Bildiğiniz gibi geçtiğimiz ay Gagavuz Türkle-rinin lideri, Gagavuzeli Özerk Cumhuriyeti’nin kurucusu Cumhurbaşkanı Stepan Topal vefat etti. 1987 yılında kurduğu “Gagavuz Halkı” adlı örgüt tarafından 12 Kasım 1990 yılında Gagavuz Millet Meclisi’ni oluşturmuş ve düzenlenen ilk demokra-tik seçimde Gagavuz halkının ilk cumhurbaşkanı seçilmişti.

1930’lu yıllarda Atatürk’ün talimatı ve o za-manki Romanya Büyükelçimiz Hamdullah Suphi Tanrıöver’in üstün gayretleriyle birçok Gagavuz köyü ve kasabasında Türkçe ders veren okullar eğitime geçti. Bu okullarda Türkiye’den getirtilen ders kitapları okutuldu. Ve yine bu dönem de bir-çok Gagavuz Türkü genç, orta ve yüksek eğitim ol-mak üzere Türkiye’ye getirtildi. İşte geçtiğimiz ay yitirdiğimiz Gagavuzeli’nin ilk ve tek Cumhurbaş-kanı olan Stepan Topal da Türkiye’de eğitim gören ilk kuşak Gagavuz öğretmenlerce yetiştirilmişti.

Atatürk’ün öğretmenlerinin yetiştirdiği genç-lerin uzun süre Türkiye’yi de ayakta tuttuğunu hiçbir zaman unutmamalıyız. Atatürk’ün vefatın-dan itibaren emperyalistler ve onların maşaları

tarafından milli değerlerimize karşı gitgide dozu artan bir savaş başlatılmış ve bu savaşta ne yazık ki başarılı olmuşlardır. Günümüzde öğretmeni-mizi, yeniden Atatürk devrinin yüksek şuurlu öğ-retmenleri haline getirmeye mecburuz. Ancak bu yolla dürüst, temiz, yüksek maneviyatlı, ülkesine ve değerlerine sahip çıkabilen gençler ve aydınlar yetiştirebilir; halkımızı, şeyhlerin ve şıhların ağın-dan kurtararak Atatürk’ün gösterdiği aydınlık yol-da ilerleyebiliriz.

Hiçbir zaman unutmamalıyız ki, öğretmenleri-mizin yetiştirdiği gençler hangi geleceğe koşuyor-sa Türk milleti o geleceğe kavuşacaktır…

Tanrı Türk’ü Korusun…Közhan Yazgan

TarihTürk Dünyası

Kültür Dergisi

Sevgili Okuyucular,

Türklerin iki ulu başbuğu vardır:Biri Bilge Kağan, diğeri Atatürk...Tarihte yalnız iki başbuğumuz, kurdukları devlete Türk adını vermiştir. Yalnız bu iki başbuğu-

muzdur ki, sadece ve sadece Türk kültürüne dayanmak gerektiğini, bunun dışına çıkmanın yok olmak manasına geldiğini her sözüyle taşlara işlemiş ve beynimize kadar kazınacak şekilde, en sert ifadelerle bize duyurmuşlardır.

Gene yalnız bu iki başbuğumuzdur ki, açları doyurmuş, çıplakları giydirmiş, yani sosyal devlet anlayışına sahip Türk devlet felsefesine sadık kalarak devlet kurmuşlardır.

Atatürk’ün bu anlayışıdır ki, parasız yatılı eğitim sistemini Türkiye’de ihdas etmiş ve parası olan çocuklarla eşit imkânlara kavuşturarak, beyinlerimizin yarışma imkânı bulmasına yardımcı olmuştur.

Ne yazık ki başbuğlarımızın bu emirlerine Türk münevverleri Bilge Kağan zamanında Çin’e mey-lederek nasıl ihanet etmişlerse, daha sonraki devirlerde zaman zaman Fars’a, zaman zaman Arap’a, bugün de Amerika’ya veya Batı’ya meylederek, aynı ihaneti aynı şiddetle işlemeye devam etmektedirler.

Bu suçlu Türk münevverlerini yeni yetişen gençliğimiz, elbette ve mutlaka yola getirecektir.

