serkan aksoy h konu anlatimli - pegem.net3).pdf · İÇİndekİler 1. bÖlÜm İslamiyet Öncesi...

Serkan Aksoy

KPSS TARİH KONU ANLATIMLI

ISBN 978-605-318-091-3

Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarına aittir.

© Pegem Akademi

Bu kitabın basım, yayın ve satış haklarıPegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti’ye aittir.

Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri,kapak tasarımı, mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıtya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz.

Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır.Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında

yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınlarısatın almamasını diliyoruz.

“Bu kitapta yer alan geçmiş yıllarda ÖSYM'nin yapmış olduğu sınavlardaki ÇIKMIŞ SORULAR'ın her hakkı ÖSYM'ye aittir. Hangi amaçla olursa olsun, tamamının veya bir kısmının kopya edilmesi, fotoğraflarının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması ya da kullanılması, yayımlanması ÖSYM'nin yazılı izni olmadan yapılamaz. Pegem Akademi Yayıncılık telif ücreti ödeyerek bu izni almıştır.”

27. Baskı: Temmuz 2015, Ankara

Yayın-Proje Yönetmeni: Ayşegül EroğluDizgi-Grafik Tasarım: Kezban Öztürk

Kapak Tasarımı: Gürsel Avcı

Baskı: Ayrıntı Basım Yayın ve Matbaacılık Ltd. Şti.İvedik Organize Sanayi 28. Cadde 770. Sokak No: 105/A

Yenimahalle / ANKARA(0312 394 55 90)

Yayıncı Sertifika No: 14749Matbaa Sertifika No: 13987

İletişim

Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARAYayınevi: 0312 430 67 50 - 430 67 51

Yayınevi Belgeç: 0312 435 44 60Dağıtım: 0312 434 54 24 - 434 54 08

Dağıtım Belgeç: 0312 431 37 38Hazırlık Kursları: 0312 419 05 60

İnternet: www.pegem.netE-ileti: [email protected]

Değerli Adaylar;

Bu kitap Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) Genel Kültür Testi'nde önemli bir yer tutan “Tarih” kapsamındaki 27 soruyu etkili bir şekilde çözebilmeniz amacıyla hazırlanmıştır.

Kitap, sorulmuş ve sorulması olası soruların titizlikle incelenmesiyle meydana getirilmiş olup;

ü İslamiyet Öncesi Türk Tarihi, ü Türk-İslam Tarihi,ü Osmanlı Tarihi,ü Osmanlı Yenileşme ve Demokratikleşme Hareketleri,ü Avrupa’da Yaşanan Gelişmeler ve Bu Gelişmelerin Türk-İslam Dünyasına Etkileri,ü XX. Yüzyılda Osmanlı Devleti,ü Kurtuluş Savaşı'nın Hazırlık Dönemiü Kurtuluş Savaşı Muharebeler ve Antlaşmalar Dönemiü Cumhuriyet Dönemiü Atatürk Dönemi Türk Dış Politikası veü Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi bölümlerinden oluşmaktadır.

Kitapta; bölümlerin sınav formatına uygun ve soru çözümünü kolaylaştıracak bir şekilde ele alınmasına ve bilgilerin açık ve anlaşılır bir dille ifade edilmesine, bilginin resim, şekil, şemalarla somutlaştırılmasına, kavram haritaları, tablolar, grafik ve etkinliklerle akılda kalıcı biçimde sunulmasına özen gösterilmiştir.

Her ünitenin sonunda,

ü özet, ü etkinlik,ü bulmaca, ü boşluk doldurma,ü çözümlü testler,ü cevaplı testler veü çıkmış sorulara;

yer verilmiştir.

Bu kitabın hazırlanmasında yardım, destek ve katkılarını esirgemeyen meslektaşlarıma,PEGEM AKADEMİ yayınevi ve dershanesi çalışanlarına ve öğrencilerime teşekkürü birborç bilirim.

Bu kitap, uzun bir birikimin ve yoğun bir emeğin ürünüdür. Kitapla ilgili görüş veönerileriniz bu ürünün niteliğini daha da artıracaktır. Değerli görüş ve önerilerinizi lütfen bizimle [email protected] aracılığıyla paylaşınız.

Kitabın çalışmalarınızda yararlı olması dileğiyle, KPSS’de ve meslek hayatınızda başarılar.

Serkan Aksoy

SUNU

İÇİNDEKİLER

1. BÖLÜM İslamiyet Öncesi Türk Tarihi

Türk Adının Anlamı, Türklerin Ana Yurdu ve Türk Göçleri..............................3

İslamiyet Öncesi Türk Devletleri ......................................................................3

İskitler (Sakalar) (MÖ VII. yy.) ....................................................................3

Büyük Hun İmparatorluğu (Asya Hunları) ..................................................4

Kavimler Göçü (375) ...................................................................................4

Avrupa Hunları (375 - 469) .........................................................................5

Göktürk (I. Kök Türk) Devleti (552-659) ......................................................5

II. Göktürk-Kök Türk (Kutluk) Devleti (682-744) ..........................................6

Uygur Devleti (744-840) ..............................................................................6

Orta Asya’da Kurulan Diğer Türk Devletleri.....................................................7

1. Kırgızlar ...................................................................................................7

2. Sabirler (Sibirler-Sabarlar) ......................................................................7

3. Akhunlar (Eftalitler) .................................................................................7

4. Hazarlar ..................................................................................................7

5. Türgişler ..................................................................................................7

6. Karluklar ..................................................................................................7

7. Avarlar .....................................................................................................8

8. Bulgarlar ..................................................................................................8

9. Macarlar ..................................................................................................8

10. Peçenekler ............................................................................................8

11. Kıpçaklar (Kumanlar) ............................................................................8

12. Oğuzlar (Uzlar) ......................................................................................8

İslamiyet Öncesi Türk Devletlerinde Kültür ve Medeniyet ...............................9

A. Devlet Yönetimi ......................................................................................9

B. Ordu (Sü) ..............................................................................................10

C. Din ve İnanış ........................................................................................10

D. Hukuk (Könilik) .....................................................................................11

E. Sosyal ve Ekonomik Hayat ...................................................................12

F. Yazı, Dil ve Edebiyat .............................................................................13

G. Bilim ve Sanat ......................................................................................13

H. Müzik ....................................................................................................14

Özet ...............................................................................................................15

Boşluk Doldurma ...........................................................................................16

Bulmaca.........................................................................................................18

Çözümlü Test .................................................................................................19

Cevaplı Test ...................................................................................................22

Çıkmış Sorular ...............................................................................................25

v PEGEM AKADEMİ

2. BÖLÜM Türk - İslam Tarihi

Türklerin İslamiyet’i Kabulü................................................................................ 31Talas Savaşı (751) ........................................................................................ 31

İlk Türk - İslam Devletleri ................................................................................... 31Karahanlılar (840-1212) ................................................................................ 31Gazneliler (963-1187) ................................................................................... 32Tolunoğulları (868-905) ................................................................................. 33Akşitler (Ihşitler) (935-969) ............................................................................ 33Büyük Selçuklu Devleti (1040-1157) ............................................................. 33Harzemşahlar (1097-1231) ........................................................................... 35

İlk Türk – İslam Devletlerinde Kültür ve Medeniyet ........................................... 35A. Devlet Yönetimi ........................................................................................ 35B. Ordu .......................................................................................................... 37C. Toprak Yönetimi ........................................................................................ 38D. Ekonomik Yapı ......................................................................................... 38E. Sosyal Hayat ve Hukuk ............................................................................ 39F. Bilim, Dil ve Edebiyat ................................................................................ 39G. Sanat ve Mimari ....................................................................................... 40

Türkiye Tarihi ..................................................................................................... 41Malazgirt Savaşı’ndan Sonra Anadolu’da Kurulan İlk Türk Beylikleri ........... 41

Saltuklular (1072-1202) ............................................................................ 41Mengücekliler (1080-1228) ....................................................................... 42Danişmentliler (1080-1178) ...................................................................... 42Artuklular (1102-1409) .............................................................................. 42Çaka Beyliği (1081-1093) ......................................................................... 42

Anadolu (Türkiye) Selçuklu Devleti (1077-1308) .............................................. 42Uçlar ve Anadolu Beylikleri ........................................................................... 43Kösedağ Savaşı Sonucunda Kurulan Beylikler ............................................. 43

Karamanoğulları (1256-1487) .................................................................. 43Hamitoğulları (1300-1423) ........................................................................ 44Eşrefoğulları (1284-1326) ......................................................................... 44Dulkadiroğulları (1337-1515) .................................................................... 44Ramazanoğulları (1353-1608) .................................................................. 44Germiyanoğulları (1299-1429) ................................................................. 44Saruhanoğulları (1313-1410) ................................................................... 44Aydınoğulları (1308-1426) ........................................................................ 44Menteşeoğulları (1261-1424) ................................................................... 44Osmanoğulları (1299-1922) ..................................................................... 44Karesioğulları (1304-1360) ....................................................................... 44Candaroğulları (İsfendiyaroğulları) (1292-1461) ...................................... 44Pervaneoğulları (1277-1322) .................................................................... 44Taceddinoğulları (Canik Beyliği) (1348-1428) .......................................... 44İnançoğulları (1276-1368) ........................................................................ 44Sahip Ataoğulları (1275-1342) ................................................................. 44Eretna Devleti (1335-1381) ...................................................................... 44Kadı Burhaneddin Devleti (1381-1398) .................................................... 44

viPEGEM AKADEMİ

Anadolu Selçuklu Devleti ve Beylikler Döneminde Kültür ve Medeniyet .......45

A. Devlet Yönetimi .....................................................................................45

B. Ordu .......................................................................................................46

C. Toprak Yönetimi .....................................................................................46

D. Ekonomik ve Sosyal Hayat ....................................................................47

E. Hukuk ....................................................................................................47

F. Din ve İnanış ..........................................................................................48

G. Fikir, Dil ve Edebiyat ..............................................................................48

H. Bilim, Sanat ve Mimari ...........................................................................48

Orta Asya ve Yakın Doğu’da Kurulan Devletler .............................................50

