Şiir adına küçük İskender'in iki şiiri üzerine

8/8/2019 iir Adna kk skender'in iki iiri zerine

1/13


2/13


3/13

szbirimde, ayni szdiziminde oul anlamn kullanlabilmesiyle anlamdan okyoruma aar okuru. Yani iir dili iletiim dili kadar izgisel, ard arda deildir.Anlamsal olan, sapaklarla, kavaklarla ilerler. Bu sapaklar, kmaz yoladnmezse, bir yerlere iletirse sorun yoktur iir dilinde. Demek ki iir dilinde

anlamlandrmalar, yorumlar bir var noktasna gre geerlidir. Bu varnoktalar (terminaller) iirin anlamn, anlamsal yapsn gsterir. Ne var kikimi iirlerin yaplarn ne denli ayrntl anlatrsanz anlatn, farkl nedenlerdendolay o gereklii herkese anlatamazsnz. Grmek, gstermeye yetmeyebilir.Yorum ve anlam belirli bir deneyimi, anlamlandrma ve yorumlama birikiminigerektirir. stelik iir dili sz konusu olunca konuan kii, air(i) bile olsa iirdilini amlayamayabilir. Eer tersi olsayd, tm airlerin en iyi iir yorumcusu,anlamlandrcs olmas gerekirdi. Ne yazk ki yle deil. Olmas da zorunludeil. air de dier sanatlar gibi bir syleme/yapma becerisini zamanlakazanr. Kendi i denetimini oluturur. Ancak bu i denetim, kendi iinde

biimlense de d etmenlerden, baka airlerin deyilerinden, deer verdiieletirilerden etkilenir. Etkilenmelidir. Zira her air de etkilenmelerle

biimlenir. Bu etkilenme alan iine, iirin malzemesi gerei her trl sz biimi girer. Ve iir alannda eletiri olmadnda kendi i denetiminioluturamam, her yapt alklarla karlanan airler, bozuk yaylarndzeltme gerei duymazlar. Ne yazk ki bu yzden iir ortammz kurgusu,anlam, anlatm bozuk iirlerden geilmiyor. Kimse saatleri denetlemiyor. Vekimse aynaya bakma gerei duymuyor. Herkes kendi dersliinde kendiairliini ilan etmi durumda. Herkes iir arenasnda kendi etrafn rerek,

yalnzca nn grerek, nndekine bakyor. Benim szm onlara deil zaten.Kafasn kaldrp etrafna bakma yrekliliine erimi olanlara. Beni

bakalarna bakma, fark fark etme konusuna yakn olanlar ilgilendiriyor.Kazara brlerinden de anlayanlar karsa bu, kendileri iin devrim olacaktr.rencilerime verdiim temel bilgiyi yineleyebilirim artk: sylediklerimieletiri szgecinden geirmeden benimseyenler beni anlamam demektir.

Kuramsal bu giriten sonra bu yaznn asl amac olan kk skenderin ikiiirini zmlemeye geebilirim.

1.

Kalpte atekes

Bu ehre lanet okuyacam:Sevgilim silah brakacak

Topu topu bir gnde bitirdim mrmBir oturuta hesapladk eksiimizi, bir gecede sevitik nk

Eh, akn zaviyesi byle, mstakil ve lmcl


4/13

Kimimiz hep sarho, kimimiz hep malum kii

Keskin nianclar var sersemleten baklarndaElleri el deil, elleri ellerimde belirsiz su birikintisi

Ad da ad deil meymenetsizinAd sanki yaral cin iniltisi

Bu ehre ok lanet okuyacam:Sevgilim silah brakacak

Mamafih, her eyi yarsnda terktir zgrlkAnnem dourup balatt, ii ne, artk o tamamlayacak!