Tanrı Türk’ü Korusun…Prof. Dr. Turan Yazgan

Levent, 27 Kasım 2000

Stepan Topal’ın Ardından

Dr. Güllü Karanfil Mücadele Sembolü Stepan Topal

Doç. Dr. Süleyman Doğan Özbekistan Türkistan’ın Mihver Ülkesi Değişimin Eşiğinde

Dr. İlhan Akbulut Atatürk ve Misafiri Şah Rıza Pehlevi

Prof. Dr. Cezmi Eraslan Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve Millete Dayanmak Şuuru

Dr. Öğr. Üyesi Zekeriya Türkmen Mustafa Kemal Atatürkve Ordu-Millet Dayanışması

Mehmet Kürşad Yavan Bir Başbuğ’un Devrimi: Cumhuriyet’in Atatürk Hali

14

18 24

28

08 10

04

Yasin Baturhan Ergin 16. Yüzyılın En Sevilen İçeceği: Kahve

Hakan Kaya Ayda Bir Film İlk Öğretmen

Prof. Dr. Orhan Gedikli Mısır’da Türk İzleri -2-

Prof. Dr. Minehanım T. Nuriyeva Unutulan Tarih /Değiştirilen Adlar: 73Rusya’da Bir Türk Şehri Sarıtav | Saratov

Burak Tut Ayda Bir Spor Türkiye’de Bir Kızılderili Sporu: Lakros

Müjgan Ergil“Güneşin Çocukları”ndan “Andların Dokumacıları”na İnkalar Peru-Boliyva Gezisi İzlenimleri

TDAVVakfımızdan Haberler

56

50

62

54

42

Cilt: 64 Sayı: 383

Kurucu BaşkanProf. Dr. Turan Yazgan

SahibiTürk Dünyası Araştırmaları Vakfı adınaKözhan Yazgan

Sorumlu Yazı İşleri MüdürüSaadet Pınar Yıldırım

Genel Yayın YönetmeniMehmet Töre Yıldırım

DüzeltmenMehmet Kanlı

Kapak FotoğrafıMustafa Kemal Atatürk

Güncel Fotoğraflar M. Kemal Sallı Samet Çolban

Görsel Tasarım Hayri Güntek

Teknik Yönetim ve Tasarım Emel Gökay

Tasarım - Fotoğraf İşlemeGökhan Kaya

İdare Merkezi Türk Dünyası Araştırmaları VakfıKemalpaşa Mah. Bukalidede Sok. Nu: 4 Saraçhane PK: 34134 Fatih - İstanbul

(0212) 511 10 06 www.turan.org.tryayin@turan.org

Basıldığı YerŞenyıldız MatbaacılıkGümüşsuyu Cad. Işık San. Sit. C Blok No: 19/102 Topkapı İstanbul Telefon: (0212) 483 47 91Matbaa Sertifika No: 11964

Fiyatı: 10 TL

Abonelik Bedeli Yurtiçi: 100 TLÖğrenciler için : 85 TL Yurtdışı: 60 USD

Banka Hesap Numaraları Vakıfbank İstanbul Fatih Şb: TR76 0001 5001 5800 7287 8397 25

İş Bankası İstanbul Aksaray Şb: TR09 0006 4000 0011 0021 1928 92

Posta Çeki Hesap Numarası İstanbul Aksaray PTT Şubesi 141720 Nolu Hesap

Milli Eğitim BakanlığıTalim - Terbiye Kurulu’nca eğitim ve öğretim açısından öğretmenlere tavsiye edilmiştir.(8 Mart 1995 tarih ve B.08.0.TTK.0.0 1.04/611.7/0946 nolu karar)

Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı’nınAylık Süreli Yayın Organıdır.

TarihTürk Dünyası

Kültür Dergisi

36 38

62

Vakfımızdan Haberler

Çocukların somutlaştırarak öğrenmesi, neden-so-nuç ilişkileri kurmasını kolaylaştırması amaçlanan “Sebzeleri Değerlendiriyorum Etkinliği”nde öğrencileri-miz hem sebzelerin vücuduna olan faydalarını öğren-diler, hem de turşu yaparak eğlendiler. Bu etkinlikle öğrencilerimiz günlük hayatta uygulayabilecekleri bil-gi ve becerilerini geliştirdiler.

