sepsis en hemodynamiek koos van de wetering intensivist lesdagen maart/april 2007 verpleging ic...

43
Sepsis en Sepsis en hemodynamiek hemodynamiek Koos van de Wetering Koos van de Wetering intensivist intensivist Lesdagen maart/april 2007 Lesdagen maart/april 2007 Verpleging IC Verpleging IC Isala klinieken Isala klinieken

Upload: tine-ter

Post on 20-Jun-2015

218 views

Category:

Documents


2 download

TRANSCRIPT

Page 1: Sepsis en hemodynamiek Koos van de Wetering intensivist Lesdagen maart/april 2007 Verpleging IC Isala klinieken

Sepsis en Sepsis en hemodynamiekhemodynamiek

Koos van de WeteringKoos van de Wetering

intensivistintensivist

Lesdagen maart/april 2007Lesdagen maart/april 2007

Verpleging ICVerpleging IC

Isala kliniekenIsala klinieken

Page 2: Sepsis en hemodynamiek Koos van de Wetering intensivist Lesdagen maart/april 2007 Verpleging IC Isala klinieken

Cardiogene Cardiogene septische septische shockshock

OorzaakOorzaak COCO

SvO2SvO2 …………..

Page 3: Sepsis en hemodynamiek Koos van de Wetering intensivist Lesdagen maart/april 2007 Verpleging IC Isala klinieken

DefinitiesDefinities

SIRSSIRS SepsisSepsis Severe sepsisSevere sepsis Septic shockSeptic shock

Page 4: Sepsis en hemodynamiek Koos van de Wetering intensivist Lesdagen maart/april 2007 Verpleging IC Isala klinieken

DefinitiesDefinities

SIRSSIRS SepsisSepsis Severe sepsisSevere sepsis Septic shockSeptic shock

…….. 10-20 % van de IC populatie.. 10-20 % van de IC populatie…… …… mortaliteit oplopend van 20-60%mortaliteit oplopend van 20-60%…… …… kosten – 40% van IC budgetkosten – 40% van IC budget

Page 5: Sepsis en hemodynamiek Koos van de Wetering intensivist Lesdagen maart/april 2007 Verpleging IC Isala klinieken

DefinitiesDefinities

SIRSSIRS Voorwaarde voor sepsisVoorwaarde voor sepsis 2 of meer van de volgende items:2 of meer van de volgende items:

T>38 T>38 ooC of < 36 C of < 36 ooCC HF > 90/minHF > 90/min AH > 20/min; hypocapnie (< 4.3 kPa); AH > 20/min; hypocapnie (< 4.3 kPa);

noodzaak tot mechanische beademingnoodzaak tot mechanische beademing Leuco’s > 12.10 Leuco’s > 12.10 99 of < 4.10 of < 4.10 99 of > 10% of > 10%

staafkernige granulocytenstaafkernige granulocyten

Page 6: Sepsis en hemodynamiek Koos van de Wetering intensivist Lesdagen maart/april 2007 Verpleging IC Isala klinieken

DefinitiesDefinities

SepsisSepsis SystemischeSystemische reactie op het reactie op het

binnendringen van (delen of producten binnendringen van (delen of producten van) micro-organismen door de van) micro-organismen door de natuurlijke barrières van het lichaam / natuurlijke barrières van het lichaam / infectieinfectie

Reactie is pro- èn anti-inflammatoirReactie is pro- èn anti-inflammatoir

Page 7: Sepsis en hemodynamiek Koos van de Wetering intensivist Lesdagen maart/april 2007 Verpleging IC Isala klinieken

DefinitiesDefinities

SepsisSepsis InfectieInfectie 2 of meer SIRS-criteria2 of meer SIRS-criteria

Severe sepsisSevere sepsis Sepsis met acute stoornis van 1 of meer Sepsis met acute stoornis van 1 of meer

orgaansystemenorgaansystemen Septic shockSeptic shock

Geen hertstel van hypotensie, Geen hertstel van hypotensie, orgaanfalen tgv hypoperfusie na ‘vullen’orgaanfalen tgv hypoperfusie na ‘vullen’

