seramİk endÜstrİsİ

7/31/2019 SERAMK ENDSTRS

1/66

SERAMK ENDSTRS


2/66

Toprak kaynakl anorganik malzeme karmlarnaverilmi ekillerin, srl veya srsz olarak piirilmesi sonucunda

oluan malzemeye seramik denir.lk seramikler, M.. 10bin yllarnda balktan retilmitir.M.. 5-6 binden sonra da odun klnn etkisiyle srkefedilmitir. Seramik zerine sslemeler, srn kefinden nceve malzeme zerine parmak ile deiik izgiler verilerekyaplmtr. Daha sonralar renklendirme ile sslemeler deyaplamaya balanmtr.

Seramik: Metaller, Organikler ve Seramik olaraksnflandrlabilen, kullanm olan tm kat maddelerin nemli

snflarndan birini oluturur.Olduka nemli miktarda karbrl, nitrrl ve borlu

seramikler retilmesine ramen nemli seramiklerin oukompleks oksitleri ve silikatlar ierir.


3/66

Modern anlamda fabrikasyon zelliinde seramikretimi 1950lerde balamtr.

Seramik szc genellikle tabak, anak - mlek,biblo gibi eyalarn tanmlanmasnda kullanlr. Fakatduvar ve yer karolar, yap tulalar, yksek gerilimizolatrleri ve cam rnleri de seramik malzemeler

snfna girer.Bunun da tesinde nkleer reaktrler, uzayaralar elektronik malzemeler, pompalar, metal ilemefrnlar, optik cihazlar, koruyucu kaplamalar gibi zel bazuygulama alanlarnda karmza seramikler kar.


4/66


5/66


6/66

SERAMK ENDSTRS RETM LEMLER


7/66

Seramik sektr rnleri esas olarak;

Yer ve duvar karolar ( karo fayanslar ) Seramik salk gereleri

Sofra ve ss eyalar Teknik seramikler ( porselen izolatrler ) Refrakterler

eklinde sralanr.


8/66

Seramik endstrisinde hammadde olarak; klorit,illit, montmorillonit, kaolinit, gibi deiik kil gruplar

ve bu kil gruplarna ilaveten mermer, vollastonit,dolomit, talk, boksit, zirkonyum, silikat gibihammaddeler kullanlmaktadr.

Ancak karo retiminde kullanlan hammaddeler

genel olarak grupta toplanabilir.

Kil ve kaolen grubu hammaddeler Kuvars grubu hammaddeler Feldspat grubu hammaddeler

Seramiin iskeletini kuvars, tulalar kil vekaolen, aradaki har grevini feldspatstlenmektedir.


9/66

Seramiin en nemli hammaddesi kildir. Kil; parann

kuruduktan sonra kalc ekil almas iin gerekli plastiklii salar.Seramik fabrikalar genellikle kil kaynaklarnn yaknndakurulmaktadr. Seramik teknolojisinde uygulanan tek piirimteknii, seramik retim kapasitelerini artrm ve bu arta balolarak kil ihtiyac artmtr. Seramik killeri denilince akla kil,kaolin, refrakter kil ve bentonit gelir.

Kil ve kaloinler ayn kimyasal snflama ierisinde yeralmalarna ramen, fiziksel zellikleri birbirlerinden farkldr. Kilmineralleri tabaka saylar ve zincir oluturmu biimleri ile isim

almaktadrlar. Killer, kaba seramik kili, ince seramik kili, refrakterkil ve balayc kil gibi fiziksel zelliklerine gre desnflandrlmaktadr.


10/66

Killer slatldnda plastisite zellii kazanrlar. Seramiktekullanlan killerin kuruma ve ekme zellikleri, plastiklik, kurumukavemet, pime rengi gibi zellikleri, kullanm amacna gre

bazen kimyasal bileimden nce gelen bir zellik olarak kabuledilir.


