seta analiz gazze

7/29/2019 Seta Analiz Gazze

1/20

setaAnaliz

.

S E T A | S y a s e t , E k o n o m v e T o p l u m A r a t r m a l a r V a k | w w w . s e t a v . o r g | K a s m 2 0 1 2

SRALN DEME DRENC

2012 GAZZE SALDIRISISELN M. BLME


3/20

S R A L N D E M ED R E N C : 2 0 1 2G A Z Z E S A L D I R I S I

3

ZET

srail, 14 Kasm 2012de, btn dikkatlerin Suriyeye odakland bir ortamda drt sene ncekine

benzer bir zamanlama, gereke ve taktikle Gazzeye yeni bir saldr balatt. 7 gn sren saldrnn

sonunda Trkiye-Msr-Katar lsnn abalar sonucunda 21 Kasm 2012 tarihi itibari ile atekes

saland. srail tarandan Savunma Stunu ad verilen operasyonun balatlma nedeni Hamasn

ze saldrlar karsnda meru mdaaa olarak sunulmu olsa da esasnda taraar arasndaki ate-

kesi srail bozmutur. Kullanlan saldrya kar savunma sylemi hem Filistin sorununun iini boalt-

makta hem de srailin operasyonun arkasnda yatan dier motivasyonlarn da gizlemesine olanak

salamaktadr.

Arap Bahar ile birlikte Ortadouda deien rejimlerin srail karsnda aldklar tavr nem arz

etmektedir. Msr ve Tunus ynetimleri saldr karsnda sraile ynelik sert eletirilerde bulunmu ve

bombardman altndaki Gazzeyi ziyaret etmilerdir. Trkiyenin de dhil olduu Arap Birlii dileri

bakanlar heyetinin Gazze ziyareti de blge adna nemli bir siyasi k olmutur.

Bu almada ncelikle, srailin Gazzeye saldrsna gereke olarak sunduu argmanlar analiz

edilmekte, ardndan saldrnn arkasnda yatan asl motivasyonlar deerlendirilmektedir. Analizin

nc blmnde saldrya gsterilen kresel ve blgesel tepkiler nedenleriyle birlikte ele aln-

makta, Arap Baharnn ve blgedeki deiimin son saldr zerindeki yansmalar incelenmektedir.

almann son blmnde Trkiyenin Filistin meselesine ilikin yaklam ve Hamasn iktidara ge-

liinin ardndan sorunun zm iin izledii politika anlatlmtr. Sonu blmnde ise Filistin so-

rununun kendi snrlarna hapsedilemeyecei vurgulanm ve zme kavuturulmad mddete

Ortadoudaki btn aktrleri etkileyecei iade edilerek genel deerlendirme ve nerilere yer ve-

rilmitir.


4/20

S E T AA N A L Z

4

GR

srail, 14 Kasm 2012de, btn dikkatlerin Suriyeye odakland bir ortamda drt

sene ncekine benzer bir zamanlama, gereke ve taktikle Gazzeye yeni bir saldr

balatmtr. Sekiz gnn sonunda atekes salanrken, saldrlar srasnda yaklak

yars ocuk, yal ve kadn olmak zere 167 Filistinli hayatn kaybetmi, 1200den

azlas yaralanmtr. Bu srede len srailli says ise 5tir. Pek ok binann ykld, alt

yapnn ar hasar grd Gazze, ablukann balangcndan bugne urad srail

hava saldrlarndan birini daha byk ykmla geride brakmtr.

srail tarandan Savunma Stunu ad verilen operasyonun balatlma nedeni

Hamasn ze saldrlar karsnda meru mdaaa olarak sunulmu ve amacn srail

halkna ynelik ze tehdidine son vermek iin Hamasn ze kapasitesini ortadan

kaldrmak olduu sylenmitir. Ancak saldr ncesi yaanan sre taraar arasndaki

atekesi bozann srail olduunu gstermektedir. Ayn zamanda srail saldrlar veHamasn att zeler nedeniyle lenlere ilikin gemiten bugne rakamlar, hem

srailin meru mdaaa argmanlarn rtmekte hem de atlan zelerin srail halk

iin byk bir tehdit oluturduu syleminin gerekleri yanstmaktan uzak olduunu

gstermektedir. Kullanlan saldrya kar savunma syleminin yanll bir yana

bu sylem hem Filistin sorununun iini boaltmakta hem de srailin operasyonun

arkasnda yatan dier motivasyonlarn da gizlemesine olanak salamaktadr.

Netanyahu hkmetinin Gazzede bu apta bir operasyona girimesinin ardnda,

22 Ocakta gerekleecek seimlere ynelik hesaplar ve Hamasn Arap Bahar

ile birlikte artan askeri ve siyasi gcn krma plan yatmakla birlikte asl neden

srailin blgedeki deiime direnci ve kendi gc asndan bireyin deimediini

gstermek istemesidir. ABD ilk andan itibaren srailin kendini savunma hakkna vurgu

SRALN DEME DRENC

2012 GAZZE SALDIRISI


5/20


5

Blgenn ndenget demFlstn sorunundaktkanmlnalmasnn artkelzem olduunugstermektedr.

yaparak Netanyahu ynetimine destek vermitir. ABDnin Ortadouda bir yandan

yeni aktrlerle gelitirmeye alt iliki, dier yandan srailin istekleri dorultusunda

hareket ederek blgedeki dier aktrleri grmezden gelmesi izledii siyaseti elikileryuma haline getirmekte ve Amerikann Ortadou siyasetini kmaza sokmaktadr.

Bu noktada, Arap Bahar ile birlikte Ortadouda deien rejimlerin srail karsnda

aldklar tavr da gznne almak gerekmektedir. Hem Msr, hem Tunus ynetimleri

saldr karsnda sraile ynelik sert eletirilerde bulunurken, bombardman altnda

Gazzeyi ziyaret etmilerdir. Trkiyenin de dahil olduu Arap Birlii dileri bakanlar

heyetinin Gazze ziyareti de blge adna nemli bir siyasi k olmutur.

Filistin meselesini AK Parti iktidar ile birlikte Ortadou politikasnn merkezine

oturtan Trkiye, sorununun zm iin sadece sraile kar politikalarn deimesi

gerektiine deil ayn zamanda Filistinin siyasi andan glenmesi gerektiineinanmaktadr. Bu amala meseleyi uluslararas platormlarda gndemde tutmaya

almaktadr. Son saldrnn ardndan da ilk andan itibaren gelimelerin iinde yer

alm, Msr tarandan yrtlen arabuluculuk aaliyetini akti ekilde desteklemitir.

Atekes salanmakla birlikte, salanan uzla saldrlarn bir sre nne gemekten

daha derin zmler getirmemektedir. Oysa blgenin iinden getii deiim Filistin

sorunundaki tkanmln almasnn artk elzem olduunu gstermektedir.

Elinizdeki analizde ncelikle, srailin Gazzeye saldrsna gereke olarak sunduu

argmanlar analiz edilmekte ardndan saldrnn arkasnda yatan asl motivasyonlar

deerlendirilmektedir. Kresel ve blgesel yanklarn ele alnd blmde, ABDzerinden Batl devletlerin soruna yaklam biimleri nedenleri ile birlikte tartlmakta

ve Arap Baharnn ve blgedeki deiimin son saldr zerindeki yansmalar

incelenmektedir. Trkiyenin Filistin meselesine ilikin yaklam ve Hamasn iktidara

geliinin ardndan sorunun zm iin izledii politikann anlatld blmn

ardndan sonu blmnde genel deerlendirme ve nerilere yer verilmektedir.

I. SALDIRI STUNU: KM KENDN SAVUNUYOR?

srail, 14 Kasm 2012de, drt sene nce Gazzeye balatt saldrya ok benzer birzamanlama, gereke ve taktikle Gazzeyi vurmaya balad.1 Hamasn askeri kolu

zzettin el-Kassam Tugaylar Komutan Ahmed Caberinin2 aracnda vurulmasn

mteakiben balayan bombardman ile Gazze bir kez daha srailin ar hava

saldrsnn hedei haline gelmitir. Sekiz gn sonra 21 Kasm 2012 akam itibari ile

atekesin yrrle girmesi konusunda uzlama salanrken, srailin Gazzeye son

saldrs bir kez daha geride ar bir bilano brakmtr. ileri Bakanl binas, Hamas

merkez binas, Kuds hastanesi, Gazze stadyumu ve okullarn da dahil olduu pek

1. 2008deki Gazze Saldrs hakknda detayl bilgi iin bkz. Selin M. Blme, Gazzede Katliam: Trkiye, Ortadouve Filistin Sorunu, SETA Analiz, Say 3, Ocak 2009.

2. sraiin Caberiye ynelik 2004 ve 2006 yllarnda da suikast giriimleri olmutur. Caberi hakknda detayl bilgiiin bkz. Selin M. Blme, Uuk Uluta (ed., Filistinde Siyasi Aktrler ve Partiler, SETA Kim Kimdir, Mays 2012, s.79.


6/20

S E T AA N A L Z

6

sral tarandan,brkez daha Tevrata

atta bulunarakSavunma Stunu

ad verlenoperasyonun brmeru mdaaa

olduu lersrlmtr.

ok bina Gazzedeki alt yap ile birlikte ar hasar grm veya tamamen yklmtr.3

Filistin Salk Bakanl tarandan 21 Kasm sabah yaplan aklamaya gre, saldr

nedeniyle 137 Filistinli hayatn kaybederken, 1.200 Filistinli yaralanmtr. lenlerin%42sini yaralananlarn ise %59unu kadnlar, ocuklar ve yallar oluturmaktadr.