Fatımîler (909 - 1171) ................................................................................50

Eyyûbîler (1174 - 1250) ..............................................................................51

Memlükler (1250 - 1517) ............................................................................51

Moğollar (1196 - 1227) ...............................................................................51

Timur Devleti (1370 - 1507) .......................................................................52

Babür Devleti (1526 - 1858) .......................................................................52

Karakoyunlular (1365 - 1469) ....................................................................52

Akkoyunlular (1350-1502) ..........................................................................52

Safeviler (1502 - 1736) ..............................................................................52

Özet ................................................................................................................53

Boşluk Doldurma ............................................................................................55

Bulmaca..........................................................................................................57

Çözümlü Test ..................................................................................................58

Cevaplı Test ....................................................................................................63

Çıkmış Sorular ................................................................................................66

3. BÖLÜM Osmanlı Tarihi

Kuruluş Dönemi (1299-1453) ........................................................................73Yükselme Dönemi (1453 – 1579) ...................................................................76Osmanlı Devleti Kültür ve Medeniyeti.............................................................79

A. Osmanlıda Devlet Anlayışı ...................................................................79B. Merkez Teşkilatı ....................................................................................79C. Memleket Yönetimi ...............................................................................83D. Osmanlı Toprak Sistemi .......................................................................84E. Ordu ve Donanma ................................................................................85F. Ekonomik Hayat ....................................................................................87G. Sosyal Hayat .........................................................................................90H. Hukuk .................................................................................................90I. Eğitim ....................................................................................................91J. Dil ve Edebiyat ......................................................................................92

vii PEGEM AKADEMİ

K. Bilim Dünyası ve Fikir Hayatı ................................................................... 93L. Basın - Yayın ........................................................................................... 94M. Mimari .................................................................................................... 94N. Güzel Sanatlar ........................................................................................ 97

Özet .................................................................................................................. 99

Boşluk Doldurma ............................................................................................ 102

Bulmaca.......................................................................................................... 104

Çözümlü Test .................................................................................................. 105

Cevaplı Test .....................................................................................................111

Çıkmış Sorular .................................................................................................114

4. BÖLÜM Osmanlı Yenileşme ve Demokratikleşme Hareketleri

Duraklama Dönemi (17. Yüzyıl) (1579-1699) .................................................123

XVII. Yüzyıl Islahatları (Duraklama Dönemi) ..............................................126

Gerileme Dönemi (18. Yüzyıl) (1699 - 1792) ..................................................128

XVIII. Yüzyıl (Gerileme Dönemi) Islahatları ...............................................131

Dağılma Dönemi (19. Yüzyıl) (1792 - 1922) ...................................................133

19. Yüzyıl Islahatları (Dağılma Dönemi) ....................................................138

II. Mahmut Dönemi Islahatları (1808 - 1839) .........................................139

Tanzimat Dönemi Islahatları (1839 - 1876) ..........................................140

II. Abdülhamit Dönemi Islahatları ..........................................................143

Özet ................................................................................................................147

Boşluk Doldurma ............................................................................................149

Bulmaca..........................................................................................................151

Çözümlü Test ..................................................................................................152

Cevaplı Test ....................................................................................................157

Çıkmış Sorular ................................................................................................160

5. BÖLÜM Avrupa’da Yaşanan Gelişmeler ve Bu Gelişmelerin Türk-İslam Dünyasına Etkileri

Orta Çağ'da Avrupa ........................................................................................171

A. Kilise ve Papalık ...................................................................................171

B. Feodalite (Derebeylik) ...........................................................................171

C. Haçlı Seferleri ........................................................................................171

D. Magna Charta (Büyük Şart) (1215) .......................................................172

E. Yüzyıl Savaşları (1337-1453) ................................................................172

Yeni Çağ'da Avrupa ........................................................................................172

A. Coğrafi Keşifler ......................................................................................173

B. Rönesans ..............................................................................................173

viiiPEGEM AKADEMİ

C. Reform .................................................................................................. 174

D. Aydınlanma Çağı .................................................................................. 175

E. Otuz Yıl Savaşları (Mezhep Savaşları) (1618-1648) ............................ 175

F. Yedi Yıl Savaşları (1756-1763).............................................................. 175

G. Amerika Birleşik Devletleri’nin Kurulması (1787) ................................. 175

Yakın Çağ'da Avrupa ..................................................................................... 175

A. Fransız İhtilali (1789) ............................................................................ 175

B. Sanayi İnkılabı ...................................................................................... 176

Sanayi İnkılabı ve Osmanlı Devleti ...................................................... 176

C. 1830 İhtilalleri ...................................................................................... 176

D. 1848 İhtilalleri ...................................................................................... 176

E. İtalya ve Almanya’nın Siyasi Birliklerini Kurmaları ............................... 176

Özet ............................................................................................................... 177

Boşluk Doldurma ........................................................................................... 178

Bulmaca......................................................................................................... 180

Çözümlü Test ................................................................................................. 181

Cevaplı Test ................................................................................................... 186

Çıkmış Sorular ve Açıklamaları .................................................................... 188

6. BÖLÜM XX. Yüzyılda Osmanlı Devleti

Trablusgarp Savaşı (1911-1912) .................................................................... 191

Balkan Savaşları (1912 - 1913) ...................................................................... 192

I. Balkan Savaşı ......................................................................................... 192

II. Balkan Savaşı (1913) ............................................................................. 193

Osmanlı Devleti’nin Balkan Devletleri ile İmzaladığı Antlaşmalar .............. 193

I. Dünya Savaşı (1914 - 1918)........................................................................ 194

I. Dünya Savaşı’nda Osmanlı Devleti ........................................................ 194

Paris Barış Konferansı (18 Ocak 1919) ..................................................... 198

Mondros Ateşkes Anlaşması ve Cemiyetler ................................................... 200

Mondros Ateşkes Anlaşması (30 Ekim 1918) ............................................ 200

İzmir’in İşgali ve Kuvayimilliye ........................................................................ 204

İzmir’in İşgali (15 Mayıs 1919) ................................................................... 204

Kuvayimilliye’nin Kurulması ....................................................................... 205

Özet ................................................................................................................ 206

Boşluk Doldurma ............................................................................................ 208

Bulmaca.......................................................................................................... 210

Çözümlü Test .................................................................................................. 211

Cevaplı Test .................................................................................................... 217

Çıkmış Sorular ................................................................................................ 221

ix PEGEM AKADEMİ

7. BÖLÜM Kurtuluş Savaşı Hazırlık Dönemi

Genelgeler ve Kongreler Dönemi ................................................................... 227

1. Mustafa Kemal’in Samsun’a Çıkışı ........................................................ 227

2. Samsun Raporu ..................................................................................... 228

3. Havza Genelgesi (28 Mayıs 1919) ......................................................... 228

4. Amasya Genelgesi (Tamimi) (22 Haziran 1919) .................................... 228

5. Erzurum Kongresi (23 Temmuz – 7 Ağustos 1919) ............................... 229

6. II. Balıkesir Kongresi (26-30 Temmuz 1919) ......................................... 231

7. Alaşehir Kongresi (16-25 Ağustos 1919) ............................................... 231

8. Sivas Kongresi (4-11 Eylül 1919) ........................................................... 231

9. Amasya Görüşmeleri (Protokolü) (20-22 Ekim 1919) ............................ 232

10. Temsil Heyetinin Ankara’ya Gelişi (27 Aralık 1919) ............................. 233

11. Son Osmanlı Mebusan Meclisinin Toplanması (12 Ocak 1920) ........... 234

12. Misakımilli Kararları (28 Ocak 1920) .................................................... 234

13. İstanbul’un Resmen İşgali (16 Mart 1920) ........................................... 235

I. TBMM Dönemi ............................................................................................. 236

Bilecik Görüşmesi (5 Aralık 1920) .............................................................. 238

Milli Mücadele Dönemi Basın Yayın ........................................................... 238

TBMM’ye Karşı Yapılan Ayaklanmalar ....................................................... 238

Düzenli Ordunun Kurulması (Aralık 1920) ................................................. 240

Özet ................................................................................................................ 241

Boşluk Doldurma ............................................................................................ 243

Bulmaca.......................................................................................................... 245

Çözümlü Test .................................................................................................. 246

Cevaplı Test .................................................................................................... 252

Çıkmış Sorular ................................................................................................ 255

8. BÖLÜM Kurtuluş Savaşı Muharebeler ve Antlaşmalar Dönemi

Kurtuluş Savaşı’nda Cepheler ........................................................................ 2651. Doğu Cephesi ........................................................................................ 265

Gümrü Antlaşması (3 Aralık 1920) ........................................................ 265Ermeni Sorunu ...................................................................................... 266

2. Güney Cephesi ...................................................................................... 2663. Batı Cephesi .......................................................................................... 267

