skqï is$i nekala t*a phskd ys ydldj fld
TRANSCRIPT
.sKqï
iS$i nEkala T*a phskd ys YdLdj fld<U 01, fhdala ùÈh wxl 40 ys msysgqjd we;s w;r tu
nexl=j Y%S ,xld ckrcfha kshñ; wdldrfhka kS;s.; lrwe;' tu nexl=fõ ,shdmÈxÑ
ld¾hd,h o by; i`oyka ,smskfha msysgd we;s w;r iS$i nEkala T*a phskd tlS Y%S ,xld
ckrch ;=< jdKsc nexl= jHdmdrhla mj;ajdf.k hEug 1988 nexl= mk; hgf;a wjYH
wjir ,ndf.k we;' ^ñkau;= th zznexl=jZZ f,i lshfjk fuka fhduq flfrk w;r
thska ms<s.kafka tlS nexl=j fukau tys wkqm%dma;slhkah'& fulS kshuhka yd fldkafoais
iEu mqoa.,fhl=g o" yjq,a jHdmdrhlg o" ´kEu udÈ,sfha ;ks ysñlulg o fhduqflfrk
w;r ñkau;= tlS kñka fyda kï u`.ska tu nexl=jg fyda tys wkqm%dma;slhkag tu nexl=
jHdmdrh lrf.k hEug wjir we;' tfukau nexl=jg tu kshuhka yd fldkafoais
fjkia lsÍug" ;j;a foa tl;= lsÍug ixfYdaOkh lsÍug o whs;shla we;s fukau tfia
ksl=;a lrkq ,nk fjkialï fyda ixfYdaOkhka ;u fiajdodhlhkag n,md Tjqka tlS
fjkialï iu`. ne`§ isá' tfia lrkq ,nk kshuhka yd fldkafoais fjkialï nexl=fõ
ks, fjí wvúfha oelaùfuka wu;r nexl= fiajd odhlhkag ms<s.;a l%ufõohla u`.ska
±kqï§ug o lghq;= lrkq we;' fulS kshuhka yd fldkafoais ms<s.ekSfuka fiajdodhlhka
úiska nexl=j fj; we;s ;u ne`§ï o ms<s.kq ,efí' tu ksid fiajdodhlhka Y%S ,xld uy
nexl=j úiska l,ska l,g ksl=;a lrkq ,nk fiajdodhl m%{dma;shg o tys ixfhda.hkag o
tl`.jkafkah' fld<U msysá iS$i nEkala T*a phskd úiska .sKqï fukau b;sß lsÍï .sKqï
o mj;ajdf.k hdug o" kï lrk ,o ´kEu uqo,a j¾.hlska fiajdodhl .sKqï yd fjk;a
.kqfokq lsÍug o lghq;= fhdod we;'
w¾:l:kh
fuu kshuhka yd fldkafoais ;=< w;r taljdÑl wx.hla nyq w¾: f,io ie,flk w;r
mqreI mo ia;%s mo i`oyd o fhdokq ,efí' tfukau mqoa.,hka hkak ;ks mqoa., fukau
yjq,a jHdmdr i`oyd o tf,iu fhdojkq we;' ud;Dldjka yqfola myiqj i`oyd we;=<;a
flfrk w;r tjka foa fuu f,aLkfha wvx.= úia;r fkdfjkiaj mj;skq we;' hï
jHjia:dms; m%;smdokhlg" fr.=,dis kshuhg fyda ks¾foaYhlg fhduqlsßfï § tu
fhduqj wod< m%;smdokfha" fr.=,disfha" kshufha fyda ks¾foaYfha l,ska l,g isÿ
flfrk ixfYdaOkhkag" §¾> lsÍu fukau mßmQ¾Khkag fjkia lsÍïj,g tl fia
n,mdkq we;'
1. nexl= .sKqu$.sKqï
.sKqï újD; lsÍfï b,a¨ïmf;ys i`oyka lrwe;s l%shd;aul lsÍfï moaO;sfha
i`oyka lrk wdldrhg w;aika ;ndwe;s Wmfoia fyda w;aika l< f,aLk ms<sn`oj
l%shdlsÍug nexl=jg n,h mejÍ we;s fyhska tl`.jk w;r tlS .sKqqï wdrïN
lsÍfï m;%sldjg wkqj fiajdfhdaclfhl= úiska thg mgyeks ,sÅ; oekaùula lrk
f;la th j,x.=j mj;s'
1 msgqj
a. fplam;a" úksuh ì,am;a" fmdfrdkaÿ fkdaÜgq" ks;H ksfhda." Rcqyr" úÿ,s uqo,a udre"
iq/l=ïm;a ñ,g .ekSu" úlsKSu yd úfoia uqo,a ñ,g .ekSu" úlsKSu yd yd tjeks
.sKqï j,ska yr lsÍug ,efnk Wmfoia u; l%shdlsÍu'
b. tjeks .sKqï iïnkaOj ,efnk fjk;a Wmfoia u; l%shdlsÍu;a mj;akd .sKqï
jid±óug lrkq ,nk Wmfoia u; l%shdlsÍu'
tfukau Y=kH b;sßhlg ióm .sKqï jid ±ófï whs;sh nexl=j i;= fõ' nexl=jg
wjYH b;sßhg jvd wvq b;sßhlska hq;a .sKqï i`oyd nexl=j úiska udi ;=kl (03)
,sÅ; ±kaùï ,ndfokq we;'