Page 8: Sepsis en hemodynamiek Koos van de Wetering intensivist Lesdagen maart/april 2007 Verpleging IC Isala klinieken

EtiologieEtiologie

Page 9: Sepsis en hemodynamiek Koos van de Wetering intensivist Lesdagen maart/april 2007 Verpleging IC Isala klinieken

Pathofysiologie Pathofysiologie

Page 10: Sepsis en hemodynamiek Koos van de Wetering intensivist Lesdagen maart/april 2007 Verpleging IC Isala klinieken

Pathofysiologie Pathofysiologie

Stikstofmoxide (NO)Stikstofmoxide (NO) In endotheel gemaaktIn endotheel gemaakt VasodilatatieVasodilatatie Permeabiliteit Permeabiliteit MyocarddysfunctieMyocarddysfunctie

Page 11: Sepsis en hemodynamiek Koos van de Wetering intensivist Lesdagen maart/april 2007 Verpleging IC Isala klinieken

Pathofysiologie Pathofysiologie

Bij een SIRS:Bij een SIRS: Vaatverwijding / - lekkage (NO)Vaatverwijding / - lekkage (NO) Activatie van de stolling (DIS)Activatie van de stolling (DIS)

flow-probleem in de micro-circulatieflow-probleem in de micro-circulatie

Page 12: Sepsis en hemodynamiek Koos van de Wetering intensivist Lesdagen maart/april 2007 Verpleging IC Isala klinieken

Pathofysiologie Pathofysiologie

Dit alles leidt tot veranderingen in:Dit alles leidt tot veranderingen in: CirculatieCirculatie RespiratieRespiratie MetabolismeMetabolisme Zuurstof verbruikZuurstof verbruik StollingStolling

MM(ulti)(ulti)OO(rgan)(rgan)DD(ysfunction)(ysfunction)SS(yndrome)(yndrome)

Page 13: Sepsis en hemodynamiek Koos van de Wetering intensivist Lesdagen maart/april 2007 Verpleging IC Isala klinieken

Pathofysiologie Pathofysiologie

Page 14: Sepsis en hemodynamiek Koos van de Wetering intensivist Lesdagen maart/april 2007 Verpleging IC Isala klinieken

Hemodynamiek Hemodynamiek

VeranderingenVeranderingen KliniekKliniek

MetingenMetingen

Page 15: Sepsis en hemodynamiek Koos van de Wetering intensivist Lesdagen maart/april 2007 Verpleging IC Isala klinieken

Hemodynamiek Hemodynamiek

Septic shock Septic shock

isis

GÉÉN druk-probleem, GÉÉN druk-probleem,

maar een maar een

PERFUSIE / FLOW probleemPERFUSIE / FLOW probleem

Page 16: Sepsis en hemodynamiek Koos van de Wetering intensivist Lesdagen maart/april 2007 Verpleging IC Isala klinieken

Hemodynamiek Hemodynamiek

VeranderingenVeranderingen MicrocirculatieMicrocirculatie

NO NO , serotonine , serotonine , ET, vasopressine , ET, vasopressine , AT-II-r, AT-II-r Rheologie / Cel-vervormbaarheidRheologie / Cel-vervormbaarheid Endotheeldysfunctie / stollingsactivatieEndotheeldysfunctie / stollingsactivatie AV-shuntingAV-shunting (mitochondriale dysfunctie)(mitochondriale dysfunctie)

Verlaagd zuurstof aanbod (en consumptie)Verlaagd zuurstof aanbod (en consumptie)

Page 17: Sepsis en hemodynamiek Koos van de Wetering intensivist Lesdagen maart/april 2007 Verpleging IC Isala klinieken

Hemodynamiek Hemodynamiek

VeranderingenVeranderingen MicrocirculatieMicrocirculatie

Verlaagd zuurstof aanbod (en consumptie)Verlaagd zuurstof aanbod (en consumptie)

DO2 en VO2 dus verlaagdDO2 en VO2 dus verlaagd DO2 = DO2 = CO x (Hb x SatO2 x 1,34) + CO x (Hb x SatO2 x 1,34) +

0.0031xPaO20.0031xPaO2

Page 18: Sepsis en hemodynamiek Koos van de Wetering intensivist Lesdagen maart/april 2007 Verpleging IC Isala klinieken