11/66

Tm seramik gerelerin retimi benzer olup, retimbirimleri / ilemleri genel olarak aadaki gibi sralanr:

amur hazrlama Sr hazrlama

ekil verme Kurutma Srlama Dekorlama ( boyama )

Piirme


12/66


13/66


14/66


15/66

AMUR HAZIRLAMA

LEMLERAMUR HAZIRLAMA N LEMLER

amuru oluturan bileenlerin uygun plastiklii teminetmesi iin n ilemler gerekir. Bu ilemler; ocaktan kanhammaddenin iindeki zararl maddelerin ayklanmas ve

belirli bir tane byklne gelinceye kadar tlmesieklindedir. amur hazrlamann n admlar aadasrasyla aklanmtr.

Ayklama: Hammadde iindeki zararl etki yapabilecek,

plastiklii bozabilecek maddelerin ayrlmasdr.Hammaddenin karld ocakta yaplabildii gibi, sonradanta ayklayc makinelerden geirilmek suretiyle deyaplmaktadr. Kaolin iin bu tr bir ilem uygulanmaktadr.


16/66

Ufalama: Ocaktan kan iri ve sert haldeki hammaddeparalarnn belirli bir tane byklne gelinceye kadarkrlmas ve tlmesidir.

Tane Byklne Gre Ayrma: Seramikhammaddelerinin ufalandktan sonraki istenen tane

bykl iin elenerek tasnif edilmsi iidir.Kartrma:amur hazrlamann son admn oluturur.

rn seramiin kalitesi ile dorudan ilgili olan uygunhammadde bileiminin homojen dalmnn salanmas

amalanr.


17/66

DOAL YNTEMLE AMUR HAZIRLAMA

Tabiat artlarnn etkisiyle hammaddelerinolgunlamas salanr. Belirli bir sre bekletilen amurzllk ve plastiklik kazanr. Aada, uygulanan yntemlersralanmtr:

Yarak Depolama: Hammaddelerin fabrika arazisinderezerv olarak biriktirilmesi biiminde yaplr. Depolamaileminin en az 3-4 ay srmesi uygun sonu salar.


18/66

amur Dinlendirme Havuzu: ine kuru veya rutubetliamur konularak, eit rutubet ve balayclk zellii

kazandran havuzlardr. Eski bir yntemdir. Gnmztesislerinde, yaklak haftada, tula, kiremit ve seramikendstrilerine gerekli olan amur hazrlanabilmektedir. Buhavuzlarn beslenmesi ve boaltlmas tmyle otomatikbiimde yaplr.

amur rtme Kuleleri: amur rtme kuleleri 6-7 mykseklikte ve 4-5 m apnda olan silindirik yaplardr. Kapal,scak ve rutubetli bir kulede belli bir sre bekletilen amura,bakteri ve mantarlar yardmyla balayclk ve plastiklik

zellii kazandrlr. Modern rtme kulelerinde bekletmesresi birka gndr. stten beslenen amur, yukardanaaya doru hareket ederek kulenin altndan bir burguvastasyla dar alnr.


19/66

ENDSTRYEL YNTEMLERLE AMUR HAZIRLAMA

Kullanlan hammaddenin tr ve hedef rne bal olarak;ya, yar ya, kuru, scak ve yeni yntemler eklinde sralananbe tr amur hazrlama yntemi kullanlmaktadr.

Ya amur Hazrlama:En homojen amur karm bu

yntemle salanr. Bu yntemle, plastik amur, sulu amur vekuru amur hazrlanr.Yar Ya amur Hazrlama:kuru ve ya amur hazrlamann

bir bilekesidir. nce kuru veya az kuru belli bir inceliktetlm kil, dier maddeler ile kartrlr. Sonra bu karm su

ile plastik kvama gelinceye kadar ift burgulu teknelerdekartrlr. Buradan vakumlu veya vakumsuz kartrclaraalnarak, plastik amur elde edilir.


20/66

Kuru amur Hazrlama:Bu yntem iki farkl biimdeuygulanr: lkinde, tm maddeler ayr olarak kuru biimde

tlp, uygun biimde kartrlr. kincisinde ise, reetedekimaddelerin tm birlikte bir deirmen iinde tlr. Builemler iin kuru tme yapabilecek stmal veya stmaszbilyeli deirmenler kullanlr.

