silniki spalinowe 1 2007

23
3 SILNIKI SPALINOWE, nr 1/2007 (128) Rozwój konstrukcji silników przyczepnych do ³odzi motorowych Konstrukcja/Design Krzysztof WIS£OCKI* Jakub CZAJKA Rozwój konstrukcji silników przyczepnych do ³odzi motorowych W artykule omówiono systematykê i wa¿niejsze cechy konstrukcyjne silników zewnêtrznych stosowanych do napêdu ma³ych jednostek p³ywaj¹cych. Przestawiono krótki rys historyczny rozwoju konstrukcji polskich silników zaburtowych oraz scharakteryzowano ich wa¿niejsze cechy konstrukcyjne. Zwrócono uwagê na wystêpuj¹ce kierunki rozwoju takich silników i wartoci wskaników pracy w silnikach wspó³czesnych. S³owa kluczowe: zewnêtrzny (zabur towy) silnik spalinowy, wskaniki pracy, cechy konstr ukcyjne Development of outboard boat engines The paper presents the systematics and major engineering characteristics of outboard engines used to power small vessels. It also includes a brief outline history of the structural and design development of Polish outboard engines and their major design features. The development trends and rating of contemporary engines were pointed out. Key words: attached (outboard) combustion engine, engine rating, design characteristics 1. Wprowadzenie W powszechnym przekonaniu silniki spalinowe s³u¿¹ g³ównie do napêdu pojazdów l¹dowych. Jednak znacz¹ca czêæ produkcji silników spalinowych na wiecie przezna- czona jest do napêdu jednostek p³ywaj¹cych. Silniki wyko- rzystywane do takiego celu mo¿na podzieliæ na, rys. 1: silniki okrêtowe napêdu g³ównego, silniki okrêtowe wewnêtrzne i agregatowe, silniki zewnêtrzne (przyczepne, zaburtowe). Do napêdu g³ównego du¿ych statków stosowane s¹ z regu³y wolnoobrotowe silniki dwusuwowe o zap³onie samo- czynnym (ZS), z wtryskiem bezporednim, turbodo³adowa- ne. Charakteryzuj¹ siê one du¿¹ moc¹, du¿¹ sprawnoci¹ oraz 1. Introduction Combustion engines not only serve to power land vehi- cles, but significant part of their global production is desig- nated to drive vessels. The engines used to power vessels may be divided as follows (Fig. 1): major drive marine engines, inboard and aggregate marine engines, outboard (attached) engines. Marine engines used for the major drive of large ships are usually two-stroke, low-speed, self-ignition engines, with direct injection, turbo charged. They are characterized with high power, high efficiency and low engine speed, the nom- inal value thereof not exceeding 200 rpm. Rys. 1. Przyk³ady silników okrêtowych: a) silnik okrêtowy firmy Sulzer, b) silnik wewnêtrzny typu Volvo Penta, c) silnik przyczepny firmy Mercury Fig. 1. Examples of marine engines: a) Sulzer marine engine, b) Volvo Penta inboard engine, c) Mercury outboard engine a) b) c)

Upload: maciej-adamczak

Post on 15-Feb-2017

135 views

Category:

Technology


4 download

TRANSCRIPT

Page 1: Silniki spalinowe 1 2007

���������������� ����������������

����������� ������������������������������������������� ���� ���������

��������� �� ���������� ������

����������� �������������������������������������������

������� ������������������������������������������ ����������������������������������������

��������������������� ����!�"������������������������������������ ����� ����������������������# �������

�������������������������������������������� �����!�$������� ������������ � ������� ��������� �������

��������������%������&�������������������������������!

���������� ��!"����������'��# �����(�������������)����&���������)����������� �����

�������������� ���� ���������

*�������������������������������������������������������������+�� �#���������� ����������������,���!�-��������� �����#���+�� �������������+������� �� ��������������,���������+�"������ �#������������

�����������������+��� ��!�*�����,�����������������������+������������������������������� �!

�!#����$%"����������'� �#����(����# ��������)�����������)�������������������

��������������

��&��% !�'�#(�&� !�����)��%)��)�)�%&��)���!�%��*+,�-��)!�$����&.$��&�/� $-���+$��#�'0�1!$���� ��� +��� .23�&��$���/)�%)��)�-��%&��)���#�'����2�)!�)!�&� ! ��4� ����/!%5�$����&.$��/!$��%5!��&�#��/+�#�'0��)��)�)��#��4� #%5#���!�$��5��)!,���!���(�*���&�$ )!�)3��� ��#%0��"� %)��)�)����.5��!���&.$��,�-��!,� � %)��)�)����.5��!��!��.5� �!�)��,�!,�5��! � %)��)�)� !��.5� �!��&� #� !&�! � �6��5��!�0

7����&.$��,�-��!,��$�*#�'�%5�5�-��%5�%����!�%+� �!,��#�������6��5��!�%)��)�)�$��%����!��� �&���)!�%�(�4� #��#(��8�� � ��5�#%�)!(�6! &�2�!$�)( �5��6�$���$���4�!0�9'����5!�# �/+�%).���!�$�*+�(��+ �$�*+�%&�����2�)+����

������������

9�(6�%5)���!�,)�!%���5����#�%!�:!�5��&��!�����$�:!')4��!% �6�5�%),�);)���5�&��5��;�5'!)��,��6���&��$��5)���)%�$!%),4��5!$�5��$�):!�:!%%!�%0�<'!�!�,)�!%��%!$�5��&��!��:!%%!�%(�#�6!�$):)$!$��%�;�����%��=),0���"� (�/���$�):!�(��)�!�!�,)�!% � )�6���$���$��,,�!,�5!�(��)�!�!�,)�!% � ��56���$���55��'!$��!�,)�!%0

>��)�!�!�,)�!%��%!$�;���5'!�(�/���$�):!��;����,!�%')&%��!��%����#�5��4%5���! ����4%&!!$ �%!�;4),�)5)���!�,)�!% ��)5'$)�!�5�)�/!�5)�� �5��6���'��,!$0�<'!#���!��'����5!�) !$��)5''),'�&��!� �'),'�!;;)�)!��#���$�����!�,)�!�%&!!$ �5'!���(4)����:���!�5'!�!�;���5�!?�!!$)�,������&(0

����� ��� ����� �� �������� ������������� ������ �������� ������ ������� �� �����

���������� ��!�� "��#�� ������� ��� �����

!����!��� ������ $������

���� �� ���� !"� �� ����#" "#��#"�$ �% ��!�"�

����#" "#��#"& �% '�!(� )"#�� �#����*"#��#"& +% ,"�+��� �������* "#��#"

�� 6�

��

Page 2: Silniki spalinowe 1 2007

@ ��������������� ����������������

(��+�&�.$��2�)+��6��5��+ ��5-�!/����5�23���()������ �#��!�)!�&� !���� �������6��()�0

�)��)�)�(�)!/% ! ���(�)!/% #�'�&�/!(��2�)��'�%�����#�' ��!����).�% !/���()����!/�&�.$��2�)��6��5��!/�%5�%����!%+�/����/!$��%5�)��,�!,�5��!���$�*#�'�/!$��%5���'�&�#��4/+�#�'���6�$����&.$��(��#�'�)�2�!$�)�'�%5�5�-����� ���45�-� �/��'5-��(�5����#�'���6�/����%)��)�)�&�(���)� !���/��'45��'�*�,���#�'0���5!/�,��&)!���&.$-���#%5.&�/+� �#��!%)��)�)�� 5!��%����! ��� �&���)!�%�(�� #��#(���/!$��%54���'��).�% #�'��*#���#�'�$��;���'5��5����-����6��).�4% #�'�,��&���$ ) ���� ��� �&���)!�)%����#(�A��� �%5�%���4�)��$��/!$��%5!�����'����5!� !��!��!��#/�#( ��&0�/��'5-�*�,���#�'�)�(�5����#�'0��+�5��%)��)�)�%5��/�����! � �6�$�4�#���!��!��+5� ���$ )�6�)%�����;# �����(�*�)�)����5�!�&��+4� !�)!� �&� !���$�)+���&.$��+ ��&0�&� !���$�)+�5#&��B8C0��5!/�,��&)!� �%5�%���D�%&�5#���%).�� .%5��%)��)�)�%�(��'�$�4�! ��5-�!� �%5��#��������������5 �0�%&!�/���)!�&� #%5�%�4���!�$��/!$��%5!��&�#��/+�#�'�0

�)��)�)�&� #� !&�!�� ���!�5��*!� �6��5��#()��%��*+�$���&.$��(��#�'���$ ) � � �#� �/��#��� #%5#���#�'�$���!4�-���!��!��#/�#�'���6�/������&.$�&�(���)� #���$ )�*�,��4�#�'0��+�5��&� !$!��% #%5�)(�$��4���6�� 5!��%����!�%)��)�)�� �&���)!�)%����#(��8��0��&�5#���%).��-��)!*�&� #� !&�!%)��)�)�8� ���!�)�'�$�*��(�%��)� ��� �#���% 5�&��$���/)��)!�(�*�)�)�/+��&��% !�'�)!�)�0

���������������� � ����������

�� ���� ��!��� ����� ��

7!;)�)�/.�%)��)��� �6��5��!,��&�$�/!�E!,���()��>).$ #4����$��!/�=!$!���/)�>�5�����$�!/�F0�0>�������� �������������������������0��!$��,��)!,��%)��)��&� #� !&�#�� �46��5��#��/!%5�5��(!�'��)� �#� !%&-����&.$��# ��5-�#�(�*!6#3��$/.5#��$���$ )�/��������23 ��+� �)!� �/!,��%�� #�)+�&� !4���$�)��+ ��5-�#��)!�(�*!�&� !�� #��3���&.$��&� ! ���$��6��*�$�#(�()!/%��0�7�&�% � ��%).����)(� �%5�%����)!��� +4$ !�)��&� ! ��� ��!,��$�� ()��#��+5��&��+� !�)�� �6��5+��$ )�)��#%���2�)�/!,��(������)�0��)��)��5!���$/.5#��$���$ ) &�%5��)��#����6� !,��)� �%)���#� ����%�!,�� 6)���)���&��)��&��)�)!��$�3�%).�����'�()3�G�H0�8��� +�+� ��!5+�%)��)���&� #4� !&�!,��/!%5�5� �*!�(�*��� �%5�%���3�,��$����*$!,����4$ �/����$ ) ���5��*!�$��)��#�'��6)!�5-��&�#��/+�#�'0�>�*!%��*#3�/������&.$�,�-��#���6�&�(���)� #����/� .2�)!/�%&�45#���#����/��'5��'�0

�)��)�� �6��5��#�(��5����#�/!%5�&� ���6�#%!(���$ )�) ��)!% ��#����&��.*#0�7 ).�)�5!(�������&��)!� �'�)��&����4$����$ )�(�*!�6#3�&� ! ��� ����$�� �,�%&�$������)��&� ! �*#5����)��0�1!$#�!�!�!(!�5#�&��+� ��!� �%)��)�)!( ��5-�!(�% +� ��/$���3�%).����&����$ )! �5�� 6)���)��&��)���)����4(���5��0��&�5#���!�%+��� �)+ ��)� ����5-�#�'����/!$�!/�&�4�.*#� ��)!% ��!�%+�$���%)��)�)�&� #� !&�! �������� )!�����))/!$�!,�� ��)�'��(�*�)�)���)+,�#���&.$���$ ) � �).�% �/+�� ��4� +���6! &)!� !D%5���/!/�*!,��,)0�E-��)!*� !�� ,�.$-��6! 4&)!� !D%5�������$ )��'��#&�%�*��#�'���%)��)���!��.5� �# ����$��%).�%)��)�)�&� #� !&�! ��5-�!��(�*�)�)�/+�$�&�#�).�)!$��6� !,������ )!�����))���&.$��,�-��!,�0�5�5!(�%)��)��&� #� !&�!,��/!%5�/!,���)!%��(&�)�������6�$��� ���5���6%��,����� �&��%5�����%!����/������ �%� )(����)�0

�(���!��!�,)�!%��)5'����!�����6)����&��)5#���$�'),'!���()����!�,)�!�%&!!$���!��%!$��%��,,�!,�5!���)5%�)�����,!:!%%!�%����5��&��!��%(������$�(!$)�(�%')&%������55!�% �(�45���#��'5%�����%���?)�)��#�!�,)�!%�)��%�)�)�,�#��'5%0�<')%�&��4&��%)���,���&��%����#�)����$!%�;���4%5���!�!�,)�!%��)5'�%!�;4),�)5)���)�����,!��:!%%!�%��%!$�;���;�!),'5��;�,��$%�������,!�,���&%��;�&!�&�!���$��)5'�%&����),�)5)����%!$�)���!��!�5)��4���:!%%!�% �!0,0�%�)�)�,�#��'5%���$�(�5��6��5%0�<'!%!���!)�6���$�!�,)�!% �(���5!$�)�%)$!�5'!�6��5 ��!���5'!�%5!�� �')�'�!��6�!%�!�%#�����!�5)����)5'�5'!�8�5#&!�5���%()%4%)��0��)5')��5')%�,���&��;��&&�)��5)��%��������������!�4,)�!%��;5!���&&!����)0!0�%&!�)���#��$�&5!$�5��:!%%!�%�0

<'!��55��'�6�!����%������!$���56���$��!�,)�!%�%!�:!��%%(����6��5�&��&��%)�����$���!��%����#��&&�)!$�;����!��!�5)��4���&��&�%!%�����%���?)�)��#�$�):!�)��%�)�)�,�6��5%0�<'!%!���!;)�%5��;�����5��4����;���4%5���!�!�,)�!%��)5'�%&����),�)5)��0�!�;4),�)5)�����56���$�!�,)�!%���%������� �6�5�5'!)���!),'5��$�&��$��5)�����%5%�)(&!$!�5'!)��&���);!��5)��0

��"����������������������� ����!����#

� �� �������

<'!�$!;)�)5)����;������56���$�!�,)�!�)%�&��:)$!$�6#���45!���5)�����>�5��6��5�F�)����������������� ������������������������E��!%0�����$)�,�5��5'!����!% �5'!��55��'4�6�!����56���$��!�,)�!�)%���(!�'��)����$�):!���)5�5'�5�(�#�6!$!5��'!$�;��(�5'!�6��5��%����'��! �5�,!5'!���)5'�)5%�,!��6�?��$�(�#���5�5���%()5�5'!�$�):!�5'���,'�5'!�6�$#�)����#&�)�50��5�)%��$()55!$�5���%!���$!:)�!�$!%),�!$�;����'��,)�,5'!���,�!��;�����!�5)����)5'�5'!�6��5�%)$!���$�5'!�'!),'5��;)5%�(���5)�,0�<'!�%5��5��;�%��'����!�,)�!�$!5��'!$�;��(�5'!6��5�&���!$����5'!�%'��!�%'���$�6!�&�%%)6�!��'!��&��!�!$;��(�)5%�����;�!��5����G�H0��%),�);)���5��$:��5�,!��;�5'!�55��'�6�!�!�,)�!�)%�5'!�;��5�5'�5�)5�(�#�6!��%!$�)����#�5#&!�;�6��5��%��!����%��5'!��:!%%!�%0��5�(�#�%!�:!�6�5'��%�(�/����$���?)�)��#�$�):!��(�%5�;�!I�!�5�#��&&!��)�,�)��#��'5%�0

<'!���56���$�!�,)�!�)%���5%)$!�5'!�6��5J%���5�)�!���$�)5)%�'��,����5'!�!%��5�'!��0�K!��! �5'!��'��!�%��;��!��;�5'!6��5J%�$!���(�#�6!��5)�) !$�6#�5'!��%!�0�<'!����#�!�!(!�5%����!�5!$�5��5'!�!�,)�!�5'�5�(�%5�6!�&���!$����5'!�$!�����!"5'!�;�!��5������$�5'!�6�55!�#0�<'!�!���!�%���5)��%��'!�!�5���55��'�6�!�!�,)�!%���!�'��,������!�!%��5�'!�� ��')�'�)���%!��;���(��;���5)���!��6�!%����5)����%�6��5�$�):! ��')�'%),�);)���5�#�)���!�%!%�%�;!�%�)�)�,0�=���5'!�&��&�%!��;�%�;!45#�5'!��55��'�6�!�!�,)�!%���!���%���%!$�)��6��5%��)5'�%5�5)��4��#�!�,)�!% ��')�'������%��!��')�,�5'!�%'��!�)����%!��;�(�4/���$�):!�6�!��$���0���5'!���$:��5�,!��;�5'!��55��'�6�!!�,)�!�)%�)5%�����(&�)��5!$�%5���5��! �!�%#��&!��5)�����$%)(&�!��)�5!�)�,�(�)�5!����!0

<'!���56���$�!�,)�!�����%�)��%&!�);)� �$);;)���5����$)45)��%0����'�!�,)�!%��%����#�������:!�����!$���$��)5'����,! ��&)$����$��'��,!%0�<'!�5'!�(���%5�!%%!%�������)�,�5'!� ��(6)�!$��)5'�5'!����,!�&��!������!�5��5)���)�$!?!%���$(!�'��)�������$%��!I�)�!�,�!�5�!�,)�!!�)�,�!;;��5���$�&��4:)$)�,�,��$�I���)5#��;�5!�'����,)����&���!%%!%0�<'!���546���$�!�,)�!%�%'�����(!���%�%&!�);)��%5���5������'����5!�4)%5)�%L�%�(!��;�5'!(��)���6!�$)%��%%!$�6!���0�<'!��&��5)�����%#%5!(%"�)�5��!���$�!?'��%5 �;!!$)�,��������)�,�&�!%!�5�%),4

Page 3: Silniki spalinowe 1 2007

M��������������� ����������������

�)��)�� �6��5��#�&����/!���%&!�#;)� �#�' �5��$�#�'��������'0�8�#��!�%)��)�)�5��)!�&����/+���%5��)!�&� !�'��4$ !�)��)�&� #�$�*#�' �,���5���#�'� ()����'��6�)+*!�)�0�#%5.&�/+�!��-�� �%�$�*!���&�.*!�)���)!&��!���&��+� !4�)�� �$�*#()��%��N�)��()�����!�5���/)�(��#�)��6�)+*!�)�()(!�'��)� �#()��#(�,�/+�$�*!,���#%)�������%5����#/�!,�)� �&!��)!�)��$�6�!/�/���2�)�&���!%-��5!�'����,)� �#�'0�)��)�)� �6��5��!��#�� �/+��)!�!�%&!�#;)� �#�'��!�'����4%5����#/�#�'L��)!�5-�!� ��)�'� �%5��+��(-�)��!�&��)*!/0� � !,-��)!�����$#"�$���5��#�)��#��5��# � �%)���)� ��'��4$ !�)���#�� �/+�)%5�5�!��-*�)�!���%5�%�����$�����%5����/) ���#�'� �%)��)�-��%�(��'�$��#�'�� #����!5�%)��)�-����4&.$��,�-��!,��%5�5�-�0

�)��)�)� �6��5��!�(�*���6#���$���)!$�����&�$ )!�)3��,-�4�)!����$���5#&#"�6�� �!�)�5#��!������(���!�0�<��)�&�$ )��6#����5����#�/!% � !�����5��'���45#�' �,$#�%)��)�)�6�� �! ���!�5!*���/����#() �6#�#�$�%5.&�!���'��$��0�6!��)!%)��)�)�%&��)���!�&� #� !&�!�6�� �!�%5�%����!�$����&.$�(��#�'���$ )���6���/��-�� �%5��#� �%5+&)��!�&� ! �(��!�)��)4�'!�%)��)�)�!�!�5�#� �! ��5-�!��#5��� �/+��#%5��� �/+�+�(��$��&���% ��)��(��#�'�/!$��%5!��&�#��/+�#�'0

6!��)!�%)��)�)�&� #� !&�!��#%5.&�/+��#�+� �)!���&�4%5��)�%)��)�-������(���#�'�(������#�'� �5#�����$ )L�$�4%5.&�!�%+���!�/����%)��)�)�$��%����!���6�� 5!��%����!��&� !$ )��!�(��#��$�� M�$����0�����������$�������>�0

$�%�������&����������� ���� ��

�)��)��6�� �#�&� #� !&�#���#%0����6#��5�� � �%�$#�%)��)�/!$���#�)�$���# �$��%����# ��� ���5!/�6�$��)!�)�(��#�)!�&� !���� �/+�!/�� ������M��>�0�����2��6#���&.$��!/��&.$ ��#�6#���$���������6��!,����%&�%-6�6! &�2�!$�)��6�&�2�!$�)�&� ! �&� !���$�).� .6�5+0�����2��6#�6#��(���4���#�����*#%�� ��5-�!,���6�$����6#���&� #5�)!�$ ����$���(��#����6��!/�%)��)��0���$�%)��)�)!(��(������#�6#���)!4�)!��)� 6)���)��&��)����(�*�)�)�/+�#�&���.�%)��)���&� ! ����4�����,�$ )�#0

