serbest mimar 02

7/31/2019 Serbest Mimar 02

1/100


2/100


3/100


4/100

02

serbestMMARki Ayda Bir Yaymlanr

Sahibikr nal

Sorumlu Yaz leri MdrMehmet Soylu

Yayn KoordinatrAsl zbay

Yayn KuruluAbdi Gzer . Asl zbay . Cneyt KurtayEvren Babu . Gl Gven . Gneri Irmak

Hasan zbay . Hayri Anamurluolu . Hilmi Gner

Hseyin Kahveciolu . lhan Kesmez . Kaan zerKadri Ataba . Kerem ErginoluMehmet Ktkolu . Mehmet Soylu

Mrit Gnday . Orun Ersan . Tlin HadiVedat Tokyay

Yrtme KuruluAsl zbay . Gl Gven . Hasan zbay

Hayri Anamurluolu . Kadri AtabaMehmet Soylu . Orun Ersan

Yayn SekreterliiBurcu Terakye . Serap Dalm

KapakEvren Babu

Grafk UygulamaBurhan Dramagil (Remark)

Katkda BulunanlarNoushin Rashedi . Marina Esenalieva

letiimobanyldz Sokak 5-A/3 ankaya 06680 Ankara

+90 312 4686638 (tel)+90 312 4277520 (aks)[email protected]

Abone, Reklam ve Datm

ANBA Anadolu Basn AjansBlten Sokak 21/3 Kavakldere 06550 Ankara

+90 312 4675381 (tel)+90 312 4675383 (aks)

[email protected]

Reklam KoordinatrBlent emeciolu

[email protected]

Teknik Hazrlk ve BaskRemark letiim ve Tantm Hizmetleri

Kuleli Sokak 57/4 Gaziosmanpaa 06700 Ankara+90 312 4362728 (tel)

+90 312 4362700 (aks)[email protected]

SMD yelerine cretsiz GnderilirFiyat 6 TL . Abonelik 30 TL

Miralay eik Bey Sokak 13/2 Gmsuyu34015 stanbul

+90 212 2924380 (tel)+90 212 2924382 (aks)

www.ismd.org.tr

obanyldz Sokak 5-A/3 ankaya06680 Ankara

+90 312 4686638 (tel)+90 312 4277520 (aks)

www.tsmd.org.tr

Cumhuriyet Bulvar 2. Kordon 209/4 Alsancak35220 zmir

+90 232 4631630 (tel)+90 232 4631057 (aks)www.izmir-smd.org.tr

04 zetler

05 mutak

06 masa st

14 yaka resimleri Turgut Cansever, Fahri Yetman

24 YENAyon Kavana ada Bir Katk : Otobanda Metalik Kvrmlar

34 GNDEM8. TSMD dlleri 2008 : Mimarln Seyir DeeriOrun Ersanlhan KesmezZiya Tanal

60 YARIMAZiya Tanal - Yarma Kurumunu Hrpalamak Yerine: Alternati Yntemler Denesek

Kale inin Hatrlatt Tabular ve Olanaklar : Gmmek ya da Gmmemek...Yuvarlak Masa :Sevgi LkeAbdi GzerYakup HazanKemal NalbantSaadet SaynHasan zbayMehmet SoyluJriden Notlar : Hakan Mahirolu

86 MMAR MRASKoruma Sadece Tarihi Yaplarla Snrlanamaz : Modern Dnemin Eserleriankayada Apartman - Vedat zsanGemi Ev - Danyal iperCinnah 19 Apartman - Nejat ErsinMerkez Camisi - Hayati TabanloluUlus ars - Gazaner Beken, Orhan Bolak, Orhan BozkurtMuammer Aksoy Evi - evki VanlAnkara Tenis Kulb - Reha Ortal14 Mays Evleri - Muhittin GreliMaliye Evleri - Emin OnatTrk Amerikan Dernei Binas - Aan Krml

Yazlarda iade edilen grler yazarlarna a ittir.Kaynak gsterilerek alnt yaplabilir.

Reklamlar, reklam veren irmann sorumluluundadr ve serbestMMAR reklamlarda verilen bilgilerden sorumlu tutulamaz.

serbest

NSAN 2009 02

serbest

z


5/100

03

Yine, ve bu kez ok derinden eksildik: 21 ubatta Turgut Canseveri de aramzdan uur-ladk. Koca nar satnn iini doldurabilen ok zel ustalardan biriydi. Ardnda yle okrn brakt ve hakknda yaplm yle gzel almalara konu oldu ki, sevgili Turgut Beyimisyonunu azlasyla yerine getirmi, saylm, sevilmi bir stad olarak huzurla uurlayabil-diimizi syleyebiliriz.

Ama ayn huzuru, 11 Kasmda kaybettiimiz Fahri Yetman iin hissetmek biraz zor Konubu iki mimarn karlatrlmas deil elbette; alanlar, yaptklar, kimlikleri ok arkl ve buark hem yaamlarna hem de uurlanma biimlerine yansyor. Aramzdan sessiz sedasz ayr-lan Fahri Yetman, 1949 stanbul Gzel Sanatlar Akademisi mezunu. yesi olduu Mimarlar

Odas stanbul ubesinin blteninde sadece bu kadar yazyor! Oysa Yetman, 1961-63 yllararasndaki 3 dnemde de Oda ynetim kurulunda sekreterlik, saymanlk ve bakanlk gibi aalgrevler stlenen, akti bir rgt Dnemi hatrlayanlar, Fahri Yetmann Odada kurduuotora kolunu, otorafa belgeleme iini benimsetmeye verdii nemi vurguluyorlar. Mes-lakda Gven Bilsel, Fahri Beyin ok zengin bir otora koleksiyonu olduunu hatrlyor.Yetmann liseden itibaren arkada, daha sonra da meslekda ve orta olan Behet Baykutlasrdrd candan dostluk da Gven Beyin unutmadklarndan. Google teknolojisi saolsun,Oda ktphanesine balad plan albmlerinden, Yetmann Trkiyenin nerelerinde al-tn, otora merakn, dl grubunda yer ald birka yarmay ve emekliliini geirdii

Erdeki ne kadar ok sevdiini reniyoruz. Dileriz bu otora merakls mimar-plancnnarivi de sessiz sedasz yok olup gitmemitir.

nsanlarla birlikte arivlerinin de yok olmas, stesinden gelemediimiz ackl bir sorun. Ai-leler, geride kalan tonlarca kat ve kitapla nasl ba edeceklerini bilemiyorlar. Bu sorunu sa-nal ortamda telai etmek iin youn aba harcayan duyarl kurulular (Arkitera/ARKV gibi)gerektii ekilde izlenmiyor, sahiplenilmiyorlar. Yayn, ariv oluturmann nemli tetikleyici-lerinden biri. Bu arac iyi kullanarak, sadece mesleki hazay deil, vea duygusunu da canltutma bilincini yerletirmek, meslek alanmzn nemli gereksinimlerinden biri saylmal.

Asl zbay

l ( l )


6/100

04 zetler

- 02 2009 .:

8 (TSMD) .

. , , , , .

. , , , .

1992 . 8 , , ,

, , , , - . , 4 , 16 .

, ., . , , , .

serbestMMAR - Issue 01/April 2009Summary

e second issue o serbestMMAR ocuses on the 8th cycleo Freelance Architects Association Awards as well as the

associations concern about preservation o unique exampleso modern architecture in Ankara.

A selection o recently completed buildings and projectsrom various cities are presented in the desktop section.

We commemorate two important igures o Turkisharchitectural scene who has recently passed away: TurgutCansever and Fahri Yetman.

Ayon Bus Terminal which is expected to contribute to/

enhance the new image o Ayonkarahisar, is among thebuildings presented in this issue. e terminal is distinguis-hed with its contemporary manner and curvilinear metalicroo/canopy.

Independent Architects Association Awards, which havea particular place among others, have been conerred since1992. At the 8th cycle within which Nesrin and AanYatman have been honored with the Grand Award; other

categories were awarded as ollows:

Best Practice Award, to the contemporary mosque byErkut ahinba

Contribution to the Proession Award to;

Haluk Alatan, city planning,

Ali Terzibaolu, civil engineering ,

Ayhan Razgat, mechanical engineering,

Mehmet Yurdakul, electrical engineering ,

Faruk Malhan, designer

Te Press Award to the architectural documentary Mega

Structures o National Geographic Channel

Project Management Award to METU-Teknokent

We are aiming to remember the ex-awards o the last 16 yearsin means o a cronologic documentary o the programmewhich has not been suiciently published since the 4th cycle.

e popular national c ompetition o 2008 , Transormationo Kayseri Citadel into a Culture and Arts Center wasaiming to create a ocus o attraction in Kayseris seriously

damaged historic city center. e competition is covered withthe award winning projects and objections to the results: Around table discussion is handled with contributions o thehead o the jury Sevg i Lke and architects Saadet Sayn,Kemal Nalbant, Yakup Hazan, Abdi Gzer and Hasan zbaywho have submitted entries to the competition as well.

zetler (ngilizce, Rusa ve Arapa) . Summary . .

f k


7/100

05

KOLAY GELSN...ANKARA SMD14. Olaan Genel Kurul ve Seimi : 24.01.2009

Ynetim Kurulukr nal (Bakan)

Gneri IrmakOrun ErsanMehmet Soylu (Genel Sekreter)Yeim HatrlYedekAdnan AksuGl GvenNee tezHseyin KeeciMete z

Denetleme KuruluFaruk Eim

Cumhur KeskinokTurhan KayasYedekHayri AnamurluoluBozkurt GrsoytrakMustaa Aytre

Onur KuruluMurat ArtuErcan obanAdnan UralYedekErkut ahinba

dl Kurululhan KuralCan ErsanNesrin YatmanYeim HatrlYedekEnis ncolu

Eser espit ve escil KuruluSaadet SaynHasan zbay

zgr EcevitMehmet SoyluYedekSinan Erbu

ye Kabul Kurulunal TmerAytek tezGneri IrmakYedekCem Altnz

Uzlama Kurulu

Cokun ErkalMehmet AltuntaSalih ErboraYedekMrit Gnday

http://www.tsmd.org.tr

SANBUL SMD6. Olaan Genel Kurul ve Seimi : 24.01.2009

Ynetim KuruluDoan Hasol (Bakan)Ouz ztuzcu (Bakan Yardmcs)Mutlu ilingiroluTimur KayserilioluCemal EmdenYedekAyhan ErturulAye Hasol ErktinNeet ArolatErsen GrselYaln Trkdoan

Denetleme KuruluYaar MarulyalAcar AvundukY. Selim SepinYedekMurat AksuUmut yignNedim Sisa

Onur KuruluLevet AkstOktay NaymanGnay ilingiroluYedekErtun HzroluHasan allar

ye Kabul KuruluSinan GenimAyta ManoKerem ErginoluYedekMurat SmenAbbas HacmeroluHayzuran Hasol

Uzlama KuruluHakk MoltayAli MuslubaZeki eriolu

YedekCaer Bozkurtaziment ArolatHan Tmertekin

http://www.ismd.org.tr

ZMR SMD3. Olaan Genel Kurul ve Seimi : 21.02.2009

Ynetim KuruluVedat Zeki Tokyay (Bakan)Metin KlO.Baran Uyan (Sayman)

Hsamettin zkaymakArda Beset (Genel Sekreter)YedekSevgi MolvaA.Tuan ArkaynYaar Ata KurtelNvit Uyarenol Kaytan

Denetleme KuruluErdal Kemahlolu

Hseyin EgeliMerih DnmezYedekSalih Zeki Pekinere AldemirMehmet Yacolu

ye Kabul Kurulukr KocagzVedat TokyaySalih Seymen

YedekMehmet BesetDrrin Ser KlYaln Kezer

http://www.izmir-smd.org.tr

mutfak

Serbest Mimarlarn 3 dernei

Ocak ve ubat aylarnda

gerekletirdikleri olaan genel kurul

toplantlaryla, yeni dnemyneticilerini belirlediler.

Zaten yeterince zorlu bir meslek

olan serbest mimarlk hizmetlerinin

yansra stlendikleri bu

sivil-toplum grevide yer alan tm

meslekdalarmza baarlar diliyoruz.

masast


8/100

06 masast

masast

01

04

05

03

02

06


9/100

masast 07

KARMA LEVLER,BYYEN PROGRAMLARAli Osman ztrk

Ali Osman ztrk, son yllarda Ankarann anaarterlerinde byk programl yaplarn grmeye

altmz mimarlardan biri. Mimarn Masa-stnde bu kez arkl kentlerden projeler bulduk:stanbul Sabiha Gken havaalan yaknlarnda,250.000 m byklkte bir alveri-uar-kongremerkezi olan Via/Port, karma onksiyonlu,kentsel lekte bir dzenleme. inde Trkiye veAvrupann en byk outletinin yer alaca vur-gulanan kompleksin iinde, atlye hizmetlerininde verilecei bir kapal ar yorumu deneniyor.Yine stanbulda, karma onksiyonlu bir toplu

konut sitesi olan Ginza Lavinya Park Evleri, ara-zisinde byk bir sosyal merkez ve ois blmbarndryor. Ois blounda, merkezi atriumdancephelere doru uzanan niler araclyla oiskullanclarna alternati ortak alanlar yaratma en-diesi tasarm belirleyici oluyor.AVM uryasnn her keye uzandna dair biryeni rnek Diyarbakrdan: A Tasarmn proje-si, kentin en nemli bat arterlerinden anluraBulvarnn kavak noktalarndan birinde yer al-

yor. evredeki yaya hareketlerini ekmek zerekurgulanan ulam dzenlemeleri, zemindeki dadnk yeme-ime mekanlarn bu hedein aracolarak deerlendiriyor.

