S il filSoil profiletopsoil (A horizon) ชนสนาตาลเขม, นาตาลแดง, นาตาลดาเปนชนทอดมไปดวยแรดนและอนทรยวตถ โดยทแรธาต (เชน เหลก, แรดน, อะลมนม) และอนทรยสารทสามารถละลายนาไดอนๆ บางสวนจะถกชะลางลงไปสะสมตวทชน B horizon

subsoil (B horizon) ชนดนสนาตาล, นาตาลแดงป ป โเปนชนทมการสะสมตวของแรดน แรธาต และสารประกอบอนทรย โดยอาจจะยงพบลกษณะเนอหนหรอแรประกอบหนไดบางเลกนอย

C horizon ชนสเทา สนาตาลเปนชนทยงพบลกษณะเนอหน และแรประกอบหนไดอยางชดเจน

Soil profile

th iweathering weathering

- ilmenite series granite- ภมอากาศเขตรอน (อากาศรอนชน ปรมาณนาฝนมาก) ภมอากาศเขตรอน (อากาศรอนชน ปรมาณนาฝนมาก)- ระดบการผพงของหนสง (มชนหนผหนามากกวา 10 m) มแรทาหนาทดดซบไอออนของธาตหายาก (สวนใหญจะเปนแรดน)- มแรทาหนาทดดซบไอออนของธาตหายาก (สวนใหญจะเปนแรดน)- มความสมบรณของปรมาณธาตหายากรวมอยในชวง 300-2000 ppm แตกตางกนไปตามหนตนกาเนด (parent rock) (Wu et al., 1996; Bao and Zhao, 2008; Murakami and Ishihara, 2008)

Placer deposits ( heavy Ion adsorption type depositsp ymineral) Ion-adsorption type deposits

Monazite และ xenotime ซงเปนกลมแรฟอสเฟตทมธาตหายาก ไอออนของธาตหายากจะถกดดซบไวโดยแรดนฟอสเฟตทมธาตหายาก

มความปรมาณของธาตหายากสง (REO 60-70 %)มปรมาณของธาตหายากตา (เฉลย 300-2000 ppm)

(Wu et al., 1996; Bao and Zhao, 2008; M k i d I hih 2008)Murakami and Ishihara, 2008)

ปรมาณนอย ปรมาณมาก

ป ปรมาณธาตหายากจากแหลงตางๆจากแหลงตางๆ

- จากการศกษาธรณวทยาพนผวรวมกบการขดหลมทดลอง สามารถแบงประเภทของหนฐานไดเปน 3 ชนด 1 หนแกรนตเนอทวรมาลน-มสโคไวตเนอหนสวนใหญเปนเนอหนขนาดเดยว 1. หนแกรนตเนอทวรมาลน-มสโคไวตเนอหนสวนใหญเปนเนอหนขนาดเดยว 2. หนแกรนตเนอมสโคไวต-ไบโอไทตพบทงเนอหนขนาดเดยว และเนอดอก 3. หนตะกอนเนอเมดกงแปรสภาพ/หนฟลไลต 3. น อนเนอเม แปรสภ / น ลไล

1. หนแกรนตเนอทวรมาลน-มสโคไวตเนอหนสวนใหญเปนเนอหนขนาดเดยว

มปรมาณธาตหายากรวมในชนดนทปดทบชนหนผเฉลย 159 ppm

มปรมาณธาตหายากรวมในชนหนผเฉลย 223 ppm

2. หนแกรนตเนอมสโคไวต-ไบโอไทตพบทงเนอหนขนาดเดยว และเนอดอก

มปรมาณธาตหายากรวมในชนดนทปดทบชนหนผเฉลย 221 ppm

มปรมาณธาตหายากรวมในชนหนผเฉลย 168 ppm

3. หนตะกอนเนอเมดกงแปรสภาพ/หนฟลไลต

มปรมาณธาตหายากรวมในชนดนทปดทบชนหนผเฉลย 314 ppm

มปรมาณธาตหายากรวมในชนหนผเฉลย 378 ppm

- จากการศกษาธรณวทยาพนผวรวมกบการขดหลมทดลอง สามารถแบงประเภทของหนฐานไดเปน 5 ชนด 1 หนแกรนตเนอ ไบโอไทต โดยเนอหนเปนเนอดอกทงหมด 1. หนแกรนตเนอ ไบโอไทต โดยเนอหนเปนเนอดอกทงหมด 2. หนแกรนตเนอทวรมาลน-มสโคไวต/ทวรมาลน-มสโคไวต-ไบโอไทต/ทวรมาลน-ไบโอไทต เนอหนสวนใหญ เปนเนอหนขนาดเดยว เปนเนอ นขน เ ยว 3. หนแกรนตเนอ มสโคไวต-ไบโอไทตเปนเนอหนขนาดเดยว 4. หนเพกมาทตกแกรนต เปนหนแกรนตเนอหยาบมาก 5. หนตะกอนเนอเมดกงแปรสภาพ