Scak amur Hazrlama:Plastiklii az olan amurkarmlarna belli bir zlk kazandrmak ve retilen malnkuruma sresini ksaltmak iin uygulanr. Scak su ve su buhar,amur kartrcsna aktarlr. Scak olarak verilen amur, tablalkartrcda yorulma kvamna gelir. Bu srada kartrcnn

iine su buhar verilerek kartrma srdrlr. lem 5-6 dakikagibi ksa bir sre devam eder ve amur, kartrcdanalndnda scakl 50-70 C arasndadr.


21/66

SERAMK AMURUNUN EKLLENDRLMES

KURU YNTEMLE BMLENDRME

ekillendirilecek amur kurudur. Kuru ekillendirmeninkullanld seramik rnler; yer ve duvar karolar, zmparatalar, baz elektro porselen paralar vb. eklindedir. Hidrolikpresler aracl ile tabak, kse ve keli tabak gibi sofra eyalar

da kuru olarak preslenebilmektedir. Kuru ekillendirmesayesinde, retilen paralar mmkn olduu kadar istenenboyutlarda frndan kar.

YARI YA YNTEMLE BMLENDRME

Gerekli plastik amur, ya ift burgulu kartrclardahazrlanr ya da sv amurdan filtre-preslerde suyu alnarakhazrlanr. Her iki yntemle de amurun homojenize edilmesi veiindeki havann alnmas gerekir. Bu ilem iin vakumsuz veyavakumlu pres kartrclardan yararlanlr.


22/66

DER SERTLNDE BMLENDRME

n ekillendirilmesi yaplan amur, deri sertlii kvamna

gelinceye kadar, rutubeti ve scakl ayarl odalarda sertletirilir.Ksmen sertletirilen amur ktlesi, daha sonra tornalarataklarak ekillendirilir.

YA YNTEMLE BMLENDRME

Bu yntemde amur, dkm amuru denen akkan biramurdur. Dier yntemlerle ekillendirilemeyen paralardkmle ekillendirilebilir. Kark para ve ekillerden oluansalk gereleri, tornada ekillendirilemeyen yuvarlak olmayan

paralar, pres kalplarnn yaplmas zor ve pahal olan paralar,aydanlk, kse gibi sofra takmlar, biblo, vazo, lavabo, klozet,kvet vb gibi rnler bu yntemle ekillendirilirler.


23/66

SERAMK AMURUNUN KURUTULMASI

Rutubetli bir malzemeden ekillendirme suyunun

uzaklatrlp kurutulmas ilemidir. Kurumada buharlaan rutubetmiktar; kurutma havasnn scakl, kurutma havasnn hz,kurutma sresi ve kuruma yzeyinin byklne baldr.

Kurutma iin kullanlan yntemler u ekildedir:

Ak Havada Kurutma Oda Tipi Kurutucularda Kurutma Kanal veya Tnel Tipi kurutucularda Kurutma Imal Tip Kurutucularda Kurutma

Band Tipi Kurutucularda Kurutma Salncakl Tip Kurutucularda Kurutma Dner Masal Tip Kurutucularda Kurutma Dner Tambur Tipi Kurutucularda Kurutma Psktmeli Tip Kurutucularda Kurutma


24/66


25/66

SERAMK SIRLARININ HAZIRLANMASI

Seramik amurunu ince bir tabaka halinde kaplayarak,piirme sonucunda malzeme zerinde eriyerek cam veya camsbir oluuma sr denir. PbO, K2O, Na2O, CaO, ZnO, BaO, MgO,SrO ve Li2O gibi metal oksitler ile silisyum dioksitin karmnn,yksek scaklkta eritilmesi sonucu elde edilir. Srlanacak etkalnlnda olan paralar n piirim yaplmadan srlanabilir, fakat

ince paralara srlama ncesinde diren kazanmalar iinseramik teknolojisindeki trne uygun scakla kadar biskvipiirimi uygulanr. Temel sr uygulama yntemleri yledir:

1. Daldrma Yntemi2. Pskrtme Yntemi3. Aktma Yntemi4. Tozlama Yntemi5. Tuzlama Yntemi


26/66

SERAMK MALZEME DEKORASYONU (BOYANMASI)