01Via/Port Outlet & Fuar Merkezi & OtelGebze, stanbul

Proje mellii: A TasarmTasarm ekibi: Ali Osman ztrk, Nurten Asil,Eser engel, Filiz Cingi nder, Sreyya Atalay,

Canan Karakaya, Mehmet GnerStatik Proje: Yksek ProjeMekanik proje: BTC Mhendislikveren / Yatrmc: Bayraktar naatYap Alan: 90.000 m Outlet +120.000 m Kong-re ve Fuar Merkezi + 42.000 m Otel-Fuar

02Ginza Lavinya Park EvleriBeylikdz, stanbul

Proje mellii: A Tasarm MimarlkTasarm ekibi: Ali Osman ztrk, Eser engel,Filiz Cingi, nder, Nurten Asil, Canan Karakaya,Sreyya Atalay, Mehmet Gner

Statik Proje: Gndz etemenMekanik Proje: Cengiz ErturhanElektrik proje: Hakan Yksel-Enver englerPeyzaj proje: Dalokay Design Studioveren/Yatrmc: Keleolu Grup, Kullar naatYap Alan: 95 000 m

03Alveri ve Yaam MerkeziDiyarbakr

Proje mellii: A Tasarm MimarlkTasarm ekibi: Ali Osman ztrk, Ebru GzelzAan, rem Aker Bykkalay, Harun Karabulut,Meltem ztrk, lhan imek, Niyazi AyvazStatik Proje: Yksek ProjeMekanik Proje: Setes MhendislikElektrik Proje: Akay Mhendislikveren / Yatrmc : Ceylan naatArsa alan: 170000 mYap Alan: 65000m

ZMRDEYEN KAMUSAL ALANLARSalih Zeki Pekin

zmirin kkl proje brolarndan MATU, Ago-ra Alveri Merkezine 20.000 m arsa zerineoturan byk bir ek tasarlad. verenin ilki ileuyumlu olsun talebini kstlayc bulmakla be-

raber ekip, yapnn doal aydnlatmadan maks.dzeyde yararlanmasn, dkkanlarn rahat a lgla-nabilecei bir plan zmn ve maaza kimlik-lerini zgrce da vurmaya elverili bir i mekananlayn temel aldklarn vurguluyor.

Balova Kltr Merkezi ise MATUnun davetliihale ile ald bir proje konusu. Tasarmn knoktas, Kltr Merkezinin yerletii arsann ncephesinde kentlinin kullanmna ak bir alan ya-ratmak olmu. Mimar bu amala stn rtmekistedii alana kolonlar nermi ancak mal sahibiBelediye, ileride kapatarak inaat alann artt-rrlar gerekesiyle izin vermeyince, 6.50 m g eni-liindeki bu saak, binann elik at makaslarnaaslarak zmlenmi. Yap, 768 kiilik bir tiyat-ro, 150 kiilik bir ok amal salon, 2 sinema ve 1sergi salonu ile, ktphane, kaeterya, ilikler gibimekanlar barndracak.

04Agora Al Veri Merkezi - zmirTasarm : Salih Zeki Pekin, e.s.a. ParisMelli Firma: MATU MimarlkProje Ekibi: Nazan Noyan, Enis BEKERStatik: NU Mhendislik - Necati UzakgrenMekanik Tesisat: GG Mhendislik - Gniz Gacaner

Elektrik: MAR Elektrik - Musa ztuanveren / Yapmc: ODAK naatYap Alan: 50.740 MYaklak Yatrm Maliyeti: 50.550.000 TL

05 Balova Kltr Merkezi - zmir

Yap ad: Balova Kltr Merkeziveren: Balova BelediyesiMimari Proje: MATU MimarlkMimar ad: Salih Zeki Pekin e.s.a. ParisYardmc Mimarlar: Enis Beker, Nazan NoyanStatik: Ardal naat - Selim ArdalTesisat: NU Mhendislik - Naci UzakgrenElektrik : Evre Elektrik - Ergun ElginArsa alan: 2340 mYap alan: 7706 m (Emsale dahil 4680 m)

MOSKOVA OSESNDESOSYO - KLTREL MERKEZA. Ceyhun Yavuz

Rusya Federasyonuna Vologda kentinde karmaonksiyonlu byk bir konsept proje hazrla-yan Yavuzlar ekibi, 6 arkl ilevde yap ve evredzenlemesini ieren 130.000 m2lik bir alan

tasarlamlar. Komplekste ticaret ve alveri mer-kezi, aqua-park, otel, i merkezi, konerans salo-nu, kapal otopark, buz hokeyi sahas ve spor sa-lonu projeleri yer alyor. Ak alanlarda ise 30.000myeil alan yan sra 1204 m byklnde akotopark, buz pateni ve ocuk oyun alanlar pro-jelendirilmi. Kompleksteki yaplarn byklk-leri yle: Ticaret ve alveri merkezi 68.754 m; aqua-park 17.140 m; buz hokeyi salonu 10.100m; konser salonu 7970 m; 422 aralk kapal

otopark 16.580 m.

06 ok amal KompleksVologda, Rusya FederasyonuProje Mellii: Yavuzlar Proje MavirlikTasarm Ekibi: A. Ceyhun Yavuz, OrunGndz, Hamdi Kayaveren: OOO Ednstvo / Koak naatYap Alan : 130.000 mYatrm Maliyeti : 170 milyon USD


10/100

08 masast

07

09

11

10

08


11/100

masast 09

NYE YARIMASINAPROTESTOakir Babacan

Son dnemde urat projelerden nce yarma-lara vurgu yapan akir Babacan, olayl bir ekildesonulanan nye Yarmasnda belirlenen mansi-yonlardan birinin mellii. Yarmalar srecindekibozulmalarn baat rneklerinden biri olan nyeCumhuriyet Meydan ve Yunus Emre Park Kent-sel Tasarm Proje Yarmasnda dllerin da-tlmadn ve yarmann mahkemede dava kay-bederek mahkum olduunu hatrlatyor ve Jriyisorumlu tutuyor : darenin aklamasna gre jri, yarmay her-

hangi bir dl vermeden sonlandrmtr. Jrininkararnda proje veren mimarlara ders verir bir us-lupla, projelerin yeterli bulunmad belirtiliyor.Oysa Yarmalar Ynetmelii hkmlerine grejri yarmay sonlandrmak zorunda. Sonra 30-35 mimarlk brosunun almalarn hie saypbeenmedik diyerek byle bir sonu veremez-siniz. imdi ortaya kan duruma bakn: Beledi-yenin yapt nye meydan, jrinin lten be-lirledii 3-4 projenin karma bir uygulamas oldu.

Jrinin byle bir uygulamaya anak tutmas okkt bir durum...

Babacan, Mart 2008den buyana Trkmenistaniin bir havaalan projelendiriyor: Ylda 800 binyolcunun kullanmna gre tasarlanan Trk-menba Havalimannda 2 i hatlar, 4 d hatlarterminali bulunuyor. Merhum devlet bakanTrkmenbann kent kimliine ynelik belirle-yici tarznn etkilerini tayan yapnn inaat s-

ryor.

07 Trkmenba ehri Yeni Havaliman -TrkmenistanMelli Firma: Selkom ProjeTasarm: akir Babacan, Pnar Diner, zgl e-tin Karakuyu.Proje Ekibi: zlem Dengiz Uur, zden ze-ki, Metincan Babacan, Erol EnginStatik: Kemal Trkaslan Mh.Mekanik: Bahri Trkmen Mh.Elektrik: SiemensDier: Selkom Proje, Hidrolink Mh. Ltd.Toplam Yap Alan: 45.000 mYaklak Yapm Maliyeti: 150 milyon euro

KAYBOLAN SOKAKLARINPENDEMurat Artu

2006 Ylnda projelendirilen ve bugnlerde 2. eta-b uygulanmakta olan Avrupa Mahallesi, toplam154 konutun 132 tanesinin 4er katl bloklarda,

22sinin de 10 katl bir yksek blokda tasarland- yeni bir konut alan. Proje, Trkiyedeki sokakkavramnn eksikliine vurgu yapyor: Projedebinalar, sokaklar oluturmann bir enstrmanolarak grevlendirilmi. Mimarlar, sokan, dn-ya zerindeki btn kentleri beenip beenmedi-

imize karar verdiimiz yer olduunu hatrlatyorve sokan yayalara ait olduu dncesini nekaryorlar.

ARTU Mimarlk ekibinin uygulanmakta olanprojelerinden Nanotam Aratrma Merkez Bina-s ise, Bilkent niversitesi eitim yaplarnn ba-tsnda yer alyor. Mevcut aratrma merkezininyanna yaplmak zere tasarlanan yapda, labora-tuarlar, temiz odalar, toplant salonlar, oisler ve

idari birimler yer alacak.

08Avrupa Mahallesi ayyolu, AnkaraMelli Firma: ARTU MimarlkTasarim Ekibi: Ayer Uur, Onur Akal,Seluk Kseveren: Ankara naatStatik: Knac MhendislikMekanik: zgle MhendislikElektrik: Ptm Mhendislik

Peyzaj Projesi: Vista Kentsel TasarmYap Alan: 55.000 m2Yatrm Maliyeti: 49.000.000 Y TL

09Nanotam Aratrma Merkez Binas -AnkaraMelli Firma: ARTU MimarlkTasarim Ekibi: Ayer Uur, Yasemin GkkayaStatik Proje: Knac MhendislikMekanik Proje: Ptm MhendislikElektrik Projesi: Yurdakul MhendislikProje Dnemi: 2008Yap Alan: 3.200 mYatrm Maliyeti: 3.067.000 TL

DENZE BAKAN EVDrrin Ser

M art D Mimarlk tasarm ve uygulamasn ta-

mamlad, 30 arkl evden oluan Olive Park ev-lerinden sonra tek aile iin deniz kysnda bir evtasarlad.Ev, Urla Zeytinalanda denizle arasnda 10 met-relik yol ve plaj olan bir parselde konumlanyor.ki ocuklu ailenin evleri ile ilgili baat istekleri,evin tm mekanlarndan denizi alglayabilmek.U plan emasndaki evin denize paralel ilk koluzemin katta kolonlar zerine oturtularak boal-tlyor. Bylece arka mekanlar havuzlu avluyu daiine alan ve denize doru alan bir vistaya sahipoluyor. Ktle kompozisyonunda da yaln, rasyoneltavrn iadesini arayan tasarmda cephe kaplamasolarak Urla ta ve beyaz tarak mozaik seilmi.

10 U Evi Urla, zmirProje Mellii: M art D MimarlkTasarm Ekibi: Metin Kl, Drrin SerProje Ekibi : Seden Cinasal Avc

EMEYEYEN TERMAL MERKEZVedat Tokyay

Oran Mimarlk, emenin tarihi termal merke-zine bir meydan araclyla balanacak yeni birtermal merkez tasarlyor Bu meydanda yer alanal-veri ve kltr merkeziyle arsann dier ucun-daki SPA oteli arasnda yer alan sirklasyon arte-

ri, zeminde bir dizi SPA etkinliini birbirindenarkl pavyonlar halinde birletiriyor. st kattakiyar ak sokak ise meydan-otel-alveri-kltrmerkezi ilikisini kurarak, kentlinin yapnn iinekatlmn artrmay hedefiyor.

11 Termal Merkez eme, zmirTasarm: Vedat Zeki TokyayMelli Firma: Oran MimarlkProje Ekibi: zge Baaa, Funda Baltacveren: TetusaYap alan: 26.951 m


12/100

10 masast

12

13

16

15

14


13/100

masast 11

KAYSERYE MODERN YAKIIRGl Gven / zdihan Gke

Ylbanda hizmete giren Arte Tp Merkezininsevincini yaayan Ven ekibinin, mitkydekiyeni projesi, Alacaatlya uzanan ilek bir bulvar

zerindeki AVM. Bulvara yaklak 250 m cephe-si olan ve her ynden yollarla evrili yap, iki ayrparsele oturuyor. Zeminde yaygn bir kullanmnamaland AVMde bro katlar da bulunuyor.

Ekibin snrl bir yarma ile elde ettii son baa-rlarndan olan Kayseri Adliye Saray projesi ise,Adalet Bakanl yaplarnda grmeye altmzszde tarihselci dilden arkl, ada tavr ileyreklere su serpiyor: Kent merkezine nsal

olarak balanan bir ana bulvar zerinde yer ala-cak olan yap, youn kullanml bu caddeye geniavlusuyla alyor.

12 mitky Alveri Merkezimitky, Ankara

Melli Firma: Ven MimarlkTasarm: Gl Gven, zdihan Gkeveren / Yatrmc: Eypolu naatStatik: Knac Mhendislik / Zaer KnacMekanik: Aykal naat / Mahmut AykElektrik: Promete / Kemal GravarPeyzaj: Promim / Selami DemiralpYap Alan: 21300 mYatrm Maliyeti: 12 milyon TL

13 Kayseri Adalet Saray - KayseriMelli Firma: Ven MimarlkTasarm: Gl Gven, Ceyda Gkmenveren / Yatrmc: Adalet BakanlStatik: Knac Mhendislik / Zaer KnacMekanik: Aykal naat / Mahmut AykElektrik: Promete / Kemal GravarPeyzaj: Promim / Selami DemiralpYap Alan: 49000 mYatrm Maliyeti: 33,5 milyon TL

SNCANDATANK YERNE ADLYE

Mustaa Aytre

Aytre-Gen Brosunun zerinde alt iler-den n plana kan Sincan Adliye Saray projesi,28.535 m2 byklnde bir alana oturuyor. B-ronun deneyimli olduu adliye yaplarna, 6 arceza mahkemesi ve 300 kiilik konerans salonuile katlacak bu byk programl yapnn 2010ylnda tamamlanmas bekleniyor.

14 Sincan Adalet Saray Sincan, AnkaraMelli Firma: Aytre-Gen Proje.Tasarm Ekibi: Mimar Mustaa AytreStatik: Knac Mhendislik / Zaer KnacTesisat: Mhendislik / Abdullah Bilgin

Elektrik: Promete Proje / Kemal Gravarveren / Yatrmc: Adalet BakanlYap Alan: 59161 m2Yatrm Maliyeti: 41.000.000 TL

YZERKEN YANGIN IKARSAkr Kocagz

Atatrk Sanayii Blgesi (AOSB) zmirin eneski ve oluumunu hemen hemen tamamlam birkuruluu. Elektrik ve doalgaz servislerini yr-trken blgenin gvenliini de salyor. Yangngvenlii de ynetimin ncelikli konularndan.Blge iin tasarlanan itaiye rezervuar, ayn za-manda bir yzme havuzu olarak da hizmet verece-i iin benzerlerinden ayryor: Bir dakika iindeon tonluk itaiye arazzn ayn anda doldu-racak bir pompaj tesisi ve rezervuar gereksiniminisalayan havuz, blgede alanlarn yararlanacabir yzme havuzu olarak da iletilecek. Yapnnrevaklar artran pergolas ile kesik kubbeleriandran simgesel giri saa, modern yapya tarihiatfarla katkda bulunuyor. Havuz ise ua dorukoyulaan bir deniz allegorisinin renklerini ta-yor.