8�6����%)��)���6�� �!,���()!% � ������ +$ !�)!�(���4/+�!�,��$��6��5# ��5-�!��(�*�)�)����/!,���%5��)!�)!���$�-�'&� #�/��'0��)!��% ��&� #�/��&� �����������#/.�)!�2��6#� ��$# ���$��,��A����/!/� ���� !�)!0

��)��)��6�� �#�()����)����)%5�5�#�'���$0���$+� �%�$�)� +6#������)!� ��23�(������)��,��$����$ )���5��)�%&�%-6 ��6#�+5�().$ #���%5�!(���$#������!(���&.$��#(��)!�&� !���4� �����O0����)!� ��23�%&!��)!�)��5!,���#(�,��)��&���$�4�����&��6�!(#�&� #�(��5�*������$ )��'� ��#%��+�6��5+07�$�5���� �&���&�#�).�)�����()!�) �.�����2��6#��)!��#�'#4����%).�%�(�� #��)!0����+�)%5�5�+���$+�6#����)!6! &)!� !D4%5��� ���� !�)��%)��)����B&� #5�&)!�)�C�� !�� ,�.$�����/!,�(��5�*�6�)%�����%5�����$#0�8�%5�%����)!�%)��)���6�� �!,�����$ )��#(�,����$�$�5������*#�)��&�!5�#�%5!���!/����!�� �&!��)!�)��%5!�������2�)���$ )0�>)(��5#�'���$�%)��)�)�5! ��/$����#��)!�����6#��-�� !�� ,�.$������)%�)���% 5� ���4&� ��)%�)!���% 5#�!�%&���5��/)�)�&��%5�5.��6%��,)0

�)��)��&� #� !&�#�����(���#�%���$��%).� � �%�$�)� !,�%)��)��� ��%&� .5!(���� �&)����!/�����(�#� ����!(���&.$�4�#( �&� !���$�)+��-�� .6�5#�'� �����)!(�&� )�(#(�)�2��6+��&.$��+���� ���'�#5���)$��%5!,��%��*+�!,��$�� ��)!% !4

�);)���5�$);;!�!��!%�)���!��5)���5��5'!�%5���5��!��;�5'!��!������������!�,)�!%����!:!��(�/���$�):!�(��)�!�!�,)�!%0

��5�%�����,��,��5'!���56���$�!�,)�!%�����$�,!�!����#6!�$):)$!$�)�5��5���5#&!%"�%)$!���$��!��������(�����!%0����'$):)%)���%5)���!?)%5!$�)��5'!��P��J%��'!��5'!�%)$!�!�,)�!% �5'!��)%!�����!$���#���!�,)�!%��!�!��:�)��6�!�)��5'!�(���!50<�$�#�5'!�$):)%)���)%���5��&�5��$�5!���#(��!��%�5'!�%)$!�55��'�6�!���(6�%5)���!�,)�!%�5'�5��!�!��%!$�5��&��!��%(���6��5%������#��% �,�:!���#�5��%(������$����4��)%!�(��)�!!�!�5�)��!�,)�!%�5'�5�,!�!��5!�&��!��%�;;)�)!�5�5��$�):!�%(���:!%%!�%0�<'!�%)$!���(6�%5)���!�,)�!% �'��!:!� �'�$���;!�%5���5������'����5!�)%5)�%�5'�5��)���6!�)�$)��5!$�;��5'!��'!�!)�

��!%!�5�#�5'!��55��'�6�!�!�,)�!%��&&!���)��5'!�;��(��;����(��!�,)�!%�(���5!$�)��5'!�6�����;�5'!�6��5"�5'!#���!�:�)��6�!��%�5��4%5���!��;�;���4%5���!�!�,)�!%�)��5'!�&��!����,!�;��(��0M�5����0�����������5������K��0

$��� �����������������

<'!�%)$!��55��'�6�!�!�,)�!��=),0����&�)��)&���#���%���%)�4,�!4�#�)�$!� �5��4%5���!�!�,)�! ��;���(&��5�%5���5��!���$&��!����5�!?�!!$)�,��0������M��>�0�<'!�%��!��&��&!��!�%'�;5���%�&��!�!$�;��(�5'!������%'�;5�6#�5'!�,!�� �$)�!�5�#���)�$)�!�5�#0�<'!�%��!��%'�;5���%�(���5!$�)����6!��)�,��'�%!'��%)�,���%��55��'!$�5��5'!�!�,)�!��������'�(6!�0�<'!�!�)%��%(����;�!��5�����6�:!�5'!�!�,)�! ������)�,�;�����0��4'���!�,)�!��&!��5)��0

��5'!�%)$!��;�5'!���5!����!�,)�!���$!:)�!�;���(���5)�,�)5���5'!�6��5�%)$!���%�&���!$�)����$!��5��%!5�5'!�!�,)�!�)��5��&�%)5)��%0�<'!�;)�%5���!������!$�5��)�,���5��;�5'!�%��!��;��(5'!���5!����$�5'!��5'!��A�;���)((!�%)�,�)5�)��5'!���5!�0

<'!�%)$!�!�,)�!�'�$�%!:!����%),�);)���5�$)%�$:��5�,!%0<'!�&�)��)&�����!���%�5'!��!�!%%)5#�5��(���5�)5����5'!�6��5)��%��'�����#�5'�5�5'!���,�!�6!5�!!��5'!���5!���!:!����$�5'!%��!��&��&!��!��$)$���5�!?�!!$���O0�<'!��!�!%%)5#�5��(!!55')%��!I�)�!(!�5����%!$�&��6�!(%��)5'�(���5)�,�)5����'),'4%)$!$�6��5%0�����$$)5)�� ��&���!�5!�)�,�5'!�%'����5'!�%��!�%'�;5�$)$���5�$!;�!�5���5�(�5)����#0���5'!��%),�);)���5�$)%4

����� %�� ����� �� �������� �������� !����!����� &�'����������� ������ �����(������ �� �$)*+��(,��� -����� �������'�� ��

$�������� .%/

���� -� ���� !"� �� ��*" ����+.��!" /�����% "#��#"�$ �% �,012&

3)& ��+.& �% "#��#" +�#����+�"* �� �� ,�!+."�"� 4-5

Page 4: Silniki spalinowe 1 2007

Q ��������������� ����������������

�)��%)��)������&��.*#���$ )���#%0���0�����(���%)��)����(���4�����/!%5�$����'�#5�����%)�&� )�(!/�)�&)����!/0�2�&� )�4(��&� ���������#�'#�!�)!�%)��)���$��&���)!�P�O��$�&��% � #4 �#�$�� �&)������%��*#�$��%5!�����)����$ )+�&� ! � ()��.�)!������%)�#��)+,� ��5-�+��#5��� ��2��6����&.$���0��� !4���$�)�� ��/$�/+���%).�������(�)!�%)��)����(�*�)�)����+� �4�)!�6)!,����&� -$ �6)!,���!�5����!,��)�6)!,����5#�0���$���!/� .2�)�����(�#� ��/$�/!�%).�&�(&����$# ��5-���&�6)!�����$. ��5�� !�)��$���5���5!,� �&� !&�#���!,������$���'��$ !4�)��%)��)��0

9!�'+��'����5!�#%5#� �+�(��#�'�%)��)�-��&� #� !&�#�'/!%5���(&!� �� #�)��+� ���$��%5!�����)����$ )+0�����(&���()!% � ����/!%5��6��5����(��!5���$��%5!�����)��&� !&�%54�)�+�,�N�)�����6�����$!(��5�#%���#(�&��)�� ��5-�����/� .42�)!/�/!%5�%&� .,�).5�� ��+� �+�$��&� #%&)!% ��)���+5�� �&��4��0����+� !�)!�5��&� ��������%5!�����)!���$ )+�)��!,����/.&�.$��2�)��6��5��!/�%)��)���/!$�+��.�+0�>�*�)�!�/!%5�(��5�4���)!���(&�)���%)��)���' ��5-�!��� �)/�/+�(������!5�$��������@���>� �/!$����&����$ !�)!���$ )� �%)��)�)!(���(��#&��#*!/���0��������#&�%�*��#(�����(&!��/!%5���)+*�)�!� !� ,�.$��������)!� �!��*#�)!� ��� �!/�%)�#�$��%5!�����)�0�)��)�)����).�% #�'�(����'��#&�%�*��!�%+���%&!�/���!�(�4

�$:��5�,!���%�5'!�$��,!���;�5'!�!�,)�!J%�)((!�%)����B&��45)���%)��)�,C� �$�!�5��)5%�(���5)�,����%!�5��5'!���5!���!:!�0<'!��&&�)��5)����;�5'!�%)$!�!�,)�!�)����6��5��!I�)�!$�����$$)45)������%!��;�5'!���$$!��6��$!�)����$!��5��!�%��!�5'!�6��5J%���5�����6)�)5#0�7!%&)5!�5'!�$)%�$:��5�,!% �5'!�!�,)�!%�;���$��(!���%�6�#!�% �$�!�5������&���'�%!���%5 ������&!��5)�,��%5���$�%)(&�!��&!��5)��0

55��'�6�!�����(��!�,)�!�)%���(&�%!$��;�5'!�&�)��)&��!�,)�!��)5'�;)55)�,%���$���:!�5)��������(���)5'���&��&!��!�%'�;5 �5���%()%%)����)5'���'��) ��5���%'�;5 ���&��&!��!��%��!���$���;����'��$!��5��'��$�5'!�!�,)�!����5'!�6��5J%�!%��5�'4!����=),0���0�<'!�!�,)�!�����(��)%�(���5!$�5��5'!�'��$!��)�5'!�'��) ��5�����$�:!�5)�����?!%0�<'!�'��) ��5����?)%������%5'!�!�,)�!�$!;�!�5)���6#��&�5��P�O�;��(�5'!�6�55�(�%��;��! 5'!�:!�5)������!�%!�:!%�;������5����)�,�5'!�6��5�5'���,'�5'!�'��,!��;�5'!�$)�!�5)����;�5'!�$���,'5�;���! �;��(!$�6#�5'!&��&!��!��%��!�0�<'!�,!���&���!$�)��5'!�!�,)�!J%�����(��)%;)?!$�5��5'!�&��&!��!����$������%�%�)5�')�,�5��5'!�;�����$ �!�5������$�5'!��!:!�%!�,!��0�<'!�!�)%�����5!��&�(&�)��5'!���!��&��5��;�5'!�����(��5��)�,���5!��;��(�5'!�!�:)���(!�55��5'!��&!� �;���45'���,'�!�,)�!�����)�,�%#%5!(0

��'����5!�)%5)���;�%(�����55��'�6�!�!�,)�!%�)%�5'!���$$!����%%'!�$ �)0!0�'��$�!�5��%5!!��5'!�6��50�<'!�!�)%�����5�5)�,5'��55�!��!:!��)��5'!���$$!�����%%'!�$�5�����5����5'!����6��!45��J%�5'��55�)�,��'��!�:��:!����;�!��)�/!�5)���%#%5!( �(�%5;�!I�!�5�#�����!�5!$�5��5'!�'��$�!�5�����!�!��5!�5'!�),�)5)����,�!0�<'!�����!�5)���!��6�!%�%5!!�)�,�5'!�6��5���$��$/�%54)�,�5'!�!�,)�!�%&!!$��)5'���!�'��$0��5�)%�&�%%)6�!�5��)�%5�����$$!�����%%'!�$%�)��5'!�!�,)�!%��;�!:!���������@��K�� '��!:!� �%5!!�)�,�5'!�6��5��)5'�������!�,)�!�;)55!$��)5'����$$!�����%%'!�$�)%�%5�!����% �$�!�5��5'!��!�!%%��#��%!��;���%)$!��6�!�;���!�5��%5!!�0���,)�!%��;�'),'!��&��!����!�;��4�)%'!$��)5'�%&!�)���5'��55�!��!:!�%�)�%5���!$�)�%)$!�5'!�6��5J%����&)50�<'!�5'��55�!��!:!�%�������%�)5�')�,����,!��% �)�4��!�%)�,�5'!�!�,)�!J%���5�5)���%&!!$�����);5)�,�5'!�!�,)�!�6�:!�5'!���5!���!:!�0����%�(!�%���5)��%�%���$�%),���)�,���$!;!�5):!�!�,)�!��&!��5)���)%��%!$0

<'!��55��'�6�!�!�,)�! �$!&!�$)�,����5'!���6)����&��)5#��$�&��!���55�)�!$�(�#�'�:!�� �� �� �@ ����!:!��Q��#�)�$!�%0<'!��#�)�$!�%�(�#�6!������,!$�:!�5)����#�)�4�)�!����)����R4�����,!(!�5��)5'�6);����5)�����,�!�MMO��=),0�@� �Q�O ��QO���$P�OL�5'!�R45#&!�!�,)�!%���!���%��%!5�:!�5)����#0�<'!�:!�5)���%!5��;�5'!�!�,)�!�6�����)%����!%��5��;����!�%)!��&��!��5���%4()%%)���6#�(!��%��;�5'!�%'�;5���$�5���%()%%)���,!�����5�5'!�&��&!��!��%��!�0�<'!�)�4�)�!�!�,)�!%���!��%����#��4 ��4 �4 �@4���$�Q4�#�)�$!���)5'���6)����&��)5#�6!5�!!���@ Q��( �

��$���0��M����(�0�<'!�R45#&!�!�,)�!%�'�:!���6)����&��)5#�6�:!��M����(����$��!��')�,�@�����(�L�5'!%!���!��%����#�R4@����R4Q0

'�(���������� ���������

<'!�;)�%5��55��'�6�!�6��5�!�,)�!%��&&!��!$�)�������$�)��P��L�5'!#��!�!�(�$!�6#��!%5!�����(&��)!% �(�)��#�6#�:)���$!���$�1�'�%��0�<'!�S7���M�6�)�5�6#�S�/.��)���$7��)!�!�)� ���%�����������!$,!$�5'!�;)�%5����)%'�!�,)�! 5'!�&��5�5#&!��;��')�'���%�(�$!��%���5!��%�)���P�M0

<'!�S7���M���%�����!4�#�)�$!��!�,)�!��)5'���6)����4&��)5#��;���@T�( �0��5���%�6�)�5��)5'�5'!��%!��;����;5%(���(!5'4

����� 0�� �����'� ������� ������ ������ �� ��� 12� %34� -5� .6/

���� 6� ������ "#��#" +����0�"+���#& ��*"! 7� -89 �: 4;5

��7����������!������&����8������������9�#��#"<��.�����#��

&"#��#"=� ."�*�>%� 7:������ ����';��� ������ �� !���<�� �� �&���� ������ �� � ��������9?�#*!" ����#� �." "#��#" �� �."

����=� "�+��+."�# &=!����#� @ �!�#�>�?� 0� 7� �������� ������� ������ ��!� ����9'"� ��+�! +�!��# <��. *��(�#� .���? � 6� 7

����� ��� � �� � � � ���� � � ��� ���� !������� � � @ �� ;

��!� ��;� & ��� � � ��!� � � � �� ��� 9A��#����� ��# �"�� <� �..�����#��! �.��� �#* �� "!!"� �+�"< &"#��#" �����?������� ���

7� ��� � �� ������� &�� ���� �!�� �� � !��� @�� �� ? �� � � � ��� �� ����7� ��� � ���� ����� ������9� �������@ "�.���� ����"�

/��� "�.���� �.����. �." �+�"<%>�����@ "#��#" +��!�#� ����"�

Page 5: Silniki spalinowe 1 2007

���������������� ����������������

�!5�)�(��5����!��!��+5� ����&)5����$ )0�>��!5�)�5!��(�*�)4�)�/+� ��+� ��)!�6)!,-� � �).�% ��)!�&�.$��2�)��6��5��!/%)��)�����6����% !�)!�%)��)�����$�&� )�(���$#0����)!�5-4�#�'��� �)+ ��)��'��*#���!�/!%5�$N�).���!�&��)�$�()��)!���)!&���)$����2�)��'���&���#�%)��)�����&0�6������'��$ !4�)��0

�)��)��&� #� !&�# ��� ��!*��2�)��$�&�/!(��2�)�%�����!/)��� �)/��!/�(��# �(�*!�()!3�� �� �� �@ ������!5�Q��#�)�$�-�09#�)�$�#�5!�(�,+�6#3��%5��)��!�&)��������� .$ )!���6������$ )!�R����+�)!��� �)$�!�)��MMO���#%0�@� �Q�O ��QO�)�P�OL%)��)�)�5#&��R�%+�&�%�$��)��!��-��)!*�&)�����0��)����!&���*!�)!�6�����%)��)����#�)��� ���5�)!/% !,��&� !�)!%)!�)���&.$�� ��&�(��+������)�&� !���$�)� .6�5!/����2��6.���&.4$��+0��)��)�)�� .$��!�%+� �#��!��4 ��4 ��4 �@4�)�Q4�)���#�)�$��4�! ���&�/!(��2�)�%�����!/��$��M�$���������M����(�0��)��)�)5#&��R�(�/+�&�/!(��23�%�����+�&� !���� �/+�+��M����(��)$��'�$ +�+�$��@�����(�L�%+�5�� �#��!�%)��)�)�R4@���6�R4Q0

'�(���������������� ������

�)!��% !�%)��)�)�&� #� !&�!�$����$ )�&�/��)�#�%).������4%�!����P�������L�6#�#�5��%)��)�)�&��$���/)�;)�(� ��'�$�)�' ,�-��)!��:)���$!�)�1�'�%��0�8��&)!��% #�&��%�)�%)��)��&� #4� !&�#�� ��/!�%).�%)��)��S7���M����%5����/)�S�/.��)!,��)7��)!�!�)� � ��5-�!,��&��5�5#&�&��%5���$�&)!������P�M�����0

S7���M�6#��%)��)�)!(�/!$���#�)�$���#(���&�/!(��2�)%�����!/���@T�( �0�U�$����#�6#��%&�%�6!(�� !()!2��)� #( /!$�����#�� #����%).�$�6�#()��%)+,�()�)�������()��*#5��4�#()0��)5!��5�����$��5���/!�;��5�&������)����$ )� �%)��)��()(��!���(!�#��D%�)�'���&�/!(��2�)�%�����!/��M���(���� �4��$��'����5��%)!����% ����A��)���-��A����% ����G�H0��)!4%5!5#�$��$�)��$ )%)!/% !,���)!����������)!�!�$���(!�5-� �5-�!��(�*�)�)��#6#�� !5!��!�&� !$%5��)!�)!��!�'����%5���4�#/�#�'�5!,��%)��)��0

���P�Q������S�/.��)�)�7��)!�!�)� � �&��/!�5����)����!/�#%)��)��&� #� !&�# �5#(��� !(���&�/!(��2�)�%�����!/��M���(�

)�� ��� #�)�,��/����S7��M�0�U�$��+�5!,��%)��)��� �/.�#�%).���% 5�5#�)�*0�E�$�)!�)� �������% ��)!0�7���#6��'����/4�#�S�/.��)�)�7��)!�!�)� �%5��5����)����)� �#�'� ���$��'(�5�����$�#�' �6)/+���)!�!��!���$-��&�.$��2�)���%��)�'���%��'0�1!%)!�)+��P��������S�/.��)� �� +��&�-6#� �&��5�5#&�4�#(�%)��)�)!(�S7�M�� �/!$�����#6��'���/�#��)!�&� ���)�����&����$ !�)!�%)��)���$��&��$���/)0

�����/�)!�%#5���/��!����()� ���)�%&��!� ����)!�%&� #/�4���% #6�)!(���$��$ !�)��%).�%&��5��(�5�����$�!,�0�7�4&)!������P@�������S�/.��)�� ���)��� !()!2��)� +�&��$���/.%)��)���S7��M�� �������#�'�&��/!�5-��)� ��#%)��)!(� $�6#4���#�'�(�5!�)��-�0�$5��� ��#�%)��)��S7��M����#%0�M��6#�&� ! ��� ��#�,�-��)!�$��%&��5��(�5�����$�!,��)�6#���#4��� #%5#���#������%)!���$ )� �%)��)�)!(���&�/!(��2�)�$���M��(�0

S7��M��6#��%)��)�)!(��� �&���)!�)%����#( �$��%���4�#(� �&� !&�����)!(� ���5�#( �/!$���#�)�$���#( ���&�4/!(��2�)�%�����!/��@���(� ��'��$ ��#(��)!� +0�S���)���)��$��6�%�� #�)����6��!/��#������� !�%5�&-���!��)�' � �2��$��6� �*!�)��0��������6��#�6#����5# ���/!,�����%5����/�6#���%���$������#%0TQ�0�9 �&�$���#����� �&� !�)��).*��!(����%5����)�#�/!$�+�� !23����� ���$��,+�� .23�A�� �&�,-��#�����

�$% �'��!:!� �%'��!$�,��$�&!�;��(���!���$��%�6�!�:��4�!%0�<'!��!;!�!��!%���5!�5'!�;��5��;�6!�5)�,�5'!�6��5%��)5'(!�)����(��!�%J�!�,)�!%��)5'���6)����&��)5#��M���(��)��5'!���!����%���A��)���-��A����%���G�H0�F�;��5���5!�# �:!�#;!��$���(!�5%�%��:):!$�5'�5�����$��!5��%��'!���5'!�!�,)4�!!�)�,��'����5!�)%5)�%��;�5'!�!�,)�!0

����P�Q�S�/.��)���$�7��)!�!�)� �$!%),�!$����5'!���545��'�6�!�!�,)�! �5')%�5)(! ��)5'�5'!���6)����&��)5#��;��M���(�

(���)�,�)5�S7��M�0�<'!�����%'�&%��;����,0�E�$�)!�)� �)����%���5�����&�5'!�6�)�$)�,��;�5'!�!�,)�!0�U#�5'!�5)(!��;5'!�������56�!�� �S�/.��)���$�7��)!�!�)� �&��5)�)&�5!$�)���(!���%�(�5��6��5����!% �6�!��)�,�����5��;�%&!!$��!���$%)��5'!)�����%%0����5'!���5�(���P���S�/.��)�%5��5!$�5!%5%��)5'5'!�S7�M���!�,)�! �'��!:!� �5'!���56�!����;�5'!�����)(4&!$!$�5'!�!�,)�!�&��$��5)��0

;5!��5'!�����5'!�!����()����$�%��)���%)5��5)���$)$���5!�'���!���#�;�%5��!6)�5'��;�5'!�(�5��6��5%�%&��50��5���%����#)���P@��5'�5�S�/.��)��!%�(!$�5'!����;5%(���&��$��5)����;�5'!S7��M��6�%!$��&���5'!�%�:!$�$!%),��6��!&�)�5% ��%)�,(�5!�)��%��65�)�!$��)5'���,�!�5�$!����;�$);;)���5#0�<'!��!���4%5���5!$�!�,)�!��;),0�M����%�(�)��#�$!%),��5!$�;���5'!�(�5��46��5�%&��5%���$��%!$�)��5'!����%%��;�6��5%��)5'��&�5���M���(�

��&��)5#0S7��M����%�����!4�#�)�$!� �%&����),�)5)�� �5��4%5���!