I. İnönü Savaşı (6 -10 Ocak 1921) ........................................................ 267Teşkilat-ı Esasiye Kanunu (20 Ocak 1921) ........................................... 267Londra Konferansı (23 Şubat - 12 Mart 1921) ....................................... 268Afganistan’la Dostluk Antlaşması (1 Mart 1921) ................................... 269İstiklâl Marşı’nın Kabulü (12 Mart 1921) ................................................ 269Moskova Dostluk ve Kardeşlik Antlaşması (16 Mart 1921) ................... 269

xPEGEM AKADEMİ

II. İnönü Savaşı (23 Mart - 1 Nisan 1921) .................................................270

Eskişehir - Kütahya Muharebeleri (10 - 24 Temmuz 1921) .......................271

Tekalif-i Milliye Emirleri (Milli Yükümlülükler) (7-8 Ağustos 1921 )........271

Sakarya Meydan Muharebesi (23 Ağustos - 13 Eylül 1921) .....................272

Kars Antlaşması (13 Ekim 1921) ..........................................................272

Ankara Antlaşması (20 Ekim 1921) ......................................................273

İtilaf Devletleri’nin Ateşkes Teklifleri (22 Mart 1922) .............................273

İtilaf Devletleri’nin Barış Teklifleri (26 Mart 1922) .................................273

Büyük Taarruz (26 Ağustos - 9 Eylül 1922) ...............................................273

Çanakkale Olayı ........................................................................................274

Mudanya Ateşkes Anlaşması (11 Ekim 1922) ...............................................274

Saltanatın Kaldırılması (1 Kasım 1922) .........................................................275

Lozan Barış Antlaşması (24 Temmuz 1923)..................................................276

1. Sınırlar .............................................................................................276

2. Kapitülasyonlar .................................................................................277

3. Azınlıklar ..........................................................................................277

4. Boğazlar ...........................................................................................277

5. İstanbul’un Boşaltılması ...................................................................277

6. Borçlar ..............................................................................................277

7. Yabancı Okullar ................................................................................277

8. Patrikhane ........................................................................................277

9. Mısır, Sudan, Kıbrıs ..........................................................................277

10. Ticaret, Sağlık ve Adalet .................................................................277

11. Savaş Tazminatları .........................................................................277

Özet ...............................................................................................................279

Boşluk Doldurma ...........................................................................................280

Bulmaca.........................................................................................................282

Çözümlü Test .................................................................................................283

Cevaplı Test ...................................................................................................286

Çıkmış Sorular ...............................................................................................289

9. BÖLÜM Cumhuriyet Dönemi

II. Türkiye Büyük Millet Meclisi Dönemi ..........................................................301

İnkılap Kavramı...............................................................................................301

Siyasi Alanda Yapılan İnkılaplar .....................................................................301

1. Saltanatın Kaldırılması (1 Kasım 1922) .................................................301

2. Ankara'nın Başkent Oluşu (13 Ekim 1923) ............................................302

3. Cumhuriyetin İlanı (29 Ekim 1923) .........................................................302

4. Halifeliğin Kaldırılması (3 Mart 1924) .....................................................303

5. 1924 Anayasası (20 Nisan 1924) ...........................................................303

xi PEGEM AKADEMİ

6. Çok Partili Yaşama Geçiş Denemeleri ...................................................304a) Halk Fırkası (CHP) (9 Eylül 1923) .....................................................304b) Terakkiperver (İlerici) Cumhuriyet Fırkası (17 Kasım 1924) ..............304Ordunun Siyasetten Ayrılması (19 Aralık 1924) ....................................304Şeyh Sait İsyanı (13 Şubat 1925) ..........................................................305Mustafa Kemal Paşa'ya Suikast Girişimi (16 Haziran 1926) .................305c) Serbest Cumhuriyet Fırkası (12 Ağustos 1930).................................305Kadınlara Siyasî Hakların Verilmesi ......................................................306

Hukuk Alanında Yapılan İnkılaplar .............................................................306Medeni Kanun'un Kabulü (17 Şubat 1926) ............................................306Hukuk Alanındaki Diğer Yenilikler ..........................................................307

Eğitim ve Kültür Alanında Yapılan İnkılaplar .............................................307Eğitim Sisteminde Gözetilecek Esaslar: ................................................3071. Tevhid-i Tedrisat Kanunu (Öğretimin Birleştirilmesi) (3 Mart 1924) ...3072. Maarif Teşkilatı Hakkındaki Kanun'un Çıkarılması (2 Mart 1926) ......3083. Türk Harflerinin Kabulü (Harf İnkılabı) (1 Kasım 1928) .....................3084. Türk Tarih Kurumunun Kurulması (15 Nisan 1931) ...........................3085. Türk Dil Kurumunun Kurulması (12 Temmuz 1932) ..........................3096. Halkevleri (1932) ...............................................................................3097. Üniversite Reformu (1933) ................................................................3098. Eğitim ve Kültür Alanındaki Diğer Gelişmeler ....................................310

Sosyal Alanda Yapılan İnkılaplar ...............................................................3101. Şapka Kanunu (25 Kasım 1925) ....................................................... 3112. Tekke, Zaviye ve Türbelerin Kapatılması (30 Kasım 1925) ............... 3113. Soyadı Kanunu (21 Haziran 1934) .................................................... 3114. Takvim, Saat, Ölçü ve Hafta Tatilinin Değiştirilmesi ........................... 311

Ekonomik Alanda Yapılan İnkılaplar ..........................................................3121. TBMM'nin 1 Mart 1922'de Ortaya Koyduğu Ekonomik Hedefler .......3122. İzmir İktisat Kongresi (17 Şubat 1923) ..............................................3123. Tarım Alanında Yapılan Yenilikler ......................................................3124. Ticaret Alanında Yapılan Yenilikler ....................................................3135. Sanayi ve Madencilik Alanında Yapılan Yenilikler .............................3136. Devletçi Ekonominin Uygulanması ....................................................313Bayındırlık ve Ulaştırma Alanındaki Gelişmeler ....................................314Sağlık ve Sosyal Alanındaki Gelişmeler ................................................314

Atatürk İlkeleri ................................................................................................315Atatürkçülüğün Tanımı ...............................................................................315A) Temel İlkeler ..........................................................................................315

1. Cumhuriyetçilik ..................................................................................3152. Milliyetçilik .........................................................................................3153. Halkçılık .............................................................................................3164. Laiklik ................................................................................................3165. Devletçilik ..........................................................................................317

6. İnkılapçılık .........................................................................................317

B) Bütünleyici İlkeler .................................................................................317

xiiPEGEM AKADEMİ

Özet ................................................................................................................318Boşluk Doldurma ............................................................................................320Bulmaca..........................................................................................................322Çözümlü Test ..................................................................................................323Cevaplı Test ....................................................................................................328Çıkmış Sorular ................................................................................................331

10. BÖLÜM Atatürk Dönemi Türk Dış Politikası

Türk Dış Politikasının Temel İlkeleri................................................................ 349

1923-1939 Arası Türk Dış Politikası ............................................................... 349

1. Patrikhane Sorunu ................................................................................. 349

2. Nüfus Mübadelesi (Değiş Tokuş) Sorunu ............................................... 349

3. Yabancı Okullar Sorunu ......................................................................... 350

4. Borçlar Sorunu ....................................................................................... 350

5. Musul (Irak) Sorunu ............................................................................... 350

1932 - 1939 Arası Türk Dış Politikası ............................................................. 351

1. Milletler Cemiyetine Üyelik (18 Temmuz 1932) ...................................... 351

2. Balkan Antantı (9 Şubat 1934) ............................................................... 351

3. Montrö (Montreux) Boğazlar Sözleşmesi (20 Temmuz 1936) ................ 352

4. Sadabat Paktı (8 Temmuz 1937) ........................................................... 352

5. Hatay (Sancak) Sorunu (30 Haziran 1939) ............................................ 353

Özet ................................................................................................................ 354

Boşluk Doldurma ............................................................................................ 355

Bulmaca.......................................................................................................... 357

Çözümlü Test .................................................................................................. 358

Cevaplı Test .................................................................................................... 361

Çıkmış Sorular ................................................................................................ 363

11. BÖLÜM Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi

XX. Yüzyıl Başlarında Dünya ......................................................................... 371A. Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB), Orta Asya’daki

Türk Devletler ve Topluluklar ................................................................. 371Çarlık Rusyası’nın Yıkılışı ve Bolşevik İhtilâli ........................................ 371Rusların Orta Asya’yı İstilası ................................................................. 371SSCB Yönetimindeki Türk Topluluklarının Durumu ............................... 371

B. Orta Doğu’da Manda Yönetimlerinin Kurulması .................................... 372Orta Doğu’da Büyük Devletlerin Durumu ve Politikaları ........................ 372

C. Uzak Doğu’da Yeni Bir Güç: Japonya ................................................... 373D. 1929 Dünya Ekonomik Krizi (Kara Perşembe) ...................................... 373E. Avrupa’da Totaliter Rejimlerin Kurulması ............................................... 374F. İki Savaş Arası Dönemde Dünyada Gelişmeler ..................................... 375G. Barışa Katkı Amaçlı Diğer Antlaşmalar ................................................. 376

xiii PEGEM AKADEMİ

II. Dünya Savaşı ............................................................................................. 376A. Yeni Bir Savaşa Doğru........................................................................... 376

Savaşa Katılan Devletler ve Gruplar ..................................................... 376B. II. Dünya Savaşı’nda Türkiye ................................................................. 378