15Yangn Rezervuar / Yzme Havuzu - zmirMelli Firma: BROK naatTasarm : kr Kocagz,Statik: Necati Uzakgren, Nu MhendislikMekanik: Hakan Bulgun, Eke naatElektrik : Ceyhan Olten, Elsis ElektrikPeyzaj: kr Kocagz, brahim Deryaveren: AOSB Ynetiminaat alan: 4.000 m

Yatrm maliyeti: 3.000.000 TL

ESKEHREAVAND-GARDE FAKLTEKenan Gven / Recep stnHalil Dinel / Ayen elen ztrk

Eskiehir Osman Gazi niversitesinin Meelik

Kampsnde, sanat, tasarm ve mimarlk b-lmlerini bir araya getirecek yeni bir aklte bi-nas projelendiriliyor. Blmn gen ve kdemlihocalarnn ibirliiyle tasarlanmakta olan projetoprak evler tarandan snrlanm iki ayr blok-tan oluuyor. Merkezinde bamsz pavyonlarnkurguland yapnn 2010 yl sonunda hizmetegirmesi planlanyor.

16 ESOG Mimarlk Fakltesi - EskiehirMelli: ESOG Mimarlk Blm TasarmGrubuTasarm Ekibi: Kenan Gven - Recep stn-Halil Dinel-Ayen elen ztrkYap Alan: 3200 m2

Yaklak Yatrm Maliyeti:1.800.000 TL

DZELTME ve ZRYeim / Nami Hatrl

1. saydaki masast blmnde, (s.09) 16nolu baln ve ilgili resmin konusu olan TEDEskiehir Koleji Yerlekesinin knyesi yaynlan-

mamtr. Dzeltir, zr dileriz.

TED Eskiehir Koleji Yerlekesi - EskiehirTasarm : Yeim Hatrl, Nami HatrlMelli Firma: Hatrl MimarlkProje Ekibi: Buket Birlik, Nazan apolu, TueTosun, Sabri GkmenStatik: Portal Mhendislik / Gkhan BebaMekanik Tesisat: FNP Mhendislik / Filiz Pehli-vanl - Nail Pehlivanl

Elektrik: zal Mhendislik / Kemal AykaYapmc: Mpesan naatveren: Srel zel Eitim HizmetleriProje Dnemi: 2008Yap Alan: 3.5000 m2Yaklak Yatrm Maliyeti: 50.550.000 TL


14/100


15/100

yaka resimleri


16/100

14 yaka resimleri

TURGUT CANSEVERDEN RENMEK...Gkin Ilcal

Yetmili yalarna ok nemli dller kazanarak gelip de 8 yandaki yaramaz ocukbaklarna sahip biriydi. lgilendii konular, hayatn tam ortasna getirip koyan vemimarla da sra d bir dnrn kavray ve vizyonu ile yepyeni soluklar getirmiok zel bir insand Turgut Bey. nce soru sormak ve dnmek, sonra kavramlarla

hesaplamak ve tm bunlardan sonra retmek yolunu seiyordu. Dolaysyla en nemlive ne yazk ki en az yararlanlabilmi, kymeti en az anlalm zenginlii olan soyutyaratclk ynnn heba olup gittiini dnmmdr hep. Ben zel bir mimar ol-mak istiyorum diyen herkesin ok ok nemli bir hoca olarak ders almas, eyz almasgereken mstesna bir kiiliin, aktarabileceklerinin ok ok kk bir blmn ak-tarm olarak aramzdan ayrld kanaatindeyim.Esasen Turgut Canseverden renmek, onun eserlerine bakmak ya da yazdklarnokumak ile olacak bir ey deil diye dnyorum. Onunla birlikte dnmek ve bir

meseleyi masaya koyup onunla tartmak ayrcaln yaamak gerek. Turgut Beyinbak as zenginlii ve bu zenginlii salayan yaratc ve soyut yaklam becerisini gr-mek ve bir sre sonra onun bakabildii yerlere onun bakabildii pencerelerden bakmaknemli bir deneyimdi benim amdan. Kalplar d gibi grnen bir okul gibi alglansada, esasen kalptan kalba giren bir yaklam olduuna inanyorum. Yapy bir kiilik,doan, gelien, evresini etkileyen ve evresinden etkilenen, mutlu ve mutsuz olabilenbir canl olarak grebilecek bir bak ve derinlii vard. Soyut perspektie ok ykseekarak, esasen hocalktan uzaklatn, aray azla atn dnyorum.

1998ten balayarak her yl birka kez birlikte alma, dnme, tartma ile geenzamanlarmz oldu. Her deasnda bende kalan iz, ok yukarda olduu ve esasen onunaltnda, onu anlayp anlatacak bir baka seviyeye, mimar, dnr grubuna gereksinimolduu, zellikle mimari retim asndan bu rsatn karlm olmasnn byk birkayp olduu ynndedir. Biraz da talihsizdi diyebilirim. Turgut Bey ile olan 10 yl a-kn kiisel ilikim ve bu sre iinde olduka sra d bir restorasyon projesi ile tm de-taylarna kadar ilgileniyor olmann bende kalan tortusu, Le Corbusieri sonuna kadaranlam, Tac Mahalin ne olduunu sindirmi ve bu ynyle antsal olann btn me-

selelerini kavram, ama Osmanlnn sosyal perspektie ykselen ve antsal olmaktanziyade tevazu zemininde duran mimarlna duyduu sonsuz sayg ile bu ikisi arasndadnm, dnm, dnm biridir. Gnl isterdi ki, bu memleketteki mimarlaren az bir gnlerini onunla birlikte dnerek geirebilselerdi. Faklte bitirmekten az-lasdr esasen bu...


17/100

yaka resimleri 15

BR STADIN ARDINDAN

Kemal Nalbant

Trk Tarih Kurumu Binasna ilk olarak tahminen 1981-82 yllarnda, biryandan Gzel Sanatlar Akademisinde renci iken, bir yandan da TurgutBeyin brosunda altm esnada, bir evrak gtrmek amacyla gitmitim.Dnte bana binay nasl bulduumu sorduunda, zellikle ta kaplamala-r, avlusu, ktphanesi ve iiliinden etkilendiimi sylemi idim. Aradangeen zamanda Ktphaneyi kullanmak zere arada bir oraya gittim. Ve herseerinde yapnn bir baka detayndan neler renebileceim zerine dn-dm hatrlyorum. Son olarak da, 3 ay kadar nce Emine nn (kz)

ricas zerine yapnn atsndaki baz sorunlarla ilgilenmek zere gittim. Ozaman da daha nce pek otora yaynlanmam yapnn, atsnn aslndane kadar zel bir tasarma sahip olduunu, ayn zamanda projenin ruhu ilehayata geii arasndaki mutlak uyumu ve ilk yaplmasnn ardndan geenkrk ksur yla karn parldayn dndm.Emine ile teleonda at sorunlarn konuurken Trk Tarih KurumuBinasnn aslnda Ankarann Karatay olduunu syledim.Bu belki de yaznn sonunda syleyeceimi bata sylememi gerektiriyor:Kltr Bakanl, Mimarlar Odas vb. kurumlar, yarndan tezi yok TurgutCanseverin ncelikle Trk Tarih Kurumundan balayarak btn yaplar-

nn tescillenerek 20.yy. Modern Mimarlk Yaptlarnn Korunmas kapsa-mnda, deilse 20.yzyln Trkiye mimarlk alanndaki en nemli adamnneseri olarak koruma altna alnmasn nermeli ve bunun iin almalara ba-lamaldr. Aslnda kar karya olduumuz insann nasl biri olduuna dairikir vermek zere eitli zamanlarda yapt konumalardan bir kesit vererekyazya devam etmek istiyorum: Bat ok sesli musikisinde, musiki etkileyici ses gruplarnn birlemesiyleoluurken, ritmik dzeni, yani musikinin zaman ierisinde bir olay olmas-nn bilinciyle meydana getirilecek gzellik hi gndemde yoktu. Bat klasikyahut Barok musikisini kknden sarsan hadise, cazdr. Caz yapanlar, 16.asrda slamlam Mslman Arikadan zorla gtrlm esirler. Onlar ken-di aralarnda bu ritmik dzenin iirini yayorlard Bu insanlar Amerikadabtn Bat Barok musikisinin dnda bir halk musikisi gelitirdiler. Buradaritmik dzen ve emprovizasyon ok nemli. Emprovizasyon, yani taksimBat musikisinde mevcut olmayan bir hadise.

Bir an tari ettii zaman, oluumun o ann dondurup o ann mutlakdorular yansttn dnyordu Rnesans insan. Bunu en ak biimdeiade eden sanatn, kukusuz resim olduu sylenmelidir. Resim hibir a daRnesansta oynad etkinlie benzer bir etkinlie sahip olmamtr. Dolay-syla resmin tahlilinden hareket edersek bir ok ipucu elde edebiliriz Mo-dern a, nkleer izikte elde edilen bilgilerle, kltr alannda oluan hadi-selerin ou Asyai yahut slam kaynakldr. Kandinskynin resminde mekantelakkisi, o resme nasl baklmas gerektiine dair bilgi slami kaynakldr.Rnesans, dorusu geldiimiz yanlglarn temelini tekil ediyor. Somut resmin byk temsilcilerinden bir tanesi Bracque. Onun birbi-riyle atan geometrik biimleri bu trajik atmay devam ettiriyor. Mima-rideki tezahr ok nemli, Ortaada ok belirleyici. Bu da maddi dnyakarsnda alnan tavrla ilgili. slamda, dnyada ne varsa, hepsini kullanmak,bunlardan yararlanmak insan iin meru addedilirken, Hristiyanlkta btndnya hayat gnah saylnca, binay tatan yapmak mecburiyetinde kalyor-sunuz. Ta da maddenin en byk sembol. Bunu mimarinin iine yerle-tirdiinde tan ta olmaktan kartlmas iin ne varsa hepsini yapmak aslivaziesi. Tan zerine bir sr proiller iziliyor ve bunlarla siz, ta ta olarakgrmenize imkan brakmayan glgeleri, klar ve izgileri gryorsunuz. Bir

bakma Katolik Kilisesinin iradesi maddi varl yok etmeye ynelik oluyor.Bu da maddi dnya ile inanlar arasnda ok trajik bir atmann iadesioluyor Kuranda Onlar dnyay bildiler diyor. Bu iili yapma sonundagnah ortadan kalkyor akat cennet, tarii icab, mutlak ahengin olduu biryer olduu iin, mutlak ahengin bulunduu yerde bilin imkansz. Bilincinimkanszl alm oluyor. Dnyann gzelliini idrak etme imkan dou-yor insan iin.

Bu yaklamlarn ardndan bir eyler yazmak ok kolay deil ama, hayatmnnemli krlma noktalarnda Onunla karlam, alm olmann birikimi-nin izlerini becerebildiim oranda yanstmay deneyeceim.

Turgut Beyin stanbul Belediyesinde danmanlk yapt 1980 y lnda Ve-nedik Bienaline gnderilmek zere hazrlanacak geleneksel Osmanl Mima-risini ieren panolar iin yardmc olmak zere yanna gidip tantmzda,Gzel Sanatlar Akademisinde pek de grmediim heyecanna tank oldum.

Kemal Nalbant arivinden : Yl 1981 Beyolu Rumeli Handaki broda Cansever ekibi; Arka sra soldan saa, Mehmet n, Kemal Nalbant, et Orbay, Hasan Cansever, Aye Orbayn Sra Soldan Saa, Emine Cansever n, Turgut Cansever, Feyza Cansever


18/100

16 yaka resimleri

12 Eyll darbesinin ardndan stiklal Caddesi Rumeli Handa yeni kurduubrosunda, antigron kablolar duvar ve tavanlara kroe ile tespit ederek d-eyen elektrik tesisatlarna ve olu Hasana nasl kzarak, tarihi bir yapylanasl iliki kurulaca zerine sylediklerinin; aslnda ada Restorasyonuntemel ilkeleri olduunu yllar sonra tam olarak anlayacaktm.Bu dorultuda iini g rme rsatn bulamadm ama yaynlardan avucumunii gibi bildiim Bodrum Ertegn Evi Restorasyonunu anlatrken syledii akuli menteelere bal olarak alan tarihi pencere kapaklarna karlk,ui menteelerle bir saak oluturacak ekilde alan kapaklarn kontrast,tarihi ve aktel olann arkllamasn salayarak, her eyin yerli yerine yer-letirilmesinin iirini oluturmaya rsat yaratt Bylece pencereler gizli asi-metrilerle cephe dzenine yaayan ve hissedilen bir kprdan, bir hareketsalarken, yapnn kendisi, alp kapanan kapaklarla adeta yaayan bir varlkhaline dntrld. Restite ettiimiz yapya bahe cephesinde yaptmzek, bize bilinle deerlendirilmi tarihi muhteva ile yeni yaplarn ilikilerinedair sorunlar gndeme getirmek imkann verdi. szleri yukardaki anybtnlyor.

te bu Rumeli Handaki broda aralklarla altm drt sene, benimAkademideki tm eitimim kadar etkili olmutur. yle ki rnein yaklakbir yl sren (1981-1982) Ankara Sincandaki Trk Tarih Kurumu Matbaasprojesi yaplrken, Broda bir yandan ciddi yeni teknolojileri iinde barnd-racak Turgut Beyin kendi iadesi ile endstriyel binann iri csseli iadesi-nin yannda insani aaliyetleri barndran dari Bloklarn narin karakterleriiin youn biimde eskizler hazrlanrken ya da kardei Aydn Beyin makinealanlarnn zerindeki ok etkileyici (bence antsal) at tonoz ve klkla-rnn bir lde dengesizlii/asimetriklii eletirisi zerine, 16.yy klasikdnem Osmanl dnyas ile amzn koullar tartmalar yaplrken, biryandan da yapnn ekonomik olmas iin yaplan ciddi mukayeseli analizlertartlyorsa ya da Pro. adi Sirele danlarak doal aydnlatma analizleriyrtlyorsa, siz de alglarnz dzeyinde mimarinin meseleleri zerine d-nmee balarsnz.Yine ayn dnem iinde yaplan, bizim iei burnunda mimar olarak a-ltmz Avanos Oyma Kaya Oteli iin Turgut Bey nsann, evrenin,tabiatn ta iine yerletii, bu esanevi ortamn barndan kan malzemeyikullanarak bu rya aleminin snrsz mekan iinde insani lekte yaplarn,artiactlerin tektonikler olarak Peri Bacalarna tezyini bir dzen ile katlmasmimarinin asli amac oldu. Mimari tasarmda teknik, konstrkti ve hattaonksiyonel sebepler ile dik al dzenlemelerin, dik ann iirinin geli-mesini mmkn kld ve kolaylatrd aikardr. nsan rn yaplarnsuniliinin tabiilii de byle oluur. derken, projenin hayata geebilmesiiin o esnada Kltr Turizm Bakan olan Mkerrem Taoluna gittiimiz-de, bakan ne dese beenirsiniz? Hocam ok gzel bir proje, ama buna ya-banc yatrmc bulalm!te yandan 1985 ylnda Mekke Um Al-Kura niversitesi Kampsyarmasnda Steano Bianca, Makia, Vedia Dkmeci, Gnl Evyapan,ngiltereden (adn hatrlamadm) hastaneler konusunda uzman bir grup,Msrl Al Vekil gibi uluslararas apta isimler ile beraber Turgut Beyin anatasarmn yapt projeyi retirken, altm Kzlar Kampus projesinde,binalarn giri katnn oyularak arkadlatrlmasnn niin Turgut Beyinmimarisinde yeri olmayacan, zig-zag ormlu ktlelerin nasl bir etiizmedenk dtn, deyim yerindeyse yava yava iselletirdiimi kayt altnaalmak gerekir diye dnyorum. Yine o yllarda S.Arabistanda yaplan bircami projesinin kubbelerine yaptmz itiraz bizimle nasl mthi bir m-tevazilikle kaale alarak tarttn unutmuyorum. Bizim sabahlamalarmzkarsndaki gndzn erri, gecenin hayrndan iyidir Cansever zdeyii-nin pek bir ie yaramadn da.

