SIĞIR AYAK VE EKSTREMİTE

HASTALIKLARINDA BESLENME VE AHIR

YAPISININ ETKİSİProf.Dr. Serhat ÖZSOY

Topallıkların nedenleri Besinler Beslenme idaresi Ahır yapısı ve idaresi Hayvan davranışları Stres ve sığır rahatı Tırnak kesimi İnfeksiyöz etkenler Mikotoksinler Hormonal değişimler

BESLENMEKonsantre yemin Kalitesi Tipi Protein oranı

Kaba yemin kalitesiSilajın nemi

Ayak hastalığı riskini arttırır.

BESLENME

Düşük kaliteli ot ve konsantre yem artışı laminitis riskini arttırır.

Kaba yemin fazla tüketimi ve konsantre yem verilmeyişi dışkı kıvamını arttırarak tabanda yıkımlayıcı çamur oranını azaltır.

BESLENME

Besinlerle alınan yüksek oranlardakikarbonhidrat ve proteinler, Ruminal asidoz Asetonomi Yağlı karaciğer Hipokalsemi,hipofosfatomi ve hipomagnezemiile dolaşım ve metabolik bozukluklara nedenolur.

Asidoz Fermente olabilir karbonhidrat yendiğinde,

PH düşerBakteriler ürer (S. bovis )Laktik asit oluşurPH< 5Lactobasil sayısı artar --------Rumen asidozuFermentasyonun dururRuminitis ve hiperkeratosis oluşurD-L laktik asitler emilir--------Metabolik asidoz oluşur.

ASİDOZ-LAMİNİTİSMetabolik asidoz sonucu Vasoaktif bir mekanizma aktive edilir Endotoksin ve histaminler (mikrobiyel değişim)

serbest bırakılır Artan kan basıncı artışı ile damar dışına sıvı sızar Ödem, tromboz ve corium’da internal hemoraji ve

ağrı oluşur Dolaşımın bozulması ile lokal işemi, epidermal

hücrelerde beslenememe ve hipoksi oluşur. AV şantlar oluşur-----------------------------------

ASİDOZ-LAMİNİTİS Epidermis’in Str.germ. dejenere olur Dermal epidermal birleşme bozulur Laminar bölge ve Corium’da dejenerasyon olur Laminar tabaka ayrılır Ayak kemiği ,corium ve dorsal duvar arasındaki yapı

bozulur. Ayak-taban arasındaki dokular basınç altında kalır Yumuşak doku kompresyonu, hemoraji,tromboz ve

nekrotik alanlar oluşturur. Küçük skarlar ve doku dejenerasyonu yeni kornu

oluşumunu engeller.

SUBKLİNİK ASİDOZ

PH> 5.5Düzensiz iştah-yem yemeAğırlık kaybı –Yem yemeye rağmenDüzensiz dışkı oluşumuİshal-Normal-Pasta kıvamıTopallıklar

Laminitis’de protein düzeylerinin etkisi

Normal çiftlik Etkilenen çiftlik------------------------Normal Etkilenmişler

Kan üre 15.9 24.6 25.5Globulin 3.0 2.8 3.9Total protein 6.1 6.1 7.1Hücre volümü % 29.4 32.2 33.9 Hemoglobin % 8.9 9.6 10.1(Bargai 1992)

Laminitis’de mikotoksin’lerin etkisi

Aflatoxin M1------------------

Hayvanlar n ppb

Normal sığırlar 30 0.0992Topal sığırlar 8 0.2318Ovaryum kistli topal sığırlar 27 0.2577(Özsoy 2004)

LAMİNİTİS

En önemli metabolik hastalıkAkutSubklinikKronik

HİSTAMİN

Nekrotik hastalıklarla olan protein yıkımlanması Stres,travma, sert zemin,aşırı kalabalık Corium dokusunun zedelenmesi Karaciğer apselerindeki anaerobik üreme Hemorajik yangılar Asidoz’a bağlı mikroorganizma ölümleri

Endotoksin ve Histamin oluşumunu sağlar !!!

SUBKLİNİK LAMİNİTİS

Tabanın yumaşaması ve sarı mum benzeri bir hal alması

Tırnağın uç kısmının uzayarak ağırlık merkezinin değişmesi

Taban ülseri Beyaz çizgi ayrılması Ökçe çürüğü Çift taban oluşumu vb.----------------

SUBKLİNİK-KRONİK LAMİNİTİS

NE YAPABİLİRİZ ? Konsantre yemleme günde 2 kere yapılmalıdır(35-40 kg

üzerinde süt verenlerde 3-4 kere olmalı) Tüm gün yemleme yapılabilir Konsantre-Kaba yem oranı % 60-40 olmalıdır. Tavsiye edilen protein miktarı % 16-18 üzerinde

olmamalıdır Kaba yem miktarı vücut ağırlığının % 1.40’ından az

olmamalıdır. Konsantre yemden önce biraz ot verilmelidir. Buzağılamadan 2 hafta önce vücut ağırlığının % 0.5-0.75

konsantre yem verilmelidir.

PH Düzenlenmesi

Sodyum bikarbonat 74-100 g/gün/sığırRasyonun % 1’i Taneli buğday Yalama taşı Ot kıyım uzunluğu 2.5 cm ve üzerinde

olmalıdır.

BESLENME

BİOTİN, Süt veren rasyonuna 20 mg/gün/sığır Kurudakilere 10 mg/gün/sığır

Zn-methionin 3g/gün/sığır

SONUÇ Kaba yem en üst düzeyde olmalı Konsantre yem bir seferde 4 kg’dan fazla verilmemeli Rasyon protein oranı % 16-18’i aşmamalı Enerji ve protein dengeli olmalı Yağ oranı düşük olmalı Rasyondaki ani değişimlerde sakınılmalı Uzun ot-sman kullanılmalı Buzağılama döneminde hayvanların yağlandırılmasından

sakınılmalı Bikarbonat ve yalama taşı kullanılmalı Yeterli vitamin ve mineral sağlanmalıdır