Adana Görüşmeleri (30 Ocak - 1 Şubat 1943) ...................................... 378Kahire Konferansı (4-6 Aralık 1943) ...................................................... 379Dönemin Önemli İç Olayları .................................................................. 379

C. II. Dünya Savaşı Sırasında Yapılan Konferanslar ................................. 380Atlantik Bildirisi (1941) ........................................................................... 380Kasablanca Konferansı (14-24 Ocak 1943) .......................................... 380Washington (Trident) Konferansı (12-26 Mayıs 1943)........................... 380Quebec Konferansı (14-24 Ağustos 1943) ............................................ 380Moskova Konferansı (19-30 Ekim 1943) ............................................... 381Tahran Konferansı (28 Kasım-1 Aralık 1943) ........................................ 381Dumbarton Oaks Konferansı (1944) ..................................................... 381Yalta Konferansı (4-11 Şubat 1945) ...................................................... 381San Francisco Konferansı (25 Nisan-26 Haziran 1945) ........................ 381Potsdam Konferansı (17 Temmuz-2 Ağustos 1945) .............................. 381

II. Dünya Savaşı Öncesi ve Savaş Sırasında Gerçekleşen Önemli Olaylar ........................................................................................... 382

Soğuk Savaş Dönemi ..................................................................................... 383A. Blokların Kuruluşu ................................................................................. 383

1. Doğu Blokunun Kuruluşu ................................................................... 3832. Batı Blokunun Kuruluşu ..................................................................... 384

B. Paylaşılamayan Orta Doğu .................................................................... 3861. İsrail’in Kuruluşu ................................................................................ 3862. Eisenhower Doktrini .......................................................................... 386

C. Uzak Doğu’da Çatışma ......................................................................... 3871. Çin Halk Cumhuriyeti’nin Kuruluşu .................................................... 3872. Uzak Doğu’da Hükûmet Mücadeleleri ............................................... 387

D. Asya ve Afrika’nın Kurtuluşu ................................................................. 3881. Güney Asya’daki Gelişmeler ............................................................. 3882. Afrika’daki Gelişmeler ........................................................................ 389

E. Soğuk Savaş Dönemi’nde Türkiye ........................................................ 3891. Soğuk Savaş Dönemi’nde Türk Dış Politikası ................................... 3892. Türkiye’de Hayat ............................................................................... 3903. Dönemin Önemli İç Olayları .............................................................. 3924. Dünya’daki Sosyal, Kültürel ve Ekonomik Gelişmeler ....................... 392

Yumuşama (Detant) Dönemi ve Sonrası ........................................................ 393A. Uluslararası İlişkilerde Değişim Süreci .................................................. 393

1. Yumuşama Dönemi Politikaları ......................................................... 3932. Nükleer Silahların Sınırlandırılması Görüşmeleri .............................. 3943. Helsinki Konferansı (1 Ağustos 1975) ............................................... 394

B. Yumuşama Dönemi Çatışmaları ............................................................ 3941. Küba Buhranı .................................................................................... 3942. Vietnam Savaşı ................................................................................. 395

xivPEGEM AKADEMİ

3. Keşmir Sorunu ................................................................................... 3954. Afganistan’ın SSCB Tarafından İşgali ............................................... 395

C. Barış İçinde Bir Arada Yaşama ............................................................. 396D. Arap - İsrail Savaşları ve Büyük Devletlerin Politikaları ......................... 397

1. Camp David Anlaşmaları ................................................................... 3982. İslam Konferansı Örgütü ................................................................... 398

E. Uluslararası Politikada Petrolün Yeri ..................................................... 399F. İran - Irak Savaşı (1980 - 1988) ............................................................. 399

1. Irak’ta Rejim Değişikliği ..................................................................... 3992. İran’da Rejim Değişikliği .................................................................... 4003. Savaş ve Sonuçları ........................................................................... 400

G. Yumuşama Döneminde Dünya ............................................................. 4001. Ekonomi ............................................................................................ 4002. Bilimsel ve Teknolojik Gelişmeler ...................................................... 4003. Kültürel Hayat .................................................................................... 401

H. Türk Dış Politikası ................................................................................. 4011. Türk - Yunan İlişkileri ......................................................................... 401

I. Türkiye’de Bunalımlı Yıllar (1960 - 1983) ................................................ 4041961 ve 1982 Anayasalarının Karşılaştırılması ..................................... 404

Küreselleşen Dünya ....................................................................................... 407SSCB’de Değişim ve Sonuçları ................................................................. 407SSCB’nin Dağılması .................................................................................. 407SSCB’nin Dağılmasının Doğu Avrupa’ya Etkileri ....................................... 408SSCB’nin Dağılmasının Dünya Güçler Dengesi Üzerine Etkileri ............... 408Asya’da Yeniden Yapılanma ...................................................................... 409Doğu Blokundan Sonra Avrupa’da Yeni Arayışlar ...................................... 410Türkiye ve Avrupa Birliği ............................................................................ 411AB Organları .............................................................................................. 412Yeni Oluşum Sürecinde Balkanlar.............................................................. 412Orta Doğu ve Afganistan’da Gelişmeler ..................................................... 413Dünyadaki Gelişmeler ................................................................................ 415Değişen Dünya ve Türk Dış Politikası ........................................................ 4151980 Sonrası Türkiye ................................................................................. 418Toplumsal Sorunlar .................................................................................... 419Küresel Sorunlar ........................................................................................ 420

Özet ................................................................................................................ 421Boşluk Doldurma ............................................................................................ 423Bulmaca.......................................................................................................... 425Çözümlü Test .................................................................................................. 426Cevaplı Test .................................................................................................... 433Çıkmış Sorular ve Açıklamaları ...................................................................... 438Kronoloji.......................................................................................................... 441Bulmaca Çözümleri ........................................................................................ 444

i

2015

PEGEM AKADEMİ YAYINLARINDA YER ALAN 2015 - KPSS BENZER SORULAR

1. Sahip olduğu mimari zenginlik, bilim ve uygarlık hayatı için ürettiği değerler sebebiyle Timurlular zamanında “Şehirlerin Şahı” unvanını kazanan Türk ili aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kaşgar B) Buhara C) Semerkant

D) İsfahan E) Rey

2015 Piyasa Yaprak Test, Test 6, 10. Soru

2. Aşağıdakilerden hangisi Avrupalı devletlerin Os-manlı Devleti ile ilgili politika veya emellerini ifade eden bir kavram değildir?

A) Grek Projesi

B) Karadeniz-Marmara Kanal Projesi

C) Dakya Projesi

D) Hasta Adam

E) Şark MeselesiKaradeniz-Marmara Kanal Projesi, 1591'de III. Murat Dönemi'nde ortaya atılmıştır. Bu projeyle Marmara Denizi ile İznik Gölü arasında ve İznik Gölü ile Sakarya Irmağı arasında kanal açmak öngörülüyordu. Bu kanal, Marmara Denizi ile Karadeniz arasında bağlantı kurarak İstanbul Boğazı'nın yükünü hafifletecekti. Dolayısıyla bu projeyle Avrupalı devletlerin bir ilgisi yoktur.

Prens Potemkin tarafından hazırlanan Grek Projesi'ne göre Türkler Avrupa'dan atılacak, İstanbul merkez olmak üzere bir Rus prensinin yönetiminde Grek Devleti kuru-lacaktı. Dakya Projesi ise Rusya ve Avusturya arasında Osmanlı topraklarını paylaşmak amacıyla hazırlanmıştır. Projeye göre Eflak-Boğdan ve Besarabya'da yani Dinyes-ter ve Tuna Nehirleri arasında Avrupa'ya bağımlı bir devlet kurulacaktı.

Hasta Adam, Çar I. Nikola'nın Osmanlı Devleti için kullan-dığı ifadedir.

Şark Meselesi, ilk kez Viyana Kongresi'nde (1815) ifa-de edilmiştir. Bu deyim ile Avrupa devletlerinin Osmanlı Devleti'yle olan ilişkileri anlatılmak istenmiştir.Cevap B

2015 KPSS-Lisans, TG15, 9. Soru

3. Atatürk Dönemi’nde aşağıdakilerden hangisi İstanbul Şehir Tiyatrolarına çevrilmiştir?

A) Darü’l-elhan

B) Darülfünun

C) Darülmuallimin

D) Darülbedayi

E) Darüleytam

Tamamı Çözümlü Soru Bankası, Tarama 15, Sayfa 315, 20. Soru

4. Aşağıdakilerden hangisi Atatürk Dönemi'nde kurulmuştur?

A) Darüşşafaka

B) Darülaceze

C) Türk Ocakları

D) Darülbedayi

E) Hıfzıssıhha Enstitüsü

2015 KPSS - Lisans, TG8, 22. Soru

5. Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti’nin erken dönem eserleri arasında yer almaz?

A) Sultan Ahmet Camii

B) Anadolu (Güzelce) Hisarı

C) İznik Hacı Özbek Camii

D) Edirne Üç Şerefeli Camii

E) Bursa Ulu Camii


ii

2015

PEGEM AKADEMİ YAYINLARINDA YER ALAN 2015 KPSS - BENZER SORULAR

6. Aşağıdakilerden hangisi, Osmanlı Devleti'nin Klasik Dönemi'nde yapılan eserlerden biridir?

A) Çırağan Sarayı

B) Haydar Paşa Tren Garı

C) Nur-u Osmaniye Camii

D) Sultan Ahmet Camii

E) İshak Paşa Sarayı


7.