Turgut Be y ile bir dier beraber almamz ise bu kez Demir Tatil KyndeMehmet nn (damad) askere gitmesi zerine antiye efiinin banatekli edilmesi ile olmutu. 1988 sonu 1989 yllarnda yrttm bu grevesnasnda Bodrum evlerinin ta duvarlarnn iiri ve derzleri zerine uzun

konumalarmz, Turgut Beyin yaklak 70 yanda olduu o zamanlarstanbuldan bindii otobs ile btn gece yapt 12 saatlik seyahatten son-ra, Torba Yolundan geldii dolmutan sabah 7de dere tepe inerek antiyeyeulat andaki dinamizmini ve heyecann; son yaptmz Bilgin Evinde s-vay ortadan kaldrmak zere o zaman yeni kan Betopan panolardan olu-turduumuz kalplarla yaptmz Roma Betonu duvarlar ve horasan harcdeneyimini; benim bir igzarlk yaparak getirttiim krmz Tomarza parketalarn, buradaki yap gelenei iinde yeri olamayaca nedeniyle geri gn-deriini; Bleda Evinin yaplm btn temelini yktrarak kotunu tamamendeitirmesini; antiyenin aslnda nasl bir laboratuar temizliine sahip olma-s gerektii sylemini; Kayserili Mehmet ahin Kalaya Arnavut Kaldrmnnasl yapmas gerektiini retiini; Onun Demir Zeytinyandan yaptKabak Kalye yemeklerini; olaslkla ran yapm olduu hatalar nasl ba-ladn hayatm boyunca unutmak pek de mmkn olmayacaktr.Herhalde benim asl master eitimim orada oldu ama diplomay aldk m bil-miyorum. Ben bu noktada braktm, ama Emine ve Mehmet doktora progra-mn herhalde tamamladlar.Benim -o yllarda tm Bodrum yarmadasnn acmaszca talann tartrken-ura ve abalarmzn aslnda denizde damla misali olduunu sylememzerine, midimizi asla kaybetmemiz gerektii yolundaki hadisli aklamas-nn ardndan, 1989 yerel seimlerinden sonra seilen Bodrum Belediye Ba-kan Emin Anterin ricas zerine Bodrum kasabas iin neler yaplmalkonusunda yazd raporu, o yllarda ona slamc yaas yaptranlara ithaetmek gerekir herhalde.

Bodrum Demir Tatil Kynden sonra Ankaraya dnm ve B.ehir Met-ropol mar Ade Yiit Glkszn daveti zerine almaya balamam da,aslnda Yiit Beyin Bodrum Demiri ziyareti ve burada tanmamz zerineolmutur. 90l yllarn bana gelen bu dneme dair hatrladm bir an daYiit Beyin lhan Tekeli, Haluk Alatan, Doruk Pamir, Nezih Eldem, DoanTekeli ve Turgut Canseveri ayr zamanlarda danmak zere davet etmesidir.Yiit Bey zellikle de konut konusunda her trl ikre ak olduunu syledi-i halde, Turgut Beyin Ankara - Elvanky Gecekondu nleme Blgesindebir adann projelendirilmesi iin istekli olmasna ramen bu gereklemedi.Ayn ekilde Canseverin 1970lerin sonunda yapt Batkent Projesi yerine,bugnk Batkent elaketini yaptranlarn sadece nicelik ve iziksel byk-lkler peinde olduunu ve buradan yola karak Trkiyenin son 30 yldazellikle konut alannda yaplagelen kentsel dehetin rol modelinin de bu-radan kaynaklandn sylemek ok da yanl olmayacaktr.Sonra da bilindii zere star mimarlarla yaplan yzeysel Toplu Konut da-resi Eryaman deneyimi gerekleti. Ama ayn Turgut Canseverin azmini hikaybetmediini 1996da yaplan Habitat Kongresinde bu kez kendindendestek ve mavere isteyen Hak- Konederasyonuna konut alannda hazr-lad rapordan gryoruz. Turgut Beyin ilk nce resim eitimi grmek is-tediinde, babas Ferit Beyin kar kmas zerine odasna kapanp protestoamal uzun sre ney aldn bildiim iin, bence bu durum artc deil.

Sivas Kaleard Mahallesi Koruma Amal mar Plannn benim kurduumbir ekip tarandan yaplmas da Turgut Beyle birlikte son almamdr. Bil-diim kadaryla Plann onanmasnn ardndan Turgut Beyin hazrlad pro-jeler hayata gememitir. 1996 ylnda yaptmz bu almada, bugn orta-lama Sivaslnn yerini bile bilmedii Sivas Kalesinin, yaplacak arkeolojikkazlar ardndan, btn katmanlarnn deerlendirilerek sergilendii BatAvrupa Ortaa Kale Restorasyonlarnda takip edilen usuln uygulanmasnerilmiti. Yan sra, konut yerlemesinin bulunduu alanda Turgut Beyinzenle seerek nerdii - stnde yap kalmam da olsa, belki bir avlu duvar,kaps, bir pencere ya da cephe - gibi mimari detaylarn yer ald yap ve/veya yap paralarnn korunmas nerilmiti. Bylesi detaya dair, neredeysearkeolojik ve mzeolojik ihtimama sahip bir yaklam da o gne kadar geliti-rilmi deildi. zellikle Turgut Beyin o tarihte park/ay bahesi olarak kul-lanlan Kale inin korunmasna dair uruna can verilen deerlerin yceruhun yaln biimine yansd, iinde lm ve hayatn asrlarca yan yana yer


19/100

yaka resimleri 17

ald bir savunma yapsnn ay bahesi, algl gazino vs. eklinde bir zevkalan olarak ses ve biimlerin seviyesiz ortam iinde yaanan bir a lan olarakkullanlmasna raz olunamaz... Gemite Kalenin avlusu iinde subayev-leri, asker klalar, hizmetkar evleri, mescid, hamam gibi yaplar barndrdhatrlanmaldr Kale duvarlarnn ve kale iinin tarihi mimari yapsnortaya karacak zenli bir kaz almas ksa srede yaplmal ve kale ii d-zeni plan buradan hareketle hazrlanmaldr. satrlar ok nemlidir. Zirageen yl (2008) yaplan Kayseri Kale Yarmas sonunda, iinde korumacakademisyenlerin de olduu Jri, Kale iini kazarak/ oyarak nerilmi yap-lamalar bir etki altnda kalmadan semi ise, bizim katetmemiz gerekenyolun uzunluu daha da aklk kazanr.Son olarak bir Sivas Seyahatinden otobsle Ankaraya dnerken anlatt- Ertegn evinin tasarm hikayesi ile bizzat iinde tanklk ettiim ksmaktararak bitirmek istiyorum: Bir yandan mevcut konan izleri, asimetrikdzeni, bir yandan bunun yeniden ada kullanm meselelerine kaa yorariken, Ahmet Haimin Bir tara bahe, bir tara dere / Gel uzan sevgilim be-nimle yere / Suyu yakuta dndren bir hazan / Bizi garkeyliyor dncelere dizelerini dnerek, n burada yandn sylemitir. O restorasyonziyaetinin, bu mthi entelektel, bilgece altyapnn yannda zaman zamanlinguistik zmlemeleri de iermekte olduunun bilinmesini istedim. zel-likle de geen sene okuduum bir yazda bahsedilen Peter Zumthorun biriirden yola karak yapmakta olduu tasarm merakla beklerken.

Turgut Be yin alma hayat birok ynden dramatiktir. yle ki bir yandanhakikaten bayaptlar retirken, dier yandan da bazen ynetiminde buluna-rak ikir rettii stanbul ehri planlamas ya da yarmasn kazand Or-tadou Teknik niversitesi Kamps, Diyarbakr Koleji, Beyazt Meydanprojeleri veya Ankara Ulusal Mze ve Kltr Merkezi, raan Saray, Ba-tkent Konutlar gibi nemli projelerinin hi biri hayata geememitir. Naslki Turgut Beyin Akademide retim yelii bir ekilde devam ettirilmemiise, hep bir yerlerde ikriyatnn ve retkenliinin karsna duvar rlmtr.Her ne kadar son yllarda devlet/ hkmet katnda ald Kltr Bakanlve Cumhurbakanl Kltr ve Sanat Byk dlleri bu durumu bir l-de telai edebilir gzkse de, bu noktada Uur Tanyelinin 1991de ...Onuntutumu gndem ddr, nk siyaset sahnesinde at oynatan slamclarnbyle bir mimari talepleri yok. Talep bir yana, mimarla ilikin kendi ide-olojileriyle tutarl bir ngrleri yok Dolaysyla slamc politika odaklarkendi amaladklar yaam biiminin nasl bir kentsel ve mimari evrede ger-ekleebileceini dnmyorlar. Turgut Cansever bu bilinsizlik nedeniy-le, kendisi iin potansiyel bir hede kitle oluturan slamc toplum kesimiylebalants byk oranda kopuk bir mimardr... Buna karlk, slamc grsavunmayan, hatta ona muhaleet eden bir kitle Canseveri ok daha iyi tan-yor, onun mimarln anlyor ve ondan mimarlk talep ediyor. Canseverinzlmez mesleki elikisi bu olmaldr. Mteriler onun sylemini pekdikkate almakszn mimarlyla ilgilenmektedirler; onun sylemini dik-kate alabilecek olanlar ise mimarlyla ilgili deiller. eklindeki yorumuhala geerliliini koruyor. Zira u andaki hkmetin en nemli projesiolarak alt ylda 350 000 adetlik seertas reten TOK daresinin TurgutBeyin Batkent projesinden, ya da stanbulu tneller-viyadkler ehri halinegetiren Mimar Dr. Kadir Topban, Turgut Beyin 2005 ylnda Kltr Ba-kanl Byk dln elinden ald ve imdi Cumhurbakan olan Abdul-lah Gle hayata gemesinin nazike nemini hatrlatt Beyazt MeydanProjesinden, haberi var m? sorusunun cevab bellidir.Bu noktada Turgut Beyin btn eserleri ve klliyat ile oluan mimar pro-ilinin olanca azametine karn, benim eitli zamanlarda Mimarlar Odasiindeki eitli sorumluluklarm esnasnda ondan rica ettiim yaz (1991deAnkara ubenin 5-10 sayalk kck bltenine bile yaz gndermitir)sylei, konerans vb etkinlikleri nasl bir ciddiyetle ve grev edinerek benihi krmadan gerekletirdiini mutlaka kayt altna almak gerekir. Hattabununla da kalmayp, bir zamanlar eitli ortamlarda beraber mcadele ver-dikleri evki Vanl, Nezih Eldem gibi insanlarla beraber Odann yrteceiTrkiye Konut Sorunu ve/veya Mimarinin Sorunlar konulu almalara

Bodrum Ertegn Evi

stanbul - Byk Ada Anadolu Kulb

Ankara - Trk Tarih Kurumu

Resimler http://mo.org.tr/ulusalsergi/ adresinden alnmtr.


20/100

18 yaka resimleri

her zaman katlabileceini sylediine tank olmuumdur. (Bu noktada yineOdann 50. kurulu yl dolaysyla yaplmas dnlen bir yayn iin al-rken, 60l yllarda Oda tarandan yaynlanm ve Boaz Kprsne karkan bir kitapkta lhan Tekeli, Yavuz nen gibi isimlerle beraber onunadn grnce, bu kitaptaki stanbula ilikin dncelerinin aradan 40 ylgetikten sonra hala geerliliini koruduunu grmek Ona olan saygmzperinlemitir.)

