆ ในเกมเปนส�วนใหญ� ถงบางทอาจจะเลยเถดไปบ�าง แต�กมกเปนการข�มกนประสาเพอนฝงมากกว�าจะเปนอะไรทเลวร �ายจรงจง แต�ครงน มผ �เล�นคนหนงเรมพดจาหยาบคายมากๆ ถงเพอนคนหนงของคณทเล�นเกมนอย� และไม�มทท�าว�าจะหยดง�ายๆ จนวนต�อมากยงไม�เลกพด คณ...

□ โทรหาเพอนแล�วบอกเขาว�าคณกไม�ได �ชอบเรองนไปมากกว�ากน และถามว�าเขาคดว�าคณ 2 คนควร ทาอย�างไร

□ โทรหาเพอนๆ ทกคนทร �ว�าเล�นเกมนด �วยกน (อย�าลมบอกให�เพอนร �ด �วยว�าคณจะทาแบบน) เพอดว�าจะ ทาให �เพอนๆ เหนด �วยได �หรอไม�ว�าถงเวลาทจะแสดงให�เหนถงความหยาบคายนเสยท

□ ตดสนใจรอดว�าเดกคนนจะหยดหรอไม� แล�วอาจค�อยทาอะไรสกอย�าง

□ ออกจากเกมไปสกพก

□ ดกฎของชมชนในเกมและถ�าไม�มการอนญาตให�กลนแกล �งกนได � ให�รายงานพฤตกรรมทเลวร �ายน ด �วยระบบรายงานของเกม


สร�างเหตการณ �จาลองจากชวตจรงร�วมกนทงชน โดยอาศยสถานการณ �ทพวกคณคนใดคนหนงเคยได�ยนมา แล �วคดการตอบสนองของทงคนทเพกเฉยและลกขนช�วยไว � เพอแสดงให�เหนว�าคณร �จรงๆ ว�าเรากาลงพดถงเรองอะไรกนอย�




ตวเลอกของคนทลกขนชวย มบ�อยครงทนกเรยนต �องการช�วยเหลอคนทเปนเป�าหมายของการกลนแกล �งแต�ไม�ร �ว�าต �องทาอย�างไร กจกรรมนแสดงให�เหนว�าพวกเขามตวเลอก นาเสนอตวอย�าง และให�โอกาสในการสร �างการตอบสนองในเชงบวกของตวเอง


✓ มองเหนว�าการเปนคนทลกขนช�วยนนเปนตวเลอกหนง✓ เรยนร �ว�ามหลากหลายวธทจะเข �าแทรกแซงและเปนคนทลกขนช�วยในสถานการณ �ทจาเพาะ✓ เลอกวธตอบสนองจากตวเลอกมากมายทให �ความร �สกปลอดภยและเหมาะสมกบคณ✓ สร �างการตอบสนองต�อสถานการณ �ของตวเอง

เมอพบเหนคนททาตวไม�ดกบคนอนทางออนไลน � ไม�ว�าจะทาให �อกฝ� ายอบอายหรอถกกดกน ถกล �อเลยน ไม�ให �เกยรต ถกทาร �ายความร �สก ฯลฯ คณมทางเลอกเสมอ อย�างแรก เลอกได �ว�าจะเปนคนทลกขนช�วยแทนทจะเพกเฉยด�วยการให�ความช�วยเหลอคนทตกเปนเป�า อย�างท 2 ถ �าเลอกจะลกขนช�วย กมตวเลอกว�าจะใช �การกระทาแบบไหน

สงสาคญทสดทควรร �กคอ การแค�รบฟงถ �าเขาร �สกเสยใจ และการได �ร �ว�ามใครสกคนใส�ใจนนช�วยคนทตกเปนเป�าได �จรงๆ

ตอนน ไม�ใช�ทกคนทร �สกไม�ตะขดตะขวงใจในการยนหยดเพอผ �อนแบบเปดเผย ไม�ว�าจะในโลกออนไลน �หรอในโรงอาหารโรงเรยน ถ �าคณทาได � กจงอย�ารรอ! คณสามารถ...

• ชให �เหนถงพฤตกรรมทร �ายกาจ (ไม�ใช�ตวบคคล) โดยพดว�านไม�เข �าท�าเลย• พดถงเรองดๆ ของคนทตกเปนเป�าในโพสต �หรอคอมเมนต �• เรยกเพอนมาชนชมคนทตกเปนเป�าทางออนไลน �ด �วย• ในโลกออฟไลน � คณชวนให�คนๆ นนมาเล�นด �วยกนทสวนสนกหรอนงกนข �าวกลางวนด �วยกนได �

แต�ถ �าไม�สะดวกใจทจะให �ความช�วยเหลอแบบเปดเผยกไม�เปนไร เพราะยงสนบสนนคนทตกเปนเป�าแบบเปนส�วนตวกได �เช�นกน คณสามารถ...