c. nexl=j úiska l,ska l,g hefjk úfYaIs; úµq;a ;eme,a u`.ska fiajdfhdaclhka
úiska isÿlr we;s .kqfokqj, jd¾;d fiajdfhdaclfha Wmfoia u; tlS úµq;a ;eme,a
m%ldYhka ys jd¾;d lrkq we;'
2. fplafmd;
a. nexl=j u`.ska ;ukaf.a mQ¾K wNsu;h u; cx.u .sKqulg nexl= fmd;la ,ndfokq
we;' tfia fplam;la ,ndÿka úg th wdrlaIl Ndrfha ;nd.ekSu fiajdfhdaclf.a
j.lSu jkqwe;' nexl=j ;ukaf.a mQ¾K wNsu;hg hg;aj fiajdfhdaclf.a f.ùï
keje;aùug lrkq ,nk Wmfoia o l%shd;aul flf¾' fuh isÿlrkq ,nkafka
fiajdodhlf.a fplafmd; fyda fplafld, fya;=fldg f.k jk w;r thg kS;suh
bvmyiqlï fukau nexl=fõ wkque;sh o ;sìh hq;= fõ' jdÑlj fï iïnkaOj lrkq
,nk b,a,Sï tu Èkh ;=<u ,sÅ;j wkqu; l< hq;=h'
b. w.re fpla m%udKh wêl jQ wjia:djkays o kej; fplafmd;la ,ndfkd§ug o
nexl=jg whs;shla we;'
4. yjq,a .sKqï
a. fiajdodhl .sKqula yjq,a .sKqula jQ wjia:djl yjq,a .sKqïlrejka .sKqug iïnkaO
Kh myiqlï fyda fjk;a Khjr myiqlï iïnkaOj yjq,aj yd fjk fjkj
j.lsj hq;= jk w;r tjeks .sKqï ne`§ïj,g whúh hq;= fmd,sh" fldñia uqo,a yd
fjk;a nexl= .dia;= o wh;a fõ'
b. yjq,a .sKqul yjq,alrejkaf.a urKhl § fyda ks;H wdndOhl § nexl=j úiska
ñh.sh ;eke;a;df.a kS;Hdkql+, Wreulalrejka fyda ksfhdað;hka fkd;ld yjq,a
.sKqfï we;s uqo,a" iq/l=ï" Tmamq" ,shlshú,s yd nexl=j úiska ;ndf.k we;s fjk;a
foam, b;sß yjq,alrejka f.ùug lghq;= lrkq we;'
c. tfia yjq,a .sKqul" yjq,a .sKqïlrejkaf.a urKh iïnkaOj ±kaùula ,enqKq
wjia:djl b;sßj we;s .sKqïlrejkag l< f.ùï ,ndÿka iq/l=ï Tmamq" ,shlshú,s"
foam, iïnkaO ne`§ulska nexl=j ksoyia jkqwe;'
2 msgqj
5. nexl= whsrdj
nexl=j úiska iEu cx.u .sKqula i`oyd ^úfoaYSh uqo,a .sKqï we;=¿j& lsisu wjia:djl
whsrdjla ,ndfkdfokq we;'
6. ;ekam;= iy wdmiq .ekSï
Y%S ,xldfõ ±kg mj;akd kS;s ud¾.fhka ;ekam;a yd wdmiq .ekSu md,kh lrkq
,efí' nexl=j ;ukaf.a wNsu;h mßÈ nexl=j ms<s.;a l%ufõohka ud¾.fhka uqo,a
wdmiq .ekSug bvfok w;r tjeks wdmiq .ekSï wkkH;dj ;yjqre lsÍfï idOl yd
nexl=j úiska l,ska l,g bÈßm;a lrkq ,nk jHjydßl whlsÍï j,g hg;ajkq we;'
nexl= fiajdodhlhkaf.a wkkH;dj iaÒr lr.ekSug fkdyels jQ wjia:djka ys
ysiajeiau" wõlKaKdäh" uqyqKq wdjrK jeks oE fiajdodhl úiska bj;a l< hq;= nj
fuu .kqfokqj isÿ lsÍug m%:u l< hq;=h'
fiajdodhl úiska wka;¾ cd;sl nexl= fõÈldj .kqfokq i`oyd Ndú;d lrk úg
fiajdodhl úiska iuyr ms<s.;a wdrlaIl mámdákag ^mámdàka& wkql+,j l%shdl,
hq;=h' fulS mámdàka ie,iqï lrwe;af;a Tjqka iu`. flfrk mKsúv yqjudrej,
^mKsúv yqjudre& m%Njh i;H jYfhka ±k.ekSug fõ' úuiSï" Wmfoia yd kshuhka
fï w;rg fhdod .efka' fiajdodhl úiska kïlr we;s mqoa.,hdf.a n,;, .ek
úYajdi ;eîug nexl=jg ysñlï we;s w;r mßmdàkag mßndysrj we;s hïfohla lsÍug
nexl=j ne`§ fkdue;' fuh o lrkq ,nkafka mKsjqv tjkq ,nk mqoa.,hdf.a
wkkH;dj fyda n,;, ;yjqre lr.ekSu i`oydh'
b. úfrdaO;dj i`oyd ,nd § we;s ld,h l,ska l,g fiajdodhl fj; tjkq ,nk fYaI
m%ldYkfhka fiajdodhl úiska olsk ksrjoH;dj iïnkaO .eg¿ fyda tajdfha we;s
wiïmQ¾K fkdjk b;d blauKska nexl=j ,sÅ;j ±kqj;a l<hq;= w;r tfia jQjo"
úfrdaO;djka m%ldYk ,eî Èk 14 la we;=<; isÿl< hq;= by; úfYaI ld,iSudj ;=<
