sikha de jhhande bardar - prof. inder singh ghagga

8/3/2019 Sikha de Jhhande Bardar - Prof. Inder Singh Ghagga

http://slidepdf.com/reader/full/sikha-de-jhhande-bardar-prof-inder-singh-ghagga 1/219

î¶ðÆ êÇÔñÆ ÇÕåÅì çÅ ÒÒÇÂÇåÔÅÃÓÓ(íÈÇîÕÅ)

Õ¹¾Þ ì¯ñä çÆ å¶ Õ¹¾Þ ÇñÖä çÆ ÒÒÁÅçåÓÓ îËù Á¾ñó À¹îð ÇòÚ ÔÆ êË ×ÂÆ ÃÆÍ Ã¯ñ·» Õ¹ ÃÅñ çÆ À¹îð ÃÆ, ÚÆé éÅñ íÅðå çÆ Ü§× ÖóÕ êÂÆ, Ã§é AIFB ÇòÚÍ íÅðå é¶ êÈðÅ åÅä ñÅ Õ¶, ÇÂÔÆ êzÚÅÇðÁÅ ÇÕ

ÚÆé é¶ íÅðå éÅñ ÇòôòÅÃØÅå ÕÆåÅ ÔËÍ Çê¾á ÇòÚ Û¹ðÅ Ø¯ÇêÁÅ þÍ

ÁÃñ ÇòÚ Çå¾ìå ç¶ ÒÒÖÅóÕÈÁ» çÅ ôzîäÆ ÖÅóÕÈÓÓ çñÅÂÆñÅîÅ, ÇÂÕ Ã½ ÒÒÖÅóÕÈÁ»ÓÓ Ãî¶å íÅðå ÇòÚ ôðé êzÅêå Õð üÇÕÁÅ ÃÆÍ ÚÆé é¶ ÇÂé·» ÖÅóÕÈÁ» ù òÅêÃ î§Ç×ÁÅÍ íÅðå ÃðÕÅð çÅ Ü¹ÁÅì ÃÆ-ÒÒôðä

ÁÅÂ¶ ÕÆ ðÕôÅ ÕðéÆ ÔîÅðÅ êðî èðî þÓÓÍ ÇÂÃ¶ ÕÅðé ÚÆé é¶ ÔîñÅ ÕÆåÅ ÃÆÍ íÅðå ç¶ Ô÷Åð» ø½ÜÆ îð¶Í ñ¾Ö» Â¶Õó ÷îÆé Óå¶ ÚÆé é¶ Õì÷Å Õð ÇñÁÅÍ Ü¯ Á¾Ü åÕ ìðÕðÅð þÍ çñÅÂÆñÅîÅ Áå¶ À¹Ã ç¶ ÒÒÖÅóÕÈ ÃÅæÆÁ»ÓÓ ù ôðä ç¶ä çÆ ìÔ¹å ò¾âÆ ÕÆîå üÕÅÀ¹äÆ êÂÆ å¶ ÇÂé·» ÒÒÖÅóÕÈÁ»ÓÓ ù íÅðå ÇòÚ ð¾Ö Õ¶, Öðì» ð¹ÇêÁÅ ÇÂé·» çÆ Ã§íÅñ

Óå¶ íÅðå é¶ À¹ÜÅó ÇçåÅÍ ÚÆé éÅñ ïÅðÆ à¹¾àä åº ìÅÁç Çëð íÅðå é¶ ðÈÃÆÁ» çÆ ôðä êzÅêå ÕÆåÆ ÃÆÍ Ô¹ä ðÈÃ òÆ à¹¾à Ç×ÁÅ þÍ À¹Ã çÆ ïÅðÆ ù ÒÒìÅÂ¶ ìÅÂ¶ÓÓ ÁÅÖ Õ¶, íÅðå é¶ êðîÅäÈ Ã§èÆ ðÅÔÆº ÁîðÆÕÅ ç¶

×¯â¶ ëó ñÂ¶ ÔéÍ ÖËð! ÚÆé Çòð¯èÆ êzÚÅð Õðé òÅÃå¶ ÃÅâ¶ Çê¿â (Ø¾×Å) ç¶ ÃÕÈñ

ÇòÚ, ê¿ÚÅÇÂå òñ¯º ÃîÅ×î ÕðòÅÇÂÁÅ Ç×ÁÅÍ îÅÃàð ì¯ñ¶, Ãðê¿Ú ì¯ÇñÁÅÍ ì¾ÇÚÁ» ù òÆ ÒÒç¶ô í×åÆ ìÅð¶ÓÓ ì¯ñä çÅ î½ÕÅ ÇçåÅ Ç×ÁÅÍ

îËº ÃÕÈñ çÅ ÇòÇçÁÅðæÆ éÔÆº Ã»Í ì¯ñä çÆ ÇÂ¾ÛÅ À¹Ãñò¾à¶ ñË ðÔÆ ÃÆÍ Ãðê¿Ú ù ì¶éåÆ Õð Õ¶ òÕå ÇñÁÅÍ Õ§ìçÆ ÷¹ìÅé, ÇæóÕçÆÁ» ñ¾å»

éÅñ, ÚÆé Çòð¯èÆ ÕÇòåÅ Ã¹äÅÂÆÍ ÃÅðÅ ÃðÆð êÃÆé¶ ÇòÚ Çí¾Ü Ç×ÁÅ,êð ÕÇòåÅ êÈðÆ Ã¹äÅ ÇçåÆÍ ÇÂÃ å¯º î×ðº ì¯ñä çÅ Þ¾ÕÅ ñ¾æ Ç×ÁÅÍ

-1-



ÇÂÃ å¯º ìÅÁç ÇÂÕ ÕÔÅäÆ ÇñÖÆÍ Ü¯ ÁÅêä¶ Ôî À¹îð, êð ò¾è êó·¶ ÇñÖ¶ ÇòÁÕåÆ ù Ã¹äÅÂÆÍ À¹Ã é¶ ÕÔÅäÆ êó· Õ¶ î¶ðÅ õÈì îÜÅÕ

À¹âÅÇÂÁÅ ÇÕÀ¹ºÇÕ ÕÔÅäÆ ÔñÕ¶ êÅÂ¶ çÆ ÃÆÍ î¶ðÅ Ççñ à¹¾à Ç×ÁÅ, ìóÆ éî¯ôÆ Ô¯ÂÆÍ Çëð ÕÂÆ ÃÅñ åÕ Õ¹¾Þ éÅ ÇñÇÖÁÅÍ

ÇÂÃ å¯º î×ð¯º ì¾ÇÚÁ» ñÂÆ ÒÒêðÆ ÕÔÅäÆÁ»ÓÓ ÇñÖäÆÁ» ÁÅð§í ÕÆåÆÁ»Í Ü¯ ÇÕ ÒÒìÅñÕÓÓ Áå¶ ÒÒìÅñ Ã§ç¶ôÓÓ éÅîÆ îË×÷Æé» ÇòÚ ÛêçÆÁ» ðÔÆÁ»Í êzÆåñóÆ, ÁÅðÃÆ å¶ ÜéÃÅÇÔå îË×÷Æé íÆ ÷ðÈð êó·é¶Í èÆîÆ ÜÔÆ ×åÆ éÅñ ÇñÖçÅ å» ÇðÔÅ, êð Á¾×¶ ÛÅêä òÅñ¶ Ü¹ÁÅì ç¶ä ñ¾× êÂ¶Í ÇÜ§é¶ Õ¹ ñ¶Ö Ã»í¶ ÜÅ ÃÕ¶ Ã»íçÅ ÇðÔÅ, ÇêÛñ¶

Ãî¶º ÇòÚ ø¯à¯ Ãà¶à îôÆé» ÁÅî éÔÆº ÃéÍ ÇÂÃ ñÂÆ ñ¶Ö» çÆÁ» éÕñ» (ÕÅêÆÁ») î¶ð¶ Õ¯ñ éÅ ðÔÆÁ»Í ÇÜÃ ñ¶Ö Ô¶á» ÕÅðìé ê¶êð ð¾Ö Õ¶ ÇñÖ ÇñÁÅ À¹Ã çÆ éÕñ ÇÕå¶ ìÚ ×ÂÆÍ

î¶ðÆ êÇÔñÆ ÇÕåÅì ÒÒèðî ç¶ é» Óå¶ÓÓ ÇòÚ ôÅîñ ÕÆå¶ ×Â¶ ñ¶Ö,ÇêÛñ¶ òÆÔ ÃÅñ» ç¶ Ãî¶º ç½ðÅé ÇñÖ¶ ×Â¶ ÃéÍ ÇÂÃ ÇòÚñÅ ñ¶Ö ÒÒï¹× ê¹ðôÓÓ ÁáÅð» ÃÅñ êÇÔñ» ÇñÇÖÁÅ ÃÆÍ ÒÒÇÂÇÔåÅÃ çÆ î½åÓÓ ñ¶Ö ÕðÆì ê¿çð» ÃÅñ êÇÔñ» çÅ ÇñÇÖÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ þÍ ÒÒÃÅÕÅ ÃðÔ§çÓÓ ìÅð» ÃÅñ ê¹ðÅäÅ þÍ ÒÒèðî ÇòÇçÁÅ ì¾ÇÚÁ» Ü» îÅåÅ ÇêåÅ ñÂÆÓÓ çÃ ÃÅñ êÇÔñ» çÅ þÍ ÒÒÇÂôÕ ÔÕÆÕÆ òÅñÅ ê¿ÜÅì ÇÕÃ ðÅÔÓÓ ñ¶Ö Ú½ç» ÃÅñ êÇÔñ» çÅ þÍ ÒÒÔ¹ÕîéÅîÅ, å¶ Ô¹Õî éÅÇîÁ» ìÅð¶ å¾æÓÓ Á¾á ÃÅñ êÇÔñ» çÅ ÇñÇÖÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ þÍ ÒÒÔ¹ÕîéÅÇîÁ» ìÅð¶ÓÓ ñ¶Ö ù, BF

ÁÕåÈìð B@@C çÆ Ã§ÃÅð ê¾èðÆ ÕéòËéôé å¯º êÇÔñ», ê¿ÜÅì íð ÇòÚ ÇÂÕ ñ¾Ö ÕÅêÆ ÛêòÅ Õ¶ ò§âÆ ×ÂÆ ÃÆÍ Á¾×¯º ÇÂÃ çÆÁ» ø¯à¯ ÕÅêÆÁ»

íÆ ìÔ¹å Ô¯ÂÆÁ»Í êð ÁøÃ¯Ã! ÇÕÃ¶ åÕéÆÕÆ öñåÆ ÕÅðé ÇÂÃ Óå¶ î¶ðÅ éÅî Ûêä¯º ðÇÔ Ç×ÁÅ ÃÆÍ

Ã§é B@@D ç¶ ô¹ðÈ ÇòÚ îËº ê¹ÃåÕ ÛêÅÀ¹ä çÅ îé ìäÅÇÂÁÅÍ ÖðóÅ àÅÂÆê ÕðòÅ Õ¶, ñÅÔ½ð ì¹¾Õ ôÅê «ÇèÁÅä¶ òÅÇñÁ» ù ì¶éåÆ

ÕÆåÆÍ ¦îÅ Ãî» ÖðóÅ ð¾Ö Õ¶, êó· Õ¶ ÒÒè§éòÅç ÃÅÇÔåÓÓ òÅêÃ Õð ÇçåÅÍ ÛÅêä å¯º ÁÃîðæÅ ÷ÅÇÔð ÕÆåÆÍ îé À¹çÅÃ Ô¯ÇÂÁÅÍ ÇÔ§îå

-2-



ÜÔÆ Õð Õ¶ ÒÒÇÃ§Ø ìzçð÷ÓÓ Á§ÇîzåÃð òÅñ¶ ÇÃ§Ø» Õ¯ñ ê¹¾Ü Õ¶ ÇÂ¾ÛÅ ç¹ÔðÅÂÆÍ ç¯ îÔÆé¶ ÖðóÅ ð¾Ö Õ¶ ÒÒî¹ÁÅø Õð¯ ÜÆÓÓ ÁÅÖ Õ¶ òÅêÃ í¶Ü Çç¾åÅÍ â¯ñç¶ îé éÅñ, ÇÂÕ Ô¯ð êzÕÅôÕ ÒíÅÂÆ Úåð ÇÃ§Ø ÜÆòé ÇÃ§ØÓ

Ô¹ð» ç¶ ìÈÔ¶ ÜÅ ìËÇáÁÅÍ À¹é·» ÖðóÅ êó·é ñÂÆ ç¯ îÔÆé¶ çÅ Ãî» î§Ç×ÁÅÍ À¹âÆÕ ÕðÇçÁ» ç¯ îÔÆé¶ î×ð¯º îËº ÒÚåð ÇÃ§Ø ÜÆòé ÇÃ§ØÓ òÅÇñÁ» ç¶ ÕÅÀÈºàð Óå¶ ìËáä òÅñ¶, íÅÂÆ ÔÇð§çðêÅñ ÇÃ§Ø ù ÇÕåÅì ÛÅêä ìÅð¶ ê¹ÇÛÁÅÍ À¹Ã é¶ ìó¶ ÇêÁÅð íð¶ Á§çÅ÷ ÇòÚ ÁÅÇÖÁÅ ÇÕ ÒÒÁÃÆ ÇÂÃ ÇÕåÅì ù ÛÅêä çÆ õ¹ôÆ éÔÆº ñË ÃÕ»×¶ÍÓÓ

î¶ðÅ ÃòÅñ - ÒÒêð ÇÂÃ ÇòÚ öñå ÕÆ þ?ÓÓ

ÔÇð§çðêÅñ ÇÃ§Ø- ÒÒöñå Õ¾¹Þ éÔÆº êð ÇÂÔ ÇÕåÅì ÇòòÅç ÇòÚ êò¶×ÆÍ ÁÃÆ ÇðÃÕ éÔÆº ñËäÅ ÚÅÔ¹§ç¶ÍÓÓ ÃòÅñ-ÒÒÇòòÅç» ÇòÚ êËä òÅñÆ ê¹ÃåÕ ÇòÕçÆ ìÔ¹å þÍ å¹ÔÅù

Ú§×¶ êËÃ¶ òàÅ ç¶ò¶×ÆÍÓÓêzÕÅôÕ- ÒÒÜÆ Ô»! å¹ÃÆº áÆÕ ë¹ðîÅÇÂÁÅÍ ÇÂÔ ÇÕåÅì ÇòÕ¶×Æ

ÇðÀ¹óÆÁ» ò»×Í ÇÂÔ ÇòÕ¶×Æ êÕ½ÇóÁ» ò»×! ÇÂÔ ÇòÕ¶ÃÆ ç¶ÃÆ ÇØÀ¹ çÆÁ» ìäÆÁ» ×ðîÅ ×ðî Üñ¶ìÆÁ» ò»×Í õðÆçä òÅÇñÁ» çÆ ñÅÂÆé ñ¾× ÜÅò¶×ÆÍ îËù îÅñÅ îÅñ Õð ç¶ò¶×Æ å¶ðÆ ÇÂÔ ÇÕåÅìÍ òÆð

î¶ÇðÁÅ, ÇÂÃ ÇÕåÅì ÇòÚñÆÁ» ÇñÖå» é¶ î¶ð¶ ÇÃð ç¶ ÃÅð¶ òÅñ ê¹àòÅ ç¶ä¶ ÔéÍ î¶ðÆ ê¾× îËù éÔÆº ñ¾íäÆÍ îËº ÁÇÜÔÆ îÅÇÂÁÅ ù ÕÆ Ú¾àäÅ þÍ Ü¯ î¶ðÆ ÇÂ¾÷å ð¯ñ Õ¶ ð¾Ö ç¶ò¯Í ÇîÔðìÅéÆ Õð, òÅêÃ ñË ÜÅ ÇÂÃ Ã¾ê

ù...ÍÓÓ îËº À¹çÅÃ îé, íÅð¶ Õçî» éÅñ ðÅå ù Øð êÔ¹§ÇÚÁÅ î¶ðÆ êz¶ôÅéÆ

ù îÇÔÃÈÃ ÕðÇçÁ», êðòÅð é¶ ÕÅðé ê¹ÇÛÁÅÍ îËº ÃÅðÆ Çò¾ÇæÁÅ Ã§Ö¶ê ÇòÚ ÕÇÔ Ã¹äÅÂÆÍ î¶ðÆ ì¶àÆ Áå¶ ì¶à¶ é¶ êó·é ñÂÆ ÇÕåÅì çÅ ÖðóÅ ñË ÇñÁÅÍ ÇÔ¾Ã¶ ò§â ò§â Õ¶ Á¾èÆ ðÅå åÕ À¹é·» ÃÅðÆ ÇÕåÅì êó· ñÂÆÍ

Ãò¶ð¶ À¹áÇçÁ» ÔÆ ç¯ò¶º Üä¶ î¶ð¶ ×ñ ñ¾× Õ¶ ì¹¾ÕÆ ð¯Â¶Í î¶ð¶ Õ¯ñ ìËá Õ¶

ÇÕåÅì ç¶ ÕÂÆ êËð¶ î¹ó î¹ó êó¶·Í ÁÅÖä ñ¾×¶ ÒÒâËâÆ! ÇÂÃ ÇÕåÅì ÇòÚñÆ ÇñÖå ÁÃÆ éÔÆº êó·Æ ÃÆÍ ðÅåÆº êÇÔñÆ òÅð êó·Æ þÍ ìÔ¹å

-3-



ÃÅðÆÁ» À¹Ô ×¾ñ» Ôé, ÇÂÃ ÇòÚ ÇÜé·» çÅ ÃÅù ÕÂÆ Ç×ÁÅé éÔÆº ÃÆÍ ÁÃÆ ìÔ¹å Ç÷ÁÅçÅ êzíÅòå Ô¯Â¶ Ô»Í å¹ÃÆ À¹çÅÃ éÅ Ô¯ò¯Í íÅò¶º Õð÷Å üÕäÅ êò¶, ÁÅê» õ¹ç ÇÂÃ ÇÕåÅì ù ÛêÅò»×¶ å¶ ò¶Ú»×¶ÍÓÓ

ç¯Ãå» Çî¾åð» å¯º ëó ëóÅ Õ¶ ÇÂÕ ñ¾Ö ð¹êÂ¶ çÅ êzì§è ÕÆåÅÍ ìÔ¹å ¦îÆ À¹âÆÕ å¯º î×ð¯º Ãèð» ù ìÈð ÇêÁÅÍ ÇÕåÅì ÒÒèðî ç¶ é» Óå¶...?ÓÓÛê Õ¶ ÁÅ ×ÂÆÍ ÃÅâÆ þðÅéÆ çÆ Ô¾ç éÅ ðÔÆ Üç¯º ÚÅð îÔÆÇéÁ» ç¶

æ¯ó·¶ ÜÔ¶ Ãî¶º ÇòÚ ÇÕåÅì ÇòÕ ×ÂÆÍÓÓ çÈÜÆ ÁËâÆôé ÛêÅÂÆÍ éÅñ ÔÆ ÒÒÃÅâÅ ì¶óÅ ÇÂÀ¹º ×ðÇÕÁÅÓÓ çÈÜÆ ÇÕåÅì ÛÅê ñÂÆÍ ÇÂÃ çÈÜÆ ÇÕåÅì é¶, àÕÃÅñ òÅÇñÁ» ù ê¿æÕ Ú½ðÅÔ¶ ÇòÚ é§×¶ Õð Õ¶ ð¾Ö ÇçåÅÍ ÇÂé·»

ì¹ðÛÅ×ðç» é¶ î¶ð¶ Óå¶ ÕÂÆ òÅðÆ Ôîñ¶ ÕÆå¶Í êð î¶ðÆ ÇÕÃ¶ çñÆñ çÅ Ü¹ÁÅì Á¾Ü åÕ éÔÆº ç¶ ÃÕ¶Í ÇÂé·» ç¯ò» ÇÕåÅì» çÆÁ» ÚÅð-ÚÅð ÁËâÆÃé» Ûê Õ¶ êÅáÕ» åÕ êÔ¹§Ú ×ÂÆÁ» ÔéÍ î¶ðÆ ÁÅÃ éÅñº ÇÕå¶ ò¾è, êÅáÕ» é¶ îËù îÅä ÇçåÅ þÍ ÇÂé·» å¯º î×ðº Á¾á ÇÕåÅì» Ô¯ð Ûê üÕÆÁ» ÔéÍ ÇÂÔ Ô¾æñÆ ÇÕåÅì Ç×ÁÅðòÆº þÍ ÇÂÃ ÇòÚñÆ ÇñÖå ìÅð¶

îËº Õ¹¾Þ éÔÄ ÁÅÖ»×ÅÍ êó· Õ¶ êÅáÕ õ¹ç ÇéðäÅ ÕðéÍÇêÛñ¶ êËºåÆ ÃÅñ å¯º îËº îÔ¾åòêÈðé ØàéÅò» ù Ã»íçÅ Ô¯ÇÂÁÅ,

âÅÇÂðÆ ÇñÖçÅ ÁÅ ÇðÔÅ Ô»Í ÇÜÃ ÇòÚ êÇó·ÁÅ, Ã¹ÇäÁÅ, ÇòÚÅÇðÁÅ, Ö¯ÇÜÁÅ Ã¾í ôÅîñ þÍ Ô¹ä ÇÕåÅì ÇñÖä ñÂÆ éò¶º ÇÃÇðÀ¹º ñÅÇÂìz¶ðÆÁ» ÇòÚ òÕå õðÅì éÔÆº ÕðéÅ êËºçÅÍ ×¹ðìÅäÆ Áå¶ íÅÂÆ ×¹ðçÅÃ ÜÆ,

ÃçÅ Á§×Ã§× ðÇÔ§ç¶ Ô¯Â¶ ÃÔÅÇÂåÅ Õðç¶ ÔéÍ ÁÅÀ¹ä òÅñ¶ Ãî¶º ÇòÚ Ô¯ð ÕÂÆ ÇòÇôÁ» çÅ îËàð ÇåÁÅð ÇêÁÅ ÔËÍ Û¶åÆ ÔÆ ê¹ÃåÕ ðÈê ÇòÚ êÅáÕ» åÕ ê¹ÜçÅ Õð»×ÅÍ

êÅáÕ» çÅ åÇÔ Ççñ¯º ô¹ÕðÅéÅ ÕðçÅ ÔÇÂÁÅ, ÁÅÃ ÕðçÅ Ô» ÇÕ ÇÂÃ ÇÕåÅì ù íÆ êÇÔñ» ò»× ÔÆ Ô¹§×ÅðÅ ç¶ä×¶Í

ÃÇåÕÅðï¯× ìÅìÅ éÅéÕ ÜÆ çÆ Çé¾ØÆ ïÅç ù ÃîðÇêå, éò§ìð îÔÆé¶ çÆ å¶ð» åðÆÕ ù, êÅáÕ» Ãéî¹¾Ö ð¾Öä çÆ õ¹ôÆ ñË ÇðÔÅ Ô»Í

ÃÅÇðÁ» çÅ è§éòÅçÍÇìì¶Õ ì¹Çè ÃÇå×¹ð å¶ êÅÂÆ, ×¹ð Ç×ÁÅé ×¹ðÈ êzí Õ¶ðÅ¨

-4-



Üé éÅéÕ éÅî ×¹ðÈ å¶ êÅÇÂÁÅ, è¹Çð îÃåÇÕ íÅ×¹ ñÖ¶ðÅ¨(GAA)

AC- éò§ìð B@@H ÇÂ§çð ÇÃ§Ø Ø¾×Å

ÒÒê¿æ ðåéÓÓ çÅ Ô¾ÕçÅð ÕÀ¹ä?ÓÓ îé¹¾ÖÆ ÃîÅÜ ù êðÀ¹êÕÅð ñÂÆ À¹åôÅÔå Õðé òÅÃå¶, êðòÅð

ê¾èð å¯º ñË Õ¶, Ã§ÃÅð ê¾èð å¾Õ, ÇÂéÅî», ÃéîÅé» çÅ ÇÃñÇÃñÅ ÚñçÅ ÁÅ ÇðÔÅ þÍ ÇÂÕ Çé¾Õ¶ ì¾Ú¶ ù ÒÃÅìÅôÓ ÁÅÖä å¯º ñË Õ¶, Çé¾Õ¶ å¯Ôø¶ ÇÖâ½ä¶, ìÃåð, î½îËà¯, òèÆÁÅ ÖÅä¶ çÆ ê¶ôÕô, ÃÅÂÆÕñ, ÃÕÈàð å¶

ÕÅð åÕ ç¶ Çç¾åÆ Ü»çÆ þÍ ç¶ô Çòç¶ô ÇòÚ ÃËð Õðé ñÂÆ, ÖðÚÅ î¹Ô¾ÂÆÁÅ ÕðòÅ Çç¾åÅ Ü»çÅ þÍ íÅòéÅ Ô¹§çÆ þ ÇÕ òÕå ÇÃð Çç¾åÅ Ç×ÁÅ À¹åôÅÔ, Á¾×¶ ò¾èä ñÂÆ, ÇÂéÃÅéÆÁå çÅ íñÅ Õðé ñÂÆ,

ÖÅç çÅ Õ§î ÕðçÅ þÍ ÇÂÃ¶ åð·» ÃîÅÜ ç¶ ÇÃÁÅä¶ ê¹ðÖ, îé¹¾ÖåÅ ñÂÆ

Õ¹¾Þ éò» å¶ éò¶ÕñÅ Õðé òÅñ¶, ÃÅÔÃÆ é½ÜòÅé» çÅ ÃéîÅé Õðç¶ ÔéÍ ÇÂÃ å¯º î×ð¯º, Ãà¶à êzåÆ òøÅçÅðÆ, ç¶ô êzåÆ òøçÅðÆ ñÂÆ,ÇÔ§îå Õðé òÅÇñÁ» ù ÃðÕÅð» ÃéîÅéå ÕðçÆÁ» ÔéÍ ÕÂÆ òÅðÆ

Áêä¶ èÅðÇîÕ çÅÇÂð¶ ÇòÚ ðÇÔ Õ¶ òÆ, é¶Õ ÇÂéÃÅé Ç÷Õðï¯× Õ§î Õð Ü»ç¶ ÔéÍ À¹é·» ÇÃçÕ ÇÃðó ç¶ ê¾Õ¶, ÁÅê¶ åÕ ÃÆîå Ã¹ÁÅç» å¯º À¹êð À¹µáÕ¶ Ú¾ñä òÅñ¶, èðîÆ ÇÂéÃÅé» ù, èðî î¹ÖÆÁ» òñ¯º, èðî ÁÃæÅé» ÇòÚ Ã¾ç Õ¶, èÅðîÕ ðÃî» çÆ êÈðåÆ Õð Õ¶, ò¾â¶ ÇÂÕ¾á» ÇòÚ, Õ¯ÂÆ ÃéîÅéï¯× À¹êÅèÆ Çç¾åÆ Ü»çÆ þÍ íñÅ Õ§î Õðé òÅñ¶ çÆ

Ô½ÃñÅ ÁëÜÅÂÆ ÕðéÆ, ÃîÅÜ ñÂÆ é¶Õ Õ§î Õðé çÆ îé» Á§çð êz¶ðéÅ

íð Çç§çÆ þÍ Ãî¶º ç¶ ë¶ð éÅñ Õ¹¾Þ Úå¹ð ÇòÁÕåÆ, î¹ÖÆÁ» ù íðîÅ Õ¶, Çìé»

-5-



Õ¯ÂÆ Á¾ÛÅ Õ§î ÕÆÇåÁ», ÒÒÃéîÅéÓÓ êzÅêå Õðé ÇòÚ ÕÅîïÅì Ô¯ Ü»ç¶ ÔéÍ ÃéîÅé êzÅêå Õðé òÅñÆ Õî÷¯ðÆ (Ü» Ú¯ðÆ î¯ðÆ) çÅ Üç¯º ÇÕÃ¶ Ô¯ð ÃîÅÜ Ã¶òÆ ù êåÅ ñ×çÅ þ, å» À¹Ô òÆ, Òé¶ó¶ çÅ ðÅÔÓ (ôÅàÕ¾à) ÁêäÅ Õ¶, Çî§éå» Õð Õ¶, èîÕÆÁ» ç¶ Õ¶ Ü» Ã¯é¶ Ú»çÆ çÆ ÒÜ¹¾åÆÓ îÅð Õ¶, ÒÃéîÅé» çÅ ê¾àÅÓ ÁÅêä¶ ×ñ ÇòÚ ê¹ÁÅ ñËºç¶ ÔéÍ Üç¯º ÁÅî îé¹¾Ö ù ÇÂé·» ÒèÅðîÕÓ è»çñÆÁ» çÆ ÇíäÕ êËºçÆ þ, À¹Ô ÇòÁÅÕ¹ñ Ô¯ À¹áçÅ þÍ êÇÔñ» Õ¹¾Þ Ãî¶º åÕ ÇÂÃ á¾×Æ ù î§éä å¯º ÇÂéÕÅðÆ Ô¯ Ü»çÅ þÍ ÇÜª ÇÜª ÁÅÀ¹ä òÅñ¶ Ãî¶º ÇòÚ Ô¯ð ÒèÅðîÕ ÇñìÅÃ ÇòÚ Çñêà¶ èðî ç¯ÖÆÁ»Ó ù ÁÇÜÔ¶ ÃéîÅé Ççå¶ ÜÅä çÅ ç¹ôà Õðî ÜÅðÆ

ðÇÔ§çÅ þÍ À¹Ã ÁòÃæÅ ÇòÚ ÁÅî ÁÅçîÆ çÅ ÇòôòÅÃ, ÇÂé·» ÃéîÅé» å¯º À¹á Ü»çÅ þÍ èðî î¹ÖÆÁ» êzåÆ îé ÇòÚ éøðå íð Ü»çÆ þÍ å¹ð§å íÅò¶º ÇÂé·» éÆÚ Õðî» çÅ Õ¯ÂÆ êzåÆÕðî é÷ð éÅ ÁÅò¶Í íÇò¾Ö òÅÃå¶ ÁÇÜÔ¶ î§ç¶ åðÆÕ¶ Çç¾å¶ ×Â¶ ÃéîÅé, ò¾â¶ ê¾èð Óå¶ Õ½îÆ é¹ÕÃÅé Õð Ü»ç¶ ÔéÍ ÇÂÇåÔÅÃ ÇòÚ Ç÷Õð ÇîñçÅ þ ÇÕ Üç¯º Õ¯ÂÆ

×¹ðÈ ÇêÁÅð òÅñÅ ÇÃ¾Ö, åéîé éÅñ îé¹¾ÖåÅ çÆ Ã¶òÅ ÕðçÅ ÃÆ, Ã¹ÁÅðæ çÅ éÅî¯ ÇéôÅé åÕ ÇîàÅ ÇçÁÅ ÕðçÅ ÃÆÍ î¯Ô ñ¯í ÁÅÇç Çòô¶ ÇòÕÅð» ù ÕÅìÈ ÇòÚ Õð ñËºçÅ ÃÆÍ Çî¾á ì¯ñóÅ å¶ À¹Ô Õ¯àÆ çÅ Ç×ÁÅéòÅé ìä ÜÅÇÂÁÅ ÕðçÅ ÃÆÍ Çìé» âð Áå¶ ñÅñÚ ç¶, ×¹ðîÇå ÇòÚÅðèÅðÅ ù çÈÇÜÁ» åÕ êÔ¹§ÚÅÀ¹ä çÆ, î¹ÔÅðå ÔÅÃñ Õð ñËºçÅ ÃÆ,

ÁÇÜÔ¶ ×¹ä» çÆ ÇéðÖ êðÖ ÃÇå×¹ðÈ ñ×ÅåÅð Õðç¶ ðÇÔ§ç¶ ÃéÍ ÃÇå×¹ðÈ ÜÆ çÅ é÷ð¶ Õðî ìäé òÅñ¶ ×¹ðÇÃ¾Ö ù, ÁÅçð éÅñ ÁÅêä¶ Õ¯ñ Ã¾ç Õ¶, ÃÅÇÔì ÜÆ ÇÃð¯êÅ ç¶ Õ¶ ÃéîÅéå Õðç¶Í êzÃ§ÃÅ íð¶ Õ¹¾Þ ìÚé À¹ÚÅð Õ¶, Ãì§èå ÇÃ¾Ö ù ÇÃ¾Ö èðî ç¶ êzÚÅð ñÂÆ, ÇÕÃ¶ ÇÂñÅÕ¶ ÇòÚ Ã¶òÅ ìõô Çç§ç¶Í ×¹ðìÅäÆ ç¶ À¹åî ÁÃÈñ Áå¶ êzÚÅðÕ çÆ ï¯×åÅ Çîñ Õ¶, í¹¾ñ¶ íàÕ¶ ñ¯Õ» ù ÇÃ¾Ö ê¿æ ÇòÚ ôÅîñ Õðé ñÂÆ Çé¾×ð ï¯×çÅé êÅªç¶ ðÔ¶ ÔéÍ

êÆð ì¹¾èÈ ôÅÔ çÅ éÅî ÇÂÇåÔÅÃ ÇòÚ ìó¶ ëÖðï¯× åðÆÕ¶ ÇñÇÖÁÅ ÇîñçÅ þÍ À¹é·» ÁÅêä¶ ê¹¾åð» Áå¶ Ã¶òÕ» ù òð·çÆ Á¾× ÇòÚ, ×¹ðÈ

-6-



ÃÅÇÔì ÜÆ ç¶ Ô¾Õ ÇòÚ, Ü§× ñÂÆ í¶ÇÜÁÅÍ ôÔÆçÆÁ» Ô¯ÂÆÁ», ìÔ¹å ÃÅð¶ é½ÜòÅé ÷õîÆ Ô¯ ×Â¶Í êÆð ÜÆ òñ¯º òÕå ÇÃð ÕÆåÆ ×ÂÆ ÃÔÅÇÂåÅ ÕÅðé, ÇÃ¾Ö ø½Ü ÇÜ¾å ×ÂÆÍ Ü§× éÅñ Ãì§èå Õ§î ÃîÅêå Õð Õ¶ çÃî êÅÇåôÅÔ ÜÆ é¶, ÕÂÆ ÃÅð¶ ìÔÅçð» çÅ ÃéîÅé ÕÆåÅÍ ôÔÆç» ç¶ êðòÅð» ù ì¹ñÅ Õ¶ ÃÇåÕÅð ÕÆåÅ Ç×ÁÅÍ êÆð ì¹èÈ ôÅÔ òñ¯º ÕÆåÆ ×ÂÆ ì¶Ü¯ó Ã¶òÅ å¯º ìÅÁç, ÃÇå×¹ðÈ é¶ À¹Ú¶Ú¶ å½ð Óå¶ ÃéîÅé ÕðÇçÁ», ÁÅêäÆ çÃåÅð çÅ Á¾èÅ ÇÔ¾ÃÅ êÆð ÜÆ ù, ÇÃð¯ê¶ ç¶ ðÈê ÇòÚ ìõÇôô ÕÆåÅÍ íð¶ ÇÂÕ¾á ÇòÚ À¹é·» çÆ êzÃ§ÃÅ ÕÆåÆ ×ÂÆÍ ÇÕªÇÕ

À¹é·» ç¶ ê¹¾åð Áå¶ Ã¶òÕ Ü§× ÇòÚ ñ¶Ö¶ òÆ ñ¾×¶, ÷õîÆ òÆ Ô¯Â¶ å¶

Á½ð§×Ü¶ì çÆ Õð¯êÆ çÅ ÇôÕÅð òÆ Ô¯Â¶Í ÇÕ§éÆ ò¾âÆ ÕÆîå À¹åÅð Õ¶ ÇÃð¯êÅ êzÅêå ÕÆåÅ Ç×ÁÅ? Ãî» ÁÅêäÆ ÚÅñ ÚñçÅ Ç×ÁÅÍ ÔÅñÅå ìçñç¶ ×Â¶Í ×¹ðÈ ÃÅÇÔì

ç¶ À¹åî À¹êç¶ô ÇÃ¾Ö îé» ÇòÚ¯º ÇÕðç¶ ×Â¶Í ÇÃð¯ê¶ çÅ ÕêóÅ æ¯Õ ÇòÚ ÖðÆÇçÁÅ ÜÅä ñ¾×ÅÍ Õð¯ó» ð¹êÂ¶ ç¶ Õêó¶ ÇòÚ¯º ñ¾Ö» ð¹êÂ¶ ç¶ ëðÅâ Ô¯ ÜÅä¶ ÁÅî ÇÜÔÆ ØàéÅ ÜÅêä ñ¾×ÆÍ ô¯zîäÆ Õî¶àÆ ç¶ êzì§è ÇòÚñ¶ ×¹ðçòÅÇðÁ» å¯º ñË Õ¶, ÃæÅéÕ ê¾èð ç¶ Ôð ×¹ðçòÅð¶ ÇòÚ ÇÃð¯ÇêÁ» çÅ òÅêÅð Ô¯ä ñ¾× ÇêÁÅÍ ×¹ð ê¹ðì» Ãî¶º ò¾â¶ ÇÂÕ¾á» ÇòÚ êÅáÆÁ» ù ÇÃð¯ê¶, ðÅ×ÆÁ» ù ÇÃð¯ê¶, ÇÜÃ êðòÅð é¶ êÅá çÅ õðÚÅ ÇçåÅ, À¹Ã ù ÇÃð¯ê¶Í ÕæÅ òÅÚÕ å¶ ÁðçÅÃÆÂ¶ ù ÇÃð¯ê¶Í ¦×ð êÕÅÀ¹ä òÅÇñÁ» ù å¶ òðåÅÀ¹ä òÅÇñÁ» ù ÇÃð¯ê¶Í ÃÅÂÆÕñ ÃÕÈàð Ã»íä òÅÇñÁ» ù, å¶ Ü¯ó¶ Üî·» Õðé òÅÇñÁ» ù ÇÃð¯ê¶Í ìÅÔð¯º ÁÅÂ¶ ÒÒÇòô¶ô îÇÔîÅé»ÓÓ ù ÇÃð¯ê¶Í êðèÅé», ÃÕ¾åð» ù ÇÃð¯ê¶Í àËºà òÅÇñÁ» ù, ñÅÂÆà å¶ ÃêÆÕð» òÅÇñÁ» ù ÇÃð¯ê¶Í çðÆÁ» òÅÇñÁ» ù, êÅäÆ ÇêñÅÀ¹ä òÅÇñÁ», ÞÅóÈ ñÅÀ¹ä òÅÇñÁ» ù ÇÃð¯ê¶Í Ü¯àÆÁ» ç¶ ôìç êó·é òÅÇñÁ» ù, êzíÅå ë¶ðÆ Õ¾ãä òÅÇñÁ» ù ÇÃð¯ê¶Í ×¾åÕÅ êÅðàÆ ù ÇÃð¯ê¶, í§×óÅ ×ð¹¾ê ù ÇÃð¯ê¶Í ÃÅÇðÁ» ù ÃËºÕÇóÁ» çÆ Ç×äåÆ ÇòÚ

ÇÃð¯ê¶ ò§âä å¯º ìÅÁç Ãà¶Ü å¯º ÃêÆÕð ðÅÔÄ ì¯ÇñÁÅ Ü»çÅ þ ÇÕ ÒÒÃÅè Ã§×å ÜÆ! Ü¶ Õ¯ÂÆ Ô¯ð ðÇÔ Ç×ÁÅ Ô¯ò¶, å» Ãà¶Ü Óå¶ ÁÅ Õ¶ ÇÃð¯êÅ ñË

-7-



ñò¶ÍÓÓ çðìÅð ÃÅÇÔì Á§ÇîzåÃð ÇòÖ¶ ÇÂÕ Ã½ ð¹êÂ¶ Áðêä Õðé ìçñ¶,

×¯ñî¯ñ åÇÔ ÕÆåÅ ÇÃð¯êÅ Áå¶ ÇÂÕ ò¾âÅ êåÅÃÅ ç¶ Õ¶, ÒîÅÇÂÁÅ òÅñ¶Ó çÆ Ô½ÃñÅ ÁøÜÅÂÆ ÕÆåÆ Ü»çÆ þÍ î÷çÈðÆ Õðé òÅñÅ ð¹¾ÖÆ Ã¹¾ÖÆ ÖÅä òÅñÅ, ×¹ðÈ éÅéÕ ÃÅÇÔì çÅ ÇêÁÅð êÅåð, íÅÂÆ ñÅñ¯ ÇÂÃ îéî¹ÖÆ òðåÅð¶ ù ò¶Ö Õ¶ Çì¾à Çì¾à åÕçÅ, Ô§ÞÈ Õ¶ðçÅ, ÔÀ¹Õ¶ íðçÅ, Ãìð çÅ Ø¹¾à íð Õ¶, ò¶ÖçÅ ÔÆ ðÇÔ Ü»çÅ þÍ ñ×ê× Ôð ÇÂÕ èðî ÁÃæÅé Óå¶

îñÕ íÅ×¯ ÕÅì÷ þÍ À¹Ã Ãî¶º ×¹ðÈ éÅéÕ ìÅìÅ ÜÆ, ÃðÆð Õð Õ¶ î½ÜÈç ÃéÍ Áé¶Õ õåð¶ ÃÔ¶ó Õ¶ òÆ, îñÕ íÅ×¯ ù ÖðÆÁ» ÖðÆÁ» ÁÅÖ Õ¶

ÇëàÕÅð» êÅ ÃÕç¶ Ãé, ôðîÃÅð Õð ÃÕç¶ ÃéÍ Á¾Ü À¹é·» ç¶ Ã¾Ú¶ Ç×ÁÅé ù ìÔ¹å ÃÅð¶ îñÕ íÅ×¯Á» é¶ Ã»Þ ÇíÁÅñÆ ðÅÔÄ, Ã¾å» ÇÜ§çÇðÁ» Á§çð ì§ç Õð Çç¾åÅ þÍ ×¹ðÈ éÅéÕ ÃÅÇÔì òñ¯º ÇÕðåÆÁ»

ç¶ Ô¾Õ ÇòÚ À¹áÅÂÆ ÷¯ðçÅð ÁÅòÅ÷ ù ÁîÆð» òÜÆð» çÆ ÔîÅÇÂå ÇòÚ (ÃÅÇ÷ô» ðÚ Õ¶) í¹×åÅ Çç¾åÅ Ü»çÅ þÍ À¹é·» ÃÇîÁ» ÇòÚ Õ¯ÂÆ ÇÂÕ Áè ÒÒÃ¾Üä á¾×ÓÓ ÃÆÍ Á¾Ü Ô÷Åð» çÆ Ç×äåÆ ÇòÚ ÒÒÃ¾Üä á¾×ÓÓ

×¹ðçòÅð¶, â¶ð¶, áÅá», àÕÃÅñ», ÇàÕÅä¶ å¶ Û½ä¶ ìäÅÂÆ, ÜÇÔðÆ éÅ×» ò»×, ëä ëËñÅÂÆ ÇôÕÅð çÆ À¹âÆÕ ÇòÚ ìËá¶ ÔéÍ èðî ÁÃæÅé» çÆÁ» ÇÂîÅðå», ç¯ é§ìð çÆ ÕîÅÂÆ å¯º À¹ÃðçÆÁ» ÔéÍ Áé¶Õ êzÕÅð ç¶ ¦×ð Ú¯ð» çÆ ÕîÅÂÆ å¯º Úñç¶ ÔéÍ Ô÷Åð» ð¹êÂ¶ ç¶ Ã§¹çð ð¹îÅñ¶ å¶ ñ¾Ö» ð¹êÂ¶ çÆÁ» ÚÅéäÆÁ», ç¯ é§ìð çÅ Õ§î Õðé òÅñ¶ ÔÆ Úó·Å ÃÕç¶

Ôé, ÇÕðåÆ ÇÂéÃÅé éÔÄÍ Üéî Ççé, ôÅçÆ çÆ ÃÅñÇ×ðÅ, ì¹¾ÇãÁ» çÆÁ» ìðÃÆÁ», Õ¯áÆÁ» çÆÁ» Ú¾á» Óå¶ ñ¾Ö», Õð¯ó» ð¹êÂ¶ ×ðÆì ÇÃ¾Ö ÇÕò¶º ÖðÚ ÃÕ¶×Å? ÇÂÔ ÒÒèÅðîÕ Ú¯Úñ¶ÓÓ ç¯ é§ìðÆÂ¶ ÔÆ Õð ÃÕç¶ ÔéÍñ×çË ìÅìÅ éÅéÕ ÜÆ, ÇÂé·» ñ¯Õ» Á¾×¶ ì¶ìÃ ÔéÍ

ÇÃ¾Ö» ç¶ ÇòôòÅÃï¯× ÇñÖå ÇÂÇåÔÅÃ ÇòÚñ¶ Ãð¯å» î¹åÅìÕ,Üç¯º ÇÕÃ¶ ÇÃ¾Ö ù ÃÇåÕÅð Çç¾åÅ Ç×ÁÅ å» ÒÒíÅÂÆÓÓ ÁÅÖ Õ¶ Çç¾åÅ

Ç×ÁÅÍ òËÃ¶ íÆ ÔðÇÂÕ ÇÃ¾Ö Áêä¶ èðî éÅñ Ãì§èå ÃÅð¶ ÇòÁÕåÆÁ» ù, ÁÅêä¶ ÒÒî» ÇêÀ¹ ÜÅÂ¶ íÅÂÆ íËäÅÓÓ ÃòÆÕÅðçÅ þÍ íÅÂÆ ñÕì

-8-



Á§çð ÇéîðåÅ ìzÅìðåÅ Áå¶ ×¹ðî¹¾ÖåÅÂÆ òÅñÆ Áêäå ÇòçîÅé þÍÇÃ¾Ö» ç¶ ÇÃÁÅä¶ î¹ÖÆÁ» òñ¯º ÇòÚÅð Õð Õ¶, ÁÅè¹ÇéÕ ÜîÅé¶ ÇòÚ òÆ,êzî¹¾Ö ÇÃ¾Ö ôõÃÆÁå» ù, ÒÒíÅÂÆÓÓ çÆ À¹êÅèÆ éÅñ ÃéîÅÇéÁÅ Ç×ÁÅÍÇÂé·» ÇòÚ íÅÂÆ ÕÅÔé ÇÃ§Ø éÅíÅ, íÅÂÆ òÆð ÇÃ§Ø, íÅÂÆ Ü¯è ÇÃ§Ø,

íÅÂÆ ðäèÆð ÇÃ§Ø, íÅÂÆ ÕêÈð ÇÃ§Ø, (ÃÅÚÆ ÃÅÖÆ ê¹ÃåÕ ç¶ ÇñÖÅðÆ, å¶ éËôéé êz¯øËÃð ÁÅø ÇÃ¾ÖÇÂ÷î) íÅÂÆ ÔðíÜé ÇÃ§Ø (Ú§âÆ×ó·) Áå¶ íÅÂÆ Áðçîé ÇÃ§Ø ìÅ×óÆÁÅ, Õ¹¾Þ Õ¹ êzÇÃ¾è éÅî ÔéÍ ÇÂé·» Ã¾í ù ÒÒíÅÂÆÓÓ çÅ Çòô¶ô ÇÖåÅì ç¶ Õ¶ ÇéòÅÇÜÁÅ Ç×ÁÅ ÃÆÍ Ãî¹¾Ú¶ ê¿æ ç¶

ÁÅçðï¯× ÒÒíÅÂÆÓÓÍ

ÇÜæ¶ Ç÷Õðï¯× ÇÃ¾Ö» ù íÅÂÆ çÅ ÃéîÅé ôz¯îäÆ Õî¶àÆ òñ¯º Çç¾åÅ Ü»çÅ ÃÆÍ À¹Ã ç¶ ÃîÅé»åð ×¹ðçòÅð¶ çÅ ÔðÇÂÕ Ã¶òÅçÅð ÒÒíÅÂÆÓÓ ÃÆÍ êÅáÆ, ÕæÅòÅÚÕ, ÕÆðåéÆÂ¶, ÁðçÅÃÆÂ¶ ÃÅð¶ ÔÆ ÒÒíÅÂÆÓÓ ÃéÍÇÂÔ ÃÅð¶ Ã¶òÅçÅð ÁÅî Õð Õ¶ ÁÅðæÕ ê¾Ö¯º Õî÷¯ð ÇÜÔ¶ å» Ôé ÔÆ,

îÅéÇÃ¾Õ ê¾Ö òÆ ÇÂé·» çÅ ÕÅøÆ Õî÷¯ð ÇÜÔÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÅ þÍ Ü¶ ÇÂÔ ÇéØðÆ Ô¯ÂÆ ö¹ñÅî ÇÜÔÆ ô¶zäÆ ù íÅÂÆ ÁÅÇÖÁÅ ÜÅ ÇðÔÅ þ, å» ÇÂé·»

å¯º À¹êðñÅ êzì§èÕ åìÕÅ ÁÅêä¶ ÁÅê ù ÒÒíÅÂÆÓÓ ÁÖòÅ Õ¶ ÁÅêäÆ ÒÒì¶ÇÂ¾÷åÆÓÓ ÇÕª ÕðòÅÂ¶? Ã¯ À¹é·» é¶ ÇîÃñ» çÆ åðÜ¶ ÇÜ§ç×Æ ù

ÁêäÅªÇçÁ», ÁÅêä¶ ÁÅê ù ÒÒÃðçÅðÓÓ Ô¯äÅ ÁËñÅé Çç¾åÅÍ Õ¹¾Þ Õ¹ òÖð¶ò» å» ÕðéÅ ÔÆ ÃÆ ÒÒîÅñÕ Áå¶ é½ÕðÓÓ ÇòÚÕÅðÍ

ÇÂÃ å¯º ÇÂñÅòÅ ÒÒÛ¯à¶ Áå¶ ò¾â¶ÓÓ ×¹ðçòÅð¶ çÅ òÖð¶ò» ÕðéÅ íÆ ÇÃ¾Ö î¹ÖÆÁ» ù í¾¹ÇñÁÅ éÔÄÍ ÇÜæ¶ ÜÅå ÕÅðé ñ¯ÕÄ ò¾â¶ Û¯à¶ î§é¶ ÜÅä, ÁîÆðÆ Áå¶ ×ðÆìÆ ç¶ êÅó¶ Ô¯ä, ÁÔ¹ç¶ çÅ Á§åð Ô¯ò¶Í Çëð ÇÂÃ ÒÒÕËºÃð ð¯×ÓÓ å¯º ×¹ðçòÅðÅ êzì§è ÇÕò¶º ÁÛÈåÅ ðÇÔ ÃÕçÅ ÃÆ? Ã¯ ÁÅî

×¹ðçòÅÇðÁ» ç¶ Ã¶òÅçÅð, ÒÒíÅÂÆ òð×¶ îÅîÈñÆ ÇÜÔ¶ÓÓ éÅî éÅñ êÛÅä¶ Ü»ç¶ ÃéÍ ò¾â¶ îÔÅé ÇÂÇÔåÅÃÕ ×¹ðçòÅÇðÁ» ç¶ Ã¶òÕ íÅÂÆ éÔÄ ÁÖòÅ ÃÕç¶Í À¹é·» ñÂÆ ìóÆ ÇîÔéå Õð Õ¶, ÒÒÇÃ§Ø ÃÅÇÔìÓÓ

ñÕì çÆ Ö¯Ü ÕÆåÆ ×ÂÆÍ çðìÅð ÃÅÇÔì ç¶ ×z§æÆ Çìé» ×¹ä» å¯º, ÃÅðÆÁ» Çéðîñ êz§êðÅò» å¯ó Õ¶, ÒÒÇÃ§Ø ÃÅÇÔìÓÓ æÅê Õ¶ ÁÅî ÇÃ¾Ö» ç¶

-9-



ÒÒíÅÂÆÓÓ éÔÄ, îÅñÕ Ü» ÁøÃð æÅê Ççå¶ ×Â¶Í ÁÕÅñ åõå çÅ Ã¶òÅçÅð Áå¶ ×z§æÆ íñÅ ÇÕÃ¶ éÅñ¯º Ø¾à ÇÕò¶º Ô¯ ÃÕçÅ ÃÆ? À¹é·» ù íÆ ÒÒÇÃ§Ø ÃÅÇÔìÓÓ çÅ ð¹åìÅ ç¶ ÇçåÅ Ç×ÁÅÍ Üç¯º Õ¯ÂÆ ÇìîÅðÆ ëËñä ñ¾× êò¶ Çëð ð¯ÕäÆ ìóÆ Á½ÖÆ þÍ ÇÂÔ ÛÈåð¯× Áé§çê¹ð, åñò§âÆ

ÃÅì¯ ç¶ Ã¶òÅçÅð» ù ÁÅêäÆ ñê¶à ÇòÚ ñËºçÅ Ô¯ÇÂÁÅ, êàéÅ Áå¶ é»ç¶ó ç¶ ×¹ðçòÅÇðÁ» ÇòÚ òÆ ÜÅ êÔ§¹ÇÚÁÅÍ Úñç¶ Çëðç¶ ÒÔòÅÂÆ

åõåÓ çÅ î¹ÖÆ, ÇéÔ§× íÅÂÆ òÆ ÇÂÃ çÆ ÜÕó ÇòÚ ÁÅ Ç×ÁÅÍ Çç¾ñÆ ÇòÚ òÆ ò¾â¶ ÇÂÇÔåÅÃÕ ×¹ðçòÅð¶ ÔéÍ ÇÜæ¶ ÁäÇ×äå ôðèÅ¬

ð¯÷ÅéÅ éîÃÕÅð» Õðé, ñ¾Ö» ð¹êÂ¶ Úó·ÅòÅ ÁÅò¶, Çëð À¹æ¶ ç¶ Ã¶òÕ

×z§æÆ ìÅð¶ òÆ Õ¹¾Þ Ã¯ÚäÅ êò¶×ÅÍ Ã¯ Çç¾ñÆ ×¹ðçòÅðÅ Õî¶àÆ ç¶ î¹ÖÆÁ» é¶, Á§ÇîzåÃð òÅÇñÁ» çÆ ðÆÃ ÕðÇçÁ», ÁÅêä¶ Õ¹¾Þ ×z§æÆÁ» ù òÆ ÒÒÇÃ§Ø ÃÅÇÔìÓÓ ìäÅ èÇðÁÅÍ ÁîðÆÕÅ ÇéòÅÃÆ ÇÃ¾ÖÆ çÅ êzÚÅðÕ, Õð¯ó êåÆ ÇÃ¾Ö, íÅÂÆ ÔðíÜé ÇÃ§Ø ï¯×Æ, ÇÕò¶º ÇêÛ¶ ðÇÔ ÃÕçÅ ÃÆÍ ÁÅêä¶

èé çÆ åÅÕå éÅñ, À¹Ô ò¾â¶ ò¾â¶ ÁÔ¹ç¶çÅð» ù Þ¹ÕÅ ÇçÁÅ ÕðçÅ ÃÆÍ Ãå§ìð AIIE ç¶, Çòôò ÇÃ¾Ö Ã§î¶ñä ÇòÚ, ï¯×Æ ÜÆ ù ÒÒÃzÆ ÇÃ§Ø ÃÅÇÔìÓÓ çÅ îÔÅé ÇÖåÅì Çç¾åÅ Ç×ÁÅÍ êËÃ¶ çÆ åÅÕå ÇÕ§éÆ ÁÃÆî þ, ÇÕ åõå» ç¶ Ã¶òÅçÅð ÇÃðø ÒÒÇÃ§Ø ÃÅÇÔìÓÓ Ãé å¶ ï¯×Æ ÜÆ, ÒÒÃzÆ ÇÃ§Ø ÃÅÇÔìÓÓÍ ÇÂé·» ÁÖ½åÆ Üæ¶çÅð» éÅñ¯º òÆ ò¾â¶Í Üç¯º (B@@E) ï¯×Æ ÜÆ ÕÅñòÃ Ô¯ ×Â¶ å» ÒÒÇÃ¾Ö Õ½î ç¶ îÔÅé åõå ç¶, îÔÅé Üæ¶çÅðÓÓ

ÃzÆ Ü¯Ç×§çð ÇÃ§Ø ò¶ç»åÆ é¶ ï¯×Æ çÆ êåéÆ ù À¹ÔÆ îÔÅé ÇÖåÅì Á¾×¶ ìõô ÇçåÅÍ ÒÒÃzÆ ÇÃ§Ø ÃÅÇÔì ÜÆÓÓÍ î¶ðÅ ÇÕÃ¶ ìÆìÆ éÅñ Õ¯ÂÆ Çòð¯è éÔÄ þÍ ×¾ñ Õ¶òñ ÇÂ§éÆ þ ÇÕ ÇÜÃ ÇÂéÃÅé ÇòÚ ï¯×åÅ þ, ÃéîÅé

À¹Ã¶ ù Çîñ¶, éÅ ÇÕ Çðôå¶çÅðÆÁ» êÅñä ñÂÆ Çîñ¶Í ÇÜò¶º ÇÕ ðÅÜéÆåÆ ÇòÚ ÁÕÃð ÔÆ ò¶Öä ù ÇîñçÅ þÍ

Üç¯º Á§×ð¶÷» é¶ ê¿ÜÅì Óå¶ Õì÷Å Õð ÇñÁÅ å» Ôð ÇÂÕ ÇÃ¾Ö çÇÔôå ÇòÚ ÃÆÍ Á§×ð¶÷» çÆ ø½Ü ÇòÚñ¶ ×¯ð¶ Ü» ÕÅñ¶ ñ¯Õ, ÇÃ¾Ö» Óå¶

ÇÜò¶º Ççñ Õð¶ Ü¹ñî Õðé, Õ¯ÂÆ ëÇðÁÅç Ã¹äé òÅñÅ éÔÄ ÃÆÍ Çòðñ¶ Ú¯äò¶º ÇÃ¾Ö» ù ÁÅêä¶ é¶ó¶ ÇñÁÅÀ¹ä ñÂÆ, ×¯ÇðÁ» é¶ ÕÂÆ ÁÔ¹ç¶

-10-



êzÚñå ÕÆå¶Í ÇÜò¶º ÜËñçÅð, ÃëËçê¯ô, ÃðçÅð, å¶ ÃðçÅð ìÔÅçð ÁÅÇçÕÍ Üç¯º ÁÅî ÇÃ¾Ö Ç×ÁÅéòÅé éÔÄ ÃÆÍ Üæ¶ì§çÆ ÇòÚ éÔÄ ÃÆÍ îÜìÈðÆ òÃ ÇÂé·» ÃðÕÅðÆ ÁÔ¹ÇçÁ» ù ìðçÅôå ÕðçÅ ÇðÔÅÍ Üç¯º ÔÆ ÁÅ÷ÅçÆ çÆ íÅòéÅ êz×à Ô¯ä ñ¾×Æ, ÇÜæ¶ ×¯ÇðÁ» êzåÆ éøðå ë¹§ÕÅðé ñ¾×Æ, À¹æ¶ éÅñ ÔÆ ÇÂé·» ÃøËç ê¯ô» å¶ ÜËñçÅð» Çòð¹è íÆ ×¹¾ÃÅ íóÕä ñ¾× ÇêÁÅÍ Ô½ñÆ Ô½ñÆ ÇÂé·» ÃðÕÅðÆ ÁÔ¹ÇçÁ» å¯º éøðå ÕÆåÆ ÜÅä ñ¾×ÆÍ ÇÂé·» ÃéîÅé» òÅñ¶ ñ¯Õ» ù ÁÅî Ü§åÅ Á§×ð¶÷» ç¶ Çê¾áÈ Áå¶ ç¶ô ç¶ ×¾çÅð ÁÅÖä ñ¾× êÂÆÍ ×¯ðÆ ÃðÕÅð òñ¯º ÁÅêä¶

òøÅçÅð ðÅÇÜÁ» ù, ìÔ¹å ò¾â¶ ò¾â¶ ÇÖåÅì» éÅñ ÇéòÅÇÜÁ» Ü»çÅ

ÃÆÍ ÇÜé·» ò¾âÅ Õ¯ÂÆ ç¶ô çÅ ç¹ôîä, Á§×ð¶÷» ñÂÆ À¹é·» ÔÆ ÚÔ¶åÅÍÓÓÇÔ÷ ÔÅÂÆ éËÃ î¶Üð Üéðñ øðÜ§ç õÅÃ, ç½ñå¶ ÇÂ§×ÇñôÆÁÅ, îéÃÈð¶÷îÅé, ÁîÆð¹ñ À¹îðÅ, îÔÅðÅÜÅ èÆðÅÜ, ðÅÜ¶Ãòð, ÃzÆ îÔÅðÅÜÅÂ¶ ðÅÜ×Åé, Ãð.....ÁÅÇçÍ (îÔÅéÕ¯ô ê¿éÅ GCF) ç¶ô í×å» ù ÕËç» Ü¹ðîÅé¶ å¶ ë»ÃÆÁ»Í ×¾çÅð» ù ÇÂéÅî î¹ð¾ì¶ ÜîÆé» ò¾â¶ ÁÔ¹ç¶Í

ÇÂÃ¶ ðÅÔ Óå¶ ÚñÇçÁ» ÇÃ¾Ö» ÇòÚñ¶ ×¾çÅð» é¶, Ú§×Å Õ§î Õðé òÅÇñÁ» ù ÃçÅ ÁêîÅéå ÕÆåÅÍ ê¿æ ç¯ÖÆÁ» ù ÁÔ¹ç¶ Ççå¶ ×Â¶ å¶ ÃéîÅéå ÕÆåÅ Ç×ÁÅÍ ê¹ðÅä¶ Ãî¶º çÅ ÇÂÇåÔÅÃ ëð¯ñä çÆ æÅò¶º î½ÜÈçÅ Ãî¶º çÅ ñ¶ÖÅ Ü¯ÖÅ Õð ò¶ÖÆÂ¶Í ÇòÇ×ÁÅéÕ ã§× éÅñ ×¹ðîÇå ÁÃÈñ» çÆ ÇòÁÅÇÖÁÅ Õðé òÅñ¶ Ã§å», îÔ§å» Ã¯ãÆÁ», ì¶çÆÁ» Áå¶ ê¹ÜÅðÆÁ» Çòð¹è, ò¾â¶ ÜÔÅç çÆ ô¹ðÈÁÅå Õðé òÅñ¶ Ç×ÁÅéÆ Çç¾å ÇÃ§Ø Áå¶ êz¯. ×¹ðî¹¾Ö ÇÃ§Ø ù ÃéîÅéå Õðé çÆ æÅò¶º, Ã×¯º ÁêîÅéå

ÕÆåÅ Ç×ÁÅ, ÒÒê¿æÓÓ ÇòÚ¯º Û¶ÇÕÁÅ Ç×ÁÅÍ çÈÜ¶ êÅÃ¶ ÇÃåî ò¶Ö¯, ê¿æ ñÂÆ Áå¶ ç¶ô ñÂÆ ÜÅé» Õ¹ðìÅé Õðé òÅÇñÁ» ÇòÚ¯º, ÇÕÃ¶ ÇÂÕ ù íÆ ÒÒê¿æ ðåéÓÓ çÅ ÇÖåÅì éÔÄ Çç¾åÅ Ç×ÁÅÍ Ô» Ãî¹¾Ú¶ ê¿æ çÅ ì¶óÅ

î§ÞèÅð ÇòÚ â¯ìä òÅñ¶, ÇÃ¾Ö» ù ÇéîÅä¶ å¶ ÇéåÅä¶ ìäÅ Õ¶

ÒÒìÇØÁÅó»ÓÓ Á¾×¶ Ã¹¾à ç¶ä òÅñ¶ îÅÃàð åÅðÅ ÇÃ§Ø ù Òê¿æ ðåéÓÓ ÁËòÅðâ éÅñ ÃéîÅÇéÁÅ Ç×ÁÅÍ

-11-



íÅÂÆ ×¹ðÚðé ÇÃ§Ø à½ÔóÅ, ô¯zîäÆ Õî¶àÆ çÅ êzèÅé Ô¯ä ç¶ ìÅòÜÈç, ÁÅÖðÆ Ã¹ÁÅÃ» åÕ, ðÅÜéÆåÆ çÆ çñçñ ÇòÚ ×ðÕ Ô¯ÇÂÁÅ ÇðÔÅÍ ÇÃ¾Ö» ù Õ¹àòÅÀ¹ä Áå¶ î¯ðÚ¶ ñÅÀ¹ä ç¶ ðÅÔ à¯ðÆ ð¾ÇÖÁÅÍ èðî êzÚÅð ñÂÆ, ê¿æ çÆ Úó·çÆ ÕñÅ ñÂÆ, ðÅÂÆ îÅåð ÕÅðÜ éÅ

À¹ñÆÕÆÁÅÍ Á§å çðìÅð ÃÅÇÔì Óå¶ Ôîñ¶ òÕå ìÅÔò» ÖóÆÁ» Õð Õ¶,ñÅô» ù êËð» Ô¶á ð½ºç Õ¶, ÜÅé ìÚÅ Õ¶, ÃðÕÅðÆ ×¾âÆ ÇòÚ ÜÅ ìËáÅÍ

À¹Ã ù òÆ ÒîÔÅé ê¿æÕ Ã¶òÅ ìçñ¶, ÒÒê¿æ ðåéÓÓ ç¶ ÇÖåÅì éÅñ ÇéòÅÇÜÁÅ Ç×ÁÅÍÓÓ ÇÂæ¶ Üéðñ Ã¹ì¶× ÇÃ§Ø, íÅÂÆ ÜðéËñ ÇÃ§Ø å¶

íÅÂÆ ÁîðÆÕ ÇÃ§Ø òð×¶ ÁäÇ×äå ï¯è¶ ÒÒê§æ ðåéÓÓ éÔÄ ÔéÍ òÅÔ

î¶ðÆ Õ½î ç¶ ÃðìðÅÔ¯! òÅÔ!! ÇÂÃ çÈñ¶ ê¿æ ÇòÚ ÜÅñî ÃðÕÅð çÆ î¹ÖÆ, ÇÃ¾Ö Õ½î çÆ éÃñ Õ¹ÃÆ Õðé òÅñÆ Ú§âÅñ Á½ðå, ÇÂ§çðÅ ×»èÆ ù, êÅê» çÆ Ã÷Å ç¶ä òÅñ¶, îÔÅé ÃÈðî¶ íÅðÆ ì¶Á§å ÇÃ§Ø, íÅÂÆ Ãåò§å ÇÃ§Ø å¶ íÅÂÆ Õ¶Ôð ÇÃ§Ø ù ÒÒøÖð-Â¶-Õ½îÓÓ ç¶ ÃéîÅé éÅñ ÇéòÅÜäÅ ìäçÅ ÃÆÍ Üðéñ òËÇçÁÅ ù ÒÒéðÕ×ÅîÆÓÓ Õðé òÅñ¶, íÅÂÆ ÔðÇÜ§çð ÇÃ§Ø å¶ íÅÂÆ Ã¹Öç¶ò ÇÃ§Ø ù ÒÒÜ»ìÅ÷ ðÅÖ¶ÓÓ òð×Å À¹åî ÃéîÅé Çç¾åÅ ÜÅäÅ ÚÅÔÆçÅ ÃÆ êð À¹é·» ù ÇòÃÅð ÔÆ Çç¾åÅ Ç×ÁÅÍ

ÒÒê¿æ ðåéÓÓ ÃéîÅé Çç¾åÅ Ç×ÁÅ Ç×ÁÅéÆ Ã§å ÇÃ§Ø îÃÕÆé ùÍéÅñ ê¿ÜÅÔ ñ¾Ö ð¹ÇêÁÅ é×ç êðòÅð ùÍ Ü¯ îÃÕÆé À¹îð íð ×¹ðîÇå ÇÃè»å» ù ×§èñ¶ Õð Õ¶, ÇÃ¾Ö Ã§×å ÇòÚ êzÚÅðçÅ ÇðÔÅÍ ìzÅÔîäÆ ÖÅð¶

ÃÅ×ð ÇòÚ â¯ìçÅ ÇðÔÅÍ ×¹ðìÅäÆ çÆ Ø¾à ôÅÇÂð¯ ôÅÇÂðÆ çÆ ÒÒÕæÅÓÓ(?) ò¾è ÕðçÅ ÇðÔÅÍ Ü¯ ÇÃ¾Ö ôðèÅòÅé» å¯º Õð¯ó» ð¹êÂ¶ ìà¯ðçÅ ÇðÔÅÍ

À¹Ã¶ îÃÕÆé ÜÆ ù ÒÒê¿æ ðåéÓÓ çÅ ÇÖåÅì ç¶ Çç¾åÅ Ç×ÁÅÍ Ãz. ×¹ðìõô ÇÃ§Ø ÕÅñÅ Áø×ÅéÅ, ÁÅêäÆÁ» ÇñÖå» ðÅÔÆº

Çìêðé ÕÆÁ» ðÆå» å¯º òðÜä ñÂÆ, ×¹ðìÅäÆ ç¶ êzîÅä» ÃÇÔå,ÇÕåÅì» ÇñÖçÅ ÇðÔÅÍ ê¿æÕ î¹ÖÆÁ» ç¶ ì¯ñ¶ Õ§é» å¾Õ Ã¾Ú çÆ ÁÅòÅ÷

êÔ¹§ÚÅÀ¹ä çÆ Õ¯Çôô ÕðçÅ ÇðÔÅÍ ×¹ðÈ Çé§çÕ ÇÕåÅì» Áå¶ ×¹ðÈ ç¯ÖÆ ÇòÁÕåÆÁ» çÅ í»âÅ Ú½ðÅÔ¶ ÇòÚ í§éçÅ ÇðÔÅÍ À¹Ã ì÷¹ð× ÇòçòÅé

-12-



×¹ðÇÃÖ ù, ÒÒê¿æ ðåéÓÓ å» ÕÆ ÇîñäÅ ÃÆ, Ã×¯º ÒÒê§æ ÇòÚ¯º õÅðÜÓÓ Õðé òð×Å êÅê Õð Õ¶ ÁêîÅéå ÕÆåÅ Ç×ÁÅÍ Ãz. Ü¯Ç×§çð ÇÃ§Ø ÒÒÃê¯ÕÃîËéÓ ðÅÔÄ, Ã¾Ú çÆ ÁÅòÅ÷ ì¹¦ç ÕðçÅ þÍ ê¹ÜÅðÆ à¯ñ¶ ù,

ÚîÕç¶ ¦î¶ èÅðîÕ Ú¯ÇñÁ» ÇòÚ Çñêà¶ ò¾â¶ ìçîÅô», Ú¯ð» á¾×» å¶ ê¿æ ç¯ÖÆÁ» ù, Ü§åÅ ç¶ Ãéî¹¾Ö é§×¶ ÕðçÅ þÍ Õ½î ØÅåÕ, Çðôòå Ö¯ð ê¿æ ç¯ÖÆ ðÅÜÃÆ ÁÅ×ÈÁ» ç¶, Çízôà Ú¶Ôð¶ ì¶éÕÅì ÕðçÅ þÍ ÇÂÃ ç¶ éÅñ ÔÆ Ã¾Ú çÆ ÁÅòÅ÷ ì¹¦ç Õðé òÅñ¶ Ãz. ×¹ðìõô ÇÃ§Ø ÕÅñÅ

Áø×ÅéÅ çÆ ãÅñ ìä Õ¶ Öñ¯ Ç×ÁÅ þÍ ê¹ÜÅðÆÁ» çÆ îðÆ ÁÅåîÅ é¶ Çòô Ø¯ñÆÍ èðî çÅ îÖ½àÅ êÇÔÇéÁÅÍ êÇò¾åð ÁÕÅñ åõå ç¶

×¹ðìÅäÆ ðÈêÆ Ã¾Ú ù îè¯ñ Õ¶ ð¾Ö ÇçåÅÍ Ãz. Ü¯Ç×§çð ÇÃ§Ø (Ãê¯ÕÃîËé) ù ÒÒê§æ ðåéÓÓ çÅ ÇÖåÅì ÇÂÔ ÇçåÅ Ç×ÁÅ ÇÕ ÞÈÇáÁ» å¶ êÅêÆÁ» é¶ ðñ Õ¶ ÒÒê¿æ ÇòÚ¯º ÖÅðÜ Õð ÇçåÅÍÓÓ

çÅÃ (ÇÂ§çð ÇÃ§Ø Ø¾×Å) ÇêÛñ¶ ¦î¶ Ãî¶º å¯º À¹ÚÆÁ» èÅðîÕ Áå¶ ðÅÜÃÆ ×¾çÆÁ» Óå¶ ìËá¶ ñ¯Õ» ù é¶Çóª ò¶ÖçÅ êðÖçÅ ÇðÔÅÍ ÇÂé·» ê¹ÜÅðÆÁ» Áå¶ â¶ð¶çÅð, «à¶ð¶, ÃÅè» çÆÁ», ê¿æ Çòð¯èÆ Áå¶ ×¹ðîÇå Çòð¯èÆ Õ¹øð ÕÔÅäÆÁ» ù åÅð åÅð ÕðçÅ ÇðÔÅÍ Ç×ÁÅéÆ ×¹ðìÚé ÇÃ§Ø (àÕÃÅñ çÅ ÇÂÕ î¹ÖÆ) òñ¯º ÇñÇÖÁÅ Ç×ÁÅ ÕÈó Õ¹øð, Ã§×å çÆ

ÕÚÇÔðÆ ÇòÚ, ìÅçñÆñ, ×¹ðìÅäÆ ç¶ êzîÅä ç¶ ç¶ Õ¶, ê¶ô ÕðçÅ ÇðÔÅÍÒÒÔ¹ÕîéÅÇîÁ»ÓÓ òÅñ¶ ÁÇèÕÅð çÆ ç¹ðòðå¯º Õð Õ¶, ÇÜò¶º ê¹ÜÅðÆÁ» é¶

Õ½îÆ é¹ÕÃÅé ÕÆåÅ þÍ Ú¯ð», á¾×», ìñÅåÕÅðÆÁ» ù ÇÕò¶º ÇÂé·» ÃÅø ìðÆ Õð ÇçåÅ þ, À¹Ô Ã¾í é§×Å ÕðçÅ ÇðÔÅÍ â¶ð¶çÅð å¶ Üæ¶çÅð ×¹ðÈ

×z§æ ÃÅÇÔì çÆ êÅòé Ô÷ÈðÆ ÇòÚ, Ã§×å ç¶ ÇÂÕ¾á Ãéî¹¾Ö, ÇÕò¶º ÞÈá ì¯ñç¶ Ôé, Õ½î ù ×¹îðÅÔ Õðç¶ ÔéÍ ÁÅêäÆÁ» ÇñÖå» ðÅÔÄ ìÅçñÆñ ê¶ô ÕÆåÅÍ îÇÔå¶ Ú½Õ òÅñÆ, â¶ð¶çÅð ÃÅè» çÆ ÇÂÕ êzî¹¾Ö ×¾çÆ,ÇåñÇîñÅ À¹áÆ, ðÅå» çÆ éÄçð å¶ Ççé» çÅ ÚËé Ü»çÅ ÇðÔÅÍ â¶ÇðÁ» ÇòÚ¯º à¹Õó¶ ÖÅ Õ¶ êñ¶, (êó·¶ éÔÄ) â¶ð¶ ç¶ î¹ÖÆ ù ÃÇå×¹ðÈ ÜÆ éÅñ¯º

ÇÃðî½ð î§éä å¶ êzÚÅðé òÅñ¶ Üæ¶çÅð» é¶ ÒÒÕ¾çÈ ÇòÚ ÇÂÕ Ô¯ð åÆð îÅð ÇçåÅÍÓÓ Üç¯º ÇÂé·» ðñ Õ¶ [email protected]@@F ù çÅÃ ù Ã¹äé å¯º ì×Ëð,

-13-



ÇÂÕ åðøÅ, éÅçðôÅÔÆ ë¹ðîÅé ÜÅðÆ Õð ÇçåÅÍ À¹Ô òÆ ÁÕÅñ åõå ç¶ éÅî çÆ ç¹ðòðå¯º ÕðÇçÁ»Í ÁÖ¶, ÒÒêz¯. ÇÂ§çð ÇÃ§Ø Ø¾×Å ù ×¹ðçòÅÇðÁ» ÇòÚ ì¯ñä Óå¶ ð¯Õ ñÅÂÆ Ü»çÆ þÍ ÇÂÃ òñ¯º ÇñÖÆÁ» ÇÕåÅì» ù ÛÅêä Áå¶ ò¶Úä Óå¶ òÆ êÅì§çÆ ñÅÂÆ Ü»çÆ þÍ ÇÜ§éÆ ç¶ð

åÕ ÇÂÔ ÁÕÅñ åõå Óå¶ ÁÅ Õ¶ î¹ÁÅøÆ éÔÄ î§× ñËºçÅÍÓÓÇÂæ¶ ÞÈÇáÁ», îÕÅð», êÖ¿âÆÁ», «à¶ÇðÁ», ìñÅåÕÅðÆÁ» å¶ ê¿æ

çÆ Çê¾á ÇòÚ Û¹ðÅ îÅðé òÅÇñÁ» ù ÃéîÅéå ÕÆåÅ Ü»çÅ þÍ ×¹ðìÅäÆ ç¶ Çéð¯ñ Ã¾Ú ù Ã§×å åÕ êÔ¹§ÚÅÀ¹ä òÅÇñÁ» ù ÁêîÅéå ÕÆåÅ Ü»çÅ þÍ , ÇÂÔ þ Üæ¶çÅð» çÅ ÇÂéÃÅøÍ

íÅÂÆ ÜÃìÆð ÇÃ§Ø Ö¿é¶ òÅñ¶ B@@F ÇòÚ ÕÅñòÃ Ô¯ ×Â¶Í À¹é·» çÆÁ» ÒÒôÅéçÅð ê¿æÕ Ã¶òÅò»ÓÓ ù ÇèÁÅé ÇòÚ ðÖÇçÁ», ÁÕÅñ åõå òñ¯º, ô¯zîäÆ ÃéîÅé ÒÒê¿æ ðåéÓÓ ç¶ Õ¶ ÇéòÅÇÜÁÅ Ç×ÁÅÍ Ü¯ íÅÂÆ ÜÃìÆð ÇÃ§Ø ÕÆðåé å¶ ÕæÅ çÆ ìç½ñå, Õð¯ó» ð¹êÂ¶ ÕîÅªçÅ ÇðÔÅÍ

ÁÅêäÅ ÇéÜÆ ÇòôÅñ èðî ÁÃæÅé À¹ÃÅðçÅ ÇðÔÅÍ ÁÅêäÆ ÇéÜÆ îñÕÆÁå ÇòÚ, Ã§×å ç¶ êËÃ¶ éÅñ ÔÃêåÅñ åÅîÆð ÕðÅªçÅ ÇðÔÅÍ Áêä¶ ÔÃêåÅñ òÅÃå¶, Çòç¶ô» ÇòÚ¯º çÅé ðÈê ÇòÚ, îÇÔ§×ÆÁ» îôÆé» Áå¶ Ô¯ð ÃÅÜ¯ ÃîÅé ÇÂÕ¾áÅ ÕðçÅ ÇðÔÅÍ Ü¯ ÇÃ¾Ö» çÅ ÁäÖÆñÅ Ã¹íÅ õåî Õð Õ¶, éÅî ÇÃîðä òð×¶ Ø¹§îä Ø¶ð ÇòÚ À¹ñÞÅªçÅ ÇðÔÅ ÇÜÃ çÆ ÁÚéÚ¶åÆ Ô¯ÂÆ î½å òÆ ìÔ¹å ÃÅð¶ ÃòÅñ Û¾â ×ÂÆ þÍ ×¹ðìÅäÆ ðÅÔÄ Õð¯ó» ð¹êÂ¶ ÕîÅÀ¹ä òÅñÅ íÅÂÆ ÜÃìÆð ÇÃ§Ø ÒÒîÔÅé þ, ê¿æ ðåé þÍÓÓ

À¹êð òðÇäå ×¹ðçòÅð¶ (Çê¿â Ã¯ÔÅäÅ, é¶ó¶ î¯ÔÅñÆ) å¯º æ¯óÆ Õ¹ çÈð Çê¿â ì¹óËñ þÍ ÇÂÃ Çê¿â çÆ ÷îÆé ÇòÚ, Ãõå êÇÔð¶ òÅñÆ Ú§âÆ×ó· éÅñ Ãì§èå Ü¶ñ· þÍ ÇÂÃ¶ ì¹óËñ Ü¶ñ· ÇòÚ, ÇÃ¾Ö Õ½î ç¶ ÕÅåñ, ì¶Á§å ÇÃ§Ø ù êÅê» çÆ Ã÷Å ç¶ä òÅñ¶ ÃÈðî¶ Ãz. Ü×åÅð ÇÃ§Ø ÔòÅðÅ å¶ Ãz. ìñò§å ÇÃ§Ø ÁÅÇçÕ ì§ç ÔéÍ ÁêäÆ ÜÅé ìóÆ ÇêÁÅðÆ

Ô¹§çÆ þÍ Øð êðòÅð ÷îÆé å¶ êËÃÅ, Ãí ÚñÅ ÜÅò¶, ñ¯ÕÄ êzòÅé Õð ñËºç¶ Ôé êð ÜÅé ìÚ ÜÅò¶, Ü¶ ÃñÅîå ðÔ¶ ÚÆ÷» ë¶ð ìäÅ ñò»×¶Í

-14-



ÕçÆ ÕçÅÂÄ îé¹¾Ö ÜÅé ìÚÅÀ¹ä ñÂÆ ÷îÆð ù îÅð ñËºçÅ þÍ èðî ÇÂîÅé ×òÅ ìÇÔ§çÅ þÍ ìÃ ÜÅé ÃñÅîå ðÇÔ ÜÅò¶Í ÃðçÅð ÇçñÅòð ÇÃ§Ø é¶ Ü¯ ì¶Ü¯ó ÃÈðî×åÆ çÅ Õ»â ÇñÇÖÁÅ þ, ÇÃ¾Ö Õ½î À¹Ã çÆ ÃçÅ ÇðäÆ ðÔ¶×ÆÍ íð Ü¹ÁÅéÆ ÇòÚ, ê¿æ ç¶ çðç éÅñ íðêÈð Ã§ÃÅðÕ

Ã¹ÁÅç» å¯º À¹êð, ÜÆòé î¹ÕÇå, ÒÒîËº îð» ê¿æ ÜÆò¶ÓÓ çÆ êðÀ¹êÕÅðÆ íÅòéÅ éÅñ ñìð¶÷, Ãz. ÇçñÅòð ÇÃ§Ø ù ìÅð ìÅð éîÃÕÅð þÍ ÇÜÃ é¶ ÁÅêä¶ Ü¹ÁÅé, Ã¹â½ñ Ã¯Ôä¶ ÃðÆð ù Çî¾àÆ çÆ ã¶ñÆ ÜÅÇäÁÅÍ

ÁÅêä¶ ×¹ðÇÃ¾Ö íÅÂÆÁ», îÅÂÆÁ», ì¾ÇÚÁ» çÆ Ç÷§ç×Æ ÕÆîåÆ ÃîÞÆÍê¿ÜÅì ÇòÚñ¶ ôîôÅé ØÅà» ÇòÚ¯º À¹á ðÔÆÁ» À¹ÚÆÁ» ñÅà» ù

ì¹ÞÅÀ¹ä ñÂÆÍ ÛËñ ì»Õ¶ ÁäÖÆñ¶ ÇÃ¾Ö ×íðÈÁ» ù ÁäêÛÅåÆÁ» ñÅô» ìäé å¯º ð¯Õä ñÂÆÍ ê¹ÇñÃ æÅÇäÁ» ÇòÚ ê¹¾àÆÁ» ÜÅ ðÔÆÁ», ì÷¹ð×» çÆÁ» ÃøËç çÅÔóÆÁ» ìÚÅÀ¹ä ñÂÆÍ ÃðÕÅðÆ ì¹¾ÚóÖÅÇéÁ» ÇòÚ,éÈ§Ô», èÆÁ», îÅò» çÆ êå ð¹ñä å¯º ìÚÅÀ¹ä ñÂÆÍ îÔÆÇéÁ» ì¾èÆ

åÃÆÔÅ Õ¶ºçð» ÇòÚ, Áäîé¹¾ÖÆ åÃÆÇÔÁ» å¯º ÇÃ¾Ö é½ÜòÅé» ù î¹Õå ÕðÅÀ¹ä ñÂÆÍ ê¿ÜÅì ÇòÚ ò× ðÔ¶ õÈé ç¶ çÇðÁÅ ù ì§é· îÅðé ñÂÆÍØð Øð ÇòÚ¯º Ã¹äç¶ òËËä ð¯Õä ñÂÆÍ îÅÃÈî ÇÜ§ç», Çé¾Õ¶ ìÅñ» ù ïåÆî Ô¯ä å¯º ìÚÅÀ¹ä ñÂÆÍ ÇÃ¾Ö Õ½î çÆ ÒÒã¾áÆ ê¾×ÓÓ î¹ó ÇÃð Óå¶ ÇàÕÅÀ¹ä ç¶ ñÂÆÍ Ãz. ÇçñÅòð ÇÃ§Ø ìÔÅçð é¶, ÁÅêä¶ ÇÃð Óå¶ ÇÜªç¶ ÜÆÁ Ö¾ëä ì§é· ÇñÁÅÍ Ãî¹¾ÚÆ ÇÃ¾Ö Õ½î çÅ çðç, ÁÅêä¶ Ççñ ÇòÚ ÇàÕÅ ÇñÁÅÍ î½å ñÅóÆ çÅ ÔÅð (ì§ì) ÁÅêä¶ ×ñ ÇòÚ êÇÔé ÇñÁÅÍ

ÃÈì¶çÅð ò÷Æð õÅé çÆ ì¹¾Úó ðÈÔ å¶ ÜÕðÆÁÅ õÅé ÷Åñî çÅ Ççñ ñË Õ¶, ê¿ÜÅì ÇòÚ Ü§î¶ ÒÒÇÃ¾Ö» çÆ éÃñ ØÅåÓÓ Õð ðÔ¶, ì¶Á§å ÇÃ§Ø ù ÁÇÜÔÅ ÃìÕ ÇÃÖÅÇÂÁÅ ÇÕ À¹Ã çÆÁ» ê¹Ãå» ïÅç ÕðéÆÁ»Í Ãz.ÇçñÅòð ÇÃ§Ø ç¶ ÃðÆð ç¶ ÚÆæó¶ À¹â ×Â¶Í Ã¯ñ» ðÅÇÖÁÅ Ãî¶å, êÅêÆ ì¶Á§å ÇÃ§Ø ù åÈ§ìÅ åÈ§ìÅ Õð Õ¶ ìÖ¶ð ÇçåÅÍ ÇÂª ê¿ÜÅì ÇòÚ¯º ÒÒÜ»ìÅ÷ ðÅÖ¶ÓÓ Ãz. ÇçñÅòð ÇÃ§Ø é¶ õÈé, çÆ Ô¯ñÆ ì§ç ÕðòÅÂÆÍ Ô¯ð

ÁäÇ×äå ÇÃ¾Ö ×íðÈÁ» ù ÒÒÁäêÛÅåÆÁ» ñÅô»ÓÓ ìäé¯º ìÚÅÇÂÁÅÍ ÃÅð¶ ÇÃ¾Ö ê¿æ é¶ Ã½ÖÅ ÃÅÔ ÇñÁÅÍ ÇÃ¾Ö é½ÜòÅé» çÅ âÆÕ» ñÅ Õ¶

-15-



õÈé êÆä òÅñÅ ì¶Á§å ÇÃ§Ø, ÃËÕàðÆÂ¶à (Ú§âÆ×ó· [email protected]) ç¶ ÃÅÔîä¶, ÖÖóÆ Õð¶ñ¶ Ô¯ Ç×ÁÅÍ ÇÂÃ çÆ ñÅô ù ÇÂÕ¾áÆ Õð Õ¶, Á×ñ¶ Ççé ôîôÅé ØÅà ÇñÜÅÇÂÁÅ Ç×ÁÅÍ ÇÔ§çÈ ÁÅÂ¶, Õ»×ðÃÆ ÁÅÂ¶,

ÕÅîð¶â ÁÅÂ¶Í ÇÃ¾Ö Üæ¶ì§çÆÁ» éÅñ Ãì§èå Õ¯ÂÆ ÇÃ¾Ö ðÃîÆ å½ð Óå¶ íÆ éÅ Ç×ÁÅÍ ÇÃðø å¶ ÇÃðø ÃzÆ êzÕÅô ÇÃ§Ø ìÅçñ, ô¯zîäÆ ÁÕÅñÆ çñ

çÅ êzèÅé ÒÒÁ§ÇîzåèÅðÆ ÇÃ¾ÖÓÓ, ì¶Á§å ÇÃ§Ø ç¶ ÃÃÕÅð Óå¶ ÜÅ ÔÅ÷ð Ô¯ÇÂÁÅÍ Ãî¹¾Ú¶ ÇÃ¾Ö Ü×å çÆÁ» íÅòéÅò» ù êËð» Ô¶á îè¯ñ Õ¶ ÇÂÔ ê¾æð Ççñ ÇÂéÃÅé ÇÃ¾Ö ç¹ôîä» ç¶ îé» çÅ ÚÔ¶åÅ ìä Ç×ÁÅÍ ÇÂÕ êÅÃ¶ ÃzÆ ì¶Á§å ÇÃ§Ø ÇÜ§çÅìÅç, ÃzÆ ì¶Á§å ÇÃ§Ø Áîð ðÔ¶, Áîð ôÔÆç

ì¶Á§å ÇÃ§Ø, å¶ð¶ ô¹ðÈ ÕÆå¶ îÔÅé ÕÅðÜ (ÇÃ¾Ö» çÅ õÅåîÅ) ù êÈðÅ Õð»×¶ÓÓ ç¶ À¹Ú¶ éÅÁð¶ ×È§Ü ðÔ¶ ÃéÍ À¹Ã¶ æ» ÃzÆ ìÅçñ ÜÆ, ì¶Á§å ÇÃ§Ø çÆ ñÅô Óå¶ ÚÅçð êÅ Õ¶, éîÃÕÅð Õð ðÔ¶ ÃéÍ ÁÇÜÔ¶ ÁäÇ×äå ÇÃ¾Ö ÁÅ×È, ÇÃ¾Ö îÅéÇÃÕåÅ ù, ¦î¶ Ãî¶º å¯º ò¬§èðç¶ ÁÅ ðÔ¶ ÔéÍ ÁÅî Üé ÃîÈÔ (í¶â» ò»×) éÆòÄ êÅÂÆ Õåñ×ÅÔ òñ ÜÅ ðÔ¶ ÔéÍ ÁÅÀ¹ä

òÅñ¶ Ãî¶º ÇòÚ, à¹Õóì¯Ú ÇÕÃî ç¶ ÒÒÜæ¶çÅðÓÓ, ìÅçñ ÃÅÇÔì ù òÆ ÒÒîÔÅé ê¿æÕ Ã¶òÅ ìçñ¶, ÒÒê¿æ ðåéÓÓ ÇÖåÅì éÅñ ÷ðÈð ÇéòÅÜä×¶ÍÓÓ

Ãz. ÇçñÅòð ÇÃ§Ø ì¶Ü¯ó ÃÈðî×åÆ òÅñÅ ÒÒèðî ÕÅðÜÓÓ é¶êð¶ ÚÅó· Õ¶, Û¯àÆ À¹îð ÇòÚ Ü¹¾×» åÕ ëõð Õðé Ü¯× ÇÂÇåÔÅÃ ÇÃðÜ Õ¶ ÁêäÅ éÅî ð¯ôé Õð Ç×ÁÅÍ ÇÂÃ å¯º î×ð¯º ê¹ÇñÃ é¶ (ì¶Á§å ÇÃ§Ø Õåñ Õ¶Ã) ÇÂÃ ÒÒÃÅÇ÷ôÓÓ ÇòÚ Ô¯ð ÃÇÔï¯×ÆÁ» ù Ç×zøåÅð ÕðéÅ ô¹ðÈ ÕÆåÅÍ ÇÂÃ Õ¶Ã ÇòÚ ìÔ¹å À¹åðÅ Úó·Å ÁÅÂ¶Í Ãz. Ü×åÅð ÇÃ§Ø ÔòÅðÅ, Ãz. êðîÜÆå ÇÃ§Ø ÇíÀ¹ðÅ, Ãz. ìñò§å ÇÃ§Ø Áå¶ Ãz. Ü×åÅð ÇÃ§Ø åÅðÅ ù Çìé» ê¹ÖåÅ ÃìÈå» ç¶, Õåñ ÇòÚ ôÅîñ î§é Õ¶, Ú§âÆ×ó· çÆ ì¹óËñ Ü¶ñ ÇòÚ ì§ç Õð Çç¾åÅÍ Ü¶ñ· ÇòÚ ÔÆ ìÅð» ÃÅñ åÕ, ÇÂÔ

î¹Õ¾çîÅ ÚñçÅ ÇðÔÅÍ ÇÂÃ¶ Ãî¶º ç½ðÅé, Ü¶ñ· Á§çð¯º Ã¹ð§× ê¹¾à Õ¶, Õ¹¾Þ

ÇÃ§Ø é¾Ã ÜÅä ÇòÚ òÆ ÕÅîïÅì Ô¯ ×Â¶Í Ãz. êðîÜÆå ÇÃ§Ø ÇíÀ¹ðÅ å» î¹ó ê¹ÇñÃ ç¶ Ô¾æ éÅ ÁÅÇÂÁÅÍ Ãz. Ü×åÅð ÇÃ§Ø ÔòÅðÅ ù ëó ÇñÁÅ,

-16-



Áå¶ ì¹óËñ Ü¶ñ· ÇòÚ Çëð î¹Õ¾çîÅ ô¹ðÈ Ô¯ÇÂÁÅÍ íÅðå ÃðÕÅð òñ¯º ÇÂÃ Õ¶Ã éÅñ Ãì§èå ÕÂÆ Ü¾Ü ìçñ¶ ×Â¶Í

êËð ØÃÆàçÅ ÇÂÔ Õ¶Ã ÁÅõðÆ î¯ó Óå¶ ÁÅ ê¹¾ÇÜÁÅ C@, CA Ü¹ñÅÂÆ B@@G ù, Ãz. ÔòÅðÅ Áå¶ ÃÅæÆÁ» òñ¯º ìÚÅÀ¹ ê¾Ö ç¶ òÕÆñ» é¶, Ü¯

çñ¶ðÆ çÅ Áå¶ ÇÃÁÅäê çÅ ÃìÈå ÇçåÅ, À¹Ô ñî¶º åÕ ïÅç ÕÆåÅ ÜÅò¶×ÅÍ Ãz. Áîð ÇÃ§Ø ÚÅÔñ, Ãz. éòÇÕðé ÇÃ§Ø Áå¶ ÃzÆ îÅé

ÁðÇò§ç áÅÕ¹ð òÕÆñ é¶, Ü¯ çñÆñ» ê¶ô ÕÆåÆÁ», À¹é·» çÅ Õ¯ÂÆ ÜòÅì éÔÄÍ

Üç¯º ÃðÕÅðÆ òÕÆñ» é¶ Ü¾Ü Á¾×¶ ÒÒî¹ñ÷î»ÓÓ ù Ãõå å¯º Ãõå

Ã÷Å ç¶ä çÆ òÕÅñå ÕÆåÆÍ À¹Ã òÕå ìÚÅÀ¹ ê¾Ö ç¶ òÕÆñ» é¶,ì¶ìÅÕÆ çÅ ÃìÈå Çç§ÇçÁ», ÇÂé·» é½ÜòÅé» çÅ ê¾Ö ÇÜò¶º ê¶ô ÕÆåÅ, À¹Ã çÅ Ã§Ö¶ê ÃÅð Õ¹¾Þ ÇÂÃ åð·» þ :

ÒÒÜ¾Ü ÃÅÇÔì! ÇÂé·» î¹§ÇâÁ» é¶ Õ¯ÂÆ ÁêðÅè éÔÄ ÕÆåÅÍ ÇÂÕ ÃÅÇ÷ô åÇÔå ÇÂé·» ù Õåñ Õ¶ô ÇòÚ ëÃÅÇÂÁÅ Ç×ÁÅ þÍ ô¾Õ ç¶ ÁÅèÅð Óå¶, Çìé» á¯Ã ÃìÈå» å¯º, ÕÅùé î¹åÅìÕ Ã÷Å Çç¾åÆ ÔÆ éÔÄ ÜÅ ÃÕçÆÍ ÇÜÃ é½ÜòÅé Ãz. ÇçñÅòð ÇÃ§Ø ù, ì¶Á§å ÇÃ§Ø ç¶ Õåñ çÅ î¹¾Ö ç¯ôÆ çÇÃÁÅ Ç×ÁÅ þ, À¹Ô ÜÆòå éÔÄ þÍ À¹Ã ç¶ éÅñ ÇÂÃ Õåñ ÇòÚ Ô¯ð Õ½ä Õ½ä ôÅîñ Ãé, ÃðÕÅðÆ Çèð ÃìÈå ê¶ô Õðé¯º ÁÃîðæ

ðÔÆ ÔËÍ Ü¶ ÇÂÔ é½ÜòÅé Õåñ ÇòÚ ôÅîñ Ô¯ä òÆ (ÇÜò¶º ÇÕ ÃðÕÅðÆ Çèð é¶ ÇÕÔÅ þ) å» òÆ ÇÂÔ ì¶ÕÃÈð Ôé, Ãî¶å Ãz. ÇçñÅòð ÇÃ§Ø ç¶Í

ç¹éÆÁ» íð ç¶ ÇñÖåÆ Áå¶ î½ÇÖÕ ÕÅùé, Ôð ÇÂéÃÅé ù, ÇÂÔ ÁÇèÕÅð Çç§ç¶ Ôé, ÇÕ Ü¶ Õ¯ÂÆ ÇòÁÕåÆ, î§ç¶ ÇÂðÅç¶ éÅñ, ÇÕÃ¶ ç¶ Øð ÇòÚ çÅõñ Ô¯ò¶, Øð ç¶ ÜÅé îÅñ Áå¶ ÇÂ¾÷å ù õåðÅ Ô¯ò¶, À¹Ã

ÔÅñå ÇòÚ, ç¹ðÅÚÅðÆ îé¹¾Ö ù, Õåñ òÆ ÕÆåÅ ÜÅ ÃÕçÅ þÍ ÇÂÔ Õåñ ì¹ð¶ ÇÂðÅç¶ éÅñ éÔÄ ÕÆåÅ Ç×ÁÅÍ Ã×¯º ÁêäÆ ÜÅé îÅñ çÆ ðÅÖÆ ñÂÆ ÕÆåÅ Ç×ÁÅ þÍ ÁÇÜÔ¶ Õåñ ÇòÚ ÁçÅñå» Ã÷Å éÔÄ

Çç§çÆÁ»ÍÓÓÒÒååÕÅñÆ î¹¾Ö î§åðÆ ì¶Á§å ÇÃ§Ø é¶, ÃðÕÅðÆ åÅÕå çÆ ç¹ðòðå¯º

-17-



ÕðÇçÁ», ç¯ ñ¾Ö å¯º Ç÷ÁÅçÅ é½ÜòÅé» ù, ÞÈá¶ ê¹ÇñÃ î¹ÕÅìÇñÁ» ÇòÚ îðòÅ ÇçåÅÍ ÃÅð¶ îé¹¾ÖÆ ÁÇèÕÅð Õ¹Úñ Ççå¶ ×Â¶Í Ãz. ÜÃò§å ÇÃ§Ø ÖÅñóÅ é¶, Ã¹êðÆî Õ¯ðà ÇòÚ ÁêÆñ ÕÆåÆÍ Ã¹êðÆî Õ¯ðà é¶ ÇÂÃ

Õåñ¯ ×Åðå ù, ÇÃ¾Ö» çÆ éÃñÕ¹ÃÆ ç¶ ìðÅìð î§ÇéÁÅÍ ÇÂé·» ÃðÕÅðÆ Ü¹ñî» çÆ ÃÆ.ìÆ.ÁÅÂÆ. ù êóåÅñ Õðé ñÂÆ Ô¹Õî ÇçåÅ Ç×ÁÅÍ Ãz.

ÖÅñóÅ é¶ BE@@@ ÇÃ¾Ö î¹§ÇâÁ» ù, ÒÒÁäêÛÅå¶ÓÓ ÕÇÔ Õ¶ ÃÅó¶ ×Â¶ ç¶ êå¶ ÇÃðéÅò¶º ñ¾í ñÂ¶ÍÓÓ B@@@ ÇÃ¾Ö ×íðÈÁ» ù ÞÈá¶ ê¹ÇñÃ

î¹ÕÅìÇñÁ» ÇòÚ îÅÇðÁÅ Ç×ÁÅÓÓ, ù ÃðÕÅðÆ îé¹¾ÖÆ ÁÇèÕÅð ÕÇîôé ÃòÆÕÅð Õð ü¾ÇÕÁÅ þÍ òËÃ¶ öËð ÃðÕÅðÆ îé¹¾ÖÆ ÁÇèÕÅð Ã§ÃæÅò»

ÒÒB,@@@@@ (ç¯ ñ¾Ö) å¯º ò¾è ÇòÁÕåÆ ê¿ÜÅì ÇòÚ îÅð Çç¾å¶ ×Â¶ÓÓ, çÅ çÅÁòÅ, ÃìÈå» ÃÇÔå ê¶ô Õð ü¾ÕÆÁ» ÔéÍ À¹é·» ç¯ ñ¾Ö ÇÂéÃÅé» çÅ ÕÅåñ Õ½ä ÃÆ? Çìé» ô¾Õ î¹¾Ö î§åðÆ ì¶Á§å ÇÃ§Ø, À¹Ã çÆ ÃðÕÅð Áå¶ ê¹ÇñÃÍ Ü¶ Õ¯ÂÆ ÇòÁÕåÆ ÕÃÈðòÅð Ô¯ò¶, å» ê¹ÇñÃ çÆ ÇâÀÈàÆ À¹Ã ù Ç×zøåÅð Õð Õ¶ ÁçÅñå ÇòÚ ê¶ô Õðé çÆ þ, éÅÇÕ õ¹ç ×¯ñÆ îÅð

ç¶ä çÆÍ ñ¾Ö» ì¶ç¯ô¶ ÇÂéÃÅé» ç¶ ÕÅåñ» Óå¶ Õ¯ÂÆ î¹Õ¾çîÅ éÔÄ ÚÇñÁÅÍ ÇÕÃ¶ ù Ã÷Å éÔÄ ÇîñÆÍ çÈÜ¶ êÅÃ¶ Ü¶ Ãz. ÇçñÅòð ÇÃ§Ø òð×Å ô¶ð îðç, ÁÅêäÆ Õ¹ðìÅéÆ ç¶ Õ¶, ç¯ ñ¾Ö ÇòÁÕåÆÁ» ç¶ ÕÅåñ ì¶Á§å ÇÃ§Ø ù, Õåñ éÅ ÕðçÅ å» Ô¯ð ÕÆ ÚÅðÅ ÃÆÍ ÇÂÃ ôõÃ é¶ ÇÃ¾Ö Õ½î

ù åìÅÔÆ ç¶ Õ§ã¶ ÇñÁÅ ÖóÅ ÕÆåÅ ÃÆÍ ÇÂÃ êÅêÆ î¹¾Ö î§åðÆ é¶, êåÅ éÔÄ ÁÜ¶ Ô¯ð ÇÕ§é¶ ñ¯Õ» ç¶, ê¹ÇñÃ î¹ÕÅìñ¶ ìäòÅ Õ¶, îÅð î¹ÕÅÀ¹äÅ

ÃÆÍ ÇÂÃ Ü¹ñî çÆ ÇÂ§åÔÅ ù ð¯Õä çÅ ÇÂÕ¯ ÇÂÕ ÁÅõðÆ ðÅÔ ÃÆ, À¹Ã ù îÅð î¹ÕÅÀ¹äÅÍ ÇÂÔÆ ÁÅõðÆ åðÆÕÅ ÁêäÅ Õ¶, ÜÅñî ù Ü¹ñî Õðé¯º ð¯ÇÕÁÅ Ç×ÁÅ þÍ Ü¶ ÁçÅñå, ÇÂÃ ê¾Ö ù ÃÅÔîä¶ ð¾Ö¶ å» ÇÂÔ ÃÅð¶ î¹§â¶ Çéðç¯ô î§é¶ ÜÅä×¶Í Ã§ÃÅð çÆÁ» îé¹¾ÖÆ ÁÇèÕÅð Üæ¶ì§çÆÁ»,ÇÂé·» ù ò¾â¶ ò¾â¶ Áîé ê¹ðÃÕÅð» éÅñ ÇéòÅÜä×ÆÁ»Í ÇÂé·» é½ÜòÅé» çÆ ìÔÅçðÆ Áå¶ ÇÃÁÅäê ÃçÕÅ, ê¿ÜÅì ÇòÚ¯º õÈé ç¶ çÇðÁÅ

ò×ä¶ ì§ç Ô¯ ÃÕ¶ ÔéÍ ÁÅêäÆ ÇÂ¾÷å Áå¶ ÜÅé îÅñ çÆ ðÅÖÆ ÕðÇçÁ», Çò×ó¶ îé¹¾Ö çÅ Ü¶ Õåñ òÆ Õð Çç¾åÅ ÜÅò¶, å» ÇÂÔ Ü¹ðî

-18-



éÔÄ þÍ ÇÂé·» î¹§ÇâÁ» é¶ êÈðÆ ÇÃ¾Ö Õ½î çÆ ÜÅé îÅñ, å¶ ÇÂ¾÷å ù ìÚÅÀ¹ä õÅåð, ì¶Á§å ÇÃ§Ø òð×¶ îÔ» êÅêÆ, ñ¾Ö» îé¹¾Ö» ç¶ ÕÅåñ ù,

îÅð òÆ ÇçåÅ þ, å» ÇÂÔ Õ¯ÂÆ ÁêðÅè éÔÄ ÕÆåÅÍ À¹Ã ù ì¹ðÅÂÆ å¯º ð¯Õä çÅ ÇÂÔÆ ÁÅõðÆ ðÃåÅ ÃÆÓÓ......Í

ÁÅêäÆ Ü¹ÁÅéÆ ù Õ¹ðìÅé Õð Õ¶, Ãz. ÇçñÅòð ÇÃ§Ø é¶, ñ¾Ö» Ü¹ÁÅéÆÁ» ìÚÅ ñÂÆÁ»Í ÁÅêäÆ Ç÷§ç×Æ ç¶ ì¶ÔåðÆé ìÅð» ÃÅñ,

åÃÆÔ¶ ÞñÇçÁ», Ãz. Ü×åÅð ÇÃ§Ø ÔòÅðÅ Áå¶ ÃÅæÆÁ» é¶, Ü¶ñ ÇòÚ ×¹÷Åð Çç¾å¶Í ÁÜ¶ ë»ÃÆ çÆ Ã÷Å ÇÃð Óå¶ î§âðÅ ðÔÆ þ êð À¹é·» ñ¾Ö» é½ÜòÅé» ù Ü¶ñ» ÇòÚ Ãóé¯º, îðé¯º ìÚÅ ÇñÁÅ þÍ ñ¯ÕÆº Ãz. í×å

ÇÃ§Ø ù ÒÒôÔÆç-Â¶-ÁÅ÷îÓÓ ÕÇÔ§ç¶ ÔéÍ ÇÂÔ îÅäî¾åÅ ÇÖåÅì Ãz.ÇçñÅòð ÇÃ§Ø, Ãz. Ü×åÅð ÇÃ§Ø ÔòÅðÅ Áå¶ Ãz. ìñò§å ÇÃ§Ø ù ÇîñäÅ ÚÅÔÆçÅ þÍ ì¹óËñ Ü¶ñ· å¯º ç¯ ÇÕñ¯ îÆàð ç¶ ëÅÃñ¶ Óå¶, íÅÂÆ ÜÃìÆð ÇÃ§Ø Ö¿é¶ òÅñ¶ ù, òèÆÁÅ ÕÆðåéÆÁÅ Ô¯ä çÆ ìç½ñå ÒÒê§æ

ðåéÓÓ çÅ ÇÖåÅì ÇçåÅ Ç×ÁÅÍ ÔÅñ»ÇÕ À¹Ã é¶ ÕÆðåé çÆ ìç½ñå, ÁÅêä¶ êðòÅð çÆ À¹ÜÆòÕÅ ÕîÅÂÆÍ Õð¯ó» ð¹êÂ¶ ÇÂÕ¾á¶ ÕÆå¶Í À¹Ô Çëð òÆ ÒÒê§æ ðåéÓÓ ìäÅ ÇçåÅ Ç×ÁÅÍ ÇÜé·» Ü»ìÅ÷ ìÔÅçð» é¶,

ÁÅêäÆÁ» Ü¹ÁÅéÆÁ» òÅð Õ¶, Ô÷Åð» ñ¾Ö» ÇÃ¾Ö» ù, î½å çÅ ×ðÅÃ ìäé¯º ìÚÅ ÇñÁÅÍ îÅò» ç¶ ê¹¾åð, îÅÃÈî» ç¶ ÇêåÅ ù ìÚÅ ÇñÁÅÍì÷¹ð×» çÆÁ» çÅÔóÆÁ» å¶ ùÔ», èÆÁ» çÆÁ» ÇÂ¾÷å» ù ìÚÅ ÇñÁÅÍ

ÕÆ À¹Ô ÃÔÆ ÒÒê¿æ ðåéÓÓ éÔÄ Ôé? ÞÈá¶ ðÅÜ é¶åÅ, î¾ÕÅð èðî î¹ÖÆ,ñÅñÚÆ êzÚÅðÕ ÕÆ ÇÂÔ ÒÒÞÈá¶ ê¿æ ðåéÓÓ éÔÄ î§é¶ ÜÅä¶ ÚÅÔÆç¶? ÕÆ ÇÃ¾Ö» ç¶ îÕÅð ðÅÜÃÆ ñÆâð, Áå¶ À¹é·» ç¶ ç¹§î Û¾ñ¶ èÅðîÕ ÁÅ×È,

ÕçÆ ÃÔÆ Ô¾ÕçÅð» ù ìäçÅ ÃÔÆ ÃéîÅé ç¶ ÃÕä×¶? ÇÜé·» Õ½î» ç¶ î¹ÖÆ ìÔÅçð» çÅ ÃéîÅé éÅ Õðé À¹Ã Õ½î ÇòÚ¯º ìÔÅçðÆ òÅñÅ îðçÅÀÈê¹äÅ õåî Ô¯äÅ ô¹ðÈ Ô¯ Ü»çÅ þÍ À¹Ô Õ½î» Çëð õ¹çÕ¹ÃÆÁ» å» Õð ÃÕçÆÁ» ÔéÍ Ô¾Õ êzÅêå Õðé ñÂÆ ñó éÔÄ ÃÕçÆÁ»Í

ÇÂÕ ò§×Åð :

-19-



ÇÂÃ ÇéîÅä¶ Ã¶òÕ òñ¯º ê§æ çÆ Úó·çÆ ÕñÅ ñÂÆ, Ãîðêä íÅòéÅ éÅñ Õ§î Õð ðÔÆÁ» Üæ¶ì§çÆÁ» ç¶ î¹ÖÆÁ» ù ò§×ÅðÍ çÈÜ¶ ÁÅêä¶ ÁÅê

ù ÇÃ¾Ö ÇòçòÅé (êzÚÅðÕ å¶ ñ¶ÖÕ) ÁÖòÅÀ¹ä òÅñ¶ Ã¹ÇÔðç ×¹ðÇÃ¾Ö» ù ò§×ÅðÍ ÁÅÀ¹ä òÅñ¶ Ãî¶º ÇòÚ Û¶åÆ å¯º Û¶åÆ, ÇÂÕ åÅñî¶ñ Õî¶àÆ ìäÅ Õ¶, ÇÂÕ òÆð ù À¹Ã çÅ ÕéòÆéð æÅê Õ¶, Õ¹¾Þ éò¶º ê¹ðÃÕÅð» çÅ

ÁËñÅä ÕÇðÁÅ ÕðÆÂ¶Í ñ¶ÖÅðÆÁ» Áå¶ êzÚÅðÕ» òÅÃå¶ Õ¹¾Þ ÇÂÃ åð·» ç¶ ÃéîÅé êzÚñå ÕÆå¶ ÜÅä - ÒÒÃîð¾æ ÇòçòÅé, Ö¯ÜÆ ÇòçòÅé,ÇÃè»åÕ ÇòçòÅé, ÇøñÅÃøð ÇòçòÅé, Õñî çÅ èéÆ ÇòçòÅéÍ çÈÜ¶

Ö¶åð» ÇòÚ Çòô¶ô Ã¶òÅ Õðé òÅñ¶ Õ¹¾Þ ÃéîÅé ÇÂÃ åð·» íÆ Õñê¶ ÜÅ

ÃÕç¶ Ôé : ÒÒê¿æÕ î¯åÆ, Õ½îÆ ÔÆðÅ, Õ¯ÇÔéÈð, íÅÂÆ ÃÅÇÔì, ×¹ðî¹ÖÆ ÜÆòé Ü» ì¹¦ç ÃÚÓÓ ÁÅÇçÕ é» ðÖ¶ ÜÅ ÃÕç¶ ÔéÍ ÇÂÃ¶ åð·» ìÔÅçð» ñÂÆ-ÒÒîðÜÆòóÅ, ÜÆòé î¹Õå, êÇÔð¶çÅð, Ü»ìÅ÷ ðÅÖÅÓÓ Ü» Çëð ÇÃ¾Ö ìÔÅçð» ç¶ éÅî Óå¶ ÃéîÅé Ççå¶ ÜÅ ÃÕç¶ Ôé-ÃÅÇÔì÷ÅÇçÁ»

ç¶ éÅî Óå¶, ì§çÅ ÇÃ§Ø ìÔÅçð ç¶ éÅî Óå¶, Ãz. ìÅ÷ ÇÃ§Ø, ÁÅñÆ ÇÃ§Ø, åÅðÅ ÇÃ§Ø ò», Ãz. ÕêÈð ÇÃ§Ø, Ãz. Úó·å ÇÃ§Ø, Ãz. Ü¾ÃÅ ÇÃ§Ø ÁÅÔ¬òÅñÆÁÅ Áå¶ ðÅî×ó·ÆÁÅ, îÔÅðÅÜÅ ðäÜÆå ÇÃ§Ø, Ãz. ÔðÆ ÇÃ§Ø é¬ÁÅ å¶ Ãz. ôÅî ÇÃ§Ø ÁàÅðÆ òÅñÅ ÁÇçÕÍ

Ü¯ ê¿æ ç¹ôîä ÇÃ¾ÖÆ í¶Ö ÇòÚ, ò¾â¶ ÁÔ¹ÇçÁ» Óå¶ ÕÅì÷ ÔéÍ ÇÃ¾Ö Õ½î ù ñ×ÅåÅð Õ¹ðÅÔ¶ êÅ ðÔ¶ ÔéÍ ×¯ñÕ» «¾à ðÔ¶ ÔéÍ ê¿æ çÆ Úó·çÆ ÕñÅ òÅÃå¶ ÇÜé·» ÕçÆ Õ¯ÂÆ îÅÃÅ Õ§î éÔÄ ÕÆåÅÍ Ãî¶å ÃÅè Ã§å à¯ñ¶ ç¶, Áå¶ Üæ¶çÅð» ç¶ Ü¯ ê§æ ù ìzÅÔîäÆ ÖÅð¶ ÃÅ×ð ÇòÚ â¯ì ðÔ¶ ÔéÍ Ã×¯º ê¿æ ñÂÆ Úó·çÆ ÕñÅ ç¶ ÕÅðÜ Õðé òÅÇñÁ» ù, ÁêîÅéå Õðç¶ ÔéÍ À¹é·» ê¿æ ç¯ÖÆÁ» ñÂÆ òÆ Õ¹¾Þ å×î¶ ô¹ðÈ ÕÆå¶ ÜÅäÍ ÇÜé·» ç¶ éÅî Õ¹¾Þ ÇÂÃ åð·» ç¶ ð¾Ö¶ ÜÅ ÃÕç¶ Ôé -ÃÅèÅðä ÇÕÃî ç¶ ê¿æ Çòð¯èÆ ñÂÆ, ÒÒñÅÔäåÆÓÓÍ À¹Ã å¯º À¹êðñ¶ òÅÃå¶ ÒÒÕîÆäÅÓÓÍ òè¶ð¶ õåðéÅÕ ñÂÆ ÒÒî¾ÕÅðÓÓÍ êÅê ç¶ ÇÃÖðñ¶ â§â¶ Óå¶ ìËá¶ ñÂÆ ÒÒÔðÅîÆÓÓÍ ñÅñÚÆÁ»

ñÂÆ, ÒÒ«à¶ðÅ, ×¯×óèÅðÆ, î¾áÅèÆÃ, ÕÅÇÂðÓÓÍ Ç×zÃå ù ÇåÁÅ× Õ¶ Á½ðå» ÇòÚ ÇØð¶ ðÇÔä òÅñ¶ ù, ÒÒÇÔðÃÆ Ü» Õ¹§ÚðÓÓÍ ÇÂÃ¶ åð·» Ô¯ð

-20-



éÅî åñÅô Õ¶, ÇÂé·» ÇòÚ ôÅîñ ÕÆå¶ ÜÅ ÃÕç¶ ÔéÍ Û¶îÅÔÆ Ü» ÃÅñ î×ð¯º Ô¯ä òÅñ¶ ÇÂÕ¾á» ÇòÚ, ÒÒÕÅñÆ ÃÈÚÆÓÓ òÅñ¶ å×ÇîÁ» çÅ ÁËñÅé ÕÆåÅ ÜÅÇÂÁÅ Õð¶Í îËù ÇòôòÅÃ þ, ÇÂÔ Ã¹èÅðòÅçÆ Õ§î ÇòÚ Ãz.Ü¯Ç×§çð ÇÃ§Ø, ê¿æÕ ÁõìÅð ÒÒÃê¯ÕÃîËéÓÓ ðÅÔÄ ÷ðÈð ÃÅâÅ ÃÅæ

ç¶ä×¶ÍÜ¶ ÇÃ¾Ö Û¶åÆ éÅ Ã§íñ¶, ÃzÆ êzÕÅô ÇÃ§Ø ìÅçñ ù òÆ ÒÒê¿æ ðåéÓÓ

ê¹ðÃÕÅð éÅñ ÷ðÈð ÃéîÅÇéÁÅ ÜÅò¶×ÅÍ Ü¯Ç×§çð ÇÃ§Ø ò¶ç»åÆ, õ¹ç òÆ ÁÅêä¶ ×ñ ÇòÚ ÒÒê¿æ ðåéÓÓ çÅ êàÅ êÅ ñò¶×ÅÍ îÅé ÇÃ§Ø ÇêÔ¯ò¶ òÅñ¶, çñÜÆå ÇÃ§Ø ÇôÕÅ×¯ òÅñ¶, èéò§å ÇÃ§Ø (ìñÅåÕÅðÆÂ¶)

òðÇ×Á» ù ÒÒê¿æ ðåéÓÓ Çç¾å¶ ÔÆ ÃîÞ¯Í ÔðéÅî ÇÃ§Ø è¹§îÅ, íÅÂÆ áÅÕ¹ð ÇÃ§Ø, íÅÂÆ ðäÜÆå ÇÃ§Ø ã¾âðÆÁ» òðÇ×Á» ñÂÆ, ÒÒê¿æ ðåéÓÓ ò¾à Óå¶ ÇêÁÅ ÃîÞ¯Í ÃzÆ ÇêÁÅðÅ ÇÃ§Ø íÇéÁÅðÅ, ÃzÆ ÁÅôÈå¯ô éÈðîÇÔñÆÁÅ Áå¶ ÇÃðÃ¶ òÅñ¶ ×¹ðîÆå ðÅî ðÔÆî òÆ ÒÒê¿æ ðåéÓÓêzÅêå Õðé òÅÇñÁ» çÆ ÕåÅð ÇòÚ ÔÆ ÃîÞ¯Í

ÜÅé» Õ¹ðìÅé Õðé òÅñ¶ ÇÃ¾Ö ×íðÈ, êÅ×ñ» òÅñÆ ÁòÃæÅ ÇòÚ ê¹¾Ü üÕ¶ À¹é·» ç¶ îÅåÅ ÇêåÅÍ ð¯àÆ å¯º ÁÅå¹ð ïåÆî ÖÅÇéÁ» ÇòÚ êñ

ðÔ¶ À¹é·» ç¶ ì¾Ú¶Í ÔÀ¹Õ¶ íðçÆÁ» ÁæðÈ ìÔÅªçÆÁ», À¹é·» çÆÁ» êåéÆÁ»Í ÇÂé·» çÆ ÔîçðçÆ ÇòÚ ÇÃ¾Ö» ç¶ î¹ÖÆÁ» é¶ î×ðî¾Û òÅñ¶

Ô§ÞÈ å» ìó¶ ìÔÅÂ¶ ÔéÍ ÁîñÆ å½ð Óå¶ Õ¹¾Þ òÆ éÔÄ ÕÆåÅÍ ç¯ ñ¾Ö ÒÒì¾ìð ô¶ð»ÓÓ ÇòÚ¯º ÇÕÃ¶ ÇÂÕ ù òÆ ÒÒê¿æ ðåéÓÓ ÇÖåÅì éÔÄÍ ê¿æ ù «¾à Õ¶ ÖÅä òÅÇñÁ» ñÂÆ ÒÒê¿æ ðåéÓÓ? ÁÇÜÔ¶ ñ¯Õ» ìÅð¶ ×¹ðìÅäÆ ÇÂª ÇëàÕÅð êÅªçÆ þ :

Á§åÇð ñ¯í¹ ÇëðÇÔ ÔñÕÅÂ¶¨ Çé§çÅ ÕðÇÔ ÇÃÇð íÅð¹ À¹áÅÂ¶¨ îÅÇÂÁÅ îÈáÅ Ú¶åË éÅÔÆ¨ íðî¶ íÈñÅ ìÔ¹åÆ ðÅÔÆ¨ìÅÔÇð í¶Ö ÕðÇÔ Øé¶ð¶¨ Á§åÇð ÇìÇÖÁÅ À¹åðÆ Ø¶ð¶¨

Áòð À¹êç¶ÃË ÁÅÇê é ìÈÞË¨ ÁËÃÅ ìzÅÔîä ÕÔÆ é ÃÆÞË¨

îÈðÖ ìÅÔîä êzíÈ ÃîÅÇñ¨ ç¶Öå Ã¹éå å¶ðË þ éÅÇñ¨ ÕÔ¹ éÅéÕ Ü¶ Ô¯òÆ íÅ×¹¨ îÅé¹ Û¯Çâ ×¹ðÚðéÆ ñÅ×¹¨

-21-



(CGB)

qqq

ÁÅ÷ÅçÆ çÆ êÇÔñÆ Ü§× Üç¯º íÆ íÅðå çÆ ÁÅ÷ÅçÆ ìÅð¶ Õ¯ÂÆ ÇòÚÅð ÚðÚÅ ÚñçÆ þ å»

ÁõìÅð ðÃÅñ¶ Áå¶ ÇÂÇÔåÅÃÕ ê¹ÃåÕ» ÇòÚ ìó¶ ÷¯ð ô¯ð éÅñ ÇÂÔÆ êzÚÅÇðÁÅ Ç×ÁÅ þ ÇÕ Ã§é AHEG ÇòÚ ñóÆ ×ÂÆ Ü§× íÅðå çÆ

ÁÅ÷ÅçÆ çÆ êÇÔñÆ Ü§× ÃÆÍ Ã§é AHEG ç¶ ÁÅê Ô¹çð¶ Çòçð¯Ô ù ÇÂ§é¶ ÷¯ðçÅð ã§× éÅñ ñ¯Õ îé» Á§çð á¯Ã Çç¾åÅ Ç×ÁÅ þ ÇÕ ÁÅõð ìÔ¹ Ç×äåÆ ñ¯ÕÄ Çìé» ÔÆñ Ô¹¾÷å å¯º, ÇÂÃ ìöÅòå ù ÁÅ÷ÅçÆ çÆ êÇÔñÆ Ü§× î§é ìËá¶ ÔéÍ À¹êð Ô¯ð ÇÃåî ÷ðÆøÆ ò¶Ö¯, Á¾âÆ Ú¯àÆ çÅ ÷¯ð ÇÂÃ

×¾ñ Óå¶ òÆ ñÅ Çç¾åÅ Ç×ÁÅ þ ÇÕ AHEG çÅ ×çð ÕçÆ ë¶ñ· éÅ Ô¹§çÅ,Ü¶ ÇÃ¾Ö ×¾çÅðÆ éÅ Õðç¶Í íÅðå é¶ ÇÂÕ Ã½ ÃÅñ êÇÔñ» ÁÅ÷Åç Ô¯ ÜÅäÅ ÃÆ, êð ÇÂé·» ÇÃ¾Ö» çÆ ×¾çÅðÆ ÕÅðé ÔÆ Á§×ð¶÷ êÈð¶ é¾ì¶ ÃÅñ

ç¶ô ù «àç¶ ðÔ¶, åìÅÔÆ îÚÅªç¶ ðÔ¶Í ÕÅô! ÇÃ¾Ö» é¶ ×¾çÅðÆ éÅ ÕÆåÆ Ô¹§çÆÍ

íÅðå íð å¯º ì¹ñÅÂ¶ Ú¯àÆ ç¶ ÇÂÇåÔÅÃÕÅð» çÅ ÇÂÕ ÇòôÅñ Ã§î¶ñé Ã§é AIEG ÇòÚ, Õ¶ºçðÆ ÃðÕÅð çÆ ÃðêzÃåÆ ÁèÆé Çç¾ñÆ ÇòÖ¶ Ã¾ÇçÁÅ Ç×ÁÅ, ÇÜÃ ÇòÚ ÇòÚÅð çÅ êzî¹¾Ö ÇòôÅ ÃÆ Ã§é AHEG çÅ ×çð ë¶ñ· ÇÕª Ô¯ÇÂÁÅ? ïÈéÆòðÇÃàÆÁ» ÇòÚ¯º ÁÅÂ¶ ìó¶ éÅîÆº ÇòÚÅðòÅé» é¶ ¦ì¶ Ú½ó¶ íÅôä Ççå¶Í ÃÅÇðÁ» é¶ ÇÂÃ¶ é¹Õå¶ À¹å¶ êÈðÅ

÷¯ð ñÅÇÂÁÅ ÇÕ AHEG çÅ ×çð ÇÃ¾Ö» çÆ ×¾çÅðÆ ÕÅðé éÅÕÅî Ô¯ÇÂÁÅÍ ÇÂÃ Ã½ ÃÅñ çÆ ¦îÆ ö¹ñÅîÆ ÇÃ¾Ö» ÕÅðé íÅðå òÅÃÆÁ» ù ìðçÅôå ÕðéÆ êÂÆÍ ÇÂÃ¶ ò¾â¶ ÇÂÕ¾á ÇòÚ êzÇÃ¾è ÇÃ¾Ö ÇÂÇåÔÅÃÕÅð