• ส�งข �อความไปถามว�าเปนอย�างไรบ �าง• พดอะไรบางอย�างทอ�อนโยนหรอชนชมในโพสต � ความเหน หรอข �อความส�วนตว (ถ�าคณใช �สอทปกปด ตวตนได�)• บอกไปว�าคณพร�อมเสมอถ�าเขาอยากคยด �วยหลงเลกเรยน• ให�บอกเขาว�าคณคดว�าพฤตกรรมร �ายกาจนนไม�ถกต �อง และถามว�าอยากพดอะไรถงสงทเกดขนไหม ในการสนทนาเงยบๆ ต�อหน�าหรอทางโทรศพท �

ไม�ว�าจะเลอกเปนคนทลกขนช�วยอย�างไร คณกมตวเลอกในการรายงานทงแบบสาธารณะและแบบส�วนตว ซงอาจหมายถงการรายงานพฤตกรรมการกลนแกล �งผ�านเวบไซต �หรออนเทอร �เฟซของแอปพลเคชน หรอการรายงานสงทเกดขนให �ผ �ใหญ�ทคณไว �ใจทราบ

มาคยกน


54

ในกจกรรมน เราจะลองกนว�าการเปนคนทลกขนช�วยเปนอย�างไร ดงนนมาสมมตกนว�าทงห �องของเราเลอกแล�วว�าจะช�วยคนทตกเปนเป�า

1. แบ�งเปนกล�มๆ ละ 5 คนแต�ละกล�มควรกาหนดคนอ�านและคนเขยนขน

2. ให �ทกกล�มอ�านและอภปรายสถานการณ�ทน�าเจบปวดนด �วยกนสถานการณ �ทง 3 อย�ในเวร �กชตหน�าถดไปในขณะททกกล�มอภปรายกนอย� ให�ครแบ�งไวท �บอร �ดหรอขาตงกระดานเปน 2 ส�วนใหญ�ๆ โดยเขยนหวข �อว�า “สนบสนนแบบเปดเผย” และ “สนบสนนแบบเปนส�วนตว”

3. ทกกล�มเลอกหรอสร �างการตอบสนองของตวเองขนมา 2 แบบสาหรบแต�ละหวข �อนกเรยนจะใช �การตอบสนองตวอย�างใน “มาคยกน” หรอสร �างขนเองกได �

4. นกเรยนโพสต �ตวเลอกของตวเองบนกระดานแล �วอ�านดงๆ ให �ทงชนฟงแล�วคณจะช�วยกระต �นการอภปรายในชนเรยนโดยอาศยตวเลอกต�างๆ ทนกเรยนสร �างขน

กจกรรม

หลายต�อหลายครงทคณเหนใครบางคนถกทาร �ายหรอล�วงละเมด คณอยากช�วยแต�กไม�ร �ว�าต �องทาอย�างไรเสมอไป ตอนนคณร �แล �วว�ามหลายวธทจะช�วยคนทตกเปนเป�า และร �ว�าคณมทางเลอกในการสนบสนนพวกเขาในแบบทตวเองกสบายใจ คณมพลงทจะช�วยเหลอผ �คนด �วยวธทได �ผลสาหรบตวเอง

ขอคด


• ไวท �บอร �ดหรอขาตงกระดานทมกระดาษขาวแผ�นใหญ�ๆ ให�นกเรยนแปะโน�ตตดหนบ

• เอกสารแจก: เวร �กชต“ตวเลอกของ

การเปนคนทลกขนช�วย”

• โน�ตตดหนบสาหรบนกเรยนแต�ละกล�ม



ตวเลอกของคนทลกขนชวย ตอนนเมอคณอย�ในกล�มของตวเองแล �ว ให�แต�ละกล�มตดสนใจว�าอยากเปนคนทลกขนช�วยแบบไหน ขออาสาสมคร 1 คนในกล�มเปนคนเขยน (ลงในโน�ตตดหนบ) แล�วอกคนเปนคนอ�าน คนอ�านอ�านสถานการณ �แรกออกมาดงๆ แล�วให �เวลาทกกล�มสถานการณ �ละ 5 นาทเพออภปรายและตดสนใจว�าจะสนบสนนคนทตกเปนเป�าแบบเปดเผยหรอแบบเปนส�วนตว คนเขยนเขยนการตดสนใจของพวกคณลงบนโน�ตตดหนบแล�วเอาแผ�นหนงไปแปะไว �ในช�อง “เปดเผย” และอกแผ�นทช�อง “เปนส�วนตว” บนไวท �บอร �ด ในการตดสนใจ ให�ใช �แนวคดททงชนเพงอภปรายร�วมกนไป หรอหาวธช�วยเหลอคนทตกเปนเป�าในแบบของตวเอง ทากระบวนการนซาสาหรบสถานการณ �ท 2 และ 3

หมายเหต: วธทเหมาะสมในการสนบสนนคนทตกเปนเป�าไม�ได �มวธเดยว เพราะแต�ละคน (ทงคนทตกเปนเป�าและคนทเพกเฉย) นนแตกต�างกน และแต�ละสถานการณ �กไม�เหมอนกน เราแค�ต �องการลองตวเลอกต�างๆ ของการเปนคนทลกขนช�วย

นกเรยนคนหนงโพสต �วดโอตวเองกาลงร �องคฟเวอร �เพลงของศลปนป�อปชอดง นกเรยนคนอนๆ เรมโพสต �ความเหนแรงๆ ใต �วดโอดงกล�าว คณจะทาอะไรเพอสนบสนนนกเรยนคนทโพสต �วดโอ ใช �ไอเดยทอภปรายกนไปก�อนหน�านหรอตกลงกนในกล�มถงการตอบสนองของตวเอง

สถานการณ 1

นกเรยนคนหนงส�งภาพถ�ายหน�าจอความเหนทเพอนของคณโพสต �ไว �ให �นกเรยนอกคนและนามาล �อกนสนกปาก ภาพหน�าจอนนถกโพสต �ซาและแพร�หลายอย�างรวดเรวทวโรงเรยน คณจะทาอะไรเพอสนบสนนนกเรยนเจ �าของความเหนทถกถ�ายภาพหน�าจอแล�วนาไปแชร �ต�อ เลอก 1 ในไอเดยทเราเพงอภปรายกนไปในห�อง หรอตดสนใจกบการตอบสนองของตวเอง