Seramik boyanmas iin deiik admlarda boyama szkonusu olabilmektedir. retim admlar iinde ilk sz konusuolan, amurun boyanmas iidir. amurun ok homojen biimdeboyanmas nemlidir. amura boyama ii iin metal oksitleriyerine metal karbonatlar kartrlr. Ayrca, piirilmi ve kalitekontrolden gemi malzemeye srla beraber uygulanabildii gibisr zerine de uygulanabilmektedir. Sr ile beraber renk eldeedilecek ise sr malzemelerine CoO, CuO, FeO, NiO, MnO veCdO eklenmektedir. Boyama ii, endstride uygulanan en temel

boyama biimlerinin tmyle olabilmektedir. Boyama sonrasndaboyann sabitlemesi iin tekrar piirim uygulanmaktadr.Boyamada genelde renk veren oksitlerden faydalanlmaktadr.


27/66


28/66


29/66


30/66


31/66

1. ATIKSULAR

Seramik retiminde atk su oluumuna neden olan anakaynaklar u ekilde sralanabilir;

Sr hazrlama ve sr uygulanmas birimleri

amur hazrlama blmnde temizlik iin kullanlan ykamasular Zemin ve makine/aksam temizliinden kaynaklanan atksular hava kirlilii slak artmann yapld donatlardankaynaklanan atk sular


32/66

Beher m2

yer karosu ve duvar fayans retimi iiniletmelerde toplam 25-30 litre su kullanlmaktadr. Seramikiletmelerinde tme ileminde kullanlan suyun hemen hementamam sprey tipi kurutuculardaki kurutma ilemi srasndabuharlatrlarak atmosfere verildiinden, su tketimi asndan

olumsuzluk sz konusu olur. Kaybedilen su, iletmedeki toplamsu tketiminin yarsn oluturmaktadr. letmede oluan atksularn artlarak tekrar proseslerde kullanlmas ile ksmen sutasarrufu temin edilmeye allmaktadr.


33/66

Seramik endstrisi atk sular ierdii askda kat maddelerile n plana kmaktadr.

Seramik sektrnde atk su dearjnn yaplmadantekrardan iletmede kullanlmas yaklam giderek baskn halegelmektedir.

Seramik endstrisi atk sular bileenleri; ktrme,floklasyon ve ntralizasyon ilemleri ile artlabilmektedir.

Genelde basit seri sral biimdeki ktrme/dinlendirmehavuzlarnda askda kat maddeler alndktan sonra durulmuolan su tekrar retim kademesinde kullanlmaktadr. ktrmehavuzlarnda biriken amur ise yine retimde

deerlendirilebilmektedir.Aadaki izelgede deiik imalatlar yapan 5 tesisin atksularna ait kirletici konsantrasyonlar ve ve atk miktarlarverilmitir.


34/66


35/66

Aadaki izelgede ise yer karosu reten bir tesisin atksu artma tesisi akm emas verilmitir. Yer karosu retentesis atk sularna ktrme ve kimyasal koaglasyon

uygulanmakta ve elde edilen artlm su ve artma amurutesiste tekrar kullanlmaktadr.


36/66


37/66

20 bin ton/yl kapasiteli vitra salk gereci reten bir tesiste,retimin birok admlarndan, gnde toplam 200 m3 endstriyelnitelikli atk su olutuu belirlenmitir. Bu tesiste retim

birimlerinde gnde 265 m3

su kullanlmaktadr. Bu birimlerin herbirindeki su tketimleri m3/gn olarak;

al kalp : 15 tasarm : 10 srlama :50 dkmhane: 50 talama : 45 amur hazrlama: 60

sr hazrlama : 15 kalite kontrol : 10 arge laboratuar : 10

eklinde sralanmaktadr.


38/66

Bunlara ek olarak kazan dairesi, bakm/onarm ve kapakretimi ihtiyac iin ayrca 30 m3su da harcanmaktadr.

Tesiste oluan atk sularn gn iinde deikenlikgsterdii ve atk su debisinin 4-26 m3/saat aralndadeitii tespit edilmitir.