4 Atekesin ardndan ilk gayri resmi rakamlar len Filistinli saysnn 167ye ktn

gstermektedir.5 srail Ordusunun aklamalarna gre, bu sre iinde Gazzede 1.550

hede vurulmu, Gazzeden ise 1.400 ze at gereklemitir. Fze atlar sonucunda

4 srailli sivil ve bir asker hayatn kaybetmitir.6 Atekes sonras yaplan aklamalarda

ise len srailli says 5 olarak verilmektedir. 7

srail tarandan, bir kez daha Tevrata atta bulunarak Savunma Stunu8 ad verilen

operasyonun hedei, Hamasn komuta ve kontrol ana ve altyapsna ar zarar

vermek olarak aklanm, srail halkna ynelik ze tehdidine son vermek iinHamasn ze kapasitesinin ortadan kaldrlmasnn amaland ve bunun bir meru

mdaa olduu ileri srlmtr.9 Buna karn olaylarn bu noktaya nasl geldiine

bakldnda, 8 Kasmda10 Gazzede utbol oynayan 13 yanda bir erkek ocuunun

srail askerleri tarandan alan ate sonucu vurulmasnn ardndan Hamasn

ze at ile karlk vermesi ve akabinde srailin balatt hava saldrs ile iddet

dalgasnn byd grlebilir.11 Aslnda yaanan gerilimi yattrmak maksad ile

Msrn devreye girmesi ile 12 Kasmda gayri resmi bir atekes Hamas ve slami Cihad

tarandan kabul edilmi ve bu srail makamlarna iletilmitir.12 Bu atekes, iki gnlk

3. Israel Bombing Residential Areas, Civilian Inrastructure in Gaza, Global Research, 17 Kasm 2012, http://www.globalresearch.ca/video-israel-bombing-residential-areas-civilian-inrastructure-in-gaza/5312203

4. Palestinian Ministry o Health: Death toll stands at 137, with 1200 injured; 42% o dead are women, children,and elderly,Mondoweiss, 21 Kasm 2012; http://mondoweiss.net/2012/11/palestinian-ministry-o-health-death-toll-stands-at-137-with-1200-injured-42-o-dead-are-women-children-and-elderly.html

5. Hamas-Israel ceaseire takes hold but mistrust runs deep, Reuters, 21 Kasm 2012; http://uk.reuters.com/article/2012/11/21/uk-palestinians-israel-hamas-idUKBRE8AD0WL20121121.

6. Casualties, Attacks in Israel-Hamas Conict, ABC News, 21 Kasm 2012; http://abcnews.go.com/International/wireStory/casualties-attacks-israel-hamas-conict-17773269#.UK069GcViSo

7. Hamas-Israel ceaseire takes hold but mistrust runs deep, Reuters, 21 Kasm 2012; http://uk.reuters.com/article/2012/11/21/uk-palestinians-israel-hamas-idUKBRE8AD0WL20121121.

8. branicede dorudan evrimi Bulut Stunu anlamna gelen operasyon ad Tevrattan geliyor. srail Ordusuoperasyonlarnn %40na Tevrat kaynakl isimler veriyor. Bunlar iinde Gazzeye yaplanlar arlkl. Tevrata dayalisim semekle hedeenen psikolojik mesajlarn yan sra, bu dini vurgu ile savan insani ve ekonomik maaliyetinirtbas ederek srailde oluabilecek sava kart kamuoyunun nne gemek de amalanyor. Operation PillarO Deense In Gaza: What Is The Biblical Meaning Behind The Name?, The Hufington Post UK, 15 Kasm 2012,http://www.huingtonpost.co.uk/2012/11/15/pillar-o-deense-biblical-gaza-israel_n_2135806.html.

9. Behind the Headlines: Operation Pillar o Deense, Israel Ministry o Foreign Afairs, 14 Kasm 2012, http://www.ma.gov.il/MFA/About+the+Ministry/Behind+the+Headlines/BTH_Operation_Pillar_o_Deense_14-Nov-2012.htm; IDF Begins Widespread Campaign on Terror Targets in the Gaza Strip, IDF Blog, November 14,2012; http://www.idblog.com/2012/11/14/id-begins-widespread-attack-on-terror-sites-in-the-gaza-strip/.

10. 8 Kasmdaki bu olay genel olarak iddetin son trmannn balangc olarak kabul edilmekle birlikte8 Kasmdaki bu olay genel olarak iddetin son trmannn balangc olarak kabul edilmekle birliktebunu daha geriye gtrmek mmkndr. Nitekim gerilimin trmanmasna ilikin Ekim-Kasm aylarn kapsayanperiyodda arkl tarihler ve olaylar verilmektedir. Bunun sebebi bu son dnem iinde srailin artan saldrve tutuklamalar bunlara Hamasn ze veya top at ile cevap vermesidir. Bir rnek olarak; 7 Ekimde srailOrdusunun saldrsnda 1 Filistinli lrken, 15 Filistinli yaralanm, buna Hamas ze at ile cevap vermitir.Palestinians: Israeli strikes in Gaza kill 1, wound 15, CNN, 8 Ekim 2012, http://edition.cnn.com/2012/10/08/world/meast/israel-gaza-strikes/index.html.

11. Timeline: Israels Latest Escalation in Gaza,Timeline: Israels Latest Escalation in Gaza, Institute or Middle East Understanding, November 14, 2012;http://imeu.net/news/article0023227.shtml.

12. Report: Egypt brokers lull between Israel, Gaza terror groups,Report: Egypt brokers lull between Israel, Gaza terror groups, Ynet News, November 11, 2012. http://www.ynetnews.com/articles/0,7340,L-4304068,00.html


7/20


7

sral, daha nce depek ok kez, hattaHamasn ddetkontrol altnaald dnemlerde dahl olmakzere atekesbozmutur. Verler,sraln Hamasaoranla ok dahaagres br tutum

nde olduunuve orantsz gkullandngstermektedr.

bir sessizliin ardndan Ahmet Caberinin ldrld saldr ile srail tarandan

bozulmutur.13 Dolaysyla bu noktada, zaten hukuki adan sorunlar ieren srailin

meru mdaaa ve saldrlar durdurma argmanlar da dayanaksz kalmaktadr.

srail, daha nce de pek ok kez, hatta Hamasn iddeti kontrol altna ald dnemler

de dahil olmak zere atekesi bozmutur.14 2008deki Gazze saldrsna giden srete

de bu seyri gzlemlemek mmkndr. 4 Kasm 2008de srail askerleri bir Filistinliyi

ldrm, bunun zerine Hamas top atei am, srailin hava saldrs ile alt Filistinliyi

ldrmesi zerine Hamas zelerle karlk vermitir. Yaananlarn akabinde, 19 Aralk

2008de Hamas, srail tarandan verilen atekes sznn tutulmad, 22 Filistinlinin

ldrld ve ablukann kaldrlmad gerekesiyle 18 Haziran 2008de balayan

6 aylk atekes srecini uzatmayacan duyurmutur.15 Ancak Hamas harekete

gemeden, 27 Aralk 2008de srail Gazzeye hava saldrs balatmtr. Bu dnemdesrail Ulusal Gvenlik Konseyinin hazrlad ve sonradan basna szan gizli askeri

strateji raporu aslnda operasyon hazrlklarnn aylar nce, yani Hamas atekesi

bitirme kararn aklamadan alndn gstermektedir.16 Bu sre bir istisna deildir.

2009da yaplan bir alma, atmalara ara verilen dnemlerin %79nun srailin

bir Filistinliyi ldrmesi ile bozulduunu, sadece %8nin Filistinlilerin saldrs ile

kesildiini gstermektedir. %13te ise her iki tara ayn anda saldrmtr. atmasz

geen gn says uzadka srailin bunu bozma oran da ykselmektedir. Bir hatay

geen atmasz dnemlerin %96s, dokuz gn geen atmasz dnemlerin

%100 tek tara olarak srail tarandan bozulmutur.17

Hamasn gerekletirdii saldrlarn, atlan zelerin srail halk iin byk bir tehdit

oluturduu sylemi de gerekleri yanstmaktan uzaktr. Veriler, srailin ok daha

agresi bir tutum iinde olduunu, orantsz g18 daha dorusu mukayesi mmkn

olmayan g kullandn gsterirken, Gazze topraklarndan alan atein byk

apl zarar vermekten uzak olduunu ispatlamaktadr. 2009daki Gazze saldrs 22

gn sonra sona erdiinde 10u asker 13 srailli lm, buna karlk 347si ocuk 1.393

Filistinli hayatn kaybetmi,19 4000den azla Filistinli de yaralanmtr. srail Ordusu,

2008deki Gazze saldrsnn sona erdii 19 Ocak 2009dan 30 Eyll 2012ye kadar,

13. Breaking Truce, Israeli Strikes Kill Moderate Hamas Military Chie, Palestinian Civilians in Gaza,Breaking Truce, Israeli Strikes Kill Moderate Hamas Military Chie, Palestinian Civilians in Gaza,DemocracyNow, November 15, 2012, http://www.democracynow.org/seo/2012/11/15/breaking_truce_israeli_strikes_kill_moderate.

14. Sel-deense or provocation: Israels history o breaking ceaseires,Sel-deense or provocation: Israels history o breaking ceaseires, Institute or Middle East Understanding,November 14, 2012; http://imeu.net/news/article0022250.shtml.

15. Selin M. Blme, Gazzede Katliam: Trkiye, Ortadou ve Filistin Sorunu,Selin M. Blme, Gazzede Katliam: Trkiye, Ortadou ve Filistin Sorunu, SETA Analiz, Say 3, Ocak 2009, s.5.

16. Deense establishment paper: Golan or Syria peace, plan or Iran strike,Deense establishment paper: Golan or Syria peace, plan or Iran strike, Haaretz, 29 Kasm 2008, http://www.haaretz.com/print-edition/news/deense-establishment-paper-golan-or-syria-peace-plan-or-iran-strike-1.257962.