- เกบตวอยางเพอวเคราะหหาปรมาณธาตหายากทกๆ ความลก 0.5 เมตร ในชนตะกอนดน- เกบตวอยางเพอวเคราะหหาปรมาณธาตหายากทกๆ ความลก 0.25 เมตร ในชนหนผ

1. หนแกรนตเนอ ไบโอไทต โดยเนอหนเปนเนอดอกทงหมด

มปรมาณธาตหายากรวมในชนดนทปดทบชนหนผเฉลย 275 ppm

มปรมาณธาตหายากรวมในชนหนผมปรมาณธาตหายากรวมในชนหนผเฉลย 387 ppm

1. หนแกรนตเนอ ไบโอไทต โดยเนอหนเปนเนอดอกทงหมด

2. หนแกรนตเนอทวรมาลน-มสโคไวต/ทวรมาลน-มสโคไวต-ไบโอไทต/ทวรมาลน-ไบโอไทต เนอหนสวนใหญเปนเนอหนขนาดเดยว

มปรมาณธาตหายากรวมในชนดนทปดทบชนหนผเฉลย 207 ppm

มปรมาณธาตหายากรวมในชนหนผเฉลย 304 ppm

2. หนแกรนตเนอทวรมาลน-มสโคไวต/ทวรมาลน-มสโคไวต-ไบโอไทต/ทวรมาลน-ไบโอไทต เนอหนสวนใหญเปนเนอหนขนาดเดยว

3. หนแกรนตเนอ มสโคไวต-ไบโอไทตเปนเนอหนขนาดเดยว

มปรมาณธาตหายากรวมในชนดนทปดทบชนหนผเฉลย 282 ppm (มเพยง 4 หลมทมชนดนปดทบหนผ)หลมทมชนดนปดทบหนผ)

มปรมาณธาตหายากรวมในชนหนผเฉลย 265 ppm (หากพจารณาเฉพาะ 4 หลมทมชนดนปดทบหนผจะมคาอยท 312 ppm)ท 312 ppm)

3. หนแกรนตเนอ มสโคไวต-ไบโอไทตเปนเนอหนขนาดเดยว

4. หนเพกมาทตกแกรนต เปนหนแกรนตเนอหยาบมาก (ขนาดผลกแรมากกวา 5 mm)

มปรมาณธาตหายากรวมในชนดนทปดทบชนหนผเฉลย 127 ppm

มปรมาณธาตหายากรวมในชนหนผเฉลย 150 ppm

4. หนเพกมาทตกแกรนต เปนหนแกรนตเนอหยาบมาก (ขนาดผลกแรมากกวา 5 mm)

5. หนตะกอนเนอเมดกงแปรสภาพ (หนโคลนกงแปรสภาพ/หนทรายเนอระเอยดกงแปรสภาพ)

มปรมาณธาตหายากรวมในชนดนทปดทบชนหนผเฉลย 211 ppm

มปรมาณธาตหายากรวมในชนหนผเฉลย 265 ppm

5. หนตะกอนเนอเมดกงแปรสภาพ (หนโคลนกงแปรสภาพ/หนทรายเนอระเอยดกงแปรสภาพ)

Total REE

(ppm)0 00

110.62

130.69

153.76

0.00 m

0.50 m

ตวอยางชนตะกอนดนและชนหนผในหลมทดลอง Pk25

192.04

295.581.00 m

Porphyritic Biotite granite 280.62

1.50 m248.87

207.54

142.582.00 m

122.42

126.03

116 76

2.50 m 186.40

505.63116.76 3.00 m

4.00 m

1063.71

723.27

ตารางแสดงปรมาณธาตหายากรวม (Total REE (ppm) ) ในพนท “พมวง”