Kitaplk, 128, Haziran

Anlamlandrma ve/ya yorumlama :

Kalpte atekes

Bu balk doal olarak, ifadeyi syleyenin kalbinde bir sava olduunu, vesonunda atekesin, barn salandn ya da atekes dileini, kavgadan

bunalml anlatyordur. Bir durum ya da bir istek ifadesi. Sava kiminle?Kalpte olduuna gre elbette sevgiliyle, ya da sevgisiyle, sevme biimiyle. Ak

olmasa sevilen de olmaz. Ak var eden ben deil mi? Elbette romantik,hastalkl tek yanl ak bir yana, salkl bir ak karlkl bir ilikidir. Aknormalletirdim mi? Salkl szc standartlatrc bir terim, bununfarkndaym ama burada tek yanll, karlkl ak ilikisinden ayrmayaalyorum. tiraf etmeliyim bu terimleme bir normalletirme alkanlnnyansmas. Ak, ad stnde normalin, sradann dna kandr. Bu yzdenyaamn rengidir ya. Yaamn iki temel olayndan biri ak ise dieri dekavgadr. Sradann iki oyun bozan yaamn. te bu iirde air, bu ikioyunbozann yaratt dengesizlik iinde, bu dengesizliin aclarndan, hem

akn hem de kavgann kavuruculuundan bunalm dinginlik zlemi iinde.ster ak tek yanl olsun ister karlkl.

Bu ehre lanet okuyacam: /Sevgilim silah brakacak

Baln ardndan gelen bu iki dize bizi artyor. Zira balk iin belirlediimatekesin yaplm olmas durumuna ya da dinginlik arzusuna uygun biranlatm deil. Sevgilisinin varl yznden, dz deimeceli olaraksevgilisinin mekan, kalesi haline getirilmi ehir, benin, sevgilisine fkesi,

kzgnl yznden lanetlenecektir. Lanet etme edimi ve lanetin yerinegelecei umudu, benin kendini kutsaldan saymasn akla getiriyor. Bu da


5/13

onun kendini yce g tarafndan sevilmi, kayrlacak bir kii olarak grdanlamna gelir. Demek ki bu aamada sevgiliyle bir atekes sz konusu deil.Tam tersine bu, sava baltalarnn iyice bilenmesi demek. Kendisinin atsavata eli ylesine gl ki sevgili silah brakacak yani teslim olacak. Ancak

teslim olduunda sevgili yerine geen ehir lanetlenmi olacandan, neehirden ne de sevgiliden hayr gelmeyecek. Yani ben, fkeden ne yaptn,ne yapacan bilmez bir halde bir pireye bir yorgan yakverecek.

Topu topu bir gnde bitirdim mrm

'Topu topu bir gnde bitirdim mrm' ne demek? Topu topu snrlayc birdeyitir dilimizde. Nerden baksan, tamam vb deyilere yakn bir kullanmvardr. Ancak topu topu, bir szcyle kullanlr m diye soruyorumkendime. nk bu deyi bir sayma, toplama gerektirir. Diyeceim bu dizedetopu topu fazladan kullanlmtr. Karlatrlsn:

Bir gnde bitirdim mrm // topu topu bir gnde bitirdim mrm

Arasnda bir anlam fark var m? stelik gereksiz sz birim; anlam, anlatmzedelerken bir yandan da benin ruhsalndaki amaz iaret ediyor. Burada usylenebilir? iir amazl ruhsallara kapal m? Elbette hayr. Ama o ifadeyikullanan karma dili en iyi kullanmas gereken kii, air kii kimliiyle

geldiinde bunu sorma hakkm doar. Zira gnlk dille konumuyor, konumazair.

mrn bir gnde bitirdii yalan. mrn bir gnde bitirmi olsayd, bu iirlekarmzda olamazd. Diyeceksiniz ki amma yaptn, olmu bir olay anlatmakzorunda m air? Elbette deil. Ancak mrn bitirmi olma gerek olmasa daduyu olarak o gnden sonra yaamyor olmay, yaadn hissetmemeyidndrr ki bu da ben iin onun nemini belirtir. Kendisi iin bu kadardeerli birinin yaad bir ehire lanet etmek, ve onun teslim olacan

dnmek, normal insan ii deil. fkeden kudurmuluun ifadesi.

Bir oturuta hesapladk eksiimizi, bir gecede sevitik nk

Bir gnde, bir oturuta, bir gecede. Bu zaman tmlelerindeki nicelik,gndelik dil iinde say deeri olarak kullanlr genelde. Burada ayni zamandaen kk birim olarak kltmeyi ve ard arda geliiyle bir ivecenlii (beninruhsaln) iletiyor. Bu iletim iire benin pathosunu, duyusaln, duyusal aklyanstyor. Ben ve o, oturup ilikilerindeki aksakln nedenini bir kez

grerek deerlendiriyorlar. Bu, 'bir grmede fark ettik eksiimizi' olarak daokunabilir. Ancak dizenin sonundaki nkye dikkat etmek gerek. Bu