I. Enver Paşa

II. İsmail Gaspıralı

III. Zeki Velidi Togan

IV. Yusuf Akçura

Yukarıdakilerden hangilerinin Çarlık Rusya’sı Dönemi’nde Türklerin temel hak ve özgürlükleri-nin korunması mücadelesine katkıda bulundukları söylenebilir?

A) I ve II B) II ve III C) I, II ve III

D) I, III ve IV E) II, III ve IV


8. Erzurum Kongresi’nde alınan “Hristiyan azınlıklara siyasi egemenliğimizi ve sosyal dengemizi bozacak haklar tanınamaz.” kararı;

I. bağımsız hareket etme,

II. içişlerimize karışılmasını engelleme,

III. toplumda ayrıcalıklı bir yapı oluşmasına karşı çıkma

durumlarından hangileriyle ilgilidir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II

D) I ve III E) I, II ve III


9. Erzurum Kongresi’nin aşağıdaki maddelerinden hangisi doğrudan bağımsız devlet anlayışının gereği değildir?

A) Kuvayımiliye etken iradeyi milliye hakim kılına-caktır.

B) Manda ve himaye kabul olunamaz.

C) Hıristiyan azınlıklara siyasi egemenliği bozacak haklar tanınamaz.

D) Her türlü işgale karşı ulus olarak direnişe geçile-cektir.

E) Millî meclis toplanacaktır.


10. Mustafa Kemal’in, “Bizde ruhbanlık yoktur.” sözün-den hareketle,

I. halkçılık,

II. devletçilik,

III. laiklik

ilkelerden hangilerine ulaşılabilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) I ve III E) II ve III

30 Deneme, Deneme 14, 23. Soru

11. Atatürk’ün, “Bizde ruhbanlık yoktur. Hepimiz eşitiz ve dinimizin hükümlerini eşit olarak öğrenmeye mecbu-ruz.” sözü;

I. devletçilik,

II. halkçılık,

III. laiklik

ilkelerinden hangileriyle ilişkilendirilebilir?


D) I ve II E) II ve III


iii

2015


12. Bir “İhtilal Meclisi” olarak nitelendirilen I. TBMM olağa-nüstü yetkilere sahip “Kurucu Meclis” özelliğine sahipti.

TBMM’ye kurucu meclis denilmesi;

I. Ulusal Kurtuluş Savaşı’nı yürütmesi,

II. güçler birliği ilkesini kabul etmesi,

III. anayasa hazırlaması

özelliklerinin hangilerinden kaynaklanmaktadır?


D) I ve II E) I, II ve III

5000 Soru Bankası Test 2, Sayfa 378, 1. Soru

13. İlk TBMM’nin;

I. laik,

II. inkılapçı,

III. olağanüstü yetkili

sıfatlarından hangileri ile açıldığı söylenebilir?

A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III

D) II ve III E) I, II ve III

5000 Soru Bankası Test 2, Sayfa 379, 16. Soru

14.

I. İzmir İktisat Kongresi

II. Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası

III. TBMM

Kazım Karabekir yukarıdakilerden hangilerinin başkanlığını yapmıştır?

A) I, II ve III B) II ve III C) I ve II

D) Yalnız II E) Yalnız IKazım Karabekir 1882 - 1948 yılları arasında yaşamıştır. Kazım Karabekir Paşa 17 Şubat - 4 Mart 1923 tarihleri arasında düzenlenen İzmir İktisat Kongresi'nin; 17 Kasım 1924'te kurulan Terakkiperver Cumhuriyet Fırkasının; 23 Nisan 1920'de açılan TBMM'nin 1946 - 1948 yılları ara-sında başkanlığını yapmıştır.

Cevap ATamamı Çözümlü Soru Bankası, Test 50, Sayfa 153, 2. Soru

15. 1986 yılında gerçekleşen Çernobil Nükleer Santral Kazası aşağıdaki ülkelerden hangisinde yaşan-mıştır?

A) Letonya

B) Ukrayna

C) Litvanya

D) SSCB

E) Ermenistan

30 Deneme, Deneme 28, 27. Soru

16.

I. Minber Gazetesi

II. Vatan ve Hürriyet Cemiyeti

III. Vatandaş İçin Medeni Bilgiler adlı kitap

Yukarıdakilerden hangileri Atatürk'le ilişkilendiri-lebilir?

A) I, II ve III B) II ve III C) I ve III

D) I ve II E) Yalnız IIMinber Gazetesi, Mustafa Kemal Paşa'nın, Ali Fethi Bey (Okyar) ile 1918'de İstanbul'da çıkardığı gazetenin adıdır. Vatan ve Hürriyet Cemiyeti, Mustafa Kemal Paşa'nın ilk görev yeri olan Şam'da kurduğu cemiyetin adıdır. Vatan-daş için Medeni Bilgiler, Mustafa Kemal Paşa'nın, manevi kızı Afet İnan ve Cumhurbaşkanlığı umumi katibi Tevfik Bıyıklıoğlu'nun yardımıyla hazırlattığı, devlet, demokrasi ve vatandaşlık gibi temel konulardaki görüşlerini yansıt-tığı, okullarda gençlere vatandaşlık bilgisi vermek üzere hazırlanan kitabın adıdır.Cevap A


iv

2015


17. Aşağıdakilerden hangisi İtalya’nın yayılmacı siyasetine karşı Türkiye Devleti’nin dahil olduğu uluslararası ittifaklardan değildir? A) Akdeniz Paktı B) Kuzey Atlantik Paktı C) Balkan AntantıD) Nyon Konferansı E) Sadabat Paktı


18. İtalya’nın Habeşistan’ı işgal ederek Rodos ve Oniki Ada’yı silahlandırması aşağıdaki gelişmelerden hangisi üzerinde etkili değildir?

A) Balkan Antantının imzalanması

B) Türkiye’nin Nyon Konferansı’nda İngiltere’yi desteklemesi

C) Sadabat Paktının yapılması

D) Türkiye’nin Uluslararası Boğazlar Komisyonunun kaldırılmasını talep etmesi

E) Akdeniz Paktının imzalanması


20112

20101

20091

20081

20071

20061

20051

20043

20121

20131

20141

20151

YSo

“Ey Türk budunu (mille ), Çin’in tatlı sözüne, yumuşak ipeğine kanma; yok olursun.”

ORHUN YAZITLARI

İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK TARİHİ

Ø TÜRK ADININ ANLAMI, TÜRKLERİN ANA YURDU VE TÜRK GÖÇLERİ

Ø İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK DEVLETLERİ

Ø İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK DEVLETLERİNDE KÜLTÜR VE MEDENİYET

OKUMA PARÇASI

İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK TARİHİ

TÜRK ADININ ANLAMI,

TÜRKLERİN ANA YURDU

VE TÜRK GÖÇLERİ

Türk adı Uygur metinlerinde “güç, kuvvet”, Kaşgarlı Mahmut’un “Divan-ı Lügati’t Türk” adlı eserinde “olgun-luk çağı”, Çin kaynaklarında “miğfer” anlamında kul-lanılmıştır. Ziya Gökalp ise Türk adının “türeli (töreli), kanun nizam sahibi” anlamına geldiğini belirtmiştir.Türk kelimesini siyasal ad olarak ilk defa kullanan Göktürkler olmuştur. Anadolu’nun “Türkiye” olarak adlandırılması ise XII. yüzyıldan itibarendir. Türkiye Selçukluları Döneminde Anadolu, Bizans tarafından “Turkia” adıyla anılmıştır.

Türklerin anayurdu Orta Asya’dır. Türkler ilk olarak Al-tay-Sayan Dağları’nın kuzeybatısı, Tanrı Dağları’nın kuzeyi, Aral Gölü çevresi ve Hazar Denizi’nin doğu-sunda yaşamışlardır. Orta Asya’da birçok kültür mer-kezi bulunmaktadır. Şöyle ki;Anav kültürü, Batı Türkistan’da Aşkabat yakınlarında yapılan kazılarda ortaya çıkarılmış en eski kültürdür. Afanesyevo kültürü ise Altay-Sayan dağlarının kuzey batısında yapılan kazılarda ortaya çıkarılmış, Türk-lerin en eski kültürüdür. Andronova kültürü, Hazar Denizi’nin kuzey doğusundan Ural Dağları’na kadar uzanan bölgede en geniş yayılma alanına sahip kül-türdür. Karasuk kültürü, Yenisey Irmağı’nın bir kolu olan Karasuk Nehri kenarında oluşturulmuştur. Abakan bölgesindeki Tagar kültürü ise en gelişmiş kültürdür.

Zamanla Türkler, Orta Asya’dan çeşitli nedenlerle göç etmişlerdir.

Göçlerin Nedenleri

Ekonomik ve Sosyal Nedenler ♦ İklim koşullarının değişmesi

♦ Kuraklığa bağlı olarak otlak ve meraların azalması

♦ Hızlı nüfus artışı

♦ Salgın hastalıklar

1. BÖLÜM

Siyasi Nedenler ♦ Boylar arasında mücadeleler yaşanması ♦ Dış güçlerin baskısı (Çin, Moğol, Kitan) ♦ Cihan hakimiyeti (yeni yurtlar edinme) düşüncesi

Not

Göçlerin Sonuçları ➢ Türkler göç ettikleri yerlerdeki, değişik kültürlerle

etkileşime girmişlerdir. ➢ Türk kültür ve medeniyeti geniş alanlara yayıl-

mıştır. ➢ Türkler göç ettikleri yerlerde büyük ve güçlü dev-

letler kurmuşlardır. ➢ Türkler gittikleri yerlerde yaşayan toplumlara,

tarımı, hayvancılığı ve maden işlemeyi öğretmiş-lerdir.