âÅ. ×§âÅ ÇÃ§Ø ÜÆ íÆ Ô÷ð ÃéÍ Ã×¯º ÇÂÃ ÃîÅ×î ç¶ À¹Ô êzèÅé ÃéÍ Ãî¹¾ÚÆ ÇÃ¾Ö Õ½î ù êËºçÆÁ» ÇëàÕÅð» À¹Ô ìðçÅôå éÅ Õð ÃÕ¶Í Ú¯àÆ

-22-



ç¶ ì¹¾èÆÜÆòÆÁ» òñ¯º ìÔÅçð ÇÃ¾Ö» ù ×¾çÅðÆ ñø÷ éÅñ ê¹ÕÅðéÅ À¹é·» çÅ Õñ¶ÜÅ Çò§é ÇðÔÅ ÃÆÍ Á§å ìÔ¹å Õ¹¾Þ ò¶Ö, Ã¹ä Õ¶ âÅ. ÃÅÇÔì ç¶ õÈé é¶ À¹ìÅñÅ ÖÅèÅ À¹é·» ð¯Ã òÜ¯º êzèÅé×Æ å¯º ÁÃåÆøÅ ç¶ Çç¾åÅÍéÅñ ÔÆ Ãà¶Ü Óå¶ ì¯ñä çÅ òÕå î§× ÇñÁÅÍ ÃÅð¶ êÅÃ¶ ÔñÚñ ÇÜÔÆ

îÚ ×ÂÆÍ êzèÅé é¶ å» ÁõÆð ÇòÚ ì¯ñäÅ ÃÆ, êð ÇÂÔ îÅÜðÅ ÕÆ þ?êÇÔñ» ÁÃåÆøÅ Çëð ì¯ñä ñÂÆ òÕå çÆ î§×? ÃÅð¶ Çì¾à Çì¾à åÕ

ðÔ¶ ÃéÍ âÅ.×§âÅ ÇÃ§Ø ÜÆ é¶ Ãà¶Ü Óå¶ ÜÅ Õ¶ ÇÃ¾Ö» çÅ ê¿Ö ÁÇÜÔ¶ ÷¯ðçÅð Áå¶ ìÅ-çñÆñ ã¿× éÅñ ê¶ô ÕÆåÅ, ÃÅð¶ Ã¹äé òÅñ¶ ç§× ðÇÔ ×Â¶Í ÃÅðÆ ÇòÚÅð çÅ î¹ÔÅä ÔÆ ìçñ Ç×ÁÅ, êÅÃÅ ÔÆ êñà Ç×ÁÅÍ

ÇÂÇåÔÅÃÕÅð» ç¶ êÃÆé¶ Û¹àä¶ ô¹ðÈ Ô¯ ×Â¶ Ü¯ ì¹ñÅð¶ ì¯ñ ü¾Õ¶ Ãé À¹Ô âÅ. ÃÅÇÔì ç¶ Ü¹ÁÅì Ã¹ä Õ¶ ÇÖÃÕä¶ ô¹ðÈ Ô¯ ×Â¶Í ÇÜé·» ÔÅñÆ ì¯ñäÅ ÃÆ À¹Ô Ã¯Ú» ÇòÚ êË ×Â¶Í Õ¹¾Þ ÇÂÕ é¶ éÅ ì¯ñäÅ ÔÆ ÇìÔåð ÃîÇÞÁÅÍ âÅ. ×§âÅ ÇÃ§Ø é¶ íÅðå ÇòÚ¯º ÁÅÂ¶ Ú¯äò¶º ÇÂÇåÔÅÃÕÅð» ç¶ ÃÅÔîä¶ Ü¯ Õ¹¾Þ ì¯ÇñÁÅ, À¹Ô ìÔ¹å Ç÷ÁÅçÅ ÃÆ ÇÜÃ çÅ åÃ¾ñÆìõô ÜòÅì ÇÕÃ¶ é¶ òÆ éÅ ÇçåÅÍ À¹Ô ÃÅðÅ ÇÂæ¶ ÇìÁÅé éÔÄ Ô¯ ÃÕçÅ, êð À¹Ã çÅ íÅò

Áå¶ Ã§Ö¶ê ÃÅð Õ¹¾Þ ÇÂÃ åð·» þ :ÒÁ¾Ü ç¶ ÇÂÃ îÔ¾åòêÈðé ÇÂÕ¾á ÇòÚ Ã§é AHEG çÅ ×çð ë¶ñ·

Ô¯ä ç¶ ÕÅðé» ìÅð¶ ÇòÚÅð» ÕÆåÆÁ» ÜÅ ðÔÆÁ» Ôé êð ÃÅðÅ åÅä ÇÂÃ¶ é¹Õå¶ Óå¶ Õ¶ºçðå ÇðÔÅ ÇÕ Á×ð ÇÃ¾ÖÅ é¶ ×¾çÅðÆ éÅ ÕÆåÆ Ô§¹çÆ å» ÇÂÔ ìöÅòå ÕçÆ ë¶ñ· éÅ Ô¹§çÆÍ ÇÂÃ åð·» ÁÅÖ Õ¶ å¹ÃÄ ÃÅðÆ ÇÃ¾Ö Õ½î

çÆ ì¶ÇÂ¾÷åÆ ÕÆåÆ þÍ ÇÜÃ ÇÃ¾Ö Õ½î é¶ ÁÅêäÆ ÁÅìÅçÆ ç¶ î¹ÕÅìñ¶ ÇÕå¶ ò¾è Õ¹ðìÅéÆÁ» ÕÆåÆÁ» Ôé, Á¾Ü À¹Ã¶ ÇÃ¾Ö Õ½î ù ç¯ôÆÁ» òÅñ¶

ÕàÇÔð¶ ÇòÚ ÖóÅ Õð Çç¾åÅ Ç×ÁÅ þÍ îËº ìËáÅ ç¶ð åÕ ÁÅêä¶ îé éÅñ âÈ§ØÅÂÆ åÕ ÇòÚÅð ÕðçÅ ÇðÔÅ Ô» ÇÕ Ü¶ ÇÃ¾Ö» é¶ ×¾çÅðÆ ÕÆåÆ þ å» ÕÆÔç¶ éÅñ Áå¶ ÇÕª? éÔÄ! éÔÄ!! ÇÂñ÷Åî ÃðÅÃð ÞÈáÅ Áå¶ å¾æ» å¯º Ã¾ÖäÅ þÍ Ã¾í å¯º êÇÔñ» å» ÇÂÔ ÇòÚÅð Õð ñÂÆÂ¶ ÇÕ ÕÆ òÅÇÕÁÅ

ÔÆ AHEG çÅ Çòçð¯Ô ÁÅ÷ÅçÆ çÆ êÇÔñÆ ñóÅÂÆ ÃÆ? éÔÄ, îËº ÇÕÃ¶ òÆ ÃÈðå ÇòÚ ÇÂÃ ù ÁÅ÷ÅçÆ çÆ êÇÔñÆ Ü§× éÔÄ î§éçÅÍ ÇÂÔ Õ¯ÂÆ

-23-



ï¯ÜéÅì§ç ã§× éÅñ Û¶ÇóÁÅ Ç×ÁÅ ÜÔÅç éÔÄ ÃÆÍ îÃñÅ ÇÃðø ×» Áå¶ ÃÈð çÆ ÚðìÆ å¯º íÇÖÁÅ ÃÆÍ ÇÕÃ¶ é¶ ø½ÜÆÁ» ÇòÚ ÁëòÅÔ ëËñÅ ÇçåÆ ÇÕ ÕÅðåÈÃ» çÆÁ» à¯êÆÁ» Óå¶ Ü¯ âÅà ñ¾×Å Ô¯ÇÂÁÅ þ, À¹Ã ù

×» Áå¶ ÃÈð çÆ ÚðìÆ ñ¾×Æ Ô¯ÂÆ þ Áå¶ À¹Ô îÈ§Ô (ç§ç») éÅñ Ö¯ñ·äÅ êËºçÅ ÃÆÍ ×» çÆ ÚðìÆ ÇÔ§çÈ å¶ ÃÈð çÆ ÚðìÆ å¯º î¹ÃñîÅé íóÕÅÔà ÇòÚ ÁÅ ×Â¶Í î§×ñ ê»â¶ éÅîÄ ÇÂÕ ø½ÜÆ é¶ ÇÂÃ¶ ÕÅðé ×¹¾Ã¶ ÇòÚ ÁÅ

Õ¶ ÇÂÕ Á§×ð¶÷ ø½ÜÆ ÁøÃð ù î¶ðá Û½äÆ ÇòÚ ×¯ñÆ îÅð Çç¾åÆÍ ìÃ ÃÅðÆ ì¶ÇÃð êËð ìöÅòå çÅ î¹¾ã ÇÂæ¯º ÔÆ ì¾ÞÅ ÃÆÍ ÇÜæ¶ ÇÜæ¶ êåÅ ñ×çÅ Ç×ÁÅ îÅðèÅó ô¹ðÈ Ô¯ ×ÂÆ êð ÇÂÔ Ã¾í Õ¹¾Þ èÅðÇîÕ íÅòéÅò»

Õð Õ¶ ÃÆ, ç¶ô ÁÅ÷ÅçÆ çÆ íÅòéÅ Õð Õ¶ éÔÄ ÃÆÍ Õ¹¾Þ Úå¹ð ñ¯Õ» òñ¯º ÇÂÃ ì¶ÚËéÆ ù ç¶ô çÆ ÁÅ÷ÅçÆ ñÂÆ ñóÆ ×ÂÆ Ü§× ÇÃ¾è Õðé çÅ ïåé ÕÆåÅ ÜÅ ÇðÔÅ þÍ ÃÅð¶ ðÜòÅó¶ ÁÅê¯ ÁÅêäÅ ðÅ× ÁñÅê ðÔ¶

ÃéÍ ç¶ô ÁäÇ×äå à¹ÕÇóÁ» ÇòÚ ò§ÇâÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÃÆÍ Ã»ÞÅ Õ¯ÂÆ Õî»âð éÔÄ ÃÆ, Õ¯ÂÆ Çòªåì§çÆ íÆ éÔÄ ÃÆÍ

îËº å» ÇÂÃ ù ÁÅ÷ÅçÆ ñÂÆ ñóÆ ×ÂÆ êÇÔñÆ Ü§× ÔÆ éÔÄ î§éçÅ ÇÕªÇÕ ÇÔ§ç¹ÃåÅé Ã¾å Ã½ ÃÅñ å¯º ö¹ñÅîÆ çÆÁ» Ü§÷Æð» ÇòÚ ÜÕÇóÁÅ ÇêÁÅ ÃÆÍ Ü¶ ÁÅ÷ÅçÆ ñÂÆ êÇÔñÆ òÅð ÇÕÃ¶ íÅðåòÅÃÆ é¶

ò§×ÅÇðÁÅ å» À¹Ô îÔ» ê¹ðÖ ×¹ðÈ éÅéÕ ÃÅÇÔì ÜÆ Ãé ÇÜé·» ÇÃ§Ø ×ðÜéÅ éÅñ éÅÁðÅ ì¹¦ç ÕÆåÅ :

ÜËÃÆ îËº ÁÅòË ÖÃî ÕÆ ìÅäÆ, åËÃóÅ ÕðÆ Ç×ÁÅé ò¶ ñÅñ¯¨êÅ ÕÆ Ü§ß ñË ÕÅìñÔ¹ èÅÇÂÁÅ, Ü¯ðÆ î§×Ë çÅé ò¶ ñÅñ¯¨

Ãðî¹ èðî¹ ç¹ÇÂ ÛÇê Öñ¯Â¶ ÕÈó ÇëðË êðèÅé¹ ò¶ ñÅñ¯¨ ÖÈé Õ¶ Ã¯ÇÔñ¶ ×ÅòÆÁÇÔ éÅéÕ ðå¹ ÕÅ Õ§¹×È êÅÇÂ ò¶

ñÅñ¯¨......... ÕÅÇÂÁÅ Õêó¹ à¹Õ¹ à¹Õ¹ Ô¯ÃÆ ÇÔ§ç¹ÃåÅé ÃîÅñÃÆ ì¯ñÅ¨

(GBB)

ÔîñÅòð ìÅìð é¶ ×¹ðÈ éÅéÕ ÃÅÇÔì ù Ü¶ñ ÇòÚ ì§ç ÕÆåÅ, åÃÆÔ¶ Þ¾ñ¶, Ú¾ÕÆÁ» êÆÃÆÁ»...Í ÁÅ÷ÅçÆ çÆ êÇÔñÆ Ü§× À¹æ¯º ô¹ðÈ Ô¹§çÆ

-24-



þÍ ×¹ðÈ ÁðÜé ÃÅÇÔì ÜÆ ÔÕÈîå çÆÁ» é÷ð» ÇòÚ ìÅöÆ Ãé, À¹é·» ù òÆ ÁÃÇÔ åÃÆÔ¶ ç¶ Õ¶ ôÔÆç Õð Çç¾åÅÍ íÅðå ç¶ êÇÔñ¶ îÔÅé ôÔÆç ×¹ðÈ ÁðÜé ÃÅÇÔì ÜÆ ÔÆ ÃéÍ ×¹ðÈ ÔÇð×¯Çì§ç ÃÅÇÔì ÜÆ ×òÅñÆÁð ç¶ ÇÕñ¶·¶ ÇòÚ ì§ç ðÔ¶Í Ãî¶º Ãî¶º ÚÅð Ü§×» òÆ ñóÆÁ»Í ×¹ðÈ å¶ö ìÔÅçð ÃÅÇÔì ÁäÖ, öËðå Áå¶ èðî çÆ ÁÅ÷ÅçÆ ñÂÆ Çç¾ñÆ ÓÚ Á½ð§×Ü¶ì é¶ ôÔÆç Õð Çç¾å¶Í ÕÆ À¹é·» çÆ Õ¯ÂÆ ÜÅåÆ ç¹ôîäÆ ÃÆ? çÃî¶ô ÇêåÅ ×¹ðÈ ×¯Çì§ç ÇÃ§Ø ÜÆ é¶ îé¹¾ÖÆ ÁÅ÷ÅçÆ ñÂÆ ÃîÅÜ ç¶ íñ¶ ñÂÆ Ü¯ ØÅñÅ ØÅñÆÁ», Õôà ÃÔ¶, å¶×» òÅÔÆÁ», ÇÔ§çòÅÃÆÁ» ÇòÚ

ÁäÖ öËðå çÅ Ã§ÚÅð ÕÆåÅ, À¹é·» çÆ ÇÕèð¶ òÆ ÇîÃÅñ éÔÄ ÇîñçÆÍ

Ôð ÇÃ¾Ö ÃÆÃ åñÆ Óå¶ ð¾Ö Õ¶ îËçÅé ÇòÚ Õ¹ç ÇêÁÅÍ ì§çÅ ÇÃ§Ø ìÔÅçð é¶ ÇÃ¾Ö ×íðÈÁ» ù éÅñ ñË Õ¶, ìÔÅçð ôÅÔ Áå¶ ëðõôÆÁð çÅ é¾Õ ÇòÚ çî Õð Çç¾åÅÍ Á§å ÁäÇ×äå ï¯ÇèÁ» Ãî¶å À¹Ô ÁÅ÷ÅçÆ çÆ

ôî» å¯º ÁÅêÅ Õ¹ðìÅé Õð ×Â¶Í ÇÂÔ ÁÅ÷ÅçÆ çÆ Ö¿ÈÖÅð Ü§× ÚñçÆ ðÔÆ, ôôåð àÕðÅªç¶ ðÔ¶, ×¯ñÆ òð·çÆ ðÔÆ, ÃÈðî¶ Çíóç¶ ðÔ¶, õÈé çÆÁ» éçÆÁ» òÇÔ§çÆÁ» ðÔÆÁ»....Í êð ÇÂÔ îðÜÆòÇóÁ» çÅ ÕÅøñÅ Á¾×¶ ÔÆ òèçÅ ÇðÔÅÍ ì§ç ì§ç Õàç¶ ðÔ¶, Ö¯êðÆÁ» À¹åðçÆÁ» ðÔÆÁ», ÁÅð¶ Úñç¶ ðÔ¶, çÆòÅð» ÇòÚ ÇÚäç¶ ðÔ¶, ç¶×» ÇòÚ À¹ìñç¶ ðÔ¶, ç¹ôîä ç¶ ÁÅÔÈ ñÅÔ¹§ç¶ ðÔ¶, ÁÅ÷ÅçÆ çÆ Ü§×, Ç÷§ç×Æ î½å çÆ Ü§× ñóç¶ ðÔ¶Í éòÅì ÕêÈð ÇÃ§Ø, Ü¾ÃÅ ÇÃ§Ø ÁÅÔ¬òÅñÆÁÅ å¶

ðÅî×ó·ÆÁÅ, ðäÜÆå ÇÃ§Ø, ÔðÆ ÇÃ§Ø éñòÅ, ìÅìÅ çÆê ÇÃ§Ø, ÁÕÅñÆ ëÈñÅ ÇÃ§Ø, ôÅî ÇÃ§Ø ÁàÅðÆ å¶ íÅÂÆ îÔÅðÅÜ ÇÃ§Ø...Í ÇÂÔ ëðÇÔÃå ìÔ¹å ¦îÆ þ, ÇÂé·» ï¯ÇèÁ» é¶ ÷Åñî ÔÅÕî» ù íÅÜó» ê¹ÁÅÂÆ

ð¾ÖÆÁ»ÍÇÃ¾Ö» é¶ çðÅÖËìð ç¶ ðÃå¶ íÅðå ù «¾à Õ¶ ñË ÜÅä òÅÇñÁ» çÅ

ÃçÅ ñÂÆ ðÅÔ, ì§ç Õð Çç¾åÅÍ ÇÜèð¯º Úñ¶ ÃÆ À¹èð òÅêÃ î¹óé Óå¶ îÜìÈð Õð Çç¾å¶Í Ãå«Ü åÕ çÅ ê¿ÜÅì Áø×ÅÇéÃåÅé çÅ ÇÔ¾ÃÅ ìäÅ

ÇçåÅ Ç×ÁÅ ÃÆÍ À¹Ô òÅêÃ î¯ó Õ¶ ÇñÁ»çÅ íÅðå éÅñ ÇÃ¾Ö» é¶ ÔÆ Ü¯ÇóÁÅ, À¹èð Ãî¹§çð ç¶ ðÃå¶ Á§×ð¶÷ íÅðå ÇòÚ çÅõñ Ô¯ ×Â¶Í

-25-



ÁêäÆÁ» ÚÅñ» ç¹ÁÅðÅ Á§å À¹Ô ÃÅð¶ íÅðå Óå¶ ÕÅì÷ Ô¯ ×Â¶Í ÇÂÕ ê¿ÜÅì ÔÆ À¹é·» çÆ ö¹ñÅîÆ å¯º ìÇÚÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÃÆÍ ÇÜæ¶ ðäÜÆå ÇÃ§Ø

çÆ ÕîÅé Ô¶á ÇÃ¾Ö» çÅ ðÅÜ ÃÆÍ å¹ÃÆº À¹Ô òÆ ÁÅ÷Åç éÅ ðÇÔä Çç¾åÅÍì¶Á§å î¹ÖÂÆÁÅ Á§×ð¶÷ ø½Ü ÇòÚ íðåÆ Ô¯ Ç×ÁÅÍ ðäÜÆå ÇÃ§Ø ç¶

Á¾Ö» îÆàÇçÁ» ÔÆ Ãî¹¾Ú¶ íÅðå çÆÁ» ø½Ü» ê¿ÜÅì Óå¶ Úó· êÂÆÁ»ÍÇÂèð ñÅñ ÇÃ§Ø, ×¹ñÅì ÇÃ§Ø, ÇèÁÅé ÇÃ§Ø (íÂÆÂ¶ å¶ â¯×ð¶)

Á§çðÖÅå¶ Á§×ð¶÷» éÅñ ÜÅ ðñ¶Í ç¹éÆÁ» çÆ Ã¾í å¯º ôÕåÆôÅñÆ ìÅçôÅÔÆ (Á§×ð¶÷) å¶ À¹é·» éÅñ ÃÅðÅ ÇÔ§ç¹ÃåÅé Ô¾æ» ÇòÚ Ãôåð

ëóÆ ÇÃ¾Ö» ù õåî Õðé ñÂÆ ÇåÁÅðÍ Çëð òÆ ÇÂÃ ÁÃÅòÄ Ü§× ÇòÚ

õÅñÃ¶ é¶ À¹Ô Ü¯Ôð ÇòÖÅÂ¶ ÜÆÔù ñ¯ÕÄ ðÇÔ§çÆ ç¹éÆÁ» åÕ ïÅç ðÖä×¶Í ÕòÆ ôÅÔ î¹Ô§îç ÇñÖçÅ þ :Ü§× ÇÔ§ç ê¿ÜÅì çÅ Ô¯ä ñ¾×Å, ç¯ò¶º êÅåôÅÔÆ ø½Ü» íðÆÁ» é¶ÍéÅñ ×¯ÇñÁ» ç¶ ì§ç¶ ÜÅä À¹âç¶, ÔÅæÆ À¹âç¶ Ãä¶ Á§ìÅðÆÁ» é¶Í

Á¾Ü Ô¯ò¶ ÃðÕÅð å» î¹¾ñ êÅò¶, ÇÜÔóÆÁ» õÅñÃ¶ é¶ å¶×» îÅðÆÁ» é¶Í

ôÅÔ î¹Ô§îçÅ ÇÂÕ ÃðÕÅð ìÅÞ¯, ø½Ü» ÇÜ¾å Õ¶ Á§å ù ÔÅðÆÁ» é¶Í(Ü§×éÅîÅ ôÅÔ î¹Ô§îç)

Á§×ð¶÷Æ ø½Ü ÇòÚ ôÅîñ Ô¯ Õ¶ ç¶ÃÆ ñ¯Õ» é¶ ÇÃ¾Ö» Óå¶ Ü¯ ÕÇÔð ãÅÇÔÁÅ À¹Ã ù Õ¯ÂÆ Õñî Ü» ÷¹ìÅé ÇìÁÅé éÔÄ Õð ÃÕçÆÍ ÇÃ¾Ö» ç¶ Øð ØÅà «¾à¶ Áå¶ À¹ÜÅó¶ ×Â¶, ×¾íðÈÁ» ù ì¶ðÇÔîÆ éÅñ Õåñ ÕÆåÅ Ç×ÁÅÍ Á¾×» ñÅÂÆÁ», Ã¾í Õ¹¾Þ åÇÔÃ éÇÔÃ Õð Çç¾åÅÍ ñ¾Ö» ç¶

ÃðçÅð Õ¾Ö» ç¶ éÅ ðÇÔä Çç¾å¶Í Á½ðå» çÆ ì¶êåÆ ÕÆåÆ ×ÂÆÍ ÇÔ§çÈÁ» òñ¯º ÕÆå¶ ð¯º×à¶ Öó¶ Õð ç¶ä òÅñ¶ ÷¹ñî ÔÅñÆ ÇÃ¾Ö» ù í¹¾ñ¶ éÔÄ ÃéÍÇÕò¶º Ø¹¾× òÃç¶ ê¿ÜÅì ù Á§×ð¶÷» éÅñ ðñ Õ¶ Çî¾àÆ ÇòÚ ÇîñÅ Çç¾åÅ Ç×ÁÅ, ÁÅ÷ÅçÆ ù ö¹ñÅîÆ ÇòÚ ìçñ Çç¾åÅ Ç×ÁÅÍ ÇÃ¾Ö ðÅÜ ç¶

õÅåî¶ ù ÔÅñÆ çÃ ÃÅñ òÆ (AHDI) êÈð¶ éÔÄ Ô¯Â¶ Ãé ÇÕ íÅðå ÇòÚ

ÁÅêÔ¹çðÅ Çòçð¯Ô (AHEG) À¹á ÇêÁÅÍ ÇÔ§çÈ ø½Ü» òñ¯º ñÅÂ¶ ×Â¶ âÈ§Ø¶ ÷õî ÔÅñÆ ÇÃ¾Ö» ù í¹¾ñ¶ éÔÆº ÃéÍ ÇíÁÅéÕ åìÅÔÆ å¯º ìÅÁç ÔÅñÆ

-26-



À¹Ô Ã§íñä ÔÆ ñ¾×¶ ÃéÍ é¯à Õðé òÅñÆ ò¾âÆ ×¾ñ ÇÂÔ íÆ þ ÇÕ ÇÕÃ¶ ÇÔ§çÈ î¹ÖÆ é¶ ÇÃ¾Ö» åÕ êÔ§¹Ú ÕÆåÆ? Çòçð¯Ô ÇòÚ ôÅîñ Ô¯ä ñÂÆ ÇÕÔÅ? ÇÃ¾Ö» ÃÇÔîåÆ êz×à ÕÆåÆ? Çëð ÇÜÃ ÷¹ñîÆ î¹öñ ÔÕÈîå ù

ÃçÆÁ» åÕ Ü§× ñóÕ¶ ñ¾Ö» é½ÜòÅé ôÔÆç ÕðòÅ Õ¶ õåî ÕÆåÅ ÃÆ, À¹Ã¶ õÅéçÅé çÅ ÇÂÕ ÁïÅô ÇòÁÕåÆ, ìÔÅçð ôÅÔ Üøð, ×¾çÆ Óå¶ ìËáäÅ ÚÅÔ¹§çÅ ÃÆ? ÕÆ ÇÂÃ êÅêÆ ÔÕÈîå ù Á¾×¶ ÇñÁÅ Õ¶ ÇÃ¾Ö ÷Åñî»

çÆ ÃÔÅÇÂåÅ Õðç¶? ÇÜé·» ù õÈé çÆÁ» éçÆÁ» ìÔÅ Õ¶ ÇÃð» ç¶ ×§Ü À¹ÃÅð Õ¶ ×¾çÆ å¯º À¹åÅÇðÁÅ ÃÆ ðÅÜ íÅ× Çëð À¹é·» ç¶ ÔòÅñ¶ Õð Çç§ç¶? ÇÜé·» ù ÇÂæ¶ ò¾â¶ Ü¯è¶ ìäÅ Õ¶ ê¶ô ÕÆåÅ ÜÅ ÇðÔÅ þ, À¹é·» ìÅð¶

Ã¾Ú êóÚ¯ñä çÆ ñ¯ó þÍ ñÕôîÆ ìÅÂÆ, ðÅäÆ Þ»ÃÆ ç¶ ÁÅêäÆ Õ¯ÂÆ Á½ñÅç éÔÄ ÃÆÍ À¹Ã çÅ êåÆ ðÅÜÅ ìÔ¹å ÁïÅô å¶ ìçÕÅð åìÆÁå òÅñÅ ÃÆÍ ÁêäÆÁ» õ¹çÃÔ¶óÆÁ» ìÆîÅðÆÁ» ÕÅðé À¹Ã çÆ î½å Ô¯ ×ÂÆÍ ñÕôîÆ ìÅÂÆ é¶ ÇÂÕ ñóÕÅ ×¯ç ñËäÅ ÚÅÇÔÁÅ êð Á§×ð¶÷ ÔÕÈîå ÇÂé·» ç¶ ìçÕÅð Õ§î» å¯º éÅõ¹ô ÃÆÍ À¹é·» î¹åì§éÅ ñËä å¯º îéÅÔÆ Õð Çç¾åÆÍ î¹ó À¹Ã é¶ Á§×ð¶÷ ÔÅÕî ù Öå ÇñÖ Õ¶ çÃ ñ¾Ö ð¹êÂ¶ ÃÅñÅéÅ õðÚÅ ñË Õ¶ ðÅÜ Û¾â ç¶ä çÆ ê¶ôÕô ÕÆåÆ êð ÔÕÈîå àÃ å¯º îÃ éÅ Ô¯ÂÆÍ ÁõÆð ç¯ ñ¾Ö åÕ ñË Õ¶ òÆ ðÅÜ ÇåÁÅ×ä ñÂÆ åðñ¶ ÕðçÆ ðÔÆ Çëð òÆ Á§×ð¶÷ éÅ î§é¶Í ÇÂæ¶ ïÅç ÕðòÅäÅ À¹ÇÚå Ô¯ò¶×Å ÇÕ ¦âé çÆ ò¾óÆ ñÅÇÂìð¶ðÆ ÇòÚ ñÕôîÆìÅÂÆ ç¶ ÃÅð¶ Ô¾æ ÇñÖå Öå î½ÜÈç êÂ¶ Ôé ÇÜé·» ÇòÚ À¹Ã é¶ ÃîÞ½å¶ ìÅð¶ ÇñÇÖÁÅ

Ô¯ÇÂÁÅ þÍ Üç¯º ×¾ñ ÇÕÃ¶ ÇÃð¶ ñ×çÆ éÅ ÇçÃÆ å» ñó îðéÅ ÔÆ ÇìÔåð ÃîÇÞÁÅÍ ÇÂæ¶ íÆ ñÕÃîÆìÅÂÆ çÆ ÔîôÕñ, ÇòôòÅÃ êÅåð Ü¹ñÅÇÔÁ» çÆ é½ÜòÅé ìÔÅçð ñóÕÆ îËçÅé ÇòÚ Õ¹¾ç êÂÆÍ ÁÅî ÇÃêÅÔÆ À¹Ã ù ðÅäÆ ÃîÞ Õ¶ Ô½Ãñ¶ éÅñ ñóç¶ îðç¶ ðÔ¶Í ðÅäÆ Þ»ÃÆ

çÆ æ» ôÔÆç Ô¯ä òÅñÆ ñóÕÆ çÅ éÅî ÃÆ ÞñÅðÆ ìÅÂÆÍ åÅåÆÁÅ å¯ê¶ Áå¶ éÅéÅ øÅðéòÆÃ çÆ ÕÔÅäÆ íÆ ÇÂÃ å¯º Õ¯ÂÆ ìÔ¹åÆ Ú§×Æ éÔÄ þÍ

ÇÂÔ ÃÅð¶ ÁÅê¯ ÁÅêä¶ Çé¾ÜÆ Ã¹¾Ö» ñÂÆ Û¯à¶ Û¯àË èðåÆ ç¶ à¹ÕÇóÁ» ñÂÆ ÇññÕóÆÁ» ñË ðÔ¶ Ãé, Ã»Þ¶ ÕÅðÜ ñÂÆ Õ¯ÂÆ íÆ éÔÄ ñó ÇðÔÅ ÃÆÍ

-27-



ÇÂæ¶ ÇÂÔ òÆ ïÅç ðÖäÅ ÷ðÈðÆ þ ÇÕ ÁÅî êðÜÅ ÇÂé·» ðÜòÅÇóÁ» Ô¾æ¯º ì¶Ô¾ç ç¹ÖÆ ÃÆÍ ÁäÇ×äå ã§×» éÅñ ñ¯Õ» ù îÅÇðÁÅ «ÇàÁÅ Áå¶

÷ñÆñ ÕÆåÅ Ü»çÅÃÆÍ Á§×ð¶÷ çÅ ðÅÜ ÇÂé·» éÅñ¯º ÃËºÕó¶ ×¹äÅ Ú§×Å ÃÆÍ

å¹ÃÆ AHEG ç¶ ì¶ ÇÃðêËð Çòçð¯Ô ù ÁÅ÷ÅçÆ çÆ êÇÔñÆ Ü§× ÕÇÔ ðÔ¶ Ô¯, îËº ÇÂÃ éÅñ ÃÇÔîå éÔÄ Ô»Í ÇÂÔ ÃæÅéÕ òÕåÆ ÜéÈé ÃÆÍ ÁÃñ ÁÅ÷ÅçÆ çÆ ñóÅÂÆ å» ×¹ðÈ éÅéÕ ÃÅÇÔì òñ¯º ô¹ðÈ Ô¯ ü¾ÕÆ ÃÆÍÇëð ÃÅð¶ íÅðå òÅÃÆÁ» é¶ ê¿ÜÅì ù ö¹ñÅî ìäÅÀ¹ä ÇòÚ Á§×ð¶÷»

çÅ ÃÅæ Çç¾åÅÍ ìÔ¹å ò¾ó¶ Ã¹å§åð ðÅÜ ù êðÅèÆé ìäÅÀ¹ä ÇòÚ Ô¾æ

á¯Õ¶ ìä¶ÍÇÕÃ¶ ÇÔ§çÈ î¹ÖÆ òñ¯º ÇÃ¾Ö» åÕ êÔ§¹Ú Õð Õ¶ ÃÔÅÇÂåÅ çÆ î§× éÔÄ ÕÆåÆ ×ÂÆÍ ÇÃ¾Ö» òñ¯º ì×Åòå ÇòÚ ôÅîñ Ô¯ä çÅ òÚé éÔÄ Çç¾åÅ Ç×ÁÅÍ Õ¹¾Þ ñ¯Õ» é¶ ÁÅêäÆ îéîÅéÆ ÕÆåÆ, êð ×¾çÅð ÇÃ¾Ö» ù

×ðçÅÇéÁÅ ÜÅ ÇðÔÅ þÍ ÇÕ§éÆ ôðî çÆ ×¾ñ þ ÇÕ ìóÆ ãÆáåÅÂÆ éÅñ ÇÂÇÔåÅÃ ù ×§èñÅ ÕÆåÅ ÜÅ ÇðÔÅ þÍ ÇÃ¾Ö» Óå¶ ØàÆÁÅ Áå¶ ÞÈá¶ ÇÂñ÷Åî ñÅÂ¶ ÜÅ ðÔ¶ ÔéÍ ÇÜé·» ÇÃ¾Ö» é¶ íÅðå òðô çÆ ÁÅéôÅé

ÕÅÇÂî ðÖä ñÂÆ ÁäÇ×äå ÜÅé» òÅð Çç¾åÆÁ», õÈé ç¶ çÇðÁÅ ò×Å Çç¾å¶, éòÄ Ú¶åéÅ êËçÅ ÕÆåÆ, Ç÷§ç×Æ ù éò¶º Áðæ Çç¾å¶, ç¶ô ù

à¹¾àä å¯º ìÚÅÇÂÁÅ ÕÆ Á¾Ü íÅðå òñ¯º ÇÃ¾Ö» ù ÇÂÔÆ ÇÂéÅî Çîñ¶×Å?ÇÂÔÆ åÅ÷ ÇàÕ¶×Å ÇÃð Óå¶ ×¾çÅðÆ çÅ? î¶ð¶ Õ¯ñ ÕÇÔä òÅÃå¶ ìÔ¹å

Õ¹¾Þ þ, êð òÕå ÇÂÜÅ÷å éÔÄ Çç§çÅÍ Á¾Ü ÔÆ îËº ÇÂÕ ÇÕåÅìÚÅ ÇñÖ,ÛÅê Õ¶ Ãò¶ð¶ åÕ å¹ÔÅâ¶ Ô¾æ» ÇòÚ êÔ§¹ÚÅ ÇçÁ»×Å åÅÇÕ ÃÅðÆ ÃÔÆ

åÃòÆð ÃÅÔîä¶ ÁÅ ÃÕ¶ åÅÇÕ Ã§ÃÅð ù êåÅ ñ¾× ÃÕ¶ ÇÕ ÇÕò¶º ÇÂÕ Ã¯ÚÆ ÃîÞÆ ÃÅÇ÷ô ÁèÆé ÇÃ¾Ö» ù Ô½ÃñÅ ÔÆä å¶ ÷ñÆñ ÕÆåÅ ÜÅ ÇðÔÅ þÍ

Ã¾Úî¹¾Ú ðÅå¯ ðÅå ÇÕåÅì ÇñÖÆ ×ÂÆÍ ê¿ÜÅìÆ, ÇÔ§çÆ Áå¶ Á§×ð¶÷Æ

ÇòÚ ÃÅÂÆÕñ¯ÃàÅÂÆñ Õð Õ¶ ò§âÆ ×ÂÆÍ ÇÜÃ çÅ ìÔ¹å Ú§×Å êzåÆÕðî Ô¯ÇÂÁÅÍ ç¹ìÅðÅ À¹Ã ÇÂÕ¾á ÇòÚ ÇÃ¾Ö» ù ×¾çÅð ÕÇÔä çÆ ÇÕÃ¶ é¶

-28-



Ü¹Á¾ðå éÅ ÕÆåÆ êð ìçñò¶º ã§×» éÅñ ×¹¾ÞÆÁ» ÚÅñ» òðå Õ¶ ÇÃ¾Ö» ù ÔÆä¶ ÇÃ¾è Õðé ÇòÚ Õ¯ÂÆ ÕÃð ìÅÕÆ éÔÄ ðÇÔä Çç¾åÆ Ü»çÆÍ ÁøÃ¯Ã ÇÂÃ ×¾ñ çÅ òÆ þ ÇÕ ÇÃ¾Ö Õ½î Õ¯ñ âÅ. ×§âÅ ÇÃ§Ø òð×¶ ÇéèóÕ, áÆÕ òÕå áÆÕ ×¾ñ ÕÇÔ ÃÕä ç¶ Ãîðæ ÇòçòÅé ÔÆ éÔÄ

ÔéÍ ÇÂÕ¯ ÇÂÕ ÇòçòÅé é¶ íÅðå íð ÇòÚ¯º ÁÅÂ¶ Ú¯äò¶º ÇÂÇåÔÅÃÕÅð» ù ñÅÜòÅì Õð Çç¾åÅÍ Ã§é AHEG ç¶ ×çð òÅñÆ ÁÃñÆÁå ç¶ ìÖÆÂ¶ À¹è¶ó Çç¾å¶Í ÁÖ½åÆ ôÔÆç» ù ÇÚ¾å Õð Çç¾åÅ....Í ÕÆ Á¾Ü ç¶ ÇÃ¾Ö ÇòçòÅé Õñî çÆ ÁÅ÷ÅçÆ çÆ òÕÅñå Õðé òÅñ¶, ê¿æÕ ÇÔ¾å» òÅñ¶ ñ¶Ö, ÇÕåÅìÚ¶, ÛÅê Õ¶ ê¿æ çÆ åzÅÃçÆ ù Ã§ÃÅð ÃÅÔîä¶ ÃÔÆ Ã§çðí

ÇòÚ ê¶ô Õðé çÆ çñ¶ðÆ Õðé×¶Í ÚÅð¶ ì§Çéú Ø¶ð Õ¶ Õ¹¾à¶ ÜÅ ðÔ¶ ÇÃ¾Ö» ù ÔÆ î¾å Çç§ç¶ ðÇÔä×¶ ÇÕ ÇÂÃ Ã§Õà ÇòÚ¯º ÇéÕñä òÅÃå¶ Õ¯ÂÆ Çé¾×ð Ã¶è òÆ ç¶ä×¶?

qqq

í¾à» ç¶ ÃòÂÆÂ¶, ÕÆ ×¹ðìÅäÆ Çòð¯èÆ Ôé? ÃÇå×¹ðÈ ÃÅÇÔìÅé òñ¯º À¹ÚÅðä ÕÆåÆ Áå¶ ×¹ðÈ ×z§æ ÃÅÇÔì ÇòÚ

åðåÆì ç¶ Õ¶ Ã§íÅñÆ êÅòé ×¹ðìÅäÆ, ÇÃ¾Ö èðî çÆ ÁÅèÅðÇôñÅ (éÄÔ) þÍ ×¹ðÈ ÃÅÇÔì ÜÆ çÆ çÈðÁ§ç¶ÃÆ Áå¶ íÇò¾Ö î¹ÖÆ Ã¯Ú ÃçÕÅ

ÃÅðÆ ìÅäÆ ÇñÖå ðÈê ÇòÚ Á¾Ü ÇÃ¾Ö ê¿æ Õ¯ñ ÇÂÕ Áéî¯ñ õ÷ÅéÅ þÍÇÂÃ ìÅäÆ ç¹ÁÅðÅ ÃÇÚÁÅð îé¹¾Ö çÆ ØÅóå Øóé ñÂÆ, ÁäÇ×äå

ã§× åðÆÕ¶ Ã¹ÞÅÂ¶ ×Â¶ ÔéÍ ìÔ¹ê¾ÖÆ ÇÃ¾ÇÖÁÅ ñË Õ¶ ÇÂéÃÅé Üç¯º ×¹ðÈ

ÜÆ òñ¯º ÇÚåò¶ îÅâñ î¹åÅìÕ ÁÅêäÅ ÜÆòé ãÅñ ñËºçÅ þ, À¹Ã òÕå À¹Ã ù ×¹ðìÅäÆ çÆ ì¯ñÆ ÇòÚ Ò×¹ðî¹ÖÓ ÁÅÇÖÁÅ Ç×ÁÅ þÍ ÁÃÄ ÃÅð¶

-29-



ÇÂéÃÅé íÅò¶º À¹Ã À¹Ú¶ðÆ ÁòÃæÅ ù éÅ ê¹¾Ü ÃÕÆÂ¶, êð ÇòÕÅÃ ñÂÆ ïåé Õðç¶ ðÇÔäÅ ÁÇåÁ§å øÇÂç¶î§ç þÍ Üç¯º êÇÔñ» îÅéÃÕ ÇòÕÅÃ

Ô¯ ÜÅò¶×Å, À¹Ã å¯º ìÅÁç Ç×ÁÅé çÆ òðå¯º ÁÅêä¶ ñÂÆ, ÁÅêä¶ êðòÅð ñÂÆ Áå¶ Ãî¹¾Ú¶ ÃîÅÜ ç¶ íñ¶ ñÂÆ ÕÆåÆ ÜÅò¶×Æ, å» ÔÆ

ÃÅðæÕ Ô¯ ÃÕ¶×ÆÍ Õ¾ÚÅ ÁèÈðÅ Ç×ÁÅé ÕÂÆ À¹ñÞäÅ î¹ôÕñ» ÖóÆÁ» Õð Çç§çÅ þÍ ×¹ðìÅäÆ ìÅð¶ ìÃ ÇÂÔÆ ç¹ÖçÅÂÆ êÇÔ¬ þ ÇÕ ÇÂÃ ù ×ÇÔðÅÂÆ éÅñ êó·é, ÇòÚÅðé å¶ ÃîÞä å¯º Çìé» ÔÆ ÇñÇÖÁÅ ÜÅ ÇðÔÅ ÔËÍ ìÔ¹Ç×äåÆ ÇÃ¾Ö ñ¶ÖÕ, ×¹ðìÅäÆ å¯º ñ×ê× Õ¯ð¶ ÔéÍ Ü¶ Õ¹¾Þ ÇñÖç¶ Ôé å» ×¹ðìÅäÆ ç¶ ÇêÛ¶ à¹ðé çÆ æÅò¶º ×¹ðìÅäÆ ù ÁÅêä¶ ÇòÚÅð»

Çê¾Û¶ à¯ðé çÆ Õ¯Çôô Õðç¶ ÔéÍ Üç¯º ÇÕ ñ¶ÖÕ é¶ ÁÅêç¶ ÇòÚÅð» ù ÔÅòÆ éÔÄ Ô¯ä ç¶äÅ Ã×¯º ×¹ðìÅäÆ êzíÅòÆ ðÇÔäÆ ÚÅÔÆçÆ þÍ Çëð ÇÕÃ¶ ÇÂÕ ê¿ÕåÆ ù Ãî¹¾Ú¶ ôìç ÇòÚ¯º Áñ¾× Õð Õ¶ êzîÅä ç¶äÅ, ìÅÕÆ ÃÅð¶

ôìç ù é÷ð Á§çÅ÷ Õð ç¶äÅ, ÇÕÃ¶ åð·» òÆ òÅÜì éÔÄ þÍ ÇÂÃ åð·» Õðé éÅñ Áðæ Ô¯ð ç¶ Ô¯ð Ô¯ ÜÅä×¶, ÕÂÆ òÅðÆ ×¹ð ÁÅÃ¶ å¯º À¹ñà íÆÍ

Ã§é AI@@ å¯º ñË Õ¶ AIBH åÕ èÈðÆ îÅñ¶ðÕ¯àñÅ ÃóÕ Óå¶ ÃÇæå Çê¿â, íÃ½ó ç¶ ðÇÔä¶ òÅñ¶ Ãz. å¶ÜÅ ÇÃ§Ø (êzÇÃ¾è éÅî ìÅìÈ å¶ÜÅ ÇÃ§Ø)é¶ ×¹ðîÇå êzÚÅð Áå¶ îéîå êðÔÅð òÅÃå¶ Ç÷Õðï¯× Õ§î ÕÆåÅÍ

À¹é·» òñ¯º ÇñÖÆÁ» ê¹ÃåÕ» Á¾Ü òÆ Ú§×Å Ç×ÁÅé ç¶ä ç¶ Ãîð¾æ Ôé êð À¹Ã òÕå ×¹ðìÅäÆ ç¶ Áðæ, ÇòÁÅÕðäÕ Çéïî» î¹åÅìÕ éÔÄ

ÕÆå¶ ×Â¶ ÃéÍ Ã×¯º Ã§é AHHE ÇòÚ Ü¯ Áðæ ÒÒøðÆç Õ¯àÆ àÆÕÅÓÓ éÅî Ô¶á ÕÆå¶ ×Â¶ Ãé, À¹Ô ÃÅð¶ ÔÆ ÇÃ¾Ö» ù Ã¹å§åð èðî Ü» òÖðÆ Õ½î éÅ î§é Õ¶, ÇìêðòÅçÆ ÖÅð¶ ÃÅ×ð ÇòÚ â¯ìä òÅñ¶ ÃéÍ ÇÃåî ÇÂÔ ÇÕ ÇÂé·» ÇìêðòÅçÆ ê¯æÆÁ» ù ÇñÖä ñÂÆ, ÒÒê¿Çâå ìçé ÇÃ§Ø å¶ ÃÅæÆ

îÔ§å Ã¹î¶ð ÇÃ§Ø (êàéÅ) Ç×ÁÅéÆ ÔðíÜé ÇÃ§Ø, Ç×. Ã§å ÇÃ§Ø, Ç×. Þ§âÅ ÇÃ§Ø, Ç×. ðÅÂ¶ ÇÃ§Ø, Ç×. ÇèÁÅé ÇÃ§Ø, ê¿Çâå ÔîÆð ÇÃ§Ø, ê¿Çâå

ìÅñÕ ðÅî, Ç×. ìÖåÅòð ÇÃ§Ø ÃÅð¶ ìzÅÔîäÆ Ã¯Ú òÅñ¶ÓÓ ñÅÂ¶ ×Â¶ÍêËÃÅ ÖðÚ ðÔ¶ Ãé ÇÃ¾Ö ðÅÜ¶Í î¹ÖÆ ìäÅ Ççå¶ ×Â¶ ìzÅÔîäÍ ÇÂé·» é¶

-30-



ÒÒÔîÕ¯ å¹îÕ¯ÓÓ òÅñÆ ì¯ñÆ òðåÆ, å¶ ×¹ðìÅäÆ ç¶ Áðæ? ìzÔîÅ Çòôù Çôò, ðÅî Ç´ôé çÆ Ú½èð, å¶ ×¹ðÈ ÃÅÇÔì À¹é·Å ç¶ ìäÅ èð¶ ÇêÛñ¾×ÍÇÂÃ çÅ Ã¾í å¯º êÇÔñÅ Çòð¯è ÕÆåÅ êz¯. ×¹ðî¹Ö ÇÃ§Ø é¶Í Çëð íÅÂÆ òÆð ÇÃ§Ø é¶ òÖð¶ Ö¿× éÅñ Áðæ ÕÆå¶Í íÅÂÆ ðäèÆð ÇÃ§Ø å¶ Çêz§ÃÆêñ

å¶ÜÅ ÇÃ§Ø é¶ î¹ãñ¶ ðÈê ÇòÚ Áðæ íÆ ÕÆå¶ Áå¶ ÇòÁÅÕðä ç¶ í¶å ñ¾íä ÇòÚ êÇÔñ ÕðÇçÁ» ÇéÕ¶ ÇÕåÅìÚ¶ ÇñÖ¶Í AIBA å¯º êz¯. ÃÅÇÔì é¶ íÆ ÇÂÃ êÅÃ¶ Õ§î ô¹ðÈ ÕÆåÅÍ ÇÂÕ ê§Ü Õ¹ Ã½ Ãø¶ çÆ òâÁÕÅðÆ ÇÕåÅì ÒÒ×¹ðìÅäÆ ÇÃè»å» ìÅð¶ Ãê¾ôà Õ§î Õð ðÔ¶ ÇòÁÅÕðäÓÓ Çéïî ñí Õ¶ Ççå¶Í ÇÂé·» ÔÆ é¶î» ÇòÚ ðÇÔ Õ¶ êz¯. ÃÅÇÔì ÇÃ§Ø ÜÆ é¶ Ã§êÈðé

ÃzÆ ×¹ðÈ ×z§æ ÃÅÇÔì çÅ àÆÕÅ çÃ ÇÜñç» ÇòÚ ÕÆåÅÍ ÇÂÃ àÆÕ¶ ÇòÚ À¹é·» é¶ ×¹ðìÅäÆ ìÅð¶ êzÚñå ÕÆåÆÁ» îé Øóå ÃÅÖÆÁ», îé½å» ù ×¹ðìÅäÆ ç¶ êðîÅä ç¶ Õ¶ êÈðÆ Çòò¶Õ ÃÆñåÅ ç¹ÁÅðÅ ð¾ç Õð ÇçåÅÍ Á¾Ü åÕ ç¶ Ô¯ üÕ¶ àÆÇÕÁ» ÇòÚ¯º, ÇÂÔ àÆÕÅ Ã¾í å¯º ò¾è îÕìÈñ Ô¯ÇÂÁÅ þÍ Ü¯ ×¹ð ÁÅÃ¶ ç¶ òÆ Ç÷ÁÅçÅ é¶ó¶ þÍ ìÅìÈ å¶ÜÅ ÇÃ§Ø íÃ½ó òÅÇñÁ» é¶ í¾à» ç¶ ÃòÂÆÂ¶, Ãå¶ ìñò§â çÆ òÅð, ìÅìÅ Ã¹§çð çÆ Ã¾çìÅäÆ éÅîé÷Èð Õð ÇçåÆÍ ÇÂæ¯º åÕ Á¾×¶ Úñ¶ ×Â¶ ÇÂÔ òÆð ÇÕ í×å» çÆ ìÅäÆ ÇòÚ ðÅîÇ´ôé ÁÅÇç çÅ Ç÷Õð ìÔ¹å òÅðÆ ÁÅÇÂÁÅ Ô¯ä Õð Õ¶ ÇÂé·» é¶ í×åìÅäÆ òÆ éÕÅð ÇçåÆÍ ÁÖ¶ ÇÔ§çÈ ç¶òÆ ç¶òÇåÁ» çÆ êzÃ§ÃÅ òÅñÆ ìÅäÆ ÒÒ×¹ðìÅäÆ å¹¾ñ éÔÄ Ô¯ ÃÕçÆÍÓÓ ÇÂÃ ÇòÚÅð ù ê¿æÕ îé» é¶ ÃòÆÕÅð éÅ ÕÆåÅÍ ìÅìÈ å¶ÜÅ ÇÃ§Ø Áé§å åðÆÇÕÁ» éÅñ

Ú§×Å Ô¯ä ç¶ ìÅòÜÈç îÅå ÖÅ Ç×ÁÅÍ À¹Ã òñ¯º À¹áÅÂ¶ é¹ÕÇåÁ» ù êz¯. ÃÅÇÔì ÇÃ§Ø é¶ ìó¶ ÇòÃæÅð îÂÆ ã§× åðÆÕ¶ òðå Õ¶ ñÆÔ ÇÃð ÇñÁ»çÅÍ ÇÂª ÕÇÔ ñÂÆÂ¶ ÇÕ Ã¾í å¯º ò¾è î§éäï¯× Áðæ ÃÅÇÔì ÇÃ§Ø

òñ¯º ÕÆå¶ ×Â¶ ÔéÍ Ã¾ç ìÅäÆ, í¾à ìÅäÆ, í×å ìÅäÆ ìÅð¶ Çëð ÕçÆ ìÔ¹åÆ Çòð¯èåÅ ÃÅÔîç¶ éÔÄ ÁÅÂÆÍ

ÇÜÃ Ççé å¯º ÒÒê¯æÆ ÃÅÇÔìÓÓ çÆ Ã§êÈðéåÅ Ô¯ÂÆ þ, À¹Ã¶ Ççé å¯º

ðÅ×îÅñÅ çÅ Çòð¯è Ô¹§çÅ ÁÅ ÇðÔÅ þÍ ÕÂÆ ðÈóÆòÅçÆ ðÅ×îÅñÅ ç¶ Ô¾Õ ÇòÚ òÆ Çìé» çñÆñ Ü» ÃìÈå å¯º ì¯ñç¶ ò¶Ö¶ ÜÅ ÃÕç¶ ÔéÍ ðÅ× îÅñÅ

-31-



ç¶ ÇòòÅç ò»× ìÅÕÆ ×¹ðìÅäÆ ìÅð¶ ÁÇÜÔÅ îÅðÈ ÇÕÃî çÅ Þ×óÅ Õç¶ éÔÄ ÇêÁÅ ÇÕªÇÕ ÇÕÃ¶ ê¹ðÅåé ×z§æ ÇòÚ Á¾Ü åÕ ÇÂÔ ÇñÇÖÁÅ

Ô¯ÇÂÁÅ éÔÄ ÇîÇñÁÅ ÇÕ í¾à» ç¶ ÃòÂÆÂ¶ ÒÒ×¹ðìÅäÆ çÅ ÇÔ¾ÃÅ éÔÄ ÔéÍÓÓ Çëð ÇÜò¶º ðÅ×îÅñÅ Ãî¶å ÕòÆ ÁÅñî çÆ ÇñÖÆ êÈðÆ ÇÕåÅì ÇîñçÆ þÍ í¾à» ç¶ ÃòÂÆÁ» òÅñÆ Õ¯ÂÆ ÇÕåÅì ×¹ðìÅäÆ å¯º ìÅÔðÆ éÔÄ ÇîñçÆÍ Õ¹¾Þ ÃòÅñ ÇÂª ô¶zäÆò§â ÕÆå¶ ÜÅ ÃÕç¶ Ôé :A. ×¹ðÈ ÃÅÇÔì é¶ ÁÅêä¶ ÁÅê ù Õç¶ À¹ÚÅ éÔÄ ÁÅÇÖÁÅ, éÆÚ Ü»

çÅÃ ÇÕÔÅ þÍB. êð í¾à» é¶ ×¹ðÈ ÜÆ ù ð¾ì, ÔÇð, êzî¶ôð ÁÅÇç ÇñÇÖÁÅ þ, Çòðè

ÇÕª?C. ÇÜé·» ÁòåÅð» ù ×¹ðìÅäÆ ÇòÚ ð¾ç ÕÆåÅ Ç×ÁÅ þ, À¹é·» éÅñ ÔÆ å¹ñéÅ ÇÕª?

D. ð¾ì ÇéðÁÅÕÅð þ, Çëð À¹Ô Üéî ÇÕò¶º ñË ÃÕçÅ þ? ÇÂÔ Çòð¯èÅíÅÃ ÇÕª?ñ×í× ÇÂé·» ÃòÅñÅ çÅ ÜòÅì ç¶äÅ ìäçÅ þÍ ìõÇôô ÕÆåÆ

×ÂÆ Ã¯ÞÆ î¹åÅìÕ, ×¹ðìÅäÆ ÇòÚ¯º Ü¯ Õ¹¾Þ êzÅêå Õð ÃÇÕÁÅ Ô» À¹Ã Áé¹ÃÅð ÜòÅì ç¶ä çÅ ïåé Õð ÇðÔÅ Ô» : ÃòÅñ é§. A. ç¹éÆÁ» ç¶ ÃÅð¶ çÅé¶ ê¹ðÖ ÇéîðåÅ ÇòÚ ÜÆòé ÇìåÅªç¶ ÔéÍ ÁÅêä¶ éÅî éÅñ õ¹ç Õ¯ÂÆ Çòô¶ôä éÔÄ ñÅªç¶ êð Üç¯º ÕçÆ ÕÅñÜ» ÇòÚ ÇÂÕ¾á» ÇòÚ, ÃíÅ Ã¹ÃÅÇÂàÆÁ» ÇòÚ À¹é·» ù ÇêÁÅð Õðé òÅñ¶, À¹é·» ç¶ ÕÆå¶ Õ§î» å¯º êzíÅòå Ô¯ Õ¶ éÅî ç¶ éÅñ ÕÂÆ åð·» ç¶ Çòô¶ôä ñÅ Çç§ç¶ ÔéÍ ÕÆ ÇÂÃ åð·» ÕðéÅ ÜÅÇÂ÷ éÔÄ? Õ¯ÂÆ ÇòÁÕåÆ Üç¯º õ¹ç ì¯ñ¶ å» ÕÇÔ ÃÕçÅ þ ÇÕ ÒÒîËº ÕÆà Ô», Úðé èÈó

Ô», Ãíé» çÅ çÅÃ å¶ ö¹ñÅî Ô», ÇéîÅäÅ Ô», îÈðÖ Ô»ÓÓ ÁÅÇç êð À¹Ã îé¹¾Ö ù çÈÜÅ Õ¯ÂÆ ÇÂÔ éÔÄ ÕÇÔ ÃÕ¶×Å ÇÕ ÒÒåÈ§ ÕÆóÅ þº, åÈ§ Úðé èÈó þº, Ãíé» çÅ çÅÃ å¶ ö¹ñÅî ÔËºÍÓÓ ÕÆ ÇÂÃ åð·» ÕÇÔäÅ ÇÕÃ¶ ÃÇíÁÕ

çÅÇÂð¶ ÇòÚ êðòÅé ÕÆåÅ ÜÅ ÃÕçÅ þ? ÕçÆ íÆ éÔÄÍ ×¹ðÈ éÅéÕ ÃÅÇÔì ÜÆ é¶ ÁÅêä¶ ÁÅê ù îÈðÖ Áå¶ éÆÚ íÆ ÁÅÇÖÁÅ þ êð ÕÆ À¹é·»

-32-



ù ÁÃÆ îÈðÖ Ü» éÆÚ ÕÇÔ ÃÕç¶ Ô»Í ÕçÆ íÆ éÔÄÍ ôìç êó·¯ : îËº ÕÆåÅ é ÜÅåÅ ÔðÅîÖ¯ð¹¨ ÔÀ¹ ÇÕ î¹Ô¹ ç¶Ã» ç¹Ãà¹ Ú¯ð¨éÅéÕ¹ éÆü ÕÔË ìÆÚÅð¹¨ èÅäÕ ðÈÇê ðÔÅ ÕðåÅð¨ (î. A,

BD) ×¹ðÈ éÅéÕ ÃÅÇÔì ÇÂÃ ÃÅð¶ ôìç ÇòÚ ÁÅêä¶ ÁÅê ù Ã§ì¯èé Õð

Õ¶ íÅò¶º îé¹ÖåÅ ù ÃîÞÅªç¶ Ôé êð Ôð ×ñ ÁÅêä¶ À¹å¶ ã¹ÕÅÂÆ þÍ îËº ÔðÅî Ö¯ð Ô», ç¹ôà å¶ Ú¯ð íÆ îËº Ô»Í ÇÕò¶º îÈ§Ô ÇòÖÅò»? îËº éÆÚ Ô» (éÆòÄ ÜÅå å¶ éÆò¶º Õ§î Õðé òÅñ¶) èÅäÕ» òÅñÅ î¶ðÅ ÃÅðÅ Õ§îÕÅð ÇÕò¶º êðòÅé Ô¯ò¶×Å?ÓÓ Ôð ÇÃ¾Ö ÜÅäçÅ þ ÇÕ ÇÂÔ ÇÂÕ

ÃîÞÅÀ¹ä çÅ ã§× þ, ÇéîðåÅ çÅ êzåÆÕ þÍ ªÞ ÃÇå×¹ðÈ ìÔ¹å îÔÅé ÃéÍ ÇÂÔ¯ ×ñ ìÅÕÆ ÃÅðÆ ìÅäÆ ÇòÚ çÈÜ¶, åÆÜ¶ ÃÇå×¹ðÈ ÜÆ é¶ ÕÆåÆ þÍ ÁÅêä¶ ÁÅê ù éÆò» ÇéîÅäÅ ÁÅÇÖÁÅ þ êð ×¹ðÈ éÅéÕ ÃÅÇÔì ù ì¶Á§å À¹ÚÅ å¶ îÔÅé ÇìÁÅé ÕÆåÅ þ ÇÕªÇÕ êÇÔñ¶ ÃðÆðÕ ÜÅî¶ çÅ éÅî éÅéÕ ÃÆÍ éÅéÕ éÅî òÅñ¶ ê¿Ü íÈåÕ ÃðÆð ÇòÚ À¹åî çðÜ¶

çÅ ð¹ÔÅéÆ å¶ ç¹ÇéÁÅòÆ Ç×ÁÅé ÃÆÍ òÇâÁÅÂÆ ÃðÆð çÆ éÔÄ Ã×¯º Ü¯ éÈðÆ Ü¯å ÃÆ, À¹Ã çÆ òÇâÁÅÂÆ ÕÆåÆ ×ÂÆ, Ü¯ ÇìñÕ¹ñ òÅÜì þÍ ×¹ðÈ

ÁðÜé ÃÅÇÔì ÁÅêä¶ ÁÅê ù íÅò¶º îÈðÖ ÁÅÖ ðÔ¶ Ôé êð ÃÅðÆ ìÅäÆ ÇòÚ ×¹ðÈ éÅéÕ, ×¹ðÈ Á§×ç, ×¹ðÈ ÁîðçÅÃ Áå¶ ×¹ðÈ ðÅîçÅÃ ÜÆ ù ÇÕå¶ îÈðÖ éÔÄ ÇñÇÖÁÅÍ ìÅÕÆ ÃÅð¶ ×¹ðÈ ÇòÁÕåÆÁ» é¶ ÇÂÃ¶ åð·»

ÕÆåÅ þÍ ÇÂÃ ÇòÚÅð ù ÃîÞä ñÂÆ ×¹ðìÅäÆ êðîÅä ÔÅ÷ð Ôé : îË îÈðÖ ÕÆ Õ¶åÕ ìÅå þ, Õ¯Çà êðÅèÆ åÇðÁÅ ð¶¨ ×¹ð¹ éÅéÕ¹ ÇÜé Ã¹ÇäÁÅ ê¶ÇÖÁÅ Ã¶ ÇëÇð ×ðíÅÇÃ é êÇðÁÅ ðÔ¶¨ (FAB)ê¿Üò¶º ×¹ðÈ ÜÆ ÁÅÖ ðÔ¶ Ôé ÇÕ îËº å» îÈðÖ Ô» ÕÆ ç¾Ã», Õð¯ó» ÔÆ

êÅêÆ ÁêðÅèÆ åð ×Â¶Í ÇÕò¶º åð ×Â¶? ÇÜé·» é¶ ×¹ðÈ éÅéÕ ÃÅÇÔì ÜÆ

çÅ Ç×ÁÅé À¹êç¶ô Ã¹ÇäÁÅ èÅðé ÕÆåÅ, À¹¹Ô Çëð ÇÕÃ¶ Üéî îðé ÇòÚ éÔÄ êò¶×ÅÍ Ô¯ð êó·¯ :

-33-



Ç×ÁÅé¹ ÇèÁÅé¹ ÇÕÛ¹ Õðî¹ é ÜÅäÅ ÃÅð é ÜÅäÅ å¶ðÆ¨ Ãí å¶ òâÅ ÃÇå×¹ð¹ éÅéÕ ÇÜÇé Õñ ðÅÖÆ î¶ðÆ¨ (î.E, GE@) ×¹ðÈ ÁðÜé ÃÅÇÔì ç¾Ã ðÔ¶ Ôé ÇÕ îËº Õ¯ÂÆ Ç×ÁÅéòÅé éÔÄ Ô»Í

îËº ÕçÆ ðòÅÇÂåÆ ÇèÁÅé éÔÄ ÇàÕÅÇÂÁÅÍ Ô¶ êzíÈ å¶ðÅ Õ¯ÂÆ îËº í¶å éÔÄ ÜÅäçÅ êð ÃÅÇðÁ» éÅñ¯º ò¾âÅ îÔ»ê¹ðÖ ×¹ðÈ éÅéÕ îËù Çîñ Ç×ÁÅ þÍ ÇÜÃ é¶ î¶ðÆ èðî ôÕåÆ êðê¾Õ Áâ¯ñ Õð Çç¾åÆÍ

ÇÂÃ¶ åð·» Ú½æ¶ êÅÇåôÅÔ ø¹ðîÅé Õðç¶ Ôé, êó·¯ : Ãî¹§ç¹ Çòð¯Çñ ÃðÆð¹ Ôî ç¶ÇÖÁÅ ÇÂÕ òÃå¹ ÁéÈê ÇçÖÅÂÆ¨ ×¹ð ×¯Çò§ç¹, ×¯Çò§ç¹ ×¹ðÈ þ éÅéÕ í¶ç¹ é íÅÂÆ¨ (î. D,

DDB) ÃÇå×¹ðÈ ÜÆ ÃîÞÅªç¶ Ôé ÇÕ ÁË íÅÂÆ, îËº ÃðÆð Ãî¹§çð ù ÇðóÕ Õ¶ êðÖ ÇñÁÅ þÍ ÇÂæ¯º ÔÆ îËù Áéî¯ñ Ö÷Åé¶ Çîñ¶ Ôé ÇÕ êðî¶ôð Áå¶ ×¹ðÈ ÇÂÕ¯ ðÈê Ôé, Õ¯ÂÆ ëðÕ éÔÄ þÍ Ô¯ð ò¶Ö¯ :

Ü¯ ÔîðÆ ÇìÇè Ô¯åÆ î¶ð¶ ÃÇå×¹ðÅ ÃÅ ÇìÇè å¹î ÔÇð ÜÅäÔ¹ ÁÅê¶¨ Ôî ð¹ñå¶ Çëðå¶ Õ¯ÂÆ ìÅå é êÈÛåÅ ×¹ð ÃÇå×¹ðÈ Ã§Ç× ÕÆð¶ Ôî

æÅê¶¨ è§é¹ è§é¹ ×¹ðÈ éÅéÕ Üé Õ¶ðÅ ÇÜå¹ ÇîÇñÁË ÚÈÕ¶ ÃÇí Ã¯× Ã§åÅê¶¨

(î.D, AFG) ×¹ðÈ ðÅî çÅÃ ÜÆ ÁÅêä¶ ×¹ðÈ ÁîðçÅÃ çÆ òÇâÁÅÂÆ (×¹ðÈ éÅéÕ

ÃÅÇÔì íÆ Ô¯ ÃÕç¶ Ôé) ÕðÇçÁ» ÇéîðåÅ íÅò ÇòÚ ø¹ðîÅé Õðç¶ Ôé ÒÒÔ¶ ÃÇå×¹ð ÜÆ, î¶ðÆ ÕÆ þÃÆÁå ÃÆ å¹ÃÄ Ö¹ç ÜÅäç¶ Ô¯Í îËº å» ð¹ñçÅ Çëð ÇðÔÅ ÃÆ, Õ¯ÂÆ î¶ðÅ ÃÔÅðÅ éÔÄ ÃÆÍ î¶ð¶ ÇÜÔ¶ ÕÆó¶ ù å¹ÃÄ îÅä ÇçåÅ þÍ Ô¶ ×¹ðÈ éÅéÕ Ü¯å å¹ÃÆ è§éåÅ ï¯× Ô¯Í å¹ÔÅâ¶ å¯º ÇÃÇÖÁÅ êzÅêå Õð Õ¶ î¶ð¶ ÃÅð¶ Ã§Ã¶ Ã¯× ÇëÕð õåî Ô¯ ×Â¶ ÔéÍ

À¹îÆç þ, êÇÔñ¶ ÃòÅñ çÅ ÜòÅì Çîñ Ç×ÁÅ Ô¯ò¶×ÅÍ ÃòÅñ é§. B çÅ ÜòÅì : Á¾×¶ ÃòÅñ ÕÆåÅ Ç×ÁÅ þ ÇÕ í¾à» é¶ ×¹ðÈ

ÃÅÇÔìÅé ù ÔðÆ êðî¶ôð Ü» í×òÅé ÁÇÅç ÇñÇÖÁÅ þÍ Ã¹Çéîð ì¶éåÆ þ ÇÕ ×¹ðîÇå ÇÃè»å î¹åÅìÕ ð¾ì Üéî éÔÄ ñËºçÅÍ ÇÂÔ ìÚé íÆ å»

-34-



×¹ðìÅäÆ ÇòÚ ìðÅìð ÁÅªç¶ Ôé ÇÕ ÃÅð¶ ÜÆò» ÇòÚ À¹Ã¶ òÅÇÔ×¹ðÈ çÆ Ü¯å ÕÅðÜôÆñ þÍ ð¾ì ç¶ ç¯ ÃðÈê î§é¶ ×Â¶ Ôé Çéð×¹ä å¶ Ãð×¹äÍÇÂÕ À¹Ô Ü¯ êÃÅðÅ êÃÇðÁÅ êðå¾Ö ÇçÃ ÇðÔÅ þÍ ×¹ð ë¹ðîÅé þ :

éÅéÕ ÃÚ çÅåÅð¹ ÇÃéÅÖå¹ Õ¹çðåÆ¨(î.A, ADA)

Ô¶ éÅéÕ çÅåÅð Ã¾Ú þ êð À¹Ã çÆ êÛÅä ÇçÃçÆ Õ¹çðå ÇòÚ¯º Ô§¹çÆ þÍ

Õ¹çðÇå ç¶ÇÖ ðÔ¶ îé¹ îÅÇéÁÅ¨ ×¹ðÃìçÆ Ãí¹ ìzÔî êÛÅÇéÁÅ¨ (î.A, A@DC)

Ô¶ íÅÂÆ ÕðåÅð ç¶ Õ¹çðå ðÈêÆ òðåÅð¶ ù ò¶Ö Õ¶ îé é¶ î§é ÇñÁÅ ÇÕ ÇÂÃ ç¶ ÇêÛ¶ Õ¯ÂÆ îÔÅé åÅÕå þÍ ×¹ðÈ ç¶ Ç×ÁÅé (ôìç) ç¹ÁÅðÅ Ôð æ» êðî¶ôð çÆ êÛÅä Ô¯ ×ÂÆÍ

×¹ðÈ ÃÅÇÔìÅé ù í¾à» é¶ ÔÆ ð¾ì Ü» êðî¶ôð éÔÄ ÇÕÔÅ Ã×¯º ×¹ð ÃÅÇÔìÅé íÆ ÇÂÃ¶ åð·» ×¹ðÈ éÅéÕ ÃÅÇÔì ÜÆ ù ìÔ¹å òÅðÆ ð¾ì çÅ ðÈê Ü» êðå¾Ö ÔÇð ÁÅÖ ðÔ¶ ÔéÍ êó·¯ êðîÅä :A. ÔÇð ×¹ð¹ éÅéÕ¹ ÇÜé¹ êðÇÃÁÀ¹

ÇÃ Üéî îðä ç¹Ô æ¶ ðÇÔú¨ (î.E, ACHF)B. ÔÇð ×¹ðÈ éÅéÕ¹ ÇÜé¹ êðÇÃÁú

Çåé¹ Ãí Õ¹ñ ÕÆú À¹èÅð¹¨C. ÔÇð ×¹ð¹ éÅéÕ¹ ÇÜé¹ êðÇÃú

å¶ ìÔ¹Çó ÇëÇð Ü¯Çé é ÁÅÂ¶¨ (î. E,ACHF)

D. ÔÇð ×¹ð¹ éÅéÕ¹ ÇÜé¹ êðÇÃú å¶ ÇÂå À¹å ÃçÅ î¹Õå¶¨E. ìÇñú ÚðÅ×¹ Á§èÅð îÇÔ

Ãí ÕÇñ À¹èðÆ ÇÂÕ éÅî èðî¨êz×à¹ Ã×ñ ÔÇð íòé îÇÔ

Üé¹ éÅéÕ¹ ×¹ð¹ êÅðìzÔî¹¨ (î. E, ACBG) À¹êð ÇñÖ¶ ×Â¶ ÃòÂÆÂ¶ ×¹ðÈ ÁðÜé ÃÅÇÔì ÜÆ ç¶ ÔéÍ ¦îÆ

-35-



ÇòÚÅð Õðé çÆ ÷ðÈðå éÔÄ íÅÃçÆÍ ÇÜò¶º í¾à» é¶ ×¹ðÈ ÃÅÇÔìÅé ù ð¾ì çÅ ðÈê ÁÅÇÖÁÅ þ ×¹ðÈ ÁðÜé ÃÅÇÔì íÆ ×¹ðÈ éÅéÕ ù êðå¾Ö ð¾ì çÅ ðÈê ÔÆ å» ÁÅÖ ðÔ¶ ÔéÍ Ã§Ö¶ê ÃÅð ÇÂª þ :A. ÔðÆ çÅ ðÈê ×¹ðÈ éÅéÕ ÇÜÃ ù Çîñ ÜÅò¶ À¹Ã çÅ Üéî îðé õåî

Ô¯ Ü»çÅ þÍB. ÔðÆ çÅ ðÈê ×¹ðÈ éÅéÕ ÇÜÃ é¶ êzÅêå ÕÆåÅ À¹Ã çÆÁ» Ã¾í Õ¹¾ñ»

åð ×ÂÆÁ»ÍC. ÇÜé·» é¶ ÔðÆ ðÈê ×¹ðÈ éÅéÕ ù êÅ ÇñÁÅ Çëð ÜÈé» ÇòÚ éÔÄ

ÁÅÀ¹ä×¶Í

D. ÇÜé·» é¶ ÔðÆ ðÈê ×¹ðÈ éÅéÕ ù êðòÅé Õð ÇñÁÅ À¹Ô ì§èé» å¯º î¹Õå Ô¯ ×Â¶ÍE. ÁÇ×ÁÅéåÅ ç¶ Ôé¶ð¶ ÇòÚ ×¹ðÈ éÅéÕ Ç×ÁÅé çÅ ÇÚðÅ× ÔéÍ

ÃÅðÆ ÇÃzôàÆ ç¶ ÜÆò éÅî çÆ ìç½ñå (×¹ðÈ çÆ ÇÃÇÖÁÅ) åð ÜÅä×¶Í ÃÅðÆ ÕÅÇÂéÅå ÇòÚ ×¹ðÈ éÅéÕ çÆ Ã¯íÅ êz×à Ô¯ ðÔÆ þ ÇÕªÇÕ ×¹ðÈ éÅéÕ Áå¶ êÅðìzÔî ÇÂÕ ÔÆ ðÈê ÔéÍÜç¯º ÃÇå×¹ðÈ ÃÅÇÔìÅé ×¹ðÈ éÅéÕ ìÅð¶ ì¶Á§å òÇâÁÅÂÆ òÅñ¶

ôìç ÇñÖ ðÔ¶ Ôé å» í¾à» çÅ ÇñÇÖÁÅ ÇÕò¶º öñå ÇÃ¾è ÕÆåÅ ÜÅ ÃÕçÅ þ? ×¹ðÈ çÆ òÇâÁÅÂÆ òÅñ¶ Õ¹¾Þ Ô¯ð êðîÅä êó·¯ :c Ã¯ ÃÇå×¹ð è§é¹ è§é¹ ÇÜÇé íðî×ó åÇóÁÅ¨

Ã¯ ÃÇå×¹ðÈ òÅÔ¹ òÅÔ¹ ÇÜÇé ÔÇð ÇÃÀ¹ Ü¯ÇóÁÅ¨ (EBB)c ×¹ð ÜËÃÅ éÅÔÆ Õ ç¶ò¨ ÇÜÃ¹îÃåÇÕ íÅ×¹ Ã¹ ñÅ×Å Ã¶ò¨

(AADB)c ÃÇí è§é¹ ÕðÔ¹ ×¹ð¹ ÃÇå×¹ðÈ, ×¹ð¹ ÃÇå×¹ðÈ

ÇÜå¹ ÇîÇñ ÔÇð êóçÅ ÕÇÜÁÅ¨ (ACAE)c èé èðäÆ èð ÁÅÇê ÁÜ¯éÆ å¯Çñ ì¯Çñ Ãü êÈðÅ¨

Õðå¶ ÕÆ ÇîÇå ÕðåÅ ÜÅäË ÕË ÜÅäË ×¹ð ÃÈðÅ¨

(IC@)c ×¹ð ÕÆ îÇÔîÅ ì¶ç éÅ ÜÅäÇÔ¨

-36-



å¹Û îÅå Ã¹Çä Ã¹Çä òÖÅäÇÔ¨ (A@GH)c çÅÃ ÕÆ ñÅÜ ðÖË ÇîÔðòÅé¹¨

×¹ðÈ éÅéÕ¹ ì¯ñË çð×Ô êðòÅé¹¨ (HBA)c ×¹ð ÕË ÃìÇç åð¶ î¹Çé Õ¶å¶, ÇÂ§çzÅÇÂÕ ìzÅîÅÇç åð¶¨

ÃéÕ Ãé§çé åêÃÆ Üé Õ¶å¶ ×¹ð êzÃÅçÆ êÅÇÕ êð¶¨(AABE)

c Ã¹äÆ ÁðçÅÇÃ Ã¹ÁÅîÆ î¶ð¶ Ãðì ÕñÅ ìÇä ÁÅÂÆêz×à íÂÆ Ã×ñ¶ Ü¹× Á§åÇð ×¹ð éÅéÕ ÕÆ òÇâÁÅÂÆ¨(FAA)

ÃòÅñ é§. C çÅ ÜòÅì : ÇÜé·Å ç¶òÇåÁ» ÁòåÅð» ù ×¹ðìÅäÆ é¶ ð¾ç Õð Çç¾åÅ þÍ À¹é·» éÅñ ×¹ðÈ ÃÅÇÔì çÆ å¹ñé» ÇÕª ÕÆåÆ ×ÂÆ? ÜðÅ Á¾Ö» Ö¯ñ· Õ¶ ÇèÁÅé êÈðòÕ ÁÅêä¶ ÁÅñ¶ ç¹ÁÅñ¶ ÃîÅÜÕ òðåÅð¶ ù ò¶Ö¯ êðÖ¯Í ÇÂéÃÅé çÆ ì¯ñÆ ÇòÚ ÇéÖÅð À¹îð î¹åÅìÕ, åÜðì¶ Áé¹ÃÅð ÇòÇçÁÕ ï¯×åÅ î¹åÅìÕ, ç¶ô çÆ ÃÇíÁåÅ, ÇÕ¾å¶ Áå¶ èðî î¹åÅìÕ ì¯ñÆ ìäçÆ ÚñÆ Ü»çÆ þÍ ÇÕÃ¶ ÇòÁÕåÆ çÆ ì¯ñ-ÚÅñ å¯º À°Ã çÆ ï¯×åÅ Õ¿îÕÅÜ Áå¶ èðî ìÅð¶ ÕÅøÆ ÃÅðÅ ÁåÅ-êåÅ Çîñ Ü»çÅ ÔËÍ ÇìéÅ ïåé ÕÆå¶ ÃÅâÆ îÅéÇÃÕ ØÅóå ØóÆ ÜÅ ðÔÆ Ô¹¿çÆ

ÔËÍ À°Ã¶ î¹åÅìÕ ì¯ñÚÅñ Ü» ÇñÖå ìäçÆ Ü»çÆ ÔËÍ í¼à ÃÅÇÔìÅé ÇÂÕ å» ÇÔ³çÈ Ã¼ÇíÁåÅ ÇòÚ êÌòÅé Úó·¶ ÃéÍ çÈÜÅ, ÜÅå ç¶ ìÌÅÔîä Ô¯ä ÕðÕ¶ ÁÅêäÆ Ã¿ÃÇ´åÆ ìÅð¶, èðî ìÅð¶, ç¶òÇåÁ»-ÁòåÅð» ìÅð¶ ìÔ¹å Ú¿×Æ åð·» ÜÅäç¶ ÃéÍ À°Ã¶ î¹ÔÅòð¶ Ü» ì¯ñÆ ÇòÚ À°é·» ×¹ðÈ ÃÅÇÔì çÆ òÇâÁÅÂÆ ÕÆåÆ ÔËÍ À¹°é·» ñÂÆ À°Ã Ãî¶º ç¶ ÃÅÇÔå å¶ èðî î¹åÅÇìÕ ðÅî å¶ÌåÅ ï°¼× çÅ ÁòåÅð ÃÆÍ ðÅî éÅñ¯º êÌÇÃ¼è ñ¯Õ éÅÇÂÕ Ô¯ð Õ¯ÂÆ éÔÆº ÃÆÍ ÇÂÃ¶ ñÂÆ À¹°é·» é±¿ ÕÇÔäÅ ÇêÁÅ - å¶ÌåË åË îÅÇäú ðÅî

ðØ¹ò¿Ã ÕÔÅÇÂú¨ÓÓ ç¹ÁÅêð ÇòÚ Ç´ôé ÇÔ³çÈ ÃîÅÜ ñÂÆ îÔ» éÅÇÂÕ ÃÆÍ À°Ã å¯º

À°µåî çðÜ¶ çÅ Õ¯ÂÆ éÔÆº ÃÆÍ ÇÂÃ¶ ñÂÆ Ãðì ÃÌ¶ôá é±¿ Ãéî¹¼Ö ð¼Ö Õ¶, ×¹ðÈ éÅéÕ çÆ Ã¯íÅ ÕðÇçÁ» ê¹ÕÅð À°á¶ - ÒÒç¹ÁÅê¹Çð Ç´ôé î¹ðÅÇð

-37-



Õ¿Ã ÇÕðåÅðæ ÕÆúÍ À°×ÌÃËä ÕÀ° ðÅÜ ÁíË í×åÔ Üé çÆú¨ÓÓ ÃÇåï°× Çò¼Ú Ãí å¯º ò¼è êÈÇÜÁÅ ÜÅä òÅñÅ ÁòåÅð ÃÆ Çòôé±¿ÍÇòôé±¿ å¯º îÔÅé Õ¯ÂÆ êÅåð ÃÇåï°¼× ÇòÚ éÔÆº î³ÇéÁÅ Ç×ÁÅÍ íÅò¶º

Õñï±¼×, å¶ÌåÅ, ç¹ÁÅê¹ð Áå¶ ÃÇåï°× Õñêå ÔéÍ ÇÂé·» ç¶òÆ- ç¶òÇåÁ» çÆ Ô¯ºç íÆ ô¼ÕÆ ÔÆ ÔËÍ êð Ü¯ Õ°Þ î½ÜÈç ÔË, À°çÅÔðä À°Ã¶ çÆ ÔÆ Çç¼åÆ ÜÅ ÃÕçÆ ÔËÍ Üç¯º Õñï°× ìÅð¶ ÇìÁÅé ÕÆåÅ ÜÅä ñ¼Ç×ÁÅ å» êó· í¼à ÃÅÇÔì ÕÆ ÇñÖç¶ Ôé-

ÕÇñÜ¹Ç× êÌîÅä° éÅéÕ ×¹ð¹, Á³×ç Áîð¹ ÕÔÅÇÂú¨ ÃÌÆ ×¹ðÈ ðÅÜ¹ ÁÇìÚ« Áà«, ÁÅÇç ê¹ðÇÖ ë¹ðîÅÇÂú¨

(ACI@) Ãò¼ÂÆÂ¶ ÃÅø ç¼Ã êÅ ðÔ¶ Ôé ÇÕ À¹°é·» Ü¹×» ÇòÚ À¹°é·» ÁòåÅð» çÆ ÜË-ÜË ÕÅð ÃÆ êð Á¼Ü ×¹ðÈ éÅéÕ çÆ ÜË-ÜË ÕÅð ÔËÍ ×¹ðÈ Á³×ç Áå¶ ×¹ðÈ ÁîðçÅÃ çÆ Ã¯íÅ ÔËÍ À¹°é·» é¶ ÁÅêäÆÁ» ÕÅÇòÕ À°âÅðÆÁ» ðÅÔÆº Ü¹¼×» êÇÔñ» Ô¯Â¶ î³é¶ Ü»ç¶ ç¶òÆÁ»-ç¶òå¶ ×¹ðÈ éÅéÕ ÃÅÇÔì ÜÆ ç¶ Úðé» ÇòÚ ÇñÁÅ ÇìáÅÂ¶ ÔéÍ ï±ðêÆé î¹ñÕ» é±¿ íÅðåÆ î¹ÔÅòð¶ çÆ Û¶åÆ ÕÆå¶ ÃîÞ éÔÆº ÁÅò¶×Æ ÇÕªÇÕ À°èð ÃÅâ¶ òð×Æ Ã¼ÇíÁåÅ ÇòÕÇÃå éÔÆº Ô¯ÂÆÍ À¹é·» çÅ Ã¹íÅÁ Áå¶ î¹ÔÅòðÅ Áñ¼× åð·» çÅ ÔËÍÇîÃÅñ ñÂÆ, À°é·» òÅÃå¶ ììÆÔ¶ çÆ ÕÂÆ ÕÆîå éÔÆºÍ À°æ¶ Õ¯ÇÂñ Á³ì

çÆ àÅÔäÆ Óå¶ ìËá Õ¶ Çî¼á¶ ×Æå éÔÆº ×ÅªçÆÍ À°æ¶ ÃÅòä îÔÆé¶ çÆ Áå¶ ÒîðÆ ð¹ä Þ¹äÓ çÆ ÕÂÆ ò¹¼Õå éÔÆº ÔËÍ î¯ð» é¶ êËñ» ÕÆ êÅÀ°äÁ» ÃÆ? ÇòÚÅð¶ ñ¼ÇíÁ» éÔÆº ñ¼íç¶Í À°æ¶ åÆÁ» ç¶ ×Æå Áå¶ Ç×¼è¶ éÔÆº ÔéÍ ÇÂÃ çÆ æ» ê¼ì-Õñ¼ì Ôé, ôðÅì ÔËÍ ï±ðê ç¶ ÇñÖÅðÆ ÇÂèðñ¶ ðÈêÕ éÔÆº òðå ÃÕä×¶Í ÃÅâ¶ ç¶ô ç¶ ÇñÖÅðÆ ï±ðê ÇòÚ êÌÚÇñå À°êîÅò» éÔÆº ÇñÖ ÃÕä×¶Í ÇìñÕ°¼ñ ÇÂÃ¶ åð·» í¼à» çÆ îÜìÈðÆ ÃÆÍ À°Ô ×¹ðÈ ÜÆ é°¿È ÕÆÔç¶ òð×Å ÕÇÔ³ç¶? À¹°é·» Õ¯ñ Ü¯ Ãí åº À°µåî çðÜ¶ çÅ ÃÆ, À°Ã¶ éÅñ î¶ñ Õ¶ òÇâÁÅÂÆ Õðç¶ ðÔ¶Í Õ¯ÂÆ éòÆº Ü» ò¼ÖðÆ

ÔÃåÆ ÇÕæº êËçÅ Õðç¶? ÇÂÔ îÜìÈðÆ í¼à» çÆ ÔÆ éÔÆº ÔË, í×å» çÆ íÆ ÔËÍ Á¼×º êðÖ ÕðÆÂ¶ å» ×¹ðÈ ÃÅÇÔìÅé çÆ íÆ ÇÂÔ îÜìÈðÆ êÌå¼Ö êó·Æ-

-38-



ò¶ÖÆ ÜÅ ÃÕçÆ ÔËÍ êðîÅåîÅ çÅ ÃðÈê ÇìÁÅé ÕðÇçÁ» õ¹ç ×¹ð¹È éÅéÕ ÃÅÇÔì Üê¹ ÜÆ ÇòÚ ø¹ðîÅ ðÔ¶ Ôé, êó·¯ -

×¹ð¹ ÂÆÃð¹, ×¹ð¹ ×¯ðÖ¹, ìÌÔîÅ, ×¹ð¹ êÅðìåÆ îÅÂÆ¨ (Üê¹-B)ÇÂæ¶ ×¹ðÈ ÜÆ Ãê¼ôà ÇñÖ ðÔ¶ Ôé ÇÕ ÃÅâ¶ ñÂÆ Çòôé±¿, ×ðÖ,

ìÌÔîÅ Áå¶ êÅðìåÆ îÅÂÆ çÆ æ» êðîÅåîÅ ÔÆ Ãí Õ°Þ ÔËÍ ÕÆ ×¹ðÈ éÅéÕ ÜÆ é¶ ÇÂÔÆ åðÆÕÅ éÔÆº òðÇåÁÅ, Ü¯ í¼à» é¶ òðÇåÁÅ ÔË?Çëð Ô¯ð êó·¯ -

Â¶ÕÅ îÅÂÆ Ü¹×Çå ÇòÁÅÂÆ ÇåÇé Ú¶ñ¶ êðòÅä°¨ÇÂÕ¹ Ã¿ÃÅðÆ, ÇÂÕ° í¿âÅðÆ, ÇÂÕ° ñÅÂ¶ çÆìÅä°¨

ÇÜò ÇåÃ¹ íÅòË ÇåòË ÚñÅòË ÇÜò Ô¯¯òË ë¹ðîÅä°¨ (Üê¹ ÜÆ) Á¼×¶ ÃÅð¶ í×å» é¶ ê½ðÅäÕ ç¶òÆ-ç¶òÇåÁ» é±¿ íÅò¶º î¹Õ¿îñ å½ð Óå¶ ð¼ç ÕÆåÅ ÔË êð çÈÜ¶ êÅÃ¶ À°é·» çÆÁ» À°çÅÔðä» ñÂÆ ÔòÅñ¶ íÆ Çç¼å¶ ÔéÍ ÕÆ Õ¯ÂÆ ÃîÞçÅð ÇÂéÃÅé ÇÂÔ î³é ñò¶×Å ÇÕ í×å» é±¿ Ç×ÁÅé Ø¼à ÃÆ? Ü» Çëð À¹°é·» ù ÁÅêäÆ ×¼ñ Ãê¼ôà éÔÆº ÕðéÆ

ÁÅÂÆ? ÜÆ éÔÆº! ×¼ñ ÇÂÃ åð·» Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÆ ÔË ÇÕ Ü¯ òÃå±,ÇòÁÕåÆ, êôÈ-ê³ÛÆ, Õ°çðåÆ é÷Åð¶ ÃÅÔîä¶ Ô¹¿ç¶ Ôé Ü» ÇÜé·» ìÅð¶ êÇÔñ» åº ÔÆ ñÕ» ç¶ îé» å¶ îé½å» ÁÃð êÅ Ú¹¼ÕÆÁ» Ôé, À¹°é·» çÆ

ÔÆ À°çÅÔðä Çç¼åÆ ÜÅÇÂÁÅ ÕðçÆ ÔËÍ í×å ìÅäÆ ÇòÚ¯º ÔòÅñ¶ êóÌ¯ :-

î¶ð¶ ìÅê¹ îÅèÀ° å± èé° Õ¶Ã¯ Ã»òñÆú ìÆá°ñÅÇÂ¨ ðÔÅÀ°¨ Õð èð¶ Ú´ ìËÕ°¿á å¶ ÁÅÂ¶, ×Ü ÔÃåÆ Õ¶ êÌÅé À°èÅðÆÁñ¶¨ ç¹ÔÃÅÃé ÕÆ ÃíÅ ç¯ÌêåÆ Á³ìð ñ¶å À°ìÅðÆÁñ¶¨ ×½åî éÅÇð ÁÔÇñÁÅ åÅðÆ êÅòé Õ¶åÕ åÅðÆÁñ¶¨ ÁËÃÅ Áèî¹ ÁÜÅÇå éÅîç¶À° åÀ° ÃðéÅ ×Çå ÁÅÂÆÁñ¶¨

(éÅîç¶ò ÜÆ-IHH) ÁäÜÅä ÇòÁÕåÆ é±¿ À°êð òðÇäå ôìç êó· Õ¶, í×å éÅîç¶ò

ÜÆ ÁòåÅð» ç¶ ê¹ÜÅðÆ é÷ð ÁÅÀ°ä×¶Í êð ÕÆ ÇÂÃ åð·» Ã¯ÚäÅ ×¹ðìÅäÆ ç¶ Ç×ÁÅé ò¼ñ¯º ÇçòÅñÆÂ¶ Ô¯ä çÅ ÃìÈå éÔÆº ÔË? ÇÕªÇÕ

-39-



ÇÂÕ Ô¯ð æ» í×å éÅîç¶ò ÜÆ ÇÂÔ íÆ å» Ãêôà ÇñÖ ðÔ¶ Ôé :ê»â¶ å°îðÅ îÔÅç¶À° èÀ°ñ¶ ìñç ÚÇóÌÁÅ ÁÅòå° ç¶ÇÖÁÅ æÅ¨

î¯çÆ Õ¶ Øð ÖÅäÅ êÅÕÅ òÅÕÅ ñóÕÅ îÅÇðÁÅ æÅ¨ê»â¶ å°îðÅ ðÅîÚ¿ç¹ Ã¯ íÆ ÁÅòå° ç¶ÇÖÁÅ æÅ¨

ðÅòé Ã¶åÆ Ãðìð Ô¯ÂÆ Øð ÕÆ Ü¯ÇÂ ×òÅÂÆ æÆ¨(éÅî¶çò ÜÆ-HGE)

Õ¯ÂÆ ÇòÚÅð ÇñÖä å¯º êÇÔñ» ÕÆ ÇÂé·» ÃÅð¶ ê¼Ö» ìÅð¶ êðÖ ÕðéÆ ÷ðÈðÆ éÔÆº ÔË? ÜÆ Ô»! ×¹ðÈ Øð çÅ ÇÂÃ¶ åð·» ÇñÖä-ì¯ñä ÇòÚ íñÅ ÔËÍ ÁÅÀ° ×¹ðÈ ÁðÜé ÃÅÇÔì åº ê¹¼ÛÆÂ¶ ÇÕ ÃÇå×¹ðÈ ÜÆ å°ÃÆº íÆ ÇÔ³çÈ

éÅò» òÅñ¶ êðî¶ôòð çÅ ÇÕå¶ ×¹ðìÅäÆ ÇòÚ Ç÷Õð ÕÆåÅ ÔË? ÃÇå×¹ðÈ ÜÆ ç¼Ãç¶ Ôé ÇÕ Áé§åòÅðÆ ÕÆåÅ ÔËÍ ÇÂÃ ôìç ÇòÚ ÃÅð¶ ÔÆ ÇÔ³çÈ Òí×òÅéÓ ÇÂÕ¼á¶ Õð Çç¼å¶ ÔéÍ À°ºÞ ÃÇå×¹ðÈ ÜÆ é±¿ î¹ÃñîÅéÆ ã¿× éÅñ ÇñÖ¶ ì¯ñ¶ ð¼ì ç¶ é» ì¹ð¶ éÔÆº ñ¼×ç¶Í ÇÂÔ ç¯ò¶º ¦î¶ ôìç ê³éÅ A@HB å¯º ô¹ðÈ Ô¯ Õ¶ A@HD å¼Õ ëËñ¶ Ô¯Â¶ êó·¶ ÜÅ ÃÕç¶ Ôé, êð ÃÇå×¹ðÈ ÜÆ ÇÂæ¶ ÇÂÔ ÇñÖäÅ éÔÆº í¹¼ñ¶ ÇÕ íÅÂÆ ÇÂÔ ÃÅð¶ éÅî À°Ã ç¶ Õ¿î» é±¿

ò¶Ö Õ¶ ð¼Ö¶ ×Â¶ ÔéÍ òËÃ¶ ð¼ì ÁéÅî ÔË, À°Ã çÅ Õ¯ÂÆ éÅî éÔÆº ÔËÍ ìÃ ÃçÅ Ã¼å ÔË, ÃÇåéÅî¹ ÔËÍ êó·¯ ôìç -

ÁÚ¹å êÅðìÌÔî êðî¶Ãð¹ Á³åðÜÅîÆ¨ îè¹Ã¹Èçé çÅî¯çð Ã¹ÁÅîÆ¨ÇðÖÆÕ¶Ã ×¯òðèé èÅðÆ î¹ðñÆ îé¯Ôð ÔÇð ð¿×Å

î¯Ôé ÃÅèò Ç´Ãé î¹ðÅð¶¨ Ü×çÆÃ¹ð ÔÇð ÜÆÀ° ÁÃ¹ð Ã¿ØÅð¶¨ èðäÆèð ÂÆÃ éð ÇÃ³Ø éÅðÅÇÂä¨ çÅóÅ Á×ÌË ÇêÌæÇî èðÅÇÂä¨ìÅòé ðÈê ÕÆåÅ å°è¹ Õðå¶ Ãí ÔÆ Ã¶åÆ ÔË Ú¿×Å¨ÇÕðåî éÅî Õæ¶ å¶ð¶ ÇÜÔìÅ¨ ÃÇåéÅî å¶ðÅ êðÅ êÈðìñÅ¨

ÕÔ¹ éÅéÕ í×Çå êÂ¶ ÃðäÅÂÆ ç¶Ô¹ çðÃ¹ îÇé ð¿× ñ×Å¨(A@HC)

îÅðÈ ðÅ× ç¶ ÇÂÃ ñî¶ ôìç ÇòÚ ñ×í× ÇÂÕ Ã½ éÅî ê½ðÅäÕ

×Ì¿æ» ÇòÚº ñË Õ¶ ê³Üò¶º ×¹ðÈ ÜÆ é¶ çðÜ ÕÆå¶ ÔéÍ ÕÆ ð¼ì éÅñ À°é·» çÆ å°ñéÅ ÕðéÆ ì¹ðÆ ×¼ñ Ô¯ ×ÂÆ? Ü» ÇÕÃ¶ ×¹ðîÇå ç¶ ÁÃÈñ çÆ

-40-



À°¦ØäÅ Ô¯ ×ÂÆ? ÜÆ éÔÆº, ×¹ðÈ Áå¶ êðî¶Ãð é°¿È êÀ°óÆ, ì¶óÆ, å°ñÅÔ, îñÅÔ, çÇðÁÅ, Ãî¹¿çð, ÇìðÖ, Á³ÇîÌå, ÃÈðÜ, çÆêÕ, ìðø çÅ Øð,ÇÔîÅñÅ êðìå ÁÅÇç íÆ ÇÕÔÅ Ç×ÁÅ ÔËÍ ÕÆ ð¼ì ÇÂ³éÅ Û¯àÅ ÔË, Ã×¯º ÇÂÔ òÃå» å» ð¼ì é¶ ìäÅÂÆÁ» Ôé, Çëð ÇÂé·» é±¿ ð¼ì Ü» ÃÇå×¹ðÈ ÇÕª ÇñÇÖÁÅ Ç×ÁÅ ÔË? ÕÆ ð¼ì êÀ°óÆ ÇÜ¿éÅ Û¯àÅ ÔË? ÕÆ ì¶óÆ òð×Å

îÅîÈñÆ ÔË? Ã¿ÃÅð ÃÇÔå é±¿ ÜÅäé òÅñ¶ ñ¯Õ ñ¶ÖÕ ç¶ Ü÷ìÅåÆ òñòÇñÁ»é±¿ ÃîÞä òÅñ¶ ÕÅÇòÕ À°âÅðÆÁ» ñÅÀ°ä òÅñ¶ ×¹ðìÅäÆ ç¶ ÁÇÜÔ¶ ÇéðÅñ¶ ð¿×» å¶ Û¿ç» é±¿ ÃÇÔÜ¶ ÃîÞ ÃÕç¶ Ôé êð ÁÅî ÇòÁÕåÆ ç¶ òÃ çÅ ÇÂÔ Õ¿î éÔÆº ÔËÍ À°Ô ÇÂÕ ÇòÚÅð êÕóçÅ ÔË å¶

çÈÜÅ ×¹ÁÅÚ Ü»çÅ ÔËÍ ÇÃ¼Ö îÇå ÇÃðø ÇÂÕ ÁÕÅñ ê¹ðÖ çÅ î³éä òÅñÅ ÔËÍ ÇÂÃ ÇòÚÅð é±¿ ×¹ðìÅäÆ é¶ î¹¼ã å¯º ñË Õ¶ Á³å å¼Õ êÈðÆ ÃÅòèÅéÆ éÅñ ÇéíÅÇÂÁÅ ÔËÍ ÇÜò¶º ìÅäÆ ÒÒýÓÓ å¯º ô¹ðÈ Ô¹¿çÆ ÔËÍ ÒÒúÓ ç¶ Á¼×¶ ñÇ×ÁÅ Â¶ÕÅ (1) ìÌÔîÅ, Çòôé±¿, Çôò çÆ Çå¼ÕóÆ çÅ ÃøÅÇÂÁÅ Õð Çç³çÅ ÔËÍ Üçº ÇÂÔ Çå¿é¶ î¯ãÆ ÒÒ1ÓÓ éÅñ î¹ÕÅ Çç¼å¶ å» Á¼×¶ Ôð Õ¯ÂÆ ÇÂé·» çÆ Á³Ã-ì¿Ã òÅñÅ ÁòåÅð ×¹ðìÅäÆ é¶ Ü¿îäÅ ÔÆ ì¿ç Õð Çç¼åÅÍ ÒÁÅÖ¶ ÕîñÅ éÅ îð¶ Õîñ¶ çÆ î» îð ÜÅò¶Ó å» ÇÕ Ô¯ð Õîñ¶ éÅ Ü¿î èð¶Í ×¹ðÈ éÅéÕ ÃÅÇÔì ÜÆ é¶ ÇÂÔÆ å» ÕÆåÅ ÔËÍ êó·¯ :

é ç¶ò çÅéòÅ éðÅ¨ é ÇÃè ÃÅÇèÕÅ èðÅ¨ ÁÃÇå Â¶Õ Çç×Çð Õ°ÂÆ¨ Â¶Õ° å°ÂÆ Â¶Õ° å°ÂÆ¨ (îÔñÅ

A-ADD) ×¹ðÈ ÁðÜé ÃÅÇÔì ÜÆ é¶ êÈðÆ ÃÅòèÅéÆ òðåÇçÁ» Ôð ×¼ñ,

ÃîÞäï¯× ã¿× éÅñ ÇñÖÆ ÔËÍ í¹ñ¶Ö¶ Öåî Õðé çÅ êÈðÅ êÌì¿è ÕÆåÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔË êð Çëð íÆ Ü¶ ÇÕÃ¶ é±¿ ×¹ðìÅäÆ ÇòÚº ÁòåÅð êÈÜÅ çÅ í¹ñ¶ÖÅ ñ¼× ÜÅò¶ å» ÇÕðêÅ ÕðÕ¶ ÇÂÕ òÅðÆ Áðæ» Ãä¶ î¹Õ¿îñ ×¹ðÈ ×Ì¿æ ÃÅÇÔì ÜÆ çÅ êÅá Õð¶, ÃÅð¶ ô¿Õ¶ éÇòðå Ô¯ ÜÅä×¶Í î³×ñ ç¶ éÅñ, Ôð æÅò¶º ÇÜÃ ÒÒ1ÓÓ (Â¶ÕÅ) çÆ òðåº ÕÆåÆ ×ÂÆ ÔË å» À°Ã¶ é±¿

ÃîÞ ÇñÁÅ ÜÅò¶Í î³×ñ» ç¶ éÅñ EFG òÅðÆ ÒÒÂ¶ÕÅÓÓ òðÇåÁÅ Ç×ÁÅ ÔË å» ÇÕ ÜÇ×ÁÅÃÈ öñåÆ éÅ Õð ÜÅò¶Í Ø¼à¯-Ø¼à EFG òÅðÆ å» Â¶Õ¶

-41-



é°¿È ò¶Ö Õ¶ ÇÂÕ Çéð¿ÕÅð å¶ ÇòôòÅÃ ìä ÔÆ ÜÅò¶×ÅÍé§ìð D ÃòÅñ ÇÂÔ ÔË ÇÕ ð¼ì ÇéðÅÕÅð ÔË, À°Ô ÃðÆð èÅðÕ¶ éÔÆº

ÁÅªçÅÍ ×¹ðÈ ÁðÜé ÃÅÇÔì é¶ ÃÅø ÇñÇÖÁÅ ÔË : Ã×ñ êðÅè ç¶ÇÔ ñ¯ð¯éÆ¨ Ã¯ î¹Ö¹ ÜñÀ° ÇÜå° ÕÔÇÔ áÅÕ°ð¹ Ü¯éÆ¨ (î. ê. AACF) Ã¹Çéîð ì¶éåÆ ÔË ÇÕ ÁòåÅðòÅç çÅ Ã¿Õñê ÇìñÕ°¼ñ ò¼ÖðÆ Ã¯Ú

Ü» ÇòÚÅðèÅðÅ ÔËÍ ÇÃ¼Ö èðî çÅ À°Ã éÅñ ÕÂÆ Ãð¯ÕÅð éÔÆº ÔËÍ ÇÂæ¶ í¼à ÇÃ¼Ö» é¶ ÁÅêä¶ Á³çð À°îñ ðÔÆ, ÁêÅð Ö¹ôÆ é±¿ êÌ×à ÕÆåÅ ÔËÍ À°Ô êÇÔñ» Òê¼æð í×òÅé»Ó é±¿ êÈÜç¶ ÃéÍ ÒìÌÅÔîä í×òÅé»Ó çÆ ×¹ð

êçòÆ çÅ À°é·» é±¿ Ç×ÁÅé ÃÆÍ êð À°Ã ÃÅð¶ òðåÅð¶ ÇòÚ îé°¼ÖåÅ éÅñ ÔîçðçÆ, êðÀ°êÕÅð, ÁÅêÅ íÅò ×òÅ Õ¶ Ã¶òÅ ÕðéÆ, ò¿â Õ¶ ÛÕäÅ, ÇÕðå ÕðéÆ Áå¶ Ôð ÇÂéÃÅé ÇòÚ ð¼ìÆ Ü¯å îÇÔÃÈÃ ÕðéÆÍÜçº ÇÂÔ ÕðåÅðÆ ×¹ä ×¹ðÈ ÃÅÇÔìÅé ÇòÚ ò¶Ö¶ å» À¹°é·» çÅ ÕòÆ îé é¼Ú ÇêÁÅ, ×ÅÀ°ä ñ¼× ÇêÁÅÍ À°é·» ÇòÃîÅçÆ ÇÛä» ÇòÚº Ü¯ ×¹ðÈ Ü¯å ÇòÚ, ôðèÅòÅé ×¹ðÇÃ¼Ö» é¶ Áé°íò ÕÆåÅ, À°Ã é±¿ ÃÇå×¹ðÈ ÁðÜé

ÃÅÇÔì ÜÆ ç¶ Ãéî¹¼Ö ×ÅÇÂÁÅÍ ÃÇå×¹ðÈ ÜÆ é±¿ ÇÂÔ ×¹ðÈ À°êîÅ êÃ¿ç ÁÅÂÆÍ À°é·» é¶ ñË Õ¶ ×¹ðÈ ×Ì¿æ (ê¯æÆ ÃÅÇÔì) çÅ Á³×Å ìäÅ Çç¼åÆÍ ÇÂÃ ìÅäÆ ÇòÚ ×¹ðÈ ÇòÁÕåÆÁ» çÅ éÅî íÅò¶º ÇñÁÅ Ç×ÁÅ ÔË êð Ã¯íÅ

À¹°é·» ç¶ À¹êÕÅð» çÆ ÕÆåÆ ×ÂÆ ÔË, ÃðÆð çÆ éÔÆºÍ Áé§å À°êÕÅð Õðé òÅñ¶ ÃÇå×¹ðÈÁ» çÆ Ççñº-îé¯ ÃíÅ éÅ ÕðéÆ, è¿éòÅç éÅ ÕðéÅ ÕÆ ÁÇ´åØäåÅ éÔÆº î³éÆ ÜÅò¶×Æ? ÇÃ¼Ö ÁÅêä¶ ×¹ðÈ ç¶ À°êÕÅð é±¿ í¹¼ñ Õ¶ òøÅçÅð ÇÃ¼Ö ÁÖòÅ ÃÕä×¶? À°Ô êðÀ°êÕÅð íÅò¶º À°Ã òÕå Ãé, ÁÃÆº Á¼Ü íÆ å» À¹°é» ÔÆ ×¹ä» é±¿ ïÅç ÕðÕ¶ ÃÇå×¹ðÈ ÜÆ çÅ è§éòÅç Õðç¶ Ô»Í ÇÂÔ À°Ô ÇêÁÅð òñòñ¶ Ôé, Üç¯º ÁÃÆº ÇÕÃ¶ é±¿ î¹ôÇÕñ ÇòÚ îçç Õðé ìçñ¶ ÁÅî ÕÇÔ Çç³ç¶ Ô»- ÒÒå°ÃÆº î¶ð¶ ñÂÆ

ð¼ì ìä Õ¶ ìÔ¹ó êÂ¶ÍÓÓ ÇÂÃ åð·» í¼à» é¶ ÔÆ éÔÆº ÕÆåÅ, Ã×¯º í×å» é¶

Áå¶ ×¹ðÈ ÃÅÇÔìÅé é¶ õ¹ç íÆ ìÔ¹å æÅÂÆº ÕÆåÅ ÔËÍ ÇÂé·» Ãò¼ÂÆÁ» ÇòÚ ÇÜæ¶ ×¹ðÈ À°Ãåå ÔË, À°æ¶ ÇÂÇåÔÅÃÕ îÔ¼ååÅ íÆ ìÔ¹å ÔËÍ êÇÔñ¶

-42-



êÅÇåôÅÔ å¯º ñË Õ¶ ê³Üò¶º éÅéÕ å¾Õ, åðåÆìòÅð ìÔ¹å ÕÆîåÆ ÜÅäÕÅðÆ ÇîñçÆ ÔËÍ ÁÃÆº ÁÅî ÇÂéÃÅé êðîÅåîÅ çÅ ÃðÈê éÔÆº ÜÅäç¶Í ÇÜÃ îÔÅé ôõÃÆÁå é¶ ÃÅâ¶ Ãéî¹¼Ö êðî¶Ãð çÅ Ç×ÁÅé ð¼Ö Çç¼åÅ, ÜÆòé ÜÅÚ ÃîÞÅ Çç¼åÆ, ì¿èé» å¯º î¹Õå ÕðòÅ Çç¼åÅ, À°Ã

ÁÕÅñ Üå é±¿ êðî¶Ãð çÅ ðÈê éÅ ÁÅÖÆÂ¶ å» ÕÆ ÁÅÖÆÂ¶? Ã¯íÅ é±ðÅéÆ Ü¯å çÆ ÕÆåÆ ×ÂÆ ÔË êð À°Ô ð¼ìÆ Ç×ÁÅé ÇÜÃ ÃðÆð ç¹ÁÅðÅ êÌ×à

Ô¯ÇÂÁÅ ÔË, À°Ã çÆ òÇâÁÅÂÆ ÃÇÔÜ Ã¹íÅÂ¶ ÔÆ Ô¯ ÜÅÇÂÁÅ ÕðçÆ ÔËÍÇÕò¶º Ç×ÁÅé Ü¯å é±¿ Á×¶ ÕÅðÜ ÕðçÆ í¼à» é¶ Áé°íò ÕÆåÅ ÔË, ÃðÆð

çÆ ×¼ñ éÅ ÕðÕ¶ ×¹ðÈ Ü¯å çÆ ×¼ñ ÕÆåÆ ÔË, êó·ÇçÁ» ô¿Õ¶ éÇòðå Ô¯

Ü»ç¶ Ôé : ÁÜË Úòð¹ ÇÃÇð ã¹ñË éÅî¹ Á³ÇîÌå î¹ÇÖ ñÆÁÀ°¨ ×¹ð ÁðÜé ÇÃÇð Ûåz ÁÇê êðî¶ÃÇð çÆÁÀ°¨ÇîÇñ éÅéÕ Á³×ç Áîð ×¹ð, ×¹ð¹ ðÅîçÅÃ ÔÇð êÅÇÔ ×ïÀ°¨

ÔÇðì¿Ã Ü×Çå ÜÃ¹ Ã¿ÚðÀ° Ã¹ Õòä° ÕÔË ÃÌÆ ×¹ðÈ î¹ïÀ°¨ ÕÅà¶ Ã¹ êÅê Çå¿é éðÔ¹ Õ¶ ×¹ð¹ ðÅîçÅÃ¹ ÇÜé· êÅïÀ°¨Ûåz ÇÃ³ØÅÃé¹ ÇêðæîÆ ×¹ðÈ ÁðÜ¹é ÕÀ° ç¶ ÁÅÇÂÁÀ°¨

(í¼à» ç¶ ÃòÂÆÂ¶-AD@I)Ü¶ í¼à» é¶ ×¹ðÈ éÈ°¿ ð¼ì çÅ ðÈê ÁÅÖ Çç¼åÅ å» ×¹ðÈ ÃÅÇÔì é¶ íÆ ÇÂÔ

åðÆÕ¶ òðå¶ Ôé Í êó·¯: ðÅî Ôî ÃÇå×¹ð êÅðìÌÔî ÕÇð îÅé¶¨ Ôî îÈó î¹×è ÁÃ¹è îÇå Ô¯å¶, ×¹ð ÃÇå×¹ð ÕË ìÚÇé ÔÇð Ôî ÜÅé¶¨ (î.

ê. AFI) Ô¶ òÅÇÔ×¹ðÈ! ÁÃÆº ÃÇå×¹ðÈ é°¿È êÅðìÌÔî ÕðÕ¶ ÃòÆÕÅð ÕÆåÅ

Ô¯ÇÂÁÅ ÔËÍ òðéÅ îËº îÔ» îÈðÖ Ã», ì¹ðÆ î¼å» òÅñÅ Ã», ÃÇå×¹ðÈ ç¶ À°µåî ìÚéÅ (ÇÃ¼ÇÖÁÅ) ç¹ÁÅðÅ îËé±¿ ð¼ì ìÅð¶ Ã¯ÞÆ ÇîñÆ ÔËÍ éÅîç¶ò ÜÆ

ð¼ìÆ ÇêÁÅð ÇòÚ ÇÂª ê¹ÕÅð À°µáç¶ Ôé :êÅéÆ îÇÔ ç¶Ö¹ î¹Ö¹ ÜËÃÅÍ éÅî¶ Õ¯ Ã¹ÁÅîÆ ìÆá« ÁËÃÅ¨

-43-



(ACAH) Ô¶ íÅÂÆ å±¿ ôÆô¶ ÇòÚ ÁÅêäÅ ÔÆ îÈ¿Ô ò¶Ö ñË, å±¿ ð¼ì òð×Å ÔÆ ÔË

ÇÕªÇÕ À°Ã¶ çÅ ê¹¼åð Ü¹ ÔËºÍ ÕìÆð ÜÆ Ö¹ç ÇòÃîÅçÆ êñ» ÇòÚ Õ±Õ À°µáç¶ Ôé :

Áì åÀ° ÜÅÇÂ Úã¶ ÇÃ³ØÅÃÇé Çîñ¶ ÔË ÃÅÇð³×êÅéÆ¨ ðÅî ÕìÆðÅ Â¶Õ íÂ¶ ÔË Õ¯ÇÂ é ÃÕË êÛÅéÆ¨ (IFI)

×¹ðÈ éÅéÕ ÃÅÇÔì íÆ ÕÅÇòÕ À°âÅðÆÁ» ÇòÚ ÇéðÅÕÅð çÅ ÁÅÕÅð êÌ×à Õðé çÆ ÇÕðêÅ Õð ðÔ¶ ÔéÍ ÔÅñ»ÇÕ À¹°é·» ìÔ¹å æÅÂÆº ð¼ì éÈ°¿ ÒÁÜ¯éÆÓ ÁÅÇÖÁÅ ÔËÍ ÇÂæ¶ ÃðÈê Ü¯éÆ ÇòÚ ÁÅÀ°ä òÅñ¶ îé°¼Ö»

òð×Å ÇìÁÅé ÕÆåÅ ÔËÍ êó·¯ êÌîÅä : å¶ð¶ ì¿Õ¶ ñ¯ÇÂä ç¿å ðÆÃÅñÅ¨ Ã¯Ôä¶ éÕ ÇÜé ¦îó¶ òÅñÅ¨ Õ¿Úé ÕÅÇÂÁÅ Ã¹ÇÂé¶ ÕÆ ãÅñÅ¨ Ã¯ò¿é ãÅñ Ç´ôé îÅñÅ ÜêÔ¹ å°î ÃÔ¶ñÆÔ¯¨..² å¶ðÆ ÚÅñ Ã¹ÔÅòÆ îè¹ðÅóÆ ìÅäÆÍ Õ°ÔÕÇé Õ¯ÇÕñÅ åðñ

Ü¹ÁÅäÆ¨...Çìéò¿Çå éÅñÕ° çÅÃ¹ ÔÇð ÕÅ å¶ðÆ ÚÅñ Ã¹ÔÅòÆ îè¹ðÅóÆ ìÅäÆ¨

(î-1-EFG) À°êðñ¶ ôìç ÇòÚ îé°¼ÖÆ ÃðÆð ò»× ÇÂÕ ÇÂÕ Á³× çÅ éÅî ñË

Õ¶ êðîÅåîÅ çÆ Ã¹¿çðåÅ ÇìÁÅé ÕÆåÆ ×ÂÆ ÔËÍ ÇÂÔ Õ¶òñ Ü÷ìÅåÆ òñòñ¶ Ôé, ×¹ðìÅäÆ ÔÆ ÃÅé±¿ Ã¯ÞÆ ìÖô ðÔÆ ÔË ÇÕ ð¼ì ç¶ é¼Õ, Õ¿é, îÈ¿Ô, Ô¼æ Áå¶ ÃðÆðÆ ÁÅÕÅð éÔÆº Ô¹¿çÅÍ À°é·» ×¼ñ» é±¿ íÆ ÃÅÔîä¶ ð¼ÖäÅ Ô¹¿çÅ ÔËÍ êóÌ¯ :

ÃÔÃ åò éËé, éé éËé ÔÇÔ å¯ÇÔ ÕÀ°, ÃÔÃ îÈðÇå ééÅ Â¶Õ å¯ÔÆ¨

ÃÔÃ êç Çìîñ, éé Â¶Õ êç ×¿è Çìé, ÃÔÃ åò ×¿è ÇÂò Úñå î¹ÔÆ¨ (î-1-AC)

Çéð¿ÕÅð çÆÁ» Ô÷Åð» Á¼Ö» Ôé, Ô÷Åð» êËð, Ô¼æ, é¼Õ, Õ¿é Áå¶ ÃðÆð Ôé êð ÁÃñ ÇòÚ À¹Ã çÅ Õ¯ÂÆ ÃðÆðÕ ÁÅÕÅð éÔÆº ÔËÍ ÇÃÌôàÆ

-44-



ç¶ ÜÆò» çÆÁ» Á¼Ö» ÁÅÇç ÔÆ À°Ã çÆÁ» Ôé, À°Ã¶ çÆ ìÖÇôô ÔéÍ ×¹ðìÅäÆ ÇòÚ ÁÇÜÔ¶ Áé¶Õ» ÃìÈå Çîñç¶ Ôé ÇÜò¶º ÃÇå×¹ðÈ ð¼ì é±¿ ÃÅÔîä¶ ò¶Ö Õ¶ Ã¶òÕ» çÆ îçç Õðé ñÂÆ ÁÅ ìÔ¹ÇóÁÅ îÇÔÃÈÃ Õðç¶ Ô¯äÍ ÁÃÆº ÃÅð¶ íñÆ í»å ÜÅäç¶ Ô» ÇÕ ×¹ðìÅäÆ çÅ Õ¶ºçðÆ ÁÃÈñ ð¼ì é±¿ ÜÈé» ÇòÚ ÁÅÀ°ä òÅñÅ éÔÆº î³ÇéÁÅ Ç×ÁÅÍ À°ºÞ ÇÂé·» ôìç» é±¿

íÆ ×Ô¹ éÅñ êó· ñò¯ :ÇÜæ¶ ÜÅÇÂ ìÔË î¶ðÅ ÃÇå×¹ðÈ Ã¯ æÅé° Ã¹ÔÅòÅ ðÅî ðÅÜ¶¨

×¹ðÇÃÖÆ Ã¯ æÅé° íÅÇñÁÅ ñË è¹Çð î¹ÇÖ ñÅòÅ¨ (DE@) Õ¯ÂÆ ÕÇð ×ñ Ã¹äÅòË ÔÇð éÅî ÕÆ Ã ñ×Ë ×¹ðÇÃÖÅ îÇé ÇîáÅ¨

(DEA) ÔÇð Ü¹×¹ Ü¹×¹ í×å À°êÅÇÂÁÅ êËÜ ðÖçÅ ÁÅÇÂÁÅ ðÅî ðÅÜ¶¨ ÔðäÅÖÃ¹ ç¹Ãà¹ ÔÇð îÅÇðÁÅ êÌÔñÅç åðÅÇÂÁÅ¨ ÁÔ¿ÕÅðÆÁÅ Çé§çÕÅ ÇêÇá ç¶ÇÂ éÅîç¶À° î¹Ö ñÅÇÂÁÅ¨Üé éÅéÕ ÁËÃÅ Ôð Ã¶ÇòÁÅ Á³Çå ñÂ¶ ÛâÅÇÂÁÅ¨ (DEA)êÅó êó¯ÃÇä êÈÇÛ é¶ éÅîÅ ÕÅ êÇÔ ÛÅÇé ÛòÅÂÆ Ô¯¨

å¯ êÇÔ ç¹×äÆ îÜÈðÆ çË ÔÀ° î¯ ÕÀ° ì¶ãÆ ç¶Ô¹ ìåÅÂÆ Ô¯¨ì¶ãÆ Õ¶ ×¹ä Ã¹Çé ðÆ ìÅäÆ ÜñÇè ì»Çè èÈ æÅÇêú Ô¯¨éÅî¶ Õ¶ Ã¹ÁÅîÆ ÃÆÁ ìÔ¯ðÆ ¦Õ ííÆÖä ÁÅÇêú Ô¯¨

(FEG)éÅîç¶ò é±¿ ×¹Á»ãä ìÆìÆ ê¹¼ÛçÆ ÔË, ò¶ òÆð! ÇÕðêÅ ÕðÕ¶ çÃ

ÇÕ å¶ðÅ ÃÔäÅ îÕÅé ÇÕÃ é¶ ìäÅ Çç¼åÅ ÔË? îËº ÚÅÔ¹¿çÆ Ô» ÇÕ î¶ðÅ Øð íÆ ÁÇÜÔÅ ÔÆ Ã¯ÔäÅ ìä¶Í îËù À°Ã ÕÅðÆ×ð çÆ çÃ êÅ, íÅò¶º êËÃ¶ ç¯ ×¹äÅ ò¼è ñ¼× ÜÅä, ÇÂÃ çÅ ÇëÕð éÔÆº ÔËÍ éÅîç¶ò ÜÆ ÁÅÖä ñ¼×¶, Ã¹ä íËä! î¶ðÅ ÕÅðÆ×ð À°Ô ÔË, ÇÜÃ é¶ Ãî¹¿çð é±¿ ì¿é· Õ¶ ÇàÕÅÇÂÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔËÍ èðÈ åÅð¶ íÅò ÁÅÕÅô é±¿ ÃÇæð ÕÆåÅ Ô¯ÇÂÁÅ Ô¶Í ÇÜÃ é¶ ÃÆåÅ é±¿ ÕËç ÇòÚ¯º Õ¼ã Õ¶ òÅêÃ ÇñÁ»çÅÍ ÇÜÃ é¶ ðÅòä é±¿ Öåî

ÕðÕ¶ ÇòíÆôä é±¿ ¦ÕÅ çÅ ðÅÜÅ ìäÅ Çç¼åÅÍ À°Ô ÁÅê¶ ÁÅê ð¼ì î¶ðÅ ÕÅðÆ×ð ÔË, À°Ã é¶ î¶ðÅ (ÃðÆð ðÈêÆ Øð) îÕÅé ÇåÁÅð ÕÆåÅ ÔË, À¹Ô

-45-



êËÃ¶ éÔÆº, ê¶Ìî çÆ í¶àÅ ñËºçÅ ÔËÍ éÅîç¶ò ÜÆ çÅ ÇÂÕ Ô¯ð êÌîÅä ò¶Ö¯ : ÃÅå ØóÆ Üì ìÆåÆ Ã¹äÆ¨ ÁÜÔ¹ é ÁÅÇÂú Çåzíòä èäÆ¨êÅÖ³åä ìÅÜ ìÜÅÇÂñÅ¨ ×ð¹ó Úó¶ ×¯Çì³ç ÁÅÇÂñÅ¨

ÕÔÇÔ å èðÇä ÇÂÕ¯âÆ ÕðÀ°¨ ÕÔÇÔ å ñ¶ ÕÇð À°êÇð èðÀ°¨ (éÅîç¶ò-AAFF)ÇÂÃ ôìç é°È¿ úêðÆ é÷ð¶ êÇó·Á» ÇÂ³Þ êÌåÆå Ô¯ ÇðÔÅ ÔË ÇÕ ÇÜò¶º

Çòôé±¿ ÁòåÅð ×ð¹ó Óå¶ ÃòÅðÆ Õð Õ¶ Ö³í» ç¶ òÅÜ¶ òÜÅªÇçÁ» ÁÅ Ç×ÁÅÍ ÁÅ Õ¶ Çòôé±¿ é¶ ê¹¼ÇÛÁÅ ÇÕ Ô¶ éÅîç¶ò èðåÆ ê¹¼áÆ Õð ÇçÁ»?