6/13

aklama tmcecii ikilideki eksikliin bir gecelik sevimeyle anlaldndndryor. Ancak bir gecedeyi bir gecelike evirmenin ne kadar doruolduunu sormadan edemiyorum. Evet anlamlandrma; evirilerle,dntrmelerle ilerler ama ayni zamanda anlam, evirmelerde yiter. zellikle

ruhsaln (heyecanlarn) youn olduu iirlerde dikkate alnmas gerekenduyusal akl ile ussal akln kartl ve bunlara bal olarak sz birimlerinanlam deerlerinin farkllaabileceini ve yzeysel dzlemde (iletiim dilianlatm) anlalmaz olan, derin dzlemde (iir dili anlatmnda) anlamlolabilecektir. una dikkat etmeye alyorum. Bu birlerle yaplan kltme,fke sonucu bir indirgeme olmasn!? Zira bir yandan sevgiliye lanet okuma,meydan okuma, teslim olacandan emin olma var, bir yandan da yaanmlarkltme. Bu eliiklik tek fkelenme olgusuyla aklanabilir. fke tmyaanml, bir ann krma ve krlma noktasna, o ann ucuna getirebilir, oann iinde toplayabilir. Yaanmlar adna ne byk yanlgdr. Ama yaamnkendisi de yledir. Hep zlere (ekstrelere) gelir dayanr ve zlerden,tohumlardan yaylr, genleir baka yaamlara. Peki fke niyedir? Biimin, o

biimin korunamamasna. Biim, edindiimizi sandmz biim, hemensonsuzlatrverdiimiz yan yanalklar varln zayfl ite. imdi demrm, eksiimizi, sevitik zerinden gideyim. mr ve sevimek,eksik noktasnda st ste katlanyor. Yani mr ile sevime, ak aynileiyor.Ve eksik, akn eksi ucu oluyor. Alevlendirici ucu oluyor. Lanet kertesinegetirdiine gre bu eksiklik aslnda bir fazlalk, gereksizlik de olabilir. Nasl?Bir nc kii olarak. O, bir baka o ile iliki iinde olmasa ben niye lanet

yadrsn, niye fkelenip meydan okusun? Ve syledii bir gecede sevitikksa bir zaman dilimini deil, ok keyf ald bitimsiz bir geceyi (geceleri)anlatyor. Bal olduu neden tmceciini (Bir oturuta hesapladk eksiimizi)deil sevgilim silah brakacak tmcesini aklyor. Bylece yalnzca sz

birim dzeyinde deil metin dzeyinde de allmam bir dizim ve dzenlemegereklemi oluyor. Szdizimsel balar, sralanlar altmz gibi deil.kk skender yalnzca deyiler konusunda deil metinsel rgleme(szdizim) konusunda da aykrlayor.

Eh, akn zaviyesi byle, mstakil ve lmclKimimiz hep sarho, kimimiz hep malum kii

Dil konusunda dikkat ettii tek ey akclk ve uyum. Szck arapa olmu,ingilizce olmu umurunda deil. Mstakil ve lmcl. Arapa ve z trkeiki sz birim yan yana. Burada ztrkeci bir iletiim dili bakmndanbamsz ve lmcl ya da zgr ve lmcl uygun derdi. Mstakil velmcln seilmi olmasn diline yle geldii iin yle, anndalk olarakaklayabiliriz. Ama oradaki /k/ ve /l/ seslerinin etkisini gz ard edemeyiz. /l/

sesleri akc niteliiyle ak yayyor (byle, mstakil ve lmcl); /k/ ise akve mstakil olarak balanyor. Biliyorum uuk, ar m ar bir yorum olacak


7/13

ama buraya denk decek. /k/ sesi kavgacdr. Zaten ak szc // ve /k/arasnda bir erilliktir (burada her trl feminist saldry gze alyorum). //ninyumuaklna kar /k/nn sertlii, kavgacl. Ar yorum dediim bu deilu: mstakilin iindeki kil ile ngilizce kill arasnda iliki kurmam. Ve