úfrdaO;djka fkd,ofyd;a tu m%ldYk ksrjoH yd ne`o ;enQ f,i i,lkq ,efí'
7. b;sß lsÍfï .sKqï
a. nexl=j úiska ;u mßY%h ;=< fN!;sl uqo, ljqkagrhg imhkq fkd,efnk w;r
wod< ;ekam;= yd wdmiq .ekSï nexl=fõ zzfiajd imhkakkaZZ u`.ska isÿ l<hq;= fõ'
tu fiajd imhkakka úáka úg nexl=j u`.ska y`ÿkd .kq,nk w;r bkamiq isÿjk
uqo,a tl;= lsÍu yd fnodyeÍu nexl=j fyda fiajdodhlhd úiska nexl=fõ tl`.;ajh
u; f;dard.;a mßY%hka ys isÿlrkq we;' kshuhka yd fldkafoaiSkag hg;aj nexl=fõ
wNsu;h u; tjeks mßY% ,ehsia;=jg tl;= lsÍï fyda f,dma lr±óu isÿjkq we;'
b. nexl=fõ wju fYaIhg wvq jQ .sKqï fj; udi ;=kl (03) ,sÅ; ±kaùula ,ndfokq
we;' tfia jQjo" fuu .sKqï i`oyd nexl=j úiska wju fYaI wjYH;d .dia;= whlrkq
,efí' Y=kH fYaI .sKqï jid ±ófï whs;sh o nexl=j i;= fõ'
3 msgqj
c. b;sß lsÍfï .sKqïj,g ner lsÍu i`oyd fplam;a$wKlr iy uqo,a weKjqï nexl=fõ
;ks wNsu;h mßÈ Ndr.kq ,efí'
d. .sKqulg wod< jk fmd,sh Èkm;d fYaIh u; .Kka n,d th nerlrkq ,nk w;r
tfia lsÍug tlS .sKqï fmd,sh .Kka ,nk wjia:dfõ § wjYH jk wju fYaIh
.sKqfï ;sìh hq;=h'
e. b;sß lsÍfï .sKqïysñfhl=g m%ldYhla ksl=;a lrk w;r .sKqfï iqrlaIs;Ndjh
.sKqïysñhdf.a j.lSu jkqwe;' .sKqï m%ldYkhka ksl=;a lsÍfï m%udohla
isÿjqjfyd;a th jydu nexl=jg ±kaúh hq;=h'
f. ;ekam;a l< fyda bj;a lr.;a uqo,a nexl=j úiska imhk m%ldYfha igyka lrkq
we;' .sKqïysñhd úiska wod< .sKqï m%ldY ie<ls,su;aj mßlaId l< hq;=h' m%ldYfha
igyka jerÈ iy.; fyda lsishï úIu;djla we;s nj ±k.;a jydu ta iïnkaOj
nexl=j ,sÅ;j ±kqj;a l< hq;=h'
g. jHjia:dms; ld,iSud blaujk .kqfokq ms<sn`o jd¾;d nexl=j úiska ;uka Ndrfha
;nd.kq fkd,efí'
h. .kqfokq jd¾;d fyda wjYHhehs yef`.k fjk;a ,shlshú,s nexl=fõ wNsu;h u;
idudkH ;eme,a u`.ska fiajdodhlhka fj; ,nd§ug lghq;= lrkq we;'
i. .sKqïysñhkag l,ska l,g f;dard.kq ,nk fiajd imhkakdf.ka ;u .sKqfuka
uqo,a wdmiq .ekSug yelshdjla we;' fiajdodhlhka ;ukaf.a cd;sl yeÿkqïm;la
iïmQ¾K lrk ,o wdmiq .ekSï wdlD;sh o fmr tl`. jQ ud¾. u`.ska nexl=j fj;
bÈßm;a l< hq;=fõ'
8. cx.u .sKqï
a. nexl=fõ jHdmdr ld,h wod< YdLd mßY%fha m%o¾Ykh lrkq we;'
b. cx.u .sKqul mj;akd fYaIhg fmd,S f.jkq fkd,efí'
c. lsisu wjia:djl nexl=j úiska cx.u .sKqul whsrd myiqlï ,ndfokq fkd,efí'
d. cx.u .sKqula i`oyd kdñl ñ,lg fplafmd;la ,ndfokq we;'
e. tfia jQjo" Y%S ,xld rch u`.ska whlrkq ,nk nÿ yd fjk;a .dia;= fukau
ksIaldYk .dia;= o cx.u .sKqï j,ska yr lrkq ,efí'
f. fplam;a Ndú;fha § my; i`oyka lreKq .ek úfYaI wjOdkh fhduql< hq;=h'
I. lsishï wjia:djl § fyda n,fkd,;a mqoa.,fhl=g ;u fplafmd; fkdÈh hq;=h'
II. fiajdodhlf.a fkdie,ls,a, u; ;ukaf.a fplafmd; fjk;a mqoa.,fhl=
,nd.ekSfuka miq l+g w;aikla fh¥ fplam;la .re lsÍu iïnkaOj nexl=j úiska
lsisu j.lSula .kq fkd,efí'
4 msgqj
III. fplam;la ksl=;a lsÍfï § thska ,ndfok uqo,a m%udKh meyeÈ,sj jpk j,ska fukau
b,lalï j,ska o ,súh hq;= w;r wu;r jpk fukau b,lalï tl;= lryels jk fia
bvlv fkd;eìh hq;=h'
IV. fplam;l fjkia lsÍula wjYH jQ úg" tjeks fjkialï ;u .sKqïysñhdf.a mQ¾K
w;aiklska ienE njg iy;sl l< hq;=h' tjeks wjia:djl tlS fjkialï n,h,;a