6���4;����%��:!�,)�, ��)I�)$4����!$�!�,)�!��)5'��@���(�

��6)����&��)5#0�<'!�'!�$���$���������%!��!�!�(�$!��)5'

����� 6�� ����� ���� ��� ������� !����!��8�� ")A

�� ;���� ���� ������ 33B� .C/

���� ;� ���� !" �� � '0B ����+.��!" "#��#" <��. �����+����#

�#�!" 88C 4D5

Page 6: Silniki spalinowe 1 2007

� ��������������� ����������������

��()!�)!(�5��� ��#(��@����� �� �&!(����6��#(��M�0�����+� #��%).�&� ! ��%��).�)!���D���� �&�����6��!,���Q�����5�-��#�����#���&� !�)��).*�� !����0��������6��#�()����-��)!*$�$�5���!�&� !�)��).*��#��������!���$�6�!,���#�-�����4*!�)��(�%�������$ )!����6���45�����#(0

���6��-$���*#%�����#�6#��������!� ��&�(��+���*#%��),)!����!,��%(������!,����!/!(� ����5#(���()!% ���!&��)���!/���%5�%������"�M����!/�&��)���0�<����%)��)����#��4���#�6#�� !�%5�&-���!��)�'���#%0���L����/!,��$!�����()!% 4� ��#� �%5���,��6 �5 �0�$!;�!�5������ �%��*+�#�$���$�'#�!�)�%5��,)���&�#��/+�!,����$��������)!������,���)�#�)��,���)4� !�)��%5��5��#�)��/+�#�'� ���)!� �)�2�)!*!,����$�����6! 4&�2�!$�)��$������$���#$!�'��!,��5#&��#�'�$���%)��)��� &� !&�����)!(�&�&� !� �#(0

S�N�)���#�����$�,���)5��#/�!,�� �%)���)��%)��)��� ��)!4���� 6)���)��&��)�����&�/!(��2�)�� M�$(�0�F���$� �&�����#5��� #��)%�����)�� �(�,�!%!(��)��/+�#(��()!% � ��#(�&�$���!(� �(��'��#(0��)��)��5!���%)+,���(���(��%#(���+��Q�>���������&� #�Q�����6��()�0�9)!����%5�+�/!%5�;��5 �*!%)��)��S7��M��6#���#��� #%5��#�$����&.$��(�5��#������5!/%�(!/��� �)! ��5-�#����PM������� $�6#��&)!��% #�&���/!��#

�),'5�����#% ��')�!�5'!�6�$#���%�(�$!��)5'���%5�)���0<'!�������%'�;5���%�;��,!$���$�)5%�%5���5��!��%%!(46�!$��=),0TQ�0�<'!����!��/������������)5'�����5!�6��4���!�������(&�)%!$���!�&��5��;�5'!�%'�;5 ��')�!�5'!�5'!��&��5�A�5'!��&&!��/������������)5'�5'!�������$)%��@����$�5'!�������/��������M�0�<'!�%'�;5���%�����!�54!$�5'���,'�)�%!�5)�,�5'!�!�$��;�5'!�������/��������Q�)��5'!�'��!�(�$!�)��5'!�����5!�6�����!����0�<'!������4%'�;5���%��'�$��$$)5)���������5!�6�����!%���� �)����4$!��5��6�����!�5'!��!),'5%��!���)��5'!������4&)%5���%%!(6�#0

<'!�����!�5)�,4��$���%�(���5!$����5'!�%'�;5�6#�(!��%�;����!!$�!�6!��)�,���6�)��5!$��)5'�5'!��)�����5�)�!$�)��5'!;�!��()?�)��5'!��"�M��)��;�!����5)�0�<'!�!�,)�!J%�&)%5�����%(�$!��)5'��),'5�����#%��=),0���L����)�$��;���(& ���%�4����!$$!;�!�5�����%�&���!$����)5%�6�55�(���� �;���$!;�!�5)�,�5'!

����� 3�� ������ !����!��� DE1� %34� � !��;��� ���� 34)����� .0/�� ��� ��

�������� %�� !�F����� ���� ��������8��� 0�� ���� ���������� 6�� !� ��������������� 3�� 8�G���� A�� �������� C�� �������� +�� 8����� ��@H� � � ���

!���� ���� *�� ����� ��@H� � � ���� !���� ���� �4�� @�� �� ��!� ���

���� ����� �� �� �� ���� ;��'�� �%�� ������ �� �� ���� ;��'�� �0�� ������!������ �6�� ������� �3�� 8�������� �A�� @������ �!�������� �C�� ������ !�����

���� 8� A." E�7 -89 ����+.��!" "#��#" �� �." "��!� �189=� 465$�% *"�+�� ���#& �% (�"<> !% "#��#" �!�+�& -% �." �!�<.""! +�("�& 6% �."

�!�<.""!& ;% �." ���#"�� ���"& 8% �." +�����"���& B% �." .�#*!"& D% +�!��#&

2% � "� ��� �� �"�� +���#�& 1% !�<"� ��� �� �"�� +���#�& �9% �� "!!"��+�"<& ��% +��!�#� <��"� ���"& �-% ���!�#� <��"� ���!"�& �6% "�.���� ���!"�&

�;% ��!"#+"�& �8% ."�* �B% � ��� !��& �D% ��"! ��#������ A�� :�� � �� ���� ������� DE1� %34� .0/?�� �� < �"�F+�"

���� B� A." +��#� ����"� �� �." E�7 -89 "#��#" 465>

*"�+�� ���# �#+!�*"* �# �." �"��

����� C�� I��� ������� DE1� %34?� ��� �������� .0/

���� D� )����# �� �." E�7 -89 "#��#"> �% *"�!"+���

Page 7: Silniki spalinowe 1 2007

P��������������� ����������������

&��%�)��!���$�&�.$��2�)����@ MT�(�'�������%)!��M���(�0���PM�������$�5#�'� �%��!�� !()!2��)� !��#5��� ��)!�%)��)4�-��S7�&� !/+�����%�)�8�)+ !��>�5����#�)��� &�� +��)�'&��$���/.�%!�#/�+���%&!�/���)!��5��� ��#(�$��5!,���!��$ )��!0

S7�M���6#��$���#�)�$���#(�%)��)�)!(��� �&���)!�)%���4�#( �$��%����#( � �&� !&�����)!(� ���5�#( ���&�/!(��42�)�%�����!/�@PQ��(� ��'��$ ��#(��)!� +0����)!��*�&��%5��&� ! �&��).�% !�)!�%)��)���S7��M� �()���$����$�)!�5��+�%�(+���%5����/.�,���)�# ���$��6��)�%�� #�)����6��!/0���$�6�)! �������6��#�6#����5#�)�%���$��# ���5���)���5��)(�%�(#(��% 5��4�)!��#�����!�6#�#� !�%5�&-���!��)�'0��)��)��5!���� �)/���(������>���������&� #�@M����6��()�0�9)!����%5�+�/!%5�5� �*!�%)��)�S7�M���&��$�23�$�*#�'� ()����'����%5����#/�#�'� �%5�� �%5�%����#�$����&.$��()���%�(��'�$������ �)!�S70

����$ !�)! �/��)(��)!% #�#�%).�%)��)�)�S7 ��#������ �)�5!�!%����)!�)��#�'����%5���5��-�0�����5��'�Q�45#�'&��%5��#����!/�!�%)��)�)�&��%�)!/����%5����/)"��)!%�6�)����5�0U#�#�5��%)��)�)�&� #� !&�!�6�� �!����/����!����&�/!(��2�)%�����!/������(��)�(��#�@��>���������#��� #%5#���!,�-��)!�$����&.$��(��#�'���$ )0��)!%5!5# �%)��)�)�5!��)!��)!4% #�#�%).�$�*#(�� ���)!(��*#5����)�-��)� �%5��#�% #6�� �%5+&)��!�&� ! ��!&% !�%)��)�)��6�!/�&��$���/)0��2�-$��)!4��� #%5�#�'��!�'��*#5���#�'�%)��)�-�����/��#�'�5� !6��#()!�)3�(0)�0�6��$ ��'���2�)�+�&���.��#�)��/+�+� �6����5��()�-���#$!�'����� � ��� �!�$#()!�)!�%&���$����!6�.$�()������%5����/)�%#%5!(��%&����)�0�<!��!�'#�%)��)�-����/��#�'�%&���$����# �*!���������P��� �&� !%5����)�'&��$���/)0

����5��'�Q�45#�'����� ���)���� &�� .5��&��$���/.�%)��)4�-������ �)!������!�%/)�M���)�������(�0��)��)�)�5!� �&��/!�45�����)�&��$��������5��)���'�!)$!�0����PQ�������&� #%5+4&)����$��&��$���/)�%)��)�����%#(6���������0�U#��5��%)��)��� �&���)!�)%����#( �$��%����# �� 5!���#�)�$���# �������4$ )!�B&�$�-/�#�6��%!�C ���&�/!(��2�)�%�����!/�PPQ��( �

��#%0���0�������$ )!� �%)���)���()!% � ��� 6)���)��&��)�����&�/!(��2�)����$(� ��5-�#6#��&��+� ��#� �%)��)�)!(� ��&�(��+�&� !4��$-���)2�)!�)��#�' ��� �(����������%)��)���&�(&��&��)���$�%5��� ����&��)���$�� 5!�!�'�,�N�)�-� ��$$ )!��#�'������*$#��#4�)�$!�0�7��&��)���(�%)���6#3�$�$����#���!/%(���/+�#���%5�%������"�M��%(������)!()!% �����!�0��)��)��6#���'��$ ��#��)!� + ���6)!,��)!� #��'��$ +�!/�6#���#(�% ��#&� ! �&�(&.���$�+��()!% � ��+���%&�$ )4�)!0�F���$��#$!�'��#�6#��5���%���%5�����4�# �*!��#$!�'�%&��)����%5.&�����&� ! �2��6.��&.$��+ ���� �&!��)���� ��� �!��6�)*!4�)!�&� )�(��'���%��!()5����!,��&� ! �%)�4�)�0�8�%5�%�������-��)!*��� +$ !�)!� ��4�!��!�!�%!( ��5-�!� �&!��)������+� !�)!6)!,����&� -$ �6)!,���%5!� ���� �6)!,���!�45����!,�0��)��)����*#��A�/���&�$�/!�/!,��&��4$��!�5�A��P��,0��� #�%5�&�)��%&�.*��)��� M%)��)���� �)/���(���M�AQ���>��@�A@@����&� #�Q���AQ�����6��()�0

%5�!�(��;��'��,!�;���)�,�)��5'!�'!�$�$)�!�5)�����$��!%5�)�55'!���%%!%��!%��5)�,�;��(�5'!�;�!%'��'��,!���5;����$)�!�5�#�5�5'!�!?'��%5�%#%5!(��')�'���!�5#&)����;���!�,)�!%��)5'����%%4;����%��:!�,)�,0

<'!����6��!5���,��:)5#�;!!$�%#%5!(�)����$!$���;�!��5����;�� M�$(� ���&��)5#0�<'!�),�)5)���%#%5!(���(&�)%!$���(�,�!45���)5'�����5�5)�,�(�,�!5�&���!$���$!��5'!�;�#�'!!�0�<'!(�?)(�(�&��!���65�)�!$�6#�5'!�!�,)�!���%��Q�K����������5�Q�����&(0�9��)��%�)%�5'!�;��5�5'�5�5'!�S7��M��!�,)�!���%�%!$�5��&��!����(�5���#��!��;�5'!�%�(!���(!�5'�5�����5'!;)�%5�&�%5�������)%'�%&!!$��!���$�)���PM�����@ MT�(�'��)��5'!�M���(�����%%0�����PM� �5'!�!?)%5)�,����;5%(���&��$��5)����;5'!�S7�!�,)�!%���%�5��!���:!��6#�5'!����)%'��5�(�6)�!��$�>�5���#��!�=!$!��5)���5'�5�%5��5!$�)5%�%!�)���&��$��5)���5���%&!�)���$!&��5(!�5�!%5�6�)%'!$�;���5')%�&��&�%!0

<'!�S7�M�����%���%&���4),�)5)�� �5��4%5���! �6���4;���%��:!�,)�, �5��4�#�)�$!� ��)I�)$4����!$�!�,)�!��)5'�@PQ��(�

��6)����&��)5#0�%�)5���%�(�$!�5'���,'�!����,)�,�5'!�S7�M� �5'!�%5���5��!��;�5'!�'!�$ �6�$#���$��������%!��!�!!?��5�#�5'!�%�(!0��)()����#�5'!������%'�;5���%�;��,!$���$�%%!(6�!$���$�5'!�&)%5��%��;�5'!�%�(!�;��(��!�!�(�$!��)5'�),'5�����#%0�<'!�!�,)�!��65�)�!$�&��!���;����K�����������5@M����&(0���5'!�����)�%)5#�)%�5'�5�5'!�S7�M��0��&���%),4�);)���5�%5���5������'��,!%���%��%!$�5��&��!����()��������;5'!���(!�S70

<'!�&�&����)5#�,�)�!$�6#�5'!�S7�!�,)�!%�5�),,!�!$�5'!)�5!�!%5��;��5'!��$!%),��!�,)�!!�%0����5'!��PQ�J%�;��5'!��!�4,)�!%�(�$!�)�������$����):!$"��)!%�6���$����5�0�<'!%!��!�!�55��'�6�!�%)$!����#����!�,)�!%��)5'������(����6)����&��)5#��$�@�K���������&��!� �(�)��#��%!$�5��&��!��%(����6��5%0F�;��5���5!�# �5'!�!�,)�!%��!�!���5�'),'�#�:���!$�6#�5'!�%!�%���$�%�����!�!��!&���!$��)5'�6!55!���:!�%!�%�&��$4��5%0�<'!�$)%�$:��5�,!%��;�5'!�$�(!%5)��!�,)�!%�)����$! �)5'��5��)()5�5)�� �:!�#���)%#��&!��5)�� ����%!$�6#�5'!������;�!?'��%5�%)�!��!�%���$�%�6%5��5)���%(��!����%!$�6#���(4

����� +�� ������ E��444� .6/

���� 2� A." ���999 "#��#"

Page 8: Silniki spalinowe 1 2007

�� ��������������� ����������������

��/�).�% +�)��23�%)��)�-��&��$���/)�&��%�)!/��&����$ )4�#�����#�!��8����$#�>!5����!�)(0�<0�7+6���������!/�7.6)!08����$#�5!�&��$������#�%)��)�)����%&-��#(�%#(6����7� ���-*�#�'�(����'"�Q ��� ��M�)��M��>��@ ML��@L���L��Q����0��)!��4% !�%)��)�) ��5-�!���� ��#�%).���&��$���/)����PQ������ �6#�#� ��� ��!�%#(6��!(�7�4Q0�1!$��%5�)�5!�()��#� �%5+&)3��)!4�$��!�%)��)�)����5��)��)!%�6 �,$#*� �&�5� !6����)!��#������(��!�%)��)�)�&�(���)� !�6#������� ��).�% !0

7�4Q�6#��/!$���#�)�$���#(�%)��)�)!(��� �&���)!�)%���4�#( �$��%����#( � �&� !&�����)!(� ���5�#( ���&�/!(��42�)�%�����!/������(� ��'��$ ��#(��)!� +0�V�!$�)����#�)�$���#��%)���M��(( ���%����5�����M��((L�%5�&)!D�%&�.*��)��6#��-��#�� M0��)��)��5!���� �)/���(���M ���>��� ������&� #�M����6��()�0����%5����/��%)��)���7�4Q�6#��� 6�)*����$��&�&����4�!,��%)��)���(�5��#����!,�����4��M0����6��%)��)���'� �4%5�%�������%&-��!�!�!(!�5#"�5��� �����$����6��# �)%����4�)� �,�N�)� ����).�� !%&��#�(�/+�!�$!�#$�/+�#��&�#�����/!,�&���.0����PQP�������&����$ ��������#�!��&�&���)��+��!�4%/.�%)��)���7�4Q���#%0�P� ��5-�#��� �)/���(��� �).�% ��+�$��P M�>��������&� #�Q�����6��()�0�8�%5�%������&� #�5#(����#,�N�)��6! &�#�����# � �!$�������� �*#�)!�&��)���$��� �$(��'���� ���,.�%)��)���$������,0

���PQP������&����$ ����)�5!�%#��!�&�-6#���$�&��5�45#&��#(�%)��)�)!(���%#(6����7�4�M0�U#��5��$���#�)�$���#%)��)���� �&���)!�)%����#( �$��%����# � �&� !&�����)!( ���5�#( ���&�/!(��2�)%�����!/��M���(� ��'��4$ ��#��)!� +0�V�!$�)���#�)�$����#��%)���Q��(( ��%����5�����MP M�(( �%5�4&)!D�%&�.*��)�����!2�������� �0�9).*���%)��)����#4��%)��@M��,0�7��%)��)��5!,���$�&5�������#�)�4$�#���� �5���)� �%)��)���(�45��#����!,��B�)�5�C0������$ )!� �&�����#(� �4%5�%������)%�����)�� )(!�'��) (�&� #%&)!% !4�)�� �&�����% �!$ �)!/;)�(#�K��$!?0�������$ )! �%)���)���#��� #%5���,�N�)��)�&� !&����+�&�(4&.�&��)���;)�(#�U)�,0�%5�5�+���$+�5!,��%)��)��6#��/!$����6����5 �0��!�!�4%� �� #�)�6)!,���%5!� �!4,��)�6)!,���!�5����!,�0

�)��)�)�&� #� !&�!&��%�)!/�&��$���/)���!�)��!�6#�#���%&���)!�(�5�����$�#(/����6��$ ��$�6�!����%5����/!0�8�%5�%���������)�'��)!�!&��%5#�' ��� ��� !(�&���5#� �#�'�)�%��5!� �#�'��� �)+ �D0�)!%5!5#�&��%�#�&��$��!��)�5#�'�%)��)�-���)!�6#�)���%5��)! �&!��)3�5��)!/��)!���2�)�&��$���/) ��5-���&���#��6#� �&�5� !46����)!��#���0����+ �)%5�5�+�&� !% ��$+���)�'��&��% !�'�)!4�)��6#��6����� .23� �()!��#�' ��5-�#� �'�(����� �&�5� !6�4���)!�)�$��% #�)�'��� �-/0

6�%5)���%#%5!(�%5���5��!�)(&!�;!�5)��%0��%),�);)���5�$���46����;���5'!��%!�%���%�5'!�������;�%&��!�&��5%0����'��'����45!�)%5)�%��;�5'!�$�(!%5)��!�,)�!%����%!$�5'!�$)%���5)���5)���;�5'!)��&��$��5)���)���P��0