Ô¶áñÆ À°êð Õð ÇçÁ», î¹ðçÅ ×À° ÜÆòå ÕðÇçÁ»? ÁÅÇç...êð

éÅî¶çò çÅ ð¼ì, ×ð¹ó òð×¶ Çé¼Õ¶ ÇÜÔ¶ ê³ÛÆ çÆ ÃòÅðÆ ÕðçÅ Ô¯ÇÂÁÅ, ÃðÆð èÅð Õ¶ éÔÆº ÁÅªçÅÍ éÅîç¶ò ÜÆ ÔÆ Á¼×¶ Ú¼ñ Õ¶ ÇÂª ÇñÖ ðÔ¶ Ôé :

ÇÜÇé ÁÅÕÅÃ Õ°ñÔ ÇÃÇð ÕÆéÆ ÕÀ°ÃË Ãêå êïÅñÅ¨ Úîð ê¯Ã ÕÅ î³çð¹ å¶ðÅ ÇÂÔ ÇìÇè ìé¶ ×¯êÅñÅ¨Ûêé Õ¯Çà ÕÅ ê¶Ôé° å¶ðÅ Ã¯ñÔ ÃÔÃ ÇÂÜÅðÅ¨

íÅð ÁáÅðÔ î¹ç×ð¹ å¶ðÅ ÃÔéÕ Ãí Ã¿ÃÅðÅ¨ (AAFG) Ô¶ Çéð¿ÕÅð ÜÆ, ÃÅðÅ ÁÅÕÅÃ å¶ðÅ à¯ê ÔËÍ Ã¼å¶ êÅåÅñ î¿é¯ å¶ð¶

êËð çÅ Ü¯óÅ (Ü¹¼åÆ) ÔéÍ ÃÅð¶ ÜÆò» ç¶ Á³çð å¶ðÅ òÅÃÅ ÔËÍ ÃîÞ¯ ÃðÆð ðÈêÆ ÁäÇ×äå å¶ð¶ ðÇÔä ç¶ ÇàÕÅä¶ ÔéÍ EF Õð¯ó ì¼çñ å¶ðÅ Ú¯ñÅ Ôé Áå¶ AF Ô÷Åð ×¯êÆÁ» î³é¯ å¶ð¶ Ú¯ñ¶ çÆÁ» åäÆÁ» ÔéÍ ÃÅðÆ èðåÆ ç¶ íÅð ÇÜ¿éÅ íÅðÅ å¶ðÅ î¹¼ç×ð (Ã¯àÅ-¬ä ÇîðÚ å¶ ôðçÅÂÆ ð×óé òÅñÅ) ÔËÍ ÃÅðÅ Ã¿ÃÅð å¶ðÆ ÖÅäÅ ÖÅä òÅñÆ æÅñÆ ÔËÍ ÃîÞ¯ èðåÆ ÔÆ ÖÅä¶ òÅñÅ í»âÅ ÔËÍ ÇÂÃ åð·» çÆ îÔÅé å¶ ÇòðÅà ôÕåÆ òÅñ¶ Çéð¿ÕÅð é±¿ éÅîç¶ò ÜÆ ÇèÁÅªç¶ ÔéÍ

×¹ðìÅäÆ å» ÇÂÔ íÆ ÇÃÖÅªçÆ ÔË ÇÕ îé°¼Ö ç¶ Á³çð òÅÇÔ×¹ðÈ çÆ Ü¯å, Ã¼ÇåÁÅ Ü» ôÕåÆ, Çéð¿åð òðå ðÔÆ ÔËÍ À°Ã ôÕåÆ é±¿ êÛÅäéÅ

Áå¶ òðå¯º ÇòÚ ÇñÁÅÀ°äÅ ÔË Í Üç¯º ÇÂéÃÅé À°Ã ñÅÇîÃÅñ ôÕåÆ é±¿ îÇÔÃÈÃ Õð ñËºçÅ ÔË, À°Ã Ãî¶º À°Ô ÁÅåîÅ ê¼Ö¯º Çéð¿ÕÅð çÅ ÔÆ ÇÂÕ

-46-



Û¯àÅ ÇÜÔÅ ÇÔ¼ÃÅ Ô¹¿çÅ ÔËÍ ò¶Ö¯ :c ÇÜé·» é ÇòÃðË éÅî¹ Ã¯ ÇÕé¶ÇÔÁÅ

í¶ç¹ é ÜÅäÔ¹ îÈÇñ Ã»ÂÆ Ü¶ÇÔÁÅ¨ (CIG)c îÇå ÇòÚ ðåé° ÜòÅÔð îÅÇäÕ Ü¶ ÇÂÕ ×¹ð ÕÆ ÇÃ¼Ö Ã¹äÆ¨ (B)c îé å±¿ ÜÇå ÃðÈê ÔË ÁêäÅ îÈñ êÛÅä¨

îé ÔÇð ÜÆ å¶ðË éÅÇñ ÔË ×¹ðîåÆ ð¿× îÅä°¨(DDA)

c Ã¿åÅ ÕÀ° îÇå ÕÂÆ Çé§çÔ¹ Ã¿å ðÅî¹ ÔË Â¶Õ¯ ÕÔ¹ ÕìÆð îË Ã¯ ×¹ð¹ êÅÇÂÁÅ ÜÅ Õ¯ éÅÀ° Çìì¶Õ¯¨ (GIC)

c Üé éÅéÕ ì¯ñË Á³ÇîÌå ìÅäÆÍ ×¹ðÇÃ¼Ö» ÕË îÇé ÇêÁÅðÆ íÅäÆ¨ À°êç¶Ã¹ Õð¶ ×¹ð¹ ÃÇå×¹ð¹ êÈðÅ ×¹ð¹ ÃÇå×¹ð¹ êðÀ°êÕÅðÆÁÅ ÜÆÀ°¨ (î.E,IF)

c î¯ÕÀ° Ü×ÜÆòé° ÜÆòÅÇñ ñË Ã¹ÁÅîÆ Çðç Á³åÇð éÅî òÃÅÇÂÁÅ¨éÅéÕ ×¹ðÈ, ×¹ðÈ ÔË ê¹ÈðÅ ÇîÇñ ÃÇå×¹ð éÅî ÇèÁÅÇÂÁÅ¨ (î-D-

HHB)

c Üéî îðä ç¹ÔðÈ îÇÔ éÅÔÆ Üé êðÀ°êÕÅðÆ ÁÅÂ¶¨ÜÆÁ çÅé ç¶ÇÂ í×åÆ ñÅÇÂÇé ÔÇð ÇÃÀ° ñËÇé ÇîñÅÂ¶¨ (î-E-GDI)

À°êð òðÇäå ôìç» çÆ ÇòÚÅð Õðé çÆ ÕÂÆ ñ¯ó éÔÆº íÅÃçÆ,ÇÕªÇÕ ìóÆ Ã½ÖÆ ÃîÞ ÁÅ ÃÕä òÅñÆ ôìçÅòñÆ ÔËÍ îé°¼Ö ç¶ Á³çð

ð¼ì ò¼ÃçÅ ÔËÍ ð¼ìÆ Ç×ÁÅé òÅñÅ ÇÂéÃÅé ð¼ì çÅ ÔÆ ðÈê ÔËÍ îé ÇòÚ Áé¶Õ ×¹ä Áå¶ ôÕåÆÁÅ î½ÜÈç ÔéÍ ×¹ðî¹¼Ö» é±¿ ì¹ð¶ éÅ ÁÅÖ¯, éÅî Üêä òÅñ¶ Áå¶ éÅîÆ ÇòÚ ÕÂÆ í¶ç éÔÆº Ô¹¿çÅÍ ×¹ðÈ êÅòé ×¹ðìÅäÆ

ðÅÔÆº À°êç¶ô Õð ÇðÔÅ ÔËÍ ×¹ðÇÃ¼Ö é±¿ ×¹ðÈ çÆ î¼å Ú¿×Æ ñ¼×çÆ ÔËÍ ÇÂÔ À¹êç¶ô îÔÅé ×¹ðÈ, êÈðÅ ×¹ðÈ Õð ÇðÔÅ ÔË, Ü¯ êðÀ°êÕÅð çÆ ÃÅÕÅð

îÈðå ÔËÍ éÅî Üêä òÅñ¶ í×å ÃÅÇÔìÅé, ×¹ðÈ ÃÅÇÔìÅé, Üéî îðä ÇòÚ éÔÆº ÁÅªç¶Í À°Ô å¶ ÇÃðø êðÀ°êÕÅð òÅÃå¶ é¶ÕÆ ç¶ ðÅÔ ñ¯Õ»

-47-



ù å¯ðé ñÂÆ ÁÅªç¶ Ôé Áå¶ ÁÅî ÇòÁÕåÆ çÅ ÁÕÅñ ê¹ðÖ éÅñ î¶ñ ÕðòÅ Çç³ç¶ ÔéÍ

ÇÕÃ¶ Á×¿îÆ ÃðÈð ÇòÚ ÇòÃîÅçÆ ð¿× ÇòÚ ÁÅ Õ¶ õ¹ç ÕìÆð ÜÆ ê¹ÕÅð À°áç¶ Ôé :

ÕìÆð îé° Çéðî« íÇÂÁÅ ÜËÃÅ ×¿×Å éÆð¹¨êÅÛË ñÅ×¯ ÔÇð ÇëðË ÕÔå ÕìÆð ÕìÆð¨ (ÕìÆð ACFG)ÇÂæ¶ Çòô¶ô å½ðÓå¶ Çòñ¼Öä ×¼ñ ÇÂÔ ÔË ÇÕ Ü¯ ìÌÅÔîä ÃçÆÁ» å¯º

ñ¯Õ» çÅ ×¹ðÈ ìäÕ¶, ÇèÙÅä¶ çÆ «¼à-ÖÃ¹¼à ÕðçÅ ÁÅ ÇðÔÅ ÃÆ Áå¶ ÁÅêäÆ êÈÜÅ íÆ ÕðòÅ ÇðÔÅ ÃÆÍ ÇÂÔ Ç×ÁÅð» í¼à À°Ã¶ ìÌÅÔîä ô¶ÌäÆ

ÇòÚ¯º ÃéÍ ÇÂé·» é¶ À°Ô ÜÅåÆ ÁÇíîÅé ÇåÁÅ× Çç¼åÅÍ ÁÅêä¶ ç¶òå¶ Áå¶ ÁòåÅð» éÅñº ×¹ðÈ ÃÅÇÔìÅé é°¿È À°µåî Õð Õ¶ ÇñÇÖÁÅ ÔËÍ ÜÅå ê¼Ö¯º Ö¼åðÆ Õ°ñ ÇòÚ Üéî¶ ×¹ðÈ ÃÅÇÔìÅé é±¿ ÁÅêäÅ îÔÅé ÁÅ×È Ü»

×¹ðÈ ÃòÆÕÅð ÕÆåÅ ÔËÍ ÇÂÃ ñÅÃÅéÆ ØàéÅ é±¿ ×¹ðìÅäÆ ÇòÚ ôÅîñ ÕðéÅ ÁÇå ÷ðÈðÆ ÃÆ, Ü¯ ×¹ðÈ ÁðÜé ÃÅÇÔì é ¶ÕÆåÅÍ ÇÂé·» ÔÆ Ãò¼ÂÆÁ» ÇòÚ í¼à» é¶ ÁÖ½åÆ éÆòÆº ÜÅå òÅñ¶ ÕìÆð ÜÆ, ðÇòçÅÃ ÜÆ,éÅîç¶ò ÜÆ, ÃËä ÜÆ ÁÅÇç çÆ íÆ íðêÈð êÌô¿ÃÅ ÕÆåÆ ÔËÍ ÁÅî òðåÅð¶

î¹åÅìÕ éÆòÆº ÜÅå òÅÇñÁ» é°È¿ ìÌÅÔîä Õç¯º îÅä Çç³ç¶ Ãé? ÇÂÔ í¼à» ò¼ñ¯º ÃÇå×¹ðÈ ÜÆ çÆ ÇÂéÕñÅìÆ ÃÚ é±¿ ÃòÆÕÅð Õð Õ¶ ÁÅåî Ãîðêä ÔËÍ ÕÆ ÇÂÔ Õ¯ÂÆ îÅîÈñÆ ×¼ñ ÃÆ ÇÕ ê¹ðÅäÆ òËÇçÕ ðÆåÆ õåî Ô¯ ðÔÆ ÔËÍ éòÆº ×¹ðîÇå èÅðÅ Á³×óÅÂÆÁ» íð ðÔÆ ÔËÍ ê¹ðÅä¶ éÈ°¿ ÇåÁÅ× Õ¶, í¼à» é¶ éòÆº êðÀ°êÕÅðÆ Ã¯Ú é°¿È ÜÆ ÁÅÇÂÁ» ÁÅÖ Õ¶

ÃòÅ×å ÕÆåÅ ÔË, èéòÅç ÁÅÇÖÁÅ ÔËÍ í¼à» çÆ ÇÂÃ Ã¯Ú é±¿ êÌòÅé ÕðÇçÁ» ×¹ðÈ ÁðÜé ÃÅÇÔì é¶ õ¹ç ÇÂé·» Ãò¼ÂÆÁ» é±¿ Òê¯æÆÓ ÇòÚ çðÜ ÕÆåÅ ÔË å» ÇÕ ÁÅÀ°ä òÅñ¶ Ãî¶º ÇòÚ íÆ ÇÃ¼Ö ×¹ðÈ çÆÁ» òÇâÁÅÂÆÁ» Õðç¶ ðÇÔäÍ ÁÅêä¶ ÜÆòé é±¿ ÃÇå×¹ðÈ êÌåÆ ÇéôáÅ êÈðòÕ Ãîðêä Õð ç¶äÍ

×¹ðìÅäÆ ç¶ è¹ð¿åð ÇòçòÅé Áå¶ À°µÚåî ÇòÁÅÇÖÁÅÕð íÅÂÆ ×¹ðçÅÃ ÜÆ ÁÅêäÆ êÌÇÃ¼è ðÚéÅ D@ òÅð» ÇòÚ Áå¶ FGE ÕÇì¼å»

-48-



ÇòÚ òÅð-òÅð ×¹ðÈ À°êîÅ Õðç¶ ÔéÍ ×¹ðÈ ÁðÜé ÃÅÇÔì é±¿ ÚÅÔÆçÅ ÃÆ ÇÕ ÁÇÜÔÅ Õðé å¯º ð¯Õ Çç³ç¶ êð éÔÆº ð¯ÇÕÁÅÍ Çëð ×¹ðÈ ÔÇð×¯Çì³ç ÃÅÇÔì çÆ À°Ãåå À¹°é·» ç¶ Ãéî¼¹Ö ÔÆ Õðç¶ ðÔ¶, ÇñÖç¶ ðÔ¶Í Û¶ò¶º ×¹ðÈ é¶ éÅ ð¯ÇÕÁÅÍ ×¹ðÈ çÆ òÇâÁÅÂÆ ÇñÖÕ¶ ÕÆ íÅÂÆ ×¹ðçÅÃ ÜÆ é¶

öñåÆ ÕÆåÆ ÃÆ? ÜÆòå ×¹ðÈ çÆ ÃíÅ? ÇêÁÅÇðú, Ã¯íÅ ÕðéÜ× çÆ Ã¯íÅ ÕðéÆ ÔÆ ÚÅÔÆçÆ ÔËÍ ÃÇå×¹ðÈ ÃÅÇÔìÅé ÜÆ é¶ ìó¶ À°êÕÅð ÕÆå¶ ÔéÍ ìó¶ À°µÚ êÅÂ¶ ç¶ ÇòÚÅð Ã¿ÃÅð é±¿ ìÖÇôô ÕÆå¶ ÔéÍ Çëð Ã¯íÅ ÇÕª éÅ ÕðÆÂ¶, Ü¶ îÔÅé ×¹ðÈ çÆ òÇâÁÅÂÆ éÔÆº Õð»×¶ å» ÁÇÔÃÅé

ëðÅî¯ô Ô¯ò»×¶Í çÃî êÅÇåôÅÔ çÆ Ô²÷ÈðÆ ÇòÚ îÅéï¯× ÕòÆ íÅÂÆ

é§ç ñÅñ ÜÆ ×¹ðÈ À°Ãåå ÇòÚ ñÅÜòÅì ÕÇòåÅò» ÇñÖ Õ¶ çÃî ×¹ðÈ é°¿È Ã¹äÅªç¶ ðÔ¶Í À¹°é·» é±¿ éÅ ðÇÕÁÅ Ç×ÁÅÍ ×¹ðÈ ÜÆ ç¶ ìÔ¹å ÃÅð¶ çðìÅðÆ ÕòÆ ÃÇå×¹ðÈÁ» çÆ òÇâÁÅÂÆ Õðç¶ ðÔ¶, éÔÆº ð¯Õ¶Í òÇâÁÅÂÆ Ã¾Ú Óå¶ ÁÅèÅðå Ô¯ò¶, ÚîÚÅÇ×ðÆ éÅ Ô¯ò¶Í Ãå¶ ìñò§â ÜÆ é¶ íÆ ×¹ðÈ À¹êîÅ ÇÂª ÕÆåÆ þ :

è§é¹ è§é¹ ðÅîçÅÃ ×¹ð¹ ÇÜÇé ÇÃÇðÁÅ ÇåéË ÃòÅÇðÁÅ¨êÈðÆ Ô¯ÂÆ ÕðÅîÅå ÁÅÇê ÇÃðÜäÔÅðË èÅÇðÁÅ¨ÇÃÖÆÁåË Ã§×åÆ êÅðìzÔî¹ ÕÇð éîÃÕÅÇðÁÅ¨

Áà« ÁæÅÔ¹ Áå¯« åÈ å¶ðÅ Á§å¹ é êÅðÅòÅÇðÁÅ¨ÇÜéÆ åÈ§ Ã¶ÇòÁÅ íÅÀ¹ ÕÇð Ã¶ å¹è¹ êÅÇð À¹åÅÇðÁÅ¨ñì¹ ñ¯í¹ ÕÅî¹ ´¯è¹ î¯Ô¹ îÅÇð Õã¶ å¹è¹ ÃêðòÅÇðÁÅ¨

è§é¹ Ã¹ å¶ðÅ æÅé¹ þ ÃÚ å¶ðÅ êËÃÕÅÇðÁÅ¨éÅéÕ¹ åÈ ñÔäÅ åÈ þ, ×¹ð¹ Áîð åÈ òÆÚÅÇðÁÅ¨

×¹ð¹ ÇâáÅ å» îé¹ ÃÅèÅÇðÁÅ¨ (IFH)

qqq

-49-



íÅÂÆ ÜðéËñ ÇÃ³Ø çÆ ø¯à¯ çÅ ð¶óÕÅ

Ã¿é AIDG å¯º î×ðº Üçº ÃÅðÆ åÅÕå ìÌÅÔîäòÅçÆÁ» ç¶ Ô¼æ ÁÅ ×ÂÆ, Ãí Õ¹¾Þ ìçñ Ç×ÁÅÍ ÁÅ÷ÅçÆ å¯º êÇÔñ» ÇÃ¼Ö Õ½î Ãéî¹¼Ö «íÅÀ°ä¶ òÅÁç¶ ÕÆå¶ ×Â¶ Áå¶ ìÅÁç ÇòÚ êÈðÆ åð·» ÇòÃÅð ÔÆ éÔÆº Çç¼å¶ ×Â¶, Ã×¯º éÕÅð Çç¼å¶ ×Â¶Í ÕÂÆÁ» ÔÅñÅå ÇòÚ ÇÃ¼Ö» é±¿ ÷ñÆñ

Õðé òÅñ¶ ÇìÁÅé Áå¶ Õ¿î íÆ Çç¼Ãä ñ¼× êÂ¶Í À°Ã Ãî¶º ç¶ ÇÂÕ êÌÇÃ¼è ÇÃ¼Ö ÇòçòÅé ÇêÌ¿ÃÆêñ å¶ÜÅ ÇÃ³Ø é¶ ìóÆ êå¶ çÆ ×¿ñ ÇñÖÆ ÃÆ, Ü¯ ñ×í× ÇÂò¶º ÃÆ-ÒÒíÅðå ÃðÕÅð ç¶ ñÆâð» ò¼ñ¯º ÇÔ³çÈ-ÇÃ¼Ö Â¶ÕåÅ ç¶ ì¶ñ¯ó¶ ÇÜÔ¶ ðÅ× ÁñÅê¶ ÜÅ ðÔ¶ ÔéÍ À¹Ô ôÅÇÂç ìÔ¹å Û¶åÆ í¹¼ñ ×Â¶

Ôé ÇÕ ÇÃ¼Ö» é¶ Â¶ÕåÅ ç¶ ÇòôòÅÃ ÇòÚ ÁÅ Õ¶ ÔÆ ÁêäÆ ÇÕÃîå é±¿ íÅðå éÅñ Ü¯ÇóÁÅ ÔËÍ ÇÂÃ ç¶ô ñÂÆ ÇÔ³çÈÁ» å¯º ÕÂÆ×¹äÅ ò¼è Õ°ðìÅéÆÁ» ÇÃ¼Ö» é¶ ÕÆåÆÁ» ÔéÍ Ô¹ä î¹ó ÃÅé±¿ ÇÕÃ ÒÂ¶ÕåÅÓ çÅ ÃìÕ êó·ÅÀ°äÅ ÚÅÔ¹¿ç¶ Ôé ÇÔ³çÈ ñÆâð? ÇÕÔÅ ÜÅ ÇðÔÅ ÔË ÇÕ ÇÔ³çÈÁ» Áå¶ ÇÃ¼Ö» çÅ ìÔ¹å Õ°¼Þ ÒÃ»ÞÅÓ ÔËÍ ÇÂÃ ñÂÆ ÇÃ¼Ö ò¼Öð¶ éÔÆº Ôé, ÇÔ³çÈ ÔÆ

ÔéÍ ÇÂæ¶ îËº (Ãz. å¶ÜÅ ÇÃ³Ø) Ãêô¼à ÕðéÅ ÚÅÔ¹¿çÅ Ô» ÇÕ ×» Áå¶ î¼Þ çÅ ìÔ¹å Õ°¼Þ Ã»ÞÅ ÔËÍ çò» ç¶ ÚÅð ñ¼å» Ôé, ÚÅð æä Ôé, ç ÇÃ³× ÔéÍ Á¼Ö», Õ¿é, êÈ¿Û ÁÅÇç ÇÂÕ¯ ÇÜÔ¶ ÔéÍ ÇÂ¿éÅ Õ¾°Þ Ã»ÞÅ Ô¯ä ç¶ ìÅòÜÈç ç¯ò¶º ò¼Ö¯-ò¼Ö ÔéÍ ×» ÇÃðø ×» ÔË, î¼Þ éÔÆº Áå¶ î¼Þ ÇÃðø

î¼Þ ÔË, ×» éÔÆºÍ ÇÕÃ¶ îÜìÈðÆ òÃ ç¯ò¶º ÇÂÕ¯ Ö¹ðñÆ Óå¶ ì¼Þ ×ÂÆÁ» Ôé å» ÇÂÕ çÈÜÆ ù ÇÃ³× îÅðé åº Ã¿Õ¯Ú ÕðéÍ çò» é±¿ ñóÅÂÆ ÇòÚ

-50-



é°ÕÃÅé Ô¯äÅ ÔËÍ ÁÅê¯-ÁÅêäÅ ØÅÔ ÖÅä, ÁÅê¯ ÁêäÆ Ü×·Å Óå¶ ðÇÔä, ÇÂÃ¶ ÇòÚ ç¯ò» çÆ íñÅÂÆ ÔËÍÓÓ

ÁøÃ¯Ã ÇÕ ìÌÅÔîäòÅçÆ Ã¯Ú ç¶ èÅðéÆ ñ¯Õ ÇÃ¼Ö» ù êÌ¶ôÅé Õðé ÇòÚ Ö¹ôÆ îÇÔÃÈÃ Õðç¶ ÔéÍ Ü¯ ñ¯Õ ÃçÆÁ» å¯º ×¹ñÅî ðÔ¶ Ô¯ä, À°é·» é±¿ Çìé» Õ°ðìÅéÆ ÕÆå¶ ¬¿ìó ÚÅñ» éÅñ ÁÅ÷ÅçÆ Çîñ ×ÂÆÍÇÂéÃÅéÆÁå ç¶ é» Óå¶ çÈÇÜÁ» éÅñ ÇÕò¶º ÇòÔÅð ÕðéÅ ÔË? ÇÂé·» é¶

ÔÅñÆº ÇÃ¼ÇÖÁÅ éÔÆº ÔËÍ ÃÇíÁåÅ ç¶ å½ð-åðÆÕ¶ ñ¼×çË ÇÂé·» å¯º ìÔ¹å çÈð ÔéÍ Áêä¶ ÒÛ¯à¶ íðÅò»Ó éÅñ ÇÕÔ¯ ÇÜÔÅ Ã¬Õ ÕðéÅ ÔË? ÇÂé·» é¶ ÜÅÇäÁÅ ÔÆ éÔÆº? Û¯à¶ Û¯à¶ ìÔÅé¶ ñË Õ¶ ÇÃ¼Ö Õ½î é±¿ îÅéÇÃÕ åÃÆÔ¶

Çç¼å¶ ÜÅ ðÔ¶ ÔéÍ ê³ÜÅì çÅ êÅäÆ Ö¯ÇÔÁÅ, ÇìÜñÆ Ö¯ÔÆ, ðÅÜèÅéÆ Ö¯ÔÆ, ê³ÜÅìÆ ì¯ñç¶ ÇÂñÅÕ¶ Ö¯Ô¶, ëÃñ» ç¶ òÅ÷ì íÅÁ éÅ Çç¼å¶, ò¼â¶ ÕÅðõÅé¶ éÅ Çç¼å¶Í Üç¯º ÷¯ðçÅð ÁÅòÅ÷ éÅñ ê³ÜÅì ñÂÆ Ô¼Õ î³×¶ å» àËºÕ, å¯ê», ë½Ü» ÚÅó· Õ¶ åìÅÔÆ îÚÅÂÆ ×ÂÆÍ ÇÂÃ¶ ÕÅðé ìÔ¹å ÃÅð¶ é½ÜòÅé ÔÇæÁÅðì¿ç Ü¿× ç¶ ðÅÔ êË ×Â¶Í À¹°é·» é±¿ Õ¯Ô-Õ¯Ô Õ¶

îÅÇðÁÅÍ Ã×¯º À¹°é·» ç¶ êÇðòÅð Áå¶ Çðôå¶çÅð òÆ éÔÆº Û¼â¶Í ê³ÜÅì ÇòÚ Òñ¯Ô¶ çÅ Ã¹ÔÅ×Å ë¶ð Õ¶ ô»åÆÓ òðåÅ Çç¼åÆ ×ÂÆÍ ÚÅð¶ ì¿Çé·úº ÇØð ÜÅä Óå¶ Õ¯ÂÆ ðÅÔ é÷ð éÅ ÁÅªç¶ ò¶Ö Õ¶, Õð÷¶ ç¶ ì¯Þ Ô¶á çì¶ ÇÕÃÅé õ¹çÕ°ôÆÁ» ç¶ ðÅÔ êÅÂ¶ ×Â¶Í ÇÂÃ ÷ñÅñå íðÆ Ç÷¿ç×Æ éÅñ¯º

î½å Ã½ÖÆ êÌåÆå Ô¯ä ñ¼× êÂÆÍ Çé¼å Ççé ÇÃ¼Ö Õ½î ç¶ ÷Öî» é±¿ À°Ú¶ÇóÁÅ ÜÅ ÇðÔÅ ÔËÍ

ñ¯Õ ÕÔÅäÆÁ» ÇòÚº ÇÂÕ ÕÔÅäÆ êó·Æ ÃÆ, î½ÕÅ î¶ñ ìä ÜÅä Óå¶ õ¹ç Á÷îÅÇÂô ÕðÕ¶ ò¶ÖÆÍ Ã¹ÇäÁÅ ÃÆ ÇÕ Ü¶ Çì¼ñÅ ÚÅð¶ ì¿Çéª ÇØð ÜÅò¶, ì¼Ú ÇéÕñä ñÂÆ ðÅÔ é÷ð éÅ ÁÅò¶ å» ÁÅõðÆ ÔÇæÁÅð òÜ¯º

À°Ô îÅðé òÅñ¶ ç¶ ÇÃð é±¿ êËºçÅ ÔËÍ ÇÂÃ åð·» ç¶ ÔÅñÅå êËçÅ ÕðÕ¶ îËº Çì¼ñÅ Ø¶ð ÇñÁÅ å» Ã¼Úî¹¼Ú ÔÆ î¶ðÆ ×ðçé é±¿ ÁÅ ÇêÁÅ, ÇÕªÇÕ îËº êÇÔñ» å¯º ÇåÁÅðÆ ÇòÚ ÃÆ, ÇÂÃ ñÂÆ Çì¼ñ¶ ç¶ Ôîñ¶ å¯º ìÚÅÁ

ÕðÇçÁ» Û¶åÆ éÅñ çðòÅ÷Å Ö¯ñ· Çç¼åÅ, Çì¼ñÅ é¼Ã Ç×ÁÅÍ ÇÃ¼Ö» çÆ ÔÅñå ÇÂÃ Ãî¶º ñ×í× ÇÂÃ¶ åð·» çÆ ìäÅ Çç¼åÆ ×ÂÆ ÔËÍ ÚÅð¶ êÅÇÃÁ»

-51-



å¯º Ø¶ð ÇñÁÅ Ç×ÁÅ ÔËÍ ÁÇÜÔÆ ÔÅñå ÇòÚ Ü» å» õ¹çÕ°ôÆ Ô¯ ÃÕçÆ ÔË Ü» ×ñ ÇêÁÅ ÜÅ ÃÕçÅ ÔËÍ

ÇÃ¼Ö» ç¶ ñÆâð ÁÅêä¶ èðî êÌåÆ òøÅçÅð éÔÆº ÔéÍ ìÔ¹ÇåÁ» é±¿ èðî ìÅð¶ Õ¯ÂÆ ÇçñÚÃêÆ éÔÆº ÔËÍ èðî çÅ Ç×ÁÅé Ô¯äÅ å» çÈð çÆ ×¼ñ, Ã×¯º èðî ç¶ Çòð¹¼è í¹×å ðÔ¶ Ôé ÃÅâ¶ ÁÕÅñÆÍ Ô», ò¯à» Ãî¶º ÒÇÃ¼ÖÆ é±¿ Ö²åðÅÓ ÷ðÈð Çç¼Ãä ñ¼× êËºçÅ ÔËÍ ò¯à» çÆ ÃîÅêåÆ å¯º î×ðº Òê³æ Úó·çÆÕñÅÓ ÇòÚ ÁÅêä¶ ÁÅê êÔ¹¿Ú Ü»çÅ ÔËÍ

Ã¿é AIIG ÇòÚ ê³ÜÅì ç¶ î¹¼Ö î³åðÆ Ãz. êÌÕÅô ÇÃ³Ø ìÅçñ é¶ ÁÕÅñ åõå ç¶ Ãéî¹¼Ö ÜÈé ÓHD ç¶ Ø¼¬ØÅð¶ é±¿ ÃîðÇêå ôÔÆçÆ Ççé

íÆ éÔÆº ÃÆ îéÅÀ°ä Çç¼åÅÍ ååÕÅñÆ î¹¼Ö Ã¶òÅçÅð íÅÂÆ ðäÜÆå ÇÃ³Ø é¶ ôÔÆç» ç¶ êÇðòÅð» é±¿ ÇÃð¯êÅÀ° ç¶ä¶ ÚÅÔ¶Í ìÅçñ ç¶ ÃñÅÔÕÅð é¶ ð¹ÕòÅ Çç¼å¶Í ÇÃð¯êÅÀ° ÁÕÅñ åõå Óå¶ ð¼Ö¶, ôÃåð» é±¿ í¶ºà ÕÆå¶ ×Â¶Í íÅÂÆ ðäÜÆå ÇÃ³Ø (îÜìÈðÆ ÇòÚ) é¶ ÇÂÔ ×¹ðîÇå Çòð¯èÆ ÕÅðÜ ÕÆåÅÍ íÅðå ÃðÕÅð çÆÁ» Òë¯ðÃ»Ó é¶ ÇÃ¼Ö» é±¿ ìóÆ ì¶ðÇÔîÆ éÅñ îÅÇðÁÅ ÃÆÍÇÃ¼Ö Ö½ë÷çÅ ÃéÍ ÒÁÕÅñÆ ÃðÕÅðÓ ìäé å¶ Ã¹¼Ö çÅ ÃÅÔ ÇñÁÅÍ ê³Ü

ÃÅñ Çìé» Õ¯ÂÆ êÌÅêåÆ ç¶ ìÅçñ ÜÆ é¶ õÈ¹ì ðÅÜ ÕÆåÅÍ ÇÂé·» òñ¯º Ü¯ òÅÁç¶ ÕÆå¶ ×Â¶ Ãé, êÈð¶ éÅ ÕÆå¶ÜÅä ÕðÕ¶ B@@B ÇòÚ ò¯àð» é¶ øåòÅ Õ»×ðÃ ç¶ Ô¼Õ ÇòÚ ç¶ Çç¼åÅÍ êÌÅêåÆ Õ¯ÂÆ Õ»×ðÃ ÃðÕÅð é¶ íÆ ê³ÜÅì ñÂÆ éÔÆº ÕÆåÆÍ ëðòðÆ B@@G ÇòÚ Çëð ÁÕÅñÆ-íÅÜêÅ ÃðÕÅð

ÁÅ ×ÂÆ, êð ìÅçñ çÅ ÁÅèÅð ÇÃ¼Ö» ÇòÚ ñ×ÅåÅð Ø¼àçÅ ÜÅ ÇðÔÅ ÔËÍÇÂÃ Ø¼à ðÔ¶ ÁÅèÅð é±¿ á°¿îäÅ ç¶ä ÇÔ¼å, íÅÂÆ ÜðéËñ ÇÃ³Ø çÆ ø¯à¯,

Á³ÇîÌåÃð ÇÃ¼Ö ÁÜÅÇÂì Øð ÇòÚ ñÅÀ°ä çÆ Òò¼âÆ çñ¶ðÆÓ Õð ÇòÖÅÂÆÍ íÅÂÆ ÜðéËñ ÇÃ³Ø BC ÃÅñ êÇÔñ» ÃðÆð ñ¶Ö¶ ñÅ Ç×ÁÅÍ À°Ã çÆ

ÁÅêäÆ çîçîÆ Ü» Çí¿âð» àÕÃÅñ (ÞÈá êÌÚÅð ðÅÔÆº) çÃî êÅåôÅÔ ò¼ñ¯º ô¹ðÈ ÕðòÅÂÆ ×ÂÆ ÃÆÍ À°Ã Üæ¶ì§çÆ ò¼ñº BA ÃÅñ å¼Õ ×¹ðÈ ×Ì¿æ ÃÅÇÔì ÜÆ çÆ Ô÷ÈðÆ ÇòÚ Öñ¯ Õ¶ ì¶Ö½ø ÞÈá ì¯ÇñÁÅ Ç×ÁÅ ÇÕ íÅÂÆ

ÜðéËñ ÇÃ³Ø Úó·çÆ ÕñÅ ÇòÚ ÔË, Ãî» ÁÅÀ°ä Óå¶ êÌ×à Ô¯ò¶×ÅÍ Üç¯º íÅÂÆ ÜðéËñ ÇÃ³Ø ÒÜÆòå ÔËÓ å» ô¯ÌîäÆ Õî¶àÆ À°Ã ìÅð¶ ÇÕÃ¶ åð·» çÆ

-52-



ÇÃðçðçÆ ÇÕª Ú¹¼Õ¶? ÖËð íÅÂÆ ìÅçñ ÜÆ é¶ À°Ã çÅ ÒÃéîÅéÓ ÕðÇçÁ» åÃòÆð ô¯ÌîäÆ Õî¶àÆ é±¿ ÁÅÖ Õ¶ ÁÜÅÇÂì Øð ÇòÚ ñ×òÅ Çç¼åÆÍ àÕÃÅñ Áå¶ Ô¯ð Ü÷ìÅåÆ ÇÃ¼Ö» é±¿ ÁÅêä¶ ò¼ñ Õðé ñÂÆÍ

ÁõìÅð ÇòÚ ÇÕ¿é¶ ÃÅð¶ ñ¯Õ» é¶ ÇìÁÅé ÛêòÅ ñÂ¶, ÒÚ¿×Å Ô¯ÇÂÁÅ, îÅóÅ Ô¯ÇÂÁÅÓ ÁÅÖ Õ¶Í

ÇÔ³çÈ Üæ¶ì¿çÆÁ» é¶ ÇÂÃ îÅîÈñÆ ÇÜÔÆ ÕÅðòÅÂÆ é±¿ Ô²÷î éÅ ÕÆåÅÍ ÇÕÃ¶ é¶ íÅÂÆ ÜðéËñ ÇÃ³Ø çÆ ø¯à¯ À°åÅð Õ¶ ÇñÁÅÀ°ä òÅñ¶ ù Çå¿é ñ¼Ö ð¹êÂ¶ ç¶ä çÅ ÁËñÅé ÕÆåÅ, ÇÕÃ¶ é¶ ÇÂÕ ÇÕñ¯ Ã¯éÅ ç¶ä çÅ

çî×¼÷Å îÅÇðÁÅ, ÇÕÃ¶ Ô¯ð Çèð é¶ AD çÃ¿ìð é±¿ Òê³ÜÅì ì¿çÓ çÅ Ã¼çÅ

ÇçåÅ êð ì¿ç Ô¯ÇÂÁÅ Õ¯ÂÆ éÅÍ ÇÂæ¶ Ü¯ é°ÕåÅ ÇòÚÅðéï¯× ÔË, À°Ô ÇÂÔ ÇÕ ÇÔ³çÈ ñ¯Õ ÁÅêä¶ ÇòôòÅÃ î¹åÅìÕ ÁÅêä¶ Øð» ÇòÚ Ü» î³çð» ÇòÚ ÚÈÇÔÁ» é±¿ êÈÜä, ÚÅÔ¶ ì»çð» çÆ ÁÅðåÆ À°åÅðé, íÅò¶º Ã¼ê» é±¿

ç¹¼è ÇêñÅÀ°ä Áå¶ íÅò¶º ×ä¶ô é±¿, íÅò¶º Á¼á ìÅÔò» òÅñÆ îÅÂÆ é±¿ ô¶ð Óå¶ ÃòÅð ÕðÅÀ°ä å¶ íÅò¶º Çòôé±¿ ÜÆ é±¿ ×ð¹ó Óå¶ ÇìáÅÀ°ä, ÃÈð çÆ êÈÜÅ Õðé, î¼Þ çÆ Õðé å¶ ÚÅÔ¶ Õðé ìñç», ×Åò» å¶ Õ°¼ÇåÁ» ÕÅò»

çÆÍ ÇÃ¼Ö» ù Õ¯ÂÆ ÇÂåðÅ÷ éÔÆºÍ ÇÂÔ ÇÔ³çÈ ÃîÅÜ çÅ ÁêäÅ îÃñÅ ÔËÍêð ÇÃ¼Ö» ç¶ ÁÜÅÇÂì Øð ÇòÚ ÕÆÔçÆ ë¯à¯ ñÅÀ°äÆ ÔË, ÕÆÔçÆ éÔÆº ñÅÀ°äÆ ÇÂÔ ëËÃñÅ íÆ Ô¹ä ÇÔ³çÈ ÕÇðÁÅ Õðé×¶? ñ¼×ç¶Ë ÁÜÅÇÂì Øð ÇòÚ¯º Á×ñ¶ ÁËÕôé êñÅé ÇòÚ ÇÂÔ ñ¯Õ ÇÃ¼Ö ÇÂÇåÔÅÃ çÆÁ» ïÅç×ÅðÆ ø¯à¯Á» À°åðòÅ Õ¶, ç¶òÆÁ» ç¶òÇåÁ» å¶ ÜÅéòð» çÆÁ»

ø¯à¯Á» ñ×òÅÀ°ä ñÂÆ ÷ðÈð çìÅÁ êÅÀ°ä×¶Í ÒÇÔ³çÈ ÇÃ¼Ö Â¶ÕåÅ Ç÷¿çÅìÅçÓ å» ÇÂÃ¶ åð·» Ô¯ ÃÕçÆ ÔËÍ

Ãz. ÕêÈð ÇÃ³Ø é¶ ÇÂÕ òÅðÆ ÇÕÔÅ ÃÆ ÇÕ ÇÔ³ç¹È ÇÃ¼Ö Â¶ÕåÅ çÅ ëÅðîÈñÅ ÇÂÔ ÔË ÇÕ ÇÃ¼Ö ù ìäÅ ÇñÁÅ íÅð ã¯ä òÅñÅ Ö¯åÅ, ìÌÅÔîä ìÅäÆÁÅ Ô¯ Ç×ÁÅ ÇÂÃ À°µå¶ ÃòÅðÍ ÁÅêäÅ ÃÅðÅ ò÷é å¶ éÅñ ñ¯óÆºçÅ ÃîÅé íÆ Ö¯å¶ À°µå¶ ñ¼ç ÇñÁÅÍ ÇòÚÅð¶ é±¿ çÅäÅ å» ÕÆ

êÅÀ°äÅ ÃÆ, ÕçÆ ð¼Üò¶º ê¼á¶ å¼Õ éÔÆº êÅÂ¶Í è¹¼ê-Û» çÅ ÇÖÁÅñ éÔÆº ð¼ÇÖÁÅ, Çã¼â íðé ñÂÆ ðÈóÆÁ» ò¼ñ Õð Õ¶ â¿âÅ îÅð Çç³çÅ ÔËÍ À°æ¯º

-53-



ÔÆ êÕó Õ¶ Çëð íÅð ñ¼ç ñËºçÅ ÔËÍ À°µå¶ ìËáÅ ìÅäÆÁÅ ìÌÅÔîä ÛîÕ» îÅð Õ¶ å¶÷ å°ðé ñÂÆ îÜìÈð ÕðçÅ ÔËÍ

Üç¯º í¹¼ÖÅ, ìÆîÅð Ü» æ¼ÇÕÁÅ ÔÅÇðÁÅ Ö¯åÅ ÚÆÕçÅ ÔË, Õ°¿Þ ÖÅä é°¿ î³×çÅ ÔË, æ¯ó·Å ÁÅðÅî ÚÅÔ¹¿çÅ ÔË, æ¯ó·Å íÅð Ø¼à Õðé ñÂÆ åðñ¶

ÕðçÅ ÔË, À°µêð ìËáÅ ÇòÁÕåÆ ô¯ð îÚÅ Çç³çÅ ÔËÍ ÒÖ¯åÅ ìÅöÆ Ô¯ Ç×ÁÅ, ÁÇåòÅçÆ ìä Ç×ÁÅÓÍ ÇÔ³çÈ ÇÃ¼Ö Â¶ÕåÅ é±¿ õåðÅ êËçÅ Ô¯ Ç×ÁÅ

çÅ ÇòðñÅê ÇÂÃ¶ Ã¯Ú çÆ êËçÅòÅð ÔËÍ ÃzÆ Ã¹¼ÚÅ ÇÃ³Ø ¦×ÅÔ òð×¶ ÁÕÅñÆ î³åðÆ ÇêÛñ¶ Ãî¶º (AIIG-

B@@B) ×¹ðçòÅÇðÁ» ÇòÚ E@A ðÅîÅÇÂä êÅá ÕðòÅ Ú¹¼Õ¶ Ôé Áå¶

î³çð» ÇòÚ ÁÖ³â êÅá Õðç¶ ðÔ¶ Ôé ÒÇÔ³çÈ ÇÃ¼Ö Â¶ÕåÅÓ ñÂÆÍ ÃzÆ ìÅçñ ÃÅÇÔì Ôòé ÕðÅªç¶ ðÔ¶, î§çð» ÇòÚ à¾ñÆÁ» ÖóÕÅªç¶ ðÔ¶ÍÇà¾Õ¶ ñ×òÅªç¶ ðÔ¶, îÅåÅ çÆÁ» ü§éÆÁ» ×ñ ÇòÚ ê¹ÁÅªç¶ ðÔ¶ ÒÒÇÔ§çÈ ÇÃ¾Ö Â¶ÕåÅ ñÂÆÍÓÓ íðò¶º ÇÂÕ¼áÅ ÇòÚ ÒòÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ ÕÅ õÅñÃÅ,

ðÅî ÜÆ ÕÆ øÇåÔÓ çÅ ÜËÕÅðÅ ×ÜÅªç¶ ðÔ¶, ÇÔ³çÈ ÇÃ¼Ö Â¶ÕåÅ ñÂÆÍê³ÜÅì çÆÁ» ÃÅðÆÁ» î³×» í¹ñÅ ÇçåÆÁ» ÒÇÔ³çÈ ÇÃ¼Ö Â¶ÕåÅ ñÂÆÓÍ ÇÔ³çÈ ÇÃ¼Ö Â¶ÕåÅ çÅ ÃÆîËºà ÇÂ³éÅ Õî÷¯ð ÔË ÇÕ íÅÂÆ ÜðéËñ ÇÃ³Ø çÆ øà¯ é¶

ÔÆ ÇÂÃ ÇòÚ åð¶ó» êÅ Çç¼åÆÁ»Í ç¯ ñ¼Ö ÇÃ¼Ö» çÆ ÕÅåñ ÇÂ³çðÅ ×»èÆ çÆ ø¯à¯ êÅðñÆîËºà ÇòÚ ñ¼× ÃÕçÆ ÔËÍ À°Ã ç¶ é» Óå¶ ÃóÕ», ÃÕ±ñ, ÕÅñÜ, ï±éÆòðÇÃàÆ Áå¶ íñÅÂÆ ÃÕÆî» ÚñÅÂÆÁ» ÜÅ ÃÕçÆÁ» ÔéÍÇÃ¼Ö» ç¶ ÕÅåñ ì¶Á³å ÇÃ³Ø ç¶ ì¹¼å Ú½Õ» ÇòÚ ñÅÂ¶ ÜÅ ÃÕç¶ ÔéÍ À°Ã

ç¶ é» Óå¶ ÇÂ³ÜÆéÆÁÇð³× ÕÅñÜ Ö¯ñ·¶ ÜÅ ÃÕç¶ ÔéÍ ÇÂÕ ÇÃ¼Ö çÆ ø¯à¯ Áêä¶ ÁÜÅÇÂì Øð ÇòÚ íÆ ÇÃ¼Ö éÔÆº ñÅ ÃÕç¶?

Ü¶ñ·¯º Û°¼à Õ¶ éò¿ìð AIHE ÇòÚ çÅÃ ÁÕÅñ åõå çÆ Ô¯ÂÆ åìÅÔÆ ò¶Öä Ç×ÁÅÍ Ü íÅäÅ òÅêÇðÁÅ ÃÆ, êæðÅÂÆÁ» Á¼Ö» éÅñ ò¶ÖçÅ òÅêÃ é¶ó¶ çÆÁ» ç¹ÕÅé» Óå¶ Öñ¯· Ç×ÁÅÍ À°Ã¶ ç¹ÕÅé Óå¶ íÅÂÆ ÜðéËñ ÇÃ³Ø çÆÁ» ë¯à¯Á» Çò¼Õ ðÔÆÁ» ÃéÍ îËº ç¹ÕÅéçÅð ç¶ é¶ó¶ ÜÅ Õ¶ ì¶éåÆ

ÕÆåÆ-òÆð ÜÆú! ÃzÆ ÔðÚ¿ç ÇÃ³Ø ñ½º×¯òÅñ, ÃzÆ ×¹ðÚðé ÇÃ³Ø à½ÔóÅ, ÃzÆ êÌÕÅô ÇÃ³Ø ìÅçñ Ü» ÃzÆ Ü×ç¶ò ÇÃ³Ø åñò¿âÆ ÁÅÇç çÆÁ»

-54-



ø¯à¯Á» íÆ ð¼Ö ñú, êËÃ¶ òàÅÀ°ä×ÆÁ»ÍÓ ç¹ÕÅéçÅð é¶ ìóÆ êå¶ çÆ ×¼ñ ÁÅÖÆ, é¶ó¶ Ô¯ Õ¶ ÕÇÔä ñ¼×Å-

ÒíÅÁ ÜÆ ÇÜÔó¶ ñÕ ÷îÆð ò¶Ú ñËºç¶ Ôé, À°é·» çÆÁ» ø¯à¯Á» éÔÆº ÇòÕçÆÁ»Í ÇÜÔó¶ õç éÔÆº ÇòÕç¶, À°é·» çÅ Ã¼í Õ°¼Þ ÇòÕçÅ ÔË...ÍÓÓ

ÇÂÃ îÈðÖåÅ íð¶ ô¯ð×¹ñ ÇòÚ, íÅÂÆ ÜðéËñ ÇÃ³Ø Áå¶ Ô¯ð éÅîÆ ÇÃ¼Ö ï¯ÇèÁ» çÆÁ» ø¯àÁ» ÁÅêä¶ Øð» ÇòÚ ñÅ ñËäÆÁ» ÚÅÔÆçÆÁ»

ÔéÍ ÇÂ³çðÅ ×»èÆ, î¹¼Ö î³åðÆ ì¶Á³å ÇÃ³Ø Áå¶ Õ¶.² êÆ. ÁËÃ. Ç×¼ñ ÁÅÇç çÆ êÅêÆ Ü¹¿âñÆ é±¿ ÇÜ¿éÆÁ» ñÅÔéåÅ êË ÃÕä, À°éÆÁ» ÔÆ æ¯ó·ÆÁ» ÔéÍ

qqq

íÈå» ìÅð¶ ×¹ðìÅäÆ çÅ Ã¾Ú ð¯÷ÅéÅ Ãê¯ÕÃîËé îÂÆ AC ç¶ Á§Õ ÇòÚ Ãz. í¹Çê¿çð ÇÃ§Ø î¹çÕÆ

çÆ ÇÚ¾áÆ ÛêÆ ÃÆÍ Ü¯ Ãz. Ü×ÃÆð ÇÃ§Ø ÚÆîÅ çÆ ÇñÖå ç¶ ÜòÅì ÇòÚ êz×à ÕÆåÅ Ç×ÁÅ êzåÆÕðî ÃÆÍ òÆð í¹Çê¿çð ÇÃ§Ø é¶ Ü¯ îé ù Õ¹ð¶çä

òÅñÆ ×¾ñ ÇñÖÆ þ À¹Ã çÅ ÜòÅì ÇñÖ¶ Çìé» ìÔ¹å ÃÅð¶ ÒÒôðèÅòÅéÓÓêÅáÕ» ç¶ ×¹îðÅÔ Ô¯ä çÅ Á§ç¶ôÅ ÃÆÍ Ü¯ Öå ÇòÚ ôìç òðå¶ ×Â¶ Ôé ÇÕ ÒÒîËº Á§ÇîzåèÅðÆ ôðèÅòÅé é½ÜòÅé Ô»Í òÇÔî» íðî» å¯º î¹Õå Ô»,

×¹ðìÅäÆ ç¶ Á¾Öð Á¾Öð ù Ã¾Ú î§éçÅ Ô»Í ×¹ðìÅäÆ ÇòÚ Üçº íÈå» êz¶å» çÅ Ç÷Õð þÍ Çëð ÇÂÃ ù ÞÈá ÇÕò¶º ÇÕÔÅ ÜÅ ÃÕçÅ þ?ÓÓ Á¾×¶ ×¹ðìÅäÆ ç¶ ç¯ Õ¹ êzîÅä ÇñÖ¶ ×Â¶ ÃéÍ îËº Õ¯ÂÆ ¦îÅ ñ¶Ö éÅ ÇñÖ Õ¶, íÈå êz¶å ôìç ÇÕé·» ÇÕé·» Áðæ» ÇòÚ ÁÅÇÂÁÅ þ, Õ¶òñ À¹ÔÆ ÇñÖ»×ÅÍ ìÔ¹å ÃÅðÆÁ» ÚÆ÷» Ü¯ ñ¯Õ ì¯ñÆ ÇòÚ êzÚñå Ô¹§çÆÁ» Ôé, Ôð ñ¶Õ ÕòÆ À¹Ã ÒÒî¹ÔÅòð¶ÓÓ ù ÁÅêä¶ ÇòÚÅð êz×à Õðé ñÂÆ òðåçÅ þÍ èðîðÅÜ Ü»

ÜîðÅÜ ÇÕå¶ éÔÄ þ, ÇÔ§çÈ ×z§æ» ÇòÚ ÇÂÃ çÅ Ç÷Õð þ, ×¹ðìÅäÆ é¶ Õ¶òñ À¹çÅÔðé ñÂÆ òðå ÇñÁÅÍ ÕÅîè¶é, êÅðÜÅå, éðÕ Ã¹ð×,

-55-



ÜîçÈå, ÇÚåð ×¹êå ÇÕå¶ éÔÄ ÔéÍ ÇÂé·» çÆÁ» À¹çÅÔðä» íÆ ×¹ðìÅäÆ ÇòÚ î½ÜÈç ÔéÍ À¹çÅÔðäÅ ÁîñÆ çÆÁ», ò¶ôòÅ çÆÁ», Ú¯ð» çÆÁ» À¹¬Á» î¾ÛÆÁ» â¾âÆÁ» ÁÅÇç çÆÁ» íÆ î½ÜÈç Ôé êð Õ¯ÂÆ ×ñ ÃîÞÅÀ¹ä òÅÃå¶ :

ÁÅÀ¹ íÈå» êz¶å» ìÅð¶ ×¹ðìÅäÆ êzîÅä êó·ÆÂ¶-A. êçÅðæ» ñÂÆ íÈå ôìç :

ÃÅð íÈå ÃÇå ÔÇð Õ¯ éÅÀ¹ ÃÔÇÜ Ã¹íÅÇÂ éÅéÕ ×¹é ×ÅÀ¹¨ (BHI)

B. ÃîÅ íÈå :

Õðå ì¹ðÅÂÆ îÅéÃ å¶ ÛêÅÂÆ ÃÅÖÆ íÈå íòÅé¨ (AB@B)C. ÃðÆð íÈå : íÃîÅ íÈå Ô¯ÁÅ ÇÖé íÆåð ÕÆÁÅ ÁêéÅ êÅÇÂÁÅ¨ (GAD)

D. ê¿Ü å¾å íÈå :ê¿ÚîÆ ê¿Ú íÈå ì¶åÅñÅ¨ ÁÅÇê Á×¯Úð¹ ê¹ðÖ¹ ÇéðÅñÅ¨ (HCI)

E. Çòô¶ ÇòÕÅð íÈå : ç¹§çð çÈå íÈå íÆÔÅñ¶ ÇÖ¿Ú¯åÅä ÕðÇÔ ì¶åÅñ¶ (A@CA)

F. îÅÇÂÁÅ íÈå : îÅÇÂÁÅ î¯Ô êz¶å¹ þ, ÕÅî¹ ´¯è¹ ÁÔ§ÕÅðÅ¨(EAC)

G. ç¶ÔÆ íÈå :êÃÈ êz¶å î¹×è å¶ ì¹ðÆ¨ ÇåÃË é ì¹ÞË ÇÜé ÇÂÔ ÇÃðÆ¨ (HI@)

H. Ç×ÁÅé ÔÆé íÈå Ôé : ÕÇð ÇÕðêÅ ðÅÖÔ¹ ðÖòÅñ¶ Çìé ìÈÞ¶ êÃÈ íÂ¶ ì¶åÅñ¶(BBD)

I. îéî¹¾Ö íÈå þ : ÃÚ ÃÚÅ ÇÜéÆ é Ã¶òÆÁÅ Ã¶ îéî¹¹¼Ö îÈó ì¶åÅñ¶ (ì¶åÅñ¶ -íÈå)¨

(CAA)A@. Ã¿ÃÅð ÔÆ íÈåéÅ ÔË :

-56-



ÜÅéòð ò»× ì¯ñ¶×Å? Ü¶ Õ¯ÂÆ îé¹¾Ö íÈå ìäÕ¶ ÜÅéòð» ÇòÚ òó ÜÅò¶ å» ÕÆ ÜÅéòð ì§ÇçÁ» ò»× ÇòÔÅð Õð¶×ÅÍ îé¹¾ÖÆ ì¯ñÆ ì¯ñ¶×Å? Õ¯ÂÆ Áðì î¹ñÕ òÅñÅ, ÁøðÆÕÆ ÚÆéÆ Ü» Á§×ð¶÷ ê¿ÜÅìÆ ÇòÁÕåÆ ÇòÚ íÈå ìä Õ¶ òó ÜÅò¶ å» À¹Ô ê¿ÜÅìÆ ì§çÅ ÁÅêäÆ ì¯ñÆ Û¾â Õ¶ Ãì§èå íÈåé¶ çÆ ì¯ñÆ ì¯ñ¶×Å? ÇÂÔ îÅéÇÃÕ ð¯× Ôé, íÈå êz¶å Õ¯ÂÆ éÔÄ ÔéÍ ÔÅñ»ÇÕ îËº Õ¯ÂÆ ÇÂé·» Õ§î» çÅ îÅÇÔð éÔÄ Ô», êð çÃ Õ¹ ÇòÁÕåÆÁ» ç¶ íÈå îËº õ¹ç Õ¾ã ü¾ÇÕÁÅ Ô»Í êz¶ôÅéÆ Ô¯ð Ô¹§çÆ þ, À¹Ã ù íÈå éÅñ Ü¯ó ÇñÁÅ Ü»çÅ þÍ Ã¯ òÆð ÜÆ ù ÃñÅÔ þ ÇÕ ×¹ðìÅäÆ Áå¶ ÇòÇ×ÁÅé

çÆ Ô¯ð Ö¯Ü Õð¶Í çÈÜ¶ ìÅð¶ ÇÂÔ à»Ú é Õð¶ ÇÕ À¹Ô å» ×¹ðìÅäÆ Óå¶ ô§ÕÅ

ÕðçÅ þ ÇÕªÇÕ Áðæ» ÇòÚ íÆ Á¾Ü åÕ ì¶Á§å îåí¶ç Úñ¶ ÁÅ ðÔ¶ ÔéÍ ÁõÆð ÇòÚ ÇÂÕ êzîÅä Ô¯ð : ÔÇð Õ¶ éÅî ÔÆé ì¶åÅñ (íÈå)¨Ü¶åÅ Õðé ÕðÅòé å¶åÅ ÃÇí ì§èé Ü§ÜÅñ¨

(ABBB) Ô¶ íÅÂÆ Ú§×¶ Õ§î» å¯º Çìé» ð¾ìÆ Ç×ÁÅé å¯º Çìé», îé¹¾Ö ÔÆ íÈåéÅ

þÍ Ü¯ Õ¹¾Þ îé¹¾Ö ÁÇ×ÁÅéåÅ ÇòÚ ÕðçÅ þ, À¹Ô öñå ÕðçÅ þÍ ÃîÞ¯ íÈå» ò»× ÜÆòé ìåÆå ÕðçÅ þÍ

qqq

×¹ðìÅäÆ çÅ ÃÇåÕÅð ×¼ñ ÔË îÅðÚ AIIC çÆÍ îÔÆé¶ ç¶ ÁõÆðñ¶ Ççé» ÇòÚ ôÌîäÆ Õî¶àÆ

çÅ ðÃîÆ ÇÜÔÅ ìÜà ÇÂÜñÅÃ å¶ÜÅ ÇÃ³Ø Ãî¹¿çðÆ ÔÅñ ÇòÚ Ô¯ ÇðÔÅ ÃÆÍ À°Ã Ãî¶º ÔÅñÆº ê³ÜÅì ÇòÚ Õ¿ÇêÀ±àð ÁÅî éÔÆº Ãé ÁÅÂ¶Í íÅÂÆ îéÜÆå ÇÃ³Ø (ÕÅðÜÕÅðÆ Üæ¶çÅð, ÁÕÅñ åõå) é±¿ Çîñ Õ¶ ÁÅÃà¶ÌñÆÁÅ å¯º ÁÅÂ¶

Ãz. ìñò¿å ÇÃ³Ø éÅîÆ ÇÃ³Ø é¶, ÇÂÃ ÇÂÕ¼á ÇòÚ Õ¿ÇêÀ±àð ç¶ ×¹ä Áå¶ Õ¿î ç¼Ã Õ¶ èðî êÌÚÅð ñÂÆ ÇÂÃ çÆ îÔ¼ååÅ ìÅð¶ ç¼ÃäÅ ÚÅÇÔÁÅÍ ìÜà

-58-



ÃîÅ×î çÆ ÃîÅêåÆ ç¶ ÁõÆðñ¶ Ãî¶º ÇÂé·» ù Õ¿ÇêÀ±àð ìÅð¶ ç¼Ãä ñÂÆ ÇÕÔÅ Ç×ÁÅÍ ÇÂÃ ÇÃ³Ø é¶ ìÔ¹å ÃÅðÆÁ» õÈìÆÁ» ÇìÁÅé ÕÆåÆÁ»Í ÒÒÇÂÃ ÇòÚ ×¹ðìÅäÆ êÅÂÆ Ô¯ÂÆ ÔË, íÅÂÆ ÕÅÔé ÇÃ³Ø ðÇÚå ÒîÔÅé Õ¯ôÓ ÇòÚ¶

íð Çç¼åÆ ÔËÍ Üçº ÚÅÔ¯ ÕÂÆ ÚÆ÷ ÇÂÃ ÇòÚº êó· ÃÕç¶ Ô¯Í ×¹ðìÅäÆ ç¶ êÌîÅä, ê³é¶, ô¹¼èåÅ ìàé éêÇçÁ» ÔÆ êÌå¼Ö ÇçÃ ÁÅªç¶ ÔéÍ Ô¯ð å»

Ô¯ð ÇÂÔ íÅÂÆ ÜÆ (Õ¿ÇêÀ±àð) â¶ã Õ° Çî³à ÇòÚ ÁÖ³â êÅá Ã¿êÈðé Õð Çç³çÅ ÔË...ÍÓÓ

ôÌîäÆ Õî¶àÆ ç¶ Ü¿×ÅñÆ Ã¯Ú òÅñ¶ îËºìð, ÁÅõðÆ ×¼ñ Ã¹ä Õ¶ ÁÅê¶ å¯º ìÅÔð Ô¯ ×Â¶Í ñ¼×¶ ÒôðèÅêÈðéÓ çÆÁ» îÇðÁÅçÅò» Ç×äÅÀ°äÍ ÁÖ¶

ÒÇÂÃ íÅÂÆ ìñò¿å ÇÃ³Ø é¶ ×¹ðÈ ×Ì¿æ ÃÅÇÔì çÅ ÁêîÅé ÕÆåÅ ÔËÍ ÃÅâÅ ×¹ðÈ ÜÅ×çÅ å¶ ÜÆòå ×¹ðÈ ÇéÁÅÂÆ ÔËÍ ÇÂÃ é±¿ ÒîôÆéÓ ÇòÚ ì¿ç éÔÆº ÕÆåÅ ÜÅ ÃÕçÅÍ ÇÂÃ ç¶ À°µêð ÚÅéäÆ éÅ ñÅ Õ¶ îÇðÁÅçÅ çÆ À°¦ØäÅ ÕÆåÆ ÔËÍ åõåê¯ô, Ú½ÕÆ, Ú½ð íÆ éÔÆº ÔËÍ Ã¹¼Ö ÁÅÃä å¶ êÌÕÅô Õðé çÆ Ã¶òÅ ÇÕò¶º Õð»×¶? ÁðçÅÃ Õð Õ¶ êÌÕÅô ÕðéÅ Ü» Ã¹¼Ö ÁÅÃä ÕðéÅ, ôìç êó· Õ¶ Ã¿×å çÅ éÅñ éÅñ Ú¼ñäÅ Ô¯ ÔÆ éÔÆº ÃÕ¶×ÅÍ Ãí å¯º õåðéÅÕ ×¼ñ ÇÕ ÇÂÃ Õ¿ÇêÀ±àð Óå¶ ÁÖ³â êÅá ÕÇÔ³ç¶ é¶ â¶ã Çî³à ÇòÚ Ô¯ ÜÅÇÂÁÅ Õð¶×ÅÍ Çëð êÅáÆ ÇòÚÅð¶ ÕÆ Õðé×¶? â¶ã Çî³à ÇòÚ êÅá å» Ø¯ð ì¶ÁçìÆ ÔË, ð¯Õ¯ ÇÂÃ íÅÂÆ é±¿, ×¹ðîÇå Çòð¯èÆ Õ¿î å¯º...ÍÓÓ

ÇÂÃ íÅðÆ Ò×¹ðîÇå Çòð¯èÆÓ Õ¿î ñÂÆ Ãz. ìñò¿å ÇÃ³Ø é±¿ ÕÂÆ òÅð î¹ÁÅøÆ î³×äÆ êÂÆÍ éÅñ ÔÆ Üæ¶çÅð îéÜÆå ÇÃ³Ø é±¿ íÆ îËºìð» é¶ Õ½óÆÁ» ÕÃËñÆÁ» çÅ êÌÃÅç òðåÅÇÂÁÅÍ

Ô¹ä Çëð ×¹ðÈ ×Ì¿æ ÃÅÇÔì çÆ ÒîÇðÁÅçÅÓ çÅ Ô¶÷ ÜÅÇ×ÁÅ ÔËÍ ×¹ðÈ ÕÅñ ÇòÚ ôìç Ã¿×ÌÇÔ ²(ê¯æÆÁ») é±¿ ç¹ôîä» å¯º «ÕÅ Õ¶ ð¼ÇÖÁÅ Ü»çÅ ÃÆ, îå» ÇÕå¶ ÃÅó ëÈÕ éÅ Õð ç¶äÍ ÕÆ À°ç¯º ×¹ð¹ (ôìç ðÈê) âðçÅ Ô¯ÇÂÁÅ «¼Õ Õ¶ ðÇÔ³çÅ ÃÆ? Çìêð» ò¼ñ¯º ÇîñÅòà ÕÆåÆ ÜÅ ÃÕçÆ ÃÆÍÇÂÃ åº ìÚÅÀ°ä ç¶ êÌì¿è íÆ ÕÆå¶ ×Â¶Í ×¹ðÈ çÅ ÃðÆð íÅò¶º ôÔÆç Ô

Ç×ÁÅ, íÅò¶º Ãî» ê¹¼× ÜÅä Óå¶ Ü¯åÆ Ü¯å ÃîÅ Ç×ÁÅ êð Ô¹ä ×¹ðÈ çÅ À°êç¶ô, ÇÃè»å, ôìç ðÅÔÆº Ã¹ð¼ÇÖÁå åðÆÕ¶ Ã¿íÅÇñÁÅ Ç×ÁÅÍ Ü¿×»-

-59-



Ü¹¼è» ç¶ Ã¿Õà Ãî¶º ÇÃ³Ø» ç¶ éÅñ ÔÆ êæÆÁ» Ø¯ÇóÁ» çÆÁ» ÕáÆÁ» ç¶ éÅñ ñàÕçÆÁ» ÃéÍ ×¼ÇâÁ» Óå¶, Ö¼Úð» Óå¶, À±á» Óå¶ Ò×¹ðÈÓ ÃçÅ ÇÃ³Ø»

ç¶ éÅñ Ô¹¿çÅ ÃÆÍ Ô¼æ ÇñÖå ÕðåÅðê¹ðÆ ìÆó ÁÇÔîçôÅÔ ÁìçÅñÆ é¶ AGEG ÇòÚ ÃÅó Çç¼åÆÍ çÃî êÅåôÅÔ ò¼ñ¯º ×¹ÇðÁÅÂÆ òÅñÆ ìÆó AGFBé±¿ ò¼â¶ Ø¼¬ØÅð¶ Ãî¶º Çëð ÁìçÅñÆ éÅñ Ü¿× Ãî¶º éôà Ô¯ ×ÂÆÍ ÇÂÃ å¯º êÇÔñ» ÇÂé·» ç¶ À°åÅð¶ Ô¯ Ú¹¼Õ¶ Ô¯Â¶ ÃéÍ íÅò¶º ÇÕ ÇÂÇåÔÅÃÕ îÔ¼ååÅ

òÅñÆÁ» ìÆó» çÆ ìóÆ ò¼âÆ ñ¯ó ÔË êð ÇÃ¼Ö» é±¿ ×¹ðÈ é¶ ÇÂÔ ×¼ñ Ú¿×Æ åð·» ÃîÞÅ Çç¼åÆ ÃÆ ÇÕ ÃðÆð é¶ ÇìéÃ ÜÅäÅ ÔË, Ü¯ ÇòÚÅð, Ç×ÁÅé Ü» À°êç¶ô å°ÔÅé±¿ Çç¼åÅ Ç×ÁÅ ÔË, ÇÂÃ é±¿ ÇÔðç¶ ÇòÚ òÃÅÀ°äÅÍ ÇÂÃ¶

î¹åÅìÕ Ç÷¿ç×Æ ìåÆå ÕðéÅÍêÇÔñ» ÇÃ¼Ö Õ½î ñî¶ Ã¿Øðô ÇòÚ Á½Õó» Þ¼ñçÆ ðÔÆÍ Çëð Ãz. ðäÜÆå ÇÃ³Ø çÅ ðÅÜ ÁÅÇÂÁÅ å» íÆ ðÅÜ é±¿ ê¼Õ¶ êËðÆ Õðé å¶ Ô¼ç» î¯ÕñÆÁ» ÕðÇçÁ» ÔÆ E@ ÃÅñ ìÆå ×Â¶Í èðî êÌÚÅð, ÃÅÇÔå,ÇÂÇåÔÅÃ, ×¹ðìÅäÆ àÆÕ¶ ÁÅÇç òÅñ¶ êÅÃ¶ Õ¯ÂÆ Õ¿î éÔÆº Ô¯ÇÂÁÅÍ ÇÃ¼Ö» ÇòÚ Ü¿×Æ Ã¹íÅÁ ÇÃÖðñÆ ÁòÃæÅ ÇòÚ ê¹¼ÇÜÁÅ Ô¯ä ÕðÕ¶ ÇÂÔ ÇñÖÅÂÆ êó·ÅÂÆ çÆÁ» ×¼ñ» ÇÂÕ ë÷Èñ ÇÜÔÅ Õ¿î êÌåÆå Ô¹¿çÆÁ» ÃéÍ ÁÇÜÔ¶

ÔÅñÅå åº øÅÇÂçÅ À°áÅªÇçÁ» ìÌÅÔîä» é¶ Ôð ê¼Ö¯º ÇÃ¼Ö Çòð¯èÆ ÒÃÅÇÔåÓ ÇñÇÖÁÅÍ ×¹ðìÅäÆ ç¶ ìÌÅÔîäÆ ð¿× òÅñ¶ Áðæ ÕÆå¶Í

×¹ðç¹ÁÅÇðÁ» ÇòÚ ÃÅðÆ ÒîÇðÁÅçÅÓ î³çð» òÅñÆ êÌÚñå Õð Çç¼åÆÍìÅäÆ êó·éÆ, ÃîÞäÆ ÇòÃð ×ÂÆÍ ðÃîÆ êÅá, î³åð ÜÅê ÁÅÇç ô¹ðÈ Ô¯

×Â¶Í ×¹ðÈ ×Ì¿æ ÃÅÇÔì é±¿ íÆ ÇÂÕ êÈÜÅ çÆ òÃåÈ± ìäÅ Õ¶ ÇàÕÅ Çç¼åÅ Ç×ÁÅÍ ÇÜò¶º î³çð» ÇòÚ îÈðåÆ çÆ ÃæÅêéÅ ÕÆåÆ Ü»çÆ ÔË, Çëð ÇÂÃ ì¶ÜÅé ê¼æð çÆ îÈðåÆ ÇòÚ Ãì¿èå ç¶òå¶ çÆ ÒÒÜ¯å êÌò¶ô ÕðòÅ Çç¼åÆ Ü»çÆ ÔËÍÓÓ ÇÂÃ¶ åð·» çÃ» êÅåôÅÔÆÁ» çÆ Üå (ÁÃñ ÇòÚ Ç×ÁÅé) ×¹ðÈ

×Ì¿æ ÇòÚ êÌÚÅð Çç¼åÆ ×ÂÆÍ ×¹ðÈ éÅéÕ ÃÅÇÔì ÜÆ é¶ ÁÅõðÆ òÕå ÁÅêäÆ Ü¯å íÅÂÆ ñÇÔäÅ ÜÆ ÇòÚ ÇàÕÅ Çç¼åÆÍ ÇÂÔ éÔÆº ç¼ÇÃÁÅ Ç×ÁÅ

ÇÕ À°é·» ù ÇÃ¼ÇÖÁÅ ç¶ Õ¶ ÇåÁÅð ÕÆåÅ Ç×ÁÅÍ ÇÂÃ¶ åð·» Á¼×¶ Ü¯å ÇàÕçÆ ÇéÕñçÆ å¶ ìçñçÆ ðÔÆ, çðÃÅ Çç¼åÆ, êzÚÅð ÇçåÆÍ

-60-



Ô¹ä ÒÇòÚÅðÆ Ü¯åÓ õ¹ç å» Õ°Þ Õð éÔÆº ÃÕçÆÍ êÅáÆ êÌì¿èÕ å¶ Üæ¶çÅð ÇÜò¶º ÚÅÔ¹ä, ÇÂÃ çÆ òðå¯º Õðç¶ Úñ¶ ÜÅäÍ ÇÂÃ ÇòÚñÆ ÇÃ¼ÇÖÁÅ é¿È¿ å» êÈðÆ åð·» çøé Õð Çç¼åÅ Ç×ÁÅ ÔËÍ ÇÜé·» òÇÔî»-íðî»

å¶ ÕðîÕ»âÅ å¯º ÇÂÔ ìÅäÆ îéÅÔÆ ÕðçÆ ÔË, À°ÔÆ êÅÖ³â Õðî ÇÂÃ ç¶ ç¹ÁÅñ¶ ÕÆå¶ Ü»ç¶ ÔéÍ ÇÂÕ êÅÃ¶ ÔË ×¹ðìÅäÆ çÅ ø¹ðîÅé å¶ çÈÜ¶ ì¿é·¶ ÔË îÇðÁÅçÅ çÆ ÚÆÕ ð½ñÆÍ I@-IE øÆ ÃçÆ ÁòÅî, ×¹ðìÅäÆ À°êç¶ô» ò¼ñ¯º ÁéÜÅä ÔËÍ ÇÜÔó¶ ñ¯Õ ÇÂÃ ç¶ ÃÇåÕÅð çÆÁ» ëó» îÅðç¶ Ôé, ×¹ðìÅäÆ ò¼ñ¯º À°Ô íÆ Ö¯Öñ¶ ÔéÍ ÁÃñ ÇòÚ ÕÅö÷, ÇÃÁÅÔÆ å¶ ÇÜñç ×¹ðÈ éÔÆº ÔéÍ ÇÂé·» çÆ ÃÔÅÇÂåÅ éÅñ ÇñÖ¶ À°åî ÇòÚÅð ×¹ðÈ (Ç×ÁÅé) ÔéÍ

ÇÂÔ ìÆó» ÛÅê¶ÖÅÇéÁ» ÇòÚ ÛêçÆÁ» ÔéÍ Üçº AIIC ÇòÚ ÁÅøÃËà îôÆé» ôÌîäÆ Õî¶àÆ é¶ êÇÔñÆ òÅð ñÅÂÆÁ» Ãé, À°Ã Ãî¶º À¹°é·» îôÆé» é±¿ ÚñÅÀ°ä òÅñÅ Õ¯ÂÆ ÇÃ¼Ö îÅÇÔð éÅ ÇîÇñÁÅÍ ÇÂÃ ñÂÆ Õ¶ðñÅ å¯º îÅÇÔð î¹¿â¶ é½ÕðÆ Óå¶ ð¼Ö¶ ×Â¶Í À¹°é·» î¹¿ÇâÁ» çÆ ÇÃ×ðà» êÆä çÆ ôðå íÆ î³éäÆ êÂÆÍ ÒÒíÅÂÆ ÕÅÕÅ ìÅÔð ÜÅ Õ¶ ìÆóÆ êÆ ÇñÁÅ ÕðéÆÍ Á³çð Ô¼æ è¯ Õ¶ ÁÅÀ°äÅÍÓ êÌèÅé à½ÔóÅ çÆ ÔçÅÇÂå ÃÆÍ Çëð ÇÂÃ ×¹ðÈ ç¶ ê³ÇéÁ» Óå¶ ÷¯ð-ôð éÅñ îôÆé» ÚñçÆÁ» ÔéÍ ÕÇà³× Ô¹¿çÆ ÔË, ÇÜñç»

Úó·çÆÁ» Ôé, ã¯ÁÅ-ã¹ÁÅÂÆ Ô¹¿çÆ ÔË, ÁñîÅðÆÁ» ÕîÇðÁ» ÇòÚ ÇàÕÅÂ¶ Ü»ç¶ ÔéÍ Ûà¶-ò¼â¶ ÁÅÕÅð ÇòÚ ìÆó» ÛêçÆÁ» ÔéÍ Ø¼à-ò¼è

ð¶à» ÇòÚ ÇòÕçÆÁ» ÔéÍ Ò×¹ðÈ êÃ¿ç ÕðòÅÂ¶ Ü»ç¶ Ôé, Ã½ç¶ åËÁ Ô¹¿ç¶ Ôé...ÍÓ Ôð¶Õ ìÆó ç¶ ÁÅõðÆ ê¿é¶ Óå¶ ÇÂÕ Ã¶òÅçÅð òñ¯º ÒÒÚËµÕ ÕÆåÅÓÓÇñÖ Õ¶ çÃåõå ÕÆå¶ Ô¹§ç¶ ÔéÍ ÕÆ ×¹ðÈ ù ÚËµÕ ÕÆåÅ ÜÅ ÃÕçÅ þ?

×¹ðÈ ×Ì¿æ ÃÅÇÔì ù ×¹ðÈ ÁÅÖä çÅ Ö¶Öä Õðé òÅñ¶ ÁÅêä¶ ×¹ðÈ ç¶ Ãéî¹¼Ö ×¯ñÕ» «¼àç¶ ÔéÍ ×¹ðç¹ÁÅÇðÁ» Óå¶ ÕìÇ÷Á» ñÂÆ ê¼×» ñ¼æçÆÁ» Ôé, çÅÔóÆÁ» ê¹¼àÆçÆÁ» Ôé, Õåñ Ô¹¿ç¶ Ôé, î¹Õ¼çî¶ Ú¼ñç¶

ÔéÍ ×¹ðÈ çÆ ÁÅó ÇòÚ îÕÅé», ÷îÆé», êñÅà» Óå¶ Õì÷¶ ÜîÅÂ¶ Ü»ç¶ ÔéÍ ÇÂÃ¶ çÆ Ô÷ÈðÆ ÇòÚ ÞÈáÆÁ» ÕÃî» ÖÅèÆÁ» Ü»çÆÁ» ÔéÍ òÅÁç¶

ÕðÕ¶ î¹ÕÇðÁÅ Ü»çÅ ÔËÍ ê³æ å¶ ×¹ðÈ çÅ òÅÃåÅ êÅ Õ¶ ê³æ çÆ Çê¼á ÇòÚ Û°ðÅ Ö¯ÇíÁÅ Ü»çÅ ÔËÍ ÁÖ½åÆ Üæ¶çÅð Áå¶ Ã¿å-îÔ»ê¹ðô ðñ Õ¶ ×¹ðÈ ×Ì¿æ

-61-



ÃÅÇÔì ç¶ ìðÅìð çÃî ×Ì¿æ òð×Æ ñ¼Úð ÇÕåÅì é±¿ ð¼Ö Õ¶ À°Ã çÅ ÁÖ³â êÅá Õðç¶ ÔéÍ ê¹ðÅåé ×Ì¿æ» çÆÁ» Õ°øð ÕÔÅäÆÁ» ×¹ðÈ ×Ì¿æ çÆ Ô÷ÈðÆ ÇòÚ Ã¹äÅÂÆÁ» Ü»çÆÁ»ÔéÍ àÕÃÅñ òÅñ¶ ìÌÔî Ç×ÁÅéÆ BA ÃÅñ åÕ ÒíÅÂÆ ÜðéËñ ÇÃ³Ø ÜÆòåÓ ÔË çÅ ÞÈá ì¯ñç¶ ðÔ¶ ÔéÍ ç¹éÆÁ» íðç¶

ÁêîÅé ÜéÕ ÕÅð¶ Ò×¹ðÈ çÆ Ô÷ÈðÆ ÇòÚ Ü» ÔÅ÷ð éÅ÷ðÓ ÜÅä Õ¶ Õðç¶ ÁÅ ðÔ¶ ÔéÍ Á¼Ü ç¶ Ú½èðÆÁ» (Üæ¶çÅð») é±¿ À°Ô ÃÅðÅ òðåÅðÅ Õç¶ é÷ð éÔÆº ÁÅÇÂÁÅÍ ìÃ ÇÂÕ¯ ×¼ñ é÷ð ÁÅÂÆ ÇÕ ×¹ðÈ ÃÅÇÔì àð¼Õ», ì¼Ã»,

ÕÅð», ð¶ñ», ÜÔÅ÷» å¶ Ãî¹¿çðÆ ÜÔÅ÷» ðÅÔÆº ÇÂÕ æ» å¯º çÈÜÆ æ» éÔÆº ÇñÜÅÂ¶ ÜÅ ÃÕç¶Í ÒÇÂÕ ÃðÈê éÅñ ê³Ü ÇÃ³Ø ÷ðÈð Ô¯ä¶ ÚÅÔÆç¶ ÔéÓ çÆ

ðà ñÅÀ°ä òÅñ¶ Õç¶ Ã¯Ú Õ¶ ò¶Öä×¶ ÇÕ Çòç¶ô ÇòÚ ÇÂÕ ÇòÁÕåÆ ñÂÆ ÔòÅÂÆ ÜÔÅ÷ çÅ ÇÕ¿éÅ ÇÕðÅÇÂÁÅ ñ¼×çÅ ÔË? ÇÂÕ ÃðÈê éÅñ ê³Ü ÇÃ³Ø» çÅ õðÚÅ Õ¯ÂÆ Ú¹¼Õ ÃÕ¶×Å?

ÇîôéðÆ êÌÚÅðÕ êÈðÆ òÅÔ ñÅªç¶ ðÔ¶ ÇÕ Õ°¿í Ü¯å, èÈë, éÅðÆÁñ, ð¼Öä¶ îéîÇå ÔË, ÇÕÃ¶ éÅ Ã¹äÆÍ ÇòÇ×ÁÅé é¶ ÁÇÜÔÅ Òè¯ìÆ êàÕÅÓ îÅÇðÁÅ ÇÕ Ãî¹¼ÚÅ ×¹ðÈ ×Ì¿æ ÃÅÇÔì çÅõñ Ô¯ Ç×ÁÅ Õ¿ÇêÀ±àð ÇòÚÍ Ô¹ä ð¼Ö¯ ÇÂÃ ç¶ ìðÅìð Ü¯å, Õ°¿í éÅðÆÁñ, ñÅú Ú»çéÆ, ÇñÁÅú êÅñÕÆ,ÇòÛÅú ×ç¶ñ¶, Õð¯ Ú½ð...Í ÇÂ³àðéËà Óå¶ ÕÂÆ åð·» ç¶ ÕÂÆ íÅôÅò» ÇòÚ

×¹ðÈ ×Ì¿æ ÃÅÇÔì î½ÜÈç ÔéÍ Áðæ» òÅñ¶ ÃÅð¶ ÃàÆÕ êó·¶ ÜÅ ÃÕç¶ ÔéÍ ÃÅð¶ ÇÂÇåÔÅÃÕ Áå¶ Ô¯ð ò¼â¶ ×¹ðç¹ÁÅð¶ ò¶Ö¶ ÜÅ ÃÕç¶ ÔéÍ êÌÇÃ¼è ÇÃ¼Ö» Áå¶ ×¹ðÈ ÃÅÇÔìÅé çÆÁ» (íÅò¶º øð÷Æ ÔÆ Ôé) øà¯Á» Á¼Ö ç¶ êñÕÅð¶ ÇòÚ ò¶ÖÆÁ» Ü» ÕÅêÆ ÕÆåÆÁ» ÜÅ ÃÕçÆÁ» ÔéÍ Õ¯ÂÆ ÇÃ¼Ö Ü» ×Ëð ÇÃ¼Ö, ç¶ô çÅ Ô¯ò¶ Ü» Çòç¶ôÆ, ÕÂÆ ÇÃ×ðà êÆºçÅ ÔË Ü» ôðÅì, Ô¼æ ÜÈá¶

Ôé ÇÕ Ã¹¼Ú¶, ÇÂôéÅé ÕÆåÅ ÔË ÇÕ éÔÆº, îÆà Ö»ç¶ Ô¯ Õ¶ ôÅÕÅÔÅðÆ Ô¯,ÇÂÃÅÂÆ Ô¯ Õ¶ î¹ÃñîÅé, Ü¹¼åÆ À°åÅðÆ ÔË ÇÕ éÔÆº, Õ°ðÃÆ Óå¶ ìËá¶ Ô¯ Õ¶

å¼êó Óå¶, Õ¯ÂÆ ê¹¼Ûä òÅñÅ éÔÆº ÔË, ÇÜÃ çÅ Ççñ ÚÅÔ¶ Üç¯º Ççñ Õð¶,Ççé¶ Ü» ðÅåÆ ìÅäÆ êóÌ¶-ÇòÚÅð¶Í ìóÆ ÇÕðêÅ ÕÆåÆ ÔË ÇÂÃ íÅÂÆ

Õ¿ÇêÀ±àð ÃÅÔì ÜÆ é¶ÍÇÂÕ ì¿é¶·¶ ÒîÇðÁÅçÅÓ çÆ ç¹ÔÅÂÆ ç¶ä òÅñ¶ Ôé, çÈÜ¶ ì¿é¶· Õ¿ÇêÀ±àð

-62-



çÅ Ü¹× ÔËÍ ÃÅðÅ ×¹ðÈ ×Ì¿æ ÃÅÇÔì ÇÂÕ¯ ÃÆ. âÆ. ÇòÚ ÇðÕÅðâ Õð Õ¶ Ü¶ì ÇòÚ êÅÇÂÁÅ ÜÅ ÃÕçÅ ÔËÍ Ô÷Åð» éÔÆº, ñ¼Ö» ÃÆ. âÆ÷ Á¼Ü å¼Õ îÅðÕÆà ÇòÚ ÁÅ Ú¹¼ÕÆÁ» Ôé, ÇÜé·» Óå¶ êÈðÅ ×¹ðÈ ×Ì¿æ ÃÅÇÔì ðÆÕÅðâ ÔËÍ ÇÂÕ Û¯àÆ ÇÜÔÆ ÇÚê Óå¶ Ã½-Ã½ Ø³à¶ çÆ ðÆÕÅðÇâ¿× Ô¯ Ü»çÆ ÔËÍ ÃÅðÅ ×¹ðÈ ×z§æ

ÃÅÇÔì î¯ìÅÂÆñ ø¯é» ÇòÚ êÇó·ÁÅ, Ã¹ÇäÁÅ ÜÅ ÃÕçÅ þÍ Á¼Ü ç¶ ê¹ÜÅðÆ ÇÂé·» ×¼ñ» ò¼ñ íÆ åò¼Üº ç¶ ÃÕä×¶ ÇÕ Òê¹ðÅåé îÇðÁÅçÅ çÆ À°¦ØäÅ

Ô¯ ×ÂÆÓ çÆ ç¹ÔÅÂÆ Çç³ç¶ ðÇÔä×¶? ñËêàÅê (ÃøðÆ Õ¿ÇêÀ±àð) ÇòÚ Áé§å ÇÕÃî çÅ Ç×ÁÅé ëÆâ ÕðÕ¶ ÇÃÁÅä¶ ì¿ç¶ Ôð Ãî¶º éÅñ ð¼Öç¶ ÔéÍ ÇÜ¿é¶

àÆÕ¶, ÇÜ¿é¶ êÅá Çîñ ÃÕç¶ Ôé, ÃÅð¶ À¹°é·» ÇòÚ î½ÜÈç ÔéÍ éÅ Ú»çéÆ,

éÅ Ú½ð, éÅ êÅäÆ åð½ºÕäÅ Áå¶ éÅ ê³Ü ÇÃ³ØÍ ÔÅñÅå ÃÅ÷×Åð éÅ Ô¯ä ÕðÕ¶ Á¼Ü å¯º AD ÃÅñ êÇÔñ» íÅÂÆ ìñò¿å ÇÃ³Ø é±¿ ÇÃ¼Ö Òî¹ÖÆÁ»Ó å¯º î¹ÁÅøÆ î³×äÆ êÂÆ ÃÆÍ À°Ã çÆ ÒöñåÆÓ ÃÆ ÇÕ ×¹ðìÅäÆ Õ¿ÇêÀ±àð ÇòÚ ÇÕª êÅÂÆ ÔËÍ ÔÅñÅå ìçñ

×Â¶ Ôé, îÆâÆÁÅ ÃÔÈñå» ðÅÔÆº ×¹ðìÅäÆ Øð-Øð êÔ¹¿Ú ðÔÆ ÔËÍ çðìÅð ÃÅÇÔì ÇòÚñÅ ÕÆðåé íÆ î³ÇÜÁ», Õ°ðÃÆÁ» Óå¶ ìËá Õ¶ Ã¹äç¶ Ô» êð ÃÅâ¶ Üæ¶çÅð ÁÜ¶ íÆ Ü¿×ÅñÆ Ã¯Ú é±¿ ÇÃð Óå¶ Ú¹¼ÕÆ Çëðç¶ ÔéÍ ð¼ì é±¿ íÅò¶º Õ¯ÂÆ ÇòÁÕåÆ éÅ î³é¶ å» íÆ ð¼ì éÅðÅ÷ éÔÆº Ô¹¿çÅ êð ê¹ÜÅðÆ (Üæ¶çÅð) çÆ ÁÅÖÆ îÇðÁÅçÅ å°ÔÅé±¿ ÇéíÅÀ°äÆ ÔÆ êò¶×ÆÍ òðéÅ Õð¯êÆ

çÅ ÇôÕÅð Ô¯ò¯×¶Í ÇÜæ¶ Õ¯ÂÆ îÇðÁÅçÅ ðÅÔ çÅ ð¯óÅ ìä¶, À°Ô ÇåÁÅ×äÆ ÔÆ íñÆÍ ÇÜæ¶ Ç×ÁÅé ÔË, À°æ¶ îÇðÁÅçÅ çÆ êÅì¿çÆ õåî Ô¯ Ü»çÆ ÔË :

Ç×ÁÅé¶ ÕÅðé Õðî ÁÇíÁÅÃ¨Ç×ÁÅé° íÇÔÁÅ åÇÔ ÕðîÔ éÅÃ¹ (AAFG)

qqq

×¹ðìÅäÆ çÆ ÇîÁÅðÆ ÕæÅ ìÅð¶ ×¹ðìÅäÆ çÆ ÇîÁÅðÆ ÕæÅ Ü¶ ÇÕÃ¶ ÇòçòÅé ò¼ñº ÁÇå À°µåî ã¿×

-63-



éÅñ ÕÆåÆ ×ÂÆ å» À°Ô êÇÔñ¶ ×¹ðÇÃ¼Ö íÅÂÆ ×¹ðçÅÃ ÜÆ ÃéÍ ÇÂÃ¶ åð·»

ÕæÅ é±¿ Üé ÃîÈÔ çÆ Ç÷¿ç×Æ çÅ ÇÔ¼ÃÅ ìäÅÀ°ä òÅÃå¶ À°é·» ÁÅêä¶ ò¼ñ¯º FGE ÕÇì¼å Ãò¼ÂÆÂ¶ å¶ ÚÅñÆ òÅð» çÆ ðÚéÅ ÕÆåÆÍ ñ×ÅåÅð çÆ ÇîÔéå

å¯º ìÅÁç ×¹ðìÅäÆ ç¶ ×¹¼Þ¶ Áðæ íÅò íÆ êÅáÕ ç¶ ÃîÞ ÁÅÀ°ä ñ¼× êËºç¶

ÔéÍ ÇÃ¼Ö ÇòçòÅé» ò¼ñ¯º ÇñÖÆÁ» ÇÕåÅì» (×¹ðìÅäÆ Áðæ å¶ ÇÂÇåÔÅÃ)êó·ÇçÁ» ÕæÅÕÅð çÅ îÅéÇÃÕ î³âñ ÇòÕÅÃ ÕðçÅ ðÇÔ³çÅ ÔËÍ Ã¿ÃÅð ç¶

ÇòçòÅé» ò¾ñ¯º ÇñÇÖÁÅ Ç×ÁÅ Ç×ÁÅé òèÅÀÈ ÃÅÇÔå êó·éÅ, Ãé¶ Óå¶

Ã¹ÔÅ×¶ çÅ Õ¿î ÕðçÅ ÔËÍ ÇòçòÅé» éÅñ ÕÆåÆÁ» ÇòÚÅð ×¯ôàÆÁ»,Ç÷¿ç×Æ ÇòÚ Ô¿ãÅÂ¶ åÜðì¶, À°îð çÆ êÇÕÁÅÂÆ Ô¯ð òè¶ð¶ ð¿× íð Çç³ç¶

ÔéÍ ÁÅêäÅ êÇðòÅðÕ îÅÔ½ñ, ÃîÅÇÜÕ ÁÅñÅ-ç¹ÁÅñÅ, èÅðÇîÕ Áå¶ ðÅÜÃÆ ÔÅñÅå íÆ ÇòÁÕåÆ å¶ (ÁÚ¶å Ü» Ã¹Ú¶å) ÁÃð Á³çÅ÷ Ô¹¿ç¶ ÔéÍÇòÁÕåÆ çÆ ÁÅðÇæÕ çôÅ íÆ ÁÃð êÅªçÆ ÔËÍ ÇÂÃ å¯º ÇÂñÅòÅ ÕðåÅ

ê¹ðÖ ò¼ñ¯º Çç¼åÅ Ç×ÁÅ ÇçîÅ× ðÈêÆ å¯ÔøÅ ÁÅêäÆ æ» ìÔ¹å îÔ¼åòêÈðé ÔËÍ

AF Ü¹ñÅÂÆ, B@@G ç¶ Ãê¯ÕÃîËé ÇòÚ ÇêÁÅð¶ òÆð âÅ. ×¹ðôðéÜÆå

ÇÃ³Ø çÅ ñ¶Ö ÛÇêÁÅ ÃÆ Òèðî ×Ì¿æ» çÆ ÇîÁÅðÆ ÕæÅÓÍ ÇÂÃ ñ¶Ö ÇòÚ ÕÂÆ ÃÅðÆÁ» ÁÇÜÔÆÁ» Çà¼êäÆÁ» ÕÆåÆÁ» Ô¯ÂÆÁ» Ôé, ÇÜé·» çÅ ÁÅêÃ ÇòÚ

Õ¯ÂÆ åÅñî¶ñ éÔÆº ìËáçÅÍ ÇÂÕ ×¼ñ êÈðÆ éÔÆº Ô¹¿çÆ, çÈÜÆ À°Ã åº êÇÔñ»

ÁÅ àêÕçÆ ÔËÍ×¹ðìÅäÆ ç¶ êÌîÅä Çç¼å¶¶ ÔÆ éÔÆº ×Â¶Í ÇÃðø ÇÂÕ¯ êÌîÅä òðÇåÁÅ ÔË Áå¶ À°Ô íÆ ×ñåÍ ôìç ×¹ðÈ éÅéÕ ÃÅÇÔì ÜÆ çÅ ÔË, òÆð

é¶ ê³Üò¶º ×¹ðÈ çÅ ÇñÇÖÁÅ ÔËÍ ôìç ÔË :

ÇÔ³çÈ îÈñ¶ íÈñ¶ ÁÖ¹àÆ Ü»ÔÆ¨ éÅðÇç ÕÇÔÁÅ ÇÃ êÈÜ Õð»ÔÆ¨ Á³è¶ ×È¿×¶ Á³è Á³èÅð¹¨ êÅæð¹ é¶ êÈÜÇÔ î¹×è ×òÅð¨

úÇÔ ÜÅ ÁÅê â°ì¶, å°î ÕÔ» åÅðäÔÅð¨ (î :1, EEF)

âÅ. òÆð é±¿ ×¹¼ÃÅ ô¯ÌîäÆ Õî¶àÆ ò¼ñ¯º Ú¿×¶ ÕæÅÕÅð ÇåÁÅð éÅ Õðé ìÅð¶ ÔËÍ Ç×ÁÅéÆ êÈðé ÇÃ³Ø çÆÁ» ïìñÆÁ» Óå¶ ÔË, ÒÃ¿å» îÔ¿å»Ó Áå¶

â¶ð¶çÅð» Óå¶ ÔË êð Çìé» ÇÕÃ¶ ò÷éçÅð çñÆñ å¯º ÇîôéðÆ ÕÅñÜ» Çòð¹¼è íóÅÃ Õ¼ãäÆ éÔÆº í¹¼ñç¶Í À¹°é·» ù ôÅÇÂç ÇÂÃ î¹ôÇÕñ çÅ ÁÇÔÃÅÃ éÔÆº

-64-



ÇÕ ÇîôéðÆ ÕÅñÜ» Õ¯ñ ÁÅîçé ç¶ Õ¯ÂÆ ê¼Õ¶ Ãð¯å éÔÆº Ôé, Õ¯ÂÆ â¶ð¶ Ü»

×¹ðç¹ÁÅð¶ éÔÆº ÔéÍ ÁêÆñ» ÕðÕ¶ êÇÔñ» ÁÅêä¶ ò¼ñ¯º ÕÆå¶ ×Â¶ Õ¿î ÇòÖÅ Õ¶ Çëð ÇÕå¶ ÃÔÅÇÂåÅ òÅÃå¶ ÁÅÖÆçÅ ÔËÍ Á¾×¯º êËÃÅ Çîñ¶ íÅò¶º éÅ

Çîñ¶Í ô¯ÌîäÆ Õî¶àÆ ç¶ ÃÅèé ÁÃÆî Ôé Áå¶ ìÜà Áðì» ð¹êÂ¶ ÇòÚ ÔËÍ

ÇìéÅ ð¹ÕÅòà êËÃÅ ÁÅ ÇðÔÅ ÔËÍ À°Ô Çëð íÆ ÁÅ ðÔÆ îÅÇÂÁÅ çÆ ÃÔÆ òðå¯º éÔÆº Õðç¶Í ÇÃ¼Ö ÃÅÇÔå ÇñÖäÅ, Ã¯èäÅ, ÛÅêäÅ Áå¶ ñ¯Õ» å¼Õ ê¹¼ÜçÅ

ÕðéÅ, ÇÂÔ Õ¿î ÕÂÆ îÅîÈñÆ éÔÆº ÔéÍ ÃÕ±ñ», ÕÅñÜ», ïÈéÆòðÇÃàÆÁ»

çÅ ÇÃñ¶ìÃ Ôð ç¯ ÚÅð ÃÅñ î×ð¯º Ã¯è ñËä ñÂÆ À¹°é·» Õ¯ñ ÁÅîçé ç¶ ò¼â¶ ÃÅèé Ô¯ä ÕðÕ¶ ÔËÍ Ôð Õ¯ÂÆ ÚÅÔ¹¿çÅ ÔË ÇÕ ÇÂÔ ÃÅð¶ Õ¿î Ô¯ä, êð ÃÅèé

ÇÕæº ñË Õ¶ ÁÅÂÆÂ¶? Á¼×¶ òÆð ÜÆ é¶ ÇîÁÅðÆ ÕæÅ ÇòÚ ÃòÅñ Öó·Å ÕÆåÅ ÔË ÇÕ íÅÂÆ

ÁîÆð ÇÃ³Ø òÅñÆ (Ã¼å¯òÅñÆ ×ñÆ Á³ÇîÌåÃð çÆ) Ç×ÁÅéÆ ×¹ðìÚé ÇÃ³Ø

Çí¿âð»òÅñ¶ çÆ, ÇêÌ¿. å¶ÜÅ ÇÃ³Ø çÆ Ü» êÌ¯. ÃÅÇÔì ÇÃ³Ø ò¼ñº ÕÆåÆ ÕæÅ ÇîÁÅðÆ ÔË? ÇÕ¿éÅ Ú¿×Å Ô¹¿çÅ Ü¶ âÅ. òÆð ÇéèóÕ Ô¯ Õ¶ ÇñÖçÅ ÇÕ Ç×ÁÅéÆ

ÁîÆð ÇÃ³Ø å¶ Ç×ÁÅéÆ ×¹ðìÚé ÇÃ³Ø ò¼ñ¯º ÕÆåÆ ÕæÅ ×¹ðîÇå å¯º Çòð¼¹¼è

ÔËÍ Çéð¯ñ ìÌÅÔîäÆ ð¿× ÇòÚ ð¿×Æ Ô¯ÂÆ ÔËÍ ÇêÌ¿. å¶ÜÅ ÇÃ³Ø çÆ ÇÂé·» å¯º òèÆÁÅ ÔËÍ Á¼Ü å¼Õ ×¹ðìÅäÆ ç¶ Ô¯ Ú¹¼Õ¶ Áðæ» ÇòÚ êÌ¯. ÃÅÇÔì ÇÃ³Ø ò¼ñ¯º

ÕÆåÆ ÕæÅ Ãí å¯º òèÆÁÅ ÔËÍ ÇÂÔ ÇéðäÅ Õðéåº àÅñÅ ÇÕª ò¼ÇàÁÅ

Ç×ÁÅ? Á¼×¶ Ô¯ð Ã¹èÅð Õðé çÆ ×¹¿ÜÅÇÂô ÃçÅ î½ÜÈç Ô¹¿çÆ þÍ Ü¯ òèÆÁÅ Õ¿î êÌ. ÃÅÇÔì ÇÃ³Ø ÜÆ é¶ ÕÆåÅ ÔË, À°Ã é±¿ êÌî¹¼Ö ÁÅÖä åº ôðî ÕÅÔçÆ?

ÇÜÃ åð·» çÆ ÇîÁÅðÆ ÕæÅ çÆ òÆð é¶ ÕñêéÅ ÕÆåÆ ÔË, À°Ã ñÂÆ ÔÅñ¶

ìóÅ ¦ìÅ Ãøð åËÁ ÕðéÅ êò¶×ÅÍ Ü¶ ê³Ü-çÃ ×¹ðìÅäÆ ç¶ îÅÇÔð ÇòçòÅé ÇêÁÅð éÅñ E-A@ ÃÅñ Çîñ-ìËá Õ¶ ÕÂÆ éò» ÇîÁÅðÆ àÆÕÅ

ÇåÁÅð Õð ç¶ä? òÆð ÜÆ Ö¹ç ÇòÚÅð ÚðÚÅ ÇòÚ ìËáä ñÂÆ ÇåÁÅð éÔÆº

Ô¹¿ç¶, Ô¯ð ÇÕÃ¶ é±¿ ÕÆ ç¯ô ç¶ÂÆÂ¶? òÆð é¶ ÇÂÕ ÁÇÜÔÆ çñÆñ ç¶ îÅðÆ ÔË, ÇÜÃ é±¿ ìðçÅôå ÕðéÅ ìÔ¹å

Á½ÖÅ ÔËÍ À°Ô ÇñÖç¶ Ôé : ÇÜò¶º àÕÃÅñ òÅñ¶ Ç×ÁÅéÆ ×¹ðìÚé ÇÃ§Ø Ô¹ð» ç¶ Áé°ïÅÂÆ Ôé, À°Ã¶ åð·» ÇîôéðÆ ÕÅñÜ» òÅñ¶ êÌ¯. ÃÅÇÔì ÇÃ³Ø å¯º Á¼×¶

-65-



Õ°¼Þ Ã¯Úä ù êÅê ÃîÞç¶ ÔéÍ ìÇñÔÅð ÜÅÂÆÂ¶ âÅ. òÆð ç¶Í ÒÇÕæ¶ ðÅÜÅ

í¯Ü å¶ ÇÕæ¶ ×¿×È å¶ñÆÓ çÆ ÕÔÅòå Áé°ÃÅð ÇÂé·» ù Ç×ÁÅéÆ ×¹ðìÚé ÇÃ³Ø Áå¶ êÌ¯. ÃÅÇÔì ÇÃ³Ø ÇÂÕ¯ ÇÜÔ¶ é÷ð ÁÅÂ¶ Ôé? Ç×ÁÅéÆ ÜÆ é¶ À°îð

íð ÁÅêä¶ â¶ð¶ ðÅÔÆº ìÌÅÔîäÆ ðÆå» êÌÚÅðÆÁ» Áå¶ ÇñÖÆÁ» Ôé, Üç¯º ÇÕ

êÌ. ÃÅÇÔì ÇÃ³Ø é¶ ò¼è åº ò¼è ìÌÅÔîäÆ ðÆå» åº î¹Õå Õðé ÇòÚ ï×çÅé êÅÇÂÁÅ ÔËÍ ÃÅÇÔì ÇÃ³Ø å¯º ìÅÁç ÔÅñÆ ÁÇÜÔÅ Õ¯ÂÆ ÇòçòÅé Çé¼åð Õ¶

ÃÅÔîä¶ éÔÆº ÁÅÇÂÁÅ, Ü¯ À°é·» ç¶ Û¼â¶ Õ¿î é±¿ Á¼×¶ å¯ð ÃÕ¶Í

ï±éÆòðÇÃàÆÁ» ÇòÚ ìËá¶ åéõÅÔ ðÈê ÇòÚ ê³â» é¯à» çÆÁ» ìàðç¶ (Ü» ÇðàÅÇÂð Ô Õ¶) êÌ¯øËÃð» é±¿ ÇÂÔ Ç÷¿î¶òÅðÆ Ú¹¼ÕäÆ ìäçÆ ÔË, Ü¯ À¹°é·» éÔÆº

ÇéíÅÂÆÍñ¶ÖÕ ÇêÛñ¶ CB ÃÅñ å¯º èðî êÌÚÅð éÅñ Ãì¿èå ÔËÍ êÌÚÅðÕ» çÅ

îÅéÇÃÕ ê¼èð ÇÕ¿éÅ Õ° ÔË, îËº ÜÅäçÅ Ô»Í ÇÜÃ åð·» ç¶ êÌì¿èÕ» çÆ ÒÃÈÂÆ

ç¶ é¼Õ¶ ÇòÚ¯ºÓ çÆ ÕæÅòÅÚÕ» é±¿ ¦ØäÅ êËçÅ ÔË, îËº À°Ô íÆ Çê³â¶ Óå¶ Ô¿ãÅÇÂÁÅ ÔËÍ êÌÚÅðÕ» çÆ ÇåÁÅðÆ òÅÃå¶ Õ¯ÂÆ ÁÅÔñÅ ÇÕÃî ç¶ êÌì¿è

éÔÆº ÔéÍ ï±éÆòðÇÃàÆÁ» ç¶ êó·¶-ÇñÖ¶ ÇòçòÅé ÕæÅ òÅÚÕ ìäé é±¿

ÁÅêäÆ å½ÔÆé ÃîÞç¶ ÔéÍ Çëð ÇÕæ¯º À°åðé×¶ ÇîÁÅðÆ êÌÚÅðÕ? ÃÆîå ÃÅèé» ðÅÔÆº ÇÜ¿éÅ Õ° Õ¿î ÇîôéðÆ ÕÅñÜ» é¶ ÕÆåÅ ÔË, Ü¶ ÇÂÃ é±¿ Õ¼ã

ç¶ÂÆÂ¶ å» ÇêÛñ¶ D@ ÃÅñ å¯º Ô¯ð ÇÕÔóÆ Ã¿ÃæÅ ÔË, Ü¯ ÇîÁÅðÆ êÌÚÅðÕ

ÇåÁÅð Õð ðÔÆ ÔË? âÅÕàð òÆð é¶ âÅ. é¶ÕÆ ìÅð¶ Ãõå Ç×ñÅ ÕÆåÅ ÔË ÇÕ À°Ã é¶ ì¼Ú¶

ò¼ñ¯º ê¹¼Û¶ ÃòÅñ çÅ ×¹ðîÇå Çòð¯èÆ ÜòÅì Çç¼åÅÍ òÆð ÜÆ í¹¼ñ ×Â¶ ôÅÇÂç

âÅ. é¶ÕÆ ÕæÅòÅÚÕ éÔÆº ÔéÍ ÇÂÕ êð¯ó· ì¹¼èÆÜÆòÆ Ôé, ï±éÆòðÇÃàÆÁ» òÅñ¶ ÇòçòÅé» ÇòÚº Ôé...? î¹ÃÇñî ç¶ô» ÇòÚñÆ ÒÇîÁÅðÆ ÕæÅÓ ÇòÚ

òÆð ÜÆ é¶ ÇñÇÖÁÅ ÔË ÇÕ À°æ¶ ÇÂÃñÅî çÆ Ãð·» çÆ ÁÅñ¯ÚéÅ ìðçÅôå

éÔÆº ÕÆåÆ Ü»çÆÍ ÃðÕÅð ò¼ñº ×¹ðç¹ÁÅð¶ ìäÅÀ°ä Óå¶ òÆ Ãõå êÅì¿çÆ ÔËÍÇëð âÅÕàð òÆð Ãê¼ôà Õðé çÆ Ö¶Úñ Õð¶×Å ÇÕ ÇÂÃ ÇòÚ ÕæÅòÅÚÕ

çÅ ÕÆ ÕÃÈð ÔË? ÃðÕÅðÆ êÅì¿çÆÁ» é±¿ À°¦Ø Õ¶ êÌÚÅðÕ õ¹ç íÆ Ü¶ñ· ÇòÚ ì¿ç Ô¯ò¶×Å Áå¶ À°Ã é§È ì¹ñÅÀ°ä òÅñ¶ íÆÍ ÁÅð÷Æ å½ð Óå¶ ìÇäÁÅ

-66-



×¹ðç¹ÁÅðÅ íÆ ÃðÕÅð ì¿ç ÕðòÅ ç¶ò¶×ÆÍ ÇÂÃ çÅ å°ÔÅâ¶ Õ¯ñ Õ¯ÂÆ ìçñ

ÔË å» ç¼Ã¯?ñ¶Ö ç¶ ÁÅÖðÆ êËð¶ ÇòÚ òÆð ÜÆ Ü¯ ÇñÖ ðÔ¶ Ôé, êó·¯ -ÒÁÜ¯Õ Ü¹¼×

ç¶ êó·¶-²ÇñÖ¶ ñ¯Õ Á³è-ÇòôòÅÃ» å¯º î¹Õå Ô¹¿ç¶ ÜÅ ðÔ¶ ÔéÍ íÈå»-êÌ¶å»

Áå¶ ÕðÅîÅå» ìÅð¶ é÷ðÆÁÅ ìçñ ÇðÔÅ ÔË...ÍÓÓ êð Á¼×¶ ÜÅ Õ¶ òÆð ÜÆ ÇÂÕ çî À°ñà ÇçôÅ ÇòÚ Ú¼ñ êÂ¶ ÔéÍ êó·¯-ÒÒêÌ¯. ÇÂ³çð ÇÃ³Ø Ø¼×Å é¶

ÇÂÕ àðËÕà ÇòÚ í×å éÅîç¶ò ÜÆ ç¶ ôìç Ò×ð¹ó Úó·¶, ×¯Çì³ç ÁÅÇÂñÅÓ

çÆ ÇòÁÅÇÖÁÅ ÕÆåÆ ÔËÍ À°Ô Çé¼ÜÆ å½ð Óå¶ ÕðÅîÅå é±¿ éÔÆº î³éç¶ Áå¶ êðîÅåîÅ ù ÇÔ³çÈ ð¿× ÇòÚ êÌòÅé éÔÆº Õðç¶Í ÇÂÃ ñÂÆ êÌ. Ø¼×Å ×À± é±¿

ÇÔ³ç¹ÃåÅé çÆ î÷ñÈî Ü§åÅ ç¶ ðÈê ÇòÚ ÇìÁÅé Õðç¶ ÔéÍ À°Ô ×À± Ç÷¿çÅ Õðé çÆ ÃÅÖÆ çÅ Ö³âé Õðé ñÂÆ êÌåÆÕòÅç çÅ ÃÔÅðÅ ñËºç¶ ÔéÍ ÇÂÃ¶ åð·» À°Ô í×å éÅîç¶ò ò¼ñ¯º ç¶Ô¹ðÅ ë¶ðé å¶ ìÅìÅ éÅéÕ ò¼ñ¯º î¼ÕÅ ë¶ðé

çÆ ÇòÁÅÇÖÁÅ ÕðÇçÁ» ÁÃñ ÇòÚ ÕðÅîÅå» çÅ Ö³âé ÔÆ Õð ðÔ¶ ÔéÍ î¹ôÇÕñ ÇÂÔ ÔË ÇÕ ÁÕÅçÇîÕ ê¼èð Óå¶ Ü¯ ÇòÁÅÇÖÁÅ ç¶ Çéïî Ôé, ÇÂÔ

À°é·» ç¶ Çòð¹¼è ÔËÍÓÓ

ÇÂÃ ¦îÆ àÈÕ çÅ ÜòÅì ç¶ä å¯º êÇÔñ» ÇÂÔ ÇñÖ ç¶äÅ òÅ÷ì Ôò¶×Å ÇÕ îËº Ò×ð¹ó Úó·¶, ×¯Çì³ç ÁÅÇÂñÅÓ àðËÕà ÇòÚ êÇÔñ» íÈÇîÕÅ ç¶ å½ð Óå¶

ìÅð» ÕðÅîÅåÆ ÕÔÅäÆÁ» çÆ ÚÆðøÅó ÕÆåÆ ÔËÍ À°Ô ÃÅðÆÁ» ÕÔÅäÆÁ»

×¹ðÈ ÃÅÇÔìÅé Áå¶ ìÔÅçð ÇÃ¼Ö» éÈ°¿ ÁêîÅéå ÕðçÆÁ» ÔéÍ ìÌÅÔîä çÆ Úó·å ê¶ô Õð ðÔÆÁ» ÔéÍ îËº ìÅçñÆñ À°é·» Õ°øð ÕÔÅäÆÁ» çÆ Üó·

ê¹¼àÆ ÔËÍ ôÅÇÂç âÅÕàð òÆð é¶ À°Ô Çòôñ¶ôä êó·é çÆ Ö¶Úñ ÔÆ éÔÆº

ÕÆåÆÍ ñ¶ÖÕ (ÇÂ³çð ÇÃ³Ø Ø¼×Å) ÕðîÅå» ù éÔÆº î³éçÅÍ î¶ð¶ î³éä éÅ î³éä çÅ îÃñÅ éÔÆº ÔËÍ ×¹ðìÅäÆ ÔÆ ÕðÅîÅå» é°¿È éÔÆº î³éçÆÍ î¼ÕÅ

Ø¹¿îäÅ Ü» î³çð Ø¹¿îäÅ, Þ¹ÈáÆ Ö¹ôëÇÔîÆ ÔËÍ ÇÂîÅðå» ÕçÆ éÔÆº

Ø¹¿îçÆÁ»Í Õ¼ñ é°¿È Õ¯ÂÆ ÁÅ Õ¶ ÃÅâ¶ çðìÅð ÃÅÇÔì Ü» Áé§çê¹ð é°¿ Ø¹îÅÀ°ä çÅ Çã¿âðÅ Çê¼à ç¶ò¶, ÕÆ ÁÃÆº ÃòÆÕÅð Õð ñò»×¶? Ü¶ ÕðÅîÅå»

éÅñ ÇÂîÅðå» Ø¹¿î Ü»çÆÁ» Ôé å» ÕðÅîÅåÆ ôÕåÆ éÅñ ÷Åñî», ÕÅåñ» ç¶ ÇçîÅ× ÇÕª éÅ Ø¹¿îÅ Çç¼å¶ ×Â¶? ×¹ðÈ ÃÅÇÔì é±¿ Áå¶ ÇÃ¼Ö» é±¿

-67-



åÃÆÔ¶ ÇÕª Þ¼ñä¶ êÂ¶? ÕÆ ×ÀÈ± ÜÆòå ÕðéÆ ÷ðÈðÆ ÔË? Á¼Ü å¼Õ ×À±

×ðÆì çÆ ð¼ÇÖÁÅ òÅñÅ ôìç êÌÚÇñå éÔÆº ÔË? îåñì ÇÕ ×À± òð×¶ ×ðÆì ñÕÍ ÇÔ³çÈ ñÅìÆ å» Á¼×¶ ÔÆ ÇÃ¼Ö» é°¿ ×À± êÈÜÕ ìäÅÀ°ä Óå¶ å°ñÆ

Ô¯ÂÆ Ô¶Í ÁøÃÃ ÇÕ å°ÃÆº íÆ ×À± êÈÜä òÅÇñÁ» çÅ ÔÆ ÃÅæ ç¶ ðÔ¶ ñ¼×ç¶

Ô¯? ðÔÆ ×¼ñ ÒÁÕÅçÇîÕ ÇîÁÅð»Ó çÆÍ ÇòÁÅÇÖÁÅ ç¶ À°Ô ÇÕÔó¶ ÇîÁÅð

Ôé, ÇÜé·» çÅ å°ÃÆº Ç÷Õð ÕÆåÅ ÔË? À°é·» ÇîÁÅð» î¹åÅÇìÕ å°ÃÆº Ü»

å°ÔÅâ¶ ÇòçòÅé ÃÅæÆÁ» é¶ ÒÇîÁÅðÆ ÇòÁÅÇÖÁÅ ÇÕª éÔÆº ÕÆåÆ? êÌ¯. ÃÅÇÔì ÇÃ³Ø é¶ ÒÇîÁÅðÆÓ ÕæÅ ç¶ êÈðé¶ êÅÂ¶ Ãé, å°ÔÅé±¿ À°Ô íÆ êðòÅé

éÔÆº ÔËÍ ÃÅðÆ ×¹ðìÅäÆ çÆ éÅ ÃÔÆ, êð Õ°Þ Ú¯äò¶º ôìç» ç¶ Áðæ ÇîôéðÆ ÕÅñÜ» é¶ éò¶º êÇðê¶Ö ÇòÚ ÕÆå¶ ÔéÍ å°ÔÅé±¿ À°Ô íÆ î¹ÁÅøÕ éÔÆº ÔéÍÇÂé·» Ãåð» ç¶ ñ¶ÖÕ é¶ Ô¯ð Á¼×¶ ¦Ø Õ¶ ×¹ðìÅäÆ ÇòÚº Ú¯äò¶º (ÇòòÅçÆ

Çò²ÇôÁ» òÅñ¶) ôìç ñË Õ¶ Áðæ ÕÆå¶Í ÇÜò¶º î¼ÕÅ Ø¹¿îä ìÅð¶, ×À± ÜÆòå Õðé ìÅð¶, éÅîç¶ò ç¶ ç¶Ô¹ðÅ ë¶ðé ìÅð¶, ÕìÆð ÜÆ çÆ ×¿×Å ÇòÚ¯º Ü¿ÜÆð

ÇÕò¶º à¹¼àÆ ÁÅÇçÍ î¶ð¶ ò¼ñ¯º ÕÆå¶ Áðæ å°ÔÅé±¿ ÁÕÅçÇîÕ ÇîÁÅð» î¹åÅìÕ

áÆÕ éÔÆº ñ¼×¶Í Çëð îËº î³é ñò» ÇÕ å°ÃÆº ÞÈáÆÁ» ÕðÅîÅå» ÇòÚ ÇòôòÅÃ ð¼Öç¶ Ô¯? À°µÚ Çò¼ÇçÁÅ êÌÅêå ÕðÕ¶ íÆ ÔÅñÆº ÇòÇ×ÁÅéÕ é÷ðÆÁÅ éÔÆº

ÁêäÅ ÃÕ¶? Ü» å¶ âÅÕàð òÆð ÜÆ ×¹ðÈ ×Ì¿æ ÃÅÇÔì çÆ ÒÇîÁÅðÆ

ÇòÁÅÇÖÁÅÓ ÇñÖ ç¶ä, ÁÃÆº êó· ñÂÆÂ¶ Ü» Û¶ îÔÆé¶ Ãò¶ð¶ ôÅî ÇÂÕ Ø³àÅ ÇÕÃ¶ ×¹ðç¹ÁÅð¶ ÇòÚ ñ×ÅåÅð ÇîÁÅðÆ ÕæÅ ÕðéÍ ÁÃÆº Ã¹äÆÂ¶, ÇðÕÅðâ

Õð ñÂÆÂ¶ å¶ À°Ã åº ñÅÔÅ ñÂÆÂ¶Í

çÈÜÅ ç¹ÖçÅÂÆ êÇÔ¬ ÇÂÔ ÔË ÇÕ òÆð ÜÆ é±¿ ²(À°é·» ò¼ñ¯º î³× Õðé Ó²å¶Ó) Óå¶ ×¹ðîÇå ÇéðäË Õ¯ô ÇòÚñ¶ ñ×í× F@ Õ° À°Ô é°Õå¶ Ü¯ ×¹ðìÅäÆ

çÆ íÅòéÅ åº À°ñà Ôé, îËº ÇñÖ Õ¶ í¶Ü¶ ÃéÍ À°é·» ÇòôòÅÃ ÇçòÅÇÂÁÅ

ÃÆ ÇÕ ×¹ðîÇå ÇéðäË Õ¯ô çÆ çÈÜÆ ÁËâÆôé ÇòÚ Ã¯è ñò»×ÅÍ êð ÁÇÜÔÅ éÔÆº ÕÆåÅ Ç×ÁÅÍ ÇîÃÅñ ñÂÆ Ãz. ×¹ðìõô ÇÃ³Ø ÕÅñÅ Áø×ÅéÅ ò¼ñ¯º

ÇñÖÆ ê¹ÃåÕ çÆ íÈÇîÕÅ ÇòÚ À°é·» çÆ ì¶ìÅÕÆ éÅñ êÌô¿ÃÅ Õðç¶ Ôé êð ÁÅêäÆ ÇÕåÅì ×¹ðîÇå ÇéðäË Õ¯ô ç¶ ê³éÅ CF Óå¶ Áø×ÅéÅ ÜÆ é±¿

-68-



ç¶ò¶×Å?

