SLAYT SEMİNERİ‐ TANISAL SİTOLOJİDE ALGORİTMİK YAKLAŞIM

Prof. Dr. İlkser AkpolatPatoloji ve Sitopatoloji Uzmanı, F.I.A.C.

ONDOKUZ MAYIS  ÜNİVERSİTESİ, ACIBADEM SAĞLIK GRUBU

EFFÜZYON TANISINA ALGORİTMİK YAKLAŞIM

SİTOLOJİK İNCELEME

• MATERYALİN YETERLİ MİKTARDA VE DOĞRU KOŞULLARDA LAB’ A ULAŞTIRILMASI

• UYGUN PREPARASYON • İLERİ TANISAL YÖNTEMLERİN  UYGULANMASI İÇİN ÖRNEĞİN KORUNMASI /YÖNLENDİRİLMESİ 

• MATERYAL TAZE OLMALI• PREPARAT HAZIRLANANA DEK BUZDOLABINDA SAKLANMALI

• CYTOSPİN/DİREKT YAYMA• DQ (SİTOPLAZMA), PAP (NÜKLEUS) • AKIM SİTOMETRİ• HÜCRE BLOĞU (TANI VERME EN AZINDAN DAHA SPESİFİK TANI İÇİN ÖNEMLİ)

EFFÜZYON SİTOMORFOLOJİSİNE ALGORİTMİK YAKLAŞIM

• EFFÜZYON HANGİ HÜCRELERDEN OLUŞUYOR?• YABANCI HÜCRE VAR MI?• ATİPİK HÜCRE VAR MI?• ATİPİK HÜCRELERİN KÖKENİ NEDİR?

SERÖZ SIVILARDA GÖRÜLEN HÜCRELER

• MEZOTEL HÜCRELERİ• MAKROFAJLAR• LENFOSİTLER• NÖTROFİLLER• EOSİNOFİLLER• PLAZMA HÜCRELERİ• MAST HÜCRELERİ• MEGAKARYOSİTLER

HÜCRELERİN SIVIDA BULUNUMA ŞEKİLLERİ

HÜCRE KÜMELERİ TEK  HÜCRELER

KARSİNOM AZ DİFERANSİYE CA

MEZOTEL LENFOMA

MEZOTELYOMA LÖSEMİ

ENDOMETRİOZİS SARKOM

ENDOSALPİNGİOZİS MELANOM

MALİGN HÜCRELERİN BOYUTUBÜYÜK ORTA KÜÇÜK

ADENO CA MEME KÜÇÜK HÜCRELİ CA

SKUAMOZ CA MİDE LENFOMA

BÜYÜK HÜCRELİ LENFOMA PANKREAS KÜÇÜK YUVARLAK HÜCRELİ TÜMÖR

MELANOM AKCİĞER

SARKOM

OLGU

• OMÜ KARDİYOLOJİ KLİNİĞİNDE KALP YETMEZLİĞİ ?/ PERİKARDİYAL EFFÜZYON TANISI İLE YATAN HASTA

• 87 Y, KADIN• PERİKARDİYAL TAMPONAT• EKSUDA VASFINDA PERİKARDİYAL EFFÜZYON

PAP

PAP

PAP

DQ

DQ

DQ

TEK BÜYÜK MALİGN HÜCRELER AYIRICI TANIDA İMMUNHİSTOKİMYA

TANI IHC

BÜYÜK HÜCRELİ LENFOMALAR LCA, CD20, CD3, CD30, EMA, 

AKUT MYELOİD LÖSEMİ MPO

AZ DİFERANSİYE CA PAN CK, CK 7, CK20

SARKOM VİMENTİN

MELANOM HMB‐45

MESOTELYOMA CALRETİNİN

CB

CB

PAN CK

MESOTELİOMA

MPO

LCA

LCA

LENFOMA MORFOLOJİ IHC

BÜYÜK B HÜCRELİ LENFOMA • HİSTİOSİT NÜKLEUSUNDAN BÜYÜK• ÜNİFORM YA DA PLEOMORFİK• ÇENTİKLİ YA DA ÇENTİKSİZ

LCA +CD20 +CD79a +

ANAPLASTİK BÜYÜK HÜCRELİ LENFOMA

• BÜYÜK, ÇOK ATİPİK BİZAR LENFOİD HÜCRELER,• BELİRGİN NÜKLEOL• AT NALI BENZERİ NÜKLEUS

CD30 (Kİ‐1) +ALK +EMA +T YA DA NULLLCA ‐ OLABİLİR

PRİMER EFFÜZYON LENFOMASI İMMUNOBLASTİK VE ANAPLASTİK LARGE CELL LENFOMA ARASINDA

NON‐B, NON‐TCD45 +CD30 VE EMA SIKLIKLA +CD 138 GENELLİKLE +SIKLIKLA HHV8 + VE EBV+ 

HODGKİN LENFOMA REED‐STERNBERG VE HODGKİN HÜCRELERİ NADİRDİR.SIKLIKLA LENFOSİT, PLAZMA  MAKROFAJ VE MEZOTEL EOSİNOFİLLER YOK YA DA ÇOK AZ 

CD 30 +CD 15 +

ATİPİK LCA (+) HÜCRELER

CD 20 (+) CD3 (‐) ATİPİK BÜYÜK ÇAPLI LENFOİD HÜCRELER

CD 3CD20

CD 30 (‐), ALK (‐)

CD30 ALK

EFFÜZYON SİTOLOJİSİ TANISI

• BÜYÜK B HÜCRELİ LENFOMA İLE UYUMLU BULGULAR.