mqoa.,hdf.a iud.fï uqødj u`.ska o iy;sl l<hq;=h' fuh wjYH jkafka
.sKqïysñhdg tjeks uqødjla mj;sk úg§h'
V. f.ùu i`oyd bÈßm;a lrk Èkhg udi yhl (06) m%:u Èkhla iys; fplam;a nexl=j
úiska m%;slafIam lrkq we;'
VI. miqod;u fplam;a wkfmalaIs;j f.ùïlr fiajdodhlf.a .sKqfï yr lrkq ,enQ úg ta
i`oyd nexl=j úiska lsisu j.lSula .kqfkd,efí' bÈßhg Èk oud we;s fplam;la
jkqfha f.ùu i`oyd fplam; bÈßm;a lrkqfha fplam;ys Èkhg fyda nexl= lghq;=
lrk Èkhl fyda i`oyka fjk fplam;la fõ'
VII. .kqfokq wiïmQ¾Kj ;sìh § ,efnk fplam;lg f.ùï lsÍug nexl=j ne`§ fkdue;'
VIII. fiajdodhl fj; ,nd § we;s fplafmd; fyda fpla fld,hla ke;s ù we;ehs ±k.;a
jydu ta iïnkaOj nexl=j ±kqj;a l< hq;=h'
IX. wod< jk úg nexl=j úiska ;ukaf.a fiajh i`oyd fldñia whlrkq we;' ;jo"
w.rel< iEu fplam;la i`oyd o f.ùï k;r lsÍug fiajdfhdaclhd úiska miqj
Wmfoia ÿka fplam;a i`oyd o nexl=j úiska .dia;= whlrkq ,efí'
X. wKlre úiska fplam;a f.ùï keje;aùug fokq ,nk Wmfoia nexl=j úiska
jd¾;d.;j ;nd.kq we;' tfia jQjo" tjeks Wmfoia ms<sme§ug fkdyels jQ wjia:djka
i`oyd nexl=j j.lSula .kq,efí'
XI. w.re fplam;a m%udK úfYaIs; .Kklska blau jQ úg nexl=j úiska tu .sKqu jid
oukq we;' tlS úfYaIs; .Kk nexl=j úiska l,ska l,g okajd tjkq we;'
9. ;ekam;= .sKqï
a. ;ekam;= .sKqul § th uQ,sl .sKqula fyda w¿;al< .sKqula jQjo" tys ;ekam;= uqo,
fyda bka fldgila ;ekam;= ld,hla ;=< ;ekam;a lrkakd fj; f.ùug nexl=j
flfiaj;a ne`§ fkdue;'
b. ´kEu ld, ;ekam;= iy;sl$,ÿm;a i`oyd nexl=j úiska ;ekam;a lrk wjia:dfõ §
,ndfok w;r tjka iy;sl fjk;a wfhl=g mejßh fkdyel'
5 msgqj
c. ;ekam;alre úiska wjufhka jevlrk Èk y;l (07) ld,hla ;ukaf.a ±kg
mj;akd ;ekam;=fõ ld,h wjikaùug m%:u nexl=j Wmfoia ,nd fkdÿkfyd;a
nexl=jg fï iïnkaOj we;s ld, ;ekam;=j;a tÈkg tl;= ù we;s fmd,sh;a
tlafldg nexl=fõ wNsu;h mßÈ kej; jdrhla tjeksu ld, ;ekam;=jla újD;
lsÍug fuys i`oyka lrwe;s kshuhka yd fldkafoais u; whs;shla yd n,hla we;s
w;r ta jQjo tfia lsÍug nexl=j ne`§ fkdue;'
10. nexl= .dia;=
a. fmd,sh yd .dia;=
fiajdodhl úiska nexl=jg f.úh hq;= uqo,aj,g yd fiajdjkag wod< fmd,sh l,ska
l,g nexl=j úiska ,sÅ;j okajkq ,nk wkqmd; yd ld,jljdkq j, oS fjk;a ,sÅ;
.súiqï fkdue; úg o nexl=j ;SrKh lr we;s wdldrhg tu uqo,a nexl=j fj;
f.úh hq;=h'
b. fmd,sh yd .dia;=j, fjkiaùï
fjkia úh yels fmd,s wkqmd; myiqlï we;s úfgl" fmd,s wkqmd; wod< .súiqug
m%ldrj kej; ilia lsÍug bvwe;' ,sÅ; .súiqula fkdue;s wjia:djka ys
fiajdjkag whlrk .dia;= nexl=fõ idOdrK wNsu;h mßÈ fjkia lrkq we;'
c. msßjeh yd úhyshoï
b,a¨ ú.i fiajdodhl úiska jydu nexl=jg f.ùug fyda .sh úhoï wdmiq §ug
lghq;= l<hq;= w;r tfukau tjeks wjia:djkays tjeks f.úh hq;= uqo,a
fiajdodhlf.a .sKquj,g yr lsÍug nexl=jg mQ¾K ysñlu we;' ;jo" nexl=j úiska
fiajdodhlf.a ish¿ msßjeh" f.ùï yd fjk;a úhoï ms<sn`oj ±kaùu nexl=fõ
j.lSu fkdjk w;r fujeks f.ùïj,g nexl=jg ±Íug isÿjk idudkH wjYH;d
hgf;a f.ùu o" kS;suh f.ùï o we;=<;a fõ'
d. nÿ yd fjk;a f.ùï
nexl=j fj; ish¿ msßjegqï nÿ" cd;sl wdrlaIl nÿ" NdKav yd fiajd nÿ fyda