17. Nancy Kanwisher, ohannes Haushoer, Anat Biletzki, Reigniting Violence: How Do Ceaseires End?,Nancy Kanwisher, ohannes Haushoer, Anat Biletzki, Reigniting Violence: How Do Ceaseires End?,Hufington Post, anuary 6, 2009; http://www.huingtonpost.com/nancy-kanwisher/reigniting-violence-how-d_b_155611.html.

18. Orantsz G kavram srail tarandan bir kamu diplomasi diskuru olarak kullanlmaktadr. srail askeriOrantsz G kavram srail tarandan bir kamu diplomasi diskuru olarak kullanlmaktadr. srail askerigc ile Hamas veya Filistindeki baka bir organizasyonun mukayese edilmesi mmkn deildir.

19. ken Gazze: Dkme Kurun Operasyonunun Bir Yl Sonras,ken Gazze: Dkme Kurun Operasyonunun Bir Yl Sonras, Uluslararas A rgt, 2010, s.9, http://www.amnesty.org.tr/ai/system/iles/gazze_mazeret%20yok_amnesty.pd.


8/20

S E T AA N A L Z

8

sral operasyonsebebn terrle

mcadelekapsamnasktrarak,

hem dnyadakterr saldrlarle kar karyakalan lkelern

empat kurmasnhedeemekte, hem

de Flstn sorununubr terr sorununandrgeyerekzm gkullanmna

endekslenmektedr.

271i Gazzede olmak zere toplam 341 Filistinliyi ldrmtr.20 Buna karn ok daha

geni bir zaman dilimi iinde, Haziran 2004-17 Temmuz 2012 arasnda, Gazzeden

6.890 ze, 4.928 havan topu at gerekletirilmesine karn hayatn kaybeden sraillisays 5i muvazza asker olmak zere, 27dir.21

srailin meru mdaa ve terrle mcadele kapsamndaki aklamalar, Filistini deil

Hamas ve Gazzeyi sylemlerinde n planda tutmas, Filistin sorununu paralama ve

verilen destei krma abasnn bir uzantsdr. Operasyon sebebi terrle mcadele

kapsamna sktrlarak, hem dnyadaki terr saldrlar ile kar karya kalan

lkelerin empati kurmas hedeenmekte, hem de Filistin sorunu bir terr sorununa

indirgenerek zm g kullanmna endekslenmektedir. Bu sylem ve srailin izledii

etkin propaganda siyaseti sayesinde bugn Hamas, Bat kamuoyunda byk lde

bir terr rgt olarak alglanmaktadr. Hamasn ilk nce 2005te belediye seimlerinidaha sonra Ocak 2006da Filistinde gerekleen genel seimleri kazand ve izledii

yasal srece ramen iktidardan zorla uzaklatrlm olduu gerei rtlmekte ve

unutturulmaktadr. Hamasn Gazzeye ekilmek zorunda kalmas, srailin bu direnie

kar Gazzeye uygulad abluka ve Filistin topraklarnda srdrd igal ve yerleim

politikalar gz ard edilerek, mesele srail tarandan sivil halka alan ate ve halkn

korumakla sorumlu ve buna hakk olan devlet aklamasna ekilmektedir. Kullanlan

saldrya kar savunma sylemi, doruluu bir yana hem Filistin sorununun iini

boaltmakta hem de srailin operasyonun arkasnda yatan dier motivasyonlarn da

gizlemesine olanak salamaktadr.

II. GAZZEYE SALDIRININ NEDENLER

a) Yaklaan Seim Hesaplar

srailde 22 Ocakta gerekletirilecek olan genel seimler ncesinde Netanyahu

hkmetinin Gazzede bu apta bir operasyona girimesi akllara seim hesaplarn

getirmektedir. Bu yaklam, daha nce de seimlere giden srail hkmetlerinin askeri

harekatlarn altna imza attklar hatrlandnda, haksz bir yarg iermemektir. Yakn

tarihe bakldnda, rnein, 7 Haziran 1981de Iraktaki inaat halindeki nkleer

reaktr vuran srail hava saldrs 30 Haziran 1981 seimlerinden hemen ncedir.

11-17 Nisan 1996da Lbnana dzenlenen saldr 29 Mays 1996 seimleri ncesi

gerekleirken, 27 Aralk 2008-18 Ocak 2009 tarihleri arasndaki Gazze saldrs ise 10

ubat 2009 seimleri ncesinde yaplmtr.

Netanyahu hkmetinin Gazzeye saldrsnn arkasnda bir takm seim beklentileri

olduunu sylemek mmkn olmakla birlikte bunu tamamiyle seimleri kazanmaya

ynelik bir yatrm olarak deerlendirmek de yanl olacaktr. Nitekim 9 Ocakta

Babakan Netanyahu erken seim kararn akladktan sonra yaplan kamuoyu

20. Fataltes ater operaton Cast Lead, http://old.btselem.org/statistics/english/casualties.asp?sD19sMhttp://old.btselem.org/statistics/english/casualties.asp?sD19sM01sY2009ilterbyeventoeret_statater.

21. Rocket and mortar ire into Israel, http://www.btselem.org/israeli_civilians/assam_missiles#dataRocket and mortar ire into Israel, http://www.btselem.org/israeli_civilians/assam_missiles#dataRocket and mortar ire into Israel, http://www.btselem.org/israeli_civilians/assam_missiles#dataRocket and mortar ire into Israel, http://www.btselem.org/israeli_civilians/assam_missiles#data, http://www.btselem.org/israeli_civilians/assam_missiles#data, http://www.btselem.org/israeli_civilians/assam_missiles#data


9/20


9

sralde hkmetsem ncesgndem, enzay olduusosyal adalet,etlk, pahallkgb konulardanuzaklatrarak,kendn glhssett gvenlkmeselesne

kaydrmtr.

yoklamalar Netanyahunun Likud ve Libermann srail Beytenu ittiaknn rahatlkla

seimleri kazabileceini ve hatta sandalye saylarn artracaklarn gstermektedir.

Koalisyondaki dier partiler de hesaba katldnda 120 sandalyeli parlamentodakoalisyonun vekil saysn 66dan 68e karmas beklenmektedir. Belki de bu anlamda

tek kt sonu Savunma Bakanln yrtmekte olan Ehud Barakn Atzmaut Partisi

iin sz konusudur. i Partisinden ayrlan dier drt vekille u anda parlamentoda

be sandalyeye sahip olan partinin girecei ilk seimlerde sandalye saysnn ikiye

decei ve belki de meclise giremeyecei tahminleri yaplmaktadr. Buna ramen

Barakn kendisine Likud-srail Beytenu koalisyonunda dardan savunma bakan

olarak yer bulmas da mmkn gzkmektedir.22

Btn bu tabloya kar Netanyahunun seim endieleri tamadn sylemek

mmkn deildir. zellikle i Partisinin ciddi ekilde artan oylar ve Yair Lapidliderliinde yeni kurulan Ye Atid partisinin ilk girdii seimlerde 14-17 sandalye

kazanacana ynelik tahminler ciddi rahatszlk yaratmaktadr. stelik Netanyahu

iktidarnn rahatszlklar bununla da snrl kalmamaktadr. srailde 2011 Hazirannda

kira artlarn ve pahall protesto ile balayan ve bu yl iinde de devam eden

sosyal adalet talepli protesto gsterileri seim srecinde iktidardaki partileri en

ok zorlayacak konularn banda gelmektedir. Bu sre iinde, Tel-Avivden Kudse

ve Hayadan Berevaya kadar srailin pek ok ehrinde on binlerce kii gsterilere

katlm, sosyal politikalar ve ekonomi politikalarn eletirmitir. Sadece 3 Eyll

2011de Tel-Aviv bata olmak zere sraildeki ehirlerdeki gsterilere 500.000 kiikatlmtr ki bu srail nusunun yaklak %10una tekabl etmektedir.23

Bu gelimeler, seime giden srailde partilerin seim kampanyalarn da etkilemitir.

zellikle deiim geirmekte olan ve seim programnda Filistin ve gvenlik

meselesinden kanarak sosyo-ekonomik konular n plana karmay hedeeyen i

Partisinin bu politikas hkmet zerinde bask yaratmtr.24 Bu nedenle hkmetin

seim ncesi gndemi, en zay olduu sosyal adalet, eitlik, pahallk gibi konulardan

22. Maariv tarandan yaplan 11 Ekim 2012 tarihli seim yoklamas sonular. Haaretz gazetesinin ayn tarihliMaariv tarandan yaplan 11 Ekim 2012 tarihli seim yoklamas sonular. Haaretz gazetesinin ayn tarihliyoklamas da benzer sonular iermektedir. lk say yoklama sonucunu, trnakl parantez iindeki ikinci say u

anki durumu gstermektedir.29 [27] Likud17 [08] i Partisi17 [---] Ye Atid (Gelecek var13 [15] srail Beytenu (srail Evimiz10 [11] a07 [07] Milli Birlik (2 / Yahudi Evi (506 [28] Kadima05 [05] Birleik Tevrat Yahudilii04 [03] Meretz02 [05] Atzmaut10 [11] Arap Partileri (Hadash (3, Raam-Taal (4 and Balad (3Polls show Netanyahu poised or big election win, with Livni edging Olmert in the trailing ield,Time o Israel, 11Ekim 2012; http://www.timesoisrael.com/polls-show-netanyahu-ar-ahead-with- livni-edging-olmert-in-the-trailing-ield/; Polls see easy election win or Netanyahu, Israeli right, Reuters, 11 Ek im 2012, http://www.reuters.com/article/2012/10/11/us-israel-election-polls-idUSBRE89A0AL20121011.

23. A short guide to Israels social protest,A short guide to Israels social protest, Haaretz, 11 Haziran 2012, http://www.haaretz.com/news/national/a-short-guide-to-israel-s-social-protest-1.450369.