hemen ardndan lmcln gelmi olmas. Yabanclk bakmndanmstakil sz birimi dizede yalnz kalmyor, zaviye ile balantlanyor. Budizeyle yukardaki fke durumu, sakin bir deerlendirmeye, dinginlie ekildi.Eh ile ben, genel deerlendirme olarak bir kabullenmilik noktasna geldi.Duygusal yaayan benden bilge bene geti. Akn bak asnn bamszlkve bu bamszln ldrc olduu ifade edildi. Dikkat edilirse sz konusumodern bir ak. Daha dorusu akn cinsellie ve keyfe dnm hali.Senciliin sfra doru yol ald bencillik hali. Akn, bamsz olmasn,zellikle modern ak anlay erevesinde, herkesin kendi zihninde, kendikltrnde, kendi davrannda kendine zg olarak bir tek banalk ve tekyanllk olarak anlyorum. zseverliin zgeseverlie dnememi haliolarak. Taraflardan birinin dierine fazla balanmas halinde ykm olan birak. Tm ykmlar beklentilerin ykseltilmesinden kaynaklanr. Bu dazseverliin zgesever bir grntsdr belki. Ama lmcldr ite. Onun

bamszlamasn, bir bakasna ynelmesini kaldramayan ben, lanetleryadrm, bir gn sevgilinin kendisine dnecei ngrsnde bulunmu,mrnn, belki bir itiraf, belki bir tanklk sonucu bir gnde bittiini, yaayanl haline geldiini ifade etmitir. Bu iki dizede ortaya konan kartlklaradikkat etmek gerek. Ak: mstakil ve lmcl sevilen: mstakil. Seven:lmcl. Ben: sarho. O: malum kii.

Bu dntrmden sonra yle yazabilirim: Ben, seven /sarho ve lmcl. O,sevilen/bamsz ve malum kii. Malum kii deyiini bir hakaret gibiokuyorum. Belki ibne, belki orospu yerine. Bunu benin fkesindenkaryorum.

Keskin nianclar var sersemleten baklarnda

Elleri el deil, elleri ellerimde belirsiz su birikintisi

Benin sevgilisi, sen deil, o. Baklarnda sz birimi, seninbaklarnda deil, onun baklarnda demek. Sevgilinin baklarna sankiavna nian alan usta avclar yerletirilmi. Yani sevgilinin baklar dmanca,acmasz. kinci dizedeki elleri, niancnn elleri, sevgilinin elleri olarakanlalabilir. Ben sevgilinin elleri olarak okuyorum, nasl olsa niancnnarkasnda da sevgili yok mu? Su birikintisi deyiini mstakil ile birliktedeerlendirmek gerek. Dank, belirli bir ekle gir(e)meyen. Belirli bir biimeulaamam. Bu yzden de belirsiz. Benin eklini almam. Ben kabna

yerle(e)memi, benle bulu(a)mam. Ancak bu imgede ellerinin ellerinde


8/13

olmas ve belirsiz bir su birikintisi olmas, sevgilinin, kendisine ok yaknolmasna karn duyu olarak ok uzak olduu anlalyor.

Ad da ad deil meymenetsizin /Ad sanki yaral cin iniltisi

Yukarda belirttiim hakaret burada aklat. Sevgiliye fke sryor:meymenetsiz: uursuz, suratsz. Ad da sevimli bir ey deil. Burada ben,fkeyle itin (disphorique) duygu sergiliyor. Adn niye cin iniltisine

benzetiyor? Bir cinin yaraland ve inledii herkesin aklna gelmez.Dolaysyla arpc bir imge. Cini yaralayan kim? O da bakasna ok kttutulduu iin ac m ekiyor?

Bu ehre ok lanet okuyacam: /Sevgilim silah brakacak

Evet ben, bu kente ok kzgn. Lanet etme onda taknaklayor. Gzlerindekendisine kar keskin nianclar gizleyen o, bir gn kendisine dnecek. Ben,

bu inan iinde. Dolaysyla bir yandan sevgiliden kopma gibi bir dncesi yokama bir yandan da ona lanet etmekten, hakaret etmekten geri durmuyor.Durulaamyor bir trl.

Mamafih, her eyi yarsnda terktir zgrlk

Annem dourup balatt, ii ne, artk o tamamlayacak!