<'!�&��$��5)����;�!�,)�!%���$!��5'!���(!���)��M�����$������(��:!�%)��%���%�%5��5!$�)���� ��D�)��5'!��PQ�J%0�<'!#�!�!�$!%),�!$���$�(���;��5��!$�6#��5��)���'�!)$!�0����PQ��5'!�&��$��5)����;�5'!�������!�,)�!���%���((!��!$0<')%���%���%&����),�)5)�� �5��4%5���! �;���4�#�)�$!��!�,)�!)����W$��6�!�6�?!�C������,!(!�5���$�PPQ��(� ����6)����&��)5#�=),0���0��;�!��5�����;����$(����&��)5#���%�&�5�)��5'!�;!!$%#%5!(0�<'!�5������%�����!�5!$��)5'�5'!�!�,)�!�6#�(!��%�;�&�!%%��!����$�)5%���$�5'!�;�!��&�(&�;)?!$�)��5'!�!�,)�!%�&&�)!$�5'!�;�!��5��;�������6��!5��% �%!&���5!�;���!��'��#�)�4$!�0�<'!���6�)���5��)��'�$�5��6!��$$!$�5��5'!�;�!���5��"�M���5)��()?���6�)��5)���0�<'!�!�,)�!���%��)I�)$4����!$���$�5'!�����4��5��)�����5)�����%�;���!$�6#���5!��&�(&�&���!$�)��5'!�6�545�(0�<'!�!?'��%5�%#%5!(���%�%�����%5���5!$�5'�5�5'!�!?4'��%5�,�%!%�!%��&!$�5'���,'�5'!�&��&!��!��%��!� ��')�'&��:)$!$�%�6%5��5)����!$��5)����;���)%!�!()55!$�6#�5'!�!�4,)�!0��$!:)�!�����!$��!:!�%!���%���%���&&�)!$ �5')%��%%��!$5'!�;�����$ �6������$��!�5����,!���%�)5�')�,0�<'!�!�,)�!�!),'!$��P��, ������$)�,�5��)5%�(���;��5��!��A��P��,0��)5'��(&�!%%)�����5)��� M�5'!�!�,)�!��!��'!$�&��!��M�AQ��K��@�A@@������5�Q���AQ�����&(0

>!5�������%�G8����$#�>!5����!�)(0�<0�7+6���H�)������7.6�������'!$����5'!�(���!5�5'!����,!%5���(6!���;�!�,)�!%(�$!�)�������$0�<'!#�&��$��!$�!�,)�!%�(���!$��)5'���(4(���%#(6���7� ��;�:��)��%�&��!��:���!%"�Q ��� ��M���$��M�K��@ ML��@L���L��Q����0�<'!�;)�%5�!�,)�!%�5'�5��!�!�(���;��45��!$�)���PQ���!�!�(���!$��)5'�%#(6���7�4Q0�<'!#��!�!�5��!&���!�5'!�;�)�!$����5����$��)!%�6�!�,)�!% �$�!�5��5'!����45)����%�,���5'�)��$!(��$�;���%(������?)�)��#�!�,)�!%0

7�4Q���%�����!4�#�)�$!� �%&����),�)5)�� �5��4%5���! �6���4;����%��:!�,)�, ��)I�)$4����!$�!�,)�!��)5'������(� ���6)���&��)5#0�<'!��#�)�$!�J%�$)�(!5!����%�M��((���$�5'!�&)%5��%5���!���%�M��((L�5'!���(&�!%%)���,��$!���%��0M0�5'!�!�4,)�!��65�)�!$�&��!��M0���>���0�������5�M�����&(0�<'!�%5���45��!��;�5'!�7�4Q���%����%!�5��5'�5��;�5'!����4��M�(�5���#4��!�!�,)�!0����6�5'�!�,)�!%���((���!�!(!�5%��!�!��%!$"�5'!&)%5�� �5'!�������%#%5!( �5'!�(�,�!5� �5'!����6��!5�� �)0!0��)5%�5'�5�$!�)$!$����5'!�!�,)�!J%��&!��5)��0�����PQP�5'!)(&��:!$�:!�%)����;�5'!�7�4Q�!�,)�!��=),0�P����%�)�5��$��!$ )5%�&��!��6!)�,�)���!�%!$�5��P0M�K����������5�Q�����&(0�<'!�!��;���5�!%%����6��!5�����%��%!$�5'!� �5'!�;�!�����%�(&45)�����%��!$��!$�5���0����'���$�5'!�!�,)�!��!),'5�A�5������,0

�����PQP�)�5!�%):!�5!%5%��!�!�����)!$���5����5'!�&��5�5#&!7�4�M�!�,)�!0��5���%���5��4�#�)�$!� �%&����),�)5)�� �5��4%5���! �6���4;����%��:!�,)�, ��)I�)$4����!$�!�,)�!��)5'��M��(� ���6)����&��)5#0�<'!��#�)�$!�J%�$)�(!5!����%�Q��((���$5'!�&)%5���%5���!�MP0M�(( �5'!���(&�!%%)���,��$!���%�$!5!�4()�!$��%��0�0�<'!�!�,)�!J%��!),'5���%�@M��,0�<'!��#�)�$!�%��$�&)%5��%�;���5'�5�!�,)�!��!�!��$�&5!$�;��(�5'!�B�)�5�C(�5���#��!�!�,)�!0����5'!�),�)5)���%#%5!(�5'!�(�,�!5����$),�)5)������!�!��5)���(!�'��)%(�;��(�K��$!? ���!$!���!�!�&&�)!$0�<'!����6��!5�����$�;�!��&�(&�;��(�U)�,��!�!��%!$)��5'!�;!!$)�,�%#%5!(0��%),�);)���5�$)%�$:��5�,!��;�5'!�!�4

����� *�� ������ 1J)A� � ���� �*C4� .6/

���� 1� A." 7�0B "#��#" �� �1D9 4;5

Page 9: Silniki spalinowe 1 2007

����������������� ����������������

)�����*�����������+������������� &��

����������� ����� ��

������� ������� ���� ��

E� �-/����%5����/)�%)��)�-��&� #� !&�#�'���%5.&�����)! ��!*�)!���,��&��'�%)��)�-��$��4�)�� 5!��%����#�'06!��)!� ��� �#��$ )�����%5#(������)�� ()������%5����#/4�#�'�(�/+����� �6��$ )!/��#(�,�/+�!����(#�$�5#� +�!���'��4�#�2��$��)%��0����$�)!%)!�)��$��%)��)�-��&� #� !&�#�'���(#�5!����!2��/+�&� !&)%#�����������������������������������������A�F������5�6!�����0

�&!��)!�)!��%5�#�'���(�!()%/)��.,����$�4�-����$��%����#�'%)��)���'�&� #� !&�#�'�#(�,���#&�%�*!�)�)�'��!��5�#%��&��)����� ��5�#%���!�$� �4���)!���!/��%(���/+�!4,�0�7 ).�)��&����$ !4�)�� 6! &�2�!$�)!,��5�#%���&��)���%)��)�)$��%����!�%5��#�%).&�����)!�������!��#/4�!���%5�%�����$���&��4��$ ��#�'����&�� +54�����5�P�45#�'�%)��)�-�� 5!��%����#�'0�1!$4����%)��)�)�� 5!��%���4�!��#�� �/+�(�)!/% ! �*#�)!�&��)���)�'���2�)4��23�&���# �)����� �6��4$ )!/�$�()��/+�����#�4

,)�! �'��!:!� ���%�5'!�������;�5'!�%�4����!$��!:!�%! �)0!0�5'!6������$��!�5����,!��0

<'!����)%'��55��'�6�!�!�,)�!%����5�)6�5!$�)��5'!�')%5��#�;�5'!�(�5��6��5�%&��5%��%�:!�#�,��$�$!%),�%0���(!���%%)(&�! �6���&���5)������$�!;;)�)!�5�%���5)��%��!�!��&&�)!$0F�;��5���5!�# �5'!����)%'�(���;��5��!�%��;�5'!�!�,)�!%��!�!��5��6�!�5��&��:)$!�5'!�&��$��5)���:���(!�5����:!��5'!�(��4�!5�$!(��$0���5'!��%�6%5��5)����6%5���!�)��5'!)�����,!4%���!$)%5�)6�5)�����%�5'!�������;�%&��!�&��5%�5'�5�)(&!$!$�5'!$!(��$���$�5'!)��;��5'!��$!:!��&(!�50

)�,��������������������������� ��

�������

�������� ����������� ����� �

<'!�$!:!��&(!�5��;�(�$!����55��'�6�!�!�,)�!%�������!$)�$!&!�$!�5�#�)��5'!�,���&%��;�5��4���$�;���4%5���!�!�,)�!%0��!%!�5�#�5'!����,!����5�)6�5)���)��%5)(���5)���5'!�%5���5�����'��,!%���!�5'!�(��!���$�(��!�%5�)�,!�5�!�:)���(!�5�&��45!�5)���%5��$��$%0��%�;����%�5'!��55��'�6�!�!�,)�!%���!����4�!��!$ �5'!�%5��$��$%���!�$!5!�()�!$�6#�5'!����!%��;�����������������������������������������A�F������<�6�!���0

�5�)%��!I�)�!$�5��;)5�5'!�!�,)�!%��)5'�;�!����$���6�)���5��)�%)�/!�5)�����$�)�/!�5)���)����$!��5��(!!5�5'!�%5�)�,!�5�'#$��4���6���!()%%)���%5��$��$%�;���5��4%5���!��55��'�6�!�!�,)�!%0<'���%�5��5'!�)�5��$��5)����;�$)�!�5�;�!��)�/!�5)�� �5'!�5��4%5���!�!�,)�!%�'�:!��,�)��6!��(!���(&!5)5):!�5����$%�5'!;���4%5���!�!�,)�!%�)�5��$��!%�)��5'!�!���#��PP�J%0�K��!:!� 5'!�;���4%5���!�!�,)�!%���5�����5'!(�)��5!�(%��;�;�!�����4%�(&5)�����$���)%!��;��&!��5)�����$���!�(��!���$�(��!$�()���5����5'!�(���!50���(!���%�(���;��5��!�%���4�����!$�5!�()��5)����;�5��4%5���!�!�,)�!�&��$��5)���)������ /�%5);)!$�6#�;��5'!� �(��!�%5�)�,!�5�!()%%)���%5��$��$%0�<'!��(&��)%����;�5'!�(�)���%�6�!��'����5!�)%5)�%��;�5'!���546���$�!�,)�!%�)%�&�!%!�5!$�)��<�6�!��0

K� ��� �������� ���;8�';��������� !���<�'� 6�0� (� ����'�� '���� ���@��)

��� �� ����'�� ����� ������� �� !� ���'� �� ���������9 ��� "#��#"� ����0�#�#� �<"� ���(" ;&6 � �." "������# �# *"��#"* �# �." ��#+���# ��

�#*"�<��"� �<"� �� �." "#��#" ) /�% �

����������

��� ��� �����

�����

������ ��

������

���������

������������� �!� "���

������ �� �

����������

�����������#�� �!� "$%�

������ �� �

�����������

&''( &)* +�),,�(,(��)('�- '�- !!�*��

'''( .* +�),,�(,(�� &�- '�- '&�*��

---* .** +�),,�(,(��-,)�- '�- � ��

(--* !-* +�),,�(,(��)..�- '�- &)� ��

*--* ')( +�),,�(,(�� &,�- '�- **�!��

--* ,,( +�),,�(,(��--,�- '�- ).�!��

!--* - ( +�),,�(,(��)(!�- '�- ((�,��

,--* ,-( +�),,�(,(�� �- '�- .,�,��

.--* (& +�),,�(,(��-,*�- '�- --�&��

I� ���� ���(���8����� ������ J�E� �� � ���������� �� ����'�� LMN,O��

89&(P��

A��!" �� �)� �"G���"�"#�� @ ?�H3��

/�I�J.%

���������/���0����/��������� ����������

���� � ��������������

�$%�%���%������1� �� ������� ���

�$%�%��� 2/������1� �� ������� ��!

����3�4���������

$%���$2%��0�5�678

��������"

#!" �����$ �

��0�5$%���$2%

��#679��!�� �������

%�#!� �����$ #

����3�4���������

��0�5$%���$2%

�679 �� �������

�����$ #��!

#!�

��� � ����& �� :�� � : ::

����� ������ �� :�� � :: ::

��%��� ��$"�; ������ ����! :: �� :�� � ��

� �� /� ��$/+ ����������' � �� �� : :

����0�����/�+ ���������( : � :�� : ��

�$%���$2/��< ����������) �� : :�� �� ��

�=>����%�/ �� ���������) :�� � :�� :: ::

I� ���� %�� ����������� ����� �� �� � �������� !����!����� �� ���<��@��� � � ����������8�� ��� �� ��������

A��!" -� ��� �����# �� �*(�#���"� �#* *���*(�#���"� �� ����+.��!" "#��#"�& *" "#*�#� �# �." �""*�#�

����"� ��"*

12Q� 7� 1������ 2���� Q�'������

J2Q� 7� J���������� 2���� Q�'������?� ��� '� ����� ������$������9,"�+��� �#!� N� ������� )��� �

Page 10: Silniki spalinowe 1 2007

�� ��������������� ����������������

��0������������� �%5���&� ! ��)!���&��$��!�5-� �&��)!$ )��!� ���D� !4�)!�&��$���/)� %)��)�-�$��%����#�'�� �%�$4�)��!�$��% #(� ��%5� !4�)!(����(�5��%#� ��2�)0���-����)!�,�-��#�'�!�'��*#5���#�'�%)��)�-� �6��5��#�'�&� !$%5��)�4�!� �%5������5�6!�)��0

=)�(#��%&-�� !2�)!&��$���/+�!�%)��)�)� �6��45��!��;!��/+��-*�!�)�'�5#4&�% !�!,)�)��)!�!��!�%/)(��#0�E� �)/��!�(��! ��!*+���$�*#(�%5�&�)���$ �%5�%����!,������$� �%)���)� �5�6!����0

������������� ����� ������� ����� ���������������!

��� +5�)��� ��/��%)��)�-�� �6��5��#�'� �)+ ��!�6#�#� %)��)��()�$��%����#() �����#�)����� �&��%5�5#�)�'����4%5����/)�)�(��#�'���% 5-��&��$���/)0��)!��#%5.&����#����)�')%5�5�!�&��6�!(#� � �%)���)!( �%(������)!(�)��'��$ !�)!(��%&!�#;)� �#�' �5��$�#�'���������'�&���#0������$ ��!�����!/�#�'���5��'�&���!���$�$�%�����!�)!(����%5����/)�%&�4��$����# �*!�%)��)��5!,��5#&��6#����/� .%5% #(��� �)+ �4�)!(�%5�%����#(�$����&.$����$ )����'����5!� !���&.$�&� #� !&�!,�0

�������� ������� ���������� ������ ��������!

�)��)�)�$��%����!���(����'��)!�&� !���� �/+�#�'��M�>���������(�,+�%&!��)3��%&-�� !%�!����(#�!()%/)�()(� *!�%+���!� ��!,��#��#&�%�*��!���,�N�)�0�������)!(��%)+,�4�)�� �$�����/+�!,��&� )�(��!()%/)��.,����$��-��/!%5�/!$4���� �%5�%����)!��5�#%���!,��$� ����)����!/��%(���/+�!4,��$����*�)!/% #�'��. �-�����%5����/)0

��5#&��#(�����$ )!� �%)���)��%5�%������/!%5�(!(6��4�����&�(&��&��)���&����/+��� ,�$�)!� ��#��!(�&���#�%)��)4��0��� !%5� !D���$�(!(6���+�/!%5�&��+� ���� !�%�� #�)+����46��+ ����5-�!/��$6#���%).�&���!%��� &�.*��)� ���&� !%5� !D&�$�(!(6�����&��+� ����/!%5� �$��,+�� .2�)+�%�� #�)����6�4�!/ ����5-�!/��$6#���%).�%&�.*��)!0����%5�/+�����5����)!&���#��#��)� ��� ()�����)2�)!�)���#����/!��,).�)!�(!(6��4�#�&���$�/+�!�5��� !�)!�&��)���$����(��#�&�#�����!/��,�N�)��0�<.� �%�$.�$ )����)��)��%5��/!��#%��!����0�F���'�4()!�)!�%)��)�����%5.&�/!�&���� !2�)!/% #(� ����)��&�(&#&��)�!(�&� ! ����)%���)!����5 �0�B,��% �.C ��5-��� ��/$�/!%).����&� !��$ )!�&��)���#(0

���������������������������������������������

�������!

���&�� +5�����5�P�45#�'��% #%5�)!�;)�(#�&��$���/+�!�%)�4�)�)�&� #� !&�!�&����$ )�#�)�5!�%#��!�6�$��)����$� �%5�4%����)!(��5�#%���&��)���$��%)��)�-��$��%����#�'L��)!4�5-�!� ��)�'� ���D� #�#�%).��)!&���$ !�)!(0�� !�)���� �*!�&����$ !�)!��5�#%���!,��%#%5!(�� �%)���)��$��5��)�'�%)�4�)�-��&� ���)����� #%���)!�&�$�6�#�'��%��N�)�-��&��-�4

<'!���(&��)!%�(���;��5��)�,���56���$�!�,)�!%�����4$�#%��;;!��:��)��%�%!�)!%��;�5#&!%���$�&��!��:!�%)��%0�<'!&��!��:���!%����,!�#�$!&!�$����5'!�;!!$)�,�%#%5!(��&&�)!$ <�6�!��0

�����"��#�������� � �������������������� �

<'!�6!,)��)�,%��;���56���$�!�,)�!�$!:!��&(!�5��!�!�!��5!$�5��5'!�5��4%5���!�!�,)�!% ��')�'��!%��5!$�;��(�5'!%)(&�)�)5#��;�5'!)��%5���5��!���$�����&��$��5)�����%5%0���%),�);)���5�&��6�!(%��)5'�;!!$)�, ���6�)��5)�����$�����)�,������!$�)��5'!(�)��5'!�%&!�);)� �'��$��&!��5)������$)5)��%0<'!������$��!�)��5'!�%�6%!I�!�5�#!��%����5'!�%5���5��!)(&��:!(!�5����%!$�5'�5�5')%�5#&!��;�!�,)�!���%�5'!�(�%5;�!I�!�5�%���5)����&&�)!$�5��&��!��5'!�6��5%��)5')��5'!��545��'�6�!�&��!��,���&0

"��#��������������$�$�������������������

<��4%5���!�!�,)�!%��)5'�&��!�%���5�!?�!!$)�,��M�K���������(�#���(&�#��)5'�5'!����5!(&����#�!()%%)���%5��4$��$% �$!%&)5!�5'!�;��5�5'�5�5'!#���!�;���)%'!$��)5'����6��!45�� ��%������!0�<'!����$)5)���;����!��')�,�%�5)%;��5��#�'#$��4���6���!()%%)����!:!� �'��!:!� �)%�5'!��&&�)��5)����;���6�)���5)�/!�5)���;���(��!�)(&��5��5�%5���5�����/�)�5%0

�����5#&)����;!!$)�,�%#%5!(�5'!�(!(6���!�;�!��&�(&�)%6!)�,��&&�)!$ ��')�'��&!��5!%������$)�,�5��5'!�!�,)�!��&!�4�5)����#��!0�<'!�%&��!��:!��5'!�(!(6���!�)%�����!�5!$�5�5'!��������%!��'!�!�5'!�$!��(&�!%%)���5��!%�&���!���$�5'!%&��!���$!��5'!�(!(6���!�)%�����!�5!$�5��5'!��5'!��&��5��;5'!���������%!��'!�!�5'!���(&�!%%)���5��!%�&���!0�<'!��#4��)���'��,!��;�&�!%%��!���)%)�,�$��)�,�5'!��&!��5)���!:��!%5'!�(!(6���!J%�$!;�!�5)������%)�,�5'!�;�!��6!)�,�&�(&!$)�5��5'!�;���5��'�(6!��)��5'!����6��!5��0�<')%��&!��5)�,�&�)�4�)&�!�)%�)���%5��5!$�6#�=),0���0������$!��5��%5��5�5'!�!�,)�! �5'!;�!��&�(&�(�%5�6!�&�)(!$�6#�5'!�;�!�L�5')%�)%�$��!�6#�&�!%%4)�,�5'!�%�4����!$�W6��6C �(���5!$����5'!�;�!�����$�)50

�%�����������������$���$�������������������

���5'!�!���#��PP�J%�����5'!��55��'�6�!�!�,)�!�(���;��5��4!�%�����)!$���5�)�5!�%):!��!%!���'����5'!��&&�)��5)����;�;�!�

�� � ��� ��<����� !�� �������� ��<�� �����!���H� ��<��� !�� ���� ������������ ����9(������ ���"� �� �<"�����"�"* ��� � !� �� (������ ��#���+���"��

I� ���� 0�� -����������� �� ������� �������� !����!����� � ���������� ���������8�� ��� �� ��������&�� ���� ���� � �'��'�� ��������� ��������

A��!" 6� ��� �����# �� �"!"+�"* ����+.��!" "#��#"� �#*�+���#� �." �""*�#� ����"� � !�"* /�." ���!" *�"�#�� �#+!�*" �!! �." ��#���+���"�� �� ��+. "#��#"�%

�$%�%���%������1� �� ������� ���

�$%�%��� 2/������1� �� ������� ��!