fjk;a tajd yd idudkH msßjegqï mdol nÿ" uqoaor .dia;= nexl=j iu`. lrkq ,nk
.kqfokqj, § we;sjk fujeks nÿ f.ùug fiajdodhl ne`§ isá'
e. wju fYaIh mj;ajd .ekSfï .dia;=
fiajdodhl úiska ;u .sKqï i`oyd kshu lrwe;s wju fYaIh mj;ajd .ekSug
wiu;a jQ úg nexl=j úiska tjeks .dia;= wod< .sKqïj,g yr lrkq we;'
6 msgqj
11. úfoaYSh uQ,H .sKqï yd tjeks .sKqïj,g iïnkaO .kqfokq
a. ish¿ úfoaY uQ,H .sKqï i`oyd Y%S ,xld uy nexl=fjka yd$fyda fjk;a ks,Odßfhl=
úiska l,ska l,g we;s lrkq ,nk f,aLk wjYH fõ' tfia wjYHjk ksrEms;
f,aLk fiajdodhl úiska wod< .sKqï újD; lsÍug m%:u nexl=j fj; ,ndÈh hq;=h'
b. úfoaY uqo,a fkdaÜgq" msg;g fyda furg Y%S ,xld remsh,a .sKqïfj; tjk iïfm%aIK
o bÈßfha § igyka fjk .kqfokq o idudkHfhka wod< kS;suh lghq;= lrk
fomd¾;fïka;= úiska ksl=;a l< pl%f,aLKj,ska fyda ta yd iudk wêldÍkaf.ka
md,kh flfrk w;r" tjka md,k lghq;= fmr ±kaùulska f;drj fjkia úh yels
w;r ta iïnkaOj nexl=j lsisu j.lSula orKq fkd,efí'
c. úfoaY uqo,a u`.ska mj;ajdf.k hkq ,nk .sKqu iïnkaOj yd$fyda tjeks .sKqï
yryd flfrk .kqfokqj, § o bÈßfha flfrk .kqfokq we;=¿j isÿúh yels
wjodkï .eko úhyshoï .ek o fiajdodhl úiska mQ¾K j.lSï ±ßh hq;=h' tjeks
.kqfokqj, § iajfoaYShj fukau cd;Hka;r kS;s fyda fr.=,dis mßiSudjka yd$fyda
úfoia uqo,a .kqfokq fya;=fjka wjodkï isÿúh yels w;r tysu bka we;sjk w,dN
iïnkaOj nexl=j jkaÈ mQ¾K jk w;r wjOdku .sKqïysñ fiajdodhl i;=fõ'
tfukau tjeks .sKqï j,ska flfrk uqo,a bj;a lr.ekSï fyda fjk;a .kqfokqj,
§ nexl= YdLdfõ tlS úfoaY uqo,a ;sîu o wjYH fõ' YdLdfõ tlS úfoaY uqo,a
fkd;snqKfyd;a wod< .kqfokqfõ uqo,a bj;a lr.ekSu isÿl< fkdyelsh' tfukau"
tla uqo,a j¾.hla ;j;a uqo,a j¾.hlg yerùfï § wod< úksuh wkqmd;h nexl=j
úiska muKla ;SrKh lrkq we;'
12. úfoaY uqo,a wjOdku fy<sorõ lsÍu'
fiajdodhl úiska fuu`.ska m%ldY lrkafka .sKqï whs;slrejka jYfhka ;j;a tjeks
wjOdkï .ek fyd`Èka ±kisá nj;a tu fya;=j u; Tjqka flfiaj;a isÿúh yels
w,dNhl § nexl=j j.lsjhq;= hehs fkdi,lk njhs'
13. fgf,laia $*elaia ud¾.fhka ,ndfok nexl= Wmfoia
a. fiajdodhl úiska 1.6 YS¾Ifha úêúOdk ;sìh § jQjo" Bg mgyeks wdldrhg ,sÅ;j
±kaùfï §$nexl=j jkaÈ mQ¾Kh lsÍfï § nexl=j tjka ±kaúï$Wmfoia Ndr .ekSug
nexl=j ne`§ fkdue;s w;r fujeks fgf,laia fyda *elaia yryd ,ndfok Wmfoia
Ndr.ekSug o nexl=j ne`§ fkdue;' tfia i,ld ne,Sula lrkq ,eìh yelsjkqfha
.súiqfï kshuhka yd fldkafoais óg mgyeksj olajd we;s wjia:djka ys jkqwe;'
b. fiajdodhl úiska my; i`oyka ls%hdoduhka ;=<ska we;súh yels ish¿ l%shdjka" kvq
lghq;=" msßjeh" ysñlï" b,a,d isàï" .dia;=" úhyshoï" mdvq j.lSï j,ska nexl=j
jkaÈ mQ¾Kh lr nexl=j ks¾fodaI njg ms<s.efkkq we;'
7 msgqj
I. nexl=j ioaNdjfhka fiajdodhlf.a ,sÅ; *elaia fyda fgf,laia Wmfoia ms<sf.k ta
wkqj l%shd;aul jQjo tfia iïfm%aIKh lsÍfï § jrola isÿùu fyda jxpksl fjkia
lsÍula fyda iïfm%aIKfha § jerÈj jgyd .ekSula isÿúh yelsnj;a" yd
II. fiajdodhlf.a tjeks ,sÅ; ÿrl;k *elaia mKsúv iïfm%aIKfha È isÿúh yels
weKysàï fya;=fjka fyda hjkakdf.a hka;%fha we;súh yels jrola fya;=fjka fodaI
