september 2016 het lichaam, de verslaving en mindfulness · 2016. 10. 11. · automatismen en...
TRANSCRIPT
Woensdag 21 september 2016
Het lichaam, de Verslaving en Mindfulness
…of hoe verslavingswegen naar Mindfulness leiden
Rudi Vanmarsenille
…’Dus jullie houden ’s avonds ook wel van een opkikkertje’, zei ze. ‘Ja, hoor’, zei Yngve.
‘We zijn immers de hele dag bezig geweest. Een beetje ontspanning kunnen we wel
gebruiken’. Hij glimlachte en gaf haar een glas. En daar zaten we dan, alle drie met een
borrel aan tafel. Het was bijna tien uur. Buiten begon het te schemeren. Dat de alcohol
om goeddeed, leed geen twijfel. Haar ogen hadden algauw hun vroegere glans terug, haar
bleke, matte wangen kregen kleur, haar bewegingen werden soepeler en toen ze haar
eerste glas leeg had en Yngve er nog een voor haar inschonk, was het alsof ook haar
stemming opvrolijkte, want binnen de kortste keren zat ze net als vroeger te praten en
te lachen. Het eerste half uur zat ik er als versteend bij, star van onbehagen, want ze
leek wel een vampier die eindelijk weer bloed binnenkreeg, echt waar: het leven keerde
in haar terug, vulde lichaamsdeel na lichaamsdeel. Het was verschrikkelijk, echt
verschrikkelijk! Toen merkte ik zelf de uitwerking van de alcohol, mijn gedachten
werden milder, ik stond meer open voor dingen en dat ze hier, twee dagen nadat ze haar
zoon dood in de kamer had aangetroffen, zat te drinken en te lachen, leek helemaal niet
meer zo vreselijk, was toch niet zo erg, blijkbaar had ze het nodig; nadat ze de hele dag
onbeweeglijk op haar stoel in de keuken had gezeten, slechts onderbroken door de
keren dat ze rusteloos en in de war zonder een woord te zeggen door het huis had
gedwaald, deed het goed te zien hoe ze opleefde. En ook wij konden het waarachtig wel
gebruiken. Dus daar zaten we: oma vertelde verhalen, we lachten, Yngve borduurde er op
voort, we lachten nog harder. Ze hadden elkaar altijd al gevonden in hun voor
woordspelingen, maar nooit zo als die avond. Opeens veegde oma de tranen van het
lachen weg, opeens keek ik Yngve in de ogen en het plezier dat daarin school en dat
eerst iets verontschuldigends had, veranderde na een tijdje in onvervalste vrolijkheid.
Het leek wel of we een toverdrank dronken. Die doorzichtige vloeistof die zelfs met
sinaasappelsap vermengd nog zo’n scherpe smaak had, veranderde de omstandigheden
waaronder we daar bijn elkaar zaten, door wat er pas was gebeurd uit ons bewustzijn te
bannen en de weg vrij te maken voor wie we normaal gesproken waren, wat we normaal
gesproken dachten, als het ware van onderen belicht, want wie we waren en wat we
dachten kreeg plotseling glans en warmte en niets stond ons meer in de weg. Oma rook
nog steeds naar pis, haar jurk zat nog steeds vol vet- en andere vlekken, ze was nog
steeds griezelig mager, ze had nog steeds de laatste maanden in een puinhoop geleefd
samen met haar zoon, onze vader, die hier nog steeds zo kortgeleden gestorven was aan
de alcohol en nog nauwelijks koud was. Maar haar ogen straalden. Haar mond glimlachte.
En haar handen, die tot op dat moment voor het merendeel stil op haar schoot hadden
gelegen, als ze al niet bezig waren met die eeuwige sigaretten, begonnen te gesticuleren.
…
Uit Vader van Karl Ove Knausgard
Verslaving
Verslaving
Automatische en controlerende processen bij verslaving Wiers, R. 2009
Automatische processen
Een aandachtsbias voor verslavingsgerelateerde stimuli
Geheugenassociaties
Automatisch in gang gezette actietendensen (toenadering of verwijdering)
Positieve arousal
Automatische processen
Controleverlies Dom, G.& De Wilde, B.2009
Impulsiviteit
Een gedragspatroon of persoonlijkheidstrek
Op gedragsniveau, een waaier van onaangepaste (re)actie te onderdrukken
‘De neiging tot handelen zonder na te denken over de
consequenties’
Impulsieve besluitvorming
Motorische impulsiviteit
Verslaving
Craving
Motivatiemodel
- Multidimensioneel ambivalentiemodel
- ‘Prime theory’
Plannen
Responses
Impulsen
Motieven
Evaluatie
Lichaamsfilosofie
Centrum van beleving
“Het vlees…”
Ze vergeten de werkelijkheid,
het lichaam……
Emotie<>Denken
“Gedachten moeten ingelijfd worden”.
“Verslaving is een gevoelsziekte”
Lichaamsfilosofie en -beleving
Concept van perceptuele belevingen, cognitie en subjectieve ervaringen (Probst, M. 2005)
Verstoorde lichaamsbeleving bij diverse ziektebeelden
R-Impuls Impuls-Regulatie bij verslaving
Lichaam (2 sessies): spanning- grenzen
Aandacht ( 1 sessie)
Automatismen en Impulsen (1 sessie)
Automatismen in gedrag (2 sessies)
Mindfulness
j
Een fysieke therapie
Jezelf hernieuwen in een woordeloze stilte
“Veel gedoe om iets wat misschien bijna
niets lijkt, maar zo alles blijkt te zijn”
Leven met aanwezigheid, ontvankelijkheid en
authenticiteit.
Aandachtig luisteren
Mindfulness
Training
‘In ieder ogenblik begin je’
‘Kun je vrij beslissen hoe je met een gegeven
grens wilt omgaan?’ .
‘Oefenen met wat zich aandient’.
Vertrouwd raken met niet-weten’.
Zelfbewustzijn - Marcus Aurelius Mindfulness
‘Ik moet mijn aandacht concentreren op wat ik op dit
moment denk, op wat ik op dit moment doe en op wat me op dit moment overkomt, zodat ik
de dingen zie zoals ze zich op dit moment aan mij voordoen,
zodat ik mijn aandacht richt op dat waarmee ik bezig ben, en
alleen dat wil doen wat de mensen om me heen ten goede
komt, zodat ik wat me op dit moment overkomt en alleen van mij afhangt, aanvaard alsof het
lot het heeft gewild’.
Mindfulness
Dr. Maex
Sessies
1. Ademen en Je lichaam voelen
2. Omgaan met grenzen
3. Stoppen, kijken en handelen
4. Geluiden, gedachten en gevoelens
5. Tussen 2 klippen
6. Kwadranten
Basisinstelling als fundering v. bewustzijnstraining
1. Niet-oordelen
2. Geduld
3. Eindeloos beginnen
4. Vertrouwen
5. Niet-streven
6. Acceptatie
7. Loslaten
Mindfulness en verslaving
Thema’s: 1. Automatische piloot en herval
2. Bewustwording van triggers en craving
3. Mindfulness, Zelfzorg en Evenwicht
4. Mindfulness in H.R.S
5. Acceptatie en Actie
6. Geachte zien als een gedachte
S O B E R
Team VerslavingsZorg
Toepassing
De wedstrijdvraag van dag, antwoord snel, duidelijk en luid:
Een tennisracket en een tennisbal kosten samen €1,10.
De racket kost €1 meer dan de bal.
Hoeveel kost de bal?
H. Augustinus: ‘Geef me aub discipline en zelfbeheersing, … maar nu nog niet’.