���0����/������������/ �����

������ �����

����3�����������

$%���$2%��0���678 ���������

#!" �����$ �

��0��$%���$2%

��#679��!�� �������

%�#!� �����$ #

����3�����������

$%���$2%��0���679 ��!�� �������

#!� �����$ #

����7 �� /���/�

�������� �����

� �� �� �

� �����

�������$�� � ��2�:*�����? ��2�:*������@

A��67 ����B9�� A:9 ����B9����2�$�� �68+������?

679$�� �

��2�:!$�� � ��2�:!�����? ��2�:!������@ ��2�:!����� ��2�:!���/�1

679 ��2�:!$�� �679 ��2�:!�����679 ��2�:!�����?

��2�:!���/�1

��#$���0��/� /+%��� ������&

�<,*:*���,�&(:,�(�

�<-,*:,)���,&(:,,�

�<-,*:-,(���,&(:-((�

�<-):*���(,:,�(�

�<,**:- ���,.(:**�

Page 11: Silniki spalinowe 1 2007

����������������� ����������������

���� #�' �/����!���'�$ +�#�'�����#�!��%)��)���'�� 5!��4%����#�' � �/!$��� !%�#(� ��'����)!(���� #%5�#�'���5�2�)�(�%��!,���%��N�)���(��#0

�)!��% +�;)�(+ ��5-����&����$ )���6! &�2�!$�)��5�#%�&��)���$��$��%����#�'�%)��)�-��&� #� !&�#�' �6#���;)�4(���:)���$! �%5�%�/+��%#%5!(����� �)!�=�9K<0���%5.&�)!���PPQ������;)�(��>!����#��&����$ )���%#%5!(��5�#%��4�#����� �)!�&5)(�?�$��%)��)�����(��#������>����0��M���� ������!/�+�;)�(+�6#���X�(�'�� !�%��)(�%#%5!(!(��%#(6����K�7�0���5�6!�)�@�&� !$%5��)����&���(!5�#�5!�'4�)� �!�5#�'�%)��)�-�0

��%)��)���'�&� #� !&�#�'�&��)!5� !� �%#%��!�/!%5� �5�� !�)��&� ! �%&!�/���)!�%���%5������+��6�$��. ��5-4�����)!(�*�)�)��$�%5����)!�%).���$#�$��&� !��$-��$���45��#�'0���%#%5!()!�&5)(�?�&��)!5� !� ��/$�/+�!�%).�/�*&�$��6�$��+�%)��)���$�%5�/.�%).�$��&� !��$��$���5��!4,��)�$��&� !&�%5�)�#0�����%)�&� !&�%5�)�#��()!% � ��#/!%5�� �/�)��/!/�&���*!�)�0��������!�$���5��#(�&� !$�&� !4&�%5�)�+� ��/$�/!�%).�� �/�)��5!(&!��5��#� �%#%��!,��&�4�)!5� �0����&� !/2�)��&� ! �&� !&�%5�)�.�&��)!5� !�5��;)��$� �%�6�)�� ��5-�#�/!%5��$�$���� �(��).5#�&�#5+��)!��/+�+&� !&�#��&��)!5� ��)��#&�%�*��+��� ����#�&�#5���!0���&� !/2�)��&� ! � ����#�&�#5���!�&��)!5� !�5��;)��$��%�� #4�)����6��!/ �����%5.&�)!�A� ,�$�)!� ����'!(�5�����&���$4%���).�)�������$���5��!,��A�$���#�)�$��0����%5����/.�����4$��$���5��!,��%)��)���>!����#��M��7=��&5)(�?�&��� �������#%�������0

8�%5�%��������%)��)���%&�.*�����/!%5��'��$ ������$+���!��� (�)!/% !�)��5!(&!��5��#�&��)!5� ��()!% �/+�!,�%).� �&��)�!(0����)!5� !�/!%5� �%#%��!�&� ! �;)�5� �����%5.&4�)!�&� ! � ��-��&�#5���#�5��;)��$��%&�.*���) �,$#�5����&�4��% ��%).���$-�0���� ()��)!�)!���������'��5�������%5.4&�/!� �(��).�)!� ������&�#54���!,��)�%&�.*��)!�&��)!5� �0�&�.*��!�&��)!5� !�5��;)��$�&� !��$���� $ )!��/+�!,�0���&� !���� !�)���)2�)!�)��MM�������%5.&�/!��5����)!� ���4��� �!,���5�����)2�)!�)� � ��&�% � ��!�&��)!5� !�$�%5�4/!�%).�$������$���#$!�'��!4,��)��#&�#����� !(� !�%&��)4��()�&� ! �2��6.���&.$��+���)��#�'��!�%/��'�%)��)��&��)!5� !�5��;)��$���������$�4��5��!,��0

�F���$�&��)���#�%���$�%).� �5#&��!,�� 6)���)���&�4�)����()!% � ��!,������$ ) &� !��$-��&��)���#�'� 5 �0�,��% �+ �;)�5���&��)�� ��5-4�#�&!��)�5��*!�;����/.�%!&���45������$# �&�(&#�(!(6����4�!/� �)%�)!,�� �)2�)!�)�� )&�(&#��#%��)!,���)2�)!�)���#%0����0����)���5��� ��!�/!%5

����� �4�� I�!���� ��� � !�������� ������� ��������8�� .3/�

��� !���� � �!���� �';��� !������ �� 8�G����� �� ��� ����� �!��!��� !������� ��� ����� ���������� �� ������ !������� ��� !��;�����

!���� ��� !����������� ��� !���� � !��������� 8�� =8����>���� ������ !������� ��� ����� !������� '�� ���� ��������� !�����

���� �9� A� �+�! ��"! ����"� �� � �<�0�����" "#��#"$ � @ �." +�#*���

!"�*�#� �." ��"! �� �." +�����"���> � @ �"����#" �# �." ��"! �� >+ @ +�#���! (�!("> * @ ��"! ��!�"�> " @ ��"! +�#*��� +�##"+���#> � @

��"! +�#*���> �K@ L��!�M> . @ ��"! ��#�> � @ ��!!"�> N @ ��+���# ���"

�� ��� ����� ����2�678-,($�� � 68+�-,(�����?

�$����$� ���� �������*

� �����0 //�$%�%���%���$�2�%/ ���������� ���

� �� �������������

� �����0 //�$%�%���%���$�2�%/ ���������� ���

� �� �������������

�%C����$��D/���:%C����$���0�5 ��� ���

���� ��������� � ���� ����

-.��� ���%/�2E��.:F ��+,��� � ���������-, . �

.)��� ���%/�2E��.:F ��,/��� � ���������-, . �

��%�����=>��� ��+ ����������� ��&-,* ��.',*

����02���1 ������ ����& �� �). :

������$������ G ����������� ��� ��,�*':&& :

���� ��������& ���&�(((��<-,( ��� �-((��<-,(

�$�0 $/�%�2�D�=>���H+���� "E��D� ����������������� �� �

����D�-,),:-,*, ����D�--,,:--,!

��� %�0���� �D�%�2�D�=>���H+ ����� ������� �� �

����D�,*I-,, ����D�,*I-,,

� / �/��% /% �� ��>���� /��%���$2% ��� ����� �������&

�����$ �������

�+�&� (I,� (. ��$�����D

� ���%���1 ���� ��������0

1��� ������2���

�$�E������ ����%���E���/� ���(J--!�$%�0���� �D��(J-.��� "E��D��$�0 $/

�� ����$2%

����� ������ ��,'( ��.(*

I� ���� 6�� 1���� ���������� ����������� �������� � ����������$������� �34� 12Q� O!����R� �� S�����

�34� L�1Q

A��!" ;� A"+.#�+�! *��� �� �." ,"�+��� �89 7�� � ����� "#��#"

Page 12: Silniki spalinowe 1 2007

�@ ��������������� ����������������

)�/!�5)���)��5��4%5���!�!�,)�!%�%�(!��;��')�';�)�!$0��5���%�!?&!�5!$�5'�5�5'!�)�5��$��5)����;;�!��)�/!�5)���%#%5!(�5��5��4%5���!�!�,)�!%����$��������65�)�)�,�%)()������(&���6�!�)�4$!?!%��%�)��5'!�;���4%5���!�!�,)�!%�!�5!�)�,�5'!(���!5��)5'�%)(��5��!��%�(�)�5!����!��;�;�4:���6�!�:���!%��;�5'!�(�%%�&��!��)�$!?0

<'!�;)�%5���(&��#�5'�5�)�5��$��!$�$)�!�5�;�!�)�/!�5)���5��)5%�5��4%5���!��55��'�6�!�!�,)�!%��%��:)���$!��&&�#)�,���%#%5!(���(!$�=�9K<0�!?5 �)���PPQ�>!����#�)�5��$��!$�)�/!�5)���%#%45!(���(!$�&5)(�?�)��������K�����0��M�����!�,)�! ���$�5'!��!?5���(&��#���%�X�(�'���)5'

����� �%�� �������� � ��8�� !������ �� !�������� �� �������$������� �34� 12QO!����R� .3/?� ��� �!���� ����� !������ � 8������ %�� !������'��� !��!�

!������ ���<���� ��� �������� 0�� !���� � �!���� �';��� !������ �� �����

!������� 6�� ������ !������ � ��!����������� ��� 3�� � !���� !������ � ��!��������� ��� A�� ����� !������ �� ���������'� ������@��������'� !��!��� C�� � !���

!������ � ���������'� ������@��������'� !��!��� +�� �!���� ����� !����� �� ���������'� !��!�� �������@��������'�� *�� ����� !��'@������� �4�

�!���� !�������� �� ��!�������� �� ��� ���� � !���� !������ � ���������'

!��!�� �������@��������'�� �%�� �!���� ����� !������ !� � ��������@�������� �� ����� !��������)!�������'�� �0�� �;��� ���������

���<�����';��� ������������ ������������ �6�� �!���� !�������� ��!��<���� !��������� � �3�� �!��<���� !��������� �A�� ������ !�������� !�

��������� ��@��������� �C�� �!���� ����� !�������� !� � ������

��@�������� �� ����� !��������)!�������'�� �+�� ������ �������!�������)!��������'� �� ������ �!�������� �*�� ����� ����';��� ��@������

!��������� %4�� ����� ����';��� ��@������� !������� %��� ��� ������� ������8���';��� ��@������� �� ���� !��������� %%�� !���� � � !���� �';��

!�������� �� ��� �� �� ������8��� %0�� ��� ������� ����� ��8���';��

��@������� �� ���� !������� %6�� !���� � � !���� �';��� !������ ���!�������� �� ��� %3�� ����� !��������';��� !�����'�� !������ !�������� !��

�������� !��!� !������� %A�� ����� ���������� %C�� !������ !������ ����������'� !��!�� ������8�� ��@�������� %+�� ����� �� �� ���� ;��'� ����

!�������)!�������;� ���� �!��<���� !��������� %*�� !������ �� �

���� ;��'� �� ��������

���� �-� ��"!I��� +��+�!����# *������ �# �." ,"�+��� �89 7�� � �����

485 "#��#"> �% ��"! �� !� ���� �." ��!�"� -% �!����#� ��"! �� ���#�"*�# �." "#��#"& 6% .��" �� !��#� ��"! �� �." ��!�"�& ;% ��"! ��!�"� <��. <��"�

�" ������& 8% ��"! ����!�< ���� �." <��"� �" ������& B% ��"! �#���" �� �.""!"+���+ !�<0 �"����" �� & D% ��"! ����!�< ���� �." "!"+���+ !�<0 �"����"

�� & 2% ��"! �� !� �� �." .��.0 �"����" "!"+���+ �� & 1% ���#�����#

.��"& �9% ��� �#�!�< �� �." <��"� �" ������& ��% ��"! ����!�< ���� �.""!"+���+ .��.0 �"����" �� & �-% ��"! �� !� �#*"� .��. �"����" �� �."

���0��"! ���!& �6% "!"+���+ +�� !�#� "#��!�#� �#N"+��� +�#���!& �;% ��� �#���"�� �." ��� +�� �"����& �8% ��� +�� �"����& �B% ��� ����!�< �#*"�

�#+�"��"* �"����"& �D% ��� �� !� �#*"� .��. �"����" �� �." ���0��"! ���!&

�2% ���0��"! ������" �#N"+���# �#�� �." +��������# +.���"�& -9% (�!("�+�!�#� �." ��"! �"����"& -�% �"����#" (�!(" �"��!���#� �." ���

� "����#� �"����"& --% *�+� *��"+��#� �." ��� �� �." "�.���� ����"�& -6%�"����#" (�!(" �"��!���#� �." ��"! � "����#� �"����"& -;% .��" ����#�

��� �." ��"! �� �." <��"� �" ������& -8% (�!(" �������#� ��"! �!�����#� �++�� ��#� <."# �." ��"! �� � � "���"& -B% +�#���! (�!("& -D% ��"!

�"���# �� �." .��.0 �"����" "!"+���+ �� & -2% �#�!�< �� <��"� +��!�#� �." ��"!0��� ���! �#* �." ��� +�� �"����& -1% +��!�#� <��"� �"���# ���." "#(���#�"#�

����� ���� :�� � �������� �������$������� �34� 12QO!����R� .3/�� ��� !����� ����';��� !��!���� !��������

%�� 0�� �������� 6�� ����� !�������� A�� !��!�� ���'��

���� ��� ��� !��������� �%�� ��'��� ���!��������3�� � � ���� !��!��������� �*�� ��'��� !� ��@������

���� ��� A." �#!"� ����"� �� �.","�+��� �89 7��� ����� "#��#"> � @ !��" *��"+��#� ��� �!�<> -& 6 @

����"��> ; @ !��" (�!("> �8 @ �.����!�#� (�!(" +���#�>�� @ ��� +�#���#"�

Page 13: Silniki spalinowe 1 2007

�M��������������� ����������������

&� ! �&�(&.��#%��)!,���)2�)!�)��$��&� !��$���� $ )!��/+4�!,��&�$��)2�)!�)!(���0�Q������0����)��� ��/$�/+�!�%).��&� !��$ )!��� $ )!��/+�#(�(�%)�()!3��)2�)!�)!��#*% !�����0��T�����$�&��)!5� �� ��/$�/+�!,��%).���5#(�&� !��$ )!0�<����-*�)����)2�)!D� �&!��)�����2�)�!�%5!�����)!�)����)6���/.����$�0�8��-��&� !�!���#�&��)��� �&!��)���5� #(��)!�%5�4�!,���)2�)!�)���Q������� ���!��-��)!*�%5��!����#,�/!����5�23�-*�)�#��)2�)!D�().$ #�&��)�!(���&��)!5� !(0��� ���� !���/!$�+�%5���.�(!(6���#�$�&�#���&��)�� ������$��,+�&��)!45� !0�>!(6�����/!%5�&��+� ���� !�%&�.*#�+� �&!��)�/+�+��$4&��)!$�)+��-*�)�.��)2�)!D0�F,).�)!�(!(6���#�&���$�/!� �4(��).�)!���6��5����)!�$�&�#���&��)��0����)��� � �����&� !�!���!,�� ��&�2�!$�)�5�!(�&� !��$-��5��;)��$��;)�5��&��)��� ��6�$����#(�%!&���5��!(���$#0����!�����)��).4�)��&��%��/)��)2�)!�)��&��)���)�&��)!5� ��&��'�$ +�#�'��$&�(&#�&��)���)�%&�.*���)���&� !��$ )!��� $ )!��/+�#(��6�4$������,�(��+�(!(6���. ��5-����,)���%).�&�$��&�#�!(&��%��/)��)2�)!�)��)�5��()�/!0

S�-��+��!�'+�%#%5!(��&5)(�?�/!%5��5�#%��()!% ���)&��)����4&��)!5� �!/�$���#�)�$���%)��)��0����!����5��� !4�)��5!/�()!% ���)�%5�%�/!�%).��5�#%��&��)���$��&� !��$���� 4$ )!��/+�!,��&�$��)2�)!�)!(�Q ��6�� ����5-�#(� ��/$�/!�%).&��)!5� !0�8�&� !��$��()!% �����/!%5��5�#%�)�����$���#�)�4$���%)��)���&� #��#��� #%5��)���5�#%�)��� ��%&!�/���!/����4%5����/) ����5-�#(�),�)����5�)!���%).���� !��+5� ���,�+6���4(��#�%&����)����#%0����0�<�� �%�$��&���#�&� #&�()���%#%5!( �%)���)��%)��)���5#&���6)5�����,�����!&�/)����)�'��0

F���$��5�#%���#�%5!�����#�/!%5���(&�5!�!( ��5-�#����4�) �/!�%#,���#� �� �/�)�-�"�&���*!�)������������!,� �&���4*!�)��&� !&�%5�)�# �&�$�)2�)!�)����&� !��$ )!�$���5��#(�)5!(&!��5��#�%)��)��0����&�$%5��)!�� #%���#�'�)�;��(��/)&��,��(���(&�5!���#�$�����/!�$�6����� �%��&�� +5���5�#%�� �� �%��5����)���5�#%������ �� �%���#%5+&)!�)�� �4&����0

1!$�#(� �%#%5!(-���5�#%���#�'��#��� #%5#���#�'$�� �6��5��#�'�%)��)�-��$��%����#�'�/!%5�%#%5!(�;)�(#X�(�'����%#(6����K�7���&��!��������'����� �%������08�%5������ �%5�%����#���%)!$()���!�%/��'�%)��)�-����&�4/!(��2�)��MPQ��( � �RQ����+�)!��� �)$�!�)���Q�L�%)��)�)�5!��� 4�)/�/+�(�����&� !$ )��!��$��M��$�������>�����A������� ��$ ).�)� �%5�%����)������$���5�#%���!,��K�7��%&!��)�/+���(#�!()%/)�������Q0���5�6!�)�@�&��-����� ��&� !$%5�4�)����$��!�5!�'�)� �!�%)��)���X�(�'���M��K�7�0

8�%�$��$ )����)������$���5�#%���!,��K�7��/!%5�&�$�64���$������$��&5)(�?0�=)�(��X�(�'���&����$ )���5#�����)!4�)!��)!� ()��#����%5����#/�!���6�$��)!�&�% � !,-��#�'!�!(!�5-��%���$��#�'�����$� ��2�-$��5-�#�'���/)%5�5�)!/4% ��/!%5�)�������%5����/���5�#%�)��� �0��5�#%�)��� ��5�)!4���%).��)!���,�+6���(��#�%&����)� �/�����%#%5!()!�&5)(�? �!� �/������%#� �#��5�#%�)��� �%�(��'�$��#0

������� !%�#�'�%)��)���'� �6��5��#�'��! #,��/!�%). !�%(������)��()!% �����!,������ !� ��$$ )!��!,������$�%(������)� �� .%5����%��(&�)�����!/�6�$��)!0���%)��)��>!����#��M��7=��&5)(�?�%5�%�/!�%).�����$���!/!�)�� ��*��# �$�-�'� 6)���)�-����!/���/!$�!,��������)�)!��#&!��)��!4,�� �&�(&���!/��#�'�)�&� !��$-��$�%5��� �/+�#�'���!/���#%0�@�0��!/�%(���/+�#�5��� ��#�/!%5�$ ).�)��#��� #%5��)���)4

)5%�K�7��%#%5!(0����<�6�!�@�5'!�5!�'�)����&���(!5!�%��;�5'!%!!�,)�!%�'�:!�6!!��&�!%!�5!$0

<'!��)��)��5'!��55��'�6�!�!�,)�!%�)%�%���!$�)�5��5'!�!�4,)�!�;��(�5'!�!�:)���(!�5�6#�%&!�)�����%)�,�5'�5�%5�&%�5'!��5!��,!55)�,�)�5��5'!�)��!5����$�)5%0�<'!��)����),'5���$!��5'!!�,)�!�'��%)�,�)��5'!�&5)(�?�%#%5!(�,!5%�5��5'!�)��!5����4$�)5���$�5��5'!�5'��55�)�,�:��:!0�<'!�5'��55�)�,�:��:!�����5)��%!�%���)%�&���!$����5'!�5'��55�)�,�:��:!��?)%0�;5!��&�%%)�,5'���,'�5'!�5'��55�)�,�:��:! �5'!��)��,!5%�)��5'!�%5���,!�5������%!$�;��(�5'!�6�55�(��)5'�5'!�&��5!�$)�!�5)�,�5'!��)��;�����$�;)55!$��)5'�&��5!�:��:!%0�<'!��)��'�:)�,�&�%%!$�5'!�&��5!:��:!%�,!5%�)��5'!���������%!���$�5'!��A������$)�,�5��5'!&)%5���(�:!(!�5��;5!���&!�)�,�5'!�)��!5��)�$���A�,!5%�)�5�5'!��#�)�$!�0�<'!�%5���5��!��;�5'!�>!����#��M��7=��&5)(�?!�,)�!�)%�%'����)��=),0���0