úhyels njg;a nexl=j lsis÷ j.lSula .kq fkd,efí'
14. uqo,a ,nd.ekSu yd Ndr§u
a. nexl=j fN!;slj uqo,a ,nd .kakd ia:dkh fkdimhk w;r uqo,a ;ekam;= yd
bj;a lr.ekSï nexl=j úiska b;du;a fhda.Hh hehs y`ÿkdf.k we;s fiajd
imhkafkl= yryd th lr.; yelsh' fuu fiajd imhkakka f;dard.ekSfï
whs;sh nexl=j i;=fõ' l,ska l,g nexl=j úiska fiajd imhkakka y`ÿkd.kq ,nk
w;r nexl=j úiska o tl`.j fiajdodhl úiska tlS fiajd imhkakd iu`. ;u uqo,a
;ekam;a lsÍï fyda bj;a lsÍï lr.; yelsh' flfiajQjo" nexl=j ;u wNsu;h
mßoafoka tu mßY% ,ehsia;=j wu;r tl;= lsÍï fyda wvq lsÍï lsÍfï yelshdjla
we;'
b. fiajd imhkafkl= úiska uqo,a tl;= lsÍfï fyda fnodyeÍï lghq;= ksis f,i
iïmQ¾K lsÍu i|yd" wod< mßY%hkaysÈ fiajdodhl úiska my; i`oyka mßÈ
lghq;= l<hq;=h'
I. fiajdodhlg uqo,a tl;= lsßug fyda fnodyeÍug fjk;a mqoa.,hka kïlr yels
w;r .sKqï újD; lsÍfï n,m;%h m%ldrj Tjqkaf.a w;aik iy;sl l<hq;=h'
II. nexl=j úiska fiajdodhl fj; fiajd imhkakdf.a uqo,a tl;= lsÍug yd fn§ug
kïlr ks,OdÍkaf.a úia;r fukau w;aik o ,ndfokq we;'
III. tfia uqo,a tl;= lsÍu yd fnodyeÍu kïl< m%fõYhka ys muKla isÿ fõ'
IV. uqo,a tl;= lsÍu yd fnodyeÍu újD; lrwe;s .sKqfï wdldrhg wod< mßY%fha
isÿjk w;r uqo, .Kka lr yß±hs ne,Su o tysÈ isÿúh hq;=h'
V. fiajdodhl úiska uqo,a fiajd imhkakd fj; ;ekam;a lrk wjia:djl uqo,a
;ekam;a lsÍfï fmdaruhla mqrjd th fiajd imhkakd fj; ,ndÈh hq;=h'
VI. fiajdodhl úiska uqo,a bj;a lr.kakd úfgl V ys iudk uqo,a bj;a lr.kakd
fmdaruhla mqrjd tys uq,a msgm; fiajd imhkakdg ,ndÈu' tys ialEka l<
msgm;la nexl=fõ Bfï,a ,smskhg fhduql< hq;=h'
VII. fiajdodhl úiska ;udfj; uqo,a f.kajd .ekSug wjYH jQ úg ta ms<sn`oj wjYH uqo,a j¾.h" uqo,a m%udKh" yeiqreï l%uh" uqo,a NdrÈh hq;= fmr wkqu; l< mqoa.,hdf.a we;=¿ úia;r uqo,a wjYH jQ wjia:djg meh 24 g m%:u nexl=j ±kqj;a l< hq;=h'
8 msgqj
VIII. uqo,a Ndr§u iïnkaOfhka j,x.= ialEka tlla fyda úµq;a ;eme,a fyda *elaia l<
bj;a lr.ekSfï Wmfoia ,enQ ú.iu nexl=j úiska fiajdodhlf.a .sKqfuka tlS
uqo, yr lrkq we;' fiajdodhl .sKqï we;=<;a lsßï lrkq ,nkafka nexl=
jevlrk ld,h ;=< muKs'
IX. hï fyhlska fiajdodhlf.a kïl< mßY%fhka uqo,a ,nd.ekSug nexl=j b,a,Sula
l<fyd;a fiajdodhl úiska uqo, wjYH fõ,djg meh 24 g m%:u uqo,a ,ndÈh hq;=
;eke;a;d fukau uqo,a ,nd.kakd fõ,djla nexl=j fj; ±kaúh hq;=fõ'
X. tfukau uqo,a fiajdimhkakd fj; iemhSfuka miq th iïnkaOj fiajd
imhkakdf.a .sKqug nerlrkq we;' fuh o lrkq ,nkafka nexl=j újD;j we;s
ld,isud ;=<h'
XI. fujeks uqo,a fnodyeÍï yd tl;= lsÍfï § we;s úhyels uqo,a ke;sùfï wjOdku
^fiajdodhlf.a kïl< mßY%$ia:dkh ;=< §& fiajdodhlf.a j.lSu jk w;r fiajd
imhkakd úiska ,nd § we;s Wm m;%sld ;sîfuka fuys fjkila isÿfkdfõ'
XII. fiajdodhl úiska fldkafoais úrys;j fukau wfydaisl< fkdyels wdldrh
nexl=jg ±Íug isÿjk ish¿ msßjeh" .dia;=" úhyshoï" kS;suh .dia;=" w,dN"
j.lSï yd ydks nexl=jg fujka úhoï ±Íug isÿjkafka nexl=j u`.ska uqo,a
tlaldiq lsÍu yd fnodyeÍu i`oyd Wmfhda.s lr.kakd kshuhka yd l%ufõohka