Hemodynamiek Hemodynamiek

VeranderingenVeranderingen Linker en rechter kamer functieLinker en rechter kamer functie

Verminderde myocardfunctieVerminderde myocardfunctie Directe myocardschade (Trop I verhoogd)Directe myocardschade (Trop I verhoogd) Systolisch àls diastolischSystolisch àls diastolisch Kamer dilatatieKamer dilatatie WandbewegingsstoornissenWandbewegingsstoornissen Coronaire perfusie stoornissenCoronaire perfusie stoornissen Verhoogde after-load RVVerhoogde after-load RV

Page 19: Sepsis en hemodynamiek Koos van de Wetering intensivist Lesdagen maart/april 2007 Verpleging IC Isala klinieken

Hemodynamiek Hemodynamiek

KliniekKliniek HF HF , RR , RR (of (of ), CVD ), CVD of of Perifere circulatie warm of koudPerifere circulatie warm of koud TachypneuTachypneu Lage SpO2Lage SpO2 Urineproductie Urineproductie en –concentratie en –concentratie Veranderd bewustzijnVeranderd bewustzijn

Page 20: Sepsis en hemodynamiek Koos van de Wetering intensivist Lesdagen maart/april 2007 Verpleging IC Isala klinieken

Hemodynamiek Hemodynamiek

MetingenMetingen

““Meten is weten” !!!!??????Meten is weten” !!!!??????

Page 21: Sepsis en hemodynamiek Koos van de Wetering intensivist Lesdagen maart/april 2007 Verpleging IC Isala klinieken

Hemodynamiek Hemodynamiek

MetingenMetingen LabLab

Hb, Leuco’s, thrombo’sHb, Leuco’s, thrombo’s APTT / PTAPTT / PT Ur, creat, lactaatUr, creat, lactaat Art gasArt gas Centraal / gemengd veneuze gasCentraal / gemengd veneuze gas Microbiologie (alles kweken)Microbiologie (alles kweken)

Page 22: Sepsis en hemodynamiek Koos van de Wetering intensivist Lesdagen maart/april 2007 Verpleging IC Isala klinieken

Hemodynamiek Hemodynamiek

MetingenMetingen Centraal / gemengd veneuze gasCentraal / gemengd veneuze gas

Page 23: Sepsis en hemodynamiek Koos van de Wetering intensivist Lesdagen maart/april 2007 Verpleging IC Isala klinieken

Hemodynamiek Hemodynamiek

MetingenMetingen CO / CICO / CI SG, TTE, SG, TTE,

oesophagusoesophagusdoppler, PiCCOdoppler, PiCCO

CVDCVD CVC, SGCVC, SG PAP ?PAP ? SGSG PAWPPAWP ?? SGSG ITBV, EVLW, GEDVITBV, EVLW, GEDV PiCCOPiCCO

Page 24: Sepsis en hemodynamiek Koos van de Wetering intensivist Lesdagen maart/april 2007 Verpleging IC Isala klinieken

Hemodynamiek Hemodynamiek

MetingenMetingen SG-catheterSG-catheter PiCCOPiCCO Oes. DopplerOes. Doppler

Page 25: Sepsis en hemodynamiek Koos van de Wetering intensivist Lesdagen maart/april 2007 Verpleging IC Isala klinieken

Hemodynamiek Hemodynamiek

MetingenMetingen SG-catheterSG-catheter

- ALLEEN CO / CI en PAP- ALLEEN CO / CI en PAP

- SVR zegt niets- SVR zegt niets

- S- SvvOO22

Page 26: Sepsis en hemodynamiek Koos van de Wetering intensivist Lesdagen maart/april 2007 Verpleging IC Isala klinieken

Hemodynamiek Hemodynamiek

MAP-CVD = CO x SVRMAP-CVD = CO x SVR

…………dus niet macro-, maar micro-dus niet macro-, maar micro-circulatoir denkencirculatoir denken

Q = Q = ΔΔP.P.ππrr44 / 8 / 8ηηLL Flow afhankelijk van:Flow afhankelijk van:

M.n. de diameterM.n. de diameter

Page 27: Sepsis en hemodynamiek Koos van de Wetering intensivist Lesdagen maart/april 2007 Verpleging IC Isala klinieken

Hemodymaniek Hemodymaniek

MetingenMetingen PiCCOPiCCO

Arteriële lieslijn en CVCArteriële lieslijn en CVC Pulse contour cardiac outputPulse contour cardiac output ITBV, EVLW, GEDV, GEF, PVPIITBV, EVLW, GEDV, GEF, PVPI

Page 28: Sepsis en hemodynamiek Koos van de Wetering intensivist Lesdagen maart/april 2007 Verpleging IC Isala klinieken

Hemodynamiek Hemodynamiek

MetingenMetingen Oesophagus Oesophagus

dopplerdoppler

Page 29: Sepsis en hemodynamiek Koos van de Wetering intensivist Lesdagen maart/april 2007 Verpleging IC Isala klinieken

Probe plaatsing Tot de markering op

35 - 40 cm.

Oesophagusdoppler (het gebruik)

Page 30: Sepsis en hemodynamiek Koos van de Wetering intensivist Lesdagen maart/april 2007 Verpleging IC Isala klinieken

TherapieTherapie

Golden hourGolden hour Vulling tot ….. / met ……Vulling tot ….. / met …… Oorzaak bestrijdenOorzaak bestrijden Medicatie Medicatie Oude / nieuwe ontwikkelingenOude / nieuwe ontwikkelingen

Page 31: Sepsis en hemodynamiek Koos van de Wetering intensivist Lesdagen maart/april 2007 Verpleging IC Isala klinieken

TherapieTherapie

Golden ‘hour’Golden ‘hour’ Aanvang ziekte?Aanvang ziekte? Standaard SStandaard ScvcvO2 ?O2 ? Wie vangt de patiënt op?Wie vangt de patiënt op?

Page 32: Sepsis en hemodynamiek Koos van de Wetering intensivist Lesdagen maart/april 2007 Verpleging IC Isala klinieken

TherapieTherapie

Vulling tot …..Vulling tot ….. Urine output stijgtUrine output stijgt Lactaat daaltLactaat daalt ScvO2 stijgt ?ScvO2 stijgt ? CO niet meer stijgt / hoog genoeg isCO niet meer stijgt / hoog genoeg is CVD stijgt en RR = / CVD stijgt en RR = / ……………………....

Page 33: Sepsis en hemodynamiek Koos van de Wetering intensivist Lesdagen maart/april 2007 Verpleging IC Isala klinieken

TherapieTherapie

Vulling met …..Vulling met ….. Colloïdale oplossingenColloïdale oplossingen Kristalloïde oplossingenKristalloïde oplossingen Albumine ?Albumine ? Bloedproducten ?Bloedproducten ?

Page 34: Sepsis en hemodynamiek Koos van de Wetering intensivist Lesdagen maart/april 2007 Verpleging IC Isala klinieken

TherapieTherapie

Oorzaak sepsis bestrijdenOorzaak sepsis bestrijden Ubi pus, ibi evacuaUbi pus, ibi evacua

Page 35: Sepsis en hemodynamiek Koos van de Wetering intensivist Lesdagen maart/april 2007 Verpleging IC Isala klinieken

TherapieTherapie

Oorzaak sepsis bestrijdenOorzaak sepsis bestrijden Ubi pus, ibi evacuaUbi pus, ibi evacua Vreemd lichaamsmateriaal uit (zo Vreemd lichaamsmateriaal uit (zo

mogelijk)mogelijk) OpererenOpereren AntibioticaAntibiotica

EmpirischEmpirisch (Cefotaxim / Gentamycine)(Cefotaxim / Gentamycine) Gericht Gericht (o.g.v. kweken)(o.g.v. kweken)

Page 36: Sepsis en hemodynamiek Koos van de Wetering intensivist Lesdagen maart/april 2007 Verpleging IC Isala klinieken

TherapieTherapie

MedicatieMedicatieVasoactiva:Vasoactiva: receptorreceptor CICI RRRR HRHR

DopamineDopamine DA1, DA1, ββ1, 1, αα11 ==DobutamineDobutamine ββ11 (())MilrinoneMilrinone PDE remmerPDE remmer ==