ÁÅÃ ÕðçÅ Ô» Çîñ ìËá Õ¶ ÇòÚÅð ÕðÕ¶, ÇÕÃ¶ Çéðä¶ Óå¶ ê¹¼ÇÜÁÅ ÜÅò¶Í Ãå§ìð B@@D å¯º Ü¹ÁÅì çÆ À¹âÆÕ ÇòÚÍ

qqq

ñ¶ÖÅðÆÁ» ù ì¶éåÆ ÇÃè»å ç¶ Øóé òÅñ¶, ÁÅêä¶ ÁÅÖ¶ ù õ¹ç ÕîÅÀ¹ä òÅñ¶,

ÃÇå×¹ðÈ ÜÆ çÅ ÇÃçÕòÅé ×¹ðÇÃ¾Ö» ç¶ îé» Á§çð ÁæÅÔ ÃÇåÕÅð þÍ ×¹ðÈ ×z§æ ÃÅÇÔì ÇòÚ éÅÜñ Ô¯ÂÆ ÒÒè¹ð ÕÆ ìÅäÆÓÓ ÇÃ¾Ö ê¿æ çÆ éÄÔ (ÁèÅð ÇôñÅ) þÍ ÇÂÃ çÅ ÇÂÕ ÇÂÕ òÅÕ Áî¯ñÕ þÍ Ü¶ ÇÃ¾Ö çÆ Ç÷§ç×Æ ÇòÚ ×¹ðìÅäÆ çÅ Ç×ÁÅé éÔÄ þ, ×¹ðôìç Áé¹ÃÅðÆ ÜÆòé éÔÄ þÍ

À¹Ô Ô¯ð íÅò¶º Ü¯ îð÷Æ ÁÖòÅªçÅ Çëð¶, ÇÃ¾Ö ÁÖòÅÀ¹ä çÅ ÕçÅÇÚå ÁÇèÕÅðÆ éÔÆº þÍ Á¾Ü ìÔ¹Ç×äåÆ ÇÃ¾Ö ÁÖòÅÀ¹ä òÅñ¶, Ü¶ Õ¹ðÅÔ¶ êÂ¶ é÷ð ÁÅªç¶ Ôé, å» ÇÂÃ çÅ Ãê¾ôà íÅò þ ÇÕ ÇÂÔ ñ¯Õ, ×¹ðìÅäÆ

å¯º Õ¯ð¶ ÔéÍ Õ¹¾Þ ÇÂÕ Ú¯äò¶º ×¹ðÇÃ¾Ö» ù Û¾â Õ¶, Á¾Ü ×¹ðîÇå ìÅð¶ Õñî» ØÃÅÀ¹ä òÅñÅ ìÔ¹åÅ åìÕÅ (ñ¶ÖÕ) ×¹ðìÅäÆ ù êó·¶ òÆÚÅð¶ å¯º Çìé» ÔÆ ÒÒÇÂÇåÔÅÃÓÓ ÇñÖ ÇðÔÅ þÍ ÇòÚÅð¶ å¯º Çìé» ÔÆ ÇÃè»å» çÅ

Á¦ìðçÅð ìÇäÁÅ ÇëðçÅ þÍ ÇñÖå ðÈê ÇòÚ á¯Ã ÕÅðÜ ÇÜé» ×¹ðÇÃ¾Ö» é¶ ÕÆåÅ þ, À¹é·» ÇòÚ¯º êÇÔñ¶ å» ÃÇåÕÅðï¯× íÅÂÆ ×¹ðçÅÃ ÜÆ ÔéÍ ÇÂÃ¶ åð·» ÁÅè¹ÇéÕ ÷îÅé¶ ÇòÚ ÇÃè»å» çÆ Ãê¾ôàåÅ ñÂÆ,

×¹ðìÅäÆ ç¶ ÚÅéä ÇòÚ ìÔ¹å ÔÆ Çéò¶ÕñÅ ÕÅðÜ ÕÆåÅ íÅÂÆ ÕÅÔé ÇÃ§Ø ÜÆ éÅíÅ é¶Í ×¹ðìÅäÆ ÇòÁÅÕðä î¹åÅìÕ, ÇÃ¾Ö ÁÃÈñ» ù ÇéÖÅð

Õ¶ ê¶ô Õðé ÇòÚ, ×¹ðîÇå å¯º À¹ñà ÇòÚÅð» ù ìÅçñÆñ ã§× é»ñ, ×¹ðìÅäÆ ðÅÔÄ êðÖ Õ¶ ð¾ç Õðé ÇòÚ øõðï¯× Õ§î ÕÆåÅ êz¯. ÃÅÇÔì

ÇÃ§Ø ÜÆ é¶Í ÇÂé·» å¯º Á×ñÆ ÕóÆ çÅ ÕÅðÜ ìóÆ ç¶ð åÕ ð¹ÇÕÁÅ ÇðÔÅÍ Õ¹¾Þ ñ¶ÖÕ» (ÖÅÃÕð ÇîôéðÆ ÕÅñÜ» éÅñ Ãì§èå) é¶ ÇÂÃ ÕÅðÜ

-70-



ù Á¾×¶ à¯ðé çÆ ìóÆ Õ¯Çôô ÕÆåÆ êð ñ¯Õ îé» ÇòÚ ÇÕÃ¶ ò¾â¶ ÇòÃø¯à çÆ ñ¯ó ÃÆÍ ÁÇ×ÁÅéåÅ çÆ Ø¹§îä Ø¶ðÆ ÇòÚ¯º Õ¾ãä ñÂÆ, ÃçÆÁ» å¯º îé» Á§çð Üî üÕ¶ êÖ¿â ù ÚÈð ÚÈð Õðé ñÂÆ, ÕðîÕ»â çÆ Ôé¶ðÆ ×¹ëÅ ÇòÚ¯º, ×¹ðìÅäÆ ç¶ ÃÈðÜ Ãéî¹¾Ö Õðé ñÂÆ, Ã. ×¹ðìõô ÇÃ§Ø ÜÆ (ÕÅñÅÁø×ÅéÅ) é¶ Ü¯ ÕÅðÜ ÕÆåÅ þ, À¹Ô Ç÷Õðï¯× òÆ þ, å¶

øõðï¯× òÆ þÍ ÃÅâ¶ ÇÃ¾Ö ñ¶ÖÕ» é¶ ÕçÆ ç¯ à¹Õ øËÃñÅ Õðé òÅñÆ ÇñÖå ÇñÖä

çÆ Ü¹Á¾ðå éÔÄ ÕÆåÆÍ êÇÔñ» å¯º Úñ¶ ÁÅ ðÔ¶ êz§êðÅò» çÆ ÇòÚÅðèÅðÅ ù, î¹ó ç¹ÔðÅÇÂÁÅ Ü»çÅ ÇðÔÅ þÍ ìÔ¹å ÃÅðÆÁ» ÇñÖå» ÇòÚ Ãê¾ôà

å½ð Óå¶ ×¹ðìÅäÆ çÆ Çòð¯èåÅ þÍ ÃÇå×¹ðÈ ÃÅÇÔìÅé (Ãî¶å í×å» ç¶) çÆ Çéðîñ, êðÀ¹êÕÅðÆ, ôõÃÆÁå çÆ Áé¶Õ æÅÂÄ å½ÔÆé ÕÆåÆ ×ÂÆ þÍ ÁÅê¯ ÁÅêäÆ î¾å ù ×¹ðìÅäÆ çÆ ÁÅó ñË Õ¶, ×¹ðîÇå ×ðçÅÇéÁÅ ÜÅ ÇðÔÅ þÍ ò¾âÆÁ» ê¹ÃåÕ», ò¾¾â¶ ñ¶ÖÕ, Á¾Ü òÆ ÇÂÔÆ Õ¹¾Þ êzÚÅðç¶ ÇñÖç¶, Ãê¾ôà ò¶Ö¶ ÜÅ ÃÕç¶ ÔéÍ çÃî ×z§æ ù ×¹ðÈ ×z§æ ÃÅÇÔì ÜÆ çÅ

ôðÆÕ æÅê Çç¾åÅ Ç×ÁÅ þÍ â¶ÇðÁ» àÕÃÅñ» ÇòÚ å» ×¹ðÈ ×z§æ ÃÅÇÔì ÜÆ ç¶ ìðÅìð, çÃî ×z§æ ù ÇàÕÅ ÇñÁÅ Ç×ÁÅ þÍ ç¯ åõå» (êàéÅ å¶ é»ç¶ó) Óå¶ òÆ ÇÂÔÆ ç¹ôà Õðî ìóÆ Çéðñ¾ÜåÅ éÅñ ÕÆåÅ ÜÅ ÇðÔÅ þÍ ÒÒè¹ð ÕÆ ìÅäÆÓÓ ç¶ ÁÖ¿â êÅá çÅ ð¶à Ø¾à, ÁôñÆñ ÕÔÅäÆÁ» å¶ ñ¾ÚðåÅ éÅñ ñìð¶Ü, çÃî ×z§æ çÅ ÁÖ¿â êÅá îÇÔ§×¶ ð¶à» Óå¶ ÕÆåÅ ÜÅ ÇðÔÅ þÍ Õ¯ÂÆ òðÜä òÅñÅ éÔÄ, ÇÂé·Å òêÅðÆÁ» Áå¶ ê¹ÜÅðÆÁ»

ùÍ Ãz. ×¹ðìõô ÇÃ§Ø ÜÆ é¶ ÇÜæ¶ ÒÒÇìêzé ÕÆ ðÆå å¯º Ã¾Ú çÅ îÅð×ÓÓ

ê¹ÃåÕ ñóÆ ÇñÖ Õ¶, ÇÃ¾Ö Õ½î çÆ êzô§ÃÅï¯× Ã¶òÅ ÕÆåÆ þÍ À¹æ¶ ÔÆ ÇÂé·» çÃî ×z§æ Á§çðñ¶ ê¯ñ Ö¯ñ· Õ¶ Ã§ÃÅð Ãéî¹¾Ö ð¾Öä çÆ õÈì çñ¶ðÆ

ÕÆåÆ ÔËÍ ×¹ðìÅäÆ çÆ êðÖ ÕÃò¾àÆ å¶ êðÖ Õ¶, îÅé¯ ìÅðÆÕ ÛÅéä¶ ÇòÚ¯º ÛÅä Õ¶, ÁÅêä¶ ÇòÚÅð» ù ê¹ÃåÕ ðÈê Çç¾åÅ þÍ ÇÂÃ å¯º êÇÔñ»

ÇÕÃ¶ ÇÂÕ òÆ ÇÃ¾Ö ñ¶ÖÕ é¶, ×¹ðìÅäÆ ç¶ ÇÂ§é¶ êðîÅä éÔÄ Çç¾å¶Í ÃðçÅð ÜÆ ÇÜò¶º ×¹ðìÅäÆ ðÈêÆ ÁæÅÔ Ãî¹§çð ÇòÚ üíÆÁ» ñÅªç¶ ÔéÍ

-71-



ìäÅ Ã§òÅð Õ¶ ÔÆð¶ î¯åÆ êÅáÕ» Á¾×¶ êð¯Ãç¶ Ôé, À¹Ã çÅ Õ¯ÂÆ ÜòÅì éÔÄÍ ×¹ðÈ ë¹ðîÅé þ :

ÔÇð ÜÃ¹ ÇñÖÇÔ ñÅÇÂ íÅòéÆ Ã¶ ÔÃå êÇòåÅ¨ (CBB)ìÇñÔÅð ÜÅò» À¹é·» ì÷¹ð× ÔÃå Õîñ» å¯º, ÇÜé·» ÇÂÔ ×¯ÔÜ

õÜÅé¶ À¹ÜÅ×ð ÕÆå¶ ÔéÍìÔ¹å ¦î¶ Ãî¶º å¯º ÒÒÚ§âÆ ÕÆ òÅðÓÓ ×¹ðÈ ×¯Çì§ç ÇÃ§Ø ÜÆ çÆ ÇñÖå

×ðçÅé Õ¶ ÇÃ¾Ö» ç¶ ×ñ¶ çÆ Ô¾âÆ ìäÆ Ô¯ÂÆ þÍ í¹¾ñó ñ¯Õ, ÇÂÃ çÅ ÒÒêÇò¾åð êÅá ÜÅêÓÓ òÆ Õðç¶ ò¶Ö¶ ×Â¶ ÔéÍ ÇéÔ§× ÜÕ¶ì§çÆÁ» é¶,ÇÂÃ ù ìÔ¹å ÔÆ ÇÃð Óå¶ Ú¹ÇÕÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ þÍ ÇÃ¾Ö Ãà¶Ü» Óå¶, ÇÂÃ ÇòÚ¯º

ê¿×åÆÁ» ñË Õ¶, ì¯ñÆÁ» ×ÅÂÆÁ» ÜÅäÆÁ» ÁÅî ×¾ñ þÍ ÇÂÃ¶ Ú§âÆ çÆ òÅð çÆ êÇÔñÆ êÀ¹óÆ ÒÒÇêzæî í×À¹åÆ ÇÃîð ÕËÓÓ, ÃÅð¶ ×¹ðçòÅÇðÁ» ÇòÚ, ÁðçÅÃ çÅ î¹¾ã ìäÅ Õ¶ êó·Æ, ×ÅÂÆ ÜÅ ðÔÆ þÍ ÇÕÃ¶ ÇÖ¾Ú èÈÔ éÅñ òÆ í×À¹åÆ ÁÕÅñ ê¹ðÖòÅÚÆ éÔÄ ìäçÆÍ í×À¹åÆ í×òåÆ

ç¶òÆ å¯º î¹ðÅç þÍ ÇÕÃ¶ ê¹ðÅåé Õ¯ô ÇòÚ, ÇÂÃ ç¶ Áðæ ÁÕÅñ ê¹ðÖ éÔÄ ÔéÍ ×¹ðìÅäÆ çÆ ÇÂ¾Õ Á¾è ê¿ÕåÆ ïÅç Õð ñËä òÅñ¶ ÒÒÇòçòÅé

å¶ êzÚÅðÕÓÓ ÇÂÕ ÇÂÔ êzîÅä íÆ ÇçÁÅ Õðç¶ Ôé : í×À¹åÆ í×ò§å í×Çå ÕÅ ð§×¹¨ (BGD) Ü¯ ÇòÁÕåÆ íÅ×òå (×ÆåÅ çÅ êðîÅðæ) å¶ ÇòôòÅÃ ðÖçÅ þ, Ç´ôé Çòôù ÁÅÇç ù õ¹ô Õðé ñÂÆ é¾Úä à¾êä

ù ÒÒèðîÓÓ î§éÆ ìËáÅ þ, À¹Ã ù í×À¹åÆ ÇÕÔÅ Ç×ÁÅ þÍ ÇÃ¾Ö ÁÇÜÔ¶ ÇÕÃ¶ ÇòÁÕåÆ (í×À¹åÆ) ç¶ ê¹ÜÅðÆ íÆ éÔÄ ÔéÍ Ã¹ÖîéÆ çÆ ÇÂÃ é½òÄ

ÁÃàêçÆ ÇòÚ, ÁÃñÆ í×À¹åÆ ç¶ ñ¾Ûä çÃ¶ ×Â¶ ÔéÍ ÇÂæ¶ ÔÆ ÇÂÔ òÆ ÇñÇÖÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ þ- ÃÅè Ã§Ç× êÅêÅ î« Ö¯òË¨ ÇåÃ¹ í×À¹åÆ ÕÆ îÇå À¹åî Ô¯òË¨ (BGD), Ô¯ð- ÁËÃÅ í×À¹åÆ À¹åî¹ Ô¯ÇÂ¨ éÅéÕ ÃÇÚ ÃîÅäË Ã¯ÇÂ¨ (HH) Õ¹¾Þ ñ¯Õ» Ô¯ð Õ¾çÈ ÇòÚ åÆð Õ¾ã îÅÇðÁÅ þ, ÁÖ¶! ÒÒí×À¹åÆ ÇÕðêÅé ù ÁÅÇÖÁÅ Ç×ÁÅ þÍÓÓ ÇÃ¾Ö Õ½î ÇÕðêÅé çÅ ÇÃîðä éÔÄ ÕðçÆ, éÅ ÔÆ ÕðéÅ òÅÜì þÍ (ÇÕðêÅé) Ãôåð öðÆì

çÆ Ã¹ð¾ÇÖÁÅ, ÜðòÅä¶ çÆ í¾ÇÖÁÅ, Õðé òÅñÅ, ÇÂÕ À¹åî çðÜ¶ çÅ ÔÇæÁÅð þÍ êÈÜä òÅñÆ Õ¯ÂÆ òÃåÈ ÔðÇ×÷ éÔÄ þÍ ÔÇæÁÅð» çÆ êÈÜÅ

-72-



À¹é·» ù ÇÂÇåÔÅÃ ÕçÆ î¹ÁÅø éÔÄ Õð¶×ÅÍ ÃÇå×¹ðÈ ÜÆ çÆ ìõÇôô ÕÆåÆ ×¹ðìÅäÆ ðÈêÆ îå ù Ã¹ÁÅÃ Ã¹ÁÅÃ èÅðé Õðé òÅñÅ, Ççé ðÅå ×¹ðìÅäÆ, ÇÂÇåÔÅÃ ÁÅÇç å¶ ì¶Á§å ÇîÔéå Õðé òÅñÅ, Ã¹¾å¶ ê¿æ ù ÕÈÕ ÕÈÕ Õ¶ Ü×ÅÀ¹ä òÅñÅ, ×¹ðÈ çðìÅð ÇòÚ, êÈðÆ åð·» Ã¹ðÖðÈ þÍ ÇÕÃ ç¶ îÈ§Ô Óå¶ ÕÅñÖ ê¯ÚÆ ÜÅò¶×Æ, ÇÂÔ øËÃñÅ ÁÅÀ¹ä òÅñÅ Ãî» Õð¶×ÅÍ

ÃðçÅð ×¹ðìõô ÇÃ§Ø ÜÆ Ô¹ä ÇÕÃ¶ ÜÅä êÛÅä ç¶ î¹æÅÜ éÔÄ ÔéÍ À¹é·» òñ¯º îËù íÈÇîÕÅ òÅñ¶ ç¯ ôìç ÇñÖä çÅ îÅä Çç¾åÅ Ç×ÁÅ ÔËÍ ÇÂÕ ÒÒÇÃ¾Ö ìÅ×Æ ÕòÆ Ã. ×ÇÜ§çð ÇÃ§Ø é¶ÓÓ, ìÔ¹å êÇÔñ» ÕÇòåÅòÅ çÆ ÇÕåÅì ÇñÖÆÍ íÈÇîÕÅ ÇñÖòÅÀ¹ä ñÂÆ Ã§å ÇÃ§Ø Ã¶Ö¯º

Õ¯ñ åðñ¶ ÕÆå¶, Á§ÇîzåÅ êzÆåî çÆ Çî§éå ÕÆåÆÍ ÕÇòåÅò» êó· Ã¹ä Õ¶, ÃÅð¶ ÇÃð ë¶ð ×Â¶Í ÇÜÃ Ã¶Ö¯º ù ÒÒÇî¾åð ÇêÁÅðÅÓÓ éÅòñ ÇñÖä ñÇ×Á» ñËÇéé (ðÈÃÆ) ç¶ ì¾ÇÚÁ» çÅ ç¹Ö åóêÅªçÅ þÍ ç¹¾è å¶ âìñ

ð¯àÆ éÅ ÇîñÆ, ÷îÆé Óå¶ Ã¹¾å¶....Í ñËÇéé êzòÅðÕ Ã¹Ö å¯º ò»ÞÅ ÇðÔÅ, î¹ÃÆìå» Þ¾ñÆÁ» Ã¾í êåÅ þÍ êð çÃî¶ô ÇêåÅ ÇÕò¶º Ü§×ñ» ÇòÚ é§×¶ êËðÄ Õ§ÇâÁ» Óå¶ å¹ðç¶ ðÔ¯¶, ÚÅð¶ ÃÅÇÔì÷Åç¶ ÇÕò¶º ÷¹ñî Á¾×¶ ÇÔ¾Õ

åÅä Áó Öñ¯·å¶, ôÔÆçÆÁ» êÅ ×Â¶...Í Ã¶Ö¯º Ô¹ð» ù êåÅ ÔÆ éÔÄÍ îËº ÁÇÜÔ¶ ôõÃ å¯º ÁÅêäÆ ÇÕåÅì çÆ íÈÇîÕÅ ÇÕª ÇñÖÅò»? Á§ÇîzåÅ êzÆåî ù ÇÂôÕ î¹ôÕ Ú§×¶ ñ¾×¶, ÇÃ×ðà ôðÅì ÇêÁÅðÆ ñ¾×ÆÍ Ã§åÅñÆ

çÆ ò§â òÕå òÅÇðÃ ôÅÔ ù òÅÜ» îÅð îÅð òËä êÅÂ¶, êð ÇÃ¾Ö» Óå¶ ãÅÇÔÁÅ ÷¹ñî, ìÆìÆÁ» éÅñ ÕÆåÅ Ç×ÁÅ òÇÔôÆ ÁêîÅé, ñÅô» ç¶ Ã¾æð, ÇÂÃ ÕÇòåðÆ ìÆìÆ ù é÷ð ÔÆ éÅ ÁÅÂ¶Í òðéÅ ÕçÆ ÕçÅÂÄ ç¯ Ô§ÞÈ ì¶ç¯ÇôÁ» ç¶ ìñ ðÔ¶ ÇÃÇòÁ» Õ¯ñ Öñ¯ Õ¶ òÆ Õ¶ð Çç§çÆÍ îËº ÁÇÜÔÆ ÕÇòåðÆ å¯º íÈÇîÕÅ éÔÄ ÇñÖÅò»×ÅÍ Ü¶ îËº ÇÕåÅì õ¹ç ÇñÖ ÃÕçÅ Ô», å» íÈÇîÕÅ ÇÕª éÔÄ ÇñÖ ÃÕçÅ å¶ Ãz. ×ÇÜ§çð ÇÃ§Ø é¶ õ¹ç ÔÆ íÈÇîÕÅ ÇñÖ Çç¾åÆÍ

ÃðçÅð ÜÆ Ô÷Åð» ê¿é¶ Ö¯Ü íðêÈð ÇñÖ üÕ¶ Ôé, À¹Ô íÈÇîÕÅ òÆ

õ¹ç ÔÆ ÇñÖ ÃÕç¶ ÔéÍ Çëð òÆ îË ÇÂÃ éòÄ Ö¯Ü íðêÈð, ×¹ðìÅäÆ ç¶ ÚÅéä ÇòÚ êðÖÆ Ô¯ÂÆ ê¹ÃåÕ ù ÒÒÜÆ ÁÅÇÂÁ» ùÓÓ, ÁÅÖçÅ Ô»Í Ö¯ÜÆ

-74-



êÅáÕ» ù ê¹ð÷¯ð ÁêÆñ ÕðçÅ Ô» ÇÕ ÇÕåÅì êó· Õ¶ ÇòÚÅð ìäÅÀ¹ä¶,Çìé» êó·¶ Çà¾êäÆ éÅ ÕÇðúÍ ÃÇå×¹ðÈ ÜÆ Á¾×¶ ÁðçÅÃ þ, ÔÅñÆ Ô¯ð ¦îÅ Ãî» ÇÂÔ Õñî Çéð§åð ÚñçÆ ðÔ¶Í Ôé¶ð¶ Õ¯ÇéÁ» ÇòÚ¯º ÕÈó Õ¹Ã¾å

Õ¾ã Õ¶, ÚÅéä éÅñ íð ç¶ò¶Í ×¹ðòÅÕ Ôé-ÜÅÇñ î¯Ô¹ ØÇÃ îÃ¹ ÕÇð îÇå ÕÅ×ç¹ ÕÇð ÃÅð¨

íÅÀ¹ Õñî ÕÇð ÇÚå¹ ñ¶ÖÅðÆ ×¹ð ê¹ÇÛ ÇñÖ¹ ìÆÚÅð¹¨ÇñÖ¹ éÅî¹ ÃÅñÅÔ ÇñÖ¹, ÇñÖ¹ Á§å éÅ êÅðÅòÅð¨ (AF)

(é¯à - ÇÂÔ íÈÇîÕÅ ÇñÖ Õ¶ âÅÕ ðÅÔÄ í¶ÜÆ ×ÂÆ ÃÆÍ òÕå ÇÃð é» êÔ§¹Úä Õð Õ¶ ê¹ÃåÕ çÅ ÇÔ¾ÃÅ éÔÄ ìä ÃÕÆÍ)

qqq

×°ðîÇå ÇÃè»å» çÅ Þ³âÅ ìðçÅð ÇÂé·» Ççé» ÇòÚ Ü¯ ÚðÚÅ Üé ÃèÅðä çÆ ÷¹ìÅé Óå¶ ÔË, À°Ô ÔË

ÃÇÔÜèÅðÆ ò¯à» ìÅð¶Í ç¶ÔèÅðÆ ×°ðÈÁ» ìÅÇìÁ» ìÅð¶, Ü» Çëð ÚðÚÅ Ô¯ ðÔÆ ÔË Ãz. ×°ðìÖô ÇÃ³Ø ÜÆ ÕÅñÅ Áø×ÅéÅ ìÅð¶Í ê³Ü Õ° ÃÅñ êÇÔñ» ÛêÆ ÇÂé·» çÆ ê¹ÃåÕ ÒÒÇìêðé ÕÆ ðÆå å¯º Ã¼Ú çÅ îÅð× íÅ× êÇÔñÅÓÓêó·é çÅ î½ÕÅ ÇîÇñÁÅÍ ÇÜÀ°º ÇÜÀ°º ÇÕåÅì êó·Æ îé Ö¹íçÅ ÚñÅ Ç×ÁÅÍñ×ê× F@@ Ãø¶ çÆ ÇÕåÅì ÇñÖä ñÂÆ ÇÕ³éÆ ÇîÔéå ÕðéÆ êÂÆ,ÇÕ³éÆ òÅð ÃzÆ ×°ðÈ ×z³æ ÃÅÇÔì ÇòÚ¯º ×°ðìÅäÆ êðîÅä ç¶ä òÅÃå¶

ÁÇèÁËé ÕÆåÅ Ç×ÁÅ, Ü» Çëð ÇÔ³çÈ ê½ðÅäÕ ×z³æ» çÆ ÇÕ§éÆ Çô¼çå éÅñ â±³ØÆ Ö¯Ü êðÖ ÕÆåÆ ×ÂÆ, Ã¯Ú Õ¶ ÔÆ ñ¶ÖÕ ù å°ð³å õå ÇñÖ Õ¶ î¹ìÅðÕìÅç ÇçåÆÍ À°Ã å¯º ìÅÁç Ü¯ ÇÕåÅì òÆ Ûê Õ¶ ÁÅÀ°ºçÆ êó·¶ Çìé» ÃÕÈé éÔÆº ÇîñçÅ ÃÆÍ À°êð¯º Ã¯é¶ Óå¶ Ã¹ÔÅ×Å ÇÂÔ Ô¯ÇÂÁÅ ÇÕ ÒÒÃê¯ÕÃîËéÓÓ ÇòÚ Áø×ÅéÅ ÜÆ ç¶ ñ¶Ö Áå¶ À°Ôé» çÆ Áñ¯ÚéÅ Ûêä

ñ× êÂÆÍ ÇêÛñ¶ Ãî¶º B@@@ ÇòÚ îÅðÚ îÔÆé¶ å¯º ñ¶ÖÕ ù ÕËé¶âÅ ÇòÚ èðî êzÚÅð òÅÃå¶ ÜÅä (Û¶ îÔÆé¶ ñÂÆ) çÅ ÃÅèé ìä Ç×ÁÅÍ çÅÃ çÆ

-75-



ÕæÅ ð¶âÆú å¯º òÆ êzÃÅðå Ô°³çÆ ÃÆ, ÇÜÃ ù Áø×ÅéÅ ÜÆ é¶ íÆ Ã¹ÇäÁÅÍ Õ¯Çôô Õðé å¯º ìÅÁç ÇÂé·» ç¶ Øð çÅ êåÅ Áå¶ ø¯é é§ìð êzÅêå ÕÆåÅÍì¶éåÆ Õð Õ¶ Çîñä çÆ ÇÂÜÅ÷å ñË ñÂÆÍ ÁÃÆº Û¶ Õ° ÇÃ³Ø» çÅ ÜæÅ

òÕå ÇÃð ÇÂé·» ç¶ Øð ê¹¼Ü ×Â¶Í ÇÂÔ À°âÆÕ ÇòÚ ÃéÍ ×°ð øÇåÔ ì¹ñÅÂÆ å¶ ÃÅð¶ ìËá ×Â¶Í ÁÃÆº ÃÅÇðÁ» é¶ ÃðÆðÕ Ã¹Ö Ã»ç ê¹¼Ûä å¯º ìÅÁç ÕðÆì ê³Ü Ø³à¶ ÇÂé·» Õ¯ñ ÇìåÅÂ¶Í ×°ðìÅäÆ Áå¶ ÇÂÇåÔÅÃ ÇòÚ¯º

À°é·» î¯åÆ ñ¼í ñ¼í Õ¶ ÃÅâ¶ ÇÔðç¶ ðÈêÆ Þ¯ñÆ ÇòÚ êÅÂ¶, ÇÜé·» çÆ åò¼Õ¯ ÔÆ éÔÆº ÃÆÍ ÇÂé·» çÆ Ã¹êåéÆ, ÃÇåÕÅð ï¯× îÅåÅ ÜÆ, æ¯ó·¶ æ¯ó·¶ Ãî¶º ìÅÁç Ã¹ÁÅçñ¶ êçÅðæ ÛÕä ñÂÆ ìäÅ Õ¶ ÇñÁÀ°ºç¶ ðÔ¶Í ñ§îÅ Ãî»

Áêäå Áå¶ ÇêÁÅð òÅñ¶ îÅÔ½ñ ÇòÚ ×°ðîÇå ÇòÚÅð» Ô¯ÂÆÁ»Í Ç×ÁÅé áÅá» îÅðçÅ çÇðÁÅ, ÁæÅÔ Ãî¹³çð, ×ÇÔð ×³íÆð ÇòÚÅðòÅé ì÷°ð× ç¶ êðå¼Ö çðôé Õðé çÅ ÁÅêäÅ ÇÂÕ Áñ½ÇÕÕ Áé§ç ÃÆÍ

H@ ÃÅñ å¯º òâ¶ðÆ À°îð, ÔñÕÅ ë¹ñÕÅ Û¶ ë¹àÅ ÃðÆðÍ çðôéÆ ÇÚÔðÅ, å¯ñò¶º Ã³Õ¯Úò¶º êð ò÷éçÅð ÇòÚÅðÍ ×°ðìÅäÆ ç¶ êðîÅä» çÅ

Á³å êÅðÅòÅð ÔÆ éÔÆºÍ ÇÂÃ å¯º ìÅÁç çÅÃ ðÅ×ÆÁ» ãÅâÆÁ» Áå¶ ÕæÅ òÅÚÕ» ù ì¶éåÆ Õð Õ¶ Ãz. ÜÆ ù ÇîñÅÀ°ä ñÂÆ êzì³è ÕðçÅÍ Çî¼åð» ç¯Ãå» ù ÇÂÕ¼á¶ Õð Õ¶ ç¯ Çå³é òËé» íð Õ¶ çÃ ê³çð» Ççé» ìÅÁç À°é·» ç¶ êzòÚé Ã¹äé ÜÅä ñ¾× êÂ¶Í ìÔ°å ÃÅð¶ ñ¯Õ» òñ¯º ×°ðçòÅðÅ Õî¶àÆÁ» òñ¯º, Ü» Çëð êÖ³âÆ ìÅÇìÁ» òñ¯º À°é·» çÅ æ» æ» Çòð¯è Ô¯ä Õð Õ¶ À°Ô ×°ðçòÅð¶ Ø¼à ÔÆ Õç¶ Ü»ç¶ ÔéÍ Ô¯ ÃÕçÅ ÔË Õ¯ÂÆ îéî¹Ö î³çÆ ÔðÕå Õð ç¶ò¶ êð ÁÃÆº À°é·» ç¶ Øð ÇòÚ ÔÆ ×°ðîÇå ç¶ ÃîÅ×î Õðé¶ ô¹ðÈ Õð Çç¼å¶Í ÇÂÕ Ø³àÅ ÕÆðåé, ÇÂÕ Ø³àÅ ãÅâÆ òÅð» å¶ Á¼èÅ Ø³àÅ ×°ðìÅäÆ ÕæÅÍ êåÅ ñ¾×ä Óå¶ Á»ã ×°Á»ã ç¶ ÇÃ¼Ö îÅÂÆ íÅÂÆ òÆ ÁÅ ÇìðÅÜç¶Í ìóÆ Á³Çîzå òðÖÅ Ô°³çÆÍ ÇÂÃ¶ åð·» éÅñ ç¶ Øð» òÅñ¶ òÆ

ÁÅêä¶ Øð» ÇòÚ ÃîÅ×î ÕðòÅÀ°ä ñ¾× êÂ¶ å¶ Ãz. ÜÆ À°æ¶ ê¹¼Ü Ü»ç¶ÍÇÜé·» ñ¯Õ» ç¶ îé» ÇòÚ Ã¹äÆ Ã¹äÅÂÆ ÂÆðÖÅ íðÆ Ô¯ÂÆ ÃÆ ÇÂé·» êzåÆ,

À°Ô ÕÅøÆ Ôç åÕ õåî Ô¯ ×ÂÆÍ Á×ñÆ õÅÃ ×¾ñ Ü¯ ÃðçÅð ÜÆ é¶ îËù ç¼ÃÆ, À°Ô ÇÂÔ ÃÆ ÇÕ îËº ìÔ°å ñ§î¶ ÁðÃ¶ å¯º ×°ðÇÃ¼Ö» å¯º çÈðÆ Ô³ãÅ ÇðÔÅ

-76-



Ô»Í î¶ðÆ ÃîÅÜÕ Ç÷³ç×Æ ñ×ê× Öåî Ô¯ ×ÂÆ ÔËÍ ÇÂÕ»å òÅñÅ ÜÆòé ÇìåÅ ÇðÔÅ Ô»Í ÇÂÔ áÆÕ ÔË ÇÕ îËº ÇñÖ Õ¶ êó·Õ¶ ìÔ°å Ãî» ñ¶Ö¶ ñÅ ñËºçÅ

Ô», êð Çëð íÆ ÃîÅÜÕ ÜÆò ù ÃÅæ íÆ ñ¯óÆºçÅ ÔËÍ î¶ð¶ ì¼ÇÚú, å°ÃÆº ÁÅ Õ¶ î¶ðÆ î¹ó å¯º ÃîÅÜ ÇòÚ òÅêÃÆ çÅ ðÅÔ ê¼èðÅ Õð Çç¼åÅ ÔËÍ ÇÂÃ åð·» çÅÃ À°é·» éÅñ Õ°Þ Ã½ ÇòÁÕåÆÁ» ù ÇîñÅä ÇòÚ ÕÅîïÅì Ô¯ÇÂÁÅ å¶ À°Ô ÃÅð¶ êzíÅòå Ô¯Â¶ Çìé» éÅ ðÇÔ ÃÕ¶Í

ÇÂÕ ØàéÅ Ü¯ êÅáÕ» ñÂÆ ÇçñÚÃê Ô¯ò¶×ÆÍ ÇÂÃ åð·» òÅêðÆ, òËéÕÈòð (ÕËé¶âÅ) ÇòÚ ÇÂÕ ÇÃ¼Ö» çÅ êzÅÂÆò¶à ð¶âÆú ÒÒê³ÜÅìÓÓ éÅîÆ ÚñçÅ ÔËÍ ÇÂÕ Ã¹ñÞ¶ Ô¯Â¶ êz. Ãz. ×°ðç¶ò ÇÃ³Ø é¶ ÇÂÃ ð¶âÆú ç¶ îÅñÕ

å¯º Ôð ð¯÷ ðÅåÆ I òÜ¶ å¯º AA òÜ¶ åÕ ç¯ Ø³à¶ çÅ Ãî» ðÅÖò» ÕðòÅ ÇñÁÅÍ ï¯× õðÚÅ ÁçÅ Õð Çç¼åÅ îÔÆé¶ ìÅÂÆÍ Çëð ÇÂÃ é¶ ×°ðîÇå ç¶ ÜÅäÕÅð ÇòçòÅé» ù Ã¼ç Õ¶ ñ×ê× ÇÂÕ Ø³àÅ ð¶âÆú Óå¶ ì¯ñä òÅÃå¶

òÕå ç¶äÅÍ ì¯ñ¶ ×Â¶ ×°ðîÇå ç¶ Ãì³èå Çòô¶ Óå¶ Çëð Ãð¯ÇåÁ» é¶ ÁÅêä¶ ÇòÚÅð êz×à Õðé¶Í À°é·» ç¶ô» ÇòÚ ÇÂÔ ÃÔÈñå ìÔ°å ç¶ð å¯º êzÅêå ÔË ÇÕ ÃzåÅ ë¯é ðÅÔÆº ð¶âÆú ù ÕÅñ Õð¶×ÅÍ ÁÅêä¶ ÇòÚÅð ðÖ¶×Å å¶ À°Ô

ë¯é ðÅÔÆº ì¯ñ¶ ×Â¶ ìÚé ð¶âÆú å¶ éÅñ¯º éÅñ ìzÅâÕÅÃà Ô°³ç¶ ÜÅä×¶ÍêìÇñÕ ìÈæ å¯º ÕÆåÆ ×ÂÆ ÕÅñ êzòÅé éÔÆº ÕÆåÆ Ü»çÆÍ ÕÅðé ÇÂÔ ÇÕ

ë¯é Õðé òÅñ¶ çÅ (ÁÅÂÆ.âÆ.) é§ìð ð¶âÆú Óå¶ ÇðÕÅðâ Ô°³çÅ ðÇÔ³çÅ ÔËÍ öñå ÇìÁÅéÆ Õðé òÅñ¶ çÆ ï¯× åðÆÕ¶ ê¹ÛÇ×Û ÕÆåÆ ÜÅ ÃÕçÆ ÔËÍ

ÃðçÅð ×°ðç¶ò ÇÃ³Ø çÅ ÇÂÕ ÃÇÔï¯×Æ ÔË Ãz. ÁòÇé§çð ÇÃ³ØÍ ÇÂÔ ×°ðîÇå çÅ Ú§×Å ÜÅäÕÅð ÔËÍ ÇÜæ¶ ÇÂé·» ×°ðîÇå ç¶ Áé¶Õ Çòô¶ ð¶âÆú å¯º êzÃÅðå ÕÆå¶ ÇòÚÅð» Ô¯ÂÆÁ», ÃzÇåÁ» òñ¯º íðò» Ô°³ØÅðÅ ÇîÇñÁÅÍÇÂÕ Ççé ÒÒ×°ðîÇå å¶ Çìêzé ÕÆ ðÆåÓÓ Çòô¶ Óå¶ ç¯ Ø³à¶ êz×ðÅî ê¶ô

ÕÆåÅ Ç×ÁÅÍ Ãz. ÁòÇé§çð ÇÃ³Ø é¶ ÁÅêä¶ ñ§î¶ ñËÕÚð ÇòÚ ÇéôÅéÅ Ãz. ×°ðìÖô ÇÃ³Ø ÜÆ ù ìäÅÇÂÁÅÍ À°é·» òñ¯º ì¯ñ¶ ×Â¶ ìÚé» çÅ Ã³Ö¶ê ÃÅð Õ¾°Þ ÇÂÀ°º ÃÆ : ÒÒÇÂÕ ÁÖ½åÆ ÇòçòÅé ×°ðìÖô ÇÃ³Ø ÕÅñÅ Áø×ÅéÅ Á¼Ü

Õñ Ôð ÇÂÕ ðÃî ðÆå å¶ îé½å ù Çìêzé ÕÆ ðÆå ÔÆ ÕÔÆ, ÇñÖÆ ÜÅ ÇðÔÅ ÔËÍ À°Ã é¶ ñ×ê× ê³çð» Ã½ é°Õå¶ ÁÇÜÔ¶ ÇñÖ îÅð¶ Ôé ÇÜé» ÇòÚ À°Ã

-77-



ÇÂÔ ÃÅð¶ ÕÅðÜ Çìêzé çÆÁ» ðÆå» éÔÆº Ôé? î¶ð¶ òÆð é¶ Áø×ÅéÅ ÜÆ çÆ Õ¯ÂÆ ÇÕåÅì éÔÆº êó·Æ ñ×çÆÍ Ü¶ êó·Æ Ô¹§çÆ å» À¹å¶ÜéÅ ÇòÚ ÁÅ Õ¶ ×¾ñ éÅ ÕðçÅÍ îËº ÇéîðåÅ ÃÇÔå Ã§×å ù Ö¹¾ñ·Å Ã¾çÅ Çç§çÅ Ô» ÇÕ ÃðçÅð Áø×ÅéÅ ÜÆ å¯º Õ¾°Þ ê¹¼Ûä çÆ ìÜÅÂ¶, À°é·» çÆÁ» ÇñÖå» ìÅð¶ Ü¶ Õ¯ÂÆ ô³ÕÅ ÔË, å» çÅÃ Ü°ÁÅì ñÂÆ ÁÅêäÆÁ» Ã¶òÅò» Áðêä ÕðçÅ

ÔË..Í ÁáÅð» Õ° Çî³à çÅ Ãî» ð¯âÆú Óå¶ ì¯ñ Õ¶ îËº ×¾ñ õåî Õð Çç¼åÆÍì¯ñä òÅÇñÁ» çÆ å°ð³å Ã¹ð ìçñ ×ÂÆÍ Áø×ÅéÅ ÜÆ Çòð°è ×°¼ÃÅ Øà Ç×ÁÅÍ éÅñ¶ ð¶âÆú Ô¯Ãà íÅÂÆ ×°ðç¶ò ÇÃ³Ø çÅ îËù Çîñä òÅÃå¶ ë¯é

ÁÅ Ç×ÁÅÍ Á×ñ¶ Ççé Ãz. ÁòÇé§çð ÇÃ³Ø å¶ êz. ×°ðç¶ò ÇÃ³Ø òÕå ÇÃð

ÁÅ ê¹¼Ü¶Í âÅ. ×°ðìÖô ÇÃØ ïÈ.ÁËÃ.Â¶. òÅñ¶ íÆ À°é·Æº ÇçéÆ òËéÕÈòð ÇòÚ ÔÆ Ãé, À°é·» ù íÆ Ã¼ç ÇñÁÅÍ ìó¶ õ¹ô ×òÅð îÅÔ½ñ ÇòÚ íÅÂÆ ìñç¶ò ÇÃ³Ø ç¶ Øð, çÃ Õ° ÇÃ³Ø ×°ðîÇå ÇòÚÅð» Õðç¶ ðÔ¶Í çÅÃ é¶

ÕÅñÅ Áø×ÅéÅ ÜÆ ìÅð¶ À°é·» çÆ Ôð ×¾ñ çÅ ìäçÅ ÃðçÅ Ü°ÁÅì Çç¼åÅÍ ç¯ò» òÆð», êz. ×°ðç¶ò ÇÃ³Ø å¶ Ãz. ÁòÇé§çð ÇÃ³Ø é¶ òÚé Çç¼åÅ, òÅÁçÅ ÕÆåÅ, ÇÕ Á×¯º ÕçÆ òÆ Ãz. ×°ðìÖô ÇÃ³Ø Çòð°¼è ÁÃÆº éÔÆº ì¯ñ»×¶Í

ÇÂÕ ç¯ ×¼ñ» Ô¯ð Ü¯ ìóÆÁ» ÇçñÚÃê ÔéÍ ÁÇÜÔÆÁ» Çà¾êäÆÁ» ÕÅðé ÔÆ Áø×ÅéÅ ÜÆ Ç×ÁÅé ÇòÔÈä¶ ñ¯Õ» çÆ Õð¯êÆ ÃÔ¶óç¶ ÔéÍ é§ìð ÇÂÕ, ÇÂÕ Ççé ç¯Ãå éÅñ ÃðçÅð ÃÅÇÔì ÜÆ (ÕÅñÅ Áø×ÅéÅ)

×°ðçòÅð¶ Úñ¶ ×Â¶Í òÅêÃ å°ðé ñ¼×¶, Çî¼åð ÕÇÔä ñ¼×Å, ÜðÅ Õ° ð°Õ ÜÅú, í¯× êËä òÅñÅ ÔË ×°ðÈ ÕÅ ñ§×ð ÛÕ Õ¶ òÅêÃ Úñ»×¶Í ÁðçÅÃ

Ô¯ÂÆ å¶ ÃðçÅð ÜÆ Çî¾åð ù ì»Ô ëó Õ¶ ìÅÔð ÇñÜÅä ñ¼×¶Í áÇÔð¯ ÜÆ ñ§×ð éÔÆº ÛÕäÅ? éÔÆº! íÅÂÆ å¯º Ô°ä¶ ÁðçÅÃ ÇòÚ éÔÆº Ã¹ÇäÁÅ, ÇÂÔ

×°ðÈ ÕÅ ñ§×ð éÔÆº ÔË ÇÂÕ Ô³ÕÅðÆ ÇìðåÆ òÅñ¶ í×å ÇÃ³Ø éÅîÆ ÇòÁÕåÆ çÅ ñ§×ð ÔËÍ îËº ÇíÖÅðÆ éÔÆº Ô»Í Ü¯ ÇÕÃ¶ ç¶ à°Õó¶ ÖÅò»Í Çìé» ÛÕ¶ êðå ×Â¶Í

çÈÜÆ, ÇÂÕ ÁÖìÅð ÇòÚ ×z³æÆ ÇÃ³Ø ð¼Öä òÅÃå¶ ×°ðçòÅðÅ Õî¶àÆ òñ¯º ÇÂôÇåÔÅð ÛÇêÁÅÍ ÃðçÅð ÜÆ é¶ Çç¼å¶ ë¯é Óå¶ é§ìð ÇîñÅÇÂÁÅÍ

-80-



Õðé Óå¶ íÆ îËù î¶ðÆÁ» öñåÆÁ» çÅ ÁÇÔÃÅÃ Á¼Ü åÕ Õç¶ ÇÕÃ¶ é¶ éÔÆº ÕðòÅÇÂÁÅÍ îËº ÁÅêä¶ Á÷Æ÷ òñ¯º ÕÆåÆÁ» ×ÂÆÁ» Çà¾êäÆÁ» ù

ÃÇåÕÅð ÃÇÔå ÇòÚÅð»×ÅÍ ÕîÆÁ» çÈð Õð»×ÅÍ ÁÅÀ°ä òÅñ¶ ÁâÆôé» ÇòÚ å¶ðÅ éÅî è³éòÅç ÃÇÔå Áòô ÇñÖ»×ÅÍ îËù õ¹ôÆ Ô¯ÂÆ ÇÕ ñ¯ÕÆ

ÕÇÔ³ç¶ Ãé, ÇÕ ÃðçÅð ÜÆ ìÔ°å Ãõå Ã¹íÅ ç¶ ÔéÍ êð Á³çð¯º ìçÅî» çÆÁ» Ç×ðÆÁ» ò»× éðî Çî¼á¶ å¶ ê½ôÇàÕ ÔéÍ

ÇÂÕ ×ñ ÕÇÔ Õ¶ ÇÖîÅ ÚÅÔ»×Å ÇÕ çÅÃ é¶ ÇÃ¼Ö èðî éÅñ Ãì³èå òÃ ñ×ç¶ Ôð ê¹ÃåÕ êó·é çÆ Õ¯Çôô ÕÆåÆ þÍ ÇêÛñ¶ åÆÔ ÃÅñ» ç¶ ÁÇèÁËé å¯º ìÅÁç îËº îÅéÇÃÕ Öó¯å çÅ ÇôÕÅð Ô¯ Ç×ÁÅ Ã»Í Ü¯ éòÄ

ÇÕåÅì õðÆç Õ¶ êó·éÆ ô¹ðÈ ÕðéÆ, À¹Ã ÇòÚ¯º éòÆéåÅ êzåÆå éÔÆº Ô¹§çÆ ÃÆÍ ê¹ðÅä¶ ÇòÚÅð» çÆ ç¹ÔðÅÂÆ îÅåð ÔÆ ñ×çÆ ÃÆÍ ÃðçÅð ×¹ðìÖô ÇÃ§Ø ÜÆ çÆÁ» ê¹ÃåÕ» êó· Õ¶ Áå¶ Çîñ Õ¶ ÕÆåÆÁ» ÇòÚÅð» å¯º ìÅÁç

À¹Ô îÅéÇÃÕ ì§é· à¹¾à Ç×ÁÅ êzåÆå Ô¹§çÅ þÍ Ã¯Úä çÅ ã§× ìçñ Ç×ÁÅ, ò¶Öä êðÖä çÅ é÷ðÆÁÅ ìçñ Ç×ÁÅÍ ÇéîðåÅ ÃÇÔå À¹é·» Ãíé» é±§ì¶éåÆ þ ÇÜé·» ÔÅñÆ åÕ ÕÅñÅ Áø×ÅéÅ ÜÆ çÆÁ» ÇÕåÅì» ìÅð¶ Ã¹ÇäÁÅ þ êð êó·ÆÁ» éÔÆºÍ À¹Ô õ¹ç êó·é Çëð ÇñÖåÆ ð±ê ÇòÚ ç¾Ãä, ×¹ðîÇå

å¯º À¹ñà ÇòÚÅð ÇÕæ¶ þ? À¹é·» Ãíé» ÇòÚÅð» é±§ ÜÆ ÁÅÇÂÁ» ÁÅÇÖÁÅ ÜÅò¶×ÅÍ

qqq

ÃÅè» ç¶ ÇêÛñ× ÒÇòçòÅéÓÇÜÃ ðÅÔ Óå¶ îé°¼Ö à¹ð ÇðÔÅ Ô¯ò¶ À°Ã ù À°åéÆ ç¶ð Õ¯ÂÆ êÛåÅòÅ

éÔÆº Ô¹¿çÅ Üç¯º åÕ ÇÂÔ êåÅ éÅ ñ¼× Üò¶ ÇÕ îËº Õ°ðÅÔ¶ êË Ú¹ÇÕÁ» Ô»Í

Üç¯º Õ¯ÂÆ ÁÇ×ÁÅéåÅ çÆ ê¼àÆ ì¿é Õ¶ ¦î¶ Ãî¶º åÕ ÇÂÕ¯ ðÅÔ¶ Õ¯Ô¬ ç¶ ìñç ò»× à¹ðçÅ ðÔ¶ å» À°Ã ù À°ÔÆ ðÅÔ ÃÔÆ êÌåÆå Ô¯ä ñ¼× êËºçÅ

-83-



âñ·Õ» îÅðçÅ Úó· Ú¹ÇÕÁÅ ÔËÍ À°é·» çÆÁ» ÇñÖå» Øð Øð ê¹¼Ü ðÔÆÁ» ÔéÍ

Üç¯º ÒôËåÅé ÇÂéÃÅøÓ Õðé ìËáçÅ ÔË å» ÁçÅñåÆ ÕÅðòÅÂÆ å» À°Ã é¶ êÈðÆ (ÖÅéÅ êÈðåÆ) ÕðéÆ ÔÆ Ô¹¿çÆ ÔËÍ Çëð À°Ã ôËåÅéÆ ÕÅðòÅÂÆ ù áÆÕ ÇÃ¼è Õðé òÅñ¶ ÞÈá¶ ×òÅÔ òÆ í¹×åÅÀ°ä¶ êËºç¶ ÔéÍ À°Ã ÒêÅê ÕðîÓ ù ÒÃ¼ÚÅ ÇÂéÃÅøÓ ÇÃ¼è Õðé òÅñ¶ à¹¼Õóì¯Ú» çÆ íÆ âÅÔãÆ ñ¯ó êËºçÆ ÔËÍ Á×Ãå (@C) îÔÆé¶ ç¶ ðÃÅñ¶ ÒÖ³â¶èÅðÓ ÇòÚ ÃðçÅð ÜÆ Çòð¹è

ð¼Ü Õ¶ Õ°øð å¯ÇñÁÅ Ç×ÁÅ ÔËÍ ÇÂÃ Õ°Èó ù ÚÅÃéÆ ÚÅó·é òÅñ¶ ç¯ Òê³æÕ ÇñÖÅðÆÓ ÇÂ³çðÜÆå ÇÃ³Ø ×¯×¯ÁÅäÆ å¶ Ã¹ÖêÌÆå ÇÃ³Ø À°ç¯Õ¶ ÔéÍ

çÅÃ çÆ ÔËðÅéÆ çÆ Ô¼ç éÅ ðÔÆ Üç¯º ÇÂÔ ç¯ò¶º ÒÕ±ÇóÁÅð Õ±ÇóÁÅðÆ ÜÅÇÂ ðñ¶Ó òÅñÆ ê³ÕåÆ Óå¶ Öð¶ À°åð¶Í Ü¯ àÕÃÅñ òÅñ¶ ÇêÛñ¶ B@ ÃÅñ å¯º ×¹ðÈ ×¿Ìæ ÃÅÇÔì ÜÆ çÆ Ô÷ÈðÆ ÇòÚ Ô÷Åð» ÇÃ¼Ö» ç¶ ÇÂÕ¼á» Ãéî¹¼Ö, ç¶ô» Çòç¶ô» ÇòÚ ìóÆ ì¶ôðîÆ éÅñ ÁÅÖ ðÔ¶ Ô¹¿ç¶ Ôé ÒÃ¿å ìÅìÅ ÜðéËñ ÇÃ³Ø ÃÔÆ ÃñÅîå Ôé, Úó·çÆ ÕñÅ ÇòÚ Ôé, áÆÕ òÕå ÇÃð êÌ×à Ô¯ ÜÅä×¶ÍÓ F ÜÈé @C ù À°é·» ç¶ ê¹¼åð» é¶ çÃåÅð êÌÅêå Õð ñÂÆ ÔËÍ ÁÕÅñ åõå ÃÅÇÔì Óå¶ Ô÷Åð» ç¶ ÇÂÕ¼á ÇòÚ ìÅìÅ ÜðéËñ ÇÃ³Ø ù ôÔÆç î³é Õ¶ ÁðçÅÃ Õð ÇçåÆ ÔËÍ À°é·» ç¶ ÜÆòå Ô¯ä çÅ ÇÂÕ òÆ ÃìÈå éÔÆº ÔË å¶ ôÔÆçÆ ç¶ ÁäÇ×äå ÃìÈå ÔéÍ Çëð íÆ ÒîËº éÅ îÅùÓ ÁÅÖ ðÔ¶ Ôé àÕÃÅñÆÂ¶ å¶ À°é·» ç¶ ì¹ñÅð¶ ìä ðÔ¶ Ôé ÇÂÔ

ç¯ò¶º òÆðÍ Çëð Þ¹ÈÇáÁ» ç¶ éÅñ ðñ Õ¶ ÇÂÔ ÇÕª éÅ Õ°øð çÆ ×¼âÆ ÇòÚ ÃòÅð Ô¯ä?

ÞÈá¶ ÕÀ° éÅÔÆ êå éÅÀ°¨ ÕìÔÈ é ÃÈÚÅ ÕÅñÅ ÕÅÀ°¨(HCI)

Ò×¯×¯ÁÅäÆÓ ÜÆ çÆ ÇñÖå å» Õ¶òñ ìÚ×ÅéÆÁ» éÅñ ÔÆ íðêÈð ÔËÍ ÇÂÃ ñÂÆ À°Ã çÆÁ» ì¶æòÆÁ» çÅ ÜòÅì ç¶äÅ î¹éÅÃì éÔÆº ÃîÇÞÁÅÍ êð Ã¹ÖêÌÆå ÇÃ³Ø é¶ Ü¯ éÆÚåÅ çÆÁ» Ô¼ç» À°¦Ø Õ¶ ÃðçÅð

ÜÆ (Á¼×¶ ÇÜæ¶ ÒÃÌ.Ó ÜÆ ñø÷ ÁÅò¶ å» ÃîÞ ñËäÅ ÇÕ ÇÂÔ ÃÌ. ×¹ðìõô ÇÃ³Ø ÕÅñÅ Áë×ÅéÅ ÜÆ òÅÃå¶ ÔË) Ó²å¶ ÇÚ¼Õó Ã¹ÇàÁÅ ÔË, À°Ã çÅ

-85-



ÜòÅì éÅ ç¶äÅ ÕÅÇÂðåÅ ÔÆ Ô¯ò¶×ÆÍ êÇÔñÆ ×¼ñ å» ÇÂÔ ÇÕ ÇÂé·» ç¯ò» ñ¶ÖÕ» é¶ (×¯×¯ÁÅäÆ å¶ À°ç¯Õ¶) ÃÌ ÜÆ çÆÁ» ÇñÖå» êó·ÆÁ» òÆÚÅðÆÁ» ÔÆ éÔÆºÍ ñ¯Õ» òñ¯º Ççå¶ ÕîËºàÃ ÁõìÅð» ðÃÅÇñÁ» ÇòÚ¯º êó· Õ¶ ê¶åñÆ ÇÜÔÆ ÜÅäÕÅðÆ ç¶ ÁèÅð Óå¶ ê¼åð¶ ÕÅñ¶ Õð Û¼â¶Í Ô¹ä

ÁÅÀ° À°ç¯Õ¶ òñ¯º ÁÅêäÆ ÇñÖå ðÅÔÆº Ü¯ Ø¯ð ÁêîÅé å¶ Áéðæ Ü¯ ÇÂÃ ÇñÖå ÇòÚ ÕÆåÅ ÔË À°Ô Ü¯ éÅ ÕÅìñ¶ ìðçÅôå ÔË, À°Ã ù

òÆÚÅðÆÂ¶-A. ÒÒÇÃ¾Ö ñÆâð» é¶ ð¯ñÅ êÅÀ¹äÅ ô¹ðÈ ÕÆåÅ ÇÕ Õ»×ðÃÆ ñÆâð» é¶

ÇÃ¾Ö» éÅñ ÇòôòÅÃ ØÅå ÕÆåÅ þ, ÇñÖåÆ ìÚé Õð Õ¶ î¹Õð ×Ô¶

Ôé ...ÓÓ (Ö¿â¶èÅð Á×¾Ãå @C ê¿éÅ BF) Ü¯ ÇòÚÅð Ãz. ÜÆ é¶ ÁÅêäÆ ê¹ÃåÕ Çìêzé ÕÆ ðÆå íÅ× A, À¹Ã ÇòÚ ÇÂìÅðå ÇìñÕ¹ñ Ô¯ð ÔË,Ü¯ ÇÂÃ åð·» ÚñçÆ þ - ÒÒêð þðÅéÆ ÇÂÃ ×¾ñ çÆ þ ÇÕ ê¿æÕ ñÆâð» é¶ ÇÂÃ ÃðÕÅð ù Ççñ¯º îé¯ ç¹ôîç î§é ñËä çÆ æ», ÇÂÃ ù - ÇÕÃ¶

í¹ñ¶Ö¶ ÕÅðé Õ¹ðÅÔ¶ êÂÆ Ô¯ÂÆ ÁæòÅ ð¹ÃÆ Ô¯ÂÆ ÒÒî»ÓÓ ÔÆ ÃîÇÞÁÅ þÍÇÂÃ¶ ñÂÆ î¹ó î¹ó À¹Ã¶ î» å¯º çÅå» î§×ä Úñ Ü»ç¶ Ôé ÃÅâ¶ ê¿æÕ ñÆâð? (Çìêzé ÕÆ ðÆå íÅ× A, ê¿éÅ BCD)

B. ê¿éÅ é§. BAG Óå¶ ÇÂÔ ÁÖ½åÆ ÇòçòÅé Õ½î ç¶ ÔÆð¶ Ãz. ÕêÈð ÇÃ§Ø ìÅð¶ ÇñÖçÅ þ- ÁÅê ÜÆ ç¶ ÇÃÁÅÃÆ íÅôä» (ÇÜÔó¶ å¹ÃÄ ×¹ðìÅäÆ

ôìç» ç¶ ÁÅØÅð Óå¶ ÔÆ ÇçÁÅ Õðç¶ ÃÆ) Â¶ÔÆ ÇÃ¾è Ô¹§çÅ þ ÇÕ ÇÜò¶º å¹ÔÅù íÆ êÈðÆ åÃ¾ñÆ þ ÇÕ ÇÔ§ç ÃðÕÅð ù ÇÂé·» å¾æ» çÅ ÇìñÕ¹ñ êåÅ éÔÄ...ÍÓÓ (Ö¿â¶èÅð ê¿éÅ BG)

ÁÕñ Õ¯à Ã¹ÖêzÆå ÇÃ§Ø ÜÆ! å¹ÔÅâÆ ÁÕñ çÅ ÜéÅÜÅ ÇéÕñ Ç×ÁÅ þ Ü» àÕÃÅñ òÅÇñÁ» îÅÇÂÁÅ çÅ ×ñ¶ë ÚÅÔó Çç¾åÅ þ?Ü» êÅê íð¶ çòËå òÅñ¶ Úôî¶ñ×Å ñÂ¶ Ôé? ÇÕªÇÕ ÇêÛ¶ ÇÜæ¯º

Áø×ÅéÅ ÜÆ çÅ ñ¶Ö ô¹ðÈ Ô¹§çÅ þ, ÇÃ§Ø ÃÅÇÔì êz¯. çðôé ÇÃ§Ø ÜÆ Üæ¶çÅð ÃzÆ ÁÕÅñ åõå ÃÅÇÔì, ÃÅø ÇñÇÖÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ þÍ ÇÂÔ õå

À¹é·» ù Ã§ì¯èé ÕÆåÅ Ç×ÁÅ þ, éÅ ÇÕ Ãz. ÕêÈð ÇÃ§Ø ùÍ ÇòÚ ÕÂÆÁ» æÅò» Óå¶ ðÅ×Æ å¶ êzÚÅðÕ ôìç òÆ òðÇåÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ þÍ

-86-



åÅì¶çÅðÆ ÃòÆÕÅð Õð ñËäÆ ÚÅÔÆçÆ þ? è§é ÇÃ¾ÖÆ! C. (ç¹ôîä ìÅå Õð¶ ÁäÔ¯äÆ) ÇÂÔ ÇÃðñ¶Ö íÆ Ã¾Üä ÜÆ çÆ ê¹ÃåÕ

ÇòÚ þÍ ÇÂÃ ÁÖ½åÆ ÕñîÜÅð Ã¾Üä çÆÁ» ÇñÖå» ç¶ Õ¹¾Þ ÇÔ¾Ã¶ Ô¶á» ÇñÖä ñ¾Ç×Á» Á¾Ö» ÇòÚ¯º ÁÅê î¹ÔÅð¶ éÆð òÇÔ å¹ðçÅ þ, (î×ð

î¾Û ç¶ Ô§ÞÈ) ÇÂ§Ü ñ×çÅ þ, ÇÜò¶º ÇÂÃ ÇòÚ ö¹ñÅî Ô¹ÃËé çÆ ðÈÔ Ü» ÖÅøÆõÅé çÆ ðÈÔ êzò¶ô Õð ×ÂÆ Ô¯ò¶...Í (ê¿éÅ BG Ö¿â¶èÅð)

Ã§ÃÅð êzÇÃ¾è ÇòçòÅé ÖñÆñ ÇÜìÔÅé é¶ ÇÂ¾Õ æ» ìóÅ ñÅÜòÅì ÇñÇÖÁÅ þ-ÇÜÃ ç¶ô çÅ ðÅÜÃÆ é¶åÅ ì¶ÂÆîÅé Ô¯ò¶, À¹Ô

ç¶ô À¹ÜÇóÁÅ ÔÆ ÃîÞ¯Í ÇÜÃ ç¶ô çÆ Ü§åÅ ÁÇ×ÁÅéÆ Ô¯ò¶, À¹Ô ç¶ô

À¹ÜÇóÁÅ ÔÆ ÃîÞ¯Í ÇÜÃ ç¶ô çÅ ñ¶ÖÕ ÇòÕÅÀÈ Ô¯ò¶, øð¶ìÆ Ô¯ò¶, ÕÅÇÂð Ô¯ò¶ À¹Ô ç¶ô ìðìÅç Ô¯ÇÂÁÅ ÔÆ ÃîÞ¯Í ç¶ô çÆ ×¾ñ éÅ Õð Õ¶ ê¿æ çÆ ÔÆ Õð ñÂÆÂ¶Í ê¿æ Çò¾Ú À¹µêð òðÇäå ÃÅðÆÁ» ìÆîÅðÆÁ» æ¯Õ Çò¾Ú î½ÜÈç ÔéÍ À¹µêð ÇÃåî ÇÂÔ êÂÆ ÁÇÜÔ¶ Õñî

ç¶ èéÆ (âÅÕàð?) Ã¹ÖêzÆå ÇÃ§Ø òð×¶ ÕÈó Õ¹øð çÆ ê¿â ü¾Õ Õ¶ ×¹Á»ãÆÁ» ç¶ Øð Ã¹¾àä Ú¾ñ êËä, Çëð Øð ìÚÅÀ¹ä òÅÃå¶ Ô¾Õ Ã¾Ú çÆ ñóÅÂÆ ñóéÆ ÔÆ êËºçÆ þÍ Á¾Ö» å¯º ð§×Æé ÚôîÅ À¹åÅð Õ¶ êó·¯- Ãz. ÜÆ çÆ ÇñÖå - ÒÒÜ§× Çò¾Ú ø½Ü» ÁÇåÁ§å åìÅÔÆ ÕðçÆÁ» ÔéÍÜ¶ íñÅ ÇÂÔ ì¶çÆéÅ î¹öñ» éÅñ¯ ÷Åñî (ÇÔ§ç ÃðÕÅð) ç¹ôîä,

å¯ê» àËºÕ» Áå¶ ÔòÅÂÆ ÜÔÅ÷» éÅñ Úó· ÁÅÇÂÁÅ Áå¶ À¹Ã é¶ ÇÃ¾ÖÆ çÆ ÁÅéôÅé ÃzÆ çðìÅð ÃÅÇÔì Óå¶ ×¯ÇñÁ» çÆ òðÖÅ ô¹ðÈ Õð Çç¾åÆ å» ÁÃÄ ÕÆ Õð ÃÕ»×¶? ìÅìÅ ì§çÅ ÇÃ§Ø ìÔÅçð é¶ íÆ Ãã½ð¶ çÆ Ü§× Ãî¶º À¹Ã î§çð Áå¶ îÃÆå ù Á¾× ñÅ Çç¾åÆ ÃÆ, ÇÜÃ ÇòÚ

ç¹ôîä ÜÅ «ÇÕÁÅ ÃÆÍ Ü§×» Çò¾Ú ÁÇÜÔ¶ Áéðæ Ô¯ ÜÅä¶ ÁÚ§í¶ òÅñÆ ×¾ñ éÔÄÍ å¶ Çê¾Û¯º ÇÃòÅÂ¶ ð½ñÅ êÅÀ¹ä ç¶ ÁÃ» Õð Õ¹¾Þ éÔÄ ÃÕäÅ Áå¶ ê¿æÕ òÕÅð Ö¶Ô Çò¾Ú ðñÅ ñËä ç¶ Ç÷§î¶òÅð ìä»×¶Í ×¹ðÈ çðìÅð ñ¾×ä òÅñ¶ æ» ÇÜæ¶ ÃÇåÃ§×å Ü¹óçÆ Ô¯ò¶ å¶ ÇÂÕ¯ éÅî

çÆ ÇòÁÅÇÖÁÅ Ô¹§çÆ Ô¯ò¶, À¹Ã æ» Óå¶ ÇÃ¾Ö» é¶ Á¾Ü åÕ î¯ðÚÅì§çÆ éÔÄ ÃÆ ÕÆåÆÍ ×¹ðÈ ÔÇð ×¯Çì§ç ÃÅÇÔì Õ¯ñ î¹öñ ø½Ü ù íÅÜó»

-88-



êÅ ç¶ä çÆ ôÕåÆ ÃÆ êð Çëð íÆ ×ñ ÁÅ êÂÆ Ü§× À¹é·» çðìÅð ÃÅÇÔì Çò¾Ú éÔÄ ÃÆ ñóÆÍ Õñ×Æèð ÜÆ é¶ Õ¶Ã×ó· ÃÅÇÔì ÇòÖ¶ (ÇÜæ¶ ð¯÷ çÆòÅé ÃÜç¶ Ãé, ê¿Ü ÇêÁÅð¶ å¶ õÅñÃÅ ê¿æ ÃÅÇÜÁÅ

ÃÆ) Ü§× éÔÄ ÃÆ ñóÆ, ñ¯Ô×ó·, Ô¯ñ×ó·, åÅðÅ×ó·, Á×§î×ó·,ÇÕÇñ·Á» Çò¾Ú¯º Ü§× ñóÆ ÃÆÍÓÓ... (Çìêðé ÕÆ ðÆå, íÅ× A, ê¿éÅ BCI)

âÅ. ÃÅÇÔì À¹ç¯Õ¶ ÜÆú! Ãz. ÜÆ é¶ ÇÂ¾Õ¯ åðñÅ ÕÆåÅ ÃÆ ÁÅêä¶ Öå Çò¾Ú êÂÆ ÕçÆ í¹¾ñ Õ¶ íÆ çðìÅð ÃÅÇÔì ù Ü§× çÅ ÁÖÅóÅ é» ìäé ç¶äÅÍ ÇÜÃ é¶ ñóÅÂÆ ÕðéÆ þ ÜÆ ÃçÕ¶ Õð¶, êð çðìÅð

ÃÅÇÔì çÆ Á÷îå ù çÅÁ Óå¶ ñÅ Õ¶ éÔÄÍ Ü¯ ç¹ÖçÅÂÆ ØàéÅò» çðÅìÅð ÃÅÇÔì Çò¾Ú òÅêðçÆÁ» ðÔÆÁ», À¹é·» çÅ ÇñÖåÆ ò¶ðòÅ Ô¹ä Áé¶Õ» ê¹ÃåÕ» Çò¾Ú ÁÅ Ú¹¾ÇÕÁÅ þÍ ×¹ðÈ ×z§æ ÃÅÇÔì ù Ü» ÇÕÃ¶ êÇò¾åð ÁÃæÅé ù Çé¾ÜÆ ×ð÷» ñÂÆ òðåäÅ, ðÅÜÃÆ íÅôä

ç¶ä¶, ÃÅù ÇÂÕ¾ñ¶ ÇÂÕ¾ñ¶ ÇÃ¾Ö ù CE-CE ÇÔ§çÈ ÁÅªç¶ Ôé, î¯àð ÃÅÂÆÕñ Óå¶ Â¶.Õ¶. DG õðÆç Õ¶ ê¿æ ç¯ÖÆÁ» ù êÅð ì¹ñÅ ÇçÀ¹...Í ÕÆ ÁÇÜÔ¶ îé¹¾ÖåÅ ç¶ ç¯ÖÆ íÅôä, å¶ îÅð-ÕÅà ç¶ ÇìÁÅé çÅöä ñÂÆ ÔÆ çðìÅð ÃÅÇÔì ìäÅÇÂÁÅ Ç×ÁÅ ÃÆ? Ãz. ÜÆ é¶ ÇÂÔÆ å» ÇÚåÅòéÆ Çç¾åÆ ÃÆ ÇÕ ÖÅóÕÈ ÕÅðòÅÂÆÁ» çÅ ìÔÅéÅ ìäÅ Õ¶

ÃðÕÅð Õ¯ÂÆ íÆ î§ç ÕÅðÅ Õð ÃÕçÆ þÍ ÁÇÜÔÅ î½ÕÅ éÅ ÇçÀ¹Í Çëð ÕÆ Ãz. ÜÆ çÆ ÇñÖå Ã¾Ú ÃÅìå éÔÄ Ô¯ ðÔÆ?

ì¶ôðîÆ çÆÁ» ÃÅðÆÁ» Ô¾ç» êÅð Õð Õ¶ À¹ç¯Õ¶ (Áå¶ Ö¿â¶èÅð)é¶ êÆñÆ ê¾åðÕÅðÆ çÅ ÃìÈå Çç§ÇçÁ», éÄòÆÁ» ÇéòÅä» Ã¾í êÅð

Õð ñÂÆÁ» ÔéÍ Ö¿â¶èÅð ç¶ êÇÔñ¶ ê¿é¶ Óå¶ ÇñÇÖÁÅ þ- ÒÒÕÅñÆÁ» ÇñÖå» òÅñÅ ÕÅñÅ Áø×ÅéÅ ê¿æ ÓÚ¯º ÖÅðÜÓÓ (î¹¾Ö ê¿éÅ Á×Ãå @C) Ãz. ÜÆ ìÅð¶ Áå¶ À¹Ã ç¶ ÔîÅÇÂåÆÁ» ìÅð¶ ñ¶ÖÕ ç¶ êðòÚé Ã¹ä¯ -ÒÒî¶ðÆ ë¾å¯ ç¶ ïÅð, Ç×¾çó å¶ ìÇØÁÅóÍÓÓ ïÅéÆ ê¿æ çÅ îÔÅé

ÇÃè»å ØÅóÅ, Õ¹ðÆåÆÁ» ù Üó·¯º À¹ÖÅó ç¶ä ñÂÆ å¾åêð, êÅÖ¿âÆ â¶ð¶çÅð» çÆ éÄçð ÔðÅî Õð ç¶ä òÅñÅ ï¯èÅ, Ç×¾çó é÷ð

-89-



ã¹ÔÅ Õ¶ õÅñÃÅ ê¿æ ù Õ¾Ö¯º Ô½ñÅ ÕðòÅ Õ¶, ÜÅé ìÚÅ Õ¶, ÕÅÇÂð» ò»× ÇÕèð¶ é¾Ã Ç×ÁÅ? òÆÔ ÃÅñ ìÆå ÜÅä Óå¶ íÆ ÁÜ¶ ÃÅÔîä¶ ÁÅÀ¹ä çÆ ÇÔ§îå éÔÄ Õð ÃÇÕÁÅÍ

ÇÂÃ¶ àÕÃÅñ ç¶ Ú½èðÆÁ» é¶ Õ¶.êÆ.ÁËÃ. Ç×¾ñ ÇÃ¾Ö» ç¶ ò¾â¶ ÕÅåñ ù, (AIID) îÇÔå¶ Ú½Õ ×¹ðçòÅðÅ ×¹ðçðôé êzÕÅô ÇòÖ¶ Ã¾ç Õ¶ êzÃ§ÃÅ ÕÆåÆÍ ÇÃð¯ê¶ Çç¾å¶, ç¹¾è òÆ ÛÕÅÇÂÁÅ, ÇÂÔÆ ÇÕðçÅð þ éÅ àÕÃÅñ çÅ? å¶ À¹é·» ç¶ à¹ÕÇóÁ» Óå¶ êñä òÅñ¶, ò¾â¶ ÖÅóÕÈ

å¶ ê¾Õ¶ ÇÃ¾Ö ÃÕÅñð ÜÆúÍ å¶ð¶ ÁÅêä¶ ÇòÁÅÔ Çò¾Ú ôðÅì çÆÁ» ê¶àÆÁ» çÆ Öêå éÔÄ Ô¯ÂÆ? Á§ÇîzåÃð ç¶ êËñ¶Ã Çò¾Ú çÅÜ ñËäÅ

éÔÄ ÕÆåÅ Ç×ÁÅ? ×¹ðîÇå çÆÁ» è¾ÜÆÁ» éÔÄ À¹âÅÂÆÁ» ×ÂÆÁ»?ÇÕðêÅ Õð Õ¶ Ü¶ ìÇÔÃ ÕðéÅ ÚÅÔ¹§çÅ ÔÆ Ô¯ò¶º, å» ÇñÖå» ç¶ çÅÇÂð¶ Çò¾Ú ðÇÔÁÅ ÜÅò¶Í ôìçÅòñÆ ÃÇíÁÕ òðåÆ ÜÅò¶Í å¾æ» ù å¯ó

îð¯ó Õ¶ öñå ð§×ä éÅ ÇçåÆ ÜÅò¶Í ÇñÖä å¯º êÇÔñ» Ãz. ÜÆ çÆÁ» ÇñÖå» ù ÇÂ¾Õ òÅðÆ Ú§×Æ åð·» êó· ñËäÅ, ÇìÔåð ðÔ¶×ÅÍ Çìé» êó·¶ ÞÈá¶ ÇÂñ÷Åî ñÅÀ¹ä¶ ÇÂéÃÅéÆÁå éÔÄ þ, éÅ ÔÆ ÇÃ¾ÖÆ þÍ ÇÂÔ

ÃÅÇÔåÕ ì¶ÂÆîÅéÆ þ, ÇízôàÅÚÅð þÍ ÁÅÃ ÕðçÅ Ô» ×§íÆðåÅ éÅñ ÇòÚÅð Õð Õ¶ ÔÆ Á¾×¯º ÇñÖ¯×¶Í Ô» àÕÃÅñ ò¾ñ¯º ÇñÇÖÁÅ å¶ ì¯ÇñÁÅ

ÕÈó êzÚÅð åËù ÇÕÃ ÕÅðé é÷ð éÔÆº ÁÅÇÂÁÅ? À¹é·» çÆÁ» ê¹ÃåÕ» çÆ ò§é×Æ ê¶Ü é§ìð îÅðÕ Õð Õ¶ í¶Ü ÇðÔÅ Ô»Í ×¹ðìÅäÆ êÅá çðôé ê¹ÃåÕ òÆ êó· ñËäÆ ÷ðÈðÍ ôËåÅéÆ Õ¹øð çÆ å¾ÕóÆ ñË

Õ¶ ÇÂ¾Õ Ô¯ð ôËåÅéÆ ðÈÔ Ãz. ÜÆ Çòð¹¾è ôËåÅéÆ øåò¶ ÜÅðÆ Õðé ç¶ ðÅÔ êË ×ÂÆ þÍ À¹Ô þ Ã¹ÖêzÆå ÇÃ§Ø À¹ç¯Õ¶... è§é ÇÃ¾ÖÆ è§é ÇòçòåÅ...?

ÕñÆ Á§çÇð éÅéÕÅ ÇÜ§éÅ çÅ ÁÀ¹åÅð¨ê¹å ÇÜéÈðÅ èÆ ÇÜéÈ§ðÆ Ü¯ðÈ ÇÜ§éÅ çÅ ÇÃÕçÅð¹¨ (EEF)

qqq

-91-



ÃÕ¶×ÅÍ Ô. Üç¯º ê¿æ Óå¶ Õ¯ÂÆ ÒÒÃ§ÕàÓÓ ÁÅÀ¹ºçÅ Ü» êËçÅ Õð Çç¾åÅ Ü»çÅ þÍ

À¹Ã òÕå ìó¶ ÃËîÆéÅð ÕÆå¶ Ü»ç¶ ÔéÍ îå¶ êÅÃ Õð Õ¶ í¶Ü¶ Ü»ç¶ ÔéÍ ð¯Ã îÅðÚ Õ¾ã¶ Ü»ç¶ ÔéÍ ÔóåÅñ» ç¶ Ã¾ç¶ Çç¾å¶ Ü»ç¶ ÔéÍé×ð ÕÆðåé, Ú¶åéÅ, îÅðÚ Õ¾ã¶ Ü»ç¶ ÔéÍ Çòôò ÇÃ¾Ö Ã§î¶ñé

ÕÆå¶ Ü»ç¶ ÔéÍ ê±ðÆ Õ½î çÆÁ» íÅÜó» ê¹ÁÅÂÆÁ» Ü»çÆÁ» ÔéÍêÃÆé¶ ÕãòÅ Çç¾å¶ Ü»ç¶ ÔéÍ Õð¯ó» ð¹êÂ¶ Ø¾à¶ ÇòÚ ð¯ñ Çç¾å¶ Ü»ç¶ ÔéÍ Ã§Õà ç±ð Õðé ñÂÆ éÔÆºÍ Ã×¯º ÁËÃ.ÜÆ.êÆ.ÃÆ. çÆÁ»

Ú¯ä» ÇÜ¾åä ñÂÆÍ ê¿ÜÅì ÃðÕÅð òÅñÆ Õ¹ðÃÆ Óå¶ ÕìÜÅ ÜîÅÀ¹ä

ñÂÆÍ îËºìð êÅðñîËºà ìä Õ¶, Çç¾ñÆ çðìÅð çÅ Ã¾¹Ö í¯×ä ñÂÆÍÜç¯º îé ÇÂ¾Ûå ÇÜ¾å êzÅêå Õð ñÂÆ, Õ¹ðÃÆ Óå¶ ÃÜ ×Â¶, åç¯º ê¿æ Óå¶ Õ¯ÂÆ Ã§Õà éÔÆº Ô§¹çÅÍ ÃÅð¶ ç¹¾Ö Õñ¶Ã À¹â ê¹â Ü»ç¶ ÔéÍÒÒê¹ðÅä¶ ÷õî éÅ À¹Ö¶ó¯, Õìð» ÇòÚ¯º î¹ðç¶ éÅ Õ¾ã¯,ÓÓ çÆÁ»

Áéî¯ñ éÃÆÔå» Çç¾åÆÁ» Ü»çÆÁ» Ôé Í Õ. ÇÂÕ Ã¹ÞÅÁ ÇÂÔ ÃÆ ÇÕ ÇêÛñ¶ ê¿ÜÅÔ ÃÅñ å¯º, ÇÃ¾Ö ñÆâðÇôê

ÇòÚ Õ¯ÂÆ åìçÆñÆ éÔÆº ÁÅÂÆÍ À¹ÔÆ ì¹ãó¶ Ôð æ» ÕÅìÜ ÔéÍ Ôð ÔðìÅ òðå Õ¶, é½ÜòÅé» é±§ Á¾×¶ ÁÅÀ¹ä å¯º ð¯ÇÕÁÅ Ç×ÁÅ þÍ íÅò¶º ç¹ôîä» çÆÁ» ë½Ü» Úó·Å Õ¶ ÇñÁ»çÆÁ», íÅò¶º Ö¹ç ØÅä ÕÆåÅ êð Ü¹ÁÅéÆ é±§ ñ×ê× õåî Õð Çç¾åÅ Ç×ÁÅÍ èÅðÇîÕ ñÆâðÇôê Áéêó· þ ×§òÅð þÍ Ãî¶º çÆ ÔÅäÆ Ô¯ Õ¶ ÇòÚð ÔÆ éÔÆº

ÃÕçÆÍ éò¶º À¹åôÅÔ òÅñ¶ Ã±ÞòÅé ×¹ðÇÃ¾Ö é» ÇåÁÅð ÕÆå¶ ×Â¶ÍÜ¶ æ¯ó·¶ ìÔ¹å þ×¶ é¶ å» À¹é·» ñÂÆ Á¾×¶ ÁÅÀ¹ä ç¶ ÃÅð¶ ðÅÔ ì§ç

Õð Çç¾å¶ ×Â¶Í ê¿ÜÅì çÆÁ» ÃÅðÆÁ» ÇÃ¾Ö Ãà±âËºà øËâð¶ôé» ÒÒîðÓÓüÕÆÁ» ÔéÍ ÃëËç çÅó·ÆÁ» òÅñ¶ ìÅì¶ çÅó·ÆÁ» ð§× Õ¶, Þ¹ðóÆÁ»

òÅñ¶ Ú¶ÔÇðÁ» ÇòÚ¯º, Ü¹ÁÅéÆ çÅ Ü¯ô ÇòÖÅ ðÔ¶ ÔéÍ ôÅÇÂç ç¹éÆÁ» çÆ ÇÂÕ¯ Õ½î ÇÃ¾Ö Õ½î ÔÆ þ, Ü¯ ÁÅêä¶ ì¾ÇÚÁ» é±§ ÖÅ ×ÂÆ

þÍ ÇÂÔ å» Ã¾êäÆ çÆ Õðå±å þ, ×¹ðÇÃ¾Ö» çÆ éÔÆºÍ Ö. íÅðå ÇòÚ ðÅÜéÆÇåÕ êÅðàÆÁ» é¶ ÁÅêä¶ ÃñÅÔÕÅð, ÇòçòÅé

-96-



ñ¯Õ» é±§ ð¾ÇÖÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ þÍ Ãî¶º Ãî¶º ÁÅêäÆÁ» éÆåÆÁ» ÇòÚ, ÔÅñÅå î¹åÅìÕ åìçÆñÆ Õðç¶ ÔéÍ ò¾âÆÁ» é½ÕðÆÁ» å¯º ÇðàÅÇÂð Ô¯Â¶, åÜðì¶ÕÅð ×¹ðÇÃ¾Ö, æ¯ó·¶ ÇÜÔ¶ îÅä ÃéîÅé éÅñ

ÔÆ Üæ¶ì§çÆ éÅñ Ü¹ó¶ ðÇÔ ÃÕç¶ ÔéÍ Ú§×¶ Ã¹ÞÅÀ¹ å¶ ÃÕÆî» ÇåÁÅð Õð Õ¶ ç¶ ÃÕç¶ Ôé êð ÇÃ¾Ö» ç¶ î¹ÖÆÁ» (èÅðÇîÕ å¶

ðÅÜéÆÇåÕ) é¶ ÇÂÃ êÅÃ¶ ÇÂÕ Õçî òÆ éÔÆº ê¹¾ÇàÁÅÍ Õ¯ÂÆ ÒÒÇæ§Õ àËºÕÓÓ éÔÆº ìäÅÇÂÁÅÍ Ô» ÁÅêä¶ ê¾¹åð» íåÆÇÜÁ» é±§ êåéÆÁ» èÆÁ» é±§, Á¾×¶ ÇñÁÅÀ¹ä òÅÃå¶ ê±ðÆ òÅÔ ñÅ Çç¾åÆ Ü»çÆ þÍ èðî Ö¶åð ÇòÚ íÆ î±§Ô î¹ÔñÅÜ¶ ÔéÍ â¶ð¶çÅðÆ þ, ×¹ð± â§î þ,

ôìç å¯º ÖÅñÆêä þÍ Ã¹èÅð ÇÕò¶º Ô¯ò¶? ò¾â¶ ÇÂéÕñÅì çÆ ñ¯ó þÍ ×. ÇÃ¾Ö» ÇòÚ èðî Áå¶ ðÅÜéÆåÆ å¶ Ü¾àòÅç ÕÅìÜ þÍ ÜÅå ç¶

Ô§ÕÅð ÇòÚ èðî å¯º ìÅ×Æ þÍ ×¹ðìÅäÆ ÇòÚ çðÃÅÂ¶ ÇÂéÃÅéÆ ×¹ä» å¯º Ã¾ÖäÅ ÔËÍ ÁÅêÃ ÇòÚ ñóçÅ þ, ç±ÇÜÁ» é±§ íÆ ç¹ì¶ñ ìäÅ Õ¶ ð¾Öä ñÂÆ ê±ðÆ åÅÕå ñÅ Çç§çÅ þÍ çÇñå» çÅ ÁêîÅé

ÕðçÅ þÍ ÁÇÜÔ¶ ÔÅñÅå ÇòÚ ìÔ¹Ç×äåÆ çÇñå ñ¯Õ, ðÅèÅ ÃòÅîÆ Ü» Ã½çÅ â¶ð¶ òñ Úñ¶ ×Â¶Í ÇÂÃ î±ñ ð¯× é±§ ÇÕÃ¶ êÛÅÇäÁÅ ÔÆ éÔÆºÍ ê¿ÜÅÔ Ã¾á ÃÅñ å¯º ÇÂÔ â¶ðÅ ò¾è ë¹ñ ÇðÔÅ þÍ ò¯à» ñËä òÅÃå¶ ÁÅÕÅñÆ î¹ÖÆ, Ö¹ç ÇÂÃ é±§ éîÃÕÅð» Õð ðÔ¶

ÔéÍ òÜÆð ÁÅÇç ÇÂÃ ç¶ Úðé êðÃç¶ ÔéÍ Ü¶ ÁÅêä¶ ÁÕÅñÆ ñÆâð» é±§ ÃîÞ ÃÕ¯, Ü¶ çÇñå êÇðòÅð» éÅñ ÇêÁÅð íÇðÁÅ

Ãñ±Õ Õð ÃÕ¯, å» ÇÂé·» â¶ÇðÁ» çÆÁ», ð½äÕ» ÁÅêä¶ ÁÅê ÔÆ Ø¾à ÜÅä×ÆÁ»Í ÃÅð¶ â¶ÇðÁÅ ÇòÚ (Ü¯ ÇÃ¾Ö» Á§çð ÇòÚð ðÔ¶ Ôé)ÜÅå êÅå À±Ú éÆÚ ìðÕðÅð þÍ â¶ð¶ çÅ î¹ÖÆ À¹ÚÆ æ»ò¶º ìËáÅ,

Ã¶òÕ» å¯º êËðÆº Ô¾æ ñ×òÅ ÇðÔÅ þÍ ÕÆ ÇÂÔ Ãí ×¹ðîÇå þ? ÃÅâ¶ Üæ¶çÅð» é±§ ÇÂÔ ×¹ðîÇå Çòð¯èÆ ÕÅð¶ êÇÔñ» ÇÕÀ¹º éÔÆº ÇçÃç¶?

Ø. ×¹ðÇÃ¾Ö ÇòçòÅé» çÅ ÁÇÜÔÅ ÇÂÕ êóåÅñÆÁÅ ÕîÆôé ìä¶, Ü ×ÇÔðÅÂÆ éÅñ Ö¯Ü Õð Õ¶ ç¾Ã¶ ÇÕ ÇÂÔ â¶ð¶ Â¶éÆ å¶ÜÆ éÅñ ÇÕò¶º

-97-



C. Ç×. åðñ¯Úé ÇÃ§Ø, ÁÅé§çê¹ð òÅñÅ- ÒÒ×¹ð± Øð ÇòÚ ìÅä¶ Áå¶ ìÅäÆ çÆ ìÔ¹å îÅéåÅ þÍ îÅåÅ ÇêåÅ ì¾ÇÚÁ» é±§ ìÅäÆ éÔÆº ÇÃÖÅÀ¹ºç¶Í ÇÂÃ¶ ñÂÆ Çëð ì¾Ú¶ ìÅäÅ éÔÆº êÅÀ¹ºç¶Í Ã§×å ÕÇðÁÅ

Õð¯, ìÅäÆ êÇó·ÁÅ Õð¯, ìÅäÆ ç¶ èÅðéÆ ìä¯Í Çëð Õ¯ÂÆ Ã½ç¶ òÅñÅ å¹ÔÅâ¶ Á¾×¶ Öñ¯ éÔÆº ÃÕ¶×ÅÓÓÍìÇñÔÅð ÜÅÂÆÂ¶ ÒÒÜæ¶çÅðÓÓ ÜÆ ç¶! î½Ü±çÅ Ã§Õà ìÅð¶ Õ¯ÂÆ Ã¶è å»

ÕÆ ç¶äÆ ÃÆ, ç¯ ôìç òÆ éÔÆº ÕÇÔ ÃÇÕÁÅÍ Ü¶ îÅåÅ ÇêåÅ ìÅäÆ ìÅð¶ ÜÅäç¶ Ô¹§ç¶ å» ì¾ÇÚÁ» é±§ ÇÃÖÅ Çç§ç¶Í Üç¯º îÅåÅ ÇêåÅ ÔÆ éÔÆº ÜÅäç¶, ì¾ÇÚÁ» é±§ ÇÕò¶º ÇÃÖÅÀ¹ä? Á×ñÆ ×¾ñ ÇÂÔ ÇÕ ò¾â¶

ÃÇåÕÅðå ÁÔ¹ÇçÁ» Óå¶ ÇìðÅÜ¯ å¹ÃÆºÍ åõå» ç¶ ÒÒÃ¶òÅçÅðÓÓ (ÇÃ§Ø ÃÅÇÔì) ìä Õ¶ ê±ÜÅ ÕðòÅÀ¹ å¹ÃÆºÍ ñÅñ ì¾åÆ òÅñÆÁ» ×¾âÆÁ» å¶ ÃÅÇÂðé ìÜÅÀ¹ºç¶ è±ó» ê¹¾àç¶ ¦Ø¯ å¹ÃÆºÍ ×¹ð± ÕÆ ×¯ñÕ é±§ ì¶ðÇÔîÆ éÅñ òðå¯ å¹ÃÆºÍ ç¶ôÅ Çòç¶ô» ÇòÚ Ø¹§î¯º å¹ÃÆºÍ ê¿æ ç¶ î¯ÔðÆ ìä ìËá¯

å¹ÃÆº å¶ ì¾ÇÚÁ» ù ×¹ðìÅäÆ êó·ÅÀ¹ä îÅåÅ ÇêåÅ? Çëð å¹ÔÅâÆ ÕÆ ñ¯ó þ? ÇÕÀ¹º Õ½î çÅ êËÃÅ ìðìÅç Õðé ñ¾×¶ Ô¯? ÇÜ§éÅ Õ¹ îÅåÅ ÇêåÅ é±§êåÅ þ, À¹Ô ÁÅê¶ ÇÃÖÅ ñËä×¶Í å¹ÔÅâ¶ òÅñÅ Õð¯ó» ð¹ÇêÁÅ å» ìÚ ÜÅò¶×ÅÍ ÇÜò¶º Á¾Ü åÕ å¹ÃÆº Õ½î çÅ ØÅä ÕÆåÅ þ, À¹Ã Óå¶ Ôð ê¿æ

çðçÆ Ô§Þ± ìÔÅ ÇðÔÅ ÔË êð å¹ÃÆº Á§é¶· ÁÅ×± ê±ðÆ Õ½î é±§ Ôé¶ðÆ Ö¾â òñ ñÂÆ ÜÅ ðÔ¶ Ô¯Í ÕÆ åÔÅé±§ ÁÅêäÆ î±ðÖåÅ çÅ Á¾Ü åÕ Õç¶ ÁÇÔÃÅÃ éÔÆº Ô¯ÇÂÁÅ? Õ½î ç¶ ×ðÕ Ô¯ä ÇòÚ ÕÆ î¹ÖÆÁ» çÅ ÔÆ î¹¾Ö ð¯ñ éÔÆº Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÅ?D. Ç×ÁÅéÆ Ü¯Ç×§çð ÇÃ§Ø ò¶ç»åÆ, ÁÕÅñ åõå Á§ÇîzåÃð- Á¾Ü

åÕ ×¹ðìÅäÆ ç¶ Áðæ òèÆÁÅ åðÆÕ¶ éÅñ éÔÆº Ô¯Â¶Í ìó¶ îåí¶ç Ôé, ÇòçòÅé» çÆ Õî¶àÆ ìäÅ Õ¶ ÇÂÕÃÅðåÅ òÅñ¶ Áðæ Ô¯ä¶ ÚÅÔÆç¶ ÔéÍ ÇÂÇåÔÅÃ çÆÁ» ÇÕåÅì» ÇòÚ ìÔ¹å ÇîñÅòà þ,ÇÃèÅå» å¯º À¹ñà ìÔ¹å Õ¹¾Þ þÍ ÇÂÇåÔÅÃ Ã¯è ç¶ ÇñÖ¶ ÜÅä çÆ ñ¯ó

þÍ ÁÅî ÇÃ¾Ö ×¹ðìÅäÆ å¯º ÁäÜÅä þÍ Üê¹ çÆÁ» ê¿Ü êÀ¹óÆÁ» çÅ êÅá ÕðÇçÁ» çÃ ê¿çð» öñåÆÁ» Õð Ü»çÅ þÍ ÕÆðåéÆ Üæ¶

-101-



öñå ÕÆðåé ÕðÆ Ü»ç¶ ÔéÍ ÇòçòÅé» é±§ ÚÅÔÆçÅ ÔË À¹Ô Õ½î é±§ ÃÔÆ Ã¶è ç¶ä…..ÍÓÓÇà¾êäÆ : ò¶ç»åÆ ÜÆ! ÜÅÔðÅ å½ð Óå¶ Õ½î ù ×¹îðÅÔ Õð ðÔ¶ ÔéÍ

Ü¯ Õ§î ôz¯îäÆ Õî¶àÆ é±§ ÕðéÅ ÚÅÔÆçÅ ÃÆÍ ÇÂÇåÔÅÃ, ×¹ðìÅäÆ ÇòÁÅÇÖÁÅ Áå¶ ÇøñÅÃøÆ çÆÁ» ÇÕåÅì» Ã¯è Õ¶ ÇñÖä çÆ Ç÷§î¶òÅðÆ

ÁÕÅñ åõå ç¶ ÁèÆé ÇòçòÅé» çÅ êËéñ ìäÅ Õ¶, ÕðéÅ ÚÅÔÆçÅ ÃÆ À¹Ô éÅ ÕÆåÅ Ç×ÁÅÍ Ãà¶Ü» å¯º àÅÔð» îÅðÆÁ» ÜÅ ðÔÆÁ» Ôé ÒÒÇòçòÅé» çÆÁ» Õî¶àÆÁ» ìäéÆÁ» ÚÅÔÆçÆÁ» ÔéÍÓÓ õ¹ç çÆ Ç÷§î¶òÅðÆ ç±ÇÜÁ» Óå¶ Ã¹àÆ ÜÅ ðÔÆ þÍ ÁÅî ÇÃ¾Ö çÆ Â¶éÆ ÃîðæÅ éÔÆº

ÇÕ À¹Ô Ö¯Ü íðê±ð ÇÕåÅì» ÇñÖ¶Í ì¶Á§å êËÃÅ õðÚ Õ¶ ÛêÅò¶, Çëð ñ¯Õ» åÕ ê¹ÚÅò¶Í Áðì» ð¹êÂ¶ ç¶ ì¾Üà òÅñÆ ÁËÃ.ÜÆ.êÆ.ÃÆ. é±§ ÇÂÔ Ã¶òÅ ÕðéÆ ÚÅÔÆçÆ ÃÆ, Ü¯ éÔÆº ÕÆåÆ ×ÂÆÍ ÒÒÜæ¶çÅðÓÓ éÅ ÁÇÜÔÆ Ã¶òÅ õ¹ç Õð ÃÕ¶, éÅ ÕðòÅ ÃÕ¶Í

ò¶ç»åÆ ÜÆ é¶ êzòÚé ÜÅðÆ ðÖÇçÁ» Á¾×¶ ÇÕÔÅ : ÒÒÕ¹Þ ÁÖ½åÆ ÇòçòÅé ô§Õ¶ Öó¶ Õð ðÔ¶ Ôé, êz§êðÅò» é±§ å¯ó ðÔ¶ Ôé îÔÅé

ôõÃÆÁå» çÅ åõå» çÅ ÃÇåÕÅð ØàÅ ðÔ¶ ÔéÍ ÁÇÜÔ¶ ÁÖ½åÆ ÇòçòÅé» é±§ Ü¹¾åÆ éÅñ ðÅÔ ÇÃð ÇñÁ»çÅ ÜÅ ÃÕçÅ þÍ ÇÜò¶º Õ§âÅ êËð ÇòÚ Ö¹¾íä Óå¶, ç¹¾Ö Çç§çÅ þÍ À¹Ã é±§ Ö¹¾íä å¯º êÇÔñ» ÔÆ Ü¹¾åÆ éÅñ

ë¶ð ç¶äÅ ÚÅÔÆçÅ þÍ ÒÒÃ§×å ÇòÚ¯º ÁÅòÅ÷»-ò¶ç»åÆ ÜÆ! î½Ü±çÅ Ã§Õà ìÅð¶ ×¾ñ Õð¯ Ü» ÁÃñÆ Áå¶ ÁÖ½åÆ ÇòçòÅé» ç¶ éÅî êz×à Õð¯ÍÓÓ

ò¶ç»åÆ ÜÆ çÅ Á×ñÅ êzòÚé : ÒÒÇÜò¶º Ã¾ê ç¶ ÇÃð ÇòÚ îäÆ Ô¹§çÆ þÍ ÚÅéäÆ ðÅå ÇòÚ Ã¾ê îäÆ é±§ ìÅÔð Õ¾ã Õ¶ ð¾Ö ñËºçÅ þÍ Çëð À¹Ã

îäÆ ÇòÚ¯º Á§Çîzå ÇÃ§îçÅ þÍ À¹Ã Á§Çîzå é±§ êÆ Õ¶ Ã¾ê ÁÅêä¶ ÷ÇÔð é±§ ô»å ÕðçÅ þÍ çÈÜÅ ÇÂÕ Ô¯ð Ã¾ê Ô¹§çÅ þ, Ü¯ Ôé¶ðÆ ðÅå ÇòÚ îäÆ ìÅÔð Õ¾ãçÅ þÍ ÇÂÃ îäÆ ÇòÚ¯º ìÔ¹å ð½ôéÆ ÇéÕñçÆ þÍ ð½ôéÆ ÕÅðé

ÕÆó¶ îÕ½ó¶ ÁÅÀ¹ä ñ¾× êËºç¶ ÔéÍ ÕÆÇóÁ» é±§ ÖÅ Õ¶ Ã¾ê ê¶à íð ñËºçÅ

þÍ ÇÂÔÆ ÔÅñ þ Á¾Ü ç¶ ÁÖ½åÆ ÇòçòÅé» çÅÍÓÓ Ã§×å ÇòÚ¯º ÇåÖÆÁ» ÁÅòÅ÷» : ò¶ç»åÆ! ×¹ðìÅäÆ ÇòÚ¯º êzîÅä ç¶

-102-



Õ¶ î½Ü±çÅ Ã§Õà ìÅð¶ ×¾ñ Õð î±ðÖåÅ íð¶ ï¾Õó éÅ îÅðÍ ÁÃÆº ê½ðÅäÕ ×¾¾ê» Ã¹äé éÔÆº ÁÅÂ¶ ×¹ðîÇå ìÅð¶ Ã¶è ñËä ÁÅÂ¶ Ô»ÍÓÓ ÇÂÕ Ô¯ð À¹ÚÆ ÁÅòÅ÷ ×±§ÜÆ, ÒÒÇÂÔ Üæ¶çÅð ×¹ð± ç¯ÖÆ þÍ ÇÂÃ é¶ ×¹ð± ×§zæ ÃÅÇÔì ç¶ ìðÅìð ìÇÚ¾åð éÅàÕ òð×Æ ×ñÆ÷ ÇÕåÅì ùð¾Ö Õ¶, õ¹ç î¾æÅ à¶ÇÕÁÅ þÍ ñ¯Õ» å¯º î¾æÅ ÇàÕòÅÇÂÁÅ þÍ ÁÅÔ è¹§îÅ (ÔðéÅî ÇÃ§Ø) ÃÅð¶ ÃÅè

Ã§å å¶ ÇÂÔ ÃÅð¶ Üæ¶çÅð, Ü¯ ìÇÚ¾åð éÅàÕ é±§ ò¾âÅ ìäÅ ðÔ¶ Ôé, êÅêÆ Ôé ×¹ð± ç¯ÖÆ Ôé, ÇÂé·» é±§ ì¯ñä éÅ Çç¾åÅ ÜÅò¶ÓÓ.. ÁÅòÅ÷» Ô¯ð À¹ÚÆÁ» Ô¯ ×ÂÆÁ»Í ÇÂÕ Ô¯ð ÁÅòÅ÷ ÔòÅ ÇòÚ ×±§ÜÆ - ÒÒÇÂÔ ñ¯Õ ìÅçñ çÆÁ» Õáê¹åñÆÁ» ÔéÍ ÁÅð.ÁËÃ.ÁËÃ. ç¶ Ô¾æ á¯Õ¶ ÔéÍ ÇÃ¾Ö

Õ½î ç¶ ×¾çÅð ÔéÍ â¶ÇðÁ» é±§ À¹íÅðé òÅñ¶, ÁÃñ ÇòÚ ÇÂÔÆ ñ¯Õ ÔéÍÇÂÔÆ ñ¯Õ ÔéÍ ÇÂÔÆ ñ¯Õ Ôé, ÇÜé·» Óå¶ ÁäÇ×äå ÇÂñ÷Åî ñ× ü¾Õ¶ ÔéÍ Ö¯ÜÆ ÇòçòÅé» é±§ ê¿æ ÇòÚ¯º Û¶Õ ü¾Õ¶ ÔéÍ Ã¾Ú çÆ ÁÅòÅ÷ ÒÒÃê¯ÕÃîËéÓÓ ÁõìÅð é±§ ì§ç Õðé Óå¶ å¹ñ¶ Ô¯Â¶ ÔéÍ Õ½î é±§ ìÚÅ ñÀ¹ ÇÂé·» ÒÒÁÅà¶ ç¶ ô¶ð»ÓÓ å¯ºÍ ö¹ñÅî» ç¶ ö¹ñÅî ÕçÆ ÃÔÆ øËÃñ¶ éÔÆº ñË

ÃÕç¶Í ×¹ðÇÃ¾Ö¯ ÜÅ×¯ ÜÅ×¯..ÍÓÓ ÃÅð¶ êÅÃ¶ Øóî¾Ã ÇÜÔÅ îÚ Ç×ÁÅÍ òç»åÆ é±§ ìËáä ñÂÆ îÜì±ð

Õð Çç¾åÅ Ç×ÁÅÍ íÅò¶º Ãz. ÃðéÅ é¶, ÃÇæåÆ é±§ Ã§íÅñ ÇñÁÅ êð ñ×çÅ ÃÆ ÇÕ ÒÒÜæ¶çÅð»ÓÓ ç¶ ñ¾áîÅð» é¶ (ìÅâÆ ×Åðâ») êÅê Õðé¯º ð¹ÕäÅ éÔÆº ÃÆÍ ÇÜò¶º À¹Ô ÁÅêäÆÁ» ñÅáÆÁ», ÇÕðêÅé» å¶ ðÅÂÆëñ» ñË Õ¶, Çòð¯è Õðé òÅÇñÁ» ò¾ñ òè¶ Ãé, À¹é·» î§ç Õðå±å Õðé¯º ìÅ÷ éÔÆº ÃÆ ÁÅÀ¹äÅÍ ò¶ç»åÆ é¶ ì¯ñä çÆ ÇÜ¾ç éÔÆº ÕÆåÆÍ ÒÒÁêéÅ ÃÅ î±§Ô ñË Õ¶ÓÓ,éÆòÆº êÅ Õ¶ ìËá Ç×ÁÅÍ Õ¾¹Þ ÔÆ Çî§à» ÇòÚ îÅÔ½ñ ô»å Ô¯ Ç×ÁÅÍ

ÇÂÃ å¯º î×ð¯º Õ¶òñ îå¶ êó·¶ ×Â¶, ÃÅðÆ ÕÅðòÅÂÆ ÃîÅêå Õð Çç¾åÆ ×ÂÆÍ Çç¾ñÆ Õî¶àÆ çÅ ïåé ôñÅØÅï¯× ÃÆ êð Â¶é¶ ì¹ñÅð¶ ÇÂÕ¯ Ççé ÇòÚ í¹×åä¶ Ã§íò éÔÆº ÔéÍ ì¹ñÅð¶ Ø¾à Ô¹§ç¶, Ãî» ò¾è Çç¾åÅ Ü»çÅÍ Ú§×Å Ô¹§çÅ Ü¶ êÇÔñ» ê¶êð ÇñÖ Õ¶ í¶Üä ñÂÆ ÇÕÔÅ Ü»çÅ, å»

ÇÕ Õ¯ÂÆ ì¹ñÅðÅ Çòô¶ å¯º ìÅÔð éÅ Ü»çÅÍ Üæ¶çÅð» çÆ ì¶ñ¯óÆ åÅðÆø ÕÆåÆ ×ÂÆ, ÁÖ½åÆ Ã§å» é±§ ìÔ¹åÅ ÔÆ ê¿ê Çç¾åÅ Ç×ÁÅ, Ü¯ òÅÜì éÔÆº

-103-



ÃÆÍ ÇÂé·» Úñ üÕ¶ ÕÅðå±Ã» é¶ Ô¹ä Õ½î çÅ Õ¹¾Þ éÔÆº Ã§òÅð ÃÕäÅÍÜç¯º ò¶ç»åÆ ÁÅêäÆ Õ¹ðÃÆ å¯º À¹á Õ¶ ì¯ñä ñÂÆ îÅÂÆÕ òñ

ÜÅä ñ¾×Å, å» ÃðéÅ ÜÆ é¶ ìÔ¹å íÅðÆ öñåÆ ÕÆåÆÍ îÅÂÆÕ Óå¶ õ¹ç êðîÜÆå ÇÃ§Ø ÃðéÅ ÜÆ é¶ ì¯ÇñÁÅ : ÒÒÃÅðÆ Ã§×å ÖóÆ Ô¯ ÜÅò¶,

Ã¹ÁÅ×å Õð¶, ÇÕÀ¹ºÇÕ ò¶ç»åÆ ÜÆ îÅÂÆÕ òñ ÁÅ ðÔ¶ ÔéÍÓÓ ÁÃÆº ê¿çð» Õ¹ ÇÃ§Ø ìËá¶ ðÔ¶, ìÅÕÆ ìÔ¹å¶ Öó¶ Ô¯ ×Â¶Í ÇÂÃ¶ åð·» ÃîÅ×î çÆ

ô¹ð±ÁÅå ò¶ñ¶ é½ÜòÅé» é¶ ÕÆðåé ÕÆåÅ Ü¯ ìÇÚ¾åð éÅàÕ ÇòÚ¯º ÇñÁÅ Ç×ÁÅ ÃÆÍ ÒÒÇÂé ÔÆ ÕÆ ÇÕðêÅ Õ¶ ÃÜ¶ Ôî þÓÓ.. Ü¯ ÇÕ òÅÜì éÔÆº ÃÆÍ

×¹ðìÅäÆ ÇòÚ¯º ÕÆðåé ÕðéÅ ÚÅÔÆçÅ ÃÆÍ Á×ñÆ ×¾ñ, ÇÂÃ ÕÆðåé

òÕå ÃÅÇðÁ» é±§ Öó¶ Ô¯ä ñÂÆ ÇÕÔÅ Ç×ÁÅÍ ÕÆ Öó¶ Ô¯ Õ¶ ÕÆðåé Ã¹äéÅ Üð±ðÆ ÃÆ? ÇÂÔ ÇÕÔóÆ îÇðÁÅçÅ ÇéíÅÂÆ ×ÂÆ? Çëð íÆ Çç¾ñÆ Õî¶àÆ çÅ ÇÂÔ À¹çî êzô§ÃÅï¯× ÃÆÍ ÕÆå¶ òÅÁç¶ î¹åÅìÕ Çç¾ñÆ Õî¶àÆ Á×¯º ÁîñÆ ÕÅðÜ ÁÅð§í Õð ç¶ò¶ åÅÇÕ â¶ð¶çÅðÆ ù á¾ñ· êò¶, ÇÃ¾Ö Õ½î ÜÅ×ð±Õ Ô¯ò¶Í Ãî¹¾ÚÅ ê¿æ Úó·çÆ ÕñÅ ÇòÚ Ô¯ò¶Í

qqq

ÜÅå êÅå, ÃîÅÜÕ Ãð¯ÕÅð å¶ ×¹ðìÅäÆ (A) ÒÒÕ¹çðåÓÓ é¶ ÁÅêä¶ ÇòèÅé î¹åÅìÕ ÃÅð¶ ÜÆò êËçÅ Õð Çç¾å¶Í

À¹é·» ç¶ ÜÆòå ðÇÔä ñÂÆ î¹ãñÆÁ» ñ¯ó» çÅ êzì§è À¹ÃÅð Çç¾åÅÍ

ìÅÕÆ ÔÅñÅå çÆÁ» ÷ð±ðå» î¹åÅìÕ ÜÆò» é¶ ðÇÔäÅ ÇÃ¾Ö ÇñÁÅÍÇÜé·» ÜÆò» (Ü» ð¹¾Ö», ê½ÇçÁ») é¶, ÁÅêä¶ ÁÅê é±§ ÜÆòå ð¾Öä

-104-



ñÂÆ ñ¯óÆºçÅ ÒÒÇ×ÁÅéÓÓ ÔÅÃñ éÅ ÕÆåÅ, À¹Ô ÔÅð ×Â¶, Ü» ÃçÅ òÅÃå¶ Ã§ÃÅð î§Ú å¯º Áñ¯ê Ô¯ ×Â¶Í ÕÅçð çÅ ìäÅÇÂÁÅ ÁÇåÁ§å ÒÒÕá¯ð ÕÅé±§éÓÓ þ ÇÕ ÇÂÃ èðåÆ Óå¶ Õî÷¯ð ÜÆò ÇÜÀ¹ºçÅ éÔÆº

ðÇÔ ÃÕ¶×ÅÍ ÁÅêä¶ ÁÅê é±§ ìçñç¶ òÅåÅòðä î¹åÅìÕ (Õ¹çðåÆ, ÃîÅÇÜÕ, èÅðÇîÕ å¶ ðÅÜéÆÇåÕ) ÇÜÃ é¶ ÒÒÃîÞçÅðÓÓéÅ ìäÅÇÂÁÅ, À¹Ô Õ¹çðå çÆ Õð¯êÆ çÅ ÖÅÜÅ ìä Ç×ÁÅÍ ÇÂÃ Çéïî ÇòÚ èðåÆ å¯º ìÔ¹å ÃÅð¶ ò¶ñ ì±à¶, ð¹¾Ö ÇìðÖ, ÜÆò Ü§å±

õåî Ô¯ ×Â¶Í ò¾â¶ ò¾â¶ ðÅÜ õåî Ô¯ ×Â¶Í ÇòôÅñ ÃÇíÁåÅò» Çî¾àÆ ÇòÚ Çîñ ×ÂÆÁ»Í ÇÕ§éÆÁ» ÔÆ ì¯ñÆÁ» õåî Ô¯ ×ÂÆÁ»Í

ÇÕ§é¶ ÃÅð¶ ÒÒèðî, ðÅî éÅî Ã¾åÓÓ Ô¯ ×Â¶ÍìÅÕÆ ÜÆò» ÇòÚ¯º îé¹¾Ö é¶ ìÔ¹å ÇòÕÅÃ ÕÆåÅ þÍ ÃÅðÆ èðåÆ Óå¶ îé¹¾Ö ÁÅêäÆ ÃðçÅðÆ ÜîÅ üÇÕÁÅ þÍ èðåÆ é±§ ÒÒìÃä ï¯×ÓÓ

ðÇÔä ç¶äÅ þ ÇÕ éÔÆº, ÇÂÔ ÇéðäÅ íÆ çÅé¶ ê¹ðÖ» Óå¶ ÔÆ Çéðíð þÍ î¹ãñ¶ ç½ð ç¶ ÇòÕÅÃ Õðî ÇòÚ ôðÆðÕ åÅÕå, ç±ÇÜÁ» é±§

ÁèÆé Õðé ÇòÚ òðåÆ Ü»çÆ ÃÆÍ òè åÅÕåòð ÖÅä êÆä, Áå¶ ðÇÔä ñÂÆ òèÆÁÅ ÃÔ±ñå» Ö¯Ô ñËä ÇòÚ Ãîðæ Ô¯ Ç×ÁÅÍ ò¾è ôðÆðÕ ôÕåÆ òÅñÅ êzÅäÆ ÒÒðÅÜÓÓ çÅ êÃÅð Õðé ñ¾× ÇêÁÅÍ Õî÷¯ð» é±§ ÇÜæ¶ ÒÒéÆò¶º æ» ìËáäÓÓ ñÂÆ îÜì±ð Õðé ñ¾×Å, À¹æ¶ éÅñ ÔÆ Õî÷¯ð» é±§ ÖÅ Õ¶ ÁêäÅ ê¶à òÆ íðé ñ¾Ç×ÁÅÍ

ÇÂéÃÅé» ò»× íÅò¶º éÅ ÃÔÆ êð õÅÃ åð·» çÆ ÒÒÜÅå êÅåÓÓÜÅéòð» ê¿ÛÆÁ» ÇòÚ òÆ î½Ü±ç þÍ Þ§¹â» ÇòÚ ðÇÔä òÅñ¶ Ôð

îËºìð é±§ ÁÅêäÆ þÃÆÁå çÅ Ú§×Æ åð·» Ç×ÁÅé Ô¹§çÅ þÍ Õî÷¯ð» é±§ ÁÅêä¶ îÅñÕ çÆ ÁèÆé×Æ ÃòÆÕÅð ÕðéÆ êËºçÆ þÍ Ü¶ éÔÆº

Õðé×¶ å» Õá¯ð â§â í¹×åä ñÂÆ ÇåÁÅð ðÇÔäÅ ÚÅÔÆçÅ þÍ Á¾Ü Õñ ÇÂÃ è¾Õ¶ôÅÔÆ é±§ ÒÒÜ§×ñ çÅ ðÅÜÓÓ ÁÅÖ Õ¶ ÇåzÃÕÅÇðÁÅ Ü»çÅ þÍ íÅò¶º ÇÕ ìÔ¹å ÃÅð¶ ç¶ô» ÇòÚ ÁÜ¶ òÆ Â¶ÔÆ ÒÒÜ§×ñ

ðÅÜÓÓ Úñ ÇðÔÅ þÍ Õ¹çðåÆ ìäåð ÇòÚ îé¾¹Ö çÅ Ã¹íÅÁ íÆ ÇÂÃ¶ åð·» çÅ þÍ ç±ÇÜÁ» Óå¶ ÔÅòÆ Ô¯ä ñÂÆ ÜÅéòð» é¶ Â¶éÅ Ö±é ÕçÆ

-105-



éÔÆº ìÔÅÇÂÁÅ, ÇÜ§éÅ ÒÒÃÇíÁÕ ÜÆòÓÓ îé¹¾Ö é¶Í éÃñ é±§ Á¾×¶ å¯ðé òÅÃå¶ Õ¹çðå é¶ ÜÆò» ÇòÚ éð îÅçÅ ìäÅ Çç¾å¶Í ÃËÕÃ Ã»Þ Áå¶ ì¾ÇÚÁ» çÆ êÅñäÅ çÆ ñ¯ó ÕÅðé, ç¯ò¶º ÁåÆ ÕðÆìÆ ÃÅæÆ ìä ×Â¶Í ÇÂæ¶ òÆ (ÁÅî ÔÅñå» ÇòÚ) éð ôðÆðÕ åÅÕå ò¾è Ô¯ä Õ ðÕ¶, îÅçÅ Óå¶ ÕÂÆ åð·» çÆÁ» òèÆÕÆÁ» ÕðçÅ ðÇÔ§çÅ þÍ ì¾Ú¶ Ô¯ð íÆ Õî÷¯ð Ôé, ìÔ¹åÆòÅðÆ éð îÅçÅ ç¯ò¶º ÔÆ ì¾ÇÚÁ» Óå¶ ÷¹ñî Õð Ü»ç¶ ÔéÍ ÕÂÆÁ» ÔÅñå» ÇòÚ ì¾ÇÚÁ» é±§ ÖÅ Ü»ç¶

ÔéÍÇòÁÕåÆ×å ôÕåÆ å¯º ìÅÁç ç½ð ÚñçÅ þ ÕìÆñÅ ôÕåÆ

çÅÍ ÇÂÕ¯ éÃñ ç¶ é¶ó¶ ç¶ Çðôå¶çÅð, ÁÅêÃÆ ÃÇÔîåÆ Ü» îÜì±ðÆ ìÃ ÇÂÕ åÕó¶ é±§, ÁÅêäÅ î¹ÖÆ î§é Õ¶ À¹Ã ç¶ Çê¾Û¶ Úñç¶ ÔéÍÇ×äåÆ ÇÜ§éÆ ò¾è Ô¯ò¶ å¶ ÇâÃêÇñé ÇÜ§éÅ òèÆÁÅ Ô¯ò¶, À¹Ã¶ ÇÔÃÅì ç±Ü¶ ÕìÆÇñÁ» Óå¶ ÇÜ¾å ÔÅÃñ ÕÆåÆ ÜÅ ÃÕçÆ þÍ ÇÂÃ å¯º

î×ð¯º ç¶òÇåÁ» ç¶ éÅî Óå¶ Ã§×áé ìä¶Í À¹Ã ç¶òå¶ çÅ éÅî òðå Õ¶ ñ¯Õ» é±§ ÁÅêä¶ éÅñ ôÅÇîñ ÕÆåÅÍ ç±ÇÜÁ» é±§ ö¹ñÅî ìäÅÀ¹ä ÇéÕñ êÂ¶ Í ÇÂÃ å¯º î×ð¯º òÅñÅ ç½ð ç¶òÇåÁ» ù êÛÅóé òÅñÅ

å¶ ÇÂÕ ð¾ì çÅ ÇòðÅà ð±ê å¶ ôÕåÆ êz×à Õð Õ¶ Ã§×áé ìäÅÀ¹ä òÅñÅ þÍ ÔÅðÆ Ô¯ÂÆ Çèð çÅ ç¶òåÅ íÆ Õî÷¯ð å¶ ð¾ì íÆ Õî÷¯ð ÔÆ Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÅ þÍ ÒÒÕî÷¯ðÓÓ ð¾ì ç¶ êËð¯ÕÅð ÃÇåÕÅð ç¶ êÅåð ÇÕò¶º Ô¯ ÃÕç¶ Ôé? Õî÷¯ð Çèð» çÆ ÇòÇçÁÅ, ð¯÷×Åð, ÃÇíÁåÅ,ì¯ñÆ, èðî Ãí Õ¾¹Þ Õ¹Úñ Çç¾åÅ Ü»çÅ ÔËÍ Çëð ÇÂé·» ÇñåÅó¶ ×Â¶ ñ¯Õ» å¯º (ÁÅêäÆ ñ¯ó î¹åÅìÕ) ÜÅéòð» ò»× ÚÅìÕ» îÅð Õ¶, Õ§î ÇñÁÅ Ü»çÅ þÍ Ø¾à å¯º Ø¾à î÷ç±ðÆ ç¶ Õ¶Í ÁÇÜÔÆ ÔÅñå ÇòÚ ÇÂÔ ñ¯Õ î±ðÖ, ÕîÆä¶, ö¹ñÅî å¶ éÆÚ ÜÅå ×ðçÅé Çç¾å¶ Ü»ç¶

ÔéÍ ×¹ðìÅäÆ çÅ Ô¹Õî þ :ÜÅÇå ÕÅ ×ðì¹ é ÕÇð, î±ðÖ ×òÅðÅ¨

ÇÂÃ¹ ×ðì¹ å¶ ÚñÇÔ, ìÔ¹å ÇòÕÅðÅ¨ (AABG)(B) êó·ÅÂÆÁ» Áå¶ Úå¹ðÅÂÆÁ» ç¹ÁÅðÅ èé ÇÂÕ¾áÅ ÕÆåÅ Ü»çÅ þÍ

-106-



Û¯à¶ ò¾â¶ ÁÔ¹ç¶ êzÅêå ÕÆå¶ Ü»ç¶ ÔéÍ Çëð À¹é·» ÒÒÀ±Ú òð×»ÓÓ ç¶ Ô¾Õ ÇòÚ, À¹é·» ç¶ ÁÅêä¶ êzô§ÃÅ (ìÔ¹åÆòÅð Þ±áÆÁ») îÂÆ ÕÔÅäÆÁ» é±§ òèÅ Úó·Å Õ¶ êzÚÅðç¶ ÔéÍ ìÅÕÆ ÃÅð¶ Ö¶åð» ÇòÚ¯º å» íÅðå ÇÕ¾èð¶ î±§Ô ÇòÖÅä Ü¯×Å ÔÆ éÔÆº ÇðÔÅÍ Ô» Çøñî» Áå¶ Ç´Õà é±§ í¹ÕÅé¶ ò»× ë¹ñÅ Õ¶, Üð±ð îé êðÚÅ ÇñÁÅ Ü»çÅ þÍ

ÁîåÅì ì¾Úé, ìzÅÔîä Ô¯ä ÕÅðé Â¶éÅ ñ§îÅ Ãî» Õ¾ã Ç×ÁÅÍ òðéÅ Ô¯ð ìÔ¹å Ú§×¶ ÕñÅÕÅð Ôé, ÇÜé·» é±§ Â¶éÆ îôÔ±ðÆ éÔÆº ÇîñÆÍ ÇÂÃ¶ åð·» Ç´Õà ÇÖâÅðÆÁ» ìÅð¶ ÃîÇÞÁÅ ÜÅ ÃÕçÅ þÍñ×í× I@% îÆâÆÁÅ Óå¶ ÒÒÀ±Ú òð×ÓÓ çÅ ÔÆ Õì÷Å þÍ ÇÕÃ¶

ØàéÅ ÕÔÅäÆ é±§ ÇÂÃ åð·» ê¶ô ÕÆåÅ Ü»çÅ þ ÇÕ ÇÂÔ îÔÅé ÕÅðÜ, ìÃ ÁîÕÆ ÜÅå òÅñÅ ÇòÁÕåÆ ÔÆ Õð ÃÕçÅ ÃÆ Í(C) ÇÂÃÅÂÆ îå ÇòÚ íÅðå ò»× ÜÅå êÅå éÔÆº þÍ Çëð íÆ À¹é·»

ÇòÚ ÒÒÃðçÅð ØðÅä¶ÓÓ î½Ü±ç ÔéÍ ÕÅñ¶ ×¯ð¶ çÅ ÇòÕåðÅ þ êð íÅðå ò»× éøðå Õðéï¯×, ÜÅå À¹é·» ÇòÚ éÔÆº þÍ ÇÂÃñÅî ÇòÚ À±Ú çðÜ¶ òÅñ¶ ÖÅéçÅé î½Ü±ç ÔéÍ ÃÆÁÅ Ã¹§éÆ ç¶ èÅðîÕ ìÖ¶ó¶ ÔéÍ Çëð íÆ ÇÂÃñÅî é¶ íÅðå ò»× ÇØðäÅï¯× Ô¾ç åÕ ÜÅå é±§ éÔÆº î§ÇéÁÅÍ Ã×¯º À¹é·» é¶ ÜÅåÆ êzì§è é±§ å¯óé òÅÃå¶,êzô§ÃÅï¯× Õ§î ÕÆåÅ þÍ íÅðå ÇòÚ ìzÅÔîä ç¶ ÃåÅÂ¶ å¶ ÒÒéÆÚ ìäÅÂ¶ÓÓ ìÔ¹å¶ ñ¯Õ Çìé» Ö¶Úñ ÕÆÇåÁ» å¶ÜÆ éÅñ ÇÂÃñÅî ÇòÚ

ôÅÇîñ Ô¯ ×Â¶ ÃéÍìzÅÔîä (À±Ú òð×) é¶ ÇÂÃñÅî êzåÆ éøðå ëËñÅÀ¹ä ÇòÚ

Õ¯ÂÆ ÕÃð éÔÆº Û¾âÆÍ Ã§é AIDG å¯º ìÅÁç ÇÂÃ éøðå òÅñ¶ êzÚÅð é±§, Ô¯ð êzÚ§â ÕÆåÅ Ç×ÁÅ ÔËÍ êÛóÆÁ» ÜÅå» é±§ ÕÅé±§é ìäÅ Õ¶ íÆ èðî êzòðåé Õðé¯º ð¯ÇÕÁÅ Ç×ÁÅ þ êð õ¹ç ÇÔ§ç± À±Ú

òð× é¶ ÁÛ±å» Ü» êÛó¶ ñ¯Õ» ñÂÆ Õ¯ÂÆ Ç÷Õðï¯× íñÅ ÕÅðÜ éÔÆº ÕÆåÅÍ

î¹ãñ¶ ç½ð ÇòÚ îÔÅåîÅ ì¹¾è é¶, À±Ú éÆÚ ÜÅå êÅå ÁÅÇç é±§ õåî Õðé òÅÃå¶ ìÔ¹å Õ§î ÕÆåÅ êð À¹Ã Ãî¶º ÃîÅÜ ÁåÆ

-107-



âÆ.Çñà. çÆ Çâ×ðÆ ç¶ Çç¾åÆ êð ÃÅÇÔåÕÅð éÔÆº î§ÇéÁÅ Ç×ÁÅÍ î½Ü±çÅ ç½ð ç¶ À¹Ú Õ¯àÆ ç¶ ÇòçòÅé Ãz. ×¹ðìÖô ÇÃ§Ø ÕÅñÅ Áø×ÅéÅ é±§ ÃéîÅé å» ÕÆ ÇçòÅäÅ ÃÆ ÇÕÃ¶ ñ¶ÖÕ é¶ À¹Ã ç¶ Ô¾Õ ÇòÚ ÁÅòÅ÷ åÕ éÔÆº À¹áÅÂÆÍ ÇÂÃ¶ åð·» ê¿ÜÅìÆ ç¶ êzÇÃ¾è ñ¶ÖÕ» é¶ çÇñå» ç¶ ç¹Ö» ìÅð¶ ìÔ¹åÅ éÔÆº ÇñÇÖÁÅÍ ÇÂæ¶ ÇÚóÆÁ»

å¯ÇåÁ», Õ¹¾ÇåÁ» å¶ ÕÅò» Óå¶ ÕÔÅäÆÁ» ÇñÖÆÁ» ìæ¶ðÆÁ» Çîñ ÜÅä×ÆÁ», êð åóëç¶ ÇòñÕç¶ çì¶ Õ¹Úñ¶, ×ðÆìÆ ÇìîÅðÆÁ»

Áéêó·åÅ ÇòÚ Ü±é é±§ è¾ÕÅ Çç§ç¶, ÇÂéÃÅé ÕçÆ é÷ð éÅ ÁÅÂ¶Í À¹é·» çÆÁ» é±§Ô» èÆÁ» çÆ ò¾à ì§é¶, Ö¾ñ Ö±§Ü¶, êå ð¹ñçÆ ÇÕÃ¶

ÃÅÇÔåÕÅð é±§ éÅ ÇçÃÆÍ ÇÂæ¶ å» ÇÜèð ò¶Ö¯ ÒÒïÅðÆ Ü¾à çÆ, ç¹ôîäÆ Ü¾à çÆ, î¹¾Û Ü¾à çÆ, Ü¾à çÅ ×§âÅÃÅ, ê¹¾å Ü¾à» ç¶ ÔÆ é÷ð ÁÅªç¶ ÔéÍÓÓ

(F) çÇñå ÃÅÇÔå À¹Ô î§ÇéÁÅ ÜÅäÅ ÚÅÔÆçÅ þ, Ü¯ çÇñå» çÆ çôÅ ÇìÁÅé ÕðçÅ Ô¯ò¶, Ü¯ çÇñå» ç¶ À¹æÅé òÅÃå¶ îÅð× çðôé Õð¶,Ü¯ ÇÂé·» ÇòÚ ìÅð ìÅð ÔÆä íÅòéÅ êËçÅ éÅ Õð¶, Ã×¯º Ô½ºÃñ¶ ì¹¦ç Õð¶Í ×ðÆìÆ, í¹ÖîðÆ ÁÅÇç ÁñÅîå» ÇÕò¶º ÁÅÂÆÁ»Í ÇÂé·»

å¯º î¹Õå ÇÕò¶º Ô¯ÇÂÁÅ ÜÅ ÃÕçÅ þÍ ÇòÇçÁÅ êó·éÆ ÇÕ§éÆ Üð±ðÆ þÍ ÃðÕÅð é¶ çÇñå» ñÂÆ ÕÆ ÕÆ ÖÅÃ ÇðÁÅÇÂå» ÇçåÆÁ» Ô¯ÂÆÁ»

Ôé, ÁÅÇçÍ ÒÒÀ±Ú ÜÅåÆÓÓ òÅñ¶ ñ¶ÖÕ» òñ¯º çÇñå» ìÅð¶ Üç¯º ÇñÇÖÁÅ ÔÆ éÔÆº Ç×ÁÅÍ À¹Ã ÔÅñå ÇòÚ ÇÂÔ Õ§î Ö¹ç çÇñå ñ¶ÖÕ» é¶ ÕðéÅ ô¹ð± ÕÆåÅ þÍ çÇñå» òÅÃå¶, çÇñå» òñ¯º ÇñÇÖÁÅ ÃÅÇÔå, ÒÒçÇñå ÃÅÇÔåÓÓ ÁÖòÅÀ¹ä ñÂÆ îÜì±ð þÍ

çÇñå ÃÅÇÔå òÜ¯º î¯ãÆ ÃÅÇÔåÕÅð» ç¶ å½ð å¶ í×å ðÇòçÅÃ ÜÆ, ÕìÆð ÜÆ å¶ éÅîç¶ò ÜÆ é±§ À¹íÅÇðÁÅ ÜÅäÅ ÚÅÔÆçÅ þÍ éÅñ ÔÆ ìÅìÅ éÅéÕ ÜÆ é±§ éîÃÕÅð ÕðéÆ ìäçÆ þ, ÇÜé·» ìóÆ ç±ð

Á§ç¶ÃÆ Áå¶ ÇÔ§îå Õð Õ¶, çÇñå òð× ç¶ èó¾ñ¶çÅð ìÅäÆÕÅð»

é±§ ÁÇå À¹µÚÅ ÃéîÅé Çç¾åÅÍ(G) íÅò¶º ÃÅÇÔå é±§ ÜÅå» ÇòÚ ò§âäÅ öñå þ êð ÇÂÃ çÆ ô¹ð±ÁÅå