Turgut Cansever 1989 ylnda Arredamento Dekorasyon dergisinde yap-lan bir syleide yle diyor ... Ama, mesela bir ressamn ansyla bir mi-marn ans ayn deil. Ben Demirde bu 35 evi yapabilmek iin tam 40 senebekledim. Orada da meselem, o evlerle ve o evlerde srekli yaamak isteyecekorta yan tamamlam kiilerle, hangi mimari nitelikte -onksiyonel nitelik-te deil- bir evre meydana getirmeliyim sorusuydu..Yine 2005 ylnda yaynlanan Mimar Sinan kitabnda Mimari Nedir? so-rusunu Mimari insann evresini biimlendirme abalarnn rndrVarln btn alanlarn kapsayan ve hayatn getirdii sorunlarla srekli gi-ri ilikiler iinde olan mimari, maddi, bio-sosyal, psikolojik ve ruhi-akli var-lk dzeylerinde gelitirilir. biiminde yantlarken; mimarinin geleceinedair uras aktr ki, slam kltrnn znden beslenen birlik iindeeitlilik, deiik mimari ormlar ancak Tevhid ve onu tesis eden genetik te-mel anlalmak suretiyle kavranabilir Artizanal retimin sa, birikmi, testedilmi, basit standartlarnn yitirilmesi ayn zamanda, mimarlarca benimse-nen etiist tavrlarnn etkilerinin yan sra, mimari evrenin sathiliinin denedenidir. diyerek, ieriine katln ya da katlmayn, zgn ve maniesterbir sylem gelitirmitir. Bununla da kalmayp bizim ksr mimarlk ortam-mzn cenderesini kracak dzeyde bayaptlar vermitir.Yaplarnn biri dierinden daha az nemli deildir ve ou da yarmalaryoluyla yaplmtr. Bunu bizim camiamzn kendisi ile ayn oranda ksr,mimari eletiri ve yayn dnyasnn hemen her kanadndan onayl yazlardesteklemektedir. Bu noktada, biraz da girite yaplan nerinin gerekeleriniortaya koymak amacyla, Onun birka projesi iin yazlanlardan baz alnt-lar aktarmak istiyorum.

stanbul, Bykada Anadolu Kulb Binas

Pro. Uur anyeli : Bu tepkiyle Bykada Anadolu Kulb Otelini(Abdurrahman Hanc ile birlikte) gerekletirmiti ki, 2. Ulusal MimarlkDnemini gerekten kapatan yapnn, S.H. Eldemin Adliye Saray deil, buolduu sylenmelidir. nemi bu gne kadar yeterince takdir edilmemi buyap Trkiyede 1930lardan sonra yaplm ilk gerek modern rndr. Yo-un Le Corbusier etkilerini Canseverin hibir zaman yoksun kalmad birustalkla ileyen bu yapda bile yerli bir duyarllk aray vardr. (Bu gryllar sonra yaplan Jean Nouvelin Paris Arap Enstits Binasna bakarak dadeerlendirebiliriz?)

Kadirli, Adana Karatepe Ak Hava Mzesi Saaklar

Bu lkede bir ei daha olmas iin epeyce beklememiz gerekecek, her yndennevi ahsna mnhasr bu proje iin Cansever : Kabartmalarn tknaz, yu-varlak, hareketli biim dzenine karlk, saaklar araziye yaylarak eserlerinikorurken, korumann ve yksek bir teknolojinin snrlar zorlayan geriliminiaksettiren bir ekilde biimlendirildiler. der ve burada Trkiyenin ilk brtbeton uygulamasn, Nail akrhan ile birlikte gerekletirmitir. Pro. Yld-rm Yavuz bu ok zel projeyi Koyu yeil am ormanlaryla kapl tepeninalt yamacnda, aalar arasnda, incecik kolonlarn tad, yatay etkili eimlisaaklar ve bu arada ayn malzemeyle yaplm ksa kolonlar zerinde eimeuyarlanm kaz evi, doann grkemli estetiine insan eliyle yaplan katknnne denli ustalkla, ne kadar aklc bir yaklamla gerekletirebileceinin, ge-leneksel mimari biimlerden taklit etmeden ne lde yararlanlabileceininve bunlarn ada bir anlayla nasl kullanlabileceklerinin bir retisidir.diyerek olumlamaktadr.

Ankara, rk arih Kurumu Binas

Pro. Abdullah Kuran : Gelenein yeni yorumlar Trk Tarih KurumuBinas, stanbul Atatrk Ktphanesi gibi eserlerde karmza kyor.Pro. Ekrem Akurgal : ada Trk mimarlna zgnlk kazandr-mak, ona yerli bir nitelik salamak iin aba gsterenlerden biri de TurgutCanseverdir. Onun Ankaradaki Trk Tarih Kurumu Binas bu akmn baa-rl ve rnek bir temsilcisidir.1980 Aa Han Jrisi : ada yap teknolojisini geleneksel ikir ve ilke-lerle birletiren bir mimari anlatm biimine giden yolda olumlu bir aamaoluturan, Ankaradaki TTK Binasna (verilmesi kararlatrlmtr). Binada,belli bal ilevsel hacimlerin bir merkezi avlu evresine toplan Osmanlyaplarnn iednk kiiliini yanstrken, slami (mimarinin) btnlk il-kesi de paralarn btnle ilikisini belirlemekte bir dzenleme arac olarakkullanlmtr.Pro. Yldrm Yavuz : Bina da kapal ok paral ta ktlesi, ta kaplduvarlar ve batya bakan yzeyindeki dendanlar nedeniyle savunma amal

bir kale grnmnde olup, ayn tala yaplm Ankara Kalesini artr-maktadr atdan aydnlanan bir orta avlu evresinde planlanm eitlimekanlardan oluan 3 katl bina, bu durumuyla iednk eski Osmanl med-reselerini anmsatmaktadr.Pro. Atilla Ycel : te bu ekilde, Cansever ve Yener temel bir kkenselsz dizimi evresinde dzenlenmi sslemeli ve metaorik bir dil kullanarak,tarihi, evresel ve davransal gndermelerle dolu bir mekansal dzen ret-mitir. Yaplar arkitektonik zellikleri araclyla mimarlk hakknda ko-numaktadr. Bylece mimarlk basit bir eser olmaktan uzaklap, bir sylemhaline gelmektedir.

Bu blm, Turgut Beyin binann talar zerine anlatt bir anyla bitir-mek istiyorum: Yap aynen Karatepe Saaklar ve Ertegn Evinde olduugibi Necati Kala ve Nail akrhan isimli iki virtz eliyle emaneten yaplriken; bilinen esas krmz Ankara Tan karan ocaklarn artk var olmadhaberi zerine zm arand esnada, galiba Balumda bir heyelan olur veTTKnn kaplama talar ite bu heyelan sayesinde ortaya kan kayalardanelde edilen malzemelerle cephelerde yerini alr.

Sonu olarak, Turgut Canseverin hemen hemen Cumhuriyetle e zamanl

ve yat, 20. yzyln byk bir blmne yaylan hayatnn geen ay nok-talanmas ile birlikte, Trkiye ada mimarlk tarihinde bir dnem kapan-maktadr. Buna yakn zamanda kaybettiimiz evki Vanl ve Nezih Eldemide ilave edersek, bu yorumun daha da glenecei dnlebilir. Bizim bukaybn ardndan bulacamz teselli, Onun her eye ramen gerekletirdiibayaptlar, gereklemeyen projeleri ve nmzdeki yzyl iin son dereceumutvar dsturlardan oluan muhali/maniester sylemidir. Bu yalnz d-nce adam/ mimarn braktklarnn ne kadar nemli olduu, belki TTKBinasn Ankarann Karatay veya Yakutiyesi diye deerlendirmenin an-lam, zamann andrdklarndan sonra geriye kalanlara baklnca ok daha

net olarak akla kavuacaktr. Bu yzden de Turgut Beyin yaplar tescille-nerek koruma altna alnmaldr. Mmknse, Beyazt Meydannda yapama-dklarn (uygulanmayan blmn) hayata geirmek iin uralmaldr.

Hasbel kader, bylesi bir deerle bir dnem de olsa beraber almak benimyaammda ok nemliydi. Naizane izlenimlerim bir kede kayt altnaalnsn istedim. Onun btn kibarl, beyeendilii yannda, hakikaten in-sana umut, nee, sorumluluk ykleyen tavrlar sonucu, benim ve Onu anla-yanlarn iselletirdii mimari duyarllk ve mcadele ruhu umarm kolaycatkenmez.


21/100

yaka resimleri 19

FAHR YETMAN ANISINANejat Ersin

Sn arkadam olmasna ramen okul sonrashayatmzda birbirimize olan sevgi ve saygya kar-lk pek bir beraberliimiz olmad. Ancak birokmesleki konuda sk sk birlikte olduk. Fahri bizimkuan Ankaraya gelip ilk bro aanlarndandr.

Yine sn arkadamz olan Behet Baykutla be-raber bro amlar ve uzun sre birlikte alm-lardr. lk brolarnn Konur Sokakta olduunuhatrlyorum. ller Bankas ilgisi dolaysyla ehir-cilik projeleri yapmlar ve ilk ehircilik brola-rndan biri olmulard. Bu arada da planladklarbelediyelerde pek ok mimari projeyi baar ileyapmlardr.

Fahri, iine ba l, iini seven, her zaman disiplinlealan titizlie sahip bir kii idi. Bu bakmdan bi-

zim kuan rnek kiilerindedir. Kendisiyle mes-lek kurulularnda eitli komite ve komisyonlardaberaber olduk. Eski ismi Trk Yksek MimarlarBirlii olan dernekte ok ksa bir mddet beraberaltk. Sonradan Mimarlar Odasnn kurulmasile ben oda ynetim kuruluna seildim. Odadaki

uzun sren almalarm esnasnda Fahri YetmanTrk Yksek Mimar Birliindeki almalarnadevam etti ve hatta bakanla kadar ykseldi.

Fahrinin, Odada ok deerli katklar ile Birlik,

ok arzu edilen bir istei yerine getirdi. Oda,birliin sahip olduu Konur Sokaktaki uackbinasn bir bro binas yapma teklii yapt. Yap-lan temaslarda Oda mteahhit, Birlik mal sahibiolarak bu binay ina etmeye karar verdik. te buarada o, Birlik idare heyetinde, ben de Oda idareheyetinde bu kararn gereklemesi iin altk.Fahrinin bu esnada srdrd Birlikteki a-balar, bu iin bir protokole balanmas sonucukesinleti ve bina bitirildi. Bu konunun hikaye-sini Mimarlk mecmuasnn 306. saysnda uzun

uzun anlattm. imdi de unu aklamak isterim;bu srecin olumasnda Fahri Yetmann abalarunutulmazdr. Bu iin iinde bir kii olarak okkimsenin bilmedii bu katks dolaysyla FahriYetmana teekkr bor bilirim.

Fahri iin son syleyeceim ey, dnyann en een-di insan olduu ve daima g len yznn arkasn-da ok deerli bir kiilie sahip olduu iin kendi-sine yce tanrdan rahmet diliyorum.

Huzur iinde yat kardeim,

FAHR AABEYAhmet Uzel

60l yllarn ba olmal. ller Bankasnda al-yorum o zamanlar.. Mdrm rahmetli BlentBerksan. alanlar arasnda benden yal VedatOnomay, Hasan Karahan, Erdem Krdar var.Hepsi Fahri Aabeyin sn ya da dnem arkada-

lar.. Zaman zaman arkadalarn grmee gelen-ler arasnda Fahri Aabey de olmal. O zamanlartanmz.. ok kesin bir tarih ve yer belirleye-miyorum. Kesin olan u ki o dnemlerde meslekevresinde tandm Talat zk, NizamettinDou gibi aabeylerin yan sra yaa onlardan

biraz daha kk olan Fahri Aabey, sevimli, canayakn, gle ve sakin yz iadesi ile hemen yakn-lk duyduklarmdan birisi

ller Bankasndan ayrlp askerlik dn 1963

yl sonlarnda serbest almaya baladmdaKonur Sokakta rahmetli Behet Baykut aabeyile yrttkleri broya sk gider oldum. Bu geligidilerde otoraln, Fahri Aabeyde bir me-rak olmaktan te bir hobi olarak ok gelimi ol-duunu arkettim. Uluslararas otora yarma-larna kabul edilen otorafar, yzne yansyansevecenliin, objektiin arkasndan yakalad ka-relere nasl yansdn gstermesi; evreye naslsevecen ve dikkatle baktn anlatmas asndan,hatrladka insann yznde mutluluk buysaeer mutlu bir tebessmn dolamasna neden

oluyor.

Serbest alma yaamnda giderek artan bir ilg iy-le ehircilik hizmetleri retmesi, retim srasndarettiklerinin niteliini arttrma gayreti, ilgilikurum ve kurulularda doru bildiini savunur-ken bile yumuakln kaybetmeyiini, yakndanizlemi bir kii olarak bu tarzn rnek alnacaknemli bir zellik olarak hatrlyorum.

hayatnda drstl, alkanl, tevazuu ve

sevecenlii ile her zaman hatrlanmas; rahmetliBehet Aabey gibi etin bir kiilikle uzun zamanbirlikte alm ve mesleki baarlar paylamolmas; rnek bir meslek yaamnn zeti olsagerektir. Meslek hayatndan sessiz sedasz ekilipstanbula tand. Erdekte tevazuunu yanstan te-siste olu ile birlikte, ona destek vererek yaamasda yzne yansyan dingin bir yaamn, yaam el-seesinin yansmasdr diye dnyorum. Mes-lek yaamnn yan sra, ok iyi bir e ve aile babasolduu, dnya tatls sevgili ei ile sosyal yaamdayer al, insan ilikilerindeki nezaketi ve baars,

dost ve arkada evrelerinde hatrlanmas gereklibir baka zelliktir.

Artk rnekleri azalm, (hi kalmad demee di-lim varmyor) nadir bulunacak bir bymd,aabeyimdi vesselam.

Mimar ve planc Fahri Yetman11 Kasm 2008de sonsuzluauurladk. 1949 DGSA mezunu

bu deerli mimar, meslekten ayrlrkenyapt gibi, hayattan dasessiz sedasz uzaklat. Gnlmzbu kadar sessizlie raz deil!Dnemin baarl meslek adamnsayg ile anyoruz:


22/100


23/100


24/100


25/100

YEN


26/100

AFYON KAVAINA ADA BR KATKIOTOBANDA METALK KIVRIMLAR

24 YEN

Ayon deyince akla, batya ve gneye ynelen cokulu tatil programlarnn, kaymakl ekmekkadayyla renklendii yol st duraklar gelir. Kenti transit geerken grdmz

yol kenarlarna dizili irkin yaplamann gerisindeki muhteem tarihi dokuyuoumuz bilmeyiz bile... Yap-Sat mteahitlerinin Ayona bitii bu vasat grnt

kentin imajn da belirler. Ama bugn, bu kavakta, merak veumut uyandran yeni bir yap gz alyor.


27/100

YEN 25

Fotora: http://www.ayon-bld.gov.tr adresinden alnmtr.