คณพบว�ามนกเรยนคนหนงทโรงเรยนสร �างบญชโซเชยลมเดยปลอมโดยใช�ชอของนกเรยนอกคน แล �วโพสต �รปและมมทพดถงนกเรยนคนอน คร และโรงเรยนในทางเสยหาย คณตดสนใจจะทาอะไรเพอสนบสนนนกเรยนคนทถกแอบอ �างในทางทไม�ดน พจารณาไอเดยบางส�วนทอภปรายกนไปก�อนหน�าหรอคดการตอบสนองของตวเองขนมา


56


แตพดไปใหดๆ... ในกจกรรมน นกเรยนจะร�วมกนวางกรอบความคดเหนในทางลบเสยใหม�เพอเรยนร �วธเปลยนปฏสมพนธ �ทไม�ดให �เปนปฏสมพนธ �ทด


✓ แสดงความร �สกและความคดเหนในทางทเปนบวกและมประสทธภาพ✓ ตอบสนองต�อเรองในด �านลบด�วยวธทสร �างสรรค �และมอารยธรรม

การเปลยนเรองลบให �กลายเปนเรองบวกเดกๆ อายเท�าคณต �องเผชญกบเนอหาออนไลน �ทกรปแบบ บ�างกมข �อความในทางลบทส�งเสรมพฤตกรรมทไม�ด• คณ (หรอคนทคณร �จก) เคยเหนใครทแสดงพฤตกรรมในแง�ลบบนอนเทอร �เนตบ �างไหม คณร �สก อย�างไร

• คณ (หรอคนทคณร �จก) เคยสมผสกบการแสดงนาใจแบบไม�ได �เจาะจงบนอนเทอร �เนตบ �างไหม

คณร �สกอย�างไร• การกระทาง�ายๆ อะไรบ �างทเราทาได �เพอเปลยนปฏสมพนธ �เชงลบให�กลายเปนบวก

เราสามารถตอบสนองต�ออารมณ �ในด�านลบด�วยวธทสร �างสรรค �ด �วยการเรยบเรยงหรอวางกรอบความคดเหนทไม�เปนมตรเสยใหม� และระมดระวงการใช �นาเสยงในการสอสารออนไลน �ของเรา

มาคยกน

1. อ�านความคดเหนต�างๆเรากาลงดทความคดเหนในเชงลบ

2. แก �ไขปรบปรงใหม�ทนมาแบ�งทม ทมละ 3 คนกน แล�วช�วยกนจดการการตอบสนองทง 2 แบบต�อความคดเหนเหล�าน• คณจะพดถงประเดนเดยวกนหรอคล �ายคลงกนนในทางบวกและสร �างสรรค �มากขนได �อย�างไร• ถ�าเพอนร�วมชนคนหนงของคณแสดงความเหนแบบน คณจะตอบสนองในแบบทจะทาให �การสนทนาเปนบวกมากขนได �อย�างไร

หมายเหตสาหรบนกการศกษานกเรยนทอายน�อยกว�าอาจต�องการตวอย�างวธแก �ไขความคดเหนบ �าง การให�ทงชนช�วยกนแก �ไขตวอย�างจนเสรจ 1 ข�อกเปนวธทดเพอให �มนใจได �ว�านกเรยนจะทาสาเรจเมอต �องคดเองตามลาพง

3. นาเสนอการตอบสนองทนแต�ละทมจะแสดงการตอบสนองของตวเองสาหรบสถานการณ �ทง 2 แบบ

กจกรรม


• ไวท �บอร �ดหรอจอโปรเจกเตอร �

• เอกสารแจก: เวร �กชต

“แต�พดไปให�ดๆ”

• โน�ตตดหนบหรออปกรณ �สาหรบ

นกเรยน

การโต �ตอบกบอะไรบางอย�างในด�านลบด�วยสงทเปนบวกสามารถนาไปส�บทสนทนาทสนกและน�าสนใจขนได � ซงเปนเรองทดกว�าการเกบกวาดเศษซากความเสยหายจากความคดเหนทโหดร �ายเยอะเลย

ขอคด



แตพดไปใหดๆ... อ�านความคดเหนด �านล�างน หลงจบแต�ละความเหน ให�อธบายดงต�อไปน1. คณจะพดถงประเดนเดยวกนหรอคล �ายคลงกนนในทางบวกและสร �างสรรค �มากขนได �อย�างไร2. ถ �าเพอนร�วมชนคนหนงของคณแสดงความเหนแบบน คณจะตอบสนองในแบบทจะทาให �การสนทนาเปนบวกมากขนได �อย�างไร

ใช �ทว�างด �านล�างแต�ละความคดเหนเพอจดไอเดยทคดออก

555 คอเนอร �เปนคนเดยวในชนทไม�ไปเข �าค�ายสดสปดาห �น

ขอโทษทนะ คดว�าเธอคงมาร�วมงานปาร �ตของฉนไม�ได �หรอก มนแพงมากเลย

ฟงแล �วปวดท�องชะมด ใครบอกว�าเธอร �องเพลงเปนเหรอ

นฉนคดไปคนเดยวมยว�าแชนน�าดเหมอนตวสเมร �ฟเลย

เธอจะเข �ากล�มเราได �กต�อเมอเอาลอกอนเข �าบญชของเธอมาให�ฉน

ไม�ได �ว�านะ แต�ลายมอเธอน�าขายหน�าชะมด ทางทดเธอเปลยนไปอย�กล�มอนสาหรบโปรเจกต �นเถอะ