Artma tesisinde 250 mg/L alum ile 3 mg/L polielektrolitkoaglant madde olarak kullanlmaktadr. Artma tesisinde

oluan amuru younlatrmak iin de 3 mg/L polielektrolituygulanmaktadr.

Belt preste ksmen susuzlatrlm artma amuru kekibileimi, % kuru arlk olarak; SiO2: 55.9, Al2O3: 19.7, CaO:

7.2, Fe2O3: 0.7, TiO2: 0.1, dier: 7.5 ve yanma kayb: 8.9eklinde belirlenmektedir.


39/66


40/66

Partikl giderici hava kirlilii slak artmaekipmanlarndan kaynaklanan atk sular da artlarak tekrarilemlerde kullanlabilmektedirler.

Bu tesise ait atk su artma tesisi akm emasaadaki ekilde verilmitir.


41/66


42/66


43/66

Seramik endstrisinde kil gruplar ve bu kilgruplarna ilaveten mermer, boksit, silikat gibi hammaddeler

kullanlmaktadr. Bu minerallerin ilenmesi srasndaminerallere karan baz organik maddeler, iletme suyunageerek BOI/KOI kirlilii oluturmaktadr. Ayrca minerallerinok kk parackl kesimleri suya geerek TKM (ToplamKat Madde) ve AKM (Askda Kat Madde) deerlerini

arttrmaktadr. Bu sularn KOI deerleri yaklak 150-500 mg/Laralnda deimekte ve yksek AKM iermektedirler.

lkemiz Su Kirlilii Kontrol Ynetmeliinde (SKKY, 2004)alc ortam dearj kriteri KOI iin 80 mg/L, AKM iin ise 100

mg/L dir. Seramik endstrisi atk sular iin seilecek artmaprosesi %45 ile %85 arasnda KOI giderimi salamaldr.


44/66

Proses sularnda bulunan fenol, sulardaki keskin kokusuve yakc tad ile tannr ve 0.01-0.1mg/lt arasnda tat vekokusu ile hissedilir. Fenoller birok organizma iin zehirli etkigsterirler.

Fenol artm iin gerekli tesis niteleri; zgara, kum tutucu,

(ntralizasyon), n ktrme, dearj, havalandrma, sonkeltim, amur geri devri, amur rtme, biyolojik olmayann keltim amuru, amur younlatrma, amur kurutmayataklar, duru su.


45/66

Fenol ieren bir suyu aktif amur sistemleriyle artmakmmkn olabilir. Ancak fenol bakterilerinin havalandrmanitesine verilmesi gerekir. nk ortamdaki fenol diermikroorganizmalarn lmne sebep olacaktr.

Bu sistemdeki zgara, kum tutucu ve n ktrmehavuzu, biyolojik artma suyuna verilmeden nce kat atk

yknn azaltlmas iindir. Bu ksmlarda % 30 40 civarndakat madde giderilebilir.

Havalandrma havuzuna gelen su ieriindeki fenol,fenol bakterileri tarafndan paralanr. Bu atk su asidik

olduundan kum tutucudan sonra bir ntralizasyon nitesikurulmaldr.


46/66

Burada snm kirele kartrlarak asiditesidrlmelidir. Eer bu atk su iersindeki fenol artmayaaktif amur sistemi yeterli gelmiyorsa, kimyasal artmyaplmas gerekir ve bunun iinde en uygun prosesadsorpsiyon prosesidir. Atk su n artmdan sonraadsorpsiyon nitesine gnderilmelidir.

u adsorpsiyon niteleri kullanlabilir:

ok blmeli prosesler st akml prosesler apraz akl sistemler ok kademeli aktif karbon sistemleri

Alt akml aktif karbon sistemleri


47/66

Eer bu seramik endstrisinde organik yk fazla,havalandrma yetersiz ve atk su ortamndaki mevcut bakteri

konsantrasyonu ve tr yetersiz ise bu durumda bu seramikendstrisi atk sularn PACT prosesiyle artmaldr. Bu proseshem atk suda ki toksik maddelerin giderimi hem de sisteminalmas zerine olumsuz etkileri azaltr. Bu prosesteki ennemli konu aktif karbonun yzey alann mmkn olduukadar byltmektir. Bu yzden bu prosesteki karbon iyice tozhaline getirilip atk suyun karakteristiklerine gre belli bir dozdasisteme beslenir. Aktif karbonun nemli bir ksmnn amurdakalmas bu sistemin dezavantajdr. Burada aktif karbon dozaj

amur ya, PACT denge deeri ile doru orantl ve hidrolikbekletme sresiyle ters orantldr.