;=<ska jk w;r fuu l%shdj,sfha § l¨i,a,s cdjdrï u`.ska bmefhk uqo,a fukau
wjYH nÿ f.ùu meyer yeÍu fya;=fjka fukau fjk;a kS;Hdkql+, fkdjk
ud¾. úiska Wmhd .kakd ,o uqo,a fulS .kqfokqj, ;sìh yels neúka o tjka
wjia:djkays wod< fr.=,dis wkqj l%shdlr we;s±hs fidhdn,k wêldßh bÈßm;a jQ
úg isÿúhyels úhyshoï'
XIII. uqo,a tl;= lsÍfï yd fnodyeÍfï fiajdjkays ks;rjk fiajd iemhqïlrejkag
fiajdodhlf.a iuyr úia;r tu fiajdjkays ksr;jk mqoa.,hdf.a$
w;aikalrejkaf.a wkqnoaO ,ehsia;= ne`§ïj,gh'
C. nexl=j ;u ne`§ïj,g wkqnoaO ld¾Hh idOk f;jeks m¾Yajhlg mjrd§ug isÿjQjo
tjeks lghq;=j, mQ¾K j.lSu nexl=j úiska orKq we;'
D. nexl=j fj; bÈßm;a lrk iuyr f,aLkj, msgm;a nexl=jg wjYH mßÈ ienE njg
iy;sl l<hq;=fõ'
9 msgqj
15. urKh" wfhda.H;dj fyda jia;= Nx.;ajh
fiajdodhlf.a urKfha §" wfhda.HjdÈ fyda jia;= Nx.;ajhl § ta iïnkaOj ,sÅ;
idlaIs bÈßm;a lrk f,i b,a,d isàug nexl=jg ysñlï we;' tjeks idlaIs jkqfha
urK iy;slh" woañksia;%d;a ,sms" fm%dfnÜ n,m;%" wod< wêlrK ksfhda. fyda
fjk;a ta yd iudk f,aLk jk w;r tlS f,aLk nexl=jg ms<s.; yelsúh hq;= w;r ta
iïnkaOj nexl=j iEySulg m;ajqjfyd;a nexl=j úiska fiajdodhlf.a .sKqïys mj;akd
uqo,a wialr .ekSug" nexl=j úiska fiajdodhlf.a fmd,au(lre" woañksia;%d;a Ndrlre
ke;fyd;a fjk;a WoafoaYs; m%;s,dNsfhl=g fiajdodhlf.a j;alï Ndr.ekSug
yelshdjla we;' tjka wjia:djl § nexl=jg wjYH jqjfyd;a tlS ,shlshú,s idlaIsj,
uq,amsgm;a bx.%sis mßj¾;khla iu`. nexl=jg ,ndÈh hq;=h' lsishï .sKqïysñfhl=f.a
urKh" wfhda.H;dj fyda jia;= Nx.;ajh nexl=jg ms<s.; yels uQ,dY%hlska ,sÅ;j
±kaùula ,efnk;=re ta iïnkaOj l%shdlsÍug nexl=j ne`§ fkdue;' tfia nexl=j
úiska wod< ±kaùu ,efnk;=re tlS .sKqu$.sKqï w;aysgqùug o nexl=jg ysñlï we;'
ta iu`.u nexl=j fj; by; i`oyka idlaIs ,eìh hq;= w;r tu f;dr;=re u`.ska
nexl=j iEySulg m;aúh hq;=fõ'
16. jkaÈ mQ¾Kh
fiajdodhl úiska nexl= myiqlï iemhSu i`oyd .sKqï mj;ajd f.khdu i`oyd o
nexl=jg ±Íug isÿjk ish¿ msßjeh" úhyshoï ^kS;suh .dia;= we;=¿j& kshuhka yd
fldkafoaiSka fkdi,ld fyda tlS kshuhka yd fldkafoais n,d;aul lsÍfï§ yd
nexl=jg ,eìh hq;= uqo,a wdmiq ,nd.ekSfï § fyda fiajdodhlg tfrysj kvq mejßfï
§ fukau nexl= úiska .kq,nk l%shdud¾. iïnkaOj o nexl=j jkaÈmQ¾Kh lsÍug
tl`.fõ'
17. f;dr;=re kdu fhdackdjka
a. fiajdodhl úiska fiajdodhlf.a ku" ,smskh yd fjk;a úia;r fjkia jQ úfgl ta
iïnkaOj m%udohlska f;drj nexl=j ±kqj;a l<hq;=fõ' tfukau fiajdodhl úiska
nel=jg ,nd § we;s ;ukaf.a ksfhdað;hkaf.a" weg¾ks n,m;%,dNSka fyda fiajdodhl
fjkqfjka n,;, ,nd§ we;s fjk;a mqoa.,hkaf.a fjkialï we;s jQ úfgl o
tf,iu nexl=j ±kqj;a l<hq;=h' fujeks f;dr;=re ,nd§fuka wk;=rej tu
f;dr;=re nexl=j úiska mj;ajd f.khkq ,nk m%isoaO f,aLk hdj;ald,Sk lsßu"
ixfYdaOk lsÍu yd f;dr;=re wjika lsÍug fhdojd.kq ,efí'
b. fiajdodhl úiska ;ukaf.a jD;a;suh jHdmdr fj<`odug wod< f;dr;=re fukau
uQ,Huh fjkialï iïnkaOj fukau tajdfha we;sjk fjkialï .ek nexl=j
±kqj;a l<hq;=h'
10 msgqj
c. tfukau bÈßfha § uqyqK§ug isÿúh yels kS;suh m%Yak .ek o tlS m%Yakj,ska miqj