Son iki dizede bir dinginlik, bir deerlendirme bilgelii akam gibi kyoriire. Mamafih ve dier eski szckler, iirin iinde kendi aralarnda bir

balanmadan te bir katman olarak var oluyorlar. Bu katman, iirde, airiniindeki bir ata temsilcisi olarak grlebilir. Dilin atas olarak, ve airin dilselve yaamsal gemii olarak. Belki bir baba olarak, baba dili olarak iindeyerleik duran bir dil, gizli bir simge. Ve bu dizeler/Eh, akn zaviyesi byle,mstakil ve lmcl /Kimimiz hep sarho, kimimiz hep malum kii/ dizeleriyleses tonu bakmndan bir d olarak koutlanyor: iirin den tonlamaerilerini iaret ediyor bu eriler. Anlam bakmndan da, deerlendirme,

durulmu birinin bilgece sylemi olarak beliriyor. Bu adan bu iir brnsel(prozodik) bakmdan iki biti erisiyle st ste katlanabilen, birbirlerine

bakml iki blm ieriyor. Bu noktada hemen bir itiraz ykselebilir. Hayrtam bir koutluktan sz edilemez diye. Dorudur st ste katlanabilmesidzenli bir biim gerekir. Oysa iirde 7 ikili dize var. lk tonlama erisi,dinginleme bilgeleme 3. ikilidedir. Dolaysyla ayni durum 6. ikilideolmaldr. Oysa 7. ikilidedir. Buna yant olarak u sylenebilir. yi amayukarda da rnekledim: kk skender iiri, karmaa gibi grnenin iinden

bir dzenliliktir. Kaosta dzenlilik. Aykr kuralllklarn iiri. Kendisi yaln biri

deil, iiri de yaln deil. iirinin yaplan, rgs farkl. iirininaykrlamas ve farkllamas sz konusu. Szn ettiim koutluu yeni bir


9/13

kuralla hem bozuyor, hem bozmuyor. Zira fazladan grnen blm biryineleme. Ve bu yineleme iirin ilk iki dizesinin yinelemesi. Yani iirdeki sesinen yksek tonda, tm fke iddetiyle sylendii nokta. Yani bir blm olarak

belirlediim ilk dize brnsel adan decrescendo (azalan), giderek den bir

tonlama erisi gsterirken ikinci blmde (drdnc ikiliden) altnc ikiliyekadar crescendo (artan) giderek tepe noktaya trmanan bir tonlama erisigsteriyor. Ve ardndan birden den (finale) bir sonlandr. Yani iirinarkasnda bir orkestra efi var.

Son iki dizenin ierii olarak anlamna bakarsak, bir sav sz buluyoruz ilkdizede: zgrlk, her eyi yarsnda brakabilmektir. Dorusu farkl birzgrlk tanm. Hukuki olmayan, kendini bamsz duyumsamaya ynelten

bir anlay. Kiiler aras ba olabildiine geveten bir anlay. Bencil biranlay. Karsnda canl bir nesne sz konusu olmadnda, zarar bir bakasnadokunmadnda seme zgrl ho. Yani her eyi yarsnda terk edebilmek,

baka bir hedefe ynelmek ya da hedefsiz terk etmek bir eyi. Kiinin bileceibir i. Ama iirde grdmz sorun, benin dengesi sorunudur. O, beniterk ederek, benin dengesini altst etmitir. Ben, ayni iirin brnselinde(prozodisinde) olduu gibi (keskin) iniler ve klar yaamaktadr. Kendidurumunu salkl deerlendirmekten uzaktr. Bu anlamda iir, ada birtrajedidir. Bilmeden annesiyle evlenmi, lanetlenmi, gzlerini kr etmi kralOedipus gibidir iirdeki ben.

iir Annem dourup balatt, ii ne, artk o tamamlayacak! dizesiyle bitiyor.Sanki Oedipus ile koutluk kurarcasna. Sevgili ile anne kavramlarnn ayni

balamda yer almas ve yer deitirmesi ilgin. Anne dourarak benin varolmasn (sevme iini) balatt. Sevgili (o), terk etti, yarm brakt, yleyse annetamamlayacak. Yani yine anne sevgisine (akna) dnlecek.

Sahi her sevgili anne/baba mdr?

Bir de unu sormadan edemeyeceim: acaba kalpte atekes gerekleti mi?

iir bir dingilik gibi bitiyor ama sevgiliyle barlmad, sevgilinin silah brakmad belli. Ben kendisiyle mi bart, yoksa sevgi kavramyla m?Hayr hayr bu tr anlamlandrmalar gerek anlam saptrabilir. Bu, bir trajiinanlatm. Yaanm ruhsal ini ve kn. Bir ruhsaln nasl bozulduunun,benin aclarnn anlatm. nce bunun anlalmas gerek.

2.