24. Daniel Levy, Living by the Sword,Daniel Levy, Living by the Sword, The Daily Beast, November 16, 2012, http://www.thedailybeast.com/articles/2012/11/16/living-by-the-sword.html.


10/20

S E T AA N A L Z

10

Btn varln vedevlet sylemn

dern br tehdtalgs ve gvenlk

zerne naaetm olan

sral, blgedekdeme uyum

salayarak kend dnmnyaamak yerne

dem dahabyk br tehdtalgs erevesnde

okumaya devametmektedr.

uzaklatrarak, kendini gl hissettii ve tabann kolaylkla memnun edebilecei

gvenlik meselesine kaydrmas gerekmitir. Bu noktada Hamasn varl ve kronik

Gazze sorunu nemli bir ara haline dnmektedir. stelik srailin gvenliiningndeme tanmas seimlere eyrek kala dier partilerin operasyonu eletirmesini

de zora sokmakta, gerilimin trmandrlmas, halkn hassasiyetini artrrken btn

partilerin sylemlerini milliyeti-gvenlik izgisine ekmektedir. Nitekim Hamas ile

srail arasnda gerilimin trmanmasnn ardndan zm iin grlerini aklayan

parti liderlerinin ou askeri operasyonu iaret etmitir ki bu temsilleri asndan

srail halknn %90na tekabl etmektedir.25 srailin gneyine Gazzeden yaplan ze

saldrlar, srail halknn byk ounluunun ayn ikirde olduu nadir meselelerden

birisidir ve milli bir mesele olarak grlmektedir. Bu nedenle operasyon kararna,

Meretz dnda srail siyasetinde kimse itiraz edememitir. Bu destek Netanyahu

hkmetinin elini glendirirken, operasyonu doru bir karar ve bir zaer olarak

sunmay da kolaylatrmaktadr. Operasyonun dier nemli igr olan Atzmaut

lideri Ehud Barak asndan ise kurduu partinin bir varlk gsteremedii hatrlanrsa

bu saldr daha nce pek ok saldry ynetmi savunma bakan iin kendisini en iyi

olduu alanda gstermek ve srailli semeni varlna ihtiya olduu konusunda ikna

etmek adna byk anlam tamaktadr. Hatta bu adan Barakn Netanyahuya kyasla

saldrdan daha byk bir seim beklentisi olduunu sylemek mmkndr. Btn bu

seim hesaplarna karn, Netanyahu hkmetine Gazzeye saldr karar aldran asl

gereke Arap bahar ile blgede yaanan deiimde yatmaktadr.

b) srailin Deiime Direnci

Arap bahar, sadece rejimleri yklan lkeleri deil, ayakta kalan ynetimlerine ramen

eski denklemin bir paras olduklar iin blgedeki tm lkeleri etkilemitir. zellikle

1979da Camp David Anlamas ile srailin gvenliinin salanmasn merkeze alan

Ortadou dzenin temel ayaklarndan dieri olan Msrdaki Mbarek rejiminin

k blgeye dair politikalar deiime zorlamaktadr. Deiimin basksna karn,

btn varln ve devlet sylemini derin bir tehdit algs ve gvenlik zerine inaa

etmi olan srail, uyum salayarak kendi i dnmn yaamak yerine blgedeki

gelimeleri daha byk bir tehdit algs erevesinde okumaya devam etmektedir.Bu alg, gvenlik politikalarn krklemekte ve statkoyu koruma istei, deiimi

yaayan blge ile srail arasndaki uurumu daha da derinletirerek aslnda sraili

varln tehdit eden bir yalnzlk iine itmektedir.

Msrda Mslman Kardelerin iktidara gelmesi ve Seleilerin elde ettii etkin siyasi

konumun ardndan, Suriyede yaanan gelimeler Trkiyeyi de kaybetmi olan srail

taranda ciddi endie yaratmaktadr. srailin her ne kadar Esed rejimi ile her zaman

sorunlu ilikileri olmu olsa da iki lke arasndaki srtme, sylem dzeyinden teye

gitmedii gibi srailin varln da statkoyu da tehdit eden nitelikte olmamtr. Oysa 1973

savandan beri tek kurun atlmayan Golan snr Suriyeli muhalierin eline getikten

25. Elections under ire? Probably not,Elections under ire? Probably not, Haaretz, 12 Kasm 2012, http://www.haaretz.com/news/israeli-elections-2013/israel-election-insider/elections-under-ire-probably-not.premium-1.477187.


11/20


11

Hamasn,Ortadoudademle brlkteg kazanan vektdara gelenMslmanKardeler bataolmak zere slamhareketlerle brlktesyas adanglenmes se

sral n baka brsknt kaynadr.

sonra sraile alan top atei Suriyedeki bir deiimin srailin lehine sonulanmayacan

gstermektedir.26 Nitekim, srail saldrsnn balangc olan Ahmed Caberinin vurulduu

gnn sabah, srail Savunma Bakan Ehud Barakn Golan snrndaki tm kylerinSuriyeli muhalierin eline getii ynndeki aklamas, operasyon karar ile Suriyedeki

gelimeler arasndaki balanty ortaya koymas bakmnda nemlidir.27 Ayrca Katar

Emiri Hamad bin Halie el-Taninin 23 Ekimde Gazze eridine giderek Babakan smail

Haniye bata olmak zere Hamasl yetkililer ile grmesi ve ardndan srailin Msrdan

sonra tek bar anlamas yapt lke olan rdnde patlak veren protesto gsterileri

srail taranda tedirginlii daha da artrmtr.

Hamasn, Ortadouda deiimle birlikte g kazanan ve iktidara gelen Mslman

Kardeler bata olmak zere slami hareketlerle birlikte siyasi adan glenmesi ise

srail iin baka bir sknt kaynadr. Ayrca Suriyedeki ayaklanma sonrasnda Esedrejimi ile ters derek lkeden ayrlan Hamasn, ran-Suriye izgisinden kmas ve Msr

ve Trkiye zerinden gelitirdii ilikiler de uluslararas arenada kabuln ve etkisini

artracak gelimelerdir. Yaanan bu srecin baka bir etkisi ise Filistindeki Fetih-Hamas

ayrmasn amann da nn amasdr. Bu nedenle, blgedeki statkonun salad

gvenlii zaten kaybetmekte olan srail, bir de ieride glenecek Filistin ynetimi ile

kar karya kalacaktr. Nitekim Gazze saldrsnn zaman, Filistinin BMdeki statsn

gzlemciden ye olmayan gzlemci devlete tayacak 29 Kasmdaki Genel Kurul

oylamas ncesine denk gelmesi bakmndan dikkat ekicidir. srailin bu bavurudan

duyduu rahatszlk basna szdrlarak Filistin taran dolayl olarak tehdit eden srail

Dileri Bakanlnn kaleme ald politika belgesinde akca grlmektedir. Burada

Filistinin bavurusuna cevaben Oslo Anlamalarnn eshi ve Filistin Ynetimi Bakan

Mahmud Abbasn makamndan uzaklatrlmas nerileri yer almaktadr.28 Her ne kadar

BM Genel Kurulunda Filistinin gerekli ounluu elde edeceine kesin gzyle baklsa

da, operasyonun ve operasyona ilikin sunulan gerekelerin, Filistinin yeni stat ile elde

etmeyi amalad prestji ve sesini duyurma abasn glgeledii aikardr.

Blgedeki yeni ynetimleri, ABD bata olmak zere Batdan ald destek ile

dengelemeye alan srail, bu ortamda balatt Gazze saldrs ile btn bu

deiime sessiz kalmayacan duyurmaya almaktadr. Bu adan Hamas ezme

abas, Ortadouda srailin gc asndan bireylerin deimediini gsterme veBat gdmndeki politikalardan syrlarak Filistin meselesinde sraile kar daha net

pozisyon almaya balayan tm aktrlere mesaj verme amac tamaktadr.

c) Hamasn Artan Askeri Gc

srailin i politika hesaplar, kresel ve blgesel aktrlere bu operasyon yoluyla

verilmeye allan mesajlar, Gazzeye yaplan saldrnn dolayl hedeeri olarak

26. Israeli army ires warning shots at Syria,Israeli army ires warning shots at Syria, AlJazeera, 11 Kasm 2012, http://www.aljazeera.com/news/middleeast/2012/11/20121111121454453745.html.

27. Syrian rebels control nearly all villages on Israeli border: Ehud Barak,Syrian rebels control nearly all villages on Israeli border: Ehud Barak,Al-Arabiya News, 14 November 2012,http://english.alarabiya.net/articles/2012/11/14/249502.html.

28. Erekat: Israel seeking to keep occupation, cost-ree,Erekat: Israel seeking to keep occupation, cost-ree,Jerusalem Post, 14 Kasm 2012, http://www.jpost.com/DiplomacyAndPolitics/Article.aspx?id291744.


12/20

S E T AA N A L Z

12

sral, operasyonsonucunda

Hamasn askerkapastesne cdd

br darbe vursada Ortadouda

dengelernbylesne detbr ortamda bunun

sonular gecolacaktr.

nitelendirilebilir. Operasyonun ok daha somut ve dorudan amac askeri adan hzla

glenen Hamas n alnamayacak seviyeye gelmeden snrlandrmaktr. Nitekim

operasyonun hedeinin Hamasn askeri gcn krmak olduu bandan beri srailliyetkililer tarandan da dile getirilmektedir. Bununla birlikte srailin iine srklendii

panik havasn anlamak iin Hamasn Arap Bahar srecinde artan askeri gcnn ve

desteinin daha derinlemesine analiz edilmesi gerekmektedir.