➢ Türklerin, dünyanın çeşitli yerlerine yayılmaları ve çok sayıda devlet kurmaları, Türk tarihinin araştırılmasını zorlaştırmıştır.

➢ Bazı Türk kavimleri zamanla özbenliklerini kay-betmişlerdir.

Not

İskitler (Sakalar) (M.Ö. VII. yy.) Özellikleri

◉ İlk Türk topluluğudur. ◉ Tomris bilinen ilk Türk kadın hükümdardır. ◉ Alp Er Tunga ve Şu Destanları vardır. ◉ Sanatta hayvan motiflerinin ve bozkır kültürünün

temelleri bu döneme kadar uzanır.

◉ “Bozkırların kuyumcuları” olarak tanımlanmış-lardır.

İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK

DEVLETLERİ

4

Büyük Hun İmparatorluğu (Asya Hunları)

(MÖ. 3. YY. - MS. 3. YY.)Özellikleri

➢ Tarihte bilinen ilk Türk devletidir.

➢ Merkezi Ötüken şehridir.

➢ Bilinen ilk hükümdarı Teoman’dır.

➢ Teoman zamanında başlayan Türk akınlarını en-gellemek isteyen Çinliler bu dönemde ünlü Çin Seddi’ni yapmak zorunda kalmışlardır.

Not

➢ Hunlar en parlak devirlerini Mete Han zamanın-da (MÖ. 209-174) yaşamışlardır. Mete Han za-manında Çin, baskı ve denetim altına alınarak vergiye bağlanmıştır.

YorumMete Han, Çin’i hakimiyeti altına almasına rağmen Türklerin Çin’e yerleşmesini istemedi. Bu politikası-nın temel nedeni Türklerin kalabalık Çin nüfusu için-de eriyerek milli benliklerini kaybetmesini önlemektir.

➢ Türk toplulukları Mete Han Devri’nde ilk kez bir bayrak altında toplanmıştır. Türk tarihinde vatan-millet düşüncesi ilk defa Mete Han zamanında ortaya çıkmıştır.

➢ Mete Han dünya askerlik sisteminde ilk olarak “onlu sistemi” uygulamıştır. Mete Han’ın oluş-turduğu bu sistem diğer Türk devletlerince de ör-nek alınmıştır.

➢ Oğuz Kağan Destanı, Mete Han’ın anlatıldığı bu döneme ait bir destandır.

➢ Hunlar, İpek Yolu’nun güvenliğini sağlayarak ti-caretin gelişmesine de katkıda bulunmuşlardır. Ancak MÖ. 60 yılında İpek Yolu’nun denetimini kaybeden Hunlar ekonomik yönden zayıflamıştır.

➢ Mete’nin, ülkesini prensler arasında bölüştü-rerek yönetmesi (veraset geleneği) nedeniyle Hun Devleti zayıflamış ve Çin entrikaları yüzün-den ülkede iç karışıklıklar baş göstermiştir.

➢ Sonuçta MÖ. 54 tarihinde Batı Hunlar ve Doğu Hunlar olarak ikiye ayrılmışlardır. Doğu Hun-lar ise MS. 48’de tekrar ikiye ayrılmıştır. Kuzey Hunları batıya göç ederken Güney Hunları Çin hakimiyetine girmiştir.

Burgontlar

Lombartlar

MISIR

SU

RİY

E

SASANİLERARAP

YARIMADASI

Mezopotamya

Ostrogotlar

AVRUPA HUN DEVLETİ

A F R İ K A

BATI ROMA İMP.DO

ROMA

ĞU

İMP.

KUZEY HUNLARI

Bulgar

Karakurum

MA

NÇ

UR

YA

JAPONDENİZİ

SA

RI D

EN

İZ

GÜNEY HUNLARI

B Ü Y Ü K H U N D E V L E T İ

S İ B İ R Y A

Ötüken

BALKA GÖLÜŞBALKA GÖLÜŞ

KARADENİZ

AT

LA

S

OK

YA

NU

SU

Dicle

Fırat

Basra K

örfezi

KIZ

IL

DE

NİZ

A K D E N İ Z

H İ N T O K Y A N U S U

BÜ

YÜ

KO

KY

AN

US

U M M A ND E N İ Z İ B E N G A L

K Ö R F E Z İ

BAYKAL GÖLÜ

Kavimler Kapısı

BuharaSemerkant

KaşgarYarkent

Turfan

KUŞHANLAR

Hoten

AK HUN DEVLETİ

TİBET

Ç İ N

ARAL GÖLÜ

0 750 1500 2250 3000 3750 km

Büyük Hun Devleti

Kuşhanlar Devleti

Attila zamanında Avrupa Hun Devleti

Ak Hun Devleti

Hunların ilk yurtları

Avrupa Hunlarının Avrupada ilk yerleştikleri alan

Çin Seddi

UNUTMAYINIZ

◉ İlk Türk topluluğu İskitler, düzenli teşkilatlı ilk Türk devleti ise Asya Hunlarıdır.◉ Avarlar ve Hunlar hem Asya’da hem de Avrupa’da devlet kurmuştur.

Kavimler Göçü (375)Hun Devleti’nin parçalanmasından sonra Çin egemen-liğine girmek istemeyen Kuzey Hunları, Karadeniz’in kuzeyinden batıya doğru göç etmişlerdir. Bu ilerleyiş sırasında önlerine çıkan yabancı kavimleri (Ostrogot, Vizigot, Vandal, Süev, Burgond gibi) Avrupa içlerine doğru göçe zorlamışlardır. Tarihte bu olaya Kavimler Göçü denmektedir.

A K D E N İ Z

K A R A D E N İ Z

EG

ED

EN

İZ

İ

HA

ZA

RD

EN

İZİ

Kapadokya

Bitinya

KilikyaAsia

Makedonya

Mauretania Sicilya

Sardinya

GalyaAlanlar

Alanlar

Alanlar

0 300 600 900

OSTROGOTLAR

OSTROGOTLAR

VİZİGOTLARVİZİGOTLAR

VİZİGOTLAR

VİZİGOTLAR

VİZİGOTLAR

SAKSONLARSAKSONLAR

SÜEVLER

VANDALLAR

VANDALLAR

BURGONDLARBURGONDLAR

BURGONDLAR

HUNLAR375

HUNLAR434 - 454

OSTROGOTLAR

SÜEVLERSÜEVLER

BURGONDLAR

VANDALLAR

İtalya

Brita

nya ANGILLAR

ANGILLAR

Sonuçları ◉ Avrupa’nın etnik yapısı değişikliğe uğradı. Bu-

günkü Avrupa milletlerinin temeli atıldı.

◉ Roma İmparatorluğu, Batı Roma ve Doğu Roma olarak ikiye ayrıldı. Batı Roma İmpa-ratorluğu kısa süre sonra yıkıldı. Doğu Roma İmparatorluğu (Bizans) İstanbul’da varlığını sürdürdü.

5

◉ İlk Çağ sona erdi, Orta Çağ başladı. ◉ Merkezi krallıklar yıkılarak feodalite (derebeylik)

ortaya çıktı. ◉ Avrupa’da Hristiyanlık yayıldı. Ayıca Kilise ve

Papalık güçlendi.◉ Avrupa’ya giden Türkler, teşkilatlı devletler

kurdular (Avrupa Hun Devleti, Avarlar). ◉ Türklerin yaşam tarzı Avrupa’da tanındı. ◉ Skolastik düşünce ortaya çıktı.

Avrupa Hunları (375 - 469)Kavimler Göçü’nden sonra Orta Macaristan’a yerle-şerek Avrupa’da Balamir önderliğinde ilk Türk dev-letini kurdular.

Özellikleri ♦ Balamir’den sonra Avrupa Hunlarının başına Ul-

dız geçmiştir.

♦ Uldız’dan sonra Hunların yönetimine Karaton, Rua daha sonra Attila ve Bleda birlikte geçmiş-tir.

♦ Avrupa Hun Devleti en parlak dönemini Attila zamanında yaşamıştır. Attila, Doğu Roma üzeri-ne düzenlediği Balkan seferi ile Bizans’ı vergiye bağlamıştır. Bizans ile Margos ve Anatolyus Antlaşmaları imzalanmıştır.

♦ Avrupa Hun Devleti 100 yıl boyunca Avrupa’nın siyasi hayatına yön veren başlıca güç olmuştur.

♦ Avrupa Hun Devleti ile Türk kültürü Avrupa’ya taşınmıştır.

♦ Attila, Batı Roma üzerine iki sefer düzenlemiş, İtalya Seferi’nden dönen Attila 453 yılında vefat etmiştir.

♦ Attila’dan sonra yerine oğulları İlek, Dengizik ve İrnek geçmiştir.

♦ Avrupa Hunları imparatorluk içindeki kavimlerin isyanları sonucunda yıkılmıştır (469).

MERAKLISINA

Göktürk (I. Kök Türk) Devleti (552-659)Özellikleri

➢ Büyük Hun Devleti’nden sonra Orta Asya’da ku-rulan ikinci büyük Türk devletidir.

➢ “Türk” ismini ilk defa resmi devlet adı olarak kul-lanmışlardır.