<'!���(&�!%%����%!$�)��5'!�!�,)�!�)%���5!�4����!$ �)���$!��5���!$��!�5!(&!��5��!��;�5'!��)��()?!$��)5'�5'!�;�!�0<'!��)��)%�%���!$�)��5'���,'�5'!�;)�5!����$�5'!���!��'!%�5'!��(&�!%%���5'���,'�5'!�&��5!�:��:!��')�!�5'!�&)%5���)%�)��)5%$������$�(�:!(!�50�;5!��5'!�&)%5���(�:!(!�5�$)�!�5)���'��,!% �5'!�&��5!�:��:!�����%���$�5'!��)��)%���(&�!%%!$0F&���!?�!!$)�,�5'!�&�!%%��!��;�MM����� �5'!�&�!%%��!��!,�4��5���:��:!��&!�%���$�5'!��)���!�!�%!$�&�%%!%�5��5'!�!?'��%5%#%5!(���$�;���%���5�5�,!5'!���)5'�5'!�!?'��%5�5'���,'�5'!%��!��&��&!��!���)���5'!��:!�%)��%��;�5'!�!�,)�!�5'!��)��&�%%4!%�)�5��5'!�)�5��!�$��5�0

<'!�;�!��%#%5!(����%)%5%��;���5#&)����;�!��5����;)55!$�)�5'!�6��5 �;�!��'�%!%��)5'���%�4����!$�6��6 �;�!��;)�5!����%�;���5)��)�,��%�5'!���5!��%!&���5�� ����4&�!%%��!�(!(6���!&�(&���$�'),'4&�!%%��!�&�(&��=),0����0�<'!�;�!��)%�;���!$5'���,'�5'!�'),'4&�!%%��!�&�(&�5��5'!�%!&���5���'�%!���4$!��5'!�&�!%%��!��;��&&��?)(�5!�#�Q������0�<'!�;�!��)��5'!%!&���5���'�%!�(�%5��!��'�5'!�&�!%%��!�6#��&&��?)(�5!�#��T�����6�:!�5'�5��;�5'!��)��)�%)$!�5'!�%�(!�'�%!0����'��&�!%%��!�$);;!�!��!�&��:)$!%��&&��&�)�5!����5������$����)46��5)����;�5'!�%#%5!(0�<'!�;�!���:!�;����:��:!�&��:)$!%�(�)�45!����!��;����%5��5�&�!%%��!��Q������� �6�5���%�����5)��4��%�#��$/�%5%�5'!�;�!���)��&�!%%��!�$);;!�!��!�:���!0�=�!��;���%�����!�%)$!��;�5'!�(!(6���!�)��5'!�:��:! ��')�!�5'!��)��;���%���5'!��5'!�0�<'!�(!(6���!�)%�����!�5!$�5����%&�)�,�&��:)$4)�,��&&��&�)�5!�&�!%%��!�$);;!�!��!0�U!�$)�,�5'!�(!(6���!���%!%�������)�,�����&!�)�,��;�5'!�;�!��)�;���0�<'!�;�!��;��(5'!��:!�;����:��:!�;���%�����,�5'!�'�%!%�5��5'!�;�!��;)�5!��)5'���6�)�54)����45!�� %!&���5��0�<��:�)$�;�!��&�!%%��!��$��)��&��%�5)��%��()�,�;��(�5'!;�!��&�(&���$�5'!��(&�!%%�� �����646!��(!(6���!���%6�)�5�)��5'!�%!&���54)�,�'�%!0<'!�(!(46���!�6!�$%���$!�5'!�&�!%%��!�&��%�45)��� ��$� �55!��4�5!%�)50

����� �0�� T�������'�� ��!�����

�� ��� ��� O!����R

���� �6� � ��� #���!" ����+���" �# �."

� ����� ����"�

Page 14: Silniki spalinowe 1 2007

�Q ��������������� ����������������

2�)!�)����%�� #�)����6��!/� �,�-��!,�� 6)���)���$��$��,)!4,�� 6)���)��� �(��5����!,�����%)��)�� � ��5-�!,��$�%5��4� ����/!%5�$��&�(&#���!/��!/0���(&����!/����%5!������/!%5�&� ! ���(&�5!��)�(��%)!$!(�%!��/)�5��� +�#�'0�� !23� �)�'��#��� #%5#���#�'�/!%5�$��%(������)��&�% � !,-��#�'�#�)�$�-� ���%)-$(��$�%5��� ����!/�$��%&�.*���)�&��)!5� �0���23���!/��$�%5��� ����$��&���5-��%(���#�'� ��!*#��$�&�.$4��2�)��6��5��!/�)��6�)+*!�)��%)��)��0�8��-������%)��)���>!�4���# �/���)���%)��)���X�(�'�� ��!���%).�%5�%����)!�%&!�/��4�#�'���!/-��%(���/+�#�'0

��$���������� ����� ������� ����� ������������������!

�)��)�)�� 5!��%����!� �%5�%����!�$����&.$����$ )�&�4/��)�#�%).����$�*+�%���.�����5��'�P�0���'��)�'��&�����)�(��! �*#�)!�&��)���%&���$����# �*!��6!��)!� �� #��/+���!�&� !4��*�3����%)��)��()�$��%����#()0����6�!(#�5��)!�/���%(�4�����)!�%)��)���� #�����$��� � +$��)�$�*����,��%)��)����)!%5����)+�/�*�&��6�!(�0��)��)�)�� 5!��%����!�$�%5��� ��!�%+�� ���!%)!�(��#��$����>�$���M���>0���&�� +5���!/�;� )!&��$���/)�%)��)�)�(��!/�(��#�6#�#��#&�%�*��!���,�N�)�0����!%)��)�)�� 5!��%����!�(�/+�/�*�����$��5�#%���#0

��������������������������������� �����������!

7�� �%)���)��� 5!��%����#�'�%)��)�-��&� #� !&�#�'�#��� #%5#���#�/!%5�����$��5�#%���#0��!��% #%5�)�'�%)�4

<'!�(�)���'����5!�)%5)���;�5'!�&5)(�?�%#%5!(�)%�5'!�)�4/!�5)����;�5'!�;�!�4�)��()?5��!�)�5��5'!�!�,)�!��#�)�$!�0�����$!��5��;��(�%��'���()?5��! �5'!�;�!��)�/!�5)���)%��&&�)!$��$!��Q0��6���&�!%%��!�)�5��5'!�%!&���5)�,�'�%!����5�)�)�,5'!��)�0�=��(�5'!�'�%!�5'!�()?5��!�)%�)�/!�5!$�5��5'!�!�,)�!�#�)�$!���)5'�5'!��%!��;�)�/!�5����)5'�%&!�);)��%5���5��!�)��')�'�5'!��!!$�!��&!�%���5%)$!�)�5��5'!���(6�%5)����'�(46!���=),0����0�<')%�&�)��)&�!��;��&!��5)����!%!(6�!%�5'!��6)54���!�,)�!�%�&&�#�%#%5!(�������$)�,�5��5'!����)�'�����!&5�0

<'!�)�/!�5)���%#%5!(�)%����5����!$�6#�����(&�5!��5'�5����# !%�5'!�%),���%�;��(�5'!������%'�;5�&�%)5)��%!�%��% �5'��55�)�,�:��:!�&�%)5)���%!�%��% �:���4�(�)��5'!�)�5��!�$��5���$�!�,)�!�5!(&!��5��!0U�%!$����5'!���I�)�!$�)�;��(�5)���5'!���(&�5!�&��,��(�%!�!�5%�5'!�(�(!�5��;�)�)5)��) )�,�5'!�)�4/!�5)�� �5'!�)�/!�5)���$���5)�����$�5'!�&�)�5��;),�)5)��0

�!��;�5'!�)�/!�5)���%#%5!(%��%!$�;�����546���$�5��4%5���!�!�,)�!%�)%�5'!�%#%5!(�;��(X�(�'��6!��)�,�5'!�%#(6���K�7���&��!�������'����� �%������0��5���%��%!$�)��%!:!��:!�%)��%�;�5'!��MPQ��(��RQ��)5'��Q��6);����5)�����,�!�!�4,)�!%L�5'!�&��!���;�%��'�!�,)�!%�)%��)5')��5'!���,!�;��(��M��5������'&�����A������� ���$�5'���%5��5'!�)�/!�5)���%#%5!(��&&�)!$ �5'!�K�7��!�,)�!%(!!5�5'!�!()%%)���%5��$��$%��;�������Q0�<�6�!�@&�!%!�5%�5'!���(&���5):!�5!�'�)����$�5���;�5'!X�(�'���M��K�7��!�,)�!0

<'!�)�/!�5)���%#%5!(��&!��5)�,�&�)��)&�!�)�K�7��!�,)�!%�)%�%)()����5��5'�5��;�5'!�&5)(�?%#%5!(0�X�(�'��)(&�!(!�5!$�%�(!�()����$!%),�(�$);)��5)��%����#�)��5'!����%5���5)����;�5'!�&��45)������%#%5!(���(&��!�5%0���%5!�$��;��&!�)�,)�5��5'!���(6�%5)����'�(6!� ��)�!�)��5'!�&5)(�?%#%5!( �5'!�)�/!�5����&!�%��)�!������%%)������!�4,)�!�)�/!�5��0

���(�$!�����56���$�!�,)�!%�()?!$���6�)��45)���)%��!&���!$�6#�%!&���5!���6�)��5)���%#%5!( �;5!���;�����(&�!?�%5���5��!0����5'!�>!����#��M�7=��&5)(�?�!�,)�! �5'!���6�)��5)���%#%5!(�)%��(&�%!$��;�5����)��5���%����!���(&�!5!�#�;)��!$� �)��&�(&%���$��)��%�&&�#�$��5%��=),0��@�0�<'!���46�)��5)����)��)%�&�(&!$���$!��&�!%%��!�)��5'!�������%!�;��(�5'!�(�)��5����5��5'!��5'!��5���

(���5!$����5'!�!�,)�!���$�;��(�5'!���55!��5����A�;��5'!��5�5'!��)��&�(&0�<'!��)��&�(&�)%���(&�5!�����5����!$���$�'�%%!:!��&�(&)�,�%!�5)��%0��)?��;�5'!(���!��%!$�;�����6�)��5)�,5'!�&��5)�������#�)�$!�%���$�5'!�%!:!�5'���!�%�&&�)!%�5'!��)�5��5'!��)����(&�!%%��0�<'!�I���5)5#��;��)��%�&&�)!$�5��5'!��6�)��5)�,�&�)�5%�$!&!�$%����5'!�!�,)�!�%&!!$���$����$0U�5'�)��5'!�>!����#���$�5'!�X�(�'��!�,)�!%�5'!��%!��;%&!�)�����6�)��5)�,��)�%�)%��!��((!�$!$0

��$��%��� �������� ���&�&���#�������� � ��

<'!�;���4%5���!�!�,)�!%��%!$�;���6��5�&��&��%)���6!4��(!��)$!�#��%!$�)��5'!��PP�J%0�<'!)�����4��)%!��&!��5)����$�����;�!�����%�(&5)���'�:!��!�!�5�#�(�$!�5'!(�&�!:�)��:!��5'!�5��4%5���!�!�,)�!%0����'�)%%�!%��%�!�,)�!���6�)��4

����� �6�� :�� � ����������� �������$������� �34� 12Q� O!����R� .3/�

��� 8������ ������ ���'��� �� ��8�� ������ ���'��� ��� ������ ���'��� �� !����

���'����� ��� !���� � ���'���� �!���� �';��� ���'� �� ����8�� ��<���� ������ ���8��� ��� !��!�� ���'��� 8�� !���� � �!���� �';��� ���'� �� ����� ���� ��

!���;��� � �������� ��� !���� � ���'���� �!���� �';��� ���'� �� 8����8���<���� ����� �� ���8��� '�� !���� � �!���� �';��� ���'� �� �!��<���

���� �;� A." !����+���#� ����"� �� �." ,"�+��� �89 7�� � ����� 485 "#��#"$ �%

���# ��! ��#�& �% �"+�#* ��! ��#�& +% ��! ��!�"�& *% ��! *�+�& "% ��! *�+� �� !��#��." ��! �� �." !�<"� �"���#� �� �." +��#��.���& �% ��! �� & �% *�+� �� !��#� �."

��! �� �." +�!�#*"� .% �"���#�! <��. (�!("& �% ��! *�+� �� !��#� ��! �� �." � "�+��#��.��� �"���#�& N% *�+� �� !��#� ��! �� �." +�� �"����

Page 15: Silniki spalinowe 1 2007

����������������� ����������������

�)���'�>!����#�/!%5�5��%#%5!(����� �)!��=�������������(�� �%������0���%)��)���'���(����'�@��M��Q���>�%5�%����#/!%5�5��)�%�(�����$ �/!$#�)!�/!$��%5���%5!��/+������(&�5!��(��)��+�(�&.��5�#%���&��)�� ����&� �������� �-*�)�����)!�%)+,��#�'�(��#0���5�6!�)�M� !%5��)����$��!�5!�'�)� �! �6��5��#�'�%)��)�-��� !��%����#�'"�>!����#�Q���=��)�� ��)�7=��M�0

F���$�$���5��#�%)��)���>!����#�Q���=�� �%5���&� !$%5�4�)��#�����#%������M0��#&�%�*��#�/!%5���&� !&�%5�)�.�

� �/�)�)!(�&���*!�)��)�%)��)�)!(������#(�6)!,��/����!,�0F���$�(�� �%�6�)��&��)!5� � �%�6�!�&� !��$#�$���5��!$�����*$!,���#�)�$������ �� �/4�)��&�$�)2�)!�)���������!�$�4��5��#(�)�� �/�)��5!(&!��5�4�#�&��)!5� ��$���5��!,�0

������$ )!� �%)���)�� �%#%45!(!(��5�#%���#(��=���/!%5 �%5�%������(!�'��)� ��&�(&���)%�)!,���)2�)!�)����#%0�Q0�&� 0����&�$�/+���&��)��&� ! �%&!�/���!� �+� !��&� 0���$��;)�5���&��)������0���(&��/!%5�'��$ ������$+�)��$) �����4���&� ! �%&!�/���+��6�$��.�$���,� !���)��%)��)�� �&��)4���$�%5��� ��!�/!%5�$��%!&�4��5������$#��@�0

5)������5)()�,4,!���%#%5!(���$�'!�:#��!),'5��;�5'!�!�,)�!���%!����&��6�!(%���#�(��!0�<'!�;���4%5���!�!�,)�!%���!�:�)��6�!��)5')��5'!��&��!�����,!�;��(���'&�5���M��'&0�5�5'!)�)5)���&��$��5)���%5�,!�5'!����4&��!��!�,)�!%��!�!�;)55!$�)5'������6��!55��0�<'!��!��;���4%5���!�!�,)�!%����!�$#�'�:!���)�/!�5)���%#%5!(0

�%��������������$���$���������������

<'!�)�/!�5)���%#%5!(�)%��%!$�5��;!!$�;���4%5���!��55��'!$!�,)�!%0� =�������5'!�>!����#�!�,)�!% �)5�)%���%#%5!(�����!$

�=�������������(��� �%�������0����!�,)�!%��)5'�5'!&��!��@��M��Q��'&� 5'!%�(!�%#%5!(�)%��&&�)!$ !?�!&5�5'�5�5'!����5������)5���(&�5!���'�%���$);;!�!�5;�!��)�/!�5)���(�&�5'�5���4���%�$);;!�!�5�&��!����54)�,%0�<�6�!�M��)%5%�5'!�5!�'4�)����$�5���;�5'!���56���$;���4%5���!�!�,)�!%"�>!�4���#�Q���=����$��� ��)�7=�M�0

<'!�)�5��!�%#%5!(��;5'!�>!����#�Q���=��!�,)�!'�%�6!!��&�!%!�5!$�)��=),0�M0��5�)%�;)55!$��)5'���5'��545�)�,�:��:!��)5'�&�%)5)��%!�%�����$�)$�!�����%5!&4&!��(�5��0�<'!�%#%5!(�'�%����)���'�(6!� �%!&���5!%�&&�#�$��5%�;���!��'��#�4)�$!����$�:����(�%!�%��)��5'!�)�5��!�$��5���$�)�45��!��)��5!(&!��5��!�%!�%��0

I� ���� 3�� 1���� ���������� � ��������� �������� ��������������� �$������� A4� J2Q� �� "��� �� %34� ���

�����12� %34

A��!" 8� A"+.#�+�! *��� �� �������* ����0�����" "#��#"�$ ,"�+��� B9 ���& '"��*� -89 �#* ������ 7�

- 8 9

�� ��� �����$�� �679-.

$�� �-,*��� F

���/�1-,*78

����������/��� ���� �� �

�$%�%��� 2/���E//�� 0�%

�$��%�0�% -������ ���

������������ �

�$%�%��� 2/�!*����8

�$�%�/ -������ ���

�������3-�4*"

����8�$%�%��� 2/��$�%�/!* -������ ���

�������3-�4*"

�%C����$��D/������0�5 � ���� ���'

���� ��������� � �

�!�$%��H/�-� �� �

�.�$%��H/,-� �� �

�.:F,,��� ���%/�2E� ��

-, .

55��� � ��������� �

��%�����=>��� ��+ � ���������" ��,'' ��&',* ��!(.

������$������ >����02���1 ���6

������� ���,.�,) : :

���� ����& ���)�!!��<-. ���!&(��<-,* ���!&(��<-,*

E��D��$�0 $/�%�2�D�=>���H+���� " ��������������� �� �

����D�---.:--,, ����D�--!.:--&, ����D�--(.:--,,

���� �D�%�2�D�=>���H+��� %�0 ������ �� � ����#

����D�,*I,*) : :

�$%���$2%� 2�$1 ����� �����$ # 679 679 :

����� ������ ��)�*(( ��&&* �� .*

����� �3�� :�� � �������� �������$������� A4� J2Q� .3/� ��� !���� �� �������� �� ��� ��� !��������� �

� � ���� !��!��������� ��� ��'��� !���<����� !��!��������� �� ������ ������ ��8�� '�����8��� ��� ��'��!� ��@�������� ��� ��'��� ���!�������

���� �8� A." ,"�+��� B9 ��� "#��#" �#���" ����"� 485 �% �#���" *�+�� �#* ��� +.���"�& �% �.����!�#�(�!(" .����#�& +% �.����!�#� (�!(" ������# �"#���& *% �*!" ��# ��" "� �����& "% (�+��� �"#���& �%

�"� "�����" �"#���

Page 16: Silniki spalinowe 1 2007

�� ��������������� ����������������

���6�$��)!�%!&���5������$#�/!%5�()!% � ��#� ��-��&�#�����#��M��)!�!�5�#� ���&�(&��&��)����Q� ��5-��&� ! ���-�)!�������5��� #�&��)���&�$�)2�)!�)!(���0���������$��;)�5����#%�4�)!,���)2�)!�)�������)�$��&� !��$��� $ )!��/+�!,������0��� ! �&� !��$#&��)���!�&��)���/!%5�$�%5��� ��!�$��5�#%�)��� #�����0�������$ )!��#%5.4&�/!��-��)!*��'��$�)���&��)������� ��/4$�/+���%).�����6�$��)!�%!&���5�����$#���� ��!,���5����)2�)!�)��&��)���P� �&� ! ��5-�#���$()���&��)��������$��%!&���5������$#0�8�$��)!(��!,�4��5�����)2�)!�)��&��)���/!%5��5� #(#4���)!� %5��!,���)2�)!�)��().$ #&�(&+��#%��)!,���)2�)!�)�����5�#4%�)��� !(0

�5�#%�)��� !�!�!�5��(�,�!5#� 4�!�%+�%5!�����!� �/!$��%5�)��!�5���4�!/���9F� ��5-���&�$�/!�%#,�����5���4�)�� �5�#%�)��� �L� �(#���)!��%5.&�/!�&�� ����)!�)����&).�)��

���5'!�;�!��)�,�%#%5!(��)5'�5'!��=��)�/!�5)���%#%5!( ��(!�'��)�������4&�!%%��!�&�(&�)%��&&�)!$��=),0��Q0�)5!(���%�&&�#)�,�5'!�;�!��5'���,'���%&!�)�������!�5����)5!(���5��5'!�;�!��;)�5!�����0�<'!�&�(&�)%���5!������!$���$)%���5!$�;��(�5'!�!�,)�!�'!�5)�,�6#�%&!�)�����%)�, �5'!;�!��)%�%�&&�)!$�5��5'!���5!��%!&���5����@�0

�;���5�:��:!��M����$����!�!�5�)��;�!��&�(&��Q����!)�%5���!$�)��5'!���5!��%!&���5�����%)�,0�<'!�;�!��&�(&&�(&%�5'!�;�!����$!��5'!�&�!%%��!��;��&&��?)(�5!�#��������)�5��5'!�'),'4&�!%%��!�;)�5!���������$�5��5'!�%!&���54)�,�$��5�����0�<'!�;�!��)%�%�&&�)!$�5��5'!�)�/!�5��%�����5'���,'�5'!�;�!��$��5%0�<'!�%#%5!(���%��)����$!%���;�!�����!������(���5!$����5'!���5!��%!&���5�����%)�,���$��;�!��&�!%%��!��!,���5����P� �����,��')�'�5'!�!?�!%%):!;�!���!5���%�5��5'!���5!��%!&���5��0�<'!�;�!��&�!%%��!�!,���5���5�%��)%�5��(�)�5�)��5'!����%5��5�&�!%%��!�6!45�!!��5'!�'),'4&�!%%��!�&�(&���$�5'!�)�/!�5��0

<'!�%��!��)$�)�/!�5��%���!����5����!$�;��(�5'!��!�45������)5���9F� �5'�5�,):!%�5'!�)�/!�5���5'!��&!�)�,�%),4���L�����)�,������%��;5!�����!�!�%!��;�:��5�,!�;��(�5'!��)��6#�5'!�%&�)�,�;���!�)�%5���!$�)��5'!�)�/!�5�����%)�,0<'!�)�/!�5��%���!�&���!$�)��5'!�)�5��!�$��5%��;�5'!�)�$)4:)$�����#�)�$!�%���$�$)�!�5!$���5��5'!�%�&&�#�:��:!0�=),0���&�!%!�5%�5'!�)�/!�5������%%4%!�5)����;�5'!��=��%#%5!(��$�����(&���5):!�&'�5�,��&'��;�5'!��=����$�&5)(�?)�/!�5��%0

����������

���5)������#�,��$�!;;!�5%��;�$#��()��%�&!��'��,)�,5'�5������%����)���!�%!$��#�)�$!���'��,)�,�!;;)�)!��#���$���)���!�%!�)��5'!�!�,)�!�&��!� �(�#�6!���')!:!$�6#�%)�,�)�5��!�$��5%��;�:��)��%��!�,5'%0��� ��)�&��&�%!$

����� �A�� :�� � ��������� �������$������� A4� J2Q� .3/?�� �� < �"�F+�"

���� �B� A.","�+��� B9 ��� 485 "#��#" ��"!!�#� ����"�> *"�+�� ���# �#

�." �"��

����� �C�� U� ���� ����������� ��� �� ��������8�� J2Q� &��� ���� !���������� ����������

��!�� J2Q� �� & ����������� � ��� �� O!����R�� ��� ����� �8�������� �� ����� ��� �V����

������������ ��� 8��� ���� ��� O)���8�� ��� ���� �� ������ �8������8��� ��W� �V�� ��� �!��<����� ��� � ����� '�� ���'����� ������ �� ��@���� ��� �!����� ��� !���@���V� ����������� ��� ���� ��� !�

!���;���� X�� ������� ��� �����

���� �D� ����+���" �� �." ��� �#N"+��� /�% �#* +�� �����# �� �." ��� �#N"+���� �#* /�%

� ����� �#N"+���$ �% #""*!" (�!("& �% #���!"& +% �#N"+��� �"���#�!& *%& �%& �%& �% �0O�#�& "%#""*!" (�!(" +� & �%K+��"& .% � ��#�& �% +���#�& N% +��! <�#*�#�& �% �� "& !% � ��!& #% �#�"�#�!