;ukaf.a uQ,Huh fjkialï .ek o fiajdodhl úiska nexl=j ±kqj;a l<hq;=h'
d. nexl=jg ;ukaf.a wNsu;h fukau j.lSulska f;drj fiajdodhlg ±kaùï" ,sms"
f,aLk" idudkH ;emEf,ka" w;ska" fgf,laia" *elaia mKsjqv fyda Bfï,a ud¾.fhka
nexl=j okakd mßoafoka heùug ysñlï we;s w;r tjeks ikaksfõok fiajdodhlg
hjd we;ehs i,lkq ,efí' fuys§ foaYSh ;emEf,ka fj; ,smshla ,efnk ld,h Èk
folla jk w;r" úfoaYShj o Èk myla *elaia" w;ska fn§u yd Bfï,a" tu mKsjqv
hejQ Èku ,enqkdhehs i<lkq ,efí'
18. wkqmd;sl n,mEï
l%shd;aul ùug fkdyels ùu Bg iïnkaO jk wkqmd;sl n,mEu fya;=fjka isÿjk
w,dNydks" ler,s flda<dy," hqoaO" iajdNdúl úm;a iïnkaOfhka nexl=fõ md,kfhka
f;drj isÿjk l%shd.ek nexl=j lsisu j.lSula .kq fkd,efí' ^WodyrK (-
jevj¾ck" msg.=¿,Eï" .ukd.ukfha isÿúh yels fld,a,lEï" ckle<öï" foaYSh yd
úfoaYSh rdcHhg fyda wêldÍka u`.ska isÿjk ^;;ajdldr fyda kS;s m%ldrfhka&" kS;suh
fyda fr.=,disj, wjYH;dj" fj<`ofmd, lvdlmam,a lsÍu fyda uOHu NdKavd.drhl
isÿúh yels ndOdjka o óg we;=<;a fõ' uQ,H úYaf,aIK lghq;=j, § fiajdodhl
úiska nexl=j iu`. iyfhda.fhka l%shdl< hq;=h' tfukau wjYH úg ;u f;dr;=re
hdj;ald,Sk lr fiajdodhlf.a wjika m%;s,dNshdf.a f;dr;=re o .kqfokq o nexl=j
b,aÆ úg iemhSh hq;=h'
nexl=j úiska lrkq ,nk fiajdodhl iïnkaO ksis iïm%ckH;d l%shdldrlï
iïnkaOj fiajdodhl úiska iyfhda.s;dfjka l%shdl< hq;=h' tfukau ;ukaf.a
f;dr;=re hdj;ald,Sk lsÍug;a th kshñ; wdldrhg ,nd§ug;a fiajdodhl ne`§ isá'
nexl=fõ b,a,Su u; .kqfokq miqìu iïnkaO f;dr;=re fukau fiajdodhlf.m%;s,dN
ysñlref.a f;dr;=re o nexl=j fj; ,ndÈh hq;=fõ'
19. nexl= ryiHNdjh
fiajdodhlg iïnkaO fmdÿkS;sh hgf;a fukau nexl= mkf;a ^wxl 30 jir 1989&
j.ka;s 77 hgf;a nexl=j o tys ks<OdÍka f;dr;=re wdrlaId lsÍug ne`§ we;' tfia
jQjo wêlrK wjYH;djla u; fyda fiajdodhl úiska n,h ,nd§fuka miq fujka
f;dr;=re wkdjrKh flfrkq we;' fuh foaYSh yd cd;Hka;r kS;s iu`. wkql+,fõ'
11 msgqj
20. wjika lsÍu
fiajdodhl
nexl=j yd fiajdodhl úiska wjika lsÍfï m%;smdok iïnkaOj ,sÅ;j tl`. ù
we;akï yer fiajdodhlg ´kEu wjia:djl ,sÅ; oekaùula lsÍfuka miqj .súiqu
uq¿ukskau fyda ksfhda.hla wkqj l%shdlrK fyda mekk`.sk ´kEu .súiqula wjika
lsÍug fiajdodhlg yelshdjla we;' tfia jQjo" tfia wjika lsÍï" wjika lsÍug
m%:u nexl=jg ;snQ whs;sjdislïj, lsis`ÿ fjkila isÿfkdúh hq;=h'
nexl=j
±kqï §ulska miqj wNsu;h mßÈ th idOdrK fõ kï nexl=jg ´kEu .súiqula
uq¿ukskau fyda ksfhda.hla wkqj l%shdlrK fyda u;=jk ´kEu .súiqula wjika
lsÍug nexl=jg yelshdjla we;' fï iïnkaOj wjika lsÍfï m%;smdok ms<sn`oj
,sÅ;j .súiqï .ekSula isÿlr fkdue;' ±kaúfï ld,h kshu lsÍfï § nexl=j úiska
fiajdodhlf.a kS;Hdkql+, wjYH;djka ie,ls,a,g .kq,efí'
Ndr.ekSu iïnkaOj ms<s.ekSu
uu$wm fuu`.ska iy;sl lr isákafka nexl=j ^nEkala T*a phskd fld<U YdLdj&
úiska ,ndfok kshuhka yd fldkafoais ,enqKq nj;a" lshjd meyeÈ,s lsÍfuka miq
f;dard.;a nj;a tfukau tlS fldkafoaisj,g wm ne`§ we;s nj;a ms<s.kafkuq'
……………………………….
w;aik
ku ……………………………….
cd'ye'w' ……………………………….
……………………………….
w;aik
ku ……………………………….
cd'ye'w' ……………………………….
12 msgqj