ทกคนจะใส�เสอผ �าสม�วงกนพร�งนแต�อย�าบอก ลลลนะ

58


ระวงนาเสยงของคณ นกเรยนตความอารมณ �ต�างๆ เบองหลงข �อความตวหนงสอเพอฝกการคดวเคราะห �และหลกเลยงการตความผดรวมถงความขดแย �งในการโต �เถยงกนทางออนไลน �


✓ ตดสนใจได �ดเมอต �องเลอกว�าจะสอสารอะไรและอย�างไร รวมถงจะสอสารหรอไม�ด �วย✓ ระบสถานการณ �ได �ว�าเมอใดทควรรอทจะสอสารกนต�อหน�ากบเพอนมากกว�าจะส�งข �อความไป หาทนท

การเข �าใจผดนนง�ายนดเดยวเดกและวยร�นใช �การสอสารประเภทต�างๆ สาหรบการโต �ตอบหลากหลายแบบ แต�ข �อความทส�งผ�านการแชทและตวหนงสออาจถกตความแตกต�างออกไปจากการคยกนต�อหน�าหรอทางโทรศพท � เคยถกเข �าใจผดเพราะข�อความทเขยนไหม ตวอย�างเช�น คณส�งข �อความเปนมกตลกไปให� แต�เพอนกลบคดว�าคณจรงจง หรอแม�กระทงมเจตนาไม�ด

เคยเข �าใจคนอนผดในข�อความหรอในแชทไหม คณทาอะไรไปบ�างเพอช�วยให�สอสารได �กระจ�างขน แล �วอะไรทจะไม�ทาซาอก

มาคยกน

1. ดข �อความต�างๆเรามาดกนทตวอย�างข �อความบนกระดานเหล�าน ชนเรยนนกอาจมตวอย�างดๆ เหมอนกนกได � งนมาเขยนขนกระดานให�เราอภปรายกนดกว�า• “เจ�งสดๆ เลย”

• “อะไรกช�างเถอะ”

• “โคตรโมโหแกเลย”

• “โทรมาเดยวน!”

• “เคๆ ไม�เปนไร”

2. อ�านข �อความทงหมดออกมาดงๆทนเราจะให� 1 คนอ�านแต�ละข �อความด�วยนาเสยงทเฉพาะเจาะจง (เช�น ) สงเกตเหนอะไรไหม สงเหล�านจะข �ามไปถงอกคนหนงได �อย�างไร “ผ �ส�งสาร” แต�ละคนจะสอสารสงทตงใจให�ดขนได �อย�างไร

กจกรรม


• ข�อความตวอย�างทเขยนหรอฉายขน ไวท �บอร �ด

อาจเปนเรองยากทจะเข �าใจความร �สกจรงๆ ของใครสกคนเมออ�านแต�ตวหนงสอ จงแน�ใจว�าคณเลอกเครองมอทเหมาะสมในการสอสารครงต�อไป และไม�ตความสงต�างๆ ทคนพดกบคณทางออนไลน �ให �เกนเลยไป ถ �าไม�แน�ใจว�าคนอนหมายความว�าอย�างไร ให �หาคาตอบด�วยการพดคยกบเขาต�อหน�าหรอทางโทรศพท �

ขอคด



พสจนดวยการกระทา นกเรยนอภปรายวธทเดกๆ สามารถแสดงพฤตกรรมทเปนแบบอย�างให�ผ �ใหญ�ได �


✓ ไตร�ตรองถงพฤตกรรมออนไลน �ของผ �ใหญ�✓ พจารณาว�าการกระทาของผ �ใหญ�สามารถเปนแบบอย�างด �านพฤตกรรมให�แก�เยาวชนร�นหลง ได �อย�างไร

สงทผ �ใหญ�สอนเดกได � และสงทเดกกสอนผ �ใหญ�ได �!การสอนเรองความอ�อนโยนคอสงสาคญ แต�การเปนแบบอย�างให�บทเรยนเรองความอ�อนโยนทเราสอนกสาคญไม�แพ�กน มตวอย�างให �เหนมากมายว�าการกลนแกล �งและล�วงละเมดนนไม�ใช�แค�ปญหาเฉพาะกบเดกๆ ลองดวธทบางครงผ �ใหญ�กปฏบตต�อกนในโลกออนไลน � ในข�าว หรอตอนรถตดบนท�องถนนส

เราพดกนมาตลอดถงความสาคญของการอ�อนโยนกบเพอนร�วมชนและเพอนๆ ทงในและนอกโลกออนไลน � เคยเหนผ �ใหญ�ททาตวร �ายกาจต�อกนไหม แล�วผ �ใหญ�ทกลนแกล �งกนล�ะ

(จาไว �ว�าเราไม�จาเปนต �องระบชอออกมา แค�พดถงพฤตกรรมกพอ)

คณคดว�าคนร�นคณสามารถสร �างอนเทอร �เนตทอ�อนโยนกว�าและมพลงบวกมากกว�าสภาพแวดล�อมทผ �ใหญ�บางคนได�สร �างเอาไว �ให �ตวเองไหม (ผ �ใหญ�หลายคนคดว�าคณกน�าจะเก�งเรองพวกนมากกว�าด �วย)