➢ Ergenekon destanına göre Kök Türk Devleti’ni kuran kabile Aşına adıyla bilinmektedir.

➢ Bumin Kağan tarafından 552 yılında Avarlara son verilerek Ötüken’de kurulmuştur.

➢ İslâmiyet’ten önce kurulan Türk devletleri içinde teşkilatları ve köklü gelenekleriyle o zamana ka-dar Orta Asya’da kurulan devletlerin en geniş topraklara sahip olanı ve en önemlisidir.

➢ Göktürkler zamanında İpek Yolu mücadelesi önemlidir. İpek Yolu’na hakim olabilmek için Sa-sanilere karşı Bizans ile ittifak kuran Göktürkler, Sasaniler ile mücadele ederek sonraki dönem-lerde Müslümanların Sasanileri mağlup etmesi-ne yardımcı olmuşlardır.

YorumDevletler arası ilişkilerde ekonomik çıkarlar önemlidir.

➢ Sasaniler ile Bizanslıları karşı karşıya getirmişler-dir. Tarihte Orta Asya’dan Bizans’a ilk resmi he-yet, 568 yılında Göktürkler zamanında gitmiştir.

➢ Göktürklerde devlet ve millet bilinci ile milliyetçi-lik anlayışının benimsendiği görülmüştür.

➢ Göktürkler ikili teşkilat sistemini uygulayarak ülkenin merkezi olan doğuyu hükümdar Bumin Kağan yönetirken kardeşi İstemi Yabgu batı ka-nadını yönetmiştir. Batı kanadı iç işlerinde ser-best, dış işlerinde merkeze bağlıdır.

YorumBu durum Türk devletlerinde federatif yapının varlığına kanıttır.

➢ Bumin Kağan ölünce yerine oğlu Mukan Kağan seçilmiştir. Göktürkler’in en parlak dönemi Mu-kan Kağan zamanıdır (553-572).

➢ İstemi Yabgu 567’de Sasaniler ile anlaşarak Ak-hunlar Devleti’ne son vermiştir.

➢ Mukan Kağan’ın ölümünden sonra yerine Tapo Kağan geçmiştir.

➢ Göktürkler 582’de Doğu ve Batı Göktürkler ol-mak üzere ikiye ayrılmış, daha sonra da her iki devlet Çinliler tarafından yıkılmıştır (659).

Beşbalık

Turfan

UrumçiKarabalgasun

Almalık

BALKAŞ GÖLÜ

Seyhun

(Sir

- derya)

BASRA

KÖ

RFE

Zİ

U M M A N D E N İ Z İ

S A R I D E N İ Z

Ç İ N D E N İ Z İ

B E N G A L

K Ö R F E Z İ

Ceyhun

(Am

u- derya)

BAYKAL GÖLÜ

Aksu Karaşar

Seçuan

Kaşgar

Semerkant

Buhara

Cent

BATI KÖKTÜRK DEVLETİ

S İ B İ R Y A

K I R G I Z L A R

TATARLAR

MANÇURYA

TUNGUZLAR

Ç İ N

CÜCENLERÇİN SEDDİ

DOĞU KÖK TÜRK DEVLETİ

İ R A N

S A S A NL E R

İ

A V A R L A R

AL

AN

LA

R

KARLUKLAR

Hive

AşkabatTahran

İsfahan

Yarkent

Hoten

Yunnan

T İ B E T K A V İ M L E R İ

H İ N D İ S TA N

Ç İ N H İ N D İ

Ötüken

Hive

KarakurumPekin

(Hanbalık)

K Ö K T Ü R K D E V L E T İ

Ganj

Dicle

Don

Ural

Obi

Selanga

Orh

un

İtil

Fırat

0 400 800 1200 1600 2000 km

Kök Türk Devleti sınırları (MS 552 - 659)

r

Çin Seddi

Doğu ve Batı Kök Türk Devleti ni ayıran sını'

6

UNUTMAYINIZ

O

O

O

II. Göktürk-Kök Türk (Kutluk) Devleti (682-744)

Özellikleri ◉ Türkler I. Kök Türk Devleti’nin yıkılışından son-

ra 50 yılı aşkın bir süre Çin esaretinde yaşamak zorunda kalmış, bu süre içerisinde tekrar bağım-sızlıklarını kazanmak için birçok kez ayaklan-mışlardır. Bu ayaklanmaların biri de Çin sarayını basarak imparatoru ele geçirmek amacıyla yapı-lan Kürşad Ayaklanması’dır.

◉ Çin egemenliğinde yaşamayı istemeyen Türk-ler, 682’de Kutluk Kağan önderliğinde Çinlilere karşı ayaklanarak tekrar bağımsızlıklarına ka-vuşmuşlardır. Kutluk Kağan Türk boylarını tekrar birleştirdiği için “derleyen, toparlayan” anlamına gelen İlteriş unvanını almıştır.

◉ II. Göktürk Devleti’nin kuruluşunda Vezir Tonyukuk’un büyük yardımı olmuştur. Ton-yukuk, Kutluk Kağan, Kapgan Kağan ve Bilge Kağan Dönemi’nde vezirlik yapmış önemli bir devlet adamıdır. Vezirlik makamının oluşturul-ması devlet örgütlenmesine önem verildiğinin göstergesidir.

◉ Türklerde ilk milli alfabe (Göktürk Alfabesi) Göktürkler tarafından oluşturulmuştur. Göktürk alfabesi 4 tanesi ünlü olmak üzere 38 harften oluşmaktadır.

◉ Devlet en parlak dönemini Bilge Kağan, Kültigin ve Vezir Tonyukuk zamanında yaşamıştır.

◉ Bu dönemde Vezir Tonyukuk, Kültigin ve Bilge Kağan adına Türk tarihinin ve Türk dili ve ede-biyatının ilk önemli yazılı metinleri olan “Orhun Kitabeleri” dikilmiştir.

◉ Göktürkler; Uygur, Basmil ve Karluk Türkleri ta-rafından yıkılmıştır (744).

BALKAŞ GÖLÜ

Seyhan(S

ırDeryası)

Maveraünnehir

BASRA

KÖ

RFE

Zİ


S A R I D E N İ Z


B E N G A L

K Ö R F E Z İ

Ceyhan

(Am

uDeryas)

BAYKAL GÖLÜ

Hoten

Yarkent

Kaşgar

AksuKaraşar

Turfan

BeşbalıkUrumçi

Ötüken

Karakurum

Kumul(Hami)

MOGOLYA

KARLUKLARTÜ

RG

İ ŞL

ER

Semerkant

Buhara

ARALGÖLÜ

Aşkabat

Tahran

İsfahan

Cent

Balasagun

S İ B İ R Y A

Ç İ N

ÇİN SEDDİ

Yunnan

T İ B E T K A V İ M L E R İ

H İ N D İ S TA N

Ç İ N H İ N D İ

Pekin(Hanbalık)

K U T L U K D E V L E T İ

Ganj

Dicle

Don

Ural

Obi

Selanga

Orh

un

İtil

Fırat

0 400 800 1200 1600 2000 km

HA

ZA

RD

EN

İZ

İ

Kutluk Devleti ( 682 - 744)

Türgişler (650 - 766)

Çin Seddi

MANÇURYA

NotOrhun Kitabeleri Türk dilinin ve tarihinin ilk

Uygur Devleti (744-840)

Özellikleri

♦ Devletin kurucusu Kutluk Bilge Kül Kağan’dır.

♦ Uygurların merkezi Ötüken’dir.

♦ Türk tarihinde ilk defa şehir ve kasabalar ku-rarak sanat, ticaret ve tarımla uğraşmışlardır. İlk Türk mimari eserlerini vermişlerdir.

Uygurların mimari eserler vermeleri ve duvar resimleri yapmaları, ayrıca halktan toprak ve ev vergisi almaları yerleşik yaşama geçtiklerinin kanıtıdır.

Yorum

-

♦ Kutluk Bilge Kül Kağan’ın ölümünden sonra yeri-ne Moyen-Çur (Bayan-Çur) geçmiştir. Uygurlar en parlak dönemini Moyen-Çur Dönemi’nde ya-şamıştır.

♦ Moyen-Çur’un ölümü üzerine oğlu Bögü Kağan geçmiştir.

♦ Uygarlık bakımından diğer Türk devletlerinden daha ileridirler. Kendilerine özgü 18 harften olu-şan Uygur alfabesini kullanmışlardır.

♦ Çinlilerle olan iyi ilişkiler sonucunda Uygurlar kâğıt ve matbaayı kullanmıştır. Uygurlar ilk kez kütüpha-ne kuran Türk devleti olma özelliğine sahiptir.

Hareketli harf sistemi ve tahtadan yapılmış harf-ler kağıt ve matbaanın kullanıldığının kanıtıdır.

Yorum

♦ Geleneksel Gök Tanrı inancı dışında bir ina-nış ilk kez Uygurlarda görülür. Bögü Kağan Dönemi’nde Mani inancı Uygurlar arasında hızla yayılmıştır.

7

YorumUygurlar, Mani dinini kabul ederek savaşçılık özelliklerini yitirmişlerdir. Ayrıca Mani dininin etkisiyle Uygur hükümdarları “Ây Tengri” unvanını kullanmaya başlamıştır.

♦ Bögü Kağan’dan sonra yerine Baga Tarkan geçmiştir.

♦ Medeniyette çok ileri giden Uygurlar, Kırgızlar ta-rafından yıkılmışlardır. Moğolların Türkleşmesin-de ve devlet teşkilatı oluşturmalarında da önemli rol oynamışlardır.