28/100

26 YEN

2006 ylnda Ayon Belediyesi, eski ehirleraras otobs termi-nalinin hem ehir iinde kalmas, hem evre yoluna uzakl, hem

de yapsal mrn doldurmu olmas sebebi ile yerinin deimesi ge-rektiine karar verir. Bu amala nce arsa tahsisi ve ardndan projeihalesi yaplr, proje belediye tarandan sonulandrlr. Fakat termi-nal iletmecileri, ngrlen arsann ve hazrlanan projenin terminalhizmetlerini yerine getirmeyeceini dnmektedirler. Kurduklardernek araclyla Belediye'ye itirazlarn bildirirler. 6 ay sren g-rmeler maratonu sonunda Belediye, yeni projeleri, inaat ve ilet-menin sorumluluklarn otogar esnann stlenmesi artyla, eski yerve projeden vazgemeye karar verir. Bu karar zerine A yon Otobs

letmeleri A kurulur.

Ynetim Kurulu, "kalknmada ncelikli blge" kapsamnda olanAyonkarahisar'da evre yolu zerinde 42.000 m2 byklndebir arazinin, Belediyenin de onay ve yardmyla tahsisini gerekle-tirir. Yine Kurul kararyla projelendirme ii mimar Oktay Okay ta-randan stlenilecektir. Proje ekibi, son yllarda yurtiinde yaplmotobs terminallerini gezerek inceler. Gezilerde; tesislerin bakm vetemizlii, havalandrma ve ekipmanlarnn yetersizlii ya da kulla-nlmamas ile ilgili iziksel sorunlar, bararak mteri toplamayaalan seyahat irketi alanlar, restaurant ve kaeteryalarda retimstandard belli olmayan gdalarn sat, hediyelik eya ve arkterirnlerinin sirklasyon hollerinde sergilenmesi gibi iletmeden kay-naklanan problemler tespit ederler. Gzlenen mimari sorunlardanbazlar ise; onksiyon karmaas, ok katllktan kaynaklanan alankayb ve maliyet art, temel ihtiyalar iin tasarlanm mekanlarngirilere uzakl ve alveri birimleri ile ara bekleme mahalli ara-snda grsel balant salanmamas nedeni ile yolcular iin huzursuzbir alveri ortam olumas olarak tanmlarlar.

Bu izlenimlerden sonra, tasarmn ana kriterleri belirginlemeye ba-lar: Tek dzlemde hacimsel ve ksal konora ulam; temel ihtiya-larn (wc-kaeterya-alveri) en hzl ekilde karlanabilecei me-saede olduu, hediyelik eya ve yresel tadlarn temini iin iki giri

kapsna da yakn noktalarda tasarlanan iki marketin yeterli olduu,bilet gielerinin ise sadece merkez yolcu giri kapsna yakn noktada

brakld bir yap projelendirmeye karar verilir.Ardndan, bir "kavak kent" olan Ayonkarahisar iin kapasite, onk-siyon, kullanm vb hizmetlerin analizi yaplr. Yeni tesisin yolcu port-ynn %15 orannda merkez yolcusu olduu, geriye kalan %85'inise transit gei yapan ve maksimum 15-20 dakikalk konaklamasresi olan yolculardan olutuu tespit edilir. Tesisin gnde ortala-ma 350-400 ehirleraras otobs ve 15.000-20.000 kii kapasiteli biryounlua ulaaca ngrlr. Tasarm sreci , yarm saat ierisindemaksimum 1000-1500 kiiye hizmet verebilme hedeine gre ekil-lenmeye balar.

Bina tek dzlemde, birbirine bal 'merkez yolcu salonu' ve 'transityolcu salonu' ilevli 2 temel a landan oluur. Karasal ikl im kuan-daki Ayonkarahisar'da iletme maliyetlerinin en aza indirilmesineyardmc olmak zere, yapnn kontroll gn ndan en uzun sreaydalanmas ngrlmtr. Konaklama sresinin ksal, tuvaletgibi temel ihtiya mekanlarnn ok ksa srede karlanabileceimesaelerde olmasn zorunlu kld iin, servis mekanlar edeer 2ayr alanda zmlenir.

Arazinin dk emniyet gerilmeli oluu ve geni ak lklarn deytayclar olmakszn geilmesi arzusu, yapnn balangta konvan-siyonel elik strktre gre tasarlanmasna gereke olur. Ancak ma-liyet analizlerinde aa kan btenin bykl ve buna karlkuzay kaes sistemin avantajl maliyeti, projede deiiklik yaplmasnaneden olur ve tasarm, uzay kaes sisteme uygun ekle dntrlr.

Kei btesi 12 milyon TL olarak tespit edildii halde, i bitimin-de maliyet 15 milyon TL'ye ulamtr. Fark, alt yap maliyetlerininngrlenden daha yksek olmas ve yap iklimlendirme sistemininenerji tasarruu amacyla revize edilmesinden kaynaklanmtr.


29/100

YEN 27

A

BB KESD

ZEMN KAT PLANI

AA KESD

A

B B


30/100

Ayonkarahisar ehirleraras Otobs erminali

Mimari : Oktay Okay

Firma : Form Yap Okay naat Mimarlk Ltd. ti.Proje Ekibi : Oktay Okay ( Y 1994 )

Yasemin Arac ( U 1998 )

Statik : Dinamik Mhendislik / Kazm eseay

Mekanik : Is eknik / Reik Kuru

Elektrik : Elta Mhendislik / Orhan zkan

veren : Ayonkarahisar Otobs stasyonu urizm A

Yklenici : Ayonkarahisar Otobs stasyonu urizm A

Proje Dnemi : Ocak 2007 emmuz 2007Yapm Dnemi : Haziran 2007 Ekim 2008

oplam Byklk : 8.500 m2

Yapm Maliyeti : 15 milyon L28 YEN

Fotorafar iin Oktay Okaya teekkr ederiz.

Oktay Okay : Evet. Ankarada ise gelen giden yolcu komple ayrlm-tr Bu nedenle orada da yn kavram problemi yaanyor

Yeni Ayon Otogar, otobandan geerken alglanan


31/100

YEN 29

serbestMMAR : Eskizlerinizden, kabuk ormunun kulardan ilhamald anlalyor. Biraz bunu aar msnz : Bu konumdaki bir oto-

yoldan geerken, aralarndan bakanlarda at kabuunun nasl birduygu brakmasn arzu ettiniz?Oktay Okay : Kuun aero-dinamik yapsndan esinlendik. Duygumeselesine gelince: Kalplam otogar yaplarndan arkl bir izgiy-le, yapnn uzun bir sre ada grntsn korumasn amaladk.Erisel hatlarn arkl ynlerden arkl glgeler atmas sayesinde yap-nn yansmalarnn arkllamas algy n plana karsn istedik.serbestMMAR : Kalplam otogar yaplar derken hangi binalarkastediyorsunuz? Ankara, zmir, Eskiehir, Diyarbakr, Krehir...

gibi kentlerde otogar yaplar konusunda olduka zel denemeler uy-guland. Bunlar nasl deerlendiriyorsunuz?Oktay Okay : Ayon Otogarn genellikle transit gei yapan yolcu-lar kullanyor. Bu nedenle, konaklama sreleri de ksa oluyor. Ksasrekli konaklamalarda yolcularn temel ihtiyalarn karlamalaresnasnda otobslerle gz temasn kaybetmemesi gerekir. Bu kabul,projelendirmede de temel kriterimiz oldu. Ankara , zmir g ibi bykkent otogarlarnda kullancnn hareketi daha arkl ve dolaysylabyle yaplarn tasarm kriterleri de olduka arkl.

Ayonda at kabuu ayn zamanda binaya kimliini veriyor. Oran-sal olarak bakldnda, ktleyi bozan betonarme yaplar at kabuuile birletii anda bir ok problemi de beraberinde getirebiliyor. Bizbu yzden tm binay at kabuunun altnda topladk. Binann cep-hesini de aslnda bu kabuk oluturuyor.serbestMMAR : Ktleyi bozan betonarme yaplar at kabuuylabirletii anda birok problem oluyor" deerlendirmenizle ne kaste-diyorsunuz?Oktay Okay : Otogarlar byk ehirlerde, ok onksiyonlu birer ya-am merkezi mant ile tasarlanyorlar. Talepler de bu ynde oluyor.Bunun sebebi bekleme sreleri ile alakal. Bir yaam merkezi (maa-zalar, yeme ime birimleri, kaeterya vb ) otogar onksiyonuyla birle-tirildii anda sirklasyon problemleri balyor. Bu nedenle geneldebu tr ikincil onksiyonlar ayr bir ktlede toplanarak ana kabuabalanmaya allyor. Sistem karmaas iyi zlmedii taktirdeyap zorlanyor.serbestMMAR : Galiba, rnein zmir otogarndaki durumdan

bahsediyorsunuz: Orada gelen giden yolcu sirklasyonu alan kadarsaak altnda ortak mekan olarak kullanlan ve dkkanlara alanmeydanms bir boluk var ve bu boluk, gelen giden yolcu traiiylebekleyen yolcu hareketinin birbirine karmasna neden olabiliyor.Bunu mu kastediyorsunuz?

tr. Bu nedenle orada da yn kavram problemi yaanyor.serbestMMAR : rnein Eskiehir Otogar da sizinki gibi teksaak altnda tm onksiyonlar barndran, simetrik emaya sahipbir kurguyla tasarlanmtr Ama Eskiehir'de, ierideki boluk birkentsel i mekan vurgusu amacyla ne karlmtr. Sizin tavrnz

da, mimari olarak arkl sonu vermekle birlikte, Eskiehir'deki yak-lama denk dyor.Oktay Okay : Evet ama onksiyondaki arkllk yazhaneler bl-mnden kaynaklanyor: Yolcularn otobslerle gz temas meselesi,Eskiehirde arkada kalan yazhanelerden dolay kayboluyor. Ayrcatuvaletler de uzak mesaelerde ve gizli kalyor. Bu tarz transit yolcuterminallerinde yazhaneler her zaman ana hole cepheli oluyorlar;arka onksiyonlarda da dier ihtiyalar yer alyor. Bu da gelen ve gi-den yolcu sirklasyonlarnn karmasna sebep oluyor ve temel ihti-ya mekanlarnn hzl alg lanmasn ve kullanlmasn zorlatryor.serbestMMAR : Terminallerde mimariyi perian eden en nemliunsurlardan biri tabela sorunudur. Herhalde tabelalar sadece i me-kanda, yazhanelerin zerinde yer alacaktr deil mi? Zaman iinded mekanda byle bir tehdit szkonusu olabilir mi?Oktay Okay : D mekanlar iin zel bilboard alanlar tasarlanarakbunun nne geilmeye allyor. Ayon Otogarnn nemli birzellii, esnan topyekn birleerek kurduu bir iletme olmasdr.

Bu nedenle gelii gzel i-d mekan tabelalamasnn daha kontrollolacan dnyoruz. Fakat yine de tehdit yok denilemez.serbestMMAR : Eski Ayon otogarnda ok sayda yazhane ve he-diyelik/gda besi vard. Burada ise sadece 12 yazhane ve az saydabe yeri ayrlm. Bu arkllk nereden kaynaklanyor?Oktay Okay : Birok irma burada birleerek yazhane saysn daazaltm oldu. Ayrca tek bir irmaya dnen otogar esna, kkve bir ok sayda sat birimi yerine, 2 noktadan hizmet veren ve hereyin alnabilecei, zaman kaybna da engel olan bir yaplanmay

onaylad. Bu nedenle tm binada simetrik olarak 2 wc alan ile y-resel rnlerin sergilendii, retiminin de iinde yapld 2 marketbirimi yer alyor.En byk etken esnan bir araya toplanmas oldu. Bu birleme sa-yesinde artk bilet sat da eski tr rekabet anlayyla yaplmadiin, bu otogardaki en byk rahatlk gelen yolcu asndan oldu: "ilkotobs u irmada" sesleri ile ortada gezinen rtkanlar yok.serbestMMAR : ngrdnz kullanm biimleri uygulamadagerekleiyor mu? "Keke unu yle yapsaymz" dediiniz bir du-

rum gzlediniz mi? Kullanclardan gelen tepkiler nasl?Oktay Okay : Fonksiyon, genel olarak dzgn alyor u anda. Kul-lanclardan gelen bir tepki iletilmedi bize. letme de memnun g-rnyor.serbestMMAR : atdaki yaltm ve birleme detaylarnda, at ay-dnlatmalar uygulamasnda sorun yaand m? mekanda ses yan-klanmas, snn y ukarda toplanmas gibi sorunlar nasl atnz?Oktay Okay : Kenet at kaplama sistemi kullandmz ve kaplama

katman ve detaylarndan dn vermediimiz iin bir problem yaan-mad. Uygulamac irmamzn tecrbeli ve zverili almas sonucudetaylar dzgn zld. Arlkla zeminden stma kullandk. Me-kanik havalandrma ve stma ile sistemi destekledik. Zeminde granitseramik kullandk.

ada tavr ve erisel metalik ats ile dikkat eken biryap. Ayon ve evresinde grmeye alk olduumuzniteliksiz yaplardan ayran bu binann yksn bir demimar Oktay Okaydan renmek istedik: Merak

ettiklerimizi bir internet syleisinde kendisine sorduk


32/100


33/100


34/100

Camla 35. Yl


35/100

ATLYE

stanbul Caddesi Huban Sokak 33/A Bakrky / stanbulTel. 0212 572 59 08 Faks. 0212 542 40 72 Gsm. 0532 611 00 32

www.izzettinbaki.net www.bakivitray.com [email protected]