Öğrencilerimiz, oku-ma etkinlikleri kapsamın-da Bakü Kitap Merkezi’ni ziyaret ettiler. Sınıf öğret-meni nezaretinde gerçek-leşen ziyarette, öğrenciler hem kitaplarla tanışma imkanı buldular, hem de kütüphane kurallarını öğ-rendiler. Öğretmenlerinin nezareti ile Bakü Kitap Merkezi’nde üç saat bo-yunca keyifli ve verimli zaman geçirdiler.

TürkDünyasıBakü AtatürkLisesi

1990 Yılından Beri VerdiğiEğitimle Bakü’nün En ÇokTercih Edilen LisesindenHaberler

13 Ekim tarihinde araştırmacı yazar Serhan Çer-çi’nin Kafkas İslam Ordusu kahramanlarının hüzünlü hikayelerini anlattığı “Emanet Mezarlar” adlı kitabının tanıtımı gerçekleştirildi. Tanıtıma Azerbaycan Cum-huriyeti kurucusu Mehmet Emin Resulzade’nin toru-nu Reis Resulzade başta olmak üzere seçkin bir davetli topluluğu, öğretmen ve öğrencilerimiz katıldı.

Meslek Tanıtım Etkinlikleri çerçevesinde, değerli velimiz Ellada Rzayeva doktorluk mesleği hakkında çocuklarımızı bilgilendirdi. Velimiz Ellada Rzayeva’ya, öğrencilerimize zaman ayırıp doktorluk mesleği hak-kında onları bilgilendirdiği için teşekkür ederiz.

63

Uluslararası Kantörö Şaripoviç Toktomamatov ÜniversitesiTürk Dünyası Kırgız-Türk Prof. Dr. Turan Yazgan Sosyal Bilimler Ensitüsü

Avrupa Birliği Kalkındırma Fonu’nun desteğiyle üniversitemizde geçtiğimiz yıl faaliyete geçen ENACTUS grubu, tanı-tım etkinliğini gerçekleştirdi. Öğrencile-

rin girişimcilik yeteneklerini geliştirmeyi amaçlayan ENACTUS’un bu yıl da başa-rılı projelere imza atmasını bekliyoruz.

“Yabancı Dil Öğretimin-de Metotlar” adlı kongre Celalabad Devlet Üniver-sitesi’nin ev sahipliğinde gerçekleşti. Enstitümüzü temsilen kongreye katılan Arş. Gör. Seyfettin Gelek-çi “Türkiye Türkçesi Öğre-timinde Yeni Metotlar” adlı bildirisini gerçekleştirdi.

15-19 Ekim tarihleri arasında düzenlenen fa-külteler arası spor turnu-valarında, enstitümüz öğ-rencileri satranç ve masa tenisi dallarında birinci oldu. Öğrencilerimizi kut-luyor, başarılarının deva-mını diliyoruz.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde faaliyet göste-ren Adakent Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Fuat Bayram ile Vakıf Genel Başkanımız Közhan Yazgan, Türk Dün-yası’nda eğitim işbirliği çerçevesinde sözleşme imzaladı-lar. İmza törenine Adakent Üniversitesi’nin bünyesinde olduğu Avrupa Eğitim Kurumları Genel Koordinatörü Recep Beyazkılıç da katıldı.

Ziyaretçi Defteri

Ekim Ayı BoyuncaKatıldığımız Etkinlikler ve Ziyaretçilerimiz

Azerbaycan Devlet İktisat Üniversitesi Türk Dünyası Bakü İşletme Fakültesi

Her yıl olduğu gibi bu yıl da Uluslararası Eğitim Fuarı’nda fakültemizi temsil ettik. Azerbaycan Eğitim Bakanı Ceyhun Bayramov bir açılış konuşmasıyla baş-layan fuarda TÜDİFAK Dekan Yardımcısı Cevahir Memmedova ve öğrencilerimiz, katılımcılara fakülte-mizin imkanları hakkında bilgi verdiler.

64

Dağlık-Şor Bölgesi’n-den sanatçısı Çiltıs Tan-nagaşeva; Sena Tercüme Bürosu’ndan dostumuz Nafiye Yılmaz’la vakfımızı ziyaret edip kültürel işbir-liği bağlamında görüş alış-verişinde bulundu.