��#�& �% +� & % �"���#�!& G% !��& �% ��!�"�

Page 17: Silniki spalinowe 1 2007

�P��������������� ����������������

�!��)�&� ! �%)�.�%&�.*#�# ��5-��� ��/$�/!�%).����6�$��)!�5�#%�)��� �0��5�#%�)��� !��()!% � ��!�%+���&� !��$��'$���5��#�'�&�% � !,-��#�'��#�)�$�-��)�%�)!�����!���� �4�-��$���5��#0�����#%��������&��� ����&� !��-/��5�#%�)��4� �� �����$���=����� �&��-����� !� $/.�)!��5�#%�)��� #5#&���=��)�&5)(�?0

��)��� �������

F #%���)!�% � !,-��)!�$�6�#�'�!;!�5-��$���$����)�$#��()� �!,� ��5-�!�&� �������� �).�% !�)!��%&-�� #��)4�����&!��)��)���#�)�$�-��)�� ��%5�(��#�%)��)�� �(�*����%)+4,�+3�&� ! � �%5�%����)!�&� !��$-��$���5��#�'��� ()!�4

�!/�$��,�2�)0�<��)!��� �)+ ��)!� �&��&��������;)�(����4 ��)���%)��)���7=��M���5�60�M�0�8�%5�%����#����)(�����$��#%0�����%���$��%).� �$�-�'�&� !��$-��$���5��#�'�����*$#��#�)�$!�0��)!��% # �$��,)�&� !�-$�$���5��# ��#��4� #%5#���#�/!%5�&� #�(��#�'�&�.$��2�)��'��6��5��#�'%)��)�� ���$��,)�A�&� #�$�*#�'0��5!�����)!��#��� #%5��)!(&� !��$-���$��5��#�'�&� #��$&��)!$�)!/�&�.$��2�)��64��5��!/�%)��)���/!%5��#���#���!�&� ! � ��-� ��5-�#� �(#4�����6��5�)!�����-5�)�&� !�-$�$���5��#0�<��)!��� �)+ ��)!���%5����#/�!�&� ����������� #%5�+� ()��.�&� !6)!,��(�4(!�5���6��5��!,��&� #�(�)!/% #�'�)�2�!$�)�'�&�.$��42�)��'��6��5��#�'���#%0��P�0

��)��� �����*��� ������ �����������!

F���$��� � +$����� 5!��%����#�'�%)��)���'�&� #� !&4�#�'��#%5.&�/!���$�-�'��!�%/��'"�KR��&�/!$#�� #���!���� � +$������$��6)! �+��!���,������)�7K9��$������)��� � +$����,���)�# �'��#��+��!���"���!�$��0F���$#� �&�/!$#�� #(�����)!(��� � +$��%+��#��� #%5#4���!���%)��)���'�� .$��#�' � � �#� �/�(��!/�(��#0�7������)��� � +$��%5�%����!�%+� �%)��)���'�������$ )!��#�)�4$�-��R��%)+,�/+�#�'�$�*!�(��!0

=)�(���� ��)���%��)(�(�$!���7=��M�� �%5�%����������$�� � +$�� !� ()!��#()�;� �()�5#&��RR<��,����#��,���

5')%�%���5)���)��5'!�7=��M��!�,)�!��<�60�M�0�<'!�%#%5!(��&4&�)!$�)��7=��M���=),0��������%)%5%��;�5���)�5��!�$��5%�&!�!��'��#�)�$!�0�<'!�;)�%5����,�$��5�)%��%!$��5�����!�,)�!�%&!!$%�;�5'!�!�,)�!���$�5'!�%!���$ �%'��5���!�A��5�'),'�!�,)�!�%&!!$%0<'!�:��:!�5'�5�����%�����&!�%�5'!�%'��5�)�5��!�$��5����5���%5'!��%!��;�!?'��%5�$��5%��5��&&��&�)�5!�!�,)�!�%&!!$0����'!�,)�!!�)�,�%���5)��������%�����$:��5�,!��%��'��,!�5��5'!5��I�!�����%!��5�������$�(!$)�(�!�,)�!�%&!!$%��=),0��P�0

(��������������������������������

<'!�:��:!45)()�,�%#%5!(�)��5'!�;���4%5���!��55��'!$�!�4,)�!%��&&!��%�)��5���:!�%)��%"�KR��%���������!�$���������

����� �+�� T�������'�� ��� �� �������8�� ������� ����� 12� %34� .*/

���� �2� A." ������ 7� -89 415 "#��#" �#���" ����"�

����� �*�� ��� ��8� �������� � ������8�� �� ���<��@��� � � !�� �@��� ������'� � ������������� !���� �� �� ������'� ��8�@��� &����

12� %34�� .*/

���� �1� A." ���G�" +����" *" "#*�#� �# �." "#��#" � ""* <��. �."

��" �� (������ !"#��. *�+�� /������ 7� -89% 415

Page 18: Silniki spalinowe 1 2007

�� ��������������� ����������������

�����#����-�+��!���,��������$�7K9��'��#��+���!���"���!�$��0�<'!�%#%5!(%��)5'�%)�,�!���(%'�;5���!��%!$;���)�4�)�!�!�,)�!% ��%����#��;�����&��!�0�<�����(%'�;5%���!�%!$�)��'),'�&��!��R4!�,)�!%0

�� ��)�)��)5%�7=��M��(�$!���&&�)!$�RR<�:��:!45)()�,�%#%45!(��,����#��,����.������ �7K9���$�;����:��:!%�&!���#�4

)�$!�0�<'!�&�%%)6)�)5#��;��'��,)�,�5'!�5)()�,��;�5'!�:��:!�&!�)�,�6#��%)�,��&&��&�)�5!���(%'�;5�$!%),����%�)(&�!4(!�5!$�;���)�5��!�:��:!%0�=),0����&�!%!�5%�5'!�5)()�,�;���5'!)�5��!���$�!?'��%5�:��:!���$�5'!�:)!���;�5'!���(%'�;5%��%!$0<'!�)�5��$��5)����;�5'!�&�%%)6)�)5#�5���$/�%5�5'!�:��:!45)(4)�,������!$���%),�);)���5�)(&��:!(!�5��;�5'!�5��I�!�����%!���;����&��!���'����5!�)%5)�%��=),0����0

��/��!������

<'!�(!�'��)����%�&!��'��,)�,�������)������!�,)�!%�)%��%���%!$�)���55��'!$�!�,)�!%0�������M�>!����#������'!$��;���4%5���! �%)?4�#�)�$!� �R!��$��)�4�)�!�!�,)�!��=),0�������5'!�(���!5 ��)5'�5'!���&��)5#��;��MP���( ��(!�'��)����#�%�4&!��'��,!$0�<'!�!�,)�!��;���);)!$�$!%),��)%�&��$��!$�)���� T��M T�M����$T��M�'&���M�A��������:��)!5)!%0�<'!�:��)�45)����;�&��!��)%�5'!��!%��5��;��&&�#)�,���$);;!�!�5��9F����45����)�,�5'!��&!��5)����;��=��%!I�!�5)���)�/!�5)��0�<�6�!�M&�!%!�5%�5'!�5!�'�)����$�5���;�5'!�R!��$��!�,)�!�)���M��'&���@�����&��!��:!�%)��0

���5'!�R!��$��!�,)�!�%�&!��'��,)�,�%#%5!(�$!%),������5�;�;���%���%�&�5�5��5'!���)%!��!$��5)���5'�5�)%�,!�!��5!$$��)�,�5'!��)��)�5��!���$�$��)�,�5'!��&!��5)����;�5'!���(4&�!%%��0�<'!��)��)%�%���!$�)�5��5'!�!�,)�!�5'���,'���%&!�)���)$�5'�5��6%��6%�5'!���)%!%��!%��5)�,�;��(��(6)!�5��)��;����5�5'!�)�5��!�$��50�����$$)5)�� ���;)�5!��&�!:!�5)�,�5'!����5�()4���5%�;��(���()�,�,!55)�,�)�5��5'!�%#%5!(���%��&&�)!$�)�5'!��)$0�<'!��)��,!5%�5��5'!�%��5)�����)%!�%)�!��!��5'���,'�5'!)�5��!�$��5%0�<'!�:���(!��;��)��%���!$�)�5��5'!�!�,)�!�)%���5����!$�6#���%!5��;�5���5'��55�)�,�:��:!%��)5'���&�%)5)��%!�%�����$�5!(&!��5��!�%!�%��%�;���5'!�%���!$��)����$�:��4��(�)��5'!�)�5��!�$��50

���5'!�)�5��!�%#%5!( ���$!:)�!���%��&&�)!$�5'�5��&!��5!%�)�5'!�%�(!���#��%�5'!�)$�!�����%5!&&!��(�5�����$�!��6�)�,�5'!�&!��5)�������������$%��)5'��5�5'!��!�!%%)5#�5���&!��5'!�5'��545�)�,�:��:!���$�;��)�)5�5)�,�5'!��&&��&�)�5!�$�%�,!��;�5'!�)�/!�54!$�;�!�0�=��5'!� �5'!��)��,!5%�)�5��5'!�$)%&���!(!�5���(&�!%%���)5'�5���%&)����%'�;5%��=),0���6� �$�):!��;��(�5'!�!�,)�!������4

.������ �$��(�������()��� � +$����,���)�#�7K9�)� �� 5!4�!(�� �����()�����#�)�$!�0�>�*�)��23� ()��#�� �%�&� !���4/���5����)�� ������&� ! � �%5�%����)!��$&��)!$�)!/����4%5����/)��������� � +$���&����$ ����$��� ����-��%%+�#�'0����#%��������&� !$%5��)����� �%�&� !���/!�$��� ������$�4��5��!,��)��#��5��!,����� ��)$���%5�%����#�'�����-�

�� � +$�0��&����$ !�)!�(�*�)��2�)��!,����/)�;� ��� � +$�&� ���)������ ��� +�+�&�&���.�&� !6)!,��(�(!�5���6��5�4�!,������'����5!�#%5#�!�&!��!/�(��#���#%0����0

'�)������

8���!� �%)��)�-��%�(��'�$��#�'�$���$����)!�(!�'�4�)� �!�%5�%����!�/!%5�5��*!���%)��)���'�&� #� !&�#�'0�����M������;)�(��>!����#��&����$ )�������#�!��� 5!��%���4�# �% !2�)��#�)�$���# �� .$��#�%)��)��R!��$����#%0������&�/!(��2�)��MP���(���#&�%�*��#���$���$����)!�(!�'�4�)� �!0��)��)��5!���� ��);)�����!/����%5����/)�/!%5�&��$���4���#���(����'���� T��M T�M��)T��M��>���M�A�������0�8()�4���(��#��#�)��� � �%5�%����)��)��!/�/!$��%5�)�%5!��/+�!/

����� %4�� :�� � ���; �� ������� ����� 12� %34�� ��� ������ ����!����'��� ��� ������� ���������� �� ������������ �� �������'�� �����

���; �

���� -9� A." ������ 7� -89 (�!(" ����#� ����"�$ �% ����#� *������ ��� �#���" �#* "�.���� (�!("�& �% +���.��� ����+���"

����� %��� ��� ��8��������� � ������8�� �� ������� ����� 12� %34� �

���<��@��� � � !�� �@��� � ������'� � ������������� ��������� �����; �

���� -�� A��G�" +����" �# �." ������ 7� -89 "#��#" *" "#*�#� �#�." "#��#" � ""* <��. �." ��" �� (�����!" (�!(" ����#�

Page 19: Silniki spalinowe 1 2007

����������������� ����������������

%'�;50�<'!���(&�!%%��������%���(�?)(�(���(&�!%%)����;�5'!%�&!��'��,!$��)��5��5'!��!:!���;��&&��?)(�5!�#��������0

<'!���(&�!%%����%!$�)��5'!�R!��$��!�,)�!�'�%�5���'��!%)��)5%�6�55�(�&��5�5'���,'��')�'�)5�%���%�5'!��)��)�0�<'!����,!�)�5��!�$��5�&���!$����5'!���(&�!%%���)��!5�%!�:!%�5��%���5'!��(6)!�5��)��)� ��=),0����0�<'!�%'��5!��$��5�)%�5��%����5'!��)����!�$#���(&�!%%!$���$��!5���!$�;��(�5'!�6#&�%%�)��!5�5�5'!���(&�!%%����=),0����0�<'!�:���(!��;�5'!��)��)%����5����!$6#���%��!��)$�:��:!��!,���5)�,�5'!��'��,)�,�&�!%%��!0

�')�!�5'!�!�,)�!����$�)%�)���!�%!$ �5'!����5����)�,���(4&�5!���%!%�%),���%�;��("�5'��55�)�,�:��:!�&�%)5)���%!�%�� :����(�%!�%���)��5'!�)�5��!�$��5�6!;��!�5'!���(&�!%%�� �(6)!�5��)��5!(&!��5��!�%!�%�����$������%'�;5�%&!!$�%!�%����$�6�%)�,�5'!�!�� �)5�$!5!�()�!%�5'!�6#&�%%�:��:!�����)�,�&�5)(!����%)�,�(�(!�5��#��'��,)�,�&�!%%��!�)���!�%!0����'����&!��5)���(�$!������%���%),�);)���5�!�,)�!�&��!��)���!�%!�5�5'!����!�!��5)���%5�,!0

<'!��)����(&�!%%!$�6#�5'!���(&�!%%�����')!:!%����95!(&!��5��!���$�(�%5�6!�����!$�&�)���5��)��!5�)��5'!���(6�%4

&���+�����$���5�#%���%!��!��#/�!,��5#&���=�0���5�6!�)�M&� !$%5��)����$��!�5!�'�)� �!�%)��)���R!��$�����!�%/)��(��#��M���>����@����0

�����%5����/)�%#%5!(��$���$����)��%)��)���R!��$��$�*����,)� ��-���������6�)*!�)!�!()%/)�'���%� ��5-�#�&��%5�/!&�$� �%� �%#%��)��&��)!5� ����� �&�$� �%�&���#�%�(!/�%&�.4*���)0����)!5� !� �%#%��!�/!%5�$��%)��)���&� ! �%&!�/���+�&�4��#�. ��5-���&��'���)��% �(#��#�)��/+�!� �&� !&�#���&�4�)!5� �� ��5�� !�)��$���������$���5��!,�0���&���#�)!�5!/$�$�5����� �%5�%������;)�5� ��5-�#� �5� #(�/!� ��)!� #% 4� !�)��&��'�$ +�!� �&��)!5� �0��� ! �&� !��$#�$���5��!&��)!5� !�5��;)��$��5��()���% (!�-��%%��)�0�6/.5�23�&��)!45� �� �%#%��!,��$��%)��)���/!%5����5���������&� ! �����$$�-�'�&� !&�%5�)�� �� �/�)�)!(�&���*!�)����� �� �/�)�)�5!(4&!��5��#�&��)!5� �� �%#%��!,��)�&�$�)2�)!�)���������!�$�4��5��#(0

������$ )!�$���5��#(�$�$�5����� �%5�%�������� +4$ !�)! ��5-�!�$ )����5���/���%)��)��������#�6)!,��/����!,���� ��(�*�)�)��&���.����(��#�'��6�)+*!�)��'�6! ����)!� ��42�)��5�)!���)��&� !&�%5�)�#�)����5�)���$&��)!$�)!�$����4���)!��5�#%�)���!,��&��)��0�7��!/�&��)!5� !�5��;)��$���#4&����!/�%&�.*���)� �$��(�������()�%&)����#()���#%0���6� ��&.$ ��!/��$���������6��!,��%)��)��0��&�.*�����5���(�*�)4�)��(��%#(���!�%&�.*!�)!�&��)!5� ��$���$����!,��$�����45�2�)���0�����������$�)2�)!�)�0

�&�.*����� �%5�%��������%)��)���R!��$��(����%��/!/$���!/�� .2�)�$����5���# �&� ! ��5-�!� �%#%��&��)!5� !0��).�4% #�&� !�-$�$���5��#��()!% � ��#��������)!�$��%&�.*���)%��*#�$�� �%#%��)��&��)!5� �� ��5�� !�)�����#�������� �-�#%0����0��� !�-$�(�)!/% #�%��*#�$�� �%#%��)��&��)!5� � ��5-�! �%5����/�*�%&�.*��!�)�&� ! ��������6!/2�)��#���-�)��� ���4�!�5����$���5��!,��$��%&�.*���)��0�/���� ��� ��#%0����0����42�)+�5!,��&��)!5� ��%5!��/!�!�!�5��(�,�!5#� �#� ��-���!,�4���/)��)2�)!�)��$���$����)�0

��5����)!� �).�% ��)���6�)+*!�)��%)��)�����(&�5!��%5!��4/+�#��#��� #%5�/!�%#,���#� "�� �/�)���&���*!�)��&� !&�%5�)4�# �� �/�)���&�$�)2�)!�)���������!�$���5��#(�&� !$�%&�.4*���+ �� �/�)���5!(&!��5��#�&��)!5� �� �%#%��!,����� � �/�)���&�.$��2�)��6��5��!/���������6��!,� �)����)�'�&�$4%5��)!����!2���� �%�$�(��).�)�� �������6!/2�)��!,��&���4

����� %%�� ������$������� "��� ��� ��� !����'�� �� 8����� ������� �� ����� �� ����

���� --� A." ,"�+��� '"��*� "#��#"$ �% +����0�"+���#& �% �<� (�"<� �� "#��#" ."�*

����� %0�� �!��<���� ����������� ������� "��� �

���� -6� A." '"��*� "#��#" �"+.�#�+�! +�� � "����

Page 20: Silniki spalinowe 1 2007

�� ��������������� ����������������

$�/+���'�)���!� �).�% !�)!��)2�)!�)��$���$����)�0�<��)�5�#6&���#�&� �������� ��� �!� �).�% !�)!�(��#�%)��)�����;� )!&� #%&)!% ��)�0

���)!5� !�%&�.*��!�&� ! �%&�.*���.��%)+,��5!(&!��5��.��0���O9�)�(�%)� �%5�3�%�'��$ ��!�&� !$��&����$ !�)!(�$���(��#�%&����)�� !�� ,�.$����� �).�% ��!��)!6! &)!� !D4%5����#%5+&)!�)��%&����)��%5����!,�0�9'��$�)���&��)!5� �$���$����!,��/!%5��#()!��)�)!(�5#&����$�4&��)!5� ! ����$���'��$ +���/!%5� �%#%���� ��5�� !�)��$���#()!��)��0���)!5� !��&�#����#()!��)��)�$�%5�/!�%).�$�����!�5���� �% !42�)�(��������()�$���5��#()0�7 ).�)� �%5�%����)��%&�.*���))��'��$�)�#�&��)!5� ��$���#�)�$�-��$�%5�/!�%).�&��)!5� !���).�% !/�,.%5�2�) �����(�*�)�)�� �).�% !�)��$���)�&��)���)� #%�)���!/���%)��)�������!�5���/)�(��#0

