Hemijska azbuka

Šta su hemijski elementi?

Proste čiste supstance ne mogu se razložiti na

prostije sagrađeni od velikog broja

istih atoma.

Kako su dobili ime?

Hemijski elementi su dobijali nazive na različite načine

Prema svojim fizičkim svojstvima

chloros – znači zelen, hlor je žuto-zelene boje

Brom na grčkom znači neprijatan miris

Prema likovima iz antičkih mitologija

titan – mitski sinovi Neba i Zemlje, Titani

tantal – Zevsov sin

torijum – nordijski bog groma Tor

Prema geografskim pojmovima ili mestu otkrića

europijum – po Evropi

americijum – po Americi

germanijum – otkriven u Nemačkoj

galijum – otkriven u Francuskoj

U čast znamenitih naučnika

ajnštajnijum – po Albertu Ajnštajnu

mendeljevijum – po ruskom naučniku Mendeljejevu, koji je izvršio prvu klasifikaciju

elemenata

kirijum – po Mariji Kiri, koja je otkrila prvi radioaktivni element

Po nebeskim telimaplutonijum po planeti Pluton

helijum po Suncu , grčki helios znači Sunce,

selen po Mesecu, grčki selene znači Mesec

HEMIJSKI SIMBOLI

Radi lakše komunikacije, hemijski elementi se prikazuju simbolima koji su isti u čitavom svetu, bez obzira na

jezik kojim se govori.

J.J. BERCELIJUS

je bio švedski naučnik, hemičar, koji je živeo krajem 18. i u prvoj polovini 19.

veka.

On je predložio pravila, koja se i danas primenjuju, o načinu obeležavanja

hemijskih elemenata

PRAVILASVI SIMBOLI SE PIŠU SLOVIMA

LATINICE, A IZVODE SE IZ LATINSKOG NAZIVA ELEMENTA

Vodonik - hydrogenium – H; kiseonik – oxygenium – O; ugljenik – carbon – C; bakar – cuprum –Cu; srebro – argentum – Ag; gvožđe – ferrum – Fe; hlor – chlorum – Cl…

PRAVILA ZA SIMBOL HEMIJSKOG

ELEMENTA UZIMA SE POČETNO SLOVO NJEGOVOG IMENA.Kada više elemenata počinje istim

početnim slovom, pored početnog slova piše se još jedno slovo iz njegovog imena.

PRAVILA PRVO SLOVO SIMBOLA HEMIJSKOG ELEMENTA JE

VELIKO, A DRUGO, UKOLIKO POSTOJI, JE MALO.

PRAVILA SIMBOLI SE IZGOVARAJU TAKO ŠTO SE SVAKO SLOVO IZGOVARA

POSEBNO, na primer

simbol vodonika je H, izgovara se ha

simbol žive je Hg, izgovara se ha-ge

ELEMENT SIMBOL ČITA SE ELEMENT SIMBOL ČITA SE

VODONIK H ha FLUOR F ef

KISEONIK O o HLOR Cl ce-el

NATRIJUM Na en-a BROM Br be-er

KALIJUM K ka JOD I i

MAGNEZIJUM Mg em-ge OLOVO Pb pe-be

KALCIJUM Ca ce-a GVOŽĐE Fe ef-e

ALUMINIJUM Al a-el BAKAR Cu ce-u

UGLJENIK C ce CINK Zn zed-en

AZOT N en ŽIVA Hg ha-ge

FOSFOR P pe ZLATO Au a-u

SUMPOR S es SREBRO Ag a-ge

ZNAČENJE SIMBOLA

KVALITATIVNOOZNAČAVA VRSTU

HEMIJSKOG ELEMENTA;

na primer O - kiseonik

KVANTITATIVNOOZNAČAVA JEDAN ATOM HEMIJSKOG

ELEMENTA;

na primer O – jedan atom kiseonika

KOEFICIJENT

JE BROJ KOJI STOJI ISPRED SIMBOLA.

Koeficijent 1 se ne piše, već se podrazumeva.

PRIMERI:

5S - pet atoma sumpora ; 4C – četiri atoma

ugljenika; Cl – jedan atom hlora