V T R A Y

ZZETTN BAK

sanatsal cam&

GNDEM


36/100

34 GNDEM

Dnyada olduu gibi lkemizde de mimarlk zerinden bu deerlerin takip edilebilmesini salayan, onlar zerinden topluma ve insanlayaplan katknn seyrini sren mimarlk dlleri var. TSMD dlleri ise dierlerinden bir para ayr lyor: Trk Serbest Mimarlar Derne i1987 ylnda, mimarlk mesleini ve uygulanmasn gelitirmek, toplumda saygnln ve etkinliini arttrmak, topluma kar sorumlulukanlay iinde meslein en yksek standartta uygulanmasn tevik etmek ve mimarlk kltrnn yaygnlamasna katkda bulunmak ama-cyla kurulmu bir meslek rgt. Meslek haysiyet ve onurunu her eyin stnde tutmay, zgr tasar m ve zgr mesleki aaliyeti savunmay,korumay ve gelitirmeyi ncelik olarak gryor. TSMD dlleri ise tasarmla uraan, dahas kendi varlklarn onun zerinden kuran, mi-marl yceltmek, gelitirmek ve asli deerlerini korumak amac ile bir araya gelmi insanlarn deerlendirmesi sonucu veriliyor. Bu nedenle

de ayr ve ayrcalkl bir yere oturuyor. TSMD dlleri, merkezine mimarln klasik deerleri olan salamlk, gzellik ve ilevsellii koyan; budeerleri ycelten ve onlarn tayclarn onurlandran bir kapsam dhilinde; Onur dl, Mimarlk dl, Proje Ynetim dl, BasnYayn dl ve Mimariye Katk dl olmak zere be ayr dalda verilmekte. 1992 ylndan bu yana verilen dllerin sekizincisi bu senesahiplerini buldu.Onur dlneUzun yllar boyunca mimari uygulamalarn onurlu bir izgide, acl anlaylardan dn vermemenin zorluklarna ramensrdren, kullandklar dili kiiselletirme baars ile zgn eserler ortaya koyan, Nesrin ve Afan Yatman,

Mimarlk dlne Cumhuriyet dnemi tarihini barndran Ankara kentine, mimarlk estetii asndan olumlu katlmlar ve tutumlarnedeni ile nmzdeki gnlere rnek olaca dnlen aday eserlerin arasndan Erkut ahinba'n tasarmn gerekletirdii Bilkent Dora-maczade Ali Sami Paa Camisi,Proje Ynetimi dlne inde yer ald doal ve tarihsel ortama gsterilen sayg, olumlu younluk anlay, ynetim konusundaki tu-tarllk, projelerin gerekletirilmesi srecinde bilimsellie ve mellierin isteklerine gsterilen uyum ve salkl evre oluturmada ortaya konanbaarl tutumu nedeni ile ODT Teknokent,

8. TSMD DLLER 2008

MMARLIIN SEYR DEFTERdller zamann akna konulan ayralar, setlerdir ve bu akn oluturduu yn iindedeer addedilen eylerin yitip gitmemesini salarlar. Toplumlarn bu deerlere sahip kma yetisinigsterirler. Dahas, birer tutunma, dayanak noktasdrlar. Bir nceki ile bir sonrakiarasndaki iliki onlar zerinden okunabilir. Btn deienlerin iindeki deimeyenigzle grlr klarlar. Kat edilen yolun seyir deeri, tutana ve ahididirler.


37/100

GNDEM 35

Basn Yayn dlne Mimarln uygulanmas, tantlmas, sorunlarnn yaynlanmas ile sonularnn topluma maledilmesine olanaksalayan, Mega Yaplar program ile National Geographic,

Mimariye Katk dlneKendi meslek disiplinlerine gsterdikleri sayg ve bugne kadar srdrdkleri hizmetlerde ortaya koyduklar kali-te anlay sayesinde mimarlk mesleine katklar nedeniyle; Sn. Haluk Alatan (kent planlama) Sn. Ali Terzibaolu (strktr mhendislii)Sn. Ayhan Razgat(tesisat mhendislii) Sn. Mehmet Yurdakul(elektrik mhendislii) ve Sn. Faruk Malhan (mobilya ve eya tasarm)laykgrldler.

dller, iki senede bir dzenlenen ve dernek yelerinin yan sra, sekin bir davetli grubu ve basnn katld bir gala yemei ve dl treniile sahiplerine verilmekte. dl objesi ise Mimar Sinann kulland rivayet edilen bir kilit tandan hareketle tasarlanm; mkemmeliyeti,olgunluu ve meslee adanml simgeleyen, birbiri zerinde kayan iki paradan oluan ahap bir kp.

Jri: Onur ve Mimarla Katk dlleri ile dier kategorilerin 3er dl aday, 12. olaan genel kurulda yaplan seimle saptanan Seici Kurultarandan belirlendi: 2007deki Genel Kurulda seilerek grev stlenen Seici Kurul yeleri (soyad alabetik srasna gre) Murat Artu,Ercan oban veAan Yatmandan oluuyordu. Kurula Ziya anal ve urhan Kayas de (Ynetim Kurulu kararyla) katldlar. AncakAan Yatmann Temmuz 2008deki zamansz kayb zerine, yedek yeAdnan Ural asli ye oldu.

Mimarlk, Proje Ynetimi ve Basn-Yayn kategorilerindeki dl adaylar, yeni dl Ynetmelii gerei Seici Kurul tarandan belirlendi;ve kazananlar ilk dea bu dnem, TSMD yelerinin katld bir internet oylamas sonucu saptand. Ayrca kategoride, mimarl kamu-oyu gndemine tamay amalayan ve sosyal sorumluluk erevesinde mevcut sektrel dinamiklerdeki olumsuz rneklere eletiri getirmeyihedefeyen Olumsuz dller verildi. Daha ilk senesinden tartmalara sahne olan bu kategoride, Mimarlk dalnda Adalet Bakanl AdliyeYaplar; Proje Ynetimi dalnda Ankara Bykehir Belediyesi; Basn-Yayn dalnda ise mimarlk mesleine yeterli ilgiyi gstermeyenbasn-yayn organlar, bu dnemin olumsuz dllerinin sa hipleri oldular.

lkemizde mimarla dair belge retimimiz maalese ok kstl. zerinde durabileceimiz ortak bir zeminimiz yok. Kendi mimarlmzaait elle tutulur bir tarih, teori ve de eletiri retip bunlar zerinden kendimizi deerlendiremiyoruz. Bu noktada mimarlk dllerinin hare-kete geirici bir ara olarak kullan lmas gerekiyor. nmzde ise yrnecek ok uzun bir yol var. Bu sebeple serbestMMARn bu saysndagndem konusu olarak TSMD dllerini mercek altna alyoruz. dllerin verilmeye baland 1992 ylndan bugne gelen geni bir zetbulacaksnz. Belge niteliindeki bu alma hem yaplan ii anmaya ve anlamaya ynelik bir imkn sunarken hem de TSMD dllerininileriki yllara nasl tanaca konusunda bizlere bir altlk hazrlam olacak.

TSMD 2008 Onur dl ile ilgili, Aan ve Nesrin Yatman hakknda hazrlanm zel blme Sayn lhan Kesmez in yazs elik ederken,TSMD Mimarlk dl ile ilgili blmde Sayn Ziya Tanalnn deerlendirmesini bulacaksnz. Sizlere sunduumuz bu derlemenin yenialmlarla ve tartmalarla gelimesini ve zenginlemesini umut ediyoruz. Deerlerimize sahip karak onlar koruyan ve ycelten, mimarlkmesleinin ve birikiminin geliimine ve zenginlemesine katkda bulunan btn meslektalarmza bir kez daha teekkrlerOrun Ersan Mimar

2008 ONUR DL NESRN - AFFAN YATMAN


38/100

Fotoraf:

SerapDalm

*Eskiz(AffanYatman)

36 GNDEM

REQUEMlhan Kesmez, Y.MimarG i i i i Mi l k F kl i i i


39/100

GNDEM 37

Trkiyede yaplan mimarlk doru bir biimde ele alnp yeterince incelenmiyor. Yaptklarmzn zerine dn-

myoruz, konumuyoruz, yazmyoruz. Bunlarn yerine grsel tabanl bir irdeleme yapyoruz genelde. Yapl ev-remize, mimarlmza ve kendimize bakma biimimize dair zgn ve baarl rnler verenlerin yaptklarnngerek deerini grmeden, gremeden yanlarndan geip gidiyoruz. Bir benzetme yapmak gerekirse, bilgisayardaok gzel bir hikye yazmakta olduunuzu dnn; zerinde saatlerdir alyorsunuz ve epey de tatmin olmak-tasnz yaptnzdan. Arada bir einiz dostunuz geliyor ve omzunuzun zerinden bir iki cmleyi kaamak olarakgryor, okuyor. Derken birdenbire elektrikler kesiliyor, ve siz daha kaydetmemi olduunuz yaznz kaybe-diyorsunuz. Tek bilenler, o da gz ucuyla yakalayabildikleri kadaryla eksik para para, omzunuzun zerindenbakanlar.Mimarlk camiamzn zel insanlarndan birini her kaybediimizde byle hissediyorum: Onda bunda para para

kalm birka bilgi, birka an; dergilerde yaynlanm birka proje. Dosyalarn arasndan bulunabildii kadary-la izimler, alelacele toparlanm otorafar ve kuru bina aklamalar... Kaybettiimiz deerin yaratt boluu,derinlii ellerimizle arttryoruz, kendimizi retilmi olan eserlerin gerek anlamda deerini verebilecek, etkisiniortama yayacak verilerden yoksun brakarak.Aan Yatman da bylesi bir kayp. Bir insan, bir aabey, bir mimar olarak kaybmzn yannda, onun gelecektekikatklarn, onda birikenlerin geliimini kaybettik. Ne yazk ki ancak bu kaypla birlikte ark ettik Aan Yatmanve Nesrin Yatmann bu gne kadar verdikleri eserlerden ne renebileceimizi, almalar nn bize neleri tartt-racan hi ciddi olarak dnmediimizi.

te yandan, ortaya konulmu ve de yitirilmi olan deerin bilincinde olduumuzu gsteren (ve ok yerinde birkararla) TSMD Onur dl bu sene Nesrin ve Aan Yatmana verildi . Ben de bu dl ve onun sonucu olan dosyaalmasn, bu yaznn bandan beri iade etmeye altm eksikliimizi giderecek almalar iin bir balang,bir rsat olarak kullanmay amaladm. Daha sonra yaplabilecek almalara maya olabilmesi amacyla, gerekteNesrin ve Aan Yatmann mimarlnn bana neler rettii ve neleri tarttrd zerinden onlarn mimarileri-ne dair bir deerlendirme denemesi kaleme aldm. Bu eit denemelerin azl, zamanmzn darl ve hepsindennemlisi bunun gerekte mimarlk eletirmenleri ve sanat tarihilerinin alan olmas sebebiyle, hogrnze s-narak bu cesareti gsteriyorum.

Kkler / Evrim:Mimarlk ortam, Trkiyedeki yap retiminin byk ounluunun devlet eliyle elde edildii, BayndrlkBakanlnn bu srecin en etkili organ olduu yllarn etkilerinin kapsaml bir deerlendirmesini henz tamdetayl olarak yapamad. Btn nemli yaplarn ivereninin burada olmasndan dolay, hemen hemen tm mi-marlk brolarnn Ankarada ikamet ettii, onlarn arasndan yarmac bir avu mimarn birbirleri ile hem birrekabet hem de bir dayanma iinde olduu ve belki 1960 1990 olarak snrlayabileceimiz bir adan bahse-diyorum.Belki de Darwinin doumunun 200 nc yl olmas sebebiyle btn bilimsel yaynlarda evrim teorisinin ye-

niden gndeme gelmesi yznden, Bayndrlk Bakanl arlkl Trk Mimarl ekolojik niinin belirli birmimarl ne kardn, hatta mimarlk brolarn ekillendirdiini dnmeden edemiyorum. Tpk evrimteorisinin ngrd, belirli karakterlerin baskn geldii veya dierlerinin baskland bir doal seleksiyon orta-mnda olmasnn beklendii gibiNesrin ve Aan Yatmann mimarlnn kklerinde de bu dnem ve ortamn olduunu syleyebiliriz. Onlarnmimarln anlamak, deerlendirmek iin ncelikle bu dnemi kavramamz gerekir. Aan Yatman 2003 ylndaMimarlar Odasnda gerekletirilen bir ktphane syleisinde dnemin ortamn yle tarifiyor:...Dnp 70lere baktmz zaman, iveren olarak nce eitli resmi kurumlar gryoruz: Bu resmi kurumlarnbanda hem kural koyucu, hem de en ok iin sahibi bir kurum olarak Bayndrlk Bakanl Yap leri Genel

Mdrln grebiliriz. Ve bunun yannda ller Bankas, Emlak Kredi Bankas, Trkiye Elektrik Kurumu,Sosyal Sigortalar Kurumu gibi devlete ait kurumlar, iveren olarak tanmlanabiliyorlard. Btn resmi ilerinmerkezi ise Ankara idi. Yani, mimarlarn en byk ivereni devletti. O zamanlar stanbulun byk ileri de An-kara kaynaklyd. Orada yaplan iler ancak sanayi binalar veya konutlard. Daha ok ihale yoluyla i verilir veya

Gazi niversitesi Mimarlk Fakltesi retim yesi


40/100

38 GNDEM

Hipodrom, Agabat, Trkmenistan,2000

Vedat Dalokay Nikah SalonuAnkara, 1994

TC Astana Bykelilii,Kazakistan, 2007

yarma yaplrd. imdi de yarmalar yapl yor, imdi de ihaleler yaplyor ama o zamanlarbunlarn says imdiye gre ok daha azlayd. nk hkmet konaklar, hastaneler, idarive sporti birok yapya ihtiya vard . Btn bu konular srayla, hatta zaman zaman da arka


41/100

GNDEM 39

EXPO 92 Trkiye Pavyonu nerisi,Sevilla, spanya, 1992

Limak dare Binas Ankara, 1992

arkaya yarmaya kar, bu sebeple de baz yarmalara be veya alt tekliin gnderildii deolurdu. Mimarlar, ok azla sayda ve ard ardna kan yarmalara tekli veremez hale gelir-lerdi. O kadar iyi ve geni bir i ortam vard.

