Skriftspråksutvikling i digitale klasserom

Wenke Mork Rogne, Siv M. Gamlem

Eit prosjekt finansiert av Norges Forskningsråd (FINNUT) (2018-2021)

Ei forskingsgruppe frå Høgskulen I Volda og Universitetet i Stavanger

Skriftsspråks- og handskriftsutvikling i digitale klasserom

Samarbeidspartnarar: FUS-prosjektet ved Skrivesenteret i Trondheim.

Forskarane i DigiHand (HVO og UiS)Prosjektleiar Wenke Mork Rogne, HVOForskingsleiar Siv M. Gamlem, HVOMentor, Prof. Per Henning Uppstad, UiSStipendiatar:

Eivor Finset Spilling, HVOCamilla Fitjar, UiSLiv Kristin B. Øvereng, HVO

Forskarar:Vibeke Rønneberg, UiS (Post.doc)Pernille Fiskerstrand, HVOBirgitte Fondevik, HVOLiv Ingrid A. Håberg, HVOGudrun K. Juul, HVORandi L. Ottesen, HVOMarit Wadsten, HVOKjersti Lundetræ, UiS

Masterstudentar:Lina R. Kobberstad, HVOSolgunn Nedreberg, HVOHeidi E. Vik, HVOKristin Robbestad Vangen, UiS

Variasjon i bokstavinnlæringaDet er stor variasjon i korleis bokstav-innlæringa blir utført i skulen, men lite forsking på dei ulike praksisane.

Kunnskapsgrunnlag handskrift/digitale tekstar

• Dei siste åra har skular nytta nettbrett med bokstav til lydverktøy (STL+) og utsett handskrift til andre året, som er basert på iWTR («Integrated Write to Read»).

• Forsking på iWTR viser god effekt på læring (Genlott & Grönlund, 2013; 2016; Engmose, 2019), men det er mindre forsking på denne praksisen.

• Metoden STL+ (skrive seg til lesing med lydstøtte)viser god effekt på læring (Genlott & Grönlund, 2016).

• Kognitiv psykologi, neurovitenskap og sosiokulturelt teoretisk perspektiv(Barton, 1994; Gee, 1996; Mangen & Velay, 2010; Sjaastad, Wollscheid & Tømte, 2015).

Forskingsspørsmål

• Kva likskapar og forskjellar finst i skriftspråks- og handskriftsutvikling i tre vilkår

1. Utsetjing av handskrift + nettbrett (1:1)

2. Handskrift 1.klasse + nettbrett (1:1)

3. Handskrift 1.klasse, ikkje nettbrett (1:1)

• Kva skriftspråkspraksisar kjem til syne i dei tre vilkåra?

Studien

• Longitudinelt design, vi ser på skriveutvikling over to år.

• Ulikt korleis bokstavinnlæringa blir utført i skulen, men det er mindre forsking på dei ulike skriftspråkspraksisane.

Deltakarar og utvalskriterier

33 skular frå Møre og Romsdal, Hordaland, Sogn og Fjordane, og Rogaland • Elevar i ei klasse frå kvar skule (1.klasse, 2018) (n=585 elevar)

Utvalskriterier• Nynorsk som hovudmål

• Meir enn 10 elevar i ei klasse

• Skriftsspråkspraksis (naturleg seleksjon):

1. Utsetjing av handskrift + nettbrett (1:1)

2. Handskrift 1.klasse + nettbrett (1:1)

3. Handskrift 1.klasse, ikkje nettbrett

Deltakarar

• Deltakarar i studien (elevar): 96.5% (585/606)

• Alder på elevar: M=6.06 år

• Kjønn: 51% gutar

• Norsk som andrespråk: 12.1%

Design – datainnsamling

Forskingsteam

(Datainnsamling)

Tre vilkår

1 Utsett handskrift + nettbrett (1:1)

2 Handskrift 1. året + nettbrett (1:1)

3 Handskrift 1. året, ikkje nettbrett

DigiHandSkular (33), n=33 klassar

(klassar, n>10 elevar)

N=11

(Vilkår 1)

Klassar

N=12

(Vilkår 2)

Klassar

N=10

(Vilkår 3)

Klassar

Datainnsamling – kartlegging elevar(sept. 2018, mai/juni 2019, mai/juni 2020)

Lese- og skriveferdigheiter. DigiHand app; mål frå På Sporet, TwoTeachers, og Skoleklar. (Sertifisering, reliabilitet)Mål:

• Framlydsanalyse• Bokstavgjenkjenning• Lese ord• Skrive ord• Ordgjenkjenning• Vokabular• (Talhukommelse)

• Logging av handskrift (ulike mål)

Datainnsamling – foreldreskjema (Sept.2018)

• Demografiske data - Bakgrunnsinformasjon om elev• Lese- og skrivevanar (skule-heim)• Foreldre sitt morsmål• Lese- og skrivevanskar• Bruk av digitale verktøy i heimen • osv.

Basert på kategoriar frå «På Sporet» prosjektet

Datainnsamling – Lærarskjema(feb. 2019, april 2020)

• Demografiske data

• Bokstavprogresjon

• Lese- og skriveaktivitetar

• Bruk av nettbrett/blyant

Datainnsamling – elevtekstar(November 2018, februar 2019, april 2019, juni 2019, juni 2020)

• Felles skrivebestillingar• Digitale og handskrivne tekstar• Innsamling av 4-6 tekstar over 2

skuleår• Stramme instruksjonar

Oppgåver

gut is pus

Døme på handskrivne tekstar

Døme på digitale tekstar

Vurdering av tekstane gjennom ulike variablar

• Tekstlengde• Staving• Mellomrom• Teiknsetting• Syntaktisk kompleksitet• Vokabular• Overskrift• Kommunikativ flyt• Relevant innhald• Narrativ struktur og samanheng

Datainnsamling – observasjon(nov. 2018, mars 2019, sept. 2019, mars 2020)

• Observasjon: fire måleperiodar over 2 skuleår

• Kvalitative og kvantitative analyser• QUAN: Classroom

Assessment Scoring System (CLASS K-3)

• QUAL: Nærstudie (case)

Forskingsetikk

• Alder på informantar - varsemd

• Oppleving av meistring

• Oppgåver på nettbrett (app)

• Kartlegginga vert avbrutt ved to følgjande feil

• Positiv oppleving

• Frivillig deltaking

• Anonymitetskrav

• Rett til å trekke seg frå studien

• Godkjend av NSD

Bidrag frå studien

Få meir kunnskap i begynneropplæringa om:• Handskrifts- og skriftspråksutvikling

• Bokstavinnlæring (ulike vilkår)

• Literacypraksisar (skriving, lesing, vurdering, …)

• Lærar – elevinteraksjonar

• Nettbrett som verktøy i skriveopplæringa

• (…)

Tusen takk!

Kontaktinformasjon:

Wenke Mork Rogne, e-post: wenkemr@hivolda.noSiv M. Gamlem, e-post: sivmg@hivolda.no