-110-



çÇñå ÃÅÇÔå çÇñå ÔÆ ÇñÖ ÃÕç¶ Ôé, ÇÜé·» é¶ ÁÅêä¶ ÃðÆð Óå¶ ç¹Öó¶ éÔÆº Þ¾ñ¶, ×Åñ», îÅð» éÔÆº ÖÅèÆÁ», ×ðîÆ, ÃðçÆ ìðçÅôå éÔÄ ÕÆåÆ, îÅñÕ» ç¶ Ü±á¶ à¹Õó¶ éÔÆº ÖÅè¶, ÁÅêä¶ ì¾ÇÚÁ» çÆÁ», îÅò» íËä» çÆÁ», ÇÜÃ é¶ Ãèð» çîå¯óçÆÁ» éÔÆº

ò¶ÖÆÁ», À¹Ô çÇñå» ìÅð¶ éÔÆº ÇñÖ ÃÕ¶×ÅÍ çÇñå» ÇòÚ¯º ÔÆ À¹åôÅÔå Õð Õ¶ ñ¶ÖÕ ÇåÁÅð Õðé¶ ÚÅÔÆç¶ ÔéÍ

(A@) ÃÇåÕÅðï¯× í×å» Áå¶ ×¹ð±Á» çÆ ìÅäÆ é±§ Áñ¾× Áñ¾× Õð Õ¶ ÛÅêäÅ, îé¾¹ÖåÅ êzåÆ ÇÂÕ ò¾âÅ ÁêzÅè Ô¯ò¶×ÅÍ Ü¯ Ü÷ìÅåÆ Ã»Þ, À±Ú, éÆÚ ç¶ ÇòÚÕÅð ê¹ñ ìä Õ¶, ×¹ð± éÅéÕ ìÅìÅ ÜÆ é¶

ìäÅÂÆ ÃÆ, À¹Ô ãËÔ ã¶ðÆ Ô¯ ÜÅò¶×ÆÍ Ü¶ ìÅìÅ éÅéÕ ÜÆ, í×å ÃÇÔìÅé çÆ ìÅäÆ é±§ Ã»í Õ¶ ÁÅêä¶ éÅñ éÅ ÇñÁÅÀ¹ºç¶, Á×¯º ÇÂÔ ê¯æÆ ÇòÚ é» Úó·çÆ, å» À¹Ã ÔÅñå ÇòÚ ÇÂÔ ôÅÇÂç Áñ¯ê Ô¯ üÕÆ Ô¹§çÆÍ ×¹ð± ×§zæ ÃÅÇÔì ÇòÚñÆ í×å ìÅäÆ å¯º ìÅÔðñÆ í×å ìÅäÆ, ÕÂÆ ÇÕÃî çÆÁ» ÇîñÅòà» çÅ ÇôÕÅð Ô¯ üÕÆ þÍ çÇñå êðòÅð» ÇòÚ¯º ÇÃ§Ø ÃÜ Õ¶, Ü¯ îÅäî¾å¶ ÕÅðÜ é½ÜòÅé» é¶ ÕÆå¶

ÔéÍ Ü¶ í×å» çÆ ìÅäÆ òÖðÆ Ô¹§çÆ ôÅÇÂç À¹Ô Ü¯ô Ü¹ÁÅñÅ éÅ íóÕçÆÍ ê¿Ü ÇêÁÅð¶ Ü¶ ê¿Ü ò¾Ö¯ ò¾ÖðÆÁ» ÜÅå» ÇòÚ¯º éÅ Ô¹§ç¶, å» AFII çÆ ÇòÃÅÖÆ òÅñÅ îÔÅé ÕÅðÜ, ìÔÅçðÆ çÆ Úðî ÃÆîÅ åÕ, ÕçÆ éÅ ê¹¾Ü ÃÕçÅÍ

×¹ðìÅäÆ çÆ Ç×ÁÅé íðê±ð Á×òÅÂÆ Áå¶ íÅòéÅåîÕ Ã»Þ Ü¯ îé¾¹ÖåÅ é±§ Ü¯óé ÇòÚ îÔ¾åòê±ðé ï¯×çÅé êÅ ÃÕçÆ þÍ À¹Ô

ÃçÅ òÅÃå¶ Ã»Þ à¹¾à ÜÅò¶×ÆÍ êzì§è ÇòÚñÆÁ» òÕåÆ Õî÷¯ðÆÁ» å¯º ê¶zôÅé Ô¯ Õ¶, ò¾â¶ íÅÂÆÚÅð¶ éÅñ¯º éÅåÅ å¯ó ñËäÅ ÇÃÁÅäê éÔÆº Ô¯ò¶×ÆÍ ìzÅÔîäÆ Ã¯Ú å» ÇÂÃ¶ åÅÕ ÇòÚ þ ÇÕ Õç¯º ÇÂé·»

Â¶Õå» çÆÁ» å§ç» é±§ å¯ÇóÁÅ ÜÅò¶Í ÇÜæ¶ ÇÂÃ ê¾Ö¯º ÇÃ¾Ö î¹ÖÆÁ» é¶ ì¾Üð êÅê ÕîÅÇÂÁÅ þÍ À¹Ã¶ åð·» çÇñå ÁÅ×±Á» é¶, ò¾Öð¶

èðî ÃæÅé À¹ÃÅð Õ¶, Û¯à¶ Û¯à¶ ×ð¹ê» é±§ À¹íÅð Õ¶ ÇÕÃ¶ åð·» òÆ ç±ðÁ§ç¶ÃÆ çÅ Ãì±å éÔÆº Çç¾åÅÍ ÃÇåÕÅðï¯× í×å» é±§ ×¹ð±

-112-



ÃæÅêå Õðé ìÅð¶ Ü¯ ÁÅòÅ÷» À¹ÚÆÁ» ÕÆåÆÁ» ÜÅ ðÔÆÁ» ÔéÍ Â¶ÕåÅ òÅñ¶ ðÃå¶ ÇòÚ À¹Ô Õ§â¶ ÃÅìå Ô¯ä×ÆÁ»Í ÇÂÃ åð·» å» ×¹ðìÅäÆ ðÚËåÅ êËºåÆ îÔ» ê¹ðÖ» é±§ ÔÆ, ÒÒ×¹ð±ÓÓ î§éäÅ êò¶×ÅÍ

(AA) ÇÂÀ¹º êzåÆå Ô¹§çÅ þ ÇÕ çÇñå ñ¶ÖÕ, ÇêÛñ¶ Ãî¶º Ô¯Â¶ ÁÃÇÔ Ü¹ñî» ÕÅðé, ×¹¾Ã¶ ÇòÚ ÔéÍ Ö¹Ã¶ Ô¾Õ òÅêÃ ñËäÅ ÚÅÔ¹§ç¶ ÔéÍÜ¹ñî Õðé òÅÇñÁ» é±§ ÒÒÃìÕÓÓ ÇÃÖÅäÅ ÚÅÔ¹§ç¶ ÔéÍ ÁÅðÇæÕ,

èÅðÇîÕ, ÃîÅÇÜÕ å¶ ðÅÜéÆÇåÕ ìðÅìðÆ ÚÅÔ¹§ç¶ ÔéÍ ÇÂÔ íÆ ïÅç ð¾ÖäÅ ÚÅÔÆçÅ þ ÇÕ ÔÅñÆ åÕ åÅÕå ç±ÜÆ Çèð ç¶ Ô¾æ ÇòÚ þ, ÇÜÃ ÇòÚ ðÅôàðêåÆ å¯º ñË Õ¶ ÃÅðÆÁ» ò¾âÆÁ» ê¯Ãà» À±Ú

òð×» Õ¯ñ ÔéÍ ÜðÅ ÇÜ§éÆ ñÅêzòÅÔÆ ÕÅðé, Ö±é ç¶ çÇðÁÅ ò× ÃÕç¶ ÔéÍ éëÅ Ø¾à å¶ é¹ÕÃÅé òè¶ð¶ Ô¯ ÃÕçÅ þÍ ÕÅìÜ Çèð é±§ íÆ Ãî¶º çÅ Ôðë êó· ñËäÅ ÚÅÔÆçÅ þ ÇÕ Ü¶ À¹Ô ç¶ô êzåÆ Áå¶ ÇÂéÃÅéÆÁå êzåÆ, Ççñ¯º îé¯º òøÅçÅð Ôé å» çÇñå» é±§ À¹é·»

ç¶ ìäç¶ Ô¾Õ ç¶ä ÇòÚ Ø¶Ãñ éÔÆº ò¾àäÆ ÚÅÔÆçÆÍ ìzÅÔîäòÅç ç¶ îéÃ±ì¶ (êÅó¯ å¶ ðÅÜ Õð¯) ë¶ñ· Õð Õ¶ çÇñå íËä íðÅ Ü¶ Â¶ÕåÅ ÇòÚ êð¯Â¶ ÜÅ ÃÕä å» ò¯à ôÕåÆ ðÅÔÆº, ðÅÜ ç¶ îÅñÕ Û¶åÆ ÔÆ ìä ÃÕç¶ ÔéÍ À¹Ã ÔÅñå ÇòÚ ìÔ¹å Õ¹¾Þ ìçñ¶×ÅÍ

(AB) ÃÅÇÔå ÇòÚ ÜÅå êÅå é±§ õåî Õðé òÅÃå¶ Õ§î é»Ô ç¶ ìðÅìð ÔÆ Ô¯ÇÂÁÅ þÍ À±Ú òð× ÃÅÇÔåÕÅð» òñ¯º çÇñå» ìÅð¶ Õ¯ÂÆ Ç÷Õðï¯× Õ§î éÔÆº Ô¯ÇÂÁÅÍ ÃçÆÁ» åÕ òÅêð¶ ç¹ÖçÅÂÆ ØàéÅ

Ú¾Õð ÕÅðé, ç¯ò¶º Çèð» ÇÂÕ ç±Ü¶ êzåÆ éøðå éÅñ íðÆÁ» Ô¯ÂÆÁ» ÔéÍ ÷¹ìÅéÆ Ü» ÇñÖåÆ (íÅðåÆ ÕÅé±§é) ÜÅå Çòð¯èÆ òÅÇÂç¶ ìÔ¹å Ô¯Â¶ ÔéÍ À¹é·» é±§ ÁîñÆ ÜÅîÅ êÇÔéÅÀ¹ä ñÂÆ Õ§î éÔÆº Ô¯ÇÂÁÅÍ çÇñå» ñÂÆ Á¾Ü åÕ î§çð» ç¶ çðòÅ÷¶ éÔÆº Ö¹¾ñ¶·Í

î§é±§ ÇÃÇîzåÆ ç¶ ÒÒÕÅé±§éÓÓ é±§ ÃçÆÁ» åÕ ñÅ×± ð¾Öä ÕÅðé, Ü¯ òÇÔôÆ Ü¹ñî çÇñå» Óå¶ Ô¯Â¶ Ôé, À¹Ô ÕçÆ ÇìÁÅé éÔÆº ÕÆå¶ ÜÅ

ÃÕç¶Í Üìð Õðé òÅñÆ Çèð, Ö¹¾ñ·¶ÁÅî î¹ÁÅøÆ î§×ä çÆ æ»ò¶º, ÁÜ¶ íÆ ÒÒðÅî ðÅÜÓÓ òÅêÃ ÇñÁÅÀ¹ä ç¶ çî×Ü¶ îÅð ðÔÆ þÍ ÇÂÕ

-113-



ëðòðÆ îÔÆé¶ ç¶ ÁõÆð (@E) ÇòÚ Ç×. Ã§å ÇÃ§Ø îÃÕÆé GA ÃÅñ çÆ À¹îð í× Õ¶ ÒÒîÅàÆ îÅàÆ Ô¯ÂÆ Â¶ÕÓÓ ç¶ òÅÕ î¹åÅìÕ Ççñ çÆ èóÕä ì§ç Ô¯ä ÕÅðé ÚñÅäÅ Õð ×Â¶Í ÇÂÔ ñ¶Ö îËº ÕçÆ òÆ éÅ ÇñÖçÅ Ü¶ îËé±§ ñ×ÅåÅð Ã¾å Ø¿à¶ ÁñøÅ, ÂÆ.àÆ.ÃÆ. àÆ.òÆ. ÚËéñ òñ¯º

ÕÆåÅ Ç×ÁÅ ÇÃ¾èÅ Á§åî ðÃî» Áå¶ ôðè»ÜñÆÁ» çÅ ÃîÅ×î, Á¾ÖÆº ò¶Öä çÅ î½ÕÅ éÅ ìäçÅÍ Ô¹ä Á¾ÖÆº ò¶Ö Õ¶ î¾ÖÆ Çé×ñäÆ Ã§íò éÔÆº þÍ ôðè»ÜñÆ ÃîÅ×î ÇòÚÕÅð ×¹ð± ×z§æ ÃÅÇÔì ÜÆ ç¶ Á¾×¶, î¯à¶ Á¾Öð» ÇòÚ ×¹ðìÅäÆ çÆ ÇÂÔ Áè±ðÆ ê¿ÕåÆ ÇñÖÆ Ô¯ÂÆ ÃÆ : ÒÒìzÔî Ç×ÁÅéÆ

Ãç ÜÆòË éÔÆº îðåÅÓÓÍ êó·, ò¶Ö Õ¶ îé ù ìÔ¹å è¾ÕÅ ñ¾×ÅÍ þº! ÁËâÅ

ò¾âÅ Áéðæ!! ÃÅðÆ À¹îð ò¾âÆÁ» ò¾âÆÁ» Ãà¶Ü» å¯º ì¯ñä òÅñÅ, ×¹ðìÅäÆ çÆ ÕæÅ Õðç¶ ðÇÔä çÅ çî íðé òÅñÅ, ÁÅêä¶ ÔÆ êÇðòÅð Áå¶ ÁÅêä¶ Ú¶ÇñÁ» (ðäÜÆå ÇÃ§Ø ×½Ôð ÁÅÇçÕ Ü¯ ÃÅðÆ ç¶Ö ð¶Ö Õð ðÔ¶ Ãé) ù ×¹ðìÅäÆ ç¶ Áðæ éÅ ÃîÞÅ ÃÇÕÁÅÍ Ã¹ÖîéÆ ÃÅÇÔì çÆ Á¾áòÆº ÁÃàêçÆ ÇòÚ¯º ÇÂÔ ÇÂÕ ê¿ÕåÆ ü¾ÕÆ ×ÂÆ ÃÆÍ îÃÕÆé ÜÆ êzåÆ ÇÂÔ êz×à Õðé ñÂÆ ÇñÖÆ ×ÂÆ ÃÆ ÇÕ ìzÔî Ç×ÁÅéÆ Ã§å ÇÃ§Ø ÜÆ îÃÕÆé Ãé å¶ À¹Ô îðç¶ Õç¶ éÔÆº, ÃçÅ ÔÆ ÜÆòå ðÇÔ§ç¶ Ôé Í

Ô¹ä ÜðÅ ÇÂÃ Á¾áòÆº ÁÃàêçÆ ÇòÚ ìzÔî Ç×ÁÅéÆ ÇÕÃ ù ÁÅÇÖÁÅ Ç×ÁÅ þ ×½ð ø¹ðîÅäÅ :

ìzÔî Ç×ÁÅéÆ Ãí ÇÃzÃÇà ÕÅ ÕðåÅ¨ìzÔî Ç×ÁÅéÆ Ãç ÜÆòË éÔÆº îðåÅ¨ìzÔî Ç×ÁÅéÆ î¹ÕÇå Ü¹×Çå ÜÆÁ ÕÅ çÅåÅ¨ìzÔî Ç×ÁÅéÆ ê±ðé ê¹ðÖ¹ ÇìèÅåÅ¨ìzÔî Ç×ÁÅéÆ ÁéÅæ ÕÅ éÅæ¨ìzÔî Ç×ÁÅéÆ ÕÅ Ãí À¹êÇð ÔÅû¨ìzÔî Ç×ÁÅéÆ ÕÅ Ã×ñ ÁÕÅð¹¨ìzÔî Ç×ÁÅéÆ ÁÅÇê Çéð§ÕÅð¨

ìzÔî Ç×ÁÅéÆ ÕÆ Ã¯íÅ ìzÔî Ç×ÁÅéÆ ìéÆ¨éÅéÕ ìzÔî Ç×ÁÅéÆ Ãðì ÕÅ èéÆ¨ (H/H)

-116-



ÇÂÃ ÁÃàêçÆ çÆÁ» Ã¾å ê½óÆÁ» Ô¯ð Ôé, êð ÁÃÆº Á¾áòÆº ÇÂÕ¯ ê½óÆ çÆ Ã§Ö¶ê Áðæ òÆÚÅð ÃîÞ ñÂÆÂ¶ å» ÃÅðÅ Þî¶ñÅ Çîà Ü»çÅ þÍê¿ÕåÆ òÅð Ã§Ö¶ê Áðæ ÇÂÀ¹º Ôé :

(A) ìzÔî Ç×ÁÅéÆ ÃÅð¶ Ü×å ù ìäÅÀ¹ä òÅñÅ þÍ (B) ìzÔî Ç×ÁÅéÆ ÃçÅ ÔÆ ÇÜÀ¹ºçÅ þ, Õç¶ îðçÅ éÔÆº þÍ (C) ìzÔî Ç×ÁÅéÆ

î¹Õå îÅð× ç¾Ãä òÅñÅ þ, Ç÷§ç×Æ ÇÜÀ¹ä çÅ åðÆÕÅ ÃîÞÅÀ¹ä òÅñÅ þÍ (D) ìzÔî Ç×ÁÅéÆ ÔÆ ÁÃñ ÇòÚ ê±ðé ê¹ðÖ þ, Áå¶ Ãíé» é±§ êËçÅ Õðé òÅñÅ þÍ (E) ìzÔî Ç×ÁÅéÆ ì¶ ÃÔÅðÅ ñ¯Õ» ù ÃÔÅðÅ ç¶ä

òÅñÅ þÍ (F) ìzÔî Ç×ÁÅéÆ ÃÅð¶ ÜÆò» À¹êð ÇîÔð íÇðÁÅ Ô¾æ ð¾ÖçÅ

þÍ (G) ÃÅðÅ ÇçÃçÅ ÁÅÕÅð ìzÔî Ç×ÁÅéÆ çÅ ÔÆ Ãð×¹ä ð±ê þÍ (H)ìzÔî Ç×ÁÅéÆ Ô¯ð ÕÂÆ éÔÆºÍ ÇÃðø êzîÅåîÅ õ¹ç ÔÆ ìzÔî Ç×ÁÅéÆ þÍ(I) À¹Ã òÅÇÔ×¹ð± (ìzÔî Ç×ÁÅéÆ) çÆ Ã¯íÅ Õ½ä Õð ÃÕçÅ þÍ À¹Ô

ÃÅðÆÁ» òÇâÁÅÂÆÁ» å¯º ìÔ¹å À¹ÚÅ þÍ (A@) Ô¶ éÅéÕ, À¹Ô ìzÔî Ç×ÁÅéÆ (òÅÇÔ×¹ð±) ÃÅðÆ ÕÅÇÂéÅå ç¶ ÜÆò» çÅ ÁÅê ÔÆ îÅñÕ þÍ(êÀ¹óÆ H-ÁÃàêçÆ H, ÃzÆ ×¹ð± ×z§æ ÃÅÇÔì ê¿éÅ BGB, çðêä ê¯æÆ

ç±ÜÆ, ê¿éÅ-FBB, Ç´å êz¯: ÃÅÇÔì ÇÃ§Ø âÆ.Çñà.) ç¹éÆÁÅ ÜÅäçÆ þ ÇÕ ÃðÆð Õð Õ¶ ÕçÆ Õ¯ÂÆ éÔÆº ÇðÔÅÍ êÆð

Á½ñÆÂ¶ Áå¶ Ãî¶å çÃ ×¹ð± ÃÅÇÔìÅé ç¶Í ÇÜÃ ÇÕÃ¶ é¶ ÁÅêä¶ ÁÅê ù í×òÅé Ü» ð¾ì ÁÖòÅä çÆ î±ðÖåÅ ÕÆåÆ þ, À¹Ô ÃîÞçÅð ñ¯Õ» çÆ é÷ð ÇòÚ Õ¾Ö¯º Ô½ñÅ Ô¯ÇÂÁÅ þÍ Ü¶ ÇÂÃ ê¿ÕåÆ çÆ ç¹ðòðå¯º îÃÕÆé ç¶ êÇðòÅð òÅñ¶ Õð ñËºç¶ å» ìðçÅÃå ÕÆåÅ ÜÅ ÃÕçÅ ÃÆÍ êð À¹Ã Õ¯ñ¯º ÒÒÇÃÇÖÁÅ ñË Õ¶ ìä¶ ÕæÅ òÅÚÕ»ÓÓ é¶ ×¹ðìÅäÆ ç¶ Áéðæ ÕÆå¶Í Ø¯ð

ç¹ÖçÅÂÆ êÇÔñ± ÇÂÔ ÃÆ ÇÕ À¹Ã òÕå ÒÒê¿ÜÅ åÖå» ç¶ Üæ¶çÅðÓÓ ÔÅ÷ð ÃéÍ Çç¾ñÆ Õî¶àÆ Áå¶ ôz¯îäÆ Õî¶àÆ ç¶ êzèÅé ô¹ô¯íå ÃéÍ Ô¯ð ÁäÇ×äå êzÚÅðÕ, ÕÆðåéÆÂ¶ å¶ ÒÒêåò§å¶ Ã¾ÜäÓÓ Ãí Õ¹¾Þ ò¶Öç¶ Ô¯Â¶ ÇÂÃ îéîå ìÅð¶ ÇÂÕ Á¾Öð åÕ ÷¹ìÅé å¯º À¹ÚÅðä éÅ Õð ÃÕ¶Í Çëð

ÇÂÃ ÁÃÇÔ êÆóÅ é±§ íÅäÅ î§é Õ¶ ÃòÆÕÅð Õð ÇñÁÅ ÜÅò¶ ÇÕ ÇÂé·» ÃÅÇðÁ» ù Ü» å» ×¹ðìÅäÆ çÆ À¹ÕÅ ÔÆ Ã¯ÞÆ éÔÆº þ Ü» Çëð ÇÂ§é¶

-117-



ÕÅÇÂð å¶ ì¹ÜÇçñ Ôé ÇÕ Ã¾Ú ÁÅÖä çÆ çñ¶ðÆ éÔÆº Õð ÃÕç¶Í Õ¯ÂÆ ÇÂÕ å» ÕÇÔ Çç§çÅ ÇÕ ÒÒÃÅè Ã§×å! ÇÂÃ ê¿ÕåÆ çÅ Áðæ òÅÇÔ×¹ð± þ,

å¶ ð¾ì Õç¶ îðçÅ éÔÆº þÍ ÁÃÆº ÃðÆðèÅðÆ ÜÆò å» ÃÅð¶ ÔÆ ÇìéÃäÔÅð Ô»ÍÓÓ

Ô¹ä Á¾×¯º Õ¾¹Þ Ô¯ð é¹Õå¶ Ü¯ B îÅðÚ @E òÅñ¶ Ççé ôðè»ÜñÆ ÃîÅð¯Ô ÇòÚ Ç÷§î¶òÅð ÇòÁÕåÆÁ» òñ¯º ÕÔ¶ ×Â¶ À¹Ô íÆ òÆÚÅð êðÖ ñÂÆÂ¶ :A. Ôð ÇÂÕ ì¹ñÅð¶ é¶ Ãà¶Ü Óå¶ ÁÅ Õ¶, îÅÂÆÕ Á¾×¶ Öñ¯ Õ¶ ÇÂÔ ðà

ìÅð ìÅð ç¹ÔðÅÂÆ ÇÕ ÒÒîÃÕÆé ÃÅâÆ Ç÷§ç×Æ ñÂÆ îÅâñ ÃÆÍ ÇÃ¾Ö

ê§æ ñÂÆ ê¶zðäÅ Ãð¯å ÃÆÓÓ…...Í ×¯ÇÂÁÅ ÇÕ Á¾Ü ç¶ ÜîÅé¶ ÇòÚ ÇÃ¾Ö ÃîÅÜ ñÂÆ Ç÷§ç×Æ çÅ îÅâñ çÃ ×¹ð± ÃÅÇÔìÅé éÔÆº ðÔ¶Í ÇÃ¾Ö» ñÂÆ êÅòé ×¹ðìÅäÆ ê¶zðäÅ Ãz¯å éÔÆº ðÔÆÍ ÒÒê¿æ ù Õç¶ éÅ ê±ÇðÁÅ ÜÅä òÅñÅ ØÅàÅ êË Ç×ÁÅÓÓ, ÇÕÔÅ Ç×ÁÅÍ ÕÆ Á¾Ü åÕ ÇÕÃ¶ ÇÃ¾Ö ì¹ñÅð¶ é¶ Ãà¶Ü Óå¶ ×¹ð± éÅéÕ ÃÅÇÔì ÜÆ ç¶ Ü¯åÆ Ü¯Çå

ÃîÅÀ¹ä çÆ ØàéÅ ÇìÁÅé ÕðÇçÁ» ÇÂÃ åð·» ÁÅÇÖÁÅ? ÕÆ ×¹ðÈ éÅéÕ ÃÅÇÔì ÜÆ ç¶ Ú¯ñÅ ÇåÁÅ× ç¶ä î×ð¯º ÇÃ¾Ö ê¿æ õåî Ô¯ Ç×ÁÅ? ×¹ð± Á§×ç ÃÅÇÔì À¹é·» çÆ æ» î½Ü±ç ÃéÍ ×¹ðÈ ÁðÜé,

×¹ð± å¶× ìÔÅçð, ×¹ðÈ ×¯Çì§ç ÇÃ§Ø ÜÆ, Üç¯º ÃðÆð Õð Õ¶ ÇòÛó ×Â¶ å» À¹é·» çÆ æ» ÖÅñÆ ÔÆ ÚñÆ ÁÅ ðÔÆ þ? ×¹ð± ×§zæ ÃÅÇÔì ÜÆ é¶ À¹Ô ØÅà ê±ðÆ éÔÆº ÕÆåÆ?

B. Ãà¶Ü å¶ Ôð åÅðÆø ç¶ ãñ Çê¾à¶ ×Â¶-ÒÒîÃÕÆé Ç×ÁÅé çÅ Ã±ðÜ ÃÆ, ÇòÇçÁÅ îÅðå§â (Ã±ðÜ) ÃÆÍ ×¹ðìÅäÆ çÅ îÔÅé ÕæÅ òÅÚÕ ÃÆÓÓÍ ìÅÕÆ ÃÅðÆÁ» ÚîÕä òÅñÆÁ» ÚÆÜ» çÆ ÁÅêäÆ ð½ôéÆ éÔÆº Ô¹§çÆÍ Ã±ðÜ çÆ ÚîÕ ç¹ÁÅðÅ ÇÂé·» ÇòÚ¯º ÚîÕ êËçÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÆ þÍ Õ¶òñ Ã±ðÜ ÔÆ ÁÇÜÔÆ ñÅÇîÃÅñ ôÕåÆ þ, ÇÕ À¹Ã é±§ ð¯ôéÆ ÇÕå¯º À¹èÅðÆ éÔÆº ñËäÆ êËºçÆÍ ÇÂÔ ÚîÕ å¶ ×ðîÅÔà Ã±ðÜ çÆ

ÁÅêäÆ þÍ Ô¹ä ò¶ÖäÅ, ÕÆ Ü¯ îÃÕÆé é¶ Ã§×å» ù Ã¹äÅÇÂÁÅÍ À¹é·» çÅ ÁÅêäÅ Ç×ÁÅé ÃÆ? ÇÃ¾Ö ê¿æ ÇòÚ Ç×ÁÅéòÅé ñ¯Õ

-118-



ç¶ ÃéîÅé ê¯z. ÃÅÇÔì ÇÃ§Ø, íÅÂÆ ÕÅÔé ÇÃ§Ø éÅíÅ, âÅ. ×§âÅ ÇÃ§Ø, Ãz. éðËä ÇÃ§Ø (×¹ð± éÅéÕ Çîôé êÇàÁÅñÅ) ÁÅÇç ù ÕçÆ éÅ Çç¾åÅ Ç×ÁÅÍ îÃÕÆé ù ÔÆ ÇÕÀ¹º Â¶éÅ îÅä Çç¾åÅ Ç×ÁÅ?

Ã¯ÚäÅ ìäçÅ þÍF. ÁÅêäÆ ÕæÅ ÇòÚ îÃÕÆé ÇÜæ¶ Ú§×ÆÁ» ×¾ñ» íÆ ÕðçÅ ÃÆ, À¹æ¶

ÔÆ ×¹ðîÇå å¯º À¹ñà ÔÅÃ¯ ÔÆäÆÁ» öËð ÇòÇ×ÁÅéÕ ×¾ñ» ÁÅî ÔÆ ÕÇðÁÅ ÕðçÅ ÃÆÍ ÇðÕÅðâ Ô¯ÂÆÁ» ÕËÃà», Çøñî», î¶ðÆ ÇñÖå çÆ ê¯zóåÅ ÕðçÆÁ» ÔéÍ ÇÂÕ å» ÇÂÔ Þ±á ÁÅî ì¯ñçÅ ÃÆ Ãà¶Ü» å¶ êÂÆ ÒÒî¶ðÆ ÕæÅ Ã¹äé òÅÃå¶ ç¶òå¶, ëÇðôå¶ ÁÅÀ¹ºç¶ ÔéÍ À¹Ô

ÇÕÃ¶ ù ÇçÃç¶ éÔÆº ÇÃðø îËé±§ é÷ð ÁÅÀ¹ºç¶ é¶ÓÓÍ ñ×çË ÁõÆðñ¶ Ççé» ÇòÚ îÃÕÆé îÅéÃÕ Ã§å¹ñé ×òÅ ìËáÅ ÃÆÍ òðéÅ ÁÇÜÔÆ ì¶ ÇÃð êËð çÆ ×¾ñ ÕçÆ ÷¹ìÅé¯º éÅ ÕãçÅÍ Ô¯ð Ã¹ä¯! îÃÕÆé ÇÂÔ

Þ±á òÆ ì¯ñä¯ éÔÆº ð¹ÕçÅ ÃÆ ÇÕ ÒÒéÅî-íÎ×åÆ éÅñ îé¹Ö ìç¶Ô Ô¯ Õ¶ Á¾Ö ç¶ ë¶ð ÇòÚ ÇÜ¾æ¶ ÜÆ ÚÅÔ¶ ÜÅ ÃÕçÅ þÍ ìÕ¯ñ îÃÕÆé,ÇÂÃ åð·» ç¶ ìç¶Ô ì§ç¶ îËº ò¶Ö¶ ÔéÓÓÍ ÇÂé·» ×¾ê» éÅñ êåÅ éÔÆº

îÃÕÆé èðî çÆ ÇÕÔóÆ ÒÒîÔÅé Ã¶òÅÓÓ ÕðçÅ ÇðÔÅ þ? Çëð ÚÅñÆ ê¿ÜÅÔ ÃÅñ çÆ ÁÅêäÆ õ¹ç çÆ ÒÒéÅî í×åÆÓÓ ç¹ÁÅðÅ îÃÕÆé ÇÕÀ¹º ìç¶Ô éÅ Ô¯ ÃÇÕÁÅ? ×¾âÆÁ» ÕÅð» ÜÔÅ÷» çÆ å» À¹ÕÅ ñ¯ó

ÔÆ éÔÆº ðÇÔäÆ ÃÆÍ Çòç¶ô» ÇòÚ ÜÅä ñ¾×¶ ò¾âÆÁ» ðÕî», ÇàÕà» ñÂÆ ÇÕª õðÚçÅ ÇðÔÅ? ÒÒìç¶ÔÓÓ Ô¯ä çÅ ÛÈ î§åð ÁÅêä¶

Ú¶ÇñÁ» ù ç¾Ã Õ¶ ÇÕª éÅ îÇðÁÅ, å» ÇÕ À¹é·» ç¶ íÅó¶ ÇÕðÅÂ¶ íÆ ìÚ Ü»ç¶?

G. îÃÕÆé òñº ÇÕò¶º ×¹ðìÅäÆ ç¶ öñå Áðæ ÕÆå¶ Ü»ç¶ Ãé, ÇÕò¶º îéîð÷Æ ç¶ å¯ó îð¯ó Õ¶ Áðæ ÕðçÅ ÃÆÍ ÇÂÃ çÆÁ» ÇîÃÅñ»/Ãì±å å» ÁäÇ×äå ÔéÍ Õ¹¾Þ Õ¹ éî±é¶ ñÂÆ ÔÅ÷ð Ôé-ÒÒéÅî å¶ ÕÅîÓÓ ÇÂÕ Ø¿à¶ çÆ ÕæÅ ÇòÚ îÃÕÆé ÃÅø Ãê¾ôà

ÃÇå×¹ð± ÜÆ ù Õ¯Õ ÃÅÃåð (ê¹ðÅåé ÁäÇòÇ×ÁÅéÕ Õ¯ÕÅ Ü» òÅÃåÅÇÂé ìzÅÔîä çÆ ÇñÖÆ ê¹ÃåÕ) çÅ Áé¹ÁÅÂÆ ÇÃ¾è Õðé çÆ

-121-



ç¹ÖçÅÂÆ ÔðÕå ÕðçÅ þÍ ×¹ðìÅäÆ çÆÁ» Áè±ðÆÁ» å¹Õ» Ú¹¾Õ Õ¶ Áéðæ ÕðçÅ ÇðÔÅ þÍ ÃËÕÃ çÆ ÇÃÇÖÁÅ òð×¶ êzîÅä ê¶ô ÕðçÅ þÍ Ã¹ä¯ - ÒÒìÅñ Õ§ÇéÁÅ Õ¯ ìÅê ÇêÁÅðÅÓÓ (EIF) ÒÒì¶àÆ ù ÇêåÅ éÅñ ÇêÁÅð Ô§¹çÅ þÍ ì¶à¶ ù î» éÅñ ñ×ÅÀ¹ Ô§¹çÅ þÍ ÇêåÅ çÅ ê¹¾åð éÅñ À¹åéÅ ÇêÁÅð éÔÄ ÇÜåéÅ ê¾¹åðÆ éÅñ ÔËÍ î» çÅ ì¶àÆ éÅñ À¹åéÅ ÇêÁÅð éÔÆº ÇÜ§éÅ ì¶à¶ éÅñ þÍ ÇÕÀ¹ºÇÕ Çòð¯èÆ Ç¦×

çÆ ÇÂÕ ç±Ü¶ ñÂÆ Á§åzÆò ÇÖ¾Ú Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÆ þÓÓÍ.. ÇÜæ¯º ÇÂÔ ê¿ÕåÆ üÕÆ ×ÂÆ þ À¹æ¶ ÁÃñ î¹¾çÅ î½å çÅ Úñ ÇðÔÅ þ, ÃËÕÃ

òÅñÆ ×¾ñ é¶ó¶ å¶ó¶ òÆ éÔÆº ìäçÆÍ ÁÃñ ê±ðÆÁ» ê¿ÕåÆÁ» ÇÂÔ

Ôé : îÅÇÂ ìÅê Õ¯ ì¶àÅ éÆÕÅ, ÃÃ¹ðË Úå¹ð ÜòÅÂÆ¨ìÅñ Õ§ÇéÁÅ Õ¯ ìÅê ÇêÁÅðÅ, íÅÂÆ Õ¯ ÁÇå íÅÂÆ¨

Ô¹Õî íÇÂÁÅ ìÅÔð¹ Øð¹ Û¯ÇâÁÅ, ÇÖé îÇÔ íÂÆ êðÅÂÆ¨ (EIF) î¾è êzç¶ô ç¶ ÖÅÜ±ðÅÔ¯ î§çð» ÇòÚ íàÕ¶ Ô¯Â¶ ñ¯Õ» òñ¯º é§×¶÷

íðê±ð ÕÅî òÅôéÅ ù À¹å¶ÇÜå Õðé òÅñÆÁ» ÁÃÇíÁÕ î±ðåÆÁ» îÃÕÆé ù å¾å ×¹ðîÇå é÷ð ÁÅÀ¹ºçÆÁ» ÔéÍ À¹é·» ç¶ é§×¶÷ çÆ Áå¶ ÇÂé·» ù ìäÅÀ¹ä òÅÇñÁ» çÆ îÃÕÆé Ö¹¾ñ· Õ¶ êzô§ÃÅ ÕðçÅ þÍ ÔòÅñ¶ òÅÃå¶ ×¹ðìÅäÆ çÆ éÆºò¶ ê¾èð åÕ ÜÅ Õ¶ ØàÆÁÅ òðå¯º ÕðçÅ ÔËÍ ×¹ð±Á» ù ÇÂé·» ç¶ ÇêÛ¶ å¯ðé çÆ ÇÔðç¶

ò¶èÕ ÕÅðòÅÂÆ ÕðçÅ ÔËÍ ×¹ðìÅäÆ é¶ îé¹¾Ö ù Ã§Üî òÅñÅ ÜÆòé ÇÜÀ¹ä çÆ ÔçÅÇÂå ÕÆåÆ þÍ ÇÜé·» î±ðåÆÁ» çÆ êzô§ÃÅ îÃÕÆé

Õð ÇðÔÅ þ, À¹Ô ÃÅðÆÁ» Ã§Üî çÆÁ» Ô¾ç» À¹¦Øä òÅñÆÁ» ÁòÃæÅò» ù ì¶ôðîÆ íð¶ ã§× éÅñ ñ¯ÕÅÂÆ Ãéî¹¾Ö ð¾Ö ðÔÆÁ» ÔéÍ ñ¶ÖÕ ù À¹æ¶ À¹Ô î±ðåÆÁ» ò¶Öä çÅ î½ÕÅ ìÇäÁÅÍ À¹æ¯º çÅ ×ÅÂÆâ îÃÕÆé ò»× î¯î¯á×äÆÁ» îÅðÇçÁ» çÃ ÇðÔÅ ÃÆ : ÒÒÜÆ ÇÂÔ òÅôéÅò» òÅñÆÁ» é§×¶÷ íðê±ð î±ðåÆÁ», ò¾â¶ ò¾â¶ ÇðôÆ

î¹éÆÁ» çÆ îÔÅé ØÅñäÅ çÅ éåÆÜÅ ÔéÍ ÇÂé·» ù Õ¹¾Þ Ãî» ò¶Öä å¯º ìÅÁç å¹ÃÆº ô»å Ô¯ ÜÅú×¶ Í Çëð î§çð ç¶ Á§çð ÜÅ Õ¶

-122-



í×òÅé ç¶ çðôé ÕðéÅÓÓÍ îËº À¹Ã çÆ öñå ÇìÁÅéÆ å¶ ÇëàÕÅð êÅÀ¹ºÇçÁÅ ê¹¾ÇÛÁÅ : ÒÒúÂ¶ éÅÃîÞ ÇÂéÃÅé! îËº Ááò§ÜÅ ÃÅñ çÅ ì¹¾ãÅ Ô»Í ÇÂé·» î±ðåÆÁ» ù ò¶Ö Õ¶ î¶ðÅ îé ì¶ÚËé Ô¯ À¹ÇáÁÅ þÍ

ô»å Ô¯ä òÅÃå¶ Ø¾à å¯º Ø¾à ÇÂÕ ÔøåÅ ñ¾× ÜÅò¶×ÅÍ ÇÜÔó¶ Ü¹ÁÅé ñ¯Õ ÇÂé·» ù ò¶Öç¶ é¶ À¹é·» çÅ ÕÆ ÔÅñ Ô¹§çÅ Ô¯ò¶×Å?ÓÓ

åÅåêðÜ ÇÂÔ ÇÕ ÃÅâ¶ îÔÅé ÕæÅÕÅð îÃÕÆé ÜÆ ù À¹Ô ÁôñÆñ î±ðåÆÁ» ×¹ðîÇå Áé¹ÃÅðÆ é÷ð ÁÅÂÆÁ» ÔéÍ

H. ×¹ðìÅäÆ ç¶ öñå Áðæ» ìÅð¶ ÇÂÕ ÔòÅñÅ Ôð : îÃÕÆé ÁÅêäÆ ÕæÅ ÇòÚ ÒÒò¾âÆ îÅÁðÕ¶ÓÓ çÆ ×¾ñ çÃ ÇðÔÅ þ, ÇÕ ÒÒéÅî Üê Õ¶

îé¹¾Ö êzîÅäÈ§ òð×Å îÔÆé (ìðÆÕ) ìä Ü»çÅ þÍ ÇÜæ¶ ÜÆ ÚÅÔ¶ Ú§ç Ã±ðÜ åÅðÇÁ» åÕ ÇÖé êñ ÇòÚ ÜÅ ÃÕçÅ þÍ ôðÆð ù ÇÜ§éÅ ÚÅÔ¶ Û¯àÅ ò¾âÅ Õð ÃÕçÅ þÍÓÓ.. ê¿ÕåÆ êzîÅä± ñÂÆ ÇÂÔ òðåÆ þ :êðîÅä¯ êðÜ§å ÁÅÕÅÃÔ çÆê ñ¯Á ÇÃÖ¿âäÔ¨

×Û¶ä, éËä íÅð¶ä, éÅéÕ ÇìéÅ ÃÅèÈ é ÇÃè·å¶¨ (ACF@) ÁÃñ ÇòÚ ÃÇå×¹ð± ÁðÜé ÃÅÇÔì êzîÅä±§ (ÁËàî) çÆ ÁÃÆî

ôÕåÆ ù ÜÅäç¶ ÃéÍ À¹é·» çÅ êÅòé òÅÕ ÃîÞÅ ÇðÔÅ þ ÇÕ ÇÂéÃÅé êzîÅä±§ çÆ Õ§î Õðé çÆ ÇòèÆ ù ÃîÞ Õ¶, À¹Ã çÆ òðå¯º

ç¹ÁÅðÅ ÁÃÆî åÅÕå ÔÅÃñ Õð ÃÕçÅ þÍ úÃ¶ åÅÕå çÆ ìç½ñå Ø¾à å¯º Ø¾à Ãî¶º ÇòÚ, ¦îÆÁ» çÈðÆÁ» êÅð ÃÕçÅ þ êð êçÅðæ»

çÆ ìÔ¹ñåÅ, å¶÷ ×åÆ ÇÂéÃÅé ù ê±ðé Áé§ç éÔÄ ç¶ ÃÕ¶×ÆÍ ÃçÆò ÕÅñ òÅñÆ Ö¹ôÆ ÃÇå×¹ð± ÜÆ çÆ ÁÅÇ×ÁÅ ÇòÚ¯º ÔÆ êzÅêå Ô¯ ÃÕ¶×ÆÍ êð îÃÕÆé êzîÅäÈ§ çÆ åÅÕå ÇìÁÅé Õðé çÆ æ»ò¶º ÇÂéÃÅé ù ÔÆ êzîÅäÈ§ ÇÜ§éÅ ìÅðÆÕ Õðé Óå¶ ÷¯ð ñÅªçÅ ÇðÔÅÍ

I. îÃÕÆé, ðÅî Ú§çð Ç´ôé, ìzÔîÅ Çìôé±§ çÆ êzô§ÃÅ ÇòÚ Ø¿ÇàÁÅ ì¾èÆ ì¯ñçÅ ÇðÔÅ þÍ ðÅî Ú§çð ù îÇðÁÅçÅ êzô¯åî ×ðçÅéçÅ ÇðÔÅ þÍ ê½ðÅäÕ (Õñêå) êÅåð» çÆ ÁæÅÔ êzô§ÃÅ ÕðçÅ ÇðÔÅ

þÍ ÁøÃ¯Ã ÇÕ À¹Ã ù ôðÆð ÚÆðç¶ ÁÅð¶, ð§ìÆÁ» çÆÁ» Çå¾ÖÆÁ» èÅð», îÅÃ±î» çÅ é¶ÇÜÁ» Óå¶ à§Ç×ÁÅ ÜÅäÅ, Ü§×ñÆ òÅÃÅ, ò¾â¶

-123-



å¶ À¹Ã é¶ Ú§×Æ ÕæÅ ÕÆåÆ ×¹ðìÅäÆ ç¶ ÚÅéä ÇòÚÍ àÆ.òÆ. ÚËéñ» ðÅÔÆº ÁÃñ ÇòÚ À¹Ô ÇÔ§ç±Á» ù ò¾è õ¹ô ð¾ÖçÅ ÃÆ, ÇÃ¾Ö» òñ¯º ì¶êðòÅÔÍ ç¶òÆ ç¶òÇåÁ» çÆ êzô§ÃÅ ìÔ¹åÆ ÕðçÅ ÃÆ, ÃÇå×¹ðÈ ÃÅÇÔìÅé çÆ Ø¾àÍ

À¹êð òðÇäå ç¹ÖçÅÂÆ Çìðå»å êó· Õ¶ å» ÇÂÔ ìç¯ìçÆ î±Ô¯º ÇéÕñ Ü»çÅ þ ÇÕ ÒÒÃÅâÅ ì¶óÅ ÇÂÀ¹º ×ðÇÕÁÅÍÓÓ

(ÇÂÔ ñ¶Ö Ç×. Ã§å ÇÃ§Ø îÃÕÆé ç¶ ôðè»ÜñÆ ÃîÅ×î ù ò¶Ö Õ¶ ÇñÇÖÁÅ Ç×ÁÅ ÃÆÍ Ü¯ Ãê¯ÕÃîËé î§æñÆ ç¶ îÂÆ B@@E ç¶ Á§Õ ÇòÚ ÛÇêÁÅ ÃÆ Ü¯ Öå, ñ¶Ö ç¶ Ô¾Õ ÇòÚ Áå¶ Çòð¯è ÇòÚ Ûê¶ Ãé À¹Ô íÆ

ÛÅê¶ ÜÅ ðÔ¶ ÔéÍ î¶ð¶ òñ¯º Çòð¯è Õðé òÅÇñÁ» ù Ü¹ÁÅì ÇçåÅ Ç×ÁÅ ÃÆ, À¹Ô íÆ êÅáÕ» Ãéî¹Ö ð¾Ö ÇðÔÅ Ô»Í Áñ×¶ ÇÔ¾Ã¶ ÇòÚ êó¯·Í) îÃÕÆé ç¶ Ú¶ñ¶ î¶ð¶ Øð ÁÅ Õ¶ íÆ ÒÒÁÅêäÆ ÷¹ìÅé Áå¶ Õñî ì§ç ð¾Ö¯ÓÓ çÆÁ» èîÕÆÁ» ç¶ Õ¶ ×Â¶Í

qqq

ÒÒîÃÕÆéÓÓ ÜÆ ìÅð¶ ÇÚ¼áÆÁ» çÅ ÜòÅì (Ãê¯ÕÃîËé, Á×Ãå B@@E ÇòÚ ÛÇêÁÅ)

îÂÆ îÔÆé¶ ç¶ ÒÃê¯ÕÃîËéÓ ÇòÚ Ûê¶ Ç×ÁÅéÆ Ã¿å ÇÃ³Ø îÃÕÆé

-125-



Ú¹ÇÕÁÅ ÔËÍ ÇÂÃ ñÂÆ îËº ÇñÖäÅ ÷ðÈðÆ éÔÄ ÃîÇÞÁÅÍE. ÒÒÇéðîñ¶ À°çÅÃÆ áÆÕ Ãé... Á¼Ü ç¶ êÌì¿èÕ öñå ÔéÓÓ....Í

Çéðîñ¶ å¶ À°çÅÃÆÁ» é¶ ÔÆ ×¹ðîÇå ÇòÚ ìÌÅÔîäòÅç ù æ¯Õ ÇòÚ çÅõñ ÕÆåÅ ÃÆÍ À°é·» ù ×¹ðçòÅð¶ Ã¿íÅñä çÆ òÕÅñå

Õðé çÅ ÃÅø îåñì ÔË ÇÃ¼ÖÆ ù òËÇçÕ ÖÅð¶ ÃÅ×ð ÇòÚ â¯ìäÅÍF. ÒÒ×¹ðìÅäÆ ÇòÚ íÆ ç¶òÆ ç¶òÇåÁ» ç¶ ÔòÅñ¶ Ççå¶ ÔÂ¶ Ôé...

îÃÕÆé ÜÆ é¶ íÆ...ÍÓÓ ×¹ðìÅäÆ é¶ ç¶òÆ ç¶òÇåÁ» çÆ êÌô¿ÃÅ ÇÕå¶ éÔÄ ÕÆåÆÍ À°é·» çÆ ÇéÖ¶èÆ Ô÷Åð» æÅò» Óå¶ ÕÆåÆ ÔËÍ îÃÕÆé ÜÆ ñÂÆ ÒÒðÅî ÃÅÇðÁ» çÅ êÌô¯åî ÃÆÓÓ Üç¯º ÇÕ ×¹ðìÅäÆ çÅ øËÃñÅ

ÔË : ÒÒð¯òË ðÅî ÇéÕÅñÅ íÇÂÁÅ...ÓÓ (IEC) ×¹ðìÅäÆ ÇòÚ å» ×¼ñ ÃîÞÅÀ°ä ñÂÆ Õ»ò», Õ°¼ÇåÁ», Ö¯ÇåÁ», ÇÔðé» çÅ òÆ Ç÷Õð ÔËÍ ÕÆ ÕçÆ ÇÂé·» êôÈÁ» ê³ÛÆÁ» ìÅð¶ òÆ ¦îÆ ÕæÅ ÕÆåÆ ×ÂÆ ÔË?Çëð ç¶òÆ ç¶òÇåÁ» çÆ ¦îÆ ÕæÅ ÇÕª?

G. Ã. ìñÜÆå ÇÃ³Ø éÕòÆ çÅ Ü¹ÁÅì : ÒÒÖÅÜÈðÅÔ¯ çÆÁ» îÈðåÆÁ» ç¶ À°Ô ê¹ÜÅðÆ éÔÄ Ãé, À°Ô å» ÇÂé·» îÈðåÆÁ» ù â±¿ØÅ à¯ÁÅ ê¹¼à Õ¶ çìÅ ç¶ä ñÂÆ íÆ ÕÇÔ³ç¶ Ãé...ÍÓÓ òÆð ÜÆÀ°! îÃÕÆé ÜÆ çÆ ÇðÕÅðâ ÕÆåÆ ÇÂÕ Ø³à¶ çÆ ÕËÃà ÒÒÕÅî å¶ éÅîÓÓ î¶ð¶ Õ¯ñ î½ÜÈç

ÔËÍ À°Ã ÃÅðÆ ÕæÅ ÇòÚ À°Ô ×¹ðìÅäÆ çÆÁ» ê³ÕåÆÁ» çÆ ç¹ÖçÅÂÆ Õ°òðå¯º Õðç¶ ÔéÍ À°Ã æ» çÆ îÇÔîÅ Õðç¶ ÔéÍ ÕÅî À°ÕÃÅÀ± îÈðåÆÁ» ìäÅÀ°ä òÅÇñÁ» ù ÒÒîÔÅé ÇðôÆÓÓ ÕÇÔ³ç¶ ÔéÍÒÒÕÅîÃÈåðÓÓ ÇñÖä òÅñ¶ òÅåÃÅÇÂé ù òÆ ÒÒîÔÅé ÇðôÆÓÓ

×ðçÅéç¶ ÔéÍ ÇåzÁÅ ÚÇð¼åð òÅñ¶ ×¿çî³ç ù ×¹ðÈ ×¯Çì³ç ÇÃ§Ø ÜÆ çÆ êÇò¼åð ôõÃÆÁå éÅñ ÇÔ¼Õ ç¶ åÅä Ü¯óç¶ ðÔ¶ ÔéÍ ÕÅî

îÈðåÆÁ» ù à¯ÁÅ ê¹¼à Õ¶ çìÅ ç¶ä çÆ òÕÅñå, î¯ÔéçÅÃ ÕðîÚ¿ç ×»èÆ é¶ ÕÆåÆ ÃÆÍ îÃÕÆé ÜÆ é¶ À°Ã çÅ ÔòÅñÅ ç¶ Õ¶ ×»èÆ ù Õ¯ÇÃÁÅ ÔË, ÇëàÕÅÇðÁÅ þÍ

H. Ü¯ ñÕ î½ÜÈçÅ Ãî¶º ÇòÚ ×¹ðçòÅÇðÁ» Óå¶ ÕÅì÷ Ôé, îËº ÕçÆ íÆ À°é·» çÆ êÌô¿ÃÅ éÔÄ ÕÆåÆ Ã×¯º Ãõå ÁÅñ¯ÚéÅ ÕðçÅ ðÇÔ³çÅ Ô»Í

-127-



ÇÂé·» ù Ã¿ÇòèÅéÕ åðÆÇÕÁ» éÅñ ìçÇñÁÅ ÜÅ ÃÕçÅ ÔË êð Ü¯ ñ¯Õ ×¹ðçòÅÇðÁ» ù â¶ð¶ çÅ ðÈê ç¶ Õ¶ Çé¼ÜÆ ÜÅÇÂçÅç ìäÅ ìËá¶

Ôé, À°é·» ù ÕçÆ éÔÄ ìçÇñÁÅ ÜÅ ÃÕçÅÍI. ×¹ðìÅäÆ ÃËÕÃ çÆ à¶ÌÇé§× ç¶ä òÅÃå¶ éÔÄ ÇñÖÆ ×ÂÆ, ÇÜò¶º ÇÕ

îÃÕÆé ÜÆ é¶ ê³ÕåÆÁ» çÆ ç¹ðòðå¯º ÕÆåÆ ÔËÍ ÖÅÜÈðÅÔ¯ çÆÁ» îÈðåÆÁ» å» Çëð íÆ ìÔ¹å çÈð Ôé, Á¼Ü Õñ å» àÆ.òÆ. ÚËéñ» Óå¶ Ü¯ ñóÕÆÁ» ÇçÃ ðÔÆÁ» é¶, À°é·» é¶ ÖÅÜÈðÅÔ¯ çÆÁ» îÈðåÆÁ»

ù òÆ ÇêÛ¶ Ã¹¼à ÇçåÅ ÔËÍ ×ÇÔð ×¿íÆð ñ¯Õ ÇÂÃ é§×¶ÜòÅç å¯º ç¹ÖÆ ÔéÍ À°é·» é§×¶ îÅâñ» ù Õ¯ÂÆ à¿ìðçÅð, Áêä¶ Øð ð¼Ö

ÃÕ¶×Å? ÁêäÆÁ» ì¶àÆÁ» ù À°Ã åð·» çÆÁ» ìäÅÀ°äÆÁ» êÌòÅé Õð¶×Å?A@. ÒÒîÃÕÆé çÅ Áêä¶ îé Óå¶ Õ¿àð¯ñ ÃÆÓÓ... îËº êÇÔñ» çÃ Ú¹ÇÕÁÅ

Ô» ÇÕ ÇÂÃ òÕå î¶ðÆ À°îð F@ ÃÅñ ÔËÍ îé ì¶ÚËé Ô¯ä çÅ îåñì ÇÂÔ éÔÄ ÇÕ îËº ò¶ôòÅò» ç¶ Á¼ÇâÁ» òñ ÇòíÚÅð Õðé ñÂÆ Úñ ÇêÁÅ ÃÆÍ ÇÂÔ ÁÅî î¹ÔÅòð¶ çÆ ×¼ñ ÔË ÇÕ ÁÅÔ ÚÆ÷ ò¶Ö Õ¶ õ¹ô

Ô¯Â¶ Ü» ç¹ÖÆ Ô¯Â¶ÍAA. Ã. ×¹ðÇçÁÅñ ÇÃ³Ø øðÆçÅìÅç é¶ îÃÕÆé ÜÆ ù ê¼ÕÅ ìÌÔî

Ç×ÁÅéÆ ×ðçÅÇéÁÅ ÔËÍ éÅñ ×¹ðìÅäÆ ÇòÚ¯º (Ã¹ÖîéÆ) ç¶ êðîÅä Ççå¶ ÔéÍ ÁÅÀ° Ã¿Ö¶ê ÇòÚ ìÌÔî Ç×ÁÅéÆ ç¶ Áðæ êó·ÆÂ¶...

Ã¹ÖîéÆ ÃÅÇÔì çÆ ÃÅðÆ ÁáòÄ ÁôàêçÆ çÆÁ» Á¼á¶ êÀ°óÆÁ» ìÌÔîÇ×ÁÅéÆ çÆ Ã¯íÅ ÇòÚ ÔéÍ ÒÒ×¹ðìÅäÆ çÆ Õ¶ºçðÆ òÆÚÅðèÅðÅ

î¹åÅìÕ ÒÒÇÂ³é¶ ×¹ä» òÅñÅ Ü» å» ÁÕÅñ ê¹ðÖ õ¹ç ÁÅê ÔË Ü» Çëð îÔÅé êðÀ°êÕÅðÆ ôõÃÆÁå ÃÇå×¹ðÈ çÃ¶ êÅÇåôÅÔÆÁ» ÔéÍ

Ô¯ð ÁÃÆ ÃÅð¶ í¹ñäÔÅð Ô»ÍÓÓÇÂÃ¶ ÁáòÄ ÁôàêçÆ ÇòÚº (ê³éÅ BGB) À°å¶ Õ°¼Þ êÌîÅä ÔÅ÷ð Ôé

:

ìÌÔî Ç×ÁÅéÆ Ã¿Ç× Ã×ñ À°èÅð¹¨ íÅò : ìÌÔî Ç×ÁÅéÆ ÃÅÇðÁ» çÅ À°èÅð Õð Çç³çÅ ÔËÍ

-128-



åÆÜÅ é°ÕåÅ ÔË, À°é·» çÆ îÅÇÂÁÅ éÅñ Ü¯ òÆ Ã¶òÅ ÕÆåÆ ×ÂÆ Ü» Çëð í¯× ç¶ ÃîÅ×î Óå¶ À°é·» ìÅð¶ Ü¯ Õ°¼Þ íÆ ì¯ÇñÁÅ Ü» ÕÆåÅ Ç×ÁÅ,

À°Ã çÅ ÜòÅì îÃÕÆé ÜÆ éÔÄ ç¶ ÃÕç¶Í ÇÂæ¶ íÆ êÌ¯øËÃð ÃÅÇÔì îÃÕÆé ÜÆ å¯º Õ¯ÂÆ ÜòÅì éÔÄ î³× ðÔ¶ ìñÇÕ ÃÅù ÇÃ¼Ö» ù Ã¹Ú¶å Õð ðÔ¶ Ôé ÇÕ ÁÃÄ ÇÂÔ¯ ÇÜÔÅ Áéðæ Ô¯ð ÇÕ¿éÅ ÇÚð ìðçÅôå Õðç¶ ðÔ»×¶?

Ú½æ¶ é°Õå¶ ÇòÚ ÇéðîÇñÁ» Áå¶ À°çÅÃÆÁ» çÅ Ç÷Õð Õðç¶ Ô¯Â¶ ÇÂÔ íÆ ÇñÖç¶ Ôé ÇÕ îÃÕÆé ÜÆ ÇÂé·» ù ê³Ü êÌåÆôå öñå î³éç¶

ÃéÍ ÕÆ ÃÅù ×¹ðçòÅÇðÁ» çÅ êÌì¿è öñå ñ¯Õ» ç¶ Ô¼æ» ÇòÚ ÔÆ ç¶äÅ

êò¶×Å? öñå ÚÅÔ¶ Õ¯ÂÆ ÇÕ¿éÅ òÆ Ô¯ò¶, öñå ÔÆ Ô¹¿çÅ ÔËÍ Ã¼Ú å¶ ÞÈá çÆ êÌÃËºà¶Ü éÔÄ ð¼ÖÆ Ü»çÆÍ Ã¼Ú Ôî¶ôÅ Ã¿êÈðé ÔÆ Ô¹¿çÅ ÔËÍ Õ¯ÂÆ Á¼èÅ Ü» ê½äÅ éÔÄ Ô¯ ÃÕçÅÍ Õ½ä éÔÄ ÜÅäçÅ, ÇÃ¼Ö èðî ÇòÚ ÇÜ¿é¶ òÆ

îÔ¼åòêÈðé îÃñ¶ À°ñÞ¶ Ô¯Â¶ Ôé, Ã¼í ÇÂé·» ÇéðîÇñÁ» Áå¶ À°çÅÃÆÁ» çÆ ÔÆ Ô¶ä ÔéÍ

ÇÂÃ ê¼åðÕÅ ÇòÚ Ã¼í å¯º ÁÅõð ÇòÚ ç¶òÆ ç¶òÇåÁ» çÆ ×¼ñ ÕÆåÆ ×ÂÆ ÔËÍ ×¹ðÈ ×Ì¿æ ÃÅÇÔì ÇòÚ ç¶òÆ ç¶òÇåÁ» çÅ Ç÷Õð å» ÷ðÈð ÔË êð À°é·» ù ÇÕå¶ íÆ ÇÃ¼Ö» çÅ ÇÂôà éÔÄ î³ÇéÁÅ Ç×ÁÅ Áå¶ éÅ ÔÆ ìÔ¹å Ç÷ÁÅçÅ ÃÇåÕÅðï¯×Í Ô», ÁÅî ÜÇ×ÁÅÃÈÁ» ù ÃîÞÅÀ°ä ñÂÆ

À°çÅÔðä ù ÔÆ ÕæÅ çÅ Õ¶ºçð Çì³çÈ ìäÅ ÇñÁÅ ÜÅò¶ å» Ãð¯ÇåÁ» ç¶ îé ÇòÚ ô¿Õ¶ À°åê³é Ô¯ä¶ ñÅ÷îÆ ÔéÍ

Á×ñÆ ÇÚ¼áÆ ìñÜÆå ÇÃ³Ø Òì¹ðÜ éÕòÆÓ ðÅÂ¶Õ¯à «ÇèÁÅäÅ çÆ ÔËÍ Ã. ìñÜÆå ÇÃ³Ø ÜÆ ù òÆ ê¯øËÃð ÃÅÇÔì ÜÆ çÆÁ» Õ°¼Þ ×¼ñ» Ú¿×ÆÁ» éÔÄ ñ×ÆÁ»Í ÇÜò¶º ÇÕ Ö¹ÜðÅÔ¯ çÆ ÕÅî-À°ÕÃÅÀ± îÈðåÆÁ» çÆ ×¼ñ Ô¯ò¶ Ü» Çëð ×¹ðçòÅÇðÁ» ç¶ êÌì¿è» çÆÍ îËº ÇÂÔ å» éÔÄ ÜÅäçÅ ÇÕ îÃÕÆé ÜÆ ÇÂé·» îÈðåÆÁ» ç¶ À°êÅÃÕ Ãé Ü» éÔÄ êð ÕÆ Õ¯ÂÆ ÇÂÔ¯ ÇÜÔÆ ×¼ñ Ã¿×å ÇòÚ ÕðéÆ áÆÕ Ô¹¿çÆ ÔË ÇÜÃ çÅ ÃÅâ¶ ÇÃ¼Ö» éÅñ,

ÇÃ¼ÖÆ éÅñ Ü» ÃÅâ¶ ÇÂÇåÔÅÃ éÅñ çÈð çÅ íÆ Õ¯ÂÆ òÅÃåÅ éÅ Ô¯ò¶?Çëð êÌ¯øËÃð ÃÅÇÔì å» ÇÂæ¯º åÕ òÆ ÇñÖç¶ Ôé ÇÕ îÃÕÆé ÜÆ ÇÂé·»

-131-



î¶ðÆ Ãí íËäÅ å¶ òÆð» ù ì¶éåÆ ÔË, õÅÃ Õð Õ¶ Ãê¯ÕÃîËé ç¶ êÅáÕ» ù ÇÕ ÃÅâ¶ À°µêð ìÔ¹å ò¼âÆ Ç÷¿î¶òÅðÆ ÔË : ×¹ðÈ éÅéÕ ÃÅÇÔì ÜÆ çÅ Ã¹é¶ÔÅ êÇÔñ» ÇÃ¼Ö» åÕ å¶ Çëð ÃÅðÆ ç¹éÆÁ» åÕ êÔ¹¿ÚÅÀ°ä

çÆÍ ÁÃÆº ÇòÁÕåÆ×å Ã¯Ú å¯º À°êð À°µá Õ¶ Õ¶òñ å¶ Õ¶òñ ×¹ðÈ ×Ì¿æ ÃÅÇÔì ù ÁÅêäÅ ×¹ðÈ î³é Õ¶ ÚñäÅ ÔËÍ ÇòÁÕåÆ Õ¯ÂÆ ÇÕ¿éÅ òÆ îÔÅé ÇÕª éÅ Ô¯ò¶, À°Ã ÇòÚ ç¯ô Ô¯ ÃÕç¶ ÔéÍ ÃÅù ÇÕÃ¶ çÆ Áñ¯ÚéÅ Ã¹äé

å¯º ìÅÁç á§ã¶ Ççîö éÅñ Ã¯Ú ÇòÚÅð Õð Õ¶ ÔÆ Õ°¼Þ ÇñÖäÅ Ü» ì¯ñäÅ ÚÅÔÆçÅ ÔËÍ ÇòÚÅðèÅðÕ Â¶ÕåÅ çÅ ÇèÁÅé ð¾ÖäÅ ÚÅÔÆçÅ ÔËÍ

Ãê¯ÕÃîËé é¶ ÃÅù ÇÂÕ ÇÂÔ¯ ÇÜÔÅ êñ¶àøÅðî ÇçåÅ ÔË ÇÜæ¶ ÇÃè»å çÆ

×¼ñ ÕÆåÆ Ü»çÆ ÔËÍ ÃçÆòÆ Â¶ÕåÅ ÇÃðø ÇÃè»å» À°å¶ ÔÆ Ô¯ ÃÕçÆ ÔËÍ

qqq

-133-



â¶ð¶çÅð» éÅñ ÇÃè»åÕ Çòð¯è

Ãå§ìð-ÁÕå±ìð ÇòÚ Ü¯ Õ¹¾Þ â¶ðÅòÅçÆÁ» é¶ ÕËé¶âÅ ÇòÚ ñ¶ÖÕ éÅñ òðåÅÀ¹ ÕÆåÅ À¹Ã çÆ ÇÂÕ ÞñÕ C/AB/@F ç¶ Ãê¯ÕÃîËé ÇòÚ Ûê üÕÆ þÍ ÇÂÃ ìÅð¶ Ô¯ð ÜÅäÕÅðÆ ñËä òÅÃå¶ êÅáÕ» òñ¯º ìÔ¹å ø¯é

ÁÅÂ¶ ÔéÍ Ã¾ÚÅÂÆ çÆ åÇÔ åÕ ÜÅä òÅÃå¶ ÷ðÅ ×ÇÔðÅÂÆ éÅñ êðÖ ÕðÆÂ¶ ÇÕ, ÁÃñ îÅÜðÅ ÕÆ þ? ÇÂÕ ì§ç¶ çÅ ôðÆÕ¶ ÇòÚ Þ×óÅ Úñ ÇðÔÅ ÃÆÍ ÇÂÕ¾ñÅ Øð¯º ×¹ðçòÅð¶ î¾æÅ à¶Õä à¹ÇðÁÅÍ ÇÂÕ¾ñÅ ò¶Ö Õ¶ Çòð¯èÆ ÚÅð ì§ç¶ ñóÅÂÆ çÆ éÆÁå éÅñ Çê¾Û¶ ñ¾× å¹ð¶Í À¹Ô íÅÂÆ Çìé» ð¹Õ¶ å¶Ü ÕçîÆ ×¹ðçòÅð¶ ÜÅ òÇóÁÅÍ ÚÅð¶ ì§ç¶ íÆ î×ð ÁÅ

×Â¶Í ÇÂÕ¾ñÅ íÅÂÆ ×¹ð± ×§zæ ÃÅÇÔì ç¶ åÅì¶ ìËá Õ¶, êÅá Õðé ñ¾× ÇêÁÅÍ ÚÅð¶ Çòð¯èÆ ÁÅñ¶ ç¹ÁÅñ¶ ìËá ×Â¶Í Ø¿àÅ ÃòÅ Ø¿àÅ åÕ ÒÒêÅá

Õðé å¶ Ã¹äéÓÓ çÅ éÅàÕ ÚñçÅ ÇðÔÅÍ ÚÅð¶ ì§ç¶ ìÅÔð ÇéÕñä ñÂÆ À¹âÆÕ ðÔ¶ ÃéÍ åÅì¶ ìËá¶ íÅÂÆ ù ç±ð çÆ Ã¹¾ÞÆÍ À¹Ã é¶ ×¹ð± ×§zæ ÃÅÇÔì çÅ Ãð±ê Ã§å¯ÇÖÁÅÍ ð¹îÅÇñÁ» ÇòÚ áÆÕ åð·» òñ¶ÇàÁÅ, ÇÃð å¶ ð¾Ö Õ¶ ÃåéÅî òÅÇÔ×¹ð± çÅ ÜÅê ÕðçÅ ìÅÔð ÇéÕñ Õ¶ ÁÅêä¶ Øð ù Úñ ÇêÁÅÍ ç¹ôîä íÆ Çê¾Û¶ ñ¾× å¹ð¶Í õåðÅ í»êÇçÁ» ÇÂÕ¾ñÅ íÅÂÆ Ú½Ô»

ù Ã§ì¯èé Õð Õ¶ ÕÇÔä ñ¾×Å : ÒÒò¶ÖäÅ ÇÕå¶ Õ¯ÂÆ òèÆÕÆ éÅ Õð ç¶äÆÍÜ¶ å¹ÃÆ îËé±§ Õ¯ÂÆ é¹ÕÃÅé êÔ§¹ÚÅÀ¹ä çÆ ÔðÕå ÕÆåÆ å» ïÅç ðÇÖú!

îËº ×¹ð± ×z§æ ÃÅÇÔì çÅ Ãð±ê ÷îÆé Óå¶ Ã¹¾à ç¶äÅ þÍ ô¯ð êÅ Õ¶ ñ¯Õ» ù ÇÂÔÆ çÃ»×Å ÇÕ ÇÂé·» é¶ îËé±§ îÅðÁÅ þ å» ì¶ÁçìÆ Ô¯ÂÆ þÍ ì§ç¶ ç¶

-134-



ê¹¾å ìä Õ¶ ÃåéÅî çÅ ÜÅê ÕðÇçÁ» î¶ð¶ ÇêÛ¶ Úñ¶ ÁÅú, î¶ð¶ Øð åÕÍÓÓ À¹Ô ÚÅð¶ ì§ç¶ ÇêÛ¶ à¹ðç¶ Ô¯Â¶ À¹Ã íÅÂÆ ç¶ Øð åÕ ê¹¾Ü ×Â¶ÍÇÂÔ íÅÂÆ ÁÅêä¶ Øð Á§çð çÅõñ Ô¹§ÇçÁÅ ÔÆ, ìÅäÆ çÆÁ» ê¿ÕåÆÁ»

×¹ä×¹äÅÀ¹ä ñ¾× ÇêÁÅ : ×¹ð î¶ð¶ Ã§Ç× ÃçÅ þ éÅñ¶¨ ÇÃîÇð ÇÃîÇð ÇåÃ ÃçÅ ÃîÅñ¶¨ÇÜò¶º ÇÂÃ ÇòÁÕåÆ é¶ ÁÅêäÆ ÚîóÆ ìÚÅÀ¹ä ñÂÆ ×¹ð± ×z§æ

ÃÅÇÔì ÜÆ ÇÃð Óå¶ üÕ ñÂ¶Í ÇÂÃ¶ åð·» â¶ðÅòÅçÆ ñ¯Õ î¶ðÆÁ» ÇÃè»åÕ ×¾ñ» çÅ Ü¹ÁÅì éÅ ç¶ Õ¶, ÇòÚ ìç¯ìçÆ ×¹ð± éÅéÕ ÃÅÇÔì ÜÆ ù ñË ÁÅÀ¹ºç¶ ÔéÍ îÃñÅ þ Ç×ÁÅéÆ ×¹ðìÚé ÇÃ§Ø òñ¯º ÇñÖÆ, àÕÃÅñ òñ¯º

ÛêÅÂÆ ÇÕåÅì, ×¹ðìÅäÆ êÅá çðôä, å¶ ÃzÆ ×¹ðî¹Ö ðÇÔå îÇðÁÅçÅ çÅÍ À¹Ã ÇñÖå ù îËº ÖÅñÃÅ ê¿æ ç¶ ÜÅ×ð±Õ ×¹ðÇÃ¾Ö» çÆ Ö¹¾ñÆ ÁçÅñå ÇòÚ ê¶ô ÕÆåÅ þÍ À¹é·» îéîåÆ Áå¶ ×¹ðìÅäÆ å¯º Çòð¯èÆ ÇñÖå» ù ñ¾Ö ïåé Õð Õ¶ íÆ Õ¯ÂÆ áÆÕ ÇÃè éÔÆº Õð ÃÇÕÁÅÍ éÅ Õð ÃÕ¶×ÅÍ

ÚÅð¶ ì§Çéú ÁÅêä¶ ÁÅê ù ëÃ¶ ÜÅä Õ¶ Çëð àÕÃÅñ ç¶ þâÕ¹ÁÅàð òñ¯º ÁÅêä¶ Ã¶òÕ» ù ÁÅç¶ô Çç¾åÅ Ü»çÅ þ, ÇÕ ÇÂ§çð ÇÃ§Ø Ø¾×Å çÆÁ» ÇñÖå» Ü» ÃÆ.âÆ÷. ÇòÚ¯º ÇÜò¶º ÇÕò¶º Õ¯ÂÆ ×¾ñ ÒÒ×¹ð± ÃÅÇÔì Çòð¹è ÇñÖÆ Ö¯Ü¯ÓÓÍ íÅò¶º Þ±á ÔÆ ÃÔÆ Çëð À¹Ã é±§ ÷¯ð ô¯ð éÅñ êzÚÅð¯ÍìÅð ìÅð ç¹ÔðÅú ÇÕ Ø¾×Å ÜÆ é¶ ÒÒ×¹ð± çÅ ÁêîÅé ÕÆåÅ þÍ ×¹ðìÅäÆ

ç¶ Áðæ öñå ÕÆå¶ ÔéÍ ÇÂÇåÔÅÃ é±§ å¯ó îð¯ó Õ¶ ê¶ô ÕÆåÅ þÍ ôðèÅ ù á¶Ã êÔ§¹ÚÅÂÆ þÓÓ ÁÅÇçÍ ÁÅî ÇÃ¾Ö» é¶ éÅ î¶ðÆÁ» ÇÕåÅì» êó·ÆÁ» Ôé éÅ àÕÃÅñ çÆÁ»Í ìÃ ×¹îðÅÔÕ¹é êzÚÅð å¯º êzíÅòå Ô¯ Õ¶ Çê¾Û¶ ñ¾× å¹ðç¶ ÔéÍ ÇÂÃ òÅðÆ íÆ ÇÂÔÆ Õ¾¹Þ Ô¯ÇÂÁÅ þÍ

îÅðÚ B@@C ù ÇÂ§×ñËºâ ç¶ ÇÂÕ ×¹ðçòÅð¶ (ÇòñéÔÅñ) ÇòÚ î¶ðÅ ÕæÅ ñÂÆ ÔøåÅ ì¾¹Õ ÃÆÍ Ã¾í Õ¹¾Þ éÅðîñ Úñ ÇðÔÅ ÃÆÍ î¶ðÅ ÇÂÕ ê¶zîÆ ÁÚéÚ¶åÆ ç¶ð î×ð¯º ÇîÇñÁÅÍ çøåð ÇòÚ ìËá¶ ×¹ðçòÅðÅ êzì§èÕ» çÆ ÔÅ÷ðÆ ÇòÚ ì¯ñ À¹ÇáÁÅ : ÒÒÁÅú êz¯. Ø¾×Å ÃÅÔÇì ÜÆ ìóÆ ç¶ð ÇêÛ¯º

Çîñ¶ Ô¯ÍÓÓ êzì§èÕ» ÇòÚ¯º ÇÂÕ Ã¾Üä ÕÇÔä ñÇ×ÁÅ ÇÕ ÇÂÔ Ø¾×Å ÜÆ Ôé? êð ÃÅâ¶ Õ¯ñ å» Ç×ÁÅéÆ ÇÂ§çð ÇÃ§Ø êÇàÁÅñ¶ òÅñ¶ ÕÇÔ Õ¶

-135-



ÔøåÅ ì¹¾Õ ÕðÅÀ¹ºç¶ ÔéÍ À¹Ô òÆð ÕÇÔä ñ¾×Å ÇÕ À¹Ô íÆ áÆÕ þ, Ü¯ îËº ÕÇÔ ÇðÔÅ Ô» ÇÂÔ íÆ áÆÕ þÍ êz¯. Ø¾×Å å¶ Ç×ÁÅéÆ ÇÂ§çð ÇÃ§Ø ÇÂÕ¯ ÇòÁÕåÆ þÍ ìÃ Çëð ÕÆ ÃÆ ÃîÞ¯ Á§é·¶ ç¶ êËð Ô¶á» ìà¶ðÅ ÁÅ Ç×ÁÅÍ

À¹é·» Þ¾àêà ÁÅêä¶ éÅñ Ãì§èå ÃÅð¶ êzì§èÕ» ù ÇÂÔ ÒÒÃéÃéÆ Ö¶ÜÓÓ õìð ç¶ Çç¾åÆÍ ÃÅð¶ üÕ§é¶ Ô¯ ×Â¶, Ô¹ä òÆÕ ñË Õ¶ ÇòÖÅò¶ ÇÕò¶º ñò¶×ÅÍÇÂÃ¶ ÇòñéÔÅñ ×¹ðçòÅð¶ ÇòÚ ÔÆ, îÅðÚ B@@C ù ÔÆ ÚÅñÆ Õ¹

àÕÃÅñÆÂ¶ ÔÜ±î ìäÅ Õ¶ ÁÅ ×Â¶Í î¶ðÆ ÇÂÕ ÇñÖå Ü¯ ç¶ô êzç¶ô ÇÂ§×ñËºâ ç¶ ÁõìÅð ÇòÚ ÛêÆ Ô¯ÂÆ ÃÆÍ À¹Ã é±§ ÁÅèÅð ìäÅ Õ¶ ñ¾×¶

×Åñ» çÆ ì¹ÛÅó ÕðéÍ ×¹ð± ×z§æ ÃÅÇÔì çÆ Ô÷±ðÆ í¹¾ñ ×ÂÆ,

ÇÂéÃÅéÆÁå ç¶ ÁÃ±ñ ÇòÃÅð Çç¾å¶Í ×§çÆÁ» ×Åñ» å¶ è¾ÕÅ î¹¾ÕÆÍÜç¯º îËº êzèÅé ù ê¹ÇñÃ ì¹ñÅ ñËä çÆ ÇÚåÅòéÆ Çç¾åÆ å» À¹Ã é¶ ÇÂé·» ì¹ðÛÅ ×ðç» ù êð¶ ÕÆåÅÍ î¶ðÅ ðÇÔ§çÅ Ãî» (ÕæÅ çÅ) ÕËºÃñ Õð Çç¾åÅÍ ðÅåÆ Á¾á òÜ¶ ×¹ðçòÅð¶ ÇòÚ¯º ìÅÔð Õ¾ã Çç¾åÅÍ ÇÕÃ¶ Ã§×Æ

ÃÅæÆ ù ø¯é ÕÆåÅ À¹Ô ðÅåÆ ñË Õ¶ Ç×ÁÅÍ ÇÂÃ åð·» À¹Ô êzÚÅð ç½ðÅ òÆ Áè±ðÅ Û¾â Õ¶ òÅêÃ êðåäÅ ÇêÁÅÍ îÂÆ B@@F ÇòÚ îËº ÜðîéÆ êÔ¹§ÇÚÁÅÍ Ãz. îñÕÆå ÇÃ§Ø å¶ Ãz. ÕÅìñ ÇÃ§Ø ç¶ ïåéÅ ç¶ ìÅòÜ±ç

àÕÃÅñÆÁ» é¶ ×¹ðçòÅðÇÁ» ÇòÚ ì¹ÇÕ§× ð¯Õä ñÂÆ ÃÅðÅ åÅä ñÅ Çç¾åÅÍ BD-E-@F ù øðËºÕøðà ×¹ðçòÅð¶ ÇòÚ ê¿ÞÆ Õ¹ àÕÃÅñÆ Áå¶

ÁÖ½åÆ ÖÅóÕÈÁ» éÅñ ÇòÚÅð ÚðÚÅ Ô¯ÂÆÍ À¹é·» é±§ ÔÅñÆ åÕ î¶ðÆ ÇÕåÅì ÇòÚ¯º î¹¾çÅ ìäÅÀ¹ä ñÂÆ Õ¯ÂÆ ê¿ÕåÆ éÔÆº ñ¾íÆ ÃÆÍ ÇÂÃ ñÂÆ ÇðÕÅðâ ÕÆåÆÁ» ÕæÅ ÃÆ.âÆ÷. ÇòÚ¯º Áè±ð¶ ÇÔ¾Ã¶ ñË Õ¶ îËé±§ Ø¶ðé çÅ ïåé ÕÆåÅÍ ÁÖ¶ ÒÒå¹ÃÆº îÔ» ê¹ðÖ ç¶ Çòð¹¾è ì¯ñç¶ Ô¯ÓÓÍ ÜÆ éÔÆº! îËº

ÕçÆ îÔ»ê¹ðÖ» ç¶ Çòð¹¾è éÔÆº ì¯ÇñÁÅÍ å¹ÃÆº ÇÂÔ Ãê¾ôà Õð¯ ÇÕ îÔ»ê¹ðÖ ÕÇÔ ÇÕÃ é±§ ðÔ¶ Ô¯? ÁÅÖä ñ¾×¶ ÇÕ Ã§å», ìzÔîÇ×ÁÅéÆÁ» é±§Í

Ô» ÜÆ, å» Ô¹ä ÁÅÂÆ ×¾ñ ÇàÕÅä¶ ÇÃð, îËº å» ÃîÇÞÁÅ ÃÆ ÇÕ

å¹ÃÆº çÃ ×¹ð± ÃÅÇÔìÅé ù îÔ»ê¹ðÖ ÁÅÖ ðÔ¶ Ô¯ò¯×¶Í Çëð Ã¯ÇÚÁÅ ÃÆ ìÅäÆ ðÚËåÅ í×å», ×¹ðÇÃ¾Ö» ù Ã§å Ü» ìzÔîÇ×ÁÅéÆ ÁÅÖ Õ¶

-136-



ÃÇåÕÅð ç¶ ðÔ¶ Ô¯ò¯×¶Í ÁøÃ¯Ã Ãç ÁøÃ¯Ã! å¹ÃÆº Çéðîñ ÇéÁÅð¶ õÅñÃÅ ê¿æ, ù ×¹ð± ç¶ ÇÃè»å éÅñ¯º ÃÅÇ÷ô åÇÔå å¯ó Õ¶ ÁÅêä¶ ôðÆð Áå¶ â¶ð¶ éÅñ Ü¯óé òÅñ¶ ÇòÁÕåÆÁ» ù, îÔ»ê¹ðÖ å¶ ìzÔî Ç×ÁÅéÆ ÕÇÔ ðÔ¶ Ô¯? ÇÜé·» â¶ð¶çÅð» é¶ ê¿æ ÇòÚ ò§âÆÁ» êÅÂÆÁ»Í ÁÕÅñ åõå çÆ îÇðÁÅçÅ çÅ ÁêîÅé ÕÆåÅÍ Õð¯ó» ð¹êÂ¶ çÆÁ» Çé¾ÜÆ ÜÅÇÂçÅç» ìäÅÂÆÁ»Í ÇÜé·» é¶ ÇÕðå Õð¯ ç¶ ÇÃè»å ù Çåñ»ÜñÆ ç¶ Çç¾åÆÍ ÁÅêä¶ â¶ÇðÁ» ÇòÚ ÇòÔñó» çÆÁ» èÅó» êËçÅ ÕÆåÆÁ»ÍÇ×zÃå îÅð× å¯º í×¯ó¶, å¶ òÅÃé» ÇòÚ ×ðÕ¶ Ô¯Â¶ Çò×ó¶ ñ¯Õ» ù å¹ÃÆº ìzÔîÇ×ÁÅéÆ å¶ Ã§å ÕÇÔ ðÔ¶ Ô¯? ÇÂåé¶ ÃÇåÕÅð éÅñ å» å¹ÃÆº ÕçÆ

×¹ð± éÅéÕ ÃÅÇÔì ÜÆ çÅ éÅî íÆ éÔÆº ñËºç¶, ÇÜ§é¶ Çòô¶ôä ÁÅêä¶ ÇòÔñó ÃÅè» ç¶ éÅî éÅñ Ü¯óç¶ Ô¯Í ÇÜÔó¶ ÃÅè, ÇÃ¾Ö» é±§ ìzÅÔîäÆ ÖÅð¶ ÃÅ×ð ÇòÚ â¯ìä ñÂÆ ê±ð¶ êzì§è Õð ü¾Õ¶ Ô¯Â¶ ÔéÍ å¹ÃÆº À¹é·» çÅ ÃÇåÕÅð Õðé çÆ î¶ð¶ Õ¯ñ¯º ðÅÂÆ íð ÁÅÃ éÅ Õð¯Í Çëð ìÅ÷Æ Ôæ¯º Ü»çÆ ò¶Ö Õ¶ ÁÅÖä ñ¾×¶, ÒÒå¹ÃÆº ìÅìÅ ÜðéËñ ÇÃ§Ø ìÅð¶ öñå Çà¾êäÆÁ» ÕÆåÆÁ» ÔéÍ î¶ðÅ Ü¹ÁÅì ÃÆ ÇÕ ÒÒôÔÆç ÇìñÅÃÓÓ ÇÕåÅì, Ü¯ ò¾Ö¯ ò¾Öð¶ ñ¶ÖÕ» òñ¯º ÇñÖÆ Ô¯ÂÆ þ, À¹Ã ÇòÚ Ã¾í å¯º êÇÔñÅ ñ¶Ö î¶ðÅ ÔÆ þ ÒÒòÆÔòÆº ÃçÆ çÅ ôz¯îäÆ ÇÃ¾ÖÓÓ êó· Õ¶ ò¶Ö ñú...Í

ìÔ¹å ÔÆ ç¹ÖÆ îé éÅñ ÇñÖäÅ êË ÇðÔÅ þ ÇÕ ÇÂé·» ÇòÚ¯º ÇÕÃ¶ ÇòÁÕåÆ é¶ Õç¶ ×¹ðìÅäÆ çÅ ÁÇèÁËé éÔÆº ÕÆåÅÍ ÇÕÃ¶ é¶ ÇÂÇåÔÅÃ éÔÆº êÇó·ÁÅÍ ÇÕÃ¶ ù ÇÃ¾Ö ðÇÔå îÇðÁÅçÅ ìÅð¶ Ç×ÁÅé éÔÆºÍ Õ¯ÂÆ

Ô¯ò¶×Å À¹º×ñ» Óå¶ Ç×ä¶ ÜÅäï¯× ÇòÁÕåÆ, ÇÜÃ ù èðî çÆ Õ¹¾Þ ÃîÞ Ô¯ò¶Í òðé» Çòç¶ô» ÇòÚ ê¾Õ¶ Ô¯äÅ, õÅÇñÃåÅé ç¶ éÅî Óå¶ îÅÇÂÁÅ ÇÂÕ¾åð ÕðéÆÍ ×¹ðçòÅÇðÁ» Óå¶ ñÅáÆ, ×¯ñÆ ç¶ ÷¯ð ÕìÜ¶ Õðé¶Í ç¶ô ÇòÚ¯º ì§ç¶ î§×òÅ Õ¶, ò¾âÆÁ» ðÕî» ìà¯ðéÆÁ» Ü» ÁÅêä¶ ÔÆ Çðôå¶çÅð, íÅÂÆ íåÆÜ¶ Çòç¶ô» ÇòÚ ÜÅÇÂ÷-éÅÜÅÇÂ÷ ã§× éÅñ ÃËà

ÕðÅÀ¹ä¶Í Üç¯º îËº ÃòÅñ ÕÆåÅ ÒÒÇÕ ÃzÆ ×¹ðÚðé ÇÃ§Ø à½ÔóÅ, ÃzÆ

ÔðÚ§ç ÇÃ§Ø ñ½º×¯òÅñ Üç¯º çðìÅð ÃÅÇÔì å¶ ÃÅÕÅ éÆñÅ åÅðÅ òÕå ÁÅêä¶ ÃÅæÆÁ» Ãî¶å Ç×zøåÅð Ô¯ ×Â¶ Ãé, À¹Ã òÕå ñ¯Õ» çÅ À¹é·»

-137-



êzåÆ ÕÆ ÕÇÔäÅ Ü» Ã¯ÚäÅ ÃÆ?ÓÓ ÁÅÖä ñ¾×¶-ÒÒÀ¹é·» ôð¶ÁÅî ê¿æ ù è¯ÖÅ Çç¾åÅÍ îð Çîàä çÆÁ» ÕÃî» ÖÅ Õ¶ ÇÃ¾Ö» çÆÁ» ñÅô» À¹å¯º çÆ ¦Ø Õ¶ ÃðÕÅðÆ ×¾âÆÁ» ÇòÚ ÜÅ ìËá¶Í À¹é·» ò¾âÆ ÕÅÇÂðåÅ ÇòÖÅÂÆ

ÃÆ À¹Ã òÕåÓÓÍ ÒÒêð Ô¯ô ÔòÅÃ ÕÅÇÂî ðÖ Õ¶ ÇèÁÅé éÅñ Ã¹ä¯! å¹ÃÆº ÁÖ½åÆ ÖÅóÕ±Á» Áå¶ àÕÃÅñ òÅÇñÁ» é¶ Üç¯º ÇÂÔ ÁËñÅé ÕÆåÅ ÇÕ íÅÂÆ ÜðéËñ ÇÃ§Ø ÜÆòå þ, Úó·çÆ ÕñÅ ÇòÚ þÍ ÕÆ À¹Ã òÕå å¹ÃÆº õ¹ç À¹Ã ù ×¾çÅð» çÆ ÕåÅð ÇòÚ ÁÅê ÖóÅ éÔÆº ÕÆåÅ? ñ¯Õ» ç¶ ê¹¾å îðòÅ Õ¶, ÁÕÅñ åõå ã¹ÔÅ Õ¶ õ¹ç ÜÅé ìÚÅ Õ¶ éÃ ÜÅäÅ ÇÕæ¯º

çÆ Ã±ðî×åÆ þ? ÕÆ ÇÂÕÆ ÃÅñ åÕ ÇÂÔ ÕÅÇÂðåÅ Áå¶ ×¾çÅðÆ íÅÂÆ

ÜðéËñ ÇÃ§Ø ç¶ î¾æ¶ éÔÆº îóÆ? ×¹ð± ×§zæ ÃÅÇÔì ÜÆ çÆ Ô÷±ðÆ ÇòÚ ñ¾Ö» òÅð ì¯ÇñÁÅ Ç×ÁÅ Þ±á ÕÆ å¹ÔÅé±§ ôðîÃÅð éÔÆº ÕðçÅ? î¶ðÆÁ» çñÆñ» çÅ À¹é·» Õ¯ñ Õ¯ÂÆ À¹åð éÔÆº ÃÆÍ ÜÔÅ÷

Á×òÅÕÅð íÅÂÆ ðÅÇÜ§çð ÇÃ§Ø çÅ ÇÂÕ ÃÅæÆ (êzç¶ôÆ) Ü¯ ÇÂÃ ÇòÚÅð ÚðÚÅ ÇòÚ ôÅÇîñ ÃÆÍ Üç¯º îËº À¹Ã é±§ ×¹ðìÅäÆ ìÅð¶ ÇÂÇåÔÅÃ ìÅð¶ Ü» Ã§ÃÅð çÆÁ» Õz»åÆÕÅðÆ ñÇÔð» ìÅð¶ Õ¹¾Þ ÃòÅñ ÕÆå¶, å» À¹Ô Õ¯ÂÆ ÜòÅì éÅ ç¶ ÃÇÕÁÅÍ À¹Ã é¶ ÁÇÜÔÆ Õ¯ÂÆ ÇÕåÅì éÔÆº êó·Æ ÃÆÍ ÇÂé·» ì§ÇçÁ» ÇòÚ ç¯ èó¶ ìä ×Â¶Í ÇÂÕ èóÅ îËé±§ ×¹ðçòÅð¶ ÇòÚ ÕæÅ çÅ

Ãî» ç¶ä ç¶ Ô¾Õ ÇòÚ å¶ ÇÂÕ Çòð¯è ÇòÚ Çé¾åð ÇêÁÅÍ ÔîÅÇÂåÆ èó¶ é¶ Çëð ÇÂÔ ôðå ð¾Ö Çç¾åÆ ÇÕ Ü¶ ÇÂ§çð ÇÃ§Ø Ø¾×Å ù å¹ÃÆº ì¯ñä éÔÆº ÇçÀ¹×¶, å» ÁÃÆº å¹ÔÅâ¶ é§×ÆÁ» ñ¾å», å¶ ¦î¶ Þ¾Ç×Á» òÅñ¶ ÃÅè» ù

íÆ éÔÆº ì¯ñä ÇçÁ»×¶Í ÇÂÃ ÕôîÕô ÇòÚ çÅÃ ù øðËºÕøðà ×¹ðçòÅð¶ ÁËåòÅð ç¶ î¹¾Ö çÆòÅé ÇòÚ ì¯ñä çÅ Ãî» Çç¾åÅ Ç×ÁÅÍñ×ê× E@ Çî§à îËº ÕæÅ ÕÆåÆÍ ÁÅî Ã§×å é¶ ÁÇåÁ§å ôñÅØÅ ÕÆåÆÍ

î¶ðÆÁ» ÇÕåÅì» å¶ ÃÆ.âÆ÷. ÃÅðÆÁ» ÔÆ ñ¶Ö¶ ñ¾× ×ÂÆÁ»Í î¶ð¶ ìÅÔð À¹á Õ¶ ÁÅÀ¹ä Óå¶ éÅñ ÔÆ Á¾èÆ Õ¹ Ã§×å ìÅÔð ÁÅ ×ÂÆÍ ÇÕÀ¹ºÎÇÕ Ãà¶Ü ÃËÕàðÆ î¶ð¶ Çòð¹¾è Çëð åð·» åð·» ç¶ ÇòÁ§× ÕÃ ÇðÔÅ ÃÆ ÇÜÃ é±§

Ã§×å é¶ êÃ§ç éÅ ÕÆåÅ å¶ ì¹ðÅ íñÅ ì¯ñç¶ À¹á Õ¶ ÜÅäÅ ÔÆ ÇìÔåð ÃîÇÞÁÅÍ

-138-



Ü±é îÔÆé¶ ç¶ êÇÔñ¶ Ôøå¶ (@F) îËº ÜðîéÆ å¯º ÇÂàñÆ ÚñÅ Ç×ÁÅÍÇÂæ¶ ÁËåòÅð ù íðòÆº Ã§×å ÇòÚ ì¯ñä çÅ î½ÕÅ ÇîÇñÁÅÍ ÒÒÖÅóÕ±ÓÓêzì§èÕ» òñ¯º Ô¹Õî Çç¾åÅ Ç×ÁÅ ÃÆ ÇÕ ÃÅÕÅ éÆñÅ åÅðÅ ìÅð¶ å¶

õÅÇñÃåÅé ìÅð¶ ÷ð±ð ì¯ÇñÁÅ ÜÅò¶Í îËº êÇÔñ» ôÔÆçÆ çÅ Ã§Õñê ÇìÁÅé ÕÆåÅÍ ÁõÆðñ¶ ê¿Ü Õ¹ Çî§à» ÇòÚ ÇÂÔ åñõ ÔÕÆÕå ÃÅÔîä¶ ÇñÁ»çÆ : ÒÒíðÅò¯ å¶ íËä¯! ÖÅÃ åòÜ¯º Ççú : îËé±§ õÅÇñÃåÅé ìÅð¶ ì¯ñä ñÂÆ ÇÕÔÅ Ç×ÁÅ þÍ î¶ð¶ ÃÅÔîä¶ ìËáÆ Ã§×å ÇòÚ I@%ÇòÁÕåÆ Õ¶Ã» å¯º ðÇÔå ìËá¶ ÔéÍ é¾ì¶ êÚÅéò¶º øÆ ÃçÆ ÇÃ¾Ö» é±§

×¹ðìÅäÆ çÆÁ» ç¯ ÚÅð ê½óÆÁ» ôìç ïÅç éÔÆº ÔéÍ Â¶é¶ Õ¹ ÔÆ ÇÃ¾Ö

ôðÅìÆ ìä ü¾Õ¶ ÔéÍ ÁÅêä¶ ÁÅê é±§ ÇÃ¾Ö ÁÖòÅÀ¹ä òÅñ¶ Ãî×Ç¦× Õð ðÔ¶ Ôé, Çðôòå» ñË ç¶ ðÔ¶ ÔéÍ íð±ä ÔÇåÁÅò» ç¶ ç¯ôÆ Ôé, êð âÆº×» õÅÇñÃåÅé çÆÁ» îÅðç¶ ÔéÍ ê¿ÜÅì ÇòÚ ìóÅ ÃðÕÅðÆ ÕÇÔð òÅêÇðÁÅ ÃÆ Í ÇÂæ¶ Çòç¶ô» ÇòÚ å¹ÔÅâÆÁ» ê¾×» íÅðå ÃðÕÅð é¶ éÔÆº À¹åÅðÆÁ»Í å¹ÔÅâ¶ çÅó·Æ, Õ¶Ã íÅðåÆ ê¹ÇñÃ é¶ éÔÆº Õ¹åð¶Í

å¹ÔÅé±§ ×¹ðìÅäÆ êó·é å¯º ÇÕÃ¶ ø½ÜÆ â§â¶ é¶ éÔÆº ð¯ÇÕÁÅÍ ÁÕÅñ åõå ã¾á¶ çÆ ç¹ÔÅÂÆ ç¶äÆ êð õ¹ç ÁÅêäÆÁ» çÃåÅð» Õ¶Ã» åÕ çÆ Ã§íÅñ éÅ ÕðéÆÍ ëó·», ÇÃ¾Ö ðÅÜ çÆÁ» îÅðéÆÁ», êð ðÅÜéÆåÆ çÅ À Á íÆ éÅ ÁÅÀ¹äÅ, ÇÂÔ Õ¶òñ ìÚ×ÅéÆÁ» ÔðÕå» ÔéÍ ÁÅêä¶ ì¾ÇÚÁ» å¶ é½ÜòÅé» é±§, êÇÔñ» ×¹ðìÅäÆ êó·Å ñÀ¹Í ôÅéÅîåÅ ÇÂÇåÔÅÃ ÃîÞÅ ñÀ¹Í çÅó·Æ Õ¶Ã ðÖòÅ ñÀ¹, çÃåÅð» ÃÜÅ ñÀ¹Í.. À¹Ã å¯º î×ð¯º ðÅÜ ìÅð¶ ×¾ñ» Õð ÃÕç¶ Ô¯Í À¹Ô òÆ Ãðì êzîÅäå ô»åîÂÆ éÆåÆ ÇåÁÅð

Õð Õ¶, ÇÕÀ¹ºÇÕ çÇÔôå×ðçÆ çÅ ÃÅðÆ ç¹éÆÁ» çÆÁ» ÃðÕÅð» Çòð¯è ÕðçÆÁ» ÔéÍ ÃÅé±§ ÇÕÃ¶ êÅÇÃÀ¹º íÆ ÔîÅÇÂå éÔÆº Çîñ ÃÕ¶×ÆÍ ê¿ÜÅì ÇòÚ ÜÆòå ÖÅóÕ± ñÆâð ÃzÆ ÇÃîðÜÆå ÇÃ§Ø îÅé, ÃzÆ ÁÇå§çðêÅñ ÇÃ§Ø, ÃzÆ çñÜÆå ÇÃ§Ø Çì¾à± ÃzÆ ò¾Ãä ÇÃ§Ø Ü¾ëðòÅñ ÁÅÇç

ÔÇæÁÅðì§ç Ã§Øðô ÇåÁÅ× Õ¶ ÒÒô»åîÂÆÓÓ òÅñÅ ðÅÔ ÁÖÇåÁÅð Õð

üÕ¶ ÔéÍìÃ Çëð ÕÆ ÃÆ ÁÖ½åÆ ÖÅóÕ±Á» é¶ å¹ð§å ì¯ñä å¯º ð¯Õä çÆ Ãõå

-139-



ÔçÅÇÂå Õð Çç¾åÆÍ îËº À¹á Õ¶ ìÅÔð Úñ ÇêÁÅ å¶ ÇÂÔ õÅÇñÃåÅéÆ íðÅ î¶ð¶ Çòð¹¾è íóÅÃ Õ¾ãçÅ ÇðÔÅÍ Ã§×å À¹á Õ¶ ìÔ¹åÆ ìÅÔð î¶ð¶ Õ¯ñ ÁÅ üÕÆ ÃÆÍ ÃòÅñ Ü¹ÁÅì Õð ðÔÆ ÃÆÍ êzì§èÕ» é¶ çøåð ÇòÚ ì¹ñÅ Õ¶ íÆ Ãõå ÕñÅîÆ ÕÆåÆ êð çñÆñ Á¾×¶ Õ¯ÂÆ Öñ¯ éÅ ÃÇÕÁÅ Í ÇÂæ¶ ÇÂÕ ÔøåÅ ñÅ Õ¶, Ôñ Úñ ÇÜÔÆ îÚÅ Õ¶, çÅÃ Ü±é ç¶ ç±Ü¶ Ôøå¶ ÇÂ§×ñËºâ êÔ¹§Ú Ç×ÁÅ ÇÜÃçÅ ò¶ðòÅ å¹ÃÆº Á×ñ¶ ÇÔ¾Ã¶ ÇòÚ êó·¯×¶Í

ÕðäÆ ÕÆðÇå ×¹ðîÇå ÃÅð¹¨ Ã§å ÃíÅ ×¹ä Ç×ÁÅé ìÆÚÅð¹¨ (ACDC)

qqq

î¹ÁÅëÆéÅî¶ ç¶ Ü°ÁÅì ÇòÚ Ãå³ìð å¶ ÁÕå±ìð B@@F ù ñ¶ÖÕ ÁîðÆÕÅ ÕËé¶âÅ ç¶ èðî

êzÚÅð ç½ð¶ Óå¶ Ç×ÁÅ ÃÆÍ ÇÂé·» ç¯ îÔÆÇéÁ» ÇòÚ, àÕÃÅñ éÅñ Ãì³èå ÇòÁÕåÆÁ» é¶ Ü¯ ì¹ðÛÅ ×ðçÆ ÕÆåÆ À°Ã çÅ ÕÅøÆ ÇÔ¼ÃÅ ÁÖìÅð» ÇòÚ Ûê Ú¹ÇÕÁÅ ÔËÍ ÇéÀ±ïÅðÕ ç¶ ÇÂÕ ×°ðçòÅð¶ (ÇðÚî§â ÇÔñ) Ü¯

×¹ð± ×§zæ ÃÅÇÔì çÆ Ô÷±ðÆ ÇòÚ, ÇÂé·» ñ¯Õ» é¶ îËù ì¯ñä å¯º ð¯Õä ñÂÆ ×¹§âÅ ×ðçÆ ÕÆåÆ À¹Ô ÁÖìÅð» ÇòÚ éÔÆº ÁÅÂÆÍ ÇÜò¶º ÇÂé·» ñ¯Õ» é¶ é§×¶Ü íðê±ð ×ÅñÆ ×ñ¯Ú ÕÆåÅ, À¹Ô ÇñÇÖÁÅ ÜÅäÅ Ã§íò éÔÆº þÍ

ÕËé¶âÅ ç¶ ÇÃ¾Ö þðÆà¶÷ ×¹ðçòÅð¶ ÇòÚ, êzì³èÕ» å¯º êzòÅé×Æ ñË Õ¶ BD-I-@F ù îËº ÔÅñÆ Ãà¶Ü Óå¶ ìËÇáÁÅ ÔÆ Ã» ÇÕ ÇÂé·» í¼çð ê¹ðô» é¶

-140-



ÒÒÇÃîðéÓÓ ÕðéÅ ô¹ðÈ Õð Çç¼åÅÍ îÜìÈðÆ òÃ ÇÂÃ¶ ìçÁîéÆ ÇòÚ îËù Á¼èÅ Ø³àÅ ì¯ñäÅ ÇêÁÅÍ ÁõÆð ÇòÚ ÇÂé·» îÅÂÆÕ Ú¹¼Õ Õ¶ î¶ð¶ Óå¶ òÅð ÕðéÅ ÚÅÇÔÁÅ êð îÅÂÆÕ ÇëÕÃ ÕÆåÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÃÆ, ìÚÅ Ô¯ Ç×ÁÅÍ Â¶é¶ ÇòÚ î¶ð¶ Ã³×Æ ÃÅæÆÁ» é¶ ÇÂé·» ÖðÈçÆÁ» ù ÕÅìÈ Õð ÇñÁÅÍ ÇÂÃ çÆ

òÆÇâú Çøñî î½ÜÈç ÔË, ÇÃ³Ø ÃíÅ ÕËé¶âÅ â¯à Õ¯î å¯º Áå¶ www.fateh publications.com å¯º ÕÇñÕ Õð Õ¶

ò¶ÖÆ ÜÅ ÃÕçÆ ÔËÍÇÂÃ ØàéÅ å¯º î×ð¯º Ô¯ÇÂÁÅ ô¹ðÈ ÇÃñÃñÅ ÁÖìÅð», ð¶âÆú Óå¶

ÃòÅñ ÜòÅì å¶ ìÇÔÃ î¹ìÅÃÅÍ îËº ð¶âÆú å¯º ÕÂÆ òÅð ÇÂÔ ×¾ñ

ç¹ÔðÅÂÆ ÇÕ î¶ðÆÁ» ÇñÖå» ÇòÚ Ü¶ Õ¯ÂÆ ×°ðìÅäÆ å¯º À°ñà ×¾ñ ÔË å» îËù ç¼ÃÆ ÜÅò¶Í î¶ðÆ ÇñÖÆ ÇÕÃ¶ ê³ÕåÆ ÕÅðé Ü¶ ÇÕÃ¶ ç¶ îé ù ç¹¼Ö êÔ°³ÇÚÁÅ Ô¯ò¶ å» îËº À°Ã å¯º îÅøÆ î³× ñò»×ÅÍ ÇÜÃ ÕÅðé Â¶éÅ ò¼âÅ ÇòòÅç À°ÇáÁÅ ÔË, À°Ô ÔË Ç×. ×°ðìÚé ÇÃ³Ø çÆÁ» ×°ðîÇå Çòð¯èÆ ÇñÖå»Í ÇÜé·» ù îËº ê³é¶òÅð ÇÃ¼Ö ê³æ çÆ ÕÚÇÔðÆ ÇòÚ ê¶ô ÕÆåÅ ÔË ÇÕ ÇÕò¶º ÇÂé·» ÁÅêÈ³ ìä¶ ìzÔîÇ×ÁÅéÆÁ» é¶, Çéðîñ ÇéÁÅð¶ ê³æ ù ìzÅÔîäÆ ÖÅð¶ ÃÅ×ð ÇòÚ, ×ðÕ Õð Çç¼åÅ ÔËÍ î¶ð¶ òñ¯º À°áÅÂ¶ D@@é°ÕÇåÁ» çÅ Á¼Ü åÕ ÇÕÃ¶ àÕÃÅñÆÂ¶ é¶, Ü» À°é·» ç¶ ÔîÅÇÂåÆ é¶ ÜòÅì éÔÆº Çç¼åÅÍ î¶ð¶ éÅñ ð¶âÆú Óå¶ ìÇÔÃ Õðé òÅÃå¶ ÇÂé·» ù

ÕËé¶âÅ ÇòÚ¯º Õ¯ÂÆ ÇÂÕ íÆ ì³çÅ éÔÆº ñ¼ÇíÁÅ, Ü¯ àÕÃÅñ ù ÃÔÆ å¶ îËù öñå ÃÅìå Õð ÃÕ¶Í Õ¯ÂÆ ê¶ô é» Ü»çÆ ò¶Ö Õ¶, àÕÃÅñÆÁ» é¶ ê³ÜÅì ÇòÚ¯º àËñÆø¯é ðÅÔÆº î¶ð¶ éÅñ ìÇÔÃ Õðé òÅÃå¶, ì³ç¶ ÇñÁÅÀ°ä¶ ô¹ðÈ

ÕÆå¶Í À°é·» ÇòÚ¯º ò¶ðòÅ ÇÂÀ°º ÔË :A. íÅÂÆ Ã¹ÖÚËé ÇÃ³Ø (èéê¹ðÅ-ìð¶àÅ) ð¶âÆú Óå¶ ë¯é ðÅÔÆº ÁÅÇÂÁÅÍ

ð¶âÆú Ô¯Ãà é¶ À°Ã ù ê¹¼ÇÛÁÅ : ÒÒå°ÃÆº êz¯. ÇÂ³çð ÇÃ³Ø éÅñ ìÇÔÃ Õðé ñÂÆ ÇåÁÅð Ô¯ÓÓ? Ã¹ÖÚËé ÇÃ³Ø : ÒÒÔ» îËº ÇåÁÅð Ô»ÓÓÍ

ÕÆ å¹ÃÆº êz¯. Ø¾×Å çÆÁ» ÇÕåÅì» êó·ÆÁ» Ôé? Ã¹ÖÚËé ÇÃ§Ø : ÜÆ éÔÆº êó·ÆÁ»Í

-141-



ÕÆ å°ÃÆº ÇÂ³çð ÇÃØ ÜÆ ù ÜÅäç¶ Ô¯? Ã¹ÖÚËé ÇÃ³Ø : ÜÆ éÔÆº îËº éÔÆº ÜÅäçÅ êð ìÇÔÃ Õðé ñÂÆ ÇåÁÅð Ô»Í ð¶âÆú Ô¯Ãà é¶ îËù ÃòÅñ ÕÆåÅ : å°ÃÆº ×¾ñìÅå ñÂÆ ÇåÁÅð Ô¯? îË ÇÕÔÅ : ÜÆ Ô», êÈðÆ åð·» ÇåÁÅð Ô»Í ÃòÅñ : å°ÃÆº íÅÂÆ Ã¹ÖÚËé ÇÃ³Ø ù ÜÅäç¶ Ô¯?ÜòÅì : ÜÆ Ô» Ú³×Æ åð·» ÜÅäçÅ Ô»Í íÅÂÆ Ã¹ÖÚËé ÇÃ³Ø íÆ îËù

Ú³×Æ åð·» ÜÅäçÅ ÔËÍ íÅò¶º À°Ã é¶ ÁäÜÅäê¹äÅ ÜÅÔð ÕÆåÅ ÔË ÇÕÀ°ºÇÕ Ã³é AIHD ÇòÚ ÁÃÆº ìÇá§â¶ Ü¶ñ· ÇòÚ, ÇÂÕ ÃÅñ çÅ Ãî»

ÇÂÕ¼ÇáÁ» ìåÆå ÕÆåÅ ÔËÍ òÆÔ ÇÂÕÆ ÃÅñ êÇÔñ» íÆ îËº êÖ³âÆÁ» ù ñ§î¶ Ô¼æÆ ñËºçÅ Ã»Í À°Ã æ» î¶ðÆ î¹ñÅÕÅå íÅÂÆ Ã¹ÖÚËé ÇÃ³Ø éÅñ Ú³×Æ åð·» Ô°³çÆ ðÔÆ ÔËÍ ÇÂÔ îËù ÜÅäç¶ Ôé, Ô°ä ç¹ìÅðÅ ê¹¼Û Õ¶ ò¶Ö¯Í ê¹¼Ûä Óå¶ Ã¹ÖÚËé ÇÃ³Ø é¶ î³ÇéÁÅ ÇÕ Ô» Ü¶ ÇÂÔ ÇòÁÕåÆ À°ÔÆ ÇÂ³çð ÇÃ³Ø Ø¼×Å ÔË, å» îËº ÇÂÃ ù ÜÅäçÅ Ô»Í îËº ÇÂÃ éÅñ ìÇÔÃ éÔÆº Õð ÃÕçÅÍ ñÅÂÆé ì³ç Õð Õ¶ îËº ÜÅ ÇðÔÅ Ô» å¶ Ã¼Ú

î¹¼Ú ÔÆ Ã¹ÖÚËé ÇÃ³Ø ë¯é ì³ç Õð Õ¶ ÚñÅ Ç×ÁÅÍ ×¾ñìÅå Õðé çÆ ÇÔ³îå éÅ Õð ÃÇÕÁÅÍ ÇÂÔ ØàéÅ BF-I-@F çÆ ÔËÍ

B. Çëð ÇÂÃ¶ Ççé ôÅî ù î¶ð¶ Çòð°¼è ì¯ñä ñÂÆ íÅÂÆ Ã¶òÕ ÇÃ³Ø ù ð¶âÆú Óå¶ ì¹ñÅÇÂÁÅ Ç×ÁÅÍ À°Ã é¶ Ã»ÞÆÁ» ×¾ñ» ÔÆ ÕÆåÆÁ»,ÇÜò¶º ÇÕ ÃÅâÅ ÃÅðÅ ã»ÚÅ ÔÆ Çò×ó Ú¹ÇÕÁÅ ÔËÍ ÃÅè ìÅì¶ òÆ

öñå Úñ ðÔ¶ ÔéÍ ñ¶ÖÕ å¶ êzÚÅðÕ òÆ öñåÆÁ» ÕðÆ ÜÅ ðÔ¶ ÔéÍ ÇÕÃ¶ ÇÂÕ ÇòÁÕåÆ ù ç¯ôÆ î³éäÅ ÜÅÇÂ÷ éÔÆº ÔË Í

C. ÇÂÃ å¯º î×ð¯º âÅ: ×°ðôðéÜÆå ÇÃ³Ø ù Ã¼ÇçÁÅ Ç×ÁÅÍ À¹é·» íÆ Ã»ÞÆÁ» ×°ðîÇå ÇòÚÅð» ÔÆ ÕÆåÆÁ», ÇÂÕ¼ñ¶ å½ð Óå¶Í

D. À°êð³å âÅ. ÔðêÅñ ÇÃ³Ø ê³é± ê³ÜÅìÆ ïÈéÆòðÇÃàÆ êÇàÁÅñÅ å¯º ë¯é ðÅÔÆº ð¶âÆú Óå¶ ÇñÁ»ç¶ ×Â¶Í À°é·» Ö¹¼ñ¶ îé éÅñ î¶ðÆ ÔîÅÇÂå

ÕÆåÆÍ ÇðÕÅÇâ³× î¶ð¶ Õ¯ñ ÔË, ÇòÃæÅð ÇòÚ ÕçÆ Çëð ÇÜÕð Õð»×¶Í ÁõÆð ÇòÚ ÇÂÕ¼ñÅ ÇÂÕ¼ñÅ î¶ð¶ éÅñ çÃå ê³ÜÅ ñËä ñÂÆ Üç¯º Õ¯ÂÆ

-142-



éÅ ÇîÇñÁÅ å» ÒÒç¯ ÃÈðî¶ÓÓ ÕÅö÷Æ íñòÅé ñÅÂÆé Óå¶ ÇñÁ»ç¶ ×Â¶Í ð¶âÆú Ô¯Ãà ×°ðÇçÁÅñ î¹³âÆ çÆ ôðÅðå ò¶Ö¯Í îËù À°Ã é¶ F-A@ ù õ¹ç Çîñ Õ¶ Ã¼çÅ Çç¼åÅ ÇÕ å°ÔÅù ÇÂÕ¼ÇñÁ» ù ×°ðîÇå ìÅð¶ ì¯ñä çÅ î½ÕÅ ÇçÁ»×ÅÍ ÁÕå±ìð G ù Ãò¶ð¶ Çëð îËù ÇòôòÅÃ

ç¹ÁÅÇÂÁÅ ÇÕ å°ÃÆº ÁÅêäÅ ê¼Ö ê¶ô Õð¯Í îËº ×°ðîÇå ÇòÚÅð» ÔÅñÆ ê³Ü Õ° Çî³à ÔÆ ÕÆåÆÁ» Ãé ÇÕ îËù ð¯Õ Õ¶ ð¶âÆú êðÜËºàð é¶ ÃÈÚå

ÕÆåÅ ÇÕ ÒÒÃÅù Ô°ä¶ Ô°ä¶ ñÅÂÆé ÇîñÆ ÔË, ê³ÜÅì å¯º ë¯é ðÅÔÆº ÃzÆ Ã¹ÖêzÆå ÇÃ³Ø À°ç¯Õ¶ Áå¶ íÅÂÆ ÇÂ³çðÜÆå ÇÃ³Ø ×¯×¯ÁÅäÆ å°ÔÅâ¶ éÅñ ÇòÚÅð ÚðÚÅ Õðé×¶ÓÓÍ

êÅáÕ Üé¯º ÇèÁÅé ç¶äÅ, À°ç¯Õ¶ Çê³â îÇÔå¶ Ú½Õ Õ¯ñ ÔË ÇÜæ¶ Ã¹ÖêzÆå ÇÃ³Ø çÆ ÇðÔÅÇÂô ÔËÍ íÅÂÆ ×¯×¯ÁÅäÆ Á³ÇîzåÃð ðÇÔ ðÔ¶ ÔéÍ ç¯ò» çÅ ê³ÜÅÔ ÇÕñ¯ îÆàð çÅ ëÅÃñÅ ÔËÍ ÕÂÆ Ççé» ç¶ ïåé» ðÅÔÆº ç¯ò» ù ÇÂÕ¯ æÅò¶º ÇÂÕ¼á¶ ÕÆåÅ Ç×ÁÅÍ ÇÂÕ¯ ë¯é å¯º ç¯ò¶º ì¯ñ¶Í î¶ðÆ ÇÕåÅì ÇòÚ¯º ê³é¶ ñ¼í Õ¶ ÇÂÕ çÈÜ¶ ù ç¶ ðÔ¶ ÃéÍ ç¯ò» çÆÁ» ÁÅòÅ÷»

ë¯é ðÅÔÆº Ã¹äÅÂÆ ç¶ ðÔÆÁ» ÃéÍ Çëð ÇÂÕ¼ñ¶ ÇÕÃ¶ çÆ ÇÔ³îå éÅ êÂÆ ÇÂÕ¼á¶ ç¯ ÇñÁ»ç¶ À°Ô òÆ ÁÚéÚ¶åÆÍ

ÇÂé·» ç¯ò» íÅÂÆÁ» é¶ Ö¹ðçìÆé ñÅ Õ¶ î¶ðÆ ÇÕåÅì ÇòÚ¯º öñåÆÁ» ñ¼íä çÆ ìóÆ Õ¯Çôô ÕÆåÆÍ ÇÃ¼Ö ðÇÔå îÇðÁÅçÅ ù íÆ ÇòÚÕÅð ÇñÁ»çÅÍ ÕÅñÜ ÇòÚ ÁÃÆº ÇòÇçÁÅðæÆÁ» ù ÕÆ êó·ÅÀ°ºç¶

Ô», ÇÂÔ ÃòÅñ òÆ ÕÆå¶ ×Â¶Í î¶ð¶ ìÅð¶ Ö³â¶èÅð îË×÷Æé éò³ìð @F ç¶ êðÚ¶ ÇòÚ ÇñÇÖÁÅ : ÒÒÜç¯º å¼å ×°ðîÇå ç¶ ÁÖ½åÆ êzÚÅðÕ êz¯. Ø¼×Å

ÃÅÇÔì é¶ Á¼á òÅðÆ îÅøÆ î³×ÆÓÓÍ êÇÔñ» À°áÅÂ¶ ×Â¶ ÃòÅñ» ìÅð¶ î¶ðÅ ÕÇÔäÅ ÃÆ ÇÕ ÇÜ³éÆ ç¶ð åÕ ÇÃ¼Ö ðÇÔå îÇðÁÅçÅ ÇòÚ åìçÆñÆ éÔÆº Õð ñÂÆ Ü»çÆ À°åéÆ ç¶ð ÁÃÆº ÇòÇçÁÅðæÆÁ» ù ÇÂÔ Ãí êó·Å ðÔ¶ Ô» êð ÁÃÆº ÁÅêäÅ êzËôð ×ð°¼ê ìäÅÇÂÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔËÍ ô¼ÕÆ ÇñÖå» ù ð¼ç ÕðòÅÀ°ä òÅÃå¶ ÁÃÆº ñ×ÅåÅð ïåé Õðç¶ ðÔ»×¶Í Ãz¯å ×z³æ»

Áå¶ àÕÃÅñ éÅñ î¶ðÆ Õ¯ÂÆ ÜÅåÆ ç¹ôîäÆ éÔÆº þÍ îËº ÇÂÔÆ ÇÕÔÅ ÃÆ ÇÕ Ü¶ ÇÕå¶ àÕÃÅñ é¶ Õ¯ÂÆ Ú³×Å Õ³î ÕÆåÅ ÔË Ü» ÇÕÃ¶ ê¹ðÅåé ×z³æ

-143-



ÇòÚ Õ¯ÂÆ Ú³×Æ ×¾ñ ÔË å¶ êzòÅé ÕÆåÆ ÜÅ ÃÕçÆ ÔË êð ×°ðìÅäÆ çÆ ÕÃò¼àÆ Óå¶ êðÖ Õ¶ ÔÆ ÇéðäÅ ÕÆåÅ ÜÅò¶×ÅÍ îËº ÁÅêäÆÁ» ÇÕåÅì» ÇòÚ¯º ÁäÃ¹ÖÅòÆº ôìçÅòñÆ (Ü¶ Õ¯ÂÆ Ô¯ò¶ å») Ã¯èä ñÂÆ ÃÇÔîå Ô» êð àÕÃÅñ çÆÁ» ÇÕåÅì» ÇòÚ Ü¯ ÇéðÅ Õ°øð ÔÆ Õ°øð íÇðÁÅ ÇêÁÅ

ÔË À°Ã ù Õç¯º ÇåÁÅ×¯×¶? îËº â³Õ¶ çÆ Ú¯à éÅñ ÇÂé·» ç¯ò» ù ÃòÅñ ÕÆå¶ ÇÕ àÕÃÅñ òÅñ¶

ÒÒíÅÂÆ ÜðéËñ ÇÃ³Ø ÜÆòå ÔË, Úó·çÆ ÕñÅ ÇòÚ þÓÓ ÁÅÖ Õ¶ ÇÂ¼ÕÆ ÃÅñ ÞÈá ì¯ñç¶ ðÔ¶Í À°ç¯º å°ÔÅâÆ Õñî éÅ Ú¼ñÆÍ ÚÅñÆ Ççé àÕÃÅñ ÇòÚ îÇÔå¶ Ôòé Ô°³çÅ ÇðÔÅ, À°Ã òÕå å°ÔÅâÆ ÷¹ìÅé ù åÅñ¶ ñ¾× ×Â¶Í

íÅÂÆ ÜðéËñ ÇÃ³Ø ù Õ»×ðÃ çÅ Â¶Ü³à ×ðçÅéä òÅñÆ ê¹ÃåÕ,(ñ¶ÖÕ íÅÂÆ ìÈàÅ ÇÃ³Ø) Ç×: ÔðéÅî ÇÃ³Ø è¹³îÅ é¶ õ¹ç ÇðñÆ÷ ÕÆåÆÍ À°Ã òÕå å°ÔÅâÆ éÆºç éÅ Ö¹¼ñ·ÆÍ ÇÃ¼Ö» ç¶ ÕÅåñ» ù è¹³îÅ ÃéîÅéå Õð ÁÅÇÂÁÅ, À°Ã òÕå å°ÔÅâÆ ÷¹ìÅé Ã¹¼Õ ×ÂÆÍ àÕÃÅñ òÅñ¶ ÇÃ¼èÅ ×°ðÈ ×z³æ ÃÅÇÔì ÜÆ çÅ ÁêîÅé Õðç¶ ÁÅ ðÔ¶ Ôé, ìðÅìð ÁôñÆñ ÕæÅò» òÅñÅ çÃî ×z³æ êzÕÅô Õð Õ¶, À°Ã òÕå å°ÔÅù Ã¼ê Ã¹³Ø Ç×ÁÅÍ îËº Çé¼ÕÆ Çé¼ÕÆ öñåÆ ñÂÆ ×°ðÈ å¯º î¹ÁÅøÆ î³×ä ñÂÆ ÇåÁÅð

Ô» êð àÕÃÅñ òÅñ¶ ÁÅêä¶ ì¼Üð êÅê» çÆÁ» í°¼ñ» Õç¯º ìõôÅÀ°ä×¶?ÇÂÕÆ ÃÅñÅ ÞÈá çÆ îÅøÆ î³×Æ? ×°ðÈ ×z³æ ÃÅÇÔì ç¶ ìðÅìð ìÇÚ¾åð éÅàÕ ð¼Öä çÆ îÅøÆ î³×Æ? ÁÕÅñ åõå òñ¯º êzòÅéå ÇÃ¼Ö ðÇÔå

îÇðÁÅçÅ ù êËð» Ô¶á îè¯ñ Õ¶ AIID ÇòÚ ÁÅêäÆ ò¼ÖðÆ ðÇÔå îÇðÁÅçÅ ìäÅÀ°ä òð×Å ×°éÅÔ ÕÆåÅ, å°ÔÅâÆ ÷îÆð À°ç¯º ÇÕÀ°º éÅ ÜÅ×Æ?