48/66


49/66


50/66


51/66

2. KATI ATIKLAR

Seramik endstrisinden kaynaklanan kat atk kaynaklarve trleri aada sralanmtr; Hatal retim sonucu oluan ve skartaya ayrlan

malzemeler (tlp imalatta tekrar kullanlabilmektedir) Krlm al kalplar Artma tesisi amuru (tekrar imalatta kullanlabilmekte)


52/66

Ylda 350 bin porselen malzeme reten sanat arlkl

imalat yapan tesiste gnde takriben 100 kg skarta ve alkalp kat atnn olutuu belirlenmitir. Ylda toplam22milyon tabak, kupa ve kase gibi malzeme reten birbaka tesiste ise gnde takriben 320 kg retim atolumaktadr. Toplam 2bin ton/yl lavabo, lavabo aya,klozet, rezervuar, tuvalet ta ve pisuar gibi vitrifiye seramiksalk gereleri reten bir tesiste; her al kalpta 80-100dkm yaplabildii ve ayda 350 adet kalbn deitirildii,bu suretle ayda ortalama 50 ton atn sz konusu olduu

belirlenmitir.


53/66

Yine ayn tesiste yaklak olarak ayda 30 ton pimiskarta rnn atld tespit edilmitir. Ylda 15 bin toncivarnda vitrifiye salk gereci reten tesiste ise; 7.5 ton/gn

al atk, 6 ton/gn srl amur ve 2.5 ton proses atk amuruoluumu sz konusu olmutur.


54/66


55/66


56/66


57/66


58/66


59/66

3. ATIK GAZLAR

Seramik sektrnde retimin hemen her admnda oluanpartikl ieren atk gazlarn ortama verilmeden uzaklatrlmasgerekmektedir. Sektrde s ihtiyacnn fazla olmas nedeniyle,yaktlardan kaynaklanan yanma gazlarnda bulunabilecek SOx,

NOx ve CO gibi gazlar da evreye verilmektedir. Topraadayal ve piirme iinin de bulunmas nedeniyle florr gaz dadier bir hava kirletici olarak karmza kmaktadr. Atkgazlardaki partikller iinde hammaddelerde bulunan alkali vetoprak alkali, bor, kurun, kadmiyum ve inko bileikleri debulunmaktadr.


60/66


61/66

4. GRLT

Tesis byklne bal olarak donanm says ve eitlilii

artmaktadr. Tesislerdeki, imalat iin kullanlan makinelerinhammadde ilenmesinden itibaren gruplandrlmas vemakine trleri aada sralanmtr: Hammadde boyut kltme (krma, tme, ufalama) Hammadde dozlama

Tama Kartrma Ayrma amur ekillendirme

Kurutma Piirme Ambalaj ve kalite kontrol Hava kirlilii artma niteleri (torbal filtre ve slak artma)


62/66


63/66


64/66


65/66

KAYNAKLAR

1. TSF, Trkiye Seramik Federasyonu,http://www.serfed.com/pages/sektorel_aylik .asp2. Endstriyel Kirlenme Kontrol Cilt 1, Prof. Dr. M.Talha

Gnll3. Kaytaz, Y., Diner, H., Eczacba Kartal Seramik Fabrikas

Atk Sularnn Artlmas4. TMMOB Maden Mhendisleri Odas web sitesi, Seramik

Killeri
http://www.serfed.com/pages/sektorel_aylik%20.asphttp://www.serfed.com/pages/sektorel_aylik%20.asp


66/66

HAZIRLAYANLAR

08257003 Sezen ALTUNBA08257026 Glsn Bire SELEK

seramİk endÜstrİsİ

Documents