Ancak, son derece poziti grnen bu aklamalarn ardndan zellikle BayndrlkBakanlnn tutumu ve bak asn eletiriyor da. Malzeme kullanm, at zm gibikstlama ve zorlamalarn ok tesinde, bina elde etme srelerinin derinlerinde bir sorunolduunu dnen Aan Yatmann saptamalar ok nemli. Yatmana gre Trkiyede mi-marlk, mteahhitliin herkesin yapabilecei bir i kolu haline dntrlme abas yzn-den zarar gryor. Belki de yaplar bu yzden tipleti, bilemiyorum. Sermayesi olan olmayan, her kesimdeninsann yapabilecei en karl aaliyetin mteahhitlik olduu bir ortam dodu. Kk ve ortalekli, ayrca bilgi birikimi de olmayan bir mteahhit grubu ortaya kt. Politik gce her

zaman yakn olan bu grup yznden, her trl mimarlk eylemi, en kt mteahhitlerin bileyapabilecei seviyeye indirilmitir. Projelerin hazrlanmasndan, yapnn inaatnn tamam-lanp sahibine teslim edilmesine kadar grevli ve stelik sorumlu da olmas gereken mellimimarlarn antiyeler ve binalar ile ilikileri koptuTm eletirilere ramen bahsi geen dnem Trkiyede yarma ile en ok bina elde edilendnem olmu, pek ok gen ekip bu yarmalar sayesinde ortaya kabilmi ve mimarlk orta-mna kazandrlmtr denilebilir.Mimarlk ortamnda yap retim pratiinde yaanan bu deiim Yatmanlarn mimarlnnasl etkilemitir? Aan Yatmann deyimiyle, doru at zme yarmalar ortamnda ne-redeyse anonimleen bir yarma pratiinin ortaya kt sylenebilir. Bir yarmadan die-rine ekipler ortak deitirebilmektedir. Bir ekibin bir yarmada ortaya koyduu tarz dieryarmada tamamen baka bir ekibin nerisinde bulunabilmekte, ya da jriden jriye, konu-dan konuya ekiplerin tasarmlarnda ciddi deiiklikler olmaktadr. Nesrin Yatman TSMDOnur dln almalar ile ilgili syleimizde bu durum hakknda yle diyor: Bir sr eyin tekrar, jrilere gre proje sunma gibi olaylarla, imdi irdelediimiz zamanaklma geliyor. Bakanlk bunu kabul eder bana dl verir, ancak yle yaparsam dl alrmkayglaryla kendini orada var ediyorsun ve bu da projene yansyor. yle bir sindirilmi yle

bir kiili ksizlemisiniz ki! Yapabildiimiz klar ok az.O kadar ki, kendisine mimarlklarnda kendilerince bir dnm noktas olup olmadn sor-duumuzda, yurt dnda almann ve mimarn gerek yerini grmenin en byk ark ol-duunu sylyor.

Ge Modernizm / GeometriYatmanlarn mimarlnn iinde byd ortam, kendi kimlik lerini, kiili klerini orta-ya koyabilme olanaklarnn kstl yor. Dnemin yarma kltr, mimarl ve Yatmanlaranonimlemeye zorluyor. Ama mimarlk, mimar, Yatmanlar, kendi kn, kimlik aray-

n srdrmekten de geri durmuyor. levde, malzemede, detayda, uygulamada anonimleenmimarn, kendisi bir deer, gzel ya da estetik bir unsur olarak binlerce yldr sayg grenmutlak geometride kendi tarzn bulmaya almas, bu abalarn en belirgini. levi mutlakgeometriyle tanmlanm biime yerletirme abalarnn zamanla ge modernist bir geomet-ri tutkunluuna dnt sylenebilir. zellikle plan dzlemindeki geometrik belirle-yicil ik kimi yerde obsesi olarak bile adlandrlabilecek bir kural gibi ortaya kyor. VedatDalokay Evlendirme Dairesi Binas, Limak Genel Merkezi Binas, hatta EXPO92-SevillaTrkiye Pavyonu yarmas nerisi, bu yaklamlarnn en belirgin rnekleri. Ayn tutum,hastane yaplarndan kk konutlara kadar deiik leklerde kendini gsteriyor. Bu duru-mun hem konjonktrel olarak ge-modernizmden beslendii, hem de anonimleen mimar-lk ortamndan syrlmann bir yolu olarak grld, sonuta da Bayndrlk BakanlYarmaclarnn ortak zellii haline geldii sylenebilir. Ancak Yatmanlarn mimarln-da bu durumun, zellikle strktrel bir ekspresyonizm boyutunda olduunu, dnyadaki ge


42/100

Eskiehir Oobs Terminali, 1993

Tiyatro ve Konser SalonuKompleksi, Hanty, Mansysk; Rusya, 2003

Kzlay Dernei Rant Tesisleri, Ankara, 1980(Yarma Projesi Vedat bilir ile birlikte)

GrsellerA

NYatmanMimarlararivinden.

40 GNDEM

modernizmin nemli temsilcilerinden geri kalmayan bir seviyeye ulatn grebiliriz.Strktr geometri ilikisi, geometrik doru larn tayc sistemde iade bulmas hattada vurulmas Eskiehir Otobs Terminali Binasnda zellikle ne kmaktadr. AanY bi k d kil k l i d ki l l i l l


43/100

GNDEM 41

Merkez Bankas Trabzon ube Binas, Trabzon, 1992

Samara (Volga) Merkezi, Samara, Rusya, 2003

Yatmann binay gezerken yanndakilere uzay kaeslerin arasndaki glgeleri anlatmaya al-mas gibi kk detaylar bize, binann geometrisi ile taycsnn ilikisinin estetik olarakalglandnn ipularn veriyor. Nesrin Yatmann iadesi ile:

...Doru ve gzel matematikte yatyor. Beeni de matematikte yatyor. Bir eye beenip bak-tmda kendimce matematiksel bir eyler buluyorum; bunu bana beendiren bundaki mate-matik dizge.Yatman Mimarl, biim geometri ksr dngsn aan, mekan ve yapsal elemanlarbir btn olarak ayn matematiksel dorularla, yaln bir iadeye kavuturmaya almasyla,ada Trk Mimarlnn da bir sz olabileceini gstermitir.

Post Modernizm / Geometrik Ss1990lara geldiimizde ise Nesrin Yatmana gre mimarilerindeki en nemli deiim ortaya

kyor: Mimarn rolnn arkl algland bir coraya olarak eski Sovyet Rusya lkelerin-de, yeni zengin iverenlere proje retmek... stelik bu yeni iverenler, zellikle yeni yklmolan rejimi hatrlatt iin, iten ie bir modernizm dmanl tayorlar. Bu dmanlk, s-zel olarak olmasa da, post-modern bir dil beklentisi ile kendini iade ediyor. Bu yeni koullaraltnda Aan Yatmann post modernizme bakn aadaki alnt zetlemektedir: 80li yllarn sonu ile, 90larn ilk yllarnda hem post-modernist yaklamlarn hakimolmaya balamas, hem de ithal malzemenin gelii ile bir deiim yaand. Farkl anlaylarortaya kmaya balad. Olumlu sonular alnmasna ramen baz yaplarn neredeyse kitc-hletiini de ark etmisinizdir.Yatmann yeni ortaya kan zgrlklerin biraz sistimal edildiini, yllardr hasretini ek-tikleri imkanlarn kt kullanldn dnd anlalyor. Yine de bu dnemde yap-tklar yaplar incelendiinde ve ok indirgemeci bir tanmlama ile denilebilir ki Yatmanlarounlukla iveren istei olan ssleme ihtiyacn, yine geometrik bir soyutlama olarak, a-da malzemeler ile gerekletirmitir. zellikle eski Sovyet Rusya lkeleri iin yaptklar ilerbalamnda, Yatmanlarn iverenin taleplerini birebir gerekletirme abas iinde olduklarsylenemez. Gelitirdikleri yaln geometrik dil, hem Trkiye hem de baka lke ve koullariin ortak reerans noktasdr. Yatman Mimarl, alt ortamn dayatt bir kiilik b-

lnmesine uram grnmez. Bu anlamda, bilhassa ssleme konusunda kendini hissettirenpost-modern dayatmalarla, kaliteyi drmeden yorumlamay baardklar sylenebilir.

Trkiye Dnya / AN Yatmanlarnsann bakalarnda beendiklerini kendine bak belirler. Bu beeninin nedenlerini, z-n kavrayabilmenin, beenilendeki deeri szebilmenin, kendindeki karln bulabilme-nin ok incelikli bir duyarllk olduunu syleyebiliriz. Bizimki gibi bilginin bir deer, en-tellektel olmann bir meziyet olarak kabul edilmedii toplumlarda beeniler, en abukalglanan ve en kolay tekrar edilebilen unsurlara dayanyor. Mimarlk iin bu unsurun biim

olduunu syleyebiliriz. Mimarlk, zerinde sylenecek hibir ey olmayan, kendisinin desyleyecek hibir eyi olmayan ieriksiz kabuklarn biimlerin pornograik grntleriarasnda kaybolup gidiyor. Tekrarlandka da mitolojik bir meruiyet kazanyor ve kendi ben-zerlerini de tevik ediyor bu grntler. Oysa bu bilgi ve grnt kirlilii arasndan syrlma-y baarp, kendinde aradn seebilmekle ayranlar da var etramzda. Yzbinlerce mimarve mimarlk rn arasndan bir beeni oluturabilen ve de kendi mimarisinde bu beenisinigrsel olarak ortaya kan benzerliklere dntrmemeyi baaran ok deerli bir yaklam-dan bahsediyorum. Trkiyede Aan ve Nesrin Yatmann mimarlndan renilebilecekbelki de en deerli ders onlarn bu yaklamdr. Ancak ve ancak, bakalarnn kaasndaki

biimi deil mimarlk tanmna, mimarn kendini ve dnyay kavrayna dertlenen, yineNesrin Yatmann kendi iadesi ile: Kendi mimarlmz iin daha yapmak istediimiz ok ey var, daha yeni baladk!diyebilenlerden renilebilecek bir ders.

2008 MMARLIK DL DORAMACIZADE AL SAM PAA CAM


44/100

42 GNDEM


45/100

Cami gibi bir yapy uysallatrp insan iine kartmak zor itir. yle bir yap olacak kibu, hem ilevine hizmet verecek hem de alar boyunca yapt gibi bir duyarllk aktara-bilecek... Hem o mekana, ister inan, ister inanma ama senden ulu bir g var dedirtecek-siniz ve bunu insann iine girecei oyluma olan oranyla salayp insan klteceksiniz;hem de dnya mekannn kimin iin olduunu unutmayp, insana yakn klacaksnz...

Bir mekn dnn; inansanz da, inanmasanz da, Tanr var, sen onun yannda k-cksn diyecek, ona sayg duy diyecek ve de siz, inansanz da inanmasanz da yapya hergiriinizde rpereceksiniz... Oradan ktnz anda da yi ho ama daha yaanacak eylervar, imdilik burada olmak daha g zel dedirteceksiniz. Baka bir deyile, yirmi birinci

yzyln balarnda yaadnz bilecek, dnya mekn ile ahiret mekann kartrmaya-caksnz birbirine.

Erkut ahinban, kendinden nce yaplan tapnaklarn ruhunu iyi kavradna ve llbir tavrla ortaya koyduuna phe yok. Tasarmna bildiimiz, tandmz kln dakatarak, zel ve zgn bir eser sunduunu sylemek hi de abartl bir deyi olmayacak.Son ilerini ok yakndan izleyememi olmama ramen, bir sre srdrd gnmzeilikin dil denemelerinin ardndan, birlikte byd, iyi tand, yurt iinde ve dndaki

erken ilerinde byk baaryla kulland modernin diline dnn de nemli buldu-umu belirtmek isterim.

M.Ziya TanalGNDEM 43

Bilkent Doramaczade Ali Sami Paa Camiiveren : Doramac VakProje Mellii : SFMM Mimarlk Erkut ahinba, zzet FikirlierProje Sorumlusu : Erkut ahinba


46/100

Proje Sorumlusu : Erkut ahinbaYardmc Mimar : Oya CaymazDanmanlar : Mimar Erahim Trnova

Mimar Tun Oralkan

Statik : Arcan Kurtayesisat : Celal OkutanElektrik : Mehmet YurdakulPeyzaj : Trkay AteYapmc : Tepe naatantiye ei : Didem Dengiz (Tepe n.)Seramik Panolar : Tzm KzlcanHat leri : Hseyin KutluVitray leri : zzettin BakiAhap leri : Oktay KaptanAhap Bezemeler : Muharrem Dolmac

Aydnlatma : Eect / Korhan imanNergiz Ariolu, Faruk Uyan

44 GNDEM


47/100

GNDEM 45


48/100

Grseller SFMM arivinden alnmtr.

46 GNDEM


49/100

niversitenin giriinde yer alan camiyi 2004-2005 yllarnda projelendirdik. naat

2007de balad ve 2008 ekim aynda bitti. Yap yaklak 6000 mlik bir alan kapsyor.

Caminin avlu, kubbe, minare gibi sembolik elerini yeniden yorumlamaya altk ve

modern bir dil kullanmaya zen gsterdik. mekanda hissettirmek istediimiz uhrevi

duyguyu, sade bir slupla ve kozmozu simgeleyen, mavi desenli yar-ea kubbenin de

yardmyla gerekletirmeyi amaladk.

Bilkent niversitesi, yabanc retmenleri nedeniyle 200e yakn gayri-mslmn ya-

ad bir kamps. Bu insanlar bugne dek dini gereksinimlerini, yaadklar lojmanlarn

odalarnda, bodrumlarnda karlamaya alyorlard.

Doramaczade Ali Paa Cami bu gereksinimi de dikkate alarak, eitli din ve mezheplere

mensup gayri-mslmlerin, ibadetlerini toplu halde yapabilecekleri, arkl byklklerdetoplant salonlar sunuyor. Cami avlusunun giriinde konumlandrlan bu ok amal sa-

lonlarda, talep olmas halinde, toplu halde ibadet edebilecekleri bir ortam hazrlanyor.

Ancak cami kadrosunda bu dinlere mensup din adamlar yok elbette

Buradaki yaklam, bir hogrnn iadesi : Bilkent Cami kaplarnn, byle bir ihtiyaca

da ak olduu, buna hogryle yaklald vurgulanyor. Caminin duvarlarndaki yazt-

larda, Hazreti Ali dahil 12 mamn tmne yer veriliyor Yoksa eitli yayn organlarnda

yer ald gibi bu kurgu, dinlerin btnlemesi gibi bir iddiadan kaynaklanmyor. **

** Erkut ahinbala yaplan syleidenGNDEM 47

2008 MMARYE KAKI DLLER

Kent PlancsHaluk Alatan

Strktr MhendisiAli Terzibaolu

Tesisat MhendisiAyhan Razgat


50/100

48 GNDEM

1932 ylnda Ankarada dodu.1955de T Mimarlk Fakltesinden me-zun oldu.1954-1957 yllarnda Azot Sanayi naatMdrl Mimari ubesinde alt.

serbest mimar 02

Documents