ç¹éÆÁ» ç¶ çÅé¶ ê¹ðÖ ÜÅäç¶ Ôé ÇÕ Ü¶ Õ¯ÂÆ ÇÂéÃÅé ÇÂÕ òÅðÆ öñåÆ ÃòÆÕÅð Õð ñò¶, å» ÇêÛñ¶ ÃÅð¶ òËð Çòð¯è õåî Õð Õ¶, Á×¯º íðÅò» òÅñÅ ÇòÚÅð ÕðéÅ ÚÅÔÆçÅ ÔËÍ ÒÒöñåÆ î³é ñÂÆÓÓ çÅ ã³â¯ðÅ å» îÈðÖ Çêàç¶ ÔéÍ ÇÃÁÅä¶ ñ¯Õ Ç×ñ¶ ÇôÕò¶ í°ñÅ Õ¶ ÇÂÕ Ü°¼à Ô¯ Õ¶

Õ½îÆ À°ÃÅðÆ ÇòÚ ï¯×çÅé êÅÀ°ºç¶ ÔéÍ ôÅÇÂç Ö³â¶èÅð òÅÇñÁ» ù ÃÇíÁÕ ÃîÅÜ ÇòÚ ÁÜ¶ åÕ ðÇÔäÅ ÔÆ éÔÆº ÁÅÇÂÁÅÍ ÇÜé·» çÆÁ»

-144-



ÇÕåÅì» ÕÈó Õ°øð éÅñ éÕÅ-éÕ íðÆÁ» Ô¯äÍ ÇÜé·» ç¶ ÁÖ½åÆ ìzÔî Ç×ÁÅéÆ Ç÷³ç×Æ íð ÕÈó ÕÔÅäÆÁ» Ã¹äÅÀ°ºç¶ ðÇÔäÍ Ü¯ ñ¯Õ ×°ðÈ

ÃÅÇÔìÅé Áå¶ Ãî¹¼Ú¶ ê³æ çÆ å½ÔÆé Õðç¶ Õç¶ éÅ ôðîÅÀ°äÍ À°Ôé» å¯º ÇÕÃ¶ Ú³Ç×ÁÅÂÆ çÆ ÕÆ ÁÅÃ ÕÆåÆ ÜÅ ÃÕçÆ ÔË? ÇÂ³çðÜÆå ÇÃ³Ø

×¯×¯ÁÅÂÆ å¶ íÅÂÆ Ã¹ÖêzÆå ÇÃ³Ø À°ç¯Õ¶ â¶ðÅòÅçÆ Õ¶ÃÅèÅðÆ Çìêð» å¯º Ü¶ çÈð ðÇÔ³ç¶ å» À°é·» ñÂÆ Ú³×Å ÃÆÍ ÃÇå×¹ðÈ ÜÆ çÅ ÇÂÔ ë¹ðîÅé

ÁÇÜÔ¶ ÒÒÇòçòÅé»ÓÓ Óå¶ êÈðÆ åð·» ã¹ÕçÅ þ :ÜÇ× Úå¹ð¹ ÇÃÁÅäÅ, íðÇî í¹ñÅäÅ, éÅÀ¹ ê¿Çâå êóÇÔ ×ÅòÅðÆ¨éÅÀ¹ ÇòÃÅðÇÔ ì¶ç¹ ÃîÅñÇÔ, ÇìÖ¹ íÈñ¶ ñ¶ÖÅðÆ¨ (A@AE)

qqq

ÒÒéÅÀ¹ ê¿Çâå êóÇÔ ×ÅòÅðÆÓÓ Áéêó· ÃÅè» Áå¶ â¶ð¶çÅð» é¶ ×¹ðìÅäÆ çÆ ç¹ðòðå¯º Õð Õ¶, ÇÃ¾Ö

Ã§×å ù ¦î¶ Ãî¶º å¯º ÇÜò¶º Ú±§â Ú±§â ÖÅèÅ þ, ÇÂÃ ×¾ñ çÅ Ãì±å Ôé ÇÂé·» ÃÅè» çÆÁ» ÁÃÆî ÁæÅÔ ÜÅÇÂçÅç»Í Õ¯áÆÁ», ÕÅð», ÷îÆé»

-145-



ÔÃêåÅñ, ëËÕàðÆÁ» Áå¶ ÁÅñÆôÅé Ô¯àñ íÆ ìÔ¹å ÃÅð¶ ÒÒîÔ»ê¹ðÖ»ÓÓé¶ ÚñÅÂ¶ Ô¯Â¶ ÔéÍ À¹êð¯º ÇÃåî ÇÂÔ ÇÕ ×¹ðìÅäÆ çÆÁ» ê¿ÕåÆÁ» çÆ

öñå òðå¯º Õð Õ¶ Ã§×å ù èé êçÅðæ» ç¶ ÇåÁÅ× çÅ À¹êç¶ô ÕðéÅ å¶ Ö¹ç èé ç¶ Á§ìÅð Ü¯ó ñËä¶Í Ã¹ÖîéÆ ÃÅÇÔì ÇòÚ¯º (Ü» Ô¯ð ×¹ðìÅäÆ ÇòÚ¯º) Ã§å êç ù ÁÅêä¶ ñÂÆ À¹ÚÅðé ÕÆåÅ êðÚÅðéÅÍ ÖÅñÃÅ ê¿æ

çÆÁ» ôìç ×¹ð± Áå¶ ÇÃ¾Ö ðÇÔå îÇðÁÅçÅ çÆÁ» èÜÆÁ» À¹âÅÀ¹äÆÁ»,ÇÂé·» ÁÖ½åÆ Ã§å» çÅ ô¹×ñ ÔÆ ìä Ç×ÁÅ þÍ ÇÂé·» ù õ¹ç å» ã§× ÇÃð

çÆ ×¾ñ ÕðéÆ å¶ ÇñÖäÆ éÔÆº ÁÅÀ¹ºçÆÍ ìÃ Çëð ÇÕÃ¶ ÇòÕÅÀ± ÁÅçîÆ ù, ÚÅð ÇÛñó» ò¾à¶ õðÆç ñËºç¶ ÔéÍ Çëð À¹Ô ÇòÁÕåÆ ÁÖ¶ ÒÒî±§Ô ÖÅò¶

Á¾Ö» ôðîÅÀ¹äÓÓ, ç¶ ÁÖÅä î¹åÅìÕ ÁÅêä¶ ÁÔ¹ç¶, ÁÅêäÆ ÇòÇçÁÅ Áå¶ ×¹ðìÅäÆ çÅ Ã¾Ú ÇòÃÅð Õ¶, Õ¹ëð ÕÔÅäÆÁ» é±§ Ã¾Ú ÃÅìå Õðé òÅÃå¶, êÃÆé¯ êÃÆéÅ Ô¯ÇÂ ÁÅî ò¶Ö¶ ÜÅ ÃÕç¶ ÔéÍ

îÇÔå¶ Ú½ºÕ òÅñÆ àÕÃÅñ òñ¯º, çÃ§ìð @F ç¶ Ö¿â¶èÅð êðÚ¶ ÇòÚ ê¿éÅ CF-CG Óå¶ ÒÒÕ½åÕ ÕÅîð¶â» Ü» ÇîôéðÆÁ» ç¶ÓÓ, ÇÃðñ¶Ö ÁèÆé

ç¯ Ãø¶ ÕÅñ¶ ÕÆå¶ ×Â¶ ÔéÍ ÇÂé·» ç¶ ÇñÖäÔÅð¶ Ôé íÎÅÂÆ Õ§òðÁÜÆå ÇÃ§ØÍ êó·¶ ÇñÖ¶ ñ¯Õ» çÅ îÅéÇÃÕ ê¾èð Â¶éÅ éÆò» Ô¯ò¶×Å, Ã¯Ú Õ¶ ð±Ô

Õ§ì ×ÂÆÍ Á¾×¯º ÇÂé·» Õ¯ñ êó·é òÅñ¶ é½ÜòÅé» çÅ íÇò¾Ö Á§èÕÅð îÂÆ ÔÆ Ô¯ò¶×ÅÍ ×¹ð± éÅéÕ ÃÅÇÔì ÜÆ é¶ ÇÂÕ ôìç ÇòÚ, êó·¶ ÇñÖ¶ ÇòÁÕåÆ ìÅð¶ ÇÂÃ åð·» ÇÂðôÅç ë¹ðîÅÇÂÁÅ þ :

ÜÇ× Úå¹ð¹ ÇÃÁÅäÅ, íðÇî í¹ñÅäÅ, éÅÀ¹ ê¿Çâå êóÇÔ ×ÅòÅðÆ¨éÅÀ¹ ÇòÃÅðÇÔ, ì¶ç Ã§îÅñÇÔ, ÇìÖ¹ í±ñ¶ ñ¶ÖÅðÆ¨ (A@AE)

ÃÇå×¹ð± ÜÆ ÃîÞÅ ðÔ¶ Ôé ÇÕ Ã§ÃÅð ÇòÚ ìó¶ Úåð ñ¯Õ Ôé, êð õ¹ç ÔÆ íðî» ÇòÚ í¹ñ¶ Ô¯Â¶ Õ¹ðÅÔ¶ êË Ú¹¾Õ¶ ÔéÍ ìó¶ ÇòçòÅé ê¿Çâå ìä¶ Çëðç¶ Ôé, êð ×òÅð» òÅñÆ ÁÕñ, î±ðÖ» òÅñ¶ Õ§î Õðç¶ ÔéÍÇÂé·» é¶ éÅî (×¹ðìÅäÆ À¹êç¶ô) ù éÔÆº î§ÇéÁÅÍ ê¹ðÅåé òËçÕ ðÆå»

ù ÇÔ¾Õ éÅñ ñÅÂÆ Çëðç¶ ÔéÍ ÁÇÜÔ¶ ÇñÖÅðÆ îÅé¯ ÇéðÅ Õ±ó, Õ¹ëð Ü»

÷ÇÔð ÔÆ ÇñÖ å¶ ì¯ñ ðÔ¶ ÔéÍ íÅò¶º ÜÅÔðÅ å½ð Óå¶ ÇÂé·» çÆ ÷¹ìÅé îÅÇÖÀ¹º Çî¾áÆ êðåÆå Ô¯ò¶Í À¹Ã ç¶ Á§çð ÷ÇÔð «ÕÅÇÂÁÅ Ô¹§çÅ þÍ

-146-



ç¹éÆÁ» çÅ ÇÂÕ êzÇÃ¾è ÇòçòÅé õñÆñ Ç÷ìðÅé ÇÂÃ é±§ ÇÂÃ åð·» ÇìÁÅé ÕðçÅ þ : ÒÒîËº ç¹éÆÁ» ò¶ÖÆ, Ü§×ñ» å¯º ôÇÔð» ò¾ñ, Þ¹×ÆÁ»

å¯º îÇÔñ» ò¾ñ, Õ½î» ù òèÇçÁ» ò¶ÇÖÁÅÍ îËº ðÅÜ íòé», ÕÅñÜ», î§çð», ìñÆ ì¶çÆÁ» å¶ Ç×ÁÅÍ îËº ò¶ÇÖÁÅ î÷ç±ð ÁîÆð çÅ ö¹ñÅî þÍ ÁîÆð ÇÃêÅÔÆ çÅ ö¹ñÅî þÍ ÇÃêÅÔÆ ÜðéËñ çÅ ö¹ñÅî þÍ ÜðéËñ ðÅÜ¶ çÅ ö¹ñÅî þÍ ðÅÜÅ ê¹ÜÅðÆ çÅ ö¹ñÅî þÍ ê¹ÜÅðÆ î±ðåÆ çÅ ö¹ñÅî þÍ Ü¯ î±ðåÆ Çî¾àÆ çÆ ìäÆ Ô¯ÂÆ þÍ ÇÜÃ ù ôËåÅé é¶ îé¹¾ÖÆ Ö±é ÇòÚ

×¹§é Õ¶, î¹ðçÅ Ö¯êðÆÁ» ç¶ ã¶ð À¹êð ÇàÕÅÇÂÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ þÍ ì¹ðÅÂÆ å¶ êÅê çÅ ìÆÜ Õ½î» Á¾×¶ å¯º Á¾×¶ Á½ñÅç ç¶ éÅî òÃÆÁå Õð Çç§çÆÁ»

ÔéÍÓÓÇÂÕ êÅÃ¶ Ôé Ãîðå¾Ö òÅêð¶ ò¾â¶ Û¯à¶ Øñ±ØÅð¶Í ×¹ð± ÃÅÇÔìÅé Áå¶ ÇÃ¾Ö» é±§ Çç¾å¶ Ø¯ð åÃÆÔ¶Í À¹é·» ò¾ñ¯º ÇÃçÕ å¶ Áâ¯ñ ðÇÔäÅ,ÒÒ×¹ðîÇåÓÓ ù Çê¾á éÅ ç¶äÆ, ÃðÆð ñ¶Ö¶ ñ× ÜÅäÅÍ Çëð Ã±ðÇîÁ» é¶

òÕå ÇòÚÅð Õ¶, ÔÇæÁÅðì§ç Ô¯ Õ¶, å¹ëÅé ìä ç¹ôîä Óå¶ à¹¾à êËäÅ…..ÍÇÂÔ ÃÆ ÁÃñÆ ÒÒÕðÅîÅåÓÓÍ â¶ð¶çÅðÆ ÁËéÕ ñÅ Õ¶ ò¶Öä ç¶ ÁÅçÆ íÅÂÆ ÜÆ é¶ ÇÂÕ ê±ðÅ ê¿éÅ Üéðñ ÔðìÖô ÇÃ§Ø òñ¯º ÕÆåÆ ×ÂÆ ÁðçÅÃ ìÅð¶ ÕÅñÅ ÕÆåÅ Ô¯ÇÂÁÅ þÍ êÂÆ ÇÕò¶º ÁðçÅÃ çÆ ôÕåÆ éÅñ, íÅðåÆ

ø½Ü çÆ ÇÜ¾å Ô¯ÂÆ å¶ êÅÇÕÃåÅéÆ ø½Ü ÔÅð ×ÂÆÍ ÕÆ îËº ê¹¾Ûä çÆ ×¹ÃåÅÖÆ Õð ÃÕçÅ Ô» ÇÕ êÅÇÕÃåÅéÆ íðÅò» é¶ íÆ õ¹çÅ Á¾×¶ ÁðçÅÃ ÕÆåÆ ÃÆ ÇÕ éÔÆº? ÇÔ§ç± ÁøÃð» é¶ íÆ ÁðçÅÃ Üð±ð ÕÆåÆ Ô¯ò¶×Æ? ç¯ò¶º Çèð» ð¾ì ù ð¾ì éÅñ ñóÅ ðÔÆÁ» Ãé? ð¾ì é¶ êÖêÅå Õð Õ¶, ÇÃ¾Ö» ù ÇÜåÅ Çç¾åÅ? ÇÂÃ çÅ îåñì ð¾ì ÃÅÇðÁ» çÅ Ã»ÞÅ ÇêåÅ éÔÆº þ?

íÅÂÆ ÜÆ! ÇÜÃ ñóÅÂÆ çÅ å¹ÃÆº ÷¹ìÅéÆ ÕñÅîÆ Ç÷Õð ÕÆåÅ þ (AIGA) çÅ ÁÃñ ÇòÚ çÃ§ìð ê¿Ü, AIII ç¶ ê¿ÜÅìÆ ÇàzÇìÀÈé ÇòÚ,Üéðñ ÔðìÖô ÇÃ§Ø çÆ ¦îÆ î¹ñÅÕÅå ÛêÆ ÃÆÍ À¹Ã ÇòÚ Üéðñ

ÃÅÇÔì é¶ ÇÕÃ¶ ÁðçÅÃ çÅ Ç÷Õð éÔÆº ÕÆåÅÍ Ã×¯º ÇÂ§çðÅ ×»èÆ çÅ ÇÂÕ ÁÇÔî êðçÅ ÚÅÕ ÕÆåÅ þ ÇÕ ÒÒÃÅé±§ íÅðå ç¶ ð¾ÇÖÁÅ ÇòíÅ× ç¶

-147-



î¹¾Ö çøåð òñ¯º, òÅÇÂðñËÃ Óå¶ Ô¹Õî ÇîÇñÁÅ ÇÕ å¹ÃÆº ø½Ü ù Çê¾Û¶ ÔàÅ ñúÍ êÇÔñ» ÇìÁÅÃ ç¶ Õ§ã¶ Óå¶ Çç¾ñÆ ò¾ñÍ Ü¶ êÅÇÕÃåÅéÆ ø½Ü íÅð± îÇÔÃ±Ã Ô¯ò¶ å» Ãå«Ü å¯º ê±ðì òÅñ¶ êÅÃ¶ åÕ Çê¾Û¶ Ôà ÜÅÀ¹ÍÓÓÇÂÔ ê¿ÜÅì Áå¶ ÇÃ¾Ö» ù åìÅÔ Õðé çÆ ÇÂÕ Ã¯ÚÆ ÃîÞÆ éÆÚ ÃÅÇ÷ô

ÃÆÍ (ìÕ½ñ Üéðñ ÃÅÇÔì) ÁÃÆº ÃÅð¶ ÇÃ¾Ö ÁøÃð» é¶ ÇÂÃ êÅê íðÆ Ã¯Ú ù åÅó ÇñÁÅ, å¶ Çê¾Û¶ Ôàä å¯º ÇÂéÕÅð Õð Çç¾åÅÍ ÇÃ¾Ö ÇÃêÅÔÆÁ» ù ÁÅêä¶ ê¿ÜÅì ñÂÆ, ÁÅêä¶ èðî ÁÃæÅé» ñÂÆ, ÁÅêäÆÁ» èÆÁ» íËä» çÆ ÇÂ¾÷å ìÚÅÀ¹ä õÅåð, îð Çîàä çÆÁ» ÕÃî» üÕÅÂÆÁ»Í ÁÕÅñ ê¹ðÖ é¶ ÇÕðêÅ ÕÆåÆ ÃÅâÆ ÇÂ¾÷å ðÇÔ ×ÂÆÍ

íÅÂÆ Õ§òð ÁÜÆå ÇÃ§Ø ÜÆ Ü¶ ÁðçÅÃ ÇòÚ çÇðÁÅ ÁàÕ ù ð¯Õ ñËä çÆ ôÕåÆ þ å» ê¿ÜÅì å¶ íÅðå ÇòÚ ìÔ¹å òÅðÆ Ôó ÁÅÀ¹ºç¶ ÔéÍì¶Á§å ñ¯Õ ÜÅé» ×§òÅ ñËºç¶ ÔéÍ Ô¯ð ÁäÇ×äå Øð¯º ì¶Øð Ô¯ Ü»ç¶

ÔéÍ ÁÅÔ Õ¹¾Þ ÔÆ Ãî» êÇÔñ» Ã¹éÅîÆ ñÇÔð» ÇòÚ, ñ¾Ö» ñ¯Õ åìÅÔ Ô¯ ×Â¶Í å¹ÃÆº À¹Ã òÕå ÁðçÅÃ Õð Õ¶ ÇÕÀ¹º êðÀ¹êÕÅð éÅ ÕÆåÅ? ÇÃ¾Ö» Óå¶ ì¶Á§å Ü¹ñî Ô¯Â¶ ÁðçÅÃ Õð Õ¶ ÷Åñî é±§ îÅð î¹ÕÅÀ¹ºç¶, Ü» êÅêÆ

çÅ îé ÔÆ ìçñ Çç§ç¶Í ÜÕðÆÂ¶ é¶ å¶ÂÆ ÃÅñ (AGBC å¯º AGDE) åÕ ÇÃ¾Ö» çÅ ØÅä ÕÆåÅÍ î§é±§ é¶ ñ×í× ê¿Ü ÃÅñ (AGDH-AGEC åÕ)ÇÃ¾Ö» çÅ ÇôÕÅð ÕÆåÅÍ ì¾ÇÚÁ» ç¶ à¹Õó¶ ÕÆå¶, î»ò» é¶ ÃòÅ ÃòÅ îä êÆÃä¶ êÆÃ¶Í À¹é·» î¹ÃÆìå» é±§ àÅñä ñÂÆ ÁðçÅÃ ÇÕÀ¹ éÅ ÕÆåÆ

×ÂÆ? íÅðå ÃðÕÅð òñ¯º AIHD ÇòÚ, ç¯ Øñ±ØÅð¶ òðåÅÂ¶ ×Â¶, ÁðçÅÃ çÆ ÕðÅîÅåÆ ôÕåÆ éÅñ, ÇÕÀ¹º éÅ ð¯Õ¶ ×Â¶? ê¿ÜÅì ÇòÚ Ô¯Â¶ Ö±éÆ éðÃ§ØÅð (AIHD å¯º AIIC) ÇòÚ ñ¾Ö» ñ¯Õ» ù î½å ç¶ ØÅà À¹åÅð Çç¾åÅ Ç×ÁÅÍ ê¿ÜÅì Áå¶ Çç¾ñÆ ç¶ êÆóå ÇÃ¾Ö Á¾Ü åÕ ÇÂéÃÅø ñÂÆ

çð çð çÆÁ» á¯ÔÕð» ÖÅ ðÔ¶ ÔéÍ ÁðçÅÃ ðÅÔÆº êÅêÆÁ» ù Ã÷Å ç¶ ç¶äÆ ÃÆÍ ÇÂ§çðÅ ×»èÆ, Üéðñ òËÇçÁÅ, ñÇñå îÅÕé Ü» ì¶Á§å ÇÃ§Ø (î¹¾Ö î§åðÆ ê¿ÜÅì) ÁðçÅÃ» éÅñ éÔÆº îð¶Í Ã±ðÇîÁ» é¶ ÜÅé åñÆ Óå¶

ð¾Ö Õ¶ Õ§î åîÅî ÕÆåÅ ÃÆÍ Á¾×¶ ×¹ðìÅäÆ çÆÁ» ê¿ÕåÆÁ» ç¶ íÅÂÆ ÜÆ é¶ êðîÅä Çç¾å¶ Ôé, Ü¯ À¹ÕÅ ÔÆ öñå ÔéÍ À¹Ô ê¿ÕåÆÁ» ÁÕÅñ

-148-



ê¹ðÖ òÅÃå¶ Ôé éÅ ÇÕ ×¹ð± òÅÃå¶Í ×¹ð± ôìç Ô÷Åð» òÅðÆ Çéð§ÕÅð òÅÃå¶ ÁÅÇÂÁÅ þÍ Ô¹ä ì¶éåÆ þ íÅÂÆ ÜÆ Á¾×¶, ×ðÆì íÅðå ç¶ô çÅ ìÔ¹å ÃÅðÅ êËÃÅ ìÚ ÜÅò¶×Å, Ô¯ð ÇòÕÅÃ ç¶ Õ§î Ô¯ ÃÕä×¶Í î½Ü±çÅ

ò×ç¶ çÇðÁÅò» Óå¶ ê¹ñ ìäÅÀ¹ä Óå¶ ÇÕÀ¹º Áðì» ð¹êÂ¶ ìðìÅç ÕÆå¶ ÜÅ ðÔ¶ Ôé? ÇÂÕ ×§zæÆ ÇÃ§Ø ÁðçÅÃ Õð ç¶ò¶, å¶ çÇðÁÅ ì§ç, Ü» ÇÂé·» â¶ð¶çÅð» ìzÔî Ç×ÁÅéÆÁ» å¯º ÁðçÅÃ ÕðòÅ ÇçúÍ

íÅÂÆ Õ§òð ÁÜÆå ÇÃ§Ø é¶ ×¹ðìÖÃ ÇÃ§Ø ÕÅñÅ Áø×ÅéÅ ù ìñËÕ ÕËà çÆ À¹êÅèÆ ìÖô Çç¾åÆ þÍ ÒÒé¶ÇóÀ¹º Çâá¶ Ã§å Çí§âð» òÅñ¶ÓÓ,ê¹ÃåÕ çÆ Û¶òÆº ÁËâÆôé çÆ íÈÇîÕÅ ÇòÚ ñ¶ÖÕ Ãz. çñìÆð ÇÃ§Ø

(ê¾åðÕÅð) é¶ ÃÅø Ãê¾ôà íÅÂÆ ÔðéÅî ÇÃ§Ø è¹§î¶ ù ÃðÕÅðÆ ÕËà ÇñÇÖÁÅ þÍ ÒÒìÅìÅ ÜðéËñ ÇÃ§Ø ÜÆòå þ Úó·çÆ ÕñÅ ÇòÚ þÓÓ ÒÒçÅ ÇÂÕÆ ÃÅñ Õ¹ëð Õ¯ÂÆ ÇÃ§Ø éÔÆº å¯ñ ÃÕçÅÍ ÇÂÔ Õ§î ÃðÕÅðÆ ÕËà» çÅ

ÔÆ Ô¯ ÃÕçÅ þÍ ÇÃ¾Ö» çÆÁ» Ö¯êðÆÁ» À¹åð ×ÂÆÁ», ì§ç ì§ç Õ¾à¶ ×Â¶ êð Þ±á ÕçÆ éÅ ì¯ñ¶Í àÕÃÅñ çÆÁ» ÃÅðÆÁ» ÇÕåÅì» Õ±ó Õ¹Ãå éÅñ ñìÅ ñì íðÆÁ» êÂÆÁ» ÔéÍ Þ±á¶ çÅ ê¾Ö ê±ðéÅ ÇÂÔ ÇÕÔó¶ ×¹ð± é¶ ÇÃÖÅÇÂÁÅ þ? ÕÅñÅ Áø×ÅéÅ ù± Ü¯ ê¿Ü Ô÷Åð âÅñð çÅ Ü¹ðîÅéÅ

Ô¯ÇÂÁÅ ÃÆ, À¹Ã çÅ Õ¯ÂÆ Ãì±å å» ê¶ô Õð¯Í ÕÆ ÇéðÆÁ» ñ±ä çÆÁ» æ¾êäÅ ÔÆ ÇÃ¾ÖÆ þ?

íÅÂÆ ÜÆ ÇñÖç¶ Ôé : ÒÒÇÂ§çð ÇÃ§Ø Ø¾×Å çÅ ÃÅðÅ ÇÂñÅÕÅ ÔÆ ÕÅîð¶â» çÅ þ, ÇÂÃ å¯º Ô¯ð ÕÆ ÁÅÃ ÕÆåÆ ÜÅ ÃÕçÆ þÓÓ? òÅÔ íÅÂÆ ÜÆ! òÅð¶ òÅð¶ ÜÅÂÆÂ¶ å¹ÔÅâÆ ÁÕñ ç¶ êËîÅé¶ å¯ºÍ ÇÂÔ â¶ð¶çÅð ×¹ð±

×z§æ ÃÅÇÔì ç¶ ìðÅìð ÁôñÆñ ÕæÅò» òÅñÅ ×z§æ ð¾Ö Õ¶, À¹Ã ç¶ ÁÖ¿â êÅá ÕðéÍ í¯ñÆ Ã§×å å¯º À¹Ã éÇÖè ×§zæ é±§ î¾æ¶ ÇàÕòÅÀ¹äÍ çÃî¶ô ÇêåÅ òñ¯º Çç¾åÅ Ç×ÁÅ Ô¹Õî, ÒÒÃí ÇÃÖé Õ¯ Ô¹Õî þ, ×¹ð± îÅÇéú

×z§æÓÓ, çÆ À¹¦ØäÅ Õð Õ¶, ×¹ð± ÜÆ çÅ ÁêîÅé ÕðéÍ Õç¶ òÆ ÁÕÅñ åõå çÆ îÇðÁÅçÅ ù (ÇÃ¾Ö ðÇÔå îÇðÁÅçÅ) é» î§éäÍ ÇÔ§ç± ê½ðÅäÕ

ÕÔÅäÆÁ» Ã¹äÅ Õ¶ í¯ñ¶ íÅñ¶ ÇÃ¾Ö» ù Õ¹ðÅÔ¶ êÅÂÆ ÜÅäÍ å¹ÔÅé±§ ÇÂÔ ÕçÆ éÔÆº Ú¹ÇíÁÅÍ Ô» Ø¾×¶ çÅ ÃÅð¶ ÇÂñÅÕÅ ÔÆ ÕÅîð¶â» çÅ þÍ ÒÒÜ§Ü

-149-



Õ¹ê¾åÆ, Ã¹æðÅ íñÅ îÅäÃÓÓ? àÕÃÅñ òÅÇñÁ» çÆÁ» ÇÕåÅì» ÇòÚ¯º îËº D@@ ÃòÅñ À¹áÅÂ¶ Ôé

Ü¯ ×¹ðìÅäÆ ÁÃ±ñ» çÆ ÇÃèÆ À¹¦ØäÅ Õðé òÅñ¶ ÔéÍ îËº ÇÂæ¯º åÕ ò§×Åð êÅÂÆ þ ÇÕ ÇÂÔ àÕÃÅñ ×¹ð± ×¯Çì§ç ÇÃ§Ø ÜÆ é¶ éÔÆº ÚñÅÂÆÍÇÂÔ ÇéðÅ Õ±ó êzÚÅð þÍ ×¹ð± ÜÆ ÃÅðÆÁ» ðÇÔîå» ÖÅñÃ¶ ù ìÖô Õ¶

×Â¶ Ôé, éÅ ÇÕ ÇÕÃ¶ ÁÖ½åÆ â¶ð¶çÅð ùÍ ÇÕÃ¶ ê¹ðÅåé Ãð¯å ×z§æ ÇòÚ àÕÃÅñ çÅ ðÅÂÆ îÅåð Ç÷Õð éÔÆº þÍ ÕçÆ àÕÃÅñ çÆÁ» ÇÕåÅì» õ¹ç êó· Õ¶ Õ¯ÂÆ ò¶Ö¶, ÇÕò¶º Õ±ó Õ¹Ã¾å æ¯Õ ÇòÚ íÇðÁÅ ÇêÁÅ ÔËÍÜæ¶çÅð òñ¯º Çç¾å¶ ×Â¶ ÁÅç¶ô çÅ íÅÂÆ ÜÆ ù ìóÅ Ô¶Ü ÜÅÇ×ÁÅ þÍ

ÇÂÃ ìÅð¶ î¶ðÆ ê¹ÃåÕ ÒÒèðî ç¶ é» Óå¶ÓÓ ÇòÚ ÚÅñÆ ê¿ÇéÁ» çÅ ¦îÅ ñ¶Ö, Ô¹Õî éÅÇîÁ» ìÅð¶ ÔÆ þÍ Ü¯ ÃòÅñ îËº À¹Ã ñ¶Ö ÇòÚ À¹áÅÂ¶ Ôé,ê¿Ü ÃÅñ Ô¯ ×Â¶ Õ¯ÂÆ Üæ¶çÅð ÜìÅì éÔÆº ç¶ ÃÇÕÁÅÍ

íÅÂÆ ÜÆ ù Ô¯ð ç¹¾Ö þ ÇÕ ÒÒÇÃ¾Ö ÇòðÃÅ ÕËé¶âÅ îË×ÜÆé, Áå¶ ÇÃ¾Ö ÇîôéðÆ ÕÅñÜ» òÅñ¶ èðî ðÅÜ, Üîç±å, éðÕ Ã¹ð×, éÅîçÅð±, êðÅ

í½åÕ ôÕåÆÁ» ù éÔÆº î§éç¶ÓÓÍ íÅÂÆ ÜÆ! å¹ÔÅé±§ ÇÕÃ¶ î§çð çÅ ê¹ÜÅðÆ ñ×äÅ ÚÅÔÆçÅ ÃÆÍ ÇÃ¾Ö» ç¶ èÅðîÕ ÁçÅð¶ ÇòÚ ÇòÇçÁÅ êó·ÅÀ¹ä çÆ Ü¯ ÒÒÃ¶òÅÓÓ å¹ÃÆº Õð ðÔ¶ Ô¯, ÇÃ¾ÖÆ ù ÖÅð¶ ÃÅ×ð ÇòÚ â¯ìä ñÂÆ ìÅÔð¯º

ÁÅÂ¶ ç¹ôîä» çÆ ñ¯ó éÔÆº þ ÇÕÀ¹ºÇÕ å¹ÔÅâ¶ òð×¶ ×¹ðìÅäÆ å¯º Ã¾Öä¶ çÅó·Æ Õ¶Ã» òÅñ¶ ÇìêðÆ ðÆå» òÅñ¶ ÇÂé·» éÅîÆ ÁçÅðÇÁ» ÇòÚ ÕÅìÜ Ôé, Ãî¶å ÁÕÅñ åõå ç¶Í èðî ðÅÜ å¶ Ô¯ð ê½ðÅäÕ êÅåð» ìÅð¶ îËº ÇÔ§ç±Á» ç¶ èðî ×§zæ» ÇòÚ¯º å¶ ×¹ðìÅäÆ ÇòÚ¯º êðîÅä ç¶ Õ¶, ê±ðÆ BI@ê¿é¶ çÆ ÇÕåÅì, ÇñÖ Õ¶ ÛÅê üÇÕÁÅ Ô»Í ÇÂæ¶ ÇÃðø èðîðÅÜ ìÅð¶ ç¯

Á¾Öð ÇñÖä ñ¾×Å Ô» êó·¯ : Á¾× çÅ ×¯ñÅ Ã±ðÜ, ÇÂÃ çÅ ÇòÁÅÔ Çòôò ÕðîÅ çÆ ì¶àÆ Ã§ÜéÅ éÅñ Ô¯ÇÂÁÅÍ Ã±ðÜ çÅ Ã¶Õ êåéÆ å¯º Þ¾ÇñÁÅ éÅ Ç×ÁÅÍ ÇêåÅ Á¾×¶ ç¹¾Ö ð¯ÂÆÍ ÇêåÅ é¶ Ã±ðÜ ù ÖðÅç å¶ ÚÅÔó Õ¶, ÇÛ¾ñ Çç¾åÅ, Ã¶Õ Ø¾à Õð Çç¾åÅ å¶ Çëð ì¶àÆ ç¶ ÔòÅñ¶ Õð Çç¾åÅÍ ÇÂé·» ç¶

Ã§ï¯× å¯º èðîðÅÜ ê¹¾åð Ü§ÇîÁÅÍ ò¾âÅ Ô¯ Ç×ÁÅÍ ÇêåÅ Ã±ðÜ é¶ ÇÂÕ Ô¯ð ôÅçÆ Õð ñÂÆÍ èðîðÅÜ é¶ îåð¶ÂÆ î» ç¶ ñå îÅð Çç¾åÆÍ À¹Ã

-150-



êÆó·å ÇÂÃåðÆ é¶ êåÆ ù ç¹Ö ç¾ÇÃÁÅÍ ÇêåÅ Ã±ðÜ é¶ èðîðÅÜ ù êËð ÇòÚ ÕÆó¶ êËä çÅ ÃðÅê ç¶ Çç¾åÅ (ÇÕÀ¹ºÇÕ ñ¾å Ü» êËð éÅñ îåð¶ÂÆ

î» Óå¶ òÅð ÕÆåÅ ÃÆ) êËð ÇòÚ ÕÆó¶ êË ×Â¶, èðîðÅÜ ð¯ÇÂÁÅÍ ÇêåÅ Á¾×¶ åðñ¶ ÕÆå¶, ÇêåÅ é¶ åðÃ Õð Õ¶, ÇÂÕ Õ¹¾Õó ç¶ Çç¾åÅÍ ÁÖ¶ Üç¯º ÕÆó¶ ìÔ¹å êz¶ôÅé Õðé, å» ÁÅÔ Õ¹¾Õó Û¾â ç¶òÆº, ÃÅð¶ ÕÆó¶ ÖÅ ÜÅò¶×ÅÍ Üç¯º Çëð ç¹ìÅðÅ ÇÂÔÆ ç¹Ö ÁÅò¶ Çëð Õ¹¾Õó Ã¶òÅ Õð¶×ÅÍ Á¾Ü

åÕ èðîðÅÜ çÅ ÇÂÔ ÃðÅê õåî éÔÆº Ô¯ÇÂÁÅÍ Ü¯ èðîðÅÜ õ¹ç ÃðÅÇêÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ þ, ÇÃ¾Ö» é¶ À¹Ã Õ¯ñ¯º ×¯âÆ éÔÆº ÕðÅÀ¹äÆÍ ÃÇå×¹ð± ë¹ðîÅé Õð ðÔ¶ Ôé : êó·¯ :

ÇÃîðÇå éÅî ÇÕñÇìÖ Ãí ÕÅà¨ èðî ðÅÂ¶ Õ¶ ÕÅ×ð ëÅà¶¨(ACDH) ÃÇå×¹ð± ÜÆ é¶ ÃÅð¶ ñ¶Ö¶ ÁÅÇç õåî Õð Çç¾å¶ ÔéÍ èðî ðÅÂ¶ ù

î±ñ¯º ÔÆ ð¾ç Õð Çç¾åÅ þÍ ðÔÆ éÅî çÅð± çÆ ×¾ñ, ÃÅð¶ ÁÖ½åÆ ìzÔî Ç×ÁÅéÆ (Ãî¶å Õ§òð ÁÜÆå ÇÃ§Ø ç¶) ÜðÅ Õ¹ ÇÃð êÆó Ô¯ò¶, âÅÕàð»

ò¾ñ ç½óç¶ ÔéÍ ñ¯Õ» òÅÃå¶ ÒÒÃðì ð¯× ÕÅ ÁÀ¹Öè éÅîÓÓÍ ÁÅêä¶ ñÂÆ òèÆÁÅ âÅÕàð ò¾âÅ ÔÃêåÅñ?

Ü¯ Õ§î ôz¯îäÆ Õî¶àÆ Áðì» ð¹êÂ¶ ç¶ ìÜà ìäÅ Õ¶ éÔÆº Õð ÃÕÆÍÜ¯ Õ§î ÇÃ¾Ö» çÅ Ö±é Ú±Ãä òÅñ¶ â¶ð¶çÅð éÅ Õð ÃÕ¶Í Ü¯ Õ§î åõå» ç¶ Üæ¶çÅð éÅ Õð ÃÕ¶Í Ü¯ Õ§î Áðì» êåÆ ÕÅðÖÅé¶çÅð éÅ Õð ÃÕ¶Í Ü¯

Õ§î ÇÃ¾Ö ñÆâð éÅ Õð ÃÕ¶Í À¹Ô Õ§î Ãz. Ü¯Ç×§çð ÇÃ§Ø é¶ Õð ÇòÖÅÇÂÁÅÍ Ãê¯ÕÃîËé ÇÂÕ ÕðÅîÅå ìä Õ¶ À¹íÅÇðÁÅ þÍ íÅò¶º

Ö§â¶çÅð é¶ ×¹ð± ×§zæ ÃÅÇÔì ù Û¾â Õ¶ çÃî ×§zæ ù ÇÃð Óå¶ üÕ ÇñÁÅ þÍ íÅò¶º Ãz. Ü¯Ç×§çð ÇÃ§Ø Óå¶ Ö¿â¶èÅð ÇòÚ Çìé» Ãì±å» å¯º ìÔ¹å ÇÂñ÷Åî ñÅÂ¶ ×Â¶ Ôé êð Á¾Ü Ãê¯ÕÃîËé é¶ â¶ðÅòÅçÆÁ» çÆ éÆºçð

ÔðÅî Õð Çç¾åÆ þÍ Üæ¶çÅð» çÅ ÚËé ×¹ÁÅÚ Ç×ÁÅ ÔËÍ ðÅÜÃÆ ñ¯Õ» ù Ü¹ÁÅì éÔÆº ñí ðÔ¶ ÇÕ Ü¯ Õ¹¾Þ ÇÃ¾Ö» ç¶ ×§íÆð îÃñ¶ Ãê¯ÕÃîËé À¹áÅ

ÇðÔÅ þ À¹Ã Á¾×¶ Õ¯ÂÆ ÇàÕ éÔÆº ÃÇÕÁÅÍ ñ¾Ö» êÅê Õðî Õð Õ¶ íÆ,ê¿æ ù è¯ÖÅ ç¶ Õ¶ íÆ, ×¹ðìÅäÆ ù Çê¾á ç¶ Õ¶ íÆ, ôðèÅñ±Á» ù «¾à Õ¶

-151-



íÆ ÇÂÔ ñ¯Õ ê±ð¶ ê¿æÕ Áå¶ ×¹ðî¹Ö ìä¶ ìËá¶ ÃéÍ îÔ»ê¹ðÖ ìä¶ ìËá¶ ÃéÍ Ãê¯ÕÃîËé é¶ ÇÂé·» çÅ Õ±ó Õ¹Ã¾å üðÅÔ¶ ÇòÚ é§×Å Õð Çç¾åÅ þÍ Á¾×¶ Á¾×¶ ç¶ÖäÅ Ô¯åÅ ÇÕÁÅ þ ?

ÁÔ§ÕÅðÆÁ» é¯ ç¹Ö í¹Ö þ, Ôû åâÇÔ ØÇð ØÇð î§×ÅÇÂ¨ Õ±ó¹ á×Æ ×¹ÞÆ éÅ ðþ, î¹¦îÅ êÅÜ¹ ñÇÔ ÜÅÇÂ¨ (C@C)

éÅÀ¹ ëÕÆðË êÅÇåÃÅÔ, îÈðÖ ê¿Çâå éÅÀ¹¨ Á§è¶ ÕÅ éÅÀ¹ êÅðÖÈ, Â¶òË Õð¶ ×¹ÁÅÀ¹¨ÇÂñÇå ÕÅ éÅÀ¹ ÚÀ¹èðÆ, ÕÈóÆ êÈð¶ æÅÀ¹¨

éÅéÕ ×¹ðî¹ÇÖ ÜÅäÆÁË, ÕÇñ ÕÅ Â¶Ô¹ ÇéÁÅÀ¹¨ (ABHH)

qqq

-152-



òÅÇÂç¶ ÇòÃÅð ç¶ä çÅ ×°éÅÔ ôz¯îäÆ ×°ðçòÅðÅ êzì³èÕ Õî¶àÆ Ã¹èÅð çÅ Ü÷ìÅ ð¼Öä òÅñ¶

ÃÈÞòÅé ×°ðÇÃ¼Ö» é¶, AB çÃ³ìð AIB@ ù Ô¯ºç ÇòÚ ÇñÁ»çÆÍ ÇÂÃ çÆ ÃÔÅÇÂåÅ òÅÃå¶ AD çÃ³ìð AIB@ ù ÁÕÅñ åõå å¶ ôz¯îäÆ ÁÕÅñÆ çñ ÕÅÇÂî ÕÆåÅ Ç×ÁÅÍ ÇÂÃ çñ çÅ êÇÔñÅ êzèÅé Ãz. Ãðî¹Ö ÇÃ³Ø ÞìÅñ ù ìäÅÇÂÁÅ Ç×ÁÅÍ

ôz¯îäÆ Õî¶àÆ Áå¶ ÁÕÅñÆ çñ çÆÁ» ÃÅðÆÁ» Ãð×ðîÆÁ» çÅ Õ¶ºçð, ÁÕÅñ åõå ÃÆÍ Üç¯º ÇÕ ÇÃ¾Ö Üæ¶ì§çÆ ñÂÆ Á×òÅÂÆ çÅ Õ¶ºçðÆ è¹ðÅ ÁÕÅñÆ ìÅäÆ Ô¯äÅ ÚÅÔÆçÅ ÃÆÍ Ôð ÇòÁÕåÆ êÇÔñ» çðìÅð ÃÅÇÔì éîÃÕÅð Õð Õ¶, ÁÕÅñ åõå Óå¶ ÁÅÀ°ºçÅ ÃÆÍ ÁÕÅñÆ çñ» ù Â¶ÕåÅ Õðé òÅÃå¶, Ãî¶º Ãî¶º ÁÕÅñ åõå å¯º Ã¶è ç¶ä çÆ Õ¯Çôô òÆ Ô¹§çÆ ðÔÆ þÍ ÁäÇ×äå òÅð ÁðçÅÃ» Õð Õ¶, ê¿æ ñÂÆ îð Çîàä çÆÁ» ÕÃî» òÆ ñÆâð ñ¯Õ ÁÕÅñ åõå Óå¶ Ú¹Õç¶ ðÔ¶ Ôé êð

òÕå ÁÅÀ°ä Óå¶ ÁÇÜÔ¶ éÃç¶ Ôé ÇÕ ÇÔðé ù îÅå Õð ç¶äÍ Çëð ÕçÆ ÁÅé§çê¹ð, ÕçÆ øÇåÔ×ó·, ÕçÆ ÚîÕ½ð å¶ ÕçÆ åñò³âÆ ÃÅì¯ îð Çîàä çÆÁ» ÁðçÅÃ» å¶ ÕÃî»Í Üç¯º ôz¯îäÆ ÁÕÅñÆ çñ çÅ é» ìçñ Õ¶ ôz¯îäÆ ÁÕÅñÆ çñ ìÅçñ ðÇÖÁÅ Ç×ÁÅ ÃÆ, À°ç¯º ÔÆ ÁÕÅñ

åõå òñ Çê¼á Õð ñÂÆ ÃÆÍ Üç¯º î¯×¶ çÆ ÕÅéøð³Ã (AIIG) ÇòÚ ôz¯îäÆ ÁÕÅñÆ çñ çÅ éÅî ìçñ Õ¶, ê¿ÜÅìÆ êÅðàÆ ð¾Ö ÇçåÅ Ç×ÁÅ

ÃÆ, åç¯º ÁÕÅñ åõå å¯º î±§Ô ë¶ð ÇñÁÅ ÃÆÍ Üç¯º ÃzÆ ìÅçñ é¶ ê³ÜÅì Áå¶ ÇÃ¼Ö» çÆÁ» ÃÅðÆÁ» î³×» ÇòÃÅð ÇçåÆÁ», À°Ã òÕå ÁÕÅñ

-153-



åõå çÆ Á÷îå êËð» ÇòÚ îè¯ñ Çç¼åÆ ×ÂÆ ÃÆÍ ÃzÆ êzÕÅÃ ÇÃ³Ø ìÅçñ ç¶ ÇìÁÅé Ûêç¶ Ôé ÇÕ ÃÅâÆ ÃðÕÅð êÈð¶

ê³Ü ÃÅñ ðÅÜ Õð¶×Æ å¶ ÕÆåÅÍ ÇÜé·» ñÆâð» Õ¯ñ Áêä¶ ñ¯Õ» ñÂÆ Õ°¾Þ Õðé ×¯ÚðÅ éÔÆº Ô°³çÅÍ ÃÅð¶ Ãî¶º ç½ðÅé Õ¯ÂÆ î³× êÈðÆ éÔÆº ÕÆåÆÍ Õ¯ÂÆ Çò×ÇóÁÅ îÃñÅ Ô¼ñ éÔÆº ÕÆåÅ, À°Ô Çëð Ãà¶Ü» Óå¶ Õ¾°Þ ÇÂÃ åð·» çÆ

ÕÅð×°ÜÅðÆ ÇòÖÅÀ°ºç¶ Ôé - ÒÒíËä¯º å¶ íðÅò¯! ê³ÜÅì ÇòÚ ÇÕÃ¶ ÁÕÅñÆ ÃðÕÅð é¶ êÇÔñÆ òÅðÆ êÈð¶ ê³Ü ÃÅñ ðÅÜ ÕÆåÅ ÔËÍ ÃÅâÆ êÅðàÆ ç¶ î¹ÖÆ çÆ ÷îÆé ÜÅÇÂçÅç Ã¾í å¯º ò¼è ÔËÍ ÁÕÅñÆ çñ çÅ êzèÅé ìÔ°å èÅðîÕ ÇÂéÃÅé ÔË, ÇÕÀ°ºÇÕ ôz¯îäÆ Õî¶àÆ íÆ ÇÂÃ¶ ç¶ ÁèÆé ÔËÍ Ô¯ð

õÈìÆ ÇÂÔ ÇÕ ÁÕÅñ åõå çÅ Üæ¶çÅð å¶ ìÅÕÆ ÃÅð¶ (ÁÖ½åÆ) èðîÆ ê¹ðÖ ÇÂÃ¶ çÆ Ûåð ÛÅÇÂÁÅ ÇòÚ ÃÅÔ ñËºç¶ ÔéÍ ò¶Ö¯ éÅ ÃÅâ¶ êzèÅé ÜÆ çÆ çÅó·Æ ÇÕ§éÆ ñ§îÆ ÔËÍ Ô¯ð å» Ô¯ð ÃÅâ¶ î¹ÖÆ çÆ À°îð ÃÅð¶ êzèÅé» éÅñ¯º ò¼è ÔËÍ À°å¯º Ã¯é¶ Óå¶ Ã¹ÔÅ×Å ÇÂÔ ÇÕ ÇêÛñ¶ ê³ÜÅÔ ÃÅñ å¯º, ÃÅâ¶ êzèÅé ÜÆ, ðÅÜéÆåÆ ÇòÚ Üî¶ Ô¯Â¶ ÔéÍ ÃÅâ¶ îÅñÕ ÁÅêä¶ Ô¯äÔÅð ÇÂÕ¯ ÇÂÕ ñÅâñ¶ ì¶à¶ ù ñ¯Õ» çÆ Ã¶òÅ ÇòÚ ÇñÁÅÀ°äÅ ÚÅÔ°³ç¶ ÔéÍ

Ã³é AIIG òÅñÆ ÇòèÅé ÃíÅ ÇòÚ ÃÅâ¶ ñÆâð» ç¶ êðòÅÇðÕ îËºìð ÇÃðø ÃåÅð» ÃéÍ ñ¯Õ ÃíÅ å¶ ðÅÜ ÃíÅ ÇÂÃ å¯º òÖðÆ ÔËÍ ÕÆ ÁËéÆÁ»

õÈìÆÁ» ò¶Ö Ã¹ä Õ¶ å°ÃÆº ÃÅâ¶ ÁÕÅñÆ çñ ù ò¯à éÔÆº êÅÀ¹×¶? ÷ðÈð êÅÀ¹×¶, Â¶éÆÁ» õÈìÆÁ» òÅñÆ Ô¯ð êÅðàÆ å°ÔÅù ìËàðÆ ñË Õ¶ éÔÆ ñ¼í¶×ÆÍÓÓ

ÇÕÃ¶ Ãî¶º ÁÕÅñÆ çñ òÅÇÂç¶ ÕÇðÁÅ ÕðçÅ ÃÆ - ÒÒÁË ê³ÜÅì òÅÃÆú! ÁË ÇÃ¼Ö íðÅò¯!! ÁÃÆº å°ÔÅâÆ øÃñ çÅ î¹éÅë¶ òÅñÅ î¹¼ñ ç¹ÁÅò»×¶Í ÁÃÆº ê³ÜÅì ÇòÚ ò¼â¶ ÕÅðÖÅé¶ ñÅò»×¶Í ÁÃÆº éÇÔðÆ êÅäÆ ìÅÔð éÔÆº ÜÅä ÇçÁ»×¶Í ê³ÜÅì Áå¶ ÁÅñ¶ ç¹ÁÅñ¶ ç¶ ÃÈÇìÁ» ÇòÚ ê³ÜÅìÆ ñÅ×È ÕðÅò»×¶Í Ãà¶à» ù ò¼è ÁÇèÕÅð ç¹ÁÅÀ°ä òÅñÅ ÒÒÁÅé§çê¹ð çÅ îåÅÓÓ êÅÃ ÕðÅò»×¶ÓÓ...Í ÇÕ³éÅ Çé¾Øð Ç×ÁÅ ÔË

ÁÕÅñÆ çñ! êÇÔñ» ÁÅêäÅ éÅî Û¼ÇâÁÅÍ Çëð ÁÅêäÆ ×Ëðå Û¼âÆÍ À°êð³å ê³ÜÅì çÆÁ» î³×» Û¼âÆÁ»Í ÁÅé§çê¹ð çÅ îåÅ ÇÕÃ¶ Á³é¶ ÖÈÔ

-154-



ÇòÚ ÔÆ Ã¹¼à Çç¼åÅÍ ×ðÆìÆ ç¶ í³é¶ ÁäÇ×äå ÇÕÃÅé õ¹çÕ°ôÆÁ» Õð Ú¹¼Õ¶ ÔéÍ Ô¯ð ÁÕÅñÆ çñ, ìéÅî ê³ÜÅìÆ êÅðàÆ (Ãî¶å íÅÜêÅ ç¶) ÇÂÕ éÅÁðÅ ì¹ñ§ç Õð ðÔÆ ÔË- ÒÒòÆÔ ð°êÂ¶ ÇÕñ¯ çÅñ, å¶ ÚÅð ð°êÂ¶ ÇÕñ¯

ÁÅàÅ ÇçÁ»×¶ÓÓÍ ÃÅðÆÁ» î³×» ÇòÃÅð Õ¶ ê³ÜÅì ç¶ ñ¯Õ» ù ìÅçñ ÜÆ é¶ ÇÂæ¶ ñË Á»çÅ ÇÕ ð¯àÆ å¯º òÆ ÁÅå°ð ÔË Á¼Ü ê³ÜÅìÍ Á×ñÆ ×¾ñ

Ã¯Úä òÅñÆ ÔË ÇÕ ÔÇðÁÅäÅ ÇòÚ ìÅçñ çÅ é÷çÆÕÆ úî êzÕÅô Ú½àÅñÅ ÃÆÍ ÇÔîÅÚñ ÇòÚ íÅÜêÅ çÆ èÈîÅñ ÃðÕÅð ÃÆÍ Çç¾ñÆ çÆ Õ¶ºçð ÃðÕÅð ÇòÚ ÃzÆ ìÅçñ çÅ ëðÜ§ç Ã¹ÖìÆð ÇÃ³Ø î³åðÆÍ ÃzÆ Ã¹Öç¶ò ãÆºâÃÅ î³åðÆ, ÚðéÜÆå ÇÃ§Ø ÁàòÅñ ñ¯Õ ÃíÅ ÇòÚ ÇâêàÆ

ÃêÆÕð, ÁÕÅñÆ çñ çÅ ÔÆ ÃÅð¶ ì§é¶ ì¯ñìÅñÅ ÃÆÍ À°Ã òÕå ÃzÆ ìÅçñ ê³ÜÅì çÅ ÇÂÕ òÆ îÃñÅ Ô¾ñ éÔÆº ÕðòÅ ÃÕ¶Í Ã×¯º êÈð¶ ê³Ü ÃÅñ, ê³ÜÅì Áå¶ Õ¶ºçð ÇòÚ ÁÕÅñÆ êÅðàÆ òÅñ¶ îËºìð ÁÅêäÆ ÷°ìÅé ù åÅñ¶ îÅð Õ¶ ìËá¶ ðÔ¶Í ê³ÜÅì çÆ ÇÕÃ¶ î³× ìÅð¶ Ü°ìÅé åÕ é» Ö¯ñ·ÆÍìÔ°å ÃÅð¶ Õ³î å» ÁÇÜÔ¶ Ãé ÇÕ î¾¹Ö î³åðÆ ÁÅêä¶ ÁÇèÕÅð» çÆ òðå¯º

ÕðçÅ Ô¯ÇÂÁÅ õ¹ç ÕðòÅ ÃÕçÅ ÔË, Õ¶ºçð å¯º ê¹¼Ûä çÆ ñ¯ó ÔÆ éÔÆºÍ ÁøÃ¯Ã ÇÕ ÃzÆ ìÅçñ é¶ ÁÅêä¶ ÁÖÇåÁÅð òÅñ¶ Õ³î íÆ é» ÕÆå¶Í Ô°ä éÅÁð¶ îÅðé¶ êË ðÔ¶ Ôé çÅñ òÆÔ ð°êÂ¶ å¶ ÁÅàÅ ÚÅð ð°êÂ¶ ÇÕñ¯ ÇçÁ»×¶Í ÇÕæ¯º ÁÅò¶×Æ çÅñ å¶ ÇÕæ¯º ÁÅò¶×Å ÁÅàÅ, Ü¯ ìÅçñ ÃÅÇÔì

Â¶éÅ ÃÃåÅ ò³âä×¶? ÇÕÃÅé» å¯º ÕäÕ íñÅ Çëð ÇÕÃ íÅÁ õðÆçÆ ÜÅò¶×Æ? ÇÜÃ ÁÕÅñÆ î¹¾Ö î³åðÆ (Ãî¶å ÃÅðÆ Ü°³âñÆ ç¶) ù ê³ÜÅì

çÆÁ» î³×» å¶ ÁÅé§çê¹ð çÅ îåÅ ê³Ü ÃÅñ åÕ ïÅç éÅ ÁÅÇÂÁÅÍ À°Ã ù Á¼Ü ÕÆå¶ ÜÅ ðÔ¶ òÅÁç¶ ïÅç ðÇÔä×¶? Ô» ÁÅêä¶ ì¶à¶ Ã¹ÖìÆð ù î¹¼Ö î³åðÆ ìäÅÀ°ä çÆ ññÕ ÁÅÖðÆ Ã¹ÁÅÃ» åÕ éÔÆº í°¼ñ ÃÕ¶×ÆÍ

ÃzÆ ìÅçñ é¶ íÅðåÆ Ã³ÇòèÅé ù Á¼× ñÅ Õ¶ ÇÃ¼Ö Õ½î çÅ ð¯Ã êz×à ÕÆåÅ ÃÆÍ ÁÖ¶, ÇÂÃ Ã³ÇòèÅé é¶ ÇÃ¼Ö Õ½î ù ÒÒÕ½îÓÓ î³éä å¯º ÔÆ ÇÂéÕÅð ÕÆåÅ ÔËÍ ê¼ÚÆ é§: èÅðÅ î¹åÅìÕ ÇÃ¼Ö Õ¶ÃÅèÅðÆ ÇÔ³çÈ ÔÆ ÔéÍ

ñÆâð» çÆÁ» ñÈ³ìó ÚÅñ» ÇòÚ ëÃ Õ¶ ñ¼Ö» é½ÜòÅé î½å çÅ ×zÅÃ ìä ×Â¶Í À°é·» ç¶ ì¼Ú¶ îÅò» íËä» Á¼Ü åÕ çð çð çÆÁ» á¯Õð» ÖÅ ðÔ¶

-155-



ÔéÍ ÃzÆ ìÅçñ é¶ ÁçÅñå ÇòÚ ÜÅ Õ¶ ÇìÁÅé ç¶ ÇçåÅ ÒÒÇÕ îËº Ã³ÇòèÅé éÔÆº ÃÅÇóÁÅ, ÇÃðë ÇÂÕ BE é§: èÅðÅ ÃÅóÆ ÃÆÍ À°Ô òÆ ÁÃñÆ éÔÆº ÃÆ, Ã×¯º Ã³ÇòèÅé çÆ ë¯à¯ ÕÅêÆ ÃÆÓÓ...Í Ü¼Ü é¶ ÃzÆ ìÅçñ ù ÒÒìÅÇÂ¼÷åÓÓ ìðÆ Õð Çç¼åÅÍ ê³ÜÅì ÇòÚ ìñ ðÔÆ Á¼× Óå¶ å¶ñ ÜðÈð êË Ç×ÁÅ, é½ÜòÅé» é¶ àÕðÅÀ° çÅ ðÅÔ ÁÖÇåÁÅð Õð ÇñÁÅÍ

À°å¯º ÇÃåî ÇÂÔ ÇÕ ê³ÜÅì çÆ Ü°ÁÅéÆ ù Õ¯Ô Õ¯Ô Õ¶ îðòÅÀ°ä òÅñÅ ÃzÆ Õ¶.êÆ.ÁËÃ. Ç×ñ, íÅðåÆ ÔÅÕÆ øËâð¶ôé çÅ êzèÅéÍ ÁÕÅñÆ çñ ìÅçñ ç¶ ÃÕ¼åð Üðéñ ÃzÆ Ã¹Öç¶ò ÇÃ³Ø ãÆºâÃÅ, Õ¶ºçðÆ ÃðÕÅð ÇòÚ Ö¶ã ÇòíÅ× çÅ î³åðÆÍ ÃzÆ ãÆºâÃÅ À°Ã¶ Õ¶.êÆ.ÁËÃ. Ç×¾ñ éÅñ

ÇÂÕ¯ îÇÔÕî¶ ÇòÚ, ê³Ü ÃÅñ åÕ ÇÂÕ¼á¶ Õ³î Õðç¶, îÆÇà³×» ÇòÚ ÇÔ¼ÃÅ ñËºç¶ ðÔ¶Í ÃzÆ Ã¹Öç¶ò ÇÃ³Ø é¶ ÇÂÕ òÅðÆ íÆ î¼æ¶ ò¼à êÅ Õ¶, ÁÅêä¶ îÅñÕ» Á¼×¶ Ç×ñÅ ÇôÕòÅ é» ÕÆåÅ, ÇÕ îËº ÇÂÃ ÇòÁÕåÆ éÅñ Õ³î éÔÆº Õð ÃÕ»×ÅÍ Ü¶ Õ³î ÕðÅÀ°äÅ ÔË å» Õ¶.êÆ.ÁËÃ. Ç×ñ ù Ô¯ð ÇòíÅ× ç¶ Ççú Ü» Çëð îËù ìçñ ÇçúÍ íÅò¶º ÔÅÕÆ çÅ ÖÅåîÅ Ô¯ Ç×ÁÅÍ ÇÕÃ¶ Ö¶ã îËçÅé ÇòÚ ÃÅâ¶ ×íðÈÁ» é¶ ÖÅåÅ åÕ é» Ö¯ÔÇñÁÅ êð î³åðÆ ãÆºâÃÅ ÜÆ Ú¹¼êÍ ÔÅñ»ÇÕ ÔÅÕÆ ÇòÚ ìÔ°å¶ é½ÜòÅé ÇÃ¼Ö» éÅñ ÔÆ Ãì³èå Ô°³ç¶ ÔéÍ

-156-

A.

B.

C.

D.

E.

ÃzÆ êzÕÅô ÇÃ§Ø ìÅçñ çÅ ÜòÅÂÆ (ÕÅñÆ)

Ãò: ì¶Á§å ÇÃ§Ø çÅ ê¹¾åð (Õ»×ðÃ)

ÃzÆ ÇçñìÅ× ÇÃ§Ø çÅ ê¹¾åð (Õ»×ðÃ)

ÃzÆ ÁÅåîÅ ÇÃ§Ø çÆ ê¹¾åðÆ (ÕÅñÆ)

ÃzÆ ìñç¶ò ÇÃ§Ø çÅ íåÆÜÅ (ÕÅñÆ)

ÁÅç¶ô êzåÅê ÇÃ§Ø (ê¾àÆ)

å¶Ü êzÕÅô ÇÃ§Ø (Üñ§èð À¹åðÆ) ÃzÆ ÚðéÜÆå ÇÃ§Ø (éò» ôÇÔð) âÅ: À¹Çê§çðÜÆå Õ½ð (Ã¹ñåÅéê¹ð ñ¯èÆ)

ÃzÆ ðòÆÇÂ§çð ÇÃ§Ø (î¯Çð§âÅ)



Ã³é ÓHD å¯º IC åÕ ç¶ Ãî¶º ç½ðÅé, ÃðÕÅðÆ Ü°ñî ÕÅðé ì¶Á³å îé°¼ÖÆ ØÅä Ô¯ÇÂÁÅÍ ÁäÇ×äå ì¼Ú¶ ïåÆî Ô¯ ×Â¶Í À°é·» À°µÜó¶ å¶ ÇòñÕ ðÔ¶ ì¼ÇÚÁ» ù îé°¼ÖÆ ÔîçðçÆ ð¼Öä òÅñ¶, Õ¾°Þ ÇòÁÕåÆÁ» é¶

-157-

F.

G.

H.

I.

A@.

AA.

AB.

AC.

AD.

AE.

AF.

AG.

ÃzÆ ×¹ðÚðé ÇÃ§Ø à¯ÔóÅ çÅ ÜòÅÂÆ (ÕÅñÆ) ÃzÆ ÔðÇçÁÅñ ÇÃ§Ø ðÅÜñÅ çÅ ê¹¾åð (ÕÅñÆ) ÃzÆ ÃðçÅðÅ ÇÃ§Ø Õ¯ÔñÆ çÅ ê¹¾åð (ÕÅñÆ) ÷éÅì ÇÂÕðÅî õÅé çÅ ê¹¾åð (ÕÅñÆ)

ÃzÆ Ã¹Öç¶ò ÇÃ§Ø ãÆºâÃÅ çÅ ê¹¾åð (ÕÅñÆ) ÃzÆ ×¹ðç¶ò ÇÃ§Ø ìÅçñ çÅ ÜòÅÂÆ (ÕÅñÆ) ÃzÆ êzÕÅô ÇÃ§Ø ìÅçñ çÅ íåÆÜÅ (ÕÅñÆ) ÃzÆ ÁðÜé ÇÃ§Ø Ü¯ô çÆ êåéÆ (ÕÅñÆ)

ÃzÆ ìÇÚ¾åð ÇÃ§Ø çÆ êåéÆ (ÕÅñÆ)

îÅÃàð ×¹ðì§åÅ ÇÃ§Ø çÅ ê¾¹åð (Õ»×ðÃ)

ÃzÆ Ü¯Ç×§çðêÅñ ê»â¶ çÅ ê¹¾åð (Õ»×ðÃ)

ÃzÆ ÃòðéÅ ðÅî çÅ ê¹¾åð

ÃzÆ Ôðî¶ñ ÇÃ§Ø à¯ÔóÅ (âÕÅñÅ)

ÃzÆ Ü×åÅð ÇÃ§Ø ðÅÜñÅ (ÃîÅäÅ)

ÃzÆ Ã¹ðÜÆå ÇÃ§Ø Õ¯ÔñÆ (êÇàÁÅñÅ)

÷éÅì é¹Ãðå ÁñÆ õÅé (îñ¶ðÕ¯àñÅ)

ÃzÆ êðÇî§çð ÇÃ§Ø ãÆºâÃÅ (Ã¹éÅî) ÃzÆ ÃÆåñ ÇÃ§Ø (èðîÕ¯à)

ÃzÆ îéêzÆå ÇÃ§Ø ìÅçñ (Ç×¾çóìÔÅ)ìÆìÆ î¹ÇÔ§çð Õ½ð Ü¯ô (ôÅî üðÅÃÆ)ìÆìÆ çñÜÆå Õ½ð (Öðó)

Ú½èðÆ Ü×ÜÆå ÇÃ§Ø (ÕðåÅðê¹ð)

ÃzÆ ðÅÕ¶ô Õ¹îÅð ê»â¶ («ÇèÁÅäÅ À¹åð)

ÃzÆ î¯Ôä ñÅñ (ì§×Å)



Çé¼ÜÆ ÃÅèé Ü°àÅ Õ¶, Ã»íä çÆ Õ¯Çôô å» ÕÆåÆ ÔËÍ ÇÃð ãÕä ñÂÆ Õ¾°Þ æ», ê¶à ù Þ°ñÕÅ ç¶ä ñÂÆ ð¯àÆ, åé Õ¼Üä ñÂÆ ÕêóÅ Çç¼åÅ ÔËÍêó·ÅÂÆ çÅ ÃÅçÅ ÇÜÔÅ êzì³è íÆ ÕÆåÅ ÔËÍ ôz¯îäÆ Õî¶àÆ ñÂÆ ÇÂÔ â¹ì

îðé òÅñÆ ×¾ñ éÔÆº ÇÕ Õ½î çÆ Ã»ÞÆ ñóÅÂÆ ÇòÚ îÇðÁ» ç¶ êÇðòÅð ð¯àÆ å¯º òÆ ÁÅå°ð Ô¯ä? ÕÆ ×°ðÈ ÕÆ ×¯ñÕ çÅ îÈ³Ô ÇÂé·» òÅÃå¶ éÔÆº Ö¹¼ñ·äÅ ÚÅÔÆçÅ ÃÆ? ÁÇÜÔÅ ÇÂÕ òÆ ÁçÅðÅ ôz¯îäÆ Õî¶àÆ é¶ éÔÆº ìäÅÇÂÁÅ, ÇÜæ¶ ÇÂé·» ÇéÁÅÃð¶ êÇðòÅð» çÆÁ» î¹ãñÆÁ» ñ¯ó» çÆ êÈðåÆ ÕÆåÆ ÜÅ ÃÕ¶Í Áðì» ç¶ ìÜà òÅñÆ Õî¶àÆ ÇÃ¼Ö» çÆ (ÁÖ½åÆ Çî§éÆ êÅðñÆîËºà) ÒÒôz¯îäÆÓÓ Ã³ÃæÅÍ ÁÅêäÆ Õ½î ç¶ èÆÁ» ê¹¼åð» ù

ÇÃÖð ç¹êÇÔð¶ ç×Å ç¶ ×ÂÆÍ ÃzÆ ìÅçñ ê³Ü ÃÅñ åÕ ê³ÜÅì ç¶ î¹¼Ö î³åðÆ ðÔ¶Í ÁÅêä¶ Ú¯ä ÔñÇÕÁ» ÇòÚ ì¹¼ã¶-ì¹¾ãÆÁ» çÆÁ» êËéÃé» ç¶ ÚËµÕ å» ò³âç¶ ðÔ¶Í ×ðÆì» çÆÁ» ñóÕÆÁ» ù ÒÒô×éÓÓ å» ç¶ºç¶ ðÔ¶ êð ÒÒÇÔ³ç ê³ÜÅì çÆ Ü³×ÓÓ ÇòÚ îð î¹¼Õ ×Â¶ ÇÃ¼Ö» ç¶ ì¼ÇÚÁ» ñÂÆ, ë¹¼àÆ Õ½âÆ éÅ Çç¼åÆÍÇòèòÅò» ù êËéôé éÅ Çç¼åÆÍ À°ÜÇóÁ» ù éÅ òÃÅÇÂÁÅÍ é½ÕðÆ éÅ Çç¼åÆ, ÕðÜÅ éÅ Çç¼åÅÍ èðîÆ ë½ÜÆ Á¼Ü åÕ íÆ ÃÅèÅðé Ç÷³ç×Æ ÇÜÀ°ä å¯º ÁÃîðæ ÔéÍ Ü¯ ôÔÆç Ô¯ ×Â¶ À°é·» ç¶ êÇðòÅð ÁÇåÁ³å

ç¹Ö íðÆ Ç÷³ç×Æ ÇìåÅ ðÔ¶ ÔéÍ ÃzÆ ìÅçñ çÆ Á¼Ö ÇòÚ¯º Ô³ÞÈ é» ÇâÇ×ÁÅÍ ê³ÜÅì ç¶ ñ¯Õ ×°ðÈ éÅéÕ ç¶ Úðé» ç¶ í½ð¶, òðçÆ Á¼× ÇòÚ é» â¯ñ¶Í Ãí Õ¾°Þ ×òÅ Õ¶ éÅ ØìðÅÂ¶, åÃÆÔ¶ Þ¼ñ Õ¶ íÆ ÇÂîÅé çÅ Ã½çÅ éÅ ÕÆåÅÍ Á¼Ü ìÅçñ ÃÅÇÔì çÆ òÆÔ ð°êÂ¶ ÇÕñ¯ çÅñ å¶ ÚÅð ð°êÂ¶ ÇÕñ¯ ÁÅà¶ òÅñ¶ éÅÁð¶ ù Ã¹ä Õ¶ êzíÅòå Ô¯ä×¶? ìÃ ÁÅà¶ çÅñ éÅñ

ÔÆ î¹¼Ö î³åðÆ çÆ Õ°ðÃÆ åÕ êÔ°³Úä çÆ ÕÈóÆ ÁÅÃ ñÅÂÆ ìËá¶ Ô¯ ìÅçñ ÃÅÇÔì?

Õ¶ºçð çÆ íÅÜêÅ ÃðÕÅð é¶ ò¯à» ÇòÚ éÅÁðÅ Çç¼åÅ ÃÆ ÒÒÇÂ³âÆÁÅ ÇÂ÷ ôÅÂÆÇé§×ÓÓÍ íÅðå ÚîÕ ÇðÔÅ ÔË, íÅðå ìÔ°å õ¹ô ÔËÍ ÇÂÃ

ôÅÂÆÇé§× çÅ ñ¯Õ» é¶ ÁÇÜÔÅ î¼ÕÈ á¼ÇêÁÅ, ÇÕ òÅÜêÅÂÆ ÃðÕÅð î¹¼è¶ îÈ³Ô îÅðÆ å¶ Õ¶ºçð ÇòÚ Õ»×ðÃ çÆ (ðñÆ ÇîñÆ) ÃðÕÅð ìä ×ÂÆÍ À°Ã

-158-



å¯º î×ð¯º å» Ô¯ð ìÔ°å Õ¹¾Þ òÅêð Ú¹¼ÇÕÁÅ ÔËÍ òÅÜêÅÂÆ å¶ ÁâòÅéÆ ÜÆ, ðÅî éÅî Üê ðÔ¶ Ô¯ä ôÅÇÂçÍ

çðìÅð ÃÅÇÔì Óå¶ Ôîñ¶ òÕå Á³ÇîzåÃð çÅ ÇâêàÆ ÕÇîôéð Ãz. ×°ðç¶ò ÇÃ³Ø ÃÆÍ ðÃî êÈðåÆ ñÂÆ Ç÷ñ·Å î¹ÖÆ é¶ ÇñÖäÅ Ô°³çÅ ÔË ÇÕ ÒÒÇÃòñ ÃðÕÅð å¯º ÃÇæåÆ ÕÅìÈ ÇòÚ éÔÆº ðÔÆÍ ÇÂÃ ñÂÆ ë½Ü ÁÅêäÆ

÷ðÈðÆ ÕÅðòÅÂÆ Õð¶ÓÓÍ Ãz. ×°ðç¶ò ÇÃ³Ø é¶ ÇÂÔ ÇñÖä å¯º ÇÂéÕÅð Õð Çç¼åÅÍ îË ÇÕÀ°º ÁÅêä¶ î¼æ¶ ÇòÚ Õñ§Õ çÅ Çà¼ÕÅ ñ×ò»ò»? ñ§îÆ Û°¼àÆ ñË ñÂÆ å¶ ÚñÅ Ç×ÁÅÍ ÇÂÃ çÆ æ»ò¶º ÇìÔÅð Õ¶âð çÅ ÁÅÂÆ.Â¶.ÁËÃ.

ÁøÃð ÃzÆ ðî¶Ã ÇÂ³çð ÇÃ³Ø ù å°ð³å Á³ÇîzåÃð ÇñÁÅ Õ¶ Ç÷ñ·Å î¹ÖÆ

(âÆ.ÃÆ.) ìäÅÇÂÁÅ Ç×ÁÅÍ ÇÂÃ¶ é¶ ÜðÈðÆ ÕÅ×÷ çÃõå Õð Õ¶ ë½Ü ù Çç¼å¶Í çðìÅð ÃÅÇÔì ÇòÚ¯º ëó¶ ÇÃ¼Ö ÕËçÆÁ» ù, ÇñÜÅä çÆ ÁÅÇ×ÁÅ íÆ ÇÂÃ¶ é¶ Çç¼åÆÍ ÇÂÃ Çòð°è ÕçÆ ÁÕÅñ åõå å¯º Ô°ÕîéÅîÅ ÜÅðÆ é» Ô¯ÇÂÁÅÍ ÁÅð.ÁËÃ. ÇçÁÅñ, Õ¶.ÁËÃ. ìðÅó Çòð°è íÆ Õ¯ÂÆ

Ô°ÕîéÅîÅ ÜÅðÆ éÔÆº Ô¯ÇÂÁÅ ÇÕÀ°ºÇÕ ÇÂÔ ÃÅð¶ çðìÅð ÃÅÇÔì Óå¶ Ôîñ¶ òÕå ø½Ü ç¶ î¹ÖÆ ÃéÍ Ã×¯º ÃzÆ ìÅçñ, ðî¶ÃÇÂ³çð ÇÃ³Ø ù ÇìÔÅð Õ¶ºâð ÇòÚ¯º ìçñ Õ¶, ê³ÜÅì Õ¶ºâð ÇòÚ ñË ÁÅÇÂÁÅÍ ÇÂÃ ù ÃzÆ ìÅçñ é¶ ÁÅêäÅ ÚÆø ÃËÕàðÆ Çéï°Õå ÕÆåÅÍ Ô¯ð ÕÂÆ ÃÅðÆÁ» òÅèÈ ÃÔÈñå» Çç¼åÆÁ»Í çðìÅð ÃÅÇÔì Óå¶ Ôîñ¶ ÇòÚ íÅ×ÆçÅð ÃzÆ ìÅçñ ç¶ Ü¯àÆçÅð? ÇÂÔ ÔË ÒÒÁÃñÆ ÇÃ¼ÖÆÓÓ çÅ ÃìÈåÍ ÇÂÔ ðî¶ÃÇÂ§çð ÇÃ§Ø

ÁÅÂÆ.Â¶.ÁËÃ. ÁÇèÕÅðÆ ÃzÆ ìÅçñ çÅ ÇðÃå¶çÅð þÍÜç¯º îé°¼Ö ÇÂÕ òÅðÆ êÅê Õðé ñ¾× êËºçÅ ÔË å» Ô½ñÆ Ô½ñÆ ÜîÆð

îð Ü»çÆ ÔËÍ À°Ã å¯º î×ð¯º íÅò¶º ×°ðçòÅð¶ çÅ Úó·ÅòÅ Ô¯ò¶, å» íÆ Ô÷îÍ íÅò¶º èðî êzÚÅð ë³â Ô¯ò¶ À°Ô íÆ Ôó¼êÍ íÅò¶º ÁËî.ÁËñ.Â¶. À°îÆçòÅð» ù ÇàÕà» ÇéñÅî ÕðéÆÁ» êËä, å» íÆ Õ¯ÂÆ Ç×ñÅéÆ éÔÆºÍ íÅò¶º ÇÃ¼Ö» çÆÁ» ÇàÕà» Õ¼à Õ¶, íÅÜêÅÂÆÁ» ù ç¶äÆÁ» êËä,

å» íÆ õÈé éÔÆº Ö½ñçÅ, ÇÜÃ å³ìÅÕÈ ù ×°ðÈ Øð ÇòÚ ì¼Üð (ò¼âÆ)

Õ°ðÇÔå î³ÇéÁÅ Ç×ÁÅ ÔËÍ À¹Ã çÆ òðå¯º Õðé òÅñÅ ÇòÁÕåÆ, ÇÃ¼Ö èðî å¯º ÖÅðÜ Ô¯ Ü»çÅ ÔËÍ ÁÅêä¶ ÁÅê ù ÁÕÅñÆ ÁÖòÅÀ°ä òÅñ¶,

-159-



éÆñÆÁ» çÃåÅð», ñ§îÆÁ» ç¹¼è ÇÚ¼àÆÁ» çÅó·ÆÁ», ×Ååð¶ ÇÕðêÅé» ÇÕ¾âÆ â°¼ì îðé òÅñÆ ×¾ñ ÔË ÇÕ å³ìÅÕÈ Õ³êéÆÁ» å¯º Á¼á ñ¼Ö ð°êÂ¶,

ÃÅâ¶ ÁÕÅñÆ çñ é¶ ñË ÇñÁÅ ÔËÍ Üç¯º îé°¼Ö çÆ ÜîÆð îð ÜÅò¶, Çëð ÇÕÃ¶ Ú³Ç×ÁÅÂÆ çÆ åò¼Õ¯ ÇÕò¶º ÕÆåÆ ÜÅ ÃÕçÆ ÔË? îðÆ ÁÅåîÅ òÅñ¶ ñ¯Õ» é¶ ê³æ Ü» ê³ÜÅì çÅ ÕÆ Ã³òÅðéÅ ÔË? ÇêÛñ¶ ê³Ü ÃÅñÅ ðÅÜ Ãî¶º

ÕÆ Ã³òÅÇðÁÅ ÔË?Üç¯º ÃzÆ ìÅçñ ÇízôàÅÚÅð ç¶ îÅîñ¶ ÕÅðé êÇàÁÅñÅ Ü¶ñ· ÇòÚ

ì³ç ÃÆÍ åç¯º Õ¶ºçð ÇòÚ íÅÜêÅ ç¶ òÜÆð, Ü¶ñ· ÇòÚ ìÅçñ ù Çîñä ÁÅÀ°ºç¶Í ÒÒç¹¼ÖÓÓ êz×à Õðç¶ å¶ ê³ÜÅì ÃðÕÅð ù ñÅÔäå» êÅÀ°ºç¶Í Üç¯º

çðìÅð ÃÅÇÔì Óå¶ íÅðåÆ ë½Ü é¶ ÔîñÅ ÕÆåÅ ÃÆ, À°Ã òÕå ÇÂé·» ÔÆ íÅÜêÅÂÆÁ» é¶ Õ»×ðÃ çÆ ð¼Ü Õ¶ êzô³ÃÅ ÕÆåÆ ÃÆÍ Üç¯º ê³ÜÅì ÇòÚ ÞÈá¶ î¹ÕÅìñ¶ ìäÅ Õ¶, ÇÃ¼Ö é½ÜòÅé» ù Õåñ ÕÆåÅ ÜÅ ÇðÔÅ ÃÆ, À°ç¯º íÆ íÅÜêÅ õ¹ô ÃÆ êð Üç¯º ìÅçñ ÃÅÇÔì Ç×zøåÅð Ô¯Â¶ åç¯º íÅÜêÅ ù ÒÒìÔ°å ç¾¹ÖÓÓ Ô¯ÇÂÁÅÍ òÅÔ ðÅÜéÆåÆ! å¶ðÅ Õ¯ÂÆ ÁÃÈñ Ü» Õ¯ÂÆ èðî éÔÆº ÔËÍ ÕÆ ê³ÜÅì çÅ ò¯àð ÇÂé·» Øàé» ÚÕð» ù í°¼ñ Ç×ÁÅ ÔË? ÇÜÃ

çÆ ÜîÆð ÜÅ×çÆ ÔË À°Ô Ã¯Ú ÃîÞ Õ¶ ò¯à êÅò¶×ÅÍ ÇÃ¾ÖÆ ù ò¯à» ò¾à¶ Üç¯º ÜÆ ÚÅÔ¶ ç×Å ÇçåÅ ÜÅ ÃÕçÅ þÍ òÅÔ ìÅìÅ éÅéÕ ÜÆ, ÕçÆ

Áêä¶ ÇÂé·» ò¾â¶ ÇÃ¾Ö» ù êÅê Õðî» å¯º ð¯Õ ÃÕ¯×¶?

qqq

ÜÅ×¯! òðéÅ «¾à¶ ÜÅú×¶ ÇÃÁÅä¶ ê¹ðÖ» çÅ ÁÅÖäÅ þ ÇÕ îé¹¾ÖåÅ ÇòÚ Üç¯º ÇÂÖñÅÕ

ÔÆäåÅ ÁÅ ÜÅò¶, Ãî¶º éÅñ ìð î¶Ú Õ¶ Ú¾ñä çÆ ï¯×åÅ êËçÅ éÅ Ô¯ò¶,

Ãî¹¾Ú¶ íÅÂÆÚÅð¶ ù é÷ðÁ§çÅ÷ Õð Õ¶ Çé¾ÜÆ Ã¾¹Ö» åÕ, îé¹¾Ö ÃÆîå Ô¯ ÜÅò¶, Ã¾Ú çÅ ÇåÁÅ× Õð Õ¶ Þ±á çÅ ê¾ñÅ ëó ñò¶, À¹Ã òÕå À¹Ã Õ½î

-160-



ù Õ¯ÂÆ éÔÆº ìÚÅ ÃÕçÅÍ À¹Ô ÃîÅÜ Çëð ×ðÕçÅ ÔÆ ÚñÅ Ü»çÅ þÍÇÜ§éÆ ç¶ð Õ¯ÂÆ ÇÃÁÅäÅ ñÆâð îñÅÔ ìä Õ¶ â¯ñ ðÔÆ ì¶óÆ ù î÷ì±å

Ú¾ê± ñÅ Õ¶, æ§î· éÔÆº ñËºçÅ, ÇÕéÅð¶ éÔÆº ê¹ÚÅ Çç§çÅÍ ìðÃÅå çÆ ÁÅîç çÅ ìÔ¹å îÅî±ñÆ ÜÆò ÕÆóÆÁ» ù Üç¯º ÁÇÔÃÅÃ Ô¯ Ü»çÅ þ, å» ÁÅêä¶ ì¾Ú¶ å¶ Á§â¶ ü¾Õ Õ¶ À¹ÚÆÁ» æÅò» Óå¶ ê¹¾Ü Ü»çÆÁ» ÔéÍ î½Ãî ìçñä éÅñ ê¿ÛÆ êðòÅÃ Õð Õ¶ Ô÷Åð» îÆñ ç±ð ÜÅ ÇéÕñç¶ ÔéÍ Ü¯ ÜÆò Ü»

îé¹¾ÖÆ íÅÂÆÚÅðÅ, ÔÅñÅå éÅñ ÒÒç¯ Ô¾æÓÓ Õðé å¯º ÁÃîðæ þ, À¹Ã é¶ Á¾Ü íñÕ õåî Ô¯äÅ ÔÆ Ô¯äÅ þÍ Õ¹çðå ç¶ Õá¯ð Çéïî ÇòÚ Õ¯ÂÆ ÇðÁÅÇÂå éÔÆº ÇîñçÆÍ

×¹ð± éÅéÕ ÃÅÇÔì ÜÆ é¶ Á¾Ü éÅñ¯º Ô÷Åð» çðÜ¶ î§ç¶ ÔÅñÅå» ÇòÚ, ÃÅèé» çÆ ÁäÔ¯ºç ÇòÚ, ¦îÆ êñÅÇé§× ìäÅ Õ¶, ÷¹ñî çÆ Ú¾ÕÆ ÇòÚ ÇêÃ ðÔ¶ ñ¯Õ» Á§çð, ÁÅ÷ÅçÆ çÆ Ü¯å ìÅñ Çç¾åÆÍ ÃÇå×¹ð± ÜÆ ç¶ ÇÂÕ ÇÂôÅð¶ Óå¶ é½ÜòÅé ÜÅé» ÇéÛÅòð Õðé ñÂÆ Çãñ éÔÆº Õðç¶

ÃéÍ ÃÇå×¹ð± ÜÆ é¶ êðÀ¹êÕÅð Áå¶ ìÔÅçðÆ çÆ ÚðîÃÆî» å¶ ÃîÅÜ ù ê¹ÚÅ Çç¾åÅ ÃÆÍ ÇÂÃ¶ ñÂÆ ÇÃ¾Ö» çÅ ÜÆòé ã§×, Áå¶ Ã¯Úä çÅ åðÆÕÅ, ìçñ Ç×ÁÅ ÃÆÍ ×¹ð± éÅéÕ ÃÅÇÔì é¶ ê±ðé ÇåÁÅ× çÅ Ãì±å Çç¾åÅ, ê¹¾åð êÅÃ¶ Õð Çç¾å¶Í ñÅÇÂÕ Ã¶òÕ Á¾×¶ ÇñÁ»çÅ, íÅÂÆ ñÇÔäÅ ÜÆÍ ñÇÔäÅ ÜÆ é¶ ê¹¾åð î¯Ô Û¾â Õ¶, Ã¶òÕ ù ×¾çÆ Çç¾åÆÍ ×¹ð±

ÁîðçÅÃ ÜÆ é¶ ê¹¾åð» çÆ æ»ò¶º, çÅîÅç é±§ ÇÂÃ ÁÔ¹ç¶ ñÂÆ ï¯× ÜÅÇäÁÅÍ Á×¯º Ü¶ ê¹¾åð» Ü» Øð ç¶ ÃÕ¶ Ãì§èÆÁ» é±§, ×¹ð×¾çÆ Çç¾åÆ

×ÂÆ å» ÃÅð¶ ×¹ä êðÖ ò¶Ö Õ¶ ×¾çÆ Çç¾åÆ ×ÂÆ ÃÆ, ÇÕÃ¶ ÇÃøÅðô Õð Õ¶ Ü» ÇðÁÅÇÂå Õð Õ¶ éÔÆºÍ ÇÜé·» é±§ ÇÂÔ Ç÷§î¶òÅðÆ Ã½ºêÆ ×ÂÆ À¹é·» ÁÅêäÆ Õ½î é±§ è¯ÖÅ éÔÆº Çç¾åÅÍ Ü¶ åÃÆÔ¶ Þ¾ñ Õ¶ îðéÅ ÇêÁÅ, å» î½å é±§ ×ñ ñÅÇÂÁÅ, Õ½îÆ ôÅé é±§ è¾ìÅ éÔÆº ñ¾×ä Çç¾åÅÍ

ÃÅâ¶ î½Ü±çÅ ÇÃ¾Ö ñÆâð ×¹ð± ÃÅÇÔìÅé ç¶ À¹êÕÅð» çÅ ìÔ¹å ×¹ä×Åé Õðç¶ ÔéÍ Ã§×å é±§ Ãî¯ÇÔå ÇÜÔÅ Õð Õ¶, ×¹ð± çÅ òÅÃåÅ êÅ

Õ¶ ò¯à ÁÅêä¶ ñÂÆ î§× ñËºç¶ ÔéÍ ÇÃ¾Ö» Ã±ðÇîÁ» çÆ ìÔÅçðÆ ç¶ ÇÕ¾Ã¶ Ã¹äÅ Õ¶, íÅòÕåÅ çÆ ÇÃÖð Óå¶ ê¹ÚÅ Õ¶, ò¯à ñÂÆ Þ¯ñÆ Á¾â ñËºç¶ ÔéÍ

-161-



ìÅìÅ ì§çÅ ÇÃ§Ø ìÔÅçð, Ãz. Ü¾ÃÅ ÇÃ§Ø, îÅ. ðäÜÆå ÇÃ§Ø ç¶ ðÅÜ Áå¶ ìÔÅçðÆ é±§ ç¹ÔðÅ Õ¶, ò¯à ÁÅêäÆ ÖðÆ Õðç¶ ÔéÍ Ãà¶Ü Óå¶ ÇÂÇåÔÅÃ Ü» ×¹ðìÅäÆ Ã¹äÅÀ¹ä òÅñ¶ êzÚÅðÕ» é±§ ÕÔÅäÆ çÅ î¹¾ñ Õ¹Þ çîó¶ Çîñ Ü»ç¶ ÔéÍ ðÅÜÃÆ ñ¯Õ» é±§ ò¯à»Í ÕÆ ÇÂÔ Ãí ×¹ðîÇå Áé¹ÃÅðÆ þ? Çëð

ðÅÜÃÆ ñ¯Õ» çÅ å¶ èðîÆ ñ¯Õ» çÅ ÜÆòé, Â¶éÅ ÇízÃà ÇÕÀ¹º þ? ÁÃñ ÇòÚ ç¯ò» Çèð» é±§ èðî éÅñ Õ¯ÂÆ Ãð¯ÕÅð éÔÆº þÍ ìÃ Õ¹ðÃÆ å¶ êËÃÅ,êËÃÅ å¶ Õ¹ðÃÆÍ Çëð ÁÕÅñÆ ñÆâð ôz¯îäÆ Õî¶àÆ ìäé çÅ ÇÂÇåÔÅÃ ÇìÁÅé Õðé×¶Í ÇÕò¶º îÅð» ÖÅèÆÁ» î¯ðÚ¶ ñÅÂ¶, Ü¶ñ» ÇòÚ ÕÃà í¯×¶Í

À¹é·» Ã±ðÇîÁ» çÆ þ ÇÂÔ Õî¶àÆ êð ÇÂÃ Õî¶àÆ é±§ ìäÆ é±§ Á¾ÃÆ ÃÅñ

Ô¯ ×Â¶ ÔéÍ À¹é·» ìÔÅçð» ÇòÚ¯º å» Á¾Ü ÇÂÕ òÆ ÜÆòå éÔÆº þÍ å¹ÃÆº ñ¯Õ å» À¹é·» çÆ Ã±ðî×åÆ é±§ ÒÒÕËôÓÓ Õðé ñ¾×¶ Ô¯Â¶ Ô¯Í î½Ü±ç ñÆâðÇôê é¶ ÇÕÔó¶ åÃÆÔ¶ Þ¾ñ¶ Ôé, îÅð» ÖÅèÆÁ» ÔéÍ í¯ñ¶ íÅñ¶ ñ¯Õ» é±§ íðîÅ Õ¶, ×¹ðçòÅÇðÁ» ÇòÚ çÆê îÅñÅò» Õð Õ¶, é×ð ÕÆðåé å¶ Üñ±Ã Õ¾ã Õ¶, ë¯Õ¶ çî×Ü¶ îÅð Õ¶, ò¯àÅ î§×ÆÁ» ÜÅ ðÔÆÁ» ÔéÍ

ÁÕÅñÆ çñ ìÔÅçð» çÆ Üæ¶ì§çÆ Ô¯ä çÅ ã¯ñ ÇêÇàÁÅ ÜÅ ÇðÔÅ þÍ çðìÅð ÃÅÇÔì Óå¶ Ôîñ¶ òÕå ñÅô» é±§ êËð» Ô¶á îè¯ñ Õ¶, Ô¾æ Öó¶ Õð Õ¶, ÃðÕÅðÆ ×¾âÆÁ» ÇòÚ ìËá Õ¶ ×ËÃà ÔÅÀ±Ã» ÇòÚ ÒÒÕËç Õ¾àÎä òÅñ¶ÓÓ, Á¾Ü ÁÕÅñÆ çñ é±§ ìÔÅçð» çÆ Üæ¶ì§çÆ ÕÇÔ§ç¶ ðåÅ éÔÆº ôðîÅªç¶Í

ê¿Ü ÃÅñ åÕ (AIIG å¯º B@@B åÕ) ÃzÆ ìÅçñ ç¶ ÁÕÅñÆ çñ çÆ ê¿ÜÅì ÇòÚ ÃðÕÅð ìäÆ ðÔÆÍ ê¿Ü ÃÅñ ÔÆ ê¿ÜÅì ç¶ Ô¾Õ» òÅÃå¶ ÷¹ìÅé éÔÆº Ö¯ñ·Æ, ×±§×¶ ì¯ñ¶ å¶ Á§é¶ Ô¯ Õ¶, ÁÅêä¶ ÖÜÅé¶ íðé ÇòÚ ×ñåÅé

Ô¯ Õ¶ ìÇÔ ×Â¶Í ê¿ÜÅì çÆ ðÅÜèÅéÆ Ú§âÆ×ó·, ê¿ÜÅì ç¶ êÅäÆÁ» çÆ «¾à, ê¿ÜÅìÆ ì¯ñç¶ ÇÂñÅÕ¶, Ãí í¹ñÅ Çç¾å¶ ×Â¶, ÁÇÜÔÅ ÇìÁÅé ÔÆ

÷¹ìÅé Óå¶ éÔÆº ÁÅÀ¹ä Çç¾åÅÍ ÇÃ¾Ö» çÅ Ü¯ ØÅä Ô¯ÇÂÁÅ ÃÆ À¹é·» ù î¹ó êËð» Óå¶ Öó¶ ÕðéÅ, èðîÆ ø½ÜÆÁ» é±§ ìÔÅñ ÕðÅÀ¹äÅ, ÇÃ¾Ö» ç¶

ÕÅåñ» é±§ Ã÷Å ÇçòÅÀ¹äÆ, ìóÆ ì¶ðÇÔîÆ éÅñ ÇòÃÅð Çç¾åÆ ×ÂÆÍ õ¹çÕ¹ôÆÁ» Õð ðÔ¶ ×ðÆì ÇÕÃÅé» çÆ ì»Ô ëóéÆ, øÃñ» ç¶ ñÅÔ¶ì§ç¶

-162-



íÅÁ ç¶ä¶, ÖÅñÆ êÂÆÁ» ÁÅÃÅîÆÁ» å¶ î¹ñÅ÷î íðåÆ Õðé¶, ÕçÆ ïÅç ÔÆ éÅ ÁÅÇÂÁÅÍ ÁÅñ ÇÂ§âÆÁÅ ×¹ðçòÅðÅ ÁËÕà Û¶ÇóÁÅ ÔÆ éÔÆºÍ Áé§çê¹ð çÅ îåÅ ÖÅð¶ ÃÅ×ð ÇòÚ â¯ì Çç¾åÅ Ç×ÁÅ þÍ ÇÂÃ çÆ ÕçÆ ÇíäÕ åÕ éÔÆº Õ¾ãÆÍ òÅÃåÅ êÅÀ¹äÅ ê¹ðÅåé ÇÃ§Ø» çÆ ìÔÅçðÆ çÅÍ

Á¾Ü ç¶ ñÆâð ÇÕ§é¶ õ¹ç×ðÜ å¶ öËðå ÔÆä Ô¯ ×Â¶ Ôé Ü¶ ÇòÃæÅð ÇòÚ ÇñÖä ñ¾× êÂÆÂ¶ å» ×z§æ íð¶ ÜÅ ÃÕç¶ ÔéÍ

Ü¶ Õ¹¾Þ îÔ¾åòê±ðé ÃzÆ ìÅçñ ÁÕÅñÆ çñ é¶ ÕÆåÅ þ å» À¹Ô þ ÁÅð.ÁËÃ.ÁËÃ. Á¾×¶ ê±ðÆ Õ½î é±§ ò¶Ú ç¶äÅÍ èðî ù À¹é·» ÔòÅñ¶ Õð ç¶äÅÍ õ¹ç Ôòé Õðé¶, Çà¾Õ¶ ÇåñÕ ñ×òÅÀ¹ä¶, î¹Õà êÇÔéä¶,

ç¶òÆÁ» ç¶ à¾ñ ÖóÕÅÀ¹ä¶Í ÁÕÅñÆ òðÕð» å¶ Õî¶àÆ îËºìð» é±§ ì§è±ÁÅ î÷ç±ð ìäÅ ñËäÅÍ èðî çÅ êËÃÅ ðÅÜéÆåÆ ÇòÚ ìðìÅç ÕðéÅÍÜæ¶çÅð» é±§ ÁÅêäÆÁ» Õáê¹åñÆÁ» ìäÅ ñËäÅ, ÃÅðÅ ÁÕÅñÆ çñ,

íÅò¶º ì¾Üð êÅê ÕðçÅ ðÔ¶, Üæ¶çÅð» é¶ ÕçÆ î±§Ô éÅ Ö¯ÔñäÅÍ ê¿ÜÅì çÅ I@% ÇÃ¾Ö Õ¶Ã» ðÇÔå Ô¯ Ç×ÁÅ þ, éÇôÁ» ÇòÚ â¹¾ì Ç×ÁÅ þ, ÕÆ ÇÂÔÆ ÕÅð×¹ÜÅðÆ þ ÇÃ¾Ö ÁÅ×±Á» çÆ? ×¹ð± ÁðÜé ÃÅÇÔì ÜÆ çÆ

ôÔÆçÆ Ô¯ò¶ å¶ ÃéîÅéå íÅÜêÅÂÆ Ô¯ä, þ éÅ Ôé¶ð×ðçÆ? ÇÂÕ íÅÜêÅÂÆ Á½ðå ÃÈÃîÅ ÃòðÅÜ ÇÃ¾Ö» ç¶ ÇÃð ÔÆ Ã¹ÁÅÔ êÅªçÆ ðÔÆÍ åðé åÅðé ÇòÖ¶ ÇÂÔÆ å» ÕÆåÅ Ç×ÁÅ ÃÆÍ ÁÖ½åÆ ÁÕÅñÆ çñ ç¶ ÇÂÕ¾á» ÇòÚ ×½Ô éÅñ ò¶Ö¯, Õ¶Ã» òÅñ¶, ê×óÆÁ» òÅñ¶ çÃ øÆ ÃçÆ

îÃÆº ÇçÃä×¶Í ìÅÕÆ ÃÅð¶ ð¹îÅñ» òÅñ¶ à¯êÆÁ» òÅñ¶ ÔÆ é÷ð ÁÅÀ¹ä×¶Í

ÇÂÃ ñ¶Ö çÅ ÇÂÔ íÅò ÔðÇ×÷ éÔÆº þ ÇÕ Õ»×ðÃ ç¹¾è è¯åÆ êÅðàÆ þÍ ÇÂÃ êÅðàÆ é¶ ÇÃ¾Ö îÅéÇÃÕåÅ ÇòÚ ×ÇÔð¶ ÷õî ñÅÂ¶ ÔéÍ ÃÅù ÇÂÔ Ú§×Æ åð·» ÁÇÔÃÅÃ þ ÇÕ ÇÂÔ ÇÃ¾Ö» çÆ ÇÔåËôÆ êÅðàÆ ÕçÆ éÔÆº

ðÔÆ, ì¶×ÅéÆ þÍ ÇÂÔ ïÅç ðÔ¶ ÒÒÃÅâ¶ ÁÅêä¶ Ô¯ä çÅ çî íðé òÅñ¶ÓÓÇÃ¾Ö Õ½î é±§ ÇÕò¶º åìÅÔ Õð ðÔ¶ Ôé, ÇÂÔ íÆ ÇÜÔé ÇòÚ ðÖÆÂ¶Í Ü¶

ÁÕÅñÆ çñ é¶ ÇÃ¾Ö ÔÕ» Óå¶ êÇÔðÅ Çç¾åÅ Ô¹§çÅ å» ÇêÛñÆòÅð (B@@B å¯º B@@G) Õ»×ðÃ çÆ ÃðÕÅð ê¿ÜÅì ÇòÚ ìäé çÅ Ã¹ÁÅñ ÔÆ êËçÅ

-163-



ÁÕÅñÆ ÁÖòÅÀ¹ä òÅÇñÁ» é¶ Ãî±ÇÔÕ å½ð Óå¶ ôðîéÅÕ ÇØðäå Õðå±å ÇÂÔ ÕÆåÆ, ÇÕ ê§Úî ÃÇå×¹ð± ÜÆ ç¶ ôÔÆçÆ ê¹ðì (D@@ ÃÅñÅ) åðé åÅðé ÇòÖ¶, À¹Ã¶ ê¿ÜÅì (ÇÃ¾Ö») çÆ ç¹ôîä ÃzÆîåÆ ô±ÃîÅ ÃòðÅÜ é±§, ñ¾Ö» ç¶ ÇÂÕ¾á ÇòÚ, ÃzÆ ×¹ð± ×z§æ ÃÅÇÔì ÜÆ çÆ êÅòé Ô÷±ðÆ ÇòÚ ÇÃð¯êÅ Áå¶ ÃéîÅé ÇÚ§é· ç¶ Õ¶ ÃéîÅéå ÕÆåÅÍ ÁËâÅ Ôé¶ð? ê§æ ç¶

ç¹ôîäÅ ù ÇÃð¯ê¶? ÁÕÅñÆ ÁÖòÅÀ¹ä òÅÇñÁ» òñ¯º? ÒÒÁÕÅñÆ çñ å¶ ôz¯îäÆ Õî¶àÆ ìÔÅçð» çÆ Üæ¶ì§çÆ þÓÓ çÅ ðÅ× Çéå ÁñÅêä òÅñ¶ ÇÂ§é¶ ðÃÅåñ ÇòÚ Çâ¾× ÜÅä×¶, ÕçÆ Ã¯ÇÚÁÅ íÆ éÔÆº ÃÆÍ ì§çÅ ÇÃ§Ø ìÔÅçð å¶ Ü¾ÃÅ ÇÃ§Ø ÁÅÔñ±òÅñÆÂ¶ é¶ ò÷Æð õÅé, Ã¾¹ÚÅ é§ç å¶ êÅêÆ

×§×± òðÇ×Á» ù ÕðÅðÆÁ» Ã÷Åò» Çç¾åÆÁ»Í Á¾Ü À¹é·» ÇÃ¾Ö» ç¶ òÅðÃ ×§×±Á» å¶ Ú§ç±Á» ù ÃéîÅéå Õð Õ¶ ÃÇå×¹ð± ç¶ çðìÅð ÇòÚ ÁÅêäÅ ÔÆ î±§Ô ÕÅñÅ ÕðòÅ ðÔ¶ ÔéÍ Ãz. ðåé ÇÃ§Ø í§×± é¶ êzÅÚÆé ê¿æ êzÕÅô ÇòÚ ÇñÇÖÁÅ ÃÆ, ÇÕ ÇÃ¾Ö ñóç¶ îðç¶ Ôé å» êËÃ¶ ñÂÆ éÔÆº, ÷îÆé»

òÅÃå¶ éÔÆº Ã×¯º ÷Åñî ÔÕ±îå é±§ ÇÂÔ ÁÇÔÃÅÃ ÕðÅÀ¹ä ñÂÆ ÇÕ ÇÃ¾Ö ÁÜ¶ îð¶ éÔÆº, öËðå ðÇÔå éÔÆº Ô¯Â¶, ÇÜÀ¹ºçÆ ÷îÆð òÅñ¶ ÔéÍ ÒÒèé í±î Õ¶ í±Ö¶ éÇÔ ÇÃ§Ø ÚðÚÅ ê¿æ ÚñÅä ÚÔÆÍ ÓÓ

Á¾Ü ÁÕÅñÆ+íÅÜêÅ òÅñ¶ Ôé ÇÂÔ ñ¯Õ ôz¯îäÆ ÁÕÅñÆ çñ çÅ å» AIIG ÇòÚ î¯×¶ çÆ ÕÅéøð§Ã ÇòÚ Ã¯ÇÔñÅ êó· Çç¾åÅ Ç×ÁÅ ÃÆÍÜæ¶çÅð Ü¯Ç×§çð ÇÃ§Ø ò¶ç»åÆ òð×¶ ìzÔîÇ×ÁÅéÆ ÁðçÅÃÆÂ¶ ìÔ¹å

Ôé, ÇÂÃ ÒÒç±ñ¶ ê¿æÓÓ ÇòÚÍ ÁÕÅñÆ çñ çÆ Á§åî ÁðçÅÃ å» ìóÆ Á§åð ÇèÁÅé Ô¯ Õ¶ Õð ÔÆ ç¶ä×¶Í

ÃÇå×¹ð± ÃÅÇÔìÅé é±§ À¹é·» ç¶ À¹åî ×¹ä» ÕÅðé ÇÃ¾Ö ÃÆÃ Þ¹ÕÅÀ¹ºçÅ þÍ ìÔÅçð ×¹ðÇÃ¾Ö» é¶ Ü¯ ñÅÃÅéÆ ê±ðé¶ êÅÂ¶, À¹é·» ÕÅðé ÇÃ¾Ö ê¿æ îÅä éÅñ íð Ü»çÅ þ êð ÁÕÅñÆ çñ Áå¶ ôz¯îäÆ Õî¶àÆ çÆ

ÕÅð×¹ÜÅðÆ ò¶Ö Õ¶ ôðî éÅñ ÇÃð Þ¹Õ Ü»çÅ þÍ ÕÇÔ§ç¶ é¶ â¶ð¶çÅð ÃÅè é±§ â¶ð¶ ÇòÚ¯º ÕçÆ ì¶çõñ éÔÆº ÕÆåÅ ÜÅ ÃÕçÅ, íÅò¶º ÇÜ¾â¶ îð÷Æ ì¾Üð

êÅê ÕðÆ ÜÅò¶ ÇÕÀ¹ºÇÕ â¶ðÅ À¹Ã çÆ Çé¾ÜÆ ÜÅÇÂçÅç (îÅñÕÆ) Ô¹§çÆ þÍ Ãí å¯º Ç÷ÁÅçÅ ÚÅêñ±Ã, Ú½òÆ Ø¿à¶ Ô¾æ Ü¯óÆ Ã¶òÅ ÇòÚ Öñ½åÅ, Úðé

-165-



Ø¹¾àçÅ, ê¾ÖÅ ÞñçÅ îÅñÃ» ÕðçÅ Ã¶òÕ, Üç¯º ÃÅðÆÁ» î§ÜñÅ êÅð Õð ñËºçÅ þÍ åç¯º Ã§å ÜÆ ÇÂÃ òøÅçÅð Ú¶ñ¶ é±§, ÁÅêäÆ ×¾çÆ ìõô Çç§ç¶

ÔéÍ ÇÂÃ Á§çð ç¶ í¶åÆ òøÅçÅð Ú¶ñ¶ å¯º ×¾çÆ Ö¯Ôä òÅÃå¶, åñòÅð» ×¯ñÆÁ» íÅò¶º Úñ ÜÅä, êð Õ¯ÂÆ îÅÂÆ çÅ ñÅñ ÇÂÃ ÒÒìzÔî Ç×ÁÅéÆÓÓÇåÁÅ× çÆ ÃÅÕÅð î±ðåÆ ù ×¾çÆ å¯º ò¾Ö ÕçÆ éÔÆº Õð ÃÕçÅÍ

ÜðÅ ×½ð ë¹ðîÅÀ¹! ÃzÆ êzÕÅô ÇÃ§§Ø ìÅçñ ñ×ê× AIF@ å¯º ðÅÜéÆåÆ ç¶ À¹êðñ¶ â§â¶ Óå¶ ìËá¶ Ô¯Â¶ ÔéÍ ÇÜÃ ÇÕÃ¶ é¶ ÇÂé·» çÆ åÅÕå ù ÚË¦Ü ÕÆåÅ, À¹Ã é¶ î¹ó êÅäÆ éÔÆº î§Ç×ÁÅÍ ëå·¶ ÇÃ§Ø, ÃzÆ î¯Ôä ÇÃ§Ø å¹ó, íÅÂÆ ÔðÚ§ç ÇÃ§Ø ñ½º×¯òÅñ, ÃzÆ Õ¹ñçÆê ÇÃ§Ø

òâÅñÅ, ÃzÆ ðòÆÇÂ§çð ÇÃ§Ø, ÃzÆ ×¹ðÚðé ÇÃ§Ø à½ÔóÅ, ÃzÆ ÇÃîðéÜÆå ÇÃ§Ø îÅé, ÃzÆ Ã¹ðÜÆå ÇÃ§Ø ìðéÅñÅ, ÃzÆ êz¶zî ÇÃ§Ø Ú§ç±îÅÜðÅ Ãî¶å Ô¯ð ìÔ¹å ÃÅð¶Í ÁÕÅñÆ çñ çÅ Õ¯ÂÆ Ã§ÇòèÅé éÔÆº Õ¯ÂÆ íðåÆ éÔÆºÍ Õ¯ÂÆ ÕÅðÜ ÕÅðéÆ éÔÆº, Õ¯ÂÆ êñÅÇé§× éÔÆº, Õ¯ÂÆ íÇò¾Ö éÔÆºÍ ÇÂÕ¯ ÇÃ§îñ çÅ ð¹¾Ö ÃzÆ êzÕÅô ÇÃ§Ø ìÅçñ Ü¯ ÇòÁÕåÆ ÁÅêäÆ ÷îÆð îÅð ñò¶×Å, Ü¯ ê¿æ ç¶ ÇÔ¾å» çÆ ×ñ ÕçÆ éÔÆº Õð¶×ÅÍ ôz¯îäÆ Õî¶àÆ ç¶ êzèÅé å¯º ñË Õ¶ ÁÅî ×§zæÆ åÕ, ÁÅî òðÕð å¯º ñË Õ¶ ÃÆéÆÁð êzèÅé»

åÕ ÚÅð¶ êÅÃ¶ Õ¶òñ ÜÆ Ô÷±ðÆÂ¶ ÔÆ Çí§äÇíäÅÀ¹ºç¶ Ø¹§î ðÔ¶ ÔéÍ Üç¯º òÆ øËÃñÅ Õðé çÆ ØóÆ ÁÅÀ¹ºçÆ þ, À¹ç¯º ÔÆ éÆñÆÁ» çÃåÅð», ×Ååð¶ ÇÕðêÅé» òÅñ¶ ÒÒÕÅ×÷Æ ô¶ðÓÓ ÃÅð¶ ÁÇèÕÅð ÃzÆ ìÅçñ é±§ ç¶ Õ¶ ÁÅêäÆ ñÅÚÅð×Æ çÅ Ãì±å ç¶ Çç§ç¶ ÔéÍ ò¶Ö¯ éÅ! ô¯zîäÆ Õî¶àÆ ç¶ êzèÅé Ôð

òÅð ÇñëÅë¶ ÇòÚ¯º ÇéÕñç¶ ÔéÍ Üæ¶çÅð ÇñëÅÇëÁ» ÇòÚ¯º ÇéÕñ ðÔ¶ ÔéÍ ìÅÕÆ ÇòÚÅð¶ ÇÕÔó¶ ìÅ× çÆ î±ñÆ ÔéÍ ÁÕÅñÆ êÅðàÆ ÇòÚ ç±ÜÆ ÕåÅð Ü» åÆÜÆ ÕåÅð çÆ é½ÜòÅé ñÆâðÇôê êËçÅ ÔÆ éÔÆº Ô¯ä Çç¾åÆ ×ÂÆÍ ÃÅð¶ ê¿ÜÅì ÇòÚ Õ¯ÂÆ ÇÂÕ òÆ é½ÜòÅé ÁÇÜÔÅ éÔÆº ÇçÃçÅ Ü¯ íÇò¾Ö ÇòÚ Õ½î çÆ òÅ×â¯ð Ã§íÅñ ÃÕ¶Í é½ÜòÅé» çÆÁ» ÃÅðÆÁ» ÇÃ¾Ö Üæ¶ì§çÆÁ» ÁÅõðÆ ÃÅÔ Ç×ä ðÔÆÁ» Ôé êð ÁôÕ¶ ÜÅÂÆÂ¶ ÃzÆ ìÅçñ

Áå¶ À¹é·» ç¶ ÃÅæÆ Ú½èðÆÁ» çÆ ÁÕñ å¯º Ü¯ ÁÅêä¶ íÇò¾Ö ù Ôé¶ðÆÁ» ×¹ëÅò» ÇòÚ ×ðÕ Ô¹§çÅ ò¶Ö Õ¶ ç¯ Ô§Þ± íÆ éÔÆº Õ¶ð ÃÕç¶Í Ô» ÁÅêä¶

-166-



ê¹¾åð» ù Çìé» ÇÕÃ¶ ï¯×åÅ å¯º, ÇÃ¾Ö Õ½î ç¶ ÇÃð Óå¶ ÇìáÅÀ¹ä ñÂÆ ê¾ì» íÅð Ô¯Â¶ ðÇÔ§ç¶ ÔéÍ ÃÅð¶ ñÆâð» ç¶ êðòÅðÕ îËºìð» é±§ Ü¯ ðÅÜÃÆ ÁÔ¹ç¶ Çç¾å¶ ×Â¶, À¹é·» çÆ ÇñÃà Á¾×¶ ç¶ ÇðÔÅ Ô»Í ÕÂÆ ÒÒìÔ¹å¶ ÇÃÁÅä¶ÓÓ

ôÅÇÂç ÇÂÔ çñÆñ íÆ ç¶ îÅðé ÇÕ ×¹ð± ÃÅÇÔì é¶ òÆ ÁÅêäÆ Ã§åÅé ù ×¹ð×¾çÆ Çç¾åÆ å» þ éÅÍ ÇìñÕ¹ñ ìÜÅ ë¹ðîÅÇÂÁÅ, ×¹ð± ðÅîçÅÃ ÜÆ é¶ ÁÅêä¶ ê¹¾åð, ×¹ð± ÁðÜé ÃÅÇÔì é±§ ÁËôêzÃåÆ ñÂÆ ×¾çÆ éÔÆº Çç¾åÆ ÃÆ Ã×¯º å¾åÆÁ» åòÆÁ» Óå¶ ìËáä ñÂÆ ç¶×» ÇòÚ À¹ìñä ñÂÆÍÛ¶ò¶º ÃÇå×¹ð± ÜÆòé íð ÁÅðÅî éÅñ éÔÆº ìËá ÃÕ¶Í Ü§× ï¹è, Ü§×ñ ì¶ñ¶ ×ÅòñÆÁð ÇÕñ¶ çÆ Ãõå ÕËçÍ Ã¾åò¶º ÃÇå×¹ð» ÇÜò¶º ÇÕò¶º ÇÂÃ

ÇÃ¾Ö Üæ¶ì§çÆ é±§ î÷ì±å Õðé ÇòÚ Ççé ðÅå ÇÂÕ Õð Çç¾åÅÍ Ááò¶º ÃÇå×¹ð» éÅñ Á½ð§×Ü¶ì é¶, Çç¾ñÆ ÇòÚ ÕÆ ÕÇÔð ãÅÇÔÁÅ ÔÅñÆ ÇÂÇåÔÅÃ ç¶ ê¿ÇéÁ» ÇòÚ¯º ìÔ¹å Õ¾¹Þ Ö¯ÜäÅ ìÅÕÆ þÍ é½ò¶º ×¹ð» éÅñ Ü¯ Ô¯ÂÆ Ãí ù êåÅ þÍ çÃî êÅÇåôÅÔ çÆ Ã±ðî×åÆ å¶ êÇðòÅðÕ

ôÔÆçÆÁ» ÇÕÃ¶ å¯º í¹¾ñÆÁ» éÔÆºÍ À¹é·» çÅ ÔòÅñÅ ç¶ä å¯º êÇÔñ» Ã¯Ú ñËäÅ ÇÕ ÕÆ ÷¹ñî éÅñ ç¯ Ô¾æ Õðé çÆ, Ã¾Ú Óå¶ êÇÔðÅ Çç§ÇçÁ» ÜÅé

çÆ ìÅ÷Æ åÕ ñÅ ç¶ä çÆ ÇÔ§îå þ Á¾Ü òÅñ¶ ñÆâð» ç¶ ÕÅÇÕÁ» ÇòÚ? ÕÆ ÃÅð¶ ÇÃ¾Ö ê¿æ ÇòÚ Ô¯äÔÅð ê¹¾åð Ü§îä¯º ÔÆ ì§ç Ô¯ ×Â¶ é¶? ÇÂÃ¶ ñÂÆ ñÆâð» ç¶ ñ¯·ñ¶ ê¹¾åð» é±§ á§¹îä¶ ç¶ Õ¶ ðÅÜ ×¾çÆÁ» åÕ êÔ§¹ÚÅÇÂÁÅ ÜÅ ÇðÔÅ þ?