2009daki Gazze saldrsndan bu yana geen sre iinde Hamas elindeki silah

envaterini gelitirmi durumdadr. srailli yetkililer tarandan yaplan tahminler

Hamasn elinde 12.000 civarnda ze olduu ynndedir ve sadece zelerin saylar

artmam, nitelikleri de gelimitir. randan 75 km menzilli Fecr-5 zelerinin temin

edildii, Libyada Kaddai rejiminin knn ardndan bu lkeden szan nemli

lde mhimmatn Hamasn eline getii ileri srlmektedir.29

Fecr-5 zelerininMsrda Mbarek rejiminin devrilmesi sonrasnda Gazzeye kaak olarak sokulduu,

sevkiyat rotasnn randan zeleri imal eden Sudana oradan da Sina zerinden

Gazzeye uzand dnlmektedir.30 Bu noktada, 25 Ekimde srailin Sudandaki

askeri abrikaya dzenledii saldr da Hamasn askeri gcn krma politikasnn

bir paras olarak grlmektedir.31 Bununla birlikte, ranl yetkililer Hamasa Fecr-5

zelerinin verildiine ilikin iddialar yalanlamlardr.32

Hamasn askeri gcnn saysal adan asl bel kemiini ise Kassam zeleri

oluturmaktadr. Bu sre iinde Kassam zelerinin de menzilleri artmtr. Kassam-3

zelerinin menzili 12 km iken Kassam-4 zelerinin menzili 17 kmye kadar

kmaktadr.33 Nitekim 14 Kasmdan bugne yaanan atmalar, Hamasn ilk dea

bu kadar uzun menzilli zeler kullandn gstermektedir. Gazzeden atlan zeler

ile 1970den beri ilk kez Kuds, 1991deki Krez Savandan beri ilk kez Tel-Aviv

vurulmutur. srail Savunma Bakan Ehud Barak tarandan yaplan aklamaya gre

Hamasn elindeki Fecr-5 zelerinin ou bombardmann ilk bir saatinde yok edilmi

durumdadr.34 Bununla birlikte Gazzeden yaplan ze atlar devam etmektedir.

srail, operasyon sonucunda Hamasn askeri kapasitesine ciddi bir darbe vursa da

Ortadouda dengelerin bylesine deitii bir ortamda bunun sonular geici

olacaktr. Hamas, askeri adan kendini toparlama imkanlarna artan ekilde sahip

olmaya devam edecektir. Bu ise srail Filistin sorununu gvenlik sorununa indirgeyip,kuvvet kullanmaktan vazgemedike blgenin daha sert atmalarla kar karya

kalacann bir iaretidir.

29. Signs mount o possible Israeli invasion o Gaza,Signs mount o possible Israeli invasion o Gaza,Ahram Online, 16 November 2012, http://english.ahram.org.eg/NewsContent/2/8/58287/World/Region/Signs-mount-o-possible-Israeli-invasion-o-Gaza.aspx.

30. Hamas rockets,Hamas rockets, Global Security, http://www.globalsecurity.org/military/world/para/hamas-assam.htm

31. Israeli attack on Sudanese arms actory oers glimpse o secret war,Israeli attack on Sudanese arms actory oers glimpse o secret war, The Guardian, 25 Ekim 2012, http://www.guardian.co.uk/world/2012/oct/25/israeli-sudanese-actory-secret-war.

32. Iran denies supplying Fajr-5 to Gaza,Iran denies supplying Fajr-5 to Gaza, Jerusalem Post, 18 Kasm 2012, http://www.jpost.com/Deense/Article.aspx?id292387.

33. Hamas rockets,Hamas rockets, Global Security, http://www.globalsecurity.org/military/world/para/hamas-assam.htm

34. Barak: Most Hamas Fajr missiles destroyed,Barak: Most Hamas Fajr missiles destroyed, Ynet News, 14 Kasm 2012, http://www.ynetnews.com/articles/0,7340,L-4305559,00.html.


13/20


13

Ortadoudakdemedemokras sylemle br yandandestek veren, bryandan da selenslam ktdarlarlarahatszlkyaamaya balayanBatnn sralesrdrd

geleneksel destekOrtadoudakdem okumakonusundatkandngstermektedr

III. KRESEL VE BLGESEL YANKILAR

a) ABDden sraile Deimeyen Desteksrailin Gazze bombardman, ABDde Barack Obamann kazand ilk bakanlk

seimlerinin hemen ardndan balatlan 2008deki saldr ile zamanlama asndan bire

bir rtmektedir. 2008de henz Bushun grev sresi dolmam ve Obama yemin

etmemi iken srailin kalkt operasyonun zamanlamas, bu boluu kullanma ve

Ortadou asndan yeni bakana umutla bakanlara ABD politikalarnda bir deiiklik

olmayacan hatrlatma olarak deerlendirilmiti. Bu seer de srail asndan

benzer motivasyonlar bulunmaktadr. Nitekim seim srecinde Cumhuriyeti

aday Mitt Romneye destek vermi olan srail ile Obamann zaeri sonrasnda ABD

arasnda ilikilerin nasl olacana dair soru iaretlerini giderme amac yadsnamaz.Bu noktada Obamann, ilk dneminde Bat eria ve Dou Kudste srailin yeni

yerleimleri konusunda srail ynetimi ile ters dt, Filistin ve ran konularnda

her zaman uzlaamad da hatrlanmaldr. Her ne kadar Amerikan Kongresindeki

Cumhuriyetilerin arl srail lehine olsa da Ortadounun iinde bulunduu durum

gznnde alndnda, srail iin ABD ile ilikilerde kk bir sapma dahi tolere

edilemez durumdadr. Bu nedenle Netanyahu, Obamann ikinci dneminin tad

belirsizlikleri en bandan bertara etmek istemitir.

ABD Bakannn srailin kendini savunma hakk olduuna vurgu yaparak Gazze

operasyonuna terredtsz verdii tam destek35 ABD-srail ilikileri asndan bireylerindeimediini akca gstermektedir. Benzer destek ABden,36 ngiltere, Kanada,

Almanya bata olmak zere dier batl lkelerin yneticilerinden de gelmitir.37 Verilen

destee, Hamasn saldrlar karsnda srailin kendini savunduu iddialar ile rasyonel

bir zemin yaratma abas, sraile verilen destein sonsuzluunu ve snrszln

gizlemeye yetmemektedir. srailin eylem ve politikalarn hi bir ekilde sorgulamayan

bu geleneksel siyasi duru, Ortadoudaki deiime demokrasi sylemi ile bir yandan

destek veren, bir yandan da seilen slami iktidarlarla rahatszlk yaamaya balayan

Batnn Ortadoudaki deiimi okuma konusunda tkandn gstermektedir.

srailin gvenliini merkeze alan ABDnin Ortadou politikas, deien Ortadounundier aktrleri ile arasndaki uurumu giderek amaktadr. Buna ramen Obama

ynetiminin tercihi statkoda direnen sraile destek vermeye devam ederek basky

kar tara zerinde kurmak ynndedir. ABD Ulusal Gvenlik Danman Yardmcs

Ben Rhodesun, Hamas nezdinde bir derece nuzu olan Trkiye, Msr ve baz Avrupal

ortaklarmza, bu nuzu Hamasn atmalar trmandrmamas iin kullanlmas

35. US gives ull backing to Israel while urging de-escalation o Gaza violence,US gives ull backing to Israel while urging de-escalation o Gaza violence, The Guardian, 16 Kasm 2012,. http://www.guardian.co.uk/world/2012/nov/16/us-ull-backing-israel-gaza.

36. Kudse Gazzeden ilk roket saldrs,Kudse Gazzeden ilk roket saldrs, BBC Trke, 16 Kasm 2012, http://www.bbc.co.uk/turkce/haberler/2012/11/121116_gaza_4.shtml.

37. Israel-Gaza crisis: Cameron speaks to Netanyahu,Israel-Gaza crisis: Cameron speaks to Netanyahu, BBC News, 15 Kasm 2012, http://www.bbc.co.uk/news/uk-20382660.


14/20

S E T AA N A L Z

14

ABD hemOrtadoudak

demdalgasnn nnegeemeyecen

grerek bunayn vermek

stemekte, hem desraln gvenl

nedenylestatkocu br tavr

serglemektedr.

arsnda bulunduk aklamas bunun bir rneidir.38 Buna karn Trkiye ve Msrn

Filistine verdii destek ABDyi rahatsz etmi, Hamasn iddeti trmandrmasnn barn

nnde engel olduunu szleri ile ABD Bakan Obama, Babakan Erdoan ve MsrCumhurbakan Mursi ile ters dmtr.39 artlar, Amerikann siyasi ve ekonomik

gc ile sraile mtteik devirme dneminin kapandna iaret etmektedir. Her ne

kadar blgede yalnzlaan sraili ABDnin blge dndan savunma gayreti bir sre

daha ie yarayacak olsa da uzun vadede bu siyasetin kmaza girmesi kanlmazdr.

ABDnin Ortadouda bir yandan yeni aktrlerle gelitirmeye alt iliki, dier

yandan srailin istekleri dorultusunda hareket ederek blgedeki dier aktrleri

grmezden gelmesi izledii siyaseti elikiler yuma haline getirmektedir. ABD hem

Ortadoudaki deiim dalgasnn nne geemeyeceini grerek buna yn vermek

istemekte, hem de srailin gvenlii nedeniyle statkocu bir tavr sergilemektedir.Nitekim atekes sonrasnda srail Babakan Netanyahuya ve arabuluculuk yapan Msr

Cumhurbakan Mursiye teekkr eden ancak atekesin teki tara Hamasn adn

zikretmeyen ABD Bakan Obamann aklamasnda bu ikilem akca grlmektedir.40

inde bulunduu bu kararszlk ABDyi byk lde zaman kazanmaya odakl bir

siyaset izlemeye itmektedir. Bu siyaset her ne kadar aka deiime kar olmasa ve

eski dzeni savunmasa da sraile verilen destek ile birletiinde ABDyi deiimin

karsnda duran bir g haline getirebilmektedir. Bunun en son rneini, Suriyedeki

deiim ve muhaleete destek konusunda Amerikan ynetiminin yaad tereddtte

de grmek mmkndr. Filistin sorununu, Suriye sorunundan, ran sorunundan ya dablgedeki dier sorunlarndan ayrarak apayr bir siyaset gelitirmek mmkn deildir.