Tm-Mvgranite

Mv-Btgranite Phyllitic rock

ชนดนทปดทบชนหนผ 159 221 314ชนหนผ 223 168 378

ตารางแสดงปรมาณธาตหายากรวม (Total REE (ppm) ) ในพนท “หวยแหง”

Btgranite

Tm-Mv-Btgranite

Mv-Btgranite

Pegmatiticgranite

Meta-clasticsedimentary rock

ป ชนดนทปดทบชนหนผ 275 270 282 127 211ชนหนผ 387 304 312 150 265

หมายเหต-แหลงแรแบบ ion-adsorption มความสมบรณของปรมาณธาตหายากรวมอยในชวง 300-2000 ppm แตกตางกนไปตามหนตนกาเนด (Wu et al., 1996; Bao and Zhao, 2008; Murakami and Ishihara, 2008)

ใชดชนการแปรเปลยนทางเคม (Chemical index of alteration (CIA)) ทนาเสนอโดย Nesbitt and Young (1982) มาประยกตเพอประเมนระดบการผพงของหนแกรนตกในพนทศกษา โ ไ โ

CIA = [Al2O3/(Al2O3+CaO+Na2O+K2O)] ×100 (%)

โดยคา CIA ไดมาจากการคานวณอยางงายของสดสวนโมเลกล :

- ในหนทแรเฟลสปา (anorthite, albite and orthoclase) ไมมการแปรเปลยน (alteration) ใหคา CIA ประมาณ 50 % ใหคา CIA ประมาณ 50 %- Illite and kaolinite ซงเปนแรดนพนฐานในชนหนผใหคา CIA ประมาณ 75-85 และ 100% ตามลาดบ- แหลงแรแบบ ion-adsorption แสดงคา CIA ในชวง 66-92% (Wu et al.,1990; Murakami and p

Ishihara, 2008)

ใชดชนการแปรเปลยนทางเคม (Chemical index of alteration (CIA)) ทนาเสนอโดย Nesbitt and Young (1982) มาประยกตเพอประเมนระดบการผพงของหนแกรนตกในพนทศกษา โ ไ โ

CIA = [Al2O3/(Al2O3+CaO+Na2O+K2O)] ×100 (%)

โดยคา CIA ไดมาจากการคานวณอยางงายของสดสวนโมเลกล :

- แหลงแรแบบ ion-adsorption แสดงคา CIA ในชวง 66-92% (Wu et al.,1990; )Murakami and Ishihara, 2008)

ใ ใ โ - ในพนทพมวงมคา CIA อยในชวงระหวาง 60-79 % โดยมคาเฉลยอยท 66.24 %- ในพนทหวยแหงมคา CIA อยในชวงระหวาง 52-81 % โดยมคาเฉลยอยท 66.32 %

1000"Rock, relatively fresh "

Biotite granite

600

800 "Rock, mod-highly weathered"

Soil

400

600

TREE

200

0 5 100

Al%

1000"Rock, relatively fresh "

Muscovite-biotite granite

600

800 "Rock, mod-highly weathered"

Soil

400

600

TREE

200

0 5 100

Al%

Tourmaline-muscovite-biotite granite1000

"Rock, relatively fresh "

600

800 "Rock, mod-highly weathered"

Soil

400

600

TREE

200

0 5 100

Al%

Meta-clastic sedimentary rock/phyllitic rock1000

"Rock, relatively fresh "

600

800 "Rock, mod-highly weathered"

Soil

400

600

TREE

200

0 5 100

Al%

Er YbYb

ErTm

SmGd

DyEu

Tb Ho Tm Lu

Sm

EuGd

Tb

Dy

Ho Tm Lu

La

Y

Nd

Y

LaNda

Pr

Ce

Pr

CeCe

พนทพมวง พนทหวยแหง

Tb HoEr

TmYb

Lu

Yb

E

Tb HoEr

Tm Lu

YSm

GdDy

Eu

YSm

EuGd

Dy

La

P

NdLa

Pr

Nd

Ce

Pr

Ce

Pr

พนทพมวง พนทหวยแหง

ขอเสนอแนะควรทาการศกษาหาปรมาณของแรดนในแตละชวงความลกทชดเจนแนนอนเพมเตม ( ใ ใ ป Al ป ป )(ซงการศกษาในครงนเบองตนใชปรมาณของ Al เปนตวแทนของปรมาณแรดน)

ขอบคณครบ