ÇÂÃ ÇòÚ Õ¯ÂÆ ô¾Õ éÔÆº ÇÕ Ãz. ÁîÇð§çð ÇÃ§Ø Õ»×ðÃ êÅðàÆ çÅ òðÕð þÍ ìÜÅå¶ õ¹ç À¹Ô ÃzÆ ìÅçñ éÅñ¯º ÇìÔåðÆé ÇÃ¾Ö þÍ Üç¯º çðìÅð ÃÅÇÔì Óå¶ ÔîñÅ ÕÆåÅ Ç×ÁÅ ÃÆ, À¹Ã òÕå Ãz. ÁîÇð§çð ÇÃ§Ø é¶ Õ»×ðÃ êÅðàÆ å¯º ÁÃåÆøÅ ç¶ Çç¾åÅ ÃÆ å¶ ÁÕÅñÆ çñ ÇòÚ ôÅîñ

Ô¯ Ç×ÁÅ ÃÆÍ íÅðå ÃðÕÅð ê¿ÜÅì ù Ú§âÆ×ó· ç¶ä ìçñ¶, Áì¯Ôð ëÅÇ÷ñÕÅ ÔÇðÁÅä¶ ù ç¶ä ñÂÆ ÃÇÔîå ÃÆÍ ÇÂÃ ÚÅñ ù íÆ Ççé ðÅå ÇÂÕ Õð Õ¶, Áé¶Õ» î¹ÃÆìå» Þ¾ñ Õ¶ Õ§ç±Ö¶óÅ Çê§â ù îéÅ ÇñÁÅ ÇÕ

ÃÅâÆ ì¯ñÆ ê¿ÜÅìÆ þÍ Ü¶ ÇÂÔ ÇÂÕ¾ñÅ Çê¿â ÇÔ§çÆ î» ì¯ñÆ ÇñÖòÅ Çç§çÅ å» Áì¯Ôð ëÅÇ÷ñÕÅ Ç×ÁÅ ÃÆ ÇÕÀ¹ºÇÕ ÔÇðÁÅä¶ òñ¯º Áì¯Ôð òñ

-167-



ÁÅÀ¹ä ñÂÆ ðÅÔ Õ¶òñ ÇÂÃ¶ Çê¿â ðÅÔÆº ÇîñäÅ ÃÆÍ Ü¯ ì§ç Ô¯ Ç×ÁÅÍÇÂæ¶ òÆ ÁîÇð§çð ÇÃ§Ø é¶ ð¾Ö ÇòÖÅÂÆÍ

ç¶ð éÅñ ÔÆ ÃÔÆ êð ôz¯îäÆ Õî¶àÆ ç¶ ÃÕ¾åð Ãz. ðØìÆð ÇÃ§Ø é¶ Õî¶àÆ îËºìð» ÁøÃð» å¶ ìÅçñ ÃÅÇÔì çÆ éÆºç À¹âÅ Çç¾åÆ þÍ Ã§×å ÁÅêäÆ ÇÕðå ÇòÚ¯º Õ¹Þ ÒÒÇåñ ë¹ñÓÓ ×¹ð± Øð» ù Áðêä ÕðçÆ þÍÇÕé·» íÅòéÅò» éÅñ ÇÕé·» ÁðîÅé» éÅñÍ ÚÅÔÆçÅ å» ÇÂÔ ÃÆ ÇÕ ÇÂÃ åð·» ÇÂÕ¾áÆ Ô¯ÂÆ îÅÇÂÁÅ, ê¿æ ÇòÚ ÇòÇçÁÅ ç¶ êÃÅð ñÂÆ ñ×çÆÍ èðî êzÚÅð Óå¶ õðÚ Ô¹§çÆ, ÁÚéÚ¶åÆ ÁÅÂÆÁ» î¹ÃÆìå» ÇòÚ

ëÃ¶ ñ¯óò§ç ÇÃ¾Ö» çÆ îçç ÕÆåÆ Ü»çÆÍ ÃðÕÅð òñ¯º ê¶zôÅé ÕÆå¶ ÇÃ¾Ö»

çÆ ì»Ô ëóÆ Ü»çÆÍ ÁøÃ¯Ã ÇÕ ô¯zîäÆ Õî¶àÆ å¶ ÁÕÅñÆ çñ ìÅçñ é¶ î¹ÜðîÅé» Ô¾ç åÕ ×¯ñÕ» é±§ ìðìÅç ÕÆåÅ þÍ ñ¯óò§ç ÇÃ¾Ö» ù îÅï±Ã ÕÆåÅÍ ÇÂÃ åð·» ê¿æ ñÂÆ Õ¹ðìÅéÆ Õðé çÅ Ü÷ìÅ ÔÆ ê¿æ ÇòÚ¯º õåî Õðé çÅ ðÅÔ ê¾èðÅ Õð Çç¾åÅ þÍ ÁÅÀ¹ ×¯ñÕ «¾àä ìÅð¶ ÇÂÕ ÇÂÕ é¹Õå¶ Óå¶ Ã§Ö¶ê ÇòÚÅð ÕðÆÂ¶ :A. ôÅÔìÅç îÅðÕ§âÅ ÇòÚ ×¹ðçòÅð¶ çÆ ÃÅã¶ ÇÂ¾ÕÆ Â¶Õó ÷îÆé ÃzÆ

ìÅçñ é¶ ÁÅêä¶ êÇðòÅðÕ îËºìð» çÅ Çé¾ÜÆ àð¾Ãà ìäÅ Õ¶ ÕÅì± Õð ñÂÆ þÍ

B. ×¹ð± ×§zæ ÃÅÇÔì ç¶ êÇÔñ¶ êzÕÅô ç¶ Üôé îéÅÀ¹ºÇçÁ», ÇÂÕ¯ Ççé çÅ ÇÂÕ Õð¯ó ê¿ÜÅÔ ñ¾Ö ð¹ÇêÁÅ, ôÅÇîÁÅé¶ å¶ âËÕ¯ð¶ôé çÅ Çìñ ìÇäÁÅÍ Û¾åÆ ñ¾Ö Óå¶ ÁçÅñå é¶ ð¯Õ ñÅ ÇçåÆ þ, ìÅÕÆ êËÃ¶

øðî ù Çç¾å¶ ×Â¶, ÇÕ§éÅ ÕÇîôé ÖÅèÅ êóåÅñ ÁèÆé þ ÍC. ÁÜéÅñÅ ÔñÕ¶ çÆ ÇòèÅé ÃíÅ Ú¯ä ÁÅ ×ÂÆ ìÆìÆ Ü×Æð Õ½ð é¶

Ú¯ä» òÅñ¶ Ö¶åð ç¶ ÃÕ±ñ» ù ñ×ê× BI ñ¾Ö ð¹ÇêÁÅ ò§ÇâÁÅ å» ÇÕ Ãz. ðåé ÇÃ§Ø ÁÜéÅñÅ ÇÜ¾å ÃÕ¶ êð À¹Ô Çëð íÆ ÔÅð Ç×ÁÅ

å¶ ìÆìÆ Ü×Æð Õ½ð Óå¶ ×ìé çÅ Õ¶Ã Úñ ÇðÔÅ þÍD. ô¯zîäÆ Õî¶àÆ ç¶ ÇÂÕ êzèÅé é¶ Çìé» êzòÅé×Æ ñÂ¶ ÇÂÕ Õð¯ó

ð¹êÂ¶ å¯º ò¾è çÆÁ» ì¾Ã» çÆÁ» ÚÅÃÆÁ» õðÆç ñÂÆÁ»Í ÇÂÔ íÆ Õ¶Ã ÁçÅñå ÇòÚ êÔ¹§Ú Ç×ÁÅ å¶ êzèÅé ÜÆ ê¶ôÆÁ» í¹×å ðÔ¶

-168-



ÔéÍE. ÇÂÕ ôz¯îäÆ Õî¶àÆ êzèÅé ÜÆ é¶ ÃzÆ ìÅçñ çÆ Þ¯ñÆ üÕÆ Õðé ñÂÆ

Çê¿â ìÅçñ ç¶ ÃÕ±ñ ù (Ü¯ Çé¾ÜÆ þ) ìÅÂÆ ñ¾Ö ð¹êÂ¶ ç¶ Çç¾å¶Í ðäÆÕ¶ ç¶ Çé¾ÜÆ ÃÕ±ñ ù ç¯ ñ¾Ö ð¹êÂ¶Í ÃzÆ Ã¹ðÜÆå ÇÃ§Ø Çé¾Þð ç¶ ÕÅñÜ ù ÃÅã¶ ê¿çð» ñ¾Ö ð¹êÂ¶Í Áé§çê¹ð ÁÕËâîÆ ù BE ñ¾Ö ð¹êÂ¶ Áå¶ Ô¯ðÍ

F. ìÆìÆ Ü×Æð Õ½ð é¶ ÁøðÆÕÅ çÆ Çé¾ÜÆ ïÅåðÅ å¶ E ñ¾Ö GG Ô÷Åð ð¹êÂ¶ À¹âÅ Çç¾å¶Í

G. ñ¯Õñ Õî¶àÆ ×¹ðçòÅðÅ Ã§é· ÃÅÇÔì ÇòÚ ñ×í× ÃÅã¶ ê¿ÞÆ ñ¾Ö

ð¹êÂ¶ çÅ ×ìé ëÇóÁÅ Ç×ÁÅ êð ÃzÆ ìÅçñ é¶ ×ìé Õðé òÅñ¶ êzèÅé ù ìÚÅ ÇñÁÅÍH. ÇìñÇâ§×» ìäÅÀ¹ä ç¶ á¶ÇÕÁ» ÇòÚ Õð¯ó» ç¶ Øêñ¶ÍI. ôÔÆç íÅÂÆ îéÆ ÇÃ§Ø ÁËÜ±Õ¶ôé àð¾Ãà ñ½º×òÅñ ÇòÚ ×ìéÍA@. ìÅìÅ ×»èÅ ÇÃ§Ø ÁËÜ±Õ¶ôé àð¾Ãà ìðéÅñÅ ÇòÚ ×ìéÍAA. ìÅìÅ ì§çÅ ÇÃ§Ø ìÔÅçð ÁËÜ±Õ¶ôé àð¾Ãà øÇåÔ×ó· ÃÅÇÔì ÇòÚ

Øêñ¶ÍAB. ÇÃ¾Ö ÁËÜ±Õ¶ôé Ã¹ÃÅÇÂàÆ Ú§âÆ×ó· ÇòòÅç» ÇòÚÍAC. ñ×í× çÃ Õðó çÆ ÷îÆé ï¯×Æ ÔÇðíÜé ÇÃ§Ø ç¶ îÆðÆ êÆðÆ

àð¾Ãà ù Çç¾åÆ Ô¯ÂÆ þ Ü¯ Û¶ÔðàÅ ÃÅÇÔì òÅÇÕÁÅ þÍAD. ×¹ðçòÅðÅ ÁÜÅêÅñ ÇÃ§Ø éÅíÅ çÆ ÷îÆé Õ½âÆÁ» ç¶ íÅÁ II

ÃÅñÅ ñÆÜ Óå¶ ç¶ Çç¾åÆ ×ÂÆ Ü¯ Õð¯ó» çÆ þÍAE. ×¹ðçòÅðÅ Ã¹ÖÚËÇéÁÅäÅ çÆ HB ÕéÅñ ÷îÆé ÇÂÕ Ô÷Åð ð¹êÂ¶

ÃÅñÅéÅ çÆ ñÆ÷ Óå¶ Çç¾åÆ ×ÂÆÍAF. ×¹ðçòÅðÅ Ã§× ã¶ÃÆÁ» çÆ E@ ÕéÅñ ç¯ îðñ¶ ÷îÆé, A@@ ð¹êÂ¶

ÃÅñÅéÅ ñÆ÷ Óå¶ ç¶ Çç¾åÆ ×ÂÆ II ÃÅñ ñÂÆÍAG. ×¹ðçòÅðÅ ÚîÕ½ð ÃÅÇÔì çÆ ÃÅã¶ ÇÂ¾ÕÆ Â¶Õó ÷îÆé II ÃÅñ

ñÂÆ Õ½âÆÁ» ç¶ íÅÁ ç¶ Çç¾åÆ ×ÂÆÍAH. çðìÅð ÃÅÇÔì é±§ ï±éËÃÕ¯ ù Ã½ºêä çÆ ÇåÁÅðÆ Õðé ñÂÆ ê¿æ çÅ

-169-



H@ ñ¾Ö ð¹ÇêÁÅ ìðìÅç Õð Çç¾åÅ Ç×ÁÅ, Ü¹ÁÅì ç¶Ô Õ½ä þ?AI. îÅðÚ B@@D ÇòÚ Üç¯º çðìÅð ÃÅÇÔì çÆ ÕÅð Ã¶òÅ Úñ ðÔÆ ÃÆ

å» Ã¯é¶ çÆÁ» Û¶ ÕÔÆÁ» ×¹§î Ô¯ ×ÂÆÁ»Í Ú»çÆ ç¶ ìÅà¶ ×ÅÇÂì Ô¯ ×Â¶Í À¹é·» çÆ æÅò¶º éÕñÆ ìÅà¶, ÕÔÆÁ» ÇàÕÅ Çç¾å¶ ×Â¶Í Õ¶Ã ÁçÅñå ÇòÚ þÍ

ìÆìÆ Ü×Æð Õ½ð é¶ ìÅçñ é±§ õ¹ô Õðé ñÂÆ ×¹ðçòÅÇðÁ» ç¶ ÖÅÇåÁ» ÇòÚ¯º Ü¯ ðÕî ÕãòÅ Õ¶, ðÅÜÃÆ Õ§î» Óå¶ ìðìÅç Õðé ñÂÆ Çç¾åÆ, À¹Ã çÅ ò¶ðòÅ ÇÂÀ¹º þ :

B@. Á§ÇîzåÃð ç¶ ìËºÕ ÖÅÇåÁ» ÓÚ¯º D Õð¯ó, H@ ñ¾Ö, EG Ô÷Åð ð¹êÂ¶Í

BA. øÇåÔ×ó· ÃÅÇÔì å¯º B Õð¯ó, AE ñ¾Ö, BC Ô÷Åð ð¹êÂ¶ÍBB. êÇàÁÅñÅ ç¹ÖÇéòÅðé åº A Õðó, FE ñ¾Ö, CB Ô÷Åð ð¹êÂ¶ÍBC. Õ¶Ã×ó· Áé§çê¹ð å¯º A Õð¯ó, GE ñ¾Ö, B@

Ô÷Åð ð¹êÂ¶ÍBD. î¹ÕåÃð å¯º IB ñ¾Ö ð¹êÂ¶ÍBE. Áñî×Æð å¯º HE ñ¾Ö, A@ Ô÷Åð ð¹êÂ¶ÍBF. Ô¶ð» ×¹ðçòÅð¶ ç¶ ÖÅå¶ ÓÚ¯º FD ñ¾Ö, GB Ô÷Åð ð¹êÂ¶ÍBG. åðé åÅðé å¯º E@ ñ¾Ö, AB Ô÷Åð ð¹êÂ¶ÍBH. ×¹ð± ðÅîçÅÃ îËâÆÕñ ÕÅñÜ çÅ ñ×í× Çå§é Õð¯ó ð¹ÇêÁÅ Ü¯

Ã§ì§èå ì§ÇçÁ» å¯º êzÅêå ÔÆ éÔÄ ÕÆåÅ Ç×ÁÅÍ ÇÕªÇÕ À¹Ô ô¯zîäÆ Õî¶àÆ ç¶ îËºìð ÃéÍ Á¾×¶ Ô¹ä ÷ðÅ ÇÂÔ íÆ é÷ð îÅð ñÂÆÂ¶ ÇÕ ÃÅâ¶ ÒÒÁÃñÆ

ÁÕÅñÆÁ»ÓÓ ç¶ Çðôå¶çÅð ÇÕ§é¶ Õ¹ Ôé ðÅÜéÆåÆ ÇòÚÍ ÔòÅñÅ ê¹ÃåÕ Òê¿ÜÅì çÆ ðÅÜéÆåÆÓ, ñ¶ÖÕ ÜîôÆç ÁñÆ õÅéÍ

(Ã±ÚÆ AIIG òÅñÆ ÇòèÅé ÃíÅ)êÅáÕ Üé Ú§×Æ åð·» ò¶Ö ÃÕç¶ Ôé ÇÕ Ü¯ Ã±ÚÆ ÇÂæ¶ Çç¾åÆ ×ÂÆ

þ À¹Ô ÇìñÕ¹ñ îÅî±ñÆ ÇÜÔÆ þ ÇÕÀ¹ºÇÕ Á×¯º ÇÂé·» ç¶ ÔÆ Çðôå¶çÅð

ÁÅÂÆ.Â¶.ÁËÃ., êÆ.ÃÆ.ÁËÃ., ÁÅÂÆ.êÆ.ÁËÃ. òð×¶ îÔ¾åòê±ðé ÁÔ¹ÇçÁ» Óå¶ ñ¾×¶ Ô¹§ç¶ ÔéÍ ÕÂÆÁ» ç¶ Çðôå¶çÅð å» Ü¾Ü íÆ ñ¾×¶ Ô¯Â¶ ÔéÍ

-170-



ÕÂÆÁ» é±§ ì¾Ã» ç¶ ð±à êðîà Ü» Çìé» àËÕÃ å¯º ì¾ÃÅ Ú¾ñä çÆ ÇÂÜÅ÷åÍ ÁÅêä¶ Çðôå¶çÅð» ù Çëð êàð¯ñ ê¿ê, ÃËñð» ñÂÆ ÕðÜ¶Í

ÃìÇÃâÆ òÅñ¶ ÇÜ§éÆ åð·» ç¶ ÕðÜ¶ Çîñ ÃÕç¶ Ôé, À¹Ô íÆ ñË ñÂ¶ Ü»ç¶ ÔéÍ ÕÂÆ òÅðÆ ëËÕàðÆ ñÂÆ î¯àÆ ðÕî ìËºÕ å¯º ñË ñÂÆ Ü»çÆ þÍ ëËÕàðÆ ÇòÚ ê¹ðÅäÅ ÇÜÔÅ ÃÅîÅé ð¾Ö Õ¶, Á¾× ñÅ ÇçåÆ Ü»çÆ þ ÍìÆîÅ Õ§êéÆ å¯º ò¾âÆ ðÕî òÃ±ñ Õð ñÂÆ Ü»çÆ þÍ ÕÂÆÁ» é¶ ÁÅêä¶

ÚÔ¶å¶ Çòç¶ô» ÇòÚ Ø¹îÅÀ¹ä¶ Ô¹§ç¶ Ôé å¶ ÕÂÆÁ» é¶ Çòç¶ô» ÇòÚ ÃËà ÕðÅÀ¹ä¶ Ô¹§ç¶ ÔéÍ ÇÂé·» ÇòÚ Õ»×ðÃÆ íÆ Ôé, íÅÜêÅÂÆ å¶ ÁÕÅñÆ, ÃÅð¶ ÇÂÃ ÔîÅî ÇòÚ é§×¶ ÔéÍ ò¯àð» é±§ ì¶éåÆ þ ÇÕ ÁÅêäÆ ÁÅåîÅ

çÆ ÁÅòÅ÷ éÅñ êðÖ ÇéðÖ Õð Õ¶, ò¯à êðÚÆ êÅÀ¹äÆÍ ×¹îðÅÔ éÅ Ô¯äÅ, éÇôÁ» Ü» Çðôòå» ÇòÚ éÅ â¹¾ì ÜÅäÅÍ èðî çÅ îÖ½àÅ êÅ Õ¶ ÁÅÀ¹ä òÅÇñÁ» é±§ ÃõåÆ éÅñ ê¹¾ÛäÅ ÇÕ å¹ÃÆº èðîÆ ìä ×Â¶ Ô¯?êÇÔñ» õ¹ç èðîÆ ÇÂéÃÅé ìä¯Í ÇÚ¾à¶ éÆñ¶ ñÅñ ð§×» òÅñ¶, ê¿çð» Õ¹ Ççé ìó¶ ñÅð¶ ñÅÀ¹ä×¶Í î×ð¯º ãÈ§ÇâÁ» éÔÆº ñíç¶Í Ü¯¯ é¶Õ ÇÂéÃÅé þ, Õ§î ÁÅÀ¹ä òÅñÅ þ À¹Ã çÆ Ú¯ä ÕðéÆ, êÅðàÆ íÅò¶º Õ¯ÂÆ íÆ Ô¯ò¶Í

øËÃñÅ ÃîÞçÅðÆ éÅñ ÕðéÅ, ÃÅð¶ ê¾Ö ÇòÚÅð Õ¶Í ÁÕÅñÆ çñ ðÅÜéÆåÆ òÅÃå¶ èðî çÆ ê¹¾Ü Õ¶ Õ¹òðå¯º Õð ÇðÔÅ

þ, Ü¯ ÇÕ ÁåÆ ç¹ÖçÅÂÆ þÍ ÇÂé·» êÖ¿âÆ èðîÆÁ» ìÅð¶ ÕòÆ åÅðÅ ÇÃ§Ø ÕÅîñ é±§ ê¹ÛÆÂ¶ :

å¶ðÆ ÇÕ§éÆ Õ¹ ÇíÁÅñÆ þ, ÁÕÅñÆ çñ ÇòÚÍ ÃÆà ÇÂÕ òÆ éÅ ÖÅñÆ þ, ÁÕÅñÆ çñ ÇòÚÍÇÜÔç¶ Õ¯ñ þ ìñËÕ» òÅñÅ îÅñ Ã¯ÔÇäÁ»,ñËäÆ úÃ¶ é¶ ð¹îÅñÆ þ, ÁÕÅñÆ çñ ÇòÚÍê¿æ Ã»ÇíÁÅ Ãî×ñð» å¶ Ã±ç Ö¯ð» é¶,ÇÕÔóÅ ðÇÔ Ç×ÁÅ ÁÕÅñÆ þ, ÁÕÅñÆ çñ ÇòÚÍêÇÔñ» ô¶ð ÇÃð ñ¾æ ÇÂÔç¶ ÇòÚ Ô¹§ç¶ ÃÆ,

Á¾Ü ÂÆÃðÆ Ü¹ÁÅñÆ þ, ÁÕÅñÆ çñ ÇòÚÍêÇÔñ» ñÆâð» ç¶ Õ¯ñ ÃÆ ÇåÁÅ× ÇÕðçÅð,

-171-



ÁÕÅñÆ Ú½èðÆÁ» é¶ Ü¯ ×¾çÅðÆÁ» ÕÆåÆÁ» ÔéÍ ê¿æ ù Õ¾Ö¯º Ô½ñÅ ÕÆåÅ þ, ÁÅð.ÁËÃ.ÁËÃ. òð×Æ ÇëðÕ± Üæ¶ì§çÆ Á¾×¶, ÇÃ¾Ö Õ½î ù ÜÕó,éðó Õ¶ Ã¹¾à Çç¾åÅ þÍ ÇÜò¶º ç¯ÔÆº Ô¾æÆº ×¯ñÕ» ù «¾ÇàÁÅ þÍ Çëð íÆ ê¿æ çÆ Úó·çÆ ÕñÅ ç¶ Þ±á¶ ÜËÕÅð¶ ñ×òÅÂ¶ ÔéÍ Ãz. Õê±ð ÇÃ§Ø ÜÆ,

ÃÅðÆ À¹îð ç¹ôà Õðî» ù ò¶Ö Õ¶ Áæð± òÔÅÀ¹ºç¶ ðÔ¶ ÔéÍ ÃîðæÅ î¹åÅìÕ ê§æ ù Ü×ÅÀ¹ä çÆ Õ¯Çôô Õðç¶ ðÔ¶ ÔéÍ À¹é·» çÆ ÇÂÕ ÕÇòåÅ ÇòÚ¯º ÇÂÔÆ çðç Ãê¾ôà ò¶ÇÖÁÅ ÜÅ ÃÕçÅ þÍ

ô¯zîäÆ ÔîÅðÆ ðÔ¶, Ã¶òÅ Ú§çÅ ÜÅðÆ ðÔ¶, Ã§Ø éÅñ ïÅðÆ ðÔ¶, æ¾ñ¶ ÁÅðÆÁÅ ÃîÅÜ Õ¶Í

ÇÃ¾ÖÆ ÕÆ éÅ ìÅå Ú¾ñ¶, ê¿æ ÕÆ éÅ ×Åæ Ú¾ñ¶,ñ±à ç¯é¯ ÔÅæ Úñ¶, Ã§× ÃÅÜ ìÅÜ Õ¶Í ÁÕñ ÕÆ é ×ñ ðÔ¶, ÇÂÕ¯ ÕÅñÆ çñ ðÔ¶ÍÇéå åð æ¾ñ ðÔ¶, ÇÜ§çÅìÅç ×ÅÜ Õ¶Í

Þ§âÆòÅñÆ ÕÅð ðÔ¶, ë±ñé Õ¶ ÔÅð ðÔ¶, ×¯ñÕ¶º íðê±ð Õð¶º ÇÃ¾Ö íÅÜ íÅÜ Õ¶Íê¿æ Õ¶ çðç ÇÔ¾å, ì¹¾èÆ ÕÆ Ü¯ Ã¶è ç¶ò¶,ÇéÕà éÅ ÁÅä¶ êÅò¶ ðÅÜ íÅ× ÕÅÜ Õ¶ÍÜæ¶çÅð ÕÇÔå! ÇìðÅÜ¯, îå íÅÜ¯ ÇÃ¾Ö¯,

Þ±ñå¶ ÇéôÅé ðþº ê§æ îÔÅðÅÜ Õ¶ÍêzÇÃ¾è ÃÅÇÂð î¹. ÇÂÕìÅñ é¶ ì¶ÂÆîÅé» çÆ ÁÃñÆÁå Õ¹¾Þ ÇÂÀ¹º

ÇìÁÅé ÕÆåÆ þ : ÔòÃ Õ¶ ì§ç¶, òëÅ Õ¯ ì¶Ú ç¶å¶ þºÍ Ö¹çÅ Õ¶ Øð ÕÆ ÇÕÁÅ ÕÔÆÂ¶, ÇïÔ Ö¹çÅ Õ¯ ì¶Ú ç¶å¶ þºÍ ÃÇå×¹ð± éÅéÕ ÃÅÇÔì ÜÆ é¶ ÇÃð¶ çÆ ×ñ ÁÅÖÆ þ, ôÅÇÂç ÃÅù

ÇÕå¶ Ã¹î¾å ÁÅ ÜÅò¶Í Ç÷§ç×Æ é¶ÕÆ ç¶ ðÅÔ Óå¶ Ú¾ñ êò¶Í òðéÅ ÇÜò¶º ÇÔðé å¶ ìÅ÷ ù, ÇôÕÅðÆ ÇÃÇÖÁÅ ç¶ Õ¶, ÁÇÜÔÅ ÇåÁÅð Õðç¶ Ôé ÇÕ

ìÅ÷ Ô¯ð ê¿ÛÆÁ» ù Ø¶ð Õ¶, Ü» îÅð Õ¶ ÁÅêä¶ îÅñÕ Õ¯ñ ñË ÁÅÀ¹ºçÅ þÍ ÇÔðé ÇÔðé» ÇòÚ ðñ Õ¶, ìÅÕÆ ÇÔðé» ù îÅñÕ òñ ñË ÁÅÀ¹ºçÅ

-173-



þÍ ÇÂÃ åð·» ÇÂÔ ÜÆò ÁÅêä¶ ÔÆ íðÅò» ù îðòÅ ç¶ä çÅ éÆÚ Õ§î Õðç¶ ÔéÍ îé¹¾Ö íÆ ÇÂÔÆ Õ¹¾Þ Õðé ìÔ¹å ç¹Ö Ô¹§çÅ þÍ çÅó·ÆÁ» òÅñ¶,ÇÕðêÅé» òÅñ¶, éÆñÆÁ» êÆñÁ» çÃåÅð» òÅñ¶, ÇÃ§Ø ÁÖòÅÀ¹ä òÅñ¶ Üç¯º ÁÅêäÆ Õ½î ù ò¶Ú ç¶ä, ÁÃ±ñ» é±§ Çåñ»ÜñÆ ç¶ ç¶ä, ×¹ð± å¯º ì¶î¹Ö Ô¯ ÜÅä ìÅäÆ å¶ ìÅä¶ ù Õ¦Õå Õðé, åç¯º å» Õñ¶ÜÅ êÅàçÅ þÍ ìÕ½ñ ×¹ð± éÅéÕ :

ÔðäÅ ìÅÜ» åË ÇÃÕçÅðÅ Â¶é·Å êÇó·ÁÅ éÅÀ¹¨ ë»èÆ ñ×Æ ÜÅÇå ëÔÅÇÂÇé Á×Ë éÅÔÆ æÅÀ¹¨ Ã¯ êÇóÁÅ Ã¯ ê¿Çâå¹ ìÆéÅ, ÇÜéÆ, ÕîÅäÅ éÅÀ¹¨

êÇÔñ¯ ç¶ Üó Á§çÇð Ü§îË åÅ À¹êÇð Ô¯òË Û»À¹¨ ðÅÜ¶ ÃÆÔ î¹Õçî Õ¹å¶¨ ÜÅÇÂ Ü×ÅÇÂÇé ìËá¶ Ã¹å¶¨ ÚÅÕð éð çÅ êÅÇÂÇé ØÅÀ¹¨ ðå¹ Çêå¹ Õ¹ÇåÔ¯ ÚÇà ÜÅÔ¹¨ÇÜæË ÜÆÁ» Ô¯ÃÆ ÃÅð¨ éÕÄ òãÄ ñÅÇÂåìÅð¨ (î: 1,

ABHH)

qqq

-174-



ÇÃ¾Ö ê¿æ ñÂÆ Áéî¯ñ å¯ÔøÅ íÅðå ç¶ ÕÅùé çÆ ÇÂÕ î¾ç î¹åÅìÕ ÇÕÃ¶ ù ×¹îðÅÔ ÕðéÅ, è¯ÖÅ

ç¶äÅ «¾àäÅ, ÞÈá¶ ÇòôòÅÃ ÇçòÅÀ¹ä¶, Ã÷Åï¯× ÁêðÅè þÍ Õ¹¾Þ æÅò»

Óå¶ èðî çÅ ÇñìÅÃ êÇÔé Õ¶, «¾àä òÅñ¶ êÖ¿âÆÁ» Çòð¹è î¹Õ¾çî¶ çðÜ Ô¯ Ü»ç¶ ÔéÍ Ã÷Å ÇÕÃ¶ ÇÕÃ¶ Çòðñ¶ ù ÔÆ Ô¹§çÆ þÍ ÒÒèðî»ÓÓ ç¶ î¹ÖÆ, Ü» À¹é·» òñ¯º ÇåÁÅð ÕÆå¶ êzÚÅðÕ, íðò¶º ÇÂÕ¾á» ÇòÚ ÇéåÇçé Ãà¶Ü» Óå¶ ì¶Ö¯ø ÞÈá ì¯ñç¶ Ã¹ä¶ ÜÅ ÃÕç¶ ÔéÍ ÇÜò¶º ×ðí ÇòÚ íðÈä àËÃà ÕðòÅ Õ¶, ñóÕÅ ñóÕÆ çÅ êåÅ ñÅÀ¹äÅ, ÕÅùé Çòð¹è å¶ Ã÷Åï¯× ÇÕÇðÁÅ þÍ ÇÂÃ¶ åðÜ ç¶ ÕÅùé ðÅÔÄ ñóÕÅ Ô¯ä çÆÁ» ÁðçÅÃ» Óå¶ íÆ ð¯Õ ñ×äÆ ÚÅÔÆçÆ þÍ ÁðçÅÃ ÕðÅÀ¹ä Óå¶ Õðé òÅñ¶ ù, ìðÅìð Ã÷Å Çîñ¶Í ÁðçÅÃ Õð Õ¶ ÞÈáÅ ÇòôòÅÃ ç¹ÁÅÀ¹ä òÅñ¶ ç¶

Çòð¹è (ÇÜÃ é¶ ÁðçÅÃ ÕÆåÆ) ×¹îðÅÔ Õðé, Áå¶ ÕÅùé çÆ À¹¦ØäÅ Õðé ìçñ¶ Õ¶Ã çðÜ Ô¯äÅ ÚÅÔÆçÅ þÍ íÅðå ç¶ ÕÅùé î¹åÅìÕ ç¶ô ç¶ üä¶ Ô¯Â¶ ÁÅ×ÈÁ» ù Ã§ÇòèÅé

êzåÆ òøÅçÅðÆ çÆ ÃÔ¹§ Ú¹ÕäÆ ÷ðÈðÆ Ô¹§çÆ þÍ Ü§åÅ Áå¶ Ã§ÇòèÅé êzåÆ ÇÂîÅéçÅðÆ éÅñ Õ§î Õðé çÆ ÕÃî ü¾Õ Õ¶, Ü¶ Õ¯ÂÆ ñÆâð Ü» ÁøÃð

Õ¯åÅÔÆ Õð¶, ÞÈá ì¯ñ¶, ì¶ÂÆîÅéÆÁ» Õð¶ å» À¹Ã Óå¶ çÈÔðÅ î¹Õ¾çîÅ ÚñäÅ ÚÅÔÆçÅ þÍ êÇÔñÅ, Ü§åÅ çÆ ÁîÅéå ÇòÚ ÇÖÁÅéåÍ çÈÜÅ, Ã§ÇòèÅé çÅ ÁêîÅéÍ Ôð ð¯÷ ÇÂÔ ñ¯Õ ÞÈá ì¯ñç¶ Ôé, ÁÅî ñ¯Õ» ù ×¹îðÅÔ Õðç¶ ÔéÍ îÅéï¯× ÁçÅñå» ù ÁÅêä¶ ÁÅê ÇÂé·» Çòð¹è

ñ¯óÄçÆ ÕÅðòÅÂÆ ÕðéÆ ÚÅÔÆçÆ þÍ ñÆâð Áå¶ ÁøÃð, ÇîñÆí¹×å ðÅÔÄ ÃðÕÅðÆ êËÃ¶ ù ÇÜò¶º õ¹ðç ì¹ðç Õðç¶ Ôé, îÆâÆÂ¶ ÇòÚ Çéå

-175-



êó·é Ã¹äé ù ÇîñçÅ þÍ ÁÅêäÆ ðÅÜÃÆ åÅÕå Áå¶ êËÃ¶ çÆ òðå¯º Õð Õ¶ ÃÅø ìÚ Ü»ç¶ ÔéÍ

Ã§é AIDG å¯º ñË Õ¶ ê¿ÜÅì éÅñ îåð¶ÂÆ î» òÅñÅ Ã¬Õ Ô¹§çÅ ÁÅ ÇðÔÅ þÍ ÇÂÃ ÇòåÕð¶ ù çÈð ÕðÅÀ¹ä òÅÃå¶ Õ»×ðÃÆ ñÅð¶ ñÅªç¶ ðÔ¶Í

ÁÕÅñÆ ñÅð¶ ñÅªç¶ ðÔ¶ å¶ î¯ðÚ¶ íÆ ñÅªç¶ ðÔ¶Í Õ»×ðÃÆÁ» ìÅð¶ å» ò¶Ö êðÖ Õ¶, î¯Ô í§× Ô¯ Ç×ÁÅÍ ÁÕÅñÆ ÇÕªÇÕ ÁÅî ÇÃ¾Ö» ù ÒÒ×¹ðÇÃ¾Ö Áå¶ ÁÅêä¶ èðî íðÅÓÓ é÷ð ÁÅªç¶ ÃéÍ ÇÂÃ¶ ÕÅðé À¹é·»

ç¶ ñÅÇðÁ» Óå¶ ÇÃ¾Ö íÅÂÆ ïÕÆé Õðç¶ ðÔ¶Í ÁÕÅñÆ î¹ÖÆÁ» ç¶ ÁÅÖ¶ Ô¾â Õ¹àòÅÀ¹ºç¶ ðÔ¶, Ü¶ñ·» íðç¶ ðÔ¶Í ê¿ÜÅì Áå¶ ÇÃ¾Ö» çÆÁ» î§×»

êÈðÆÁ» éÅ ÕðòÅ ÁÕÅñÆ, ÒÒÇé¾ÜÆ î§×»ÓÓ ù ÔÆ, Çòô¶ô êzÅêåÆÁ» ÇìÁÅéç¶ ðÔ¶Í ÇÂÔ ÇìÁÅé íÆ çÅ×ç¶ ðÔ¶ ÇÕ ÒÒê¿ÜÅì ÇòÚ Õ¶ÔóÅ ÃÅâÆ ÃðÕÅð þÍ ñ¯Õ» ç¶ îÃñ¶ ÁÃÆ ÇÕò¶º Ô¾ñ ÕðòÅ ÃÕç¶ Ô»? ê¿ÜÅì ÇòÚ ÒÒÁÕÅñÆ çñÓÓ çÆ ÃðÕÅð ìä ÜÅä çÆ ÃÈðå ÇòÚ, ÒÒôðåÆÁÅÓÓ ÃÅð¶ Çò×ó¶ Õ§î Ã§òÅð ÇçÁ»×¶ÍÓÓ ê¿ÜÅì ÇòÚ Ãî¶º Ãî¶º ÒÒê¿æÕÓÓ ÃðÕÅð» ìäé çÅ ò¶ðòÅ ÇÂª þ -

ÜÃÇàÃ ×¹ðéÅî ÇÃ§Ø, H.C.AIFG åº BD.AA.AIFG åÕ Ãz. ñÛîä ÇÃ§Ø Ç×¾ñ, BE.AA.AIFG å¯º BC.H.AIFH åÕ ÜÃÇàÃ ×¹ðéÅî ÇÃ§Ø, AG.B.AIFI å¯º BF.C.AIG@ åÕ

ÃzÆ êzÕÅô ÇÃ§Ø ìÅçñ, BG.C.AIG@ å¯º AD.F.AIGA åÕ ÃzÆ êzÕÅô ÇÃ§Ø ìÅçñ, [email protected] å¯º AG.B.AIH@ åÕ ÃzÆ Ã¹ðÜÆå ÇÃ§Ø ìðéÅñÅ, BI.I.AIHE å¯º AA.E.AIHG åÕ ÃzÆ êzÕÅô ÇÃ§Ø ìÅçñ, AB.B.AIIG å¯º BF.B.B@@B åÕ ÃzÆ êzÕÅô ÇÃ§Ø ìÅçñ, A.C.B@@G å¯º Õ¹ðÃÆ Óå¶

ÇìðÅÜîÅé þÍÇÂÕ î¯à¶ ÇÜÔ¶ Á§çÅ÷¶ î¹åÅìÕ Ú½ç» ÃÅñ ê¿ÜÅì ÇòÚ ÁÕÅñÆÁ»

çÆ ÃðÕÅð ðÅÜ ×¾çÆ Óå¶ ÒÒÃ¹ô¯íåÓÓ ðÔÆÍ ÇÂÃ ÃÅð¶ Ãî¶º ÇòÚ ÃðÕÅðÆ

åÅÕå òðå Õ¶, ÇòèÅé ÃíÅ ÇòÚ îåÅ êÅ Õ¶, Ü» ÕÅùéÆ ñóÅÂÆ ñó Õ¶ ÁÕÅñÆ ÃðÕÅð» é¶, Õ¶ºçð å¯º Õ¯ÂÆ î§× îéòÅÀ¹ä çÆ Õ¯Çôô åÕ

-176-



éÔÄ ÕÆåÆÍ éÅ ÔÆ ÁÕÅñÆ Ã¶òÕ» é¶ ê¿ÜÅì ç¶ ×òðéð çÅ ÇØðÅÀ¹ ÕÆåÅÍ éÅ ÕçÆ Ú§âÆ×ó· ê¹¾Ü Õ¶, áÅá» îÅðç¶ ÇÂÕ¾á» ðÅÔÄ ÃðÕÅð Çòð¹è Ã¾ÇåÁÅ Ç×zÔ ÕÆåÅÍ ÇÃ¾Ö (?) î¹¾Ö î§åðÆ ê¿ÜÅì ñÂÆ ðÅÂÆ îÅåð

íñÅ éÅ Õð¶, åç¯º ÁÕÅñÆ òðÕð ×ëñå çÆ éÄç ÇòÚ Ã¹¾å¶ Ô¹§ç¶ ÔéÍÜ¯ ÇÃ¾Ö ï¯è¶ ÁËîðÜ§ÃÆ Çòð¹è, À¹éÆ îÔÆé¶ Ü¶ñ·» ÇòÚ ðÇÔ ÃÕç¶ ÔéÍ

çðìÅð ÃÅÇÔì Óå¶ Ô¯Â¶ Ôîñ¶ Çòð¹è ð¯Ô ÇòÚ íóÕ À¹áç¶ ÔéÍ ÖÅóÕÈòÅç (ÃðÕÅðÆ ÷¹ñî) ç¶ ç½ð ÇòÚ åÃÆÔ¶ ÞñÇçÁ» ì¶Á§å õÈé ìÔÅ ÃÕç¶ ÔéÍ ÒÒÁÅêäÆ ÃðÕÅðÓÓ ìäÇçÁ» ÔÆ, Á¾Ö ÇòÚ êÅÂ¶ éÔÄ

ðóÕç¶Í Çé¾ÜÆ ñÅñÃÅò» ÁèÆé, ê¿ÜÅì Áå¶ ÇÃ¾Ö» ç¶ ÃÅð¶ îÃñ¶,

ì¶ðÇÔîÆ éÅñ ÇòÃÅð Çç¾å¶ Ü»ç¶ ÔéÍ î¹öñ» Çòð¹è Ã½ ÃÅñ åÕ Ü§× ñóÕ òÅñ¶, Á§×ð¶÷» Çòð¹è Ã½ ÃÅñ åÕ à¾Õð ñËä òÅñ¶, ×¹ðçòÅÇðÁ» ù ÁÅ÷Åç (?) ÕðÅÀ¹ä ñÂÆ ôÔÆçÆÁ» êÅÀ¹ä òÅñ¶, À¹é·» ìÔÅçð» ç¶ òÅðÃ» çÅ ÇÕðçÅð ÇÂæ¯º åÕ Çé¾Øð Ç×ÁÅ þ ÇÕ Ã¾Ú çÆ ÁÅòÅ÷ ì¹¦ç Õðé çÆ æ», ÷îÆð îÅð üÕ¶ ÔéÍ Ü¶ ÇÃ¾Ö» ÇòÚ Õ¯ÂÆ ÜÅ×çÆ ÷îÆð òÅñÅ ÇÃ¾Ö, ô¯zîäÆ Õî¶àÆ ÇòÚñÆÁ» ×¹ðîÇå Çòð¯èÆ ÕÅðòÅÂÆÁ» ù é§Ç×Á» Õð¶Í ×¹ðçòÅÇðÁ» çÆ îÅÇÂÁÅ Áå¶ ÷îÆé» çÆ ç¹ðòðå¯º ù

ð¯ÕäÅ ÚÅÔ¶Í ÒÒÜæ¶çÅð»ÓÓ çÆÁ» ÁÅêÔ¹çðÆÁ» ù ×¹ðîÇå Áé¹ÃÅðÆ ÇñÁÅäÅ ÚÅÔ¶Í Ü¶ Õ¯ÂÆ ÇÃ¾Ö ÒÒÁÅêäÆ ÃðÕÅðÓÓ ù ê¿ÜÅì Áå¶ ÇÃ¾Ö î§×» ìÅð¶ ïÅç ÕðÅò¶Í Çëð À¹Ã ÇÃ¾Ö çÆ ÒÒôÅîåÓÓ ÁÅÂÆ ÃîÞ¯Í À¹Ã ÒÒÇÃð Çëð¶ ÇÃ¾ÖÓÓ ç¶ î½ð íÆ Õ¹¾à¶ ÜÅ ÃÕç¶ ÔéÍ Ü¶ñ· ÇòÚ Ã¹¾ÇàÁÅ ÜÅ ÃÕçÅ þÍ ê¿æ ç¯ÖÆ çÅ ÇÖåÅì íÆ ìõÇôÁÅ ÜÅ ÃÕÕÅ þÍ ÁÅêä¶ ÒÒØó¶ çÆ

î¾ÛÆÓÓ Üæ¶çÅð» òñ¯º, ê¿æ ÇòÚ¯º Û¶Õä çÅ ÒÒÔ¹ÕîéÅîÅÓÓ íÆ ÜÅðÆ ÕðòÅÇÂÁÅ ÜÅ ÃÕçÅ þÍ

ê½ðÅäÕ ÕæÅò» ÇòÚ Çîz× ÇåzôéÅ çÅ ÕÂÆ êzÃ§×» ÇòÚ Ç÷Õð ÇîñçÅ þÍ ÇÂÕ êzÃ§× ÇÂÔ þ ÇÕ ×ðîÆ ç¶ î½Ãî ÇòÚ, Üç¯º ÇÔðé» ù ÇêÁÅÃ ñ×çÆ þ, À¹Ô ÁÅñ¶ ç¹ÁÅñ¶ êÅäÆ ñ¾íä ç½ó êËºç¶ ÔéÍ ð¶åñ¶

ÇÂñÅÇÕÁ» ÇòÚ å¶÷ è¹¾ê ÕÅðé ð¶å ÚîÕä ñ¾× êËºçÆ þÍ ÇÂª í¹ñ¶ÖÅ êËºçÅ þ ÇÜò¶º æ¯óÆ ÔÆ çÈðÆ Óå¶ êÅäÆ Ô¯ò¶Í À¹Ã¶ ÇçôÅ òñ ÇÔðé ç½óç¶

-177-



Ü»ç¶ ÔéÍ ÚîÕ çÈð ÚñÆ Ü»çÆ þÍ ÇÂÃ ÚîÕçÆ ð¶å ÇòÚ¯º êÅäÆ ñíç¶ Ô¯Â¶ ÇêÁÅÃ éÅñ ÇòÁÅÕ¹ñ Ô¯ Õ¶ Ô§í Ü»ç¶ ÔéÍ æ¾Õ ÔÅð Õ¶ Çâ¾× êËºç¶ ÔéÍ çî å¯ó Ü»ç¶ Ôé....Í

êÅäÆ çÆ êzÅêåÆ òÅÃå¶ (çÇðÁÅò» çÅ êÅäÆ) ÇÃ¾Ö» å¯º ìó¶ î¯ðÚ¶ ñ×òÅÂ¶, î¯ðÚÅ Ô¯ð å¶÷ Õð¯, Ü¶ñ·» íð ÇçúÍ Çëð êÅäÆ å¹ÔÅâÅÍ

Ú§âÆ×ó· ÇîÇñÁÅ ÔÆ ÃîÞ¯Í ÕäÕ Þ¯é¶ çÆÁ» ÕÆîå» ÃÈÚÕ Á§Õ éÅñ Ü¯ó ÇçÁ»×¶Í ê¿ÜÅìÆ ì¯ñç¶ ÇÂñÅÕ¶ Çîñä ÔÆ òÅñ¶ ÔéÍ Çê¿â» çÆÁ»

×ñÆÁ» å¯º ñË Õ¶, ÃÅð¶ ê¿ÜÅì çÆÁ» ÃóÕ» ê¾ÕÆÁ» Õð ÇçÁ»×¶Í ê¿ÜÅì ç¶ ÃÅð¶ é½ÜòÅé» ù ð¹÷×Åð ÇçÁ»×¶....Í ìÃ ÇÂÕ òÅðÆ ÃÅâÆ ÃðÕÅð

ìäòÅ ÇçúÍ ñÆâð» ç¶ ÁÅÖ¶ ÁÅî ÇÃ¾Ö (Çîz× ÇåzÃéÅ ÇòÚ) å¶÷ ç½óç¶ ðÔ¶Í î¹ÃÆìå» Þñç¶ ðÔ¶Í ÒÒêÅäÆÓÓ Ô¯ð çÈð Ô¹§çÅ ÚñÅ Ç×ÁÅÍ ê¿ÜÅì çÆ èðåÆ ì§Üð ìä ×ÂÆÍ ÁÅî ÇÃ¾Ö Ô§í ÔÅð Õ¶ (ÁÇå çÆ îÅïÈÃÆ) çî å¯ó Ç×ÁÅÍ ÒÒÁÅêäÆ ÃðÕÅðÓÓ òñ¯º ÕÆå¶ ×Â¶ òÅÁç¶ ïÅç ÕðÅÀ¹ä òÅñÅ

íÆ ôÅÇÂç Õ¯ÂÆ éÔÄ ìÇÚÁÅÍê½ðÅäÕ ×z§æ» ÇòÚ ÒÒÕÅîè¶é ×ÀÈÓÓ ç¶ ìó¶ ×¹ä ×ÅÇÂé ÕÆå¶ ×Â¶

ÔéÍ ÃÇå×¹ðÈ ÜÆ é¶ ÕÅîè¶é Áå¶ êÅðÜÅå ð¹Ö ò×ËðÅ çÆ ÕÈóÆ ÁÅÃ ÇåÁÅ× Õ¶, ÁÕñ Áå¶ ÇÔ§îå Õðé çÆ êz¶ðéÅ Çç¾åÆ þÍ êðî¶ôð ù ïÅç ðÖäÅ å¶ À¹µçîôÆñ ðÇÔäÅÍ êð ÃÅâ¶ î¹¾Ö î§åðÆ ÜÆ Áå¶ ÒÒô¯zîäÆ

ÁÕÅñÆ çñ ìéÅî ê¿ÜÅìÆ êÅðàÆÓÓ ç¶ êzèÅé ÜÆ é¶, â§Õ¶ çÆ Ú¯à éÅñ ÁËñÅé ÕÆåÅ ÇÕ ê¿ÜÅì ç¶ ÃÅð¶ îÃñ¶ å¹ð§å Ô¾ñ Õðé ñÂÆ îËº ÒÒç¶òê¹ðÆÓÓ ÇòÚ¯º ÒÒÕÅîè¶éÓÓ òÅêÃ ñË ÁÅÇÂÁÅ Ô»Í å¹ÃÆ ÃÅðÅ ê¿æ

ôðèÅ ÃÇÔå î¹ðÅç» êÈðÆÁ» Õðé òÅñÆ ×ÀÈ îÅåÅ (ÕÅîè¶é) ç¶ Úðé» Óå¶ éîÃÕÅð Õð¯Í å¹ÔÅâ¶ Áå¶ êÈð¶ ê¿æ çÅ ÇÂÃ¶ ÇòÚ ÕÇñÁÅäÅ þÍ

ÇÜò¶º Á¾Ö» ì§ç Õð Õ¶ ÇÃ¾Ö îÅÂÆ, íÅÂÆ ×¹ðÈ ×z§æ ÃÅÇÔì ù î¾æ¶ à¶ÕçÅ ÁÅ ÇðÔÅ þÍ Â¶Ô éÔÄ ò¶ÖçÅ ÇÕ ÇÂÃ ÇòÚ À¹êç¶ô ÕÆ þÍ ÇÂÃ¶ åð·» ÇéîðåÅ, ÇòÚ éÆòÄ êÅ Õ¶, Ô¾æ Ü¯ó Õ¶, Á¾Ö» ì§ç Õð Õ¶, ìÅçñ

ÃÅÇÔì çÅ ÒÒêÅòé Ô¹ÕîéÅîÅÓÓ ÃòÆÕÅðÇçÁ» ÒÒê¿æÓÓ é¶ ÒÒ×ÀÈÓÓ ç¶ Úðé» Óå¶ ÃÆÃ ÇàÕÅ Çç¾åÅÍ í¶àÅ Áðêä Õð Õ¶ î¾æÅ à¶Õ Õ¶ Ô½ñÆ Ô½ñÆ

-178-



Üç¯º ÇÃð À¹êð üÇÕÁÅ, Á¾Ö», Ö¯ÔñÆÁ», å» î¹ÃÕð»ç¶ Ú¶Ôð¶ òÅñÆ ÕÅîè¶é, Õ¯ÂÆ Ô¯ð éÔÄ, ÃzÆ Ã¹ÖìÆð ÇÃ§Ø ìÅçñ ÃéÍ ÒÒê¿ÜÅì ç¶ ÃÅð¶ îÃÇñÁ» çÅ ÇÂñÅÜ, é½ÜòÅé» ç¶ Ççñ» çÆ èóÕä, ÃzÆ Ã¹ÖìÆð ÇÃ§Ø ÜÆ ìÅçñÍÓÓ ÇÂ§éÆ ÒÒôðèÅÓÓ éÅñ ÁÕÅñÆ òðÕð» é¶ ôÅÇÂç ÕçÆ ×¹ðÈ

ù î¾æÅ éÅ à¶ÇÕÁÅ Ô¯ò¶, ÇÜ§éÆ ÒÒôðèÅÓÓ Û¯à¶ ìÅçñ ù, ô¯zîäÆ ÁÕÅñÆ çñ çÅ êzèÅé ìäÅÀ¹ä ÇòÚ ÇòÖÅÂÆ þÍ ê¿ÜÅì íð ÇòÚ ÃÅð¶ Ú½Õ, ×ñÆ î¹Ô¾ñ¶ ò¾âÆÁ» ÃóÕ» å¶ ñ¾×¶ ò¾â ÁÅÕÅðÆ ÇÂôÇåÔÅð» ðÅÔÄ, Ôð ÁÕÅñÆ (?) é¶ Û¯à¶ ìÅçñ ç¶ ÒÒÚðé» ÇòÚ Ã¹ô¯íå Ô¯ Õ¶, ÁÅêäÆ ÔÅ÷ðÆ ñ×òÅÂÆ þÍ

ÁÕÅñÆ çñ ÇòÚ ÇÜ¾å êzÅêå Õð Õ¶ Üç¯º ò¾â¶ ìÅçñ é¶ ÁÅêäÅ ÁÕÅñÆ çñ ìÅçñ ìäÅÇÂÁÅ å» ÁÕÅñÆ çñ ç¶ Ã§ÇòèÅé î¹åÅìÕ À¹é·» ù ì§éÆ Ô¯ÂÆ çÅó·Æ Ö¯ñ·äÆ êÂÆÍ êzèÅé ìä Õ¶ Ö¿â¶ ÕÆ êÅÔ¹ñ (Á§Çîzå) ÛÕäÆ êÂÆÍ ÒÒô¯zîäÆ ÁÕÅñÆ çñÓÓ Ô¹ä Â¶éÅ ÒÒîÅâðéÓÓ Ô¯ Ç×ÁÅ þ ÇÕ Û¯à¶ ìÅçñ ù çÅó·Æ Ö¯ñ·ä çÆ Õ¯ÂÆ ÷ðÈðå éÔÄÍ Ö¿â¶ ÕÆ êÅÔ¹ñ ñËä çÆ Õ¯ÂÆ îÜìÈðÆ éÔÄ ÇÜÃ çÅ ÇêåÅ ÒÒÃðìÕñÅ ÃîðæÓÓ

Ô¯ò¶, À¹Ã ù ÒÒì§èé»ÓÓ ÇòÚ êËä çÆ ÕÆ ñ¯ó þ?AIF@ å¯º H@ òÅñ¶ ç¯ çÔÅÇÕÁ» ÇòÚ ÕÅîð¶â» çÆ ÕÅøÆ Úó·ÅÂÆ

ÃÆÍ ÇÂé·» éÅñ Ü¶ ÕçÆ ×¾ñìÅåÆ ÕðéÆ å» Õ¹¾Þ ÇÂÃ åð·» ç¶ Ü¹ÁÅì Çîñä¶ :

Üç¯º ÇÕå¶ ×¾ñ å¹ðéÆ, ÒÒÁéêó·åÅ ìóÆ þÍÓÓ ÕÅîð¶â» ÜòÅì ç¶äÅ : ÒÒÃîÅÜòÅç áÆÕ Õð¶×ÅÍÓÓ ÃòÅñ : ì¶ð¹÷×ÅðÆ ÇÕò¶º õåî Ô¯ò¶?ÜòÅì : ÃîÅÜòÅç å¯º Çìé» Õ¯ÂÆ ÇÂñÅÜ éÔÄÍ

ÃòÅñ : ÇízôàÅÚÅð ìÔ¹å ëËñ Ç×ÁÅ, ÕÆ ÕðÆÂ¶?ÜòÅì : ÃîÅÜòÅç Û¶åÆ ñË Õ¶ ÁÅúÍ

îÄÔ éÅ êËä Õð Õ¶ øÃñ» Ã¹¾Õ ×ÂÆÁ»Í ñóÕÆ òÅÃå¶ Ú§×Å

ÇðôåÅ éÔÄ ÇîñçÅÍ î¾Þ êÈðÅ ç¹¾è éÔÄ Çç§çÆÍ ×¹Á»ãÆ ôðÅì êÆ Õ¶ ÖðÈç ìóÅ ÕðçÅ þÍ ÒÒìÃ åÕó¶ Ô¯ Õ¶ ÇÂÕ òÅðÆ ÃîÅÜòÅç ñË ÁÅú,

-179-



ÃÅð¶ îÃñ¶ å¶ Þ×ó¶ Ô¾ñ Ô¯ ÜÅä×¶ÍÓÓ ÇÂÃ¶ åð·» ê¿ÜÅì ç¶ ÃÅð¶ îÃÇñÁ» çÅ ÇÂÕ¯ ÜòÅì : ÒÒÃ¹ÖìÆð ÇÃ§Ø ìÅçñÓÓÍ

ÇÜò¶º ÒÒÃðì ð¯× ÕÅ ÁÀ¹Öè éÅîÓÓ, ç¾ÇÃÁÅ Ü»çÅ þÍ ÇÂÃ¶ åð·» ìóÆ ÇîÔéå Õð Õ¶ ê¿æ ù ÇÂÕ ÒÒéÅïÅì å¯ÔøÅÓÓ Ã½ºê ÇçåÅ þÍ Üç¯º ìÆîÅðÆ, öðÆìÆ, Áäêó·åÅ êz¶ôÅé Õð¶Í Üç¯º ê¿ÜÅì ç¶ Ô¾Õ» çÆ ïÅç

ÃåÅò¶Í Üç¯º ÇÃ¾Ö» çÆ ñ¾æÆ ê¾× êz¶ôÅé Õð¶Í Üç¯º íÅðå ÃðÕÅð ÇÃ¾Ö» çÆ Ã§ØÆ é¾ê¶Í Üç¯º Ã¹ð¾ÇÖÁÅ ìñ ÇÃ¾Ö» ù Õ¯Ô Õ¯Ô Õ¶ îÅðéÍ Üç¯º òÆÔ òÆÔ ÃÅñ å¯º Ü¶ñ» ÇòÚ Ãó ðÔ¶ ÇÃ¾Ö» çÆ ïÅç ÃåÅò¶Í Üç¯º BE@@@ñÅô» çÆÁ» ÁÅåîÅò» ÁÅñ¶ ç¹ÁÅñ¶ ÇòñÕçÆÁ» Ô¯äÍ Üç¯º ÒÒñÅô»ÓÓ ç¶

åóëç¶ êðòÅð, ì¹¾ÕÆ ð¯ºç¶ ÇçÃ êËä...Í À¹é·» Ã¾í î¹ôÕñ», êz¶ôÅéÆÁ» å¯º ìÚä òÅÃå¶, ôðèÅ ÃÇÔå Û¯à¶ ìÅçñ ÜÆ ç¶ ÚðéÅ Óå¶ î¾æÅ à¶Õ¯ÍÒÒÃ§êÈðé ô»åÆ êzÅêå Ô¯ ÜÅò¶×ÆÓÓÍ

Üé ÕÇñÁÅä òÅÃå¶ ×¹ðÈ ÃÅÇÔìÅé é¶ ìóÆÁ» ØÅñäÅ ØÅñÆÁ»ÍÒÒì§èé î¹Õå ÜÆòé ñÂÆÓÓ, è¹ð ÕÆ ìÅäÆ ç¶ ÁÅêä¶ Ô¾æÄ ÇñÖ¶ ÒÒÔ¹ÕîéÅî¶ÓÓ ÜÅðÆ ÕÆå¶Í òðåîÅé Ãî¶º ç¶ õ¹ç×ð÷ ñ¯Õ» é¶ À¹é·» çÆ

Õ¯ÂÆ êzòÅÔ éÔÄ ÕÆåÆÍ À¹Ô Õ§î ÕÆå¶ ÜÅ ðÔ¶ Ôé ×¹ðìÅäÆ ÇÜé·» ñÂÆ Ãõå îéÅÔÆ ÕðçÆ þÍ ê¿æ ÇòÚñ¶ Ú¯àÆ ç¶ ÇòçòÅé» é¶, ÇÃ¾Ö ðÇÔå îÇðÁÅçÅ ÇåÁÅð ÕÆåÆÍ ô¯zîäÆ Õî¶àÆ é¶ êzòÅé ÕÆåÆ å¶ ÛêòÅÂÆÍ çðìÅð ÃÅÇÔì ç¶ î¹¾Ö Ã¶òÅçÅð Ç×ÁÅéÆ Á¾Ûð ÇÃ§Ø é¶ çÃõå ÕÆå¶Í ÁÕÅñ åõå ç¶ î¹¾Ö Ã¶òÅçÅð Ç×ÁÅéÆ î¯Ôä ÇÃ§Ø é¶ êzòÅé×Æ ñÂÆ çÃåõå ÕÆå¶Í Çëð ê¿æ ÇòÚñ¶ ìÔ¹Ç×äåÆ îéî¹ÖÆ ñÅä¶ é¶, ÇÂÃ ÒÒÔ¹ÕîéÅî¶ÓÓ ù î§éä å¯º ÇÂéÕÅð Õð ÇçåÅÍ ÁÕÅñ åõå ç¶ ê¹ÜÅðÆÁ»

òñ¯º ÜÅðÆ ÕÆå¶ (öñå Ü» áÆÕ) Ô¹ÕîéÅî¶ íÆ ÃÅð¶ æÅÂÄ ñÅ×È éÔÄ Ô¯Â¶ êð Õ¹ðìÅé ÜÅÂÆÂ¶ ÒÒì§ìð ô¶ð» ç¶ ÇÂÃ çÈñ¶ ê¿æ ç¶ÓÓÍ Ü¯ Õ¶òñ ÃðÕÃ ç¶ ô¶ð ò»× îé¯ð§Üé Õðé Ü¯×¶ ô¶ð ÔéÍ

ÔÕÈîåÆ Üìð ç¹ÔðÅé íÆ íÅÂÆ ì¯åÅ ÇÃ§Ø å¶ ×ðÜÅ ÇÃ§Ø, ÁÅåîÅ

ÜÆòå Ô¯ä çÅ ÃìÈå ç¶ ×Â¶ ÃéÍ çðìÅð ÃÅÇÔì ÇòÚ î¾Ã¶ ð§Øó òñ¯º ÕÆå¶ ÜÅ ðÔ¶ Õ¹Õðî» ù ð¯Õä òÅÃå¶, íÅÂÆ Ã¹¾ÖÅ ÇÃ§Ø, íÅÂÆ îÇÔåÅì

-180-



ÇÃ§Ø é¶ ê¿æ çÆ ÁäÖ çÅ ÃìÈå ç¶ ÇçåÅÍ À¹é·» çÆ ìÔÅçðÆ å¾Õ Õ¶ î×ð¯º Ô÷Åð» ÔÆ Çé¾åð êÂ¶ êð ÇÃåî ÷ðÆøÆ ò¶Ö¯, Á¾Ü ðÅÜ Õð ðÔÆ Çèð ÇòÚ¯º ê¿ÜÅì ç¶ Ô¾Õ» òÅÃå¶ Õ¯ÂÆ ÒÒÁÕÅñÆÓÓ ÷¹ìÅé åÕ Ö¯ñ·ä ñÂÆ ÇåÁÅð éÔÄÍ Ã§é AIIG å¯º B@@B åÕ ÃzÆ ìÅçñ ÃÅÇÔì é¶ ÒÒîÔÅðÅÜÅ

ðäÜÆå ÇÃ§Ø ç¶ ðÅÜ òð×Å ðÅÜ ÕÆåÅÓÓÍ ÇÂÃ òÅðÆ êÇÔñ» éÅÁðÅ ÇçåÅ ÃÆ ÒÒDB@ÓÓ çÅ, ÚÅð ð¹êÂ¶ ÇÕñ¯ ÁÅàÅ å¶ òÆÔ ð¹êÂ¶ ÇÕñ¯ çÅñÍÇÂÃ å¯º ÇÂñÅòÅ ê¿ÜÅì òÅÃå¶ Ü» ÇÃ¾Ö» ñÂÆ Ô¯ð Õ¹¾Þ î§×äÅ ÒÒÃõå

îé·Å þÓÓÍ Á×ñÅ éÅÁðÅ ÃÆ ÒÒðÅÜ éÔÄ Ã¶òÅÓÓÍ ÒÒÃ¶òÅ çÅ î¶òÅÓÓ å» ÇîñäÅ ÔÆ Ô¯ÇÂÁÅÍ õ¹ô Ô¯ Õ¶ ê¹¾åð ù ò¾âÅ ð¹åìÅ ÒÒÃÇå×¹ðÈÓÓ ÜÆ é¶

ìõô ÇçåÅÍ ìÅÕÆ Üæ¶çÅð» ç¶ ê¹¾åð» íåÆÇÜÁ» ù Û¯àÆÁ» ò¾âÆÁ» Õ¹ðÃÆÁ» ç¶ ÔÆ Çç¾åÆÁ» ÜÅä×ÆÁ»ÍÇñÁÅÕå å¯º Çìé» ×¹ðÈ ÃÅÇÔì é¶ ÁÅêä¶ ê¹¾åð» ù ×¾çÆ éÔÄ

ÇçåÆÍ ÇÜé·» ê¹¾åð» ù (êðÖ Õ¶) ×¾çÆ ÇçåÆ ×ÂÆ À¹é·» é¶ ÇÃ¾ÖÆ ÁÃÈñ» Óå¶ Ç÷§ç×Æ òÅð Õ¶ êÇÔðÅ ÇçåÅÍ ÇÜé·» ê¹¾åð» ù ×¾çÆ éÔÄ íÆ ÇçåÆ,

Ã×¯º À¹Ô íÆ ê¿æ å¯º Õ¹ðìÅé Õð Ççå¶Í îÔÅðÅÜÅ ðäÜÆå ÇÃ§Ø é¶ êÇÔñÆ òÅðÆ ï¯×åÅ çÆ êzòÅÔ éÅ Õð Õ¶ ê¹¾åð î¯Ô ù Á¾×¶ ð¾ÇÖÁÅÍéåÆÜÅ Ã¾í ù êåÅ þÍ

íÆó òÅñÆ æÅò¶º îçÅðÆ åîÅôÅ Õðç¶ ìÔ¹ÇåÁ» é¶ ò¶Ö¶ Ô¯ä×¶Í À¹Ô ô¹ðÈ ÇòÚ ÔÆ ìó¶ ÇòôòÅÃ éÅñ ÁËñÅé Õðç¶ Ôé, ÇÕ ÒÒÁ¾Ü å¹ÔÅù À¹âäÅ Ã¾ê ÇòÖÅÇÂÁÅ ÜÅò¶×ÅÓÓÍ À¹Ô ÁÅêä¶ åîÅô¶ ù Á¾×¶ à¯ðçÅ þÍ Õ¹¾Þ çòÅÂÆÁ» ò¶ÚçÅ þÍ Õ¹¾Þ àÇð¾Õ ÇòÖÅªçÅ þÍ êËÃ¶ ÇÂÕ¾á ÕðçÅ þ êð À¹âäÅ Ã¾ê ÕçÆ éÔÄ ÇòÖÅªçÅÍ À¹Ô ÇÃðø ñ¯Õ» çÅ ÇèÁÅé ÇÖ¾Úä òÅÃå¶ ÔÆ Ô§¹çÅ þÍ ÃÅâ¶ ÃÇåÕÅðï¯× êzÕÅô ÇÃ§Ø ÜÆ ìÅçñ é¶,¦î¶ Ãî¶º å¯º ÇåÁÅðÆ Áð§íÆ Ô¯ÂÆ ÃÆÍ êÈð¶ ê¿ÜÅì ÇòÚ î÷îÅ ñÅÇÂÁÅÍ

åîÅôÅÂÆ ÁÕÅñÆÁ» çÆÁ» íÆó» ÇÂÕ¾áÆ ÕÆåÆÁ», À¹âä¶ Ã¾ê çÅ ñÅðÅ éÔÄ ñÅÇÂÁÅÍ Ã×¯º ÃÅÖôÅå ÇòÚÕÅð ÇÖñÅð ÇçåÅÍ Ô¹ä Ü¶ ÇÂÔ ê¿æ

ñÂÆ Ã¹ÖìÆð ÇÃ§Ø ìÅçñ À¹â Õ¶ é» ÇòÖÅò¯ å» îÅóÆ ÇÕÃîå ê¿æ çÆÍ Ô¹ä ÃÅðÆÁ» Á½Õó» çÈð Ô¯ ÜÅä×ÆÁ»Í ÕÅîè¶é ×ÀÈ ÇÃ¾Ö» ç¶ Ô¾æ ÁÅ

-181-



×ÂÆÍ ÇÂÃ çÅ éÅî ìçñ Õ¶ Á¾Ü Õñ ÃzÆ Ã¹ÖìÆð ÇÃ§Ø ÜÆ ìÅçñ ð¾Ö ÇçåÅ Ç×ÁÅ þÍ Ô¹ä ê¿Ü ÃÅñ çÆ Ú¯ä àðî ç¶ Ãî¶º ç¹ÔðÅé, ê¿æ ù ØÈÕ

Ã½º ÜÅäÅ ÚÅÔÆçÅ þÍ ÃÅð¶ îÃñ¶ ÕÅîè¶é ×ÀÈ ÀÈðø Ã¹ÖìÆð ÇÃ§Ø ÜÆ ìÅçñ, Ô¾ñ Õð ç¶ä×¶Í

éÅÀ¹ ëÕÆðË êÅÇåÃÅÔ îÈðÖ ê¿Çâå éÅÀ¹¨ Á§è¶ ÕÅ éÅÀ¹ êÅðêÈ Â¶òË Õð¶ ×¹ÁÅÀ¹¨ÇÂñÇå ÕÅ éÅÀ¹ ÚÀ¹èðÆ, ÕÈóÆ êÈð¶ æÅÀ¹¨éÅéÕ ×¹ðî¹ÇÖ ÜÅäÆÁË ÕÇñ ÕÅ Â¶Ô¹ ÇéÁÅÀ¹¨ (ABHH)

qqq

Ã»ÞÆ òÅñåÅ çÅ êË×Åî îé¹¾Ö îÅåð ç¶ ÕÇñÁÅä òÅÃå¶, Ãî¶º Ãî¶º Óå¶ çðçò§çÅ ç¶ çðçÆ

îé¹¾Ö, Üéî ñËºç¶ ðÔ¶ ÔéÍ ÁÅêä¶ ÃÆîå ÃÅèé» éÅñ íÆ À¹Ô, ÁÅêäÆ ÇÃÁÅäê ñ×é å¶ Ãõå ÇîÔéå ðÅÔÄ, ìÔ¹å Õ¹¾Þ Ã§òÅð Ü»ç¶ ÔéÍ

íÇò¾Ö çÆ Õ¯ÂÆ ðÈê ð¶ÖÅ À¹ñÆÕ Ü»ç¶ ÔéÍ îé¹¾ÖÆ ÃîÅÜ Óå¶ Ü¯ ç¹¾Ö» ç¶ ì¾çñ ÛÅÂ¶ Ô¯Â¶ Ôé, ÇÂÔ ÔàÅÂ¶ ÜÅ ÃÕç¶ ÔéÍ Ü¶ ÇÃÁÅäê òðåÆÂ¶ Áå¶ Üæ¶ì§çÕ ðÈê ÇòÚ Ô§íñÅ îÅðÆÂ¶ å» ÜÅñî ù Ü¹ñî Õðéå¯º ÔàÅÇÂÁÅ ÜÅ ÃÕçÅ þÍ ñ¯Õ ÇÔåÈ éò» ðÅÜÃÆ ã»ÚÅ À¹ÃÅÇðÁÅ ÜÅ ÃÕçÅ þÍ Üç¯º

Õ¯ÂÆ ÇÃðñ¾æ ÁÅ×È, ÃîÅÜ Óå¶ Ô¯ ðÔ¶ Ü¹ñî ù, Çô¾çå éÅñ îÇÔÃÈÃ Õð Õ¶, ÁÅêäÅ Õ§î ô¹ðÈ ÕðçÅ þÍ ÕÅì÷ Çèð òñ¯º Çòð¯è íÆ éÅñ ÔÆ Ô¯äÅ ô¹ðÈ Ô¯ Ü»çÅ þÍ ÁÅî ñ¯ÕÅÂÆ çÇÔôå ÇòÚ Ô¹§çÆ þ ÇÜÃ Ã¹éÇÔð¶ íÇò¾Ö ç¶ òÅÇÂç¶ ÕÆå¶ ÜÅ ðÔ¶ Ô¹§ç¶ Ôé, À¹Ô ÁÜ¶ ÕñêéÅ ÇòÚ ÔÆ Ô§¹ç¶ ÔéÍ ÕñêéÅ ÔÕÆÕå çÅ ðÈê ÇÕ§é¶ Ãî¶º ìÅÁç èÅðé Õð¶×Æ? Õ¯ÂÆ êåÅ

éÔÄÍ ÇéÃÇÚå ÕÆåÆ ×ÂÆ î§Ç÷ñ åÕ Áêóé ñÂÆ, ÇÕ§éÆÁ» Á½ÖÆÁ» ØÅàÆÁ» ÇòÚ¯º çÆ ×¹ÜðéÅ êò¶×Å? ïÕÆé éÅñ Õ¹¾Þ ÕÇÔäÅ Ã§íò éÔÄ

-182-



þÍ éò» ÇéÜÅî ñ¯Õ» ñÂÆ ÇÕ§éÅÕ¹ ñÅÔ¶ò§ç Ô¯ò¶×Å? ÔÅñÆ ê¾ÕÅ ÇòôòÅÃ éÔÄ þÍ ñÆâð ç¶ ×¹ä», ÁÅÀ¹×¹ä» ù íÆ ñ¯ÕÄ ò¶Öç¶ êðÖç¶

ÔéÍ ÇÜÃ ñÆâð çÆ ôõÃÆÁå Áå¶ Õ§î Õðé çÆ ÇòèÆ ñ¯Õ îé» ù ÃòÆÕÅð Ô¯ ÜÅò¶, À¹Ã ç¶ Çê¾Û¶ ñ¾× Õ¶ Çëð ÕÅøñÅ ìäÅ ñËºç¶ ÔéÍ î¹ôÕñ» íÆ ìðçÅÃå Õð ñËºç¶ ÔéÍ î½å ù íÆ êðòÅé Õð ÃÕç¶ ÔéÍÜé ÃÅèÅðé ÇòÁÕåÆ ù ñÆâð çÆ ôõÃÆÁåÆ ðÅÃ ÁÅ ÜÅò¶Í Çëð ç¶ð

Ãò¶ð îé ÇÂ¾Ûå êzÅêåÆ ÕÆåÆ ÜÅ ÃÕçÆ þÍ íÅðå ÇÂÕ ÒÒèðî êzèÅéÓÓ ç¶ô þÍ ÁÃÄ íÅò¶º ÇÜ§éÅ îð÷Æ

ÇòÇ×ÁÅéÕ Ô¯ä çÅ çî íðÆÂ¶, Çëð íÆ ÇÕå¶ éÅ ÇÕå¶ ÁÃÄ ÒÒèðî ç¶

ÁÇó¾Õ¶ÓÓ ÇòÚ ëÃ Ü»ç¶ Ô»Í êÆó·Æ çð êÆó·Æ, Ü¯ Õ§î ÃçÆÁ» å¯º Ô¹§ç¶ ÁÅ ðÔ¶ Ôé, À¹é·» å¯º ÇÂÕ¯ ÞàÕ¶ éÅñ, î¹Õå Ô¯äÅ Â¶éÅ Ã½ÖÅ éÔÄ þÍ ÇÂÔ Õ¯ÂÆ ÃðÆð Óå¶ êÇÔé¶ Õêó¶ éÔÄ Ôé, ÇÕ ç¯ Çî§à ÇòÚ ìçñ¶ ÜÅ ÃÕä ÇÜÃ ÃîÅÜ ç¶ ñ¯Õ, èðåÆ Á¾× ÔòÅ êÅäÆ, ÁÅÇçÕ òð×ÆÁ» Õ¹çðåÆ

åÅÕåÅ ù êÈÜä òÅñ¶ Ô¯ä, ÇÜÃ ç¶ô ÇòÚ Ã¾ê» ì»çð» å¶ ÚÈÇÔÁ» ÁÅÇç çÆ êÈÜÅ ÕÆåÆ Ü»çÆ Ô¯ò¶Í ÇÜæ¶ ÇÂéÃÅé» ù ×§òÅð ìäÅÂÆ ð¾Öä òÅÃå¶,ÒÒèðîÓÓ Áå¶ ðÅÜÃÆ åÅÕå, ÇÂÕ¾ÇáÁ» Ô¯ Õ¶ í¹×å¶Í ÇÜæ¶ ÖÅä êÆä êÇÔéä ÁÅÇç ù ÒÒèðîÓÓ éÅñ Ü¯ÇóÁÅ Ü»çÅ Ô¯ò¶Í ÇÜÃ èðåÆ å¶ ÜÅåêÅå ÀÈÚ éÆÚ, ÁîÆð öðÆì Çîàä çÅ Õ¯ÂÆ ðÃåÅ éÅ Û¾ÇâÁÅ

Ô¯ò¶Í ÇÜæ¶ ÁäêóåÅ öðÆìÆ ÇìîÅðÆ ÁÅÇç ÇòÚ¯º ìÚ ÇéÕñä ç¶ ÃÅð¶ ðÅÔ ì§ç Õð Ççå¶ ×Â¶ Ô¯äÍ ÁÇÜÔ¶ Çé¾Øð¶ Ô¯Â¶ ÃîÅÜ ÇòÚ, Ã¹èÅð Õðé ç¶ À¹êðÅñ¶ Õðé¶, ÇÔîÅñÅ êðìå éÅñ î¾æÅ ñÅÀ¹ä å¹¾ñ þÍ ×¹ðÈ ÃÅÇÔìÅé é¶ ÇÂé·» ×§íÆð üé½åÆÁ» ù ÃòÆÕÅð ÕÆåÅÍ ÃçÆÁ» å¯º ö¹ñÅî Úñ¶ ÁÅ ðÔ¶ ñ¯Õ, ÁåÆ êÛÇóÁÅ ÜÆòé ÇÜÀ¹ä ñÂÆ îÜìÈð ÕÆå¶ ñ¯ÕÍ èðî ç¶ é» Óå¶ «¾à¶ ê¹¾à¶ å¶ ×¹îðÅÔ ÕÆå¶ ×Â¶ ñ¯ÕÍ ÃÆîå ÃÅèé» ç¹ÁÅðÅ ÁÇÜÔ¶ ÃîÅÜ ÇòÚ¯º Ú¯ä Õð Õ¶, ÇÃÇÖÁÅ ç¶ Õ¶, òâ¶ð¶ ÕÅðÜ» ñÂÆ ÇåÁÅð ÕðéÅ ÃÆÍ ¦îÆ Ü¾ç¯ ÜÇÔç Õð Õ¶ ÃøñåÅ ÔÅÃñ

ÕðéÆ ÃÆÍ ÁÅêä¶ Ã§×Æ ÃÅæÆÁ» ç¶ îÅéÇÃÕ ÇòÕÅÃ òÅÃå¶, Ü¯ ìÅäÆ ×¹ðÈ

-183-



ÃÅÇÔì é¶ (Áå¶ í×å ÃÅÇÔì ÜÆ é¶) ÇñÖÆ þ, ÇÂÃ ÇòÚ êÇÔñ» Úñ ðÔ¶ Ôð ÇÂÕ òðåÅð¶ Óå¶ ÕðÅðÆ Ã¾à îÅðÆ þÍ çñÆñ éÅñ ì¯çÆÁ» ðÃî» ðÆå» ù ð¾ç ÕÆåÅ þÍ À¹Ã ù Û¾â Õ¶, éò¶º éð¯Â¶ ÇòÚÅð ÁêéÅÀ¹ä ñÂÆ ÃÅÔîä¶ ð¾Ö¶ ÔéÍ ÃÅðÅ À¹êç¶ô ÕÆåÅ Ç×ÁÅ þÍ ÒÒèÅðîÕ ôìçÅòñÆÓÓÇòÚÍ ÇÕªÇÕ íÅðå îÈñ ðÈê ÇòÚ, ÒÒèðî»ÓÓ ù î§éä òÅñ¶ ñ¯Õ» çÅ

ç¶ô þÍ èðî íÅò¶º Çéð¯ñ êÖ¿â Áå¶ Á§è ÇòôòÅÃ Óå¶ ÖóÅ Ô¯ò¶ êð Ã¶òÕ ÁÇ×ÁÅéåÅ ÇòÚ, À¹Ã¶ ù ÁÃñÆ ÒÒèðîÓÓ î§éçÅ ÁÅ ÇðÔÅ þÍ Ü» î§éä Óå¶ îÜìÈð Õð ÇçåÅ Ç×ÁÅ þÍ ÇÂÃ îé¯ÇòÇ×ÁÅé ù ÃîÞä å¯º ì×Ëð, íÅðå ÇòÚ Õ¯ÂÆ íÆ êÅðàÆ, ñÇÔð, Üæ¶ì§çÆ ÜÆòå éÔÄ ðÇÔ

ÃÕçÆÍ íÅðå ç¶ êzÚñå ôéÅåéÆ èðî» ÇòÚ, Ü¯ ÇòÁÕåÆ Õ¹¾Þ êÈÜÅ ÇòèÆÁ» ÁêéÅÀ¹ºçÅ þÍ Õ¹¾Þ èÅðîÕ êÇÔðÅòÅ å¶ ÇÚ§é· èÅðé ÕðçÅ þ,

À¹Ô ÒÒèðîÆ þ, ÁÅÃåÕ þÓÓÍ ÜÆòé ÇòÚ ÇÜ§é¶ îð÷Æ Ö¯à Ô¯äÍ ð¾ì ìÅð¶ íÅò¶º Õ¯ÂÆ Ç×ÁÅé éÅ Ô¯ò¶Í ÁÇÜÔÅ ÇòÁÕåÆ Çëð íÆ ÒÒÁÅÃåÕÓÓ î§ÇéÁÅ Ü»çÅ þÍ çÈÜ¶ êÅÃ¶ Õ¯ÂÆ ÇÂéÃÅé Ã¾Ú Óå¶ êÇÔðÅ Çç§çÅ þÍÇòÕÅð» ì¹ðÅÂÆÁ» å¯º ìÇÚÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ þÍ ìÃ ê¹ÜÅðÆ åìÕ¶ òñ¯º ÇéÃÇÚå

ÕÆåÆÁ», êÈÜÅ ÇòèÆÁ» éÔÄ ÁêéÅªçÅ, À¹Ô ÒÒéÅÃåÕÓÓ þÍ î§ù ÇÃÇîzåÆ å» ÇÂæ¯º åÕ ÁËñÅé ÕðçÆ þ : ÒÒò¶ç Çé§çÕ¯ éÅÃåÕ¯ÓÓÍ Õ¯ÂÆ ì§çÅ ð¾ì ù èðî ù î§é¶ íÅò¶º éÅ î§é¶, êð ò¶ç» ç¶ Çòð¹è Õ¹¾Þ éÅ ì¯ñ¶ÍÜ¯ Çòð¹è ì¯ñ¶×Å, À¹Ô ÒÒéÅÃåÕÓÓ î§ÇéÁÅ ÜÅò¶×ÅÍ ÕìÆð ÜÆ é¶ éÅîç¶ò ÜÆ é¶ Áå¶ ×¹ðÈ éÅéÕ ÃÅÇÔì ÜÆ é¶ Ôð ê¾Ö çÅ âÈ§ØÅ ÁÇèÁËé

ÕÆåÅÍ Ôð ÇòÚÅð ù åðÕ çÆ ÕÃò¾àÆ Óå¶ êðÇÖÁÅÍ Çëð ÕÂÆ ê¾Ö» çÆÁ» çñÆñ» ç¶ Õ¶, À¹Ã ÇòÚÅð ù áÆÕ Ü» ð¾ç Õðé ìÅð¶ ÇéðäÅ ÇçåÅÍ åðÕôÆñåÅ ç¶ åðÆÕ¶ Ã¯Úä òÅñ¶ ñ¯Õ, ÇÜò¶º Ôð ÇòÚÅð Ü» Õ§î

çÅ çñÆñ ï¹Õå ÇòÇ×ÁÅéÕ ÁÅèÅð êðÖç¶ ÔéÍ ÁêäÆ ì¹¾èÆ ç¶ ÇòÕÅÃ î¹åÅìÕ ìÔ¹å ÃÅðÆÁ» öËð ÷ðÈðÆ îé½å» ù ÇåÁÅ×ä çÆ ÇÔ§îå

Õðç¶ ðÇÔ§ç¶ ÔéÍ ÇÂæ¶ ÇÂÔ íÆ Ú¶å¶ ÇòÚ ðÇÔäÅ ÚÅÔÆçÅ þ, ÇÕ ÇÜÃ ÃîÅÜ ÇòÚ ÁÃÄ ðÇÔ ðÔ¶ Ô», À¹Ã çÅ Á½Ãå åðÆÕ¶ ò¶ÇÖÁ» îÅéÇÃÕ

-184-



ê¾èð ÇÕ§éÅ Õ¹ þ? Ü¯ ÇòÚÅð ÇÕÃ¶ ç¶ ÃîÞ ÇòÚ ÔÆ é» ÁÅÇÂÁÅ, ÁêäÅÂ¶×Å ÇÕò¶º? Ü¯ ÇòÚÅð ñ¯Õ» òñ¯º Ã¹äé¯º î§éä¯º ÔÆ é»Ô Ô¯ ÜÅò¶, Ã¹èÅð ÇÕò¶º Ô¯ò¶×Å? î¹¾ã ù ÃîÞäÅ ÁåÆ ÷ðÈðÆ þÍ

×¹ðÈ éÅéÕ ù Ü§ÜÈ (Üé¶ÀÈ) êÅÇÂÁÅ ÜÅä ñ¾×ÅÍ À¹é·» íð¶ ÇÂÕ¾á ÇòÚ ìóÆ ÇÔ§îå éÅñ ê¹ÇÛÁÅ :

Ü§ÜÈ êÅÇÂÁÅ ÜÅäÅ ÇÕª ÷ðÈðÆ þ?ê¿âå ÔðÇçÁÅñ : ÇÂÃ Ü§ÜÈ ç¹ÁÅðÅ èðî ÇòÚ êzò¶Ã ÕðÆçÅ þÍ

×¹ðÈ éÅéÕ : èðî ÕÆ þ? æ¯óÅ ÚÅéäÅ êÅÀ¹×¶? ÔðÇçÁÅñ : Ü¯ ò¶ç» ê¹ðÅäÅ ÇòÚ ÇñÇÖÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ þ, À¹ÔÆ èðî

þÍ ×¹ðÈ éÅéÕ : î¶ð¶ ñÂÆ ò¶ç» ù î§éäÅ ÷ðÈðÆ éÔÄ, å¶ îËº ìzÅÔîä ù ÁêäÅ ×¹ðÈ íÆ ÃòÆÕÅð éÔÄ ÕðçÅÍ

ÔðÇçÁÅñ : éÅéÕ! Ü§ÜÈ êÅ Õ¶ ÀÈÚÆ Õ¹¾ñ òÅñÅ ìä ÜÅÂÆçÅ þÍ ×¹ðÈ éÅéÕ : ê¿âå ÜÆ! Çëð ÇÂÔ Ü§ÜÈ îËù ÔÆ ÀÈÚÅ ÇÕª ìéÅªçÅ

þ? ÃÅð¶ ÇêÛó¶ (ÁÛÈå) òð×» ç¶ êÅ ÇçÀ¹, À¹Ô íÆ ÀÈÚ¶ Ô¯ ÜÅä×¶Í Á½ðå» ù Ü§ÜÈ êÇÔéÅ ÇçÀ¹, À¹Ô íÆ ÀÈÚÆÁ» Ô¯ ÜÅä×ÆÁ»...Í ê¿Çâå ÔðÇçÁÅñ Õ¯ñ Õ¯ÂÆ Ü¹ÁÅì éÔÄ ÃÆÍ

çÇÂÁÅ ÕêÅÔ, Ã§å¯Ö ÃÈå¹ Üå¹ ×§ãÆ Ãå¹ òà¹ Â¶Ô¹ Üé¶ÀÈ ÜÆÁ ÕÅ ÔÂÆ å ê»â¶ Øå¹ ....... (DGA)Ü¯ðÅòð ñ¯Õ» òñ¯º ÁÅî ÃîÅÜ å¶ Ü¯ Ü¹ñî Üìð Áå¶ «¾à Ô¯ ðÔÆ

ÃÆ, À¹Ã ù ×¹ðÈ éÅéÕ ÃÅÇÔì é¶ ìó¶ çñ¶ðÆ íð¶ ã§× éÅñ í§ÇâÁÅ þÍ õ¹ç ù õåð¶ ÇòÚ êÅ Õ¶ ÁÅî îé¹¾Ö ù Ô¾Õ êzÅêå Õðé ñÂÆ ÇåÁÅð Õðé çÆ ìÔ¹ê¾ÖÆ êz¶ðéÅ ÕÆåÆ þÍ éÅñ ÔÆ Áêä¶ òñ¯º, éò¶º ÃîÅÜ ñÂÆ ÕÇñÁÅäÕÅðÆ, ìzÅìðÆ ízÅåðÆ òÅñ¶ ÃîÅÜ çÅ îÅâñ ê¶ô ÕÆåÅ þÍ ÇÂÃ àÆÚ¶ ù êzÅêå Õðé ñÂÆ, ê¿ÜÅì òÅÃÆÁ» ù ¦îÆ õÈéÆ Ü§× ñóéÆ êÂÆÍ ÕÂÆ ÒÒØ¬ØÅð¶ÓÓ ÃÅâ¶ ê¹ðÇÖÁ» é¶ À¹å¯º çÆ ¦ØÂ¶Í Ô¾Õ Ã¾Ú çÆ ÇÂÃ ¦îÆ

Ü§× ÇòÚ ÇêÛó¶ òð×» çÅ ÁÇåÁ§å îÔ¾åòêÈðé ï¯×çÅé ÃÆÍ À¹é·» ù ÇÂÃ ñÇÔð ðÅÔÄ ÁÅ÷ÅçÆ é¶ó¶ ÁÅ ðÔÆ êzåÆå Ô¹§çÆ ÃÆÍ ×¹ðÈ ÃÅÇÔì òñ¯º

-185-



ÁÇÜÔÅ êzì§è À¹ÃÅÇðÁ» Ç×ÁÅ ÇÕ Õ¶òñ ×ñÄ ìÅåÄ éÔÄ ÁîñÆ ÜÆòé, ð¯÷ÅéÅ ç¶ òðå¯º ÇòÔÅð ÇòÚ ÃÅð¶ ÇÃ¾Ö îÅÂÆ íÅÂÆ ÇÂÕ êñ¶à øÅðî Óå¶ ÇÂÕ¾á¶ Õ§î ÕðéÍ ÇÂôéÅé ñÂÆ Ãð¯òð Ã»Þ¶Í À¹êç¶ô Ã¹äé ñÂÆ

èðîôÅñÅ Ã»ÞÆÁ»Í ÃÅÇðÁ» é¶ ðñ Çîñ Õ¶ ¦×ð ÇåÁÅð ÕðéÅ å¶ Çìé» ÇòåÕð¶ å¯º ìðÅìð ê¿Õå» ÇòÚ ìËá Õ¶ ÛÕäÅÍ Ü§× ÇòÚ Ü» Áîé ç¶ Ççé» ÇòÚ ÃÅð¶ ÇÃ¾Ö ÒÒíÅÂÆ íÅÂÆÓÓ ÃéÍ ÃÅðÆÁ» Á½ðå», î» íËä èÆ (À¹îð ò§â î¹åÅìÕ) òÅñÅ çðÜÅ ðÖçÆÁ» ÃéÍ éÅñ ÔÆ ÇÂé·» ù ÇÂÔ ïÕÆé çÔÅéÆ ÕðÅÂÆ ×ÂÆ ÃÆ, ÇÕ å¹ÃÆ ÇÂÃ åð·» çÅ ÜÆòé ìåÆå

ÕðÇçÁ» ê¾Õ¶ ÒÒèðîÆÓÓ Ô¯Í å¹ÔÅâÅ î¹ÕåÆçÅåÅ ìzÅÔîä éÔÄ þ, Ã×¯º ×¹ðÈ

çÅ ôìç å¹ÔÅâ¶ ñÂÆ Á×òÅÂÆ çÅ Ã¯îÅ þÍ îÅðÕÃ çÅ Üéî îÂÆ AHAH ÇòÚ Ô¯ÇÂÁÅ ÃÆÍ À¹Ã òñ¯º ÇñÖÆ ÇÃè»åÕ ê¹ÃåÕ ÕËêÆàñ çÅ Õ¶òñ êÇÔñÅ íÅ×, AHFG ÇòÚ ÛÇêÁÅ

ÃÆÍ îÅðÕÃ çÆ î½å AD-C-AHHC ù Ô¯ ×ÂÆÍ ðÈÃ ç¶ ÇÂÕ ÇÃð Õ¾ãò¶º ÁÅ×È ñËÇéé Áå¶ ÃÅæÆÁ» é¶, ðñ Õ¶ ÁÕåÈìð AIAG ÇòÚ ê¹ðÅåé ìÅçôÅÔÆ çÅ åõåÅ êñà ÇçåÅ å¶ ÕÇîÀ¹ÇéÃà ã§× éÅñ Úñä òÅñÅ

ðÅÜÃÆ ã»ÚÅ ÇòÕÃå ÕÆåÅÍ ñËÇéé ç¶ ðÅÜÕÅñ òÕå ÇÂÔ ðÅÜ êzì§è ÕÅøÆ ÇàÕÅÀ¹ ÇòÚ ÚñçÅ ÇðÔÅÍ ÃàÅÇñé ç¶ ðÅÜ×¾çÆ Óå¶ ìËáÇçÁ» ÔÆ,Ü¹ñîÆ ç½ð ô¹ðÈ Ô¯ Ç×ÁÅÍ ÕÇîÀ¹ÇéÃà ðÅÜ ç¶ ã§× åðÆÇÕÁ» çÆ

ÁÅñ¯ÚéÅ Õðé òÅñ¶, Ôð ÇòÁÕåÆ ù Ü¹ñî ÃÇÔäÅ ÇêÁÅÍ Çòð¯èÆÁ» ù üä üä Õ¶ åÃÆÔ¶ Ççå¶ ×Â¶, î½å ç¶ ØÅà À¹åÅÇðÁÅ Ç×ÁÅÍ ÇÂÕ î¯à¶ ÇÜÔ¶ Á§çÅ÷¶ î¹åÅìÕ, Áêä¶ ÔÆ ç¶ô ç¶ ÇÂÕ Õð¯ó éÅ×ÇðÕ» ù ÁêäÆ

ÔÆ ÃðÕÅð é¶, î½å ç¶ ØÅà À¹åÅð ÇçåÅÍ À¹ÔÆ Õî÷¯ðÆÁ» ÃÅæÆ ñÆâð» ÇòÚ ÁÅ ×ÂÆÁ», Ü¯ êÔÇñ» ðÜòÅÇóÁ» ÇòÚ ÃéÍ Ãî¶º ç¶ ìÆåä éÅñ,

ðÈÃ êÈðÆ åð·» ÇçòÅñÆÁÅ Ô¯ Ç×ÁÅÍ Áêä¶ ðÅÜÃÆ Çòð¯èÆÁ» ù õåî Õðé òÅÃå¶, àËºÕ» å¯ê» éÅñ ÔîñÅ Õð Õ¶, êÈðÅ êÅðñÆîËºà ÔÅÀÈÃ îñì¶ çÅ ã¶ð ìäÅ ÇçåÅ Ç×ÁÅÍ Á§çð ìËá¶ ÇòÚÅð» Õð ðÔ¶, Çòð¯èÆ Ã¹ð» òÅñ¶,

êÅðñÆîËºà îËºìð îÅð î¹ÕÅÂ¶Í ÁêäÆÁ» ðÅÜéÆåÕ öñåÆÁ» ÕÅðé, ðÈÃ ç¶ô êÈðÆ åð·» Õ§×Åñ Ô¯ Ç×ÁÅÍ Á§å ù ø½ÜÆ åÅÕå ê¾Ö¯º î÷ìÈå î§ÇéÁÅ

-186-



ÜÅä òÅñÅ ðÈÃ ç¶ô, Áêä¶ ñ¯Õ» ù ×¯ñÆ çÆ çÇÔôå éÅñ íÆ ÇÂÕ¾á¶ éÅ ð¾Ö ÃÇÕÁÅ ÇÂÕ ðÈÃ ç¶ Ú½ç» ç¶ô ìä ×Â¶Í

òðåîÅé Ãî¶º ç¶ ÇÃ¾Ö ÁÅ×ÈÁ» éÅñ ÃÅù ÃÅÇðÁ» ù Áé¶Õ ôÕÅÇÂå» ÔéÍ ÇÂé·» ç¶ ÕÆå¶ ìÔ¹å¶ Õ§î õ¹ç ×ðÜÆ òÅñ¶ ÔéÍ ê¿ÜÅì ç¶ ñ¯Õ» ñÂÆ Õ¯ÂÆ Ã»ÞÅ êz×ðÅî éÔÄ ç¶ ÃÕ¶Í ÃîÅÜ ÇòÚñ¶, ÁÅðæÕ ê¾Ö¯º

Õî÷¯ð êðòÅð» çÆ À¹ÇÚå Ã§íÅñ éÔÄ Õð ÃÕ¶Í Ã§×å òñ¯º í¶àÅ ÕÆåÆ ×ÂÆ îÅÇÂÁÅ çÆ ê¹¾Ü Õ¶ ç¹ðòðå¯º Ô¯ÂÆ þÍ ÇÂ§éÅ Ãí Õ¹¾Þ ÁÃÆº ÃÅð¶ ÜÅäç¶ Ô», êð ÁøÃ¯Ã ÇÕ ÇÂé·» çÅ ìçñ íÆ Õ¯ÂÆ ÃÅÔîä¶ éÔÄ ÇñÁÅ

ÃÕ¶Í ÕÅîð¶â òÆð» çÅ å¯ó ÇòÛ¯óÅ, òÕåÆ å½ð Óå¶ ÁÕÅñÆ çñ ñÂÆ

ñÅÔ¶ò§ç ÃÅìå Ô¯ÇÂÁÅÍ ÇÕªÇÕ À¹é·» ù í§âÆ êðÚÅð Õðé çÅ ìÔÅéÅ Çîñ Ç×ÁÅÍ éÅÃåÕ ÁÅÖ Õ¶ çÈð Öç¶óé çÅ ÔÇæÁÅð Çîñ Ç×ÁÅÍ ÇÂé·» é¶ èðî ù Áêä¶ Ã¹ÁÅðæ» ñÂÆ òðÇåÁÅÍ ÕÅîð¶â» é¶ èðî éÅñ¯º éÅåÅ

ÔÆ å¯ó ÇñÁÅÍ ÁÕÅñÆ ×¹ðçòÅÇðÁ» ÇòÚñÆ ðÅÜéÆåÆ Õðç¶ ðÔ¶ å¶ ÒÒÃÅæÆÓÓ èðî éÅñ¯º à¹¾à Õ¶, ñ¯Õ» ÇòÚ¯º ÁêäÅ ÁÅèÅð ×¹ÁÅ ìËá¶Í ÁÅî ñ¯Õ» ç¶ ç¹¾Ö çÈð Õðé òÅñÅ Õ¯ÂÆ éÅ ìÔ¹ÇóÁÅÍ î÷çÈð ÜîÅå å» Á¾×¶

ÔÆ ìÔ¹å ñÅÚÅð ÃÆÍ Ô¹ä å» ÷îÆé» òÅñ¶ (ÇÕÃÅé) íÆ Õð÷¶ ç¶ îÅð¶ õ¹ç Õ¹ÃÆÁ» ç¶ ðÅÔ êË ü¾Õ¶ ÔéÍ ÕÅîð¶â» ç¶ íðò¶º ÇÂÕ¾á» ÇòÚ ñÆâð» ç¶ î§ÈÔ¯º îËº Áé¶Õ òÅð Ã¹ä üÇÕÁÅ Ô» ÇÕ ÒÒÇÂéÕñÅì ì§çÈÕ çÆ éÅñÆ ÇòÚ¯º ÇéÕñçÅ þÓÓÍ Üç¯º ÇÃ¾Ö ÖÅóÕÈÁ» é¶ ì§çÈÕ» üÕÆÁ» åç¯º Â¶ÔÆ ÕÅîð¶â

íðÅ ÃðÕÅðÆ Çèð éÅñ ÜÅ Öñ¯Â¶Í ÖÅóÕÈÁ» çÅ â¾à Õ¶ Çòð¯è Õðç¶ ðÔ¶Í Á¾Ü ê¿ÜÅì ç¶ ×¾íðÈ ç¹éÆÁ» ÇòÚ¯º êÇÔñ¶ é§ìð Óå¶ éÃ¶óÆ ìä üÕ¶ ÔéÍÇÂéÕñÅì é¶ó¶ å¶ó¶ íÆ éÔÄ þÍ

èðî ù ñ¯Õ» ç¶ íñ¶ òÅÃå¶ î§éäÅ Ü» òðåäÅ, Õ¯ÂÆ ì¹ðÅÂÆ éÔÄ þÍ ÇÕÀ¹ìÅ çÅ ðÅôàðêåÆ øÆâñ ÕÅÃàð¯, Üç¯º êÇÔñÆ ÃðÕÅð çÅ

åõåÅ êñà Õ¶, ðÅÜ ×¾çÆ Óå¶ ìËáÅ å» ê¾åðÕÅð» éÅñ ÇîñäÆ ÇòÚ ÇÂÕ ÃòÅñ ÁÅÇÂÁÅ : å¹ÃÆ ÕÅîð¶â Ô¯, å¹ÔÅâ¶ ìÔ¹å ÃÅð¶ Ã§×Æ ÃÅæÆ,

ÇÂÃÅÂÆ èðî ù î§éä òÅñ¶ ÔéÍ ÕÂÆ å» ÚðÚÅ ç¶ î¹ÖÆ íÆ ÔéÍ Üç¯º ÇÕ îÅðÕÃ é¶ ÒÒèðî ù ÁøÆîÓÓ ÁÅÇÖÁÅ þÍ ëÆâñ ÕÅÃàð¯ é¶ ìóÅ

-187-



òèÆÁÅ ÜòÅì ÇçåÅ : ÒÒç¯Ãå¯ ! Üç¯º ÁÃÆ ê¹ðÅä¶ Ü¹ñîÆ ðÅÜ Çòð¹è Ü§× ñó ðÔ¶ Ã», À¹Ã òÕå ÇÂÃÅÂÆ èðî ù î§éä òÅñ¶, ÃÅâ¶ éÅñ Ôî Ãøð

ÃéÍ ÁÃÆº ÇÂÕ¾ÇáÁ» é¶ Ü¶ñ·» Õ¾àÆÁ», åÃÆÔ¶ Þ¾ñ¶Í ìÔ¹å ÃÅð¶ ÇÂÃÅÂÆ å¶ À¹é·» ç¶ êÅçðÆ ÇÂÃ ñóÅÂÆ ÇòÚ ôÔÆç Ô¯ ×Â¶Í ÁÃÄ íÆ îé¹¾ÖåÅ çÅ íñÅ ÚÅÔ¹§ç¶ Ô», èÅðîÕ î¹ÖÆ íÆ îé¹¾ÖåÅ çÅ ÕÇñÁÅäÅ ÚÅÔ¹§ç¶ ÔéÍ ÃÅâ¶ ÇòÚÅð î¶ñ ÖÅ ×Â¶, ÁÃÆ ÇÂÕ¾á¶ Ô¯ ×Â¶Í ðÔÆ ÇòÚÅð ÇÕ ÒÒèðî ÁøÆî þÓÓÍ Üç¯º ÇÂÔÆ ÒÒÁøÆîÓÓ éÅÃîÞ ÇòÁÕåÆ å¶ Ô¾æ ÇòÚ Ô¹§çÆ þ, å» é¹ÕÃÅé ç¶Ô þ êð ÇÂÔÆ ÒÒÁøÆîÓÓ Üç¯º ÇòÇ×ÁÅéÆ Õ¯ñ Ü» âÅÕàð Õ¯ñ Ô¹§çÆ þ, åç¯º ÇÂÔ çòÅÂÆ Ô¹§çÆ þÍ ð¯×» çÅ ÇéòÅðä ÕðçÆ þÍ îËº

ÇÂÃ ÒÒÁøÆîÓÓ (èðî) ù çòÅÂÆ ìäÅ Õ¶ òðå ÇñÁÅ þÍ ÇÂÔ ï¯×åÅ å¹ÔÅâ¶ ÃÅÇðÁ» Õ¯ñ ÚÅÔÆçÆ þÍÓÓê¿ÜÅì ç¶ ñ¯Õ» é¶ ìÅìÅ éÅéÕ ÃÅÇÔì ÜÆ å¯º ìÔ¹å Õ¹¾Þ éò» å¶

Çéò¶ÕñÅ ÇÃÇÖÁÅ þÍ ÇÂÃ¶ ñÂÆ ìÅìÅ éÅéÕ ù ñ¯ÕÄ Ççñ¯º îé¯º ÇêÁÅð Õðç¶ ÔéÍ ×¹ðÈ ÁðÜé ÃÅÇÔì ê¿ÜÅì ç¶ êÇÔñ¶ ÁäÖÆñ¶ ôÔÆç Ô¯Â¶ ÔéÍñ¯Õ» é¶ À¹é·» çÆ ôÔÅçå ù Ççñ» ÇòÚ À¹åÅð ÇñÁÅÍ é½ò¶º ÃÇå×¹ðÈ é¶

îé¾¹ÖÆ ÁÇèÕÅð» çÆ ðÅÖÆ òÅÃå¶ ÁÅòÅ÷ ì¹¦ç ÕÆåÆÍ ÜÅé å¶ Ö¶ã ×Â¶Íñ¯Õ» ÜË ÜË ÕÅð ÕÆåÆÍ ×¹ðÈ ×¯Çì§ç ÇÃ§Ø ÜÆ é¶ ÃÈðî×åÆ ç¶ éò¶Õñ¶

ÕÆðåÆîÅé ÃæÅêå ÕÆå¶Í ÃÅðÆ À¹îð éÆÇòÁ» ÇéîÅÇäÁ» ù Ô¾Õ ÇçòÅÀ¹ä ñÂÆ ÁêäÅ õÈé ìÔÅªç¶ ðÔ¶Í ÁêäÅ ÃÅðÅ êðòÅð òÅð ÇçåÅÍ ÁäÇ×äå ÇêÁÅð¶ ÇÃ¾Ö, Õ¹ðìÅé Ô¯ ×Â¶, Á§å ù õ¹ç íÆ ×¹ðÈ ÜÆ

ÃðÆð ñ¶Ö¶ ñÅ ×Â¶Í ñ¯Õ» ç¶ Ççñ» ç¶ ìÅçôÅÔ ìä ×Â¶Í ìÅìÅ ì§çÅ ÇÃ§Ø ìÔÅçð å¯º ñË Õ¶ ÇîÃñ» çÅ ÇíÁÅéÕ Ãî», ÁÜ¶ Õñ çÆÁ» ×¾ñ» ÔéÍÇÂÇåÔÅÃ ×òÅÔ þ ÇÕ Ü¯ ÜðòÅä¶ ç¶ô ù «¾àä ñÂÆ Çòç¶ô» ÇòÚ¯º

ÁÅªç¶ ÃéÍ ÇÃ¾Ö» ÃÈðÇîÁ» é¶ õÈé ç¶ çÇðÁÅ ò×Å Õ¶, ÇÃð» ç¶ ×§Ü À¹ÃÅð Õ¶, ì§ç ì§ç ÕàòÅ Õ¶, Ö¯êðÆÁ» À¹åðòÅ Õ¶, ì¾ÇÚÁ» ç¶ à¹Õó¶ ÕðòÅ Õ¶, ÔîñÅòð» éÅñ îËçÅé¶ Ü§× ÇòÚ ÜÈÞ Õ¶, À¹é·» çÅ ðÅÔ ì§ç

ÕÆåÅÍ ÕÆ À¹é·» ÃÈðÇîÁ» çÆ ìÔÅçðÆ í¹ñÅÀ¹ä Ü¯× ÃÆ?ÇêÁÅð¶ òÆð¯ ÃÅâ¶ Õ¯ñ ìÔ¹å ÁîÆð ÇòðÅÃå þÍ ÇÂÔ ÇÕÃ¶ ÇòÁÕåÆ

-188-



Ü» ÇÕÃ¶ ÇÂÕ ×ð¹¾ê çÆ îÅñÕÆ éÔÄ þÍ ÇÂÔ ÃÅâÅ ÃÅð¶ ê¿ÜÅì òÅÃÆÁ» çÅ Ã»ÞÅ ÃðîÅÇÂÁÅ þÍ îÅðÕÃ ìÔ¹å é¶Õ ÇÂéÃÅé ÃÆ êð ÇÂæ¯º ç¶ ñ¯Õ À¹Ã ù éÔÄ ÜÅäç¶Í ÇÕªÇÕ À¹Ô ÇÂæ¯º çÆ Çî¾àÆ éÅñ Ü¹ÇóÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ éÔÄ þÍ ñËÇéé ìÔ¹å é¶Õ ÇÂéÃÅé Ô¯ò¶×Å, êð ÃÅâ¶ ñÂÆ À¹Ô êðÅÇÂÁÅ þÍ Ô¯ÚÆ Çîé îÅÀ¹Ü¶ å¹§× ìÔ¹å ÇÃÁÅä¶ Ãé, êð À¹é·» çÆ ÇÃÁÅäê

À¹é·» ç¶ Áêä¶ ç¶ô òÅÃÆÁ» ñÂÆ ÃÆÍ ÇÂæ¶ Õ¯ÂÆ éÔÄ ÜÅäçÅÍ ÇÜé·» ÁÅ÷ÅçÆ çÆÁ» Ü§×» ÇòÚ ÇÂÃ èðåÆ ç¶ ê¹¾åð» é¶ ÁÅêäÅ õÈé â¯Çñ·ÁÅ þ, À¹é·Å ç¶ òÅÇðÃ ÇÂæ¶ ÔÆ ÔéÍ ôÔÆç» ìÔÅçð» òñ¯º êÅÂ¶ ×Â¶ ï¯×çÅé

çÆÁ» ïÅç» ç¶ ÇéôÅé, ÇÂÃ¶ èðåÆ Óå¶ ÔéÍ ÇÜé·» ñ¯Õ» é¶ Áêä¶ í¹ñÅ

Ççå¶, À¹é·» Õ¯ñ¯º ì¶×ÅÇéÁ» ñÂÆ òøÅçÅðÆ çÆ ÁÅÃ ÕÆåÆ ÜÅ ÃÕçÆ þ? îÃñÅ ê¿ÜÅì çÆ Çò×óÆ åÅäÆ Ã¹ñÞÅÀ¹ä çÅ þÍ Õ¯ÂÆ îé¹¾Ö Ü¶ èðî ù î§éçÅ þ, å» ÇÂÔ À¹Ã çÅ Çé¾ÜÆ îÃñÅ þ êð þ å» À¹Ô ÇÂÕ îé¹¾ÖÍ ×¹ðÈ ìÅìÅ éÅéÕ ÜÆ é¶ ÒÒèðîÓÓ çÆ òðå¯º Õð Õ¶ îÈðÖ» ù ÃîÞçÅð ìäÅÇÂÁÅÍ ÕÅÇÂð» ù ìÔÅçð ìäÅÇÂÁÅÍ ò¶Ôñó» ù ÕÅî¶ ÇÕðåÆ ìäÅÇÂÁÅÍ ÇÂÕ çÈÜ¶ ç¶ êðÛÅò¶º å¯º íÆ éøðå Õðé òÅÇñÁ»

ù, ÇÂÕ¯ ìÅà¶ ÇòÚ¯º Ö¿â¶ çÆ êÅÔ¹ñ ÛÕÅÂÆÍ Ã»Þ¶ ¦×ð ÛÕÅÂ¶Í ÃÅð¶ ç¶òÆ ç¶òå¶, åÆðæ ïÅåðÅ òðå ôðÅè, ê¾æð ç¶ í×òÅé, ìzÅÔîä êÆð Ãí ÇåÁÅ× Ççå¶Í ÇÂÕ¯ Çéð§ÕÅð ç¶ ñó ñÅÇÂÁÅÍ ïÅç ðÖäÅ, Çéð§ÕÅð ÇÜÃ çÅ Õ¯ÂÆ ÃðÈê éÔÄ, ÃðÆð éÔÄ ÒÒÁÕÅð ðÇÔåÓÓ ìÃ À¹Ã ù î§é¯ÍìÅÕÆ Ã¾í ù ÇåÁÅ× ÇçÀ¹Í À¹Ã ÷îÅé¶ ÇòÚ, ÇÂÔ ÇÂÕ ´»åÆÕÅðÆ ÇòÃø¯à ÃÆÍ Ôð åð·» çÆ ö¹ñÅîÆ ÇòÚ¯º ìÅÔð Õ¾ã Õ¶, êÈðÆ åð·» Ã¹å§åð

îé¹¾Ö ìéÅÀ¹ä ñÂÆ Ççé ðÅå Õ§î ÕÆåÅÍ ÇÂÔ ×¹ðìÅäÆ ðÈêÆ ÇòÚÅðèÅðÅ ÁÜ¶ ê¹ðÅäÆ éÔÄ Ô¯ÂÆÍ ÒÒèðîÓÓ çÆ ×¾âÆ ÇòÚ ìÔ¹å ñ¯Õ

ÃòÅð ÔéÍ ñ¯ó þ, À¹é·» ù ñ¯Õ ÇÔå òÅñ¶ ðÅÔ å¯ðé çÆÍ Õ»×ðÃ êÅðàÆ çÆ ÃæÅêéÅ å¯º î×ð¯º, ¦î¶ Ãî¶º åÕ ñ¯Õ» ù ÇÂÃ

êzåÆ Õ¯ÂÆ ÇçñÚÃêÆ éÔÄ ÃÆÍ êÅðàÆ ç¶ î¹ÖÆÁ» é¶ ¦îÆ ÇòÚÅð å¯º ìÅÁç

îÇÔÃÈÃ ÕÆåÅ ÇÕ ÇÂÃ ù ÒÒèðîÓÓ éÅñ Ü¯ÇóÁÅ ÜÅò¶Í ÇÂÃ¶ éÆåÆ åÇÔå ç¾ÖäÆ íÅðå ÇòÚ, Õ»×ðÃ êÅðàÆ ç¶ ô¹ðÈÁÅåÆ ÃîÅ×î» ÇòÚ ×ä¶ô çÆ

-189-



êÈÜÅ ÕÆåÆ ÜÅä ñ¾×ÆÍ êÈðìÆ ÇÔ¾Ã¶ ÇòÚ ç¹ð×Å ç¶òÆ Ü» ÕÅñÆ îÅåÅ çÅ êðíÅò ÃÆ, À¹Ã ù ÁêäÅ ÇñÁÅÍ À¹åðÆ íÅðå ÇòÚ ðÅî å¶ Ç´ôé ç¶

×Æå ×ÅÂ¶ ÜÅä ñ¾×¶Í ×»èÆ é¶ Ôð ÃíÅ ÇòÚ ÒðØÈêåÆ ðÅØò ðÅÜÅ ðÅî,êÇåå êÅòé ÃÆåÅ ðÅîÓÓ ×ÅÀ¹äÅ ÷ðÈðÆ ÕðÅð ç¶ ÇçåÅÍ ÇÂÃ åð·»

Õ»×ðÃ êÅðàÆ, ñ¯Õ» ù Áêä¶ òñ ÇÖ¾Úä ÇòÚ ÕÅøÆ Ãøñ ðÔÆÍ ÇÂÃ¶ éÆåÆ Óå¶ ÚñÇçÁ», ×»èÆ ù ÇÂÕ ÇåÁÅ×Æ, êðÀ¹êÕÅðÆ, ÃÅèÈ îÔÅåîÅ Ü» ÁòåÅðÆ ê¹ðô ìäÅ Õ¶ ê¶ô ÕÆåÅ ÜÅä ñ¾×ÅÍ èðî çÆ òðå¯º é¶ (íÅò¶º ÇÂÔ ÇòÖÅòÅ îÅåð ÃÆ) Õ»×ðÃ êÅðàÆ ù îÔ¾åòêÈðé øÅÇÂçÅ êÔ¹§ÚÅÇÂÁÅÍ ê¿ÜÅì ÇòÚ èðî Óå¶ ÁÅèÅðå êÅðàÆ, ÁÕÅñÆ çñ ç¶ êzèÅé

ìÅìÅ ÖóÕ ÇÃ§Ø ù ÔÆ Õ»×ðÃ êÅðàÆ çÅ ÃÈìÅ êzèÅé î§é ÇñÁÅÍ ì§×Åñ ç¶ ÕÅîð¶â ÃÈì¶ å¶ ðÅÜ Õðé òÅñ¶, ÇÃð Õ¾ãò¶º ñÆâð, èÅðîÕ ÃîÅ×î» ÇòÚ ÁÅî ÔÆ ôÅîñ Ô¹§ç¶ ÔéÍ ×¹ðÈ éÅéÕ ÃÅÇÔì é¶ ÕìÆð ÜÆ ðÇòçÅÃ ÜÆ, éÅîç¶ò ÜÆ, ù Áêä¶ éÅñ ôÅîñ Õð Õ¶ ìðÅìðåÅ çÅ êðÚî ì¹¦ç

ÕÆåÅ ÃÆÍ íÅò¶º èðî þ, íÅò¶º ðÅÜéÆåÆ þ, å¶ íÅò¶º Õ¯ÂÆ ÃîÅÜ Ã¹èÅðÕ Üæ¶ì§çÆ þÍ çÅÂÆÁ» å» ÃÅÇðÁ» çÅ ÇÂÔÆ Ô¹§çÅ þ ÇÕ ÁÃÆ ÇÂéÃÅéÆÁå

çÅ íñÅ Õð»×¶Í ÇÂÃ çÅÁò¶ å¯º ì×Ëð À¹Ô Üæ¶ì§çÆÁ», Ü» êÅðàÆÁ» Úñ ÔÆ éÔÄ ÃÕçÆÁ»Í ê¿ÜÅì ç¶ ñ¯Õ» ù, ÇêÛñ¶ Ãî¶º ÇòÚ éÅÜÆòÅçÆ ÷¹ñî» ÇòÚ êÆÇÃÁÅ Ç×ÁÅ þÍ ê¿ÜÅì ç¶ ÃÅð¶ ÁÅðæÕ òÃÆñ¶ (ÇìÜñÆ êÅäÆ ò¾â¶

ÕÅðÖÅé¶ ÇÜäÃ» ç¶ íÅÁ) Ö¯Ô ñÂ¶ ×Â¶Í ÃÅð¶ ÃðÕÅðÆ ÁçÅð¶ «¾à Õ¶ Á¾â¶ ìä ×Â¶, å¶ Á§åî ÃÅÔ Ç×ä ðÔ¶ ÔéÍ é½ÜòÅé» ù ð¹÷×Åð Õ¯ÂÆ éÔÄ ÇîñçÅÍ éÇôÁ» ç¶ ÇÂæ¶ Ôó ò× ðÔ¶ ÔéÍ ÁÅðæÕ ê¾Ö¯º Õî÷¯ð êðòÅð,

Áêä¶ ì¾ÇÚÁ» ù ÃÕÈñ ÕÅñÜ í¶Üä¯º ÁÃîðæ ÔéÍ ÁÇ×ÁÅéåÅ òÃ ÃÅðÅ ÃîÅÜ òÇÔî», íðî», êÖ¿â» ÇòÚ ÇêÁÅ ÃÅø é÷ð ÁÅªçÅ þÍ Ã§ÕÆðäåÅ òÅñ¶ Ü» Õ¾àóåÅ òÅñ¶ î¹¾ç¶ é» Û¯Ô¶ ÜÅäÍ îé¹¾ÖåÅ ñÂÆ ÕÇñÁÅäÕÅðÆ, ò¾â¶ î¹¾ç¶ ÔÆ Ã»ÞÆÁ» æÅò» Óå¶ ÇòÚÅð¶ ÜÅäÍ ÇÂÕ çÈÜ¶ ç¶ ÇòÚÅð» ù éð§·î¶ éÅñ Ã¹äé çÆ ÇìðåÆ èÅðé ÕðÆÂ¶Í Ü¶ îåí¶ç Ôé å»

ÇêÁÅð íð¶ ÃñÆÕ¶ éÅñ, çñÆñ ç¶ Õ¶ ÜòÅì ç¶ä ñËä çÅ ðÅÔ ê¾èðÅ ÕðÆÂ¶Í

-190-



ÇÃ¾Ö èðî ç¶ îé¹¾Ö ÇÔåËôÆ ÁÃÈñ» é¶ à¹¾à¶ ÇÖ¾ñð¶ Õî÷¯ð å¶ ö¹ñÅî ÃîÅÜ ù, éòÄ ÇçôÅ Áå¶ åÅÕå ÇçåÆÍ Õî÷¯ð ÇÚóÆÁ», ìÅÜ» ù Ø¶ðé Ü¯×ÆÁ» Ô¯ ×ÂÆÁ» ÃéÍ ×¹ðìÅäÆ ÇòÚ Ç×ÁÅé þÍ êðÀ¹êÕÅð çÆ ÇÃÇÖÁÅ þÍ ì§èé î¹Õå ÃîÅÜ ñÂÆ îËéÆøËÃà¯ þÍ ÇÂÃåðÆÁ» ñÂÆ

ÃÇåÕÅð íÇðÁÅ ìðÅìð çÅ çðÜÅ þÍ Ôð ÜÅå èðî å¶ ÕìÆñ¶ ù ÒÒÜÆÀ¹ ÁÅÇÂÁÅÓÓ þÍ Ô¾Õ Ã¾Ú Óå¶ êÇÔðÅ ç¶ä ñÂÆ îð Çîàä åÕ çÆ Ô¾ç åÕ, íðÆ Ô¯ÂÆ ÃÇêðà þÍ ç¹ôîä éÅñ ÃÅÔîä¶ î¾æ¶ ç¯ Ô¾æ Õðé ñÂÆ îËçÅé¶ Ü§× ÇòÚ Õ¹¾Þ êËä çÆ ÃÈðî×åÆ þÍ íàÕä å¶ êz¶ôÅéÆÁ» å¯º î¹Õå Õðé ñÂÆ ×¹ðìÅäÆ çÅ îÔÅé õ÷ÅéÅ þÍ ÇÂÃ¶ èðåÆ Óå¶ ÁÅê» ðñÕ¶ ÒÒì¶öî

ê¹ðÅÓÓ ìÃÅÀ¹äÅ þÍ ÇÂæ¶ ÔÆ ÒÒÔñ¶îÆ ðÅÜÓÓ çÆ ÃæÅêéÅ òÅÃå¶ Õîð ÕÃÅ ÕðéÅ þÍ ×¹¾Ã¶ Ç×ñ¶ õåî Õð Õ¶ ÇêÁÅð ×ñòÕóÆ êÅÀ¹ä çÆ ñ¯ó þÍ ×¹ðìÅäÆ çÅ ë¹ðîÅé þ :

åÈ§ Ã»ÞÅ ÃÅÇÔì¹ ìÅê¹ ÔîÅðÅ¨ éÀ¹ ÇéÇè å¶ðË ÁÖ¹à í§âÅðÅ¨ Ãí¶ Ã»ÞÆòÅñ ÃçÅÇÂÇé å§È ÇÕÃË é ÇçÃÇÔ ìÅÔðÅ ÜÆÀ¹ (IG) Â¶ ÇêåÅ Â¶ÕÃ Õ¶ Ôî ìÅÇðÕ , åÈ§ î¶ðÅ ×¹ðÔÅÂÆ¨ (FAA) ÁÅêé ìÅêË éÅÔÆ ÇÕÃÆ Õ¯ íÅòé Õ¯ Ôð ðÅÜÅ¨ îÔ êàñ Ãí¹ Ü×å¹ ÇìÁÅÇêú í×Çå éÔÆ Ã§åÅêÅ (FEH)é¯à : ÒÒ×¹ðîÇå Áå¶ ÃîÅÜòÅç ÇòÚ Ã»ÞÆòÅñåÅÓÓ ç¶ Çòô¶ Óå¶

ÕÇîÀÈÇéÃà òÆð» òñ¯º Ü¦èð ÇòÚ BG-A-@H ù ÇÂÔ ê¶êð êó·é ñÂÆ çÅÃ ù ì¹ñÅÇÂÁÅ ÃÆÍ ×¹ðîÇå ù íÅðÈ ÜÅä Õ¶ (ôÅÇÂç) ÁÚéÚ¶åÆ êz×ðÅî ð¾ç Õð ÇçåÅ Ç×ÁÅÍ

qqq

ÕìÆñÅ Ü¹¾× çÆ Ã¯Ú òÅñ¶ ñ¯Õ

ÃÇå×¹ðÈ ÜÆ é¶ ÁÇÜÔÆ éò¶ÕñÆ å¶ Ãðì êzòÅéå ÇòÚÅðèÅðÅ îé¹¾ÖåÅ ù ÇçåÆ ÇÕ ÃçÆÁ» å¯º Úñ¶ ÁÅ ðÔ¶ ÇòåÕð¶ ò§âÆÁ», ÀÈÚ-éÆÚ,

-191-



ÜÅå êÅå çÅ Çí§é í¶à ÇîàÅ Õ¶, ÒÒÃí¶ Ã»ÞÆòÅñ ÃçÅÇÂÇé åÈ§ ÇÕÃË é çÆÃÇÔ ìÅÔðÅ ÜÆÀ¹ÓÓ (IG) çÅ éÅÁðÅ ì¹¦ç ÕÆåÅÍ ÃçÆÁ» å¯º êËð» Ô¶á ÇñåÅó¶ ñ¯Õ» ù ìðÅìð îÅä ÇçåÅ, ×ñ éÅñ ñÅÇÂÁÅ ÇÜÃ ×¹ðìÅäÆ ù

Ãà¶Ü» Óå¶ Ü» ÇñÖå» ÇòÚ ÒÒ×¹ðìÅäÆ ÇÂÃ Ü× îÇÔ ÚÅéäÓÓ ÕÇÔ Õ¶ ÃñÅÇÔÁÅ Ü»çÅ þ, À¹Ã¶ êÅòé ìÅäÆ ðÅÔÆ, Ççå¶ À¹êç¶ô» ù, ÇÃ¾Ö» ç¶ Ú½èðÆÁ» òñ¯º, ÇÕò¶º êËð» Ô¶á îè¯ÇñÁÅ ÜÅ ÇðÔÅ þ, ÇÂÃ çÆ åÅÜÅ ÇîÃÅñ BD Á×Ãå B@@E ç¶ ÁõìÅð» ÇòÚ¯º êó·Æ ÜÅ ÃÕçÆ þÍ ªÞ å» ÃÅð¶ ÒÒÜæ¶çÅð»ÓÓ çÅ ÇÂÔ ÔÅñ þ ÇÕ ÇòòÅçå îÃÇñÁ» ù Ãî¶º ÇÃð Ô¾ñ éÅ

Õð Õ¶, ñàÕÅÇÂÁÅ Ü»çÅ þ Ü» ÇÂª ÕÇÔ ñÂÆÂ¶ ÇÕ ÇÂé·» Õ¯ñ îÃñ¶

Ã¹ñÞÅÀ¹ä çÆ ï¯×åÅ ÔÆ éÔÄ þÍ çðìÅð ÃÅÇÔì ÇòÚ øðô è¯äÅ å¶ ÕÆðåé Õðé çÆ ÚðÚÅ, ¦î¶ Ãî¶º å¯º Úñ ðÔÆ þÍ îÆÇà§×», ÁõìÅðÆ ÇìÁÅé, Çëð Çòð¯èÆ ÇìÁÅé, êðéÅñÅ À¹æ¶ çÅ À¹æ¶Í ôzîäÆ Õî¶àÆ êzèÅé,ìÆìÆ Ü×Æð Õ½ð é¶, ÜðÅ Õ¹ Ü¹ðÁå éÅñ ÕÇÔ ÇçåÅ ÇÕ ÒÒÛ¶åÆ ÔÆ ÇÃ¾Ö ìÆìÆÁ» ù ÕÆðåé çÆ Ã¶òÅ ÇòÚ å¶ ê¿Ü» ÇêÁÅÇðÁ» çÆ Ã¶òÅ ÇòÚ ôÅîñ

Ô¯ä çÅ î½ÕÅ ç¶ ÇçåÅ ÜÅò¶×ÅÍÓÓ ÁõìÅð» ÇòÚ ÇÂÔ ÇìÁÅé Ûêä çÆ ç¶ð ÃÆ ÇÕ Á½ðå ÜÅåÆ êzåÆ

éøðå éÅñ íð¶ Ô¯Â¶ ñ¯Õ, Á¾× ììÈñÅ Ô¯ ×Â¶Í ÁÅê¶ åº ìÅÔð Ô¯Â¶ ×¹ðîÇå ç¶ î¹¾ãñ¶ ÁÃÈñ» ù ÔÆ ð½ºçç¶ Úñ¶ ×Â¶Í ÇÂé·» ÇòÚ Çå§é À¹Ô ÇÃ¾Ö ôõÃÆÁå» Ôé, Ü¯ Ç÷§î¶òÅðÆ òÅñ¶ ò¾â¶ ÁÔ¹ÇçÁ» Óå¶ ìËá¶ ÔéÍ øËâð¶ôé ÁÅ×È ×¹ðÚðé ÇÃ§Ø ×ð¶òÅñ ù ÁÇÔîÆÁå ç¶ä çÆ ñ¯ó éÔÄ þÍ ÇÕªÇÕ À¹Ã ç¶ ÇêÛ¶ ÇÜ§é¶ Õ¹ ñ¯Õ Ôé, ÇÕÃ¶ åº ×¹¾ÞÅ éÔÄ þÍ îÇÔå¶ Ú½ºÕ òÅñ¶ àÕÃÅñÆÂ¶, ÃçÅ ÔÆ ÁÅêäÆ ò¾ÖðÆ âëñÆ òÜÅªç¶ ðÔ¶ ÔéÍ À¹é·» ÁÕÅñ åõå òÅñÆ ê¿æÕ îÇðÁÅçÅ ÕçÆ òÆ ÃòÆÕÅð éÔÄ ÕÆåÆÍ À¹Ô ×¹ðçòÅð¶ ÇòÚ Ôòé ÕðÅÀ¹ä, çÃî ×z§æ òð×Æ ÁôñÆñ Ç´å ù ×¹ðÈ ×z§æ ÃÅÇÔì ÜÆ ç¶ ìðÅìð ð¾Öä, çÃî ×z§æ ç¶ ÁÖ¿â êÅá Õðé Óå¶ ÒÒìÅìÅ ÜðéËñ ÇÃ§Ø ÜÆòå þÓÓ çÅ ÇÂ¾ÕÆ ÃÅñ åÕ Õ¹ëð å¯ñç¶ ðÇÔä, Ã¾í Õ¹¾Þ ÒÒ×¹ðîå

Áé¹ÃÅðÆÓÓ þÍ ÇÂÃ ñÂÆ À¹Ã íÅÂÆ ÔðéÅî ÇÃ§Ø çÆ ÇÕÃ¶ ÇìÁÅéìÅ÷Æ çÅ é¯ÇàÃ ñËä çÆ ÷ðÈðå éÔÄ þ êð ÇÂé·» ÇòÚº ÃzÆ îéÜÆå ÇÃ§Ø ÕñÕ¾åÅ

-192-



å¶ ÃzÆ êðîÜÆå ÇÃ§Ø ÃðéÅ ç¶ ÇìÁÅé» ù ×§íÆðåÅ éÅñ òÅÚäÅ ìäçÅ þÍ ÕñÕ¾åÅ ÜÆ ¦î¶ Ãî¶º åº ìÔ¹å îÔ¾åòêÈðé èÅðÇîÕ Áå¶ ðÅÜéÆåÕ

ÁÔ¹ÇçÁ» Óå¶ ðÔ¶ ÔéÍ ÇÂÃ¶ åð·» ÃzÆ ÃðéÅ ÜÆ íÆ ÒÒò¾â¶ Õ¾ç ÕÅáÓÓ òÅñ¶ ×¹ðÇÃ¾Ö ÔéÍ ç¯ò» çÆ À¹îð íÆ ÒÒì÷¹ð×ÆÓÓ ÇòÚ Ã¹îÅð ÕÆåÆ ÜÅ ÃÕçÆ þ êð Ü¯ ÇìÁÅé, BD Á×Ãå @E ç¶ ÁÜÆå ÁõìÅð ÇòÚ ÛÇêÁÅ þ, Ü¶

ÃÚî¹¾Ú ÔÆ À¹é·» çÅ ÁÅêäÅ ÇìÁÅé þ, å» À¹é·» é¶ ÁÅêä¶ îÅéÇÃÕ ÇçòÅñÆÂ¶êä çÅ êz×àÅ ÕÆåÅ þÍ ×¹ðìÅäÆ åº Õ¯ð¶ Ô¯ä çÅ ÔÆ ã§â¯ðÅ Çê¾à ÇñÁÅ þÍ ìÅÕÆÁ» ò»× ÇÂÔ ç¯ò¶º íÆ ÒÒê¹ðô êzèÅé ÃîÅÜÓÓ çÆ òÕÅñå

Õðé òÅñ¶ ÕìÆñÅ Ü¹¾× òÅñÆ ì¯äÆ Ã¯Ú òÅñ¶ Ô¯ Çé¾ìó¶ ÔéÍ ÕñÕ¾åÅ ÜÆ

ë¹ðîÅ ðÔ¶ Ôé : ÒÒê¿Ü ÇêÁÅÇðÁ» çÅ Ã§Õñê ê¹ðô Ã§Õñê þ, ê¹ðô éÅñ ÔÆ éÔÄ Ã×º ÒÒêÈðé ê¹ðôÓÓ éÅñ Ãì§èå þÍ ÁøÃ¯Ã! êÇÔñÆ ×¾ñ å» ÇÂÔ þ ÇÕ ÃÇå×¹ðÈ ÜÆ é¶ ×¹ðìÅäÆ ÇòÚ, Ü» ðÇÔå éÅÇîÁ» ÇòÚ, ÇÕå¶ íÆ éÔÄ ÇñÇÖÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÇÕ ê¿Ü ÇêÁÅð¶ Õ¶òñ ê¹ðô ÔÆ Ô¯ ÃÕç¶ ÔéÍ çÈÜÆ ×¾ñ êÈðé ê¹ðô çÆ þ, ÕñÕ¾åÅ ÜÆ! ×¹ðìÅäÆ î¹åÅìÕ êÈðé ê¹ðÖ Ü» å¶ ÁÕÅñ ê¹ðÖ õ¹ç þ, Ü» À¹Ã òñº òð¯ÃÅÂ¶ ÃÇå×¹ðÈ ÃÅÇÔìÅé ÔéÍ îé¹¾Ö íÅò¶º ê¿Ü ÇêÁÅÇðÁ» ç¶ ð§× Çìð§×¶ Ú¯ñ¶, å¶ ×Ååð¶ Çå§é ë¹¾àÆÁ» ÇÕðêÅé» ñîÕÅ ñËä, À¹Ô ÒÒêÈðé ê¹ðÖÓÓ éÔÄ ìä Ü»ç¶Í ÕÆ ÕñÕ¾åÅ ÜÆ õ¹ç êÈðé ê¹ðÖ ìä ×Â¶ Ôé? Ü» Çëð ç¾Ã êÅÀ¹ ÇÕæ¶ ðÇÔ§ç¶ Ôé êÈðé ê¹ðÖ? ×¹ð ë¹ðîÅé þ, êó· :

ÒÒí¹ñä Á§çÇð Ãí¹ Õ¯ Áí¹« ×¹ðÈ ÕðåÅð¹ ×¹ðîÇå îé ÃîÞÅÇÂÁÅ ñÅ×Å ÇåÃË ÇêÁÅð¹ ÓÓ

(FA)ê¿ÜÅÔ ÃÅñ åÕ èðî éÅñ Ãì§èå ðÇÔ Õ¶ íÆ òÆð ÕñÕ¾åÅ ÜÆ é¶

ÒÒÇÃ¾Ö ðÇÔå îÇðÁÅçÅÓÓ êó·Æ éÔÄ ñ×çÆÍ Ã§é AIDE ÇòÚ ÇåÁÅð Ô¯ Õ¶ ñÅ×È Ô¯ÂÆ, ôzîäÆ Õî¶àÆ òñ¯º ÛêÅÂÆ ÒÒîÇðÁÅçÅÓÓ ç¶ ê¿éÅ BG (Á§Çîzå

Ã§ÃÕÅð) ÇÃðñ¶Ö ç¶ Á: Ö¿â ÇòÚ Ãê¾ôà ÇñÇÖÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ þ ÇÕ Á§Çîzå

ÛÕÅÀ¹ä ñÂÆ ê¿Ü ÇêÁÅÇðÁ» ÇòÚ ÇÃ§ØäÆÁ» íÆ ôÅîñ Ô¯ ÃÕçÆÁ» ÔéÍ å¹ÃÄ ÔÆ î¹ÖÆ ñ¯Õ, ê¿æÕ îÇðÁÅçÅ Áå¶ ÁÕÅñ åõå çÅ ÁêîÅé