ABDnin Filistin sorununa yaklam, blge lkeleri ile ortak bir dil gelitirebilecei

dier meselelerin zmn de akamete uratmaktadr. Yaananlar blgedeki btn

sorunlarn bir ekilde Filistin sorunu olduunu ve o zlmedike Ortadouda her

sorunu derinletireceini ve kendisinin de her sorunda daha da derinleeceini

gstermektedir. ABDnin ve Batnn sraili sorgulamayan, eletirmeyen ve

yarglamayan politikas sadece blge lkeleri ile ilikilerini sorunlu hale getirmemekte,

deiim direnci karsnda Ortadou dengeleri zerinde kurduklar bask da sorunlar

uzatmakta ve zmlerini zorlatrmaktadr.

b) Arap Baharnn Gazze Snav

Filistin sorununa ilikin ABDnin srail yanls politikas kadar allageldik bir baka duru

da Arap dnyasnn bu sorun karsnda gsterdii sessizlik olmutur. Ortadounun

otoriter rejimleri, kendi halklarnn bu soruna gsterdii duyarlla ramen, Camp

David Anlamas ile gelen dzen iinde genellikle tepkisiz kalmay semiler veya

verilen tepkiler clz seslerin tesine gememitir. Trkiyenin 2008deki Gazze

38. Kudse Gazzeden ilk roket saldrs,Kudse Gazzeden ilk roket saldrs, BBC Trke, 16 Kasm 2012, http://www.bbc.co.uk/turkce/haberler/2012/11/121116_gaza_4.shtml.

39. Obama, Erdoana kt,Obama, Erdoana kt, Milliyet, 19 Kasm 2012, http://www.bbc.co.uk/news/uk-20382660.

40. Obama praises Israeli PM Netanyahu or accepting Egyptian ceaseire plan,Obama praises Israeli PM Netanyahu or accepting Egyptian ceaseire plan, The Guardian, 21 Kasm 2012,http://www.guardian.co.uk/world/2012/nov/21/obama-netanyahu-egyptian-ceaseire-plan.


15/20


15

Arap lkelerarasnda sralnuluslararasarenada sahpolduu gcdengeleyecekbrlk ve syas gbugn n mevcutdeldr.

saldrsna gsterdii tepki ve sert srail eletirisi ile balayan deiim, Arap bahar ile

birlikte blgede iktidara gelen yeni ynetimleri de etkilemitir. Bir anlamda srailin

son Gazze saldrs, Msrdan Tunusa bu ynetimlerin de test alanna dnmtr.

Bu noktada Msr, nemli bir aktr olarak n plana kmaktadr. Mbarekin gitmesine

ramen ABDye kar devam eden ekonomik bamllk, IMFden kredi beklentisi

ve hala yrrlkte olan Camp David Anlamas nedeniyle Msrn siyasi pozisyonu

ok rahat deildir. Ayrca Msrda ura ve cumhurbakanl seimlerine Mslman

Kardelerin zaeri ile deiim damgasn vursa da Mbarek dneminin brokratik

kadrolar hala konumlarn korumaktadrlar ve bu kadrolar uzun yllar srail ve ABD

ile kurduklar ilikiler zerinden konumlarn salamlatrmlardr. Btn bu sebepler

nedeniyle Msrn Gazzede yaanan son saldr boyunca tepkisi, Ortadoudaki

deiimin boyutlarn grebilmek asndan nem arzetmektedir. Mbarek ynetimisresince sraile verilen zmni destek, Mursi ynetimi ile birlikte yerini Filistine ak

destee brakmtr. Saldrnn hemen ardndan sraili knayan Msr,41 bykelisini

ekmi, BM Gvenlik Konseyini ve Arap Birliini acil toplantya aran Msr

Cumhurbakan Muhammed Mursi, Gazzeyi yalnz brakmayacaklarn sylemitir.

srail bombardman altnda Gazzeyi ziyaret eden Babakan Hiam Kandilden de

benzer bir destek aklamas gelmitir.42 Msrn tavrnn yaratt siyasi hava hzla

karln bulmu, Tunus Dileri Bakannn da Gazzeyi ziyaret edecei aklamas

gelmitir. Gazzeye giden Reik Abdlselamn srail dnyann ve ayn zamanda Arap

lkelerinin deitiini ve kprnn altndan ok sular aktn bilmelidir. srail kuvvetkullanmaya devam edemez, uluslararas hukukun stnde deildir ve ayrcalkl bir

konumu yoktur. sraili knyoruz,43 szleri srail karsnda deien tutumlar zetlemesi

bakmndan nemlidir.

Bu tepki ve talepler Arap Birliini de harekete geirmi, rgt srailin Gazzeye saldrsn

ele almak zere 17 Kasmda Dileri Bakanlar dzeyinde acil olarak toplanmtr.

Toplantdan knama dnda etkin bir kararn kmamas zerine, Trkiyenin ban

ektii eletirilerle kar karya kalan Arap Birliinin hzla ziyaret karar alm olmas

yine de anlamldr. Arap Birlii Genel Sekreteri Nebil el-Arabi bakanlnda Msr,

Tunus, Fas, Irak, Sudan, Lbnan, Filistin ynetimi, Kuveyt ve Suudi Arabistan dileri

bakanlarndan oluan heyetin 20 Kasmda Gazzeye gitme karar ve heyete Trkiyenin

de katlm olmas Filistine verilen siyasi destek asndan nemlidir.44 Arap lkeleri

arasnda srailin uluslararas arenada sahip olduu gc dengeleyecek birlik ve

siyasi g bugn iin mevcut deildir. Ortadounun yeni ynetimleri acemiliklerini

41. Brotherhoods party condemns Israeli attack on Gaza, demands world react,Brotherhoods party condemns Israeli attack on Gaza, demands world react,Ahram Online, 14 Kasm 2012,http://english.ahram.org.eg/NewsContent/1/64/58135/Egypt/Politics-/Brotherhoods-party-condemns-Israeli-attack-on-Gaza.aspx.

42. Egypt PM in Gaza to voice solidarity, broker truce; Israeli operation set to continue or days,Egypt PM in Gaza to voice solidarity, broker truce; Israeli operation set to continue or days, Ahram Online,16 Kasm 2012, http://english.ahram.org.eg/News/58290.aspx; Gazze Krizi: Msrdan Filistinlilere tam destek,BBC Trke, 16 Kasm 2012, http://www.bbc.co.uk/turkce/haberler/2012/11/121116_gaza_update_3.shtml.

43. Israel air strikes hit Hamas headuarters,Israel air strikes hit Hamas headuarters,EuroNews, 17 Kasm 2012, http://www.euronews.com/2012/11/17/israel-air-strikes-hit-hamas-headuarters/

44. Arab League chie, ministers to visit Gaza on Tuesday,Arab League chie, ministers to visit Gaza on Tuesday,CNBC, 18 Kasm 2012, http://www.cnbc.com/id/49873686.


16/20

S E T AA N A L Z

16

Flstn sorunununzm n

Trkye, sadecesrale kar

poltkalarndemes

gerektne delayn zamanda

Flstnnsyas andan

glenmes

gerektne denanmaktadr.

stlerinden atp dengeleri oturtmaya almakta, Suriye ve rdn kendi i kargalar

ile uramakta ve dier lkeler kaplarna dayanan deiimin tedirginlii yaamakta

iken, byle bir ittiak imdiye kadar sergilememi Arap dnyasndan bu siyasi gcortaya koymas beklemek gereki de olmayacaktr. Bununla birlikte, gsterilen tepki

Ortadouda bundan sonra dzenin eskisi gibi ilemeyeceinin ilk iaretleri olarak

grlmelidir. zellikle bu denkleme Trkiyenin de varl eklendiinde bundan

sonraki srete hem Batl lkeler hem de srail asndan blgesel aktrleri grmezden

gelmek imkansz hale gelmektedir. Trkiyenin ve Katarn destei ile Msrn atekes

iin arabuluculuk abalar da bu dorultuda okunmaldr.45

IV. TRKYENN FLSTN ABASITrkiyede Filistin meselesi gerek kamuoyu gerekse devlet seviyesinde her dnem

hassasiyetle yaklalan bir konu olmutur. Bununla birlikte zellikle son on yllk AK

Parti iktidar dneminde izlenen d politika ile birlikte Filistin sorununun Ortadou

politikasnn merkezine oturtulduunu sylemek yanl olmayacaktr. 2008deki

Gazze saldrsna kadar srail ile srdrlen ilikiler erevesinde Trkiyenin sorunu

bir anlamda arabuluculua soyunarak zme gayreti, srailin deimez tutumu ile

birlikte yerini sert eletirilere brakmtr. Gazze bombardmann takip eden 2009daki

Davos zirvesi ile birlikte srail ile ilikiler kopma noktasna gelirken, Trkiye bu tarihten

sonra srailin dokunulmazlnn Filistin meselesini zmszle mahkum ettii

vurgusunu artrmaya balamtr. Mays 2010da gerekleen Mavi Marmara saldrsilikilerde tarihi bir krlmaya yol am ve sraili blgede yalnzla iten srecin de