Haybeye Hzn

Sanaalaya alaya attm bir tokat


10/13

gibi bu son pmdeki l

imdeki hayvanlarkurtulmuken kanl zincirlerinden,

imdeki gardiyangizlice amsa mahkumlarn kapsn,haydi gel sahte misafirlerden sz edelim birazok sarhoken stnde dz yrmeye altmzo izgi deil mi tabasks alnyazs,aslnda ak, bakasnn teledii te yars

gibi bu son szlerimdeki tuhaf

her neyseGzel grn bana, bana ait bu ayrlk gecesinde

Naslsa silahm, sadece hoyrat hayatn ensesindeKitap-lk, ubat 2008

iirde anlatlan temel gereklie iskelet olarak bakmak istiyorum.

Son pme sahte misafirlerden sz etme istei alnyazs aksenin balanmas.

Son pme:Son pme ncesi olaylar, anlatm olarak iir dnda brakldndan yorumsnrlar iinde. Anlald kadaryla ben-sen ilikisi bir olumsuzluk yaam.Olan her ne ise ben, mutsuz.

Sz dizimindeki balar bir yana braktmzda iire dorudan sen, iddetlealayan ben, son p ve l grntsyle girildiini fark ediyoruz.Anlatmn grntsel (sinema) dili bu. kk skender iirinde iddet, temelgelerden biri.

Sana /alaya alaya attm bir tokat/gibi bu son pmdeki l

Aslnda anlatlan: benin seni en son p. Yani bedenen bir iddet yok.Ancak iddet anlatm biiminde, bu pn benzetilmesinde. Benzetme ikili.Hem benzetme gesiyle benzetme olarak, hem de eretilemeli. Bu iki benzetme

benzetilenin iki ucuna yerletirilmi dizimsel olarak. p biimi, pnkendisi (bedeni) olarak iddetli deil. Ruh olarak iddetli, bu yzden ben,kanmasz. Bu yzden iki benzetmeli. pmesi akla, sevgiyle ykl bir pmedeil. Sevgilinin iinde vahalar, cennet baheleri uyandracak bir pme deil.

Cehennemi bir pme: l. Kzgnlk, fke, intikam duygular ykl, kurak,yakc, bunaltc, sevgisiz bir pme. lk benzetme ile ikincisi yap bakmndan


11/13

kart: biri uzun ikincisi ksa (: sana alaya alaya attm bir tokat /(-deki)l). Ben iindeki gelgitin iddetinin uzun ve ksa dalgas gibi bu iki

benzetme. Bu dalgalarla srkleniyor ben, sen ve pleri. Sevgisi ve nefreti iie, ayrmaz biimde sarma dola.

Sahtelikleri konuma istei:Son p, p deil. per gibi yapma. Ama ntr deerli bir per gibi yapma

bile deil. Olumsuzluk ykl. ben in bu davran bir sahtelik ieriyor. Amabenin bakyla, pen senin davran da yle. Bylece iki sahte kiikyor ortaya.

haydi gel sahte misafirlerden sz edelim biraz.

te misafir eretilemesi de bu itenliksizlii, sahtekarl iaret ediyor.Pekitiriyor. Pekitirme ifte anlatm, kk skenderde ne kan bir anlatm

biimi. Ben, senle ilikisindeki gereklikleri konuarak bir gnah karmayam aryor seni? Yoksa bir gerekilik oyununa m? Bu itiraf noktasndabenin kendi ruhsaln tanmlamas ilgin: imdeki hayvanlar/kurtulmukenkanl zincirlerinden,/imdeki gardiyan/gizlice amsa mahkumlarn kapsn/.Benin iinde kanl zircirlere vurulmu hayvanlar var. Bir de gardiyan. Bu ikikavrama plak olarak baktmzda tutuklu ve tutuklular gzeten kartl ve

btnleyicilii dikkat ekici. Ancak sanki bu kartlk bir aynilik gibi. indekihayvanlar ehvet duygusunun kamlayclar, coturucular olabilir; bir de

iddet duygusunun azdrclar olabilir. Ancak ikinci olaslk ok zayf zira ben,konumaya, dinlemeye hazr olmal, hazr hissetmi gibi olmal en azndan

byle bir neriyle gelebilmesi iin. Ho, ehvet duygusu asndan da biryatmlk durumuna gelmek olanaksz. Olaslkla air bir zgrletirmetabannda buluturmu iki imgeyi. Ne var ki anlatmak istedii durumlauyumam. Belki bu konumay yapabilmek iin, simgesel deeri ne olursaolsun iindeki hayvanlar balamalyd. indeki gardiyann, iindekimahkumlarn kapsn amas da yle. indeki tm su gelerini, ajanlarnserbest brakyor ve ardndan sahte misafirlerden sz etmeye aryor. Bu

durumda syleme tonundaki sakinleme tam bir meydan okumaya dnr.Seni tam bir kurbana dntrr. Hem de gzleri akken baklarn

bilendii bir ortamda kurban itirafa armak olur yapt.