5)����'�(6!� �$�!�5��5'!�)���!�%!$�'� ��$��;�&)���)�,���(46�%5)��0�<'!�%�&!��'��,!$��)������!��)%�����)�4��5!��5#&!!?�'��,!����$�5'!�����)�,���5!��)%�%���!$�;��(�5'!�!�:)���4(!�5�)�5��5'!�!?�'��,!�0�<'!��)��;���%������$�5'!�!?�'��,!���$�,!5%�)�5��5'!�6#&�%%�)��!5��)5'�%)?�;�!��)�,��'���!�%0<'���%�5��5'!��&&�)��5)����;��)����(&�!%%�����$�����!��5'!�)��5'�5�,!5%�)�5��5'!��#�)�$!�%�'�%�'),'!��$!�%)5# ��')�'!��6�!%�5'!�;�!��$�%�,!�)���!�%!���$�&��!������!�5��5)���65�)�!$�)��5'!�!�,)�!0

-�.��������� �� ���������������

<'!��65�)�!$��&!��5)�,�)�$!?�:���!%���!�5'!�(!�%��!��;&��,�!%%�)��5'!�$!:!��&(!�5��;���(6�%5)���!�,)�!�$!%),��0<�6�!%�Q �����$����)%5�5'!�:���!%��;��'����5!�)%5)���&!��5)�,)�$!?!%�)��5'�!!����%%!%"��&�5���M�����5��4�#�)�$!��!�,)�!%� ;��(��M�5���M������;���4�#�)�$!��!�,)�!%����$��6�:!��M����

I� ���� A� E�� ������� ���������� !�� ���� ����� � � %7%3� T$� &��37�+� (�

A��!" B �� A<�0�����" "#��#"�& �<"� ��#�" ���� -@-8 . /��8@�2 �%

K� ������� ��� '�<� ���� �;� !�� �������� Q�������'�� � �����8��� !�� �������� � ���� %4447%4469A." "#��#"� ��" #�� �# ��*�+���# �#����"�

�#��������# ���� ��#���+���"� +���!���"� �� -999@-99;

I� ���� A� U�� ������� ������������� !�� ���� ����� 67%3� T$� &07�+� (�

A��!" B P� ����0�����" "#��#"�& �<"� ��#�" ���� ;@-8 . /6@�2 �%

����7 ������&

�������� �� /���/� ������ ��� �� �

��������$������3���� � ����� �� �

$�� �-(

�����?7'K'

���/�1'K'A8

��%�����=>��� ��+ ��-� ���������" � *.* .!* !&*

�������K�$������ G ��-�����72���6 .!�-. -,�., *,�',

�%C����$��D/��L ���� ��� ���

�%C����$���0�� � ���� ������� ���

*� �/�H/% � �� �

*� �/�H/% � �� �

*� �/�H/% � �� �

�����D���%�2�D�=>���H�����$���� ���-������ �� � ---.:---, --,,:--,! --,,:--,!

������������ ��-������� �� �

��%��2���� ����� ��2��-����� �� ���� �����

, )�!

. '�!

,�& �,

� �/� 2$"� �� ��>�� ��� G �&�-���������������� ��� ( �- . �- ( �-

���� ��-����&

�$������3���%$%���>�2H�D� ��2��- ������ �� ������& �

!�)*�&*

�))�'*

�))�,*

���������/��0�5 ������ ���! KD������3�� KD������3�� KD������3��

����7 ������&

�������� �� /���/� ������ ��� �� �

��������$������3���� � ����� �� �

$�� �'K'

�����?�'K'

���/�1'K'78

�����'K'7M

��%�����=>��� ��+ ��-� ���������" � '-* * *- ***

�����������$������ G ��-�����72���6 !!�,, ',�', ),�&, *!�&,

�%C����$��D/��L ���� ��� ���

�%C����$���0�� � ���� ������� ���

*� �/�H/% � �� �

*� �/�H/% � �� �

*� �/�H/% � �� �

3

� �/�H/% � �� �

�����D���%�2�D�=>���H�����$���� ���-������ �� � ---.:---, --,,:--,! --,,:--,! ---.:---,

������������ ��-������� �� �

��%��2���� ����� ��2��-����� �� ���� �����

& *�,

,!*�.

!!-�.

*!&�,

� �/� 2$"� �� ��>�� ��� G �&�-���������������� ��� .)�- !,�- &,�- *)�-

���� ��-����&

�$������3���%$%���>�2H�D� ��2��- ������ �� ������& �

�)'�!

�).�**

�)*�!*

�)'�*

���������/��0�5 ������ ���! ����3�� ����� ����3�� ����� ����3�� ����� ����3�� �����

���E//���0�5 ��������������. ���1 ���1 ���1 ���1

Page 21: Silniki spalinowe 1 2007

����������������� ����������������

-�����/�������� ����*����� ����������

�� ���� ��

>)��+�&�%5.&������ ��/�����%5����/)�%)��)�-��%&��)��4�#�'�%+�� #%�)���!����5�2�)��%��N�)�-���&!���#/�#�'08��!*+���!��$���$ �/��%)��)����$��%����# �� 5!��%����#�)��$����%#�(��#0���5�6!���'�Q ���)��� !%5��)�������5�2�)�'����5!�#%5#� �#�'��%��N�)�-���&!���#/�#�'���5� !�'����4%��'"�$���M�����%)��)�)�$���#�)�$���!� ��$��M�$���M�����%)��)�)�� 5!���#�)�$���!��)�&��#*!/��M������%)��)�)�% !2�)�4�#�)�$���!�0����!*#� ����*#3 �*!��!��%&-�� !%�#�'�%)��)4

�%)?4�#�)�$!��!�,)�!%�0��5�%'���$�6!���5!$�5'�5�)��5'!���546���$�!�,)�!%�5��4%5���!�!�,)�!%�'�:!�6!!���!&���!$�)�(�%5���%!%�6#�;����%5���!���!%0

����$)�,�5��5'!��)%5%�)����$!$�)��5�6�!%�QA� �5'!�&��!�����!�5��5)���)�$!?��!��'!%�5'!�(�?)(�(�:���!%�M�AMP���$(�L�5'!%!���!�%),�);)���5�:���!% ����%)$!�)�,�5'!�(�?)4(�(�!�,)�!�%&!!$�:���!%�6!)�,���5�5���'),'0�>��!�:!� �)5�)%���5'���5)�,�5'�5�5'!�&��!������!�5��5)���(!�%��!$�6#�5')%��!;;)�)!�5���$��65�)�!$�)��;���4%5���!�!�,)�!%��&&����'!%5'!�:���!%�5#&)����;���5��4%5���!�!�,)�!%0�<'!�(!���!;;!�45):!�&�!%%��!�:���!%��%�)���5!�)��(�%5�!�,)�!%������$��0�

����7 ������&

�������� �� /���/� ������ ��� �� �

��������$������3���� � ����� �� �

$�� �,((

�����?�,((

���/�1,((A8

��%�����=>��� ��+ � ���������" � �� � &!&( - )( ))(

�����������$������ G ��-�����72���6 ,)�'& &.�-' -&�!&

�%C����$��D/��L ���� ��� ���

�%C����$���0�� � ���� ������� ���� �/�H/%! � �� � -':F! � �/�H/%! � �� �

�����D���%�2�D�=>���H�����$���� ���-������ �� � -,*,:-,)! --,,:--,! -,),:-,*,

������������ ��-������� �� �

��%��2���� ����� ��2��-����� �� ���� �����

&,('�(

).(-�*

()(-�*

� �/� 2$"� �� ��>�� ��� G �&�-���������������� ��� (�( *�( -�(

���� ��-����&

�$������3���%$%���>�2H�D� ��2��- ������ �� ������& �

.�!&&�,!

.�!&'�&!

.�!&)�)!

���������/��0�5 ������ ���! !�����3��! ���������3��* 2�8������

3 ����������679

I� ���� C� E�� ������� ���������� !�� ���� ����� � � 047��3� T$� &%%7+3� (�

A��!" D �� A<�0�����" "#��#"�& �<"� ��#�" 69@��8 . /--@28 �%

K� ������� ��� '�<� ���� �;� !�� �������� Q�������'�� � �����8��� !�� �������� � ���� %4447%4469A." "#��#"� ��" #�� �# ��*�+���# �#����"�

�#��������# ���� ��#���+���"�=� +���!���"� �� -999@-99;�

����7 ������&

�������� �� /���/� ������ ��� �� �

��������$������3���� � ����� �� �

$�� �,((

�����?N,((

���/�1,((78

,((7M�����

��%�����=>��� ��+ ��-� ���������" � (!)( (!)( -,'( !,**

�����������$������ G ��-�����72���6 '&�') &�&&�') &&�!& )'�.&

�%C����$��D/��L ���� ��� ���

�%C����$���0�� � ���� ������� ���

!� �/�H/% � �� �

!� �/�H/% � �� �

!� �/�H/% � �� �

!� �/�H/% � �� �

�����D���%�2�D�=>���H�����$���� ���-������ �� � ---.:---, ---.:---, ---.:---, ---.:---,

������������ ��-������� �� �

��%��2���� ����� ��2��-����� �� ���� �����

,)(-�*

!'( �*

!&(*�*

,**)�*

� �/� 2$"� �� ��>�� ��� G �&�-���������������� ��� -�( -�( ,'�- *&�-

���� ��-����&

�$������3���%$%���>�2H�D� ��2��- ������ �� ������& �

.�!&

.�&!.�!&.�&!

.�!& � !

.�!&,�)

���������/��0�5 ������ ���! 679 679 67+:� 67+

���E//���0�5 ��������������. .(����8 .(����8 .(����8 .(����1

I� ���� C� U�� ������� ������������� !�� ���� ����� � � 047��3� T$� &%%7+3� (�

A��!" D P� ����0�����" "#��#"�& �<"� ��#�" ���� 69@��8 . /--@28 �%

� ,0)�� @ *�����! �"G�"#���! ��!��0 ��#� ��"! �#N"+���#

�� )�� @ )�������"* ��"! �#N"+���#

Page 22: Silniki spalinowe 1 2007

�@ ��������������� ����������������

���'� �6��5��#�'��$�'�$ )�%).��$�%5�%����)���#����$��4%����!,�0

1����#�)��� � !%5��)!�)�� ����5!,����5�6�)���'�Q�A���6/.5�2�)��#��%��N�)��(��#��%)+,��(��%#(���!����5�2�)M�AMP����$(�L�%+�5�����5�2�)� ��� �!�6)��+��&�$����,.�)! 6#5�$�*!����5�2�)�(��%#(���!/�&�.$��2�)��6��5��!/0���5�� ����*#3�5��*! �*!�()!� ����5#(��%&-�� #��)�)!(����!�5���/��(��#�� #%�)�������%)��)���'�� 5!��%����#�' 6�)*��%).�$�����5�2�)�5#&��#�'�$���%)��)�-��$��%����#�'0���5�2�)�2�!$�)!,���)2�)!�)���*#5!� �!,�����).�% �2�)�%)�4�)�-���%�#��/+�������)���'�� ��>�� ���!��%)+,�/+�5��*!��#4

>�� �6�5���%���!��'���'),'��!:!���;��0�A�0@�>��0��!��)��4��55��;�5'!�!�,)�!�&��!��)%��65�)�!$�;��(�)5%�$!��!�%)�,(�%%L�5'!�!�!(!�5��#�!�,)�!�(�%%�)�$!?��&&����'!%�5'!�:��4�!��0�A�0���,����)��5��4%5���!�!�,)�!%���$��&&��?)(�5!�#�0���,����)��;���4%5���!�!�,)�!%0

0�1�����

�(��!�$!5�)�!$�����#%)%��;�5'!�%5���5��!��;���(6�%5)��!�,)�!%�;���(�5��46��5%�����$��!I�)�!�;��5'!���!%!���'0�<'!$!%),�%�$!%��)6!$�'!�!)� �'��!:!� ���!�5��$�����55!�5)���5�5'!�%&!�);)���'����5!���;�5'!�%���5)��%�;���5')%�5#&!��;�!�4

I� ���� +� U�� ������� ������������� !���<�'� �34� T$� &��4� (�

I� ��� +� U�� 2���)������ ��8������ � �#�� �34� �!� &��4� (�

I� ���� +� E�� ������� ���������� !���<�'� �34� T$� &��4� (�I� ��� +� E�� I��)������ ��8������ !����� ���8�� � �#��34� �!� &��4� (�

����7 ������&

�������� �� /���/� ������ ��� �� �

��������$������3���� � ����� �� �

$�� �679--*

$�� �����2�1A8--*

�����?7--*

68+������?--*

A8���/�1--*

��%�����=>��� ��+ ��-� ���������" � )-,* * - .',* .',* '.*

�����������$������ G ��-�����72���6 ).�'& .)�*' &.�-' &.�-' (&�!&

�%C����$��D/��L ���� ��� ���

�%C����$���0�� � ���� ������� ���

.-.:F

.-.:F

.-':F

..):F

.-':F

�����D���%�2�D�=>���H�����$���� ���-������ �� � --.,:---, -,),:---, --,,:--,! --,,:--,! --.,:---,

������������ ��-������� �� �

��%��2���� ����� ��2��-����� �� ���� �����

!&( �(

,**,�(

!.((�(

.(*,�(

'-*!�(

� �/� 2$"� �� ��>�� ��� G �&�-���������������� ��� �( (�( !�( !�( *�(

���� ��-����&

�$������3���%$%���>�2H�D� ��2��- ������ �� ������& �

(�)!()�&,

(�)!(,�&!

(�)!()�.,

(�)!()�.,

(�)!(.�!,

���������/��0�5 ������ ���! 679 678����3�� �K/����%�

�����������

68+� 679

����7 ������&

�������� �� /���/� ������ ��� �� �

��������$������3���� � ����� �� �

��� F$�� �--*

�����?N--*

���/�1--*78

�����--*7M

��%�����=>��� ��+ ��-� ���������" � &',* *, !(. ()!

�����������$������ G ��-�����72���6 *&�*& ,�-&�!' ,&�,' '�'&

�%C����$��D/��L ���� ��� ���

�%C����$���0�� � ���� ������� ���

.� �/�H/% � �� �

.-.:F

.,,:F

.-.:F

�����D���%�2�D�=>���H�����$���� ���-������ �� � --!.:--&, ---.:---, ---.:---, ---.:---,

������������ ��-������� �� �

��%��2���� ����� ��2��-����� �� ���� �����

&&*-�*

&)*'�(

.*&�(

&.*&�(

� �/� 2$"� �� ��>�� ��� G �&�-���������������� ��� (�( .'�- &&�- *'�-

���� ��-����&

�$������3���%$%���>�2H�D� ��2��- ������ �� ������& �

(�)!(.�.,

(�)!('� !

(�)!()�-!

(�)!()�*!

���������/��0�5 ������ ���! 679 679 67+:� 67+

���E//���0�5 ��������������. !*����8 !*����8 !*����8 !*����1

Page 23: Silniki spalinowe 1 2007

�M��������������� ����������������

.���� �����������

2�������3����������

G�H E!,���()��F�>��#$��#�&� ! ����%�)�8�)+ !��>�5�����$4�#�)�����)��%5�����$�!,�������M�������E!,���()��F�>"���0�)(&��!�6��5)�,0��(�0

G�H $!�5�<0"�<��#%5#���(�5�����$���$����5�/!(�)� ��#�'0��#$0�&��5�)�<��#%5#��0����% ��� ��P�M0

G�H S�/.��)��0 �$!�5�<0"��&��5�(�5�����$�#0��#$0��&��5�)�<��#4%5#��0����% ��� ��PM@0

G@H ��(��)��5#��8>�)��"����@���)!�)!D��PQ� �������)!�&)!D�PQ� ��������5#��PQ� �������S��$ )!D��PQP ����P��� !%)!D�PQP �������)!�&)!D��PQP �������S��$ )!D��P��0

,)�!%���$�5��5'!����5!(&����#�%5�,!��;�5'!)��$!:!��&(!�50<')%�)%�&��&�%!;���)���%�(��'��%�5'!����%5��5�,���5'��;)�5!�!%5�)��(�5��6��5�%&��5%�)%�6!)�,��6%!�:!$�����$�)$!0���'�5�!�$�)%���%����5)�!�6�!�)�������$0

�5�)%�$��65�!%%�5'�5�5'!�;��5'!��$!:!��&(!�5��;��55��'!$!�,)�!%��)���6!�$!5!�()�!$�6#�(��!���$�(��!�%5�)�,!�5�!�:)4���(!�5���%5��$��$%��&&�)��6�!�6�5'�)��5�?)��!()%%)����!:!���$���)%!�!()%%)��0�<'!�%&!�);)� �:!�#�$);;)���5����$)5)��%��;��56���$�!�,)�!��&!��5)����!I�)�!�5'!��%!��;�'),'�#��$:���!$!�,)�!!�)�,���$�5!�'����,)����%���5)��%0�<'!�!�,)�!���5)�,:���!%�)0!0�&��!������!�5��5)����&&����')�,�Q�����$(����$(!���!;;!�5):!�&�!%%��!�!?�!!$)�,��0��>���!(&'�%) !�%��'�!I�)�!(!�5%��5'!����!�,)�!%�0

(����4�������3� ��������������

�5�� #���5#�����%���$�/+�&�$ ).�����)��;)�()!��!��)%>�5�����$�#�S�&%�)�)��#�� ���$�%5.&�)!�)!�(�5!�)��-�%!��)%��#�'�;)�(#�>!����#�)�X�(�'�0�.!����!�����$��!��/�/������� ���� ��� �!����������� ����� � ������

�������$�����������!��������������������$�����������

1���!��������#������!�2

%��)�&� )�(�� �A� @�>��0�1!$!���)����5�(��#�%)��)���� #4%��/!�%).� ����� �(�)!/% !/�/!,��(�%#L��%��N�)��(�%#�/!$4��%5���!/� 6�)*��%).�$�����5�2�)�� �A� ���,������%)��)���'$��%����#�'���� ���0�� ���,������%)��)���'�� 5!��%���4�#�'0

0�5���6������

U��$ )!/�% � !,-���������) ���� ��/�����%5����/)�%)��)4�-��%&��)���#�'�&� ! ��� ��#�'�$����$ )�(�5����#�'�#(�,���6#�$��% !,���&�������)�0�&)%��!����%5����/!(�/+�/!$���� ��-�)3����,.����%&!�#;)�.��� �)+ �D�5!,����4$ �/��%)��)�-��)��%&-�� !%�#�%5���)�'��� ��/�0�1!%5�5����5#�!�!���! �*!����)+,���%5�5�)�'���5��6%!���/!�%).����2�)!�)!�)!�%5���#�� ��%5� �)�5!�!%����)��%&��5!(�(�5�����$�#( ��-������;��()!��#� #���!/ �/���)�5��#%5#� �!/0�<����5!�4$!��/��/!%5��-��)!*� ����*����������%�!0

�)!���!,���+5&�)��2�) �*!�$��% #��� �-/�%)��)�-��&� #4� !&�#�'�6.$ )!� $!5!�()�����#����� �6��$ )!/��#,��#%5#� 4�#()����(�()���'���#�2��$��)%����$��% +�#()�%).� ��-�4���$��&� )�(��!()%/)� �)+ �-��5��%#� �#�' �/����-��)!*�$�&� )�(��!()%/)�'���%�0��&!�#;)� �! �6��$ ��5��$�!�������)&���#�%)��)�-�� �6��5��#�'�/�*�5!�� ��#(�,�/+�%5�%����)�6��$ �� �����%����#�'��� �)+ �D����%5����#/�#�'�)�5!�'4����,)� �#�'0�%)+,��!����5�2�)��%��N�)�-���&!���#/�#�'"����!�5���/)�(��#� 6�)*�/+�!�%).�$�����5�2�)�Q�����$(��)2�!$�)!,���)2�)!�)���*#5!� �!,��&� !���� �/+�!�� ��>���5!�#(�,��)��&�$��!2��/+��%)��)�)�8��0

GMH >�5!�)��#�%!��)%��!�;)�(#�>!����#0GQH >�5!�)��#�%!��)%��!�;)�(#�X�(�'�0G�H ���0(!����#(��)�!0��(0G�H ���0#�(�'�4(�5��4!���&!0��(0GPH ���0%� ��)(��)�!0��(0G��H ���0'��$�4(��)�!0��(0G��H ���0&�&����(!�'��)�%0��(0

$8�� ��<�� Y�� � M�'�� 7

,� ����� ���N�� @

1�� �� �� ��<�� T�������(������� 7

,������������Q�+��@