==NoradrenalineNoradrenaline αα1, 1, ββ11 == AdrenalineAdrenaline ββ1,2 1,2 αα1,21,2 NTGNTG NO-donorNO-donor -- --

NitroprussideNitroprusside NO-donorNO-donor -- --

KetanserinKetanserin 5-HT-2 antagonist5-HT-2 antagonist -- -- -- --

Page 37: Sepsis en hemodynamiek Koos van de Wetering intensivist Lesdagen maart/april 2007 Verpleging IC Isala klinieken

TherapieTherapie

MedicatieMedicatie Corticosteroïden Corticosteroïden

80-100% partieel bijnierinsufficiënt80-100% partieel bijnierinsufficiënt Synacthen-test dubieusSynacthen-test dubieus herstel herstel ββ1-receptoren1-receptoren High-dose (immuunsuppr.)High-dose (immuunsuppr.) Hydrocortison 3 dd 100 mg iv (5 dagen)Hydrocortison 3 dd 100 mg iv (5 dagen)

Page 38: Sepsis en hemodynamiek Koos van de Wetering intensivist Lesdagen maart/april 2007 Verpleging IC Isala klinieken

TherapieTherapie

MedicatieMedicatie MethyleenblauwMethyleenblauw

Remming NO-effect in de gladde spiercel Remming NO-effect in de gladde spiercel vaatwandvaatwand

VasopressineVasopressine Downregulatie VP-receptorenDownregulatie VP-receptoren VP-deficiëntieVP-deficiëntie Low-dose geven ?????Low-dose geven ?????

Page 39: Sepsis en hemodynamiek Koos van de Wetering intensivist Lesdagen maart/april 2007 Verpleging IC Isala klinieken

TherapieTherapie

MedicatieMedicatie Geactiveerd Proteïne C (XigrisGeactiveerd Proteïne C (Xigris®®))

Page 40: Sepsis en hemodynamiek Koos van de Wetering intensivist Lesdagen maart/april 2007 Verpleging IC Isala klinieken

TherapieTherapie

MedicatieMedicatie Geactiveerd Proteïne C (XigrisGeactiveerd Proteïne C (Xigris®®))

DuurDuur Evidence omstredenEvidence omstreden Conflict of interestConflict of interest Kans op bloedingenKans op bloedingen Wél richtlijn NVIC ………., dus….?Wél richtlijn NVIC ………., dus….?

Page 41: Sepsis en hemodynamiek Koos van de Wetering intensivist Lesdagen maart/april 2007 Verpleging IC Isala klinieken

TherapieTherapie

Oude / nieuwe ontwikkelingenOude / nieuwe ontwikkelingen (Pulse-) HV-CVVH(Pulse-) HV-CVVH

Wegvangen cytokinesWegvangen cytokines Verbetering hemodynamiekVerbetering hemodynamiek Minder inotropieMinder inotropie Minder nierfalen op termijnMinder nierfalen op termijn 4-6 uur 85ml/kg, dan 18 uur 35 ml/kg4-6 uur 85ml/kg, dan 18 uur 35 ml/kg ‘‘oriënterende’ studies, (nog) geen ‘evidence’oriënterende’ studies, (nog) geen ‘evidence’

………….. ..

Page 42: Sepsis en hemodynamiek Koos van de Wetering intensivist Lesdagen maart/april 2007 Verpleging IC Isala klinieken

PrognosePrognose

Mortaliteit 20-50% (sepsis) en 46-Mortaliteit 20-50% (sepsis) en 46-82% (septic shock) sinds 30 jaar (iets 82% (septic shock) sinds 30 jaar (iets ))

Ieder orgaansysteem dat faalt Ieder orgaansysteem dat faalt verhoogt de kans op † met 15-20%verhoogt de kans op † met 15-20%

Vroeg-diagnostiek èn -therapie van Vroeg-diagnostiek èn -therapie van levensbelanglevensbelang

Page 43: Sepsis en hemodynamiek Koos van de Wetering intensivist Lesdagen maart/april 2007 Verpleging IC Isala klinieken

…………de toekomst…..???de toekomst…..???