balangc olmutur. Bu noktada Trkiyenin ilikilerin normallemesi iin srailden

ldrlenler adna sadece zr ve tazminat deil Gazzeye uygulad ablukay

kaldrmasn da istemesi nemlidir. srailin tm politikalarna saladklar koruma

nedeniyle ABD bata olmak zere hem kresel gleri, hem de Birlemi Milletler

sistemine dayal uluslararas sistemi eletiren Trkiyenin k, Filistin meselesine

duyarl Ortadou halklarnda karln bulmutur. Arap baharn tetikleyen srete

Trkiyenin Filistin sorununa ilikin n kabulleri ve statkoyu ykmak iin gsterdii

abann nemli bir rol vardr.Filistin sorununun zm iin Trkiye, sadece sraile kar politikalarn deimesi

gerektiine deil ayn zamanda Filistinin siyasi andan glenmesi gerektiine

de inanmaktadr. Bu nedenle 2006da meru seimleri kazanan ancak iktidardan

uzaklatrlan Hamasn uluslararas arenada varolmas, Hamas ile Fetih arasndaki

sorunlarn zm ve Filistinin devlet olarak kabul iin de aba saretmektedir. 2006

seimlerinde btn yasal srelere uygun olarak, adil ve ea seimleri kazand

halde ABD ve ABnin ekonomik ambargo ve siyasi izolasyon sreci ile kar karya

kalan Hamas, iktidarda kald Mart 2007ye kadar olan dnemde Trkiye tarandan

kabul ve destek grmtr. Seimlerin hemen ardndan uygulanan ambargoyukrmaya alan Hamasn siyasi bro ei Halid Mealin ilk ziyaret ettii lkelerden

45. Trkiye devrede,Trkiye devrede,Akam, 19 Kasm 2012, http://www.aksam.com.tr/turkiye-devrede--149778h.html.


17/20


17

Trkye veMsrn krznbandan tbarensergledkler ortaktutum ve zledklerpoltkalar sadeceFlstn sorununzm adnadel, blgedekder sorunlaralkn geltrlecek

poltkalarasndan da nemtamaktadr.

biri Trkiye olmutur. Filistinde siyasi birliin salanmasn nemseyen Trkiye, Fetih

ile Hamas arasnda uzla salanmas iin gayret gstermi ve kurulan Ulusal Birlik

Hkmetini de desteklemitir.

Hamasn Gazzede hkmet kurmas sonrasnda balayan srete de Trkiye, Hamasn

Filistin halk tarandan seilmi bir siyasi parti olduu gereinin altn izerek,

izolasyona kar tavr alm ve Hamas temsilcileri ile grmelerini srdrmtr.

Hamas srail ile anlama altna imza atmak suretiyle siyasi olarak glendiren ve

5 yldr tutsak bulunan srailli asker Gilad alidin 1027 Filistinli tutuklu karsnda

serbest braklmasn ieren Takas Anlamasnda, Trkiye serbest braklan ve Filistin

topraklarnda kalmalarna izin verilemeyen 42 mahkumdan 10nunu kabul etmitir.

Trkiye en son olarak, Hamas lideri Mealin de iade ettii gibi Fetih ile Hamas

arasnda 3 Mays 2011de Kahire Anlamasnn imzalanmasna giden srete uzlasalanmasnda arabuluculuk yaparak olumlu rol oynamtr.46 Her ne kadar anlamann

uygulanmas konusunda aksaklklar szkonusu olsa da anlamann imzalanmas ile

taraararas diyalog artm ve birlik ynnde adm atlmtr. Arap bahar ile birlikte

Hamasn uluslararas pozisyonu glenirken, 2006 seimlerinden bugne kadar geen

sre iinde Hamasn siyasi kimliini kaybetmemesinde Trkiyenin desteinin nemli

katks vardr. 3 Ocak 2012de Gazze eridinin Hkmet Bakan smail Haniyenin

iktidara geliinden bu yana yurt dna yapt ilk resmi ziyaret iin Trkiyeyi semi

olmas da bunu dorulamaktadr.

srailin Gazzeye bu son saldrsnn ardndan en sert eletirilerden birisi yine Trkiyetarandan yaplmtr. Dileri Bakanlndan yaplan aklamada, srailin balatm

olduu Gazze operasyonu, bu lkenin saldrgan politikalarnn son rneini tekil

etmektedir. srailin bu saldrsn iddetle knyoruz ve derhal durdurulmasn talep

ediyoruz 47denilirken, devam eden saldrlar karsnda Babakan Erdoan sylemini

daha da sertlemitir.48 Trkiyenin Filistin sorununa yaklamnda sergiledii

durua olan destek, blgede deien rejimlerle birlikte artmaktadr. Bu nedenle

Babakan Recep Tayyip Erdoann srailin Gazze saldrs devam ederken, 17-18

Kasm tarihlerinde Msra gerekletirdii resmi ziyaret, geziyi daha da kritik hale

getirmitir. Trkiye ve Msrn krizin bandan itibaren sergiledikleri ortak tutum ve

izledikleri politikalar sadece Filistin sorunun zm adna deil, blgedeki dier

sorunlara ilikin gelitirilecek politikalar asndan da nem tamaktadr. Bu ziyaret

ncesinde Trkiyenin Msra 1 milyar dolarlk kredi am olmas49, Msrn Trkiyenin

rettii insansz hava aralarn alacak ilk lke olmas50 ve ziyaret srasnda ticaretten,

46. Trkiye Hamas-El Fetih grmelerinde byk rol oynadTrkiye Hamas-El Fetih grmelerinde byk rol oynad T24, 23 Mart 2012; http://t24.com.tr/haber/turkiye-hamas--el-etih-gorusmelerinde-buyuk-rol-oynadi/200053

47. No: 261, 14 Kasm 2012, srailin Bugn Balatm Olduu Gazze Operasyonu Hk.,No: 261, 14 Kasm 2012, srailin Bugn Balatm Olduu Gazze Operasyonu Hk., T.C. Dileri Bakanl, 14Kasm 2012, http://www.ma.gov.tr/no_261_-israil_in-bugun-baslatmis-oldugu-gazze-operasyonu-hk_.tr.ma

48. Hesabn iyi yap Netanyahu,Hesabn iyi yap Netanyahu, CNN Trk, 18 Kasm 2012, http://www.cnnturk.com/2012/dunya/11/18/erdogan.netanyahuya.seslendi.hesabini.iyi.yap/685089.0/index.html.

49. Trkiyeden Msr a 1 milyar dolar kredi,Trkiyeden Msra 1 milyar dolar kredi, Sabah, 1 Ekim 2012, http://www.sabah.com.tr/Ekonomi/2012/10/01/turkiyeden-misira-1-milyar-dolar-kredi.

50. Egypt to be irst country to buy Turkish UAVs,Egypt to be irst country to buy Turkish UAVs, Todays Zaman, 20 Kasm 2012, http://www.todayszaman.com/news-298764-egypt-to-be-irst-country-to-buy-turkish-uavs.html.


18/20

S E T AA N A L Z

18

Hereydennce taraaret olmayan

bu atmadadengelern

yenden kurulmasgerekmektedr.

gmrk, ulam ve sala 27 anlama imzalanmas bundan sonraki srete iki lke

arasndaki ilikilerin daha ok gelieceinin ve blgesel pek ok konuda da ibirliine

bavuracaklarnn ilk iaretidir.51 Nitekim Msr Cumhurbakan Mursinin srailbilmelidir ki; blge lkeleri eski blge lkeleri deil liderleri de eski liderler deildir.

Gazzeye saldr devam ederse bunun sonucunun cezasn ekmek durumundadr. Bu

konuda, her iki lkenin abalarnn birletirilmesi, ortak admlar atlmas konusunda

birok hususu ele aldk52 szleri bu durumu zetler niteliktedir. ki lkenin ortaklaa

abasnn bir sonucu olarak nce Msrda Babakan Erdoan beraberinde Dileri

Bakan Davutolu ile Hamasn Siyasi Bro ei Halid Mealle grm,53 bu

grmenin akabinde Msr, Trkiyenin ve Katarn da verdii destekle srail ile Hamas

arasnda atekesin salanmas iin devreye girmitir.

Trkiye-Msr-Katar lsnn abalar sonucunda 21 Kasm 2012 tarihi itibari ile atekessalanmtr.54 Atekes sonrasnda arabuluculuk aaliyetlerini yrten Msr Dileri

Bakan Muhammed Amr, katklarndan dolay Trkiye, Katar, BM ve Arap Birliine

teekkr etmitir. Atekes anlamasna gre, srail Gazzeye ynelik karadan, havadan

ve denizden kiilerin hede alnmas ve aknlar da dahil olmak zere tm saldrlara son

verecek, buna karlk btn Filistinli gruplar da Gazzeden sraile kar tm ze saldrlar

ve snr boyunca yaplan saldrlar durduracaklardr. Anlamada ayn zamanda atekesin

ilk 24 saati doldurmasnn ardndan snrda kiilerin ve mallarn serbest dolamnn

kolaylatrlmas iin geilerin alaca iadesi yer almaktadr.55 Her ne kadar bu

madde Gazze zerindeki srail ablukasnn haietilmesi olaslna iaret etse de bununderecesi zerindeki belirsizlik imdiden atekese glge drm durumdadr. Nitekim

atekesin duyurulmasnn ardndan srail tara Gazzeye uygulanan ablukann sreceini

belirtirken, Hamas lideri Halid Meal varlan anlama uyarnca srailin Gazzedeki btn

snr kaplarn amak zorunda olduunu sylemitir. 56

SONUHer ne kadar atekes salanm olsa da bugne kadar yaanan sre bu atekeslerin

uzun sreli olmadn gstermektedir. srailin Filistin topraklarna ynelik

saldrlarnn tam anlam ile sona ermesi ve sorunun zm siyasi dengeler gznnealndnda iinden klmaz bir hal almaktadr. Hereyden nce taraar eit olmayan

bu atmada dengelerin yeniden kurulmas gerekmektedir. Bu nedenle Trkiyenin

51. Trkiye ile Msr arasnda 27 yeni anlama imzaland,Trkiye ile Msr arasnda 27 yeni anlama imzaland, Yeni aak, 17 Kasm 2012, http://yenisaak.com.tr/ekonomi-haber/turkiye-ile-misir-arasinda-27-anlasma-imzalandi-17.11.2012-424492.