คณคดว�าเดกบางคนเรมกลนแกล �งหรอแสดงความเหนแย�ๆ เพราะเขาเหนว�าผ �ใหญ�รอบตวหรอในข�าวกทาแบบนนหรอเปล�า ถกทกข �อเลยไหม ช�วยยกตวอย�างด �วย คณจะทาอะไรแทน คณจะเปนแบบอย�างทดกว�าให �ผ �ใหญ�ได �อย�างไร

หมายเหตสาหรบนกการศกษาลองยกระดบการอภปรายนไปอกขนด �วยการสร �าง “แคมเปญความอ�อนโยน” ทโรงเรยนของคณด ตอนเรมคาบเรยน ให�นกเรยนแต�ละคนเขยนและส�งโน�ตกระชบมตรให�นกเรยนอกคนหนง ซงจะทงกาหนดบรรยากาศให�เปนคาบเรยนแห�งการคดด และเปนการช�วยเตอนว�าเราต�างกเปนพลงแห�งการคดบวกได�ทงในและนอกโลกออนไลน � คณจะเรมต �นคาบเรยนแบบนทกสปดาห �เลยกได �

มาคยกน

วธทคณและเพอนๆ ปฏบตต�อกนทางออนไลน �จะส�งผลอย�างยงต�อโลกดจทลทคนร�นคณสร �างขน ไม�ต �องพดถงว�าโลกออฟไลน �กเช�นกน

ขอคด

60


Interland: อาณาจกรแหงความเมตตา บรรยากาศทกรปแบบนนตดต�อกนได �ไม�ว�าจะร �ายหรอด ในมมเมองทสว�างจ �าทสด เหล�าผ �ก �าวร �าวกาลงแพร�กระจายพลงด �านลบไปทกหนทกแห�ง บลอกและรายงานเหล�าผ �ก �าวร �าวเพอหยดยงความพยายามครอบครองเมอง และอ�อนโยนกบนกท�องโลกอนเทอร �เนตคนอนๆ เพอคนความสงบสขให�แก�ดนแดนแห�งน

เปดเวบเบราว �เซอร �บนเดสก �ทอปหรออปกรณ �เคลอนท (เช�น แทบเลต) แล�วไปท g.co/KindKingdom

ให�นกเรยนของคณเล�น “อาณาจกรแห�งความเมตตา” แล�วใช �คาถามข�างล�างนเพอเตรยมเข �าส�การอภปรายเพมเตมเกยวกบบทเรยนทได �เรยนไปในเกมดงกล�าว นกเรยนส�วนใหญ�ได �ประโยชน �จากประสบการณ �นอย�างเตมทด �วยการเล�นคนเดยว แต�คณกให �นกเรยนจบค�กนได �เช�นกน ซงอาจมคณค�าเปนพเศษสาหรบนกเรยนทอายน�อยกว�า• เหตการณ �ใดใน “อาณาจกรแห�งความเมตตา” ทคณร �สกมส�วนร�วมมากทสดและเพราะอะไร• อธบายเวลาทคณทาอะไรสกอย�างเพอส�งต�อความอ�อนโยนให�คนอนๆ ทางออนไลน �• สถานการณ �อะไรทการบลอกใครสกคนในโลกออนไลน �เปนเรองเหมาะสม • สถานการณ �อะไรทการรายงานพฤตกรรมของใครสกคนเปนเรองเหมาะสม • ทาไมตวละครใน “หบเขาแห�งความใส�ใจ” ถงถกเรยกว�าผ �ก �าวร �าว อธบายถงคณลกษณะของตวละคร นและผลกระทบทการกระทาของพวกเขามต�อเกม• การเล�น “อาณาจกรแห�งความเมตตา” เปลยนวธทคณวางแผนจะปฏบตตวต�อคนอนไหม ถ �าใช� เปลยน อย�างไร

มาคยกน


บนทก

สงสยเมอไร กถามไดเลย

63สงสยเมอไร กถามไดเลย

การนยามและการสงเสรมพฤตกรรมทกลาหาญในอนเทอรเนต

สงสาคญคอการทาให �เดกๆ เข �าใจว�าพวกเขาไม�ได �อย�ตามลาพงเมอเหนเนอหาออนไลน �ททาให �ไม�สบายใจ โดยเฉพาะอย�างยงถ �าดแล �วพวกเขาหรอคนอนอาจถกทาร �ายได � พวกเขาไม�ควรลงเลทจะขอความช�วยเหลอจากใครสกคนทไว �ใจเปนเรองดเช�นกนทพวกเขาจะร �ว�ามวธต�างๆ ในการแสดงความกล�าหาญและลงมอทา ตงแต�การพดคยกนต�อหน�า ไปจนถงการใช �เครองมอรายงานทางออนไลน �

มาตรฐาน ISTE สาหรบนกการศกษา: 1c, 2c, 3a, 3b, 3c, 4b, 5a, 5b, 6a, 6b, 6d, 7a

มาตรฐาน ISTE สาหรบนกเรยนป 2016: 1c, 2b, 3d, 4d, 6a, 7a, 7b, 7c

มาตรฐานการเรยนร � AASL: I.a.1, I.b.1, I.b.2, I.c.1, I.c.2, I.c.3, I.d.3, I.d.4, II.a.1, II.a.2, II.b.1, II.b.2,