Prof. Dr. Acar Sevim’i kaybetmiş olmanın üzüntü-sünü tarif edemeyiz.

22 Ekim 2018 tarihinde toprağa verdiğimiz rahmet-li Prof. Dr. Acar Sevim, Marmara Üniversitesi Fen- Ede-biyat Fakültesi Alman Dili ve Edebiyatı Bölümü Başka-nı idi. Kendisi İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Mezunları Derneği’nin de yöneticilerindendi. Yoğun sosyal faaliyetleri ve hizmetleri vardı. Yayınlanmış ki-taplarının ve verdiği konferansların dışında Kadıköy Türk Ocağı’nın da başkanlığını yürütüyordu. Toplan-tılarını daha geniş salonlarda yapmayı arzulardı hep. Ancak, çeşitli imkânsızlıklar rahmetli Acar Sevim’i ve yönetim kurulunu hep frenledi.

Rahmetli Acar Sevim, son derece samimi, mütevazi, gösterişten uzak, ancak iş yapan, idealist, özü sözü bir ve gurur duyulacak bir Türk aydınıydı. Bazıları gibi de-ğişik menfaatler peşinde asla koşmaz; zamanını ve me-

saisini Türk ve Türk Dünyası için harcardı. İşinde son derece ciddi ve görevine bağlı idi.

Öğretim üyesinin görevi sadece bilgi aktarmak ve öğretmek değil, aynı zamanda eğitimdir. Hedef; ülke-sini seven, ülkesine karşı kullanılamayacak, sahasında yeterli bilgiyle donatılmış, yabancılaşmamış gençleri her branşta milli şuurla yetiştirmek olmalıdır. Bu şu-urda yetiştirilemeyen, milli hassasiyetlerden yoksun, Türk milletine aidiyet duygusu kaybettirilmiş nesiller, ancak ona buna kullanılacak malzeme olur ve kaybolup giderler.

Acar Sevim ise üniversitesine ve fakültesine üstün bir meslek anlayışıyla bağlı idi. Öğrencisine sadece ders vermeyen, onlara aynı zamanda rehberlik de yapabilen, hal ve hatırlarını sorabilen, maddi ve manevi destek ola-bilen öğretim üyesi sayısı zannedildiği kadar fazla de-ğildir. Aslında ülkemizin böyle ilim ve fikir adamlarına ihtiyacı vardır.

Prof. Dr. Acar Sevim’in “Halk Milliyetçiliğinin Öncü-sü Herder”, “Yalnız Kurt”, “Sanayileşme-Edebiyat İlişkile-ri Açısından Alman Naturalizmi”, “Nihilizme Eleştirel Bir Bakış”, “Rüya ve Vizyon” isimli eserleri bulunmaktadır. Kendisine Allah’tan rahmet; ailesine, yakınlarına, mes-lektaşlarına, sevenlerine ve kendilerini Türk milletine mensup hisseden ve Türk olmanın şuuruna sahip her-kese başsağlığı diliyoruz.

Prof. Dr. Mustafa E. Erkal

13 Ekim Cumartesi günü vakıf merkezimizde Vakfımızın çalışmalarında bizzat görev alarak hizmet eden dava adamı Em. Alb. Erkmen Mütevellioğlu için vakfımızda mevlüt okutuldu.

Mevlüdün ardından yazar Hayri Ataş, İstanbul Üniversitesi – Cerrahpaşa Dr. Öğretim Üyesi İbra-him Akış ve Makedonya TMBH Başkanı Erdoğan Saraç’ın Mütevellioğlu Albayımızın kişiliği ve hiz-metlerini vurgulayan konuşmalarıyla devam etti.

Uzun yıllar TRT’de yapımcı yönetmen olarak çalışan müzisyen ve vakfı-mızın sanatçısı Bünyamin Aksungur, yılların imbiğin-den geçirerek yeni çıkardığı Türk Dünyası şarkı ve tür-külerinden oluşan “Canan Uykuda” adlı albümünü, Genel Başkanımız Közhan Yazgan’a hediye etti. Sanat-çımızı nice başarılara imza atması dileğiyle gönülden kutluyoruz.