52. Artk eski komularn yok,Artk eski komularn yok, Sabah, 18 Kasm 2012, http://www.sabah.com.tr/Dunya/2012/11/18/artik-eski-komsularin-yok.

53. Davutolu Gazzeye gidiyor,Davutolu Gazzeye gidiyor, Radikal, 18 Kasm 2012, http://www.radikal.com.tr/Radikal.aspx?aTypeRadikalDetayV3ArticleID1108347CategoryID78.

54. Hamas ve srailin atekes artlar,Hamas ve srailin atekes artlar, TimeTurk, 19 Ocak 2012, http://www.timeturk.com/tr/2012/11/19/hamas-in-ateskes-sartlari.html

55. Gaza ceaseire announced in Cairo,Gaza ceaseire announced in Cairo,The Guardian, 21 Kasm 2012, http://www.guardian.co.uk/world/2012/nov/21/gaza-ceaseire-announced-cairo; Sonunda atekes geldi, Milliyet, 22 Kasm 2012.

56. Atekes tamam abluka haiiyor,Atekes tamam abluka haiiyor, Hrriyet, 22 Kasm 2012, http://www.hurriyet.com.tr/planet/21984418.asp.


19/20


19

srail diplomasisinin yerletirdii dilin ve n kabullerin deimesi ve Filistinin siyasi

adan glenmesi konusunda gsterdii aba son derece anlamldr. Yaanan son

gelimeler, Ortadoudaki deiimin getirdii yeni seslerin bu abay glendireceinigstermektedir. Gerek Msr ve Tunusun srail karsndaki klar ve arkasndan

Arap Birlii dileri bakanlarnn bombardman altndaki Gazzeyi ziyaretleri gerekse

Msrn n plana kt arabuluculuk sreci bu tespiti dorulamaktadr.

Filistin meselesine yaklamnda blgesel aktrlerin tavr deiiklii ve iinden

gemekte olduklar yeni politika gelitirme sreci kresel aktrler tarandan da dikkate

alnmal ve bu srece uyum salanmaldr. Son saldr srecinde yaananlar her ne

kadar n planda sraile verilen Bat desteinde bir deiim olmadn dorulasa da,

arka planda srailin g kaybetmekte olduunu gstermitir. Hamasn askeri ve siyasi

gcn krmak iin balatlan saldrda atekes talebinin srailden geldii Hamaslve Msrl st dzey yetkililer tarandan iade edilmektedir.57 sraili bu izgiye eken,

ar bombardmana ramen Tel-Avive kadar ulaan zelerle Hamasn sergiledii

askeri diren kadar Filistinin siyasi olarak da gl duruu olmutur. Hamas ve Fetih

saldrlar boyunca daha nce grlmedik bir beraberlik sergilemiler ve Fetihe yakn

yayn organlar Hamas ve Gazzedeki mcadeleyi destekleyen yaynlar yapmlardr.

Bu noktada blge lkelerinden gelen destek uluslararas seviyede de bu siyasi duruu

glendirmi ve Filistin halkna yalnz kalmayacaklar hissiyle moral kazandrmtr.

Arap Baharnn getirdii hava Filistin halknn direncini ve deiim ynndeki

umutlarn artrmaktadr. Btn bu tablo srailin kar tara yldrma taktiklerinin dahaazla ie yaramayacan gstermektedir. Ayrca senelerdir srail saldrlar altnda

yaamak durumunda kalan Filistin halknn askeri mdahalelere kar gelitirdii

baklk ile kaybolan lm korkusu, kuvvet kullanmn da etkisiz hale getirmektedir.

Ortadounun iinden gemekte olduu deiim hi bir lkeyi dnda brakmayacak

gtedir. Bunun nne gemek mmkn olmad gibi en azla deiimi ertelemeye

yarayacak politikalar da sonunda uygulaycsn daha ykc bir deiime itecektir.

Nitekim, srailin bugne kadar izledii politika btn aralar ile etkisiz hale gelmekte,

arlaan tehdit algs izolasyonunu derinletirmekte ve aslnda kendisini daha byk

bir tehdit iine itmektedir. Bunun karsnda srailin deiime kar direncine destek

veren ABD bata olmak zere Batl lkelerin de blge politikalar kmaza girmektedir.

Mevcut artlar altnda Hamasn her geen gn siyasi ve askeri adan glendii

yadsnamaz. Batnn Hamas siyasi srecin dna itme abas bundan sonra sonu

vermeyecei gibi blgedeki atmalar da arlatrmaya hizmet edecektir. Otoriter

rejimlerin uyum gsterdii statkonun getirdii duraanlk sayesinde Filistin

sorununu son 60 yldr kaldrabilen blgede, bundan sonra sorunun kendi snrlarna

hapsedilmesi mmkn deildir. Ortadounun btn aktrleri bundan sonra Filistin

sorunundan daha ok etkilenecek ve sorunun bir paras olduklarn kanlmaz olarak

daha ok hissedeceklerdir. Bu nedenle, Filistin sorununun zme kavuturulmas her

geen gn daha elzem hale gelecektir.

57. Gazzede yaplan zel mlakat.Gazzede yaplan zel mlakat.

Otorter rejmlernuyum gsterdstatkonungetrd duraanlksayesnde Flstnsorununu son 60yldr kaldrablenblgede, bundansonra sorununkend snrlarnahapsedlmes

mmkn deldr.


20/20

srail, 14 Kasm 2012de, btn dikkatlerin Suriyeye odakland bir ortamdadrt sene ncekine benzer bir zamanlama, gereke ve taktikle Gazzeye yenibir saldr balatt. 7 gn sren saldrnn sonunda Trkiye-Msr-Katar ls-nn abalar sonucunda 21 Kasm 2012 tarihi itibari ile atekes saland. s-rail tarandan Savunma Stunu ad verilen operasyonun balatlma nedeniHamasn ze saldrlar karsnda meru mdaaa olarak sunulmu olsa daesasnda taraar arasndaki atekesi srail bozmutur. Kullanlan saldrya karsavunma sylemi hem Filistin sorununun iini boaltmakta hem de srailinoperasyonun arkasnda yatan dier motivasyonlarn da gizlemesine olanak

salamaktadr.Arap Bahar ile birlikte Ortadouda deien rejimlerin srail karsnda aldklartavr nem arz etmektedir. Msr ve Tunus ynetimleri saldr karsnda sraileynelik sert eletirilerde bulunmu ve bombardman altndaki Gazzeyi ziyaretetmilerdir. Trkiyenin de dhil olduu Arap Birlii dileri bakanlar heyeti-nin Gazze ziyareti de blge adna nemli bir siyasi k olmutur.

Bu almada ncelikle, srailin Gazzeye saldrsna gereke olarak sunduuargmanlar analiz edilmekte, ardndan saldrnn arkasnda yatan asl motivas-yonlar deerlendirilmektedir. Analizin nc blmnde saldrya gsterilenkresel ve blgesel tepkiler nedenleriyle birlikte ele alnmakta, Arap Baharnnve blgedeki deiimin son saldr zerindeki yansmalar incelenmektedir.almann son blmnde Trkiyenin Filistin meselesine ilikin yaklam veHamasn iktidara geliinin ardndan sorunun zm iin izledii politika an-

latlmtr. Sonu blmnde ise Filistin sorununun kendi snrlarna hapsedile-meyecei vurgulanm ve zme kavuturulmad mddete Ortadoudakibtn aktrleri etkileyecei iade edilerek genel deerlendirme ve nerilereyer verilmitir.

S E T A | S Y A S E T, E K O N O M V E T O P L U M A R A T I R M A L A R I V A K F IN e n e h a t u n C a d d e s N o : 6 6

G O P a n k a y a 0 6 7 0 0 A n k a r a T R K Y ET e l : + 9 0 3 1 2 . 5 5 1 2 1 0 0 | F a k s : + 9 0 3 1 2 . 5 5 1 2 1 9 0

w w w . s e t a v . o r g | n o @ s e t a v . o r g

S E T A | W a s h n g t o n D . C . O f f c e1 0 2 5 C o n n e c t c u t A v e n u e , N . W . , S u t e 1 1 0 6

W a s h n g t o n , D . C . , 2 0 0 3 6T e l : 2 0 2 - 2 2 3 - 9 8 8 5 | F a k s : 2 0 2 - 2 2 3 - 6 0 9 9

w w w . s e t a d c . o r g | n o @ s e t a d c . o r g

Seln M. BLME

Hacettepe nverstes Kamu Ynetm Blmnde lsans, Uluslararas lkler Blmnde

yksek lsans etm ald. Ankara nverstes, Uluslararas lkler Ana Blm Dalnda

ABDnn s Poltkas ve Trkye: Kuruluundan Bugne ncrlk ss balkl tez le

doktorasn tamamlad. Tez 2012 ylnda letm Yaynlar tarandan ktap olarak basld.

etl gazete ve derglerde Ortadou, Trk d poltkas, NATO ve savunma konularnda

yaz ve makaleler yaynland. 2001 ylnda sral Hkmet Aratrma Bursunu, 2007 ylndaSasakawa Gen Lderler Bursunu ve 2012 ylnda TBTAK Doktora Sonras Aratrma

Bursunu kazand. 2012-2013 dnem n Kngs College London nverstes tarandan

msafr aratrmac olarak kabul edlmtr.

seta analiz gazze

Documents