II.b.3, II.c.1, II.c.2, II.d.1, II.d.2, II.d.3, III.a.1, III.a.2, III.a.3, III.b.1, III.c.1, III.c.2, III.d.1, III.d.2, IV.a.2,

IV.b.3, V.a.2, V.a.3, V.c.1, V.c.3, V.d.1, V.d.2, V.d.3, VI.a.1, VI.a.2, VI.a.3, VI.d.1, VI.d.3

ภาพรวมบทเรยน กจกรรม 1: เมอใดทควรขอความช�วยเหลอกจกรรม 2: รายงานทางออนไลน �ด �วย

✓ เข �าใจว�าสถานการณ �แบบไหนทควรขอความช�วยเหลอหรอพดคยกบผ �ใหญ�ทไว �ใจ✓ พจารณาว�ามทางเลอกอะไรบ �างสาหรบการแสดงความกล�าหาญและทาไมจงควรปรกษาผ �ใหญ�

ธม



สงสยเมอไร กถามไดเลย

บทเรยน 05: Be Internet Brave

64

สงสยเมอไร กถามไดเลย คาศพท

กล�าหาญ: กล�า แต�ไม�จาเปนต �องบ �าบน เพราะคนเราจะกล�าหาญเปนพเศษเมอพวกเขากลวหรอประหม�าแต�กยงลงมอทาในสงทเปนด �านบวกอย�ด

บญชทถกบกรก: บญชออนไลน �ทถกคนอนเข �ามาควบคมเพอให �คณไม�สามารถจดการบญชได �อย�างสมบรณ �อกต�อไป

ตวแทนนกเรยน: อกขนทเหนอกว�าการทนกเรยนพดเรองต�างๆ ด �วยตวเอง ตวแทนนกเรยนคอความสามารถในการดาเนนการหรอเปลยนแปลง รวมถงปกป�องหรอยนหยดเพอตวเองหรอผ �อน มกถกมองว�าเปนส�วนสาคญของการเปนพลเมอง

ความไว �ใจ: ความเชอมนอย�างแรงกล�าว�าบางสงหรอบางคนเชอถอได � จรงใจ หรอมความสามารถ


สงสยเมอไร กถามไดเลย: กจกรรม 1

เมอใดทควรขอความชวยเหลอ คาแนะนาอย�างหนงทปรากฏอย�างสอดคล�องกนตลอดบทเรยนเหล�านคอ ถ�านกเรยนบงเอญไปเจอสงททาให �ไม�สบายใจหรอเลวร �ายกว�านน กระต �นให �พวกเขารายงานเหตการณ �ดงกล�าว จงกล�าหาญและพดกบคนทไว �ใจทให �ความช�วยเหลอได � ซงรวมถงตวคณ อาจารย �ใหญ� หรอผ �ปกครอง นกเรยนควรจบใจความได�จากบทเรยนใดบทเรยนหนง แต�เพอให �มนใจ นคอการอภปรายทงชนเรยนทม�งเน�นเรอง

“สงสยเมอไร กถามได �เลย” โดยเฉพาะ ด�านล�างน คณจะพบกบรายการสถานการณ �ต�างๆ ทการพดคยกนสามารถช�วยได �จรงๆ

หมายเหตทสาคญสาหรบนกการศกษา1. เดกๆ อาจถกสอนหรอวางเงอนไขมาไม�ให � “พดจาไร �สาระ” กนมาหลายต�อหลายชวอายคนจนกลายเปนบรรทดฐานทางสงคมไป และผ � เชยวชาญการป�องกนการกลนแกล �งกทางานอย�างหนกเพอช�วยให�เดกๆ เข �าใจความแตกต�างระหว�าง “การเล�า” กบการขอความช�วย เหลอ ช�วยให�นกเรยนของคณเหนว�าการขอความช�วยเหลอเมอเกดเรองทสร �างความเจบปวดขนในโลกออนไลน �ไม�ใช� “การพดจาไร �สาระ”

แต�เปนเรองของการความช�วยเหลอให�ตวเองหรอเพอนๆ เมอมคนถกทาร �าย2. ส�งเสรมการสอสารแบบเปดในชนเรยนของคณและเตอนให�นกเรยนร �ว�าคณจะคอยเปนกองหนนเพอช�วยเหลอตวแทนของนกเรยนและ การรายงานอย�างเหมาะสมเสมอ

3. ในการอภปรายด�านล�างน ทกครงทนกเรยนแชร �เรองเวลาทพวกเขาขอความช�วยเหลอจากผ �ใหญ� อย�าลมใช �นาเสยงของการสนทนาใน แบบททาให �พวกเขาภมใจและกล�าทจะลงมอทา โดยเฉพาะการทเขาออกมาพดต�อหน�าเพอนๆ


✓ รบร �ว�าการขอความช�วยเหลอให�ตวเองหรอผ �อนเปนสญญาณของความเข �มแขง✓ ร�วมกนแสดงความเหนเกยวกบสถานการณ �ทการพดคยสามารถช�วยได �จรงๆ

นคอรายการสถานการณ �ทงหมดทคณอาจเจอเข �าในโลกออนไลน � เราอาจคยกนได �ไม�ครบทกข �อเพราะครหวงว�าคณจะยกมอเมอมข �อไหนทาให�คดถงสถานการณ �ทเคยเจอ และคณทาอะไรกบมนบ �าง เราจะได �คยถงสถานการณ �พวกนนกน