-193-



Õð ÕðÔ¶ Ô¯Í Á¾×¶ ÕñÕ¾åÅ ÜÆ ë¹ðîÅé Õðç¶ Ôé : Çëð å» ìÆìÆ Ü×Æð Õ½ð Õ¾ñ ù Õ§Ø¶ çÆ æ»ò¶º Õ§ØÆ å¶ Õó¶ çÆ æ»ò¶º ÚÈóÆÁ» êÅÀ¹ä çÅ ÁËñÅé Õð ç¶ò¶×ÆÍ ×¹ðÇÃ¾Ö ÜÆú! Ô½ô å¯º Õ§î ñú! Ü¯ ÔÅñ Á¾Ü ÇÃ¾ÖÆ çÅ Ô¯ üÇÕÁÅ þ, ñ¯ÕÄ ÇÃ¾ÖÆ å¯º Õ¯ð¶, ÚÈóÆÁ», î¹§çð», ×ñ» ÇòÚ ÇÚ§é ðÈêÆ Ö¿â¶ êÅÂÆ Çëðç¶ Ôé ÇÂÔ ìÆìÆ é¶ ê¹ÁÅÂ¶ Ôé? Ã×¯º à½ÔóÅ ÜÆ Áå¶ ÕñÕ¾åÅ ÜÆ é¶ ê¹ÁÅÂ¶ ÔéÍ Á¾ÃÆ êzåÆôå ÇÃ¾Ö êÇåå Ô¯ ×Â¶ ÔéÍ Õ½ä Ç÷§î¶òÅð þ? å¹ÃÄ ñ¯ÕÍ

Á¾×¶ ÕñÕ¾åÅ ÜÆ ÇÂðôÅç ë¹ðîÅ ðÔ¶ Ôé : ÒÒÕ¯ÂÆ øËÃñÅ ñËä å¯º êÇÔñ» Üæ¶çÅð» Üæ¶ì§çÆÁ» Ã§êðçÅò» å¶ Ã§å» îÔ»ê¹ðÖ» ù ÇòôòÅÃ

ÇòÚ ÇñÁÅ ÜÅäÅ ÚÅÔÆçÅ þÍÓÓ........Í ÇÕÔó¶ Üæ¶çÅð» ù? Ü¯ ÇÃ¾Ö» ù ñò Õ¹ô çÆ ÁÀ¹ñÅç ×ðçÅéç¶ Ôé? À¹é·» â¶ð¶çÅð» ù ÇÜé·» Õç¶ ÇÃ¾Ö ðÇÔå îÇðÁÅçÅ ù î§ÇéÁÅ ÔÆ éÔÄ? Ü¯ ÁÃÈñ êÇÔñ» ÔÆ ðÇÔå îÇðÁÅçÅ ÇòÚ êzòÅé ÕÆåÅ Ô¯ÇÂÁÅ þ, À¹Ã ù ñÅ×È éÅ ÕðéÅ ÔÆ ò¾âÆ Õ¯åÅÔÆ þÍ

ç¹éÆÁ» ç¶ ñ¯Õ Á½ðå» ù îðç» éÅñ¯º ò¾è ÁÇèÕÅð ç¶ ðÔ¶ ÔéÍ ïÅç ðÔ¶ ï¯ðêÆé ç¶ô» ÇòÚ Á½ðå» ù ê¹ðô» éÅñ¯º ò¾è ÁÇèÕÅð ÔéÍ ÇÕªÇÕ

Á½ðå çÆ ÃðÆðÕ Õî÷¯ðÆ çÅ éÅÜÅÇÂ÷ øÅÇÂçÅ îé¹¾Ö é¶ Ôî¶ôÅ À¹áÅÇÂÁÅ þÍ ÇÂèð ×¹ðìÅäÆ ê¹ÕÅð ê¹ÕÅð ç¶ Á½ðå îðç ù ìðÅìð ÇÃ¾è Õð ðÔÆ þ, å» íÆ ÃÅâ¶ ÁÅ×È ÒÒîËº éÅ îÅùÓÓ çÆ ð¾à ñÅÂÆ ÜÅ ðÔ¶ ÔéÍ ÃðéÅ ÜÆ ù òÆ Ã¯Ú ÃîÞ Õ¶, ÁÅêäÆ ôõÃÆÁå î¹åÅìÕ ×¹ðìÅäÆ, ÃîÅÜÕ ÔÅñå Áå¶ ÇÃ¾Ö ðÇÔå îÇðÁÅçÅ ù ÃÅÔîä¶ ð¾ÖäÅ ÚÅÔÆçÅ ÃÆÍ ×¹ðìÅäÆ ÇòÚ Á½ðå ç¶ ÃÇåÕÅð ìÅð¶ êó· :

éÅðÆ ê¹ðÖ¹, ê¹ðÖ¹ Ãí éÅðÆ, Ãí Â¶Õ¯ ê¹ðÖ î¹ðÅð¶ (IHC) ÕÀ¹é Õ¯ ê¹ðÖ¹ ÕÀ¹é ÕÆ éÅðÆ¨ ÇÂÁÅ åå¹ ñ¶Ô¹ ÃðÆð ìÆÚÅðÆ¨ (CCA)ê¹ðÖ îÇÔ éÅÇð, éÅÇð îÇÔ ê¹ðÖÅ, ìÈÞÔ¹ ìzÔî Ç×ÁÅéÆ¨ (HGI)

×¹ðî¹ÇÖ ÕÅîÇä ìÇäÁÅ ÃÆ×Åð¨ Ã¯íÅò§åÆ ÕÔÆÁË éÅÇð¨(ABGG)

î» ÕÆ ðÕå ÇêåÅ Çì§ç¹ èÅðÅ¨ îÈðÇå ÃÈðÇå ÕÇð ÁÅêÅðÅ¨ (A@BB) è§é ÜééÆ ÇÜé ÜÅÇÂÁÅ, è§é ÇêåÅ êðèÅé¨ (CB)

-194-



Ã¶ èéò§å ÇçÃÇÔ ØÇð ÜÅÇÂ¨ éÅéÕ ÜééÆ è§éÆ îÅÇÂ¨(ABED)

×¹ðç¶ò îÅåÅ, ×¹ðç¶ò ÇêåÅ, ×¹ðç¶ò Ã¹ÁÅîÆ êðî¶Ã¹ðÅ¨(BE@)

ñ¯Õ ò¶ç ×¹ä Ç×ÁÅé ÇòÚ Áðè ÃðÆðÆ î¯Ö ç¹ÁÅðÆ¨ ×¹ðî¹ÇÖ Ã¹Öëñ ÇéÔÚÀ¹ éÅðÆ¨ (íÅÂÆ ×¹ðçÅÃ ÜÆ) ÁÅÇç ×¹ðÈ éÅéÕ ÃÅÇÔì ÁÅÃÅ ÕÆ òÅð ÓÚ ð¯÷ÅéÅ åÅóéÅ Õðç¶ Ôé,

êó· :

Ã¯ ÇÕª î§çÅ ÁÅÖÆÁË ÇÜå¹ Ü§îÇÔ ðÅÜÅé¨

ÇÜå î¹ÇÖ ÃçÅ ÃñÅÔÆÁË íÅ×Å ðåÆ ÚÅÇð¨éÅéÕ å¶ î¹Ö À¹Üñ¶ Çåå¹ ÃÚË çðìÅÇð¨ ÃÇå×¹ðÈ ÜÆ å» éÆòÆÁ» ÜÅå» ù íÆ ÃÇåÕÅð Çç§ç¶ Ôé, ÁÅÔ ÃÅâ¶

ò¾â¶ ñÆâð,ÒÒÁÅêäÆ î», íËä, êåéÆ å¶ ì¶àÆ ù íÆ, éøðå Õð ðÔ¶ ÔéÍÇèðÕÅð þ ÁÇÜÔÆ ÁÕñ Óå¶ ÃÇå×¹ðÈ ÇÂÃ¶ Ãñ¯Õ (DGC) çÆ êÀ¹óÆ ÇòÚ

Ãê¾ôà Ô¹Õî Õð ðÔ¶ Ôé, êó· : î§çÅ ÇÕÃË éÅ ÁÅÖÆÁË êÇó ÁÖð¹ Â¶Ô¯ ì¹ÞÆÁË îÈðÖË éÅÇñ é «ÞÆÁË (DGC) ÃÇå×¹ðÈ ÇÂé·» ñ¯Õ» ù Ã¹î¾å ç¶ò¶ å» ÇÕ ÇÂé·» ù îÅåÅ ÇåzêåÅ,

îÅåÅ Ã¹ñ¾ÖäÆ, ì¶ì¶ éÅéÕÆ, ìÆìÆ íÅéÆ, îÅåÅ Ã¹§çðÆ, îÅåÅ ×¹ÜðÆ Áå¶ Ô¯ð Áé¶Õ îÅåÅò» çÅ ÃÇåÕÅð ÕðéÅ ÁÅ ÜÅò¶Í ÕìÆñÅ Ü¹¾× çÆ Ü§×ÅñÆ Ã¯Ú ÁÜ¶ íÆ îé» Óå¶ íÅðÈ ñ×çÆ þÍ ÃÅìÕÅ Üæ¶çÅð íÅÂÆ ðäÜÆå ÇÃ§Ø çÅ Ü¯ ÇìÁÅé ÇÂÃ ìÅð¶ ÁõìÅð» ÇòÚ ÛÇêÁÅ ÔË, À¹Ã é¶ å» ÁÅêäÆ ÁÕñ çÅ ÇçòÅñÅ ÔÆ Õ¾ã ÇñÁÅ þÍ ÒÒÁÖ¶, Ü×Æð Õ½ð çÅ êÇÔðÅòÅ ò¶Ö¯,ÇÜò¶º Ö¾ëä ÇòÚ î¹ðçÅ òñ¶ÇàÁÅ Ô¯ò¶Í éÅñ¶ ÇÂÔ ÇÃð Óå¶ Õ¶ÃÕÆ éÔÄ ì§éçÆÍ ÁÖ¶ Õñ ù ÁÅÖ¶×Æ ìÆìÆÁ» ù åõå çÆÁ» Üæ¶çÅð ìäÅÀ¹ÓÓ........! òÅÔ! Üæ¶çÅð ÜÆ! ÁÃñ ÇòÚ ÇÂÔ òÅÕ å¹ÔÅâ¶ Óå¶

ã¹¾ÕçÅ þ, ÒÒî¹ðçÅ ì¯ñ¶ å¶ Ö¾ëä êÅó¶ÍÓÓ å¹ÔÅù å» â»× Ã¯àÅ òðåäÅ ÁÅªçÅ þÍ Ç×ÁÅé å¹ÔÅâ¶ ñÅÇ×ª çÆ íÆ éÔÄ ¦ÇØÁÅ ñ×çÅÍ ÇÜÃ

-195-



Õ½î êÅÃ å¹ÔÅâ¶ òð×¶ Üæ¶çÅð Ô¯ä À¹Ã çÅ ì¶óÅ â¹ÇìÁÅ ÔÆ ÃîÞ¯Í

qqq

âÅ. ×¹ðôðéÜÆå ÇÃ§Ø ù ÃñÅÔ ÇêÁÅð¶ òÆð ×¹ðôðéÜÆå ÇÃ§Ø ÜÆ,

òÅÇÔ×¹ðÈ ÜÆ ÕÆ øÇåÔ, êzòÅé ÕðéÆÍ å¹ÅÔâÆ ÇñÖÆ ê¹ÃåÕ (Ü¯

Ã¹ÞÅÀ¹ ÇñÖ Õ¶ í¶Üä çÆ ÇÂ¾ÛÅ éÅñ ÇçåÆ ×ÂÆ ÃÆ) ÒÒ×¹ðîÇå ÇéðäË Õ¯ôÓÓêÈð¶ ÇèÁÅé éÅñ êó·ÆÍ Ç×ÁÅé ÇòÚ Ú§×Å òÅèÅ Õðé òÅñÆ, ÇîÔéå éÅñ ÇñÖÆ ×ÂÆ þÍ ÇÃ¾Ö ê¿æ ç¶ ÁÃÈñ» ìÅð¶ ÜÅéä òÅñ¶ ÇòÁÕåÆÁ» ñÂÆ ñÅÔ¶ò§ç çÃåÅò¶Ü þÍ å¹ÔÅâÆ ÇòÇçÁÕ ï¯×åÅ Áå¶ ÜÆòé

åÜðìÅ òâ¶ðÅ Ô¯ä Õð Õ¶, îËù ÇÂÃ ê¹ÃåÕ ÇòÚ¯º Ô¯ð Çé¾×ð Ç×ÁÅé Áå¶ ÇÃ¾Ö ÇÃè»å» çÆ (×¹ðìÅäÆ ç¶ ÚÅéä ÇòÚ) Ô¯ð Ãê¾ôàåÅ çÆ À¹îÆç ÃÆÍÇñÖå ÇòÚ¯º êzåÆå Ô¯ ÇðÔÅ þ ÇÕ å¹ÃÄ ×¹ðìÅäÆ çÅ ÁÇèÁËé Ø¾à ÕÆåÅ þÍ ðÇÔ ×ÂÆÁ» ÕîÆÁ» ù Á×ñÆ ÁËâÆôé ÇòÚ Ã¯ÇèÁÅ ÜÅ ÃÕçÅ þÍÇÂÃ åð·» ÇÂÔ ÇÕåÅì Ô¯ð ñÅÔ¶ò§çÆ Ô¯ ÜÅò¶×ÆÍ Á§åî øËÃñÅ å¹ÔÅâ¶ Ô¾æ þÍ Ü¯ ÕîÆÁ» êzåÆå Ô¯ÂÆÁ», ê¿éÅ òÅð ÇñÖ Õ¶ í¶Ü ÇðÔÅ Ô»Í ÃÇÔîå Ô¯ ÜÅÀ¹ å» Ã¯è Õð ñËäÆÍ ÇòÚÅð» ÇòÚ Õ¹¾Þ Õ¹ òÖð¶ò¶º Ô¯ä ç¶ ìÅòÜÈç íÆ,

ÃÅâ¶ ÇêÁÅð ÇòÚ Õ¯ÂÆ øðÕ éÔÄ êò¶×ÅÍ ÁÅÃ ÕðçÅ Ô» Á¾×¶ ù íÆ Ö¯Ü ÕÅðÜ ÜÅðÆ ðÖ¯×¶Í

ê¿éÅ é§. B : ÁòåÅðòÅç ù ×¹ðîÇå ÇòÚ êzòÅé×Æ éÔÄ þÍ å¹ÃÄ ÇÂÃ Ø¹§âÆ ù Ãê¾ôà éÔÄ Õð ÃÕ¶Í ÇîÃÅñ ñÂÆ :

ð¯òË ðÅî ÇéÕÅñÅ íÇÂÁÅ¨ ÃÆåÅ ñÖîä ÇòÛ¹Çó ×ÇÂÁÅ¨ (IEC)êÅâ¶ å¹îðÅ ðÅî Ú§ç Ã¯ íÆ ÁÅòå ç¶ÇÖÁÅ æÅ¨

(HGD) ð¯×Æ ìzÔîÅ ÇìÃé¹ ÇÃ ð¹çzÅ ð¯×Æ Ã×ñ Ã§ÃÅðÅ¨

-196-



(AAEC)ê¿éÅ é§. AB : éÅî çÆ ÕîÅÂÆ Ü» ôìç çÅ ÁÇíÁÅÃ ÕÆ þ? Ãê¾ôà

Õð¯Í îËº ÒÒéÅîÓÓ ù ×¹ðîÇå Áé¹ÃÅðÆ ÜÆòé ÃîÞçÅ Ô»Íê¿éÅ é§. AC : å¹ÃÆº Áé§ç îËÇðÜ ÁËÕà å¯º ÁäÜÅä êzåÆå Ô¯ ðÔ¶

Ô¯Í íÅðå ÃðÕÅð é¶ BF ÜéòðÆ AIE@ ù Áé§ç îËÇðÜ ÁËÕà ð¾ç Õð ÇçåÅ ÃÆÍ ÇÂÃ òÕå ÇÃ¾Ö» å¶ ÇÔ§çÈ îËÇðÜ ÁËÕà, ÇÔ§çÈ ÇòðÅÃå ÁËÕà

ÁÅÇç ñÅ×È ÔéÍ ÇòÚÅð ò¶ÖäÅÍê¿éÅ é§. AC, AD. ÁÅòÅ×òä ìÅð¶ ÇòÚÅð Ãê¾ôà éÔÄ ÔéÍ ÇÜÃ

ôìç çÅ êzîÅä ÇçåÅ þ, À¹Ã çÅ ðÔÅÀ¹ òÅñÅ Õ¶ºçðÆ íÅò ÇÂÔ þ :

Çî« Ü×çÆÃ Çîñé ÕÆ ìðÆÁÅ¨ÇÚð§ÕÅñ ÇÂÔ ç¶Ô Ã§ÜðÆÁÅ¨ ðÔÅÀ¹ (AGF)ÒÒÇÚð§ÕÅñÓÓ çÅ íÅò ÜÈéÆ Ú¾ÕðòÅñÅ ÁÅòÅ×ä éÔÄ ìäçÅÍ ÇÂÔ

ÃîÞÅÀ¹ä çÅ ÔÆ ÇÂÕ ã§× þÍ ×¹ðìÅäÆ çÆ Ô¯ð Ö¯Ü Õð¯Íê¿éÅ é§. AF. éÅéÕ Á§Çîzå¹ Â¶Õ¹ þ çÈÜÅ Á§Çîzå¹ éÅÇÔ¨

(ABCH) ×¹ðÈ çÅ À¹êç¶ô ðÈêÆ ×¹ðìÅäÆ ÔÆ ÁÃñÆ Á§Çîzå þÍ Ö¿â¶ ìÅà¶ ç¶

Á§Çîzå å¯º Çìé» éÅî çÆ êzÅêåÆ ÇÕª éÔÄ Ô¯ ÃÕçÆ? ÒÒÖ¿â¶ ÕÆ êÅÔ¹ñÓÓ À¹Ã çÅ éÅî þÍ ÇÂÔ ÇÃ¾Ö ø½Ü çÆ ìðçÆ Áå¶ ÇâÃêÇñé þÍ ÒÒêzæî ðÔå ï¶Ô ÜÅé Ö¿â¶ ÕÆ êÅÔ¹ñ ÛÕËÍÓÓ êÆòÔ¹ ÒÒêÅÔ¹ñÓÓ Ö¿â¶èÅð Ô¯Â¶ Üéî

Ã¹Ô¶ñÅÍ Ü» ÒÒê¿Ü» ÇÃ§Ø» êÅÃ¯º êÅÔ¹ñ êzÅêå ÕðéÆÓÓ, ÇñÇÖÁÅ ÇîñçÅ þÍÇÂÃ êÇÔ¬ Óå¶ Ô¯ð Ö¯Ü Õð¯Í

ê¿éÅ é§. BG. ê¿ÜÅì çÅ ÇÂÕ ×òðéð, ÇÜÃ çÆ Çôîñ¶ é¶ó¶ ÜÔÅ÷ ÔÅçÃ¶ ÇòÚ î½å Ô¯ ×ÂÆ ÃÆÍ ÜÔÅ÷ ÇòÚ¯º Õð¯ó» ð¹êÂ¶ ìÔ¹å çÈð åÕ ÇÖ¾ñð ×Â¶ ÃéÍ À¹Ã çÆ ÃðÕÅðÆ Õ¯áÆ ÇòÚ¯º íÆ Õð¯ó» ð¹êÂ¶ Çîñ¶ ÃéÍ

À¹Ã çÅ éÅî ÇñÖä å¯º Ã§Õ¯Ú ÇÕª ÕÆåÅ? Üç¯º ÇÕ ÇÂÔ ØàéÅ ÇòÃæÅð ÃÇÔå ÁõìÅð» ÇòÚ Ûê üÕÆ þ? Õ¯ÂÆ îÅéÇÃÕ çìÅÀ¹ ÔÅòÆ Ô¯ Ç×ÁÅ

ÃÆ? À¹Ô ×òðéð ÒÒÃ¹Çð§çð éÅæÓÓ ÃÆ ÇÜÃ çÆ î½å I Ü¹ñÅÂÆ AIID ù Ô¯ÂÆ ÃÆÍ

-197-



ê¿éÅ. C@. å¹ÃÄ ÒÒ×¹ðÈ ê¿æÓÓ æ» æ» ÇñÇÖÁÅ þÍ ÁÅî ÇÃ¾Ö» çÆÁ» íÆó» ÕÆ ×¹ðÈ çÆ ìðÅìðÆ Õð ÃÕçÆÁ» Ôé? ÃÅð¶ ÇÃ¾Ö ðñÕ¶ íÆ ÇÂÕ¾ñ¶ ×¹ðÈ éÅéÕ ÃÅÇÔì òð×¶ éÔÄ ìä ÃÕç¶Í Ü¶ õÅñÃÅ ê¿æ ×¹ðÈ þ Çëð å» ìÅäÆ íÆ õ¹ç À¹ÚÅðä Õð ñò¶×ÅÍ ìÅäÆ ÇòÚ åìçÆñÆ íÆ Õð ÃÕ¶×ÅÍÇÃ¾Ö» ÇòÚ ÁäÇ×äå Õî÷¯ðÆÁ» ÔéÍ ×¹ðÈ Áí¹¾ñ þ, ÕîÆÁ» å¯º ðÇÔå þÍ ÇòÚÅð¯!

ê¿éÅ. C@. å¹ÃÄ ÇñÇÖÁÅ þ, ÒÒ×¹ðÈ ÜÆ é¶ ê¿Ü ÇÃ¾Ö ÇòÇçÁÅ êó·é ñÂÆ ÕÅôÆ í¶Ü¶ÍÓÓ ÇÕÔóÆ ÇòÇçÁÅ êó·é? ÇÜÃ ÇòÇçÁÅ å¶ ìzÅÔîä ù

×¹ðìÅäÆ ð¾ç Õð üÕÆ þ? ×¹ðÈ éÅéÕ ÃÅÇÔì, ×¹ðÈ ÁðÜé å¶ ×¹ðÈ ×¯Çì§ç

ÇÃ§Ø ÜÆ é¶ ÇòÇçÁÅ Õ»ôÆ ÇòÚ¯º êó·Æ ÃÆ? Üç¯º ÇÕ ÃÇå×¹ðÈ ÜÆ Ã§ÃÇ´å Ú§×Æ åð·» ÜÅäç¶ ÃéÍ ê¿ÜÅì ÇòÚ ÔÆ (ñ¯ó êËä Óå¶) Ã§ÃÇ´å êó·¶ ìzÅÔîä ìæ¶ð¶ Çîñ ÃÕç¶ ÃéÍ Çëð Õ»ôÆ ÕÅÔç¶ ñÂÆ ÜÅäÅ ÃÆ? ×¹ðìÅäÆ

å» ÕÅôÆ çÆ ÇòÇçÁÅ ìÅð¶ ÇÂª Ã¶è ìõôçÆ þ :éÅ ÕÅÃÆ îÇå À¹êÜË éÅ ÕÅÃÆ îÇå ÜÅÇÂ¨

ÃÇå×¹ð ÇîÇñÁË îÇå À¹êÜË å» ÇÂÔ Ã¯ÞÆ êÅÇÂ¨(DIA)

ê¿éÅ. CC. å¹ÃÄ ì¹¾è îå ù éÅÃåÕ îå ÁÅÇÖÁÅ þÍ Üçº ÇÕ ÁÇÜÔÅ éÔÄ þÍ ÁòåÅð» å¶ ò¶ç» çÅ Çòð¯èÆ Ô¯ä Õð Õ¶ ìçéÅî ÕÆåÅ Ç×ÁÅ þÍÇÕªÇÕ î§ù ÇÃÇîzåÆ î¹åÅìÕ ò¶ç Çé§çÅ Õðé òÅñÅ éÅÃåÕ þÍ

ÒÒò¶ç Çé§çÕ¯, éÅÃåÕ¯ÍÓÓê¿éÅ. CH. å¹ÃÄ ÇñÇÖÁÅ þ : ÒÒ×¹ðÈ éÅéÕ ÃÅÇÔì ÜÆ ù ð¾ì çÆ

çð×ÅÔ ÇòÚ¯º ÇÃð¯êÅ ÇîÇñÁÅÍÓÓ ð¾ì ÇéðÁÕÅð þÍ ð¾ì Õ¯ñ Õ¾êó¶ ÇÕæ¯º ÁÅªç¶ Ôé? ÃðÆð å¯º Çìé» ÇÃð¯ê¶ ÇÕò¶º Ççå¶ Ü»ç¶ Ôé? ÇÂæ¶ ôìç çÅ íÅò Áðæ ñËä êò¶×ÅÍ ÒÒÃÚÆ ÇÃøÇå ÃÅñÅÔ ÕêóÅ êÅÇÂÁÅ¨ÓÓ íÅò þ ×¹ðÈ éÅéÕ ù Çéð§ÕÅð òñ¯º ÇÃøå ÃÅñÅÔ ðÈêÆ ÕêóÅ ÇîÇñÁÅÍ ÕêÅÔ ÁÅÇç Õêó¶ çÆ ×¾ñ ÔÆ éÔÄ þÍ ×¹ðìÅäÆ çÅ Ô¯ð î¹åÅÇñÁÅ Õð¯Í

ê¿éÅ. EE. å¹ÃÄ ÒÒ×Ååð¶ òÅñÆ ÇÕðêÅéÓÓ ù òÇâÁÅÂÆ ÇçåÆ þÍ ÁÃñ ÇòÚ íÅðåÆ Ã§ÇòèÅé Áå¶ ×¹ðçòÅðÅ ÁËÕà ÇòÚ ÒÒ×Ååð¶ òÅñÆ

-198-



ÇÕðêÅéÓÓ ÇñÖ Õ¶ ÇÃ¾Ö» ù ôôåðÔÆä ÕÆåÅ Ç×ÁÅ þÍ ÇÕªÇÕ ò¾âÆ ÇÕðêÅé ×Ååð¶ ÇòÚ êË éÔÄ ÃÕçÆÍ ÇÂÃ ñÂÆ Çå§é ãÅÂÆ ÇÂ§Ú òÅñÆ

×Ååð¶ ÇòÚ Çø¾à Ô¯ ×ÂÆÍ íÅÂÆ ÕÅé· ÇÃ§Ø éÅíÅ ðÇÚå ×¹ðîå îÅðå§â ê¿éÅ EHB êÈðÅ ÇòÃæÅð êó· ÃÕç¶ Ô¯Í Çå§é ë¹¾àÆ ÇÕðêÅé ÔÆ ×¹ðÈ ÃÅÇÔì é¶ Á§× Ã§× (×Ååð¶ éÔÄ) ð¾Öä çÅ Ô¹Õî ÇçåÅ ÃÆÍ

ê¿éÅ. FF. å¹ÃÄ ÒÒ×ÀÈ îÅÃ çÆ ÇÃ¾Ö» ù îéÅÔÆ þÍÓÓ ÇñÖ ÇçåÅÍ Üç¯º ÇÕ ÇÔ§çÈÁ» ç¶ ÃÅð¶ (èðî?) ×z§æ» ÇòÚ ×ÀÈ îÅÃ ÖÅä çÆ ÔîÅÇÂå ÕÆåÆ

×ÂÆ þÍ ÇÔ§çÈ õ¹ç ÒÒ×ÀÈ î¶è Ü¾×ÓÓ Õðç¶ ðÔ¶ ÔéÍ Á¾Ü íÆ ÃËºÕó¶ ëËÕàðÆÁ» ÇòÚ ñ¾Ö» ×ÀÈÁ» ð¯÷Åé» ò¾ãÆÁ» ÜÅ ðÔÆÁ» ÔéÍ å¹ÃÄ ÇÕÃ

ÁÅèÅð Óå¶ îéÅÔÆ Õð ÇçåÆ?ê¿éÅ. GI. å¹ÃÄ ÒÒçÃî êÅÇåôÅÔ çÆ ìÅäÆÓÓ, çÅ Ç÷Õð ÕÆåÅ þÍÇÕÔóÆ ìÅäÆ þ ×¹ðÈ ×¯Çì§ç ÇÃ§Ø çÆ, çÃî ×z§æ ìÇÚ¾åð éÅàÕ?

ê¿éÅ. HA, å¹ÃÄ ÒÒ×¹ðÈ ×z§æ Áå¶ ×¹ðÈ ê¿æÓÓ çÅ ÕÂÆ ìÅð Ç÷Õð ÕÆåÅ þ (ê¿éÅ. HE, HF Áå¶ HG) Üç¯º ÇÕ ÇÃ¾Ö» çÅ ÇÂÕ¯ ×¹ðÈ ×z§æ ÃÅÇÔì þÍ Ü¶ ê¿æ ù ×¹Èð æÅê¯×¶ å» ç¯ ×¹ðÈ î§éä¶ êËä×¶Í ÁÃñ ÇòÚ ÒÒ×¹ðÈ ÕÅ ê¿æÓÓþÍ

ê¿éÅ. IE, å¹ÃÄ Üê¹ Áå¶ ÜÅê ù ìðÅìð î§ÇéÁÅ þÍ Üç¯º ÇÕ ÇÂÃ ÇòÚ Õ¯ÂÆ À¹êç¶ô éÔÄÍ ÜÅê ÇòÚ éÅéÕ ÛÅê éÔÄÍ îÔñ A@ éÔÄÍ Çëð

×¹ðìÅäÆ ÇÕò¶º ìä ×ÂÆ, Ãê¾ôà Õð¯Íê¿éÅ. A@A. å¹ÃÆ å¶åÆ ÃòÂÆÂ¶ ×¹ðÈ ×¯Çì§ç ÇÃ§Ø çÆ ðÚéÅ î§éÆ þÍ

éÅéÕ éÅî, îÇÔñÅ ÁÅÇç éÔÄ þÍ Ãê¾ôà Õðé çÆ ñ¯ó þÍê¿éÅ. A@H. å¹ÃÄ ÒÒàÕÃÅñ ìÅìÅ çÆê ÇÃ§Ø åº Ú¾ñÆÓÓ ÇñÇÖÁÅ þÍ

Ç×. ×¹ðìÚé ÇÃ§Ø õ¹ç ÁÅêäÆÁ» ÇñÖå» ÇòÚ àÕÃÅñ íÅÂÆ îéÆ ÇÃ§Ø åº Ú¾ñÆ ÇñÖçÅ þÍ ÁÃñÆÁå ÇÂÔ þ ÇÕ àÕÃÅñ ÃÅè» çÆ ç¶ä þ, ×¹ðÈ çÆ ç¶ä éÔÄ þÍ ÇÂÃ çÅ ÇÕèð¶ ê¹ðÅä¶ ÇÂÇåÔÅÃ ÇòÚ ÇÜÕð éÔÄ þÍ

ê¿éÅ. AAI. ÒÒéÅî èÅðÆ ÇÃ¾èÆ ê×óÆ ì§éç¶ ÔéÍÓÓ å¹ÃÆ ÇÂÔ ÇñÇÖÁÅ

þ êð ÕÆ ìÅÕÆ ÃÅð¶ ÇÃ¾ÖÆ ê¹¾áÆ ê×óÆ ì§éç¶ Ôé, ÁÃñ ÇòÚ ×¯ñ ê×óÆ ÇñÖäÅ ÚÅÔÆçÅ ÃÆÍ

-199-



ê¿éÅ. ABE. å¹ÃÄ ÒÒÁðçÅÃ ÇòÚñÆ í×À¹åÆ ù (Ú§âÆ çÆ òÅð) ×¹ðÈ Ç´å î§ÇéÁÅ þÍ ×¹ðìÅäÆ í×À¹åÆ ù í×ò§å éÔÄ çÃçÆÍ Ã×¯º í×À¹åÆ

òËÃäò ÃÅè» çÅ ÇÂÕ ÇëðÕÅ þÍ í×À¹åÆ í×òåÆ ç¶òÆ çÅ ñÖÅÇÂÕ þÍ ôÅÇÂç ê¹ÜÅðÆÁ» çÆ Õð¯êÆ å¯º âð ×Â¶Í

ê¿éÅ. ABE. å¹ÃÄ ÒÒíÅÂÆ ìÈàÅ ÇÃ§Ø é¶ Çéð§ÕÅðÆ î§âñ Çç§ñÆ ÇòÚ ô¹ðÈ ÕÆåÅ ÃÆÓÓ, ÇñÇÖÁÅ þÍ ÁÃñ ÇòÚ íÅÂÆ ìÈàÅ ÇÃ§Ø é¶ Çéð§ÕÅðÆ Çîôé ðÅòñ Çê¿âÆ (êÅÇÕÃåÅé) ÇòÚ ô¹ðÈ ÕÆåÅ ÃÆÍ

ê¿éÅ. ABG. ÇÂÃ ê¿é¶ Óå¶ å¹ÃÄ öñå êz§êðÅò» çÆ õÈì ÇéÖ¶èÆ ÕÆåÆ þ êð å¹ÃÄ õ¹ç ê¿éÅ CF Óå¶ Ãz. ×¹ðìõô ÇÃ§Ø ÕÅñÅ Áø×ÅéÅ ù êz§êðÅòÅ

å¯óé çÅ ç¯ôÆ ×ðçÅÇéÁÅ þÍ ç¯Ôð¶ îÅê ç§â ÇÕª?ê¿éÅ. ACA. ÇêÛ¶ ê¿éÅ å¶åÆ Óå¶ å¹ÃÆ ì¹¾è ù éÅÃåÕ ÁÅÇÖÁÅ þÍÇÂÃ ê¿é¶ Óå¶ ÒÒì¹¾è ù ð¾ì çÆ Ã¯ÞÆ Ô¯ÂÆÓÓ ÇñÖ ÇçåÅÍ Çòð¯è ÇÕª?

ê¿éÅ. ACD. ê¿æ ×¹ðÈ ÇÕæ¶ þ? Ô÷Åð» Üæ¶ì§çÆÁ» ÇòÚ ò§ÇâÁÅÍ ôðÅìÆ Çðôòå õ¯ð, ÁÇ×ÁÅéÆ, ×¯ñÕ Ú¯ð ÁÅÇç çÆÁ» ì¹ðÅÂÆÁ» ÇòÚ ÜÕÇóÁÅ îÈðÖ» çÅ ÃîÈÔ ÒÒ×¹ðÈ ê¿æÓÓ Ô¯ ÃÕçÅ þ? å¹ÃÄ ÇÃè»åÔÆä ñ¯Õ»

ç¶ ÃîÈÔ ù ÒÒ×¹ðÈ ê¿æÓÓ ÇñÇÖÁÅ þ Ü¯ ÇÕ î¹¾ã¯º ÔÆ öñå þÍê¿éÅ. ACE. å¹ÃÆº ÇñÇÖÁÅ þ, ÒÒÇÂÃåðÆ ê¹ðô ÇÂÕ çÈÜ¶ ç¶ Çòð¯èÆ

ÔéÍÓÓ öñå! Ã×¯º ÇÂÕ çÈÜ¶ ç¶ êÈðÕ ÔéÍê¿éÅ. ADA. å¹ÃÄ ÇñÇÖÁÅ, ÒÒí×å» çÆ ìÅäÆ Áå¶ ×¹ðìÅäÆ ÇòÚ

ìÔ¹å æÅÂÆ îåí¶ç ÔéÍÓÓ ÕÆ ×¹ðÈ ÃÅÇÔì é¶ ÁÅêä¶ Çòð¯èÆÁ» ù ìðÅìð ÇìáÅ ÇñÁÅ? Çëð å» í×å» éÅñ¯º Ã»Þ õåî Ô¯ ×ÂÆ?

ê¿éÅ.ADA. å¹ÃÄ ÒÒê¿Ü ÇêÁÅð¶ í×å» ç¶ ÁòåÅð ÃéÓÓ, î§ÇéÁÅ þÍÇÂÕ ïÈéÆòðÇÃàÆ ÇòÚ êó·¶ å¶ êó·Å ðÔ¶ ÇòçòÅé å¯º ÇÂÔ ÁÅÃ éÔÄ ÃÆÍÇÂÔ ìzÅÔîäòÅçÆ Ã¯Ú òÅñ¶ ÃÅè» (àÕÃÅñ») òñ¯º êzÚÅÇðÁÅ ÞÈá þÍ å¹ÃÄ ÇÂÃ Õ¹ëð ù Ã¾Ú î§é ÇñÁÅ?

ê¿éÅ. ADA, ADB. å¹ÃÄ, ÒÒìÅäÆ ðÚ¶åÅ í×å» ç¶ êÈðì îéÅÀ¹ä ìÅð¶

ÁÅòÅ÷» À¹ÚÆÁ» Ô¯ ðÔÆÁ» ÔéÍ í×å» ìÅð¶ ÇÂÃ åð·» êðÚÅðéÅ öñå þ, ÇÂÃ ç¶ Çê¾Û¶ Õ¯ÂÆ ÃÅÇ÷ô þÍÓÓ ÇÂæ¶ ÁÅ Õ¶ òÆð ÜÆ êÈðÆ åð·» íàÕ ×Â¶

-200-



ÔéÍ í×å» ç¶ Üéî Ççé (ê¹ðì) îéÅÀ¹ä¶ ÇÕª ì¹ð¶ Ôé? ÇÕÔóÆ ÃÅÇ÷ô þ, ÇÂÃ ç¶ ÇêÛ¶, Ãê¾ôà Õð¯×¶? Ã×¯º í×å» ù êÈðÅ îÅä éÅ ÇçåÅ ÜÅä

Õð Õ¶ ìÔ¹Üé ÃîÅÜ ÇÃ¾Ö» å¯º çÈð ÚñÅ Ç×ÁÅ þÍê¿éÅ. ADD, å¹ÃÄ, ÒÒíÅÂÆ ×¹ðçÅÃ ÜÆ çÆ ìÅäÆ ù ×¹ðìÅäÆ çÆ Õ¹§ÜÆ

çÅ òðçÅé, ×¹ðÈ ÁðÜé ÃÅÇÔì é¶ ÇçåÅÍÓÓ å¹ÔÅâÆ ÇÂÔ èÅðéÅ öñå þÍ íÅÂÆ ×¹ðçÅÃ ÜÆ é¶ ÒÒê¯æÆÓÓ çÆ Ã§êÅçé» å¯º ò¶Ôñ¶ Ô¯ Õ¶, ×¹ðÈ ÁðÜé

ÃÅÇÔì çÆ ôÔÆçÆ å¯º î×ð¯º, Üç¯º Û¶ò¶º ×¹ðÈ ×¾çÆ Óå¶ ÇìðÅÜîÅé Ãé åç¯º òÅð» Óå¶ ÕÇì¾å ÇñÖ¶ ÃéÍ ÃìÈå òÅÃå¶ À¹é·» çÆ êÇÔñÆ òÅð çÆ ÁáåÅñÆ é§ìð êÀ¹óÆ ÇòÚ Û¶ò¶º ×¹ðÈ çÅ ÔòÅñÅ êó· ÃÕç¶ Ô¯Í ÒÒÁðÜé

ÕÅÇÂÁÅ êñà ÕË, îÈðå ÔÇð ×¯Çì§ç ÃòÅðÆÍÓÓê¿éÅ. ADD. å¹ÃÄ, ÒÒíÅÂÆ ×¹ðçÅÃ ÜÆ ç¶ EFI ÕÇì¾å ÔéÓÓ, î§ÇéÁÅ þÍ Üç¯º ÇÕ ÁÇÜÔÅ ÕÇÔäÅ öñå þ, íÅÂÆ ÜÆ ç¶ FGE ÕÇì¾å Ôé Ü¯ ìÔ¹å ç¶ð å¯º Ûê Õ¶ êÅáÕ» åÕ ê¹¾Ü ×Â¶ ÔéÍ

ê¿éÅ. AEF. å¹ÃÄ, ×¹ðÈ ÔÇð ×¯Çì§ç ÃÅÇÔì é¶ îÆðÆ å¶ êÆðÆ çÆÁ» ç¯ ÇÕðêÅé» êÇÔéÆÁ»ÓÓ, ÇñÇÖÁÅ þÍ ÕÆ ç¯ ÇÕðêÅé» êÇÔéäÆÁ» òÅÜì

Ôé? ÇÂÕ òÅèÈ ÇÕðêÅé Ü§× ÇòÚ (Ü» ÁÅî Ç÷§ç×Æ ÇòÚ) ð¹ÕÅòà éÔÄ ìäçÆ? êÆðÆ òÅñÆ ÇÕðêÅé ÕçÆ Ü§× ÇòÚ éÔÄ òðåÆ? ÇÂÔ èÅðéÅ

ãÅâÆ éæîñ çÆ ÕÇòåÅ å¯º êzÚñå Ô¯ÂÆ þÍ Ô¯ð Õ¯ÂÆ Ãzå ç¯ åñòÅð» òÅñÅ éÔÄ þÍ Çëð ìÅÕÆ ×¹ðÈÁ» é¶ ç¯ åñòÅð» ðÖäÆÁ» ì§ç ÇÕª Õð ÇçåÆÁ»?

ê¿éÅ. AF@. å¹ÃÄ ÒÒí×å ðÇòçÅÃ ÜÆ é¶ Õáé åê ÕÆåÅÓÓ, ÇñÇÖÁÅ þÍ ÕÆ ×¹ðîå ÇòÚ åê Õðé¶ êzòÅé Ôé? ÕÆ í×å ÜÆ é¶ ÁÅêä¶ åê ìÅð¶ ìÅäÆ ÇòÚ ÇÕèð¶ ÇñÇÖÁÅ þ? å¹ÃÄ Ãê¾ôà éÔÄ Ô¯Í

ê¿éÅ. AFF. ÒÒÁÅÇ×ÁÅ íÂÆ ÁÕÅñ ÕÆÓÓ òÅñ¶ ç¯ÇÔð¶ ìÅð¶ å¹ÔÅâÆ ÜÅäÕÅðÆ ÃÆîå þÍ ÒÒ×¹ðÈ ×z§æ ÜÆ îÅÇéú êz×à ×¹ð» ÕÆ ç¶ÔÓÓ òÅñÅ ì§ç Ç×ÁÅéÆ Ç×ÁÅé ÇÃ§Ø çÅ ÇñÇÖÁÅ êzÚñå Ô¯ Ç×ÁÅÍ ÁÃñ ç¯ÇÔðÅ íÅÂÆ

êzÔñÅç ÇÃ§Ø (×¹ðÈ ×¯Çì§ç ÇÃ§Ø çÅ ÃîÕÅñÆ Ã¶òÕ) çÅ ÇñÇÖÁÅ Ô¯ÇÂÁÅÍÇÂÃ åð·» þ : ÒÒ×¹ðÈ (×¹ðÈ ÕÅ õÅñÃÅ) õÅñÃÅ ÜÅÇéú êz×à ×¹ð» ÕÆ ç¶ÔÍÓÓ

-201-



Ô¯ ÃÕ¶ å» Á×ñÆ ÛÅê ÇòÚ Ã¯è Õð ñËäÆÍ ÁÅÃ ÕðçÅ Ô» ÇÕ á§ã¶ Ççñ éÅñ Ã¹ÞÅò» Óå¶ ×§íÆðåÅ éÅñ ÇòÚÅð Õð¯×¶Í î¶ðÆ íÅòéÅ ÇÂÔÆ þ ÇÕ ÇÕåÅì Ô¯ð Ú§×¶ðÆ å¶ ÇîÁÅðÆ ìä¶Í Ã¯è ÕðéÆ éÅ ÕðéÆ å¹ÔÅâ¶ Ô¾æ þÍ

î¶ð¶ éÅñ ÇÂé·» ÇòÇôÁ» ìÅð¶ ÇòÚÅð ÕðéÆ ÚÅÔ¯ å» íÆ ÔÅ÷ð Ô»Í å¹ÃÆ ê¹ÃåÕ ç¶ Õ¶ Ã¹ÞÅÀ¹ î§×¶ Ãé, ÇÂÃ¶ ÕÅðé ÕîÆÁ» ìÅð¶ ÇèÁÅé çòÅÇÂÁÅ þÍ Õ¹¾Þ ÛÅê¶ çÆÁ» öñåÆÁ» çð¹Ãå Õð ñËäÆÁ»Í

(é¯à : BB.D.B@@D ù ÇÂÔ Ã¹ÞÅÀ¹ ÇñÖ Õ¶, òÆð ÜÆ ù í¶Ü Ççå¶ ÃéÍÇÂÕ ê¾åð âÅÕ ðÅÔÄ, å¶ ÇÂÕ ê¾åð Ç×ÁÅéÆ Ü×î¯Ôä ÇÃ§Ø ðÅÔÄ (ByHand)Í ÁÕåÈìð B@@H åÕ òÆð é¶ éÅ ê¹ÃåÕ ÇòÚ Ã¯è ÕÆåÆÍ éÅ

îËù ÇòÚÅð òà»çð¶ ñÂÆ Ã¾ÇçÁÅÍ ÕÆ ÜÅäÆÂ¶ ÇÕª? ÃÅã¶ ÚÅð ÃÅñ çÆ ¦îÆ À¹âÆÕ î×ð¯º, îËº ÇÂÃ ÇñÖå ù ÁÅêäÆ ÇÕåÅì ðÅÔÄ êÅáÕ» Á¾×¶ ð¾Ö ÇðÔÅ Ô»Í âÅÕàð òÆð î¹ÁÅø Õð ç¶ò¶Í )

qqq

êÅá êóË, ñ¶ ñ¯Õ Ã¹äÅòË ÕçÆ ÇÂÕ»å ÇòÚ ìËá Õ¶ ì¾ÇÚÁ» ù Ö¶ãç¶ ò¶ÖÆÂ¶, ÇÕ§é¶ Áéí¯ñ

å¶ ÇÕ§é¶ ÕñêäÅôÆñ Ô¹§ç¶ ÔéÍ Þ¾à ñó êËºç¶ Ôé å¶ Û¶åÆ ÔÆ Ã¹ñ·Å íÆ Õð ñ¶ºç¶ ÔéÍ Çî¾àÆ Ü» ñ¾ÕóÆ ç¶ ÇÖâÅÀ¹ÇäÁ» ù ÁÃñÆ ÕÅð, ÜÔÅ÷, àËzÕàð Ô¯ä çÅ ÇòôòÅÃ ìäÅ ñËºç¶ ÔéÍ ÕÂÆ òÅð ðÅå ù íÆ ÁÅêäÆ Çé×ðÅéÆ ÇòÚ ðÖäÅ ÚÅÔ¹§ç¶ ÔéÍ ÇÂÕ Ã¯àÆ (Õ¯ÂÆ íÆ ÃÅçÅ ÇÜÔÅ â§âÅ)ñË Õ¶ À¹Ã ù ÁÅêäÆÁ» ñ¾å» ÇòÚÅñ¶ ð¾Ö Õ¶ ÒÒØ¯óÅÓÓ ìäÅ Õ¶ ÃòÅðÆ

Õðç¶ Ô¯Â¶ ç½óç¶ ÔéÍ Ø¯óÅ ç½óçÅ Ô¯ÇÂÁÅ æ¾Õ Ü»çÅ þÍ êÅäÆ êÄçÅ þ

-202-

A. ×¹ðçòÅðÅ ç¹Ö ÇéòÅðé êÇàÁÅñÅ

ç¶ ÖÅå¶ ÇòÚ¯º ÕãòÅÂ¶ :B. Á§ÇîzåÃð ç¶ ×¹ðçòÅÇðÁ» ÓÚº

ÇÂÕ Õð¯ó, êËºÔá ñ¾Ö ì¾åÆ

Ô÷Åð ð¹êÂ¶Í ÚÅð Õð¯ó H@ ñ¾Ö



ØÅÔ çÅäÅ Ö»çÅ þÍ ÇÂÔÆ Ã¯àÆ ÕÂÆ òÅðÆ ì§çÈÕ ìä Ü»çÆ þ, ÃÅæÆÁ» å¶ ÒÒøÅÇÂðÓÓ Ô¹§ç¶ ÔéÍ ì§ç¶ îðç¶ Ôé ÷õîÆ Ô¹§ç¶ Ôé, ÇÂñÅÜ ÕÆåÅ Ü»çÅ þÍ ÇÂÔÆ Ã¯àÆ Þ§âÅ ìðÛÅ Ü» ÕÂÆ Õ¹¾Þ Ô¯ð ìä Ü»çÆ þÍ ÇÂÔ

òÕåÆ å½ð Óå¶ Ô§¹çÅ þ, å¶ Ã¯àÆ ÇÕÃ¶ Ö¾ñ ÖÈ§Ü¶ ð¾Ö ÇçåÆ Ü»çÆ þÍ ÇÜò¶º ÇÜò¶º ì¾Ú¶ ÇòÕÅÃ Õðç¶ Ô¯Â¶ ò¾â¶ Ô¹§ç¶ Úñ¶ Ü»ç¶ Ôé, å» À¹é·» çÆÁ»

Ö¶ã» Áå¶ Ã¹ÔÜ Ã¹ÁÅç ìçñç¶ Úñ¶ Ü»ç¶ ÔéÍ Üç¯º îÅéÇÃÕ ê¾èð À¹ÚÅ Ô¯ Ü»çÅ þ å» ÇÂÔÆ Ö¶â» ìÆå¶ çÆ ÕÅñêÇéÕ ÕÔÅäÆ ìä ÜÅäÆÁ» ÔéÍ

Üç¯º Õ¯ÂÆ ì¾ÚÅ ÃðÆð Õð Õ¶ å» ÇòÕÅÃ Õð ÇðÔÅ Ô¯ò¶, êð îÅéÇÃÕ ÇòÕÅÃ éÅ Õð ÇðÔÅ Ô¯ò¶, å» À¹Ú¶Ú¶ ÇÂñÅÜ çÆ ÷ðÈðå Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÆ

þÍ Ü¶ òÕå ÇÃð Ú§×¶ âÅÕàð å¯º ÃÔÆ ÇÂñÅÜ éÅ ÕðòÅÇÂÁÅ ÜÅò¶ å» À¹ÔÆ ì¾ÚÅ Ü¯ ìÚêé ÇòÚ ÕîñÆÁ» ×¾ñ» å¶ Õîñ¶ Õ§î ÕðçÅ ÇêÁÅðÅ ñ×çÅ ÃÆ, ò¾âÅ Ô¯ Õ¶ ç¹¾Ö» çÅ ò¾âÅ ÕÅðé ìä ÜÅò¶×ÅÍ ÇÂ§é Çì§é ÇÂÔÆ ÔÅñå þ, Á¾Ü ç¶ ÇÃ¾ÖÆ ÃîÅÜ ÇòÚ ìÔ¹å ÃÅðÆ Á§é·Æ ôðèÅ çÆÍÇÜÃ ÁÇ×ÁÅéåÅ çÆ Á§é·Æ ÖÅÂÆ ÇòÚ¯º ÃÇå×¹ðÈ çÆ ìÅäÆ é¶ Õ¾ãäÅ

ÚÅÇÔÁÅ ÃÆ, À¹Ô ìÔ¹Ç×äåÆ ÇÃ¾Ö ÁÖòÅÀ¹ä òÅÇñÁ» ù ÁÜ¶ åÕ ÃîÞ éÔÄ ÁÅÇÂÁÅÍ Ã§ÃÅðÆ ÇòÇçÁÅ é¶, ÇòÇ×ÁÅéÕ Õ»ã» é¶ Ü¯ ÚÅéä ÇçåÅ þ, õ¹ç×ð÷ å¶ ÕîÆä¶ ê¹ÜÅðÆ åìÕ¶ é¶, À¹Ô íÆ ÁÅî Üé ÃîÈÔ

åÕ éÔÄ êÔ¹§Úä ÇçåÅÍ ÃçÆÁ» å¯º êÃÇðÁÅ Á¿è¶ðÅ À¹Ã¶ åð·» Ôð æ» î½ÜÈç þÍ ×¹ðÈ éÅñÕ ÃÅÇÔì ÜÆ ç¶ ÁÅ×îé ê¹ðì Óå¶ AB éò§ìð @E ù Ã¶òÕ êàé¶ ê¹¾ÇÜÁÅÍ ÇÃ§Ø ÃíÅ ×¹ðçòÅð¶ òÅñ¶ êzì§èÕ» ç¶ ÃÇÔï¯×

-203-

C. øÇåÔ×ó· ÃÅÇÔì ×¹ðçòÅðÅ ÖÅå¶ ÓÚ¯º :

D. Õ¶Ã×ó·, ÁÅé§çê¹ð ÃÅÇÔì ÖÅå¶ ÇòÚ¯º :

E. î¹ÕåÃð ×¹ðçòÅðÅ ÖÅå¶ ÇòÚº :F. ÁÅñî×Æð å¯º :G. Ô¶ð» ×¹ðçòÅðÅ ÖÅå¶ ÇòÚº :

B Õð¯ó, AE ñ¾Ö,BC Ô÷Åð ð¹êÂ¶ÍA Õð¯ó GE ñ¾Ö B@ Ô÷Åð ð¹êÂ¶ÍIB ñ¾Ö ð¹êÂ¶ HE ñ¾Ö A@ Ô÷Åð ð¹êÂ¶ FD ñ¾Ö GB Ô÷Åð ð¹êÂ¶



ÃçÕÅ ÚÅð Ô¯ð ×¹ðçòÅÇðÁ» ç¶ çðôé Õðé çÅ î½ÕÅ î¶ñ ìä Ç×ÁÅÍÇÂÔ À¹Ô ×¹ðçòÅð¶ Ôé, ÇÜé·» ù ÒÒÇÂÇåÔÅÃÕ ×¹ðçòÅð¶ÓÓ ÁÅÇÖÁÅ Ü»çÅ þÍ ÇÂé·» ÇòÚ¯º ÇÂÕ ×¹ðçòÅðÅ Ü¯ Ã¾í å¯º ò¾âÅ þ, ÇÜÃ ù ÒÒåõå

ÃÅÇÔìÓÓ çÅ Çòô¶ô ÃéîÅé íÆ ÞÈ§×¶ ÇòÚ ç¶ ÇçåÅ Ç×ÁÅ þÍ åõå Õ¶òñ ÇÂÕ¯ ÔÆ þ, À¹Ô þ ÁÕÅñ åõåÍ êð ÃÅâ¶ êzì§èÕÆ ñÅä¶ é¶ Áå¶ À¹é·Å

òñ¯º æÅê¶ ê¹ÜÅðÆÁ» é¶ ÇÂÃ ù íÆ åõå éÔÄ ðÇÔä ÇçåÅÍ ÇÜæ¯º ç¹éÆÁ» íð ÇòÚ ×¹ðîÇå çÅ Çéðîñ Ã§ç¶ô ê¹¾ÜäÅ ÃÆÍ ÇÜÃ é¶ ÇÃ¾Ö» ù ×¹ðìÅäÆ ç¶ ÚÅéä ÇòÚ Ôñ¶îÆ ðÅÜ çÅ Ã§Õñê Ççzó ÕðÅÀ¹äÅ ÃÆÍ À¹æ¯º Á¾Ü Áäêó· å¶ Á¾èêó ê¹ÜÅðÆÁ» òñ¯º â§â¶ ç¶ ÷¯ð, ÁÅêäÆ ÂÆé

îéÅÀ¹ä òÅñ¶ ë¹ðîÅé ÜÅðÆ ÕÆå¶ ÜÅ ðÔ¶ ÔéÍ åÅÕåòð ðÅÜÃÆ é¶åÅò» Á¾×¶ ÇÂÔÆ ÒÒÇÃ§Ø ÃÅÇÔìÓÓ Çì¾ñÆ ÇÜ§éÆ ÇîÁÅÀÈº åÕ éÔÄ Õð ÃÕç¶Í êàé¶ ç¶ åõå ÃÅÇÔì Áå¶ Çå§é Ô¯ð ×¹ðçòÅÇðÁ» ÇòÚ òðå ðÔ¶ ÒÒ×¹ðîåÆÓÓ (?) òðåÅð¶ ù íð¶ îé éÅñ ôðèÅòÅé ÜÅ×ç¶ ÇÃ¾Ö» Ãéî¹¾Ö ð¾Öä çÅ ÒÒêÅêÓÓ Õð ÇðÔÅ Ô»Í ×¹ðîÇå Áå¶ êÖ¿â Õðî çÅ øËÃñÅ å¹ÃÆ ÕðéÅ þ ÇÕ ÕÆ ÃçÅ ÇÂÔÆ òðåÅðÅ ÚñçÅ ðÇÔäÅ ÚÅÔÆçÅ þ? ÕÆ ÇÂé·» æÅò» ù ×¹ðçòÅð¶ ÇÕÔÅ ÜÅäÅ ÚÅÔÆçÅ þ? ÕÆ ÇÂé·»

æÅò» Óå¶ êzÕÅô Õð Õ¶ ×¹ðÈ ×z§æ ÃÅÇÔì ÜÆ çÆ Ø¯ð ì¶-ÁçìÆ éÔÄ ÕÆåÆ ÜÅ ðÔÆ? ÕÆ ÃÅâ¶ ÁÖ½åÆ ÇÃ§Ø ÃÅÇÔì Áå¶ ê¿æ ç¶ Ú½èðÆÁ» ù ÇÂÔ êÅêÕÅð¶ Ô¹§ç¶ ÕçÆ é÷ð ÔÆ éÔÄ ÁÅÂ¶? Ü» Çëð ÇÂÔ ×¹ðîÇå å¯º êÈðÆ

åð·» À¹ñà òðåÅðÅ, ÇÂé·» ò¾â¶ ê¹ÜÅðÆÁ» çÆ Á§çðÈéÆ ÃÇÔîåÆ éÅñ ÔÆ ÚñçÅ ÔË? ç¶ô Çòç¶ô å¯º Ô÷Åð» ÇÃ¾Ö ÁÖòÅÀ¹ä òÅñ¶, ÇÂé·» æÅò» çÆ ïÅåðÅ ÕðÇçÁ» ñ¾Ö» ð¹êÂ¶ ð¯Ôó ðÔ¶ ÔéÍ ×¯ñÕ» ÇòÚ îÅÇÂÁÅ Áðêä Õðç¶ ÔéÍ êð ÇÂÔ îéî¹ÖÆ òðåÅðÅ ÕçÆ ÇÕÃ¶ ù éÔÄ ÇçÇÃÁÅ? Ü» Çëð îËº ÔÆ êÅöñ Ô¯ Ç×ÁÅ Ô»? ÇÕªÇÕ À¹é·» æÅò» Óå¶

ò¾Ãä òÅñ¶ ÒÒÇÃ¾ÖÓÓ õÅî¯ô é¶Í ïÅåðÈ ü¾ê Ôé, ñ¶ÖÕ» çÆÁ» Õñî» Ãó ×ÂÆÁ» Ôé, ñÆâð» çÆ ÷ìÅé áÅÕÆ ×ÂÆ þ, ê¹ÜÅðÆ îÅÇÂÁÅ ÇÂÕ¾åð

Õðé ÇòÚ ×ñåÅé ÔéÍ ìÅìÅ éÅñÕ ÜÆ ì¶ìÃ ÔéÍ Ü¯ Õð»åÆÕÅðÆ ìÅìÅ ÇÔ§çÈ ê¹ÜÅðÆÁ» ù, À¹é·» ç¶ ôÕåÆôÅñÆ î¾á», â¶ÇðÁ», ê¹ðÆÁ»

-204-



éÅæ çòÅÇðÁ» å¶ ê¹¾Ü Õ¶ Ã¾Ú Ã¹äÅ ÃÕçÅ ÃÆÍ Ü¯ îÔÅé ìÅìÅ Ü¯×ÆÁ» òð×Æ åÅÕåòð ÜîÅå ù Þ¹Õä Óå¶ îÜìÈð ÕðÇçÁ» ÕðçÅ ÃÆÍ Ü¯ ìÅìÅ î¾Õ¶ òð×¶ ò¾â¶ ÇÂÃñÅÇîÕ Õ¶ºçð ÕÅÁì¶ ÇòÚ Ã¾Ú çÆ ÁÅòÅ÷ ì¹¦ç Õð ÃÕçÅ ÃÆÍ Á¾Ü ÁÅêä¶ ÔÆ èðî ÁÃæÅé» ÇòÚ ñÅÚÅð é÷ð

ÁÅªçÅ þÍ ÇÔ§çÈ î¹ÃñîÅé å¶ Ü¯×ÆÁ» é¶ å» ìÅìÅ ÜÆ Á¾×¶ ÃÆÃ Þ¹ÕÅ ÇçåÅ ÃÆ, êð À¹Ã ç¶ ÒÒÁÅêä¶ÓÓ ÁÖòÅÀ¹ä òÅñ¶ À¹Ã ù ÇàÚ ÕðÕ¶ ÜÅäç¶ ÔéÍ ÒÒÇÃ¾ÖÆ ù ÇÃ¾Ö» å¯º õåðÅ êËçÅ Ô¯ Ç×ÁÅ þÍÓÓ ìÅìÅ ÜÆ Ô§ÞÈ

òÔÅ ðÔ¶ Ôé.....Í ×¹ðòÅÕ Ôé :ÜÅÇé ìÈÇÞ ÕË ìÅòð¶ åË ÕÅÜ¹ Çì×ÅÇðú¨

êÅê ÕðåÅ Ã¹ÕÇÚú éÔÄ éÔ ×ðì¹ ÇéòÅÇðú¨ (GBG) íÅÂÆ ×¹ðçÅÃ ÜÆ ÇÂª Ã¶è ìõô ðÔ¶ Ôé....A. ðåé îäÆ ×Çñ ì»çðË ÇÕÔ¹ ÕÆî é ÜÅäËr Ô¶ ×¹ðÇÃ¾Ö! ÇÜò¶º ì»çð ù ÔÆð¶ çÆ Õçð éÔÄÍB. ÕóÛÆ ÃÅÀ¹ é Ã§îñË íÜé ðÃ¹ ÖÅäËr ÇÜò¶º ÕóÛÆ ù íÜé ç¶ Ã¹ÁÅç çÅ êåÅ éÔÄÍC. ââÈ ÇÚÕÇó òÅÃ þ ÕòñË é ÇÃßÅäË¨r ÇÜò¶º â¾âÈ À¹Ã¶ êÅäÆ ÇòÚ ðÇÔ§çÅ þ ÇÜæ¶ Õ§òñ ÇÖóç¶ ÔéÍ êð

ì¶õìð þÍD. éÅÇí ÕæÈðÆ Çîð× çË ÇëðçÅ þðÅäË¨r ÇÜò¶º ÇÔðé çÆ èÈéÆ ÇòÚ ÕÃåÈðÆ Ô¹§çÆ þ êð À¹Ã ù Õ¯ÂÆ êåÅ

éÔÄÍE. ×¹Üð¹ ×ðÃ ò¶ÇÚ Õ¶, ÖÇñ ÃÈóÆ ÁÅäË¨r ×Åò», î¾Þ» ç¶ îÅñÕ ×¹¾Üð ñ¯Õ ç¹¾è î¾Öä ñ¯Õ» ù ò¶Ú Çç§ç¶ ÔéÍF. ì¶î¹Ö îÈñÔ¹ Ø¹ÇæÁÅ ç¹Ö Ãþ ÜîÅäË¨ (íÅ.

×¹.CD-D)r ÇÂÃ¶ åð·» ×¹ðÈ åº ì¶î¹¾Ö ñ¯Õ öñåÆ çð öñåÆ ÕðÆ Ü»ç¶ ÔéÍ

Ã§ÃÅð ÇòÚ ÃçÅ ç¹¾Ö í¯×ç¶ ÔéÍ Á¾Ü ÇÃ¾Ö» é¶ ×¹ðìÅäÆ ù ×¹ðÈ ÁÅÖ Õ¶ íÆ ÇÂÃ å¯º Á×òÅÂÆ éÔÄ ñÂÆÍ

-205-



ñÀ¹ ÜÆ Ô¹ä ÇÂÕ ÇÂÕ Õð Õ¶ ÚÅð èðî ÁÃæÅé» ç¶ çðôé Õð¯ :A. ìÅñ ñÆñÅ ×¹ðçòÅðÅ : ÇÂÔ ×¹ðçòÅðÅ (À¹æ¶ ì¯ðâ À¹å¶ ÇñÖ¶

Áé¹ÃÅð) ìÅñÕ ×¯Çì§ç ðÅÂ¶ éÅñ Ãì§èå þÍ ÇÂÃ æ» ðÅäÆ ÇìÃ§íðÆ ç¶òÆ çÅ îÇÔñ ÃÆÍ ÇÂÃ ðÅäÆ ç¶ Õ¯ÂÆ Á½ñÅç éÔÄ ÃÆÍ À¹Ô Ôð òÕå ÇÂÃ¶ Ã¯Ú ÇòÚ Þ¹ðçÆ ðÇÔ§çÆ ÃÆÍ ìóÆÁ» î§éå» î§éÆÁ» êð ÇÕå¯º î¹ðÅç êÈðÆ éÅ Ô¯ÂÆÍ ÇÂÕ Ççé ìÅñÕ ×¯Çì§ç ðÅÂ¶ ÃÅæÆÁ» éÅñ Ö¶ãç¶, À¹èð ÜÅ ÇéÕñ¶Í Ççñ» çÆÁ» ÜÅéä òÅñ¶ ìó¶ ÇêÁÅð ÇòÚ ðÅäÆ çÆ ×¯ç ÇòÚ ÜÅ ìËá¶Í ðÅäÆ é¶ ìÅñÕ ù ð¾ìÆ éÈð ÜÅä Õ¶, ÃÇåÕÅð ÃÇÔå

ÁÅêäÆ î§× À¹Ã Á¾×¶ ÕÇÔ Ã¹äÅÂÆÍ ÒÒñÅñ ÜÆ î¶ð¶ Øð íÆ å¶ð¶ òð×Å

ìÅñÕ Ô¯ò¶, Õð¯ ÇÕðêÅ îËº ÇéîÅäÆ çÆ î¹ðÅç êÈðÆ Õð¯ÍÓÓ ×¯Çì§ç ðÅÂ¶ é¶ ÇêÁÅð éÅñ ðÅäÆ ç¶ ×¾ñ ù Ø¹¾à Õ¶ ÕñÅò¶ ÇòÚ ñË ÇñÁÅ å¶ ìÚé ÕÆåÅ : ÒÒî¶ð¶ òð×Å ÇÃðø îËº ÔÆ Ô» Ô¯ð Õ¯ÂÆ éÔÄ þÍ éÅ Ô¯ ÃÕçÅ þÍ Ô» å¹ÃÆ îËù ÁÅêäÅ ì¶àÅ ìäÅ ÃÕç¶ Ô¯Í Üç¯º ïÅç Õð¯×¶ îËº å¹ÔÅâ¶ Õ¯ñ ÔÅ÷ð Ô¯ÇÂÁÅ Õð»×Å,ÓÓ ÇñÁÅÀ¹ Û¶åÆ Õð¯, êzÃÅç ÛÕÅÀ¹ í¹¾Ö ìÔ¹å ñ¾×Æ þÍÓÓ ðÅäÆ é¶ Û¶åÆ Û¯ÇñÁ» çÆÁ» Ø¹§×äÆÁ» (Û¯ñ¶ À¹ìÅñ Õ¶ ¬ä

îÃÅñÅ ñÅ Õ¶) ÇåÁÅð Õð Õ¶ ÃÅð¶ ì¾ÇÚÁ» ù ÛÕÅÂÆÁ»Í À¹ç¯º å¯º ñË Õ¶ Á¾Ü åÕ ÇÂæ¶ Û¯ÇñÁ» çÅ êzÃÅç òðåçÅ þÍ ôðèÅòÅé» ù ê¹¾åð» çÆ çÅå êzÅêå Ô¹§çÆ þÍ ×¹ðÈ ÜÆ ÔÅ÷ð Ô¹§ç¶ ÔéÍ

ÇòÚÅð : ×¯Çì§ç ðÅÂ¶ ÔÅñÆ Õ¶òñ ÚÅð Õ¹ ÃÅñ ç¶ Ãé, ×¹ðÈ éÅéÕ ÃÅÇÔì ÜÆ çÆ ×¾çÆ Óå¶ íÆ éÔÄ ìËá¶Í Çëð íÆ ÕðÅîÅåÆ ê¹ðÖ? ×¯Çì§ç ðÅÂ¶ é¶ ê¹¾åð çÅ òðçÅé ç¶ä å¯º ÇÂéÕÅð Õð ÇçåÅ, õ¹ç ÔÆ ê¹¾åð ÇêÁÅð ç¶äÅ ÃòÆÕÅð Õð ÇñÁÅÍ êð Á¾Ü Õ¾ñ À¹Ã¶ æ» ê¹¾åð» ç¶

òðçÅé Ççå¶ ÜÅ ðÔ¶ ÔéÍ ì¾ÇÚÁ» ù Û¶åÆ ÇòÚ À¹Ã òÕå Ø¹§×äÆÁ» çÅ êzÃÅç ÛÕÅ ÇçåÅ Õ¯ÂÆ ì¹ðÅÂÆ éÔÄ êð Ô¹ä åÕ ÇÂÃ êz§êðÅ çÆ ÕÆ å¹Õ þ? ÇÂæ¯º çÅ ×z§æÆ ìÆìÆÁ» ù ÞÈáÆÁ» ÕÔÅäÆÁ» Ã¹äÅ Õ¶ Ã¹¾Ö» Ã¹¾Öä ñÂÆ êz¶ðå ÕðçÅ ò¶ÇÖÁÅ Ç×ÁÅÍ ê¹¾åð òðçÅé òð×ÆÁ» ë÷Èñ

ÕÔÅäÆÁ» Ã¹äÅ Õ¶ ×¹îðÅÔ ÕðçÅ ò¶ÇÖÁÅ Ç×ÁÅÍÇÂÃ ×¹ðçòÅð¶ ç¶ ÇêÛ¶ ÇÜÔ¶ ÇÂÕ Õð½ºç¶ çÅ ð¹¾Ö þÍ À¹Ã ç¹ÁÅñ¶

-206-



ÚÅð çÆòÅðÆ Õ¾ãÆ Ô¯ÂÆ þÍ ×¯Çì§ç ðÅÂ¶ çÆ Üéî åðÆÕ ç¶ é¶ó¶ Á§é·¶ ôðèÅ¬ ÇÂÃ ð¹¾Ö çÅ êzÃÅç ñËä ñÂÆ Ø¿ÇàÁ» ì¾èÆ ÕåÅð» ÇòÚ Öñ½å¶ ðÇÔ§ç¶ ÔéÍ ÇÂÔ Õð½ºçÅ êzÃÅç ÖÅ Õ¶, ÒÒê¹¾åð ÃîÞ¯ ò¾à Óå¶ ÇêÁÅ þÍÓÓ À¹é·» ÇçéÅ ÇòÚ ÇÂÔ ð¹¾Ö Ú½ÖÆ îÅÇÂÁÅ ÕîÅ Õ¶ ç¶ Çç§çÅ þÍ ÚÅð Õ¹ ÃÅñ çÅ ìÅñÕ ×¯Çì§ç ðÅÂ¶ ÇÕ§é¶ Õ¹ ×¹ñ¶ñ¶ ÚñÅÀ¹ºçÅ Ô¯ò¶×Å? ÇÂÔ å» êzì§èÕ ÜÅéä, êð À¹æ¶ Õ¹¾Þ ×¯ñÆÁ» ÇÜÔÆÁ» å¶ à¹¾àÆ ë¹¾àÆ ×¹ñ¶ñ ôÆô¶ ÇòÚ ð¾ÖÆ Ô¯ÂÆ î½ÜÈç þÍ ×¯Çì§ç ðÅÂ¶ ÇÂÃ ×¹ñ¶ñ éÅñ êÅäÆ íðé

ÁÅÂÆÁ», ÒÒÃÅÀÈ ìÆìÆÁ» ç¶ Øó¶ í§éä çÅ ô½Õ êÈðÅ ÕÇðÁÅ Õðç¶ ÃéÍÓÓ ÇÂÕ éÕñÆ ÇÜÔÆ ø¯à¯ ÇòÚ, ÃÅÇÔì÷Åç¶ ×¯Çì§ç ðÅÂ¶ ù åÆð

ÕîÅé íÆ êÇÔéÅÇÂÁÅ Ç×ÁÅ þÍ ÇÂÔ åÆð ÕîÅé À¹ÔÆ þ ÇÜÃ éÅñ ÒÒé¶Õ ñóÕÆÁ» çÆÁ» ×Å×ð» Çò§éä çÅ Õ½åÕ ÕÆåÅ Ü»çÅ ÃÆÍÓÓ ç¯ ÃÅñ ç¶ ÇÕÃ¶ ìÅñÕ ç¶ êËð çÅ ÇÂÕ ÇéÕÅ ÇÜÔÅ Ü¯óÅ (ÇÂÕ Ü¹¾åÆ) íÆ ôÆô¶ ç¶ â¾ì¶ ÇòÚ êÅ Õ¶ ×¹ðÈ ×z§æ ÃÅÇÔì ÜÆ ç¶ Á¾×¶ ðÇÖÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ þÍ ç¾ÇÃÁÅ Ç×ÁÅ þ ÇÕ ÇÂÔ ìÅñÕ ×¯Çì§ç ðÅÂ¶ çÅ Ü¯óÅ þÍ ×¹ðÈ ×z§æ ÃÅÇÔì ÜÆ çÆ Ô÷ÈðÆ ÇòÚ Ü¹¾åÆ? Ü¹¾åÆÁ» ù éîÃÕÅð»? ×¹ðçòÅð¶ çÆ ÔÅñå Õ¯ÂÆ Ú§×Æ éÔÄ ÔËÍ í¶àÅ ÕÆåÆ ×ÂÆ îÅÇÂÁÅ ôÅÇÂç ï¯× æÅò» Óå¶ éÔÄ õðÚÆ Ü»çÆÍ ê¹Û¶ ÃòÅñ» ç¶ ×z§æÆ ÇÃ§Ø Õ¯ÂÆ åÃ¾ñÆìõô Ü¹ÁÅì éÔÄ ç¶ ÃÇÕÁÅÍ

B. Õ§×äØÅà ×¹ðçòÅðÅ : ç¾ÃÆ ×ÂÆ ÕÔÅäÆ Óå¶ ì¯ðâ À¹å¶ ÇñÖ¶ î¹åÅìÕ ìÅñÕ ×¯Çì§ç ðÅÂ¶ é¶ Ö¶ãÇçÁ» Ô¯ÇÂÁ» ÁÅêä¶ Ô¾æ ÇòÚ¯º ÇÂÕ Ã¯é¶ çÅ Õ§×ä ñÅÔ Õ¶, ×§×Å ÇòÚ Ã¹¾àÅ ÇçåÅÍ Øð ×Â¶ å» îÅåÅ ÜÆ é¶ ê¹ÇÛÁÅ ÇÕ ì¶àÅ Õ§×ä ÇÕæ¶ þ? ×¯Çì§ç ðÅÂ¶ îÅåÅ ÜÆ ù éÅñ ñË Õ¶

À¹Ã ØÅà Óå¶ Úñ¶ ×Â¶Í Áêä¶ Ô¾æ ÇòÚ¯º çÈÜÅ Õ§×ä À¹åÅð Õ¶ ×§×Å ç¶ âÈ§Ø¶ êÅäÆ ÇòÚ ò×ÅÔ îÅÇðÁÅÍ éÅñ ÔÆ ÕÇÔ ÇçåÅ, ÒÒ ÇÜæ¶ ÁÅÔ Õ§×ä Ç×ÁÅ þ, êÇÔñ» òÅñÅ íÆ ÇÂæ¶ ÔÆ Ã¹ÇàÁÅ ÃÆÍÓÓ îÅåÅ ×ÈÜðÆ é¶ ×¯åÅÖ¯ð î§×òÅÂ¶Í À¹é·» çÇðÁÅ ÇòÚ ü¾íÆÁ» ñÅ Õ¶ Üç¯º Õ§×ä ñ¾íä

çÆ Õ¯Çôô ÕÆåÆ å» À¹é·» çÆ þðÅéÆ çÆ Ô¾ç éÅ ðÔÆÍ ×§×Å ÇòÚ Ã¯é¶ ç¶ Õ§×ä ç¶ ã¶ð ñ¾×¶ ò¶Ö¶ Á§å êÅðÅòÅð Õ¯ÂÆ éÔÄÍ ÃÅðÆ ×¾ñ îÅåÅ ÜÆ

-207-



ù ç¾ÃÆÍ îÅåÅ ÜÆ é¶ Çëð ÁÅêä¶ ì¶à¶ ç¶ Õ§×ä íÆ ÇòÚ¶ Û¾ó Ççå¶ Áå¶ îÇÔÃÈÃ Ô¯ÇÂÁÅ ÇÕ ìÅñÕ Õ¯ÂÆ ÕðÅîÅåÆ ê¹ðÖ þÍ ÇÂÃ¶ ØÅà ç¶ Çôò ç¾å ìzÅÔîä ÇÂôéÅé Õðé ÁÅÇÂÁÅ ÕðçÅ ÃÆÍ À¹Ô ðÅî í×å ÃÆÍÇÂÕ Ççé Çôòç¾å ù ×¯Çì§ç ðÅÂ¶ é¶ ê¹¾ÇÛÁÅ î§×¯ ÕÆ î§×ç¶ Ô¯?Çôòç¾å é¶ ÒÒðÅî ÃðÈê ÇòÚÓÓ çðôé ç¶ä ñÂÆ ì¶éåÆ ÕÆåÆÍ å» ìÅñÕ é¶ ÒÒÁÅêäÆ ÕñÅÓÓ òðåÅ Õ¶ ðÅî ÁòåÅð ðÈê Ô¯ Õ¶, ÒÒÇôò ç¾å ù

çðôé Ççå¶Í À¹Ã å¯º î×ð¯º Üç¯º Ççñ Õð¶ Çôòç¾å ðÅî ç¶ çðôé Õð ñËºçÅ ÃÆÍ ÇÂæ¶ ÕÂÆ ÃÅðÆÁ» ìéÅòàÆ ø¯à¯Á» ðÖÆÁ» Ô¯ÂÆÁ» ÔéÍ ÇÜé·»

ù ÒÒê¹ðÅåé å¶ ÇÂÇåÔÅÃÕ çÇÃÁÅ ÜÅ ÇðÔÅ þÍ ÇÂÔ íÆ Õ¹ëð å¯ÇñÁÅ

Ü»çÅ þ ÇÕ Ôð ÃÅñ çÃ ë¹¾à À¹µÚÆ À¹á Õ¶ ÁÅêäÅ ðÅÔ ìçñ Õ¶ ×§×Å ×¯Çì§ç ðÅÂ¶ ç¶ ÁÃæÅé åÕ éîÃÕÅð Õðé ÁÅªçÆ þÍ ªß À¹æ¶ ÚÅð¶ ì§é¶ ×§çÅ êÅäÆ (Û¾êó) å¶ ×§ç×Æ ç¶ ã¶ð ò¶Ö¶ ÜÅ ÃÕç¶ ÔéÍ ÇÂÔ íÆ éÔÄ çÃ ÃÕ¶ ê¹ÜÅðÆ ÇÕ ÇÂÔ ×§×Å çÃ ê¿çð» ë¹¾à À¹ÚÆ ìðÃÅå ç¶ Ççé» ÇòÚ ÔÆ ÇÕª À¹áçÆ þ? Ô¯ð Ççé» ÇòÚ ÇÕª éÔÄ? ÇÕªÇÕ ìðÃÅå ÇòÚ å» êÅäÆ Ôð ÇÂÕ çÇðÁÅ ÇòÚ òÅèÈ Ô¯ Ü»çÅ þÍ Çëð À¹Ô

Õ§×äÅ çÅ ò¾âÅ õ÷ÅéÅ ÇÕæ¶ Ç×ÁÅ ÇÜÔóÅ ×§×Å ÇòÚ ÇêÁÅ ÃÆ? ÇÂé·» ×¾ñ» çÅ ê¹ÜÅðÆÁ» Õ¯ñ Õ¯ÂÆ À¹åð éÔÄ ÃÆÍ

Çôòç¾å çÆ ïÅç ñË Õ¶ ÇÂÕ Õ¯ä¶ ÇÜÔ¶ ÇòÚ Õ¹¾Þ îÈðåÆÁ» å¶ Õ¹¾Þ ø¯à¯Á» ð¾Ö Õ¶ ÇÂÕ ìzÅÔîä ìËáÅ Ô¯ÇÂÁÅ þÍ ÁÅÂ¶ ôðèÅ¬Á» ù ÒÒÇÂÇåÔÅÃÓÓ Ã¹äÅªçÅ þÍ Çëð ÒÒ×§×Å Á§ÇîzåÓÓ ç¶ ÚîÚ¶ íð íð

òðåÅªçÅ þÍ ìçñ¶ ÇòÚ ôÅî åÕ À¹Ã çÆ Ú§×Æ ÇçÔÅóÆ ìä Ü»çÆ þÍ ïÅåðÈÁ» ù ò¶Ö Õ¶ ç¹ÁÅÇñª î§×ÇåÁ» çÆ ø½Ü íÆ Ø¶ðÅ êÅ ñËºçÆ þÍ êÂÆ éò¶º ôðèÅ¬ ÁÅÂ¶ Ôé, Õ¹¾Þ ÒÒçÅéÓÓ Õðé×¶Í ×¹ðîÇå çÅ ÇÕå¶ éÅî¯ ÇéôÅé éÔÄ þÍ Õ¯ÂÆ ÇÂîÅðå éÔÄ þÍ ÇÂÕ ç¾Ã+ç¾Ã ë¹¾à çÅ Û¯àÅ ÇÜÔÅ ÕîðÅ ÇÃ¾Ö ôÕñ òÅñ¶ ê¹ÜÅðÆ Õ¯ñ þÍ ÇÂÕ Ô¯ð ÖÈ§ÜÅ ÇÔ§çÈ ê¹ÜÅðÆÁ» ç¶ Õì÷¶ ÇòÚ þÍ ÇÔ§çÈ ðÆåÆÁ» ÔéÍ

C. ×ÀÈ ØÅà ×¹ðçòÅðÅ : ì¯ðâ Óå¶ ÇñÖ¶ Áå¶ ÇÂæ¯ ç¶ ê¹ÜÅðÆ (ôÕñ å¯º ÇÃ¾Ö) ç¶ çÃ¶ ÒÒîÔ¾åòêÈðé ÇÂÇåÔÅÃ î¹åÅìÕÓÓ ÇÂæ¶ ÇÂÕ ÃÅè

-208-



ÜËå ðÅî í×åÆ ÕÇðÁÅ ÕðçÅ ÃÆÍ ÁÅêäÆ êÈðì çÆ À¹çÅÃÆ Ãî¶º ×¹ðÈ éÅñÕ ÃÅÇÔì ÇÂæ¶ ÁÅÂ¶Í ÜËå ðÅî é¶ ×¹ðÈ éÅéÕ å¯º î¹ÕåÆ î³×Æ, À°Ã

òÕå ÃÅè çÆ À°îð ãÅÂÆ Ã½ ÃÅñ ÃÆÍ ×¹ðÈ éÅéÕ ÃÅÇÔì é¶ ÇÕÔÅ ÇÕ åËù î¹ÕåÆ ÁÃÆº çÃò¶º ÜÅî¶ ÇòÚ ÇçÁ»×¶Í ÇÂÔ ìóÅ âÇðÁÅ ÇÕ ÃÇå×¹ðÈ ÜÆ, îËù ÇÕ¿é¶ Õ° ÃÅñ Ô¯ð ÜÆäÅ êò¶×ÅÍ ÃÇå×¹ðÈ ÜÆ ÁÅÖä ñ¼×¶ ãÅÂÆ Ã½ ÃÅñ Ô¯ð ÜÆòé ÔË å¶ðÅÍ À°Ô í×åÆ ÕðçÅ ÇðÔÅÍ çÃò¶º

×¹ðÈ ÜÆ (ÔÅÃ¯ ÔÆäÆÁ» ×¼ñ» ÇÕªÇÕ ×¹ðÈ ìä Õ¶ çÃò¶º ×¹ðÈ ÇÂæ¶ ÕçÆ éÔÄ ×Â¶Í) åÕ Ôð ð¯÷ ×¿×Å Óå¶ ÇÂôéÅé ÕðçÅ ÇðÔÅÍ Çëð çÃò¶º ×¹ðÈ

Õ¯ñ ì¶éåÆ ÕÆåÆ, ÇÕ Ô¹ä å°ÇðÁÅ éÔÄ Ü»çÅ, ×¿×Å ÇÂôéÅé éÔÄ Õð

ÃÕçÅ, î¹ÕåÆ ÇçÀ°Í çÃò¶º ×¹ðÈ é¶ ÇÕÔÅ, ×¿×Å å¶ð¶ Õ¯ñ ×À± ìä Õ¶ õ¹ç ÁÅò¶×ÆÍ Áêä¶ îÈ¿Ô ÇòÚ¯º êÅäÆ çÅ ë¹ÔÅðÅ ÚñÅ Õ¶, å¶ðÅ ÇÂôéÅé ÕðÅÂ¶×ÆÍÓÓ ÇÂÃ åð·» çÆÁ» (Õñêå) ø¯à¯Á» À°æ¶ ñ¼×ÆÁ» î½ÜÈç ÔéÍÇÂÃ¶ åð·» Ô¯ÇÂÁÅ ÜËåðÅî ê³Ü Ã½ ÃÅñ å¯º ò¼è À°îð í¯× Õ¶ îÇðÁÅÍ

×¿×Å ×À± ìä Õ¶ ÇÂôéÅé ÕðÅªçÆ ðÔÆÍÇÂæ¶ ÔÆ â¶ã-â¶ã ë¹¼à çÅ ð¯ôéçÅé ÔËÍ ÇÂÃ çÆ ÕæÅ ìóÆ ÇéðÅñÆ

ÔËÍ ÇÂÃ â¶ã ë¹¼à¶ ð¯ôéçÅé ÇòÚ¯º çÆ, ×¹ðÈ å¶ö ìÔÅçð ÃÅÇÔì Ø¯ó¶ å¶ ÃòÅð Ô¯ Õ¶, Ãðê¼à ç¹óÅªç¶ Ô¯Â¶ êÅð ÇéÕñ ×Â¶Í òÅÔ òÅÔ! Ãî¶å Ø¯ó¶ ç¶ â¶ã Õ° ë¹¼à ç¶ ÖÅé¶ ÇòÚ¯º çÆ êÅð....! ÇÂÃ¶ æ» ç¯ ñ¼Õóç¶ æ¿î·

×¼â¶ Ô¯Â¶ Ôé, Ü¯ ÇÕ åÕó¶ ÁÅçîÆ ç¶ ê¼à ÇÜ¿é¶ î¯à¶ Ô¯ä×¶Í À°é·» ù ð¶ôîÆ Õ¼êÇóÁ» éÅñ ã¼Õ Õ¶ ð¾ÇÖÁÅ Ü»çÅ ÔËÍ ñ¯ÕÄ À°é·» ñ¼Õó ç¶ æ¿î·» ù, Ü¼ëÆÁ» êÅ Õ¶ î³éå» î³×ç¶ ÔéÍ Á³é-èé, ç¹¼è, ê¹¼å, î¹ðÅç» êÈðÆÁ» Ô¯ä å¶ îÅÇÂÁÅ å¶ ìÃåð, ÇÂé·» æ¿î·» Á¼×¶ Áðêä Õðç¶ ÔéÍÜç¯º ÇÂæ¯º çÅ ÇÃ¼ÖÆ ôÕñ òÅñÅ ê¹ÜÅðÆ ÇÂÔ ìÕòÅÃ Ã¹äÅ ÇðÔÅ ÃÆ, îË

À°Ã ù ÇëàÕÅð êÅªç¶ Ô¯Â¶ ÇÕÔÅ, ÒÒ×¹ðÈ ×Ì¿æ ÃÅÇÔì çÆ Ô÷ÈðÆ ÇòÚ, èðî ÁÃæÅé ÇòÚ, ×Ååð¶ Ç´êÅé êÅ Õ¶, çÅó·Æ òèÅ Õ¶, åËù ÞÈá ì¯ñÇçÁ» ôðî éÔÄ ÁÅªçÆ? ×¹ðÈ å¯º âð éÔÄ ñ¼×çÅ? À°Ô ôðîôÅð

Ô¯ Õ¶ êð¶ Õ¯é¶ ÇòÚ ÜÅ ìËÇáÁÅÍ Çëð À°Ã é¶ ÃÅÔîä¶ ÁÅÀ°ä çÆ ÇÔ³îå éÅ ÕÆåÆÍ îËº À°Ã ù ÇÂÔ íÆ ÇëàÕÅð êÅÂÆ ÇÕ Ü¶ å±¿ ÇÂæ¶ ×¿×Å

-209-



ÇñÁÅÀ°äÆ ÔË å¶ ÇÂÃ ÃÅè çÅ ÇÂôéÅé íÆ ÕðÅÀ°äÅ ÔË, å» ×À± ç¶ îÈ¿Ô ÇòÚ¯º êÅäÆ éÅ Õ¼ãÍ ÇÕªÇÕ î³ù ÇÃÇîÌåÆ î¹åÅìÕ ×À± çÅ îÈåð ×¿×Å Üñ ç¶ ìðÅìð ÔËÍ ÇÂÃ ñÂÆ ÇÂÃ ÜËå ðÅî ÕÅñêÇéÕ ÃÅè ç¶ ÇÃð ÇòÚ

×À± çÅ îÈåð å» ê¹ÁÅ ç¶Ô...Í À°Ô ç¯ ñ¼ÕóÆ ç¶ æ¿î· íÆ Çôò ç¶ Ç¦× çÅ ÔÆ ìçñò» ðÈê ÔéÍ ÇÂÕ éÔÄ Ã×¯º ç¯ ç¯ Çôò Ç¦× ×¹ðçòÅð¶ ç¶ Á³çð....! ÒÒòÅÔ î¶ð¶ ÃÇå×¹ðÈ å¶ðÆ ñÆñÅ Áêð ÁêÅðÍÓÓ

D. ÔÇðî³çð-åõå-×¹ðçòÅðÅ : ÇÂÔ ×¹ðçòÅðÅ é½ò¶º êÅåôÅÔ éÅñ Áå¶ ìÅñÕ ×¯Çì³ç ðÅÂ¶ éÅñ Ãì¿èå ÔËÍ Üç¯º ÇÕ ÁÃñÆÁå ÇÂÔ

ÔË ÇÕ ×¯Çì³ç ðÅÂ¶ À°Ã òÕå ×¹ðÈ éÔÄ ÃéÍ ÃÅÇÔì÷ÅÇçÁ» ç¶ Üéî

ÁÃæÅé À°æ¯º ç¶ ê¹ÜÅðÆÁ» é¶ ìäÅ èð¶Í êÌÇÃ¼è ÇÂÇåÔÅÃÕÅð âÅ. ×¿âÅ ÇÃ³Ø é¶ Ö¯Ü íðêÈð ê¹ÃåÕ ÒÒÔ¹ÕîéÅî¶ÓÓ ÇòÚ Ãê¼ôà ÇñÇÖÁÅ ÔË ÇÕ ÇÂÔ ×¹ðçòÅðÅ ÔËÍ ÇÂÃ çÅ êÇÔñÅ éÅî ÒÒê³ØÈóÅ ÃÅÇÔìÓÓ ÃÆÍ ìÔ¹å

î×ð¯º ÜÅ Õ¶ ê³ØÈóÅ éÅî À°ÇÚå éÅ ÜÅä Õ¶, ÔÇðî³çð ÇÕÔÅ ÜÅä ñ¼×ÅÍ ÇÂæ¯º ÕçÆ ÇÂÕ òÅðÆ íÆ ÒÒÔ¹ÕîéÅîÅÓÓ ÜÅðÆ éÔÄ Ô¯ÇÂÁÅÍ Ô» ÇÃ¼Ö Ã¿×å» ç¶ éÅî ÇÚ¼áÆÁ» ÕÂÆ êÌÕÅð çÆÁ» ÇñÖÆÁ» ÇîñçÆÁ» ÔéÍ

ÁÇÜÔÆÁ» ÇÚ¼áÆÁ» ÇÜæ¶ íÆ ×¹ðÈ ÜÆ ÇìðÅÜ¶ Ãé, À°æ¯º ÔÆ ÁÕÃð Áêä¶ î¹éôÆ ðÅÔÄ ÇñÖòÅªç¶ ÃéÍ ÇÂÔ ÕçÆ íÆ åõå éÔÄ ÃÆ, éÅ ÔËÍ ÃÅð¶ ñÆâð» çÆÁ» Õî÷¯ðÆÁ», éÅ ÃîÞÆÁ» å¶ õ¹ç ×ð÷ÆÁ» é¶ ÇÂÔ ò¼â¶ Çò×Åó å¶ Þî¶ñ¶ Öó¶ Õð Ççå¶Í

ÇÂÃ æ» Çå¿é ×Ì¿æ êÌÕÅô Õð Õ¶ ÇàÕÅÂ¶ Ô¯Â¶ ÔéÍ ç¯ ×¹ðÈ ×Ì¿æ ÃÅÇÔì ÜÆ, å¶ ÇÂÕ ÁÖ½åÆ çÃî ×Ì¿æ ÔËÍ ê³Ü Õ° ë¹ ¼à ÇêÛ¶ Ü¯ ìÆó êÌÕÅô ÕÆåÆ Ü»çÆ ÔË, À°Ã å¯º Õ¶òñ Ãò¶ð¶ òÅÕ ÇñÁÅ Ü»çÅ ÔËÍ Çëð ìÆó ç¶ À°êð ìÅñ ×¯Çì³ç ðÅÂ¶ çÆ øð÷Æ ìäÅòàÆ ø¯à¯ ÇàÕÅ ÇçåÆ Ü»çÆ ÔËÍÇçé íð Ôð ð¯÷ ÇÂÃ¶ åð·» Ô¿¹çÅ ÔËÍ À°Ã ìÆó å¯º Á¼×¶ ÇÂÕ Ô¯ð ìÆó ÇàÕÅÂÆ Ô¯ÂÆ ÔËÍ ÇÂÃ ç¶ ÃÅÔîä¶, ÇÂÕ çÈÜ¶ òñ îÈ¿Ô Õð Õ¶, ÇÂÕ ÁÖ½åÆ

çÃî ×Ì¿æ ðÇÖÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔËÍ ê¹¼Ûä Óå¶ çÇÃÁÅ Ç×ÁÅ ÇÕ ÃÅâÆÁ» ÇÂÔÆ

ê¹ðÅåé îÇðÁÅçÅò» Ôé, ÁÃÆ ÇÕÃ¶ ç¶ ÁÅÖ¶ ñ¼× Õ¶ æ¯óÅ ÂÆ ìçñ ç¶äÆÁ» Ôé?

-210-



Õ¿é» ÇòÚ¯º îËñ Õ¼ãä òÅñ¶ ôéÆ ç¶ ê¹ÜÅðÆ î³×ÇåÁ» òð×¶, À°æ¯º ç¶ êÅáÆÁ» ç¶ êÇÔðÅò¶ ò¶Ö Õ¶ ìÔ¹å ÔËðÅéÆ Ô¯ÂÆÍ ÕÆ ÇÃ¼Ö» çÅ ÇÂÔÆ êÇÔðÅòÅ ÇéôÇÚå Ô¯ Ç×ÁÅ ÔË? ÇÂæ¶ ÔÆ ×Ì¿æÆÁ» é¶ çÇÃÁÅ ÇÕ Ü¶ ÇÃð¯êÅ ñËäÅ ÚÅÔ¹¿ç¶ Ô¯ å» ÁÅî ñÂÆ ABE ð¹êÂ¶ Üî·» ÕðÅÀ°Í Ü¶ òèÆÁÅ ÇÃð¯êÅ ñËäÅ ÚÅÔ¹¿ç¶ Ô¯ å» ð¶à EBE ð¹êÂ¶ ÔËÍ Üç¯º ê¹¾ÇÛÁÅ ÇÕ ÇÂÔ ÇÃð¯ê¶ ÇÕÃ¶ çÆ À°ØÆ Ã¶òÅ ò¶Ö Õ¶ Ççå¶ Ü»ç¶ Ôé? ÜÆ ìÔ¹åÆÁ» ×¼ñ» êÌì¿èÕ»

ù ê¹¼Û¯Í ÇÂÃ æ» êÌÚñå ÕÔÅäÆ î¹åÅìÕ Ü¯ ÇÂæ¶ Çî¼á¶ Üñ òÅñÅ ÖÈÔ ÔË, À°Ã å¯º ñóÕÆÁ» êÅäÆ ñËä ÁÅÇÂÁÅ ÕðçÆÁ» ÃéÍ ÒÒôðÅðåÆÓÓ ×¯Çì³ç ðÅÂ¶ À°é·» ç¶ ×¹ñ¶ñ éÅñ Øó¶ í¿é Çç³çÅ ÃÆÍ ÇôÕÅÇÂå Ô¯ä Óå¶

îÅåÅ ×ÈÜðÆ ÜÆ é¶ ×Å×ð» õðÆç ÇçåÆÁ»Í ×¯Çì³ç ðÅÂ¶ ÜÆ é¶ åÆð ÕîÅé ñË Õ¶ ×Å×ð» Çò¿é· ÇçåÆÁ»Í ÇòÚÅðÆÁ» ìÆìÆÁ» ð¯ºçÆÁ» Ô¯ÂÆÁ» îÅåÅ ÜÆ Õ¯ñ ÁÅ ëÇðÁÅçÆ Ô¯ÂÆÁ»Í ÃÅðÆ Ô¯ÂÆ ìÆåÆ ç¼ÃÆÍ î» ×ÈÜðÆ é¶ ÁÅêä¶ ñÅâñ¶ ê¹¼åð ù ì¹ð¶ ÕÅð¶ Õðé å¯º éÅ òðÇÜÁÅÍ Ã×¯º ç¹ÖÆ Ô¯

Õ¶ ÖÈÔ çÅ êÅçÆ Ã¹¼Õ ÜÅä çÅ ÒÒÃðÅêÓÓ ç¶ ÇçåÅÍ À¹Ã å¯º ìÅÁç ÃÅð¶ é×ð òÅÃÆÁ» é¶ êÅäÆ ÇÕæ¯º êÆåÅ? Çìé» êÅäÆ À°é·» çÅ ×¹÷ÅðÅ ÇÕò¶º

Ô¯ÇÂÁÅ? ÇÂé·» ×¼ñ» çÅ Õ¯ÂÆ ÜòÅì éÔÄ ÇçåÅ Ç×ÁÅÍ êð Á¼Ü Õñ À°Ã ÖÈÔ Óå¶ ÜÅñÆ çÆ Û¼å êÅÂÆ ÔË, Çëð íÆ ÕìÈåð» çÆÁ» Çò¼á» êÅäÆ Á³çð ÁÅî ÔÆ ÚñÆÁ» Ü»çÆÁ» ÔéÍ ÇÂÃ ÖÈÔÆ ÇòÚ¯º ÇìÜñÆ çÆ î¯àð éÅñ ÒÒÁ³ÇîÌåÓÓ Õ¼ã Õ¶ é¶ó¶ êÂÆ ÇÂÕ àËºÕÆ ÇòÚ íð ÇñÁÅ Ü»çÅ ÔËÍÇçé ðÅå ôðèÅ¬Á» ù ÒÒÖÈÔÆ çÅ àÈàÆ Á³ÇîÌåÓÓ ÇêÁÅÇÂÁÅ Ü»çÅ ÔËÍ

À°æ¶ ÇÂÔ íÆ ÇñÇÖÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ÔË ÇÕ ÇÂÃ Á³ÇîÌå éÅñ Ô¼æ éÔÄ è¯ä¶Í Õ°ðñÆ éÔÄ ÕðéÆ ÁÅÇçÍ Üç¯º ê¹¾ÇÛÁÅ ÇÕ ÃðÅê ÕÅðé ÖÈÔÆ çÅ êÅäÆ Ã¹¼Õ Ç×ÁÅ ÃÆ, Çëð ÇÕÃ òðçÅé å¶ ÇÕÃ ÇòèÆ éÅñ ÇÕÔóÆ

åðÆÕ ù êÅäÆ òÅêÃ ÁÅÇÂÁÅ ÃÆ? Õ¯ÂÆ ÜòÅì éÔÄ ÇçåÅ Ç×ÁÅÍ ÇÂÕ õÅÃ ÇâÀ°ãÆ Ü» âÅà Ô¶á» çÆ ¦Ø Õ¶ ÜÅä çÆ ÇñÖ Õ¶ êÌ¶ðéÅ ÕÆåÆ ×ÂÆ ÔËÍ ÁÖ¶, ÇÂæ¯º çÆ ×¹ðÈ å¶× ìÔÅçð ÃÅÇÔì ÜÆ ¦Ø Õ¶ ×Â¶ ÃéÍ

Üç¯º ê¹ÇÛÁÅ ÇÕ ×¹ðÈ å¶× ìÔÅçð ÜÆ å» ÇÂÃ ÇÂéÅÕ¶ ÇòÚ ÕÂÆ ÃÅñ ðÔ¶ ÃéÍ ÇÂÃ ÇÂÕ¯ âÅà Ô¶á» çÆ ÇÕª? Ô¯ð ÇÕ¿éÆÁ» æÅò» ÇòÚ¯º çÆ

-211-



¦Ø¶, ìËá¶, Öñ¯å¶ Ô¯ä×¶? À°é·» æÅò» ìÅð¶ ÕÆ ÇòÚÅð ÔË? ÇÂÃ ÁÃæÅé çÆ îÔÅéåÅ ò¼è ÔË Ü» ×¹ðÈ ×Ì¿æ ÃÅÇÔì Ç÷ÁÅçÅ îÔÅé ÔË? Õ¯ÂÆ ÜòÅì éÔÄ ÇçåÅ Ç×ÁÅÍ Çéð¹åð Ô¯ä å¯º ìÅÁç ÇÂÕ¯ ×¼ñ Ô¯ÇÂÁÅ ÕðçÆ ÃÆ,ÒÒÃÅâÆ ÇÂÔÆ îÇðÁÅçÅ ÔË, ê¹ðÅåé Ãî¶º å¯º ÚñçÆ ÁÅ ðÔÆ ÔËÍÓÓ

Õ°¼Þ Ô¯ð ×¹ðçòÅð¶ íÆ Ôé, êàé¶ ÇòÚ ÇÜé·» ù ò¶Öä çÅ ÃÅèé éÔÄ ìä ÃÇÕÁÅÍ ÇòôòÅÃ ÔË ÇÕ ìÅÕÆ ×¹ðÈ Øð» çÅ êÌì¿è ÇÂé·» éÅñ¯º

òèÆÁÅ éÔÄ Ô¯ ÃÕçÅÍ îé ìÔ¹å À°çÅÃ ÔË, ÃÅèé Õ¯ÂÆ éÔÄÍ ÁÅòÅ÷ ìÔ¹å èÆîÆ ÔË, î¶ð¶ òð×Å ÇÂÕ, ÇÂÕ¼ñÅ ÇòÁÕåÆ ÔÀ°Õ¶ íð ÃÕçÅ ÔËÍ

ÃÇå×¹ðÈ Á¼×¶ åðñÅ Õð ÃÕçÅ ÔËÍ Ü» Çëð ÇÂé·» à¹¼à¶ ë¹¼à¶ Á¾õð» ðÅÔÄ

Ççñ çÅ çðç ÃîÞçÅð ×¹ðÇÃ¼Ö òÆð», íËä» Á¼×¶ ð¼Ö ÃÕçÅ ÔËÍ ôÅÇÂç ÕçÆ Õ¯ÂÆ Ã¹èÅð çÅ ìÅéä±¿ ì¿ÇéÁÅ ÜÅ ÃÕ¶Í ÃÇå×¹ðÈ ÜÆ ÃÅù ÃÅÇðÁ» ù Ã¹î¼å ìõôäÍ ×¹ðòÅÕ Ôé :

Ôá ÁÔ¿ÕÅð ÕðË éÔÄ êÅòË¨ êÅá êóË ñ¶ ñ¯Õ Ã¹äÅòË¨(I@E)

Ãí¶ ×ñ» ÜÅåÆÁ» Ã¹Çä ÕË Ú¹ê ÕÆÁÅ¨ Õç ÔÆ Ã¹ðÇå é ñèÆÁÅ îÅÇÂÁÅ î¯ÔÇóÁÅ¨ ç¶ÇÂ ì¹ÞÅðå ÃÅðåÅ Ã¶ ÁÖÆ ÇâáÇóÁÅ¨ Õ¯ÂÆ ÇÜ îÈðÖ ñ¯íÆÁÅ îÈÇñ é Ã¹äÆ ÕÇÔÁÅ¨ (BAH)

qqq

-212-



ñÅñü Û¯âÔ¹ Á§ÇèÔ¯! ÃÇå×¹ðÈ ÜÆ é¶ îé¹¾ÖÆ ÜÆòé ù ÇòÕÅð» å¯º ðÇÔå, ×¹ä» éÅñ

íðêÈð ìäÅÀ¹ä òÅÃå¶ ÷¯ðçÅð À¹êðÅñ¶ ÕÆå¶Í ×¹ðìÅäÆ ðÚä çÅ î¹¾Ö îÕÃç ÔÆ ÇÂÔ ÃÆ ÇÕ ×¹ðÈ Õ¶ ÁÖòÅÀ¹ä òÅñ¶, ÇÂÃ êÅòé ìÅäÆ å¯º ÃçÅ Á×òÅÂÆ ñË Õ¶ ÜÆòé ìåÆå ÕðéÍ ÇÜæ¶ ÁÅî ÇÃ¾Ö» ôðèÅ íÅòéÅ Ç÷ÁÅçÅ ðÖçÅ þ, Ç×ÁÅé Ç÷ÁÅçÅ éÔÄ Ô¹§çÅÍ ÇÂÃ ñÂÆ ÁÅî ÇÃ¾Ö ÇÕÃ¶ ×¹ðîÇå ç¶ ÁÃÈñ çÆ À¹¦ØäÅ Õð ÜÅò¶ å» ìÔ¹åÅ ÁøÃ¯Ã éÔÄ þ, ÇÕªÇÕ À¹Ô ÁäÜÅä þÍ èðî ç¶ êzÚÅðÕ ÁÅî ÇÃ¾Ö ñÂÆ îÅâñ

Ô¯ÇÂÁÅ Õðç¶ Ôé, êð Ü¶ èðî êzÚÅðÕ ÔÆ ñ¯íÆ, ëð¶ìÆ, ÞÈá¶, ÇòíÚÅðÆ, Õ½óÅ ì¯ñä òÅñ¶ å¶ Ô§ÕÅðÆ Ô¯ä, À¹Ã òÕå ÁÅî ÇÃ¾Ö ÇÕæ¯º ×¹ðîÇå ÇÃ¾Ö¶? ÇÕÃ ù ÁÅêäÅ ð¯ñ îÅâñ ìäÅò¶? Üç¯º Ôð ð¯÷ ×¹ðìÅäÆ êó·é

×ÅÀ¹ä òÅñ¶, Áé¶Õ Á½×¹ä» ÇòÚ â¹¾ì¶ Ô¯Â¶ Ô¯ä å» ÁÅî ÇÃ¾Ö ÇÕæ¶ ÜÅò¶? ÇÂé·» êÅáÆÁ» êzÚÅðÕ» å¯º ìÅÁç, À¹êðñ¶ çðÜ¶ Óå¶ ìËá¶ Ôé

êzì§èÕÍ ÇÂé·» çÆ ÇâÀÈàÆ å» ÇÂÔ Ô¯äÆ ÚÅÔÆçÆ ÃÆ ÇÕ Ã§×å» ñÂÆ ÃÅðÆÁ» ÃÔÈñå» î¹Ô¾ÂÆÁÅ ÕðòÅÀ¹äÍ Ú§×¶ êzÚÅðÕ» å¯º ×¹ðîÇå çÆ

-213-



ÁÇèÕÅð êzÅêå ÔéÍ ð¹îÅñ¶ Ú§ç¯Â¶ îÇðÁ» éÇîå Ççå¶ ìðåä å¶ Õêó¶,ÇÕò¶º ÒÒðÆÃÅÂÆÕÇ¦×ÓÓ Ô¹§ç¶ Ôé, êó· Ã¹ä Õ¶ Õñ¶ÜÅ êÅàçÅ þÍ ÁÅêäÅ éÅî ×¹êå ð¾Öä çÆ ôðå Óå¶ ÇÂÕ ÃÅìÕÅ Ô÷ÈðÆ ðÅ×Æ ÃzÆ çðìÅð

ÃÅÇÔì Á§ÇîzåÃð é¶ ÃéÃéÆÖ¶÷ í¶å Ö¯Çñ·ÁÅ, ÇÕ Ü¯ Üæ¶ çðìÅð ÃÅÇÔì ÇòÖ¶ ÕÆðåé ì¹¾Õ ÕðòÅªç¶ ÔéÍ À¹é·» å¯º çðìÅð ÃÅÇÔì ç¶ êzì§èÕ

Ú§×ÆÁ» î¯àÆÁ» ðÕî» òÃÈñç¶ ÔéÍ òðé» À¹é·» ù ì¹ÇÕ§× éÔÄ ÇçåÆ Ü»çÆÍ

ÃÇå×¹ðÈ ÜÆ ìõô ñËä! ÇÂÔ å» è»çñÆÁ» îÅîÈñÆ ÇÜÔÆÁ» ÔéÍÜç¯º ìÅçñ ÜÆ ÁÕÅñÆ ñ¾áîÅð», ðÅÜÃÆ òðÕð» ù ì¹ñÅ Õ¶, Õ¯ÂÆ

ôÕåÆ êzçðôé Õðç¶ Ôé, å» ÇÂÔ ÃÅð¶ ÒÒÇéîÅä¶ Ã¶òÅçÅðÓÓ ×¹ðÈ Øð» ÇòÚ¯º ôðèÅ¬Á» ù è¾Õ¶ éÅñ Õ¾ã Çç§ç¶ ÔéÍ ÃÅð¶ ÕîÇðÁ» Óå¶ Õì÷Å ÜîÅ Õ¶ ìËá Ü»ç¶ ÔéÍ î¯ðÚÅ íÅò¶º êzÕÅô ÇÃ§Ø ìÅçñ ù ÇízôàÅÚÅð ç¶

Õ¶Ã ÕÅðé Ü¶ñ· ÇòÚ¯º ÇðÔÅ ÕðòÅÀ¹äÅ çÅ Ô¯ò¶, êð ¦×ð ç¹¾Ö ÇéòÅðé ×¹ðçòÅð¶ ÇòÚ¯º ÔÆ ÛÕä×¶Í òÆÔ åÆÔ Ô÷Åð ì§çÅ ÇÂÕ¾áÅ Ô¯ Õ¶, ìÅçñ ÜÆ çÅ Üéî Ççé îéÅò¶, å» ×¹ðçòÅð¶ çÆ ×¯ñÕ ù ÚÈéÅÍ ìÅçñ

ÁÕÅñ åõå Óå¶ ÁÖ¿â êÅá ÕðÅò¶ å» òÆÔ åÆÔ Ô÷Åð ÒÒ×¹ðÇÃ§Ö»ÓÓ òÅÃå¶ ×¹ðÈ ÕÆ ×¯ñÕ ÇòÚ¯º ÒÒ¦×ðÓÓ ÃÜ Õ¶ ÁÅ Ü»çÅ þÍ ÇÂÔ ×¾ñ» ÕðÇçÁ» ÇÂÕ ê¹ðÅäÆ ïÅç åÅ÷Å Ô¯ ×ÂÆÍ ÇÂÕ òÅðÆ êzèÅé ×¹ðÚðé ÇÃ§Ø à½ÔóÅ, ô¯zîäÆ Õî¶àÆ ç¶ çøåð ÇòÚ¯º ìÅÔð ÁÅ ðÔ¶ ÃéÍ ÇÂÕ

ôðèÅ¬ ìÆìÆ Á¾×¶ ÁÅÂÆ, ê¿ÜÅÔ çÅ é¯à êðÃ ÇòÚ¯º Õ¾ÇãÁÅ, à½ÔóÅ ÜÆ ç¶ Úðé» Óå¶ ð¾Ö Õ¶ î¾æÅ à¶Õ ÇçåÅÍ êzèÅé ÜÆ ÁÅÖä ñ¾×¶ : ÒÒìÆìÆ ÇÂÔ ÕÆ Õð ðÔÆ þº, Á½Ô ÃÅÔîä¶ ×¹ðÈ çðìÅð ÇòÚ ÜÅ Õ¶, ×¹ðÈ ×z§æ ÃÅÇÔì ÜÆ Á¾×¶ î¾æÅ à¶Õ, üÕ ÁÅêä¶ êËÃ¶ÓÓÍ ìÆìÆ ÜÆ é¶ ÇéîðåÅ êÈðòÕ ÇÕÔÅ : ÒÒêzèÅé ÜÆ! ×¹ÃåÖÆ î¹ÁÅø ÕðéÆ, ×¹ðÈ îÔÅðÅÜ òñ¯º Ô¯Õ¶ íÆ å» ÇÂÔ êËÃ¶ å¹ÔÅâ¶ Õ¯ñ ÔÆ ÁÅÀ¹ä¶ ÔéÍ Çëð å¹ÃÆ Ô¹ä¶ ÇÕª éÔÄ Ã»í ñËºç¶?

Ô¹ä ÁÅªç¶ Ô» åÅ÷Å òÅêð¶ ØàéÅ Ú¾Õð òñÍ ×¹ðçòÅðÅ

Ü¹âÆôÆÁñ ÕÇîôé é¶ ÇÂÕ ÜÅ×ðÈÕ ×¹ðÇÃ¾Ö çÆ Áð÷Æ Óå¶ øËÃñÅ Ã¹äÅªÇçÁ», Ü¹ñÅÂÆ îÔÆé¶ ÃzÆîåÆ Ü×Æð Õ½ð êzèÅé ô¯zîäÆ Õî¶àÆ ù,

-216-



îËâÆÕñ ÕÅñÜ ÇòÚ ÇòÇçÁÅðæÆÁ» ç¶ çÅõñ¶ Ãì§èÆ ì¶ÇéÁîÆÁ» çÆ ç¯ôÆ î§éç¶ Ô¯Â¶, Çå§é Õð¯ó ð¹êÂ¶ Üî·Å ÕðÅÀ¹ä çÅ Ô¹Õî Ã¹äÅÇÂÁÅ þÍéÅñ ÔÆ ê¿Ü ÃÅñ òÅÃå¶ ×¹ðçòÅðÅ Ú¯ä ñóé Óå¶ êÅì§çÆ Áå¶ êzèÅé×Æ êç å¯º ÁÃåÆøÅ ç¶ä ñÂÆ ÇÕÔÅ þÍ íÅò¶º òÕåÆ å½ð Óå¶ êzèÅé é¶ ÔÅÂÆ Õ¯ðà ÇòÚ¯º ÇÂÃ øËÃñ¶ ù ñÅ×È Ô¯ä å¯º ð¹ÕòÅ ÇñÁÅ þ êð ÇÂÔ å» Ü¾× ÜÅÔð þ ÇÕ ÕÅñÜ ÇòÚ êó·é òÅñ¶ ÇòÇçÁÅðæÆÁ»

ù Çìé» òÜ·Å Çå§é Õð¯ó ð¹êÂ¶ î¹ÁÅø Õð Ççå¶ ×Â¶Í ç¯ ì¾Ú¶ å» ìÆ.Ü¶.êÆ. Õð¯óêåÆ òÜÆð» ç¶ Ãé, ÇÜé·» å¯º ð¹êÂ¶ éÔÄ ñÂ¶ ×Â¶Í ìÅÕÆ

ÃÅâ¶ ÒÒÁÃñÆ ÇÃ¾ÖÓÓ, éÔÄ-éÔÄ ÇÃ¾ÖÆ ç¶ êÇÔð¶çÅð, ÇÃ¾Ö ñÆâð» ç¶

ìÔ¹å ÔÆ ÒÒöðÆì Áå¶ ñ¯óò§çÓÓ ì¾Ú¶ ÃéÍ Ü¯ ÇÃ¾Ö êðòÅð Ã¾Úî¹¾Ú ñ¯óò§ç ÔéÍ À¹é·» ç¶ ì¾ÇÚÁ» çÆ øÆÃ ô¯zîäÆ Õî¶àÆ ÃÅç¶ ÇÜÔ¶ ÃÕÈñ» òÅñÆ Çé×¹äÆ ÇÜÔÆ Û¾âä ù ÇåÁÅð éÔÄÍ íñÅ Ô¯ò¶ Á»àÆ ÜÆ çÅ (ÇÂ§é¶ ò¾â¶ øðÅâ çÆ ÇÃ¾èÆ Ç÷§î¶òÅð Á½ðå ù ÃÇåÕÅðï¯× ôìç ÒÒìÆìÆÓÓ ÁÅÖä ñÇ×Á» ôðî ÁÅªçÆ þ) ÇÜé·» é¶ ÇÃðø ÇÂÔÆ ÁÅÇÖÁÅ þ ÇÕ ÒÒÇÂÃ ÇòÚ Õ»×ðÃ çÆ Õ¯ÂÆ ÃÅ÷ô þ Ü¯ ÇÃ¾Ö» ç¶ ÒÒèðî ÇòÚ

çõñÓÓ Çç§çÆ þÍÓÓ å¹ÃÄ Ã¾Ú ë¹ðîÅªç¶ Ô¯ ÜÆ! ÃðÕÅð ù ×¹ðçòÅðÅ Õ¶Ã Ã¹äé òÅñÆ ÁÅçñå ÔÆ õåî Õð ç¶äÆ ÚÅÔÆçÆ þ, å» ÇÕ å¹ÃÄ êÈðÆ åð·» íË î¹Õå Ô¯ Õ¶ ç¯ò¶º Ô¾æÆº Ççé ÇçÔÅó¶ ×¹ðÈ ÕÆÁ» ×¯ñÕ» ù «àò»ç¶ ðÔ¶Í ×¹ðÈ çÅ íË å» â¹ÅÔâ¶ ê¾æð îé Á§çð¯º Õç¶ çÅ À¹â üÇÕÁÅ þÍ ÃÇå×¹ðÈ ç¶ ÇÂéÃÅø å¯º âð¯º, ÇÂÃ ñ¯í ñÅñÚ å¶ ì¶ÂÆîÅéÆ ìÅð¶ ×¹ðìÅäÆ ÇÂª ë¹ðîÅé ÕðçÆ þ :

ÇÜª ÕÈÕð¹ ÔðÕÅÇÂÁÅ èÅòË çÇÔ ÇçÃ ÜÅÇÂ¨ñ¯íÆ Ü§å¹ é ÜÅäÂÆ íÖ¹ ÁíÖ¹ Ãí ÖÅÇÂ¨

îÅÇÂÁÅ ÜÅñ êÃÅÇðÁÅ íÆåÇð Ú¯× ìäÅÇÂ¨ÇåzÃéÅ ê¿ÖÆ ëÅÇÃÁÅ ÇéÕÃ¹ é êÅÂ¶ îÅÇÂ¨ (E@)

ÃzÆ êzÕÅô ÇÃ§Ø ìÅçñ ÇÂåéÅ ÕîñÅ å» éÔÄ ÇÕ ×¹ðÈ ÕÆ ×¯ñÕ

çÅ ÁæÅÔ ð¹ÇêÁÅ ÇÕÃ¶ ÁÇÜÔ¶ ÇòÁÕåÆ ç¶ ÔòÅñ¶ Õð ç¶ò¶ Ü¯ é» õ¹ç ÖÅò¶ å¶ éÅ ÖÅä ç¶ò¶Í ÇÂæ¶ ×¹ðîÇå ÇÃè»å êÈðÆ åð·» ñÅ×È ÕÆåÅ Ü»çÅ

-217-



þ ÇÕ ñÆâð ñ¯Õ ×¹ðÈ ÕÆ ×¯ñÕ ù ÒÒò§â Õ¶ ÛÕç¶ÓÓ ÔéÍ ÁÅêäÆ Ã¹ðåÆ Ã§é AIII åÕ ÇêÛ¶ ñË ÜÅÀ¹Í ÃzÆ êzÕÅô ÇÃ§Ø

ìÅçñ å¶ Ü. ×¹ðÚðé ÇÃ§Ø à½Ôó¶ çÆ ÇÃ¾èÆ à¾ÕðÍ à½Ôó¶ ù À¹Ã ç¶ Õ¾àó ÃîðæÕ íÅÂÆ ðäÜÆå ÇÃ§Ø Ãî¶å, îËçÅé ÇòÚ¯º ìÅÔð Ô¯ ÜÅä ñÂÆ îÜìÈð Õð ÇçåÅ Ç×ÁÅÍ Õî¶àÆ çÆ êzèÅé×Æ Õ¹¾Þ ÒÒ×¹êå êzäÓÓ ÕðòÅ Õ¶, ÃzÆîåÆ Ü×Æð Õ½ð ç¶ ê¾ñ¶ êÅ ÇçåÆ ×ÂÆÍ ÇÂé·» é¶ êzèÅé ìäé å¯º ìÅÁç ×¹ðÈ çÆ ×¯ñÕ éÅñ ÕÂÆ ç¶ô» çÆ êðòÅð Ãî¶å ÃËð ÕÆåÆÍ ìóÅ

ð½ñÅ ÇêÁÅ ÁõìÅð» ÇòÚ, ìÃ òÕåÆ À¹ìÅñ ÃÆ Ô½ñÆ Ô½ñÆ ô»å Ô¯ Ç×ÁÅÍ ÇÂÃ ÒÒÁ»àÆÓÓ é¶ ÕÆå¶ òÅÁç¶ î¹åÅìÕ ì¯ðÆÁ» íð íð, ×¹ðÈ ÕÆ

×¯ñÕ çÆÁ» ÁÅêä¶ îÅñÕ ç¶ Úðé» ÇòÚ ð¾Ö Õ¶ éîÃÕÅð» ÕðéÆÁ» ô¹ðÈ Õð ÇçåÆÁ»Í ÇÂ§é¶ ò¾â¶ ð¹åì¶ å¶ ê¹ÚÅä òÅñ¶ çÅ ÒÒè§éòÅçÓÓ ÕðéÅ å» ÇÃÃàÅÚÅð çÅ ÷ðÈðÆ ÇÔ¾ÃÅ þ éÅÍ ìÅçñ ÃÅÇÔì ù Ü¯ ÒÒÇåñ ë¹¾ñÓÓ À¹Ã òÕå í¶à ÕÆå¶ ×Â¶, ò¶ðòÅ ÇÂª þ :

×¹ðÈ ÕÆÁÅ ôðèÅòÅé Ã§×å» òñ¯º ×¹ðÈ Øð» ÇòÚ í¶à ÕÆåÆ ÇÂÃ õ¹Èé êÃÆé¶ çÆ êÇò¾åð ÕîÅÂÆ ÇòÚ¯º ÁõìÅðÆ ðÆê¯ðà» î¹åÅìÕ Û¶ Õð¯ó ð¹êÂ¶ çÆ Ú¯ä» ÇÜ¾åä ñÂÆ ôðÅì òðåÅÂÆ ×ÂÆÍ ÇÂÕ¾ñ¶ øðÆçÕ¯à ÔñÕ¶ ÇòÚ õìð» î¹åÅìÕ ç¯ Õð¯ó ð¹êÂ¶ çÆ ôðÅì ÇêÁÅ ÇçåÆ ×ÂÆ (ÔòÅñÅ ÇÃ¾Ö ÇòðÃÅ ÕËé¶âÅ, Ãå§ìð-AIII)

Üæ¶çÅð ×¹ðÚðé ÇÃ§Ø à½ÔóÅ éÅñ ìÅçñ çÅ î¹ó ÃîÞ½åÅ Ô¯ Ç×ÁÅÍ îÜìÈðÆ òÃ êzèÅé×Æ à½Ôó¶ ç¶ ÔòÅñ¶ ÕðéÆ êÂÆ êð ÃzÆîåÆ Ü×Æð Õ½ð òñ¯º ÕÆåÆ ×ÂÆ ÒÒîÔÅé Ã¶òÅÓÓ ìÅçñ ù í¹¾ñÆ éÔÄ ÃÆÍ

à½ÔóÅ ÜÆ ç¶ ÚñÅäÅ Õð ÜÅä Óå¶, î¹ó êzèÅé×Æ ÇÂÔù Ã½ºê ÇçåÆÍ ÷ðÅ Ã¯Ú¯! ×¹ðçòÅÇðÁ» ç¶ ÖÅÇåÁ» ÇòÚ¯º Ü¯ êËÃÅ ÕãòÅÇÂÁÅ Ç×ÁÅ ÃÆ, À¹Ô ÃÆ, ÒÒèðî êzÚÅð ø§â, ¦×ð ø§â Áå¶ ÇìñÇâ§× ø§â ñÂÆÓÓÍ ÇçåÅ Ç×ÁÅ (Ú¯ð î¯ðÆ ðÅÔÄ) ìÅçñ ù Ú¯ä ø§â òÅÃå¶Í þ éÅ Ôé¶ð ×ðçÆ?þ ÇÕå¶ é¶ó¶ å¶ó¶ ×¹ðÈ çÅ âð? ×¹ðìÅäÆ å» ÕÈÕ ÕÈÕ Õ¶ Ã¹Ú¶å Õð ðÔÆ

þ : ñ¯íÆ ÕÅ ò¶ÃÅÔ¹ éÅ ÕÆÜË Ü¶ÕÅ êÅÇð òÃÅÇÂ¨

-218-



Á§åÕÅñ ÇåæË è¹þ ÇÜæË Ôæ é êÅÇÂ¨ îéî¹¾Ö Ã¶åÆ Ã§×¹ Õð¶ î¹ÇÔ ÒÕÅñÖ çÅ×¹ ñ×ÅÇÂ¨ îÈÔ ÕÅñ¶ ÇåéÅ ñ¯íÆÁ» ÜÅÃÇé Üéî¹ ×òÅÇÂ¨

(ADAG)ÇêÛñ¶ Ãî¶º ÇòÚ ÒÒêÈÜÅ ç¶ èÅéÓÓ ù ñ¯ÕÄ ÷ÇÔð ÕÆ ÇéÁÅÂÆ ÃîÞç¶

ÃéÍ ×¹ðçòÅð¶ ÇòÚ¯º î¹øå ¦×ð Õ¯ÂÆ éÔÄ ÛÕçÅ ÃÆ, Ø¾à¯ Ø¾à ÁÅêä¶ ÖÅè¶ çÅ î¾¹ñ ×¯ñÕ ÇòÚ ÷ðÈð êÅªç¶ ÃéÍ ôÅÇÂç ÃÇå×¹ðÈ é¶ Áêä¶

sikha de jhhande bardar - prof. inder singh ghagga

Documents