• HASTANIN PRİMER ODAK AÇISINDAN ARAŞTIRILMASI VE BİYOPSİ ÖNERİLİR.

HEMATOLOJİ KONSULTASYONU

• BATIN CTHEPATOSPLENOMEGALİ.

• TORAX CTEN BÜYÜĞÜ PREVASKÜLER OLMAK ÜZERE, PARATRAKEAL, SUBKARİNAL LENF NODLARI.

SOL AKSİLLER VE SUBKLAVİKÜLER LENF NODLARISAĞ VENTRİKÜLDE KALINLAŞMA, SOL PLEVRAL SIVI.HER İKİ AKCİĞERDE BUZLU CAM GÖRÜNÜMÜ

GÖĞÜS CERRAHİSİMEDİASTİNOSKOPİ

• TRAKEA LENF NODU0.7X0.5X0.4 cm 1 adet materyal.• SUBKARİNAL LENF NODU Büyüğü 0.5x0.4x0.2 cm en küçüğü 0.4 cm 3 adet antrakotik materyal

• SAĞ 4 LENF NODUBüyüğü 1x0.5x0.5 cm en küçüğü 0.4 cm boyutlarında 6 adet materyal.

CK (‐), LCA (+)

CD5 (‐), CD20 (+)

CD30 (‐), CYCLIN D1 (‐)

BİYOPSİ TANISI

• BÜYÜK B HÜCRELİ LENFOMA.

PERİKARDİYAL EFFÜZYONUN EN SIK NEDENLERİ

MALİGN BENİGN

MEME CA  SARKOİDOZ

AKCİĞER CA TÜBERKÜLOZ

LENFOMA VİRAL

KİSTİK HİGROMA

TRAVMA

TROMBOZİS

EFFÜZYONDA LENFOMA

• ORTALAMA %20• LÖSEMİ DE SIK AMA  İLK BULGU DEĞİL• TANISAL DOĞRULUK %15‐95, TİPE BAĞLI• DİREKT SERÖZ TUTULUM SIK DEĞİL• LENF NOD BASISI EFFÜZYON NEDENİ

EFFÜZYONDA LENFOMA

• TEK TÜMÖR HÜCRELERİ TİPİK• SİTOMORFOLOJİ TİPE BAĞLI• BÜYÜK HÜCRELİ EN KOLAY TANI (MESOTELDEN KÜÇÜK)

• KÜÇÜK VE MİKS TİPLERİN TANISI ZOR.

EFFÜZYONDA LENFOMA

• BENİGN EFFÜZYONLARDA T LENFOSİTLER • B HÜCRELERİN PREDOMİNANT OLDUĞU EFFÜZYONLAR LENFOMA 

• HAFİF ZİNCİR MONOKLONALİTESİ TANIYI DESTEKLER

• DÜŞÜK DERECELİ T LENFOMALAR REAKTİF LENFOSİTOZDAN AYIRD EDİLEMEYEBİLİR.

• YÜKSEK DERECELİ T LENFOMALARDA MALİGNİTE TANISI VERMEK KOLAYDIR. 

KRONİK İNFLAMASYON

• FİBRİN• PLAZMA HÜCRELERİ (MİKS PATERN)• SIVIDA BENİGN LENFOSİTLERDE MEMBRAN DÜZENSİZLİĞİ VE NÜKLEOL BELİRGİN

• AKIM SİTOMETRİ

• AKIM SİTOMETRİSİ KESİN TEST• MORFOMETRİ• MOLEKÜLER YÖNTEMLER• PCR• GEN REARRANGEMENT ÇALIŞMALARI

• TEŞEKKÜRLER

PRİMER EFFÜZYON LENFOMASI

• SEROZAL YÜZEYİ ETKİLER,  KAVİTEDE SINIRLI, SOLİD TÜMÖR YOK YA DA BELİRSİZ, NODAL TUTULUM VE ORGAN TUTULUMU YOK

• AIDS’Lİ HOMOSEKSÜEL ERKEK• İMMÜNYETMEZLİK, CASTLEMAN HASTALIĞI• HIV + OLGULAR GENÇ• HIV – OLANALAR YAŞLI• POSTGERMİNAL CENTER  B HÜCRE