Gerek pme ile ilgili anlatm, gerekse konumaya ar imgelerle ykl, ssl bir anlatm. Ancak ssl anlatm derken dekoratif bir anlatmdan szetmiyorum. Kanmayan, fazladan sunulan, katmerleen, st ste getirilenimgelerden sz ediyorum. airin ruhsaln ele verme noktasnda ilevsel amayalnlk asndan fazla anlatmdan sz ediyorum. kk skenderin iiri,

heyecan deeri yksek, dorudan bir iir. Bu yzden anlatm asndan


12/13

pekitirme yan sra fazla, gereksiz geler, anlamca uyumayan imgeler yeralabiliyor.

Yazg zerine saptama:

Amazl itirafa ardan sonra insanlk durumuyla ilgili bir saptamaya geiyor.ok sarhoken stnde dz yrmeye altmz/o izgi deil mi tabasksalnyazs,Yine bir benzetmeye geliyoruz ve yap olarak yine ikili bir benzetme.Alnyazs, bir tabasksdr. Tabask bir resmetme tekniidir. Tabasknn birzellii ayni resmin oaltlabilmesidir. Sanrm bunu iletmiyor air. Buresmetme tekniinden ok, szcn ierdii ta ve bask szcklerinedeniyle bu benzetmeyi kullandn dnyorum. Tataki sertlik, zamanadirenirlik, bask (presleme) kavramndaki kolay deimezlik anlam birimleridaha baskn grnyor. Bylece alnyazsndaki deimezlik anlam daha bir

pekitirilmi oluyor. Ve alnyazs iin ilk benzetme, ikilinin sarho iken, sarhoolmadklarn gstermek iin stnde dz yrmeye altklar izgi. Bu

benzetmede sarholuk kavram ile bilin ve bilin dlk, olma ve sanmakavramlar iletilebilir. Ama ayni zamanda yazgnn allm anlamndan daklr. Zira antik trajedide insanlar ne yaparlarsa yapsnlar yazgdankaamazlar. Yazgnn tutsadrlar. Tanrlarn iradesi olarak yazg insanlarlaoyun oynayandr. Ama bu benzetmede yazgya benzetilen izgiyle,deitiremeseler de oyun oynayan bu iki sarhotur. Oyun tanrlarn oyunuolmaktan km insanlarn oyununa dnmtr.

Ak zerine saptama:Ak zerine syledikleri abuk sabuk bir ey gibidir: aslnda ak, bakasnnteledii te yars /gibi bu son szlerimdeki tuhafnce bakasn bir btn olarak dneceiz. Ardndan bu btn ikiye

bleceiz. nsan iin aklmza gelen paralar: beden/ruh, yaam/lm. Bir debelki bendeki ben, bendeki sen/sendeki ben ayrm. Ruhu teleyemeyiz. lmancak intihar sz konusu olursa teleyebiliriz. Ben ve senin bir dierindeolmas ancak akla olanakl. Buradan belki telenen bir aka, ertelenen,

reddedilen bir aka gelebiliriz. Ancak ben, ifadenin net olmaynn farknda.Zira szlerinin tuhafln belirtiyor. Ancak bu tuhafl eksiltili ifade ileilevselletiriyor. Szn kesilmilii intihar dncesiyle de, akn reddiyle de

buluuyor. Abuklama olarak grnmesi de bu anlamlara, yaamnsakatlanmlna denk dyor. Buradan akn, ak olabilmesi iin yarmkalmas gerektii gibi bir karsamaya gelebiliriz.

Balama ya da vazgeme ya da:Sona geldiimizde bir netleme beklemeliyiz. Mutlu son ya da ac son. Ama ne

mmkn!


13/13

Şiir adına küçük İskender'in iki şiiri üzerine

Documents