มาคยกน


66

อาจไม�ได �เปนแบบนนเสมอไป แต�การขอความช�วยเหลอได �เมอไม�แน�ใจว�าจะทาอย�างไรคอเรองกล �าหาญทควรทา ถ �าเปนการช�วยเหลอคณหรอใครบางคนเยยวยาบางเรองทเจบปวดหรอหยดไม�ให �เกดอนตรายขน กเปนทงเรองทฉลาดและกล�าหาญอย�างยง

ขอคด

1. อ�านรายการดงกล�าวในใจ ในระหว�างนน ให�คดว�ามสถานการณ �ใดในนเคยเกดขนกบคณหรอไม� คณอยากพดกบผ �ใหญ�เพอขอความช�วยเหลอในสถานการณ �ไหนไหม แล�วได �พดหรอไม� • คณร �สกว�าบญชของตวเองอาจถกบกรก (โอกาสอภปราย: คณทาอะไรได �บ �างเพอให �การ รกษาความปลอดภยของบญชรดกมยงขน)

• คณต�องการความช�วยเหลอในการจารหสผ�าน • คณไม�แน�ใจว�ามบางอย�างเปนกลโกงหรอไม� หรอคดว�าตวเองอาจหลงเชอไปแล�ว

(โอกาสอภปราย: อะไรคอสญญาณเตอน)

• ใครบางคนพยายามพดคยกบคณทางออนไลน �จนทาให�คณอดอดใจ • คณได�รบข �อความหรอความคดเหนทน�ากลวจากคนแปลกหน�า (โอกาสอภปราย: อะไรท ทาให �บางสงบางอย�างน�ากลว)

• คณต�องการพดคยถงบางสงทมคนพดไว �ในโลกออนไลน �ซงเปนเรองทดมากหรอแย�มาก • คณกงวลว�าอาจแชร �อะไรบางอย�างทไม�ควรแชร �ออกไปในโลกออนไลน � บอกเราแค�ว�าสงนนคอ อะไรถ�าบอกได� แต�ถ �าไม� บอกแค�ว�าคณทาอย�างไรกบเรองนนกพอ • คณเหนเพอนคนหนงทาร �ายนกเรยนอกคนทางออนไลน � • คณเหนใครบางคนข�มข�ว�าจะชกต�อยหรอทาร �ายอกคน

• ใครบางคนโพสต �โปรไฟล �ปลอมเกยวกบนกเรยนอกคน • คณกงวลเรองนกเรยนอกคนเพราะสงทเขาโพสต �หรอส�งข �อความมา (โอกาสอภปราย: บางครง กเปนเรองยากทจะเสยงทาให �เพอนไม�สบายใจ แต�ความปลอดภยหรอสวสดภาพของเขาไม�สาคญ กว�าหรอกหรอ)

2. ยกมอขนถ�าคณอยากบอกเราว�าคณทาอะไร (และไม�ทาอะไร) พร�อมเหตผล ถ�ามคนเลอกไปแล�ว ให� ดว�ามข �ออนทคณพอพดคยได �หรอไม�

3. เรามาคยถงสถานการณ �เหล�านนกน

หมายเหตสาหรบผ �ดแลระบบการจดให�มการอภปรายหม�หรอคณะทางานของนกเรยนในโรงเรยนของคณ

(หรอโรงเรยนมธยมในพนทการศกษาของคณ) จะเปนวธทมประสทธภาพในการสร �างตวแทนนกเรยนเกยวกบหวข �อน ถ�ามการอภปรายหม�หรอกล�มการเปนพเลยงทโรงเรยนอย�แล �ว ให�เหล�าพเลยงพานกเรยนร�นน�องผ�านเหตการณ �จาลองข�างต �นแล �วแชร �ประสบการณ �ของตวเองในการข�ามผ�านเหตการณ �ต�างๆ มา



สงสยเมอไร กถามไดเลย: กจกรรม 2

รายงานทางออนไลนดวย ทงชนจะพจารณาเนอหาประเภทต�างๆ ตดสนใจว�าจะรายงานหรอไม� และพดคยถงเหตผล โดยใช�อปกรณ �ของโรงเรยนในการสาธตว�าจะไปตรงไหนในแอปต�างๆ เพอรายงานเนอหาและพฤตกรรมทไม�เหมาะสม


✓ ตระหนกถงเครองมอออนไลน �สาหรบการรายงานการล�วงละเมด✓ พจารณาว�าเมอใดทควรใช �เครองมอเหล�านน✓ พดคยถงเหตผลและเวลาในการรายงานการล�วงละเมด

เมอความร �ายกาจและเนอหาทไม�เหมาะสมอนๆ ปรากฏขนในโลกออนไลน � ผ �คนกมทางเลอกสาหรบการลงมอทา ในกจกรรมสดท �ายน เราจะคยกนถงสงทสาคญทสดสงหนง นนคอ การพดคยกบคนทคณไว �ใจ อกตวเลอกหนงกคอการรายงานสงนนในแอปหรอบรการทคณเจอ ซงจะช�วยให�เนอหานนถกลบได� สงสาคญคอต �องทาความค �นเคยกบการใช �เครองมอรายงานออนไลน �

นกเรยนควรฝกให�เปนนสยกบการถ�ายภาพหน�าจอการสนทนาหรอกจกรรมทเปนอนตรายหรอน�าสงสยก�อนใช �เครองมอบลอกหรอรายงาน (ซงอาจทาให�เข �าถงหลกฐานของกจกรรมดงกล�าวไม�ได �อก) การทาแบบนทาให �มนใจได �ว�าผ �ใหญ�ทไว �ใจจะเหนว�าเกดอะไรขนบ �างและช�วยแก �ไขสถานการณ �ได �

มาคยกน

1. หาวธรายงานปญหาใช �อปกรณ �ให �มากทสดเท�าทชนเรยนของคณจะเข �าใช �งานได � ถ�ามหลายเครอง ให�แบ�งออกเปนกล�มๆ ช�วยกนหาเครองมอในบญชทเกยวข �องกบโรงเรยนอย�างน�อย 3 บญชเพอรายงานเนอหาหรอพฤตกรรมทไม�เหมาะสม (มถ �าอปกรณ �หรอคอมพวเตอร �แค�เครองเดยวในห�อง ให�แต�ละกล�มผลดกนมาทหน�าจอ)

2. ดเหตการณ�ต�างๆทงชนร�วมกนดสถานการณ �ทง 7 ในเวร �กชต

3. คณจะรายงานไหม ให�นกเรยนยกมอถ �าจะรายงานเนอหาดงกล�าว แล�วค�อยขอให�นกเรยนยกมอถ �าจะไม�รายงาน

4. ถ�ารายงาน เพราะอะไร ให�คนทจะรายงานบอกเหตผลให�ชนฟง และให�คนทจะไม�รายงานทาแบบเดยวกน

หมายเหต: นานๆ ทจะมคาตอบหรอแนวทางทเหมาะสมเพยงข �อเดยว อย�าลมบอกให�นกเรยนรบร �ก�อนเรมการอภปรายทงชนเรยน

กจกรรม


• เอกสารแจก: เวร �กชต

“รายงานทางออนไลน �ด �วย”


68

แอปและบรการส�วนใหญ�มเครองมอสาหรบรายงานและ/หรอบลอกเนอหาทไม�เหมาะสม และถ�าเราใช �เครองมอเหล�านน กจะช�วยเหลอผ �คนทเกยวข �อง ชมชน และตวแพลตฟอร �มเองได � ก�อนบลอกหรอรายงานเนอหาทไม�เหมาะสม อย�าลมถ�ายภาพหน�าจอเกบไว �เพอจะได �มหลกฐานของสถานการณ �นน

ขอคด



รายงานทางออนไลนดวย อ�านแต�ละเหตการณ �ด �านล�างแล �วยกมอถ �าคณจะรายงานในแอปหรอบรการทเจอเนอหานนเข �า เตรยมตวอธบายว�าทาไมคณถงจะรายงานหรอไม�รายงาน และอธบายว�าทาไมถงเลอกทาแบบนน แล �วทงชนค�อยอภปรายตวเลอกเหล�านนด �วยกน

หมายเหต: ทกคนควรร �ว�าไม�ค�อยมตวเลอกทเหมาะสมเพยงข �อเดยวหรอก จงเปนเหตผลว�าทาไมการอภปรายถงจะช�วยได � ไม�ควรมใครต �องร �สกแย�กบสงทตวเองเลอกทา แม�แต�ผ �ใหญ�เองกไม�ได �ร �ว�าต �องรายงานตอนไหนและอย�างไรเสมอไป

นกเรยนคนหนงโพสต �รปหม�ในบญชสาธารณะ แล �วคณกไม�ชอบหน�าตาของตวเองในรปนนเลย คณจะรายงานรปนนไหม คณจะตอบสนองอย�างไร


ใครบางคนสร�างบญชของนกเรยนคนหนงทคณร �จกโดยใช�ชอและรปของเขา เขาเปลยนภาพนนเปนมมแล �ววาดหนวดและเครองหน�าประหลาดๆ ลงไป ทาให �รปนนกลายเปนเรองตลก คณจะรายงานบญชนนไหม


ใครบางคนโพสต �ความคดเหนแย�ๆ จานวนมากเกยวกบนกเรยนคนหนงในโรงเรยนของคณโดยไม�บอกชอ แต�คณคดว�าร �ว�าคนๆ นนเปนใคร คณจะรายงานความคดเหนพวกนนไหม


นกเรยนคนหนงสร �างบญชโดยมชอโรงเรยนของคณอย�ในชอหน�าจอ และโพสต �รปภาพนกเรยนพร�อมความคดเหนททกคนร � บางความคดเหนกโหดร�ายกบนกเรยนหลายคน บางความคดเหนกเปนการชนชม คณจะรายงานความคดเหนทโหดร �าย ทงบญช หรอทงค�


คนหนง คณสงเกตว�านกเรยนคนหนงแสดงความคดเหนออนไลน �ว�าเขาจะไปมเรองกบนกเรยนอกคนในโรงอาหารวนพร�งน คณจะรายงานความคดเหนนนไหม คณจะรายงานถงคร หรออาจารย �ใหญ�ในวนพร�งนเช �าหรอไม� หรอทงค�


คณกาลงดวดโอการ �ตนและจ�ๆ กมเนอหาประหลาดๆ อย�ในนนทไม�เหมาะกบเดกอย�างแน�นอนและทาให�คณไม�สบายใจ คณจะรายงานเรองนไหม


คณกาลงเล�นเกมออนไลน �กบเพอนๆ แล �วมใครบางคนทไม�มใครร �จกเลยเรมแชทหาคณ เขากไม�ได �ทาอะไรไม�ด แต�คณไม�ร �จกเขา คณจะไม�สนใจหรอรายงานคนๆ น


70

บนทก

smart alert strong kind brave · 2019-11-07 · code of awesome ดังต อไปนี้ •...

Documents