♦ Uygur Devleti yıkıldıktan sonra Kansu Uygur Devleti (Sarı Uygurlar) kurulmuştur. Bu devlet 1226’da Moğol egemenliğini kabul etmiştir. Uy-gur Devleti yıkıldıktan sonra kurulan diğer dev-let ise Doğu Türkisten Uygur Devleti (Turfan Uygurları)’dir. Bu devlet 1209’da Moğol egemen-liğini tanımıştır.

BALKAŞGÖLÜ

Seyhun

BASRA

KÖ

RFE

Zİ


S A R I D E N İ Z


B E N G A L

K Ö R F E Z İ

Ceyhun

BAYKAL GÖLÜ

ARALGÖLÜ

S İ B İ R Y A

ÇİN SEDDİ

Ganj

Dicle

Don

Ural

Obi

Selanga

Orh

un

İtil

Fırat

0 400 800 1200 1600 2000 km

HA

ZA

RD

EN

İZ

İ

K I R G I Z L A R

U Y G U R D E V L E T İ

TURFAN UYGURLARI

S A R I U Y G U R L A R

T İ B E T K AV İ M L E R İ

H İ N D İ S TA N

A B B A S L E Rİ

H A Z A R L A R

AL

AN

LA

R

Ç İ N

KA

RL

UK

LA

R

Maveraünnehir

D O Ğ U T Ü R K İ S TA N

MOĞOLİSTANMOĞOLİSTAN

MANÇURYA

KİTANLAR

HİTAY DEVLETİKERAYİTLER

BA

ŞG

I RT

LA

R

Ötüken

BİZANSİMP.

Pekin(Hanbalık)

Urumçi

Kumul(Hami)Karaşar

Aksu

Hoten

Kaşgar

Turfan

Uygur Devleti (744 - 840)

Turfan Uygur Devleti (856 - 1209)

Sarı Uygur Devleti (840 - 1226)

Hitay Devleti (907 - 1211)

Çin Seddi

Orta Asya’da Kurulan Diğer Türk Devletleri

1. Kırgızlar

◉ Uygur Devleti’ni yıkarak Ötüken’de devlet kur-dular.

◉ Kuruldukları bölgenin gelişmiş kültürünün orta-dan kaldırılmasına sebep oldular. 1207’de Moğol egemenliğine girdiler.

◉ Yenisey Kitabeleri ve Manas Destanı Kırgızlar’a aittir.

2. Sabirler (Sibirler-Sabarlar)

◉ Issık Gölü civarında Asya Hun Devleti’ne bağlı olarak yaşadılar. V. yüzyılda Avarların baskısı sonucunda Ural-Altay Dağları bölgesine yerleş-tiler.

◉ Bugünkü Sibirya’ya adlarını verdiler.

◉ VI. yy. ın başlarında Doğu Avrupa’ya gelen Sa-birler, Sasanilerle birleşerek Bizans’la savaştılar.

◉ Avarlar, Bizanslılar ve Sasanilerle yaptıkları sa-vaşlar sonucunda zayıfladılar.

◉ İstemi Han zamanında Kök Türk Devleti’ne bağ-lanan Sabirler, daha sonra Hazarların egemenli-ğine girdiler.

3. Akhunlar (Eftalitler)

◉ Batıya göçen Asya Hunları’nın bir koludur. Batı Türkistan’da kurulmuştur.

◉ 567’de Göktürkler tarafından yıkıldılar. Toprakla-rı Göktürklerle Sasaniler arasında paylaşılmıştır.

4. Hazarlar

◉ VII. yy.da Kafkaslar bölgesinde kuruldu. ◉ Museviliği kabul eden tek Türk boyu Hazarlardır. ◉ Müslüman Araplar ile savaşan ilk Türk bo-

yudur. Hz. Osman zamanında İslâm ordularını durdurarak İslâmiyet’in Kafkaslarda yayılmasını engellediler.

◉ Devlet ve ordu teşkilatlarıyla Ruslara örnek ol-dular.

◉ Farklı dinler bir arada yaşamış, ibadet yerleri yan yana bulunmuştur.

YorumBu durum Hazar ülkesinde, hoşgörünün egemen olduğunun kanıtıdır.

◉ Kiev (Kiyef) Rus Knezliği tarafından 968’de yı-kılmıştır.

5. Türgişler ◉ Bilinen ilk hükümdarları Baga Tarkan’dır. ◉ Batı Türkistan’da kuruldular. Sulu Kağan

Dönemi’nde Emeviler ile mücadele ettiler.

YorumBöylece Orta Asya’nın Araplaşmasını engelle-mişlerdir.

◉ Tam olarak yerleşik hayata geçtiler.

◉ 766 yılında Karluklar tarafından yıkıldılar.

6. Karluklar

◉ Batı Türkistan’da kurulan Karluklar, Türk boyları içinde İslamiyet’i topluca kabul eden ilk Türk boyudur.

◉ Cengiz Han’a itaat eden ilk Müslüman Türk top-luluklarındandır.

◉ Talas Savaşı’nda Arapları destekleyerek onla-rın kazanmalarını sağlamışlardır. İlk Türk-İslam devleti olan Karahanlıların kurulmasında etkili olmuşlardır.

8

7. Avarlar (Juan - Juanlar)

◉ VI. yy. ortalarında, Orta Asya’da kurulup batıya göç ederek Romanya’ya yerleşmişlerdir.

◉ Bayan Han’ın öncülüğünde Avrupa’da büyük bir devlet kurmuşlardır.

◉ Tarihte İstanbul’u kuşatan ilk Türk devletidir. 619 ve 626 yıllarında gerçekleşen bu kuşatma-larda Sasanilerle iş birliği yapılmıştır.

◉ Üzengi kullanımı Avarlarla ortaya çıkmıştır.

◉ Gök Tanrı inancını terk eden Avarlar Hristiyanlığı benimsemiştir.

◉ Franklar tarafından yıkılmışlardır (805).

8. Bulgarlar

◉ VI. yy. sonlarında Kubrat tarafından Karadeniz’in kuzeyinde güçlü bir Bulgar devleti kurulmuştur (583).

◉ Bulgarlardan bir grup Volga (İtil) Nehri boyları-na yerleşerek İtil Bulgar Devleti’ni kurmuşlardır. Volga Bulgarları 920 yılında İslâmiyet’i kabul et-mişlerdir. Kazan Türkleri adıyla varlıklarını günü-müze kadar sürdürmüşlerdir.

◉ Bir kısım Bulgarlar ise Tuna Nehri boylarına yerle-şerek burada Tuna Bulgar Devleti’ni kurmuşlardır (679). Böris Han zamanında Hristiyanlığı benimse-yen Tuna Bulgarları zamanla özbenliklerini kaybet-mişlerdir.

9. Macarlar

◉ Peçenekler’in baskısıyla Ural ve İtil bölgesinden bugünkü Macaristan’a göç etmişlerdir.

◉ Slavlar arasına girerek Slavların birleşmelerini engellemişlerdir.

◉ Zamanla Hristiyanlığı benimseyen Macarlar, yer-li halka karışıp benliklerini kaybetmişlerdir.

10. Peçenekler

◉ Oğuzlar’ın baskısıyla Balkanlara göç etmişler; ancak devlet kurmayı başaramamışlardır.

◉ Bizans’la siyasi ilişkiler kuran Peçenekler, Ma-lazgirt Savaşı sırasında Bizans saflarından Büyük Selçuklu tarafına geçerek Selçuklulara yardım etmişlerdir.

◉ Kıpçaklar tarafından yıkılmışlardır.

11. Kıpçaklar (Kumanlar)

◉ Batı Göktürkler’in bir kolu olan Kumanlar, X. yüz-yılda Karadeniz’in kuzeyine gelerek birçok böl-geye kendi adlarını vermişlerdir.

◉ X. yüzyılda Oğuzlarla olan mücadeleleri Dede Korkut Hikâyeleri’ne konu olmuştur.

◉ Kumanların Ruslarla olan mücadelesi ise Rusla-rın İgor Destanı’na konu olmuştur.

◉ Kıpçaklar Altın Orda Devleti’nin Türkleşmesinde etkili olmuşlardır.

◉ Eyyubi ve Memlüklerin ordularında görev yap-mışlardır. Kıpçakların bir kısmı bu devletlerin yö-netiminde görev almıştır.

◉ Codex Cumanicıus adlı sözlükleri vardır.

Notlar

12. Oğuzlar (Uzlar) ◉ Türk milletinin en kalabalık ve tarihte hem siya-

set hem de uygarlık alanında en önemli rolü oy-nayan koludur.

◉ İslâmiyet’i kabul eden Oğuzlar; Selçuklular, Os-manlılar ile birçok devlet ve beyliğin kurucusudur.

◉ Oğuzların Hristiyan kısmına ise “Uz” adı verilmiştir. ◉ Malazgirt Savaşı sırasında Bizans saflarından

Büyük Selçuklu tarafına geçerek Selçuklulara yardım etmişlerdir.

MERAKLISINA

Salur Eymür Alayundlu Yüregir

Peçenek Çavuldur Çepni

Bayat

Alka Evli Kara Evli

Y ld aAf arBe DiliKark nK z k

Dodurga

Bügdüz

serkan aksoy h konu anlatimli - pegem.net3).pdf · İÇİndekİler 1. bÖlÜm İslamiyet Öncesi...

Documents